1

2

GNLDEN ESNTLER:



KRN-I KERMde YOLCULUK




(7) ARF SRES



NECDET ARDI


RFAN SOFRASI
NECDET ARDI
TASAVVUF SERS (44)


3
NDEKLER: Sahife no
NDEKLER:(1)
N SZ:(3)
YET- KERMELER: 07/Arf Sresi(4)
(1-5):.(7-13)
(6-10):(13-16)
(11-15):.(16-34)
(16-20):.(35-45)
(21-25):.(48-53)
(26-30):.(54-68)
(31-35):................(68-71)
(36-40):.(71-74)
(41-45):.(75-77)
(46-50):.(78-81)
(51-55):.(82-86)
(56-60):.(86-89)
(61-65):.(61-65)
(66-70):.(92-94)
(71-75):.(95-99)
(76-80):..(99-108)
(81-85):(109-112)
(86-90):(113-115)
(91-95):(115-121)
(96-100):.(121-123)
(101-105):..(123-127)
(106-110):..(127-129)
(111-115):..(130-131)
(116-120):..(131-133)
(121-125)(133-134)
(126-130). .(135-137)

1
4
(131-135). (137-139)
(136-140)..(140-145)
(141-145)..(149-152)
(146-150)..(153-156)
(151-155)..(183-187)
(156-160)..(189-195)
(161-165)..(197-200)
(166-170)..(200-202)
(171-175)..(202-207)
(176-180)..(207-211)
(181-185)..(211-212)
(186-190)..(213-215)
(191-195)..(215-216)
(196-200)..(217-218)
(201-206)..(218-220)


















2
5

N SZ:
Evvel btn okuyucularma bir mr boyu salk,
shhat ve gnl muhabbetleri ve gerek mn da tasavvuf
idrakler niyaz ederim. Bu dnya da en byk kazan
burasn, bu lemi ehdet-i, gerekten mahede ederek
yaayp geirmek ve kendini tanmay bilmek olacaktr.
Krn- Kermde (yolculuk) adl sohbetlerimizin
bazlarn vakit bulduka yazya geirtip daha sonra vakit
bulduka kitap haline dntrmek iin almalar
yapmaktayz. Onlardan biri de, mevzuumuz olan, (7-
ARF) Sresidir. Nihayet vakit bulup onu da asln
deitirmeden o gnlerde yaplan sohbet mertebesi
itibarile ve baz ilveler yaparak dzenlemeye alacam.
inde bir hayli mevzular olan bu Sre-i erifin zhir btn
nrundan bu dnyada iken yararlanmaya gayret edelim.
Cenb- Hakktan bu hususta her kes iin baarlar niyaz
ederim.
Sevgili okuyucum, bu kitabn yazlnda, dzenle-
niinde, baslnda, bastrlnda, tm oluumunda emei
ve hizmeti geenleri sayg ile yadet, gemilerine de hayr
dua et, ALLAH (c.c.) gnlnde feyz kaplar asn. Yarabbi;
bu kitaptan meydana gelecek manevi haslay, evvel
acizane, efendimiz Muhammed Mustafa, (s.a.v.) in ve Ehl-i
Beyt Hazaratnn rhlarna, Nusret Babamn ve Rahmiye
annemin de ruhlarna, ceddinin gemilerinin de ruhlarna
hediye eyledim kabul eyle, haberdar eyle, ya Rabbi.
Muhterem okuyucularm; yine bu kitab da okumaya
balarken, nefsin hevasndan, zan ve hayelden, gafletten
soyunmaya alarak, saf bir gnl ve Besmele ile
okumaya balamanz tavsiye edeceim; nk kafamz ve
gnlmz, vehim ve hayalin tesiri altnda iken gerek
mn da bu ve benzeri kitaplardan yararlanmamz
mmkn olamayacaktr.
Gayret bizden muvaffakiyyet Hakktandr.
Terzi Baba Tekirda (21/09/2011) aramba:

3

6
(07) ARF SRES

Euz Billh mine eytanir rcim

,............, ~ ' _ ~ ' - ' ,............ .

BSMLLHRRAHMNRRAHM

Efendimizin (s.a.v) in Mekkeden Medineye hicretinin
hakkati:
Eer Efendimiz (s.a.v.) direkt olarak Medinede
dnyaya gelmi olsa idi zt ehli olmazd, Mekkede
dnyaya gelmesi zti tecellinin zuhuru olmasndandr.
Medinede dnyaya gelmi olsa idi sft ve esm
mertebesinden zuhur etmi olacakt ki onun kemlat
deildir. Bu durumda Mekkeden Medineye hicretin sebebi
zt mertebesinin sft mertebesine intiklidir yni
hakkatlerin zt mertebesinin dna karlmasdr. Dier
bir sebebi ise Cenb- Hakkn Medine-i Mnevvereyi
Efendimize (s.a.v.) kendi saltanatn kurmas iin hediye
olarak vermesidir. Eer Efendimiz (s.a.v) Mekkede
defnedilmi olsayd ikinci derecede ziyaret yeri olacak ve
glgede kalacakt. Nasl ki Medinede dier meknlar ikinci
derecede Efendimizin mekn birinci derecede ziyaret
mahlli ise ayns olacakt. nsn Medine-i Mnevvereye
geldiinde hereyini unutur nk Habbullahn (s.a.v.)
tecellisi hereyi sarar, bu muhabbet kiiyi, yle sarar ki,
Allah unutur ve Raslullahn (s.a.v) muhabbeti iinde
Allah mhede eder ve L ilhe illllah Muhammeden
rasllullah ifdesinde Allahn muhabbetinden Raslnn
(s.a.v) muhabbetine geilirken Medinede Muhammeden
raslullah la ilhe illallah olur ve Rasl muhabbetinden
Allah muhabbetine geilir.
4
7
Bu durum hakkati ilhyye ilminin zuhurdaki
tahakkukudur ve bunun efl lemine ve esm lemine ve
sft lemine gre izhlar olacaktr. Asgari mtereklere
gre yaayan insnlara gre bilinmesi gereken mriklerin
zorlamalar nedeniyle hicret etmesidir ve o mertebeye
gre bu dorudur. Fakat hakkati ilhyyeye gre gerek
bir insnn bilmesi gerekir ki Cenb- Hakk -be
abulcuya Habbini brakmaz, dilese bir anda onlarn
canlarn alr ve ortada kar koyacak kimse kalmazd. Bu
durum onlarn o kadar byk insnlar olsalar dahi ne
kadar byk skntlarn ierisine girdiklerinin gstergesidir,
bugn bizlerin oralara gidip grevlerimizi if etmemiz ok
kolay artk, o gn ne su var ne yol var ne malzeme var bu
ortamda bu gayretleri gstermilerdir.
Bu duruma gre bizlerinde dnyadan ahrete hicret
etmesi gerekiyor, bir baka ifde ile maddeden mnya
hicret etmemiz gerekiyor ki bu hicret hdisesinin bize
rahmeti budur.
Bu giriten sonra Medine-i Mnevverede sohbetine
balayacamz raf sreside burada nzil olmutur.
Krn- Kermin yedinci sresidir. kiyzalt yetten
meydana gelmitir, Ondrtbinyzon kelimesi vardr ve
Otuzbinyirmibe harfi vardr ve sekiz ve dokuzuncu
czlerdedir. imdi bu rakkamlar neyi ifde ediyor ona
bakalm:
(7) Sre, yedi nefs mertebesinin hakkatinden
bahsetmesidir.
(206) yet (2+0+6= 8) hem sekizinci czdeki
blmn hem de sekiz cennet katn ve sslemelerdeki
karolar belirtiyor.
(14310) kelime (1+4+3+1+0 = 9) hem dokuzuncu
czdeki blmn hem de Msevyyet mertebesini
belirtiyor. brhmiyyetin ifresi 1 Mseviyyetin ifresi 2
sevyyetin ifresi 3 ve Muhammedyyetin ifresi 4 tr
ayrca Hz. Raslullahn (s.a.v.) ifresi says 13 tr. te
5
8
bu saylardan Mseviyyetin ifre says olan 2 yi saysn
yedi nefs mertebesi zerine ilve ettiimizde de 9 saysn
buluruz.
(33025) harf (3+3+0+2+5 = 13), bu da Hakkati
Muhammeddir yni Sre-i erfin tamam kaynan
Hakkati Muhammedden almaktadr.
13 saysndaki 1 rakkamn stteki 7, 8, 9 saylarnn
bana koyduumuzda ise; 17 says yedi nefs
mertebesinin her (1) mertebedeki zelliini anlatmaktadr.
18 onsekizbin lem bahsidir. 19 Krn- Kermin ifresi ile
nsn Kmilin ifresidir.
AHdyyet mertebesinin yni (1) saysnn sa yanna
sfr koyduumuzda 10 oluyor ve okluk bu ekilde
oluuyor yni (0) kendi bana bir ey ifde etmez iken
AHdyyet mertebesinin yni (1) in nne getirildiinde
okluk ifdesi oluyor ve (0) dahi (1) saysnn
kvrlmasndan olumutur. Bu da demektirki aslnda
kendine ait bir varl olmayan bu lemler AHdyyet
mertebesinin karsna getirildii zaman okluk zuhura
kyor ve lemler faaliyete geiyor.
rf, kelimesini incelersek karmza drt harf kyor,
Ayn ( _) r () uztan Elif () ve f (.).
Ayn ( _) gren gz,
R ( ) Rhmniyyet,


Uztan Elif (), AHdyyet,
F (.) fe yekn yni Allah Ol! Der, o da hemen
olur yni emri alr kabul eder.
te rf bunlar ile topluca rif olmak demektir. Yni
Hakk gren gzn Rhmaniyyet mertebesi tibaryla
AHdyyete doru ykselmesi ve bu ilerin hemen olmas,
demektir.
6
9

'

(1) Elif, lm, mim, sd.

Elif, lm, mm, sd.

Krn- Kerm Hz. Reslllahn (s.a.v.) ahsnda
btn insnlara gizli kalmas iin deil anlalmas iin
geldiinden bu Hurufu Mukattaa harflerinden de bizlerin
nasiplerini almas gerekiyor nk genelde hakkatini Allah
bilir denir ve zerinde ok fazla durulmaz.
Elif, AHdyyet mertebesi. Oniki noktadan meydana
geliyor, yedi nefs mertebesi ve be hazret mertebesi ve
btn mertebeleri kapsamna alyor.
Lm, Lhut yni Uluhiyyet mertebesi. AHdyyet
mertebesinin tecellisi bu mertebeyi meydana getiriyor.
Mm, Sret-i Muhammedyye. Efl mertebesindeki
zuhurlardr. Ve Abdiyyettir.
Sd, Sft mertebesi Hakkati Muhammediyye.
AHdyyet, Ulhiyyet ve Abdiyyet sralamasna gre
lemler faaliyete geiyor ve ondan sonra sft
mertebesindeki Hakkati Muhammednin hakkati
belirtiliyor.
(Elif, Lm, Mm) hakknda, Bakara Sresinde ve
Bakara dosyasnda, geni bilgi verilmitir, oraya
bakabilirler.

- - _ ~ : _ _ , : : , ' . .' . \
_, -, ' - . . '
(2) (Kitbun unzile ileyke fe l yekun f sadrike
haracun minhu litunzire bih ve zikr lil muminn.)
7
10
(Bu, sana indirilen bir kitb'tr. Onunla
(insnlar) uyarman ve inananlara t (vermen)
hususunda gsnde bir sknt olmasn.)
Burada bahsedilen kitp bir bakma Krn, bir
bakmada birinci yet-i Kermede bahsedilen Elif, lm,
mm, sd kitbdr. Elimizdeki Krn- Kermin eitli
ynleri olmasa idi o hereyi kendi kendine yapard yni
kendisi kendisini okur, kendi kendine izh eder (v.s.) ve
bu bahsedilenlerin bir tanesi bile eksik olursa bu yaant
tam olmaz eksik olur bu nedenle insn lzmdr. Dier
ynden elimizde Krn- Kerm olmasa neyi nereden
okuyacaz ve bileceiz. Ve hem insnn hem de kitbn
yaayaca bir mahl gereklidir ki bu da lemler kitbdr.
Bu kitp (s.a.v.) Efendimizin ahsnda btn
okuyanlara indirildi. Zaman izfidir ve Krn- Kerm
yetleri iin zaman kavram yoktur. Bir eyin asl nerede,
nasl ve hangi yn zere olursa olsun sonuta yine asldr
yni kendisi, kendisidir.
Krn- Kerm Allahn kelmdr ve kelmda ztndan
ayr deildir. Kelm sfttr fakat ztna dayanr.
Krn- Kerm inzl edildi denildiinde bizler
gkyznden Cebrl (a.s.) vstasyla uarak getirildi
zannediyoruz. Krn- Kerm be mertebeden geerek
nzil olmutur.
lk olarak, mml Kitpta Allaha olarak. Bu ekliyle
bize indirilse idi biz ondan hibir ey anlayamazdk nk
bir beerin Allah lsnn anlamas mmkn deildir. nzal
edildi, tenzil edildi, indirildi ifdeleri mnsnn
kolaylatrlmasdr, mndaki arlklarn indirilmesidir.
kinci olarak, Allaha lsnndan sft mertebesine
Hakka tercmesi yapld ve indirildi. Bylece Hakk
lsnna inmi oldu. Buradaki ismide Levhi Mahfz oldu.
nc olarak, Hakk lsnndan esm mertebesine
yni Rabb lsnna indirildi. Buradaki ismi de Kitbl
Mbn oldu.
8
11
Drdnc olarak, Rububiyyet mertebesinden efl
mertebesine indirildi yni Rabbadan Arapaya tercme
edildi. te bu aamada insnlar bunu anlamaya baladlar.
Ve bu tercme asgari mtereklerde en kolay
anlalabilecek ekilde ifde edildi fakat yukardan beri
bahsedilen btn tercmelerde bu Arapa tercmenin
iinde mevct oldu. Nasl ki yeni bir lsn renmek iin
zel eitim gerekiyor ite Krn- Kermin ierisindeki st
mertebe tercmelerini idrk iinde zel alma gerekir ve
buna da gerek ilm- dervilik ve trikat deniliyor. Ne yazk
ki artk gnmzdeki trikat oluumlarnda bunlar
bilinmiyor, ok az bilen kii var ve onlarda riflerdir. Bu
aamadaki lsn ile yni sadece Arapa lsn ile kelimelere
bakp dndmzde Krn- Kerm gnlmzdeki
gerek yerine oturamyor nk genel olarak btn
insnlarn anlamas iin hafifletilmi oluyor. Aslnda Allahn
zt mertebesi tibaryla dnp anlatlan hikyelerin,
hayvnlarn Krn- Kermin iinde ne ii var diye de
dnebilir ve demek ki bunlarn hepsinin bir gerei ve
yeri var sonucuna ulaabiliriz. te bundan sonra artk bu
anlatlanlar zerinde derinlememiz gerekiyor ki
hakkatlerine ulaabilelim. Bu sembollerden verilmek
istenen mnlara ulamak iin almak ve bu tercmeleri
yukarya doru mrac ettirmek gerekiyor.
Beinci olarak, Arapadan dier lsnlara insnlar
tarafndan yaplan tercmelerdir.
Eer Krn- Kerm beer lsnna inmeyip st
tercmelerde kalsa idi bizler st tercmelere kmak iin
bir balang yapamazdk. te bizim yapmamz gereken
Arapasn okuyup anlamak ondan sonra belirli eitimlerle
yukarya doru kmak, ite o zaman Krn- Kermi
gerekten okumu oluyoruz, sadece Arapasn okumakla
sretini okuyoruz.
Tevhid eitimleri alnmaya baladktan sonra sadece
Arapa olan ksm kiiye yetmiyor, daha derinlerine
gittikede bu yet o kiide tahakkuka balyor. Her
birerlerimiz Efendimiz (s.a.v) in mmeti olmak tibaryla
9
12
ona olan tecelli bizlerede olmaktadr ama ona en fazlas
bize ise nasibimiz kadar. te bu almalar sonucu kii bir
bakyor ki Arapa zannettii bu Krn Rabba imi ve
harfi nid ile Arapa kelimesinin bandaki ayn seslenme
harfine, hayret harfine dnp aradan ekiliyor ve kii
A.Rabba imi diyerek Rububiyyet mertebesine
ykseliyor. Ve Krn- Kermi bu tercme tibaryla
anlamaya balyor. Ve btn bahsedilen st tercmelere
almak sretiyle ulap en son Allaha olan tercmeye
gelince Krn- Kermin gerek mnsn anlyor.
Krn- Kermin bu ycelii sakn ha senin gsnde
sknt yapmasn nk bunun cevb da zten, Krn-
Kermin iinde vardr, Biz senin sadrn amadk m,
gsn geniletmedik mi, bu hakkatleri anlaman iin
sana kolaylk gstermedik mi (94/1) diyerek. Fakat bu
htap sadece mmeti Muhammede oluyor, Ms (a.s.)
Firavunun karsna giderken Cenb- Hakktan Ya Rabbi
gsm genilet (20/25) diye ricada bulunurken,
Cenb- Hakk mmeti Muhammede Biz senin gsn
ap geniletmedik mi diyor. Bu u demektir, kii
beeriyeti ile haytn srdrrken tabiidir ki Hakkati
lhyyeyi idrk edemez, evvel artlanmalarndan,
tabatndan, alkanlklarndan, nefsnyetinden arnmas
gerekir. te bu arnma esnsnda kalbi daralr arasra
nk kendisindeki eski nefsnyetleri kendisini skar,
isterler ki eskisi gibi gaflet hlinde, rahat olsunlar, bu
mcdele sonucu kiideki benlik, nefsi emmreyi meydana
getiren gazlar, zikirler ile izle edilip vcttan atlr. Bu
srada kiide akln ve gnln yni duygularn ok iyi
ayarlanmas gerekir. Bu yettede buna dikkt ekerek
gsne dikkt et darlk gelmesin diyerek hem
ynlendiriyor hem mjde veriyor Cenb- Hakk. Gelebiliyor
demekki Cenb- Hakk byle bir uyarda bulunuyor, onun
iin bunlar geldiinde ok zlmeyelim, hepsi alr
inallah.
si olanlar korkutup uyarman, mminlerede
hakkatleri hatrlatman iin iinde oluumlar vardr.
10
13
Buradaki hatrlatmadan kast u ana kadar bahsedilen
hakkatleri hatrlatma bbnda olan hatrlatmadr. nk
bilinen bir ey unutulduunda veya biliinde tereddtte
olunan bir eyin dorusunu sylemek ile hatrlatma olur.
Krn ve insn ikiz karde olarak mn leminden yola
ktlar, insn madde olarak geldi (s.a.v.) Efendimizde
kemlini buldu, Krn ise mn olarak Tevrat, Zebur,
ncil, Krn gibi mn yoluyla geldi ve Efendimiz (s.a.v.)
in zamannda dnyada birletiler. Bu yzden Kadir gecesi
Krn- Kermin yeryzne inmesi bizler iin en byk
saadettir ve Cenb- Hakknda gyesi o gece tahakkuk
etmi oldu. Ve nefaht (15/29) ile biz insnlarda
mevct olanlar Krn- Kermin inzli ile bize izh edildi
ve ald. Ne var lemde o var demde denildii ekliyle
Krn- Kermin ierisindeki btn oluumlar zten bizim
varlmzda biztihi mevcttur.
Ancak bu hatrlatma sadece man ehline zeldir. mn
ehli dndakilerin bu hdiseleri anlamas mmkn deildir.
Onlara ynelik htap korkutma iindir.

, - , . . . , . _ - , , ' . ' - , - ,. r
. . ' - :, .' , ' - . _ -
(3) (Ittebi m unzile ileykum min rabbikum ve
l tettebi min dnih evliy, kallen m tezekke-
rn.)
(Ey insnlar) Rabbinizden, size indirilene uyun
ve O'ndan baka dostlara uymayn. Ne kadar da az
t alyorsunuz!
Yukarda ki yette ileyke htb var iken bu yette
ileykm htb var, bu da Efendimiz (s.a.v.) asndan
bakldnda, yni bana indirildi bir de genel olarak
hepimize indirildi hkmn tasdiktir.
Allah muhabbetinin stnde kiilerde ne varsa onun
11
14
dostu onlardr. Normal hayt iinde insnlarn tabii ki
sevdikleri birok eyler vardr, fakat her ey yerinde olursa
mazur olur ve hakk sevgisinin stne kan her trl sevgi
Hakka kar tercih ile irk komak olur.
te bu belirtilen hkme uymadmz iin Cenb-
Hakk biraz kulaklarmz ekiyor ve bu hakkatleri ne de
az dnyorsunuz diyor. Cenb- Hakk bize o kadar
byk ltflarda bulunuyor ve bizler ne kadar az dnp
vaktimizi boa harcyoruz.

' .' , . ' ' . ' .' ~ ' ' _- , _- , :
., .' ,
(4) (Ve kem min karyetin ehleknh fe ceh
besun beyten ev hum kiln.)
Nice kentler helk ettik. Gece yatarlarken,
yhut gndz uyurlarken, azbmz onlara geliver-
di.
Yukardan beri izh edilen hakkatleri idrk etmeyerek
inkrda sbit olan kimselerin, Cenb- Hakk sonlarn
anlatyor.
Dier taraftan kentler beden dnyamzda nefsimizin
hkm altnda bulunan parseller demektir, Gece ve
gndz uykular ise devaml gaflet halinde olanlar
demektir. azbmz onlara geliverdi. Demek sretiyle
halden bahsetmekte ve bu Hdselerin daha bu gnden
olutuunu ve nefsin helk olmas durumunu ifade
etmektedir.

. . ' ' . , .' ~ , ,,, ~ .' ' ~
_, ''= ' ' . , ''

12
15
(5) (Fe m kne davhum iz cehum besun
ill en kl inn kunn zlimn.)
Azbmz onlara geldiinde "Biz gerekten
zlimlermiiz!" demelerinden baka yalvarlar
kalmad.
Krn- Kermde bahsedilen btn kavimler ve onlara
mensp olanlarn zellikleri bizlerin varlnda ahlklar
olarak mevcttur, ite bu sebepten Cenb- Hakk yllarca
sene nce ortadan kalkm olan kavimleri bize anlatyor ve
hem bizden ibret almamz istiyor hem de bunlarn kendi
varlmzdaki karln bulup temiz hle getirmemizi
istiyor.
Bu kavimde dnnce fark ettiler ki bu gelen azb
biz kendimize etmiiz demekten baka bir sz
bulamadlar. Cenb- Hakkn kendilerine vermi olduu bu
kadar byk ltflar gizlemeleri sebebiyle kendi nefslerine
zlm ettiler. Cenb- Hakkn verdii gzel isimleri brakp
Kahhar, Cebbar gibi isimleri kendi menfatleri
dorultusunda kullanyorlar ve bunlar kendilerinden
alnnca anlyorlar ki biz bu ii yanl yapmz diyerek
kabahtin kendilerinde olduunu anlyorlar.

_, ' _ ' , , , ' _ _, ' _
(6) (Fe le neselennellezne ursile ileyhim ve le
neselennel murseln.)
Kendilerine eli gnderilmi olanlara da
soracaz, gnderilen elilere de soracaz.
Bu nedenle Efendimiz (s.a.v.) Ved Haccndaki
hutbesinde Ey mmetim btn bunlar tebli ettim mi?
hitmisiniz? diyerek defa sormu ve mmetinden
ettin, hidiniz, Ya Raslullah cevbn almtr.
Efendimiz (s.a.v.) btn peygamberler zerine hit
iken, mmeti Muhammed de btn mmetler zerine hit
13
16
olacaklardr, nk mmeti Muhammed gemiteki btn
mmetlerin hllerini bildikleri iin yaptklar ilerin
doruluu ve yanllna hit olabilecekler bu da
Efendimizden (s.a.v) alnan emanetle olabilecek. Efendimiz
(s.a.v) de olan hit, mjdeleyici korkutucu-ikaz edici,
zellikleri bu ekilde mmetinde de olacaktr.

_, , .' ~ ' ' - _, - . , , , ~ _ =
(7) (Fe le nekussanne aleyhim bi ilmin ve m
kunn gibn.)
Ve elbette onlara, olan-biten hereyi bir bilgi ile
anlatacaz; nk biz onlardan uzak deiliz.
Bizim daha nce gib olarak zannettiimiz Hakkn
verl aslnda bu lemde mhededen baka bir ey
deildir, fakat aklmz gaybe artland iin yle diyoruz.
te bu yette de belirtildii gibi uzaklarda deil, gibte
deil Cenb- Hakk, ehadette yni mhedede. Ve bizler
baktmz fakat artlanmalarmz nedeniyle grp
bilemediimiz iin gibte oluyor.
Cenb- Hakk burada anlatt kssay kendi
azndan haber verdiini yni hakiki ynyle haber
verdiini bildiriyor. Bizlerin de bunlar rendikten sonra
bakalarna aktarabilmemiz ancak byle doru bir ilim ile
olabiliyor. Bu ilim ise ilim malma tabidir hkm ile
bizlere ildirilen ilmi zevkdir.

- ,, - : = . _ _ ~ '_ _ -, , ., ' .
., ~ ' , : ''
(8) (Vel veznu yevme izinil hakk, fe men sekulet
mevznuhu fe ulike humul muflihn.)

14
17
O gn (amelleri tartacak) terzi haktr. Kimin
(sevap) tartlar ar gelirse, ite onlar
kurtulanlardr.
Terzide tartlacak en byk malzeme kiinin kendi
hakkatini idrk ederek kendi arln terziye
koymasdr. Amellerin terziye konmas baka, kiinin
kendi ahsiyetinin terziye konmas baka bir eydir.
nsnolu kendisini ne kadar iyi tanr ve kendisindeki ve
nefaht y (15/29) ne kadar gzel meydana karrsa
arl o kadar artar. Terzide onun arln karlayacak
her hangi bir ey olamayacaktr, ite onlar en st
mertebeden kurtulua erenlerdir.
sim ve sft mertebesinde fiiller ile kurtulua
ermek mmkndr fakat zt mertebesindeki terzinin
arl iin yeterli deildir.

, , . ~ _, ' : '' - ,, - : ~ _ - -
., = , ' .' ,' . , .' ' .
(9) (Ve men haffet mevznuhu fe ulikellezne
hsir enfusehum bim kn biytin yazlimn.)
Kimin (sevap) tartlar hafif gelirse, ite onlar
da yetlerimize hakszlk etmelerinden tr
kendilerini ziyana sokanlardr.
Kendilerine zhir lem olan Krn- tafsil de
gsterdiimiz lh- hakkatleri idrk etmediler,
nefslerindeki lh- hakkatleri de idrk etmediler ve ortaya
bir arlk koyamayp hafif bir hayt yaadlar, nefsn
yaadklar bu haytlarn hayl ve vehim zerine
kurduklar bir bilgi ile yaadlar.
Arlktan kast basit malzemelerin miktar arl
deildir, mnlarn asleti ynnden arldr. Cenb-
Hakkn verdii bir ve nefaht mns ve hakkati
ynnden btn lemlerden daha ar gelir.
15
18
' ,, , ' ' - ~ _. _ , ' - = '
. . ' - :, _ ,' - -

(10) (Ve lekad mekkennkum fl ard ve cealn
lekum fh mayi, kallen m tekurn.)
Dorusu Biz sizi yeryznde, yerletirdik, orada
size geimlikler verdik; ne kadar da az
krediyorsunuz!
Cenb- Hakk bizlere o kadar byk nmetler veriyor
ve yeryzne yerletirip her ihtiyacmz karlyor, bizler
bunun karlnda ne kadar az krediyoruz. Cenb- Hakk
hi kretmiyorsunuz diyecek ama nezketen ne kadar
az krediyorsunuz diyor ve sonuta krnz arttrn
demek istiyor.
Btn ynyle bu yete baktmzda, her
birerlerimizin topraktan meydana gelmi bir beden
yeryzmz vardr ve bunu kastederek Cenb- Hakk ilh
hakkatleri bu beden arzna yerletirdim diyor. dem
(a.s.) n yeryzne indirilmesini ifde eden bu beden
arzna indirilmeyi Cenb- Hakk burada tasdik ediyor ve
nefaht y sizin bedeninize yerletirdik diyor.
Zhiren geimlikler yediklerimiz, itiklerimiz ve
gerelerimiz olduu gibi, Btnen bu ilimler geimliklerdir.
Genel olarak kabullenelim ki herbirerlerimiz bu ii
lykyla yapamyoruz.

- ' ' , . , ' ., , . , ' = ~ = '
_ - _ , , ' _, . . ~ -. ~
_, ~' '

(11) Ve lekad hlaknkum summe savvernkum
16
19
summe kuln lil meliketiscud li deme fe seced
ill ibls, lem yekun mines scidn.)
Andolsun ki sizi halkettik, sonra size biim
verdik, sonra da meleklere: "dem'e secde edin"
dedik; hepsi secde ettiler, yalnz blis, secde
edenlerden olmad.
Sizi halkettik htb u andan bahsediyor ve toprak
bedeninizi meydana getirdik ve sizi tasavvur ettik yni i
bnyenizdeki oluumu dzenledik. Madde olmayan ve
varlmzda mevct her trl hllerimiz bizim i bnyedeki
yaantmzdr. nsnn dier varlklardan en nemli
farklarndan biride bu i bnyedeki yaantlardr, geri
dier mahlkatta da bu vardr fakat insndaki gibi
kemlde deildir. Cenb- Hakk stelik bunu bizzt
yaptn belirtiyor.
Bu secdeyi gerektiren de ite bu i bnyedeki
yaantdr yni halkedilen d bedeni deil i bnyedeki
hldir. Eer bizler bunu nefsn olarak kullanrsak nefsi
emmre ismini, Rhmani olarak kullanrsak nefsi sfiye
ismini alyor ve daha da yukarlara kyor.
Melikeyi kirm hemen secde etti nk Allahn
kazyla dem (a.s.) da olan Hakkati lhyyeyi anladlar.
Bizim kiisel bedenimiz yn ile bu secde eden melekler
bizim kendi rettiimiz kuvvetlerdir. Be farzn yerine
getirilmesi ve dier ibdetler kiide bir kuvvet yni mn
leminden varlklar oluturuyor. Bizler u anda yaptmz
fiillerin ifde ettii mnlarn farknda deiliz eer bunlarn
hakkatlerini bize gstermi olsalar lnceye kadar
bamz ibdetten kaldramayz ve bu da dnya dzenini
bozar. te bizim bu ibdetlerimizden meydana gelen
melekler secde eden meleklerdir. ki melek vardr biri
solda biri sadadr denilen, soldaki gnahlar yni eksi
fiilleri, sadaki sevaplar yni art fiilleri yazarlar.
Kiisel olarak bizim iblisimiz nefsi emmredir ve nefsi
emmre secde etmez nk ii isyan edip secde
etmemektir. Nefsi emmrede secde etmi olsa hibir zt
17
20
kuvvet olmayaca iin insn melek olur. blis ayrca
insnlara bu duruma gre mcdeleyi retiyor, biz blise
hi mcdele etmeden hemen teslim olursak ite orada
iimiz ok zordur. nce bu nefsi emmrenin kontrol altna
alnmas gerekiyor ki levvme, mlhme ve srayla dier
btn nefs mertebelerine ykselelim. Efendimizin (s.a.v)
de buyurduu gibi Herkesin bir eytan vardr ben kendi
eytanm mslman ettim diyor, dikkt edersek
ldrdm demiyor, nk ldrme durumunda o bizim
kendi varlmz n iinde olduundan kendi varlmz
ldrm olmamz gerekecektir.
dem (a.s.) hakknda belirtilen btn hususlar bizim
kendi varlmz iindir. Krn- Kerm bugne de geldi
bugnk artlarda da geerli ve her an nzil olmaktadr.
Brakalm melekleri dikkt ettiimizde Kbe-i erfi namaz
esnsnda bir vin ile yukar kaldrdmzda insnlarn
birbirlerine secde ettiklerini grrz, hrmeten,
karlarndaki ve nefaht ye (15/29) yni oradaki Allahn
varlna olan bir secdedir bu, yoksa madde bedene
yaplan bir secde deildir. Secdeden sonra kendi
hakkatini idrk ettii iinde oturarak Cenb- Hakka
kranda bulunuyor. Secde bir hldir ve geicidir fakat
tahiyyat bir makamdr ve kalcdr ve oturu pozisyonunda
aldmz ekil ile Muhammed yazyoruz.
Din kiinin kendisini anlayp bilmesidir yoksa belirli
fiilleri tekrar ederek ezberci olmas deildir fakat ne yazk
ki artk gnmzde bu hle gelmitir. eriat dzeyinde
yaplan fiillerde kalnm, i bnyenin dzenlenmesine
geilememitir. Din de zten bizim bedenimize deil
aklmza, aslmza, hakkatimize gelmitir, bizler bunlar
altrp duygu ve dncede yol almaz isek bu bedeni her
gn krk defa ykayp temizlesek beden deimez ve
deiecek bir ey de yoktur, sevap kazanlr sadece ve
kartondan kule gibi olan bu sevaplarda bir gnah gelir bir
gn gtrr fakat ilim ebedi maldr kiinin. Herey
kaybolur fakat ilim kaybolmaz ve Cenb- Hakkn insn
dier varlklardan stn klmasnn sebebi dahi budur,
18
21
kendi hakkatini en geni ekilde insnda zuhura
karmtr. Bizler bu hlin iine dalp kaybolduumuz iin
kymetini bilemiyoruz ve beeri, maddi duygularmzn
arlyla haytmz srdryoruz.

' . ' : . - ~ . . : - - ' - ' \
__, _ - - . = ~ _' . _ - _ . = ~ - - , ~
(12) (Kle m meneake ell tescude iz
emertuke, kle ene hayrun minh(minhu), hlakten
min nrin ve hlaktehu min tn.)
(Allah) buyurdu: "Sana emrettiim zaman, seni
secde etmekten alkoyan nedir?" (blis): "Ben, dedi,
ondan hayrlym; beni ateten halkettin, onu
amurdan halkettin."
Cenb- Hakk melekleri, insn, blisi karsna alyor
ve konuuyor onlarla yni sahnenin ortasnda Cenb-
Hakk varlyla mevct. Buna ramen bizler Allah zaman
ve mekn tesindedir diyerek tenzih ediyoruz. Bu
durumda Cenb- Hakka ibdetlerden kazanlan sevaplarla
ula ulaabilirsen.
Cenb- Hakkta blisin yaptna karlk makul bir
sebebi olabilir diyerek nezketen soruyor, hemen
cezalandrmyor.
Bunun zerine blis ben ondan hayrlym diyor ve
mantk yrterek beni ateten onu amurdan halkettin
diyor. Bu hdiseye bakarak bizlerinde beeri mantmz
herhangi bir oluum zerinde sretine bakarak
yrtmememiz gerektii anlatlyor, en azndan hakkatini
Allah bilir demek daha yerinde olur nk hereyin Zhir
olarak gzken ynnn dnda bilinmeyen daha birok
btn ynleri olabilir.
blis, atein yanp ykselerek topraktan yksek olmas
19
22
nedeniyle kendisini daha latf demi daha kesf grerek
byle bir sonuca vard. Oysa dem (a.s.) n iindeki
rhniyeti yni en latf hli mhede edememitir. Baka
bir yn ile de yle bir dnce yrtt sylenir, Ya
Rabbi sen bana Benden bakasna secde etmeyin
dememimiydin ite ben onun iin secde etmedim diyerek
mzaretini gsteren cevb vermitir. Oysa bu durumda
dahi ortadaki iki emirden son olan geerlidir ve Allahn
son emrinin yerine getirilmesi gereklidir nk yeni emir
eski emri aar. blis kendi iine eski emir geldii iin onu
tatbik etti ve yeni emre itiraz etti. Baka bir ifde ile bir
varlkta Cenb- Hakkn zuhurunun olabileceini
dnemedi ve zten kendisinde de byle bir ilim yoktu.
blisin kendisi daha nce meleklere hocalk ettii hlde
ate tarafn ortaya karacak bir ey olmad nk herkes
onu retmen, mir olarak kabul ediyordu, burada memur
durumuna geince atein iddetindeki isyan yn aa
kt. Cenb- Hakkn dem (a.s.) ile eytana bu husus
ltfudur ki; kendisinde ki, Aziz ve Cebbar esmsnn
yaantsn orada ortaya kard ve blis dem vstasyla
kendisini daha iyi tand. Maddedeki drt ana unsur olan
toprak, su, ate ve havaya grede gerekte blis en
stn deildi nk kendisinden stn hava vardr.
Madde olarak dahi dem de olan bu stnl gremedi.
Hangi ynden bakarsak bakalam dem ondan stndr,
blis toprak perdesiyle perdelendiinden bunlar ayramad.
blis ismi de ikilem anlamna gelen telbis ten
geliyor yni dem (a.s.)n iindeki hakkati ayramayp
phede kald ve oradanda, ok phede kalan anlamna
gelen blis ismine geti.
Kendini mdafaa ederken ben ondan hayrlym, beni
ateten onu amurdan halkettin demeside zr
kabahtinden byk deyimine uygun bir mzaret oluyor.
Orada Allahn emri vardr, secde et denilmi ise, secde
edilecektir, ne dnelecekse sonra dnlr.

20
23
, . . . : ' ., , ' ' , - = , ' ' r
_, ~' ' _ - : . _ ~' ' ,,
(13) (Kle fehbit minh fe m yeknu leke en
tetekebbere fh fahruc inneke mines sgirn.)
(Allah) buyurdu: "yleyse oradan in, orada
byklk taslamak senin haddin deildir. k, nk
sen aalklardansn."

NOT=Yeri gelmiken bu yet-i Kermeler hakknda
(15) inci kitabmz olan (6 Peygamber (1) Hz. dem a.s.)
isimli kitabmzdan sayfa (63/102) den alnt yaparak
yolumuza devam edelim. Zaman, zaman bu ynde
okuyucularmza kolaylklar olsun ve mevzularmz daha
genilesin dncesiyle u anda (100) civarnda olan
kitaplarmzdan bazlarna, yazarken bazlarndan baz
blmleri, faydal olur dncesiyle aktarmalar yapmaya
alyoruz. Ancak bu bir tekrarlama mnsnda olan
alma deil, okuyucularmza zaman ve bilgi
kazandrmay amalayan bir almadr, neallah faydal
oluyordur.
*************
Krn- Keriym; raf Sresi; (7/10-26) yetlerinde
de bu hususlarda ok dikkat ekici hakikatler vardr, hep
birlikte incelemeye alalm.

' ,, , ' ' - ~ _. _ , ' - = '
. . ' - :, _ ,' - -
(Velekad mekkennkm fil erd vecealn lekm
fihe meayin kaliyln ma tekrune.)

21
24
Melen (10) Andolsun ki, sizi yerde yerleti-
dik ve size orada birok geim vstalar meydana
getirdik, siz ise pek az kredersiniz.

- ' ' , . , ' ., , . , ' = ~ = '
_ - _ , , ' _, . . ~ -. ~
_, ~' '
( Ve lekad halknkm smme savvernkm
smme kln lilmelike-tiscd li deme feseced
ill iblis lem yekn minessacidin.)
Melen (11)Andolsun ki sizi yarattk > halk ettik
sonra size ekil verdik. Sonra da dem'e secde ediniz diye
meleklere emrettik, derhal secde ettiler. Ancak iblis, o
secde edenlerden olmad.
Bu iki yet-i Kermenin ba taraflar her ne kadar
birbirlerine benziyor gibi ise de iki ayr ifade ve iki ayr
oluumu ak olarak belirtmektedirler. (Allahu alem) Allah
daha iyisini bilir.
(10)uncu yet-i Kerme ile yeryznde bizden evvel
yaayp geen bir dem neslinden bahsedilmekte, dier
(11)inci yet-i Kermede ise bizim demimizden ve bu
devrelerde yeryznde yaayan bizlerden bahsedilmek-
tedir.
Kk bir bilgi olmas bakmndan ifade etmeliyiz ki;
bizler ve yaadmz dem> Muhammed (s.a.v.) nesli
yeryznde yaayan yegne nesiller deilizdir. Bu dnya
zerinden bizden evvel nice nesiller geti bizden sonra da
geecektir.
(11) inci yet-i Kermenin benzer muhtevas
getiimiz sayfalarda ifade edilmi idi. (12) nci yet-i
Kerme de ifade edilmi idi, burada biraz daha deiik

22
25
ynlerine deinerek yolumuza devam edelim.

' . ' : . - ~ . . : - - ' - ' \
__, _ - - . = ~ _' . _ - _ . = ~ - - , ~
Melen (12) Buyurdu ki: Sana emrettiim
zaman seni secde etmekten ne men etti? Dedi ki:
Ben ondan hayrlym, beni ateten yarattn, onu ise
amurdan yarattn > halk ettin.
Bakara sresi (30) yetinde demin hilkatine
meleklerin gizli itirazlar belirtildii gibi, bu yet-i
Kermelerde de iblisin itiraz ve aksi grleri ifade
edilmektedir.
mkn dahilinde incelemeye alalm:
uur ve idraklerimize sunulan bu sahnede, bir mutlak
hkim ve sahip, de oyuncu grmekteyiz. Bunlar (1)
Hakk, rububiyyet mertebesi itibariyle. (1) dem, (2)
melekler (3) iblistir. Mutlak hkim olan Hakk; kendinde
mevcud mnlarn birer kimlik kazanarak zuhura
kmalarn diledi, bu yzden mnlar ltif birer varlk
olarak rububiyyet mertebesi itibariyle varlklarn bulmu
oldular ki; bu ilk kesret mertebesidir.
Bu mertebeden yukardaki, sfat mertebesinde Tevhid
> birlik olduundan varlklarn sadece ilmi oluumlar
vardr, bu ilmi oluumlar ltif varlklar olarak esm
mertebesinde kimliklerini bulurlar.
te idrklerimize sunulan bu sahnenin yeri esm
mertebesidir. Bahsedilen cennet de; (esm) isimler
cennetidir. Burada esm-i lhiyyenin ltif kimlikleri,
mnlarn ltif olarak ortaya koymaktadrlar ki, bir aama
sonra bu mnlar kesif varlklar olarak uzun sahnede, efl
leminde, yerlerini almaktadrlar.

23
26
Bir bakma esm mertebesinin tamam cennettir;
nk oradaki ltif varlklar henz fiziki mnda efl
mertebesine (ihbit) inmediklerinden kendilerinde fiili
mnda ac ve zdrap olumaz ve bu tr skntlar
yaamazlar. Dolaysyla orann tamam onlara gre cennet
hkmndedir.
lhi program gerei, birinci oyuncu dem-i mn
zuhura gelmi meleklere secde emri verilmi, melekler
secde etmi, iblis ise etmemi idi.
Bu secdenin demin ahsnda, gelecek btn dem
neslinide kapsad aktr; nk demin neslinden,
demden ok daha kemalli halifeler gelmitir ve emir
umumidir. Melekler ve iblis ile btn lemdeki
varlklaradr. nk insn (ekmel mahlkat) mahlkatn
en kemallisi ve (ahsen takvim 95/4) en gzel kvam >
oluum da var edilmitir ki zt-i zuhurdur.
deme secde Hakka secdedir. Ancak bir eyi gzden
karmamak gerekir, dem den kast gerek halife insn
mnsn tayan, onun hmili > tayan olan insnlardr,
yoksa her insn grntsnde olan, kendinden (gerek
varlndan) habersiz olarak yaayan vcd heykellerine
deildir.
Aslnda gerek mn da kendi hakikatlerini bulmu,
bilmi, olmu insnlar da bu fiilin kendilerine yaplmasn
istemezler. Kbe-i Muazzama tatan ina edildii halde
oraya doru btn mslmanlar secde etmektedirler.
Kbe-i Muazzamada bir farz namaz vakti herkes secde
halinde iken, bir vin ile Kbe-i Muazzama birka metre
kadar yukarya kaldrlsa, grlen manzarann hali,
yuvarlak saf halkalarnda herkesin birbirine secde ettii
aikr olarak ortaya km olacaktr.
Ancak bu grnt yle sradan bir grnt deil,
Azamet-i lhiyyenin secde srr ierisinde apaikr ortaya
kmasdr. Bu secde esnasnda karlkl iki zellik vardr.
Biri mutlak abdiyyet, dieri ise Ulhiyyettir ki; insnda
ikisi cem olmutur. Bu zellik hibir varlkta ve
24
27
Mertebe de fiilen yoktur. Bunun faaliyet alan dnya,
zaman da secde zaman dr. yle hikmetli bir oluumdur
ki; ancak Btn hakikatini hikmet ehli olanlar anlar.
Secde hakikatinin asl, ban > alnn, topraa
dedirmektir. Bilindii gibi toprak hikmettir, ve insnn en
hikmetli yeri de ba ve beyninin n taraf olan erefli
alndr.
Oraya rabta yaplmas da bu yzdendir. te insnn
en st, melekte bakan bandaki lhi hikmetini, en alt
denilen topraa ve orann hikmetine secde halinde
dedirdiinde kendinde lhi mnda iki hikmetin birleimi
ortaya kar ki; bu, tevazu ierisindeki Azamet-i
lhiyyedir. nk toprak ayn zamanda tevazuyu ifade
eder ve beer cinsinin de zhiren ana maddesidir.
Zhir ve btn oluan ve buluan bu iki hikmet, en son
dzeyde yaplan tevazu secdesiyle en ileri derecedeki
insnlk kemltna sahibini ulatrr. nk insna gelen
gerek lhi bilgiler, gkten > yukardan vahy, arzdan >
aadan tebli gelir. blis bunun farknda olmadndan,
oralardan kiilere saldramaz. Daha sonraki yet-i
Kermelerde de ifade edilecei zere insnlara; nden,
arkadan, sadan, soldan, olmak zere drt ynden
saldrr. st ve alttan saldramaz, tesiri yoktur.
te Kbe-i Muazzamada yaplan secdelerin hakikati,
karlkl duran kiilerden birinin, kendinde mevcud
abdiyyet mertebesi itibariyle karsna den kiinin
Ulhiyyetine secde hkmndedir. Ayn oluum kar taraf
iin de geerlidir. O da kendinde bulunan Abdiyyeti ile
dierinde bulunan Ulhiyyetine ettii secdedir ki; bylece
karlkl adalet salanm, insn asaletine yarar iki
mertebe tevazu ve azamet birlikte yaanm olmutur.
Kbei Muazzama, tatan yaplan bir bina olduu
halde, ierisinde zt-i tecelli olduundan secdegh olmu-
tur. te oraya yaplan secde, Kbei Muazzamann
talarna deil, orada oluan youn zt-i tecelliyedir. te;
lhi tecelli dolaysyla, sert talar ltifleip secdeye ms-
25
28
tehak oluyorlarken tatan ok yumuak olan ve asl hikmet
olan toprak binada bulunan, gnl ismi verilen o muazzam
gnl Kbesine neden secde edilmesin. Zten oras
Hads-i Kdsde de belirtildii gibi, (halkl deme al
sretihi) yani, Allah demi kendi sreti zere halk etti.
yani btn Ulhiyyet zellikleri ile halk etti demektir. te
bu yzden, dem (a.s.) gerek secdegh ve halifedir. lk
secde emri de melekleredir.
demiyyet sahnesinde oluan faaliyette Cenb-
Hakkn ilk emri secdedir. Melekler uymu, iblis
uymamtr. Bu oluumu deerlendiren dem, secdenin
kendine yaplma sebebinin, kendinde bulunan lhi
hakikatler olduunu anladndan ve secdenin lhi bir fiil
olduunu da anladndan yeryzne ilk indirildiinde bir
cuma sabah idi ve ortalk karanlk idi, cennette oluan
secde fiilini, dnyada bu sefer kendisinin Hakka yapmas
lzm geldiini dnerek, yeryznde ilk fiil olarak secde
yapmtr; hava aydnlanmaya, gne kmaya balaynca
da bir secde yapmtr. te bu yzden, sabah namaz
dem (a.s.) hatrasna iki rekt namaz olarak farz
olmutur. Cenb- Hakkn meleklere ilk emri secde,
mmet-i Muhammede ise (Ikr) oku dur. Yani; zt-
tecelli olarak bildirdiim bu hakikatleri oku, iyi deerlendir
demektir.
(Bu hususta Vhy ve Cebril isimli kitabmzda
geni bilgi vardr, oraya baklabilir.)
O zaman ksa bir tereddt geiren melekler, hemen
secde etmiler, iblis ise bu hakikatlerin farknda
olmadndan kendi bireysel kstas lleriyle
deerlendirme yoluna giderek, Onun secde edilebilecek
bir varlk olmad kanaatine vararak secde etmemitir.
blis de bir kuvvet olduundan, o da bir melektir;
ancak yaps nurdan daha ar olan, Nefes-i Rahmniy
yeden btn lemlere yaylan buhar iindeki hr dan >
atetendir. Bu yzden birimsellie, kendi bireysel
yaamna, aklna, dnk deer yarglar daha ar
basmakta, bu yolla baz kstas ve ller yaparak fikir
26
29
yrtebilmektedir. Meleklerin byle bir zellikleri
olmadklarndan, emr-i lhiyyeye itaatten darya
kamazlar; nk bu itaatin baka bir trlsn iletecek
mekanizmlar yoktur.
Mevzu ile ilgisi olmas dolaysyla Hz. Mevlnnn
mesnevisinden kk bir blm de buraya almay uygun
grdm.
demin cismni sreti olan bu heykel, bu kalp, bir
rt ve perdeden ibrettir. Bu sretle ilgili olan mn ki,
hakikat-i insniyyeden ibarettir ve bu hakikat ise, sret-i
lhiyyeden ibaret ve (Allah) ism-i cmiinin mazhardr.
Kbe-i Muazzama ism-i ztn mazhar olmas itibariyle,
nasl ki bil-cmle secdelerin kblesi olmu ise, zt isminin
mazhar olan bizim hakikatimiz dahi ylece secdelerin
kblesidir. Ve bu mnya iareten Ebul- Hasan Harkani
(r.a.) Eer benim hakikatime rif olsaydnz bana secde
ederdiniz. Buyurmutur. (Fussul-hikem dem fass
sayfa (163)
Tekrar yet-i Kermeye dnerek yolumuza devam
etmeye alalm.
(blis) Ben ondan hayrlym; beni ateten, onu
ise amurdan halk ettin. dedi.
Bu verilen cevap lhi varla kar lemde retilen ilk
fikir, itiraz, benlik ve bireyselliktir. Efl mertebesine doru
yaklatka bireysel akl, lhi akl perdelemekte ve
kstasta bireysel akl ne gemektedir.
bliste de oluan hl bu idi. Kendi hayl ve vehmi ki;
lemde retilen ilk birimsel hayl ve vehimdir.. Ona
dayal kstas yaparak, (ene hayrun) Ben hayrlym.
(minh) ondan dedi. te bu (ene) benlik de Hakkn
karsnda ilk olarak varlk gsterme cretidir.
blis, demin hilkatine kadar varlklar iinde en
gelimi olan idi. dem (a.s.) n zuhuru ise ondan
kyaslanamyacak kadar gelimi ve kemalli idi. Bunun
farknda olmayan iblis, kendi asli kaynann zhir
27
30
grntsne bakarak, yani ate yand zaman ste doru
ktndan, topran da altta kaldndan, bu fiziki
grnty mutlak grnt zannettiinden, Ben ondan
stnm. yani (hayrlym) dedi.
Halbuki; ate yand yeri ve yand maddeyi bitirince
sner ve arkasnda harabe, hilik brakr.
Toprak ise byle deildir; hep vermeyi, vermeyi ve
yine vermeyi nde tutar. Daha evvelce de belittiimiz gibi
anasr ynnden dahi dem (drtte 3/4) iblisten
ndedir.
demin varlndan evvel iblisin yapt iler nefsine
uygun geldiinden, kendisinden bir itiraz vaki olmamt;
ancak deme secde emri ile meydana gelen emir karsn-
da iindeki gerek kimlii ortaya km ve bu imtihanda
muhalefetini ortaya koymutur.
Necm 53, Sresinin ilk yetinde bahsedilen,

, , ~ '
(Vennecmi iza heva)
Melen: (1) Yldza; domaya balad zaman
and olsun ki...
Kendi heva yldzna gre ilk defa bireysel benlik zere
akl yrten varlk olmutur. Ortada mnnn zuhuru,
bir de lhiyyet vardr. Bunlar mn-y demiyye, mn-y
melekiyye, mn- iblisiyyedir. (Bu hususta daha geni
bilgi Terzi Baba kitabmz da mevcuttur, oraya
baklabilir.)
Mn-y dem asldr ve btn sahne onun varlna
gre kurulmutur. Mn-y melekiyyet, lhi kuvvetlerdir
ki; zti zuhur olan deme tbi ve secde ehlidirler.
Mn-y iblisiyye ise hayal, vehim ve hevaya dayand-

28
31
ndan yapt ller de bu istikamette olmaktadr ve her
eyi tersinden grmeye ve gstermeye almaktr. Bu da
var olan yok, yok olan da vardr diye geersiz bir
mantkla ispatlamaya almaktr.
Bylece btn lemde ve demde mevcud Hakkn
varln yok ve inkr, aslnda yok olan hayal, vehim ve
heva zere olan anlaylar, gerek anlay ve bilgiler
olarak gstermeye almaktr.
te gzlerimizin nne ve idrklerimize sunulan bu
secde sahnesi, mn-y demiyyenin ne mthi bir
aheser, grnt ve bilgilendirme ile hazrland ve ibret
verici bir olay olduu aikrdr.
nsnlk seyrinin ilk mhim yaamlarndan olan bu
sahnelendirme olay, kyamete kadar gelecek btn insn
fertlerinin stnde yaanmaktadr ve yaanacaktr. Ancak
mhim olan bu yaam idrk edip tatbik edebilmektir. O
mahalde demliin btnen de zuhura ktnn ifadesidir
ki; bylece zhir, btn Hakikat-i demiyye zuhura km
olmaktadr.
Bu mn btnen zuhura kmaz ise o mahalde
yaanan demlik sadece zhiren fizik ve mahalden oluur.
dem-i mn btnen de zuhura ktktan sonradr ki;
ancak mn-y lhiyyenin seyri, seyr-i lllah olarak
devam edebilir.
Bu gerek seyr balatlmazsa, kiinin seyri, ibadet ehli
olsa dahi, seyri > gidii il cennettir. Cennet ehli olmak
baka, Allah ehli olmak baka eydir. Btn bunlardan
zhir btn habersiz olarak, gafletle ehl-i nr olarak
yaamak da baka eydir.
te bu hakikatlerin tahsili iin bu dnya arzna
getirildik, yani indirildik. Hayatta iken bu frsat heba
etmemek herhalde en akllca i olacaktr, yoksa; iblis
hayal ve vehim ile bu dnyann methini yaparak, oraya
bal klp, hi lmeyecekmi gibi bir anlay oluturarak
kiinin hayatn hevs ile heb ettirir ki; zten bu onun
29
32
anndan een inden dir.
Ben ondan hayrlym. Beni ateten, onu
topraktan halk ettin.
Yanl kstas ile bu deerlendirmeyi yapabilen iblis bu
anlay ile deme secde etmeme anlaynn iinde Hakka
kar gelme fiili vardr. te bu Hdseden sonra;
(kle fehbit minhe) n oradan, bulunduun
cennetten. dedi.
Yani Hakikat-i lhiyyede mevcud esm-i bir kuvvet,
yani bir melek iken Hdseler karsnda tabi olmas
gereken melekiyyet kuvveti, tamamen zdd olan inkr ve
isyan ile kar koyma kuvvetine dntnden, itaat
melek kuvvetlerinin dna ve esm-i lhiyye cenneti olan
lhi hakikatlerin bnyesinden ayrlarak, n oradan.
Hkm kendisine ulamtr.

= , '
(fehbit) kelimesi burada her ne kadar inme
mnsnda kullanlm ise de, lgat mns itibariyle, iptal
etme dir. Bu da yaplan ii btl saymadr.
te iblisin kendi reyi ile Hakkn karsnda,
benliinden fikir retimine kalkmas o nun Esm-i lhiye
bnyesinden kp bireyselliine dmesine sebeb
olduundan lhyyat taraf iptal edilip sadece kendine ait
bireysel benlii kaldndan, Esm-i lhyye arasndan
kartlp tard edilmilik hkmne dnmtr. Bylece
hayl, vehim ve hevann ilk kayna olmutur.
Btn bu mkevvenatn > lemlerin, zhiri > d
halk, btn > ii Hakktr. Kim ki; zhirine, dna,
halkyyetine bakarak karar verdi faaliyet gsterdi ise
bylece btn inkr edip, kevniyyetine, zhirine gre
hkm yrttnden o da uzaklatrlm, tardedilmi
lerden olmaktadr.
30
33

blisin, btn mudil ismidir. Mudil = dallete
dren, doru yoldan karp eri yola saptran,
mnsndadr. Mudil ism-i lhiyyesinin zhiri dou yeri,
ana maddesi hevadan meydana gelen oksijen ile atetir ki;
ate konturollu kullanlrsa fayda, konturolsuz kullanlrsa
zarar verir.
Meleklerle birlikte secde emrini alan iblisin bu emir
karsnda, atelii itidalinden ok fazla arttndan,
insnda olan tansiyon ykselmesi gibi, onun benlik
tansiyonunu artrdndan yanl kyas yaparak ateinin
artmas ile kendi unsurunu > ateini, daha fazla grerek
Ben ondan stnm. dedi. Buna karlk da:

' , - = , ' ' r

n oradan! hitabna maruz kalm oldu.

' ,, , . . . : ' ., , '
nk orada senin iin bbrlenmek salhiyyeti
yoktur. Evvelki yette:

: - - ' -
(m meneake) Seni ne men etti? diye lemde ilk
defa sen hkm ortaya km olmakta idi. Burada da
ifade edilmektedir. (Leke) senin iin ve benzeri bu
yet-i Kermelerin ierisinde (6) defa ak olarak (sen)
ifadeleri gemektedir. Bylece bireysel mnda, (ben) ve
(sen)in (ene) ve (ente)nin mndan maddeye,
kuvveden fiile ilk defa kmaya balamasdr.

31
34
Burada (ben) ve (sen) diye ifade eden ayn varlktr,
hayal ve vehim, kendi hayal ve vehminde var ettii ve
gerek zannettii nefsi benliine tabi olarak, onu mutlak
var zannederek (ene) (ben) dedi ve bu benliin en hayrl
benlik olduunu zannederek savundu.
Bunun zerine Cenb Hakk onun ben iddias
karsnda bu varl geici olarak hayalen var kabul
ederek ona (ente) ve (ke) (sen) diye hitab ederek
hayali ve vehmi bir sret vermi olmakla (sen) dedi.
Bylece kendi tarafndan, iinden (ene) (ben), Hakk
tarafndan dndan, (ente) ve (ke) (sen) hitabyla hayal
ve vehim yoluyla isimlendirilmi oldu.
Arap alfebesinin harflerinin banda olan elif Hakikat-i
lhiyye, ene gerek lhi benlii, nc harf olan (te)
ise (ente)yi, yani (sen)i yani zuhuru ifade etmekte, elif
ile tenin arasnda olan (be) ise bunlarn arasndaki,
balanty oluturmaktadr.
(Elif) btn, (te) zhirdir. (Be) nin ifadesi (ile)
birliktelik mnsndadr. (Be) ile zhir ve btn arasndaki
ba her mertebenin hakikati gerei oluturulmaktadr.
Bir de: (ene hayrun minh) Ben ondan
hayrlym. (minh) ondan mns ierisinde (hu)
yani (o) vardr ki; bylece ben, sen, o ls bu
sahnede ilk defa ortaya km olmaktadr. O dan kast
anlalaca zere demdir. blis demin toprak
maddesine bakarak O dedi. Aslnda demlikteki; O yani
(Hu) Hvviyyet-i Mutlakann zhiren, dem sretiyle
mahlk grnmndeki tecellisinden baka bir ey
deildir.
Bu hakikati idrk edemeyen iblis, sadece demin
topran grerek ben ondan hayrlym, zann ile secde
etmekten kand.
Bu babda sylenecek sz oktur, misal olmas
bakmndan bu kadarla yetinip yolumuza devam etmeye
alalm.
32
35
nk orada senin iin bbrlenmek salhiyyeti
yoktur.
Buradan da anlalaca zere ilk defa Hakkn
huzurunda kibirlenme bu Hdseyle ortaya km
olmaktadr. O halde:

_, ~' ' _ - : . _ ~'
(fahruc inneke minessgiriyn) Artk k,
phe yok ki, sen alaklardan > kklerdensin.
Yukardaki, yetlerde, bulunduu yerden, fehbit (in)
ifadesi kullanld halde burada fehru (k) ifadesi
kullanlmtr. demin hilkatinden evvel iblisin, meleklerin
iinde belirli bir yeri vard ve Hakkn belirli ve daha geni
esm-i lhiyyesini zuhura karyor iken, demin hilkati
ile yapm olduu secde etmeme davran neticesinde,
gururlanarak, kendi kendini byk grdnden, genelde
klm ve (sgirn) kklerden olmu ayrca kendinde
daha evvelce bulunan esm-i lhiyyenin bazlar da
ztlaryla deiip daha baka bir ekilde aa kmaya
balam oldu.
Bir bakma demin hilkat-i iblisi de rahmet olmutur.
Kendisinde bulunan gerek kimlii bylece ortaya km
oldu. (fehbit) in ifadesiyle meleklerin arasndan indirildi
(fehru) k ifadesiyle cennetten karlm oldu. Bunun
zerine:

., - , , -, , _ ' _ . = . ' :
(kle; enzrni il yevmi ybasne)
(14) Dedi ki: Bana dirilecekleri gne kadar
mhlet ver.

33
36
Bu talep birok dnceyi de beraberinde
getirmektedir. Demek ki; iblis insn ve geirecei
evrelerini biliyor idi. Henz ilk defa sahneye kan bir
varln akbetinin bilinmesi iin, ya onun hayat seyrinin
ilmi ynden bir kaynaktan okunarak bilinmesi veya daha
evvelden sahnelenen o oyununun seyredilerek bilinmesi
lzm gelmektedir. blisin konumalarndan demin ve
demliin btn seyrini bildii anlalmaktadr. Melekler
de bu hususta fikir yrtmlerdi; fakat demliin
hayatndan, sadece bozgunculuk ve kan dkclk
blmn sylemiler, daha fazla konumadan
acziyetlerini ifade ederek neticede secde ederek sahneden
ekilmilerdir.
blisle olan konumalar ise devam ederek
srdrlmektedir. (enzr) nazar et (enzrni) bana
nazar et-bak mnsnadr, geri tefsirlerde genel olarak
mhlet ver hkmnde ifade edilir; ancak mhlet
ver ile bana bak arasnda epey fark vardr.
Bir kimseye istedii mhlet verilir ve kendi haline
braklr, mhlet sonunda anlamaya gre hareket edilir.
Fakat Bana bak. hkmnn ifadesinde ise: Mhlet
sonuna kadar beni kontrol et. hkm vardr. Ne zamana
kadar? Dirilecekleri gne kadar bana mhlet ver
veya beni gzetle-nazar et diyerek insnlarn yeniden
dirilecekleri maher gnne kadar sre isteyerek, gya bu
talebiyle, gizlice lmszl istemitir.
Bu talebinden de, iblisin demoullarnn dnyada
oalp epey bir zaman yaadktan sonra, lp tekrar
dirileceklerini, maher ve hesap kitap gnnn geleceini
biliyordu ki; yeniden Dirilecekleri gne kadar izin!
Yani lmszlk istedi. Bunda dahi gizli hilesi vard. Bunun
zerine cevaben, Cenb Hakk, bu isteini reddetmeyerek.

_, = ' _ - : . ' ~

34
37
(kale inneke minel munzariyn) (15) Buyurdu ki:
Sen muhakkak mhlet verilmilerdensin.
Ancak bu mhlet onun istedii ekilde deil de, (Hicr
15/38-Sad 38/81) yetlerinde ifade edildii gibi,

-, - ' : , ' -, , _ ' r.
(l yevmilvaktil malum)
(38) Bilinen bir vakte kadar. yani baas
yeniden dirilme gnne kadar deil, kyamet gnne
kadar mhlet verilmitir.
Bylece insnlarn yaamlarnn sonuna kadar yer
yznde o da onlarla beraber yaayacak ve kyametle
birlikte o da lecektir. Burada ondan kast, o ve onun
neslidir. demden kast, dem ve onun da nesli olduu
gibi, yani tek bir iblis kyamete kadar yaayacak demek
deildir. Tek bir demin de kyamete kadar yaamasnn
mmkn olmad gibi.
Gerekten de bu ifadelerden anlald zere iblisin,
dem ve nesli hakknda olduka geni bilgi sahibi olduu
anlalmaktadr.
Anlatlan bu sahneler her bir dem neslinin, bilse de
bilmese de bandan gemektedir. Bilerek geerse tedbirini
alr, uyank davranr, ezel mcadeleyi kazanr. Bilmeden
geerse gaflette kalarak mcadeleyi kaybetmi olur.
Cenb Hakk o na mhlet verdiini beyan ettikten
sonra o da:

_ . ,, ~ ' , '
(kle: fe bim agveyten.)
Bylece (aslnda) Sen beni azdrdn. diye cevap
verir. Bu cevap ise gerekten ok cretkrdr ve iblisin
35
38
gerek var edili kimliini ve bu kimlii bireysellie
dntrdnde iine dt nefs benliinin gerekten
Hakkn karsnda bylece nasl bir kstahla dtn
gururla ak olarak ifade etmektedir.
imdi! Bu szn ve arkasnda bulunan gerekleri
anlamaya alalm. Bu konumasndan iblisin kader
srrna ksmen ain olduu anlalmaktadr.
Cenb Hakk ezelde, lm-i lhisinde btn bu lemin
ve iindeki varlklarn (ayan- sbite) lerini yani asl-
ak programlarn yapt, ve her varlk kendi program
ierisinde dnyadaki seyrini srdrmeye balad.
Ayan- sabiteler, belirli isimlerin terkipleri >
birlemelerinden meydana gelmitir ve ok zeldir; hibiri
birbirlerine benzemezler. Ztn varlnda, ilm-i ezelisinde
mevcud olduklarndan (mahlk) hkmnde de deildirler.
blisin asl isimleri aziz, cebbar, mtekebbir ve mudil
arlkldr. Genelde varlklar, ayan- sabiteleri
istikametinde hareket etmektedirler, buna da (emr-i
ird) denmektedir.
ki varln, insn ve cinlerin zerinde bir de (emr-i
teklif) vardr ki oda zhiren bildirilen eriattr. te bu iki
emir ynyle bu varlklar emir olunurlar ve bunlar doru
olarak uygulamakla da mkelleftirler.
te iblisin (agveyteni) Sen beni azdrdn.
derken, (ayn- sbite)si zere olan isimlerinin
istikametinde hareket ettiini sylemeye alm; ancak
iki eyi rtbas etmek istemitir.
Birisi, (ayn- sbite)lerin (mecul) olmad yani,
sonradan var edilmi olmaddr. O halde emir
Kendinden kendinedir. Yani, Hakk ona bir ey
yaptrmam, o kendi reyi ile hareket etmitir.
(agveyten) Sen beni azdrdn. sz tutarszdr ve
isyandr. Dieri ise ok ak olarak emr-i teklifiye de kar
km (secde et) emrine kar gelmitir ki; her iki
ynden de hayal ve vehim ile hareket ederek
deerlendirmesi hibir asla dayanmadndan geerli
36
39
olmamtr.
blis szne devam ederek:

,, = . ' : , , ' . - .
(leekudenne lehm sratekel mstakiym.)
Elbette onlar azdrmak iin senin doru
yolunun (eriatinin) zerine oturacam.
Yani, yollarnda mukim > oturan olacam, oradan,
onlardan ayrlmayacam, hayal ve vehim zere ynlendi-
receim.

_ ~ , , ~ _ - , ,, , _ , . _ - , , , .. , .
_, ' , ~ . . , , .' _ ~ ,, .' ,
(smme letiyennehm min beyni eydihim min
halfihim ve an eymnihim ve an emilihim ve
ltecid ekserahm akiriyn.)
Melen: (17) Sonra muhakkak ki, onlarn
nlerinden, arkalarndan, sa taraflarndan ve sol
taraflarndan geleceim ve onlarn ekserisini kr
ediciler bulmayacaksn.
Yani, drt ynden de onlara saldracam; ancak
unuttuu iki yn daha vard ki; onlar da st ve alttr.
nsnlarn sa ve sollarnda (kirmen ktibn) ikram
edilen erefli melekler, arkalarnda (hafaza) muhafaza >
koruyucu melekler vardr. Kii Hakkn emrine uyarak
hayatn o istikamette srdrrse bu melekler ona btnen
yardmc olur. Onu bu drt istikametten gelebilecek, vehm
ve hayal iblisin oluturduu kurgulardan korur.
nsna gelen lhi zt rahmet ise iblisin unuttuu,
37
40
st ve alttan, yani semdan ve arzdandr. Semdan gelen
afk, arzdan gelen ise enfs, Vahy- ve teblii, rzklar >
bilgilerdir.
Cenb Hakk; bu hakikati (Mide Sresi 5/66
yetinde) ak olarak bildirmitir:

, , ~ : ~ . _ - , , , _ - , .
(le ekl min fevkhim ve min tahti erclihim.)
Elbette hem stlerinden hem de ayaklar
altndan yiyeceklerdi.
blisin, nden gelerek bozgunculuk yapmas; grsel
olmakta, grnt ile megul etmekte, hayal ve vehme
ynlendirerek, hayal ve vehm grntlerin peinde
koturmasdr ki; kii buna hibir zaman ulaamaz.
Arkadan gelerek bozgunculuk yapmas; zan ve
pheye drerek, vesveseye zemin hazrlayarak kiiyi
huzursuz hale getirmesidir.
Sadan gelerek bozgunculuk yapmas; sreta >
dtan, Hakktan gzkerek kiinin yapm olduu ibadet
ve fiillerini kendine gzel gstererek gururlanmasn temin
ederek ibadetlerinin kabuln pheye drmesine sebep
olmasdr.
Soldan gelerek bozgunculuk yapmas ise; solcu ve
maddi ataist fikirleri, trl hileli akl oyunlar ve mesnetsiz
mantk kurgularn, gerek ve en geerli kurallar olarak
kabule zorlamasdr.
Btn bunlardan kurtulmann yolu, yukardan
(semdan) gelen Krna, vahye, ilhama, yerden yani
arzdan gelen iblisin tesir edemiyecei; bunun, Hz.
Peygamber (s.a.v.) efendimize uymakla ve onun yolunda
yrmekle mmkn olaca aikrdr.

38
41
Yeri gelmiken faydal olur dncesiyle, FUSSUL
HKEM cilt 3, sayfa 319 dan ksa bir blm
sadeletirerek aktaralm.
Hakk vcduyla, kulun sretinde kayda girerek
meydana kan olmakla onu stnden yedirerek muhafaza
eder ve kulun vcudu Hakkn vcuduna bal olan bir
vcud olup, Hakk onun ii ve btn olmakla onu altndan
yedirir > besler bylece onu korumu olur. Eer Hakk
kulunu stnden ve altndan yedirerek beslememi olsa
kul mdum yani yok olurdu.
(Bu ksa ifadeden sonra tekrar yolumuza devam
edelim.)
Bylece alttan ve stten rahmni gdalarla
beslenemeyenler, dier drt ynden beslenirler ki; bu ilmi
gdalarna mutlaka hayal, vehim ve heva karr, bu da
onlarn akllarn kartrarak doru bilgi sahibi olmalarn
nlemi olur bylece kiinin mr oyalanarak boa
geirtilmi olur.
te bu yzden Krn, yani zt- hakikatleri
okuyacan zaman kovulmu eytandan Allaha sn ilk
art olarak ifade edilmitir.
(Euz billhi) Allaha snrm. diye balayp,
besmeleyi de syleyerek Kn okumaya geilmekte ve
her yeniden balamada bylece tatbik edilmesi
istenmektedir. nk deme ilk olarak zarar vermeye
alan iblistir. Ve ondan korunmann yolu yukarda
belirtildii gibi ifade edilmektedir.
Krn- Kermin son Sresi dahi, (Ns 114/6) bu
hakikate ok ak olarak dikkatimizi ekip bizi ikaz
etmektedir.
Krn- Keriymi okumay bitirdiimiz > hatim
ettiimizde dahi bu ikazn hatrlanmas iin (Ns) sresi
okunmaktadr.
Onlarn ekserisini kr edici bulamayacaksn.
39
42
Hakk yolunda olan insnlarn, yaptklar almalar ile
aldklar baz vasflar vardr. Bunlardan zkir, kir, bit,
slih, rif, muttak ve dierlerinden bahsetmeden sadece
(akir) kredici vasflarn ifade etmesi dikkat ekicidir.
Kendinde bu vasflar yoktur, yok olduu iin de kendisi
bunlar bilmediinden zikretmemitir veya kendi eski,
gerek haline kretmeyip isyan ettiinden, bu ynden
kyas yaparak kendi kretmedii iin, onlarn da kr
ehli olmayacan dnmtr ve bunun iin gayret
edeceini beyan etmitir, diyebiliriz.

: - , . _ ' , ~ - ' -_ - ' , - _ ~ ' .
_, - ~ , - , , ~ _ -. , , -
(Klehruc minhe mezmumen medhura lemen
tebiake minhm leemleenne cehenneme minkm
ecmaiyn.)
Melen: (18) Buyurdu ki: Haydi oradan yerilmi,
kovulmu olarak k. Andolsun ki onlardan her kim
sana tbi olursa elbette cehennemi sizden,
hepinizden dolduracam.
(Kovulmu olarak k.) Bu kma her ne kadar
Cennetten k. hkm ise de aslnda yeryzne inerek
ortaya k, faaliyete ge demektir. Ayrca, daha evvelce
Hakkn varlnda, esm mertebesinde, btnda iken bir
ahsiyyet kazanarak ortaya karlmasdr.
(Zem ve tard) emri teklifiye, yani secde et hkmne
uymad iin knanarak, ayplanarak, kovularak,
srlerek, uzaklatrlarak, tard edilmilik hkm zerinde
sabit olmutur.
Cehennem ehlinin cehenneme girmesi, iblisin drt
ynden saldrmasyla olumaktadr. Kim bu tehlikeyi
ciddiye alr da drt tarafnda bulunan, drt melei daha
ok kuvvetlendirirse bu tehlikeden onlarn yardm ile
kurtulabilir.
40
43
Eer onlara yardm edip kuvvetlendiremezse, drt
cihetin kaplar aralk kaldndan, iblis oralardan ieriye
szp nfuz ederek, kiiyi kendi ahlkyla ahlklandrr ve
bylece o kiide iblisin ahlk ortaya ktndan, onun
askeri olmu olur. Sreta insn grntsnde; fakat
btnen iblis ahlkndadr. te bu tr hl ve ahlk
ierisinde olan insnlar ve iblislerle cehennem doldurula-
caktr.
Ne hazin bir sondur ki! Kendine, meleklerin secde
ettii, iblisin etmedii insn iblise tabiiyyeti ile ona
secde etmi hkmne dm olmaktadr.

_ - : - ~ ' : ~ : . _ -' , -
_ - ' ., . ~ ' ' . = . . ' . : , ~
_, '' ='
(Ya ademskn ente ve zevckelcennete fe kl
min hays itm vel-tekraba hazihiecerate
fetekn minezzlimiyn.)
Melen: (19) Ve ey dem! Sen ve ein cennette
yerleiniz, dilediiniz yerden yiyiniz ve u aaca
yaklamaynz, sonra ikiniz de zalimlerden
olursunuz.
Bu yet-i Kerme, evvelki sayfalarda Bakara
Sresinde ele alnmt. Ancak u aaca yaklamayn.
blm hakkndaki ayrnty (leride tekrar deineceiz.)
hkm ile buraya brakmtk. Ayn blmn izhna bir
baka ynden devam etmeye alalm.
Bu yet-i Kerme hakknda da tefsirlerde efl
mertebesi itibariyle pek ok izahlar bulunmakta; ancak
birbirlerinin benzerleri olup kesin bir neticeye
varamamakta, tefekkr ehlini btnen doyurucu
olamamaktadrlar.
41
44
Bu yet-i Kermeyi ben de ok dndm ve deiik
ynlerini de aratrmaya baladm. Daha geni bilgiyi
nerelerde bulabilirim diye gnlmle istiare ederken
Rabbn olan,(Rahmna) dan. dedi. Ben de (Rahmna)
dantm. Dedim ki!.

~ ~ ~ ~ (ecer-aa)
Aa nedir? Dedi ki: (Allemel Krn) Ikr et,
oku! Evet okuyacam kayna bulmutum; nk zti
hakikatleri, allem > talim ediyordu ve ilk tavsiyesi
(ecer)e dikkat et diyordu ve devam ederek, (ecer)
kelimesi her bir kelime gibi bir ok lhi mny ifade
etmektedir. Sembolleri; () r ( _) cim (_) n dr.
Rahmniyyet mns itibariyle;
n: Harfi, ehadet, mahedeyi, ehadet lemini
Cim: Harfi, Ceml-i lhiyyeyi, esm lemini
R: Harfi, Rahmniyyet, sfat lemini ifade etmektedir
ve bu mertebeler art mnsnda, kendisinde mevcut tur.
Nefsniyyet mns itibariyle ise;
n: Harfi, eytaniyyet-i, (nefs-i emre velevvmeyi)
Cim: Harfi, cinsiyet-i
R: Harfi, (rda) rt perdeyi, ifade etmektedir ve
bu mertebeler de kendisinde eksi mnsnda mevcuttur,
diyebiliriz.
Ebced hesabyla:
n: Deer says, (300)
Cim: Deer says, (3)
R: Deer says, (200) dr.
Toplarsak; 300+3+200=503 toplam deeridir.
42
45
(503) dier say deeri ise, kelime-i rislet,
(Muhammedrraslllah) Muhammed, Rasl, Allah,
kelimelerinin toplam deeridir ki, hayret verici bir
oluumdur.
ecer, bir bakma Hakikat-i Muhammediyyenin bu
mertebedeki irsliyetidir.
Ayrca, (5+3=8)dir ki; sekiz cennet ifadesindedir.
Bilindii gibi (ecer) aa cennetin ana unsurlarndan
birisidir.
u aaca yaklamayn. ifadesinden de anlalan,
cennette ok daha baka aalarn da olduudur.
Bulunduklar cennet, esm cenneti olduundan, orann
meyveleri o aalarn mnlardr, yani her bir aa esm-
i lhiyyeden bir mny ifade etmekte ve onun mn
meyvelerini retmektedir.
te yaklalmas yasak edilen aa, (Ulhiyyet)
mnsn ifade eden iki ana dall (Ulhiyyet) aacdr.
Bir dal;(Rahmniyyet) mnlar, meyveleri ile dolu
(eceraten mbareketen) Dier dal ise;
(Nefsniyyet) mnlar, meyveleri ile dolu (eceraten
meluneten)dir diyebiliriz. nk (Ulhiyyet) tm
olarak bu varl gerek yzleri ile kendi mertebelerinde
korumaktr.
Cenb- Hakk, insnlk hayat sresince Peygamberleri
vastasyla bir ok aa rneine dikkatlerimizi ekmitir.
dem (a.s.)a ve Havv anamza cennette ilk emir ve
yasak u aaca > ecer yaklamayn oldu.
Ms (a.s.)a, peygamberlik balangc bir aa >
ecerden ilk defa (nr) esmsnn tecellisi ile olmutu.
Orada grd ecer (nr) esmsnn zuhuru idi.
Hz. Muhammed (s.a.v.) efendimize de Mirc gecesi
sidrei mntehada (sidir) aac gsterilmitir ki; bu ok
dikkate deerdir. Bu hususta daha geni bilgi, mbarek
geceler kitabmzn Mirc blmnde mevcuttur. Dileyen
43
46
oraya bakabilir.
O aaca yaklalmasna mni bir ok sebepten biri de
henz o aaca, ecer mnsna yaklama vaktinin
gelmediidir.
Dieri ise, o aata mevcud Ulhiyyete kurb
yaklamaynz demektir. nk oras bir bakma
Ulhiyyetten uzaklama yeridir. Bir eyden
uzaklalmaynca da oraya dnme diye bir ey sz konusu
olamaz.
Bir dieri ise, yine o aata mevcud nefsniyyet ve
eytaniyyete kurb yaklamayn, demektir.
te bu aa, ecer iki zt mny bir arada tutmakta
ve dem (a.s.) varlnda dnyaya gelen herkes bir
ynyle bu aatan men edilmektedir.
Hakk, yolunda gidenlere, eytaniyyet dal.
eytaniyyet, yolunda gidenlere ise Rahmniyyet
dal, yasak edilmektedir.
(ecer)e kurbiyyet, yaklamaktan nehiy ve ikaz
sadece dem ve Havv yadr. Meleklere ve iblise deildir;
nk onlarn bu sahada oyunculuklar yoktur.
Saylar itibariyle (ecer) ve (Kelime-i Rislet) (503)
ayn deerdedir ki; o mny tatmak, Rislet yolunun
balangcna gelmi demektir. dem (a.s.) da ilk
peygamber olduundan, Allahn o mertebedeki Rasldr
ve yeryzne ini sreci ierisindedir.

* * *
Kelime-i Rislet hakknda daha geni bilgi Kelime-i
Tevhid isimli kitabmzn (136)nc sayfasnda mevcuttur,
dileyen oraya bakabilir.
Ayrca (503) saysnn ortasndaki sfr alrsak ortada
(53) kalr ki; o da bizim ifre saymzdr. Bu hususta da
geni bilgi, Terzi Baba isimli kitabmzn saylarn dilinden
44
47
blmnde vardr, o sayfalara mracaat edilebilir.

* * *
Sonra zlimlerden olursunuz. Bu hususun daha
evvelce Bakara Sresindeki; ilgili yetinde ksaca izah
yaplm idi, hatrlamak iin tekrar oraya baklabilir.
O aacn iki dalnn neticesi zten, zulm > zulmet,
karanlktr. Biri nefsniyyet zulmeti; dieri ise, Ulhiyyetin
amiyyet karanl, sevd azmdr.
Peygamberlerin bazlarna gsterilen (ecer) aalar,
bir mn btndr.
dem ve Havvya men edilen aa efl
mertebesine ini itibariyle yol gstermekte,
Ms (a.s.)a gsterilen aa esm mertebesi
itibariyle yol gstermekte,
Muhammet (a.s.)a Mirc ta gsterilen sidre aac
ise sfat ve zt mertebesi itibariyle yol gstermektedir,
diyebiliriz. Bu hususta daha geni bilgi mbarek geceler,
kitabzn mirc blmnde vardr.

_' - ' , ' , , ' .' = , ' ' , ' _, , \
_ ~ ' . ' , , .' - ' ' , ., _ - ' , ~
_, '' ' _ - ' ., . _ , - ' ., . . . ~ '
(Fevesvese lehmeytn liybdiye lehm
mavriye anhm min sev tihim ve kle,
mnehekm rabbikm an hezihiecerati. ll en
tekn melekeyni, ev tekn minelhalidiyn.)
Melen: (7/20.) Sonra eytn, ikisine de onlarn
kendilerinden rtlm olan irkin yerlerini onlara
avermesi iin vesvese vermeye balad. Ve
45
48
Rabbiniz sizi bu aatan yasaklamad; ancak iki
melek olacanz veya ebed kalacaklardan
bulunacanz iin yasaklad. dedi.
eytan onlara vesvese vermeye balad. (Sessizce
fsldad.) Bu defa iblisten eytan ismiyle bahsedil-
mektedir. Tard edildikten sonra ald isim eytan
olmutur.
Bakara Sresinde, mevzu ile ilgili yet-i Kermede
eytan ismi hakknda ksmen bilgi verilmiti. Burada da
ebced hesabyla saysal deerini incelemeye alalm.

.' = , (eytan)
(. .. .) nun ( ) elif (= == =) t ( ) ye (_ __ _) n, harflerinden
meydana gelmektedir. Toplarsak; 50 1 9 10 300
(300+10+9+1+50=370) deer says olur. (3+7=10) (1-
0) (3+1+9=13) (1+5=6) kan say deerleri grld
gibi, (10) (1-0) (13) (6)dr. (6) eytann kabullenmedii
imnn alt artdr. (13) bilindii gibi Hakikat-i
Ahmediyyedir ve eytann dahi bal olduu yer orasdr.
(1) Tevhid-i Hakiki, Hakkn birliidir. (0) lemin ve
eytann aslnda yok olan haylidir. (10) ise seviyyet
mertebesidir ki; bugnk haliyle, ounlukla eytann
tantanasn ortaya karmaktadrlar.
eytann, insnlara yaklama ynlerini kendi ifade
ettii gibi, aaca yaklatrmak iin, drt ynn biri olan
nden gelerek, grsellii kullanarak, aac gstererek, o
aa hakknda gya doru bilgi veriyormu gibi vesvese
yaparak onlara yaklamaya ve o aaca yaklatrmaya
almtr.
Kendilerinden rtlm olan irkin yerlerini
onlara avermesi iin vesvese vermeye balad.
yet-i Kermenin bu blmnden eytann, dem ve
Havvnn varlnda var olan ve kendilerinin de henz
46
49
bilmedii bir takm hususiyetlerini bildii anlalmaktadr.
Yeni meydana getirilmi bir varln zelliklerini bir baka
varlk nasl bilebilir ki? Bu bili belki kendinden bir
kyasladr, belki ilmi bir bilitir. Bu mertebede iblisin yaam
tecrbesi dem ve Havvdan daha fazladr. Gayesi
demi (a.s.) kk drmektir.
Ancak, gizli olan bu yerlerin almasn nefsi mnda
eriatsz kullanmak su unsuru, lhi mnda ruhsatla
kullanmak ise Ulhiyyetin gereidir. eytan bu ikinci
kullan ynn anlayamad iin o uzuvlar atrmaya
almtr. Eer bu hakikati idrk etmi olabilseydi bu
yolda bir almaya girmez o mahallerin almasn
istemezdi.
eytan cennetten kovulduktan sonra onlara nasl
ulat hakknda birok rivayet vardr. Bu hususun daha
kolay anlalmas iin bu gnk cep telefonlarmz gzel bir
misal olabilir. Onlarla ok uzak mesafelerle konuma
imkn buluyoruz.
eytan ateten, yani enerjiden var edildiinden
kendinde mevcud bu enerjiyi manyetik dalgalar halinde,
dem ve Havvya gndermi, onlarda bulunan uygun
frekanstan onlara ulam olabilir. Mhim olan nasl
ulalm olduu deil, ulaldnda ne olduudur.
dem ve Havvnn, cennette ltif bir yaamlar
olduundan henz kendi i bnyelerinde btnlarnda
bulunan dier zellikleri meydana kmam idi. dem
kssalar okunup incelendike demin cennette
bireysellie doru birok evre geirdii anlalmaktadr.
Burada ise daha kendilerinin de farknda olmadklar i
bnyelerinde bulunan ehvaniyyetin ve reme organlarnn
varln anlamalar olmutur.
Ve Rabbiniz sizi bu aatan yasaklamad;
ancak iki melek olacanz veya ebed kalacaklardan
bulunacanz iin yasaklad. dedi.
Yani Bu aatan yerseniz iki melek olarak cennette
ebedi kalc olacanzdan, Rabbnz size bu aac cennette
47
50
ebedi kalmamanz iin yasaklad. dedi. O halde bu
aatan yiyin ve cennette ebedi olarak kaln demek istedi.
Ve gerein tam tersini onlara yaptrmaya alt. Zaten
onun zellii Hdseleri tam tersinden gstermeye
almasdr.
dem ile Havvnn cennetteki yaamlar henz fiziken
bedenlememi olduklarndan zaten meleki bir yaant idi.
Bylece gayesi onlar kk drmek idi. Bunu temin
etmek iin de:

_, ~ ' ' _ ' ' ' _ . ' , ' \
(Ve kasemuha inn lekma leminennsihiyn)
Melen: (7/21) Ve onlara yemin etti ki, ben
muhakkak sizin iin elbette hayr tavsiye edenler-
denim.
dem ile Havv bu yemin zerine ona inandlar.

. . ~ ' ' ' _ - . ' ,, ' \\
- ~ ' J _ - ' , , ~ .' , ' = ' , ., ' , '
~ ' ' . _ ~ ' , . , ' ' , . ' ,,' .
_, , - ~ ' ' .' = , ' . ' ' _
(Fedelle hma bi gururin felemma zkece-
rate bedet lehma sevthma ve tafika yahsifani
aleyhim min veraklcenneti, ve nadahma
Rabbhma elem enhekma an tilkmaecerati ve
ekullekma inneeytane lekma advvn mbiyn.)
Melen: (7/22) Artk onlar btl szle aldatt.
Vaktaki aatan tadverdiler, o kapal avret yerleri
kendilerine grnmeye balad. Onlarn zerine
48
51
cennetin yapraklarndan kat kat rtverdiler. Ve
Rableri ise onlara nida etti ki: Sizi bu aatan
yasaklam deil miydim ve phe yok ki eytan, size
apak bir dmandr, dememi mi idim?
Artk onlar btl szle aldatt.
(Bylece onlar kaydrarak aa sarktt.)
Nefsniyyete meylettirdi. Demekki o aacn bir zellii de
dier aalardan daha aada olmas imi.
Vaktaki aatan tadverdiler, o kapal avret
yerleri kendilerine grnmeye balad.
Nihayet o aatan tattlar, tad olarak belirtilen
(ZK) zevke dnt. Bu tad ve zevk ok trldr.
Bir bakma bu tad Ulhiyyet aacndan
mahlkiyyete dnk rzkn, enerjisini ve zelliklerini
tadtr.
Dier ynyle bakldnda bu aacn bir dal, Nefs ve
eytniyyet dal olduundan, o tad neticesinde
kendilerinde kuvvede btnda olan baz zelliklerinin
kuvveden fiile kmaya balamasyla uyarlan ayp yerleri
belirginleerek grnmeye balamtr.
Bu aatan (ekel) edilmemi, yani yenmemi sadece
tadlmtr. Yenmesi ve yaanmas dnyaya braklmtr.
Bu tadn dier enfsi bir yn de vardr ki; genele
almas, kayttan idrklere braklmtr. Aalarn
meyveleri genelde yukarda dallarda olur, o halde bu tad
yukardan olmutur.
Tefsirlerde bu tadlan ey hakknda birok fikir
yrtlmtr, bazlar buday, bazlar elma, bazlar
incir, zm gibi gdalarn olabileceini sylemilerdir.
Hepsi de izfidir, mertebeleri gerei hepsi de yerli
yerincedir.
dem ve Havvnn ltif varlklar zerinde herhangi
sonradan yaplma bir rt, libas, elbise tr eyleri yoktu;
zaten bunlara ihtiyalar da olmadndan hilkat halleriyle
49
52
cennette dolayolard ve bu hal o zaman onlar iin tabii
idi. ecerden tadtan sonra barizleerek grnen ayp
yerlerini kapatmak iin.
Onlarn zerine cennetin yapraklarndan kat kat
rtverdiler.
Bu yapraklarn incir yapraklar olduu sylenmitir
ki; izfeten dorudur; nk incir vahdette kesreti yani
birlikteki okluu ifade etmektedir ki; bu tad da kesretin
balangcn oluturmutur. Bylece kendilerinde levvme
ve emmre nefisleri de faaliyete geerek (al ve esfeli) bir
arada yaayacak kmil hale gelmilerdir.
Bunun zerine:
Ve Rableri ise onlara nida etti ki: Sizi bu
aatan yasaklam deil miydim ve size phe yok
ki eytan, size apak bir dmandr, dememi mi
idim?
Emr-i teklifiye uymadklarndan bu szlere muhatap
olmulard. dem ile Havv bu Hdse karsnda mahup,
utanga ve zntl halleri ile mahzundular ve sustular.
Bunun zerine Allah- Tel onlara Bakara
Sresinde ifade edildii zere baz kelimeler retti,
onlar da o kelimelerle zr ve acizliklerini beyan ederek
kendi kendilerini levm ederek pimanlklarn ifade ettiler.

' ' - . , ' . ' . ' = ' . .' \r
_, ' ' _ - _ ., ' ' ~ .
(Kal Rabben zalemn enfsen ve in lem
tefirlen ve terhamn lenek-nenne minel
hasiriyne.)
Melen: (7/23) Dediler ki: Ey Rabbimiz! Biz
kendi nefislerimize zulm ettik ve eer bizi
balamaz ve merhamet buyurmaz isen elbette biz
50
53
zarara uramlardan oluruz.
Yukarda i; yet-i Kermelerde belirtildii gibi dem
ve Havnn aaca yaklamalaryla zlim olacaklar ifade
ediliyor idi, o aaca yaklamalaryla zlimlik onlarn bir
vasf olmu oldu. Daha evvelce Bakara Sresinde geen
ilgili mevzuda zlimlik hakknda bilgi verilmi idi, tekrar
bilgi tazelemek iin oraya baklabilir.
dem ile Havv ecer aatan tad fiilini iledikten
sonra ne yapacaklarn bilmez akn bir halde iken,
Rabblarnn bildirmesiyle emr-i irdiye ve eytana uyup
emr-i teklifiye uymayarak Ya Rabbi biz nefislerimize
zulmettik. dediler.
Btn bu oluan Hdseler karsnda onlardan
Rabblarnn eitimi ile ilk defa bir sz ortaya kmakta idi
ve ilk defa kendileri, kendilerinde var olan bir zellii
ortaya koymakta idiler ki; dem ve Havvnn belirgin
hallerinin banda tanmlamalarnn Nefs olduu ve bu
dzenlenmesinin tamamland ortaya km oldu ki;
nefsin genel tanm (Nefs o eyin zatdr.) ekliyle ifade
edilmitir. Bu hususta geni bilgi rfan Mektebi ve
erhi isimli kitabmzda verilmi idi.
Bu Hdseyi baka bir ynyle de incelemeye
alalm. Nefslerine zulm eytann vesvesesi ile (ecer)
aaca yaklamaya meylettikleri anda, kendilerinde o
aaca (kurb) bir muhabbet olumaya balad. Bu,
muhabbet (s) olarak iddetlenmeye ve atee dnmeye
balad, bylece ilerindeki ate dier mnlar hkmsz
hale getirdi. Bylece kendilerinde kuvvede var olan
Kahhar esmsn faaliyete geirerek dier btn esm-i
ilhiyyeyi hkmsz hale getirdi.
O anda dem ve Havvnn varl, aac da tadla
geici olarak btnen iblisiyyete dnm oldu, bylece
gizli yerleri kendilerine aldnda utanarak ok zldler
ve yaptklar bu fiilin yanl olduunu, emr-i lhiyye ve
emr-i teklifiyyeye aykr olduunu anlayp piman oldular.
Bu pimanlk ierisinde akn olarak kaldklarnda
51
54
Allahn tb (azarlama) geldi. yice mahcup ve piman
oldular, ne diyeceklerini bilmezler iken Rabblar onlara bu
kelimeleri talim etti, onlar da o kelimelerle: Ya Rabbi
nefislerimize zulmettik. dediler.
Dier bir ynyle de Nefslerine zulm yle olmutur,
diyebiliriz.
Yine Bakara Sresinde ifade edilen yeti Kermelerde
Cenb- Hakkn deme isimlerinin hepsini rettii beyan
edilmiti. Bylece lemde insn cinsine verilen ilk derste;
talebe dem, retmen ise Cenb- Hakk olmutur ki; bu
zt- bir eitimdir.
demin renerek varlnda yani Nefsinde mevcud
olan bu esm-i lhiyye itidal zere olmak ister; nk
her bir Nefs bu lhi isimlerin varl ile vardr ve ylece
bin edilmitir. Herhangi bir sebeb ile kiide meydana
gelen bir deiim, eer o kiiyi iddetle tek bir ismin
hkm altna sokarsa ite orada dier isimlerin mnlar
geici olarak iptal edildiinden ste kan o isim ile dier
isimler perdelendiinden, zulmette kalm olurlar. te
bylece kii farknda bile olmadan Nefsine zulmetmi olur.
dem ve Havv o aaca yaklamakla geici olarak
iblisiyyet ahlk ve mnsna dntnden (Nefs
demlie) zulm etmi oldular. Bylece Nefslerine zulm
etmi oldular. aresi bu hali idrk edip tevbe etmeleri
oldu. Rabblar onlara bu yolu gstermese idi hsrana
urayanlardan olacaklard. (nk demde btn
mertebeler mevcuttur.)
deme secde emri; meleklere ve iblise idi.
Aaca yaklamayn emri ise; dem ve Havvya idi.
Bu hususlar tefekkrde yarar olaca muhakkaktr.
Btn bunlardan sonra Allah (c.c.) dedi ki:

_. _ , ' ~ _ - , ' , - . , = , ' \:
52
55
__, ~ _ ' _' . - = . -
(Kalehbitu bagdukm li bagdin advvn velekm
fil erd mstekarrun ve metaun il hynn.)
Melen: (7/24) Buyurdu ki: Baznz baznza
dman olarak -yeryzne- ininiz, sizin iin yerde
bir zamana kadar bir ikametgh, bir faydalanma
vardr.
Bu yet-i Kermenin hkmnden, yeryznde genel
anlamda bir bar olamayaca ak olarak anlalmaktadr.
demin varlnda, cmle, her trl zt isimlerin
varl,
Havvnn varlnda reticilik, heva ve hevesin varl,
eytann varlnda ise, vesvas, hannas ve
kahhariyyet hkmleri zuhura kacandan ve her bir isim
de kendi hakimiyyetinin bakasn isteyeceinden birlik ve
beraberliin mutlak mnda olmas mmkn grlmemek-
tedir. (Bu da zuhurun zenginliidir.)
Mevln Hz. de bu hususu: Buras fark lemidir,
burada birlik olmaz. diye ifade etmilerdir.

., ~ . ' , - ., ., . ' ,, ., , ~ . ' ,, ' \~
(Kle fiha tahyevne ve fiha temutne ve fiha
tuhracune)
Melen: (7/25) Buyurdu ki: Orada
yaayacaksnz, orada leceksiniz ve yine oradan
karlacaksnzdr.
Orada hayat bulacaksnz, yani hay isminin zuhurunu
orada grp yaayacaksnz hayat bulacak, kimlik
kazanacaksnz ve orada leceksiniz. Baznz zdrari >
zaruri lmle baznzda ihtiyari > isteyerek (lmeden evvel
lnz) hkm ile leceksiniz. Ve herkes nasl lm ise o
53
56
lmn karl olan mertebesi itibariyle kazanlan yere
oradan karlp gnderileceksiniz demektir.
Bu hususta kk bir iirimin son drtln de
mevzu ile ilgisi olduundan ilve etmeyi uygun buldum.

Necdetten dinle bu sz
Hakktan ayrma hi z
Bu dnyann gerek tad
lmeden lmekmi meer

Kim ki; bu dnyadan, gerekten ihtiyar > isteyerek,
nefs mnda ld bir lmden sonra fiziki lmle
lrse, aslnda o lmemi gerek lhi varl ile dirilmi
olduundan irfaniyyetle tekrar kendi aslna ulam olur.
te bu lm ile dnyadan ayrlma (ebi aruz) yani o kii
iin dn gecesi, mahede-ehadet olmu olur.

, , ' ' , ' , , ~ ' ' . - _ . ' , \
_ - : ' , ~ : ' , = .' _' , ' ' , , .,
. , , , - ' - ' .' ,
(Ya beni deme kad enzeln aleykm libasn
yvar sevatikm ve rin ve libasttakva zalike
hayrun zalike min ayatillhi leallehm
yezzekkerune.)
Melen: (7/26) Ey demoullar! Size irkin
yerlerinizi rtecek bir rt ve bir de bir ss elbisesi
indirdik, takv elbisesi ise o daha hayrldr. Bu ite
Allah Tel'nn yetlerindendir. Belki bunu
dnrler.

54
57
Yukardaki yet-i Kermenin ba tarafnda trl
elbiseden bahsedilmektedir. Bunlar, dnyada giyilecek ikisi
fiziki dieri manevi elbiselerdir. Ayrca ite, btnda
elbise daha vardr ki; onlar ltif elbiseler olduklarndan
grnmemektedirler. Bu yzden de fark edilememektedir-
ler.
Birinci elbise: nsnn i bnyesini > mnsn
muhafaza eden, toprak beden, et, kemik, slsl, balk,
elbisesidir.
kinci elbise: Bedeni muhafaza eden, belirli
malzemelerden meydana gelen giysi elbisesidir.
nc elbise: (Takva) elbisesidir ki, isnn gerek
mnda insn olarak yaamasn temin eden lhi sistemin
mn olarak tm kimliine giydirilmesidir. Bir gerek
hayat sistemi ve insnlk, asalet elbisesidir. (Bu mevzuya
daha sonra yine devam edeceiz.)
te btn bu hakikatler, (yatillhi) Allahn
yetlerindendir. Yani Ulhiyyet iaretlerinden > mertebe-
lerindendir.
Btn bu lem, (Allahn yetleri) olup lemin tm
(Krn- fiil veya Krn- tafsil)dir. Yani btn
tafsiltyl zuhura km, yaayan muhteem ztn
zuhuru, her mertebesi itibariyle esm-i lhiyyenin ve
sfat- lhiyyenin kendi mnlar itibariyle zuhur ve
tecellileri > ztnn giyindii elbiseleridir. En gzel elbise
ise (Rahmn) sreti zere halk edilen (dem > insn)
sreti ve elbisesidir.
(leallehm yezzekkerune.)
Belki bunu dnrler. (zikrederler)
Zikir genelde iki trldr; biri tesbih veya lisan ile
belirli sayda baz szckleri tekrar etmek, dieri ise
sylenen bu szcklerin mnlarn dnerek asl
mnlarn faaliyete geirip hakikatlerini ve kendinde olan
varlklarn hatrlamalardr.
55
58
te bu anlayla Hakikat-i lhiyyeyi tefekkr etmeye
alanlar (hm) onlar diye ifade edilmektedir.
nsnn belirgin hali zikr etmesi yani tefekkr
etmesidir. te ancak bu tefekkr ve zikr insn kemline
ulatrr. Bu hususu Efendimiz (s.a.v.) Hadis- Kdssinde
yle ifade etmitir: Cenb- Hakk buyuruyor ki! (Ene
celis men zekerni) yani Ben beni zikredenin celisi >
oturanym. Yani, Beni zikredenle ben beraberim.
demektedir. zah uzun srer bu kadar iaret yeterlidir
zannediyorum. Gerek zikir ve tefekkr ehli btn
bunlardan hissesine deni zten almaktadrlar.
Zikr hususunda (Vahy ve Cebrl) isimli kitabmzn
ba taraflarnda bir ksm bilgiler vardr dileyen oraya
bakabilir.

*************
(6 Peygamber (1) Hz. dem a.s.) kitabmzdan naklen
Arf Sresinde geen mevzumuzla ilgili blmleri zet
olarak grmeye altktan sonra imdi, tekrar yolumuza
devam edelim.

., - , , -, , _ ' _ . = . ' :
(14) (Kle enzrn il yevmi yub'asn.
(blis) dedi: (Bari) bana (insnlarn) tekrar
diriltilecekleri gne kadar sre ver."
blis bu kadar isyankrlk yapt hlde hla
konuabiliyor, oysa insn dem (a.s.) n yapt gibi bu
durumda secdeye giderde oradan ban kaldrmaz.

_, = ' _ - : . ' ~
(15) (Kle inneke minel munzarn.)
56
59
(Allah) buyurdu: "Haydi sen sre verilmiler-
densin."
Cenb- Hakkn rahmeti ilhyyesine bakn ona si
olana mddet tanyor.

,, = . ' : , , ' . - . _ . ,, ~ ' , '
(16) (Kle fe bim agveyten le ak'udenne lehum
srtekel mustekm.)
"yleyse, dedi, beni azdrmana karlk, and
ierim ki, ben de onlar( saptrmak) iin senin doru
yolunun stne oturacam."
blis isyann burada iyice perinleyip, nezket snrlar
dna kyor. te bu tam iddetli bir nefsi emmre
hlidir, kendi yapt fiili kar tarafa yklyor ve kendini
temize karyor. Bu hllerde olan insnlarn kumandan
ite eytandr.

_ ~ , , ~ _ - , ,, , _ , . _ - , , , .. , .
_, ' , ~ . . , , .' _ ~ ,, .' ,
(17) (Summe le tiyennehum min beyni eydhim
ve min hlfihim ve an eymnihim ve an emilihim,
ve l tecidu ekserehum kirn.9
"Sonra (onlarn) nlerinden arkalarndan,
salarndan sollarndan onlara sokulacam ve sen,
oklarn kredenlerden, bulmayacaksn."
Bu yette eytana kar kendimizi koruma yollarda
gsteriliyor. blis drt yn sayyor ve alt ve st saymay
unutuyor. Demek ki blisin bu iki ynde boluu var ve o
drt ynden de gelse akl olarak yukarya kp dardan
onu vurabiliriz, nk boluklar var. Ve bu ekilde yni
belirli bir ynden yni mahlktan gelen seslerden de
57
60
korkmayalm nk bizden daha stn bir varlk deildir o,
fakat biz kendimizdeki gc ortaya karamaz isek korku
duyarz. te insnn kendisini tanmas ne kadar byk bir
yaam sanatdr ve sermyesidir. Kiinin paras olmayabilir
fakat bu bilgileri gnlne koyduu zaman hi kimseden
korkmaz, hereyi verende alacak olan da Allahtr der ve
bir sorun olmaz kendisi asndan. Dmann ne kadar
byk olursa olsun onu ok iyi tanyorsan tedbirini alrsn
ve ondan korkmazsn fakat dmann kk bile olsa onu
tanmyor isen tedbirsizsin demektir ve korkuya yol aar.
Cenb- Hakktan gelen ilhmi oluumlar ynsz
olarak kii nin btn varlna gelir, bazen sadan soldan
(v.b.) ekilde herhangi bir ynden gelen sesler ise
herhangi bir mahlktan gelir, gaybten bir ses duyup sesin
sahibini duyamadmzda bu bizim iin l olsun. Cenb-
Hakk btn lemi bizim emrimize verdi buna cinlerde
dahildir, bizler bu elimizdeki gc kullanamaz isek onlar
bizi etkileri altna alrlar.
te Cenb- Hakk bu yetlerin ierlerine btn
hakkatleri koymutur oysa biz bunlar kabirlere gidip
llere okuyoruz sanki biz yaayan l deilmiiz gibi oysa
artk o lm ve ii bitmi, esas bizim beden
kabirlerimizdeki lleri diriltmek iin bunlarn okunmas
gereklidir ki haytta iken dirilsinler ve ilerini yoluna koyup
haytlarn bu duruma gre dzenlesinler.

: - , . _ ' , ~ - ' -_ - ' , - _ ~ ' .
_, - ~ , - , , ~ _ -. , , -
(18) (Klehruc minh mez'men medhr, le men
tebiake minhum leemleenne cehenneme minkum
ecman.)
(Allah) buyurdu: "Haydi, sen, yerilmi ve
kovulmu olarak oradan k. And olsun ki,onlardan
sana kim uyarsa, (bilin ki) sizin hepinizden
58
61
(derleyip) cehennemi dolduracam."

_ - : - ~ ' : ~ : . _ - ' , -
_ - ' ., . ~ ' = ' . = . . ' . : , ~
_, '' ='
(19) (Ve y demuskun ente ve zevcukel cennete
fe kul min haysu i'tum ve l takreb hzihi
ecerete fe tekn minez zlimn.)
(Sonra Allah, dem'e htb etti): "Ey dem! Sen
ve ein cennette durun, dilediiniz yerden yeyin;
fakat u aaca yaklamayn, yoksa zlimlerden
olursunuz."
Burada Allah Tel bizimle ayn sahneyi paylarken
biz hl onu telerde aryoruz. Ve Cenb- Hakk bizlere
diyor ki rh ve nefis olarak varlnzda skin olun ve
orada bir mddet oturun.
Cennetteki bir sr aatan Cenb- Hakkn o aac
iaret ederek yemeyin demesi bir yerde yeyin demesidir
yoksa dem (a.s.) ile Havva vlide ne kadar arasalarda o
aac belki bulamazlard bile. Bizler u an kendimize bunu
evirirsek nefsn hareketlere yaklamayn olarak
evirebiliriz.

_' - ' , ' , , ' .' = , ' ' , ' _, , \
_ ~ ' . ' , , .' - ' ' , ., _ - ' , ~
_, '' ' _ - ' ., . _ , - ' ., . . . ~ '
(20) (Fe vesvese lehumu eytnu li yubdiye
lehum m vuriye anhum min sev'tihim ve kle
m nehkum rabbukum an hzihi ecereti ill en
tekn melekeyni ev tekn minel hlidn.)
59
62
Derken eytn onlarn, kendilerinden gizli kalan
irkin yerlerini kendilerine gstermek iin onlara
fsldad: "Rabbiniz, baka bir sebepten dolay deil,
srf ikiniz de birer melek ya da ebed kalclardan
olursunuz diye sizi u aatan men etti." dedi.
Daha nceki yetlerde cennetten kovulan eytann
oraya tekrar nasl girdiine dair tefsirlerde eitli
aklamalar mevcttur, biz bunu kendimiz asndan
dndmzde, varlmzdan eytan kovmu olsak bile
o bir yol bulup bizim cennet olan temiz aklmza szabilir ve
bize vesveseler verebilir bu nedenler ok dikktli olmalyz.
Fakat eytann btn zellikleri ok iyi tannrsa artk
oraya kolay kolay da giremez.
eytann gyesi burada dem (a.s.) ile Havv vlideyi
utandrp kk drmektir. Ve eytann en byk
zelliide var olan yok ve yok olan var gstermesidir eer
eytandan bir vesvese geldii grldnde onun mutlaka
tersi yaplmaldr, o i doru i olur. te bu lemlerdeki
genel hkmyle Cenb- Hakkn varln yok gsterir,
aslnda yok hkmnde olan maddeyide var olarak gsterir.
Olduka mhim olan bu anlatmlarn mnlarn daha
iyi anlamaya alabilmemiz iin yle bir dnce mant
iinde olmamz faydal olacaktr dncesindeyim, yle ki.
srf ikiniz de birer melek ya da ebed kalclar-
dan olursunuz
dem ve Havvaya, blisin lisanndan bildirilen bu
mantkl gibi gzken hayali bilgi onlara kendi hallerini
dnerek mantkl gibi geldi. yleki; dem ile Havva
toprak bedenlerine girmemi olduklar zamanlarnda
cennette melekler gibi hafif, rahat ve ltif olarak
dolayorlar iken, topraktan kesif bir bedene girdiklerinde
bu beden onlar eskiye gre ksmen hareketlerini snrlad
iin zten az da olsa bir skntlar vard. te blis onlarn
bu hissiyatlarndan faydalanarak eski meleki hallerini sz
konusu ederek onlara mantkl gibi gelen ve geriye dn
olan bu teklifi onlar kemlt yollarndan al koymak iin
60
63
yapt. Bu teklif ve tavsiye yi makul gibi gren dem ve
Havva eski ltif hallerine dnerler midi ile meyveden
tattlar, yani aacn men edilen tabiat ve nefs dalnn
meyvesinden tattlar. te bu tad aslnda btn
bedenlerine yaylarak bir nefsani hissedi ve kprdan idi,
daha evvel kendilerinde kuvvede bulunan ve kendilerinin
henz farknda olmayan uzuvlar tabii bir tabiat tad ile
belirginlemeye balaynca zerlerine cennet yapraklarn
rtmeye aladlar. Bu hususta yukarda da zet bilgiler
gemi idi.

_, ~ ' ' _ ' ' ' _ . ' , ' \
(21) (Ve ksemehum inn lekum le minen
nshn.)
Ve onlara: "Elbette ben size t verenler-
denim." diye de yemin etti.
te baz insnlarda yle yaparlar ve doru olmayan
bir eye yemin ederek onun doru olduunu ispatlamaya
alrlar.

. . ~ ' ' ' _ - . ' ,, ' \\
- ~ ' J _ - ' , , ~ .' , ' = ' , ., ' , '

~ ' ' . _ ~ ' , . , ' ' , . ' ,,' .
_, , - ~ ' ' .' = , ' . ' ' _
(22) (Fedellhum bi gurr, fe lemm zk
ecerete bedet lehum sev'tuhum ve tafik
yahsfni aleyhim min varakl cenneti, ve
ndhum rabbuhum e lem enhekum an tilkume
ecereti ve ekul lekum inne eytne lekum
aduvvun mubn.)
61
64
Bylece onlar aldatarak aa sarktt (nceki
mevkilerinden indirdi). Aac(n meyvesini) tadnca,
irkin yerleri kendilerine grnd ve cennet
yapraklarn st ste yamayp zerlerini rtmee
baladlar. Rableri onlara seslendi: "Ben sizi o
aatan men etmedim mi ve eytan size apak
dmandr, demedim mi?"
Bu konularda tefsirlerde birok yorumlar gemektedir,
fakat Cenb- Hakk bir isim vermeden sadece aatan
tadldn belirtmektedir. dem (a.s.) topraktan
halkedildii iin kendisinde rhmani oluumlarn yan sra
toprak oluumlu tabatlarda mevcttur, Havva vlidede
dem (a.s.) dan meydana geldiinden onda da ayn
zellikler mevcttur ve dem (a.s.) akl kll, Havva vlide
nefsi kll yndr. eytann asl da vehim olduundan
Havva vlidenin vehim ynne ynelip ona vesvese verdi
ve Havva vlidede harekete geen bu vehim dem
(a.s.)n topraktan gelen tabatna tesir etti, yoksa
rhniyetine tesir edemedi, aa inseler de rhniyeti
temiz kald.
Aa insnn tabat, cismn, nefsn yndr.
Cennetteki o aatan yenilmemi olsa idi sreten insn
olmalarna ramen gerekte insn olamayacaklard,
Cenb- Hakkta onlarn gerek insn olmalarn
istediinden onlar bu aaca ynlendirdi. Ve cennetteki bu
aacn hslasnn dier aalardan deiik olduuda belli
oluyor.
Cenb- Hakk dem (a.s.) halkettiinde Havva
vlidede onun iinde idi yni ikisini tek bir varlk olarak
halketti. kisini ayr ayr halketmi olsayd ikisi bir olamaz
ve ebediyen ayr varlklar olurlard. Havva vlide dem
(a.s.) n varlndan ayrldnda ikiside melek zellii
tayan varlklar idiler ve o zaman zerlerine bir elbise
ihtiyac yoktu nk utanlacak yerleri mevct deildi, ne
zaman ki bu aaca yaklatlar bu aatan aldklar zellikle
aalarn genel zellii olan dallarnn iinden suyun
yaylmas gibi duygularda onlarn bedenlerinde yayld. Bu
62
65
duygularn faaliyete geip nefsnyetin ortaya kmas ile
insnn var edilii tamamlanm oldu. Ve dem (a.s.) dan
sonra gelecek olanlarada nefsn olarak yasaklanan
eylere yaklamayn, ancak eri olarak yaklan mesajdr.
Yapraklarn rtlmeye balanmas beeri duygularn
ilh varln yannda rtlmesi demektir. Namazda da
Cenb- Hakkn huzurunda duruyor iken bu beeri fiiller
yaplamyor. Cennet yapraklarndan rtnlmesi Hakk
mertebesi yapraklaryla rtnlmesidir. dem (a.s.) ile
Havva vlide bu yapraklar rtmeye alarak eski hllerine
dnmeyi dndler.
O aaca yaklatklar iin o anda onlar ilh
varlklarndan dtler ve beer hline girdiler. Eer biz
dmanmzn ilminden yararlanr ve o ilmi eri snrlar
ierisinde kullansak o bize dmanda olsa faydas olur.
te bu ekilde eytann ilminden dahi eri snrlar
ierisinde yararlanabiliriz. eytann eytani vasflaryla
vasflandmzda eytan bize dman olmu olur.
Bu konu ile ilgili Efendimiz (s.a.v) den gelen bir Hdsi
erfi aktaralm:

*************
Buhr, Mslim, Ebu Dvd, Nese ve Tirmiz'nin
rivyet ettikleri bir hadsinde Hz. Peygamber (s.(a.s.).)
yle buyurdu: "dem ((a.s.).) ile Ms ((a.s.).)'n rhlar
Rableri nezdinde mnkaa ettiler ve dem ((a.s.).), Ms
((a.s.).)' delil getirerek malp etti. Ms ((a.s.).) dedi ki:
"Sen Allah'n eliyle (kudretiyle) halkettii ve rhundan
fledii ve melekleri senin iin secde ettirdii ve
Cennet'ine yerletirdii dem'sin. Sonra da sen ilediin
su sebebiyle insnlar yeryzne indirdin. 'dedi. Bunun
zerine dem ((a.s.).) 'Sen Allah'n peygamberliine ve
konumasna setii ve iinde her eyin aklamas
bulunan (Tevrat) levhlarn verdii ve mnact edici
olarak kendisine yaklatrd Ms'sn. Benim
halkedilmemden ka sene nce Tevrat' yazdn grdn?'
63
66
dedi Ms ((a.s.).), 'Krk sene nce' diye cevap verdi.
dem, 'u hlde iinde 've dem Rabbi'ne isyan etti de...'
melindeki yeti grdn m?' dedi. Ms ((a.s.).) 'Evet,
grdm' dedi. dem ((a.s.).) 'Allah'n beni halketmesinden
krk bin sene nce ileyeceimi yazd ii ilemem zerine
beni nasl azarlarsn' dedi. Reslullah (s.a.v.).) neticede
"dem delil ile Ms'y malp etti" buyurdu. (et-Tc, I,
Hadis no: 40)

' ' - . , ' . ' . ' = ' . .' \r
_, ' ' _ - _ ., ' ' ~ .
(23) (Kl rabben zlemn enfusen ve in lem
tagfirlen ve terhamn le neknenne minel hsirn.)
Dediler ki: "Ey Rabbimiz! Biz nefslerimize
zlmettik, eer bizi balamaz ve bize rahmetinle
muamele etmezsen muhakkak ziyana
urayacaklardan oluruz!"
Nefslerimize zlmettik diyorlar nk nefsin iinde
btn oluumlar mevcttur. Dier ynyle zlm ise
kendilerinde olan hakkatleri belirli bir sre unutmu
olmalardr. Cennette dolarlarken zti tecelli ile
geziyorlard oysa aaca yaklanca bu nefsnyyete
dnt bu nedenle bu zti tecelliyi rtm oldular. Ve bu
yet ile de biz bunlar yaptk diyerek sularnn affedilme-
sini isteyerek bu rty amaya altklarn belirtiyorlar.

_. _ , ' ~ _ - , ' , - . , = , ' \:
__, ~ _ ' _' . - = . -

(24) (Klehbit ba'dukum li ba'dn aduvv
(aduvvun), ve lekum fl'ard mustekarrun ve metun
il hn.)
64
67
(Allah) buyurdu: "Birbirinize dman olarak inin,
sizin yeryznde bir sreye kadar kalp geinmeniz
gerekmektedir."
Genel olarak cennetten ininiz ifdesidir bu yet, dier
ynyle ise Cenb- Hakk, ztmdan dnya lemine
bireysel varlklar olarak ininiz yni esmi ilhyyeme ininiz
demek istiyor. Bu ekilde dem (a.s.) n varlyla btn
esmi ilhyye yeryzne inmi oluyor. Ve buradaki
dmanlk Cenb- Hakkn esmlarnn yaantlarndan
baka bir ey deildir. Her esm bir mahlli zuhura
getirdiinde ve o mahlli de akl ve duygular harekete
geirdiinden, bu duygular hangi esmi ilhyyeden
kaynaklanyorsa o esmlar arasndaki ztlktr burada
bahsedilen dmanlktr. Aslnda hepsi byk bir sistemin
zuhur ve grntlerinden baka bir ey deildir.

., ~ . ' , - ., ., . ' ,, ., , ~ . ' ,, ' \~
(25) (Kle fh tahyevne ve fh temtne ve
minh tuhrecn.)
"Orada yaayacaksnz, orada leceksiniz ve yine
oradan (dirilip) karlacaksnz!" dedi.
Demek ki dnya bizim geici meknmzdr.

, , ' ' , ' , , ~ ' ' . - _ . ' , \
_ - : ' , ~ : ' , = .' _' , ' ' , , .,
. , , , - ' - ' .' ,
(26) Y ben deme kad enzeln aleykum libsen
yuvr sevtikum ve r ve libsut takv zlike
hayrun, zlike min ytillhi leallehum yezzekke-
rn.)
Ey demoullar, size irkin yerlerinizi rtecek
65
68
giysi, sslenecek elbise indirdik. Hayrl olan, takv
elbisesidir. te bu(nlar), Allah'n yetlerindendir,
belki dnp t alrlar.
Bu elbise i bnyemizdeki mny gizlemek iin
giydirilen beden elbisesidir. Byle bir madde bedenimiz
olmasa dnyada mnlarn barnabilecei bir yer
olamayacak ve hepimiz hayli slietler gibi oluruz ve
iletiimimizde olmaz. Ayrca bu elbise yni beden iinde
elbiseler indirdik ki, kullandmz giyeceklerdir. Takv
elbisesi, i bnyede verilen mnlar kullanarak ortaya
karmaktr. Bu da tatbik edilerek olur, rnein namaza
balarken namaz elbisesi giyiyoruz ve h ile namaz
fiilinin iine giriyoruz, buradaki takv elbisemiz namazdr.
eriat mertebesinde fiiller takv olurken, esas takv dem
(a.s.) dan bize verese-miras gelen ve nefaht hakkatini
unutmamaktr.
Bu anlattmz yetler zt mertebesinin hakkatleridir,
umulur ki bunlar dnp, zten sizde mevct olan
bunlar ortaya karrsnz. Cenb- Hakk bunu bizlerden
bekliyor nk bunu yapacak hereyi bize vermitir, elbise
elbise stne giydirilince bunlar biraz kapal kalm fakat
siz bunu umarm ki ortaya karrsnz diyor.

_ ~ ' .' = , ' , . , . - _ . ' , \
' , , , ' ' , ' , ' ' , ~ _ , - ~ ' _ - , ,, .
, , . . . : , ~ _ - - , , , , , , - . ' , .,
., -, , . _, ' .' , ' _,' , ' ' -~ ' .
(27) Y ben deme l yeftinennekumu eytnu
kem ahrece ebeveykum minel cenneti yenziu
anhum libsehum li yuriyehum sevtihim
innehu yerkum huve ve kabluhu min haysu l
terevnehum inn cealne eytne evliye lillezne l
yuminn.)
66
69
Ey demoullar. eytan, ana babanz, irkin
yerlerini onlara gstermek iin elbiselerini soyarak
cennetten kard gibi, sizi de (artp) bir belya
drmesin! nk o ve kablesi, sizin onlar
gremeyeceiniz yerden sizi grrler. Biz,
eytanlar, inanmayanlarn dostu yaptk.
Kendi hakkatlerimizi idrk edip ne olduumuzu
anladmz anda bizler cennetteyiz, fiilen nerede olursak
olalm mnen oras cennet hkmndedir. te bu gnl
cennetinden dikkt edin eytan sizi karmasn. Bu yetin
hkmlerine gre eytana kar her an dikktli olmamz
gerekiyor.

' ..' . ' , , ~ ' . ~ , '' - ~' , - \.
.' ~ '' . -' , . - ' . _ ' , . ' . - - '
., - . .' - - ' _ ~ ., ', = .
(28) Ve iz faal fhieten kl vecedn aleyh
ben vallhu emeren bih kul innallhe l
yemuru bil fahi, e teklne alllhi m l
talemn.)
Onlar bir ktlk yaptklar zaman: "Babalarmz
bu yolda bulduk, bunu bize Allah emretti." derler. De
ki: "Allah ktl emretmez. Allah'a kar
bilmediiniz eyleri mi sylyorsunuz?"

~ , , ~ , , = = '' . _ . - _ \-
, . ' _,' - ' _, - , ~ _ ~ - _
., - .
(29) (Kul emere rabb bil ksti ve ekm
vuchekum inde kulli mescidin vedhu muhlisne
67
70
lehud dn, kem bedeekum tedn.)
De ki: "Rabbim bana adleti emretti. Her
mescidde yznz O'na dorultun ve dini yalnz
kendisine has klarak O'na yalvarn. lkin sizi
halkettii gibi yine O'na dneceksiniz."

, , . - ': ' , , , ~ _ ~ ' =, ' =, r
., , ~ , - ' . _ - .' , ' _,' , ' .
. . , - , , .
(30) (Ferkan had ve ferkan hakka aleyhimud
dalletu, innehumuttehaz eytne evliye min
dnillhi ve yahsebne ennehum muhtedn.)
(O) bir topluluu doru yola iletti, bir toplulua
da sapklk hak oldu. nk onlar, eytanlar
Allah'tan baka dostlar tuttular ve kendilerinin de
doru yolda olduklarn sanyorlar.
Beeriyetlerine derek Ulhiyyet gereklerini
geri plna atanlar doru yol zerinde olduklarn
zannettiler.

, _ ~ - _ ~ , . , ~ - _ . ' , r
_ , ' . ~ , . - . , . . , .
(31) (Y ben deme huz znetekum inde kulli
mescidin ve kul vereb ve l tusrif, innehu l
yuhbbul musrifn.)
Ey demoullar! Her mescide gidiinizde gzel
giysilerinizi giyin ve yiyin, iin, fakat israf etmeyin,
nk Allah israf edenleri sevmez.
Ziynet, kelimesi gzel giysiler anlamna gelse de bir
insnn en byk ziyneti ilh hakkatleri idrak etmesidir.
68
71
Mescid gyede secde yeridir, bazen insn ayakta iken de
secde hkmnde olabilir nk secde boyun bkmek
demektir. Ne zaman Hakk ile ilgili eyleri yapyorsak o
bizim iin secde hkmndedir.
Hastalklar az yemek yemekten, ve ok yemek
yemekten, kaynaklanr genel olarak. Btni olarak ise
btn dnyalk ileri bir kenara brakp srekli mesel zikir
yapmakta israftr nk bu sefer yine bir taraf eksik kalr
ayn ekilde tamamen dnya iine dnlp ahret
unutulursa bu da israftr. En byk israf ise zaman israfdr
ve zamann israf edenleri sevmez diyor Cenb- Hakk.

' , - ' _ ~ _ . ' - ' - , - ~ _ - _ r\
, , ~ ' _ , - _, ' _ _ J' _ - .', , ='
.' ,. _ . : ' - , = ' -, , - '' ~ ' , .'
., - , _-, = '
(32) (Kl men harreme znetallhillet ahrece li
ibdih vet tayybti miner rzk, kul hiye lillezne
men fl haytid duny hlsten yevmel kymeti,
kezlike nufasslul yti li kavmin yalemn.)
De ki: "Allah'n kullar iin kard zinetleri ve
tertemiz rzklar kim haram klm?" De ki: "Bunlar,
bu dnya haytnda inananlar iindir, kyamet
gnnde de yalnz onlara mahsstur". te bylece
biz yetleri bilen bir toplulua uzun uzun
aklyoruz.
Bu znetler gnl leminden gelen lh- ceml
gzellikleridir. Gene gnl leminden gelen ilhm bilgiler
de temiz zat bilgileridir, bunlar idrak edemeyenlerden kim
haram klmtr. Bunlar dnya ve ahrette sadece inananlar
iindir. Bunlar, zt- hakikatler ancak bilen bir toplulua
aklanmaktadr.
69
72
' , - ,= ' - _ ~, ' _ . - ~ ' . _ rr
, . . _ ~ ' , - . _ - , ' , .. _ = . ' -
_ ~ , ', = . . ' .' = - . , , '' - -'' .
., - . .' - - '

(33) (Kl innem harreme rabbiyel fevhie m
zahere minh ve m batane vel isme vel bagye bi
gayril hakk ve en turik billhi m lem yunezzil
bih sultnen ve en tekl alallhi m l talemn.)
De ki: "Rabbim, sadece fuhiyat, onun ak ve
gizli olann, gnahlar, haksz yere isyan,
haklarnda hi bir delil indirmedii eyleri Allah'a
ortak komanz ve Allah hakknda bilmediiniz
eyleri sylemenizi yasaklamtr".
Yukarda bahsedilen fuhiyyat nefs-i emmrenin
taknlklarn. Gnahlar gafletin taknlklarn. syan
lh- hkmlere kar gelmeyi. Allaha ortak komay
mlkne sahip kmay. Allah hakknda yanl bilgiyi
bunlar zerinde fikir yrtmeyi yasaklamtr.

. ~' . ,. , , ~ .' ~ ' _ ~ _- - _ ' r:
., - = . , . - ~'
(34) (Ve li kulli ummetin ecelun, fe iz ce
eceluhum l yestehrne saten ve l yestakdimn.)
Her mmetin bir eceli vardr. O ecel geldiinde,
ne bir n erteleyebilirler, ne de ne alabilirler.
Bilindii gibi ecel mddet demektir, bu lemde her
eyin bir mddeti vardr, bu mddet sona erince o varlk
geldii izafi yokluktan gene, o yoklua geri dner ve bu
dnya gr artlarndan gayba ekilir. Aslnda tamamen
bitmez, baka bir hale veya aslna dnr.
70
73
., = , , - _ , , .' , ' - - _ . ' , r~
, , , ~ ., ~ : _ _ = . _ _ .' , , , ~
., . ~ , , .
(35) (Y ben deme imm yetiyennekum
rusulun minkum yekussne aleykum yt fe
menittek ve asleha fe l havfun aleyhim ve l hum
yahzenn.)
Ey demoullar! Size iinizden peygamberler
gelip yetlerimi anlattklarnda, kim Allah'tan korkar
ve kendini dzeltirse, ite onlar iin korku yoktur.
Onlar zlmeyeceklerdir de.
lh hakkatleri idrk ederek, Krn- Kerme uyarak
haytn srdrenler iin korku yoktur. nk gelen
peygamberler kendilerine hakkatleri bildirmitir ve onlara
uyanlar yni dem (a.s.)a men edilen aaca
nefsnyetleriyle yaklamayanlara korku ve hzn yoktur.
Ayrca Size sizin, iinizden peygamberler gelip
ten murat, zel olarak kendi iinizden zt- hakikatleri
idrak ettirmek iin gelen Ulhiyyet kaynakl mahedeli
bilgilerdir ki, ahsa mahsus olduundan ok deerlidir.
te bu hususlar da idrak ederek yaayanlara da bugn
iin korku yoktur, gelecekte de mahzun olmayacaklardr.

' , ~ , . ' .' ,' . , . _, ' r
. '' ~ ' ,, , ' ' .' ~ : '
(36) (Vellezne kezzeb bi ytin vestekber
anh ulike ashbun nr, hum fh hlidn.)
Kim de yetlerimizi yalanlar ve onlara kar
byklk taslarsa, ite onlar cehennemliktirler ve
orada ebed olarak kalacaklardr.
Bu cehennemlik olanlar dem (a.s.)n biz nefsimize
71
74
zlmettik sen bizi balamaz isen biz hsranda olanlardan
oluruz duasn yapmayan ve bu idrkte olmayanlardr.
Kendilerinde hakkn hakkatler olduu hlde bu
varlklarn gizleyerek uzaklk ateine dmeleri onlarn
cehennemi olacaktr. Bu una benzer, kii herhangi bir
uaa biner ve Mekkeye gelir orada kenar bir mahllede
belli bir sre geirir, Kbe-i erfe dahi uramaz ve sonra
geri dner, dnd yerde bu hakkatler ona anlatld
zaman duyaca pimanlk atei gibidir. Cehlet
cehenneminde ebedi olarak kalacaklardr nk alma ve
renme yeri bu dnyadr, bu dnyadan sonra artk bu
ilimlerin alnma ihtimli yoktur.

' . - ' _ ~ . _ - , = _ r
.' . ' _ - , , ,, . , , '' , : ' - .' ,' . .
_ , , '' , , ., , . , ' , , ..' ~ _ . ~
' ~ , , '' - ' . _ - ., ~ . , . ' -
_, ' , .' , , . , , . _ ~ ,
(37) (Fe men azlemu mimmenifter alallhi
keziben ev kezzebe bi ytihi ulike yenluhum
nasbuhum minel kitbi, hatt iz cethum rusulun
yeteveffevnehum kl eyne m kuntum ted'ne min
dnillhi kl dall ann ve ehid al enfusihim
ennehum kn kfirn.)
Allah'a kar yalan uyduran yhut yetlerini
yalanlayandan daha zlim kim olabilir? Onlara
kitp'tan nasipleri eriir. Canlarn alacak elilerimiz
gelince onlara: "Allah'tan baka taptklarnz
nerede?" derler. Onlar: "O taptklarmz bizden sapp
ayrldlar." derler. Bylece kendilerinin kfir
olduklarna bizzt hitlik ederler.
Kendisinde var olan hakkati ilhyyeyi rtenden daha
72
75
zlim kim olabilir? Bunlar beeriyetlerini ilh edinerek
Allah inkr etmilerdir, bu nedenle bizlerin beeriyetimizi
inkr ederek Allah ortaya karmamz gerekiyor.
Bir mr boyu belirli ideallerin peinde koulsun sonra
lm annda onlarn kendilerine hibir faydalar olmad
anlalsn, ne kadar kt bir durum.

_ - , , _ - : ~ _, - _ , ~ ' r.
: - ' - - : ~ ' ' ' _ _ .. _ ~ '
, ,, ~ : '' ' -, ~ ' ,, , _ . ~ ' , . ~
' - ' . ~ , , .' ' ., .., ' . , ,, '_.
., - . . _ ' . - __ ' ' ' ' _ -
(38) (Kledhul f umemin kad hlet min
kablikum minel cinni vel insi fn nri, kullem
dehlet ummetun leanet uhteh, hatt izeddrek
fh cemn klet uhrhum li lhum rabben huli
edalln fe tihim azben di'fen minen nri kle li
kullin di'fun ve lkin l ta'lemn.)
Allah onlara: "Sizden nce gemi cin ve insn
topluluklaryla beraber cehennem ateine girin!"
der. Cehenneme giren her mmet kendi din
kardeine lnet eder. Nihyet hepsi oraya
toplandnda, sonrakiler ncekiler hakknda derler
ki: "Rabbimiz! te unlar bizi doru yoldan saptrd.
Onlara cehennem ateinden kat kat azb ver". Allah
der ki: "Herkesin azb kat kattr, fakat siz
bilemezsiniz".
Zhiren Cenb- Hakkn emirlerine uymadklar
cehennemin fiziki azb vardr, bir de kendilerinde ki
hakkatleri idrk etmedikleri iin pimanlklar nedeniyle
azb ekecekler.
73
76
' , ~ , ' .' ' , ,, ~. , ,, '_ : '' r-
., , . , . ' . . - ' , __ _ -
(39) Ve klet lhum li uhrhum fe m kne
lekum aleyn min fadlin fe zkl azbe bim kuntum
teksibn.)
ncekiler de sonrakilere derler ki: "Sizin bizden
bir stnlnz yoktur. O hlde yaptklarnzdan
dolay azb tadn".

' , ~ , . ' .' ,' . , . _, ' . :
_ . ~ - ~ ' ., ~ , . .' ' ., . , , ' _ . . .
_, - ~ ' ~ . : ' =' , ' , _ _ ~ ' _ ,
(40) (nnellezne kezzeb bi ytin vestekber
anh l tufettehu lehum ebvbus semi ve l
yedhulnel cennete hatt yelicel cemelu f semmil
hiyt ve kezlike neczl mucrimn.)
Bizim yetlerimizi yalanlayan ve onlara
inanmaya tenezzl etmeyenler var ya, ite onlara
gn kaplar almayacak ve deve (veya hlat)
ine deliinden geinceye kadar onlar cennete
giremeyeceklerdir. te sulular byle cezaland-
rrz.
Deve (veya hlat) nin ine deliinden gemesi bir
darb meseldir anlatlr srekli, hi olur mu, deve ine
deliinden geer mi gibilerinden, ite kayna bu yettir.
Cenb- Hakk bu misli bou bouna vermiyor, demek
istiyorki sizin en byk deveniz olan nefsiniz incelip
rhani hle gelmedike o delikten geemez. Yni
kesfetiniz letfete dnmedike cennete giremiyeceksiniz.
Gz bebeimiz, kk bir yuvarlaktr, dnya ise onunla
kyas kabul etmez byklkte bir yuvarlaktr. Ancak o
kk yuvarlan dnya kyasna gre ine delii gibidir.
74
77
te o gz ismi verilen ine deliinden bu dnya ve btn
lemler ieri girmektedir, peki gene kk bir top kadar
olan kafamzn iine byle sonsuz bir lem nasl
smaktadr? Evet gzmzn nnde olupta, grp idrak
edemediimiz ne hakikatler vardr. te gzmzden
ieriye giren o dnya ve lem ruhumuza intikal edip
onun sonsuzluunda grlmektedir.

: ' __, ~ , , , _ - ' , - , , ~ _ - , , ' :
_, '' =' ~ .
(41) (Lehum min cehenneme mihdun ve min
fevkhim gavan ve kezlike neczz zlimn.)
Onlara cehennemde ateten bir yatak, stlerine
de (ateten) rtler vardr. Biz zlimleri ite byle
cezalandrrz.

. . . .' ~ '' ' , ~ , - _, ' :\
' ,, , - ~ ' .' ~ : ' ', - . ' .
. '' ~
(42) (Vellezne men ve amilus slihti l
nukellifu nefsen ill vus'ah ulike ashbul cenneti,
hum fh hlidn.)
mn edenler ve iyi amellerde bulunanlar ki biz
hi kimseye gcnn stnde bir ey teklif etmeyiz
ite onlar cennet ehlidir ve orada ebed olarak
kalacaklardr.
Cennet ashb kendi hakkatlerini idrk etmi kiiler
mnsnadr. Beeri hller ile de nim cennetlerine girmek
mmkndr.

75
78
, , . ~ . _ - ~ . __ ~ _ - , _ ' - ' ~ . :r
, ' ' , ' - ' ~ ', '' ' , ..
..' ~ = ' - ' ' , . . , ' . , ' ' ' -
' , . ._ - ~ ' , . . , . _ ~ '' . ' . _
., - . , . ' .
(43) (Ve nezag'n m f sudrihim min gllin tecr
min tahtihimul enhr, ve kll hamdu lillhillez
hedn li hz ve m kunn li nehtediye levl en
hednallh, lekad cet rusulu rabbin bil hakk, ve
nd en tilkumul cennetu ristumh bim kuntum
ta'meln.)
Orada kalblerinde bulunan kini karp atarz.
Onlarn altlarndan rmaklar akar. "Bizi buna erdiren
Allah'a hamdolsun. Eer Allah bizi doru yola sevk
etmeseydi biz doru yola eriemezdik. phesiz
Rabbimizin peygamberleri bize gerei getirmiler."
derler. Onlara yle seslenilir: "te size cennet!
Yaptklarnza karlk buna vris oldunuz".

. ' ' .' ~ - ~ ' .' ~ ' . ::
, . ~' - , . ~ _ , ' = ~ ' . ' . ~ ' - ' . ~
- ' - - ' . , , , . ., - .' , - . , '' ' = ~
_, '' =' _ ~
(44) (Ve nd ashbul cenneti ashben nri en
kad vecedn m vaden rabbun hakkan fe hel
vecedtum m vade rabbukum hakkan kl neam fe
ezzene muezzinun beynehum en l'netullhi alez
zlimn.)
Cennet ehli, cehennem ehline: "Rabbimizin bize
76
79
vad ettiini gerek bulduk. Siz de Rabbinizin size
vad ettiini gerek buldunuz mu?" diye seslenirler.
Onlar da "evet" derler. Bunun zerine aralarnda bir
arc yle seslenir: "Allah'n lneti zlimler
zerine olsun!
Zlim, zhiren bakalarna zlmetmi olanlardr, btn
ynyle ise nefslerine zlmetmi olanlardr yni
kendilerinde olan Hakkn hakkatini perdelemi olanlardr,
ki Zhir olan zlmetten daha ar bir eydir. Hakkn
varln perdeledikten sonra yerine beeriyetlerini koymak
sretiyle de irk komu oluyorlar.

' ~, ~ ' , ., - , , - ' _, , _ ~ . , _, ' :~
. ' ~.' . ,
(45) (Ellezne yasuddne an seblillhi ve
yebgneh ivec ve hum bil hireti kfirn.)
Onlar, Allah'n yolundan men ederler ve onu
eriltmek isterler, ahreti de inkr ederlerdi".
Allahn hukukunu terk eden bir kimsenin de hayt
sryor, fakat kendi beeri hkmlerine gre haytn
srdryor bu sefer. Aklm bana yeter, ben akll insnm
diyerek czi akln kendisini ynlendirdii ekilde haytn
srdryor.
Ahreti inkr ederler yni, biz ldkten sonra topran
altna gireceiz nasl tekrar diriliriz diyerek ahreti inkr
ederler.

., - , ' ~ . ~. _ ~ .' ~ ~ ' , , . :
-: . - ~ ' .' ~ ' . , ,, , . :
., - = , , ' , ~ , , ' , , ~

77
80
(46) (Ve beynehum hicbun ve alel a'rfi
riclun ya'rifne kullen bi smhum ve ndev
ashbel cenneti en selmun aleykum lem yedhulh
ve hum yatmen.)
Cennetliklerle cehennemlikler arasnda bir
perde vardr. A'raf zerinde de, her iki taraftakileri
simlarndan tanyan kiiler vardr. Bunlar
cennetliklere: "selm olsun size" diye seslenirler.
Bunlar henz cennete girmemi, fakat girmeyi arzu
eden kimselerdir.
Bu yette belirtilen hakkati kendi varlmzda
dnmeye alrsak cennet ve cehennem o kadar yakn
ki bizim kendi iimizde, Hakkn emirlerini, tavsiyelerini
yerine getirdiimiz zaman cennet tarafna, si olup
beeriyetimizden kaynaklanan ekilde haytmz
srdrmeye baladmz zaman cehennem tarafna
ynelmi oluyoruz. Behll Dnnn duvar eri olduu
tarafa ykld dedii gibi, demek ki neticede insn
yaantsnda nereye meyil ederse o yne yklacaktr.
Arafn madde ynnden yksek bir tepe deilde
dncede yksek bir yer olduunu dnelim. Sevaplar
yok nk kendi varlklar yok, irfn ehli olarak kendi
varlklarn izle etmilerdir, ayn ekilde gnahlar da yok.
Fakat irfniyetleri olduundan kendi varlklar yerine
riflikleri kalmtr. Ricl ise er kii demektir yni grn
hanm olmakla beraber bu hkm iine girenler de vardr
yni ricl kelimesi hem erkekleri hem hanmlar kapsamna
almaktadr.
Smalarndan tanrlar derken, cennet ehli olanlarn
btn eitlerini, cehennem ehli olanlarn da btn
eitlerini tanrlar demektir. Kendileri mertebe olarak
btn mertebeleri bildiklerinden cennet ve cehennem
ehlinin hangi mertebede olduklarn bilir ve tanrlar.
Selm ite slmiyetin kayna olan Selm
esmsndan gelmektedir. Selmn asl da yukardan
gelenin aada bulunana Selm tavsiyesidir ve bu
78
81
durumda hem Selmdan hem de Araf ehlinin yksekte bir
yerde olmasndan cennet ehlinin zerinde bir yerde olduu
anlalyor. Onlarn istedikleri cennet zt cennetidir.

' ' .' ~ .' = . , ' . : = :
_, '' =' -, = ' _ - ' - ~ . . ' . , ''
(47) (Ve iz surifet ebsrhum tilke ashbin nri
kl rabben l tec'aln mealkavmiz zlimn.)
Gzleri cehennemlikler tarafna evrilince de:
"Rabbimiz! Bizi zlim toplulukla beraber eyleme!"
derler.
Cehennem ve atein ehli olanlar ayr bir yerde
toplanacaklardr. Onlarn halleri orada cennet tarafnda
olanlardan ok baka olacaktr, bulunduklar halleri ve
grntleri ok skntl ve pimanlklar zedir. Araf ehli
onlar tarafna basiretle bakp, bizi bunlarla beraber eyleme
derler. nk kendileri hakknda daha henz karar
verilmemitir. Eer onlarla birlikte olma karar verilmi
olsa bile, bu kararada raz olurlar nk gerek rziye
mertebesini idrak ve kabul etmiler, Rabblarnn karar
olan her eye daha batan rza gstermilerdir.

, ,, , . , , ., - , .' ~ . ~. .' ~ ' . :.
. , . . , . ' - , - ~ , ~ _ ~ ' - , ''
(48) (Ve nd ashbul'a'rfi riclen ya'rifunehum
bi smhum kl m agn ankum cem'ukum ve m
kuntum testekbirn.)
'raftakiler yzlerinden tandklar kiilere
seslenerek yle derler: "Ne topluluunuz, ne de
byklk taslamanz, size hi bir yarar salamad".

79
82
yzlerinden tandklar kiilere Yzlerinden
tanmak iki trldr, biri, bu kimseler dnyada iken
zhiren bir birlerini grdkleri iin ba gzyle tanrlar. Bu
yet-i Kermeden de anlald zere insnlar ahirette
tekrar vctlandnda dnyadaki vctlarna benzer bir
vct ve vecih ile haronulacaklardr, eer byle olmayp
baka deiik bir vcd ve vecih ile haronulmu olsa idi
insanlar birirlerini tanyamazlard bu da ok garib olurdu.
Dieri ise bi smhum onlarn simlarnn
btnnda ki hakikatleri ile tanrlar. Ehli Araf, ehli irfan
olduklarndan ve mertibi insniyyeyi bildik ve
tandklarndan onlarn btn hallerini idrak edip hangi
halde olduklarn hemen idrak ederler. Ve yukarda ki
ekilde seslenirler. Bir bilgi olmas bakmndan insnlarn
ahiretteki trl hallerini idrak etmeye alalm.
(1) Cehenneme girecekler, nefislerinde mevcud hangi
hayvann ahlk arlkl ise, yzleri o hayvana benzer bir
ekil alp gnahlar yznden btnen o hayvan sretinde
cehenneme gireceklerdir.
(2) Cennti naimlere-nimet cennetlerine girenler,
beer insan sretinde olanlardr. yi ahlk ve fiziki
amelleri yznden nimet cennetlerine gireceklerdir.
(3) Zt cennetlerine girenler ise, Rahman sreti
zere olanlardr ki, genelde bunlar Araf-rfan ehlidirler,
ve dier her iki gurubu simalarndan tanrlar.
Bunlar eitimlerinde nefislerini tanma ynnde
mcadele yaparlarken hayvanlk mertebelerinden
getikleri iin, oradan kurtulmulardr, cehenneme
giremezler.
Gene eitimleri srasnda beerliklerinden de
gemilerdir, bu yzden nimet cennetlerine de giremezler.
Eitimleri neticesinde kendilerinde bulunan
(Venefaht) ve hakikat-i lhiyye yi bulduklarndan ve
baka billh olduklarndan, yerleri Zt cennetleri
olmutur.
80
83
- ' , , '' , . , . _, ' .., :-
, . . . , , ~ ., ~ . - ~ ' , ~ _- ~ .
., . ~ .
(49) (E hulillezne aksemtum l yenluhu-
mullhu bi rahmetin udhull cennete l havfun
aleykum ve l entum tahzenn.)
"Allah onlar hi bir rahmete erdirmiyecek, diye
yemin ettiiniz kimseler bunlar myd?"
(Cennetliklere dnerek): "Girin cennete, artk size
ne korku vardr, ne de siz zleceksiniz" derler.

, , . - ~ ' .' ~ ' ' .' ~ ' . ~
. , '' - ' , ' - .' ' _ - ' , ~
_, ' ' _ ~ ' , - ~ - '

(50) (Ve nd ashbun nri ashbel cenneti en
efd aleyn minel mi ev mimm rezekakumullhu,
kl innallhe harremehum alel kfirn.)
Cehennemdekiler, cennettekilere: "Bize biraz
su aktn veya Allah'n size verdii rzktan bize de
verin." diye seslenirler. Cennettekiler de: "Allah,
bunlarn ikisini de kfirlere haram kld." derler.
Sudan kast hayt suyu, rzktan kastta mnevi
rzklardr. Zten bu rzklar yemeleri mmkn deildir
nk birinin rzk vahdet rzk dierlerinin rzk ise kesret-
okluk rzkdr ki, bir birine uymaz.

, , . ~ ' , - ' , , ' , , , . _, ' ~
.' = ' , . ' , ,, . -, , '' ' , .' , , ~ '
81
84
. ~ ~ , ' .' ,' . , .' ' - , , -, ,
(51) Elleznettehaz dnehum lehven ve leiben ve
garrethumul haytud duny, felyevme nenshum
kem nes like yevmihim hz ve m kn bi
ytin yechadn.)
Onlar ki, dinlerini bir elence ve oyun yerine
koydular ve dnya hayt kendilerini aldatt. Onlar,
bugne kavuacaklarn nasl unuttular ve
yetlerimizi nasl inkr ettilerse, biz de bugn onlar
yle unuturuz.

_, ~ _ ~ ' _.' . . , ' ~ = ' ~\
., -, , _-, = ' - ~
(52) Ve lekad ci'nhum bi kitbin fassalnhu al
ilmin huden ve rahmeten li kavmin yu'minne.)
Gerekten onlara, bilgiye gre akladmz,
inanan bir toplum iin yol gsterici ve rahmet olan
bir kitp getirdik.
Burada mhim olan insn kitbn okuyup bununla
birlikte Krn- Kermi idrk ve bu lemlerde Cenb-
Hakkn varln mhede etmektir, o zaman ite ehed
en l ilhe illllah diyebiliyoruz.
Biz bu akladmz kitb ilmi bir sistemle akladk
yle sradan bir ekilde deil. Tafsil ettik yni demiyyet
mertebesinden balayarak, brhimiyyeti, Mseviyyeti,
seviyyeti ve Muhammedyyeti ayr ayr hepsini bir ilim
zerine akladk.
huden yni Hd isminin zuhuru kimde ortaya
kt ise ve rahmeten yni kimde Rahmn isminin zuhuru
meydana gelmise onda o hakkatler ortaya kyor.

82
85
- ,' . _ .' , -, , - ,' . . . = , _ ~r
_ ~ '' . ' . _ ..' ~ _ , _ - , . _, ' , =,
_ - . ' ' , - , .' - _ - ' ' _ ,
, , ~ _ , , . ~ _ - . ' ' , ~
. . , , .' ' -
(53) Hel yanzurne ill te'vlehu, yevme ye't
te'vluhu yeklullezne neshu min kablu kad cet
rusulu rabbin bilhakk, fe hel len min ufee fe
yefe len ev nureddu fe na'mele gayrellez kunn
na'mel, kad hsir enfusehum ve dalle anhum m
kn yeftern.)
lle onun te'vilini mi gzetiyorlar? Onun te'vili
geldii (verdii haberler ortaya kt) gn,
nceden onu unutmu olanlar derler ki: "Dorusu
Rabbimizin elileri gerei getirmi. imdi bizim
efatilerimiz var m ki bize efat etsinler, yhut
tekrar geri dndrlmemiz mmkn m ki eski
yaptklarmzdan bakasn yapalm?" Onlar,
kendilerini zarara soktular ve uydurduklar eyler
kendilerinden sapt, kaybolup gitti.
Tevil bir eyin aslna, zne, orjinine ulamak
demektir. Tevil kelimeside evvelden gelmektedir.
nsnolu bakt eyi idrk etsede etmesede onun znde
kayna vardr, btn bu lemin yaantsndaki her trl
eyde Krn- Kermde belirtilen hakkatler mevcttur.
te nemli olan ey bu tevile ulamaktr. Krn-
Kermin meli kelime karl olan evirisidir, tefsiri
anlatlan hdiselerin zhiri olarak ifde edilmesi, tevili ise
yetlerin hakkatlerine dnmesidir. Cenb- Hakk zt
mertebesinden bunu ne ekilde belirtmise oraya
ulatrmasdr.
Tevilinin gelmesi kyamet hakknda anlatlmaktadr.
Fakat u an dahi btn hakkatler yaanmaktadr fakat
83
86
Bizler dnyalk artlanmalar ierisinde ve akl czimizin
anlayabildii artlar altndan bunlarn farknda olmuyoruz
ve yaantmz gnlk hdiseler gibi gryoruz.

_. ., ' _ ~ ' - ' , . . ~:
_ , ' _ - , _ - ' _ ~ , . , . _-' , - . _
-, ~ ' = ' _ ' ' , ~ - , = , ' , '
:' , . -. _ ' - ' . -' . _. -
_, '' - ' . - '
(54) (nne rabbekumullhullez hlakas semvti
vel arda f sitteti eyymin summestev alel ar,
yugl leylen nehre yatlubuhu hassen ve emse
vel kamere ven nucme Mshhartin bi emrihi, e l
lehul halku vel emr, tebrekallhu rabbullemn.)
phesiz Rabbiniz Allah, gkleri ve yeri alt
gnde halketti, sonra Ar zerine hkmran oldu. O,
geceyi durmadan onu kovalayan gndze bryp
rter; gne, ay ve yldzlar emrine mdedir. yi
biliniz ki halketme ve emir O'nundur. lemlerin
Rabbi olan Allah ne ycedir.
lk nce Cenb- Hakkn halketme fiili vardr. Alt gn
ifdesi hakknda tefsirlerde birok ifdeler vardr, genel
olarak alt gn alt mertebede Cenb- Hakkn tenezzl
ederek yni amayyet, ahadyyet, vahidyyet,
rahmnyyet, rubbyyet, melikyyet ile faaliyete
gemesidir. Yedinci gn ise kyametin koparak bu
dnyann ortadan kalkmasdr. Ve Efendimizin (s.a.v)
zuhuru ile bu yedinci gn balam oldu. Bizler u anda
yedinci gn yayoruz yni kyamet saatinin iindeyiz ve
bu nedenle vaktimizi ok iyi deerlendirmemiz lzmdr.
Kyamet bir anlk bir ey deildir, bir sretir ve bizler u
an onu yayoruz. Kyametin byk almetleri olarak
84
87
belirtilen eyler bugn zhir olarak gzkmyor olsa dahi
btn olarak yaanmaktadr. rnein Decclin kn ele
alalm, Deccl kelimesindeki iki ( c-c ) harfinden biri
Allahtan cahil olmas, dieri kendisinden dahi cahil
olmasdr, gnmzde byk bir ksm Mudll isminin
zelliklerini aa karan televizyon yaynlar buna en
gzel rnektir, kii bu syede hem Allah bilgisini hem de
kendi hakkatini unutarak yayor. Gnein batdan
domasda, gnmzde zhiri ilimlerde zten ok ileri olan
batllarn s (a.s.)n inip Muhammed eriat zerine
faaliyete baladktan sonra batllarn bu ilh hakkatleri
daha iyi idrk ederek mslman olup bu ilh hakkatleri
herkese anlatmalar olarakta yorumlanabilir. Kyamet
kelime olarak kyam yni ayaa kalk, yapm olduun
eyleri bir kenara brak ve ayaa kalk bu ileri biraz daha
ciddiye al ve idrk etmeye bala ve kendindeki Hd
isminin tecellilerini zuhura getir. Mehd bizim varlmzda,
Deccl bizim varlmzda ve s dhi bizim varlmzdadr.
Hdi ismi zere hareket ettiimizde bizde Muhammed
nru meydana gelir, Mudll ismi zere hareket edersek bu
sefer Deccl yni cehlin cehli bizde meydana gelmi olur.
Kendi beeriyetimiz ile yaadmz zaman cehil zere,
Hakkn verdii ilim zere yaarsak Hd zere yaam
oluyoruz.
slmiyette hi istirahat yoktur, Cma gn dhi
alma vardr. Cma gn bayram olmasna ramen bu
bayram gaflet bayram deil silkelenme ve kendine gelme
bayramdr. Cma namaznda i braklyor ve namaz
sonras rzk aramak zere yeryzne daln deniliyor.
Sidretl Mnteha denilen madde leminin son snr
yni ats artr. Bizim kendi varlmzda ise ar bizim
bamzdr. Bu bamzda olanlar bedeni idare etmekte ve
onu hareketini salamaktadr.
Gndz bir bakma bizim beeriyetimiz iken fenfillah
mertebesine geldiimizde beeriyetimiz de kalmadndan
gece hkmne geiyor. Onun arkasndan gelen gndz ise
hakkati ilhyye olduundan bu sefer de fenfillahtan
85
88
bkbillha geilmi oluyor. ems yni gne ilh
hakkatler, kamer yni ay hakkati Muhammedyye, yldz
ise bizim beeri varlmzn hakkati olan yldzdr, benlik
yldz deildir.
yi biliniz ki halk leminde yni maddi lemde ne
varsa ve emir leminde yni mn leminde ne varsa
hepsi onundur. Ve bu lemler zetle gnl leminde,
bizlerde de mevcuttur.
(55) (Ud' rabbekum tedarruan ve hufyeten,
innehu l yuhbbul mu'tedn.)
Rabbinize yalvara yalvara ve gizlice dua edin.
nk O, haddi aanlar sevmez.

, ~ ' , ~: - . _._ . . ~
_, ~ ' _ - ., - ' : ~ . ' - ' , ~
(56) (Ve l tufsid fl ard ba'de slhh ved'hu
havfen ve taman inne rahmetallhi karbun minel
muhsinn.)
Dzeltildikten sonra yeryznde bozgunculuk
yapmayn. O'na, korkarak ve rahmetini umarak dua
edin. Muhakkak ki Allah'n rahmeti, iyilik edenlere
yakndr.
Kendi varlnzdaki hakkatleri idrk edip varlnz
dzelttikten sonra tekrar bu beden mlknde
beeriyetinize ve nefsnyetinize geriye dnmeyin.
Kime ki ihsan edilmitir Allahn rahmeti en yakn
olarak, oradan gelir (7/56.) Bu muhsinler, brhim (a.s.)
mertebesinde, kim ki vechini Hakka teslim etmi ise ona
ihsan olunur (2/112) diye belirtilenler, Cibril (a.s.)
hdisesinde belirtilen ihsan ile mhede etme kaps
alr, yni senin Rabbini grr gibi ibdet etmen ihsandr
sz gerei ve Rhman sresinde belirtildii zere
86
89
hsann karl ihsan deilmidir(55/60) ibareleri zere
muhsin olanlardr. Sonuta muhsinler ihsn olunup zti
ilmin hakkatini alanlardr.

- . ~ , _ , . . _' ,' _ , ' , ~
' ' .' _: , - _ , ' ' = .' = . ' .' ~ : _ . ~
_ . : ' . ' _ _ - - . ' ~ ~' .' ' - .
. . , - ' _ ., '
(57) (Ve huvellez yursilur riyha buren beyne
yedey rahmetihi, hatt iz ekallet sehben sikle
suknhu li beledin meyyitin fe enzeln bihil me fe
ahrecn bihmin kullissemert, kezlike nuhricul
mevt leallekum tezekkern.)
Rahmetinin nnde mjdeci olarak rzgarlar
gnderen O'dur. O rzgarlar, yamur ykl bulutlar
yklenince, onu kurak bir memlekete gnderir,
sonra onunla yamur yadrr ve onunla her eit
rn yetitiririz. te Biz, lleri de byle diriltiriz.
Gerekir ki dnr, ibret alrsnz.
Btnen, Cenb- Hakkn muhabbet rzgarlar gelir ve
herbirerlerimizin gnllerinde, gelen yamurlarn getirdii
bereketin inmesi ile ilh meyveler meydana gelir ve
onlardan da yeriz ve rzklanrz yni onlar bizim ilmi
olarak malmz olur ve her yerde kullanrz.
Kyamette bu grnen eylerin hepsi kaybolacak,
Cenb- Hakk Cebril (a.s.) Efendimizin (s.a.v) kabrini
bulmak iin dnyaya gnderecek Cebril (a.s.) ilk seferde
bulamayacak nk hibir iaret kalmam olacak, ikinci
seferinde ise bir yerden bir nrun ktn grecek ve o
zaman Efendimizi (s.a.v) bulacak ve ilk nce Efendimiz
(s.a.v) kalkacak sonra onun ardndan hlifeleri, sahabeyi
kirm ve daha sonra btn insnlar
87
90
ayaa kalkacaklardr.
Kiinin dnyada yayorken arlkl olarak ahlk ne
ise o ahlkn ifde ettii hayvn ekline brnecek
ahrette. Eksi fiiller yapanlar ve nefaht ile kendilerine
gelen mny maddeye evirenlerdir. lk vasfmz olan
dem vasfmz dnya yaam boyunca hayvniyete
dnyor gafletimiz yznden, ne kadar kt bir durumdur.

' - . .' . - .' , . _ , . , =' , ' ~.
_-, = ' .' ,. . . : ' . . _ ,. : , ~
. ,
(58) Vel beledut tayybu yahrucu nebtuhu bi izni
rabbihi, vellez habuse l yahrucu ill nekiden,
kezlike nusarriful yti li kavmin yekurn.)
Gzel memleketin bitkisi, Rabbinin izniyle kar;
kt olandan ise yararsz bitkiden baka bir ey
kmaz. te biz, kreden bir toplum iin yetleri
byle aklarz.
Tayyb belde demek, ziri almalar ile temizlenmi
topraklar demektir. Kendi bnyemiz de bu ekilde temiz
olmas ve temiz bir gnle sahip olmamz gerekiyor, ki bu
tayyb beldeden Rabbinin izniyle bitkiler ksn yni
feyizler, ilhmlar gelsin.
zerinde almam yerlere gelince oradan ie
yaramaz eyler kar. Mrifetullah bilgisiyle ii olmayan
kiilerden ne kacak ki, tabidir ki ie yaramaz bilgiler
kacaktr.
Demek ki kretmesi olmayan topluluklar burada
anlatlan yetlerin aklamalarn anlamyorlar ve temiz bir
rzkte retemiyorlar ve vahdet bilgisine ulaamyorlar.
-, ' , ' = - -, _ ' ' ~, . ' = ' ~-
88
91
.' ~ _ . , ~ _- ' _ - , ' ' - - ' , ~
_,, = ~ _-, , . ~ , , ~
(59) (Lekad erseln nhan il kavmih fe kle y
kavmibudllhe m lekum min ilhn gayrhu, inn
ehfu aleykum azbe yevmin azm.)
Andolsun ki Nh'u eli olarak kavmine
gnderdik de dedi ki: "Ey kavmim! Allah'a kulluk
edin sizin O'ndan baka bir ilhnz yoktur. Dorusu
ben, stnze gelecek byk bir gnn azbndan
korkuyorum."

_: _ :, ' ' . - -, _ - : ' '
__, , -
(60) (Klel meleu min kavmih inn le nerke f
dallin mubn.)
Kavminden ileri gelenler dediler ki: "Biz seni
apak bir sapklk iinde gryoruz".
Dall iinde olan Hd esmsnn iinde olan kendi
tibaryla dallde gryor ve kendi iinde bulunduu
dalleti hidyet zannediyor, gerek Hd esmsnda
olanda Mudl esms hkmleri iinde gryor. te bunu
yapan hayl ve vehimdir, var olan yok ve yok olan var
gstermektedir.

_ - , _ ' - ': _ . _ , ' -, ' , '
_, '' - ' .
(61) (Kle y kavmi leyse b dalletun ve lkinn
reslun min rabbil lemn.)
(Nh) dedi ki: "Ey kavmim! Bende herhangi bir
89
92
sapklk yok, ben lemlerin Rabbi tarafndan
gnderilmi bir eliyim."

_ - , ~ , ' _ . _ . ..' , - . \
., - . .' - - '
(62) (Ubelligukum rslti rabb ve ensahu lekum
ve alemu minallahi m l talemn.)
"Size Rabbimin gnderdii gerekleri
duyuruyorum, size t veriyorum ve Allah
tarafndan, sizin bilmediiniz eyleri biliyorum."

__ ~ _ ~ , . _ - , .' ~ . , . , ~ ~ r
., ~ . , - ' , = . . ' , , ' , -
(63) (E ve acibtum en cekum zikrun min
rabbikum al raclin minkum li yunzirekum ve li
tettek ve leallekum turhamn.)
(Allah'n azbndan) saknp da rahmete nail
olmanz iin, iinizden sizi uyaracak bir adam
vstasyla size bir zikir (kitp) gelmesine atnz
m?"

: ' _ - - - _, ' ' , ~ .' , . :
' -, , .' , , . ' .' ,' . , . _, ' ' ~
_, ~
(64) (Fe kezzebhu fe enceynhu vellezne
meahu fil fulki ve agraknellezne kezzeb bi ytin,
innehum kn kavmen amn.)
O'nu yalanladlar, biz de O'nu ve O'nunla
90
93
beraber gemide bulunanlar kurtardk, yetlerimizi
yalanlayanlar boduk! nk onlar, kalb gzleri
krlemi bir kavim idiler.
dem (a.s.)dan sonra devam eden nefs mcdelesi
yolculuumuzda necat bulmak iin Cenb- Hakk bize bir
gemi yaptryor yni bu vct gemisini oluturmamz
istiyor. nk demi hakkatleri idrk ettikten belli bir
sre sonra nefsn oluumlar bize bu idrkimizi biraz
unutturuyor. te tam bu aamada Cenb- Hakk bu
hakkatlerin tekrar faaliyete geirilmesi iin kendine bir
vct gemisi yap diyor. Bizim gerek varlmz
bedenimizin iinde mevct olan rhumuz ve bunun
muhafazas iin madde bedenimizi kullanyoruz.
Varlmzda Nh mertebesine ulaan rhumuz nefsimize
diyor ki, ey nefs bana uy, ben Hakktan sana geldim, seni
terbiye etmem iin beni dinle. Fakat Nh (a.s.)n
kavminin ona uymamas gibi, bizdeki nefsn glerde bu
gelen htba uymuyor ve bu beden gemisini kirletmeye
balyorlar. (Bu hususta daha geni bilgi 6 Peygamber 2
Nh a.s. isimli kitabmzda bulailirsiniz.)
, ~ -, ' , ' , , ' ~ _' ~ _ ' ~
., = . . : , ~ _- ' _ - , ' ' - - '
(65) (Ve il din ehhum hden, kle y
kavmibudllhe m lekum min ilhn gayrhu, e fe
l tettekn.)
d (kavmin)e de kardeleri Hd'u (gnderdik):
"Ey kavmim! Allah'a kulluk edin, sizin O'ndan baka
bir ilhnz yoktur. (O'na kar gelmekten) saknmaz
msnz?" dedi.
Hd (a.s.) Allah korkusundan ok alad iin bu
anlama gelen Hd ismi kendisine verilmitir.
Burada da nefs ve rh arasndaki baka bir mnasebet
anlatlyor. Bu mertebede nefsi emmre baskn olduu iin
ondan saknlmas ifde ediliyor.
91
94
:, ' ' . - -, _ - _, ' : ' '
_, .' ' _ - : = ' ' . _- ' _
(66) (Klelmeleullezne kefer min kavmih inn
le nerke f sefhetin ve inn le nezunnuke minel
kzibn.)
Kavminden ileri gelen kfirler dediler ki: "Biz
seni bir lgnlk iinde gryoruz, ve gerekten seni
yalanclardan sanyoruz."
Bizim varlmzda esm-i ilhyyenin zuhurlar olarak
o kadar ok gler var ki, bir tarafta bat edenler var dier
taraftan inkr eden gler var. Azz, Cebbar, Mtekebbir
bu kavmin iinde ileri gelen isimlerdir, nk bu isimler en
ok insn Mudll esmsna saptrr.
Rhumuzda Hd mertebesinin karsnda olan bu ileri
gelen isimlerin nefsn ynden zuhurlar, biz senin
vaazlarn gereksiz gryoruz, bu iinde bulunduumuz
hayt yaamak bizim iin daha gzel dediler.

_ - , _ ' - ' _ . _ , ' -, ' , '
_, '' - ' .
(67) (Kle y kavmi leyse b sefhetun ve lkinn
reslun min rabbil lemn.)
(Hd), "Ey kavmim! Bende lgnlk yok, ben
lemlerin Rabbi tarafndan gnderilmi bir eliyim."
dedi.
Siz akl cziniz ile bu ileri anlamaya
alyorsunuz ama ben Rabbimden aldm akl kll idrki
ve ilmiyle size bunlar anlatmaya alyorum.

_, - _ ' . , '' . _ . ..' , - . .
92
95
(68) (Ubelligukum rslti rabb ve ene lekum
nshun emn.)
"Size Rabbimin gnderdii gerekleri tebli
ediyorum ve ben sizin iin gvenilir bir tym."
te bu mertebede kiiye ilhmlar gelir ve o bunlar
kendi nefsine aktarr. Nefsin ileri gelenleride buna kar
kar ve bu mertebelerde bu sava devaml srer. brhm
(a.s.)a kadar kii kendi bnyesindeki almalarla nefsini
temizlemekle meguldr.

__ ~ _ ~ , . _ - , .' ~ . , . , ~ ~ -
- . _ - .' ~ , - ~ , ,' , -
.. ' - = . _ ' _ , __, . -,
., ~ . , - ' - '
(69) (E ve acibtum en cekum zikrun min rabbikum
al raclin minkum li yunzirekum, vezkur iz
cealekum hulefe min ba'di kavmi nhn ve zdekum
fil halk bastaten, fezkur lallahi leallekum
tuflihn.)
"Sizi uyarmas iin iinizden bir adam aracl
ile, size bir zikir gelmesine atnz m? Dnn ki
(Allah) sizi, Nh kavminden sonra, onlarn yerine
hkimler yapt ve halkedilite sizi onlardan stn
kld. Allah'n nmetlerini hatrlayn ki, kurtulua
eresiniz."
Zikir sadece ayn eyi tekrarlamak deildir. Zikir
kelimesi szlk anlam olarak hatrlamak demektir, ey
okuyan kimse sende mevct olan ilh hakkatleri hatrla
ve darya kar anlamndadr. Nefsi emmrenin
oluumlarnn idrk edilerek onlarn etkisinde kalnmamas
isteniyor.
Bunlar gemiteki peygamberlerin hayt hikyeleri
93
96
olarak kabullenirsek bu durumda Krn- Kerm tarih
kitb gibi kitp olur fakat Krn- Kerm Allahn kelm,
zt- zuhuru olduundan byle bir ey ile snrlandrlmas
hibir ekilde mmkn deildir.
Bakalarnn dahi sylemesine gerek kalmadan bazen
insn, ben u kadar ibdet ediyorum, bu kadar naflelerim
var diye dnr, ite bu ekilde bir dnceye kesinlikle
saplmayp, nefs temize karlmamaldr. nk nefs
ktl emreder yni oyun yapar ve kiiyi gururlandrr.
Racl zhiri olarak erkek kii olsada hakkatte Hakk
erleri demektir. Onlarda nefsleri zerine hit olup kendi
varlklarnda ilh varlktan baka hibir ey olmadn
mhede edenlerdir.
Hd mertebesinde kiinin kavmi biraz daha genileyip
byyor ve mcdele biraz daha zorlayor nk insnn
rhniyeti gelitii gibi nefsnyeti de geliiyor. Nefs rhta
olan hereyden haberdardr, dolaysyla kii rhen nereye
ykselirse nefste orann ilmini idrk ediyor ve oradan
saldrmaya balyor. zlmani perdeler geilip ykselmeye
balandka rahmni perdeler kmaya balyor.

' - . ~ - ' , - ' ' . ~ , ''
: . ' . - . ' . ' .' ' .' . , - , .'
_, ' ' _ -
(70) (Kl e citen li nabudallhe vahdehu ve
nezere m kne yabudu bun, fetin bi m
teidun in kunte mines sdkn.)
Dediler ki: "Ya, demek sen tek Allah'a kulluk
edelim ve atalarmzn taptklarn brakalm diye mi
(bize) geldin? Eer dorulardan isen bizi tehdit
ettiin (o azb) bize getir!"
Nefsi emmrenin irretlii burada ortaya kyor.
94
97
. ~ _ ~ , . _ - , , ~ _ '
- ' . ' - , ' . , . . ' , . , _.' _ _ ., '' ~ .
_, = . ' _ - , - - _ . = . .' _.' = _ - ' , .
(71) (Kle kad vakaa aleykm min rabbikm
ricsun ve gadabun, e tucdilnen f esmin
semmeytumh entum ve bukum m nezzelallhu
bih min sltnin, fentezr inn meakum minel
muntezrn.)
(Hd) dedi ki: "Artk size Rabbinizden bir azp
ve bir hm inmitir. Haklarnda Allah'n hi bir delil
indirmedii, sadece sizin ve atalarnzn takt kuru
isimler hususunda benimle tartyor musunuz?
Bekleyin yleyse, phesiz ben de sizinle beraber
bekleyenlerdenim!
Bizdeki nefsi gler ne kadar irretlie gitse de kii
rahmniyyetine tutunursa o nefsin zerine Allahn gazb
gelir. Sonradan var edilen sadece varlklara verilen
isimlerdir. dem (a.s.) daha yeryzne inmeden hayvn
cinsi dnyada mevcttu, ne zaman ki dem (a.s.)
yeryzne indi ve oalmaya baladlar bu mevctlara
isim vermeye baladlar yni btn bu isimler sonradan
olmadr. Bu isimlerin bazlarn ilh gibi grerek tapmaya
baladlar yni kendi verdikleri isimlere taptlar sonu
olarak. eytan srekli yanl dnceler verdiinden ondan
gelenlerin tersinin yaplmas otomatik olarak dorular
ortaya karmaktadr.
Bizlerde seyri slk yolunda giderken baz iler
yapyoruz, nefsimize de diyoruz ki, bak neler olacak sende
seyret.

' - = ' - _- ~ . - - - _, ' ' , ~ .' \
_, -, - , .' ' - ' .' ,' . , . _, ' .
95
98
(72) (Fe enceynhu vellezne meahu bi rahmetin
minn ve kata'n dbirellezne kezzeb bi ytin ve
m kn mu'minn.)
Onu ve onunla beraber olanlar rahmetimizle
kurtardk ve yetlerimizi yalanlayp da man
etmeyenlerin kkn kestik.
Cenb- Hakk kullaryla o kadar birlikteki hdiselerin
iinde o da mevcttur, aksi hlde mlkn sahibi olmaz.
Hd (a.s.) kavmi Ad kavmi hakknda burada genel bir
bilgi verelim:
AD KAVM; Hd aleyhisselmn peygamber olarak
gnderildii ve isyanlar yznden rzgarla helak edilen
kavim. Bu kavim, Nh aleyhisselmn oullarndan Sam'n
torunlarndan Ad'n neslidir. Yaadklar yer Ahkf diyar
olup, Yemen'de Aden ile Umman arasndadr. Bu blgeye
ihr de denilmitir. Nh aleyhisselm zamanndaki
tfandan sonra gemide bulunup kurtulanlar deiik
blgelerde yerleip oaldlar. Ad kavmi de kendi arasnda
yirmi kableden meydana gelen byk bir Arap kavmi
idi. Ad kavminin insnlar, iri csseli, uzun boylu, kuvvetli,
tuttuunu koparan uzun mrl kimselerdi. Yaadklar
blgenin topra ok verimli, yamuru boldu. Her taraf
yemyeil, balar, baheler, pnarlar, akarsular ile kapl
olan yerler "rem Balar" diye tannmt. Bu kavim byk
kayalar yontarak direk ve bu direkler zerine ok
gsterili binalar yaptlar. Yaadklar blgede her taraf akl
almaz sslere, gz kamatran gzelliklere sahipti. Nuh
aleyhisselm zamanndaki tfandan sekiz asr gibi bir
zaman aradan gemesi sebebiyle tfan grp, ibret
alanlar ve bunlar nesillere anlatanlar oktan vefat
etmilerdi. Ad kavmi insnlar shhatlerine, kuvvetlerine,
zenginliklerine ve servetlerine bakarak her geen gn
kibirleniyor, bykleniyor, taknlklarn artryordu. Gn
getike azan Ad kavmi, nihyet Samed, Samud, Sada ve
Heba adl putlara tapmaya baladlar. Ba, bahe, tarla,
hayvn, mahsul ve nesillerinde alacak bir bereket vard.
Dnya nmetleri bakmndan ulalmas arzu edilen her
96
99
eye kavumu olmalar, tamamen azmalarna sebep oldu.
Zlm ve ikenceye baladlar. Etraflarndaki kablelere,
zayf ve kimsesizlere ar zlmler yapyorlard. Zavall
kimseleri yksek binalardan atmaktan zevk alyorlard. Ad
kavmi, bu azgn hldeyken, Allah tel onlara ebedi
seadet yolunu gstermek iin Hd aleyhisselm
peygamber olarak gnderdi. Elli seneden fazla bir zaman
bu kavmi man ard. Bu azgn kavmi Hud aleyhisselm
devaml Mslman olmaya davet ettii hlde man etmeye
yanamadlar. mn edenler de korkularndan manlarn
aklayamadlar. Bunun zerine kendilerine ar azb
geleceini ve helk edileceklerini syledi. Yine inanmayp
alay ettiler. Nihyet gelecek olan azbn iaretleri
grlmeye balad. sene yamur yamad. Pnarlar
kuruyup aalar sararp soldu. Mehur rem Balar yok
oldu. Hayvnlar susuzluktan telef oldu. nsnlar da bir
yudum suya, bir lokma ekmee muhta duruma dtler.
Devaml bunaltc ve kuru bir rzgr esiyordu. Tozdan gz
gz grmyordu. Hd aleyhisselm ise onlar durmadan
man etmeye davet ediyordu. Fakat inatlarndan vaz
gemiyorlard. Kadnlar da ksrlap hi ocuk domaz
oldu. iddetli kuraklk drt sene devam etti. Bundan sonra
kendilerini helk eden azb geldi. Bir gn yurtlar zerinde
her taraf kaplayan siyah bir bulut grnd. Yamur
geliyor zannettiler. Hd aleyhisselm durumu bildirip
tekrar man davet etti ise de kabul etmediler. Buluttan
iddetli bir rzgr esmeye balad. Korkun bir uultusu ve
dayanlmaz bir souu vard. Rzgr estike iddetlendi.
nsnlar tutunduklar ta ve aalarla birlikte gklere
frlatyor, sonra da brakveriyordu. Havada adeta saman
pleri gibi savruluyorlard. Azgn Ad kavminin insnlar
param para oldu. Yerleri yurtlar yklp harabe hlini ald.
Sonra da frtna onlarn llerini sprp denize att. Bu
rzgr, Krn- kermde rih-i akim, sarsar, azb- elim ve
atiye olarak bildirilmektedir. Krn- kermde mealen;
"Hd (aleyhisselm) ve dinde ona tabi olanlar
rahmetimizle kurtardk. Bizim yetlerimizi tekzib edip
(yalanlayp) m'min olmayanlarn ise silsile ve kklerini
97
100
kestik." buyruldu (A'raf sresi: 72). Hud aleyhisselm,
man edenlerle birlikte Mekke'ye gitti. Bunlara "Ad- uhra"
(ikinci Ad) denilmitir.

, , . _' ~ - . _ - .' ~ , - ~ :
' , ~ ' ., . ~ . , ' , ', , _ - . . . _. _
_. _ , - . . - ' .. ' ' ., , .
_, -
(73) (Ve il semde ehhum slihan kle y
kavmibudllhe m lekum min ilhn gayrhu, kad
cetkum beyyinetun min rabbikum hzih
nkatullhi lekum yeten fe zerha tekul f ardllhi
ve l temessh bi sin fe yehuzekum azbun
elm.)
Semd kavmine de kardeleri Slih'i
(gnderdik): "Ey kavmim dedi, Allah'a kulluk edin,
sizin O'ndan baka bir ilhnz yoktur. Size
Rabbinizden ak bir delil geldi. te u, Allah'n
devesi, size bir mucizedir; brakn onu Allah'n
yeryznde yesin (isin), sakn ona bir ktlk
etmeyin, yoksa sizi ac bir azp yakalar."

, , . _' ~ - . _ - .' ~ , - ~ :
' , ~ ' ., . ~ . , ' , ', , _ - . . . _. _
_. _ , - . . - ' .. ' ' ., , .
_, -


98
101
(74) Vezkur iz cealekum hulefe min ba'di din
ve bevveekum fl ard tettehzne min suhlih
kusren ve tenhitnel cible buyten fezkur
lallhi ve l ta'sev fl ard mufsidn.)
Dnn ki (Allah) d'dan sonra sizi
hkmdarlar kld. Ve yeryznde sizi yerletirdi:
O'nun dzlklerinde saraylar yapyorsunuz,
dalarnda evler yontuyorsunuz. Artk Allah'n
nmetlerini hatrlayn da yeryznde fesatlar
olarak karklk karmayn.

_, ' - -, _ - , . _, ' : ' ' ~
_ - ' ~ '' . ., - . , , - _ - _ ' , - .
., -, - - . _ ' . ' . , '' - . _ -
(75) (Klel meleulleznestekber min kavmih
lilleznestud'f li men mene minhum e ta'lemne
enne slihan murselun min rabbihi kl inn bim
ursile bih mu'minn.)
Kavminden byklk taslayan ileri gelenler,
ilerinden zayf grnen mminlere: "Siz, dediler,
Slih'in, gerekten Rabbi tarafndan gnderildiini
biliyor musunuz?" (Onlar da): "(Evet), dorusu biz
onunla gnderilene inananlarz!" dediler.

- . , . - '' . ' . , . _, ' '
. '
(76) Klelleznestekber inn billez mentum
bih kfirn.)
Byklk taslayanlar: "Biz, sizin inandnz
inkr edenleriz!" dediler.
99
102
, '' , , . - _ ~ , . ~ - ' ' = -
_, ' _ - : . ' . - . ' . ' . . _ '' ' ,
(77) (Fe akarn nkate ve atev an emri
rabbihim ve kl y slihu'tin bim teidun in
kunte minel murseln.)
Derken dii deveyi boazladlar ve Rablerinin
buyruundan dar ktlar; "Ey Slih, eer
hakkaten elilerdensen, bizi tehdit ettiin (o azb)
bize getir! "dediler.
Derken dii deveyi boazladlar Btn yet-i
Kermelerde olduu gibi burada da hem zhir hem de
btn- hakikatler vardr. Zhiri, hikyede olduu gibidir,
btn ise iri-iaret olarak kiilerin bulunduu
irfaniyyet idraklerine gredir. ri olanlar geneli
balamaz ind-ahsi dir, kendilerine ve o duyarllkta
olanlara gre zevk bir idraktir. Tatmak iin zel bir eitim
gerekmektedir.
Bilindii gibi diilik reticiliktir, dii deve kiide nefs-i
kll , reticilii temsil eder. Salih (a.s.) ise akl- kll
ve etkenlii temsil eder. Slih (a.s.) akl- kl cihetinden,
Slih bir etken nefha olarak, kavmine o gnn kemli
olan, ilmi lhiye yi nefha-telkin ediyor, fakat kabul
grmyor idi.
Nihayet bir pazarlk neticesinde Slih olan (Akl- kll)
den nefha-i lhiyye (nefs-i kll) olan kavmine akmaya
balad geici olan bu ak neticesinde kendilerinde
bulunan nefs-i emmre-beden dalar ndan (Nakatullah-
Allah-n devesi) kt. Bu kendilerine Allahn efl
cihetinden esma tecellisi idi. Ancak bunu anlayamadlar.
Mevcut olan akarsuyu arta gre bir gn deve bir gn
kavm kullanmakta idi, bylece sular azalm ve skntya
dm, nefs-i emmre olan kavim zorlanmaya
balamt, bu yzden (Nakatullah-Allah-n devesi) ni
boazladlar. Deve ve inek, bilindii gibi nefs-i levvameyi
100
103
ifade etmektedirler. Ben- srl-in inei kavmin nefislerinin
rabb, muhabbetlisi olduundan kesmekte ok zorlandlar
diyeti, ok sevdikleri altnlar oldu. Slih (a.s.) a
gnderilen deve-nakatullah Allahn, hamile dii, retici
devesi olduundan kendileri hakknda nefs-i levvame
deil, Hakkn ltfu olarak, Nefs-i radye idi. Ve o
mertebenin kendileri hakkn da kendilerini Rablarna
gtrecek Buraklar ve kendilerine ulaacak olan
hakikatlerin zuhur sebebi idi. Onu kesmelerinin diyeti ise
btn varlklar oldu. Ve, bizi tehdit ettiin (o azb)
bize getir! "dediler. Bunun zerine balarna bilinen
akbetleri geldi.
Seyr-i slk yolunda olan her, slik gtrcsnn
irfaniyyeti kadar bu yoldan geer, eer gemiyorsa zten
gerek slik deil, zanda sliktir. demiyyetten balayan
seyr-i slk yolculuu salh-slihlik vadisine geldii
zaman o vadiden gemek iin oraya uygun bir vasta
lzmdr bu vasta ise belirtildii zere devedir. lemde ne
varsa insnda da bunlarn hepsi nefsinde btnnda-
kuvvede mevcuttur, yeri geldiinde bunlar ve ahlklarn
yaantsnda kuvveden zhire-fiile karr. Her insnn nefsi
onun bineidir, bu binein vasf ise kiinin ahlk ile
ilgilidir. Eer bir kimse i bnyesinde ki, nefsi emmresini
insni hakikatler ile eitmemise o, insn- naks-noksan
insndr. Kendisinde hkim olan grnt-sret insnl
deil, i bnyesinde hkim olan bir hayvann ahlk
zeredir. Bunlara da hayvan- ntk-konuan hayvan
derler.
te bu halden kurtulmak iin kendi gerek hakikatini
aramaya ynelerek insnlk vadisine girmesi gerekmekte
dir, o vadiye gitmek iinde kendi beden-nefis dandan
Allahn yolu olan srat- mstakme ulamak iin, binek
olarak nkata-Allahn dii hmile devesini karmas
gerekmektedir. Hmile olmas o devenin neslinin
kesilmemi-ebter, olmam olmas iindir. Devenin suyu
ok imesi lh- ilim ve hayatla dolmasdr, iince ok st
vermesi, deve allahn devesi olduundan o mertebenin
101
104
Ulhiyet ve irfaniyyet hakikatleri ilminden fazla, fazla
vermesidir. Bilindii gibi st ilimdir. Su da, hayat ve
ilimdir. te gerek yol ehli slikin bu mertebe-vdide ki,
nefs- binei bu ahlkta olan nakata-Allahn devesi dir.
Bu deve ile yoluna devam eden slik Mseviyyet
mertebesine gelince Tv vdisine girmesi iin
kendisinden her trl bineinin ve hatt nalnlarnn bile
kartlmas istenecektir. (20/12)
(7/73 hzih nkatullhi lekum yeten) te bu
nkata-Allahn devesi sizin iin Ulhiyet yetlerindendir.
Bilindii gibi her yet-i Kermenin zhiri ve btn
vardr, bu yet-i kermenin ksmen ilm ynde ki, zhirini
de anlamaya alalm.
Baktmzda ak olarak gryoruzki, da, ta-toprak,
olan mdenden, et olan deve kmaktadr, ancak bu
devenin byk miktarda suya ihtiyac olduu grlmek-
tedir. Bu hususun incelenmesi gerekmektedir.
Bilindii gibi yet-i Kermeler muhkem ve mtabih
olarak ikiye ayrlmaktadrlar. Bu yet-i Kermede zhiri-
hikyesi, ynnden muhkem batn-hakikati, ynnden
mteabihtir. Bnyesinde byk bir tekneloji gizlidir, bu
tekneloji gda sanayi ile ilgilidir, yet-i Kermede
grld gibi ta ve topraktan su ilvesi ile et
retilmektedir. Bilindii gibi gda zinciri, mden, bitki ve
hayvan trlerinden srasyla geerek retilmektedir.
Burada ise bir halka yoktur, yani grld gibi
mdenden et retimi vardr. Bu oluum byk bir gda
teknelojisine k tutmaktadr. retim sresini %/33
ksaltmaktadr, Bu byk bir zaman kazanmdr. Eer
vaktim ve maddi imknlarm olsa idi ilk iim byk bir
lbaratuar kurup bu aratrmalara balar idim. Zten
numeneleri de vardr, denizde balklarn, karadan denizlere
ulaan minereller ile suyun ete dnt aikrdr,
talarn iinde solucanlarnda bulunduu aikrdr, nsn
badeni dahi kara balk su ile kark topraktan et olarak
meydana gelen bir varlktr. O halde bu husus olmayacak
102
105
bir ey deildir. mid edriz ki, bu oluumu evvel sahibi
olan bizlerin iinden kan kimseler zuhura karrlar, aksi
halde ge kaldmzda yabanclar bu teknolejiyi ortaya
karp, bizlerinde onlardan bunlar para ile satn almamz
gerekir ki bizlere yazk olmutur, eldeki deerin kymeti
bilinmemi dierleri gibi zayi edilmi olur. imizden kimler
veya hangi firmalar bu ie el atp balarlarsa bu gnden
onlara bizden selm olsun, baarlar dilerim. Ayrca
talarn koyun olmas uayb (a.s.) n mucizelerindendir.

_, .' ~ , _ , ~ , ' - ~' , , .~' .
(78) Fe ehazethumur recfetu fe asbah f drihim
csimn.)
Bunun zerine hemen onlar, o sarsnt
yakalad, yurtlarnda diz st kekaldlar.

- '' , . - . = ' -, ' , ' , , ~ _ ', . -
_, ~ ' ' ., , ~ . . _ ' , ' : ~ . _ .
(79) (Fe tevell anhum ve kle y kavmi lekad
eblagtukum rslete rabb ve nesahtu lekum ve lkin
l tuhbbnen nshn.)
Slih de o zaman onlardan yz evirdi ve yle dedi:
"Ey kavmim! And olsun ki ben size Rabbimin eliliini
tebli ettim ve size t verdim, fakat siz t verenleri
sevmiyorsunuz."
Slih (a.s.) n kavmi Semud, hakknda burada
genel bir bilgi verelim:
Semd kavmi, am ile Hicaz arasndaki Hicr denilen
blgede yerlemiti. Bu sebeble Eshb-l-Hicr de denilen
bu kavim, gn getike oalp byd. Dokuz kableden
meydana geldi. ok alp, balar, baheler yetitirdi.
llerin kuru scandan kurtulup, dalar oyarak tepelere
103
106
saraylar, ovalara kkler kurdular. Sanatta ve servette
iyice ilerlediler. Ancak, zevk ve safya dp daha nce
kendilerine Hd aleyhisselm tarafndan bildirilen, hak
dinden yava yava uzaklamaya baladlar. Kable
reislerinin de zlme ve hakszla balamalar zerine,
gittike zlen, Semd kavmi, nihyet aatan ve tatan
putlar yapp tapmaya baladlar. Saptklar kt yolda
srklenerek, tevhid essndan, Allah Telya man
etmekten tammen uzaklatlar. Chil ve azgn bir kavim
oldular. Slih aleyhisselm, bu kavim arasnda herkesle iyi
geinen, fakirlere yardm eden, zayflar koruyan ve stn
ahlkyla sevilen bir ztt. Krk yalarna geldii srada,
Allah tel onu Semd kavmine, doru yolu gstermek
zere peygamber olarak gnderdi. Slih aleyhisselm
kavmini mana dvet edip, putlara tapmaktan, zlmden
ve dier btn ktlklerden uzak durmalarn srarla
syledi. Kavmine; Gerekten ben size gnderilen gvenilir
bir peygamberim. Artk Allahtan korkun, bana itat edin.
diyerek dvetini aklad. Slih aleyhisselmn bu dveti
karsnda pek az kimse man etti. Kavmin ounluu man
etmemekte direndi. Servetlerine gvenen, zevk ve saf
iinde kendinden geip, zlme bavuran inkrclar, Slih
aleyhisselma; Sen de bizim gibi bir insndan baka bir
ey deilsin! diyorlar, onu, bylenmi, yalanc
sayyorlard. Slih aleyhisselm ise kavmini mana davet
etmeye devam ediyor ve yle diyordu:Ey Semd kavmi!
Sizin iinde bulunduunuz bu gzel ba ve bahelerde, bu
yemyeil ekinler, altn baaklarla, gzel hurmalarla ve
alayan sularla berber ebdi olarak burada kalacanz
m zannediyorsunuz? Bu evleri kim yapt. imdi kim
oturuyor, hi dnyor musunuz? Bu balarn ve
bahelerin ilk shibleri kimlerdi, imdi kim oturuyor? Belki
onlar da sizin kendilerini burada ebedi kalacak
zannediyorlard. Fakat hepsi lp gittiler. Siz de gelip
geenler gibi leceksiniz. Bunlar size kalmayacak.
hirette, yaptklarnzdan birer birer hesba ekileceksiniz.
Henz frsat eldeyken bana tbi olun. unu iyi bilin ki,
bugn sizi aldatp, Allaha isyn ettirenler, ilh azbtan
104
107
kendilerini de sizi de kurtaramayacaklardr. nk onlar
da sizin gibi ciz insnlardr. Allah Tel, Semd
kavmine isyn ve taknlktan vaz gemeleri iin,
kadnlarn ksr brakt. Aalar kuruyup meyve vermedi.
Semdlularn bir kuyu hricindeki btn sular kurudu.
Slih aleyhisselma kin ve fkeyle gelen Semdlular: Ey
Slih! Aramza fesd kartrdn. Mallarmza, oluk-
ocuumuza, bize zarar verdin. Buradan ekil git. Yoksa
seni ldrrz. dediler. Slih aleyhisselm bir mddet
onlardan ayrlp tenh yerlere gitti. Bir mddet sonra
tekrar dnp Semdlular mana dvet etti. Semd kavmi,
Slih aleyhisselmdan mcize gstermesini istedi. Ancak
mcizeleri grdkleri hlde yine man etmediler. Yine bir
gn Slih aleyhisselma gelip: Eer doru sylyorsan,
u dadaki sarp kayalardan kzl tyl ve dourmak zere
olan bir dii deve ksn. O zaman sana man ederiz.
dediler. Bunu istemekten maksatlar akllara durgunluk
verecek, insnlar artacak bir i isteyip, yapmamasn ve
mahcup olmasn dndler. Slih aleyhisselm; Allah
tel her eye kdirdir, byle bir mcize grrseniz,
dadan akan pnar suyunun bir gn deveye, bir gn size
it olmasna rz msnz? dedi. Semd kavmi byle bir
ey olamayacan dnerek: Bu art da kabul ediyoruz.
dediler. Slih aleyhisselmn bu arttan maksd; dadan
gelen pnar suyunun az olmas ve zagn insnlarn
shiplenmesi sebebiyle zor durumda kalan kimselere
yardmc olup, devenin hissesi olan suyu fakir ve zayflara
vermekti. Slih aleyhisselm onlara; Benimle
szletiinizi unutmayn, yet deve knca ona bir zarar
verirseniz ve verdiiniz szlerde durmazsanz ac bir azba
urarsnz. dedi. Semd kavmi; Sen deveyi kar, her
istediini kabul edeceiz. Aksine bir i yaparsak azb da
kabul ediyoruz. dediler. Nihyet devenin kmasn
istedikleri dan kayalklar nnde toplanp, beklemeye
baladlar. Slih aleyhisselm byle bir mcize vermesi
iin Allah telya du etti ve dus kabul oldu. Kaya
yarlp, arasndan istedikleri gibi bir deve kt. Deve, iki
yana dizilip hayret ve aknlktan donakalan Semd
105
108
kavmi arasndan salna salna yrmeye balad. Sonra da
bir yavru dourdu. Bu mcizeyi grenlerden bir ksm man
etti. Dier bir ksm ise menfatlerinin ve zlmlerinin
ortadan kalkacan grerek bir trl man etmediler. Slih
aleyhisselm onlara szlerinde durmalarn, aksi takdirde
ar bir azba deceklerini syledi. Fakat inad ve
inkrdan vazgemediler. Suyun taksimi ii de kendilerine
ar gelip kendilerine gre reler aramaya baladlar.
Mcize olarak kayadan kan deve, yavrusuyla birlikte her
taraf dolayor, su ime nbeti olduu gn de suyun
bana gelip suyu tammen iiyordu. Su imesi de ayr bir
mcize olup tonlarca su iiyor, su vcdunda
kayboluyordu. Suyu iip bitirince, su kan yerde
oturuyordu. mn edenler, ondan bir kableye yetecek
kadar bol st sayorlar, stten iiyor ve yiyecekler
yapyorlard. Bylece inananlarn man kuvvetlenir,
inkrclarn kinleri artard. Bu mcize karsnda ciz kalan
Semd kavmi deveyi ldrmeyi plnlyordu. Nitekim, Slih
aleyhisselmn nasihat edip, man etmeye ard bir
srada, onlar, su imekte olan deveyi gstererek; Gy u
deveyi ldrsek biz helk olacakmz! Onu ldrelim de
gr! dediler. Nihyet eitli plnlar kurarak deveyi
ldrdler. Sonra da Slih aleyhisselma; te deveyi
ldrdk. Eer sylediin gibi bir peygambersen szlediin
azb getir. dediler. Slih aleyhisselm bu azgn kavme
efkt ve merhmetle nasihat edip; Ey kavmim! Nedir bu
yaptnz? Sizin iin bir imtihan vesilesi olan deveyi de
ldrdnz. nkrda ve gnhkarlkta srar ettiniz. Buna
ramen tvbe kaps aktr. Neden azbn gelmesini
istiyorsunuz, tvbe ediniz! dedi. Bu son dvete de sert
cevaplar veren Semd kavmi, Slih aleyhisselm, ilesini
ve man edenleride ldrmeyi plnlamaya baladlar.
Slih aleyhisselm bu azgn kavme yle dedi:
Yurdunuzda gn daha kaln, birinci gn yznz
sararacak, ikici gn kzaracak, nc gn siyahlaacak,
drdnc gn ise zerinize azb gelerek sizi helk
edecektir! Slih aleyhisselmn syledii bu gnler gelip
att. Bu srada Semd kavmi Slih aleyhisselm ve
106
109
inananlar ldrme teebbsne giritiler. Onlar harekete
gemeden, Cebril aleyhisselm gelip, durumu Slih
aleyhisselma bildirdi. Slih aleyhisselm da man
edenlerle birlikte oradan uzaklap gitti. Birinci gnde bz
hller zuhr etti. Devenin bast yerlerde kan fkrd,
aalarn yapraklarnn kzard, kuyu suyunun kan
renginde ve insnlarn yzlerinin sapsar olduu grld.
kinci gn de Semdlularn yzleri kana boyanm gibi
kpkrmz oldu. Bu belirtileri gren Semdlular azbn
geleceini kanat getirip feryt ettiler. Yzlerinin
siyahlat nc gn, evini sarp hcum ettikleri Slih
aleyhisselmn, ehirden kp gittiini anladlar. O gn,
gece yarsndan sonra, sabaha kar iddetli bir sarsnt ve
dalardan fkran ate ile Semd kavminin yurdu altst
oldu.
Sayhann (sarsntnn) iddetinden hepsinin dleri
patlad. Hepsi helk olup gittiler. Bundan sonra da yurtlar
hi mmur edilmedi. Sanki hi insn yaamam bir yer
hlini ald. Semd kavmi helk edildikten sonra Slih
aleyhisselm, man edenlerle birlikte gelip, yerle bir edilen
ehre ibretle bakarak; Ey kavmim! Sizden hibir cret
istemeden, sizi sdece Allah tel man etmeye dvet
ettim ve bunu size nice nasihatlar yaptm. Fakat siz
dinlemediniz. Sonra bu azba uradnz! dedi. Slih
aleyhisselm, kavminin helkinden sonra kendisine man
edenlerle birlikte Mekkeye veya am taraflarna gitti.
Remle kasabasna yerleti. Hadramt tarafna gittiine dir
rivyetler de vardr.
Kendi varlmzdan bakarsak, bize yle bir mddet
geliyor ki daha evvel gelen bilgilerin tesirleri geip yine
biraz gaflette kalmaya baladktan sonra Cenb- Hakk bizi
tekrar kaz etmek zere slh zere tavsiye iin Slih
(a.s.) bize gnderiyor. Ve bu slh nefsimize diyor ki ey
nefs Rabbine ibdet et sana bundan baka hibir ey
faydal olamaz tavsiyesinde bulunuyor. Bu slh bize
idrkimiz ok gl ise Cenb- Hakktan ilhm yoluyla
gelebilir eer bir dervi isek eyhimizden gelir. te o anda
107
110
eyh konumunda olan kimse slhlk getirir ve mn
olarak orada Slih peygamberin grevini grr.
Bu mertebede kiiye baz oluumlar geliyor. Dervie
deve hkmnde bir bilgi gelir. Devenin zellii sfiyeti ve
o zamanlarda hacca gtrmesidir, ite Cenb- hakk bu
dnemlerde kiiyi Haka ulatracak vstay kartyor
kiinin kendi gnlnde. Devenin kendi gnnde btn
suyu imesi ise kendi gnlndeki Hakkan ilimleri hi
brakmadan imesi ve bunlar ste evirmesi yni faydal
gdya evirip cemate datmasdr. Bu rahmni ilimleri
alan cematte o ilimlerden kendilerine gre deiik deiik
gdlar yapyorlar fakat kavim bunu da ekemiyor. Demek
ki o devrelerde hl kavim yola girmemi ve azgndr. Ve
nefsi emmre o deveyi kesiyor sonrasnda Cenb- Hakk
byk bir ihtarla onu ortadan kaldryor.
Dikkt edersek burada besin zinciri aama kaydediyor
ve mdenden hayvn oluuyor, normal sralama gerei
olan bitki blm ortadan kalkyor. Bir gn gelecek
insnolu mdenden et yapacak, nk bu yetlerde bu
oluum belirtiliyor.

' - - ~' ' ., .' . - -, = ' ' ', ' .
_, '' - ' _ - _ ~ _ - ' , . , = ,
(80) (Ve ltan iz kle li kavmih e te'tnel
fhete m sebekakum bih min eHdn minel
lemn.)
Lt'u da (peygamber olarak) gnderdik.
Kavmine dedi ki: "Sizden nce lemlerden hi birinin
yapmad fuh mu yapyorsunuz?
brhm (a.s.) mertebesine gelinceye kadar
varlmzda mevct olan bu kavimlerin hepsini Cenb-
Hakkn helk etmesi demek, bizim beeriyetimizde olan o
ahlklarn ortadan kaldrlmas hkmndedir. Krn-
108
111
Kermi bztihi kendi zerimizde yaanan olaylar olarak
okursak o bize fayda verir nk Krn- Kerm
herbirerlerimize ayr ayr gelmitir.

.' ' . _ - , , ' ~' ., .' . ' , . .
., - -, , . . _ .
(81) (nnekum le te'tner ricle ehveten min
dnin nsi, bel entum kavmun musrifn.)
nk siz kadnlar brakp da ehvetle
erkeklere gidiyorsunuz. Belki de siz haddi aan bir
kavimsiniz.
Bu yaananlar ilim olarak bilip zerimizde o ahlklar
ve muhabbetleri silmemiz gerekiyor, bunlar silmedike
sonra gelecek olan peygambern hazeratnn
mertebelerine ulamamz mmkn deildir. Cenb- Hakk
bunlarn hepsinden ders almamz iin kendi kelmnn
ierisine bu basit gibi gzken hdiseleri yazyor yoksa
Allah kelm gibi ok ulvi beklentilerle okunmaya balanan
Krn- Kermde Ad kavmi, Semud kavmi, Lt kavmi gibi
sapm kavimlerin basit gibi gzken haytlar kyor
karmza, ite btn bunlar bizzt bizim haytmz, bizim
varlmzda yaantlar olan hdiselerdir, bunlar aarak o
ulhiyyete ulamak mmkndr.
Bunlar amadan ne Allah kelmn ne de kendi
hakkatimizi bilebiliriz. Bu oluumlar olmadan zten insn
olunmuyor fakat yaplmas gereken muallk kader
ierisinde bu ahlk zere gelen oluumlar isteyen nefsi,
akl ile durdurmak gerekmektedir ki, irademiz ortaya
ksn. Nefs bunu istemez ise bizim gerek halkedili
hakkatimiz nasl ortaya kacak, o hlde biz melek
olurduk, aklmz kullanlr omasayd hayvn olurduk salt
igdsel olarak haytmz srdrrdk. Bizler ne meleiz
ne de hayvnz fakat ikiside bizde mevcttur,
hayvnlmz anlalmadan insnlmz ve melekliimizi
109
112
anlamamz mmkn deildir. Muhddni Arabi hz.leri (k.s)
yle demitir, gerek hayvnlk mertebesine inmedike
insnlk mertebesine ykselmek mmkn deildir yni
Hayy esmsnn hakkatini idrk etmedike Selm
esmsnn hakkatine ulamak mmkn deildir.
Bu eski kavimlerde zten hayvni vasflarla
vasflandklar iin helk oldular yni insnlklarna
ulaamadlar.

, , ~ ~ , '' . . - -, ., ~ .' ' - .\
. , = . , _' . , , . , . , _ -
(82) (Ve m kne cevbe kavmih ill en kl
ahrichum min karyetikum, innehum unsun
yetetahhern.)
Kavminin cevb: "Onlar (Lt'u ve
taraftarlarn) kentinizden karn, nk onlar, fazla
temizlenen insnlarm! "demelerinden baka bir
ey olmad.

_, .' - ' _ - : .' - . - . - ' , ~ .' .r
(83) (Fe enceynhu ve ehleh illemreetehu
knet minel gbirn.)
Biz de onu ve ailesini kurtardk, yalnz kars(n
kurtarmadk) nk o, geride kalanlardan oldu.

- , ' ~ .' . , = .' = - , , , ~ ' .= - .:
_, - ~ '
(84) (Ve emtarn aleyhim matar, fenzur keyfe
kne kbetul mucrimn.)
110
113

Ve zerlerine bir (azb) yamuru yadrdk.
Bak ki gnahkrlarn sonu nasl oldu!
Lt (a.s.) kavmi hakknda da burada genel bir bilgi
verelim:
Lt ((a.s.)) Hz. brhm'in kardei Hrn'n oludur.
Lt ((a.s.)), brhm ((a.s.)) ile birlikte Harran'dan
Filistin'e g etti. Burada ktlk ba gsterince Lt ve
brhm ((a.s.).) beraberce Msr'a gittiler. Bir sre sonra
Msr kralnn verdii mal ve srleri yanlarna alarak
birlikte tekrar Filistin'e dndler. Zamanla yerletikleri
blge, srlerini almaz oldu. Hz. Lt bunun zerine,
amcas brhim ((a.s.).)'n blgesinden ayrlp Sedom
ehrine yerleti. Daha sonra bu ehre peygamber olarak
gnderildi. Sedomlular bozuk ahlkl, kt niyetli insnlar
idi. Yol keserler, yolcularn elinde avucunda ne varsa
alrlard. Sedom halk dnyada daha nce kimsenin
yapmad sapk ileri, ahlkszlklar yapyor, ecinsel
davranlarda bulunuyor, azgnlkta birbirleriyle yar
ediyorlard. Hz. Lt, kavmini doru yola davet ettiyse de
aldrmadlar. Yaptklar kt ileri devam ettirdiler. Kars
da ona inanmayanlardand. Hz. Lt, onlar doru yola
davet etti, iinde bulunduklar dellet ve cehletten
kurtarmaa alt. Hz. Lt'un yapt kazlara aldrmayan
Lt kavmi de peygamberi yalanlad. Bunun zerine Allah
Tel, Hz. Lt'un tlerine ve davetine uymayan kavmini
yok etmek zere "eliler" (melekler) grevlendirdi.
Melekler, nce Hz. brhim ((a.s.))'a uradlar ve orada
Hz. Lt'un kavmini cezalandrmak zere geldiklerini
sylediler. Melekler, Hz. brhim'den ayrldktan sonra Hz.
Lt'un bulunduu Sedom ehrine geldiler. Melekler
gelince, Hazreti Lt onlar tanyamad. Melekler ona. "Biz
sadece phe edip durduklar azb getirdik, sana gerekle
geldik. phesiz biz doru syleyenleriz" (el-Hicr, 15/63-
64) diyerek kendilerini tanttlar. Melekler geldiinde
Hazreti Lt ok skld. "Bu etin bir gndr" (Hd 11/77)
dedi. Sklma sebebi, melekleri insn zannetmesi idi.
111
114
nk melekler gen ve yakkl erkekler sretinde
gelmilerdi. Hz. Lt, kavminin yapt ahlksz hareketleri
ve kt huylarn biliyordu. Korkusu bundand. Msfirlerin
geldiini duyan "ehir halk sevinerek geldiler" (el-Hicr,
15/67).

"Lt'un konuklar olan melekleri elde etmeye (onlara
tecavz etmeye) kalktlar" (el-Kamer, 54/37). "Hz. Lt
onlara: "Bunlar benim konuklarmdr; onlara kar beni
rsvay etmeyin. Allah'tan korkun, beni utandrmayn"
dedi" (el-Hicr, 15/68-69). Msfirlere dokunulmamas iin.
Ey milletim ite bunlar benim kzlarm, onlar sizin iin daha
temizdir (size nikahlayabilirim). Konuklarmn nnde beni
rezil etmeyin. inizde akl banda kimse yok mudur?
dedi" (Hd, 11/78). Sedom halk sapklktan baka bir ey
dnmyordu. "Andolsun ki senin kzlarnla bir iimiz
olmadn biliyorsun: Dorusu ne istediimizin
farkndasn" (Hd, 11/79) diyerek bunu reddettiler. Hz.
Lt, bu defa: "Keki size yetecek bir kuvvetim olsa ve ya
salam bir yere snsam" dedi (Hud, 11/80). Hz. Lt iyice
sklmt. Bunun zerine melekler; "Ey Lt! Biz rabbinin
elileriyiz, onlar sana iliemeyecekler" (Hd, 11/81)
diyerek kimliklerini akladlar ve onu teselli ettiler.
Artk Allah Tel'nn Lt kavmine takdir ettii azbn
vakti gelmiti. Melekler, Hazreti Lta: "Geceleyin bir ara,
ailenle beraber yola k. Karnn dnda kimse geri
kalmasn. Dorusu onlarn bana gelenler onun bana da
gelecektir. Vdeleri gn doana kadardr. Gn domas
yakn deil mi?" (Hd, 11/81). Sabahleyin Sedom mthi
bir zelzele ile sarsld. Halkn zerine kime isbet edecei
yazl talar yadrld. Bylece ahlkszlklarnn cezasn
grm oldular.

, ~ -, ' , ' ' , , - , ' ~ _ , - _ ' .~
_ - - , . , ..' ~ , ~ _- ' _ - , ' ' - - '
112
115
_' ' , , .. ., ' _ , ' , ' , .
' , ~: - . _. _ . . , .' ,
_, -, - , . . , ' , ~ , '
(85) (Ve il medyene ehhum uayb kle y
kavmibudllhe m lekum min ilhn gayrhu kad
cetkum beyyinetun min rabbikum fe evfl keyle vel
mzne ve l tebhasn nse eyehum ve l tufsid
fl ard bade slahh zlikum hayrun lekm in
kntm mminn.)
Medyen'e de kardeleri uayb' (gnderdik):
"Ey kavmim, dedi, Allah'a kulluk edin, sizin O'ndan
baka bir ilhnz yoktur. Size Rabbinizden ak bir
delil geldi: ly ve tarty tam yapn, insnlarn
eyalarn eksik vermeyin, dzeltildikten sonra
yeryznde bozgunculuk yapmayn; eer inanan
(insn)lar iseniz, bylesi sizin iin daha iyidir!"

_ ~ . . . ~, . _= _ . - = . . .
' ~, ~ ' , ., - , . - . _ - _ - - ' _, ,
- , ' ~ .' . , = . , :, , .
_, '
(86) (Ve l takud bikulli srtn tdne ve
tasuddne an seblillhi men mene bih ve
tebgneh ivecen vezkur iz kuntum kallen fe
kesserekum vanzur keyfe kne kbetul mufsidn.)
Tehdit ederek, inananlar Allah yolundan
alkoyarak ve o yolun eriliini arayarak yle her
yolun banda oturmayn. Dnn ki siz az idiniz de
O sizi oaltt. Bakn ki bozguncularn sonu nasl
olmutur.
113
116

: '' . , - , - - .' .' . .
- ' , ~ , _ . ~ , ' , -, , , ' - .' - .
_, ' ~ ' , ~ , ' , .
(87) (Ve in kne tifetun minkum men billez
ursiltu bih ve tifetun lem yumin fasbir hatt
yahkumallhu beynen, ve huve hayrul hkimn.)
Eer iinizden bir grup benimle gnderilene
inanr, bir grup da inanmazsa, Allah aramzda
hkmedinceye kadar sabredin. O, hkm verenlerin
en hayrlsdr.

: ~ ' - -, _ - , . _, ' : ' ' ..
., - . ' ' . , _ - : - - , - _, ' . , - ' ,
-_, ' ' , ' ' ' . - _
(88) (Klel meleulleznestekber min kavmih le
nuhricenneke y uaybu vellezne men meake min
karyetin ev le tedunne f milletin, kle e ve lev
kunn krihn) (krihne).
Kavminden ileri gelen kibirliler dediler ki: "Ey
u'ayb! Ya mutlaka seni ve seninle beraber
inananlar kentimizden karrz, ya da dinimize
dnersiniz!" Dedi ki; "stemesek de mi (bizi
yurdumuzdan karacak veya dinimizden
dndreceksiniz?)"

_ ' . ~ . ' . - ' _ ~ ' , . .-
' ' ., , ' - ' , - - ' ' , ~ . - . , . -
114
117
' . _ ' . - ' .' , . . ' ,, , - . .
' , . _ . ' . ' , . - ' _ ~ ' ~ _._ _
_, ~ .' ' , ~ : . _ ~ '' . ' -, _ , .
(89) (Kadiftereyn alallhi keziben in udn f
milletikum bade iz necceynallhu minh, ve m
yeknu len en nede fh ill en yeallahu
rabbun, vesia rabbun kulle eyin ilmen, alallhi
tevekkeln, rabbeneftah beynen ve beyne kavmin
bil hakk ve ente hayrul ftihn.)
(Andolsun ki), Allah bizi ondan (kfirlikten)
kurtardktan sonra tekrar sizin dininize dnersek,
Allah'a kar iftira etmi oluruz. Rabbimiz Allah'n
dilemesi hli mstesn geri dnmemiz bizim iin
olacak ey deildir. Rabbimizin ilmi her eyi
kuatmtr. Biz sadece Allah'a dayanrz. Ey
Rabbimiz! Bizimle kavmimiz arasnda adletle
hkmet. nk sen hkmedenlerin en hayrlssn.

, . - , . _ ' - -, _ - _, ' : ' ' -
. ' ' , . ' , , -
(90) Ve klel meleullezne kefer min kavmih le
inittebatum uayben innekum izen le hsirn.)
Kavminden ileri gelen kfirler dediler ki: "Eer
u'ayb'a uyarsanz o takdirde siz mutlaka ziyana
urarsnz."

_, .' ~ , _ , ~ , ' - ~' , , .~' -
(91) Fe ehazethumur recfetu fe asbeh f drihim
csimn.)
Derken o (mthi) sarsnt onlar yakalayverdi,
115
118
yurtlarnda diz st kekaldlar.

' ,, , - , , ' .' ' , , - , . _, ' -\
_, ' ' , , .' ' , , - , . _, '
(92) Ellezne kezzeb uayben ke en lem yagnev
fh, ellezne kezzeb uayben kn humul hsirn.)
u'ayb' yalanlayanlar, sanki yurtlarnda hi
enlik tutmam gibi oldular. u'ayb' yalanlayanlar
var ya ite ziyana urayanlar, onlar oldular.

..' , . - . = ' -, ' , ' , , ~ _', . -r
_, ' _-, _ ~ _ . , , ' : ~ . _ .
(93) (Fe tevell anhum ve kle y kavmi lekad
eblagtukum rslti rabb ve nesahtu lekum, fe
keyfe s al kavmin kfirn.)
(u'ayb) onlardan teye dnd de: "Ey kavmim!
dedi, ben size Rabbimin gnderdii gerekleri
duyurdum ve size t verdim, artk kfir bir kavme
nasl acrm?"
uayb (a.s.)n kavmi hakknda da burada genel bir
bilgi verelim:
Medyen ve Eyke ahlisine gnderilen peygamber.
brhim aleyhisselm veya Slih aleyhisselmn
neslindedir. Soyu anne tarafndan Lt aleyhisselmn
kzna ulat ve Eyyb aleyhisselmla teyze oullar
olduklar rivyet edilmitir. Ms aleyhisselmn
kaynpederidir. Kavmine gzel sz sylemesi, tatl ve
tesirli hitb etmesi sebebiyle kendisine Hatib-l-enbiy
(peygamberlerin hatibi) denildi. nsnlara brhim
aleyhisselma bildirilen dinin emir ve yasaklarn tebli
etti.Arabistan Yarmadasnn kuzeybatsnda Hicz'la Filistin
116
119
arasnda Kzldeniz shilinde yer alan AKbe krfezinden
Humus Vdisine kadar uzanan Medyen blgesinde doup
byyen uayb aleyhisselm, o kavmin asil bir ilesine
mensptu. Genlii, dedelerinden Medyen adl bir ahsn
etrfnda toplandklar iin bu adla anlan Medyen halk
arasnda geen uayb aleyhisselm, azgn ve sapk kavmin
ktlklerinden uzak yaar, babasndan kalan koyunlaryla
megul olur ve namaz klard. Medyenliler atalarnn doru
yolundan ayrlmlar ve kt yollara sapmlard. Allah
Telya man ve ibdet etmeyi brakmlar, kendi elleriyle
yaptklar putlara ve heykellere tapyorlard. Medyen,
ticret kervanlarnn gelip getii yollar zerinde
olduundan ticretle urayorlard. Yaptklar alverite
muhakkak hile yapyorlard. Yiyecek maddelerini alp, stok
yapyorlar, pahlannca fhi fiyatla satyorlard. l ve
tart iin iki deiik lek kullanyorlar, alrken byk
lekle alyorlar, satarken kk lekle veriyorlard.
nsnlarn yollarn kesiyorlar, onlarn mallarna zorla el
koyuyorlard. Yol stnde durup, bilhassa yabanc ve
gariblerin mallarn eitli hilelere bavurarak ellerinden
alyorlard. Ayrca ship olduklar pekok nmetin krn
yapmayp, nankrlk ediyorlard. Allah Tel onlara,
doru yola dvet etmek iin uayb aleyhisselm
peygamber olarak gnderdi. uayb aleyhisselm onlara
nasihatlerde bulunup, Allah telya irk komamalarn
ve yanlzca o'na ibdet etmelerini, alverite, l ve
tartda hakszlk ve hile yapmamalarn, yeryznde
bozgunculuk yapmamalarn syledi. Ktlklere devm
ettikleri takdirde azba urayacaklarn, vazgetikleri
takdirde mkfta kavuacaklarn syledi. Fakat azgn
Medyen kavmi, uayb aleyhisselmn szlerini dinlemeyip,
ona kar ktlar. Ona inananlar tehdit ettiler. uayb
aleyhisselm, btn sknt, eziyet ve horlamalara ramen,
Medyenlileri doru yola dvete devm etti. bret olarak
isynlar sebebiyle helk edilen Nh aleyhisselmn
gnderildii kavmin, Hd kavminin, Lt kavminin bana
gelen azplar ve helk olmalarn anlatt. nkrdan
vazgeip man etmelerini, mafiret dilemelerini, aksi hlde
117
120
kendilerinin de isyn edip, helk olan kavimler gibi azba
deceklerini ve helk olacaklarn ak bir lsnla anlatt.
Onun peygamberlii am'a kadar duyulmutu. Pek ok
kimse gelerek uayb aleyhisselma man etmekle
ereflendiler. Fakat Medyenliler yolda durup, uayb
aleyhisselma gelenlere mni olmaya altlar. uayb
aleyhisselm ve ona inananlar kendi sapk dinlerine
dnmedikleri takdirde yurtlarndan karacaklarn
syleyip, tehdit ettiler. uayb aleyhisselm azgn Medyen
halknn, btn nasihatlerine ramen mana gelmelerinden
mit kesince, onlar Allah telya havle etti. uayb
aleyhisselm Allah Telya;
''Y Rabbi! Bizimle kavmimiz arasnda hak ile hkm
ver. Sen hkmedicilerin hayrlssn.'' diye du etti.
Azgnlklarna ve inananlara kar dmanlklarna devm
eden Medyen halk zerine, Allah tel azp gnderdi.
Cebril aleyhisselmn bir sayhas ve bir zelzeleyle onlarn
hepsini helk etti. Hepsi yok oldular. Sanki onlar o beldede
yaamlard. uayb aleyhisselm ve ona inananlar
kurtulup Medyen'e yakn bir yerde, yeillik, aalk ve
bolluk iinde bir ehir olan Eyke'ye giderek, oradaki
insnlara doru yolu gstermekle vazifelendirildi. Medyen
halknn btn hussiyetlerini tayan Eyke halk, paray
tart ile alrlar, kenarlarndan krptktan sonra, tne ile
verirlerdi. Alverilerinde kar tarafdakine muhakkak
zarar verirler ve onu aldatrlard, alrken ucuz ve fazla
fazla alrlar, satarken pahl ve eksik verirlerdi. Yolcular
soyarlar, putlara taparlard. uayb aleyhisselma inanmak
iin gelenleri vaz geirmek iin alrlar, uayb
aleyhisselma yalanc derlerdi. stekleri olmazsa, tehditte
bulunup, eziyet ederlerdi. uayb aleyhisselm Eyke halkn
Allah telya man ve ibdet etmeye dvet etti. Eyke
halk uayb aleyhisselmdan mcize istediler. uayb
aleyhisselm evredeki putlara hitp edip; ''Rabbiniz
kimdir? Ben kimim? Syleyin!'' dedi. Ta ve aatan
yaplm cansz birer varlk olan putlar dile gelip;
''Rabbimiz ve halkedicimiz Allah Teldr. Y uayb! sen
ise Allah Telnn peygamberisin!'' dediler ve
118
121
kidelerinden yere dp parampara oldular. Bir mcize
karsnda bz kimseler mana geldi. nanmayanlar da
azgnlklarn daha da arttrdlar. uayb aleyhisselm son
def ikz edip, puta tapmaktan vaz gemelerini, Allah'a
man etmelerini l ve tartda adletli olmalarn ve her
trl zlmden vazgeip, kurtulmalarn sylediyse de
inkr edip inanmadlar. Alay ettiler, yalancsn, sihirbazsn,
bylenmisin dediler. mn etmeyeceklerini akca
syleyip; ''Eer sen doru szlysen, bize gkten azp
indir.'' dediler. uayb aleyhisselm bu azgn kavmi Allah
Telya havle etti. Allah Tela onlara isyanlar sebebiyle
iddetli bir azp gndererek hepsini helk ettiler. nce
ortal kasp kavuran iddetli bir scakla tutuldular, sular
fokur fokur kaynad. Susuzluktan kvranyorlar scak sular
itike ileri yanyordu. resizlikten glge ve iecek su
aryorlar, bir tarafdan bir tarafa kouyorlard. Bu hl yedi
gn devm etti. Sekizinci gn ufukta koyu glgeli siyah bir
bulut kp ykseldi. Bunu gren Eykeliler serinlemek iin
koup hepsi bulutun altnda toplandlar. Onlar bulutun
altna toplanr toplanmaz buluttan zerlerine iddetli bir
ate yamaya balad ve hepsi ate altnda helk olup,
gittiler. Eykelilerin helk edildii bugn, Kur'n- Kermde
(glge gn) olarak bildirilmekte ve melen yle
buyurulmaktadr: ''O glge (zlle) gnnn azb onlar
yakalyverdi. Gerekten o azp byk bir gnah azb
idi.'' (uar sresi:189.yet) uayb aleyhisselm, Eyke
ahlisinin helk olmasndan sonra, inananlarla birlikte
Medyen'e gidip yerleti. nananlardan birinin kzyla
evlendi. ki kz oldu. Kzlar byd. Kendisi iyice yaland.
Allah korkusundan ok gz ya dkt. Gzleri zayflad,
vcudu kuvvetten dt. bu srada Msr'dan kp
Medyen'e gelen Ms aleyhisselm, kuyu banda
koyunlarn sulamak iin bekleyen uayb aleyhisselmn
kzlarna yardm ederek, koyunlarn sulad. uayb
aleyhisselm cret vermek iin onu evine dvet etti. Onu
emin gvenilir bir kimse olarak grp, koyunlarna oban
tuttu. Sekiz sene koyunlarn gtmesi artyla kzlarndan
birini ona nikhlad. Ms aleyhisselm orada on sene
119
122
kald. ocuklar oldu. Daha sonra Msr'a g etti. Shhati
dzelip gzleri alan uayb aleyhisselm, her sene
Medyen'den Msr'a giderek kz va damdn ziyret etti.
Bir mddet sonra da orada veft etti. Veftndan 300
yanda olduu rivyet edilmitir. uayb aleyhisselm ok
namaz klard. Tevrt'ta ismi Mikil olarak bildirilmitir.
Kur'n- Kermde A'rf, uar, Hd ve Ankebt srelerinde
uayb aleyhisselm, Medyen ve Eyke kavimleri hakknda
yet-i kermeler mevcttur. uayb aleyhisselmn alt
eit mcizesi vardr.
Mcizeleri:
1-Hazret-i uayb'n dus bereketiyle, koyunlardan
domu siyah kuzularn hepsi beyaz olmutur.
2- Hazret-i uayb'n dus bereketiyle talar toprak
olmutu. yle ki: Medyen kasabas dalk, talk bir yer
olduundan: ''Hak peygamber iseniz, du ediniz, u daplar
kalkp, yerimiz geni olsun.'' diye teklif etmilerdi. uayb
aleyhisselm du edince, cenb- hak dusn kabul edip,
elini o da ve talar zerine koy, diye emreyledi. Elini
koyunca hepsi toprak oluverdi.
3-uayb aleyhisselmn dus bereketiyle Medyen'de
bz talar koyun olmutur. yle ki, kendilerinin hi
koyunu olmad iin kavmi, bizim koyunlarmz elimizden
almak iin uayb buraya gelmitir diye sz etmilerdi.
Hazret-i uayb bunu iitince, ok zlp, kendinin de
koyunu olmas iin Cenb- Hakka du eyledi. Cenb- Hak
dusn kabul edip, orada bulunan talara eliyle iret
etmesini emreyledi. Hazret-i uayb iret ettii anda o
talar koyun oluverdi. Bu sretle koyunlar kavminin
koyunundan birka misli fazla oldu. O koyunlar sekiz,
yhut on sene hazret-i Ms'ya gttrp, kzn da ona
verdii mehurdur.
4-Hazret-i uayb, bir yerin talar etrfnda dnnce,
o talar hemen bakr olup, ahli bununla pek zengin
olmutur.
5- Hazret-i uayb'n dus bereketiyle kum tepeleri
120
123
yerinden kalkmtr.
6-Hazret-i uayb, bir daa kmak istedii zaman, da
deta devenin oturup kalkt gibi, uayb aleyhisselm
kncaya kadar klr, ktktan sonra evvelki hli gibi
byk bir da olurdu.

' . ~ . __ , . _ - _- , _ ' ' - -:
., ~ , , , - ' . ' .' ' , '' . ' ,
(94) (Ve m erseln f karyetin min nebiyyin ill
ehazn ehleh bil besi ved darri leallehum
yaddarran.)
Biz hangi lkeye bir peygamber gnderdiysek,
onun halkn yalvarp yakarsnlar diye mutlaka
yoksulluk ve darlkla skmzdr.

, ~ _ . ~ - ~ ' - , ' .' - ' ' . , . -~
, ' . ~' . ' . ' ' ..' . _ - , ''
. - , . , - . - .
(95) (Summe beddeln meknes seyyietil
hasenete hatt afev ve kl kad messe benad
darru ves serru fe ehaznhum bagteten ve hum l
yeurn.)
Sonra ktl deitirip yerine iyilik (bolluk)
getirdik, nihyet oaldlar ve: "Atalarmza da byle
darlk ve sevin dokunmutu." dediler ve hemen
onlar, hi farknda olmadklar bir srada anszn
yakaladk.

' ~ . ' , = . , - = ' _ . , ' -

121
124
' . ~' , . _ ' _. .' ' _ - _.' . , , , ~
., , , , .' ' . ,
(96) (Ve lev enne ehlel kur men vettekav le
fetahn aleyhim berektin mines semi vel ard ve
lkin kezzeb fe ehaznhum bim kn yeksibn.)
(O) lkelerin halk inanp (Allah'n azbndan)
korunsalard, elbette zerlerine gkten ve yerden
bolluklar aardk; fakat yalanladlar, biz de onlar
kazandklaryla yakaladk.

' .' , . ' ' . , , , .' , . = ' _ _ -' -
., .' . ,
(97) (E fe emine ehlul kur en yetiyehum besun
beyten ve hum nimn.)
Acaba o lkelerin halk, geceleyin uyurlarken
kendilerine azbmzn gelmeyeceinden emin mi
idiler?

_ ~ ' ' . , , , .' , . = ' _ _ - -.
., , - , ,
(98) (E ve emine ehlul kur en yetiyehum
besun duhan ve hum yelabn.)
Yoksa o lkelerin halk, kuluk vakti
elenirlerken onlara azbmzn gelmeyeceinden
emin mi idiler?

- ' - _ -' , : - ' - , -' --
. ' ' -, = ' .
122
125
(99) (E fe emin mekrallahi, fe l yemenu
mekrallahi illel kavmul hsirn.)
Allah'n tuzandan (kurtulacaklarna) emin mi
oldular? Ziyana urayan topluluktan bakas,
Allah'n tuzandan emin olmaz.
Cenb- Hakkn ne zaman ne yapaca belli deildir.
Bundan emin olan kimse gaflette olur. Kendi bedenimizin
zerinde Cenb- Hakkn tasarrufundan nasl emin
olabiliriz ki, gafletteyiz, bu nedenle bu beden zerinde her
an hereyin olabileceini dnerek tedbirlerini almamz
lzmdr.

- . _ - _. ., . , _, ' , , , '
_ ~ _ , = . , , ., . . , ' , .' . , ' . ' ,
., - , . , , , , .,
(100) (E ve lem yehdi lillezne yerisnel arda min
badi ehlih en lev neu esabnhum bi zunbihim,
ve natbeu al kulbihim fe hum l yesmen.)
nceki sahiplerinden sonra yeryzne vris
olanlara hl u gerek belli olmad m ki: Eer biz
dileseydik onlar da gnahlarndan dolay
musibetlere uratrdk! Biz onlarn kalplerini
mhrleriz de onlar (gerekleri) iitmezler.

= ' ' , .' , . _ - : , ~ = . = ' : .
, -, , ' , .' ' .' , , '' . , , ,, ..' ~
., _ ~ - ' _ , = , : ' _ , _ - , . ' .
_, ' '

123
126
(101) (Tilkel kur nakussu aleyke min enbih
ve lekad cethum rusuluhum bil beyyinti fe m
kn liyumin bi m kezzeb min kablu kezlike
yatbaullhu al kulbil kfirn.)
te o lkeler ki, sana onlarn haberlerinden bir
ksmn anlatyoruz Andolsun ki, peygamberleri
onlara apak deliller (mucizeler) getirmilerdi.
Fakat nceden yalanladklar gereklere man
edecek deillerdi. te o kfirlerin kalplerini Allah
byle mhrler.
Cenb- Hakk aleyke okuyana htap ederek senin
zerine anlatyorum diyor,.

' . ~ . _ , ~ _ - , . ' . ~ ' - \
_, = ' ' ,
(102) (Ve m vecedn li ekserihim min ahdin, ve
in vecedn ekserehum le fsikn.)
Onlarn ounda, szde durma (diye bir ey)
bulamadk. Gerek u ki, onlarn ounu yoldan
km bulduk.

_ ' ' .' ,' . _ , - , - . _ - ' - . , . r
- , ' ~ .' . , = .' ' , . , = - .:- ., ~
_, '
(103) (Summe beasn min badihim ms bi
ytin il firavne ve melihi fe zlem bih, fanzur
keyfe kne kbetul mufsidn.)
Sonra onlarn arkasndan Ms'y
mucizelerimizle Firavun'a ve topluluuna gnderdik.
Tuttular o mucizeleri inkr ettiler. Ettiler de bak, o
124
127
bozguncularn kbetleri nasl oldu!
brhim (a.s.)a kadar gelen peygamberlerin
getirdikleri ilim fiziksel dzeyde ilh varlk ile
mnasabetleri dzenleyen mertebeleri oluturuyor.
brhim (a.s.) dan balayarak devam eden
peygamberlerde ise mraca gtren ilimler ortaya
kmaktadr. Bu nedenle dem (a.s.) dan balayarak
btn peygamberlerin haytlarn ok iyi bilmemiz
gerekiyor, nk onlarn her sznn zhiri olmakla
beraber Btn yni z de vardr.
brhim (a.s.) mertebesi eriat mertebesidir ve islmi
eriatn hakkatlerini gsteren oluumlardr. eriat sadece
fkh ilmi deildir, oysa eriat genel ifde olarak, bir zhiri
hukukun oluumudur yni emir ve nehiyler manzumesinin
oluumu, dier yn ile Efendimiz (s.a.v) in getirdiklerine
de eriat- Muhammed dendii iin mrifetullahda iine
almaktadr, ve bizlerin en azndan bu kapsam iinde
olduumuzu da bilmemiz gerekiyor. eriat sadece ilk
ynyle yni zhiri olarak giyim, sakal, vb. ekillerle iinde
bulunduumuz topluma yanstmaya alnca toplumun
dier kesimlerine eriat ktleme izni salam oluyoruz.
Bunu yapan gruplarda slm camias olarak eriatn ikinci
ynn onlara gerei gibi anlatamayp eitemediimiz
gruplardr. Zhiri eriat uygulanrken mensp olunan
toplumunda dnlmesi gerekir, hem o topluma mensp
olup hem de ferdi hareket etmek birbiriyle elimektedir.
slm kartl nedeniyle zten byle bir ak arayp
eletirilerde bulunmak isteyenler bu sefer vurduka
vuruyor. Her ne kadar zhiri eriat uygulamak isteyenlerin
iyi niyetleri olsada cehlet ile iyi niyet badamaz,
kiilerde hem iyi niyetin hem de irfaniyetin olmas
gereklidir.
Ms (a.s.) gerek trikat haytn belirten srenin
yaantsdr yni Mseviyyet mertebesidir. Ms
kelimesindeki (Mim) harfi eriat mertebesi tibaryla
hakkati Muhammedyyenin (Mim) idir, (n) harfide
hakkati ilhyyede mhededir. Her peygamber
125
128
dzeyinde Hz.Reslullah (s.a.v) n bir mertebesi vardr
nk hakkati Muhammed dem (a.s.) ile Efendimiz
(s.a.v) arasndaki btn mertebeleri ierisine almaktadr.
Hz.Muhammed ismi ile en keml oluum bildirilmitir. Bu
nedenle bizler her ne kadar Hz. Muhammed (s.a.v) in
mmeti isekte dem (a.s.)a kadar evveliyat bilmemiz
gerekiyor ki Hz. Muhammedi tanyabilelim yoksa alt
katmanlar bilmeden stn bilinmesi mmkn deildir.
Bizler hayl ve vehim olarak bildiimizi zannediyoruz yni
kendi kurguladmz veya bize kurgulanm olan
Hz.Muhammed biliyoruz, Cenb- Hakkn lh- murad
olan Hz. Muhammed bilmiyoruz, ve ite gyemiz ona
ulamak ve onu bilmektir. Bu da fkh ilmi ile olmuyor
fakat onu reddederek onsuz da olmuyor, bu nedenle onu
da en iyi ekilde renip uygulayarak onun zerine ilim
binamz kurmamz gerekiyor, nk bir binann temeli
salam olmaz ise stn ne kadar gzel yaparsanz yapn
ker, ayn ekilde temeli ok salam yapp ondan sonra
stne ilveler yaplp at yaplmaz ise o da bir ie
yaramaz. te peygamberler silsileside ilh sistemin bir
paras, balantnn biri eksik olsa bir sonrakine iletiim
salanamaz ve kopar. demiyyetten balayan bu
hakkatlerin ilk paras faaliyete geirilmemi ise dierleri
nasl faaliyete geirilecek.
Bizler Krnda bahsedilen Msev, sev olmadka
Muhammed olamayz, yolumuz oradan geiyor. Yanl
anlalmasn o cematlerin iine girerek onlardan biri
olmak deildir burada belirtilen, bunlarn hepsi bizim
varlmzda mertebeler olarak mevct, bunlar biz kendi
varlmzda bulacaz.
Bizler genel olarak Hz. Reslullah (s.a.v) n getirdii
slmiyetin artlanmalar ile oluturulup beeriletirilmi
ksmn kullanyoruz, s (a.s.) yeryzne indiinde tekrar
bunun hakkatini getirecektir.
Ms (a.s.)n hayt bizim nefsimizle olan mcdelenin
sahnelendirilip, deifre edilmi hlidir. Seyri slk yolunda
olanlarn bu hayt yaam olmas gerekir.
126
129
_, '' - ' . _ - , _ . ., ~ ' , _ , - ' :
(104) (Ve kle ms y firavnu inn reslun min
rabbil lemn.)
Ms: "Ey Firavun! Bil ki ben lemlerin Rabbi
tarafndan gnderilmi bir peygamberim." dedi.
Nebi haberci anlamnda, resl ise ulatran
anlamndadr aralarndaki fark budur. Ms (a.s.) iin
Firavun bu yette bir adres oluyor.

_ ~ ' . - ' _ ~ , . . _ ~ _, = ~ ~
_, . _ . _ - - _ ' , . _ - _- , ,. , . ~
(105) (Hakkun al en l ekle alallhi illel hakka,
kad citukum bi beyyinetin min rabbikum fe ersil
maiye ben isrl.)
Allah'a kar ilk grevim, hak olandan baka bir
ey sylemememdir. Gerekten ben size Rabbiniz-
den bir mucize getirdim, artk srloullarn
benimle gnder.

: . ' , . .' _- ,' . : ~ : . '
_, ' ' _ -
(106) Kle in kunte cite bi yetin feti bih in
kunte mines sdikn.
Firavun: "Eer bir mucize getirdiysen ve eer
doru syleyenlerden isen onu gster" dedi.

_, , - .' , - . _ ' ' ~ _ = ''


127
130
(107)(Fe elk ashu fe iz hiye subnun mubn.)
Bunun zerine Ms, assn yere brakverdi, o
da birdenbire kocaman bir ejderha kesiliverdi.
Cenb- Hakk Ms (a.s.)a ass ile ne yapt
hakknda sorduunda, o da cevben koyunlarma
dallardan yaprak drrm, ayakta ona dayanrm destek
iin, vahi hayvnlara kar kendimi korumak iin
kullanrm diyor. Ayakta iken dayanmas aklna
dayanmasdr, vahi hayvnlardan korumas nefsi emmre
ve levvmeden korunmasdr. Bu as ilh varlktan gelen
akldr, yere konulduundan nefsi kllde olanlar o asnn
akl kllden gelen g ile bydn gryorlar nk
mn tibaryla akl kll ok byk oluumdur. As yerine
baka bir ey olsayd Ms (a.s.)n elinde o cinsin benzeri
byk bir varlk olacakt, yni kendisindeki akl czi akl
kllden ald bilgiyle gelitiriyor. Ayrca Msnn elindeki
as, bitkisel bir malzeme iken yere konduunda mertebe
deitirerek hayat sahibi olmutur, grnte nefsi
emmreyi temsil ediyor iken, aslnda Msnn elinde
Firavna kar emmre gc olumutur, ve daha sonra bu
ejderha-as, Firavnn btn sihirbazlarn malb
edecektir.

_,=' ' .' , . _ ' , _ . .
(108) (Ve nezea yedehu fe iz hiye beydu lin
nzrn.)
Ve Ms elini koynundan karverdi, eli bembe-
yaz olmu, bakanlarn gzn kamatryordu.
Ms (a.s.) sol elini gsnn sa tarafna soktu ve
sadaki akl kllden ald nur ile nurlanarak elini darya
kard nk Msevyyet mertebesi henz nefsi kll ile
ilgili olup hakkatini akl kllden aldndan dolay sol elini
gsnn sa tarafna sokmutur. Bu nefsi kll hakkati
seviyet mertebesine kadar srer ve hristyanlarn atal
sol el ile tutup yemeleri bu hakkate dayanmaktadr ve
128
131
onlar yaptklar ite hakldrlar, fakat bizler taklit ile nefsi
kll akl klle tercih ederek yemei nefsi kll ile yemeye
alyoruz, sadece kibar olacaz diye. slmi kaidelerde
sa giri sol ktr nk akl kll nefsi klle tesir
etmektedir. Kbenin tavaf dahi sadan sola oluyor nk
akl kll nefsi kll ihata ediyor.
Bakanlarn elinde beyaz grnmesi bir bak olmas
gerektiini ve o baknda grdmz eyin hakkatine
intikl etmesi gereidir. Bu varln hakkatini idrk eden
kii en byk kerameti meydana getiriyor demektir. nk
artlanmalar neticesinde ta ta topra toprak gryoruz.
Muhiddni Arabi hz. lerinin dedii gibi ta ta, topra
toprak olarak grenle zten iimiz yok.

~' ' . ., ~ -, _ - : ' ' -
,, ~
(109) (Klel meleu min kavmi firavne inne hz
le shrun alm.)
Firavun'un kavminden ileri gelenler, "Muhakkak
bu ok bilgili bir sihirbazdr." dediler.
Btnen baktmzda, nefsi emmrenin ileri gelenleri
yni bizde olan daha iddetli hlleri, kendi artlanmalar ve
menfatleri dorultusunda peygamberlerin getirdikleri
eyleri grdklerinde baka cevap bulamyor ve onlara
sihir diyor. Buna kendi kendini kandrmak denilir.

. -' . ' , _ - , ~ , . , ,
(110) (Yurdu en yuhricekum min ardkum, fe
mz temurne.)
O, sizi yurdunuzdan karmak istiyor. (Firavun):
"O hlde siz ne diyorsunuz?" dedi.
129
132
Nefsi emmre kendi glerine diyor ki, mn yoluyla
size gelenlere inanmayn, nk sizi nefis leminden
karmak istiyor. Zten Msdan gye Firavunu bu
bedenden karp hkmsz klmaktr. Bunun zerine
Firavun ne yapalm diye soruyor.

_, ' ~ _ . ' _ _ ' ~ - ~ , ''
(111) (Kl ercih ve ehhu ve ersil fl medini
hirn.)
Onlar da "onu ve kardeini beklet, ehirlere de
toplayclar gnder." dediler.

_,, ~ _ ~' _ . :, .' , \
(112) (Yetke bi kulli shrin alm.)
"Btn bilgi sihirbazlar sana getirsinler."

~. ' ' . , '' ., ~ ~ ' .' ~ r
_, , '' - ' _ ~ . ' .
(113) (Ve ces seharatu firavne kl inne len le
ecren in kunn nahnul glibn.)
O sihirbazlar Firavun'a geldiler: "Glip gelirsek
bize muhakkak mkfat var deil mi?" dediler.
te bu gelen sihirbazlarn karl bizim Btnmzda
bize kar krkbin trl dzen kuran nefstir.

_, . = ' _ ' , . , - . ' :
(114) Kle neam ve innekum le minel
mukarrebn.)
130
133
"Evet" dedi (Firavun), "stelik o zaman benim
yaknlarmdan olacaksnz."
Nefsi emmreye kim arka karsa nefsi emmrenin
yakn olur.

., . . ' - _ = . . ' - _ , - ' , , '' ~
_, = ' _ ~ .
(115) (Kl y ms imm en tulkiye ve imm
en nekne nahnul mulkn.)
Sihirbazlar, Ms'ya: "Ey Ms! nce sen mi
hnerini ortaya koyacaksn, yoksa biz mi?" dediler.

_' ' _ , ~ ~ , = ' ' , = ' '
_,, = ~ _ ~ . _' ~ , , , .
(116) (Kle elk fe lemm elkav sehar ayunen
nsi vesterhebhum ve c bi sihrin azm.)
Ms, "Siz atn" dedi. Atacaklarn atnca
herkesin gzn bylediler ve onlar dehete
drdler. Dorusu byk bir sihir gsterdiler.
Firavun byk bir bayram gibi enliklerin olduu bir
gnde bu yarmay yaptrm ve ok byk kalabalk
toplanm. Sihirbazlarn civa vb. kimyasallar ile yaptklar
oyunlar, ite nefsi emmrenin en nemli ynn
gsteriyor, nefsi emmre kk eyleri ok byk
eylermi gibi gsterir. Gnmzde de televizyonda kan
deeri ok dk bir maln reklm dahi ne kadar byk
gsterilerle yaplyor. te nefsi emmre bu gibi holuklar
byterek, deprem korkusu gibi korkular haylde
byterek kiiye hakkatlerini unutturuyor, kendini bilen
bir kii bu kk holuklara neden kaplsn, depremin
nesinden korksun. Bu can kiiye nasl verildiyse yle
131
134
alnacak, bu cann bir sahibi vardr.

' :' ~ _ ' . _ , - _ ' ' , ~
., ' , ' - . = . _
(117) (Ve evhayn il ms en elk aske, fe iz
hiye telkafu m yefikn.)
Biz de Ms'ya "Sen de asn brakver." diye
vahyettik. Birdenbire as, onlarn btn
uydurduklarn yakalayp yutuverdi.
Cenb- Hakk burada karlkl konumalarda yaplmas
gerekenler iin de ipuu veriyor, yni ilk nce
karmzdakini konuturmalyz. Birisini tanmak
istiyorsanz onu konuturun ve sklmadan dinleyin, sonra
sen onun zerinde olduu hli anlayarak cevbn ona gre
ver. Ayrca karndakine de deer vermi olursun.
lk nce Ms (a.s.) assn yere brakm olsayd
dierleri korkacak ve hnerlerini gstermeye cesaret
edemeyecekler ve bylecede Ms (a.s.)n kemlat
ortaya kmayacakt ve halkn uurunda acaba sihirbazlar
fazlasn yaparmyd yapamazmyd gibi soru iaretleri
oluacakt.

., - , , .' ' - _ =. _ ~ ' _ , .
(118) (Fe vakaal hakku ve batale m kn
yameln.)
Artk hakkat ortaya km ve onlarn btn
yaptklar boa gitmiti.
As bizim beeri aklmz, fakat nefsnyet altnda olan
akl cz deil, hakkn ilmin gzetimindeki akl cz dr.
Bu asnn yere braklmasyla akl kll faaliyete geiyor ve
dier btn akl czleri yutuyor. Akl kll ile hareket eden
132
135
bir kii akl czleri ile hareket eden insnlarn yanna
gittiinde onlarn ortaya koyduklar btn ilimleri ve
davranlar akl kll hemen yutar ve onlar bu durum
karsnda sessiz ciz kalrlar.

_, ~' , , = . : '' , , - -
(119) (Fe gulib hunlike venkaleb sgrn.)
Orada malup olmu ve kk dmlerdi.

_, ~' ~ ' _ = ' \
(120) (Ve ulkyes seharatu scidn.)
Sihirbazlar hep birden secdeye kapandlar.
te gerek mantk sahibinin hakkat ehli karsnda
bunu yapmas lzmdr. Secdeden kast fiili olarak ban
yere koymas deil, akl kllden gelen bilgiyi kabullenme-
sidir.

_, '' - ' . . ' - , '' \
(121) (Kl menn bi rabbil lemn.)
"lemlerin Rabbine man ettik." dediler.

. _ , - . \\
(122) (Rabbi ms ve hrn.)
"Ms'nn ve Harun'un Rabbine."

, ' . . _ , - . , . - ., ~ ' \r
133
136
' , - , ~ . ' - , ' _ , . - ' .
., - . ., ' ,
(123) (Kle firavnu mentum bih kable en zene
lekum, inne hz le mekrun mekertumhu fl
medneti li tuhric minh ehleh, fe sevfe talemn.)
Firavun: "Ben size izin vermeden man ettiniz
ha!" dedi. "phesiz bu bir hiledir, siz bunu ehirde
kurmusunuz, yerli halk oradan karmak
istiyorsunuz, sonra anlayacaksnz!"
ok kalabalk bir halk kitlesi nnde binlerce sihirbazn
Ms (a.s.)a mn edip secde etmeleri Firavunu ldrtt
yni nefsi emmreyi delirtti. nsndaki belirli gler mna
gelip hakkati ilhyeyi idrk etmeye baladklar zaman
nefsi emmrenin gleri azalyor ve o da feryada balyor.

, , . , . _.: ~ _ - , ~ , , , _ -= . \:
_, - ~
(124) (Le ukattanne eydiyekum ve erculekum
min hilfin summe le usallibennekum ecman.)
"Ellerinizi ve ayaklarnz aprazlama
kestireceim, sonra da bilin ki, sizi astracam."

., , = - ' . _ ' ' . , '' \~
(125) (Kl inn il rabbin munkalibn.)
Onlar da: "phesiz o takdirde biz Rabbimize
dneceiz." dediler.

' . .' ,' . ' - . . ' - , = . ' - \

134
137
' , . , ' , ~ _ ' . ' . .' ~ ' '
_, -
(126) (Ve m tenkmu minn ill en menn bi
yti rabbin lemm cetn, rabben efrg aleyn
sabren ve teveffen muslimn.)
"Senin bize kzman da srf Rabbimizin yetleri
gelince onlara man etmemizden dolaydr. Ey
Rabbimiz! zerimize sabr yadr ve canmz
mslman olarak al." derler.

- -, _ , - . ., ~ -, _ - : ' ' \
, .' . _ . = ' : . , ' : , _._ ,'
. ' , , , ' . , .' . _ , ~ . .
(127) (Ve klel meleu min kavmi firavne e
tezeru ms ve kavmehu li yufsid fl ard ve
yezereke ve liheteke, kle senukattilu ebnehum
ve nestahy nsehum ve inn fevkahum khirn.)
Firavun kavminin ileri gelenleri dediler ki: "Seni
ve ilhlarn terketsinler de yeryznde fesat
karsnlar diye mi Ms'y ve kavmini serbest
brakacaksn?" Firavun da dedi ki: "Onlarn
oullarn ldreceiz, kzlarn sa brakacaz ve
onlar zerinde kahredici bir stnle sahibiz."

, - '' . , , - . - -, = ' _ , - ' \.
- , ' - ' ' , ~ _ - .' , _ - ' , ., , - ' _. .
_, = . '
(128) (Kle ms li kavmihisten billhi
135
138
vasbir, innel arda lillhi yrisuh men yeu min
ibdih, vel kbetu lil muttekn.)
Ms, kavmine dedi ki: "Allah'n yardmn ve
ltfunu isteyin ve sabr gsterin. phesiz ki
yeryz Allah'ndr. Kullarndan dilediini ona
miras klar. Sonunda kurtulu mttakilerindir."
Bizim beden arzmz Firavunun irretli hli ierisinde
yaarsa orann hkimi Firavun olur, fakat Ms Firavunu
alt ettiinde orann hkimi Ms olur, ite bu arza Ms
vris olmu olur. Muhammedyyl seyirde Msevyyet
mertebesinde Ms sahibi olunmu olur kii bu ekilde
daha sonra s sahibi daha sonra Muhammed (s.a.v)in
hakkati sahip olacak ki bu yol sonucu Msrdan kp
Kds- erfe oradan da Mekke-i Mkerremeye ulalsn
ve seyir tamamlansn.
Yeryznden kast esm-i ilhyyedir, yni Cenb-
Hakk bedenlerimizden hangi esmy isterse onu zuhura
getirir, nk esm-i ilhyye onun mn kullardr.
Sonunda kurtulu ittika edenlerindir yni kimler ittika
etmilerse onlar sona erer mnsnadr, onun dndakiler
iyi akbete urayamazlar. Her mertebeden yaplan ittika o
mertebe kiiyi nereye gtryorsa oraya ulatrr.

_ - ' , .' . . _ , _ - ' ,_ , '' \-
, ~ : , , . , . _ ~ ' ' . ~ ' - - .
., - . . , = , _. _ , . ,
(129) (Kl zn min kabli en tetiyen ve min
badi m citen, kle as rabbukum en yuhlike
aduvvekum ve yestahlifekum fl ard fe yanzure
keyfe tameln.)
Kavmi de dediler ki: "Sen bize gelmeden nce
de eziyet grdk, sen geldikten sonra da." Ms
136
139
dedi ki: "Umulur ki, Rabbiniz dmanlarnz helk
edip de sizi yeryznde hlife klacaktr ve sizin
nasl iler yaptnza bakacaktr."

_ - _ = . _, '' . ., ~ ' . ~ = ' r
. , , , - ' . '
(130) Ve lekad ehazn le firavne bis sinne ve
naksn mines semerti leallehum yezzekkern.)
Gerekten biz, Firavun sllesini, senelerce
ktlk ve gelir noksanl iinde tutup kvrandrdk ki,
dnp ibret alsnlar.

. ' ' , '' - ~ ' , , ..' ~ ' r
' . . - - - _ - _ , . , = , - , ,, , .
., - , . , _ ' - ' ~ , .'
(131) (Fe iz cethumul hasenetu kl len
hzih, ve in tusibhum seyyietun yettayyer bi ms
ve men meahu, e l innem tirhum indallahi ve
lkinne ekserehum l yalemn.)
Fakat kendilerine iyilik geldii zaman, ite bu
bizim hakkmzdr, dediler, balarna bir ktlk
gelince de, ite bu Ms ile yanndakilerin
uursuzluu yznden, dediler. yi bilin ki, onlarn
uursuzluu Allah katndandr. Lkin ou bunu
bilmezler.
Bamza bir eksiklik geldii zaman genelde hep baka
taraflarda sebeplerini ararz, oysa o zaman bizim kendimizi
eletirmemiz lzmdr, acaba ben nefsimden farknda
olmadan bir eyler yaptm ve kapasitemi ap zorlandm,
mesel borlanp eya aldm vb. gibi sonra zorlandnda
kiinin ben kendim yaptm ve zorlandm diyerek ii
137
140
kendisine ekmesi lzmdr.

' . ~ . ' _- , _ - - . ' .' . ' , - , '' r\
_, -, . : ' _ ~ . ' ' , .
(132) (Ve kl mehm tetin bih min yetin li
tesharen bih fe m nahnu leke bi muminn.)
"Ve sen bylemek iin her ne mucize getirirsen
getir, biz sana inanacak deiliz," dediler.
te burada dahi grld zere nefsi emmre ile
akl kllden gelen akln atmas srekli insnn
zerindedir.

_ = ' ~ ' .' , =' , , , ~ ' ' rr
, .' , . ' _.: - _.' , -' _' '
_, - ~ - ' -,
(133) (Fe erseln aleyhimut tfne vel cerde
vel kummele ved dafdia ved deme ytin
mufassaltin festekber ve kn kavmen mucrimn.)
Biz de kudretimizin ayr ayr almetleri olmak
zere balarna tfan, ekirge, haereler, kurbaalar
ve kan gnderdik, yine inad edip direndiler ve ok
mcrim (sulu) bir kavim oldular.
Burada da Cenb- Hakk bir vsta belirtmeden Biz
gnderdik diyor.
Nefsi emmre mna yni Hd ismine kar iddetini
arttrd zaman Cenb- Hak Hd ismine yardmc olarak
nefsi emmrenin zerine ilk nce bir tfan gnderiyor.
Demek ki Cenb- Hakk Hd esmsna zorda kald
durumlarda Kahhar esms ile yardmc oluyor.
138
141
ekirge, haere, kurbaa ve kan dikkt edilirse nefsi
emmrenin zellikleri yni Cenb- Hakk nefsi emmreyi
nefsi emmre ile terbiye ediyor. Ve kiideki nefsn gler
kendi kendini yemeye balyor. Nil nehri biz zaman srf kan
olarak akm, ayn ekilde nefsi emmre mertebesinde
biraz kan akmas lzmdr.

_ , - ' , , '' ~' , , , ~ _ ' ' r:
~' ' ~ : _ ' : ~ , ~ ' . : . ' ' _
_, . _ . : - - _ ' : ' _ -, '
(134) (Ve lemm vakaa aleyhimur riczu kl y
msedu len rabbeke bi m ahide indeke, le in
keefte anner ricze le numinenne leke ve le
nursilenne meake ben isrl.)
Ne zaman ki, azp zerlerine kt, dediler ki,
"Ey Ms! Bizim iin Rabbine dua et, sana olan ahdi
hrmetine eer bizden bu azb kaldrr
uzaklatrrsan, yemin olsun ki, sana kesinlikle man
edeceiz. Ve srloullarn seninle birlikte
gndereceiz."
Nefsi emmre gelen bu zorluklar karsnda grld
gibi skt ve Hd ismine iltica etti.

, - '' . , __ ~ _ ' ~' , , ~ ' ' r~
., , ,
(135) (Fe lemm keefn anhumur ricze il
ecelin hum blighu iz hum yenkusn.)
Ne zaman ki, belli bir sreye kadar onlardan
azb kaldrdk, derhl yeminlerini bozdular.
Bizim kendi varlmzda olan da ayn ekildedir, nefsi
139
142
emmre biraz rahata kavuunca yapmas gereken hereyi
unutup hemen eski hllerine dner.

, , .' . , , ' _ , ' ~' , , - ' =. .' r
_, ' ~ ' , ~ , .' ' .' ,' . , .
(136) (Fentekamn minhum fe agraknhum fl
yemmi biennehum kezzeb bi ytin ve kn anh
gfiln.)
Biz de, yetlerimizi inkr ettikleri ve onlara
kulak vermedikleri iin kendilerinden intikam aldk
da hepsini denizde boduk.
te mn ehli ahdinde sadk olursa bir gn muhakkak
nefsi emmresinden intikam alnr ve o denizde boulur,
deniz de ilh ilim denizidir. Ve dikkt edersek her mn
ehlinin karsnda muhakkak bir kfr ehli vardr.

., - . , , .' _, ' -, = ' ' . r
: . ' ,, ' ' . _ . ' ' , .' - - _. J' -
, ' . _, . _ . _ ~ _ ~ ' : . :
, .' ' - - -, ., ~ _ , .' ' - ' . -
., - ,
(137) (Ve evresnel kavmellezne kn
yustadafne merikal ard ve megribehellet
brekn fh, ve temmet kelimetu rabbikel husn al
ben isrle bi m saber, ve demmern m kne
yasnau firavnu ve kavmuhu ve m kn yarin.)
Ve o hrpalanp ezilmekte olan kavmi de
yeryznn, bereketle donattmz dousuna ve
batsna miras yaptk. Ve bylece Rabbinin,
140
143
srloullarna olan o gzel vadi, sabrlar
yznden gerekleti. Biz de Firavun ile kavminin
yapageldikleri sanat eserlerini ve diktikleri binalar
yerle bir ettik.
Buna benzer yetler gnmzde mevct olan
Tevratta da vardr ve bu nedenle o topraklar bize vad
edildi diyerek Yahudiler o topraklara sahip kmaya
alyorlar.
Btnen baktmzda ise douyu gnl lemini
Msevyyet mertebesine miras kldk, batyda batl
olanlara mirasc kldk demektir.
Kelimeden maksat, Allahn Kelm sftn duyucu bir
kavim olarak onlar halkettik ve l mevcude illllah
kelimesinin hakkatini onlara atk demektir. Bu
mertebenin bizim varlmzdaki yeri ilh hakkatleri
anlamaya balama noktasdr.
Ms (a.s.) o gne kadar gelen insnlarn ierisinde
Allah kelmn zt kelmn duyan kimsedir ve bu trikat
mertebesidir, eriat mertebesinde byle bir duyu yoktur,
ilhmi bir duyu vardr fakat bu mertebede fiili olarak
duyu vardr.
Ms (a.s.) o kadar yakndan duyuyor ki Cenb-
Hakkn sesini ve grmeyi istiyor ve bunun zerine len
terni yni sen Beni gremezsin htb geliyor. dem
(a.s.) ile balayan seyirde artk ayak yerden kurtulup
mraca klmaya balanmtr. Bu mertebeye gelenlerde
bu olayn bir nshas yni ses olarak duyu olmasa da
ilhm olarak duyular olmas gereklidir.
Efendimize (s.a.v) Ved haccnda sizin dininizi bugn
tamamladm diyerek Cenb- Hakk demiyetten tibaren
gelen din-i mbn-i slmn sonunu orada hkmler
babnda mhrledi. Ms (a.s.)a ise kelime tamamland.

_ ~ , .' ~ , ' _, . _ , . ' .' ~ r.
141
144
_ - ~ _ , - ' , , '' , , ' _-' _ ~ ., - , _-,
., , ~ . -, , . ' - , ' , , ' ' ' , ' ' '
(138) (Ve cvezn bi ben isralel bahre fe etev
al kavmin yakufne al asnmin lehum, kl y
msacal len ilhen ke m lehum lihetun, kle
innekum kavmun techeln.)
Ve srloullarnn denizden gemelerini
saladk? Derken bir kavme vardlar ki, onlar,
kendilerine mahss bir takm putlara tapyorlard.
Dediler ki; Ey Ms! Onlarn ilhlar gibi, sen de bize
bir ilh yap! Ms da onlara dedi ki: Siz gerekten
cahillik eden bir kavimsiniz.
Ms (a.s.) ass ile denize vurduu zaman oniki tane
yol alyor, nce girmeye ekinmiler fakat her kanaldan
giden aradaki yerin effaf olmasndan dolay dierlerinin
yollarn grdnden mutamin olmular ve her yoldan bir
sbt karya gemi. Ve buradaki denizin almas
nedeniyle oradaki kara paras dnyada bir kere gnei
grp kapanan bir kara parasdr. Son ferdide girdikten
sonra arkadan Firavun ve ordusu geliyor fakat tereddt
ediyorlar bu kanallara girmeye, tam o anda Cebrl (a.s.)
bir ksran stnde o kanaldan ieri giriyor onu gren
Firavunnun binmi olduu aygr at hemen onun
arkasndan kouyor ve onu dierleri takip ediyor. Hepsi
girer girmez alm olan sular annda kapanyor ve hepsi
orada bouluyorlar. Boulmadan nce Firavun Msnn
ve Hrunun rabbna man ettim diyor fakat boulurken
syledii iin kabul edilmiyor. Fakat bir mddet sonra
cesedi sudan dar kyor, tefsirlerde onu ilh
zannedenlere delil olarak kt syleniyor, ite kelime-i
tevhidi Zhiren syledii iin Zhiren cesedi kurtuluyor.
Buradan kan sonu kii kelime-i tevhidi ne ekilde
sylerse sylesin o syledii ekilde karln buluyor.
Btnen oniki kanaldan gemeleri seyri slk yolundaki
oniki dersin karldr. Her kii kendi dersinde nereye
142
145
gelmise ancak o kanaldan geip oniki mertebeyi bitiriyor.
Her Hakk yolcusu hangi mertebede ise Ms (a.s.)n
assn yere vurup kan oniki pnardan her bir kavmin
nereden ieceini bilmesi gibi bilir ve ilmini oradan alr. lk
yedi mertebe kiinin kendi i bnyesinde olan emmre,
levvme, mlhme, mutmainne, razyye ve mardyye
mertebeleridir, daha sonra gelen be mertebeyede
hazerat- hamse deniliyor ve bunlarda d lemde oluan
mertebelerdir, ki tevhid-i efl, tevhid-i esm, tevhid-i
sft, tevhid-i zt ve insn Kmil olarak isimlendirilmitir.
Ayrca Krn- Kermde belirtilen yetleri ok iyi
anlamamz iin her mertebe neyi ifde ediyor evvela bunu
bilmemiz lzm ve meseleleri mertebelerine oturtmamz
gerekiyor. te beni srlde bir mertebenin ifdesidir ve
bizi oraya ulatrmaya alr oysa Zhiren beni srl
kavmine olan bu htb bizler sadece orada brakp tesine
geemiyoruz. Krn- Kerm Allahn kelm olduuna ve
kelmda ztndan ayr olmadna gre bizler Krn-
Kermi okuduumuz zaman Allahn ztyla kar karya
imiiz gibi okumamz lzmdr, Hatta burada Cebrl
(a.s.)a bile ihtiya yoktur nk Cebrl (a.s.)n
Efendimize (s.a.v) getirdii metin elimizde, o zaman
Cebrl (a.s.)a ihtiya vardr, burada artk yol daha da
ksalmtr. Yalnz bunlarn anlalmas iin bizde Cebrli
bir akla ihtiya vardr yni temiz, dzgn, takntlar,
artlanmalar, balantlar olmayan, saf bir akla ihtiya
vardr. Her birerlerimiz eitli ekillerde bilgilerle
donanmzdr fakat bunlar yeterli deildir, bunun ilerisine
gemek lzmdr. Yni bir insn bulunduu cemiyet
ierisinde nasl bir yarglar deerlendirmesi oluturmu ise
kanatleri ve kstaslar o dzeyde olur. Her grup ayn
Krn ve Hdslerden kaynak aldklar hlde deiik
deerlendirmelerde bulunurlar, oysa herbirinin bir ekilde
hakl taraflar vardr. inde olduumuz artlanmalar bizi
snrlandrr, okuduumuz kitplar, iinde bulunduumuz
grup vb. ekillerde aldmz btn bilgiler bizi snrlar.
Vahdet kanal bambaka bir kanaldr, bu kanaln
143
146
antenlerinin olumas lzmdr ki oradan gelenler i
bnyeye intibak edebilsin. Bunun iinde kapal olan
yerlerden ona kanal amak lzmdr, ayn birikmi su
yolundaki pisliklerin temizlenerek suya ak yolu salamak
gibidir. Ancak tabi ki bu dier btn bilgiler tamamen
terkedilecek demek te deildir, belki bir mddet ara
verilmesi gerekecektir.
Beni srl gece yryenin ocuklar demektir yni
Yakub (a.s.) ikiz kardeiyle kan kable reislii iin ihtilf
neticesi olarak yakn bir ehirdeki akrabalarnn yanna
gece yryerek gndz saklanarak yapt yolculuktan
dolaydr. Ve Btn olarak gece yryenler geceleri kalkp
nafle ibdetlerini yapan bizleriz. Yakub kelime mns
olarak saffetullah ve abdullah anlamna geldii iinde ey
gece yryen kullarmn ocuklar ibaresi, saf ve temiz
kullarmn ocuklar demektir, bir bakma buradaki saf ve
temiz kullar trikat mertebesindeki gerek eyh-
mridler ve ocuklar onlarn mridleridir. Ancak dikkt
edelim bu gece yry Mseviyyet mertebesi
tibaryladr, Muhammedyyet mertebesinde bu yry
(Esrae 17/1) dir, ayrca gecenin bir ksmnda uyan ve
sana zel nafle olarak onunla teheccd namaz kl. Umulur
ki Rabbin seni makam- Mahmuda ulatrr (17/79)
yetlerinde belirtilen gece yryleridir. Fakat beni srl
hdisesini yaamadan bu mertebeye ulaamayz, bunu
syleriz, syleriz fakat hakkatine ulaamayz. Beni srl
mertebesindeki gece yry yeryznde olan yni
bedensel temizlii meydana getirmek iin, Hz. Reslllah
(s.a.v)n mertebesinden ise mractaki hakkati meydana
getirmek iin yaplan gkyz faaliyetidir. Biri yedi nefis
mertebesindeki almalar dieri hazerat- hamse
mertebesindeki almalardr. Makam- Mahmud ise
bireysel olarak baktmzda Cenb- Hakkn her birerleri-
mizin gnllerine koyduu hakkat-i Muhammedyyenin bir
merkezi yni zelliidir. Ayrca Efendimizin (s.a.v)
ahsnda olan bir makam- Mahmud vardr. Evvel
kendimizdeki makam- Mahmudu bulmalyz ki Efendimizin
144
147
(s.a.v) ahsnda olan makam- Mahmuda ulaabilelim.
te Cenb- Hakkn yle byk ltflar var ki bizler o
gelen ltflar bir ekilde yakalayp tutmak zorundayz
yoksa bu nmetler bize arpar ve biz tutamaz isek baka
ynlere giderler bize hibir faydas olmaz.
Onlarn puta tapmak Msrda da altklar zere
zlerinde olduu iin byle bir istekte bulundular, nk
elle tutulur bir taplacak ilh istiyorlard.

, .' ' - _' . -, , ' - , . - .., . r-
., - ,
(139) (nne huli mutebberun m hum fhi ve
btlun m kn yameln.)
nk o grdklerinizin iinde bulunduklar din,
yok olmaya mahkmdur ve btn yaptklar
batldr.

, , ' , ' , , - . - ' , ~ ' :
_, '' - ' _ ~
(140) (Kle e gayrallhi ebgkum ilhen ve huve
faddalekum alel lemn.)
Sizi lemlere stn klan Allah olduu hlde,
ben size O'ndan baka ilh m arayaym! dedi.

., , ., -, , ., ~ _ - , ' , ~ . :
_ , .' . ., , ~ . , , .' . ., . = , . - '
,, = ~ , . _ - .: . , '

145
148
(141) (Ve iz enceynkum min li firavne
yesmnekum sel azbi, yukattilne ebnekum ve
yestahyne nisekum ve f zlikum belun min
rabbikum azm.)
Hani sizi, Firavun sllesinin elinden
kurtardmz zaman, hatrlasanza, size azbn
ktsn yapyorlard; oullarnz ldryorlar,
kzlarnz sa brakyorlard. Bunda sizin iin
Rabbiniz tarafndan byk imtihan vard.
Erkekleri beni srl glenmesin diye ldrrlerken,
kzlarda evlerde hizmeti olarak kullanmak zere
brakyorlard. Btnen bakarsak, Firavun yni nefsi
emmre kendi bnyemizdeki akl olan Msnn rettii
erkek ocuklarn yni hakkati ilhyyeyi anlamaya alan
dnceleri kesiyor ve nefsn dnceleri yni kzlar ise
brakyor. lh varidat zere kiiye gelen iyi ahlk ve
bilgilerin faydasz ve kullanlmaz hle getirilmesi ve hayl
ve vehim zere gelenlerin ise kullanmda kalmas
demektir.

_ - . ' ' . - , ' _, . _ , - ' . ~ :\
-, ~. _ , - ' - , ' _, - . - . .' =, - ,.
_, ' _, , _ , . .. _ _ -, _ _ ~ .
(142) (Ve vadn ms selsne leyleten ve
etmemnh bi arin fe temme mktu rabbih
erbane leyleten, ve kle ms li ahhi hrnahlufn
f kavm ve aslh ve l tettebi seblel mufsidn.)
Ve Ms'ya otuz geceye vaat verdik ve sreye
bir on gece daha ekledik ve bylece Rabbinin mikat
(tayin ettii vakit) tam krk gece oldu. Ms, kardei
Harun'a yle dedi: Kavmim iinde benim yerime
ge, slaha al ve bozguncularn yolundan gitme!
Cenb- Hakk Ms (a.s.) ile Tur danda bulumasn
146
149
kendi azndan, kendi hakkatinden anlatyor. Cenb-
Hakk bu kadar yakndan yanmzda olduunu bize
bildirirken bizler onu hl tenzih mertebesinden yukarlara
atarak ona ulamaya alyor ve i daha burada yanl bir
mecrya giriyor. Mseviyyet mertebesine yaplan bu htb
biz Muhammedyyet mertebesinde bulunanlar
deerlendirmeye alyoruz, oysa Cenb- Hakk bize sizi
mmetler zerine hit yaptm diyor. Hz. Peygamberi
(s.a.v) de peygamberlere hit tutuyor, yni hepimiz
mhede ehliyiz nk bu gelmi gemi btn
mmetlerin zerinde bir metrebemiz vardr, bu nedenle
onlarn yaptklarnn doru veya yanl olduuna Cenb-
Hakk bizleri hit tutacak ve bizim ehadetliimiz ile
onlarn baz hususlar oluacak ahrette. Peygamberlerin
hdisesi de Hz. Peygamberin (s.a.v.) onlara hitlik
etmesiyle zuhur edecek nk Efendimiz (s.a.v) mertebe
olarak en st mertebe olduundan onlar hakknda ehadet
edebilecek.
te Cenb- Hakk Mseviyyet mertebesi tibaryla biz
Ms ile szletik diyor. Cenb- Hakk Ms (a.s.)a Tur
dana k otuz gece ibdet hlinde ol gndzleri de orulu
ol dedi. Ms (a.s.) bu ekilde gnlerini geirdi fakat
ondaki alm otuz gnde daha henz Tevrat- erfi alacak
kapasiteye ulaamad ve Cenb- Hakk on gn daha ilve
ederek krk gne kard. Rivyet ederlerler ki bu son on
gnde Tevrat- erfin levhlarn ald. mmet-i
Muhammede ise Ramazann yirmiyedinci gn Krn-
Kerm nzil olmaya balyor.
Daa kmak insnda fikir ykseklii demektir yni
fikirde, dncede atlm demektir, Efendimiz (s.a.v) de
Hira dana kyordu. Cenb- Hakk alt dncelerde Ms
(a.s.) ile neden bulusun yni zti tecellisini oralarda
neden yapsn, oralarda sfli tecelliler var. Burada Cenb-
Hakk ne vekil kullanyor, ne Cebril (a.s.) kullanyor ne
de baka bir ey Biz bulutuk diyor. te bu mertebe
Ms (a.s.)n mracdr. s (a.s.)n mrac ise ge
ekilmesidir ve henz bitmedi, mracnn eitimini alyor,
147
150
dndnde mracn tamamlayarak kadir gecesini o
zaman anlayacak. Fakat bizlerde bunlarn hepsi mevct,
bu mertebelerin hepsinin Hakk yolunda ok byk
merhleleri vardr. Ramazan bayramnda kii kendini idrk
eder ve kendi kendinin hlifesi olur, Kurban bayramnda
ise artk dervi yetitirecek mertebesine gelerek grevli
olur yni karsndakilerin nefsini kurban ettirecek gce
ular.
Ms (a.s.)n kardeini brakmasn, Btnen kendi
beden mlkmz asndan dndmzde; o mertebe
tibaryla Ms mertebesinde olan aklmz, bu akla
yardmc olan fikirde Harn mertebesindedir ve bu fikir
akla vekil olarak braklyor. Fakat bedendeki nefsi
emmre, levvme ve mlhme bu fikri dinlemiyorlar ve
dier yetlerde, de belirtildii zere. ortal biraz kart-
ryorlar.

' - . - ' .' =, ' _ , - .' ~ ' ' :r
= . _ ' _ , . _ ' ' : , ' = . _ . .
' _ , . ., - .' - = . .' _ , ~ ' _ '
' ' = - _ , - ~ ' - - ~ _ , ~ ' - . _ ~ .
_, -, ' ' . : , ' : , . : .' ~ , ' J'
(143) (Ve lemm ce ms li mktin ve
kellemehu rabbuhu kle rabbi erin enzur ileyke,
kle len tern ve lakininzur ilel cebeli fe inistekarre
meknehu fe sevfe tern fe lemm tecell rabbuhu
lil cebeli cealehu dekkan ve harra ms sakan, fe
lemm efaka kle subhneke tubtu ileyke ve ene
evvelul muminn.)
Ne zaman ki, Ms, mikatmza geldi, Rabbi ona
kelmyla ihsanda bulundu. "Ey Rabbim, gster bana
kendini de bakaym sana". dedi. Rabbi ona buyurdu
148
151
ki; "Beni katiyyen gremezsin ve lkin daa bak,
eer o yerinde durabilirse, sonra sen de beni
greceksin". Daha sonra Rabbi daa tecelli edince
onu yerle bir ediverdi, Ms da baygn dt. Aylp
kendine gelince, "Sen sbhansn", "tevbe ettim,
sana dndm ve ben inananlarn ilkiyim," dedi.
Ms (a.s.) Tur dana ktktan sonra Rabbi ile kelm
olarak bulutu. Cenb- Hakk varlyla her yerde
mevcttur, yalnz burada kelm ile zuhurdadr. Cenb-
Hakk grebilene mhedeli olarak zuhurdadr ama bu
mertebede henz bu gr olgunlamad iin Ms (a.s.)
onu sadece kelm ile mhede edebiliyor idi. Bir baka
yette (20/13) Cenb- Hakk Ms (a.s.) imdi sana
vahyolunacaklar dinle diyor. Buradan da anlalyor ki
Mseviyyet mertebesi dinleme, duyu, duygu mertebesidir
yni kulak hakkatinin bu mertebede ok gelimi olup
dinleyici olmas lzm geliyor. Mevln hazretleri de bu
hakkati n plna karmak iin Mesnevi-i erflerine
Binev-dinle htbyla balyor. Yni dikktimiz sylenen
sz ok iyi toplama kabiliyyetine ulamaldr. Bu kulak ile
duyduumuzu mhede sahasna getirip gzle grlecek
hle sokacaz, bu gzle grdmz de kalbimize indirip
mutmain olacaz, ki Efendimiz (s.a.v) mrac gecesinde
bahsedilen gznn grdn gnl yalanlamad
(53/11) sz bizde tahakkuk etsin. Efendimiz (s.a.v) o
gece o kadar byk yetleri grd hlde kendisinde
hibir deiiklik olmad nk daha evvel onlarn
mhedesini yapmt yni o bilgilere ainal vard,
hibir ey onu artmad.
Ms (a.s.) Cenb- Hakkn sesini o kadar yakndan
duydu ki her ynden btn hereyiyle onu hissetti.
Herhangi gelen bir oluuma dikkt edelim bir ynden
geliyorsa mahlktur ve umumiyyetle cinn sestir fakat
Ms (a.s.)a geldii gibi btn cihetlerden geliyorsa o
ilhmdr ve Hakk szdr, hi phe tereddt olmasn.
Tasavvuf sahasna girince kii bir seyre balar ve seyir bir
yolculuktur, bu yolculukta birok yerlerden geilir ve bu
149
152
misl leminden, mn leminden, cinler vadisinden
geilir, bu anlatlanlar bilinmez ise kii onlara kaplr ve
oraya fazla dalarsa, onu gtrenin de elinden tutup
gtrecek kadar tecrbesi yoksa, kii oralarda kalr ve
dner durur. Hakkn ztna gidiyorsak bu yolda melekler
de vardr, cinlerde vardr, eytanlarda vardr, hayvnlar
da vardr, fakat bunlarn hepsinin deerlerinin ne olduunu
ve sistemlerini bilirsek bizlere hibir zarar veremezler ve
huzurla rahata oralardan geebiliriz. Krn- Kermde de
ak olarak bunlardan bahsediliyor zten ve Krn-
Kermi okumaya balarken dahi yazl olmamasna ramen
ez besmele ile okumaya balyoruz, Krn- Kermin
en son yetinde de cinlerden bahsediliyor ve ok ilgintir
tam ortada bulunan yette de cinlerden bahsediyor,
bunlarn hi biri tesadf deildir. Haytmzda bu glerin
rol oktur ve bizler bunlar darlarda aramayalm,
varlmzda olan karlklar zten bize yetiyor. Hayl ve
vehim dardaki cinlerin bizim varlmzdaki karldr.
Haylde vehim douyor oradan fikire geliyor oradan
Msvvireye geliyor ve bu tasavvurdan sonra fiile
dnerek zuhura kyor, bunlarn neticesi de putperestlik
oluyor.
Ms (a.s.)n bu sesi duyduu belirtildiine gre insn
kulann duyuuna uygun bir ses olduuda aktr. Ms
(a.s.) Cenb- Hakkn sesini bu kadar yakn duyunca
Cenb- Hakk cisimlenmi bir varlk hlinde grmek
istedi, ve bu anlayla (lentn) Beni gremezsin, eer
byle grmek istersen daa bak, da yerinde durursa sen
de Beni grrsn htb geldi. Cenb- Hakk daa tecelli
edip da parampara olunca Ms (a.s.)da orada ylp
kalyor. te Mseviyyet mertebesinde kiinin byle bir
hlet-i rhiyye geirmesi lzmdr. Bu kadar iddetli
olmasa da ilim ynnden bunu idrk etmelidir.
Bu mertebede benlik henz kalkm olmadndan bu
benlikten dolay Cenb- Hakk grlemiyor. Kiinin
zerinde benlii mevct olduu srece Cenb- Hakk
mhede etmesi mmkn deildir nk orada ikilik
150
153
vardr ve Cenb- Hakk grmek iin kiinin kiiliinin
ortadan kalkmas lzmdr. Cenb- Hakkn tecelli edip
paralanan da da kiinin nefsnyetidir, yni kiinin
nefsnyetine doru byle tecelli yaanmaya balad
zaman bunun dehetinden dp baylyor ve uuru
gidiyor ve bu uur gidince de mhede ortadan kalkyor.
Grmek iin gereken ey ilh uurdur, beeri uur ile de
grmek mmkn deildir Cenb- Hakk. Ben Rabbimi
Rabbimin gzyle grdm diye gzel bir terkip vardr.
Dolaysyla beeri gz ile kiinin Rabbini grmesi mmkn
deildir ve Mseviyyet mertebesinin en kemlli hli
Rabbinin tecellisi karsnda kiinin baylp hi hline
gelmesidir. te bir dervi Rabbinin azameti karsnda
hilik durumuna gelebilirse bilsin ki o Mseviyyet
mertebesindedir ve bu seyri slkta epey bir yoldur.
Buradaki konumalar Mseviyyet mertebesi tibaryla
gelen ilhmlardr.
Ms (a.s.) orada anlad ki Rabbini bu mertebede
grmesi olacak i deildir, bu nedenle bu isteinden tevbe
etti.
Ms (a.s.)n beni ilk mminlerden yaz demesi
Mseviyyet mertebesi tibaryla ilk mminlerden yaz
demesidir.
Ms (a.s.) baylp kendi uurunu kaybedip aylnca ilk
i Cenb- Hakk tenzih ediyor ve tevbede bulunuyor,
nk bu mertebe tenzh mertebesidir, ite bizimde bunu
yapmamz gerekiyor, yoksa yaptmz eylem, yaplan
hatada srar edilirse kast kapsamna ve karsndakinde
bir baka olgu oluturmaya yni irke girer.

_' ' _ ~ : . , = _ . _ , - ' , ' ::
_, ' ' _ - _ : . , .' - _ -: ._..' .

151
154
(144) (Kle y ms innstafeytuke alen nsi bi
rislt ve bi kelm fe huz m teytuke ve kun
mine kirn.)
Allah buyurdu: Ey Ms! Sana verdiim
peygamberlikle ve kelmmla seni insnlar zerine
sekin kldm. Sana verdiime sk sarl ve
kredenlerden ol!
Cenb- Hakk Ms (a.s.)a sana verdiim
nmetlerin krn bil, eer bilmez isen elinden alrm
tarznda arkasnda bir kaz ile bunlar sylyor. kr
yaplmayan nmetler kiinin elinden alnr onlarn kymetini
bilene verilir.
Cenb- Hakk Ms (a.s.)dan kendisine verdii tenzih
mertebesini smsk tutmasn istiyor, ne aa
mertebelerine d ne de yukar mertebeleri talep et diyor.
Seyri slkta da dokuzuncu mertebe olan bu mertebeye
ulaan kiinin bu mertebeye kadar kendisine neler verilmi
ise onlar elinde, smsk tutmas lzmdr. Vakti gelmeden
de st mertebeleri talep etmemesi lzmdr. Zten seyri
slkta derviin talepte bulunmamas gerekir fakat
kendisine ne verilirsede onu yapmas lzmdr, kendi
dncesine gre ben bunu yaparm, unu yapmam gibi
ayrmlar yapmamas lzmdr.

- = ~, - _._ _ _ - _, '. _ - ' ' , . :~
~' , : -, - _, = . ' _._ _ ' :, .
_, = ' ' , ,' ' , ~' .
(145) (Ve ketebn lehu fl elvh min kulli eyin
mevzten ve tafslen li kulli eyin fe huzh bi
kuvvetin vemur kavmeke yehuz bi ahsenih
seurkum drel fsikn.)
Ve onun iin o levhlarda her eyden yazdk,
nasihat ve hkmlerin ayrntlarna ait hereyi
152
155
(belirttik). Haydi bunlara sk sarl, kavmine de
emret, onlar da en gzeline sarlsnlar. Size yaknda
o fasklarn yurdunu gstereceim.
Cenb- Hakk Mseviyyet mertebesinde olanlara ok
byk ltflarda bulunuyor ki, o mertebenin hli ve bilgisi
kendisinde olusun. Cenb- Hakk lemde ki faaliyetlerini
btn sftlaryla yapt iin burada da Biz yaptk
diyerek biztih htapta bulunuyor.
Bu mertebeye ulaan kii kelmi rislete de balam
oluyor ayrca, fakat kendi bana deil kurallar ierisinde,
kendisine hangi levha verilmi ise oradaki esaslar ile
grevlenmi oluyor.
Ve bu mertebede kiinin tam bir mutmain olarak
Msev olmas gerekiyor, tabi buradaki Msev beni srl
mmetinin Msevlii deil, Muhammedyyet Msevliidir
yni slmn ierisindeki Mseviyyet mertebesinin
yaantsdr. Tevrat- erfte vaaz edilen hkmlerin
tafsilats olarak, seyri slkta bu hakkatlerin bilinerek
yaanmas gerekiyor.
Cenb- Hakk zorlama olmadan nezketle gzellikle
ona sarln diyor.Bu ekilde buna sarlmayanlarn hllerini
sana yaknda gstereceim diyerek kazn da yapyor. Bu
ekilde Cenb- Hakk yolu gsteriyor, tavsiyesini yapyor
ve neticesini de belirtiyor.

_. _ . , . , _, ' _ .' , _ ~ . ' :
' , . , -, , . _- , _ , . _ ~ ' , - .
. :, , . , . ' _, , , .
, . , , .' . : ' :, , . , _ - ' _, , ,
_, ' ~ ' , ~ , .' ' .' ,' .
(146) (Seasrifu an ytiyellezne yetekebberne
fl ard bi gayril hakk ve in yerev kulle yetin l
153
156
yuminu bih ve in yerev sebler rudi l yettehzhu
seblen ve in yerev sebilel gayyi yettehzhu seblen,
zlike bi ennehum kezzeb bi ytin ve kn anh
gfiln.)
Yeryznde haksz yere byklk taslayanlar,
yetlerimizi anlamaktan uzak tutacam. Onlar ki,
btn yetlerimizi grseler de onlara mn etmezler.
Doru yolu grseler de o yolu tutup gitmezler. Eer
sapklk yolunu grrlerse tutar onu izlerler. nk
onlar yetlerimizi inkr etmeyi det edinmiler ve
onlardan hep gafil olagelmilerdir.

: = , ~ ~. .' = ' ' .' ,' . , . _, ' :
., - , , .' ' - . . ~ , _ , , '' ~
(147) (Vellezne kezzeb bi ytin ve likil
hireti habitat amluhum, hel yuczevne ill m
kn yameln.)
yetlerimizi ve ahretteki karlamay inkr
edenlerin amelleri hepten boa gitmitir.
ekecekleri ceza kendi yaptklarndan bakas m
olacaktr?
Cenb- Hakk azb edici deil ki cehennemin
bana gidip nne geleni cehenneme atsn, herkes kendi
yaptklarnn bir sonraki aamasnn olan karln
alacaktr ve bu da adlet oluyor ayrca. Fiilleri ileyen
kiiler daha bu fiilleri ilerken hkm kendileri veriyorlar,
hkim sadece o fiil karl kanunun gerei olan hkm
uyguluyor, oysa iin aslnda kii kendi fiilleriyle bu hkm
kendisi kendisine vermi oluyor.

: ~ ~ , , , ~ _ - - . _ - _ , - -, . :.
. , , , . - . , , ' , ~ - ' ~
154
157
_, ''= , .' . :, , , ,, , ,
(148) (Vettehaze kavmu ms min badih min
huliyyihim iclen ceseden lehu huvr, e lem yerev
ennehu l yukellimuhum ve l yehdhim seblen
ittehazhu ve kn zlimn.)
Ms'nn arkasndan kavmi, tutmu ss takla-
rndan bren bir buza heykeli edinmilerdi. O
buzann kendilerine bir sz sylemediini ve bir
yol gsteremediini grmemiler miydi? Fakat yine
de onu ilh edindiler ve zlimlerden oldular.
Buzadan byle bir ses kmas kavminde onun
mbut olduu fikrini uyandrd. Bu sesin kmasna sebeb,
buza heykelini altndan yapan smirnin, iine Cebrl
(a.s.) n atnn ayann bast yerden bir avu toprak
alarak heykel hamurunun iine kartrmasndandr. Rh-l
kds olan Cebrl (a.s.) kendinde bulunan kudsiyyet itibari
ile her eye hayat verebilmektedir. Bu yzden yaplan
buza maden kaynakl olduu halde hayvan
mertebesinden ses vermitir. Eer smir ayn
malzemeden baka tr bir heykel yapsa idi bu sefer o
heykelin sesini verecek idi. te ben srl-i bu husus
yanltt.
Biri uzun sre msrda, ilerinde kald toplumun
inee tapar olmas, dieri bu heykelin altndan olmas ki
maddeyi ok sevdiklerinden bu yzdende buzaya
muhabbetleri artt, dieri de maden sretinden, asl olan
canl buza sesinin kmas idi. Bu husus onlarn
buzaaya tapmalarn ok kolaylatrd nk bu hale
yatkndlar. te bu yzden, (2/93) Ve rib f
kulbihml icle (Kfrleri sebebi ile kalplerine buza
muhabbeti iirilmiti.)

, , , . , ,, , _ = = ' ' :-
_ ., ' ' ' - , ' . ' ~ , , ' _ ' , ''
155
158
_, ' ' _ -
(149) (Ve lemm sukta f eydhim ve reev
ennehum kad dall kl le in lem yerhamn rabbun
ve yafir len le neknenne minel hsirn.)
Ne zaman ki, ellerine kra drld
(yaptklarna piman oldular), o zaman saptm
olduklarn grdler. "Yemin olsun ki; eer Rabbimiz
bize merhamet etmez ve bizi balamazsa,
muhakkak biz kt akbete denlerden olacaz."
dediler.
Buzaya taptktan sonra baktlar ki brmesinden
baka bir ey yok ve piman oldular, sonra dem (a.s.)n
duasna benzer dua yaptlar.

' .' , ~ - -, _ ' _ , - _ ~ ' ' ~
, . - , . ~ ~ - . _ - _ ., . ~ ' . '
' - , ' ~ , -, ~ _ . ~ _, '. _ = '
_ ., . = , ' _ ., - . -, = ' . - _ .
_, '' =' -, = ' _ - _ - ~ . . . ~. _. : . :
(150) (Ve lemm recea ms il kavmih
gadbne esifen kle bisem hleftumn min bad,
e aciltum emre rabbikum, ve elkal elvha ve ehaze
bi resi ahhi yecurrh ileyhi, klebne umme innel
kavmestadafn ve kd yaktulnen fe l tumit
biyel ade ve l tecaln meal kavmiz zlimn.)
Ms, fkeli ve zntl olarak kavmine
dndnde yle dedi: "Bana arkamdan ne kt bir
hlef oldunuz! Rabbinizin emriyle dnm
beklemeden acele mi ettiniz?" Elindeki levhlar
brakt ve kardei Harun'u bandan tutarak kendine
156
159
doru ekmeye balad. Harun, "Ey anamn olu!"
dedi, "inan ki, bu kavim beni gsz buldu, az daha
beni ldryorlard, sen de bana byle yaparak
dmanlar sevindirme ve beni bu zlim kavimle bir
tutma."
Ms (a.s.) Tr dandan kavmine dnmesi demek
Btnen, kii henz seyri slkta sevi ve Muhammed
olamam iken ve Mseviyyet mertebesine ulam iken,
kavmine dnmesi kendi bedeni varl yni kendisinde
bulunan esmi ilhyyedir. Her bir esm bir kavimdir. Ms
(a.s.)n bu yaadklar mn olarak bu mertebeye ulam
kiiye Tevrat olarak gelir ve kiide yaanmaya balar.
Tevrat haberi daha ilerilere yaymak olduundan kiideki
tevhid bilgisi bu mertebe tibaryle daha da geniliyor. Ve
kavmini bulduu hl ise nefsinin eski hline dnmesidir,
hatta brakt hlden daha aada buldu ve kzd, nk
nefsiyle o kadar eitim yapt kii fakat nefsi kk bir
boluk bulup kontrolsz kaldnda hemen eski hline
dnmt. Geriye brakt karde olan fikire de bunlara
neden mani olmadn diye baryor. Fikir de nefsi emmre
beni dnemez hle getirip katleceklerdi diyor. Ve beni o
nefis ile bir tutma ben onlardan deilim diyor.
Ms (a.s.)n elindeki levhlar yere brakmasna
gelince, toprak sfiyettir ve onlar saf ve temiz bir yere
brakyor ki orada emniyette kalsnlar.

*************
Yeri gelmiken burada Abdlkerm Cl hz.lerinin
nsn- Kmil isimli kitbndan Tevrat blmn erh
ederek aktarmaya alalm;
Allahu Tal, Tevrat Msya (a.s.). Dokuz
Levh olarak indirdi.Ancak, onlardan Yedi tanesini
tebli edilmesini, kalan ki tanesini de tebli
etmemesini emretti.
Bu ilimler Cenb- Hakkn zti ilimleridir. Cenb-
157
160
Hakkn efl tecellileri bu lemde aktr, esm ve sft
tecellileri daha gizlidir, zt tecellisi ise hepsinden gizlidir
nk hem onu anlatacak dil hem onu anlayacak kulak
lzmdr. ten ie perdelerin almas ve evvelki btn
mertebelerin idrk edilmesi lzmdr ki oraya klabilsin ve
o sahada haytn srdrebilsin. Efl leminde dahi her
oyunun sahas bakadr, kendine has sahasnda
oynanmayan oyunlar ancak ocuk oyunca olur. Bu
ilerde ite ocuk oyunca deildir, ancak keml ehlinin
oyunudur. Cenb- Hakkn bu lemlerde kendini tantma
oyununda oyun kelimesi olarak sadece isim benzerlii
vardr ve bu hakiki lh- oyundur.
Zira o ki Levh, ihtiva ettii srlar icab, kabul
akllara gre imknszdr.
Mseviyyet mertebesi aklna gre o gnn insnlarnn
bu iki levhi idrk etmesi mmkn deildir.
Eer Ms (a.s.). onlar aklayacak olsayd;
istediini bulamayp baa derdi. Bir kii dahi,
kendisine mn etmezdi.
Ms (a.s.) anlayamadklar iin Ms (a.s.) ok zor
duruma derdi. Hepsi inkr ehli olurlard.
Kald ki, o ki Levh, Msya (a.s.). mahsstu, o
zamane ehlinin hi birine deil. Hliyle kendisi hari.
O zamanda o iki levhi anlayacak kapasitede idrk yok
idi. Krn- Kerm daha nce gelmedi ancak Efendimize
(s.a.v) geldi nk yeryzndeki insnlar onu anlayacak
idrke ulamlard. Ancak yine de Efendimiz (s.a.v) onlara
bunu izh ederek anlatt eer direk olarak bunu kendileri
alm olsalard hepsinin ayr ayr peygamber olmalar
gerekirdi.
Teblii emredilen Levhlerde: Evvellerin ve
hirlerin bilgileri vard. Ancak onlarda:
a) Muhammedin (s.a.v.). ilmi;
b) brhimin (a.s.). ilmi;
158
161
c) snn (a.s.). ilmi;
d) Muhammedin (s.a.v.) vrislerine has ilim yoktu.
Bu levhlarda sadece Mseviyyet mertebesi
dzeyindeki ilim vard. s (a.s.) ve Muhammed s.a.v daha
henz gelmedikleri iin onlarn ilimleri yoktu bu levhlerde.
Muhammed s.a.vin vrislerinin ilmi dahi yoktu, bu
durumda vrislerinin deerini bir dnn. Muhammed
s.a.vin vrislerinin ilmi btn ilimleri iine almaktadr, ite
bu kadar byk kapasite genilii ve idrk genilii vardr,
tab bu tek bir mertebe deildir birok mertebeyi iinde
barndrmaktadr. Enteresan olan brhim (a.s.)n ilmi de
yoktu nk Ms (a.s.) tenzih ilmi ile gelmiti oysa
brhim (a.s.) tevhid ilmi ile gelmiti ve bu nedenle bu ilim
tenzih ilminin ierisinde olsayd o zaman ki yetlerin
bazlar bazlarna ters gibi olacakt.
nk Tevrat, Muhammedin (s.a.v.)
hususiyetlerini ve onun manev vrislerini zmnnda
tamyordu. Bu da, brhime (a.s.). ve sya
(a.s.). bir ikram iin byle olmutu.
Bu Levhler mermer tandand.
Gkten indirilen bu levhlar ayn zamanda. Gkte
dnya benzeri baka yaamlarnda 0lduunun bir
gstergesidir, diyeiliriz.
Msnn (a.s.). teblii ile memur olduu Yedi
levha demek istiyorum. Dier iki Levh, byle deildi
bunlar, nurdand. O Yedi Levhin anlatld gibi,
mermer tandan olmasnn bir sonucudur ki, onlarn
kalblerinin katlamasna sebeb olmutur. nk
o Levhler tatand. Bu Yedi Levhin tmden ihtiva
ettii eyler yedi eitti, ilh iktiza
icab ve Levhlerin adedine gre durum bundan
ibaretti. imdi, o Yedi Levhi iinde bulunanlara gre
sralayalm.
Birinci Levh: Nr
kinci Levh: Hda
159
162
Allah-u Tal; bu iki mny, u yet-i kerme ile
bildirdi: TEVRAT biz inzl eyledik. Onda nr ve
hidyet vardr. Peygamberler onunla hkm
verirler. (5/44)
nc Levh: Hikmet
Drdnc Levh: Kv
Beinci Levh: Hkm
Altnc Levh: Ubudiyet
Yedinci Levh: Saadet yolunun ekavet yolundan
ayrd edilip aydnlatlmas. Birde uygun olann
beyan. te, Msnn (a.s.). teblii iin emir ald
Yedi Levh bunlard.
Msya (a.s.). mahss olan ki Levhe gelince, onlar
uydu:
Birinci Levh: Rububiyyet
kinci Levh: Kudret
Rububiyyetin ve Kudretin hakkatini Ms (a.s.)
kendinde brakt ve kavminden anlayacak kimse olmad
iin onlara amad. Fakat burada bir saptama yapalm,
yle ki, altndan buza heykelini yapan Samiride ok az
olarak Rububiyyet ve Kudret tecellisi olmu. ok
enteresandr buzaya tapmayanlar btn buzaya
tapanlar Allahn emriyle kltan geiriyorlar ancak
Samiriye sadece kavmin iinden k deniliyor. En bata
ldrlmesi gereken oysa Samiridir. te bu hakkatte
Samirinin bir nebze Rububiyyet ve Kudret tecellisinden
sebeblendiini gstermektedir ve bunlarn ksmen dahi
anlatlp kavim iinde karkla sebep olmamas iin
kavmin dna karlyor. Samiri sahrada Cebril (a.s.)n
sretlenerek bir at zerinde yol aldn grnce onun
atnn ayann bast yerin toprandan bir avu toprak
alm ve yapt altndan buza heykelinin ierisine
kartrm bu topra ite Cebril (a.s.)n hayt
kaynandan alnan bu bir avu toprak nedeniyle o heykel
160
163
buza sesi vermitir.
Msnn (a.s.). mmeti iinde, kemle eren
kimsenin bulunmay, son anlatlan ki Levhin
kendilerine tebli edilmeyiinin sonucudur. Tebli
edilemezdi nk, Dokuz Levhin tm teblii iin
emir almamt.
Seyri slk yolunda Ms (a.s.)n dersi Dokuzuncu
derstir ve Ms (a.s.)da Dokuz levh verilmitir.
Kendisinden sonra da, kemle eren kimse
olmad. Kendisinin manev vrisi de olmad. Hliyle,
Reslllah (s.a.v.) efendimizin durumu byle
olmamtr. nk o, Hibir eyi brakmayp, bize
ulatrd, tebli etti. Nitekim, u yetler, bize bu
mny ak ak anlatr:
- Biz kitbda hi bir eyi eksik etmedik.(6/38)
- Her eyi onda, ayrntlar ile akladk(17/12)
Anlatlan mnlarn bir icabdr ki Reslllah
(s.a.v.) efendimizin milleti, milletlerin hayrlsdr.
Getirdii din, tm dinleri hkmsz brakmtr,
kaldrmtr. nk Reslllah (s.a.v.) efendimiz,
dierlerine gelenlerin hepsi ile gelmitir stelik,
onlara verilmeyenleri de getirmitir.
Krn- Kerm ierisinde Tevrat, Zebur, ncil hepsi
mevcttur. Ms (a.s.) ile ilgili yetler Tevrati yetlerdir
ve doru olanlardr. s (a.s.)dan bahseden yetler
ncildir. Ayrca onlarda olmayanlarda mevcttur.
Onlarn bu noksanlklar icab, dinleri kaldrl-
m, kemli icab Reslllah (s.a.v.) efendimizin dini
ise taml ile mehur olmutur.
nk onlarn z Krn- Kerme hi bozulmadan
hakkatleriyle gelmitir.
Bu mn ise u yet-i kerme ile sbittir: Bugn
dininizi, size tamamladm. Sizin iin din olarak
slma raz oldum.(5/3) Bu yet-i kerme,
161
164
Reslllah (s.a.v.) efendimizden baka hibir
peygambere gelmemitir. Eer bu yet-i kerme bir
bakasna gelseydi, peygamberlerin sonuncusu onun
olmas lzm gelirdi. Hlbuki bu, ancak, Muhammed
(s.a.v.) iin saland. Anlatlan yet ona nzil
olunca, peygamberlerin sonuncusu oldu.
Daha ncede bahsettiimiz gibi Efendimizin (s.a.v)
mmeti artk hereyi idrk edecek seviyeye ulam idi.
Niin byle olmasn? Zira o, ne bir hikmet
brakt, ne de bir hidyet yolu. Ne bir ilim brakt, ne
de bir sr. Bunlarn hemen hepsine dikkti ekti,
ayktrd ve onlara iaret edip anlatt. Hliyle, bu
anlatma tarz, anlatlan eye gre deiik ekil ald.
Ne kadar aklamak icab ediyorsa o kadar aklad.
Anlattklarn, bazen aktan aa anlatt, bazen
edeb bir slupla anlatt, bazen iaret kulland,
bazen dolayl yoldan gidip kinaye eklinde anlatt,
bazen bir benzerlik dengesi kurup istiare yolunu
tercih etti. Anlatlanlardan bazlarnn mns akt.
Bazlar da, tefsir gerektiriyordu. Bazen de tevilli
yolu tercih etti. Bazen mns eitli ynlere
ekilecek ekilde, kapal ifde kulland. Anlattklar
mteabihattan oldu. Bunlarn dnda, daha nice
ifde ekli kulland ki hemen hepsi de, beyanda
keml eitlerinden saylr. bu anlatlan durum
icabdr ki bakasna bir katlma hakk kalmad,
iinde tam bir istikll sahibi oldu. Ve peygamberlerin
de sonuncusu oldu. Zira o, ihtiya duyulacak her
eyi getirdi. Kendisinden sonra gelen kmiller artk
tenbihini yapp ayktrmalar gereken hibir ey
bulamad. nk, Reslllah (s.a.v.) efendimiz,
hemen hepsini yapmt. Byle olunca, o kmile,
Reslllah (s.a.v.) efendimize uymak kald. Hliyle
bu uyu, Reslllah (s.a.v.) efendimizin tenbih ettii
ekilde olacakt. Ve o gelen bir tabi oldu. Byle
olunca, yeni bir din kuran peygamberlik hkm de
kesildi. Bylece, Muhammed (s.a.v.) peygamberlerin
162
165
sonuncusu oldu. nk o, keml vasf ile geldi.
Ondan baka bu vasfla gelen olmad. Eer Ms
(a.s.). kendisine tahsis edilen o ki Levhi tebli
edip kavmine anlatsayd, kendisinden sonra snn
(a.s.). gelmesine lzum kalmazd. nk s (a.s.).
o ki Levhin tad srr kavmine tebli etti. bu
mn icabdr ki, s (a.s.). ilk admda kudret ve
rububiyyetle grnd. Onun bu grn, beikte
ocuk hlinde iken konumas, gzszlerin gzn
amas, abra hastalna tutulan iyi etmesi ve
lleri diriltmesi idi. Bylece, Msnn (a.s.). dinini
hkmsz brakt. nk, Msnn (a.s.).
getirmediini getirmitir. Ancak anlatlan srlar
eidinden hkmleri aklad iin, kavmi ard.
Gittikten sonra da, kendisine ibdet eder oldular.
Dediler ki: Allah, n ncsdr. (5/73 )
Bu ler ise, Baba, ana ve oul idi. Bunlara da
Ekanim-i selse adn verdiler.
Yukarda anlatlan mn zerine, snn (a.s.).
kavmi eitli frkalara ayrldlar.Bunlardan bir ksm:
s, Allahn oludur. Dediler, ki bunlar, Melekiye
ad ile anlrlar.
Bunlardan bir ksm da, s (a.s.). iin: O,
Allahtr, geldi, insnolunu tuttu, dnd. Onlar, bu
szleri ile unu anlatmak istiyorlard: demolu
sretine girdi sonra, kendi yceliine dnp gitti. Bu
zmreye s (a.s.). kavmi arasnda, Yaakibe ad
verilir. Bunlardan bazlar da:
- Allah, u eyden ibarettir:
a) Baba, yni Rhl-kuds.
b) Ana, yni Meryem.
c) Oul, yni s (a.s.). peygamber.
s (a.s.). kavmi sapt nk itikad ettikleri eylerin
hi birini, s (a.s.). getirmi deildi. Onlarn
163
166
anladklar, snn (a.s.). iindeki d mndan
ibaretti. Bu ise onlar, hlen iinde bulunduklar
sapkla ekti. Nitekim bu mn, Allahu Talnn
sya (a.s.). u sorusundan da anlalr:
Sen mi insnlara, Beni ve anam Allahtan baka
iki ilh tutun dedin?(5/116)
Bunun zerine s (a.s.). anlatlan tebih sebebi
ile, tenzih yollu Sen sbhansn(5/116) dedi ve
devam etti, Benim iin hakk olmayan bir eyi
sylemem olmaz.(5/116) Yni, nasl seninle
aramda bir bakalk nisbeti yapabilirim. Ve nasl,
Allah brakn da bana ibdet edin diyebilirim.
Hlbuki sen, benim hakkatmsn, ztmsn ben ise,
senin hakkatnm znm. Seninle aramda bir
gayrlk yoktur. Bylece, s (a.s.). kavminin dedii
eyden kendisini tenzih etti. nk onlar, tenzihsiz
olarak mutlak bir tebih yoluna girmilerdi, itikadlar
buydu. Byle bir ey ise Allahtan reva deildi. s
(a.s.). devam etti:
Eer deseydim(5/116) Yni, slk hakkatnn
Allah olduunu sylemi isem, bunu Sen bilirdin
(5/116) Bu mnda s (a.s.). yle demek
istiyordu, Ben, bunu hi demedim ancak, tenzihle
tebih beyninin birletirilmesini syledim. Birin
oklukta zuhurunu dedim. Ama onlar, kendi
anlaylarna gre, yanldlar. Onlarca anlalan ey
ise benim murad ettiim mn deildi. Devam etti:
Sen, iimdekini bilirsin (5/116) Yni: Onlarn
itikad, benim murad ettiim mn mdr? lh
hakkatler zuhuru babnda onlara tebli ettiklerim
arasnda byle bir ey var myd? Yok muydu?
Yoksa, benim muradm, onlarca anlalann tam tersi
miydi? Devam etti:
Ben, sende olan bilmem (5/116) Bununla s
(a.s.). yle demek istiyordu: Ben, bu teblii onlara
ulatrdm. Ama iinde, onlar saptrmak babnda
164
167
olan bilemem. Eer bilseydim, onlarn sapmalarna
sebeb olacak bir eyi tebli etmezdim. Devam etti:
Sen, gaybleri btn incelii ile bilensin(5/116)
Ben ise gaybleri bilemem. Beni mzr gr. Devam
etti:
Onlara sylediim, ancak bana emrettiin-
dir.(5/117) yle demek istiyordu: Seni, kendimde
bulduum kadarn syledim. Bylece, emri tebli
ettim. Onlara nasihatta bulundum. Ta ki, onlar da
kendilerinde sana kan yolu bulalar. Bu yoldan, ilh
hakkat onlara akladm ki, ilerinde olan ey,
kendilerine alm ola. Onlara szm: Sizin de
Rabbnz, benim de Rabbm olan Allaha ibdet
ediniz (5/117) cmlesinden baka deildi. Bu
yoldan, hakkat, kendime has klmadm. Onlarn
tmnde, bu hakkat mutlak gsterdim. Seni, onlara
yle anlattm: Hakik mnmda nasl Rabbmsan,
onlarn da hakik mnlarnn Rabbsn.
Btn bu sylenenler anlatyor ki snn (a.s.).
getirdii ilim Tevrattakinden ziyade idi. Bu da
rububiyyet ve kudret srr idi. O bu srr aklad.
Bunun iin ise kavmi kfir oldu. nk, rububiyyet
srrn amak kfrdr. Eer s (a.s.). bu srr
kapasayd yhut onu, ibare kabuklar iinde
ve satrlar arasnda, iaretler hlinde kavmine tebli
etseydi, kavmi, kendisinden sonra, kfir olmazd.
Tpk, Reslllah (s.a.v.) efendimizin yapt gibi.
Bundan sonra da, dinin kemli babnda, ulhiyet ve
zt ilmine ihtiya kalmazd. Kald ki, bu ikisini
de, Reslllah (s.a.v.). efendimiz getirmiti.
Uluhiyyet ve zt ilmi bkbillah ve insn- Kmil
mertebeleridir. s (a.s.) kendisine verilen ilmi ak olarak
syledi fakat kavmi anlayamadklar iin onu kapattlar ve
bu kapatma da inkr hkmne girdi bu nedenle kfir
oldular. s (a.s.) kendisindeki rububiyyet mertebesini
gsterdi abdiyyet mertebesini gsteremedi. Oysa
Hz.Reslullah (s.a.v) bunu ibare kabuklar ierisinde bazen
165
168
aarak bazen saklayarak verdi. Karsndakinin idrk
kapasitesine gre gerektiinde at, gerektiinde kapatt
Efendimiz (s.a.v). Hem Zhir hem Btn olarak bu ekilde
teblite bulunduu iin her ne kadar Efendimize (s.a.v) de
kar kanlar olsa da, nceki peygamberlerin ald iddetli
tepkiyi almad.
te batllar slmn bu ndan ve nrundan aldklar
eyler ile bugnk ileri seviyelerine ulatlar. Ne yazktr ki
bu malzeme bizde olduu hlde onlarn teknoloji
seviyelerine ulaamyoruz ve bekliyoruz ki bu slm
anlay ile Bat toplumu mslman edeceiz, tabdir ki
olacak ey deildir. Batllar kendileri bizim kaynaklarmz
aratrp ilh hakkatleri bularak kendileri mslman
olacaktr. Bu ekilde gnein batdan douu belki
mmkn olacaktr.
Nitekim zt ve sft ynyle bir Hds-i erf
yukarda anlatld. Allahu Tal, peygamberine, zt
ve sft iini, bir yette birletirdi. O, yet ise udur:
Onun benzeri bir ey yoktur. Duyan ve gren
odur.(42/11)
Bu yetin zta ve sftlara ait tefsiri yledir:
Onun benzeri bir ey yoktur (42/11) yni, zta
taalluk eden ynnden, Duyan ve gren
odur (42/11) yni, sftlara taalluk eden ynyle.
Eer snn (a.s.). kavmine tebli ettiini, Ms
da (a.s.). tebli etseydi, kavmi, Firavunun katli
iinde kendisini itham ederdi. Firavun demiti ki:
Ben sizin al rabbnzm. (79/24)
Bu, bir iddia idi, rububiyyet srrnn ifas ise
ancak, Firavunun bu iddiasn verebilirdi. Ancak bu
i, Firavun iin tahkik yollu deildi. Bunun
iinde, Firavunla dvt ve galip geldi. Eer Ms
(a.s.). Tevratta rububiyyet ilminden bir aklama
yapsayd, kavmi kendisini inkr ederdi. Firavunla
ekitii iin ise onu ayplarlard, itham ederlerdi.
166
169
bu sebepledir ki, o ilmi, gizlemekle emrolundu.
Firavun beeriyetine uluhiyyeti verdii iin syledii
szde haksz idi. Sz doru olmasna ramen nefsinden
syledii iin tatbiki yanltr. Firavun zamann sz geen
en st kiisi idi ve evresinde kendisinden stn kimse
grmedii iin bu sz syledi oysa rububiyyet tecellisi
vahyi veya ilhmi yni ilh olmaldr. Ms (a.s.)n
aklamayp kendisinde brakt rububiyyet srrnn
Zhiren sylenmesi dahi ayn Firavunun syledii
cmleler ile olabilecekti.
Tpk, Reslllah (s.a.v.). efendimiz de, kendisin-
den bakasnn kabul edemeyecei baz eyleri
gizlemekle emrolunduu gibi. Bunu, kendisine
istinaden rivyet edilen bir hdise dayanak
sylyoruz; yle buyurdu: Mraca gtrldm
gece, bana ilim verildi:
Bir ilim idi ki; gizlenmesi iin benden sz alnd.
Bir ilim idi ki; teblii arzuma brakld.
Bir ilim idi ki; teblii ile emrolundum.
Gizlenmesi iin, kendisinden sz alnan ilim, ilh
srlardr. Btn bu srlar tmden Allahu Tal
Krna yerletirdi.
Aslnda Hz.Reslllah (s.a.v) n gizlemi olduu bir ey
yoktur fakat ehline amtr, genele gizlemitir. Efendimiz
(s.a.v) hem tebliini yapm hem de bu tebliin iinde
gizlenmesi gerekenleri gizlemitir. nk tamamen gizli
braklm olsa idi mmeti Muhammede hakszlk olurdu,
tam ak olarak anlatlm olsa idi bu sefer de
anlayamayanlara hakszlk olurdu.
Teblii ile emrolunduu ilim, Zhir idi.
Teblii arzusuna braklan ilim Btn idi.
Efendimiz (s.a.v) in karsna gelen kii bu ilmi idrk
edebilecek kapasitede ise Efendimiz (s.a.v) ona bu ilmi
tebli etti, deil ise etmedi.
167
170
u yet-i kermeler, Btn ilmini anlatr:
- Afakta ve kendi nefislerinde, yetlerimizi onlara
gstereceiz ki Hakk olduu aktan kendilerine belli
olsun. (41/53)
- Gkleri, yeri ve aralarnda olan, Hakk olarak
halkettik.(15/85)
- Yerde ve gktekilerin hepsini kendinden size ram
eyledi.(45/13)
nk Cenb- Hakk insn hlifesi olarak kendisindeki
cihazlar ile donatt ve lemleri emrine verdi. Beeri
aklmzla buradaki oluum ihtiamn anlamamz mmkn
deildir. Cenb- Hakkn tandan toprandan,
gneinden, melektuna kadar hereyini kullanyoruz.
Cenb- Hakk bizleri kendisine hlife yapm oysa bizler bu
hakkatleri bilmediimiz iin yerlerde srnyoruz nk
Cenb- Hakkn bize verdii asleti unutarak beeri
varlmzla yaamaya alyoruz. Cenb- Hakkn bize
verdii yzgeler ile btn lemlerde kula atabilecekken
snrl kck bir kab ierisinde yzmeye alyoruz.
Herbirerlerimiz nefis ukurlarmzda biriken pis suyu ok
geni zannediyoruz, hatta bu konularla ilgili rendiimiz
birka kelimeden sonrada bu ukurlar okyanus
zannediyoruz. Suya bir dalgn iradesiyle dalp batmas
vardr, bir de yzme bilmeyen bir kiinin boularak
batmas vardr. rfaniyet kiiye dalg elbisesi giydirir.
Beeri aklla yapmaya altmz eylerin sonucunda
yzme renemeden batmas kanlmaz olan gemilerden
suyun dibini boylarz.
Ona rhumdan fledim.(15/29)
Bu yetlerle anlatlan mnlarn iki yz vardr:
a) Hakkat ynne dellet eden.
b) eriat ynne dellet eden.
Durum anlatld gibi olunca, yerlemee bal
bir hl meydana kar. Kimin kabiliyeti varsa, o
kazanr.
168
171
Tevhid ii bir koudur ve yle bir koudur ki
arkasndan yetimek olduka zordur, kiminin nefesi ilk
turda tkanr kiminin ikinci turda neticede bu yolda
yryenler gittike azalr. nk duygulardan ve
artlanmalardan kurtulmak zere oluturulmu olan bir
bilgidir ve mn leminde hzl koulmaz ise bu mesafe
kolay kolay katedilmez, bu nedenle bu ksa mrde srt
gereklidir. Bu kou fiziki deil aklda ve gnlde olan bir
koudur. Bunun iin ite bir hl bir makam ve bu iin
meslek edinilmesi gereklidir. Miktar ynnden deilde
kalite ynnden okluk lzmdr. Kabiliyetin yannda gayret
gereklidir nk kabiliyet olup gayret olmaz ise olmaz
hatta gayreti olup kabiliyeti olmayan kii daha stn olur.
nk biri kendisindeki deeri bilip deerlendirememekte
dieri iyi niyetle hareket ettii iin ne kadar olsada bir
deerlendirmesi vardr.
Bir kimsenin, ilh bir anlay var ise bu teblii
alr makamna ular. Anlatld gibi bir anlaya
ship olmayana gelince, o hakkatler kendisine
anlatld zaman, derhl inkr yoluna sapar.
Kendisine bu gibi hakkatlerin anlatlmamasna
sebep ise sapmamasn temindir, ekavetini de
nlemektir.
te bu da bir rahmettir. s (a.s.) anlatmas gerektii
iin hakkatleri anlattndan kavmi kfir oldu. mmeti
Muhammede ilh hakkatlerin tam ak olarak anlatlmayp
yar ak anlatlmasnn sebebi de sapmamasn temin
iindir. Rububiyyet hakkatlerinin anlatld bir kii hemen
olmaz mmkn deil gibi tepkiler vermeye balad
anda konuyu kapatmak gereklidir nk onu bozar bu
durum ve kendisinin menfati iin anlatmamak gereklidir.
Fakat tam tersi her verileni alan bir kiiyle karlaldnda
yava yava dozunu arttrarak bu bilgiler verilir.
Gizlenmesi iin sz alnan ilim, derin mnl
olduundan, tevil yollu Krna konmutur. Bunu
da ancak, ilmin zn bulanlar bilir. Ba art bu, bir
de, ilh keif yolu ile bilinir.
169
172
Tevil yolu yoksa, ilh keif yolu yoksa bir kimse rif
olamaz ancak alim olur. Tevil yetlerin Allah indindeki
mns keif ise oray kefetmektir, ikiside ayn kke
dayanmaktadr ve esas anlamda kkten dincilik budur.
Keif ise ilimde olur. Peygamberlere gelen vahiy,
evliyaullaha gelen ilhm, temiz mminlere gelen ise
firasettir. Mminin firasetinden saknn deniliyor, ki
evliyaullahn ilhmndan ve peygamberin vahyinden nasl
saknlmas gerektiini siz dnn. Bir insn hangi
mertebeye karsa ksn ihtiyat elden brakmamaldr.
Kef iinde oraya uzanmak gerekir. Zhiren dahi bir
ihtiyacmz iin aba gstermemiz gerekir ki Btnen bu
aba ok daha fazlasn gerektirir.
Bundan sonradr ki, o kimse, Krn dinler ve
onun mahllini bilir.
Kii okuduu Krnn mahllini bilir yni hangi yeti
hangi satr okuyorsa ve o satr hangi meretebeden gelmi
ise onu bilir. Bunu bilmedikten sonra Krn hakkyla
okumak ta mmkn olmaz zten.
Efendimiz (s.a.v) in buyurduu gibi Krnn Drt
mertebesi vardr, hatta Yedi, hatta Yetmi, hatta sonsuz.
En az Drdn bilmek gereklidir, bunlarda:
Zhiri, Normal yazl hliyle Krnn okunmasdr.
Btn, Krn- Kermin Rabbcasdr.
Haddi, yetin bahsettii konuda uzanabildii
mesafedir. rnein cennet hakknda 4-5 kelime ile
anlatlmak isteneni alp deerlendirip cennetin geniliini
dnmeliyiz ki yete biraz yaklaabilelim.
Matla, yni dou yeri, kaynadr. Efl, esm, sft
ve zt mertebeleridir.
Bunlar bilen kii gerekten Krn okumaktadr.
Krn okumak demek ierisindeki mny anlamak
demektir. Mny anlamak demek ise kelmn beer
ynn anlamak deildir, Cenb- Hakk ezelde o yetin
170
173
yazlmasndan neyi murat etmi ise onu anlamak demek
Krn okumak demektir. Krn zt olduundan onu
okumak zt anlamak demektir ve btn mertebeler ztn
iinde olduundan onu okuyan bu mertebelerin hepsini
ayrabilme kabiliyetine de sahip olduundan dolay yet
hangi mertebeden zuhur etmi ise onu anlayarak hakiki
Krn gnlne indirir. Elimize Krn aldmzda
kadna, mrekebine dediimiz karlk ile maddi kat,
mrekkeb olan ksmn elimize alm oluruz, yoksa iindeki
mnlarn karln dememiz mmkn deildir.
Yni, Allahn Krna yerletirdii ve onun
gizlemesi iin, Reslllah (s.a.v.)efendimizden sz
ald ilmi, Allahu Tal:Onun tevilini, ancak Allah
bilir. (3/7) yeti ile bu mnya iaret eder. Hliyle,
bu mn, stteki yetten aldmz vakf iaretine
gre okuyanlarca verilen bir mndr. Ve o ki,
znde, o tevile muttali olur, ite onun ad, Allahtr.
Bu mny anla.
Daha nasl alsn ve kapatlsn ilh hakkatler. Bu ilim
s (a.s.)n mmetine at rububiyyet ilminden bir
ilimdir. Fakat Efendimiz (s.a.v) bunu bazen ap bazen
kapatt ve atn da ehline at iin itiraz olmad.
Yoksa bu yukarda yazlan hakkatleri Zhir ehli birine
anlatmaya alsak bizi annda reddeder. Bu yzden
Cenb- Hakk Ben kulumun zannna greyim diyerek
bunlar o kadar byk bir hogr ierisinde ifde ediyor.
Bu nedenle ne bir kimsenin grne mdahle etmeye ne
de inkr etmeye gerek yoktur, zten herkes kendi hesabn
kendi vicdannda gryor.
Cenb- Hakkn, peygamberlerin, evliyalarn, irfan
ehlinin gyesi kabiliyet sahibi olanlara bir yol amaktr.
Efendimiz (s.a.v) hiden, mbeiran ve nezrn
gnderilmitir. hiden, bir kiinin hit olabilmesi iin
en iyi ekilde o meseleyi grp bilmesi gerekir, Efendimiz
(s.a.v) bu lemlerdeki en byk mhiddir. Efendimiz
(s.a.v) ayrca dier btn peygamberler zerine de hit
olacaktr nk hepsinin zerinde Hakim mertebesindedir.
171
174
mmeti de dier mmetler zerine hit olacaktr. Bu
nedenle bizlerinde Efendimize (s.a.v) yarar bir mmet
olmamz gerekir ki hitlik yapabilelim. Mbeiran,
mjdeleyici yni bizlerin hakkatini anlatp bildirmesidir
yni her bir insnda mevct olan ilh hakkatin mjdesini
vermesidir.
Krn- Kermin muhkem yetleri beeri aklla zhiri
olarak anlalabilen dzeyde yetlerdir. Mteabih yetler
ise ismi zerinde, tebih ile yni benzetme ile ifde edilen
yetlerdir. Kalplerinde erilik olanlar bu mteabih
yetlere tabi olarak yanllk yaparlar diyerek bu yol
genele kesiliyor. limde derinlemi olanlar bunun Tevilini
ancak Allah bilir derler, yetin devamnda ise sadece
Ullelbab denmektedir. Ullelbab ise beeriyetleri ile
deerlendirme yapmayp yetin kaynana ulaanlardr.
Tevil bir eyin evveli yni kaynadr, nasl ki bir su
kaynandan ktnda tertemiz iken aktka dereler,
nehirler derken kaynakla ilgisi olmayan bir oluuma
dnyor ve rengi, tad gibi zellikleri deiiyor ve biz de
bu su zerinde aratrma yaparak su budur dersek hata
yaparz, bu suyun hakkatini ancak kaynann bana
giderek alacamz numune ile deerlendirmek
mmkndr. Tevilini Allah bilir szn de iki ekilde
dnebiliriz ya bunu ancak Allah bilir diyerek kenara
ekilmek veya tevilini kendisinde idrk eder ki o da
Ullelbabtr, ite onun ad Allahtr. Ancak unu da
ayrmak lzmdr ki bu sz o kii Allah demek deildir, o
anda uluhiyyet bilgisine ulamtr ve tevil ona o
mertebeden geliyor demektir. O Allahn ta kendisidir der
isek irke deriz fakat Allahn gayrdr dersek ona da
hakszlk etmi ve Rabbmz tanmam oluruz.
Gnmzde artk Krn- Kermin tam bir vahdet
tercmesinin yaplmas lzmdr ki batya bununla stnlk
salayalm, elimizdeki malzemeyi deerlendiremiyoruz.
Beyan yolu yine bizi aklama kousu iin
hazrlanan meydana doru coturup koturdu. Ve
aklanmas, hibir zaman akla gelmeyen aa
172
175
vuruldu.
Bu kou kiinin oturduu yapt mn lemindeki,
idrk elemindeki, dnce lemindeki koudur. Kii oturur
gibi gzkr fakat fezada koar.
Biz, yine yolunda olduumuz bahse dnelim.
Tevrat mevzuuna geelim.
Bilesin ki Tevrat, sftlara bal olarak, isimlerin
tecellilerinden ibarettir. Bu ise Hakka has zuhur
yerlerinde, yce sbhan olan Hakkn zuhurudur.
Yce Hakk, isimlerin, sftlar ynne deliller hlinde
nasbetti. Sftlarn da ztna delil eyledi. Hliyle bu
olanlar zuhur yerlerinde ve halkndaki zuhurunda
olmaktadr. Bu arada vsta isimler ve sftlardr,
zta gtren baka yol da yoktur.
Her esm Cenb- Hakka gtren bir yoldur. Kii ilim
istiyorsa cehil kapsna gidecek nce yni ben cahilim
diyecek ki kendisine ilim verilsin. Bir fiil varsa ortada onu
ortaya koyan bir isim vardr, isimlerin bal olduu yer ise
sftlardr ve sftlar da, ztn varln ortaya getirip
ispatlar. Neticede hereyin hakiki ztn tecellilerinden
ibaret olduu anlalr.
te slmiyet bu hakkatleri ortaya getirdi, dier
peygamberlerin getirdiklerinde bu bilgiler yoktu.
Yukardaki mn zerine biraz alalm. yle ki,
halk bir sadelik zere halkedilmitir. Byle olunca
onun hli ilh mnlardan yana bo olmaktr.
Ancak onun durumu beyaz bir kaftan gibidir.
Karsna gelen nak kendine ilenir. bu naklar,
isimlerdir. Yce Hakk ise onlarla isim alr. Bu isimler
ise Hakkn sftlarna dellet ederler.
Efl lemi olmasa o isim ve sftlar nerede zuhur
edecek ve hakkatlerini ortaya karacaklar. te kaba
malzemeden yaplmtr diyerek baktmz bu lem
dncesi ok yanltr. Bir ey ortaya gelmi ise
muhakkak o kendi kemli zerinedir.
173
176
Halk ise Hakk o isim yolundan bildikleri
sftlarla tanrlar. Tandktan sonra da Hakk ehli
olurlar. Hakk ehli olanlar ise anlatlan yoldan onun
ztna doru yolu bulurlar. Bunu bulduktan sonra
onlar, isimlere ve sftlara birer ayna gibi olurlar.
Onlar ki byle oldu. simler onlarda zuhura gelir
keza sftlar da. bu zuhurdan sonradr ki,
nefislerini kendilerine ilenen zta bal isimlerin ve
ilh sftlarn nak ile bilirler. Bundan sonra, Allahu
Tel, zikredildii zaman, zikredilen kendileri olur.
Bu da nakn aldklar ismin icab olur. te Tevratn
mns, yukarda anlatlanlardr.
Tevratn tredii kelime kk, Tevriyettir.
Tevriyet ise, lgatte u mnyadr, mny
mefhumlarn en uzana balamak.
Tevrattan nce gelenler mahlli kitplard, Tevrat
gelince kapsam daha geniledi nk esm mertebesi
olduundan Tevrat ile isimlerin tecellileri almaya balad
artk.
Bu mn ise avam halka gredir. nk onlara
gre, Hakkn sarih olarak, aktan anlatl, itikad
bir hayldir. Avam halk iin bundan baka ne olabilir
ki? elbette olamaz. Yni, anlatlan mnnn dnda
bir ey. Ama, irfan sahipleri katnda Hakk, kendi
ztlarnn hakkatdr. Haktan murad da, kendileridir.
te kiideki Emin Belde budur. Avam halk Hakk
telere att iin kendi hayllerinde bir Hakk oluturup
ona itikad etmektedirler. Oysa irfan ehli indinde Hakk
kendi hakkatleridir. Her kiinin ayan sbitesindeki
dzenlemeyi Cenb- Hakkn ortaya geitrmesi kendi
varlnn Zhire kmasndan baka bir ey deildir. lh
isimlerin belirli terkipler hlinde aa kmas avam halkn
yaratma dedii eyin asldr.
Haktan murad kendileridir demesi ise Hak esmsnn
en geni kapsamyla oradan zuhura gelmi olmas
demektir. Gafil olan insnlarda da Hakk esms vardr,
174
177
cisimlerde de Hakk esms vardr fakat onlar bunu
bilemedikleri iin Hakk esms orada perdelenmitir. te
nefislerinize zlmettiniz sznn hakkati de burada
ortaya kmaktadr, kendisinde var olan Hakk esmsnn
ortaya karlp hakkatinin anlalamamasyla nefse
zlmedilmi oluyor. rnein bir kii cebinde olan ok
deerli bir altn deerlendiremeyip a olarak dolarsa
kendisi kendisine zlmetmi olur yoksa ona hariten birisi
zlmetmi olmaz. Yni kii telerde bir Hakk aramayacak
zten kendisinde mevct olan Hakk arayacak. Bizler
Peygamberimizin (s.a.v) her ynyle vrisleriyiz
Bu tr konumamz, Tevratta, iaret konumas
saylr.
imdi, Msya (a.s.). gelen Yedi Levhde neler
vard, onlarn aklanmasna geelim. Yukarda zet
olarak anlatld, burada tafsil yoluna gidilecektir.
Birinci Levh: Nr
Burada, unu bilmen gerekir ki, bu levhde
bulunan ilim eitleri, yalnz levhin ald o isimden
ibaret olmamaktadr, bunda olsun, dierinde olsun,
kalan levhlerdeki ilim eitleri de bulunur. Ancak, bir
levh iin, hangi hkm galip ise onunla isim
verilmektedir. Tpk, Krn srelerinde olduu gibi.
Bir srede, hangi i ar basarsa, o sreye o iin ad
verilmektedir. Hlbuki o srede, hem adn ald
ilim eidi vardr, hem de bakalar. Nr levhinde,
yce Hakkn, vahidiyet ve teklik yolundan vasf
vardr. Ama mutlak bir tenzih yolu ile. Bir de yce
Hakk, halktan ayrd eden hkm vardr. Burada,
ayrca Hakkn rububiyyeti ve kudreti de anlatlr.
Hliyle bu anlatmada, onun gzel isimleri ve yce
sftlar vardr. Btn bunlar, stn ve tenzih
yoluyla, Hakka lyk bir ekilde anlatlr. Yni, Nr
Levhi ad verilen Levhde.
kinci Levh: Hda
Bunun iinde, Hakkn zn anlatan ilh haberler
175
178
vardr. Bu, zevke dayanan bir ilimdir. Mminlerin
kalbine ilhm yolu ile gelen nr sretindedir.
nk, Hda, kendi znde ilhma bal bir varln
srrdr. Kullar aniden yakalar. Bu ise ilh cezbenin
nrundan ibarettir. yle bir cezbe nrudur ki irfan
sahibi, onun iinde, yce manzaralara terakki eder
ama, ilh bir yoldan yni, Allahn srat zerine.
bu anlatlan durum, insn heykeline inen ilh
nurun kendi mahlline ve meknna dn eklinden
ibarettir. Burada, Hda, anlatlan nra sahip olan
kimsenin, AHdyyet yolundan stn mekna ve en
gzel seviyeye ulamasndan ibarettir.
Cezbe olayna trikatlarda ok nem verilir ve
muteberdir ve zendirilir fakat hakkatte bu ok tehlikeli ve
yanl bir itir. Tabki muhabbet olacak, cezbede olacak
fakat kontroll olacak. Salikler zikir esnsnda cezbe ile
yle hllere gelirler ki kendilerini yerden yerlere atarlar ve
etraftan kimse mhahle etmez, hatta bizde byle olsak
diye zenirler. Oysa bu ok yanltr, birincisi bu cezbe
hlinde zten ok snrl olarak kullandmz beyin
hcreleri yanmaktadr ve yenilenmedii iinde dncede
ok snrl kalnmaktadr. Ar basan duygusallkta
kalnmaktadr ve adet hline gelen bu hl sonucu kk
kk muhabetler ile srekli bu hlin altna girmeye
balar. Daha sonra bu cezbe hlinde uur gittiinden
mkellefiyeti kalkar ve mslmanlktan dahi kar.
Gerek cezbe ile sarholuk cezbesi arasndaki fark
yledir ki, insn beynininde ego merkezi olarak kullanlan
benlik bilinci vardr ve nefsi bilintir. te bu merkezin
kapasitesi dar olduundan yaplan almalar sonucu gelen
oluumlar buraya smaz ve buray yakarlar, cezbe hlinde
iken barp armalar ite bu beeri akln kendisini
muhafaza edememesinden kaynaklanan uur aknldr.
Salkl bir seyri slkta beynin o blgeleri kapatlr ve
o hl gelse dahi tesirini uzun sre srdremez.
Cezbe, cazibelenme demektir. Cezbenin ilh cezbe
olmas lazmdr ki bu cezbede kendini yerlere atma, saa
176
179
sola savrulma sz konusu olmaz, kiinin kendi leminde
bulunduu makam gerei oluan hayret hlidir. Hayret hli
derken beeri anlamda hayret, aknlk hli deildir
bahsedilen, Allahn ztna giden yoldaki manzara ve
bilgilerde hayretlenmektir. Bu da ancak aklla olur, akl o
istikamete ynelir ve orada yrmeye devam eder yni
ekilmeye orada devam eder. Beyindeki ilh benliin
merkezi olan bu blm irfan ehli olarak faaliyete
geirmek gereklidir. te derslerler, sohbetlerle, zikirlerle
nefsi benlik merkezinden bu ilh benlik merkezine
balant kurmak oraya geerek oray faaliyete geirmek
gereklidir nk akl kll ile irtibat salayacak esas
donanm oradadr. Bu gei salandktan sonra kiinin
mrnn sonuna kadar bu faaliyet devam eder ve bunun
ad da seyri fillah tr. Oras da yle bir geni hazinedir ki
dolmasna imkn yoktur, oradaki artlar srekli devam
eder. Rahmn sresinde olan hsann karl ihsan
deilmidir yeti kermesiyle bu hakkat belirtilmektedir.
Cenb- Hakk diyor ki Ey kulum sen ihsanda bulunmakla
malnn azalacan m zannediyorsun, sen ihsan et
karl sana yine ihsandr. Zhiren maddi yardm demek
olan bu ihsan gerekte ilh Cemali gstermektir. Beeriyet
kanalndan verilen bu ihsann uluhiyyet kanalndan karl
gelir. te cezbe Hakkn bu ltflar karsnda onlar idrk
ederek hu ierisinde olmaktr ki, bu hlin darda bir
grnts olmaz ve dardan bakan kimsede bunu zten
anlayamaz.
Bu anlatlanlar hemen renilip kabul edilip tatbik
edilecek eyler deildir, evvel bunlar ilim olarak almak
daha sonra da yava, yava bnyeye intibak ettirerek
sindirmek lzmdr.
Ama, ne belli bir cihet, ne de belli bir yn vardr.
Bu levhde, milletlerin hllerine dair kefin ilmi
vardr. Onlardan ncekilere ve sonrakilere dair
haberler de vardr. Rhlar lemi saylan melekt ilmi
de bundadr. Rhlar lemine hkim olan ceberut
leminin ilmi de bundadr. Bu ise hazret-i kudstr.
177
180
Yine bu levh de bulunan ilimler arasnda, Berzah ilmi
vardr. Ayrca, kyamet ve kyamet gn, mizan,
hesap, cennet, cehennem anlatlr. Yine bu levhde
bulunanlar arasnda, tm muhakkiklerin haberleri
vardr. Ekl, sret, tlsm cinsi eylere konan srlar
ilmi de, bu levhde bulunanlar arasndadr.
srloullar, bu srlar bilmekle nice iler grd.
artc kerametleri de, yine bu esrar bildiklerinden
gstermilerdir.
nc Levh: Hkmet
Bunda, ilmi sulklerin ekillerini bilmek vardr.
Hliyle bu, Tecelli ve zevk yolundan olmaktadr.
Btn bunlar, ilh ve kuds makamlarda olmaktadr.
Bu olanlar arasnda, Nalnlar karmak, Tra
kmak, aala konumak, gecenin karanlnda ate
grmek vardr. Btn bunlar, ilh srlar meyannda
saylr.
Bunlar trikat mertebesinin gerekleridir fakat hakkat
mertebesinden gelen bir yansim ile. eriat, trikat,
hakkat ve mrifet mertebelerinin herbirinde ayamzda
baka nalnlar vardr.
Bu levh, emre amade klmak vb. yoldan rhan
gelileri bilmenin asldr. Anlatlan eitteki ilh
hikmetler babnda her eyin ilmi bu levhdedir.
Heyet, hesap, gk ilminin asl da, bu levhde
bulunanlar arasndadr. Aalarn ve talarn vb.
eylere ait ilmin temeli de bu levhdedir.
srloullar arasnda, bu levhin ilmini bilen rahip
olmaktadr. Onlarn dilinde rahip, Allahlk olan,
dnyay brakp mevlya ynelen kimse, demektir.
Drdnc Levh: Kva
nen hikmete dair ilerin ilmi ve beer glerde
bulunanlarn ilmi bu levhdedir ki bu, manevi
zevklere dayanan ilimdir. srloullarndan bir
kimsede bu ilim hasil olursa o Hibr olmaktadr. Hibr
olmak ise Msnn (a.s.). manev vrisi olmak
178
181
mertebesine kmak saylr. Bu levhde, remizler,
iaretler, misller ounluu tekil eder. Hikmet-i
ilhyenin beeri glere konmas sebebi ile Hakk
Tel onlar misl yollu Tevrata yerletirdi, bildirdi.
Nitekim ayn mnda, Yahyaya (a.s.). buyurduu u
emirle dikkti ekti,
Ey Yahya, kitb kuvvet ile al. Daha ocukken,
ona hikmet verdik.(19/13)
Grlyor ki, bir eyi kuvvet ile almak ancak,
Hikmeti bilen ve ilh nra yol bulan iin mmkn
olmaktadr.
Bu nr akl kll ile balantl olan beynin faaliyete
geirilerek rettii nrdur. te o zaman kiinin gittii yol
bu nr ile kendiliinden aydnlanmakta ve nn
gstermektedir. Furkan sresi 63. yetinde belirtildii
ekilde Rahmnn yle kullar vardr ki yeryznde
tevz ile yrrler ve kendilerine sataanlara selm der
geerler ite bunlar Hikmet sahibi olan kullardr.
Bu bak, bir adan o kii bana ne derse desin onunla
mnaka etmeye demez dncesidir.
bir baka adan bunu Hakk byle diledi ve bana
syledi dncesi iledir.
bir baka adan ise ben diye bir ey yok ki o kiilerin
syledikleri eyler bana ulasn dncesidir. te
ehlullaha ok ulamaz sznn ifdesi budur. Yni sz,
dnce, hakaret oklar onlara ulamaz nk orada
ulaacak kimseyi bulamaz.
Bunu aldktan sonradr ki, ilh hikmetten yana
bildii kadar, duygulara karmaktadr.
Buradaki duygular beeri duygular cinsinden deil ilh
hakkatlere dayanan cinstendir.
Bu i, manev zevke dayanan bir itir. Kimde bu
eit zevk varsa mnsn o anlar, bakas
anlayamaz, kald ki bu, havas zmresine ait bir itir,
179
182
vam iin deildir.
Zevk kelimesinin burada anlatmak istedii mny ok
iyi anlamamz gereklidir eer bu zevk ifdesi beeri
kaynakl bir zevk ise o kiiyi bireysel varla gtrr. Bu
zevk asl tibaryla ilm huzur demektir.
Simya ilmi de, bu levhde bulunanlar arasndadr.
stn by ekli de, bu levhdedir ki bu bir bakma
kerametlere benzer. Buna, stn by demenin
sebebi onun ilca, bir ileme tabi tutmadan bir ey
sylemeden oluudur. Bunun oluu, srf insnda
bulunan byleme gcne dayanr. Bu durumda,
iler, byy yapann arzusuna gre olur. Bu ite, o
byy yapan, hayl leminde bulunan sretleri bu
his leminde gsterir. El dedirip tutulacak
grlecek gibi yapar. Bunun oluu u ekildedir, ona
bakanlarn gzn, kendi hayl lemine sokar. O
hayle istedii sreti verir. Sonra, bakanlara o sreti
gsterir. Onlar da onu, gzleri ile grrler. O i,
haylen olmaktadr, ama o bakanlar, bu his
leminde olduunu sanrlar. Bu i Tevhid yolunda,
benim bama geldi. Bu vctta hangi sretle olmay
istersem, o srete giriyordum. Hangi ii yapmay
istersem, o ii yapyordum. Ancak, bu iin tehlikeli
bir yol olduunu bildiim iin braktm. Onu
yapyordum, nk, Cenb- Hak bana, Kf ile Nn
arasna koyduu gizli kudret kapsn aralamt.
Hakk yolunda kii eer yolcu ise, bu varlklarn
yaad blgelerden geer. Salikler buralardan
geerlerken kendilerine sunulanlar tadar ve bu tadn
zevki ierisinde kalrlarsa, ve oray aamazlar ise yanp
gittiler demektir nk onlarn oyunca olurlar. Buradan
mutlaka gemek lzmdr nk buradan gemeden onlar
tanmak mmkn deildir. Hakk yolunda mniler oktur,
ite onlar ancak bilip rendikten sonra amak
mmkndr.
Kf, Kudret, Nn ise Nrdur yni Kudret nrunun
tecellisidir. Bu tecelli bizde olursa nmzde hi bir mn
180
183
kalmaz. Yeter ki biz gnlmz salam tutalm inn
fetahn leke fethan mubn yni Muhakkak ki Biz
sana apak bir fetih verdik (Fetih, 48/1) yeti bizde
olduu srece hibir ey nmzde duramaz. Benim de
bama gelen bu hdisede her sabah taptaze haberler
getiren bir melek vard, fakat ilmi melekten deil Hakktan
almak gereklidir, yni aracdan deil kaynaktan almak
gereklidir bu nedenle bir zaman gelince onun da ortadan
kalkmas arttr. Efendimiz (s.a.v) buyuruyor ki Benim
yle bir zamanm olur ki ne bir neb-i mrsel ne bir melek-
i mukarreb oraya giremez.

Beinci Levh : Hkm
Bunda, emirler ve yasaklar ilmi vard ki bunlar,
srl oullarna, Allahn farz kld eylerdi, haram
olmasn istedii ii de, haram klmt. Bu levh,
Msev yolunun anlatld levhdir ki Yahud yolu,
bunda anlatlanlara gre kurulmutur.
Altnc Levh: Ubudiyyet
Halka lzm olan hkmler, bu levhin iindeydi.
Mesel, Zillet, iftikar, korku, h gibi eyler. Hatta
bu mnda Ms (a.s.). kavmine yle demiti,
iinizden biri, ktle karlk ktlkle ceza
verirse Firavunun tanrlk davasna benzer davaya
girmi olur. nk kulun, iddia edecek hibir hakk
yoktur. unlar da, bu levhde, bulunanlar
arasndayd, Tevhid srlar, teslim, tevekkl, ileri
Hakka smarlamak, rza, korku, rabet
zhd, Hakka dnp bakasn brakmak vb. eyler.
Yedinci Levh: Saadet ve ekvet
Bu levhde Allaha gtren yol anlatlmaktadr. Daha
sonra, saadet yolu, ekavet yolundan ayrd edilip
anlatlmaktadr. Yine bu levhde bulunan cmleden
olmak zere, saadet yolunda, dierine nazaran daha
uygun olan anlatlyor ki, bu saadet yolunda ciz
181
184
olan itir. bu levhdedir ki Ms (a.s.). kavmi
dinlerinde isteyerek baz yenilikler yapmtr ki bu
kardklar arasnda rhbaniyet vardr. Bunu kendi
akllarna gre yaptlar, Msnn (a.s.). kavline gre
deil. Allahn kendilerine bu levhde tand cevaz
yoluna girerek o icad yaptlar. Onun da hakkndan
gelemediler. Eer o icadlarn ilh bir ihbar, ilh bir
keif yolundan yapm olsalard, Allah, o ite
kendilerine g ihsan ederdi. Ama nerede? Kald ki
yle bir eyi hakk ile yapmak, onlar iin imknszd.
Eer byle olmasayd, Allah onlara o ii
peygamberinin dili ile emrederdi. Msnn (a.s.). ise
o gibi ileri yapmalarn sylemeyii onun cehli
deildir, onlara acmasdr. Bir de, o hakkndan
gelemeyecekleri ii yapnca, ceza grecekleri
endiesi idi. Yine, bu levhde bulunanlar arasnda
beden ilmine ve dinlere ait bilgi vardr.
Bu yapraklara, Tevratta bulunanlar bylece
aldk. bu aldklarmz, Allahn bize ihsan ettii
keif yolundan oldu ama ksa anlattk. nk
kasdm, zet olarak anlatmak, eer onu, bandan
sonuna kadar tm alsaydk, ok uzun olurdu. Hayli
uztmamz gerekirdi. Bundan da, pek fayda
kmazd.
Netice, toplu olarak Tevrat bu anlatlanlardan
ibarettir. Kalann da anlamaya al. Allah Hakk
syler. Bu yola hidyeti nasib eden Allahtr.

*************
Bu gnlerde 2,000li yllarda yayoruz ve rakkamlar
s (a.s.)n doumuna gre verilmi olan tarihlerdir,
mildi olarak belirtilen bu tarihlerin birde ncesi vardr,
yni insn yeryznde olduundan beri bu zerinde
durduumuz mevzular konuulmaya balanm. Srayla
btn peygamberler vstasyla ve kendi mertebeleri
dzeyindeki bu konumalar ile her devirde konuulmutur.
182
185
Efendimiz (s.a.v) geldii zaman Krn- Kerm
vstasyla btn bu konuulanlar en batan
demiyyetten alarak en st mertebe olan kendi
mertebesine kadar karmtr. Dier peygamberlerin
konutuklar konular sadece kendi mertebeleri iinde
olduu hlde bugn bizlerin konutuu konular, dem
(a.s.) dan balayarak mraca kadar uzanan ve uluhiyyete
kadar btn mertebeleri kaplayan bir geniliktedir. Bu da
bizlerin ne kadar byk bir ilim ve irfan ierisinde
olduumuzu gstermektedir, bunu bu ekilde
dnmemizde Cenb- Hakkn bu mmete ne kadar
byk bir ltfta bulunduunu bilip kendi kadir kymetimizi
anlamamz iindir.
Efendimizden (s.a.v.) sonrada slmiyyet ile ilgili bir
ok sohbetler yaplmtr fakat vahdet sohbetleri ne yazk
ki ok az katlmlarla olmutur. Bu vahdet sohbetlerinin
kkleri beeri dzenlemeye dayanan deil ilh dzenleme
ye dayanan ve balangc dem (a.s.)dan tibaren gelen
bir sretir. Bu kadar kkl bir eitimdir seyri slk ve
amas, bozlmas ve kesintiye uramas mmkn
olmayan bir seyirdir ve buna Kevser rma deniliyor.
Efendimizin (s.a.v) erkek ocuklar vefat edince mrikler,
Efendimizden (s.a.v) sonra slmiyyetin sona erecei
fikrine kapldlar, fakat bu yeti Kerme ok ak bir yn ile
slmiyyetin devamn anlatyor. Hz. Reslullahn (s.a.v.)
Kevser rmann ak gnllerden gnllere kyamete
kadar srp gidecek inallah.

: . ~ _ ' ~ _ ~. _ ' ~ . ' ~
_, ~' , ~ : .
(151) Kle rabbgfirl ve li ah ve edhiln f
rahmetike ve ente erhamur rhmn.
Ms dedi ki: "Ey Rabbim! Beni ve kardeimi
bala! Bizi rahmetinin iine al. Sen merhamet-
lilerin en merhametlisisin."
183
186
Cenb- Hakkn rahmeti olmasa nefsi emmre o
mertebede dahi kiiyi alaa edebilir.

. ~ , , '' , _ ~ - ' . _, ' . ~\
~ . : ' ' , .' , , ~ ' _ - ' , , . _ -
_, . '
(152) nnelleznettehazl cle seyenluhum
gadabun min rabbihim ve zilletun fl haytid duny,
ve kezlike neczl muftern.
phesiz o buzay ilh edinenlere Rablerinden
bir gazp, dnya haytnda iken de bir zillet
eriecektir. te biz, iftiraclar byle cezalandrrz.
Buzay put edinmek, nefsi emmre evresinde
bulunan glere, akl, gerek Rabbnz bulun ve ona
ibdet edin dedike, nefis hayr, biz putperest olacaz
diyerek, altndan yaplm buzaya yni maddeye
tapyorlar.
Belki Zhiren paras ok olup, paraya tapanlarn
durumlar ok iyi gibi gzkse de bu gerekte zillet ve
gadaptan baka bir ey deildir, nk bu nefis madde ile
ilgili neyi en gzel ekilde yaparsa yapsn kesinlikle iinde
huzur bulamaz, hep daha fazlasn ister. Kiinin kanaat ehli
olabilmesi iin asln bilmesi lzmdr. Kendi hakkatini
bildii zaman ok az eyler ile hatta hi denecek ey ile
huzurlu olmasn bilir ki ok huzurlu yaar. Bir insn
altndan yaplma binalarda yaasa her istedii yaplsa yine
iinde boluk vardr nk orada Rabbi yoktur, Rabbi
olmayann da huzuru mmkn deildir. Zhirdeki ksa
sreli nefsi emmrenin menfatini n plana kararak
yaayan kimselerin hli byledir. u anda bizlerin yaad
zamanlar nefsi emmrenin tarihteki en iddetli hllerini
yaayarak, kendisindeki byk gleri de tanmaya
balad dnemlerdir. Firavunun nefsi emmresi
184
187
Bu gnn insnndan daha yumuak idi, nk bugnk
teknik donanm o zaman yoktu, nefsi emmre eline
geirdii teknik donanmlar kendi emrinde kullanr,
Rhmani olarak kullanmaz. te bu teknik donanmlar
Rhmani olarak kullanld zaman insnla yaral olur.
Nefsn olarak kullanlp, istenildii kadar Zhiren ileriye
gidilmi olsun Btnen geriye gidilmi olunuyor.
Yaadmz devirin insnlar, Hakkati Muhammed
yeryznde olduu hlde, bu imknlar kontrolsz olarak
kullanmalarndan dolay demiyyetinde altnda bir
seviyeye dyorlar. Eski kavimlerin ortadan kalkmasna
yol aan yaantlar bugn ak ak ve ok doal bir
yaant olarak kabul edilerek yaanmaktadr. Daha nce
gelmi olan btn peygamberler lem umul yni genel
olarak bunlar yaamlar fakat bizlerinde btn bu
peygamlerlerin yaantlarn bireysel olarak kendi
bnyemizde yaamamz gerekiyor ve bu bir insnn seyri
slkudur.
Ms (a.s.) o gn Tur dana karak kendi kavmi iin
bu levhlar alm ise de biz bugn kendi kavmimiz yni
kendi varlmz iin bunlar almalyz ki bu kadar da bize
zten yetiyor.

' - . _ - , .' . , . .' , ' , ~ _, ' ~r
,, ~ , - ' ' - . _ - : . . , -
(153) (Vellezne amils seyyiti summe tb
min badih ve men inne rabbeke min badih le
gafrun rahm.)
O kt amelleri ileyip de sonra arkasndan
tevbe ve mn edenler iin hi phe yok ki, Rabbin
bundan sonra yine de affedici ve merhamet
edicidir.
Bu yette de mitsizlik ortadan kaldrlarak ok byk
bir ltf alyor. Bir zamanlar kii eksi iler yaparsa
185
188
buradaki belirli artlar dhilinde hareket ederse, Rabbi
eskileri rter ve merhamet eder diyerek kiilere mitlerini
kesmemeleri syleniyor. Seyri slkun balarnda yni
eriat mertebesinde kiiler mit ve korku arasnda hareket
ederler, yolda ilerledike ve trikat mertebesine gelince
kabz ve bast hli oluur. Kii durup dururken ortada hibir
ey yok iken bu hlleri yaar. Nefs kontrole alndndan
istedii gibi hareket edemez ve kiiye sknt vererek kabz
hlini oluturur belirli bir sre, buna dayanmak lzmdr ve
buna da ancak irfaniyyet ynyle dayanmak mmkndr.
Bu hlden sonra biraz daha ilerleyince ve hakkat
mertebesine gelince heybet ve ns oluur. Heybet yni
aslet oluur ve dardan bakanlar onun hlini bir trl
deerlendiremezler. Seyri slkta mrifet mertebesine
ulanca ise kiiye Cell ve Ceml tecellileri olur.

_, '. ~ . - ' _ , - _ ~ : ' ' ~:
., , , , , . ' , _, ' - ~ ' , . . _
(154) (Ve lemm sekete an msel gadabu ehazel
elvha, ve f nushatih huden ve rahmetun lillezne
hum li rabbihim yerhebn.)
Ms'nn fkesi geince levhlar ald.
Onlardaki yazda, ancak Rablerinden korkanlar iin
bir hidyet ve rahmet vard.
Aklmz nefsimizin yapm olduu bir ktlk
karsnda gadaba geliyor, ancak bu gadap nefsn
anlamda bir gadap deildir, nk o durumda kii kendini
kaybeder, buradaki gadap kiinin idrk ve uuruyla
dozunu amadan olan gadaptr. Bu gadaptan sonra akl
syleyeceklerini syledi ve skt ettikten sonra daha nce
yere brakm olduu ilh emanetleri eline ald ve bu
hakkatleri yklenerek tamaya balad.
Burada belirtilen hidyet yni Hda bilgisi Mseviyyet
mertebesi tibaryla olan Rabb bilgisidir. Ms (a.s.)n beni
186
189
srle Yahve ismiyle bildirdii Rabbtr. Yahve
ismindeki (Y) yakn mnsna, (h) bu yette belirtilen
Hda yni hidyet, (v) ise velyet yni o mertebenin
vekilliini ifde etmektedir, bu ekilde anlam Hday
yakin hlde idrk ederek onun vekili olmak demektir, ki
bu da Ms (a.s.) dr. Bizler de seyri slkta Mseviyyet
mertebesinde Rabbimizi bu kadar idrk edebiliriz. Geri
gnmzn idrk dzeyi o dnemin idrk dzeyinden ok
sttedir fakat yine de bu yollardan gemek gereklidir.
Rablerinden korkanlar iin, olmas bu mertebedeki
yaamn korku ve mit dzeyinde olduunu gstermekte
dir ki, bu da bizde ki eriat mertebesine isbet etmektedir.
Burada belirtilen Hda ve Rahmet Mseviyyet mertebe-
sinde hemen faaliyete gemesi gereken iki hakkattir.

' .' =, ' : ~ _, - , - -, _ , - ' . ~ ~~
, , . : , ' . ' - ~' , , . ~ '
' - .' , ' _ - ' . ' , . ' , _ , _ -
_ - , . .' . _ - ' , . _ . : . . . _ .
, ~ : . ' ~ ' ' ~' ' , ' : . .' .
_, ' - '
(155) (Vahtra ms kavmehu sebne raclen li
mktin, fe lemm ehazet humur recfetu kle rabbi
lev ite ehlektehum min kablu ve iyyye, e
tuhlikun bi m feales sufehu minn, in hiye ill
fitnetuk, tudllu bih men teu ve tehd men teu
ente veliyyun fgfirlen verhamn ve ente hayrl
gfirn.)
Bir de Ms, mkatmz iin (tayin ettiimiz
vakitte tevbe iin) kavminden yetmi erkek seti. Ne
zaman ki, bunlar o sarsnt yakalad, ite o zaman
Ms: Rabbim! Dedi, dileseydin bunlar da, beni de
187
190
daha nce helk ederdin. imdi bizi, iimizdeki o
beyinsizlerin yaptklar yznden helk mi
edeceksin? O i de senin imtihanndan baka bir ey
deildi. Sen bu imtihanla dilediini sapklkta brakr,
dilediini de hidyete erdirirsin. Bizim velimiz
sensin. Artk bizi bala, merhamet et, sen
balayanlarn en hayrlssn.
Ms (a.s.) Tr dana karken kavmindeki Oniki
sbttan altar kii seiyor fakat bunlarn arasndan Harun
(a.s.) ile Yua (a.s.) grevli olarak kavmin yannda
kalyorlar. Ms (a.s.) Tevrat- erfi aldnda buna
hitlik yapmak zere ona katlyorlar.
Racl yni er olanlarn seilmi olmas, doru
dnebilen ve gvenilen kimselerin seilmesi demektir.
Yni yedi nefs mertebesinin hakkatlerini veya bu
mertebelerin zikir esmlarnda diyebiliriz, bunlar bu
mertebede Hakka giderken yanmza alyoruz.
Ms (a.s.)n yanndakiler yolda giderler iken Ms
(a.s.) dan Rabbini kendilerine aka gstermesini
istemiler yoksa ona inanmayacaklarn sylemiler. te
bu talep sonras onlar bu sarsnt tutuyor. Bu sarsntdan
sonra hepsi l gibi oluyor, onlar bu hlde gren Ms
(a.s.) kavminin bu olanlara inanmayp, bunlar kendisinin
ldrdn zannedeceklerini ve Tevrat- erfide yine
kendisinin yazdn dneceklerinden ekinerek Cenb-
Hakktan onlarn canlarn geri vermesini niyaz ediyor.
Cenb- Hakk bunun zerine onlarn haytlarn iade
ediyor. Bunun sonrasnda onlar daha ileriye gitmiyor ve
neticede Ms (a.s.) Tr dana yine yalnz olarak kyor.
te burada da aka grlyor ki Ms (a.s.)a gelen
Sen beni gremezsin htb kavminin ileri gelenlerine de
geliyor. nk bu talep ettikleri ey o mertebe tibaryla
olmayacak bir eydir, bu ancak mmeti Muhammede
aittir.
Yalnz burada unu da anlamamz lzmdr ki bu
mertebede grme arzusu balyor ve yolu alyor
demektir. Ve bu arzu cann verecek kadar ii nceki
188
191
mertebelere gre daha ileriye gtryor grld gibi.
s (a.s.) da fenfillah, Hz. Muhammed (s.a.v) de
bkbillah hliyle mhede hakkatine geliyor. te bu
mhede sonras kadrini kymetini bilerek geriye
dnyor. Rabbinin mhedesiyle geri dnyor ki bu Kadir
Gecesi hibir mmette yoktur nk mhedeleri yoktur.

~. _ - ~ ' , .' _ ' ' . . ~
.' _ - - . ., _ . ~ ' : , ' ' . ' .
., = . , _, ' ' , , . ' _._ _ : - _ . ~
., -, , ' .' ,' . , _, ' , ' ., ., ,
(156) Vektub len f hzihid duny haseneten ve
fl hreti inn hudn ileyke, kle azb usbu bih
men eu ve rahmet vesiat kulle eyin, fe se
ektubuh lillezne yettekne ve yutnez zekte
vellezne hum bi ytin yuminn.
"Ve bize hem bu dnyada bir iyilik yaz, hem de
ahrette. Biz gerekten de tevbe edip senin hidyetine
dndk." Buyurdu ki, azbm var, onu dilediime sbet
ettiririm, rahmetim de vardr, o ise her eyi kaplam ve
kuatmtr. Onu da zellikle korunanlara, zektn
verenlere ve yetlerimize inananlara mahss klacam.
Bu dnyada yazlan hasene olarak irfan ehli daha bu
dnyada iken Cenb- Hakkn kendi gzelliini ister yni
hakiki tevhid ehli olmay ister. Burada onu bulamayan
ahrete gtremez zten. Cenb- Hakk vermeyi murat
etmeseydi istemeyi talep ettirmezdi. Cenb- Hakkn
ztn, hakkatini, zn, gzelliini murat ediyorsak
demek ki O bunlar vermeyi murat etmi ki bize istemeyi
vesile kldryor. Bizlerde biz istedik oldu zannediyoruz.
Bu yeti okuyunca kiinin aklna bir ok sualler
gelebilir. Cenb- Hakkn azb edici olmadn
dnmemiz bizim iin en iyi yoldur, fakat kim azb
189
192
gerektiren fiiller yapar ise bir sonraki aamada otomatik
olarak onun karln grecektir, ite ona o sbet etmi
olur. Eer Cenb- Hakk bir kimseyede iyilik vermeyi
dilerse bata ona azb gibi gzken biraz zorluklar verir.
Bu zorluklar ya gemi gnahlarna onun iin kefaret olur
veya Cenb- Hakkn kendisine verecei yeni rahmet iin
sebep olmas iindir. Zorluklarn gelmesi ayn anda
Rabbinin kiiyle ilgilendiini de gstermektedir, nk
Cenb- Hakk dilediime sbet ettiririm diyor, insnlar
aras ilikilerde dahi kiiler kendilerine yakn olanlar
evresinde ister.
Ve devamnda rahmetinin hereyi kuatm olmas,
azbnda netice olarak rahmet olduunu gstermektedir.
Azb hususi olurken rahmet umumi olmaktadr.
yetlere mn etmek, btn lemde grlenlerin
Cenb- Hakkn yeti olduunu bilmektir. Herhangi bir
varlkta Hakkn varlnn olduuna mn etmek, Cenb-
Hakkn yetlerine mn etmektir. Bu yetlerin hepsi
muhteem bir sanatn neticesinde ortaya kan eylerdir
ve Allahn varlna ve birliine herhangi bir eydeki bir
hareket dahi kafidir.
Hep Kitb- Hakktr eya sandn
Ol okur kim seyri evtan eylemi

' _ -. _ , ' , ' ., - , . , _, ' ~
_, ~ .. -,, .' _ , ~ ' ., . - - . ~,
, , ' _ ~ , ' _ ~ , ,, , , . - '' . , -' ,
, , , ~ _ , : .' , ' , , , ~ - ~ , .' , , ='
- . , - _, '' , , , ~ : .' _ . ' : ~.
- - - . ' , ' , - , . . ~
., ~ ' , : '
190
193
(157) (Ellezne yettebiner reslen nebiyyel
ummiyyellez yecidnehu mektben indehum ft
tevrti vel incli yemurhum bil marfi ve
yenhhum anil munkeri ve yuhllu lehumut tayybti
ve yuharrimu aleyhimul habise ve yedau anhum
srahum vel agllellet knet aleyhim, fellezne
men bih ve azzerhu ve nasarhu vetteben
nrellez unzile meahu ulike humul muflihn.)
Onlar ki, o mm peygambere uyarlar,
yanlarndaki Tevrat ve ncil'de yazlm bulacaklar o
peygambere uyup, onun izinden giderler ki, o,
onlara iyiyi emreder ve onlar ktlklerden
alkoyar, temiz ve ho eyleri kendilerine hell klar,
murdar ve kt eyleri de zerlerine haram klar,
srtlarndan ar ykleri indirir, zerlerindeki balar
ve zincirleri krar atar, ite o vakit ona man eden,
ona kuvvetle sayg gsteren, ona yardmc olan ve
onun peygamberlii ile birlikte indirilen nuru izleyen
kimseler var ya, ite asl murada eren kurtulmular
onlardr.
Tab olmak demek mnn gereini yerine getirmektir.
lk tabinler sahbelerdir, daha sonraki yaadklar
dnemlerde bu tabinlikleri sahiplie dnmtr yni Hz.
Reslullah (s.a.v.) n yaantsna sahip oluyorlar. Ve
bunlar Hz. Peygamberi (s.a.v.) grdkleri iin bu sefer
bunlara tab olanlara tabin deniliyor. Bugn tibaryla bu
konuya baktmzda her birerlerimiz hem sahbeyiz hem
tabiniz. Hz.Reslulllah (s.a.v.) n brakt mnsnn
sahipleriyiz, yni gnl lemine sahip olmaya alyoruz,
bunu tatbik etmeye altmz iinde tabinden oluyoruz.
Mn tibaryla yaanrsa Asr Saadetin her zaman
yaanmas mmkndr, Zhir olarak tabi ki byle bir
devrin yaanmas mmkn deildir.
Efendimizin (s.a.v) birinci vasf rslettir. Bu daha ze
tesir eden ve daha zel eitim gerektiren bir oluumdur.
Neblik haberi umumi olarak getirip yaymaktr.
191
194
mmilik, bizim Zhiren anladmz okuyamama
yazamama hli deildir. Beeriyetine mmi olmas
demektir buradaki mmilik. Btndan konumas ve
beeriyyeti ynnden okuyup yazmamasdr. nk
Efendimiz (s.a.v) okuma ve yazmasn Ulhiyyet iin
kullanmtr. mm ayn zamanda ana anlamna da
gelmektedir, yni btn ilimlerin anas olan Peygambere
(s.a.v) tb olmamzdr.
Efendimiz (s.a.v) beeriyetini o kadar gzel
kullanmtr ki onun uygulad eriat bugn bizlerin
uygulayabilmesine imkn yoktur, ayn zamanda
Ulhiyyetini de o derece gzel kullanmtr ki ona da
ermek mmkn deildir. Ve Efendimiz (s.a.v) Ulhiyyet ile
beeriyyeti o kadar gzel birletirmitir ki hepsinin hakkn
kl gibi keserek vermitir. te tevhid dahi budur yni
tenzih ile tebihi birletirerek ikisini de ayn zamanda ayn
mahlde tevhd edip yaayabilmektir.
Bizlerin yapmas gereken resl, neb ve mm olan ve
bu ekilde haytn srdren ilme talip olmaktr.
Bu yette belirtilen vasflar Tevrat ve ncili okuyanlar
anlayamadlar nk bu vasflar tevhid hakkatinin
vasflardr. ncil bu gelecekteki yksek kiilikten haber
verdii iin ismi mjde oldu.
Zhiren iyiliklerin emredilip ktlklerden
nehyedilmesi hakkat mertebesi tibaryla irfaniyyet hlinin
emredilerek, kendine ait nefsn olan her eyden
nehyetmektir.
Zhiren belirtilen hell ve haramlarn yansra Btnen
temiz eyler riflik gdlar yni mrifetullahtr. Bu bilgiler
benden size hell olsun demektir. Habis olanlar ise
Ulhiyyetten kaynaklanmayan ve beeriyetimize ait her
eylerdir. Bu nedenle gnmzde btn iler beeriyet ile
yapldndan gnah gibi grnmekten karak gyet doal
olarak ilenen fiiller hline dnmtr. Bunu
temizleyecek tek ey irfaniyete yni helllere sarlmaktr,
mrifetullaha sarlmaktr.
192
195
zerimizdeki ar yk nefsi emmre, levvme,
mlhimedir. Alnan bilgilerle yaplan eitim neticesinde bu
ykleri zerimizden alr nk bu ykler ilk nce Hz.
Peygamber (s.a.v.) den alnd sonrasnda da mmetinden
alnyor.
Nra tabi olmalar, bu bahsedilenlere inanmalar ve
bnyelerinde oturtmalar artyla dier insnlardan ayr
zel bir nr sahibi olunmasdr. Evvela mn sonra hrmet,
sayg daha sonra yardm sonra da bu nra tab olmaktr.
Resl, neb, mm oluunun yannda burada Efendimiz
(s.a.v.) iin bir zellik daha olutu ki o da nrdur.
Resllk eriat, neblik trikat, mmlik hakkat mertebesi
ve nr mrifet mertebesidir. Ve bunlar her mertebeyi
kapsamakla beraber, her mertebe tibaryla ayr ayr
olarak ta uygulanabilmektedir.
Felh bulmaktan kast, beeriyetten kurtulup
Ulhiyyete ulamaktr. Bu zmre zorlama gelmeden
kendileri Rablerine dnm olan zmredir.

, , ' - ' , _ . _' ' ' , , ' , _ ~.
- '. _. ., ' : - - ' '_ ' -, ~
_ , ' - ', - '' . , -' :, , _ ~ , , .
, - ' , - , . - .' - '' . _ -, , ' _ -.
. . , .
(158) (Kl y eyyuhen nsu inn reslullhi
ileykum cemanillez lehu mulkus semvti vel ard,
l ilhe ill huve yuhy ve yumt, fe min billhi ve
reslihin nebiyyil ummiyyillez yuminu billhi ve
kelimtih vettebihu leallekum tehtedn.
De ki; ey insnlar! Ben sizin hepinize Allah'n
reslym. O Allah ki, gklerin ve yerin btn mlk
O'nundur. O'ndan baka hibir ilh yoktur. ldren
193
196
de, dirilten de O'dur. Bundan dolay gelin, Allah'a ve
reslne mn edin. Allah'a ve Allah'n btn
kelmlarna mn etmi bulunan o mm
peygambere, evet ona uyun ki, hidyete
erebilesiniz.
Efendimiz (s.a.v.) iin btn insnlar iin gelmesi
olmasayd risleti sadece Arap kavmi ile snrl kalrd.
Mseviyyet ve sevyyet mertebelerini de kapsad bu
yet ile aka gzkmektedir.
Allahn ldrp diriltmesi Zhiren olduu gibi Btnen
de ldrr ve diriltir.
Kelimtihi ne demektir, onun izhn yapmaya
alalm;
Her bir kelime dellet ettii mnnn o srette
taayynnden baka bir ey deildir ve mn o sretin
rhudur. u hlde cism-i s bu lemde Zhir olan Allah
Telnn kelimelerinden bir kelimedir. Ve onun dellet
ettii mn rhu sevidir, ki o da onun Rabb hass olan
ismi Btndr. (F.Hi.)
O yle olduu gibi bu hakkati Hz. s sadece kendi
varlnda mhede etti fakat mmeti Muhammed
kelmullah olmas sebebiyle btn lemlerdeki kelimeleri
idrk ve ihata eder hlde oldu.
Ms (a.s.) kelmullahtr yni Allahn kelmn ak ve
net olarak her vecheden duyandr, s (a.s.)
kelimetullahtr yni Allahn hikmetli bir kelimesinin
zuhurudur. Ms (a.s.) da Allahn kelimesini duymak s
(a.s.) da o kelimenin hakkatini yakalamak vardr.
Muhammed (s.a.v.) da ise kendisine verilenin tamam
kelmullahtr. Yni Hz. Reslullahn azndan kan her
ey Allahn kelmdr. O kendiliinden konumaz ona
ancak vahyolunur (53/4) yetinde denildii gibi. O hlde
btn bu Krn- Kerm Hz. Reslullah (s.a.v.) n
azndan kt iin Allahn kelmnn zuhura geldii
yerdir. Hakkatine biraz daha yaklatmzda sft
194
197
ztndan ayr yni kelm ayr zt ayr olamayacana gre
Hz. Reslullah (s.a.v) tan konuan Cenb- Hakkn ta
kendisidir.
Her bir mn o srette nasl bir oluum meydana
getirecekse kelimenin hakkati o srette meydana gelir.
Bir nceki yette felh bulurlar demiken bu yette
hidyet bulurlar denmektedir. Gerek mrifete eriip
hidyet bulmakta, ancak bu ilimleri bulmak iledir. Hidyet
kiinin kendi aslna ulamasdr.

., ' - , - . _ ~ '' . . , , - - _ , - -, _ - ~-
(159) (Ve min kavmi ms ummetun yehdne
bil hakk ve bih yadiln.)
Ms'nn kavminden doru yolu gsteren ve
dorulukla adlet yapan bir topluluk da vard.
Bu topluluk tevhid ehli idi. Mseviyyet mertebesi
tibaryla tevhidi yni Hakkn hakkatini anlatan kimselerdi.

' , ~ ' - '' , ~ _ . . , ' - =
~ ~ ' :' - . . . - -, -, = . _ , - _ '
__' . _ , ~ ' , ~ ~ ' . . - - : ~ , .'
, , , ~ ' ' . -' - ' , , , ~ ' = , , . -
' - , ' ' - .' , , _ - , , ' _ '
., = , , , . , .' _ ' ' ., =
(160) (Ve kattanhumusnetey arete esbtan
umemen, ve evhayn il ms izisteskhu kavmuhu
endrb bi askel hacer, fenbeceset minhusnet
arete aynen, kad alime kullu unsin merebehum,
ve zalleln aleyhimul gamame ve enzeln aleyhimul
195
198
menne ves selv, kul min tayybti m
rezaknkum, ve m zlemn ve lkin kn
enfusehum yazlimn.)
Biz onlar oniki kableye, o kadar mmete
ayrdk. Ve kavmi kendisinden su istedii zaman
Ms'ya, elindeki as ile taa vur, diye vahyettik,
vurunca hemen o tatan oniki pnar akmaya balad.
Halkn her biri su alaca yeri iyice rendi. Bulutu
da zerlerine gnderdik, glgeledik. Onlara kudret
helvas ve bldrcn indirdik. Size rzk olarak ihsan
ettiimiz nmetlerin temizinden yiyiniz, dedik. Onlar
zlm bize yapmadlar, lakin kendi kendilerine
zlmediyorlard.
Yakub (a.s.)n Oniki olunun her birinden bir sbt
meydana gelmi ve her biri hangi sbttan geldikleri
bilmektedirler. Ms (a.s.) bunlarn ierisinde Levi
kavminden gelmektedir.
Elimizde eer Msnn ass var ise ta gibi olan kendi
gnl lemimize vurduumuzda On iki yerden hayt suyu
yni On iki seyri slk yolundaki dersler bize akmaya
balyor. Bu kanallardan Mseviyyet mertebesi olmas
nedeniyle Dokuz kanala kadar ak olur, daha sonra ki bir
kanal s (a.s.) ve son kanal Muhammed (s.a.v) aar.
Ayn bulutun Efendimizi (s.a.v) de glgelendirdiini
grmekteyiz nk bu seyirde bu da vardr.
Beni srl gelen rzklardan baka soan, sarmsak
gibi yiyeceklerden isteyince Ms (a.s.) onlara bunlar
istiyorsanz Msra dnn dedi. Cenb- Hakk onlara
yiyecekleri kadar almalarn sylemelerine ramen Beni
srl gelen rzklar ertesi gne kalmaz endiesiyle fazla
fazla topluyorlarm. Ve Cenb- Hakk onlara gk gds
gnderiyor iken onlar yer gdlarn yni nefsi emmre
kaynakl eyleri talep etmilerdir.
Gkten bu rzklarn inmesi Btnen ise gk ilimlerinin
Beni srle gelmesidir, ki bu ayn zamanda daha sonra
s (a.s.)a gelen Mide sofrasnn benzeridir.
196
199
te bu tevhid sofrasndan yiyenlerin tekrar
beeriyetlerine dnmeleri hlindeki pimanlk hibir
pimanla benzemez. Cenb- Hakk dnyada iken bir
kiiye kendi ztn tanma yolunu am ise kii gaflet ile
veya nefsine zor gelerek bunu terketmi ise ahrette neleri
kardn idrk ettiinde yle bir azb olacak ki bu durum
kendisine, Cenb- Hakkn lemlerde kimseye etmediim
azb ederim (5/115) szndeki azb hkmn kii kendi
zerine vermi olacaktr, Cenb- Hakk bunun sadece
tahakkukunu salayacaktr, ki bu da Allahn adletidir.

, - , = ' , , , ' _,
~ .' , ' , ~ - = ~ , ', , . : , ~ ' , -
_, ~ ' , , .' , = ~ , ' -.
(161) (Ve iz kle lehumuskun hzihil karyete ve
kul minh haysu itum ve kl httatun vedhull
bbe succeden nagfir lekum hattikum, senezdul
muhsinn.)
Ve o vakit onlara denilmiti ki; u ehre yerlein
ve orada dilediiniz eylerden yiyin, "hitta"
(gnahlarmz bala.) deyin ve secde ederek
kapsndan girin ki, sularnz balayalm. yilere
nmetlerimizi daha da arttracaz.
Beni srl Msrdan ktktan sonra uzun seneler
sahrada dolatlar. Daha sonra Cenb- Hakk onlar
Kudse ynlendirdi. Kuds- erf mukaddes bir yer
olduundan secde etmeleri istendi. Ve byle yaparsanz
Cenb- Hak size olan ihsanlarm arttrrm diyor.

' , ~ ., , , - , = _, ' , \
' . .' ' _ - ~ , , , ~ ' ' , ,' _,

197
200
., = , , .'
(162) (Fe beddelellezne zlem minhum kavlen
gayrellez kle lehum fe erseln aleyhim riczen
mines semi bi m kn yazlimn.)
lerinden bir ksm zlimler, sz deitirdiler,
kendilerine sylenenden baka ekle soktular.
Zlm alkanlk hline getirdikleri iin biz de
zerlerine gkten azp yadrdk.
Hitta diyerek hatalarn kabul edip, secde edecekleri
yerde bu kelimeyi biz krmz buday isteriz mnsna
gelecek ekilde deitirdiler. Onlar bu ekilde davrandklar
iin Cenb- Hakk onlarn Kuds- erfe girmelerini
yasaklad. Ancak bu sz syleyenlerin hepsi uzun bir sre
yine sahralarda dolap vefat ettikten sonra onlarn
ocuklar Kuds- erfe giriyor. Cenb- Hakkn rahmeti
hep zerlerinde olmasna ramen onlar bu rahmeti her
zaman zahmete evirdiklerinden ktlenmi bir kavim
olmulardr.

~ , ' ' ~ : .' _ . ' - , = ' _ ~ , , r
, , . , -, , , , .' ., ~ , ,, .' . : , ' _ . - ,
, , , . : ' , ,, .' . . ., . , , . -, , ' ~
., = , , .' ' .
(163) (Veselhum anil karyetillet knet
hdratel bahri iz yadne fs sebti iz tethim
htnuhum yevme sebtihim urrean ve yevme l
yesbitune l tethim, kezlike neblhum bi m kn
yefsukn.)
Bir de onlara, o deniz kysndaki ehrin bana
gelenleri sor. O srada onlar cumartesi yasana
riyet etmiyorlard. Cumartesi gn balklar akn
198
201
akn geliyorlard, yasak olmad gn gelmiyorlard.
Yoldan kp sapklk yaptklar iin biz de onlar ite
byle snyorduk.
Cumartesi akn akn balklarn geldiini gren bu
topluluk, karaya byk bir ukur amlar ve denizden bu
ukura bir kanal ektikten sonra araya bir kapak
koymular ve Cuma gecesinden bu kapa atklarnda
denizden gelen su ile birlikte Cumartesi gn balklarda bu
ukurda toplanyormu ve ayn ekilde Pazar gn kapa
kapatp biriken balklar yakalyorlarm ve gya Cumartesi
gn almam ve kendilerini Cumartesi yasana riyet
etti sayyorlarm.
Yaptklar bu hile nedeniyle Cenb- Hakk onlara Sefil
ve hkir maymunlar olunuz (2/65)(7/166) diyor ve o
ahlinin hepsi maymun oluyor. Tarihte maymundan insn
olduuna dair bir kayt yok fakat insndan maymun
olduu Krn- Kermde bu ekilde haber veriliyor.
Demek ki insn, Cenb- Hakkn emirlerini arptrsa
bu akbete muhatap oluyor. Fiilen maymun olmasa da
mnen en byk zellii taklitilik olan maymun oluyor.
te genel olarak gnmzde btn insnlk zerinde
grld zere Cenb- Hakkn emirlerine riyet
etmeyenler srekli taklitilikle urap durmaktadrlar.

- '_ ' -, ., = - . , ' , , - - - : '' :
- - , '' , ' . ~ , , . - - , , , -
., = . , , , - ' , . _ '
(164) (Ve iz klet ummetun minhum lime
teizne kavmenillhu muhlikuhum ev muazzibuhum
azben edden, kl mazireten il rabbikum ve
leallehum yettekn.)
lerinden bir topluluk, "Allah'n helk edecei,
ya da etin bir azpla cezalandraca bir kavme ne
199
202
diye nasihat ediyorsunuz" dedii vakit, o uyarda
bulunanlar dediler ki; "Rabbiniz tarafndan mazur
grlmemiz iin, bir de belki gnahlardan saknrlar
diye."
Demek ki her ne hlde olursa olsun t vermek,
nasihatta bulunmak lzm ki, bize kimse bir ey demedi
denmesin.

_, ' ' , ~ . - . ' - , . ' ~
__, . _. - . , = _, ' ' . ~ ., ' _ ~ ., , ,
., = , , .' ' .
(165) (Fe lemm nes m zukkir bih
enceynellezne yenhevne anis si ve ahaznellezne
zlem bi azbin besin bi m kn yefsukn.)
Onlar yaplan bunca nasihat unuttuklar
zaman, o ktlkten sakndranlar kurtardk, o
zlimleri de fena hareketlerinden dolay iddetli bir
azba urattk.

, ., , , ' ' - ~ , , . ' - _ ~ , . ~ '
_, ' ~
(166) (Fe lemm atev an m nuh anhu kuln
lehum kn kredeten hsin.)
Bylece onlar kibre kaplp yasak klnan
eylerden vazgemeyince, biz de onlara, hor ve zelil
maymunlar olun, dedik.

- , = ' -, , _ ' , , , ~ _ - , , ' : . .' .
.' = - ' _, ' : . . . - ' ., , , -, , _ -
200
203
,, ~ , - ' - .
(167) (Ve iz teezzene rabbuke le yebasenne
aleyhim il yevmil kymeti men yesmuhum sel
azb, inne rabbeke le serul kbi ve innehu le
gafrun rahm.)
O Vakit Rabbin ite u ahdi ilan edip bildirdi ki:
Kyamet gnne kadar onlara en kt muameleyi
yapacak olan kimseleri balarna gnderecektir.
Muhakkak ki, Rabbin hzla cezalandrandr ve yine
muhakkak ki O, ok affedici, ok merhametlidir.

., ~ '' ' , , - ' - _. _ , ' - = .
.' , ' .' ~ '' . , ' ., . : ' . , , -
., - ~ , , , - '
(168) (Ve kattanhum fl ard umemen,
minhumus slihne ve minhum dne zlike ve
belevnhum bil hasenti ves seyyiti leallehum
yercin.)
Ve onlar yeryznde birok mmetlere ayrdk.
lerinde iyi olanlar da vard, olmayanlar da. Onlar
biz, bazan nmetlerle, bazan da musibetlerle
imtihana ektik. Sonunda belki hakka dnerler
diye.

. ~' , .' . ' , . . ~ , - . _ - . -
, , .' , . ' ' - , ., ', = , _ .. _ ~
.' . ' J' , - , , , ~ ~, , , ' ~' , - - _ ~
-, ' - , _ ~ ' . - ' _ ~ , ', = , . .
., = - . : ., = . , _, ' , ~ ~. '
201
204
(169) (Fe hlefe min badihim hlfun verisl
kitbe yehuzne arada hzel edn ve yeklne se
yugferu len ve in yetihim aradun misluhu
yehuzhu, e lem yuhaz aleyhim mskul kitbi en l
yekl alllhi illel hakka ve deres m fh, ved
drul hretu hayrun lillezne yettekne, e fe l
takln.)
Derken kitb (Tevrat') miras alan bozuk bir
nesil bunlarn yerini ald. Bize nasl olsa mafiret
edilecek diyerek, u alak dnya maln alyorlar,
yine onun gibi bir mal ve rvet gelse onu da alrlar.
Allah'a kar haktan baka bir ey
sylemeyeceklerine dair kendilerinden o kitbn
hkm zere msk alnmam myd? Ve onun
iindekileri okuyup renmemiler miydi? Oysa
ahret yurdu Allah'tan korkanlar iin daha hayrldr.
Hl aklnz banza almayacak msnz?

, ' , -' .' . '' . ., , _, '
_, ~ ' ~ _, . . ' .
(170) (Vellezne yumessikne bil kitbi ve
ekmus salte inn l nudu ecrel muslihn.)
Kitba sarlanlara ve namaz klmaya devam
edenlere gelince, biz o iyilerin ecrini hibir zaman
yitirmeyiz.

, = - = - .' , , , _ , ~ ' ' = . .
_, = . , ' , . ' - ~ , , . _ - .
., = . . , - ' -, ' -
(171) (Ve iz netaknel cebele fevkahum ke
ennehu zulletun ve zann ennehu vkun bihim,
202
205
huz m teynkum bi kuvvetin vezkur m fhi
leallekum tettekn.)
Hani bir zamanlar biz o da glgelik gibi
tepelerine ekmitik de zerlerine dyor
zannettikleri bir srada demitik ki; "size verdiimiz
kitb kuvvetle tutun ve iindekini hatrnzdan
karmayn, umulur ki korunursunuz."
Cenb- Hakk Cebril (a.s.) gndererek Tr dan
onlarn zerlerine ykseltti, o srada onlar bu duruma hem
secde ederler iken bir yandanda bir gzleriyle da decek
mi dmeyecek mi diyerek yukarya bakyorlarm.
Mseviyyet mertebesinde Tevratta verilen hakkatleri
smsk tutun, denilmektedir.

, , . , , , ,= _ - - _ . _ - : . ~ \
_ . , '' , . . : ' , , . _ ~ , ,
_ ~ ' ' . - , = ' -, , , ', = . . '. ,
_, ' ~
(172) (Ve iz ehaze rabbuke min ben deme min
zuhrihim zurriyyetehum ve ehedehum al
enfusihim, e lestu birabbikum, kl bel, ehidn, en
tekl yevmel kymeti inn kunn an hz gfiln.)
Bir de Rabbin, demoullarndan, bellerindeki
zrriyetlerini alp da onlar kendi nefislerine hit
tutarak: Ben sizin Rabbiniz deil miyim?" dedii
vakit, "pekl Rabbimizsin, hidiz" dediler. (Bunu)
kyamet gn "Bizim bundan haberimiz yoktu."
demeyesiniz diye (yapmtk).
Tefsirlerde zerinde ittifak olmamakla bereber
genelinde bu hdisenin Rhlar leminde olduu yazldr.
Baz tefsirlerde de bu yetin dnyada tahakkuk ettii
yazldr.
203
206
Ve iz zaman ifdesidir yni kiiye htben senin
haytnda yle bir an gelecek ki o an yakala ve tut, idrk
ederek onu yaamna geir, mnsnadr. O insnda belirli
geliimler olacak ergenlie ermi olacak, Hlik ismi onda
tecelli edecek ki, bu aamalardan sonra bu yetin
hkmlerine tab olmaya balasn.
yette kendi nefsileri zerine hit oldular
denilmektedir, ehadet lemi ise bu lemdir. Ve insn
ancak kendini tanmak sretiyle nefsine hit olabilir. Seyri
slk yolundaki btn almalarn yaplmas lzmdr ki
bizler bu yeti dnyada idrk ederim, aksi hlde lfn
eder, zerinde tartr fakat yaantsna kesinlikle
ulaamayz ve bunun iinde ilk nce uurlu birer varlklar
olarak demolu olduumuzu idrk etmeliyiz. Ve bu
eitim alnmadan da kiilerin kendi nefislerine hit
olmalar mmkn deildir nk bu eitim alnmadan kii
haylde yaamaktadr ve kendi varln henz ortaya
getirmi deildir.
Zrriyetlerini almas, ki mn leminde ortaya km
bir zrriyet yoktur ancak ehadet lemindedir. Ancak
bunun karl Btn olarak vardr o ayr.
Makul olarak dnldnde u an ki bilincimiz ile bu
szden haberimiz yoktur ve bilin ile verilmeyen bir
szden kim neden sorumlu tutulsun. te bu kadar ak
olarak bu yetin mhede yeri bu dnyadr.
Hem Rabbimizi hem kendimizi hem de mhede
bakmndan burada aheser bir ifde vardr.
u anda bu lemde bu yet yaanmaktadr yoksa
gemi veya gelecekte deildir. Dnyadaki bu hakkatleri
irfaniyyet ile idrk edenler bu yetin hakkatini yaam
oluyorlar dierleri haylen bunlar yayorlar yoksa bilin
ile deildir.
Bu mertebe vitriyyet mertebesinin hakkatidir. Kii
kendi nefsi zerine hit olacak ve kendi varln
hissedecek daha sonra kendi varlnda Hakkn varlndan
204
207
baka varln olmadn idrk edecek. te o anda htap
hemen geliyor, sen kendi nefsin zerine hit oldun ve o
hit olduun ey de senin Rabbin deil mi?. Yni sen
de, sen diye bir ey yok, aslnda o sen zannettiin ey de
Rabbin olan Ben im, demektir. Bunun zerine bel
yni evet dediler ve varlmzdaki Hakkn varldr
diyerek tasdik ettiler.
Kul ve Rabb varlnn ne olduu ok ak bir ekilde
bu yette belirtilmitir.
Bizim bundan haberimiz yoktu dememeniz iin Cenb-
Hakk bu dnya leminde bu srr size atk, diyor.
Btn bu lemde ne kadar varlk varsa beeriyet
ynnden bakldnda eksiler ve artlar olarak eriat
hkmne gre bir hukuk meydana getiriyorlar. Hakkat
hkmne gre ise Cenb- Hakk halkettii her bir varla
kendi Rabbi haslar tibaryla Ben sizin Rabbnz
deilmiyim dedi. te bu Rabbi haslarnn yni kendilerinin
idarecisi olan isimlerin tecellilerinin ihtiva ettii mnlar
hangi ynde ise onlar da o ynde Evet, Sen bizim
Rabbmzsn dediler ve hepsi doruyu sylemi oldular.
eriata gre biraz ters gibi gzkse de bu durum aslnda
ters deildir, basamaklar teker teker kldka bu hakkat
anlalr, inkr eden de cehletinden inkr eder. ehadet
leminde Zhiren oluan hereyin Btnen bir program
vardr, ite az nceki cmle bu durumun Btn hlidir
nk hibir varln kendi iradesiyle kendisini var edene
isyan etmesi mmkn deildir. Greceli olarak her bir
kiinin Rabbi haslar farkl olduu iin birine gre tekinde
sanki isyan varm gibi gzkr, fakat hibir varlk kendi
Rabb hassna isyan edemez nk salhiyeti yoktur. Bu
lemleri ayakta tutan bu isimlerin ztldr, isimler tek
ynl faaliyet gsterirse bu lemin sistemi almaz.
rnein Mudil isminin ihtiva ettii mnlar bu ismin
hidyetidir. Bu nedenle irfan ehli, kimse ile kavga etmez
nk hepsinin zuhurunun ne olduunu bilir ama kendisine
bir saldr geldiinde kendini mdafaa eder nk
kendisine saldran esm-i ilhyyeye karlk kendisindeki
205
208
esm-i ilhyyeyi ortaya karmas gerekir. Herey kendi
kemlat zeredir ve yayn erilii doruluundandr
nk yay eer eri olmaz, dz olur ise, grevini gerei
gibi yapamaz.

_ , _ - ' .' . : ' . , ', = . r
., = , ' _ - ' . ' , . , - . _ - - , '
(173) (Ev tekl innem ereke bun min
kablu ve kunn zurriyyeten min badihim, e fe
tuhlikun bim fealel mubtiln.)
Yhut, atalarmz daha nce irk komulard.
Biz onlardan sonra gelen bir nesil idik, imdi o batl
yolu tutanlarn yaptklar yznden bizi helk mi
edeceksin, demeyesiniz diye (yapmtk).

., - ~ , , , - ' .' ,. _ . : ' :
(174) (Ve kezlike nufasslul yti ve leallehum
yercin.)
Ve ite biz, yetleri byle ayrntl olarak
aklyoruz ki, belki dnerler.
Krn- Kermde zt hakkatlerin hepsi aklanp
geriye daha baka aklanacak bir ey kalmad iin
Krn- Kerm bu nedenle son kitptr.
Nefislerinde, beeriyetlerinde olanlar hakkatlerine
dnerler. Dnyaya geldiimizde bir beeriyet verilmesi ve
ene yni ben elbisesi giydirildi, bizlerde bu hayli beni
gerek ben zannettik, ite dn bu hayli benden
gerek benedir. nsnda trl benlik vardr, bunlar;
Nefsi Benlik,
zafi Benlik,
lh Benliktir.
206
209
Belki, umarm ki demesi Cenb- Hakkn sizden byle
yapmanz bekliyorum demektir.

.' ' .' , ' , . ' ' , . , , , ~ _ . ~
_,' - ' _ - .' .' = , ' - - , .' ' , -
(175) Vetlu aleyhim nebeellez teynhu ytin
fenseleha minh fe etbeahu eytnu fe kne minel
gvn.
Onlara, kendisine yetlerimizi sunduumuz o
adamn kssasn da anlat; yetlerden syrlp kt,
derken onu eytan arkasna takt, en sonunda da
helk olanlardan oldu.
Yukarda belirli hakkatlerin anlatmndan sonra
Cenb- Hakk bunlara ilikin misl veriyor. Bu hakkatler
zerlerine okunanlar daha sonra ki haytlar iin tedbir
alsnlar ve sonrasnda haytlarnn ne ekillere
girecebileceine dikkt etsinler.
Cenb- Hakkn zti hakkatlerini bildirdii kii
Rabbndan nefsine dnm ve eytana tab olmutur.
eytandan kast nefsi emmre ve onun d balantlardr.
Akl kllden gelen bilgilere deil akl czden gelen geici
zevklere ynelerek o kii, azgnlardan olmutur, dikkt
edin sizde bu durumlara dmeyin.

_._ ' ~ - ' ' , . ' - ' ' , '
- , ~ _ ~ . . . ' _ - -,, _ , .
, . _, ' -, = ' _ - : ' : , , - . . : , ,
. . , , , - ' = ' ' ' .' ,' .
(176) (Ve lev in le refanhu bih ve
lkinneh ahlede ilel ard vettebea hevh, fe
207
210
meseluhu ke meselil kelb, in tahmil aleyhi yelhes ev
tetrukhu yelhes, zlike meselul kavmillezne
kezzeb bi ytin, faksusl kasasa leallehum
yetefekkern.)
Ve eer dileseydik onu o yetlerle yceltirdik,
fakat o alakla sapland kald ve kendi keyfinin
ardna dt. Artk onun ibret verici hli o kpein
hline benzer ki, zerine varsan da dilini uztr
solur, braksan da solur. te bu, yetlerimizi inkr
eden kavmin mislidir. Bu kssay iyice anlat, belki
biraz dnrler.
Hevya tab olmak bir bakma akl klln yapma dedii
eyi yapmaktr. Necm sresinin bandaki yette
belirtildii zere Ven necmi iz hev (53/1) sznde
hev yldzmzn snmesi demek bizim nur-u
muhammedmizin domas demektir. Hev yldz bizi
aydnlatt srece nr-u Muhammedyyeye dnmek
mmkn deildir ne zaman ki bu benlik yldzn
sndrrsek o zaman nr-u muhammed doar. Genel
olarak insnlar kendi nefslerini yldz gibi grerek ona tab
olurlar.
Burada belirtilen kpein hlleri terbiye edilmeyen
kpeklerin hlleridir. hayvnlar Cenb- Hakkn Hayy
esmsnn mden ve bitkilerden daha kemlli olarak aa
kt mahldir. Hayvnlar mstakil olarak hareket
edebilmektedirler dierlerinden en byk fark budur.
nsnda da bunun yan sra Cenb- Hakkn ve nefaht
s (15/29) vardr fakat bu idrk edilemediinden
hayvnlardan daha aa hllere dlm olunuyor.
Kendimizdeki hakkati idrk edemediimiz iin o hle biz
kendi kendimizi dryoruz.

' .' ,' . , . _, ' -, = '_ : - .'
., = , , .' , , .

208
211
(177) (Se meselennil kavmullezne kezzeb bi
yatin ve enfusehum kn yazlimn.)
yetlerimizi inkr edip, srf kendilerine zlmeden o
kavmin hli ne kadar ktdr!
Demek ki azb ekecek olan nefistir. Geri kendisini
nardan nra evirirse nefste rhun bir blmdr.
Kendisinde var olan hakkatleri idrk etmeyerek gaflette
kaldklarndan kendi kendilerine zlmediyorlar. Geici ve
ksa sreli zevklerin peinde kotuklarndan dolay bu
belirtilen hakkatleri mhede etmedikleri iin
kendilerinde bulunan hakkatlerine yni Rabblerine
zlmediyorlar. Kendisinin girmesinin yan sra Rabb
hassn dahi cehenneme sokuyorlar ki bu Rabb has onlar
beni niye cehennem tarafna gnderdin diye soracaktr.

: '' _ , _ - . , ' , , - ' , , _ - .
. ' ' ,
(178) (Men yehdillhu fehuvel muhted ve men
yudlil fe ulike humul hsirn.)
Allah kime hidyet ederse, o hidyete erer, kimi
de dalalette brakrsa, ite onlar hsrana
urayanlarn ta kendileri olurlar.
Allah ismi erfi cami isim olduundan bir insnda
zuhur ettiinde o varlkta artk Mudil ismi Rabbi has olarak
faaliyet srdremez.
Cenb- Hak kaderi mutlak ynyle kiilerin kaderini
yazyor fakat yaantlarn baz blmleri kiilerin kendi
iradelerine braklmtr yoksa insn deil robot oluruz.
Cenb- Hakk hereyimizi u yle bu byle diyerek kesin
izgiler ile yazm olsa bu durumda insn deil melek
oluruz. Cenb- Hakk bizden haytmzn baz blmlerinde
irademizi kullanmamz istiyor. Hdi ve Mudil isimlerinden
verilen takdirleri bizler Hdi ynnde kullanrsak doru i
209
212
yapm oluruz Mudil ynnde kullanrsak bu kullanmdan
sorumluyuz ve mkellefiz.

_ .. _ ~ ' _ - , , , ~ ' ' . = ' -
. , , . _ , ~ , , ' ', . ., , = , . ., , , '
-' - ..' : ' ' , . ., - , . . , , ' ', .
., ' - ' , : ' _ , _ .
(179) (Ve lekad zeren li cehenneme kesren
minel cinni vel insi lehum kulbun l yefkahne bih
ve lehum ayunun l yubsrne bih ve lehum
znun l yesmene bih, ulike kel enmi bel hum
edallu, ulike humul gfiln.)
Andolsun ki, cinlerden ve insnlardan
birounu cehennem iin halkettik. Onlarn kalbleri
vardr, fakat onunla gerei anlamazlar. Gzleri
vardr, fakat onlarla grmezler. Kulaklar vardr,
fakat onlarla iitmezler. te bunlar hayvnlar
gibidirler. Hatta daha da aadrlar. Bunlar da
gafillerin ta kendileridir.
eriat mertebesi tibaryla bu yet yazld gibidir,
trikat mertebesinden bakldnda ise okuyan kii daha
ciddiyye alarak duygusal olarak bu hli yaamamaya
alr ve bu hli stnden atmak iin mcdeleye giriir.
Hakkat mertebesinden baktmzda ise, kalpleri
vardr fakat (beeriyetlerini) hissetmezler. Gzleri vardr
fakat (maddi varlk olarak bir ey) grmezler. Kulaklar
vardr fakat (beeri olarak sylenen szleri) duymazlar.
Hatta daha da aadadrlar yni lemlerin kemli olan
esfeli safilinden daha da ileriye gitmilerdir. Bunlar
(beeriyetlerinden) gafil olanlarn ta kendileridir. Esfeli
sfiln, aslnda btn ilh- mertebeleri bnyesinde
210
213
topladndan ayn zamanda ly illiyyindir. Nefsimizle
yaadmz zaman buras esfeli safilin olmaktadr.

' , . , ~' _ ~ ' .' . - ' .
, .' ' - . ~ , - .' _ . ~ , _, '
., - ,
(180) (Ve lillhil esmul husn feduhu bih ve
zerllezne yulhdne f esmih, se yuczevne m
kn yameln.)
Oysa en gzel isimler Allah'ndr. Bundan dolay
Allah'a onlarla dua edin. Onun isimlerinde sapklk
eden mlhidleri (inkrclar) terkedin. Onlar yaknda
yaptklarnn cezasn ekecekler.

., ' - , - . _ ~ '' . . , , - - ' = ~ _ - .
(181) Ve mimmen hlkn ummetun yehdne bil
hakk ve bih yadiln.
Yine bizim halkettiimz insnlardan yle bir
mmet var ki, onlar hakka yol gsterirler ve o hakk
ile adleti yerine getirirler.
Burada zt ehli olan riflerden bahsediliyor.

: , ~ _ - , , ~ . ' .' ,' . , . _, ' .\
., - , .
(182) (Vellezne kezzeb bi ytin se
nestedricuhum min haysu l yalemn.)
yetlerimizi inkr edenlere gelince, biz onlar,
bilemiyecekleri ynlerden derece derece de
211
214
yuvarlayacaz.

_, . - , . , , ' _ - .r
(183) (Ve uml lehum, inne keyd metn.)
Ayrca ben onlara mhlet de veririm. Fakat
benim tuzak kurup helk ediim pek etindir.

. _- ~ _ - , , , ~' . ' - . , , ' .:
_, , - , . . ,
(184) (E ve lem yetefekker m bi shbihim
min cinnetin, in huve ill nezrun mubn.)
Onlar arkadalarnda herhangi bir cinnet
bulunmadn hi dnmediler mi? O, ak bir
uyarcdan baka biri deildir.

_. ., ' ., - _ = , , ' .~
. . ., , . _ ~ . _._ _ - - ' _ ~ ' -
., -, , - . _:, ~ ' , , , ~
(185) (E ve lem yanzur f melektis semvti
vel ard ve m hlakallhu min eyin ve en as en
yekne kadkterebe eceluhum, fe bi eyyi hadsin
badehu yuminn.)
Allah'n gklerdeki ve yerdeki mlkiyet ve
tasarrufuna, Allah'n halketmi olduu herhangi bir
eye ve ecellerinin gerekten yaklam olmas
ihtimline hi bakmadlar m? Artk bu Kr'n'dan
sonra baka hangi sze inanacaklar.
Arz bizim bedenimiz, semavat ise tefekkr
212
215
Geniliimizdir. Bunu Allah halketti bilmiyormusunuz
diyor. Ve bunun byle kalmayp ecelinin geleceini
dnmyorlar m.?

_ , , - ' ' : - ' _ , _ - .
., , - , , , .' , -
(186) (Men yudlilillhu fe l hdiye lehu, ve
yezerhum f tugynihim yamehn.)
Allah kimi saptrrsa onu yola getirecek bir
kimse yoktur. O, onlar kendi hllerine brakr ve
kendi azgnlklar iinde yuvarlanp giderler.
(187) (Yeselneke anis sati eyyne mursh,
kul innem ilmuh inde rabb, l yucellh li vaktih
ill huv, sekulet fs semvti vel ard, l tetkum ill
bagteten, yeselneke ke enneke hafiyyun anh, kul
innem ilmuh indallhi ve lkinne ekseren nsi l
yalemn.)
Sana, ne zaman kopacak diye kyamet vaktini
soruyorlar. De ki; onun bilgisi yalnzca Rabbimin
katndadr. Onu tam vaktinde koparacak olan O'ndan
bakas deildir. Onun arlna gklerde ve yerde
dayanacak bir kimse yoktur. O size anszn
gelecektir. Sanki sen onu ok iyi biliyormusun gibi
sana soruyorlar. De ki, onun bilgisi Allah katndadr.
Fakat insnlarn ou bunu bilmezler.
dem (a.s.)n yeryznde grlmesi kyametin ilk
almetidir. Hz. Reslullah (s.a.v) n grev almasyla bu
kyamet saati balad. Efendimiz (s.a.v) ile o gne kadar
gelmemi olan Hd ismi faaliyete geti, Hz. Reslullah
(s.a.v.) ise en byk Mehdi olduundan bu birinci Mehdi
ile kyamet zamannda ortaya kacak ikinci Mehdi
arasndaki sre kyamet sresidir. lh kemlat tamam
olmadka kyamet kopmaz. Hd isminin ve Allah
213
216
esmsnn zuhurunun ilk ortaya gelii Hz. Reslullah
(s.a.v.) iledir ve bu sre u anda yaanarak kemlata
doru gitmektedir. Allahn zti zuhuru btn lemlerde
keml ile aa kmaya yol almaktadr.

' - . . ' - . _ ' : - . _ ..
_ - . . . . , - ' , ~ : , ' - ' .'
, . , . . ' . . ., ' _ - ' - , '
., -, , _-, = '
(188) (Kul l emliku li nefs nefan ve l darran
ill maallh, ve lev kuntu alemul gaybe
lesteksertu minel hayri ve m messeniyes su in ene
ill nezrun ve berun li kavmin yuminn.)
De ki, ben kendi kendime Allah'n dilediinden
baka ne bir menfat elde etmeye, ne de bir zarar
nlemeye malik deilim. Ben eer gayb bilseydim
daha ok hayr yapardm ve ktlk denilen ey
yanma uramazd. Ben man edecek bir kavme
mjde veren ve uyaran bir peygamberden baka biri
deilim.

' , - _ - ~ _ ~ __ . _ - , = ~ ' , .-
: ~ : ~ ' ,, - . ' ' , , ' _ ,' ' , ~
' , . - ' , ~ : = . ' - . . ', ~
_, ' ' _ - _ ., ' ' ~ '' ' . , . _ '
(189) (Huvellez hlakakum min nefsin vhdetin
ve ceale minh zevceh li yeskune ileyh, fe lemm
tegah hamelet hamlen haffen fe merret bih, fe
lemm eskalet deavllhe rabbehum lein teyten
214
217
slihan le neknenne mine kirn.)
Sizi bir tek nefisten halkeden, onunla sknet
bulsun diye eini de ondan halkeden Allah'tr. O,
eini kucaklayp sarlnca (ona yaklanca), ei hafif
bir yk yklendi (hmile kald). Bir mddet byle
geti, derken yk arlat. O vakit ikisi birden
Rableri olan Allah'a yle dua ettiler: "Eer bize
slih bir evlat verirsen, biz muhakkak kredenler
den olacaz."

' , .' - ' : - ~ ' ~ '' ' ,, . ' -
., , ' ~ - ' _ '' - . ' ,, .
(190) (Fe lemm thum slihan ceal lehu
urake fm thum, fe telllhu amm
yurikn.)
Fakat Allah, kendilerine slih bir evlat verince,
her ikisi de tuttular verdii evlatlar zerine ona
ortak komaya baladlar. Allah, onlarn kotuklar
irkten mnezzehtir.

., = , , ' , _ , . ' - ., , -
(191) (E yurikne m l yahluku eyen ve hum
yuhlekn.)
Hibir ey halketmeyen ve kendileri halkedilmi
olan putlar m Allah'a ortak ediyorlar, ona e
kouyorlar?

. , , , . . . , , ' ., -, = . , . -\
(192) (Ve l yestetne lehum nasran ve l
enfusehum yansurn.)
215
218
Bu putlar, ne o tapnanlara, ne de kendi
kendilerine yardm edebilirler.

., , , - , . , . , ' _ ' , , ~ . . -r
., . -' , . . - , , ., ~ , , ~
(193) (Ve in tedhum ilel hud l yettebikum,
sevun aleykum e deavtumhum em entum
smitn.)
Eer siz onlar doru yola arsanz, size
uymazlar. Onlar ha armsnz, ha armayp
susmusunuz, hi fark etmez.

, '' - ' , ~ - ' . _ - ., ~ . _, ' . -:
_, ' , . . , ' , ,, ~ . , , ,~'
(194) (nnellezne tedne min dnillhi bdun
emslukum fedhum felyestecib lekum in kuntum
sdkn.)
Allah' brakp taptklarnz da tpk sizin gibi
kullardr. Eer iddianzda doru iseniz haydi onlar
arn da size cevap versinler.

., = , , _ , , , ' - ', . ., , _ ~ , , ' -~
. , , ' - ', . . , , _ , ~ , , ' - ', .
: ., , . , .' , ~ _ ' , . ., - ,
. = .
(195) (E lehum erculun yemne bih, em lehum
eydin yabtne bih, em lehum ayunun yubsrne
bih, em lehum znun yesmene bih, kulid
216
219
urekekum summe kdni fe l tunzrn.)
Onlarn yryecek ayaklar, tutacak elleri,
grecek gzleri veya iitecek kulaklar m var? De ki:
"Haydi arn o ortaklarnz, sonra bana istediiniz
tuza kurun ve elinizden gelirse gz atrmayn."

_ ', . , , .' . ' . ' - ' _ , ' . -
_, ~ '' '
(196) (nne veliyyiyallhullez nezzelel kitbe ve
huve yetevelles slihn.)
"Zir benim velim, o kitb indiren Allah'tr. Ve
O, slih kullarna sahip kar."

, . ., -, = . , . - . _ - ., ~ . _, ' -
. , , , . .
(197) (Vellezne tedne min dnih l
yestetne nasrakum ve l enfusehum yensurn.)
"Sizin Allah'tan baka taptklarnz ise ne size
yardm edebilirler, ne de kendi kendilerine
yardmlar dokunur."

, ,, . , - , . , ' _ ' , , ~ . . -.
. , , . , : , ' . = ,
(198) (Ve in tedhum ilel hud l yesme, ve
terhum yenzurne ileyke ve hum l yubsrn.)
"Siz onlar doru yola aracak olsanz da
duymazlar." Onlarn sana baktklarn grrsn,
bakarlar, ama grmezler.
217
220
_, ' ~ ' _ ~ _ ~ . - '' . - , - ' ~ --
(199) (Huzil afve vemur bil urfi ve ard anil
chiln.)
Sen yine de affa sarl, iyilii emret ve
cahillerden yz evir.

- . ' _ . .' = , ' _ - : ~ , ' - \
,, ~ _, - . - '' .
(200) (Ve imm yenzeganneke mine eytni
nezgun festeiz billhi, innehu semun alm.)
Eer eytandan bir vesvese, bir gck gelirse
hemen Allah'a sn. Muhakkak ki, Allah hakkyla
iiten, kemliyle bilendir.

.' = , ' _ - . .' , , - , = . _, ' . \
. , - , ' .
(201) (nnelleznettekav iz messehum tifun
mine eytni tezekker fe izhum mubsrn.)
Allah'tan korkanlar, kendilerine eytandan bir
vesvese ilitii zaman, durup dnrler de derhl
kendi bsiretlerine sahib olurlar.

. = , . , . _ - ' _ , , . , , , ., ~ \\
(202) (Ve ihvnuhum yemuddnehum fl gayyi
summe l yuksirn.)
eytanlarn kardelerine gelince, onlar
brlerini sapkla srklerler, sonra da yakalarn
brakmazlar.
218
221
' , . , , . ~ ., ' , '' _- ,' . , , .' . , ' \r
.' . _ . _ - _ ' _ ~, , ' - _ , . ' . _
., -, , _-, = ' - ~ , . _ -
(203) (Ve iz lem tetihim biyetin kl lev
lectebeyteh, kul innem ettebiu m yh ileyye min
rabb hz besiru min rabbikum ve huden ve
rahmetun li kavmin yuminn.)
Onlara (arzularna gre) bir yet getirmediin
zaman, derleyip toplasaydn ya derler, sen de de ki;
ben ancak Rabbimden bana ne vahyolunuyorsa ona
uyarm, ite btnyle bu Kr'n, Rabbinizden gelen
bsiretlerdir (kalp gzn aacak beyanlardr), mn
eden bir kavim iin hidyettir, rahmettir.

, . . - ' , - . ' . = ' \:
., ~ . , - '
(204) (Ve iz kuriel kurnu festemi lehu ve
enst leallekum turhamn.)
Kr'n okunduu zaman, hemen susup onu
dinleyin, umulur ki, rahmete nil olursunuz.

. - , ~ ' ~ . : . _ : . \~
_ - _ . . ' . - '' . , = ' _ - , ~ '
_, ' - '
(205) (Vezkur rabbeke f nefsike tedarruan ve
hfeten ve dnel cehri minel kavli bil guduvvi vel
sli ve l tekun minel gfiln.)
Sabah akam demeden, kendi iinden, korkarak
219
222

ve yalvararak, alak sesle Rabbini an ve gafillerden
olma.

- .' , ~ _ ~ . , . , . : . ~ _, ' . \
. ~ , - ' - ., ~ , ,
(206) (nnellezne inde rabbike l yestekbirne
an ibdetih ve yusebbihnehu ve lehu yescudn.)
(SECDE YET)
Zir Rabbinin katnda olanlar, Allah'a kulluk
etmekten asla kibirlenmezler, O'nu tenzih eder,
ann ulularlar ve yalnzca O'na secde ederler.



*************

Rabbmza krederiz hamdolsun bu kitabmz da ses
kaytlarndan yaz kaytlarna da geirmi olduk.
Okuyabilenleri Cenb- Hakk faydalandrsn neallah.

Gayret bizden muvaffakiyyet Hakktandr.









220
223


KAYNAKA


1. KRN VE HADS :
2. VEHB : Hakkn hibe yoluyla verdii ilim.
3. KESB : allarak kazanlan ilim.
4. NAKL : Muhtelif eserlerden, Mesnevii erif,
nsn- Kmil, Fussul Hikem ve
sohbetlemizden mahede ile toplanan ilim.


DAHA EVVELCE IKAN KTAPLARIMIZ


(Gnlden Esintiler)


1. Necdet Divan:
2. Hacc Divan:
3. rfan Mektebi, Hakk Yolunun Seyr defteri:
4. Lbbl Lbb zn z,(Osmanlcadan eviri):
5. Salt- Namaz ve Ezan- muhammedide Baz
hakikatler: ngilizce, spanyolca
6. slmda Mbarek Geceler, bayramlar ve
Hakikatleri:
7. slm, mn, hsn, kn, (Cibril Hadsi):
8. Tuhfetul Ukiyye, (Osmanlcadan eviri):
9. Sre-i Rahmn ve Rahmniyyet:
10. Kelime-i Tevhid, deiik ynleriyle:
11. Vhy ve Cebril:
12. Terzi Baba (1) ve Necm Sresi:
13. (13) On ve Hakikat-i lhiyye:
14. rfan mektebi, Hakk yolunun seyr defteri ve
erhi
15. 6 Pey- (1) Hz. dem Safiyyullah (a.s.)
16. Divn (3)
17. Kevkeb. Kayan yldzlar.

221
224
18. Peygamberimizi rya-da grmek.
19. Sre-i Feth ve fethin hakikat-i.
20. Terzi Baba Umre (2009)
21. 6 Pey-(2) Hz. Nh Neciyyullah: (a.s.)
22. Sre-i Ysuf ve dervilik:
23. Demez dosyas:
24. 6 Pey-(3) Hz. brhm Hallllah: (a.s.)
25. Kle ve incir dosyas:
26. Bir zuhrtn dndrdkleri:
27. Gen ve elmas dosyas:
28. Krnda Tesbh ve Zikr:
29. Karnca, Neml Sresi:
30. Meryem Sresi:
31. Kehf Sresi:
32. stiare dosyas:
33. Terzi Baba Umre dosyas: (2010)
34. Bakara dosyas:
35. Ftiha Sresi:
36. Bakara Sresi:
37. Necm Sresi:
38. sr Sresi:
39. Terzi Baba: (2)
40. l-i mrn Sresi:
41. nci tezgh:
42. 4-Nis Sresi:
43. 5-Mide Sresi:
44. 7-Araf Sresi:
45. 14-brhm Sresi:
46. ngilizce, Salt-Namaz:
47. spanyolca, Salt-Namaz:
48. Franszca rfan mektebi:
49. 36-Ysn, Sresi:
50. 76-nsn, Sresi:
51. 81-Tekvir, Sresi:
52. 89-Fecr, Sresi:
53. Hazmi Tura:
54. 95-Tn, Sresi:
55. 28- Kasas, Sresi:

222
225
56. rfan-Mek-er-Franszca-Baba:
57. Namaz Sreleri:
58. Mirat-l-rfan-ve-erhi:
59. 6 Pey-(4) Hz. Ms Kellmullah: (a.s.)
60. 6 Pey-(5) Hz. s Rhullah: (a.s.)
61. 6 Pey-(6) Hz. Muhammed: (s.a.v.)
61. Bir ressam hikyesi:
63. nci mercan tezgh
64.lm hakknda:

Mektuplar ve zuhuratlar serisi:

71- 12- Terzi Baba-(1)
72- 39- Terzi Baba-(2)
-----------------------------
nternet dosyalar-
-----------------------------
73-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-3-
74-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-4-
75-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-5-
76-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-6-
77-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-7-
78-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-8-
79-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-9-
80-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-10-
81-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-11-
82-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-12-
83-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-13-
84-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-14-
85-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-15-
86-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-16-
87-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar-17-
88-Terzi-Baba-Mek-ve-zu-Ke-Kara-bi-dosyas-18-
89-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar -19-
90-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar -20-
91-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar -21-
92-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar -22-
93-Terzi-Baba-Mektuplar ve zuhuratlar -23-

223
226






NECDET ARDI



Bro : Erturul mah.
Hseyin Pehlivan caddesi no. 29/4
Servet Apt.
59 100 Tekirda.

Ev : 100 yl Mahallesi uur Mumcu Cad.
Ata Kent sitesi A Blok kat 3 D. 13.
59 100 Tekirda


Tel (Bro) : (0282) 263 78 73
Faks : (0282) 263 78 73
Tel (ev) : (0282) 261 43 18
Cep : (0533) 774 39 37

Veb sayfas: Amerika: <http:// necdetardic. org/

Veb sayfas: Amerika: <www.necdetardic.info>

Veb sayfas: Almanya: <www.terzibaba.com>

Radyo adresi (form): <terzibaba13.com>
nternet, MSN Adresi:
Necdet Ard <terzibaba13@hotmail.com




224