အစၥလာမ္ ႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္

You might also like

Download as pdf
Download as pdf
You are on page 1of 89

tpvmrf ESifh ywf0ef;usif

- *sm0d'o
f ef; wrefawmfjrwf  tm; apvTw&f jcif; taMumif;t&if;

usr;f awmfjrwfu&k t
f mefonf r[mwrefawmfjrwf rk[r'f  tm; urmv
Y o
l m;wdt
Yk v,f ydcYk s&jcif;
taMumif;? apvTw&f jcif;taMumif;udk atmufygtwdik ;f azmfjyonf/

]tdk . . . wrefawmf? {uefrck s igtvm[ft&Sif jrwfonf toift


h m; OD;aqmifot
l jzpf vnf;aumif;?
owif;ay;oltjzpfvnf;aumif;? tE&m,frsm;udk owday;oltjzpfvnf;aumif; apvTwjf cif; jzpfonf/ xdjYkyif
igt&Sib
f ufoY k d t&Si\
h f zdwaf c:oltjzpf vif;0if;awmufyaom rD;SL;rD;wdik t
f jzpf apvTwaf wmfro
l nf/}
(uk&t
f mef - 33 ; 45 - 46)
txufyg usr;f jrwfu&k t
f mef pum;&yfrsm;udk xyfraH vhvmvQif . . .
(1) apmifah &Smufol ? OD;aqmifol
(&Sm;[d'ef)
odjYzk pf wrefawmfjrwf  onf urmv
Y o
l m;xktwGuf OD;aqmifvrf;Tejfyool jzpfonf/
(2) owif;aumif;ay;ol
(rkA&S&f &dS ef)
odjYzk pf wrefawmfjrwf  onf urmv
Y o
l m;wdt
Y k m; om,maomb0 wnfaqmufreI nf;vrf;udk
owif;aumif;ay;ol jzpfonf/
(3) tE&m,frsm;udk owday;ol
(eZD;&ef)
odjYzk pf wrefawmfjrwf  onf urmv
Y o
l m;wdt
Y k m; b0c&D;wpfavQmuf BuKHawGU&wwfaom twm;
tqD;? tE&m,frsm;ESih f ywfouf owday;ol jzpfayonf/
xdrk w
S pfzef wrefawmfjrwftm; wifpm;cs;D rGr;f ac:qdyk rk H mS urmBu;D udk xdev
f if;aprnfh aerif;uJo
h aY k d om
tvif;a&mifay;ol wrefawmfjrwf[k ac:qdx
k m;onf/
usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu wrefawmfjrwf ESih f ywfouf atmufygtwdik ;f vnf; aMujimxm; onf/

]pifppftm;jzihf igt&Sijf rwfonf toift


h m; urmolurmom;rsm;twGuf r[m

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 113 

ukPmawmft&Sit
f jzpfrw
S yg; tjcm;tjzpfjzihf apvTwjfcif;r[kwyf g/} (uk&t
f mef - 21 ; 107)
txufyg tm,ofawmfwiG f oH;k pGx
J m;aom ]&[froef} udk vlweY k d m;vnfv,
G af p&ef ukPm&Sit
f jzpf
jyefqak d &;om;Muaomfvnf; usr;f jrwfu&k t
f mef\ oH;k pGyJ t
k H &if;tjrpfpum;vH;k Root t&qdyk grl tHzh ,
G &f m jzpf
onf/ txufygpum;vH;k \ t&if;tjrpfpum;vH;k u ]&[D;rf} jzpfonf/ ,if;\t"dyg ,frmS om;tdrf jzpfonf/
om;tdr[
f o
l nf rdcif0rf;Adu
k t
f wGi;f oaEom;udk jzpfay:jzpfxeG ;f wd;k wufapaomae&m? ,if; om;tdrt
f wGi;f rS
urmv
h o
l m;wd\
Y k tquftEG,rf sm;onf vl[
l ac:a0:orkwcf &H Ny;D vlom;wdt
Y k v,foaY k d &muf&v
d S m&onf/ odY k
jzpfvmatmifvnf; rdcifjzpfoo
l nf ol\oaEom;udk toufEiS v
fh
J umuG,af pmifah &Smufonf/ rdr\
d
pm;0wfaea&;udpt
00udk ,if;oaEom;tay:rlwnf pOf;pm;onf/ oaEom;udk tusK;d ,kwaf prnft
h &mrSef
orQuk d wGe;f vSeo
f nf/ oaEom;\zGUH NzKd;wd;k wufa&;twGuf tvH;k pHak om epfemrItaygif;udck ,
H o
l nf/
r[mwrefawmfjrwf\ qD&wfb0ukad vhvmvQiv
f nf; wrefawmfjrwfonf urmv
h o
l m;wdEYk iS yhf wf
oufNy;D Bu;D rm;us,jfyefUvSaom tepfemcHru
I k d jyKco
J h nf/ vlUtzGUJ tpnf;wpf&yf? vlrsK;d wpfrsK;d \ aumif;pm;rI xuf
vlom;tm;vk;H \ta&;udk t"duxm;BuKd ;yrf;vIy&f mS ;cho
J nf/
usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f wrefawmfjrwftm; ,if;usr;f jrwfuckd say;um vlom;wdt
Yk m; vrf;nTef
csut
f jzpf ay;tyf&jcif;ESiyf h wfouf atmufygtwdik ;f azmfjyxm;onf/

]usr;f awmfjrwfu&k t
f mefuk d toift
h ay:csay;&jcif;rS m ,if;tm;jzifh toifonf vlom;
wdu
Y k k d tarSmifxrk S tvif;a&mufbufoY k d u,fwifa&muf&ad S pzd&Y k efjfzpfonf/ ,if;onf toif
wd\
Yk t&Sif zefqif;jyKpyk sK;d axmifaom tvm[ft&Sijf rwfxaH wmfrS ajzmifrh wfaom aumif;
jrwfaom vSyaom usr;f jzpfawmfrl onf/} (uk&t
f mef - 14 ; 1)
txufygtm,wfwiG f azmfjyxm;aom ]Zkvrk m;od}wnf;[laom tarSmifxu
k twdwu
f mvESihf
,aeYrsuaf rSmufwiG f BuKHawGUMu&aom tusiq
h f ;k d ? t,ltqqd;k ? vlaerIpepfq;k d ? pD;yGm;a&; tajctaeqd;k p
onfjzifh vlom;tm; tzufzufrS nSO;f yrf;ESyd pf ufaeaom tajctaeudk azmfneT ;f jcif;yif jzpfonf/
xked nf;wlpmG yif txufygtm,wfwiG f ]El;&m} [kazmfjyxm;aom vlom;wdt
Y k m; ydaY k qmifay;rnfah e&m
tvif;a&mif[o
l nfrmS vnf; trSm;ESit
f h rSeu
f ck d jJcG m;odjrifr?I tusiq
f h ;k d ? t,ltqqd;k wd\
Y k okyo
f @mefuak d y:
vGix
f if&mS ;pGmjrifEik d af om tvif;a&mifyifjzpfonf/ onfuk d usr;f jrwfu&k t
f mef\ vrf;nTecf sut
f m;jzifo
h m
awGUjrifEif k d af yonf/

 114 

tpvmrf"rArd mef

usr;f jrwfu&k t
f mef\ vrf;nTecf suo
f nf tvGet
f MHo
h zG,&f myif jzpfonf/ uk&t
f mefu uREyk f w
f ,
Y k d Mku
H nf
ud;k uG,af om t&Sio
f cifuk d azmfneT ;f &mwGif. . .
]pMu0Vmtaygif;udk zefqif;jyKpyk sK;d axmifay;aom t&Si}f

(uk&t
f mef - 1 ; 2? 5 ; 28)

uREyk f w
f Y k d vrf;nTecf sut
f jzpf cH,u
l sio
h f ;k H aomusr;f udk azmfjy&mwGif . . .
]urmv
h o
l m;taygif;u zwf&w
G ef nf;em,l&aomusr;f }
(uk&t
f mef - 12 ; 104? 38 ; 87? 68 ; 52? 81 ; 27)
uREyf k w
f \
Y k d r[mwrefawmfjrwftm; azmfneT ;f &mwGif . . .

]pMu0Vmtaygif;\ r[mukPmt&Sijfzpfonf/}
( uk&t
f mef - 21 ; 107)
txufyg azmfneT ;f csuu
f k d avhvmygu usr;f jrwfu&k t
f mefu azmfjyaom tpvmrfonf ta&mif taoG;?
trsK;d tEG,?f bmompum; e,fajray:tajccHr?I abmifcwfaome,fajrrsm;udk ausmjf zwfNy;D vlom;0g' udk
tajccHaMumif;xif&mS ;pGm odjrifEik d o
f nf/
,aeYrsuaf rSmufacwfumvwGif vlrsK;d bmompum;ESif h e,fy,fut
k d ajccHjcif;aMumifh jzpfay:vmaom
qd;k usK;d rsm;udk odjrifvmMuNy;D ,if;usO;f ajrmif;aom t,ltqqd;k udk &G&H mS vmMuong/ qufo,
G af &;vsijfref vm
rIaMumifh GLOBALISATION urmBu;D udk csKUv
H u
kd o
f uho
J Ykd jrifae&onf/ tu,f wlnaD ombmom
pum;rsm;&Sv
d Qif vlwo
Ykd nf yd
k eD;uyfpmG qufo,
G Ef ikd rf nfujkdrifvm urm'h eynm&Sirf sm;u urmBu;D udk
bmompum; 4 rsK;d 5 rsKd;xuf rausmv
f eG af pbJ urmb
h mompum;tjzpf zefw;D vdMkuonf/ ,if;bmompum;
onf e,fajra'oBu;D ukd tajcrcHonfjzpf usO;f ajrmif;aomvlrsK;d tjrifrsm; aysmufu,
G o
f mG ;rnf[
k k cH,o
l nf/
usr;f jrwfu&k t
f mefu vGecf aJh omESpaf ygif; 1400 tvQiu
f yif vlw,
Ykd aeYEpS q
f ,f&mpkuek q
f ;kH csed rf S
awG;ac:aeaom vlom;0g'udk tajccHaom tpkta0;tm; zGUJ pnf;ay;cho
J nfuk d tHMhozG,&f mawGUjrif&onf/ usr;f
rj wfuk&ftmefu. . .

] wrefawmfjrwfa&mufvmjcif;onf vlom;wdt
Y k ay: ydaeaom0efEiS f h vlom;wdv
Y k nfuw
k u
f dk

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 115 

csaD ESmifxm;aom txkyt


f aESmifwu
Ykd kd z,f&mS ;&efjzpfonf/} ( uk&t
f mef - 7 ; 157)
tu,f tMuifow
l o
Y k d nf wrefawmfjrwfuk d ,HMu
k nfvufcMu
H onf/ wrefawmfjrwfuk d umuG,af pmihf
a&Smufco
J h nf/ wrefawmfjrwftm; ulnD ik d ;f yif;chMJuonf/ xdjYyk if wrefawmfjrwftay:odcY k say;aom usr;f jrwf
uk&t
f mefwnf;[laom tvif;a&mifjcnfawmfuk d vku
d ef musiBhu
f cH MJu
h onf/ ,if;olwo
Y k d mvQif atmifjrifayguf
a&mufaomolwY k d jzpfonf/
vGwv
f yfjcif;udk vlom;wdo
Y k nf a&S;vGeaf vNy;D aom acwfumvuwnf;u tvGerf yS if cHrk ifEpS o
f ufcJ h
Muonf/ vGwv
f yfjcif;twGuf urmo
h rdik ;f wpfavQmuf vlom;wdo
Y k nhf ra&wGuEf ik d af om twm;tqD;? taESmif
tzGUJ rsm;udk acR;ESiahf oG;ESi&hf if;ES;D um wm;qD;wdu
k zf sucf MJhuonf/ vGwv
f yfa&;udk *kPjf yKaomtm;jzifh vlom;
wdo
Yk nf tpOf*P
k jf yKocD si;f rsm; qdck MJhuonf/ ,if;*kPjf yKocD si;f rsm;u urmEh iS t
fh 0Sr;f vlrsK;d toD;oD;wGif &Sad e
onf/
wrefawmfjrwfEiS f h tqG[
f mAfawmfrsm; ru m NrKdUrS r'DemNrKdUodY k [d*s&ofjyKa&muf&ad S omtcg r'Dem NrKdUom;
&[l'rD sm;onf tmI&maeYwiG f Oykoo
f v
D apmifah Mumif;awGU&S&d onf/ ar;jref;Munfah omtcg ,if;aeYwiG f
&[l'w
D o
Y k d nf zmdb
k &k if\vufatmufrS vGwaf jrmufc&J h ,if;aeYa&mufwik d ;f tvm[ft&Sijf rwftm; aus;Zl;
wifum Oykoo
f v
D apmifw
h nfaMumif;ajymjyMuonf/ wrefawmfjrwfonf ,if;tjzpftysuu
f Ek d pS o
f uf vGwf
vyfjcif;udk rGwpf vifwo
Y k d nfvnf; ESpo
f uf &[l'rD sm;enf;wl tmI&maeYwiG f Oykoo
f v
D apmifch o
J h nfo
h m"u
rsm; tpvmrfo
h rdifk ;f wGif &Sad eonfuakd wGU&onf/ vlom;wdo
Yk nf ,aeYtxd vlrsK;d qdik &f m vGwv
f yfa&;udo
k m
&,lEik d cf o
J h nf/ usr;f jrwfu&k t
f mefu txufwiG af zmfjyxm;aom vrf;nTecf suw
f iG f vlom;wdt
Y k m; vGwv
f yfap
jcif;udk azmfjy&mwGif vlom;wkt
Y d ay:wGif ydaeaom0efEiS f h vlom;wdt
Y k m; csnx
f m;aom twkwt
f aESmifrS vGwf
ajrmufapjcif;udak c:onf/ odjYzk pf usr;f jrwfu&k t
f mefu t"dym ,fziG q
hf x
k d m;aom vGwv
f yfjcif;udk vlom;wdY k onf
,aeYtxd rcHpm;&ao;yg/
wrefawmfjrwfonf r'DemNrKdUawmfuk d tajcjyKaom tpvmrfNrKdUjyEdik if u
H k d wnfaqmufum vlom;wd\
Yk
wpfajy;nDaomvlrpI epfuk d wnfaqmufjyocho
J nf/ clvzf mat&&S'd ife\
f acwfwiG f ,if;pepfonf ay:xGe;f jzpf
xGe;f vmcho
J nfuk d ordik ;f uoufaocHaeonf/
usr;f awmfjrwfu&k t
f meft& vlww
Y k d iG f ywf0ef;usi[
f
l ESprf sK;d &So
d nf/
(1) vlEiS f h obm0avmu0ef;usif
(2) vlEiS f h vlr0I ef;usi[
f
l jzpfonf/

(u) obm0avmuBu;D ESif h ywfouf usr;f jrwfu&k t


f mef\ cH,cl suf
usr;f jrwfu&k t
f mefonf ky0f wKypn;f rsm;udak &Smif emrfw&m;bufuo
k d m wpfvrf;oGm;olrsm;twGuf

 116 

tpvmrf"rArd mef

r[kw/f ,if;odYk kyk 0f wKypn;f rsm;udk a&Smifvo


JG rl sm;\ b0&yfwnfro
I nf cufco
J mG ;rnfrmS trSeyf ifjzpfonf/
uho
J Ykd kyo
f ufouf\aemufoYkd waumufaumufvu
kd af eaomolrsm;twGuv
f nf; r[kwyf g/ rdrw
d \
Ykd qif
jcifww
k H &m;oufoufuk d aemufq;k H rScD &k d m[kqNkyd ;D owfrw
S o
f w
l t
Y k d wGuv
f nf; r[kwyf g/ usr;f awmfjrwfu&k t
f mef\
oGeo
f ifro
I nf ,kwa d A'enf;us qef;ppfrjIyK&mwGif vG,u
f v
l aS om ud,
k u
f siw
h f &m;? edik if aH &;&m ? pD;yGm;a&;&m?
,Ofaus;rIqikd &f m ponfjzifh vlraI &;&mjyemwdt
Yk wGuf vrf;nTecf suw
f &m;jzpfonf/ pifppftm;jzifv
h nf;
tDrmef,Mku
H nfrw
I &m;rSonf *s[
D m'fvyI &f mS ;rItxd vlraI &;jyem&yfrsm;wGif pnf;urf;? abmif? uefo
Y wfcsu?f
pm;xku
d f rpm;xku
d ?f [&mrf ? [vmvf? w&m;rQwrIrsm;ukpd u
J G id k u
f m BuUH BuUH cHaomenf;vrf;jzifh tpvmrf\oGeo
f if
rIuk d xrf;aqmifomG ;ygrSom obm0avmuESi&f h ifqik d Ef ik f d pf rG ;f ydik q
f ik d Ef if k d pf rG ;f &Sv
d mrnfrmS trSeyf ifjzpfonf/
xdo
k t
l aeESih f obm0avmuBu;D udk toH;k csrw
I iG f cEmud,
k \
f ysuo
f Ok ;f &Ny;D aemuf avmutjyif
tmac&wfwnf;[laom tcsed Ef iS afh e&mXme uefo
Y wfraJh om tajctaersm;udk tpOfowdjyK&ygrnfomru
aovGeNfy;D aemufwiG f vlUavmuESif h ywfoufaom &vm'fEiS yf h wfouf BuKHawGU&rnhf tmac&wfc&D;pOfuk d
vnf; awG;ac:usiBhu
f EH ik d &f rnf/
ky0f wK? vlom;ESihf tpvmrfv
h rf;nTerf w
I &m; oH;k ckonf zdck aemufuo
Jh Ykd wpfcu
k w
kd pfck trSo
D [JjyK
aeaMumif; uk&t
f mefuazmfjyonfomru t&mrsm;onf OayumjyK&aomt&mrsm; r[kwo
f uho
J yYkd if
,if;avmuDEiS fh ky0f wKrsm;udk tquftoG,rf jJhcif;tm;jzihv
f nf; r&Edifk [
f k uk&t
f mefu cH,o
l nf/ obm0
ypn;f rsm;udk taumiftxnfazmf toH;k jyKa&;? xkt
d oH;k jyKru
I k d 'De\
f vrf;nGerf t
I wdik ;f jyKusih f toH;k cs&&Sad om
tusK;d tjrwfukd vlUcEmESihf kyzf NHGzKd ;rItwGuf toH;k cs&ef vrf;nTejf yoonf/ usr;f jrwfu&k t
f mefonf ky0f wK
ypn;f wdu
Yk kd vspv
f sLIpeG yYf pf&efukd cGirhf jyKacs/ xdrk Qru avmuDpeG w
Yf &m;jzifh enf;vrf;&SmazGjcif;udv
k nf; cGirhf jyK
ydwyf ifonf/ ky0f wKypn;f rsm;udk ud,
k u
f siw
f h &m;ydik ;f qdik &f mjzifh xde;f odr;f aponf/ xkrd Qru kyyf pn;f wdu
Y k k d vlU
b0qdik &f m usi0hf wfjyKjyifa&;wGif taxmuftuljyKtoH;k cHypn;f tjzpfxm;&S&d ef wdu
k w
f eG ;f ay;onf/ usr;f jrwf
uk&t
f mef\ oGeo
f ifcsuo
f nf kyyf ik d ;f qdik &f maemufoY k d taptyg; waumufaumufvu
k d jfcif;r[kwb
f J obm0
avmuBu;D udk vltaptyg;tjzpf toH;k jyKum vlavmuzGUH NzKd;rIuyk d g 'Gew
f v
J G suf vlom;avmu\ wd;k wufBu;D
yGm;rIukd jyKvyk af qmif&u
G jf cif;yifjzpfonf/
obm0avmuBu;D udk vlwt
Y k d oH;k cstoH;k jyKrEI iS f h ywfouf usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f vrf;nTeaf zmf
jyxm;onfuk d awGUjrifEik d o
f nf/
urmay:wGif bmomw&m;,HMk unfcsuEf iS fh odyyH nm&yfonf tpOfqefu
Y sib
f ufoabmjzpfonf[k
vufcMH uonf/ odyu
H kd bmomw&m;,HMk unfcsuu
f &efot
l jzpfjrifNy;D ? odyu
H bmomw&m;,HMk unfcsuu
f kd
tpOf[m;wku
d cf o
J h nf/ od&Y k mwGif u@rSm usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu yg0ifywfoufjcif;r&Syd g/ uk&t
f mef\
oGeo
f ifcsuw
f iG f vlom;wdo
Y k nf obm0avmuBu;D \ vQKUd 0Sucf surf sm;udk azmfxw
k af pvdo
k nf/ obm0avmu

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 117 

Bu;D udk vlom;wd\


Y k tusK;d twGuf odr;f BuKH ;,lapvdo
k nf/
]obm0avmuBu;D &S&d o
d S rQonfvnf;aumif;? urmajray:0,f &S&d o
d S rQonfvnf;aumif;?
toifwYkd toH;k cs? toH;k jyKapzd&Yk m tvm[ft&Sijf rwfonf toifw\
Ykd vufatmufoYkd
odr;f BuKH;,lapawmfro
l nf/ {uefrvGJ taMumif;t&mwGiv
f nf; pOf;pm;qifjcifMuaomolwY k d
tzdY k Bu;D rm;vSaom oufaovuPmrsm;&Sad yonf/} (uk&t
f mef 45 ; 13)
azmfjyyg usr;f awmfjrwfu&k t
f mef\vrf;nTe;f csut
f & awG;ac:rI? Buq
H rIuk d us,jfyefpY mG jyKNy;D obm0
avmuBu;D \ vQKdU0Sucf suu
f k d odr;f BuKH;&,la&;onf t"dujyXmef;csujfzpfaeonfuk d awGU&onf/ vlom;wdo
Y k nf
ausmuf acwfvP
k d *f rl sm;rSonf vurmBu;D ? t*FgN*Kd[w
f ik d af tmif atmifjrifru
I ck d ,
H al eonf/ odyyH nm&Siw
f \
Ykd
tjrift&rl ,if;atmifjrifro
I nf vQKd U0Suv
f aS om obm0avmuBu;D \wHcg;0odyYk if ra&mufEikd af o;/
xufruqef;us,v
f aS om todtjrifuk d qufvufBuKd ;pm;jcif;jzifh odjrifciG &f h vdrrh f nf[q
k Mk u
d onf/
usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu obm0odr;f BuKH;&,lrEI iS f h ywfouf ouf&b
d S 0 (LIFE) [lonf
yx0DajrBu;D avmufom uefo
Y wfjcif;r[kw?f obm0avmuBu;D xJwiG f ouf&w
S d Y k d &Sad eMuonf/ ql&m[fLS &[f
wGif azmfjyxm;yHu
k ]obm0avmuBu;D ESif h yx0DajrBu;D \ zefqif;rIwiG f toifwt
Y k d wGuf Bu;D rm;vSaom ouf
aoom"uawmfrsm;&So
d nf/ xdrk w
S w
f pfzef xdo
k bm0avmuBu;D ESif h yx0DajrBu;D ESpcf pk vH;k wGif
jzefx
Y m;aomouf&rd S sm; &So
d nf/ xdrk w
S pfyg; tvm[ft&Sijfrwfonf rdrt
d vdak wmfjzifh ,if;wdu
Yk kd
pk;kH jcif;jzifh obm0avmuBu;D ESifh yx0DajrBu;D udk qufo,
G Ef ifkd pf rG ;f &So
d nf/}
(uk&t
f mef - 42 ; 29)
azmfjyygtcsuu
f k d ESpaf ygif; 1400 - tvsiu
f qdv
k Qiaf wmh urmw0Sr;f &Sd odyyH nm&Sirf sm;? tawG;tac:
ynm&Sirf sm;? ynm&So
d ck rderf sm;pkaygif;yifvQif usr;f awmfjrwf uk&t
f mefvm opmw&m;udk azmfusL;Edik rf nf
r[kwaf y/ obm0avmuBu;D udk tvm[ft&Sijfrwfu vlom;wdu
Y k k d tusK;d jyKaprIrsm;udk ay:vGiaf pvmonf/
tusK;d jyKrrI sm;onf av;bufav;wef tzufzufwiG f IrNi;D zG,&f m &nfwu
G
f ukeq
f ;k H onf[
l r&SEd ik d af y/
tusK;d jyKrrI sm;udk vlom;omru ow0gtm;vH;k ouf&o
dS ufrt
Jh m;vH;k onf cHpm;tusK;d jyKae&onf/
obm0\ tvSuk d zGUH NzKd;wd;k wufatmif tvm[ft&Sijfrwf\ tusK;d jyKaerIrsm;? axmufyaH h erIrsm;? ysK;d axmifae
rIrsm;udk avhvmjcif;tm;jzifh vlw\
Y k d todonf zGUH NzKd;vm&onf/ odt
Y k m;jzifh tvm[ft&Sijfrwf\ aus;Zl;awmf
ESif h tvm[ft&Si\
f ra&rwGuEf ik d zf ,
G &f m ay;urf;axmufyaH h erIrsm;udk axmyemrIpw
d o
f nf vlww
Y k d iG f ay:xGuf
vm&onf/ xkrd w
S pfzef tvm[ft&Sijfrwf\ &AlA,
D ofwnf;[laom zefqif;jyKpyk sK;d axmifay;urf;rItqifq
h ifh
udk odjrifvmawmhonf/ tvm[ft&Sijfrwfonf pMu0Vmtaygif;\ zefqif;jyKpyk sK;d axmifawmfral om t&Si[
f l
aomtodonfvnf; cdik NfrpJ mG ouf0ifomG ;&awmhonf/

 118 

tpvmrf"rArd mef

]tvm[ft&Sijfrwf\ aus;Zl;awmftm;jzifo
h mvQif toifw\
Y k d rdcif0rf;rStoifwY k d aygufzmG ;
arG;jrLvm&onf/ xdpk Ofumv toifww
Y k d iG f odjrifem;vnfEik d pf rG ;f r&Scd /J h tvm[ft&Sijf rwf
onf toifwt
Y k d m; odjrif? Mum;Edik ?f cHpm;wwfaom todtmHu
k k d ay;onfomru qifjcif
wwfaom todtmHu
k v
k d nf;ay;cho
J nf/ ,if;tm;jzifh tvm[ft&Sijfrwf\ aus;Zl;awmfuk d
odem;vnf&efjzpfonf/ toifwrY k d jrifMuoav? aumif;uifBu;D wGif yso
H ef;aeMuaom iSuf
wd&pmefwo
Y k d nf tvm[ft&Sijfrwf\ trdeaY f wmfuk d rnfoeY k d mcHwm0efxrf;aqmifaeMuo enf;/
tvm[frw
S pfyg; rnfow
l pfO;D wpfa,mufurQ ,if;olwu
Ykd kd avxJwiG f xrf;xm;jcif; r&Syd g/
tcsurf sm;wGif tDrmefouf0if,MkH unfow
l t
Ykd wGurf sm;ajrmifvpS mG aom oufao
om"uawmfrsm;&Sad eonf/
tvm[ft&Sijf rwfonf toifw\
Ykd tdru
f kd toifwt
Ykd wGuf tdypf uftem;,l&ef
ae&mXmejzpfapchJ onf/ tvm[ft&Sijf rwfonf wd&pmefw\
Ykd om;a&tm; tdrrf sm;wGif
oH;k pG&J mjzpfaponf/ ,if;wdo
Yk nf c&D;oGm;pOfumvwGiv
f nf;aumif;? tem;,lcsed w
f iG v
f nf;
aumif;? ayghyg;rIujkd zpfapygonf/ tvm[ft&Sijf rwfonf wd&pmefrsm;\ tarG;tm;jzifh
vnf;aumif;? arG;Ektm;jzifv
h nf;aumif;? toifwt
Ykd wGuf 0wfqif&mtdro
f ;kH ypn;f rsm;ESifh
t0wfwu
Y k d &k d n
S v
f sm;aom tcsed t
f xd toH;k taqmiftjzpf toH;k jyKapcho
J nf/ tvm[ft&Sif
jrwfonf t&Si\
f zefqif;xm;aom t&mtrsm;tjym;tm;jzifh toifwt
Y k d wGuf t&dyt
f m0go
udk jzpfaponf/ awmifrsm; ay:wGif toifwt
Y k d wGuf tem;,l&mpcef;jzpfaponf/ toifwY k d
tm; yltu
k d af om&moDOwkwiG f 0wfqif&ef tyl'Pfru
S muG,af paom t0wftpm;udk jzpfap
onf/ xdrk Qru ppfyu
JG mvwGif ppfrufwu
kd cf u
fkd pf OftwGi;f tE&m,fru
S muG,af om t0wf
wefqmrsm;udv
k nf; zefqif;ay;xm;awmfro
l nf/
odt
Yk m;jzifh tvm[ft&Sijf rwfonf t&Siu
f ay;urf;rIrsm;udk jynf0h aponf/
Ijrif&csurf sm;jzifh toifwo
Y k d nf emcHwwfaom todtjrifrsm; ay:xGe;f vmap&efjzpfonf/
tdk . . . eADwrefawmf ay;urf;rIrsm; udk &&Scd pH m;aeygvsuf ,if;olwo
Y k d nf rsuEf mS vGcJ Mu
J h vQif
toifonf olwt
Ykd m; &Si;f vif;vSaom o0Pfpum; udk vTaJ y;ydaYk qmifjcif;rSty tjcm;
wm0efr&Syd g/ olwo
Y k d nf tvm[ft&Sijfrwf\ tzufzufrS ay;urf;vSyatmif jyKaerIuk d odyg
vQuf jiif;y,frjI yKaeMuonf/ ,if;olwt
Ykd euf trsm;tjym;onf opmw&m;udk vufc&H ef
aoGzD jiif;y,faeMujcif;jzpfonf/}
(uk&t
f mef - 16 ; 78 - 81)
usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu vSywifw
h ,fcI sipf zG,t
f &mrsm;udk tav;teufazmfjyxm;aomfvnf;
vlom;avmu\ pnf;urf;r&Srd u
l odjYzk pf\/

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 119 

vlaMumifh ywf0ef;usiyf supf ;D &jcif; tajccHozd ,


G &f m
urmBu;D \ blro
d rdik ;f wpfavQmufwiG f obm0tavsmufywf0ef;usif ysupf ;D rIrsm; txdu
k t
f avsmuf
&Scd o
Jh nf/ Oyrm - rD;awmifrsm; aygufujJGcif;aMumihf avxktawmftoifh npfnrf;rI? awmrD;rsm;avmifojzifh
awmrsm; tawmftoifh jyKe;f rI? a&vQo
H jzifh jrpfacsmif;a&rsm; aemufusn
d pfnrf;rI? a&? av? rd;k wdaY k Mumifh ajrqD
vTmwdu
k pf m;cH&rI ponfwjYzk d pfonf/
ywf0ef;usio
f o
d mpGm ,d,
k iG ;f ysupf ;D rIonf 18 &mpktv,fyikd ;f u t*FvefEif kd if H pwifcaJh om pufrI
awmfveS af &;tcsed rf pS cho
J nf/ 19 &mpktapmydik ;f rSp tar&duefjynfaxmifpEk iS fh Oa&myEdik if t
H csKUd wGiv
f nf;
pufrv
I yk if ef;rsm; Bu;D xGm;vmNy;D ? ywf0ef;usif ,d,
k iG ;f ysupf ;D rI ydrk sm;vmonf/
vGecf o
J h nhf tESpf 50 twGi;f urmv
h Ol ;D a& tqrwefw;k d yGm;vmojzifh pufrv
I yk if ef;rsm; tvGerf sm;vm
rI? pdu
k yf sK;d a&;tvGew
f ;k d csUJ vmrI? opfawmrsm; tvGet
f uRH ckwv
f rJ S ?I armfawmf,mOfrsm; tajrmuftjrm; oH;k pGv
J m
rI ponfwaY k d Mumifh av? a&? ajrwdY k npfnrf;ysupf ;D chJ ysupf ;D qJjzpfonf/ wd&pmefEiS f h tyifrsK;d tcsKUd wdv
Y k nf; rsK;d wH;k
aysmufu,
G cf &Jh onf/
obm0tavsmuf ywf0ef;usiyf supf ;D rIEiS f h Edif I ;f pmaomf vlom;rsm;aMumifh ywf0ef;usif ,d,
k iG ;f ysupf ;D
rIonf tqrsm;pGmydak eaMumif;awGU&onf/

t"dujzpf&yfrsm;
urmajr\ ywf0ef;usi,
f ,
d k iG ;f ysupf ;D rIqik d &f m t"dujzpf&yfrsm;rSm atmufygtwkid ;f jzpfMuonf/

avnpfnrf;rIEiS f h urmBu;D ylaEG;vmrI


t"dutm;jzifh pufrv
I yk if ef;rsm;ESif h armfawmf,mOfrsm;wdu
Y k rSxu
G af om tE&m,f&o
d S nfh "mwfaiGUrsm;
ESih f rD;cd;k rIew
f aY k d Mumifh avnpfnrf;&onf/ avxk\ atmufq;k H tvTmwGif 4if;"mwfaiGUrsm; ydrk yk d g0ifvmojzifh
urmay:odu
Y k sa&mufaom tyl\ tcsKUd t0ufuk d avxktxufyik d ;f odY k jyefrxGuEf if k d af tmif umxm;ouho
J Y k d jzpf
oGm;onf/ odjYzk ifh urmBu;D rSm yd
k ylaEG;vm&onf/

tdZk ek ;f vTmysupf ;D rI
pufrEI iS f h tdro
f ;k H ypn;f rsm; xnfo
h ;k H onfh tat;jyK"mwfaiGUrsm; vGwx
f u
G o
f mG ;Ny;D tdZk ek ;f vTmtwGi;f &Sd
tdZk ek ;f "mwfaiGUrsm;udk zsuq
f ;D &mrS tdZk ek ;f vTm ysupf ;D &onf/ xkt
d cg tdZk ek ;f "mwfaiGUu wm;qD;ay;aom tE&m,f
&So
d nfh c&rf;vGeaf &mifjcnfrsm; (ultra - violet rays) urmay:odYk ydrk u
kd sa&mufvmonf/

a&o,HZmwrsm; avsmeh nf;vmrIEiS f h npfnrf;rI


urmv
h Ol ;D a& tvGew
f ;kd yGm;vmonfEiS t
fh rQ xkw,
f o
l ;kH pGrJ rI sm;ojzihf urmay:&Sd a&csKo
d ,HZmwrsm;

 120 

tpvmrf"rArd mef

avsmeh nf;vmonf/ wpfcsed w


f nf;rSmyif pufrv
I yk if ef;rsm;tvGerf sm;vmrI? a&qd;k ESifh rdvm rsm;vmrI paomt
aMumif;rsm;aMumifh a&csKo
d ,HZmwrsm; npfnrf;oGm;&onf/

tufqpfr;k d rsm; &GmoGe;f rI


ausmufr;D aoG;oH;k pufrk H sm;ESif h owKusKpd ufrk H sm;rS qmvzm'dik af tmufq'k d f "mwfaiGUrsm;pGmxGuaf vh&d S
onf/ rd;k a&ESifh qD;ESi;f wdo
Yk nf xd"k mwfaiGUESiyfh ;l aygif; qmvzsL&pftufqpf taysmph m;tjzpf ajrjyifou
Ykd s
a&mufonf/ rd;k ESiq
f h ;D ESi;f wdu
Y k k d NcKHi
k H tufqpfr;k d rsm;[k ac:Muonf/

yifv,fork'& mrsm; npfnrf;vmrI


uke;f ay:&Sd trIu
d o
f du
k ?f tnpftaMu;ESif h pGeyY f pfypn;f rsm;udk yifv,fork'& mrsm;xJoY k d tpkvu
kd t
f yHk
vdu
k f oGecf speG yY f pfr?I a&eHwifoabFmBu;D rsm; ysupf eD pfjrKy&f mrS a&eH*gvH oef;ESicf h s
D ,dzk w
d rf pI aom taMumif;
rsm;aMumifh yifv,fork'& mrsm; npfnrf;vmMuonf/

ajrom;? ajrqDvmT ysupf ;D rIEiS f h wku


d pf m;cH&rI
t"dutm;jzifh awmjyKe;f rI? a&TUajymif;awmif,mvkyu
f ikd rf w
I aYkd Mumifh ajrom;ESifh ajrqDvmT rsm;wku
d pf m;
cH&onf/ xdt
Y k jyif yd;k owfaq;ESif h aygif;owf aq;rsm; ajrqDvmT wGif pka0;oGm;ojzihf ajrqDvmT rsm; ysupf ;D &onf/

uEm&jzpfvmrI
rd;k enf;a&&Sm;a'orsm;wGif opfawmrsm; tuket
f pifcw
k v
f rJ S ?I pm;usuaf jrtjzpf vGeu
f pJ mG toH;k jyKrpI
aom taMumif;rsm;aMumifh 4if;a'orsm;onf wjznf;jznf;ESifh uEm&a'orsm;jzpfvmonf/ uEm&pwifjzpf
vmonfuk d awGU&onf/

opfawmrsm;jyKe;f rI
urmv
h Ol ;D a& tvGew
f ;d k yGm;vmonfEiS t
h f rQ opfrsm;? opfrx
S w
k v
f yk af om puLrsm;? xif;ESif h rD;aoG;rsm;
wdu
Y k k d ydrk o
k d ;k H pGv
J mrIaMumifh opfawmrsm;jyKe;f ukeo
f nf/ xkt
d cg rd;k acgifjcif;? ajrNyKdjcif;? ajrwdu
k pf m;cH&jcif; ponfh
qd;k usK;d rsm;ydjk zpfvmonf/ awmawmifa&ajr Icif;rsm;? om;&Jw&d pmefrsm;ESifh aq;buf0iftyifrsm;wdv
Yk nf;
ysupf ;D aysmufu,
G u
f ek o
f nf/

yifv,faeow0grsm; qH;k ygvmrI


urmv
h Ol ;D a& tvGew
f ;kd yGm;onfEiS t
fh rQ yifv,fork'& mrsm;wGif vGeu
f pJ mG ig;zrf;rIjyKvyk cf ?Jh jyKvyk q
f J
jzpfonf/ odjYzk ifh yifv,faeow0gwd\
Y k ta&twGuf avsmeh nf;vmNy;D tcsKdUrsK;d pdwrf sm;onf rsKd;wH;k oGm;cho
J nf/

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 121 

wd&pmefrsK;d rsm;? tyifrsK;d rsm; rsK;d wH;k rI


&Sm;yg;aom wd&pmefrsKd;rsm;? tcsKUd wd&pmefw\
Y k d tpdwt
f ydif k ;f rsm; (Oyrm - qifp,
G ?f BuUH csK)d om;arG;rsm;ESih f
ta&cGrH sm;wdo
Yk nf wefz;kd Bu;D Muonf/ xdaYk Mumifh zrf;,lowfjzwfrrI sm;ojzifh tcsKUd wd&pmefrsK;d rsm; trsK;d wH;k ch&J
onf/ awmjyKe;f rIonfvnf; rsK;d wH;k rIuk d jzpfaponf/

pGeyY f pfypn;f rsm; wd;k rsm;vmrI


urmv
h Ol ;D a& tvGew
f ;kd yGm;vmonfEiS t
hf rQ Edik if t
H rsm;txl;ojzifh zGUH NzKd ;Ny;D Edik if rH sm;wGif trdu
I o
f du
k ?f
tnpftaMu;? pGeyYf pfypn;f rsm; tvGet
f rif; rsm;jym;pkyv
kH monf/ tcsuo
f nfvnf; av? a&? ajrwdu
Yk kd
npfnrf;apNy;D ? vlom;rsm;\ use;f rma&;udk xdck u
k d af ponf/ xdt
Y k jyif oef&Y iS ;f vSyaomIcif;udyk g zsuq
f ;D ypfonf/
avmuBu;D udk zefqif;rItwl vlom;wdu
k Y k d avmuBu;D \ykid q
f ik d rf I tarGtESpu
f v
k d nf; tvm[fu
ay;xm;onf/ wpfzef avmuBu;D \ tarGtESpEf iS t
f h wl tvStyudk Ijrifwwfaomtjrif? tvStyudk cHpm;
wwfru
I v
k d nf; tvm[ft&Sijfrwfu ay;xm;onf/ tvm[ft&Sijfrwfonf vlom;wdw
Y k iG f avmu\ay;urf;
rIuk d odjrifEif k d rf nfjzpfonf/ tvm[ft&Sijfrwfu Bu;D rm;vSaomtcif;ay:wGif rsm;ajrmifvpS mG aom t&mrsm;udk
jzefu
Y sujfyoxm;onf/ ,if;wdw
Y k iG f rdrw
d \
Y k d todynmtm;jzifh wefz;d k jzwf&,l&efom&So
d nf/ tcsuEf iS f h pyf
vsO;f Ny;D vnf; usr;f awmfjrwfu atmufygtwdik ;f vrf;nTejfyomxm;onf/
] toifwu
Y k d k d ay;urf;xm;aom t&mrsm;onfum; avmuBu;D wGif b0\vdt
k yfcsut
f &m
rsm;om jzpfonf/ onf avmu\tvStyjzpfonf/ xkrd t
S y tvm[fxaH wmfwiG &f ad S e aom
a0pkrsm;onf ,if; avmuDtvSxufyif jrifjhrwfvNSy;D xm0&wnf&ad S ernfjzpfonf/ }
(uk&t
f mef - 28 ; 60)
usr;f jrwfu&k t
f mefuk d avhvmqnf;yl;aom olwpfO;D onf usr;f awmfjrwfwiG f azmfjyxm;aom avm
uBu;D \tvSuk d jrifawGUvmawmhonf/ Ijrif&csu?f avhvmqnf;yl;&csu?f oH;k oyf&csurf sm;aMumifh ol\ ,Hk
Munfcsuo
f nf ydrk
k d cdik Nfrv
J mawmhonf/ ,if;b0\tvSuk d Ijrif&aomol\ pOf;pm;awG;ac:wwfaomtjrif
onf tjcm;olwEY k d iS rf h wl? wpfrx
l ;l jcm;vSonfuk d awGU&ygrnf/ avmuBu;D udk jIrif&mrSm ta&;ygvSaom qrm0gof
wnf;[lal om tjrifah vmuBu;D wGif Ijrif&rIonf uREyk f w
f aY k d eYpOfawGUae&aomt&mrsm;jzpfonf/ odjYzk pf ,if;
tjrifah vmu\tvSuv
kd nf; uk&t
f mefu xyfwvJvaJ zmfjyxm;onfukd awGU&ygrnf/ us,jf yefv
Y aS om
aumif;uifjyifBu;D wGif awGUae&aom awmufyvSaom Mu,feuww
f m&mrsm;ESifh pyfvsO;f Ny;D uk&t
f mefu
atmufygtwdik ;f rD;armif;xd;k jyonf/
] igtvm[ft&Sijfrwfonf tmumoavmuBu;D udk Mu,feuww
f jYzk d ifh wefqmqifxm;onf/}
(uk&t
f mef - 37 ; 6 )

 122 

tpvmrf"rArd mef

] igtvm[ft&Sijfrwfonf tmumoavmuBu;D udk rD;tdrw


f jYzk d ifh wefqmqifvyS aponf}
( 67 ; 5 )
] igt&Sijfrwfonf tmumowGif vif;0if;awmufyaom Mu,feuwrf sm;udk zefqif;jyKvyk f
xm;onf/ ,if;wdu
Y k k d Ijrifapaom olwt
Y k d wGuf vSyaomtjrifrsuaf phy'udk jzpfapygonf/}
(uk&t
f mef - 15 ; 16 )
uho
J yY k d if usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f obm0avmuBu;D udk tvSqifxm;rIEiS f h ywfoufaom tm
,wfawmfrsm;trsm;tjym; awGU jrif&onf/ tvSqifxm;aom obm0tvSukd vlwikd ;f avmbzufNy;D
pnf;urf;rJzh supf ;D aejcif;udk obm0tvSyik d &f iS f tvm[ft&Sijfrwfu vky&f yf\qd;k usK;d udk rsu0f gxifxif jyo
vdu
k jfcif;yifjzpfonf/ usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu owday;azmfjyxm;onfrmS ]tMuifow
l pfO;D wpfa,mufonf aumif;jrwfaom tusK;d jyKvyk if ef;vkyaf qmifcaJh omf? k
onfo\
l tusK;d twGuyf ifjzpfonf/ tMuifoo
l nf raumif;rIukd vkyaf qmifcaJh omf? xdo
k l
tzd&Y k myif tusK;d ,kwaf prnf jzpfonf/ tvm[ft&Sijfrwfonf vlom;wdu
Y k k d nSO;f yrf;ESyd pf uf
jcif;udk rjyKyg/} ( uk&t
f mef - 41 ; 46 )
qufvufNy;D uk&mf tmefusr;f wGif oH;k pGx
J m;aom atmufygpum;vH;k rsm;\ teuft"dyg ,fuk d avhvm
aomtcg tHb,
G &f mtcsurf sm;udak wGU&onf/
= ZGvrf eG f
t"dyg ,fum; t&mwpfco
k nf &So
d if&h x
dS u
dk af omae&mwGirf &Sb
d J tjcm;odaYk &muf&adS ejcif;udk tbd"mef
uazmfjyonf/ tajctaecsif pepfZ,m;onf y&rf;ywmjzpfvmNy?D azmufvaJ G zmufjyef tajctaeokY d a&muf
&jcif;jzpfonf/
= oG*,
f mef
t"dym ,fum; t&m0wKwpfco
k nf wpfu,f&o
d S ih&f x
dS u
d k af omtqihw
f iG rf &Sb
d J ausmjfzpf? jrifrh maom
tqifo
h aY k d &mufaejcif;yifjzpfonf/ onfvnf; pepfZ,m;udk y&rf;ywmjzpfapygonf/
= tp&mzf
t"dym ,fum; ukeu
f soifah omtoH;k p&dwu
f kd jzwfaf usmNf y;D ? tvGet
f usL; oH;k jzKe;f ypfjcif;? 'v
a[moH;k pGjJ cif;jzifh nDrQajcudk zsuq
f ;D ypfjcif;yifjzpfonf/
= oAfZ&d f
t"dym ,fum; oH;k pGo
J ifah omae&m roH;k pGb
J x
J m;jcif;udak c:onf/
= zqm'f

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 123 

t"dym ,fum; w&m;rQwrIabmifuk d ausmjfzwfNy;D yVdyuujkzd pfapaom toH;k csru


I ak d c:onf/
= ttfo'g ESih f
= tk'0f gef
pnf;pepfZ,m;udk ausmjf zwfusL;ausmv
f yk af qmifjcif;yifjzpfonf/

(2) vl ESih f vlr0I ef;usif


usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu uReaf wmfwu
Ykd kd yxrOD;pGm rD;armif;xd;k jyxm;onfrmS vlom;wpfO;D tay:
tjcm;vlom;wpfO;D \wm0efEiS f h tcGit
h f a&;yifjzpfygonf/ odaY k omwm0efEiS f h tcGit
f h a&;udk owfrw
S &f mwGif
yx0Dtaetxm;e,ferd w
d o
f wfrw
S cf su?f ud;k uG,af ombmomw&m;ESif h roufqik d yf g/ vlom;rSeo
f rQEiS f h ouf
qdik yf gonf/ taMumif;rl usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu vlom;[l oH;k pGx
J m;jzpfonf/ od&Y k mwGif ,if;wm0efEiS f h
tcGit
h f a&;wdEY k iS f h ywfoufNy;D tjcm;bmom0ifrsm;udk xrf;aqmifzY k d jyXmef;xm;jcif;r&Syd g/ taMumif;rl ,if;olwY k d
tm; twif;tusyaf pcdik ;f cGiu
f h k d uk&t
f mefuwm;jrpfovdk olwo
Y k d nf uk&t
f mefuk d vufrcHvnf;jzpfygonf/
ae&mwGif usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu zGiq
hf x
kd m;aom ]vlom;} [laoma0g[m&\ teufziG q
fh ckd suu
f kd
avhvmzdv
Y k yk d gonf/ usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu . . .
] {ueftrSef tm'rf\om;orD;wdo
Y k nf vlom;jzpfjcif;aMumifh wpfnw
D pfnw
G w
f nf; *kPf odum
xl;uJjrihjf rwfMuonf/} (uk&t
f mef - 17 ; 70 )
] vlom;tm;vH;k onf wpfcw
k nf;aom rdom;pkrjSzpfMuonf/}
(uk&t
f mef - 2 ; 123 )
] tdk - vlom;taygif;wdY k {ueftrSef igtvm[ft&Sijfrwfonf toifwt
Y k d m; a,musmf ;wpf
a,muf? rde;f rwpfa,mufrS zefqif;awmfrjlcif;jzpfonf/ xkrd w
S pfzef toifwt
Y k d m; vlrsK;d pkrsm;?
vlUtzGUJ tpnf;toG,f oG,t
f jzpf jyKvyk af wmfro
l nf/ odt
Y k m;jzifh wpfO;D udw
k pfO;D rSwrf cd jJcG m;
Edik af p&efjzpfonf/ {uefrck s toifwt
Y k d euf taumif;qH;k aomolonfum; ,HMkunfjcif;t&m
wGif xufjrufaomolwo
Y k d mvQif jzpfonf/} ( uk&t
f mef - 49 ; 13)
]toifwo
Ykd nf rdrw
d t
Ykd vd&k o
dS nftwdik ;f vGwv
f yfpmG jyKusiafh vmh/} (uk&t
f mef - 41 ; 40 )
] vlt
Y zGUJ tpnf;twGi;f jrifjhrwfrrI mS vlw\
Y k d vkyaf qmifcsuyf ifjzpfonf/} (uk&t
f mef - 6 ; 132)
]{ueftrSef rdrw
d v
Y k d Ul tzGUJ tpnf;\ tajctaeudk ajymif;vJapzdY k rBuKd;pm;orQ umvywfv;k H
tvm[ft&Sijfrwfonf xdv
k Ul tzGUJ tpnf;\ tajctaeudk ajymif;vJay;rnf r[kwaf y/}
(uk&t
f mef - 13 ; 11 )
] rnfow
l pfO;D wpfa,mufrQ xdo
k w
l iG f usr;f *ef? tkycf sKyrf t
I mPmESif h eAl0ofwm0ef&ad S eaomf
jim;vnf; tjcm;vlom;wpfO;D wpfa,mufuk d ol\aus;uRet
f jzpf owfrw
S cf iG rf h &Syd gacs/}
(uk&t
f mef - 3 ; 79 )

 124 

tpvmrf"rArd mef

uho
J Ykd jyif;xefaomowday;csuEf iS t
fh wl usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu vlw\
Ykd wpfu,
kd af &rSm;,Gi;f rI
aMumifh jzpfay:vmaom tMurf;zufrrI sm;udk atmufygtwkid ;f wm;qD;onf/
] {ueftrSef rnforl qdk tMuifow
l pfO;D wpfa,muftm; rw&m;oufouf owfjzwfcv
J h Qif
xdo
k o
l nf urmay:&Sd vlom;tm;vH;k udk owfjzwfonht
f vm;yifjzpfonf/}
(uk&t
f mef - 5 ; 32 )
ponfjzifh taMumif;t&mrsm;yg0ifvmaomfvnf; u@wGif ud,
k u
f siw
h f &m;qdik &f mudk us,jfyefpY mG
roH;k oyfbJ tusO;f csK;H aqG;aEG;azmfjyoGm;ygrnf/ odY k aqG;aEG;&mwGif usr;f awmfjrwfu&k t
f mefuk d tajccHusaom
ydcY k s csurf sm;udk ud;k um;ygrnf/ urmay:&Sd bmomw&m;wdik ;f rSmyif ud,
k u
f siw
h f &m;ydik ;f qdik &f m oGeo
f ifcsuo
f nf
tqifjh rifrh m;vGe;f vSonf/ ,if;oGeo
f ifcsurf sm;udk taumiftxnfazmfjcif;tm;jzifh vlom;onf tvm[f
t&Sijrf wf\ ta&mifq;k djcif;cH&awmhonf/ xkrd w
S pfzef vlom;\b0onf tvm[ft&Sijrf wf\ emrawmf vuPm
] tmpfrmat [lpef m[f } uho
J Y k d yHyk ef;o@meftoGiaf qmifjcif; cH&awmhonf/

usr;f awmfjrwfu&k t
f mef\ vlr0I ef;usif ud,
k u
f siw
f h &m;ydik ;f qdik &f m oGeo
f ifcsurf sm;\
tajccHrsm;
1/
tpvmrfwnf;[laom ,HMkunfcsuw
f iG f ud,
k u
f siw
f h &m;onf tjcm;aomusiBhu
f rH rI sm;uho
J yY k d if tvm[f
t&Sijf rwf\ tapawmfwjY kyd Kusiaf h omc0yfrI atbm'ofyifjzpfonf/ odjY kzpf ud,
k u
f siw
h f &m; ydif k ;f qdik &f mwGif
avmuDwyfrufr?I wpfu,
kd af umif;qefr?I tw\apcdik ;f rIaemufoYkd vku
d jf cif;uho
J aYkd om tjyKtrlrsm;ESifh uif;
&Si;f zdv
Yk o
kd nf/ odrYk [kwyf gu ud,
k u
f siw
fh &m;\wefz;kd onf ewdy if jzpfomG ;rnf/ ud,
k u
f siw
hf &m;aMumifh
tusK;d jzpfxeG ;f vmrIonfvnf;&Srd nfr[kwaf wmhyg/
] tMuifow
l o
Y k d nf avmuBu;D \ tusK;d oufoufuk d arQmu
f ;k d tvd&k yd S gvQif ,if;olwt
Y k d m;
igt&Sijrf wfonf avmuDtus;Kd udk ay;rnfjzpfonf/ xdek nf;wlpmG rnforl qdk aemifwr vGew
f iG f
tusK;d aus;Zl;udk tvd&k yd S gvQif igt&Sijfrwfonf xko
d t
l m; aemifwrvGew
f iG f tusK;d cHpm;cGiu
fh kd
ay;tyfrnf jzpfonf/} ( uk&t
f mef - 3 ; 145 )
odjY zk pfvnf; aumif;jrwfaomtvkyu
f yk d ifvQif raumif;aom&nf&,
G cf sujf zifh vkyaf qmifcv
J h Qiaf omf
vnf;aumif;? jypm;rItwGuv
f nf;aumif;? tjcm;olw\
Y k d cs;D jriS rf h u
I k d cHv
k d vnf;aumif;? ,if;wd\
Y k &v'fuk d tmac&wf
wrvGew
f iG f ay;jcif;cH&rnfr[kw?f ,if;onf tusK;d rhaJ om vkyaf qmifcsujfzpfrnf/
] tdk - ouf0if,MkH unfot
l aygif;wdYk toifwjYkdyKru
I siBhf uaH om aumif;jrwfaomtvkyu
f kd
0if<h um;pGm azmfjyjcif;jzihv
f nf;aumif;? pdw'f u
k a &mufatmif jyKjcif;tm;jzifv
h nf;aumif;?
tcsn;f ED;SD tusK;d rhJ atmif rjyKvyk Mf uESi/fh } (uk&t
f mef - 2 ; 264 )

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 125 

(2) aumif;aomud,
k u
f siw
hf &m;xm;&Sjd cif;onf vlom;wdpYk yfMum;wGif cspcf sirf &I nf&,
G cf suaf umif;rsm;udk
arG;xkwaf y;jcif;jzpfonf/ wpfenf;tm;jzifh vlwt
Y k d ay:wGiu
f sa&mufaom vlrw
I m0ef&yfrsm;udk acsmarmpGm wm
0efaus>yefro
I nfyifvQif aumif;jrwfaomud,
k u
f siw
h f &m;jzpfonf/ odjYzk pfvnf;aumif;aom ud,
k u
f siw
h f &m;
aumif;udk arG;xkwEf ik d &f ef vlwpY k d yfMum;vlrq
I ufqaH &;aumif;zdY k ta&;Bu;D vSonf/ tpvmrfonf wpfu,
kd w
f nf;
usiBhfuaH omw&m;? vloEl iS ahf 0;uGm&mwGif wpfu,
kd w
f nf;aexdik rf I avmuDpeG w
fY u
Ykd kd qefu
Y sif rkH u ,if;tjyK
trlrsm;udk tvm[ft&Sijfrwfu owfrw
S jfcif;r[kwaf Mumif;udk uk&t
f mefujiif;qdo
k nf/
] avmuDpeG u
Y f siBhu
f &H aomw&m;udk olwzY k d mom wDxiG u
f siBhu
f jHcif;jzpfonf/ igt&Sijfrwfonf
,if;w&m;ESipf h yfvsO;f Ny;D wpfpw
k H pf&maomfrQ jyXmefjcif;rjyKyg/} (uk&t
f mef - 57 ; 27 )
(3) tpvmrfwiG f vlUtzGUJ tpnf;\ vlwpfO;D csi;f ay:wGif olw\
Y k d Pf&nftiftm;ay:wGif rlwnfNy;D apmifh
Muyfro
I nf ta&;Bu;D aom z&Zfwm0efjzpfonf/ odY k apmifMhuyfru
I k d tr&fbv
d rf mlzEf iS h f e[D;tedvrf eG u
f &f[k
uk&t
f mefuqdo
k nf/ uk&t
f mefu rGwpf vifvt
Yl zGUJ tpnf;wm0efonfyifvQif vlom;wdu
Yk kd aumif;jrwfaom
vkyif ef;bufoY k d zdwaf c:Ny;D raumif;rIrS wm;qD;&rnfjzpfonf[q
k o
k d nf/
]toifwo
Y k d nf aumif;jrwfaom vlUtzGUJ tpnf;0ifrsm;jzpfMuonf/ vlom;tm;vH;k udk vrf;jy
&ef ay:xGe;f vmjcif;jzpfNy;D aumif;jrwfaomvkyif ef;&yfrsm;bufoY k d zdwaf c:Ny;D ? raumif;rIbuf
odY k ra&muf&ad S p&ef vlom;tm;vk;H udk wm;qD;&rnfjzpfonf/} (uk&t
f mef - 3 ; 110 )
(4) rnfonft
h a&;udpu
rkd qdk aqmif&u
G &f mwGif w&m;rQwrIukd OD;xdyx
f m;aqmif&u
G &f rnfjzpfonf/
rnfonfu
h pd & yfwiG rf qdk aqmif&u
G o
f nft
h cg ,if;olwo
Ykd nf rdwaf qGjzpfap? &efojl zpfap? b,faomtcgrS
trSew
f &m;udk pGev
Yf w
G jf cif;r&S&d yg? rSeu
f efaomxGuq
f rkd aI Mumifh rdr\
d &if;ES;D aom aqGrsK;d om;csi;f rsm;ESihf
qufE,
G yf wfoufvQiaf eyif rSeu
f efaomxGuq
f rk d u
I k d pGev
Yf w
G jfcif;rjyK&yg/ xkrd Qru rdrEd iS yf h wfoufaom udp& yf
wGiyf ifvQif rSeu
f efraI y:wGiyf if &yfwnf&rnfjzpfonf/ vlEpS Of ;D wdpY k yfMum;wGif wpfpw
k H pfcak om jyem&yfjzpf
chv
J Qif rSeu
f efaomqH;k jzwfcsuf csrw
S Ef ik d pf rG ;f &S&d ygrnf/
] toifwo
Y k d nf vlwpY k d yfMum; jyemwpfpw
k H pfcu
k k d ajz&Si;f vQif w&m;rQwaom qH;k jzwfcsuf
udk csrw
S yf gav/} (uk&t
f mef - 4 ; 58 )
] vlrsK;d wpfrsK;d udk rke;f wD;&efbufjzpfjcif;aMumifh toifwo
Y k d nf w&m;rQwrIuk d pGev
Yf w
T jf cif;rjyK
ygESi?f h rke;f wD;rIonf toifwt
Y k d wGuf w&m;rQwrIuk d pGev
Yf w
T &f aom vIUH aqmfrrI jzpfygapESi/f h }
(uk&t
f mef - 5 ; 8 )
] toifwo
Y k d nf w&m;rQwrIuk d tpOftNrpJ u
J G ik d u
f sio
f h ;k H Muyg? tvm[ft&Sijfrwfuk d oufao
xm;&Su
d m rdr\
d ud,
k u
f sK;d pD;yGm;udk qefu
Y sio
f nfjzpfap toif\rdbESiafh qGrsK;d om;csi;f wd\
Yk
ta&;udpE iS f h qefu
Y siaf evQiv
f nf; rSeu
f efaom opmw&m;ay:rSmomvQif pGNJrpJ mG &yfwnf&rnf

 125 

tpvmrf"rArd mef

jzpfonf/}
(uk&t
f mef - 4 ; 135 )
azmfjyyg usr;f awmfjrwfu&k t
f mef\ vrf;nTecf suu
f w&m;rQwrIomru tJ[q
f efwnf;[laom
uk&t
f mef\ta&;ygaom oGeo
f ifru
I v
dk nf; &Si;f vif;jyoonf/ tJ[q
f ef[o
l nf 0ef;usi&f t
dS jcm;olw\
Ykd
vdt
k yfcsurf sm;udk jznfw
h if;ay;jcif;tm;jzifh vlUtzGUJ tpnf;udk vSyatmifjyKjcif;? vlUb0&yfwnfr\
I jynh0f aom
tajcudk &atmifjyKjcif;yifjzpfonf/ vlUtzGUt
J pnf;qdik &f m oGeo
f ifcsuw
f iG f Edif k if aH wmf\vkyyf ik d cf iG w
h f iG f w&m;rQrI
udk kyv
f ;H k azmfjcif;onf Bu;D rm;aom taetxm;wGi&f o
d S uho
J Y k d jynfow
l \
Y k d b0udk vSyatmifjyKaom tJ[q
f ef
wm0efonfvnf; jynfot
l m;vH;k \ Bu;D rm;ta&;ygaom wm0efyifjzpfonfuk d rarhtyf[k uk&t
f mefuqdo
k nf/
] tvm[ft&Sijf rwfonf toifwt
Ykd m; t'vfw&m;rQwjcif;ESifh tJ[q
f efavmuBu;D \
tvSqifrw
I m 0efuk d ay;tyfonf/} (uk&t
f mef - 16 ; 90)
(5) usr;f awmfjrwfu&k t
f mef\ vrf;Tecf sut
f & vlUtzGUJ tpnf;\ pm&dwr @Kid u
f k d ,d,
k iG ;f rIjyKaom vkyf
aqmifcsurf eS o
f rQonf rw&m;aomtjyKtrlomvQif jzpfayonf/ vlUtzGUJ tpnf;\ nDnw
G af &; wnfwch H ik d NfrJ
rIuk d tE&m,fjzpfapaom t&mrsm;onfvnf; enf;ESiEf iS f jzpfonf/ vdrn
f mjcif;? pnf;vH;k rIuk d NzKcd jJcG if;? aum
v[vowif; jzefcY sjdcif;? r[kwrf w&m;aom pGypf rJ G rI sm;? olwpfyg;\ twif;tzsi;f ajymqdjkcif;uJo
h aY k d om tjyK
trlrsm;onf vlUtzGt
Y J pnf;\ tajctaeaumif;rsm;udk zsuq
f ;D ypfaomt&mrsm;yif jzpfonf/ uJo
h aY k d om
tjyKtrlEiS ph f yfvsO;f Ny;D uk&t
f mefu atmufygtwdik ;f vrf;Terf jIyKonf/
]r[kwrf w&m;aom vdrv
f nfaompum;&yfuk d a&SmifMuOfygav/}
(uk&t
f mef - 30 ; 29)
]tvm[ft&Sijf rwf\ usr;f wnf;[laom usr;f awmfjrwfu&k t
f mefuk d pGNJ rpJ mG pGu
J ik d Mf u/}
(uk&t
f mef - 3 ; 103)
]tdk . . . tDrmefouf0if,Mku
H nfot
l aygif;wd?Y k tvm[fopd w
d f oyfu0gxm;&SMdu? ppfreS f rSeu
f ef
aom opm0g'DwEY k d iS h f yl;aygif;aqmif&u
G Mfu/} (uk&t
f mef - 9 ; 119)
]toifwo
Ykd nf rdrd rodjrifaom taMumif;t&m\aemufoYkd rvdu
k Mf uavESi/hf {ueftrSef
,if;ta&;ESiph f yfvsO;f Ny;D em;? rsupf ?d pdwEf v
S ;k H toD;oD;onf ppfaq;ar;jref;cH&rnf jzpfonf/}
(uk&t
f mef - 17 ; 36)
]toifonf yx0DajrBu;D ay:0,f [dw[
f efxw
k
f ravQmufvrS ;f ygESi?h f {uefpifppf toifonf yx0D
ajrBu;D udk xd;k azmufEikd jf cif;r&So
d uJo
h Ykd awmifwef;Bu;D \tjrifo
h Ykd tvsO;f rSED ikd rf nfr[kwaf cs/ toD;oD;aom
pum;rsm;wGif raumif;rIrsm;udk toifw\
Y k d t&Sijfrwfu pufqw
k &f &H G mS jcif; jzpfonf/
]vrf;avQmuf&mwGif ,Ofaus;odraf rGUygap/} (tvf uk&t
f mef - 31 ; 19)
] toifonf pum;ajymqd&k mwGif toHuEk d rd S ch f s ajymqdyk gav/ {ueftrSef toHtaetxm;

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 127 

wGif jrnf; ow0g\ toHonf tqd;k qH;k jzpfonf/} (uk&t


f mef - 31 ; 19)
]aemufu,
G w
f iG f twif;tzsi;f ajymqdo
k w
l ikd ;f ESihf apmif;csw
d f w
I cf sow
l ikd ;f tzdYk qkwf
,kwyf supf ;D jcif; &Sd onf/} (uk&t
f mef - 104 ; 1)
]tdk . . . ouf0if,Mku
H nfot
l aygif;wd?Y k trsK;d om;wpfO;D onf tjcm;trsK;d om;wpfO;D udk ysu&f ,f
jcif;? oa&mfjcif; rjyKavESi/h f tavSmifc&H olonf ysu&f ,fox
l uf omvGeaf umif; omvGeEf ik d f
onf/ trsK;d orD;wpfO;D onfvnf; tjcm;trsK;d orD;wpfO;D udk ysu&f ,foa&mfjcif; rjyKavESi/h f
ysu&f ,foa&mfc&H olonf ysu&f ,fol xuf aumif;jrwfol jzpfEik d o
f nf/}
( uk&t
f mef - 49 ; 11)
]xdjYkyif toifwo
Ykd nf rdrw
d t
Ykd csi;f csi;f wpfO;D udw
k pfO;D jiKpal pmif;ajrmif;jcif; rjyKMuavESi/hf
xdrk w
S yg; wpfO;D udw
k pfO;D oa&mfrjIyKaom trnfemrjzihf ac:a0:jcif;rjyKMuavESi/h f tDrmef
ouf0if,Mku
H nfNy;D aemuf ,if; dik ;f pdik ;f aom trnfemronf qd;k &Gm;vSonf/ odjYzk pf ,if;t
jyKtrluk d a&Smifjcif;r&Sad omolwo
Y k d nf tvm[f t&Sijf rwf\ a&SUawmfarSmuf rw&m;aom
qd;k 0g;onho
f rl sm; jzpfMuonf/} (uk&t
f mef - 49 ; 11)
]toifwo
Ykd nf tjcm;olw\
Ykd twGi;f a&;udk axmufvrS ;f pl;prf;jcif; rjyKMuavESi/hf xdjYk yif
wpfO;D onf wpfO;D \aemufu,
G w
f iG f twif;rajymMuESi/h f toifwt
Y k d euf wpfO;D wpfa,muf
onf rdrn
d t
D pfu\
kd vwfqwfaom taoom;udk pm;oH;k &ef ESpo
f ufygrnfavm/ pifppf
toifwo
Ykd nf xdt
k &mudk pufqw
k &f &HG mS Murnfom jzpfonf/ xdrk w
S yg; toifwo
Ykd nf
tvm[ft&Sijf rwftm; odpw
d f oyfu0g xm;&SMd uyg/ {uefrck s tvm[ft&Sijf rwfonf
rdr\
d tjypfuk d odjrifoaH 0*&&So
d \
l tjypfuk d cGiv
hf w
T af y;aomt&Sif jzpfawmfryl gonf/}
(uk&t
f mef - 49 ; 12)
]tvm[ft&Sijf rwfonf olwpfyg;\ raumif;aMumif; xkwaf zmfajymqdjk cif;udk ESpo
f uf
jcif;r&Syd g/ od&Y k m wGif ESyd pf ufjiif;y,fc&H oltzdY k jyefvnf acsyajymqdck iG h f &So
d nf/ tvm[ft
&Sijf rwfonf aumif;pGmMum;odawmfral omt&Si?f aumif;pGmod&adS wmfral omt&Sif jzpfawmfrl
onf/} (uk&t
f mef - 4 ; 148)
]tDrmef,MkHunfot
l aygif;wd?Yk pum;udk EIu
d Ef u
dI cf Rwcf Rwf pyfpak r;jref;jcif; rjyKygESi/hf ,if;t
aMumif;pHu
k k d azmfxw
k &f vQif toiftzdUk rESpo
f ufz,
G &f m jzpfEik d af vonf/}
(uk&t
f mef - 5 ; 101)
]raumif;rI'pk du
k u
f kd jzpfapaompum;? wrefawmfjrwf\ trdepYf um;udk aoGzaD 0zefjcif;ESihf
pyfvsO;f rajymqdMkuavESi/h f wpfO;D udw
k pfO;D wD;wd;k wdik yf ifaomtcg aumif;jrwfaom tjyK

 128 

tpvmrf"rArd mef

oabmaqmifaomvkyif ef;? tvm[fopd w


d Ef iS hf pyfvsO;f aompum;udk ajymqdw
k ikd yf ifMuyg/
tvm[fopd w
d x
f m;&SMduyg/ xdt
k &Six
f o
H yY k d if toifwY k d jyefvn
S Mhu
f &rnf jzpfonf/ wD;wd;k ajym
qdjkcif;onf Iid w
f mG ef\ usiph f Ofjzpfonf/ ,if;tm;jzihf Iid w
f mG efonf rktrf ifew
f t
Y k d m; pdwaf om
u a&muf&ad S p&ef vUIaH qmfjcif;jzpfonf/ pifppfaomfum; tvm[ft&Sijf rwf\ pnf;pepfuk d
ausm
f Iid w
f mG efonf rktrf ifew
f t
Y k d m; tenf;i,frQyif usK;d ,kwaf pEdik jfcif; r&Syd g/ rktrf ifew
f Ykd
onf tvm[ft&Sijfrwftay:omvQif tm;xm;rI&&d S ygrnf/} (uk&t
f mef - 58 ; 9-10)
(6) *kP&f nf? td;k tdr?f touf ponfjzihf t&mtm;vH;k onf rGwpf vifwpfO;D twGuf *kPjfyKav;pm; apmifh
a&Smuf&rnfjzpfonf/ tjcm;olwpfO;D \ *kPo
f u
d m udck sK;d ESrd rf ?I toufu&k d ef&mS jcif;onf rGwpf vifw\
Y k d *kP&f nf
wGif ryg0ifyg/ tvGo
J ;k H pm;jyKjcif;? SO;f yrf;ESyd pf ufjcif;? rmefrmexm;&Sjdcif;? remvdpk w
d ?f tav;csed Ef iS h f twdik ;f t
wmwdw
Y k iG f avsmeh nf;atmifjyKjcif;wdo
Y k nf ppfreS af om rGwpf vifwpfO;D tzdY k rvkyt
f yfaom t&mrsm;jzpfMuonf/
taMumif;ESiph f yfvsO;f Ny;D usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu atmufygtwdik ;f vrf;Teaf zmfjyxm;onfuk d awGU&onf/
]tdk . . . tDrmefouf0if,Mku
H nfMuoltaygif;wd?Y k w&m;rQwrIuk d tpOfxm0& wnfwph H mG qkyf
udik yf g/ tvm[ft&Sijf rwfukd oufaoxm; oufaoxGuq
f ykd g/ xGuq
f ckd suo
f nf
toifw\
Y k d rdbESih f aqGrsK;d om;csi;f rsm;ESih f qefu
Y siaf evQiv
f nf; jyKyg/ oufaoxGuq
f o
k d l onf
csr;f omolEiS hf qif;&Jojl zpfygap? tvm[ft&Sijf rwfonf teD;pyfq;kH jzpfonf/ odjYk zpf
toifwo
Ykd nf pdw\
f tvdq
k EaemufoY k d rvdu
k Mf uESi/h f toifwo
Y k d nf auGUaumufpmG ouf
aoxGuq
f v
k d Qiaf omfvnf;aumif;? ay:vGix
f if&mS ;pGm r[kwb
f J aMumuf&UH G aevQiaf omfvnf;
aumif;? oufaoxGuq
f &kd ef wdr;f a&SmifaevQiaf omfvnf;aumif; {uefrvGJ tvm[ft&Sif
jrwfonf toifw\
Y k d jyKvyk o
f rQuk d t<uif;rJo
h jdrifawmfral omt&Sif jzpfawmfro
l nf/}
(uk&t
f mef - 4 ; 135)
]toifwo
Y k d nf rdrw
d t
Y k d csi;f csi;f wpfO;D \Opmypn;f udk wpfO;D u rw&m;enf;vrf;jzifh tvGo
J ;k H
pm;jyK pm;oH;k jcif;rjyKygESi/h f olwpfyg;\ Opmypn;f rsm;teuf tcsKUd wpf0ufuk d &vdrk jIzihf tmPm
ydik w
f x
Ykd H vmbfay;vmbf,jl cif; rjyKavESi/hf odjYkyKjcif;onf Bu;D rm;vSaom jypfru
I sL;vGef
jcif;jzpfonfuk d toifwY k d odjrifMuyg/} (uk&t
f mef - 2 ; 188)

Mum;0ifaqmif&u
G o
f t
l zkY d owdjyK&rnft
h csuf
]rnforl qdk aumif;jrwfaomudpw
iG f Mum;0ifaqmif&u
G v
f Qif ,if;twGuf ,if;oluk d aumif;
jrwfaoma0pkukd &&Srd nfjzpfonf/ qd;k ,kwaf omudpw
iG yf g0ifu Mum;0ifaqmif&u
G o
f o
l nf
,if;tBut
H pnfwiG f yg0ifojl zpfonf/ tvm[ft&Sijf rwfonf t&mcyford ;f udk xde;f odr;f

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 129 

apmifah &Smufaomt&Sif jzpfawmfro


l nf/} (uk&t
f mef - 4 ; 85)

taysmt
f yg; usL;jcif;onf Iid w
f mG ef\vrf;pOf
]tDrmefouf0if,MkHunfot
l aygif;wdYk ? rl;,pfxx
kH ikd ;f apaom ao&ufaopm? avmif;upm;?
kyx
f Ek iS h f jrm ;ypfavmif;upm;jcif;onf npfnrf;qd;k ,kwv
f aS om Iid w
f mG ef\ vky&f yfjzpfonf/
odjYzk pfay&m toifwo
Y k d nf ,if;udpt
rIuk d a&SmifMuOfMuukeaf vmh/ odt
Y k m;jzifh toifwY k d onf
atmifjrifaomb0udk wnfaqmufEikd rf nfjzpfonf/ {ueftrSef Iid w
f mG ef\ &nf&,
G cf suf
onfum; rl;,pfxx
k H ik d ;f apaom ao&nfao&ufEiS h f avmif;upm;rIaMumifh toifwpY k d yfMum;
wGif &efNiKd; yGm;um rke;f wD;rIuk d jzpfap&efomvQif jzpfonf/ toifwt
Y k d m; tvm[ft&Sijfrwfuk d
owd& atmufarhjcif;udk arhaysmufapum qGvm;ofwnfaqmufru
I k d [efw
Y m;Edik &f ef jzpf onf/
odjYzk pf toifwo
Y k d nf ,if;raumif;rIuk d &yfwef;u &yfMurnfavm/}
(uk&t
f mef - 5 ; 90-91)
]toift
h m; rl;,pfxx
k H ik d ;f apaom t&ufaopm avmif;upm;jcif;ESih f pyfvsO;f ar;jref;Mu
onf/ ,if;olwt
Y k d m; ajzMum;yg/ ESprf sK;d pvH;k aom t&mrsm;onf Bu;D rm;vSaom jypfr'I pk
du
k rf sm; jzpfonf/ vlwt
Y k d wGuf tenf;i,faom tusK;d omjzpfonf/ od&Y k mwGif qd;k ,kwrf rI sm;
um; Bu;D rm;vSayonf/} (uk&t
f mef - 2 ; 219)

y#dOf - uwdu0wf\pnf;urf;rsm;
]tdk . . . tDrmefouf0if,Mku
H nfot
l aygif;wd?Y k toifwo
Y k d nf y#dOf uwdu0wf 0efccH suu
f kd
jynhpf ak H tmif aqmif&u
G Mfuyg/} (uk&t
f mef - 5 ; 1)

vdrv
f nf oufaoxGuq
f o
kd u
l k d uk&t
f mef\ owday;csuf
tMuifow
l o
Ykd nf tvm[ft&Sijf rwfukd oufaojyK y#dOfuv
kd nf;aumif;? rdrw
d u
Ykd sed q
f kd
oufaojyKcsuu
f v
k d nf;aumif;? t"dyg ,frah J om tzd;k tc,l vJv,
S af &mif;cscah J omf odY k
uwdwnfjcif;r&Sad omolwt
Ykd wGuf tmac&of wrvGew
f iG f a0pka0yHk cHpm;&rnfr[kwyf g/
au,mrofaeYwiG f tvm[ft&Sijfrwfonf xdo
k w
l EY k d iS h f pum;ajymqdrk nfr[kwyf g/ olwzY k d uf odY k
vSnMhfunfrh nfvnf; r[kwaf y/ olwt
Ykd m; pifMu,fjcif;udv
k nf; jyKvyk af y;rnf r[kwyf g/
xdo
k w
l t
Y k d zdY k jyif;xefvaS om jypf'PfomvQif &Sad csrnf/} (uk&t
f mef - 3 ; 77)
]tdk . . . tDrmefouf0if,Mku
H nfot
l aygif;wd?Y k toifwo
Y k d nf rdrw
d rY k d jyKvyk Ef ik d af ompum;udk t
b,faMumifh ajymqdak eMuoenf;/ tvm[ft&Sijfrwfonf odY k rdrd rvkyEf ik d af om taMumif;
t&mrsm; ajymqdo
k nht
f jyKtrluk d {ueftrSef pufqw
k &f &H G mS onf/} (uk&t
f mef - 61 ; 2-3)

 130 

tpvmrf"rArd mef

]toifwo
Y k d nf tcsi;f csi;f y#d0efccH suu
f k d aqmif&u
G &f mwGif tvm[ft&Sijf rwfuk d oufao
jyKxm;jcif;udk owdjyK aus>yefpmG aqmif&u
G Mf uyg/ toifwo
Ykd nf tvm[ft&Sijf rwfukd
oufaojyKxm;jcif;udk rcsK;d azmufygESi/hf pifppftm;jzifh toifwo
Ykd nf tvm[ft&Sijf rwfukd
toifwt
Y k d wGuf tmrcHot
l jzpf owfrw
S cf NhyJ ;D jzpfonf/ {ueftrSef tvm[ft&Sijfrwfonf
toifwv
Ykd yk o
f rQupd t
00udk t<uif;rJo
h jd rifawmfral omt&Sif jzpfawmfro
l nf/}
(uk&t
f mef - 16 ; 91)
(7) usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu wpfO;D wpfa,muftwGuf axmufcrH EI iS h f a0zefajymqd&k vQif w&m;enf;us
aom axmufcrH ?I tjcm;olwyY k d ik d q
f ik d af om Opmypn;f rsm;udk enf;vrf;rSeu
f efjcif;rJah om oH;k pGrJ ?I t*wdvu
k d pf m;
Ny;D ajymqdrk u
I o
h J aY d k om tjyKtrlrsm;udv
k nf; ydw
f yf ifwm;jrpfonf/
]{uefrck s ppfreS af om,HMk unfow
l o
Y k d nf nDtpfuw
k d rQ jzpfMuonf/ odjY zk pf&m toifwo
Y k d nf
rdrw
d \
Y k d nDtpfupk d yfMum;wGif qufqaH &;aumif;atmif jyKvyk Mfuyg/ tvm[ft&Sijfrwftm;
oyfu0g[f odpw
d f xm;&SMduyg/ odrY k o
S mvQif toifwo
Y k d nf oem;ukPmawmfrsm;udk cH,Mlu
&rnfjzpfonf/} (uk&t
f mef - 49 ; 10)

tjiif;yGm;cJv
h Qif vdu
k ef m&rnfeh nf;vrf;
]tu,f tDrmef,Mku
H nfow
l pY k d yfMum; jyemtjiif;yGm;rI wpfpw
k H &mjzpfymG ;cJah omf toif
wdo
Yk nf ,if;olwpYkd yfMum;wGif oabmwlnrD &I &Sad tmif aphpyfEdS idI ;f ay;vdu
k yf g/ ,if;aemuf
ydik ;f tkypf w
k pfpo
k nf tjcm;tkypf w
k pfpu
k kd Edik x
f ufp;D eif;jyKvmvQif ,if;Edik x
f ufp;D eif;jyKol
wdu
Yk kd ESrd ef if;yg/ odjYkyK&mwGif tvm[ft&Sijf rwf\ trdev
Yf rf;Tecf sub
f ufoYkd vufcv
H m
onftxd jzpfonf/ vufcv
H maomtcg ,if;tkypf Ek pS pf u
k k d nDwn
l rD Q aphpyfay;vdu
k yf g/ w&m;
rQwjcif;udk qkyu
f ikd yf g/ {uefrck s tvm[ft&Sijf rwfonf w&m;rQwpGm qH;k jzwfow
l u
Ykd kd ESpf
oufawmfro
l nf/} (uk&t
f mef - 49 ; 9)

tjiif;yGm;vQif pdw"f gwfa&;&m usq;k H rnf


]tvm[ft&SijfrwfEiS h f tvm[fw
h refawmf\trdeu
Y f k d emcHvu
k d ef myg/ tcsi;f csi;f cdu
k &f efjzpfymG ;
jcif; rjyKMuESi/h f odjYyk KvQif pdw"f gwfa&;&m usq;k H rnfjzpfonf/ toifw\
Y k d tiftm;onf vnf;
ukecf rf;vmrnf jzpfonf/ toifwo
Ykd nf qGb&fBuUH BuUH cHEikd pf rG ;f udk arG;jrLyg/ {uefrck s
tvm[ft&Sijfrwfonf qGb&fBuUH BuUH cHow
l EY k d iS h f twlwuG &So
d nf/} (uk&t
f mef - 8 ; 46)

rdru
d ,
kd u
f kd zsuq
f ;D aeolrsm;
]ow
l o
Y k d nf vdrv
f nfpmG oufaoxGuq
f
k d rdru
d ,
kd u
f o
k d mvQif zsuq
f ;D vQu&f Mdu
S onf/ tvm[f

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 131 

t&Sijf rwfonf ,if;olwu


Y k d k d trSew
f u,f vdrv
f nfojl zpfaMumif; od&ad S wmfro
l nf/}
(uk&t
f mef - 9 ; 42)

used q
f k d - oufaoxGuq
f ck d suq
f ik d &f m pnf;rsO;f rsm;
]tvm[ft&Sijfrwfonf toifw\
Y k d tcsn;f ES;D t"dyg ,frah J om used q
f ck d surf sm;ESiph f yfvsO;f
toifwt
Y k d m; jypf'Pfay;rnfr[kwyf g/ od&Y k mwGif cdik rf maom used q
f ck d surf sm;? oufaojyKcsuf
rsm;ESih f pyfvsO;f ppfaMumtjypf'Pfay;rnfjzpfonf/ odjYzk pf used q
f ck d su\
f azmufzsurf t
I
wGuf qif;&Jaomolq,fO;D udk rdrw
d rYkd o
d m;pk pm;oH;k aom tqif&h adS om tpmudak uR;&rnf/
odrY k [kwyf gu ,if;qif;&Jow
l u
Y k d k d t0wftxnfwpfpk H ay;&rnf/ odrY k [kwyf gu aus;uRef
tjzpf xm;&So
d w
l pfO;D udk vGwNfird ;f cGijhyf K&rnf/ wwfEik d v
f Qirf l ,if;csK;d azmufoo
l nf oH;k &ufwd
wd Oykoo
f v
D aqmufwnf&rnf/ onf toifw\
Y k d used q
f ck d sucf sK;d azmufrt
I wGuf tpm;
xd;k jcif; jypf'Pfjzpfonf/ onf used q
f ck d suaf zmufzsuo
f w
l t
Y k d wGuf jzpfonf/ odjYzk pf toif
wdo
Y k nf rdrw
d \
Y k d uwd0efccH surf sm;udk apmifx
h ed ;f Muyguke/f tvm[ft&Sijfrwfonf t&Si\
f
vrf;Tecf sut
f rdeu
Y f k d toifwt
Y k d wGuf &Si;f vif;pGm azmfjyjcif; jzpfonf/ toifwo
Y k d nf tvm[f
t&Sijfrwf\ aus;Zl;awmfuk d odjrifMuyguke/f } (uk&t
f mef - 5 ; 89)

trSef ESih f trSm;udk ra&m,Suyf gESih f


]trSew
f &m;udk vdrv
f nfz;kH uG,jf cif;? trSm;wGif a&m,Sujf cif; rjyKMuygESi/hf trSew
f &m;udk
toifwY k d odjrifygvsuEf iS h f zH;k uG,x
f ed cf sex
f m;jcif; rjyKvyk MfuygESi/h f } (uk&t
f mef - 2 ; 42)

trSew
f &m;udk rxdecf seyf gESih f
]odjrifxm;aom oufaocHrsm;udk xdecf sezf ;k H uG,jfcif; rjyKygESi/h f tMuifoo
l nf odY k xdecf sef
jcif;jyKcahJ omf xdo
k o
l nf olUpdwEf v
S ;kH udk jypfru
I sL;vGeaf om pdwEf v
S ;kH jzpfaptH/h {uefrck s
tvm[ft&Sijfrwfonf toifwjYyk d Kvyk o
f rQaom trIupd t
m;vH;k udk t<uif;rJo
h &d ad S wmfrl aom
t&Sijfzpfawmfr\
l /} (uk&t
f mef - 2 ; 283)
]vdrv
f nfxu
G q
f akd om oufaotjzpf oufaoxGuq
f jkdcif; rjyKMuESi/hf }
(uk&t
f mef - 25 ; 72)
(8) vlrq
I ufqaH &;e,fy,fwiG f wpfO;D ESiw
h f pfO;D qufq&H mwGif ,Ofaus;aom csKo
d maom toH;k tEIe;f jzihf
qufq&H ef uk&t
f mefu qdo
k nf/ trdeaY f y;[dw[
f efEiS h f pum;ajymqd&k mwGif dik ;f pdik ;f aom rmefrmeBu;D pGm tae
txm;jzifh qufqjHcif;rjyKr&d ef txl;owdjyKapygonf/

 132 

tpvmrf"rArd mef

]vlom;wdt
Y k m; cufxefaom tjyKtrljzihf rqufqMHuESi/h f ajrBu;D ay:wGif armf<um;pGm rmefrm
ejzihf avQmufvrS ;f jcif; rjyKygESi/h f {ueftrSef tvm[ft&Sijfrwfonf vlwt
Y k d m; 0g<um;*kPf
armufpmG qufqo
H w
l t
Y k d m; BuKu
d Ef pS o
f ufjcif; r&Syd g/} (uk&t
f mef - 31 ; 18)
]igt&Siu
f ay;xm;aom t&mrsm;udk toifwv
Y k d ufvw
T q
f ;k H I;H oGm;cJv
h Qif ylaqG;jcif;rjzpfMu ESi/h f
tvm[ft&Siu
f ay;oem;aom t&mrsm;ESiphf yfvsO;f vnf; armf<um;jcif; rjzpfygapESi/hf
{uefrck s tvm[ft&Sijfrwfonf rnfonhaf xmifvmT ;ol? *kPaf rmufou
l rk d Q ESpo
f ufjcif; r&Sd
yg/} (uk&t
f mef - 57 ; 23)

vlUtzGUJ tpnf;ESih f qufq&H mwGif owdjyK&rnft


h csuf
]{ueftrSef tvm[ft&Sijf rwfonf usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f toifwt
Ykd wGuf odYk
jy|mef;cJNhy;D jzpfonf/ rnfonht
f cgrqdk ,if;olwo
Y k d nf usr;f awmfjrwf\ vrf;Tecf suu
f k d jiif;
y,fMuNy;D avSmifajymifysu&f ,fjcif;vnf;jyKvQif olwo
Ykd nf taMumif;udpk eG v
Yf w
T u
f m
tjcm;pum;udk ajymif;vJajymqdjkcif; rjyKorQumvywfv;k H toifwo
Y k d nf xdo
k w
l EY k d iS h f yl;aygif;
jcif;rjyKygESi/h f odrY k [kwyf gu toifwo
Y k d nfvnf; jiif;y,fow
l t
Y k d wGi;f rS jzpfvrd rh f nf/}
(uk&t
f mef - 4 ; 140)
]tdk . . . tDrmefouf0if,Mku
H nfot
l aygif;wd?Y k toifwt
Y k d m; xdik 0f ik d ;f wGif ae&mcsaJ y;&ef ajym
qdv
k mvQif ae&mcs
J xdik Mfuukeaf vmh/ tvm[ft&Sijfrwfonf toifwt
Y k d m; ae&mwd;k csUJ ay;
rnfjzpfonf/ toifwt
Ykd m; rwfwyf&yf&efajymqdv
k mvQiv
f nf; rwfwyf&yfMuukeaf vmh/
tvm[ft&Sijfrwfonf toifwt
Y k d euf tDrmefouf0if,Mku
H nfow
l t
Y k d m; todynmwd;k wuf
apum tqifjhri w
h f ifay;awmfrrl nf/ tvm[ft&Sijfrwfonf t&mtm;vH;k udk t<uif;rJMhum;
odawmfral omt&Sif jzpfonf/} (uk&t
f mef - 58 ; 11)
]toifonf rdr\
d 0wfpm;qif,ifaom t0wftxnfrsm;udk oef&Y iS ;f pifMu,faeygap/ xdt
Y k jyif
tnpfaMu;rsm;ESih f vGwu
f if;atmifaeEdik yf gap/} ( uk&t
f mef - 74 ; 4-5)

tpvmrfomoemzufoY k d zdwaf c:enf;


]qef;opfaomPfynmenf;vrf;ESih f aumif;jrwfaom pum;rsm;jzihf toifwt
Y k d m; zefqif;
arG;jrL jyKpyk sK;d axmifaom t&Si\
f vrf;pOfzufoY k d zdwaf c:ygav/ olwEY k d iS h f aqG;aEG;&mwGiv
f nf;
tvGev
f yS aom enf;vrf;jzpfygap/} (uk&t
f mef - 16 ; 125)

wpfO;D udw
k pfO;D pvmrfarwmydY k EIwq
f ufjcif;
]toifwo
Ykd nf tdrrf sm;od0Yk ifaomtcg ,if;olwu
Ykd kd pvmrfarwmydMYkuyg/ ,if;pvmrf onf

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 133 

aumif;jrwfaom qkawmif;ywemjyKcsuf jzpfonf/ aumif;cs;D r*FvmESih f jynhpf o


k H nfh tvm[fh
xHrS enf;vrf;jzpfonf/ odYk tm;jzihf tvm[ft&Sijf rwfonf vrf;Tecf suw
f &m;rsm;udk
yGiv
h f if;xif&mS ;pGm azmfjyonf/ odY k &Si;f vif;csuo
f nf toifwt
Y k d zdY k em;vnfMuap&ef jzpfonf/
} (uk&t
f mef - 24 ; 61)
]toifwo
Y k d nf wpfenf;tm;jzihf pvmrfarwmydY k EIwq
f ufc&H vQif toifwo
Y k d nf xdEk w
I q
f uf
jcif;xuf ydrk
k d aumif;jrwfaom enf;vrf;tm;jzihf EIwcf eG ;f qufwek jYyf efygav/ odrY k [kwyf g
uvnf; wkejY yf efcsut
f wdik ;f jyefvnfwjY yk H ef EIwq
f ufygav/ tvm[ft&Sijf rwfonf t&m
tm;vH;k udk ppfaq;rnft
h &Sif jzpfonf/} (uk&t
f mef - 4 ; 86)

]tif&mS tvm[f} [k ajymqdak om rGwpf vifw\


Y k d tavhtx
]rnfonhu
f pd & yfrqdk tvm[ft&Sijfrwf\ oabmwltvd&k v
d S Qif jyKrnf ]tif&mS tvm[f} [k
qdNky;D rS ,if;ta&;udpu
k d aqmif&u
G rf nf[k qdyk g/ odY k tvm[fo
h abmwlnrD I rawmif;cHbJ
eufjzefjyKrnf[k rqdMkuESi/h f odY k wdik w
f nf&efarhcah J omf owd&aomtcg tvm[ft&Sijfrwf
udk atmufarhwoMuygavuke/f xdjYkyif uREykf t
f m; zefqif;arG;jrL ysK;d axmifaom t&Siu
f
,if;xufyrk d ak d umif;rGeaf om enf;vrf;udk Tejfyawmfrw
l ef&monf[k ajymMum;ygav/}
(uk&t
f mef - 18 ; 23-24)
(9) usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu vlrq
I ufqaH &;wGif wpfO;D udw
k pfO;D cGiv
hf w
T jf cif;? OayumjyKjcif;udk vdv
k m;
jyHrk u a'goudk xde;f odr;f &efvnf; qdx
k m;ygonf/
]ppfreS af om ,HMkunfow
l o
Y k d nf rdrw
d \
Y k d a'goudk rsKo
d yd ?f vlwu
Y k d k d cGiv
hf w
T jfcif;udk jyK\/}
(uk&t
f mef - 3 ; 134)
]cGiv
hf w
T jf cif;onf oyfu0g[fEiS hf eD;pyfr&I o
dS nf/ odjYk zpf cGiv
hf w
T jf cif;jyKum OayumjyK
qufqjHcif; jyK&\/} (uk&t
f mef - 24 ; 22)
]tDrmefouf0if,Mk u
H nfot
l aygif;wd?Y k tcsi;f csi;f wpfO;D udw
k pfO;D qGb&f- BuUH BuUH cH&yfwnfEik d f
pGr;f ? wnfwch H ik d Nf rpJ rG ;f ? tavhtusiu
h f k d ydcY k syg/ wpfO;D ESiw
h f pfO;D nDnw
G pf mG yl;aygif;aqmif&u
G f
Muyg/ oyfu0g[f tvm[fopd w
d u
f k d xm;&Syd g/ odt
Y k m;jzihf atmifjrifjcif;udk &&Srd nfjzpf onf/
} (uk&t
f mef - 3 ; 200)
]pifppf aumif;jrwfaom tjyKtrlEiS hf qd;k ,kwaf omtjyKtrlonf wlnMD uonfr[kw/f
toifwo
Ykd nf raumif;rIukd aumif;rIEiS hf ckcw
H eG ;f vSev
f Qif toifwEYkd iS hf olwpYkd yfMum; &efNiK;d
onf aysmufysuu
f m xdo
k w
l o
Y k d nf rdwaf qG&if;uJo
h Y k d jzpfvmrnf/} (uk&t
f mef - 41 ; 34)

 134 

tpvmrf"rArd mef

]aumif;jrwfaom*kPx
f ;l 0daooe[lonf qGb&f BuUH BuUH cH&yfwnfaom olwo
Ykd mvQif ay;
tyfjcif;cH&onf/ aumif;jrwfaom *kPx
f ;l udk &,laomolwo
Y k d nf xl;uJaomolwo
Y k d m vQif
jzpfonf/} (tvfu&k t
f mef - 41 ; 35)

oHo,pdwf rarG;ygESih f
]tdk . . . ouf0if,Mku
H nfot
l aygif;wd?Y k oHo,pdwyf mG ;rsm;jcif;udk a&Smif&mS ;yg/ tb,faMumifh
qdak omf tcsKUd aom oHo,pdwo
f nf Bu;D rm;aomtjypfuk d jzpfaponf/} (uk&t
f mef - 49 ; 12)

rGwpf vifwY k d owdjyK&rnfh tcsurf sm;


]tDrmefouf0if,Mku
H nfaom a,musmf ;rsm;ESih f rde;f rrsm;udk tajctjrpfr&Sb
d J pGypf u
J G m pdw'f u
k
ay;aomolwo
Y k d nf Bu;D rm;aomrkew
f ik d ;f ESih f xif&mS ;aomjypfru
I k d xrf;&Guo
f yl rm jzpfonf/}
(uk&t
f mef 33 ; 58)
]tMuifow
l pfO;D wpfa,mufonf ao;i,faomjypfrjI zpfap? Bu;D rm;aom 'kpdu
k rf jI zpfap jyK
vkyNfy;D aemuf ,if;jypfrEI iS ph f yfvsO;f tjypfrah J om olwpfO;D udk rw&m;yHck s ,d;k pGycf ah J omf xdo
k l
onf Bu;D rm;aom,d;k pGyrf EI iS h f xif&mS ;vSaom 'kpdu
k u
f k d o,faqmifaomolomvQif jzpf onf/
} (uk&t
f mef - 4 ; 112)
]npfnrf;aom pum;tjyKtrlrsm;udk vQKUd 0Supf mG aomfvnf;aumif;? xif&mS ;pGmaomfvnf;
aumif; rnfonhef nf;ESirh f qdk csO;f uyfjcif;rjyKygESi?h f a&SmifMuOfyg/} (uk&t
f mef - 6 ; 151)
]tDrmef,MkHunfow
l o
Ykd nf tcsn;f tES;D aom udp\
tyg;rS jzwfoef;oGm;aomtcg ,if;t
csn;f tES;D aomudpw
iG f yg0ifjcif;r&Sb
d J a`E& pd S mG tjcm;bufoY k d vSno
h f mG ;Muonf/}
(uk&t
f mef - 25 ; 72)
]toifwo
Y k d nf cGiv
hf w
T w
f wfaom toduk d tpOftNrJ vufuik d jfyKum aumif;jrwfaom tjyK
oabmaqmifaom vkyif ef;&yfrsm;udk jyKvyk &f ef zdwaf c:avmh/ xdjYyk if todw&m;uif;rJah om
olwu
Y k d k d vspv
f sLI OayumjyKavmh/} (uk&t
f mef - 7 ; 119)
]tvm[ft&Sijfrwf\ jrifjhrwfaom emcHawmf[o
l nf yx0DajrBu;D ay:0,f avQmufvrS ;f aom
tcg rdru
d ,
kd u
f Ekd rdS chf s a`E& pdS mG avQmufvrS ;f Muonf/ xdrk w
S yg; todw&m;uif;rJah om
olwEYkd iS hf qufqaH omtcg Nird ;f csr;f jcif;taygif;onf toifwt
Ykd ay:0,f oufa&mufygap
aMumif; qkreG af wmif;cHMuonf/} (uk&t
f mef - 25 ; 63)

rSe;f qNy;D xifaMu;ray;ygESih f


]toifwo
Y k d nf rdrd rodjrifaom taMumif;t&mrsm;\aemuf0,f rvdu
k MfuavESi/f h {ueft

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 135 

rSef ,if;ta&;rsm;ESipf h yfvsO;f em;? rsupf ?d pdwEf v


S ;k H toD;oD;onf pHpk rf;ppfaq;jref;jcif;cH&
rnf jzpfonf/ tMuifrnforl qdk raumif;rI'pk du
k u
f k d usL;vGecf v
J h Qif ,if;\ tusK;d qufonf
xdo
k t
l wGuo
f mvQijf zpfonf/ rnfou
l rQ tjcm;olw\
Ykd 0efxyk 0f efy;kd udk o,fy;kd Muvdrrhf nf
r[kwyf g/ toifwo
Ykd nf toifw\
Ykd zefqif;arG;jrLjyKpyk sK;d axmifaom t&Six
f o
H Ykd jyefvnf
oGm;&rnfjzpfonf/ toifwu
Ykd v
J G aJ G eaom jyem&yfEiS ph f yfvsO;f toifwt
Y k d m; jyornf
jzpfonf/}
(uk&t
f mef - 6 ; 164)

ajymwdik ;f r,HEk iS h f pHpk rf;yg


]tDrmefouf0if,Mku
H nfow
l Y k d tu,f pm&dwt
ydik ;f wGif azmufjyefow
l pfO;D onf toifwx
Ykd H
owif;pum; wpfpw
kH pf&m,lvmcJah omf ,if;tcsut
f vufEiS pfh yfvsO;f pHpk rf;ppfaq;jcif;
jyKMuavmh/ ,if;tcsut
f vufrsm;onf vlUtzGUJ tpnf;wpf&yfuk d tE&m,fjyKru
d m ,if;vkyf
&yfrsm;twGuf t&Suw
f uGJ aMuuGjJ cif;jzpfvrd rhf nf/}
( uk&t
f mef - 49 ; 6 )
]toifwx
Y k d H Nird ;f csr;f a&;vufqifu
h rf;aom olwEY k d iS f h toifwt
Y k d zdq
Y k efu
Y si&f ef tvm[ft&Sif
jrwfonf rnfonhef nf;vrf;udrk Q rjyyg/}
( uk&t
f mef - 4 ; 90 )
(10) vlrq
I ufqaH &;\ tpdwt
f ydik ;f jzpfaom pD;yGm;a&;qufo,
G rf w
I iG f wdusreS u
f efr&I &d S ygrnf/ aiGjzKe;f wD;
jcif;? ap;ESjJ cif;wdu
Yk akd &Smifum avmbpdwu
f kd csKyw
f ;D Edik &f ygrnf/ tjcm;olw\
Ykd Bu;D yGm;rIukd Ijrifumremvdpk w
d f
xm;&Sjdcif;vnf; rjyK&yg/ odaY k om oGeo
f ifvrf;nTecf suu
f v
k d nf; usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f jyoxm;onf/

ta&mif;t0,fEiS f h twd;k tnTe\


Y f jcm;em;csuf
]ukepf nfu;l oef;ta&mif;t0,fuk d tvm[ft&Sijfrwfu [vmvftjzpfciG jhyf K twd;k tnTeY f
pm;jcif;udrk u
l m; [&mrf wm;jrpfawmfro
l nf/
( uk&t
f mef - 2 ; 275 )

twd;k tnTeEY f iS f h Zumof\jcm;em;csuf


]tMuifow
l o
Y k d nf vlom;wd\
Y k Opmypn;f wGif ES;D aESmchaJ om twd;k tnTeo
Y f nf tvm[ft&Sif
jrwf\xHawmfwiG f wd;k yGm;jcif;r&Sad y/ od&Y k mwGif toifwo
Y k d nf tvm[ft&Sijfrwf\ oabm
wlnrD &I &Sad &; &nf&,
G cf sujf zifh Zumof qif;&Jom;aMu;udk ay;aqmifMuygrl ,if;uho
J aYkd om
olwo
Y k d nf tvm[ft&Sijfrwf\ txHawmfwiG f Bu;D yGm;wd;k wufMuolrsm; jzpfMuonf/}
( uk&t
f mef - 30 ; 39 )

rGwpf vifp;D yGm;a&;orm;wpfO;D \ cH,cl suf


]toifwo
Ykd nf csed w
f ,
G w
f ikd ;f wmrIjyK&mwGif wdusw&m;rQwjcif;udk apmifx
h ed ;f Muyg/ csed w
f ,
G f

 136 

tpvmrf"rArd mef

wdik ;f wm&mwGif ,kwaf vsmv


h rd v
f nfjcif; rjzpfygapESi/f h
( uk&t
f mef - 55 ; 9 )
]4if;jyif csed w
f ,
G w
f ik d ;f wmrIjyK&mwGif jynf0h pGmjyKvyk Mfuyg/ xdrk w
S yg; toifwo
Y k d nf wdik ;f wm aom
pHrsm;? tav;rsm;onf rSeu
f efaomtav;csed jf zpfygap/ onf aumif;rGeaf om enf;
vrf;jzpfonf/ ,if;\ &vm'fonfvnf; jrifjhrwfaom aumif;usK;d udjkzpfaponf/}
( uk&t
f mef - 17 ; 35 )
]toifwo
Ykd nf csed w
f ,
G w
f ikd ;f wmrIjyK&mwGif jynf0h pGmay;aqmifMuyg/ vlwu
Ykd kd qH;k I;H epfem
atmifjyKol rjzpfygapESi/f h csed w
f ,
G af omt&mrsm;onfvnf; rSeu
f efygap/ vlw\
Y k d &ydik cf iG u
fh kd
avsmeh nf;atmifjyKNy;D ray;ygESi/f h odt
Y k m;jzifh toifw\
Y k d vky&f yfaMumifh wkid ;f jynftwGi;f ql
ylaomif;use;f rIukd yGm;rsm;jzpfapvdrrhf nf/ tvm[fopd w
d u
f kd toifwt
Ykd pOf owdjyKMuyg/
tvm[ft&Sio
f nf toifwEY k d iS f h twdwv
f Ul tEG,w
f t
Y k d m; zefqif;cho
J nf/ }
(uk&t
f mef - 26 ; 181 - 184 )
]csed w
f ,
G w
f ikd ;f wm&mwGif aumufusppf Of;vJow
l o
Ykd nf ysupf ;D Mu&rnf/ ,if;olwo
Ykd nf ol
wyg;xHr&S ,laomtcg jynf0h pGmcsed w
f ,
G w
f ik d ;f wm,lMuonf/ od&Y k mwGif olwpfyg;tm; csed w
f ,
G f
ay;&mwGif avsmah y;Muonf/ olwo
d Y k nf au,mrof&iS jfyefxrnfah eYuk d r,HMkunfMuoavm/
xdak eYwiG f vlwo
Y k d nf pMu0Vmtaygif;udk zefqif;arG;jrLjyKpyk sK;d axmifay;aomt&Sif tvm[f
\a&SUawmfarSmufwiG f rdr\
d vky&f yftwGuf tppfaq;cH&rnfjzpfonf/} ( uk&t
f mef - 83 ; 1 - 6)

ta<u;b0wGif epfaeol
]tMuifoNl rpD m;wpfO;D wpfa,mufonf acs;iSm;xm;aomta<u;ESipfh yfvsO;f ay;qyfEikd &f ef
tcuftcJ&cdS aJh omf ,if;oltm; acsmifvnfonftxd ta<u;qyf&ef tcsed w
f ;kd jriS jfhcif;jyKyg/
tu,f wwfEifkd v
f Qirf l ,if;Nr;D pm;udk ta<u;ay;qyfEikd jf cif;r&S
d vGwNf ird ;f cGijfhyKvu
kd jf cif;
onf toift
h wGuf aumif;jrwfaom tjyKoabmjzpfonf/} ( uk&t
f mef - 2 ; 280 )

twd;k tnTepY f m;jcif;


]tvm[ft&Sijf rwfonf twd;k tnTeu
Yf kd qkw,
f w
k yf supf ;D avsmeh nf;apNy;D aumif;jrwfaom
ay;urf;jcif;udk wd;k jrihw
f ;kd yGm;aponf/ tvm[ft&Sijf rwfonf jiif;y,faom umzd&f raumif;rI'pk du
k af umif wpfO;D wpfa,mufurk d Q cspjfrwfE;d k jcif;r&Syd g/} ( uk&t
f mef - 2 ; 276)
] tMuifow
l o
Y k d nf twd;k tnTeUf pm;oH;k MuvQif aumif;rGeaf om&yfwnfru
I k d rjyKEik d yf g/ Iid o
f mG ef\
todPf arSmufrmS ; l;oGyaf wGa0jcif;aMumifh &yfwnfro
l mjzpfrnf/} (uk&t
f mef - 2 ; 275)
] tDrmefouf0if,MkHunfow
l Ykd tu,f toifwo
Ykd nf tDrmefouf0if,MkHunforl eS v
f Qif

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 137 

tvm[fopd w
d x
f m;&Syd g/ use&f ad S omtwd;k tnTerY f sm;udv
k nf; pGev
Yf w
G Mfuyg/ odrY k jyKvyk yf grl
toifwo
Ykd nf tvm[ft&Sijf rwf? wrefawmf ESifh ppfrufNyKd iq
f ikd &f ef tqifoif&h MdSuyguke/f
tu,f toifwo
Y k d nf aomifA[f oHa0*&&Syd grl toifwo
Y k d nf rdrw
d \
Y k d aiG&if;rsm;udk ydik q
f ik d f
cGi&fh o
dS nf/ toifwo
Ykd nf tjcm;olwu
Ykd kd rw&m;qH;k I;H epfemjcif;vnf; rjzpfapESi/fh toifwYkd
udv
k nf; qH;k I;H jcif;rjzpfygapESi/fh }
(uk&t
f mef - 2 ; 297)
] tdk tDrmefouf0if,Mku
H nfot
l aygif;wdY k toifwo
Y k d nf twd;k tnTeu
Y f k d ESpq
f ? av;q? tq
aygif;rsm;pGmaom twd;k tnTeu
Y f k d rpm;Muukev
f if/h 4if;jyif toifwo
Y k d nf tvm[fopd w
d x
f m;
&SMd uyg? okrY d o
S mvQib
f toifwo
Y k d nf atmifjrifojl zpfMuth/H }
(uk&t
f mef - 3 ; 130)
] toifonf rdrv
d ufukd vnfuw
k w
f iG f csnaf ESmifxm;ouho
J Ykd qkw
k ,
f jl cif;vnf; rjyKygESi/fh
,if;vufukd vH;k 0zGijhfzefx
Y m;jcif;tm;jzifh evHrxkEl ikd af tmifvnf; rjzpfygapESi/fh okjYdyKvQif
rGjJ ymus rdru
d ,
kd u
f kd tjypfwifjcif;jzpfvrd rhf nf/}
( uk&t
f mef - 17 ; 29)
] (tDrmef,Mku
H nfow
l o
Y k d nf) oH;k pGMJuaomtcg tcsn;f tES;D jzKe;f wD;jcif;vnf; rjyKMuay/ ap;ESJ
jcif;udv
k nf; rjyKMuay? olw\
Y k d oH;k pGjJcif;yHpk u
H rvGerf ,kwf tv,ftvwfo;k H pGrJ o
I mvQif jzpf
ayonf/}
( uk&t
f mef - 25 ; 67 )

ay;urf;yg rjzKe;f wD;ygESih f


] aqGrsK;d om;csi;f rsm;? qif;&Jom;rsm;ESif h c&D;oGm;wd\
Y k vdt
k yfcsuu
f k d jznfw
h if;ay;yg/ ok&Y d mwGif
tv[ojzKe;f wD;jcif; rjzpfygapESi/fh }
( uk&t
f mef - 17 ; 26 )

tv[ojzKe;f wD;olonf du
I o
f mG ef\ nDtpfuk d
] {ueftrSef tv[ojzKe;f wD;olwo
Ykd nf du
I o
f mG ef\nD&if;tpfurkd QomvQif jzpfonf/ diI f
oGmefonf tvm[ft&Sijrf wfuk d aus;Zl;uef;oljzpfonfuk d odjrifyg/} ( uk&t
f mef - 17 ; 27 )

'kua &mufou
l k d ajyjypfpmG qufqyH g
] od&Y k mwGif toifonf rdr\
d zefqif;arG;jrLjyKpyk sK;d axmifaom t&Six
f aH wmfrS ukPmawmf udk
apmifah rQmaf ecdu
k f ,if;awmif;cHaom olrsm;a&muf&v
dS mvQif ajyjypfom,maompum;jzifh
rsuEf mS vTjJ cif;jyKyg/}
( uk&t
f mef - 17 ; 28 )

aumif;jrwfaom tjyKtusi[
hf o
l nf
] aumif;jrwfaom tjyKtusi[
hf o
l nf toifwo
Y d k nf ta&SUbufov
Y k d nf;aumif;? taemuf
bufov
Y k d nf;aumif;? rsuEf mS rlvQuf 0wfjyKjcif;oufoufr[kw?f aumif;jrwfaom tjyKt usih f
(0g) aumif;usK;d csr;f om[laom enf;vrf;onfum; tvm[ft&Sijfrwfuk d ouf0if,k H Munfjcif;?

 138 

tpvmrf"rArd mef

tmac&ofwrvGeu
f k d ,HMkunfjcif;? rvmatu[f tvm[ft&Si\
f apwrefwu
Y k d k d ,HMkunfjcif;?
twdwu
f mv usr;f *efwu
Ykd kd ,HMk unfav;pm;jcif;? twdwu
f mv eADvrf;nTejf y ochaJ om
yk*Kd vw
f u
Ykd kd ,HMk unfav;pm;jcif;? xdjYk yif rdrw
d \
Ykd jrwfE;kd wG,w
f maom Opmypn;f rsm; udk
tvm[fvrf;wGif toH;k csjcif;jzifh aqGrsK;d om;csi;f ? rdwqd;k ? zwqd;k ? rdbrhrJ sm;? qif;&Jom; rsm;?
c&D;oGm;ESif h tajctaeqd;k &Gm awmif;&rf;pm;aomufaom b0a&mufaeolrsm;? tjcm;ol wd\
Yk
taESmiftzGUJ ? tcst
D aESmif cHae&olwt
Ykd m; u,fwifa&;twGuf BuKd ;yrf;jcif;? qGvmofukd
wnfaqmufjcif;? Zum;of qif;&Jom;aMu;ay;aqmifjcif;? rdru
d uwdu0wfjyKxm;aom
pum;&yfrsm;udk Ny;D jynhpf ak H tmifaqmif&u
G jfcif;? cufc'J u
k a &mufaecsed w
f iG f qGb&f BuUH BuUH cH&yf
wnfjcif;? olwo
Y k d mvQif oyfu0g[f tvm[fopd w
d x
f m;&So
d l rGoo
f uD[k ac:qdx
k u
k d af y
onf/}
( uk&t
f mef - 2 ; 177 )

twdwu
f trSm;aMumifh pdwrf ysuMfuESif h
] tdk - ig\aus;uRew
f ?Y k d toifwY k d usL;vGecf aJ h om trSm;t,Gi;f aMumifh rdru
d ,
kd u
f k d tvGet
f rif;
cGirhf vGwEf ikd jf zpfum ig\ukPmawmfukd arQmv
f ifch suu
f if;jcif; rjzpfygapESi/fh {uefrck s
tvm[ft&Sijf rwfonf cGiv
hf w
G af wmfral omt&Si?f tvGeMf uifemoem;awmfral omt&Sif jzpf
awmfr\
l /}
( uk&t
f mef - 39 ; 53 )
] tu,f toifwo
Y k d nf aumif;jrwfaomvkyaf qmifcsurf sm;jyKvyk af omf ,if;onf toif
wd\
Y k t&nftaoG;udk awmufyvSyaponf/ tu,f raumif;aomtvkyu
f k d jyKcv
J h Qiv
f nf;
toifw\
Ykd qd;k usK;d udo
k m jzpfapygrnf/}
( uk&t
f mef - 17 ; 7 )
xdrk Qru vlom;rqdx
k m;bd? rnfonho
f uf&u
d S rd k Q taMumif;rhJ owfjzwfjcif;udyk if ydwyf ifxm;onfuk d
awGU&jyefonf/
] rnfonho
f uf&u
d S rk d Q ([wfu)f trSew
f &m;r&Sb
d J owfjzwfjcif;rjyKygESi/h f } ( uk&t
f mef - 6 ; 151)
ae&mwGif trSew
f &m; ([wfu)f [lonfrmS vlwpfO;D csi;f udk qdv
k o
k d nfr[kwo
f uho
J Y k d vlt
Y zGUt
J pnf;
udv
k nf; qdv
k jk dcif;r[kwyf g/ ( [wfu)f trSew
f &m;onf w&m;a&;qdik &f mtzGUJ tpnf;udo
k m &nfneT ;f ygonf/
odjYzk pf vly*k Kv
d jfzpfap? tzGUJ tpnf;vdu
k jfzpfap? wpfO;D OD;udk owfapjzwfap[k [pfatmfjcif;onf twdwu
f mv
u vliI d ;f wd\
Y k tjyKtrIomvQijfzpfonf/ jyKusirh f u
I k d wrefawmfjrwfu vGepf mG rSyif pufqyk &f &H G mS cho
J nf/ odY k
jzpfvnf; wrefawmfjrwfu . . .
] tvm[ft&Sijf rwfEiS fh tjcm;t&mrsm;ESifh ,SOw
f u
JG ;kd uG,rf &I &dS u
d af emuf vlom;udo
k wfjzwf
jcif;onf 'kw,
d tBu;D rm;qH;k aom jypfrjI zpfonf/}
usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu 0ef;usi&f o
d S uf&rd S sm;udk umuG,jfcif;udk vrf;nTejfy&mwGif atmufyg twkid ;f
qdx
k m;ygonf/

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 139 

] tMuifow
l pfO;D wpfa,mufonf toufwpfacsmif;udk u,fwifcv
J h Qif vlom;wpf&yfv;k H udk
u,fwifjcif;rnf\/}
( uk&t
f mef - 5 ; 32 )
u,fwifonfqo
k d nfrmS tb,fenf;/ u,fwifonf[al om a0g[m&onf us,jfyefv
Y eG ;f vSonf/
1/ a&m*g&So
d ?l 'Pf&m&So
d u
l k d u,fwifaq;ukjcif;? axmufyjHch if;vnf;jzpfonf/
2/ iwfrw
G af cgif;yg; 'kua &mufaeolrsm;udk tpma&pmaxmufyjHch if;jzifv
h nf; u,fwifEik d o
f nf/
3/ b0tajctaeysujfym;aeaomolrsm;udk u,fwifjcif;vnf;jzpfEik d o
f nf/
4/ edru
h f saeaom vlUtzGUJ tpnf;udk jriS w
h f ifay;jcif;vnf; jzpfEik d o
f nf/
odY k u,fwifjcif;e,ferd w
d u
f k d tus,zf iG u
f h m vufawGUvkyaf qmif &Edik yf gonf/ ,if;\ t"du&nf
&G,cf sut
f & usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu wpfceG ;f wnf;aom pum;vH;k jzifh azmfjyxm;ygonf/

] {ueftrSef tm'rf\om;orD;wdo
Y k nf vlom;jzpfjcif;aMumifh wpfnw
D pfnw
T w
f nf; *kPf odum
xl;uJjrifjh rwfMuonf? tvm[ft&Sijf rwf\ zefqif;cHtrsm;tjym;ay:wGif vlom;onf
xl;uJjrifjh rwfvo
l nf/}
( uk&t
f mef - 17 ; 70 )
t"dyg ,fqv
k d &k d if;u ]vlw\
Y k d *kPo
f u
d m ? vlw\
Y k d wefz;k d udk av;pm;jcif;}[l jzpfygonf/
(u&f&rfem\ &if;jrpfpum; pum;vH;k ) a0g[m&udk
txufyg tm,ofawmfwiG f toH;k jyKaom
t&ADtbd"gefwiG f &SmazGaomtcg atmufygtwdik ;f t"dyg ,fuk d awGU&ygonf/
1/ aumif;jrwfaom tusio
hf v
D
2/ vlw\
Y k d *kPo
f u
d m
3/ vlw\
Y k d jrifjhrwfaomwefz;k d [l jzpfonf/
wrefawmfjrwf\ ][*so
f v
G 0f 'g} rdecY f eG ;f udk tpvmrfo
h rdik ;f wGif tajccH,Mku
H nfcsuaf emufyik d ;f rSm t"du
tusq;kH tcsut
f jzpf vufcu
H sio
hf ;kH vmMuonf/ ,if;rdecYf eG ;f teufrS tcsuEf pS cf suu
f o
kd m azmfjyvdyk gonf/
wrefawmfjrwfu ...
]toifw\
Y k d touf? Opmypn;f rsm;udk wpfO;D tay: wpfO;D urmysuo
f nftxd rw&m; &,ljcif;? tEdik f
usijhfcif;udk [&mrftjzpf wm;jrpfvu
kd o
f nf/}
]rGwpf vifr[kwo
f rl sm;udk rw&m;owfjzwfrnfqv
kd Qif ,if;odjYkyKaom rGwpf viftzdYk *sEo
o
f ck bH\
k
&eHu
Y yk d if SLIu
d &f rnf r[kwaf y}[l rGwpf vifoed ;f ausmf pka0;ae&m tGro
o
f m;tpnf;ta0;wGif aMujimcJNhy;D

 140 

tpvmrf"rArd mef

jzpfygonf/}
aemufq;k H taeESih f azmfjyvdo
k nfrmS ,if;usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu uReaf wmfwu
Y k d k d b0wnfaqmufap
zd&Yk ef pnf;urf;csuw
f pf&yfukd owfrw
S af y;vdu
k o
f nf/ ,if;udk vdu
k ef mjcif;jzihf rnfonhu
f pd w
iG rf qdk rnforYkd Q
jyemay:p&mtaMumif; r&Sad y/
]aumif;jrwfaom ajzmifrh wfr&I ad S om udp& yfrsm;wGif yl;aygif;aqmif&u
G Mf uavmh/}
(uk&t
f mef - 5 ; 2)
]raumif;aom 'kpdu
k rf u
I pd & yfwiG rf l ryl;aygif;bJ qefu
Y siMfuavmh/} (uk&t
f mef - 7 ; 34)
]toifonf vlom;wdu
Y k k d aumif;jrwfaomvkyif ef;zufoY k d zdwaf c:aomfvnf; toifu
h ,
kd u
f kd
arhaeNyaD vm/} (uk&t
f mef - 2 ; 44)
]toifonf ud,
k w
f ik d u
f ,
kd u
f s rvkyEf ik d af ompum;udk bmaMumifrh sm; ajymae&ygovJ/}
(uk&t
f mef - 61 ; 2)

OLN OLN OLN

tpvmrfo
h rdik ;f bmom&yf
*sm0d'foef; B.Sc. (Chem.)
ckvzf mat&m&S'D eD w
f \
Ykd acwfumv (at'D 632-661)
acgif;aqmifa&G;cs,rf EI iS h f ywfouf uk&t
f mefvrf;Tecf suf (42 ; 38) wGif ]olwo
Y k d nf tcsi;f csi;f wdik f
yifaqG;aEG; tvkyv
f yk Mfuonf} [k vrf;Tex
f m;onf/
cvDzma&G;cs,af &;ESih f ywfouf yHak oum;csyf owfrw
S cf surf &Syd g/ wrefawmfjrwfonf rGwpf vifxk
tm; acgif;aqmifa&G;cs,&f mwGif vGwv
f yfciG jhf yKco
hJ nhf tm;avsmpf mG cvDzmwdu
Yk kd a&G;cs,yf rkH mS jynfow
l \
Ykd
pdwBf uKu
d af &G;cs,af pjcif; jzpfonf/

cvDzmBu;D tAlAu&f ocif\ acwfumv


tAlAu&focifuk d yxrcvDzmtjzpf rGwpf vifwY k d aqG;aEG;wdik yf if wifajrm ufMujcif; jzpfonf/ tAlAu&f
ocifonf pOD;rGwpf vifwrY k d S jzpfonf/ tpvmrfpOD;vIy&f mS ;rIumv tzufzufrS tepfemcH&olww
Y k d iG f yg0ifonf/
toufBu;D &ifo
h jlzpfNy;D jyemudk at;aq;pGm pOf;pm;qH;k jzwf rjzpfjzpfatmif aqmif&u
G o
f jlzpfonf/
[pf*s&D 11 ckEpS f tkqmrm Aif Zdik 'f u
f k d OD;aqmifap qD;&D;,m;? ppfrsuEf mS odY k apvTwcf o
h J nf/ odY k
qD;&D;,m;ppfrsuEf mS buf tmHpk u
kd af epOf Edik if aH wmfbufwiG f ]rk&o
f m'fta&;awmfy}kH ay:aygufvmcJo
h nf/
if;wdu
Y k qGvmof? qG,
D mrfuo
h J aY k d om usiph f OFuk d usiBhu
f aH omfvnf; Zum;ofray;vdMkuay/ Zum;ofrv
S
J G tjcm;
0wfjyKru
I k d jyKvyk v
f o
k d rl sm; jzpfonf/ xdrk w
S pfqufwnf; wrefawmftwkrsm; ay:xGe;f vmcJo
h nf/ ,if;ta&;udk
ESrd ef if; aepOf yg&Se;f wdrY k S &efpvmcJo
h nf/ tAlAu&focif\ wdak wmif;vSaom acvmzofumvwGif qlyrl rI sm;udk
ESrd ef if;atmifjrifco
hJ nf/ [pf*s&D 13 ckEpS w
f iG f uG,v
f eG cf o
hJ nf/ tAlAu&focifonf pdwo
f abmxm;
aysmah jymif;vSaom yk*Kdvjf zpfonf/

cvDzmBuD; tkr&f ocif\ acwfumv ([pf*s&D 13-23)


tAlAu&focifonf 'kw,
d cvDzm tkr&focifuk d rGwpf vifxEk iS h f aqG;aEG;wdik yf if ruG,v
f eG cf ifu cefY

 142 

tpvmrf"rArd mef

tyfco
h J nf/ tkr&focifonf wrefawmfjrwfcsrw
S cf ah J om aomif[;D 'f? t'vfEiS h f tJ[pf eftm;jzihf tpvmrfv
h Ul tzGUJ
tpnf; Edik if aH wmfBu;D udk wnfaqmufjyocJo
h nf/
tkr&focifvufxufwiG f usr;f awmfjrwfu&k t
f mef\ vrf;Tecf suu
f kd kyv
f ;kH azmfEikd cf o
hJ nf/ tpvmrfh
vlUtzGUJ tpnf; Edik if aH wmfonf tzufzufrS wd;k wufzUH G Nz;Kd cJo
h nf/ tpvmrfvUl tzGUJ tpnf; Edik if aH wmfBu;D onf tma&
Asa'orSonf us,jyf efaY om tm&S? tmz&dua'oydik ef ufrsm;udk pkpnf;Edik cf o
h J nf/ [pf*s&D 14 rSp qD;&D;,m;Edik if H
udk atmifjrifco
h J nf/ wpfzef ordik ;f 0if a*sq
k vifatmifyu
J G k d cH,cl o
h J nf/ tkycf sKyaf om bke;f awmfBu;D \ arwm
&yfccH sut
f & tkr&focifonf ud,
k w
f ik d u
f ,
kd u
f s a*sq
k vifuk d c&D;xGu
f Nird ;f csr;f a&;pmcsKyf csKyq
f ck d o
h J nf/ [pf
*s&D 20 ckEpS w
f iG f tD*spjfynfuk d atmifjrifjcif;jzihf tkr&focifacwfwiG f tpvmrfEh ik d if aH wmfBu;D onf pwk&ef;rdik af ygif;
2 . 2 oef; jzpfvmonf/ tm&Swu
kd \
f Bu;D rm;aomtpdwt
f ydik ;f ESih f tmz&duwdu
k \
f tcsut
f jcmusaoma'orsm;
onf tpvmrfEik d if aH wmfBu;D wGif yg0ifvmcJo
h nf/ tpvmrfEik d if aH wmfBu;D onf rGwpf vifr[kwo
f rl sm;\ tajc
taeESih f tcGit
h f a&;udk tjynht
f 0ay;jcif;jzihf jynfojlynfom;rsm;\ ,HMkunfru
I k d cH,El ik d cf o
h J nf/ tkr&focifvuf
xufwiG f aiG0,fuRepf epfonf arS;rSed v
f mjcif;rS yaysmufonht
f xd jzpfco
h J nf/ wrefawmfjrwfu csrw
S cf ah J om
ynma&;udk txl;jri w
h f ifay;jcif;jzihf tem*wftpvmrfEik d if aH wmfBu;D \ ynma&;ESih f odyaH &SUaqmifru
I k d pwifEik d f
cJo
h nf/ tvufZE&;D ,m;pmMunfw
h u
kd u
f kd rGwpf vifwYkd rD;IUd zsuq
f ;D jcif;r[kwb
f J ,cifuwnf;u *&dwu
Ykd
rD;IUd cJjh cif;jzpfaMumif; ,aeYordik ;f ynm&Siw
f u
Y k d vufcNH y;D jzpfonf/ tkr&focif\ w&m;pD&ifa&;onf pHjyjzpfNy;D
ausmom;&ifom; rcGjJ cm;aompepf jzpfonf/ tkr&focif\ xl;jcm;aomtcsuyf if jzpfonf/ tkr&focif
vkyBfucH &H rI ([pf*s&D 23) onf tpvmrfordik ;f \ aMuuGzJ ,
G &f m tjzpftysu[
f k rGwpf vifwu
Y k d IjrifvufcMHu
onf/ z*s&q
f v
G moftcsed w
f iG f AvD0wfausmif;awmfwiG f vkyBfucH cH &h J onf/ vkyBfuo
H l tAlvv
l zl d ZY k d f (yg&Se;f ) jzpfNy;D
aemufu,
G f wGif yg0ifow
l rYkd mS (1) [&rfZmef(tD&efAv
kd cf sKy)f ? (2) *sezD m ([d&D mt&yfrS tDqmtD)? (3) utAf
t[fA&f (,[l')D wdY k jzpfMuonf/ aemufq;k H uG,v
f eG cf sed w
f iG f tkr&focifonf wwd,cvDzma&G;cs,&f ef a&G;cs,f
a&;tzGUJ wpfck zGUJ pnf;ay;cJo
h nf/ ,if;tzGUJ wiG f yg0iforl sm;onf pOD; tpvmrfvyI &f mS ;rIwiG f yg0iforl sm;jzpfMuonf/
,if;yk*Kv
d w
f \
Y k d a&G;cs,af y;rIaMumifh wwd,cvDzmtjzpf tkqrf mefocif a&G;cs,cf &H onf/

wwd, cvDzmBuD; tkprf mef ocif\ acwfumv ([pf*s&D 23-35)


yxrqH;k jyemtjzpf tkr&fociftm; vkyBfurH w
I iG f yg0iforl sm;udk tkAik d 'f v
G m tkr&frS owfjzwfypfonhf
trIuk d ajz&Si;f ay;cJjhcif;jzihf tkprf mefocif\ acvmzof pwifco
h J nf/ cvDzmjzpfvQijfzpfcsi;f axmufyah H Mu;rsm;udk
jri w
h f ifay;jcif;jzihf jynfow
l \
Y k d pdw"f gwfuk d jri w
h f ifay;cJo
h nf/ tkr&focif\ rSmMum;csut
f wdik ;f tkycf sKyaf &;rSL;
rsm;udk wpfEpS q
f ufwu
k d cf efx
Y m;aomfvnf; wpfEpS jfynhaf omtcg ,if;wdt
Y k euf tcsKUd udjkyefac: ,if;ae&mwGif
aqGrsK;d t&if;rsm;( tkrik d ,
f mtEG,0f if) udk ceft
Y yfco
h J nf/ ,if;tkypf 0k ifrsm;udk wrefawmfjrwftm; aemufq;k H txd

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 143 

qefu
Y siaf omtkypf k okvum [k ac:onf/ tkprf mefocif\ acwfumvwGif tkrik d ,
f mtEG,0f ifwo
Y k d nf tkycf sKyaf &;
udk csKyu
f ik d v
f u
kd o
f nf/
qG[mAmBu;D qt'fbifef tAD0umzf (ulzmtkycf sKyaf &;rSL;) udk jzKwcf sNy;D 0vD'f bifef tuAm bifef tAd
rIto
d (f tkprf mefocif\ nDawmfpyfo)l udk ceft
Y yfonf/ t&ufr;l aomaMumifh wdik Mfum;cH& jzKwcf &H onf/ wpf
zef qtD;tf bifef tmpf(aqGrsK;d )awmfpyfou
l k d wpfzef jyefvnfceft
Y yfjyefonf/ uJo
h yY k d if qG[mAmBu;D tAl
rlqm t&St
f &D(bmp&mtkycf sKyaf &;rSL;) udk jzKwcf s tAf'v
G m [f bifef trd&f (OD;av;\om;) tm; ceft
Y yfco
h J nf/
tD*spjf ynfukd odr;f ,lcahJ om tkr&focifvufxufrpS wm0efxrf;aqmifcahJ om qG[mAmBu;D
tr&fbifef tmZf (tD*spjfynf tkycf sKyaf &;rSL;) tm; jzKwcf s tAf'v
G m [f bifef qt'f bif tAdq&m (tkprf mef
ocif\ EdpY k zY k d uf? (wrefawmfjrwfacwfu rk&o
f 'fjzpfco
h J )l udk ceft
Y yfco
h J nf/ tqd;k 0g;qH;k rSm r&f0gef bifef [muDru
f kd
(armfueG ;f xde;f ? twGi;f 0ef? 0efBu;D csKy)f uJo
h aY k d om tmPmt&Sq
d ;k H &mxl;udk ay;tyfcjhcJ if;yif jzpfonf/ ,if;ol\
zcifjzpfol [uDrb
f ifef tmZfonf rumatmifyu
J G mvwGif tpvmrfuk d vufcNHy;D tusirh f aumif; r'DemrS ESif
xkwcf cH &h J onf/ acvmzofpepfuk d oufO;D qHyik d pf epftjzpfoY k d vkyBfurH w
I iG f r&f0gef bifef [muDro
f nf xdyq
f ;k H rS
yg0ifco
h J nf/ tkprf mefocifvufxufwiG f rktma0,monf tkr&focifacwfwiG f (qD;&D;,m;tkycf sKyaf &;rSL;) jzpf
onf/ olonf ol\ tudak wmf &S[;D 'fjzpfc&H aomtcg &mxl;wd;k cH&oljzpfonf/ ,ck (qD;&D;,m;? a*sm'f ef? vufb
EGe?f [mrZfa'owpfcv
k ;k H \ tkycf sKyaf &;rSL;) jzpfvmonf/
tkprf mefocif\ acvmzof yxr av;ESpw
f mumvonf tajctaeaumif;onf/ ,if;aemufyik d ;f wGif
tajctaeqd;k 0g;onfxuf qd;k 0g;vmonf/ taMumif;rSm tkrik d ,
f mwd\
Y k Bu;D pd;k rIaMumifh *sm[Dv,
D wfacwfu
vlrsK;d a&;pdw"f gwf jyefay:vmonf/ t&if;&Sif vlwef;pm; ay:aygufvmonf/ tajctaeudk tcGiah f umif;,l
jyify ya,m*rsm; 0ifa&mufvmNy;D rGwpf vifwY k d pdw0f rf;uGv
J mcJo
h nf/ odjYzk pf jyify&Sd rGwpf vifwo
Y k d nf A[du
k kd
r,Hrk MunfjzpfvmcJo
h nf/ tD*spjfynf? ulzmESih f bmq&mom;wdY k r'DemNrKdU&Sd cvDzmBu;D \tdru
f k d &uf 40 rQ 0ef;&HNy;D
aemuf tkprf mefocifEiS h f ZeD;jzpfow
l Y k d towfc&H onf/

pwkwc vDzmBuD; tvD ocif\ acwfumv ([pf*s&D 35-40)


tkprf mefocif towfcNHy;D csed w
f iG f r'DemNrKUd wGif rif;rJt
h ajctaea&muf&ad S eonf/ jyifyrS vma&mufow
l Ykd
\ tkycf sKyrf aI tmufwiG f r'DemNrKUd awmfonf usa&mufaeonf/ odaY k om tajctaewGif rGwpf vifxo
k nf tvD
ociftm; cvDzmtjzpf wifajrm ufcMhu
J onf/ od&Y k mwGif ,if;rGwpf vifxu
k k d acgif;aqmifow
l rY k d mS tkprf mefocif
udk vkyBu
f aH omolrsm; jzpfonf/ tvDocifonf cufcaJ om tajctaewGif rvTrJ a&Smifom cvDzmwm0efuk d
vufc,
H cl jhcJ if; jzpfygonf/ od&Y k mwGif tvDocifuk d Adik t
f ofrjyKorl sm; &Sad eonf/ ,if;Adik t
f ofrjyKorl sm;rSm oGvf
tmocif? Zlbik d o
f cif (tkr&focif\ a&G;cs,af &;tzGUJ wGif yg0ifco
h J rl sm;) wdjYzk pfNy;D ,if;yk*Kv
d w
f \
Y k d awmif;qdck suf

 144 

tpvmrf"rArd mef

rSm tkprf mefocifuk d owfot


l m; tjypf'Pfay;a&;jzpfonf/ od&Y k mwGif tajctaeqd;k wGif ,if;udpu
k d udik w
f ,
G f
a&;rSm vG,u
f jlcif;r&S/d odjYzk pf tajctae at;csr;f vmaomtcgusro
S m ,if;udpu
k d aqmif&u
G rf nf[k tvD
ocifu uwdjyKco
h J nf/
d;k om;rIr&Sad om Adik t
f ofrjyKorl mS rktma0,m (16 ESpt
f xd ajrmufyikd ;f a'o\ tkycf sKyaf &;rSL;tjzpf
tajccdik cf ik d f &yfwnfaecJo
h )l \ awmif;qdck surf mS tkrik d ,
f mtEG,0f ifrsm;ud,
k pf m; w&m;cHuk d olwx
Ykd t
H yf owf
ap&rnf[
l awmif;qdak vonf/ Adik t
f ofrjyKbJ Mum;aecJo
h rl sm;vnf; &So
d nf/ tAf'v
G m [f bifef tkr&f? rk[r'f
bifef rkqvfr[f? qt'f bifef tAD0um;zf? tmpfrm bifef Zdu
k 'f ?f [qef bifef qmAdo?f tAf'v
G m [f bifef pvmrf
uJo
h aY k d omyk*Kv
d rf sm; jzpfMuonf/ tvDocifonf tajctaeqd;k udk udik w
f ,
G af ecsed w
f iG f r'Dem&Sd oGvt
f mocif
ESih f ZkAik d o
f cifwu
Y k d rumNrKUd &d S tmtd&mS ocifrESiyh f ;l aygif; ulzmESih f bq&mwGif pnf;H;k a&;qif;cJMu
h onf/ odt
Y k m;
jzihf ESpzf ufppfonfwY k d ppfjyifqifMuonf/ tvDocifEiS h f tmtd&mS ocifw\
Y k d ppfonfwo
Y k d nf bq&mwGif awGU
ppfjzpfymG ;cJo
h nf/ ordik ;f wGif *srvfppfy[
J G k ac:onf/ ESpzf ufpvH;k rS rGwpf vifaomif;cs
D towfc&H onf/ oGvt
f m
ESih f Zlbik d o
f cifwY k d towfc&H Ny;D tmtd&mS ocifrudk av;pm;pGmjzihf tvDocifu r'DemodY k jyefycY k d o
h J nf/ ,if;aemuf
ydik ;f tmtd&mS ocifronf Edik if aH &;wGif yg0ifjcif;r&Sad wmhay/
odaY k omtajctaewGif rktma0,monf tvDocifuk d ppfcif;onf/ rGwpf vifEiS h f qefu
Y sizf ufwY k d
onf qpfzif;efppfyw
J G iG f qHak wGUco
h J nf/ tvDocif tajctaeaumif;rGeo
f nf/ rGwpf vifxo
k nf tvDocifbufrS
yg0ifMuonf/ aemufq;k H wGif tajctaervS rktma0,mtkypf o
k nf uk&t
f mefuk d vSpH yG rf sm;? "g;xdyrf sm;wGiw
f if
] usr;f onf uREykf w
f EYkd pS Of ;D Mum;wGif ajz&Si;f p&m}[k [pfatmfcMhJuonf/ tvDocif\ bufawmfom;rsm;rSm
Za0Z0g jzpfc&h J onf/ odjYzk pf t,ltquGcJ &h J onf/ tcsKUd u ,HMkunfp&mr&S[
d k qdMkuNy;D tcsKUd uawmhu&k t
f mefjzihf
ajz&Si;f jcif;onf taumif;qH;k [k qdMk uonf/ tvDocifonf ,if;tpDtpOfukd vufco
H nfjzpf ESpzf uf
ud,
k pf m;vS,cf efNY y;D aqG; aEG;ap&m tvDocifu ud,
k pf m;vS,t
f jzpf tAf'v
G m [f bifef tAg;pfuk d ceft
Y yfvk d
aomfvnf; tD&wfom;wdu
Yk tAl rlqm t&St
f &Dukd oabmwlcMhJuojzifh tvDocifrmS vdu
k af vsmcJ&h onf/
rktma0,mbufrS tr&f bifef tmZfuk d cefo
Y nf/ aqG;aEG;yGw
J iG f uvdeu
f sNy;D tvDociftm; jzKwcf sco
h J nf/ odjzY k pf
tvDocifonf ulzmodY k jyefvmNy;D wyfpak epOfrmS yif tvDocifbufrS cGx
J u
G cf ah J om cga&*sw
D u
Y k d wpfcsed w
f nf;
tvDocif? rktma0,mESih f tr&f bifef tmhpw
f Y k d oH;k OD;pvH;k tm; vkyBfu&H ef BupH nfc&h J m [pf*s&D (40) ckEpS w
f iG f
tvDocifwpfO;D wnf;udk owfjzwf useEf pS Of ;D rSm vGwaf jrmufomG ;onf/
cvDzmBu;D 4 yg;\ acwfumvwGif Edik if aH &;t& uGv
J aJ G omfvnf; tkycf sKyaf &;yHpk rH mS xyfwx
l yfrQ jzpf
onf/ tkr&focif\ acwfumvuJo
h yY k d if vlrb
I 0tajctaeonf wlncD o
h J nf/ tkycf sKyo
f l cvDzmwdo
Y k nf vlom
refuo
h J yY k d if aexdik u
f m bk&ifuo
h J aY k d om usiph f Ofwpfcw
k pfavrQ r&Scd yh J g/ odjYzk pf cvDzmBu;D 4 yg;\ acwfuk d tm;
vH;k u av;pm;awmifw
h cJ&h jcif; jzpfygonf/

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 145 

rGwpf vif vlUtzGUJ tpnf;wGif pOD;uGv


J cJG ahJ om *dP
k ;f *Prsm;
(1) cga&*st
D yk pf k
rktma0,mudk SEd id I ;f rnfh tpDtpOfEiS yf h wfouf rausreyfjzpfum tkypf w
k pfpo
k nf cGx
J u
G cf o
J h nf/ ,if;
olw\
Y k d tiftm;rSm 12000 ausm&f o
d S nf/ olw\
Y k d aqmify'k rf mS ]tvm[frw
S pfyg; rnfot
Y l rdeu
Y f rk d Q emcHp&mrvd}k [l\/
tvDocifukd cga&*sw
D u
Ykd trSm;0efc
H rktma0,mESifh tqufjzwf&rnf/ odjYkyv
k Qif olwt
Ykd vDocifEiS fh
jyefvnf;yl;aygif;rnf/ odrY k [kwyf gu tvDocifEiS f h aemufvu
kd w
f t
Y k d m; &efot
l jzpfowfrw
S
f ppfwu
k d rf nf[q
k ck d J h
onf/ olwo
Y k d nf ajymonht
f wdif k ;f tvDocifEiS f h rktma0,mwdu
Y k k d &efot
l jzpfowfrw
S v
f yk Bfu&H mrktma0,mu
vGwaf jrmufomG ;chNJ y;D tvDocifrmS vkyBf ucH cH &Jh onf/

cga&*sw
D \
Ykd cH,cl suf
tAlAu&focifEiS f h tkr&focifwY k d rSeu
f efNy;D tGwpf rf mefocif yxrydif k ;f rSe?f aemufyif k d ;f rrSe[
f k olwu
Y k d qdk
onf/ tjypfxu
dk o
f rl sm;rSm tvDocif? tr&fbiftmZf? tAlrq
l mt&St
f &D? rktma0,m? oGvt
f mocif? Zlbik d o
f cif
ESif h tmtd&mS ocifrwdY k jzpfMu\/ *srvfppfyu
J G k d OD;aqmifc
J h tjypf&o
d S jlzpfonf[\
l /
cga&*sw
D o
Y k d nf ,HMkunfcsujfyif;xeforl sm;jzpf tjypf&o
dS [
l x
k if&mS ;vQif ukz&f x
f u
kd o
f nf[k qdMkuolrsm;
jzpfMuonf/ cvDzmudv
k w
G v
f yfpmG a&G;cs,yf ikd cf iG &fh o
dS nf/ acvmzofonf jyKjyifajymif;vJrEI iS hf t'vf&&dS rnf/
rw&m;vQijfzKwyf pf&rnf/ tpvmrfOh ya'\ t&if;tjypfonf usr;f awmfjrwfu&k t
f mefjzpfonf/ cga&*sw
D o
Y k d nf
tpvmrfu
h siph f Ofusi&f h yfrsm;udk tav;teufxm;olrsm;jzpfonf/ ,HMkunfcsuu
f k d twdr;f tapmif;rcHow
l v
Y k d nf;
jzpfonf/ tkrik d ,
f mrif;qufEiS f h tAmpDrif;qufxuf0ufe;D yg; tkycf sKyo
f w
l u
Y k d k d wdu
k cf u
k d cf o
J h nf/ trsK;d om;ESit
h f wl
trsK;d orD;rsm;vnf;yg0ifvyI &f mS ;onf/

(2) &St
D mtkypf k
&St
D mtkypf o
k nf Edik if aH &;t&ay:aygufvmaom tpkta0;jzpfonf/ bmoma&;,HMkunfcsuw
f iG f tjcm;
rGwpf vifwEY k d iS f h uGv
J jJcG if;r&S/d tajccHtm;jzihf wlno
D nf/ wrefawmfjrwfuk d qufco
H t
l jzpf t[favAdik o
f w
f x
Y k d rJ S
omvQif (tvDocifr)S pwifonf[k ,HMkunfonf/ acvmzofxuf atrmrofuk d txl;jyKonf/ tvDocift
vsiu
f cvDzmrsm;udk todtrSwrf jyKyg/ &St
D mwdt
Y k euf Zku
d 'f *D P
k d ;f 0ifrsm;onf tvDociftvsiu
f cvDzmrsm;udk
vufco
H nf/ olwo
Y k d nf tJ[af vpGEo
Ef iS f h eD;pyfonf/ ,refjynf? aqmf't
D ma&Asawmifyik d ;f ESif h ZifZb
D muRe;f wGif
Zdik 'f rD sm;udak wGUEdik o
f nf/ &St
D mwdw
Y k iG f tpfoemt&S&f ,
D m (0g) atrmrf (12)yg;udk vufcaH om tkypf o
k nfvrl sm;pk
jzpfonf/ tprmtdv,
D m[laom twGi;f vrf;tkypf v
k nf;&So
d nf/ ,if;onf vlenf;pkjzpfonf/
&St
D mtkypf 0k ifrsm;onf tkrid k ,
f mESih f tAmpD,macwfwpfavQmufv;k H wGif tzdEyd S cf cH &J h onf/ [pf*s&D 237
ckEpS f rko0vfuv
d af cwfwiG f atrmrf[pl ed \
f tkw*f rl mS zsuq
f ;D cHc&J h onftxdjzpfonf/ ,HMkunfcsuu
f k d vQKdU0Suf

 146 

tpvmrf"rArd mef

aomenf;jzifh xde;f odr;f cho


J nf/ ,if;udk &St
D mwdu
Y k oudik ,
f m[kac:onf/

&St
D mwd\
Yk tajccH,MkH unfcsuf
atrmrofonf tvDocifrpS wifonf/ rs;Kd quft& 12 quftxd tDrmrfupk d NrJ G pJ mG vufco
H nf/ tvDo
cifonf tjcm;qG[mADtm;vH;k xufxu
G jfrwfonf/ rlrrSeo
f w
l u
Y k d k d Iwcf s&rnf/ ,if;udk oA&f&m[kac:onf/ [pf
*s&D 260 ckEpS w
f iG f aysmufu,
G cf aJ h om atrmrfr[
k r'o
f nf r[f't
D jzpfay:rnf/ &St
D mwdt
Y k xl;jyKavhvmaom
usr;f rSm tvf - umzDjzpfonf/

(3) rk&*f s,
D mtkypf k
rnfou
Y l rk d Qa0zefjcif;r&Sad om Mum;aetkypf jkzpfonf/ ,aeY t[favpGEo
0f ifwo
Y k d nf tkypf rk jSrpfzsm;
cH,jl cif;jzpfonf/

rk&*f s,
D mwd\
Yk cH,cl suf
rGwpf vifwYkd aoG;ajrusjcif;onf raumif;aom vuPmjzpfonf/ rnfou
Yl rkd Q raumif;rajymyg/
tvm[fbufov
Y k d yJ T pfonf/ tDrmef,Mku
H nfcsu[
f o
l nf tvm[ft&SijfrwfEiS f h wrefawmfjrwf\ enf;emcH,rl yI if
jzpfonf/ vufawGUusiBhfut
H m;xkwjf cif;onf t"dur[kwf ,HMk unfjcif;onf t"dujzpfonf/ tvm[fEiS fh
wrefawmfuv
k d ufcaH om rGwpf vif[o
l rQonf rktrf ifjzpfonf/
&S&u
DS u
f ak d &Smif aomif[;D 'fuak d qmifvQif rGwpf vifjzpfonf/ raumif;rIuw
k d m;&ef aumif;rIujkyd K&ef vuf;k H
&nfukd toH;k jyKjcif;onf jyemtopfuzkd efw;D jcif;yifjzpfonf/ jyemzefw;D ,ljcif;jzifh vl,w
k rf mwdt
Yk ajc
taeawmifw
h if;vm&onf/ odjYzk ifh rGwpf vifwt
Y k d iftm;avsmeh nf;vm&ygonf/
t[favAdu
k o
f w
f \
Y k d acvmzof &Sio
f efa&;twGuf BuKd;yrf;csurf sm;udk ordik ;f wpfavQmufawGU&ygonf/
[pf*s&D 64 ckEpS w
f iG f jzpfymG ;chaJ om u&fAvmta&;awmfyw
k H iG f atrmrf[pl ed f (e)ocifEiS f h aemufvu
d k rf sm;usq;k H chJ
onf/ atrmrf[pl ik d (f e)\ajr;awmfol Zdu
k 'f b
f iftvDbife[
f pl ik d (f e)onf [&S&S f mS rfocifbifrvpfc\
f vufxuf
wGif ya'o&mZfpepfuk d wku
d cf u
k d cf &J h m [pf*s&D 122 wGif usq;k H ch&J jyefonf/ atrmrf[pef\om;jzpfol emzfZuD,
F m
ESif h nDjzpfol tdA&f m[Drw
f o
Y k d nf r'DemESif h ulzmNrKdUrsm;rSaeNy;D refZ&k b
f &k iftm; ykeu
f efco
J h nf emzfZuD,monf [pf
*s&D 145 ckEpS w
f iG v
f nf;aumif; tdA&f m[Dro
f nfvnf; [pf*s&D 145 ckEpS w
f iG v
f nf;aumif; toD;oD;usq;k H ch&J onf/
t[favAdo
k w
f o
Y k d nf tkrik d ,
f mESif h tAp,
D mrif;qufEpS cf pk vH;k wGif tESrd cf b
H 0a&mufc&J h onf/

tkrid k ,
f mrif;quf (91 ESp?f 9 v ) ([pf*s&D 41 - 132 )
rktma0,mrS pwifxal xmifonf/ wrefawmfjrwf rumatmifyu
J G mv [pf*s&D (8)ckEpS w
f iG f zcifjzpfol
tAlqzk ,
f ef? rdcif[if'gESit
f h wl tpvmrfuv
k d ufccH o
J h nf/ odjYzk pf wrefawmfjrwftouf&x
d S if&mS ;&Spd Of 4 ESpw
f m
rQ wrefawmfjrwfEiS q
f h ak H wGUjcif;jzpfonf/ wrefawmfjrwf\ umodAf (40)ausmw
f iG o
f v
l nf; wpfO;D tygt0ifjzpf
onf/

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 147 

rktm0D,monf tkr&focifvufxuf aemufq;H k 4 ESpw


f iG f 'rwfpuwfa'o (qD;&D;,m;) tkycf sKyaf &;rI;
wm0efuk d xrf;aqmifco
J h nf/ tGwpf rf efocifvufxufwiG f ajrmufyik d ;f &Sd ta&;ygaoma'orsm;udk tkycf sKycf iG &h f &Sd
onf/ Adik Zf ifwik d af &mrESif h e,fjcm;csi;f qufae&vnf;aumif;? ajrxJyifv,fa'oESif h qufae&vnf;aumif;
tpvmrfw
h yfrawmf\Bu;D rm;aom tpdwt
f ydif k ;f udk tkycf sKy&f onf/ Edik if aH &;ESipf h pfa&;wGif tvGeaf jymifajrmuf
oltyk cf sKyaf eaoma'owGif rnfonhjf yemrsm;rS ray:aygufcyJh g/ tpvmrfEh ikd if aH wmftwGuf a&wyfukd
pwifazmf xkwcf o
Jh v
l nf;jzpfonf/

tkrikd ,
f mrif;qufEiS fh acvmzofpepf\uGmjcm;csurf sm;
(1) tpvmrft
h yk cf sKyaf &;pepfonf acvmzofpepfjzpfNy;D vlom;wd\
Y k tcGit
f h a&;ESif h tkycf sKyo
f \
l vkyyf ik d f
cGirh f sm;udk owfrw
S x
f m;onf/ ya'o&mZf oufO;D qHyik d pf epfuk d tajccHaom tkrik d ,
f mwd\
Y k tkycf sKyaf &;onf acvm
zof\qefu
Y sizf ufjzpfonf/ od&Y k mwGif olwo
Y k d nf rdru
d ,
kd u
f k d cvDzm[kac:a0:chMJuonf/
(2) tpvmrfonf vlom;wd\
Y k wef;wl&nfwx
l m;&Srd I ] rqm0gof}udk tav;ay;aomfvnf; tkrik d ,
f mwdY k
u t&Afw\
Y k d r[mvlrsK;d Bu;D 0g'udk usio
h f ;k H chMJ uonf/ wef;wl&nfw&l ad S pzdY k rqdx
k m;ESif h wrefawmfjrwfacwfu
tpvmrfv
h Ul abmifx0J ifvmoluyk d if rESpo
f ufvak d y/ odjYzk pfvnf; t&Afr[kwaf om olwu
Y k d vnf; tkrik d ,
f mwdu
Yk kd
vQKd U0Suq
f efu
Y sirf rI sm;jyKvmchjJ cif;jzpfonf/
(3) acvmzofpepfwiG f Adik o
f v
k rf mvf (0g)jynfob
Y l @awmfuk d tkycf sKyo
f w
l v
Y k d ufzsm;ESiyf h if rwd&Y k UJ Muay/
tvm[fopd w
d jfzifh a&SmifcMJu
h aomfvnf; tkrik d ,
f mrif;qufwiG rf l jynfow
l yY k d ik d q
f if k d af om aiGtjzpfoabmrxm;bJ
olwyY k d id k af om ydik q
f ik d cf iG t
f h aeESif h owfrw
S cf o
J h nf/ Bu;D rm;vSonhf eef;awmfrsm;udk wnfaqmufcMJu
h onf/ a&mr
om;wdEY k iS f h tNyKd iyf ifjzpfonf/
tkrik d ,
f mrif;qufumvwGif acvmzofpepf aysmufysucf &J h aomfvnf; ya'o&mZfpepfjzifh tpvmrf
omoemudk xde;f odr;f rIrmS &Sad eqJjzpfonf/ tpvmrfEif k d if aH wmfBu;D onf tmz&durSonf pydet
f xda&muf&Nd yS ;D
wpfzufwiG f wkwjfynfe,fpyfa'otxd us,jfyefv
Y mcho
J nf/ tkrik d ,
f macwfwiG f tdE,
d Edik if o
H Y k d tpvmrfomo
em0ifa&mufvmcho
J nf/ tkrik d ,
f mrif;qufonf ppfa&;ESif h Edik if aH &;wGif txGwt
f xdyo
f Y k d a&mufc&J h aomfvnf;
tpvmrf\tESpo
f m&onf aysmufysucf &J h onf/ od&Y k mwGif bmom0ifO;D a&rSm rsm;jym;onfxufrsm;jym;vmch&J m
bmom0ifjzpfa&;udyk if *sZ,
D m tcGerf &rnfuk d pd;k &drNfy;D wm;qD;chaJ om om"ursm;&So
d nf/ tkrik d ,
f mrif;qufwiG f
xif&mS ;aom olrsm;tjzpf atmufygyk*Kv
d rf sm;udak wGU&onf/

0vD'f bifef tAf'v


G rf vpfcf
ol\vufxufppfa&;wGif Bu;D rm;aomatmifjrifr&I cd S o
J h nf/ umoDAmbifrw
G pf vif OD;aqmif wkwf
e,fpyftxd atmifjrifco
Jh nf/ rlqmAifEpkd ikd &f f OD;aqmif pydeEf ifkd if u
H o
kd rd ;f ,lEikd cf o
Jh nf/ rk[r'k b
f ifumqifrf
OD;aqmif tdE,
d Edik if q
H if;'fe,fuk d odr;f ,lEif k d cf o
J h nf/ ol\acwfumvwGif Edik if aH wmfBu;D onf tzufzufwiG f

 148 

tpvmrf"rArd mef

wk;d wufco
Jh nf/

tkr&fbif tAf'v
G t
f ZD;Zf
acvmzofpepfuk d jyefvnftoufoiG ;f &ef BuKd;pm;cho
J nf/ ya'o&mZfpepfuk d zsuo
f rd ;f jyKjyifajymif;vJrI
rsm;vkycf o
J h nfh 2ESpcf yJ G ifrMum tqdycf yfccH &J h onf/ ['D;pfMo0g' pkaqmif;&ef yxrqH;k Edif k if aH wmfjyefwrf;xkwcf J h
onf/

[&S&f mS rf bifrvpfcf
tkrik d ,
f mrif;quf\aemufq;k H tkycf sKyaf &;awmfo?l ,if;aemufyif k d ;f wGif tkycf sKyo
f rl sm;nhzH si;f ojzifh tH<kurI
rsm;jzpfvmjcif;jzpfonf/

tAmqD,mrif;quf ([pf*s&D 132 - 656 )


ESpaf ygif; 524 ESpt
f yk cf sKycf o
Jh nf/ tAlrw
G pf vif cd&k mqmeD\BuKd ;pm;rIaMumifh tAmqDweYkd ef;&cho
J nf/
tmPm&&So
d nfEiS f h uvhpJ m;acsvufwek jYyf efco
J h nf/ aejynfawmfuk d ulzmrSb*'ufoaY k d jymif;a&Tco
J h nf/ rko0vf
uvfvufxufrpS wl&uDtapmifw
h yfoY k d tmPm&&Sv
d mcho
J nf/ olwcY k d efo
Y o
l mbk&ifjzpf&onf/ tAmqDrif;
qufuEkd pS yf ifkd ;f cG
J &onf/
yxrydik ;f
[pf*s&D 132 rS [pf*s&D 227 ckEpS t
f xduk d wd;k wufaom acwf[
l vnf;aumif;/
'kw,
d ydik ;f
[pf*s&D 227 rS b*'ufusq;k H cef;aom acwf[
l vnf;aumif;owfrw
S o
f nf/
[pf*s&D 3 &mpkEpS u
f ek yf ik d ;f wGif tpvmrfEh if k d if aH wmfBu;D onf tpdwpf w
d t
f rTmrTmuGcJ &J h onf/ tmz&duwku
d f
ajrmufyik d ;f a'oudk zmoGrD ,
D m rif;qufuvnf;aumif;? pydeEf if k d if w
H iG f tAf'v
k &f [frmef emq&fuvnf;aumif;
toD;oD;acvmzofaMunmchMJ uonf/
[pf*s&D 322 - 329 wGif tkycf sKycf aJ h om &mZdbv
d m [f vufxufrpS b*'ufut
k d ajcjyKaom tAmqD
,mrif;onf b*'uf0ef;usiu
f o
kd m tkycf sK ycf o
Jh nf/ tAmqD,mrif;quf\ xl;l jcm;aomtkycf sKyo
f t
l jzpf
[mke;f &&S;D 'fEiS fh rmrGe&f &S;D 'fwUkd udak wG&Y onf/ a&Tx;D aqmif;aomacwf[k qd&k ayrnf/ odyyH nmESiyfh wfouf
txGwt
f xdyo
f aY k d &mufc&J h m Ekid if jHcm;pmayrS bmomjyefqrk d rI sm; *&d'ersm; tpvmrfph maye,fy,foY k d 0ifa&muf
vmcho
J nf/
tpvmrf,
h Ofaus;rI jrifrh m;aom tajctaeacwfumvudk taemufwik d ;f om;wdu
Y k Oa&mywku
d o
f m;wdY k
twGuf tarSmifacwf (Europe's Dark Ages) [kac:onf/ ,if;acwfumvwGif tDqmtDbmoma&;avmu
Bu;D u vlom;wd\
Y k awG;ac:rI? qifjcifrrI sm;tay: csKyu
f ik d x
f m;rIuk d azmfjy&vQif odyyH nm&SiBu
f ;D *vDv,
D o
k d nf ol\
odyq
H ik d &f mtawG;tjrifuk d azmfjyrd bmoma&;*dP
k ;f csKyrf if;Bu;D \ a&SUawmfarSmufwiG f rdrt
d rSm;vkycf J h aMumif;udk
0efcsawmif;yefc&J h onf/ touf 70 ausmNfyjDzpfaom odyyH nm&SiBfu;D *vDv,
D o
k d nf uho
J aY k d om trSm;rsK;d
aemufxyfrjyKawmhygaMumif;udv
k nf; 0efccH &J h onf/

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 149 

odyyH nm&SiBfu;D a&mf*smaAuGef (1214 - 1292 ) udv


k nf; ol\odyq
H ik d &f mawG;jrifcsurf sm;udak zmfjych
J
atmhpzf w
Ykd uov
kd w
f iG f oifMum;ydcYk sciG fh a[mMum;rdeq
Yf &kd yfqcJ cH &Jh onf/ xdrk Qruolt
Y m; jyifopfEif kd if H yJ&pfNrKd UodYk
e,fEiS 'f Pfay;cho
J nf/ ,aeYacwfumvwGif ESpaf ygif;rsm;pGm ordik ;f azsmufc&H aom jzpf&yfrsm;udk urmo
h rdik ;f ynm
&Sirf sm;ujyefvnf ajymqdak zmfjyaeNyjDzpfonf/
wrefawmfjrwf [d*s&wfjyKNy;D ESpaf ygif; 215 ESpt
f MumwGif b*'ufaejynfawmfwiG f tAmqD,mrif;tvf
rmrGeo
f nf bdik o
f v
k [
f u
d rf of (0g)ynmhArd mef House of Wisdom udk zGiv
f h pS cf o
J h nf/ ,if;odyrH [mXmewGif
odyb
H mom&yfrsm;twGuf "mwfccJ G ef;? euwa A' pl;prf;avhvma&;? arQmpf ifrsm;ESif h Edik if jHcm;bmompum;uRr;f usif
aom yk*Kv
d rf sm;udv
k nf; pkpnf;cho
J nf/ ,if;olww
Y k d iG f [kEd ik d ef ?f eufot
f D ?I tdAaf eom&duf tdAaf erlumzm [*s*f s*f
biferf o&f qD*&dp&f mpDEiS f h tjcm;yk*Kv
d t
f rsm;tjym;yg0ifonf/ rmrkeb
f &k ifonf tdAaf eoGm&duEf iS f h [*s*f s*b
f iferf
o&fwt
Y k d m; Edik if &H yfjcm;&Sd bmom&yfpmayrsm;? ocsmF aA'qdik &f m pmayrsm;ESih f [dEp D may? yg&Se?f cs,'f ,
D efwjYzk d ifh
tjcm;bmom&yfpmayrsm;udk ukvm;tkyt
f pD; 100 pmpkpnf;onf[k qdMkuonf/
rGwpf vifwv
Y k d ufxufwiG f pmMunfw
h u
k d af ygif;rsm;pGm&SNdy;D ynmqnf;yl;&m wuov
kd t
f rsm;tjym; &Sad e
csed w
f iG f Oa&mywdu
k w
f iG f pmMunhw
f u
k d Ef iS f h wuov
kd [
f
l jyp&mr&Scd aJ h cs/ rGwpf vifwv
Y k d ufrS ynm&yfrsm;ESif h
pmaypkaqmif;xm;rIrsm;onf cI;qdwpf pfyu
JG mvwGif taemufEifkd if o
H m;wdYk vufoaYkd jymif;a&TUqufqcH iG &fh &SNd y;D
rGwpf vifwyY k d nma&;wGif avsmeh nf;vmouho
J Y k d Oa&mwdu
k o
f m;wdo
Y k nf ,if;ynm&yfrsm;aMumifh jynh0f aom tajc
odaYk &mufc&Jh awmhonf/
urmodyo
H rdik ;f ed'gef;usr;f jyK a*sm*sq
f mwefonf ol\usr;f wGif &mpkEpS t
f vdu
k o
f yd yH nm&Siw
f \
Y k d aqmif&u
G f
csurf sm;udk azmfjyxm;onf/ (bDpD 450 - 400 ) umvudk yavwd\
k acwf[ak c:Ny;D qufvufNy;D t&pww
k d ,fvf
,if;aemuf ,luvpf? tmcDr;D 'Dw\
Y k d acwfuak d zmfjyae&mrS (at'D 600 - 700)acwfuk d wkwyf nm&Siw
f \
Y k d acwf
[k azmfjyxm;onf/ (at'D 750 - 1100 ) txd Mumjrifah om acwfEpS af ygif; (350)udk rGwpf vifvt
Y l zGUJ tpnf;Edik if H
awmfrS odyyH nm&Siw
f \
Y k d acwftjzpfazmfjyxm;onfuk d awGU&onf/ ,if;acwfumvESpaf ygif; 350twGi;f tm&Af?
tD*sp?f wl&uD? tD&ef? tmz*efponfjzifh tpvmrfv
h t
Y l zGUJ tpnf; Edif k if aH wmfrb
S mom&yftoD;oD;rS ynm&Sirf sm;?
odyyH nm&Sirf sm; ? odyyH g&*lrsm;\ trnfrsm;udak wGU&ygonf/ ,if;yk*Kv
d rf sm;wGif pOD;ynm&Sirf sm;jzpfaom c0g&pfZrDrS
tvf &mZD? rufq'l ?D 0gzm *sAAf m&f? tvfbD el ?D tkr&fc,rf ponfjzifh yk*Kv
d af usmw
f \
Y k d uAn;f udk xd;k xm;onfuk d
awGU&onf/ at'D 1100 ausmu
f mvwGif taemufwik d ;f rS a&m*smaAuGew
f u
Ykd o
J h aY k d om yk*Kv
d w
f o
Y k d nf tpvmrfoyd H
ynm&Siw
f EY k d iS f h wG
J ygvmcho
J nf/ ,if;umvonf ESpaf ygif; 250 cefMu
Y mjrifch o
J h nf/ ,if;umvwGif rGwpf vifw\
Ykd
wDxiG rf rI sm; &SmBurH rI sm;onf acwfopfoyd yH nm&yfukd tzufzufrS tpysK;d ay;chaJ om &SmazGawGU&Scd surf sm;jzpf
aMumif; awGU jrifEik d yf gonf/
rGwpf vifynm&Siw
f \
Y k d a&Tx;D aqmif;chaJ om acwfonf [pf*s&D 2 &mpk (c&pfou&mZf 8 &mpk) rSonf

 150 

tpvmrf"rArd mef

[pf*s&D 5 &mpk c&pfou&mZf 11 &mpk ESpu


f mvtwGif rGwpf vifw\
Y k d odyEH iS 0f h Zd m bmom&yfqik d &f mrsm;udk &SmazGcsKyf
udik Ef ik d jfcif;rSm usr;f awmfjrwfu&k t
f mef\vrf;nTecf suu
f k d vdu
k ef mjzpfonf/
[pf*s&D 4 &mpkEpS w
f iG f uvmrD 'e0g'Drsm;pcef;xvmMuonf/ tjiif;yGm;rIrsm;? twGi;f vrf;0g'Drsm;
rsm;vmonf/ jyifyoapmif0zk rf sm; oGi;f vmMuonf/ odjzY k ifh tkycf sKyaf &; arS;rdeS v
f mch&J onf/ ,if;udk tcGiah f umif;
,l [pf*s&D 491 rSp cl;qdwrf sm; tpvmrfEifkd if aH wmfoYkd 0ifa&mufu 492 wGif Adik o
f v
G rf u
k wf'q
pf f
(a*sq
k vif) udk odr;f ,lonf/ olw\
Y k d &ufpufru
I k d NAw
fd o
d Qp,
G pf u
k H sr;f wGif azmfjyxm;onf/
Zef*t
D EG,0f if trm'G'; D ef Zef*&D f (541 uG,)f ESif h om;jzpfol Ek&w
G 'f ; D ef Zef*w
D Y k d cl;qdww
f u
Y k d k d awmfveS u
f m
wynhjfzpfol qvm[Gw'f eD f tdik ,
f Al v
D ufxuf [pf*s&D 583 wGif a*sq
k vifujkyd efvnford ;f ,lc&J h onf/ cl;qdwf
ppfyJG (c&pfou&mZf 1094 - 1271 )Mumcho
J nf/ ppfa&;ESirfh &rSe;f od pdw"f mwful;qdwf (Spritual crusade) qifE&
J G m ,aeYtxdyifjzpfonf/
aemufq;k H [pf*s&D 654 ckEpS w
f iG f rGe*f w
k d mwmwd\
Y k wdu
k cf u
k d rf aI Mumifh tAmqD,mrif;qufonf aysmufysuf
Ho
k mru tpvmrf,Ofaus;rIEiS f h qifu
h w
J ;k d wufrI tvH;k pHo
k nf wkeq
Y f ik d ;f &aomtajcodaY k &mufc&J h onf/

atmfwrk d eftifyg,m ([pf*s&D 696 - 1342 )


ESpaf ygif; 643 ckEpS t
f wGi;f rif;aygif; 37 OD;tkycf sKycf o
J h nf/ 1342 ckEpS rf pS orwEdik if aH Munmcho
J nf/
,if;olwo
Y k d nf [pf*s&D 755? c&pf 1354 wGif *,fvyD v
k d rD w
S pfqihf Oa&mywdu
k o
f 0Y k d ifa&mufco
J h nf/ Oa&mywdu
k f
wGif ,cktvfaA;eD;,m;ac:aom a'owpfcv
k ;k H ? blvaf *;&D;,m; ? [efa*&D? ,l*pk d vmAD;,m;a'o wpfcv
k ;k H tygt
0if e,fajrrsm;udk odr;f ,lNy;D AD,ifemNrKdU wHcg;0txda&mufEif k d cf o
J h nf/ Oa&mywdu
k f ta&SUjcrf;wpfcv
k ;k H eD;yg;udk tkyf
csKycf o
J h nf/ xdrk w
S pfzef tm&Swu
kd w
f iG f tma&AsuRe;f qG,w
f pfcv
k ;k H tmz&duwdu
k af jrmufyif k d ;f a'oESif h ajrxJyif
v,fuk d xde;f csKyEf ik d af om tiftm;&Scd o
J h nf/
atmfwrk d f efw&l uDonf qvf*sLufwmwmvlrsK;d jzpfNy;D c&pfou&mZf 11 &mpkEpS rf pS rGwpf vifjzpfvmchJ
onf/ ppfa&;wGiu
f Rr;f usiaf omfvnf; rlvu&Scd aJ h om ynma&;tajctaeudk wd;k wufvmonfxuf wd;k wuf
oGm;atmif rjyKcJ h rk H u? 0ef;usi&f d S Oa&mywdu
k o
f m;wd\
Y k wd;k wufvmrIuv
k d nf; tav;rrlcyJ h g/ yxrydif k ;f tkycf sKyf
aom bk&ifrsm;onf tkycf sKyaf &;wGif xl;cReaf omfvnf; aemufyifkd ;f umvtkycf sKyaf omrif;rsm;onf Oa&myESifh
k&rS b
d &k m;rsm;rS aygufzmG ;vmaomrif;om;rsm;udk MuyfMuyfrwfrwf xdef ;f odr;f jcif;r&Scd yJ h g/ xkrd w
S pfzef aomufpm;
,pfr;l aomtavhrsm;onf atmfwrk d efww
Y k d iG f pGu
J yfvmcho
J nf/ ,if;olww
Y k d iG f rlvu&Scd aJ h om atmfwrk d efw&l uD
wd\
Y k [efEiS f h rmefonf ukeq
f ;k H chJ rk H u tpvmrfuk d cspjfrwfE;k d aom pdw"f mwfonfvnf;r&Sad wmhyg/ odjYzk pfvnf;
Oa&my&S&d eforl sm;\pkaygif;wdu
k cf u
kd jf cif;udk tvl;tvJccH &Jh onf/
atmfwrk d efonf ppfa&;ppf&mwGif wd;k wufaomfvnf; ud,
k yf ik d pf mayr&Sad om vlrsK;d jzpf urmBu;D \ jyKjyif
ajymif;vJru
I rk d odb?J tajctaeonf wpfajz;ajz; qkw,
f w
k v
f mcho
J nf/ 20 &mpkEpS af &mufaomtcg wl&uDEik d if H

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 151 

ydik ef ufuyk d if tiftm;oH;k xde;f odr;f &awmhonhf tajctaeodaY k &muf&&d S awmhonf/ rlvu&Scd aJ h om ydik ef ufrsm;udk
pGecf mG ay;ch&J Ny;D rdcifw&l uDe,fajrudyk ifvQif cufcpJ mG xde;f odr;f &aom tajctaeodq
Yk u
k d af &mufomG ;ch&J onf/

tpvmrho
f rdik ;f udk oH;k oyfjcif;
wrefawmfjrwfEiS f h ckvmzm &m&S'd ;D efw\
Y k d acwfonf ESpaf ygif; 1400 ausmcf NJyh ;D tpvmrfo
h rdik ;f twGuf
rSwaf usmufjzpfc&J h onf/ vlUtcGit
h f a&;ESiyf h wfoufNy;D tjrifq
h ;k H aomtqifx
h d a&muf&cS d &J h onf/ 1948 ckEpS u
f
aMunmchaJ om vlt
Y cGUifta&; aMunmpmwrf;yifvQif ,if;acwfuk d vku
d rf rSyD g/ ,HMkunfcsu?f vlrsKd; Zmwftqift
h
wef;udk tajcrcHbJ vlom;jzpfjcif;udk tajccHaom vlUtzGUJ tpnf;udk wnfaxmifjyocho
J nf/
18 &mpk jyifopfawmfveS af &;udk Ed;I aqmfcaJ h om ] lq;k d } uol\ usr;f tpwGif ] vlom;wdY k onf vGwv
f yfpmG
arG;zGm;vmaomfvnf; olwu
Y k d k d oHq;l BuKd;ESif h csnaf ESmifc&H wmjrifae&ygonf} [ka&;om;xm; onf/
6 &mpkEpS u
f 'kw,
d cvDzmBu;D tkr&fu ol\tkycf sKyaf &;rI;rsm;udk ajymqdyk u
k H k d avhvmMunfyh gpd/Y k ]toifwY k d
[m b,ftcsed u
f pNy;D vlom;wdu
Y k k d toifw&Y k d UJ aus;uRet
f jzpf owfrw
S x
f m;vku
d w
f mvJ/ pifppfawmh olww
Y k d awG
&JU rdcifawGu olwu
Y k d k d vGwv
f w
G v
f yfvyf tjypfuif;pifpmG eJY arG;zGm;ay;vdu
k Mfuwmyg}/
odjYzk pf umvwum;wuov
k d rf mS urmausmo
f rdik ;f ynm&SiBfu;D a'gufwmp&Dvmof csKyd &mu a&;om;
xm;yHrk mS odjYzk pfonf/
" Modern history attributes Liberty, Equality and Fraternity to be the out come
of the French Revolution , but the first person to proclaim it was the Founder of
Islam fourteen centuries ago."

]acwfopfurmo
h rdik ;f u vGwv
f yfjcif; wef;wl&nfwn
l rD Qjcif;ESif h aoG;pnf;jcif;[laom todtjrifonf
jyifopfawmfveS af &;rSaygufzmG ;cho
J nf qdak omfvnf; ESpaf ygif; 1400 tvsif tpvmrfh wrefawmfBu;D u yxr
pwifcjhcJ if;jzpf ygonf/
rGwpf vifwo
Y k d nf tpvmrfEif k d if aH wmfBu;D \ tpdwt
f ydif k ;f tjzpf pydeEf ik d if u
H k d (at'D 710 - 1492) txd
ESpaf ygif; 800 eD;yg;tkycf sKycf o
J h nf/ rGwpf vifpydeo
f nf Oa&mywdu
k o
f m;wdt
Y k wGuf ynmtvif;jy&mae&mjzpfc&J h
onf/ pyde&f dS wuov
kd rf sm;wGif usr;f jrwfu&k t
f mefukd tajccH acwfopfoyd \
H tpudk ysKd ;chMJ uonf/ odYk
rGwpf vifw\
Y k d odyyH nmOD;aqmifrEI iS f h ywfouf t"duusaom tcsuf 3 csuu
f ak d wGU&onf/

(u) yxrOD;ESihf t"dutusq;kH tcsuf


rGwpf vifwo
Y k d nf usr;f awmfjrwfu&k t
f mef\ vrf;Tecf suw
f &m;ESih f wrefawmfjrwf\ Mo0g'awmfrsm;udk
wpfoa0rwdr;f vdu
k ef musio
h f ;k H jcif; usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f obm0w&m;udk csKyu
f ik d jfcif;? pOf;pm;qifjcif
wwfaom tjrif&jdcS if;? ynma&;udk BuK;d yrf;jcif;ESih f qufE,
G af om vrf;Tecf suw
f &m;rsm;rSm 750 ausmrf Q&ad S Mumif;
'rwfpuwfwuov
k d rf S ygarmu a'gufwm rk[r'f [mwifr\
f pmwrf;wGif yg&So
d nfuk d awGU&ygonf/ wrefawmf

 152 

tpvmrf"rArd mef

jrwfu,
kd f uvnf; ynma&;ESiyhf wfoufNy;D ud,
k af wmfouf&x
dS if&mS ;&Spd Ofumvuyif txl;jyKvufawGU jyochJ
aom om"ursm;&Sad eonf/ todPfuk d toH;k csjcif;? qifjcifww
k H &m;udk bmom&yftoD;oD;twGuf taumif;
qH;k toH;k jyKjcif;onf tpvmrfv
h Ul tzGUJ tpnf; Edik if aH wmf\ rl0g' jzpfc&h J onf/

(c) 'kw,
d taMumif;;tcsurf mS
xdpk Ofumvu tpvmrfah &;&mESih f acwfynmrsm;udk yl;wGo
J jdrifEik d af om yk*Kv
d rf sm;udk tdv
k rm[k ac:qdck h J
Muonf/ tdv
k rmESiyh f wfoufaom t&nftcsi;f rsm;udk usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f taotcsm azmfjyxm;onf/
tdv
k rmynm&Siw
f o
Y k d nf qifjcifww
k H &m;tm;jzihf avmuD? avmukw& mudk rcGrJ jcm;bJ oH;k oyfEik d pf rG ;f &So
d u
l k d ac:
onf/ xufjrufaom t&nftcsi;f &S
d vnf; ,if;wwfoyd nm&Sirf sm;jzpfaom tdv
k rmudk wrefawmfjrwfw\
Ykd
tarGpm; tarGc[
H k ac:qdjkcif;jzpfonf/ wrefawmfjrwfu Mo0g'awmfwiG f 0dZm ESih f odyyH nm&yfrsm;udk trsK;d om;
trsK;d orD;[l cGjJcm;jcif;r&Sb
d J a0;vHaom a'ojzpfonhf wkwjfynfwik d af tmif oGm;a&mufqnf;yl;&rnf[k qdk
xm;onf/ odjYzk pf wwfoyd nm&Sirf sm;wGif trsK;d om;rsm;ESit
h f wl trsK;D orD;rsm;udv
k nf; awGU jrifEik d o
f nf/ xdrk Q
ru ,if;ynm&Siw
f o
Y k d nf wpfvrf;armif;ynm&Sirf sm;r[kw?f tpOD;acwfynm&Siw
f \
Y k d twKyw
u
d k d avhvmMunhf
aomtcg ,if;yk*Kv
d w
f o
Y k d nf wpfzufwiG f odyEH iS h f 0dZm bom&yfud k uRr;f usiaf omolrsm;jzpfouJo
h Y k d usew
f pfzuf
wGif tpvmrfah &;&m uRr;f usiaf om usr;f jyKrsm;vnf;jzpfaMumif; awGUjrifEik d yf gonf/

(*) wwd,taMumif;tcsurf sm;


tpvmrfonf vlrsK;d wpfrsK;d ? wdik ;f jynfwpfjynf[al om usO;f ajrmif;onht
f ,l&ad S om bmomomoem
r[kwyf g/ tpvmrfonf rqm0gof[ak c:onhf vlwef;pm;ra&G; tm;vH;k nDtpfujzk d pfonf[al om toduck d ,
H x
l m;
aom vlUtzGUJ tpnf;Bu;D jzpfonf/ odjYzk pf tpvmrf\ ynma&;pepfonf Edik if w
H umtjynfjynfqik d &f mESih f vlrsK;d
pkyg0ifaom pkaygif;vuPm*kP&f nfEiS h f jynhpf yk H gonf/ ,if;aMumifyh ifvQif tom;a&mif? vlrsK;d Zmwf/ *kP
d ;f *P[l
aom twm;tqD;rSeo
f rQuk d ausmjfzwfx;d k azmufEik d af om tpGr;f &Sd rk H u rGwpf vifr[wfaom tjcm;aomvlUtzGUJ
tpnf;0ifwt
Y k d m;vnf; vufwaJ G c:aqmifEik d af omt&nfcsi;f &So
d nf/ odjYzk pfvnf; tpvmrfut
k d ajccHaom ynm
a&;pepfonf ESpaf ygif; 600 rQ tjrifus,pf mG oabmxm;Bu;D pGmESih f vGwv
f yfaom taetxm;jzihf &Sio
f efvm
jcif; jzpfonf/ oabmudak qmifaom ESpaf ygif; 1000 ausmcf NhyJ ;D jzpfaom tpvmrfo
h yd yH nm&SiBfu;D tvfuif'D
\ a&;om;csuu
f k d jyefvnfazmfjyygrnf/
rnfonhaf e&m? rnfonhaf 'orS jrpfzsm;cJah om todjzpfygap? uREyk f w
f t
Y k d aejzihf ,if;todw&m;udk &,l
&ef &Suaf MumufweG w
Y f jkcd if; r&So
d ifyh g/ ,if;todr&S aom trSew
f &m;udk qifjcifo;k H oyfavhvmoifo
h nf/ trSef
w&m;wnf;[laom tjrifu
h k d wufvrS ;f olwpfO;D tzdY k ,if;xufjrifrh m;aom ae&mr&Syd g/ trSew
f &m;udk &SmBuaH om
olwo
Ykd nf b,fawmhrS *kPo
f u
d m usqif;jcif; r&SEd ikd yf g/}

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 153 

at'D 1094- 1271 acwfumvonf cl;qdwpf pfyu


J G mv jzpfonf/ ESpaf ygif; 200 eD;yg; wdu
k cf u
k d af omf
vnf; cl;qdww
f Y k d atmifjrifjcif;r&S/d od&Y k mwGif rGwpf vifwEY k d iS h f eD;uyfpmG qufqcH &h J aom tusK;d w&m;tjzpf enf;
ynmydik ;f qdik &f mwGif ynma&;\ ta&;ygrIuk d odjrifc&h J onf/ cl;qdwu
f k d ratmifjrifaomfvnf; ,aeYtxd pdwf
"gwfa&;&m ppfqifa&; (Spritual Crusades) udk ppfqifvsu&f o
d S nf/ cl;qdwaf emufyik d ;f wGif Oa&mywdu
k f
om;wdo
Y k nf bmoma&;,HMkunfcsuq
f ik d &f m jyKjyifajymif;vJrrI sm;? Pfopfavmif;ta&;awmfyk H ponfjzihf rGwpf
vifw\
Y k d enf;ynmrsm;udk olw\
Y k d ud,
k yf ik d yf pk H t
H jzpf ajymif;,lcMhu
J onf/ 17 &mpkp Oa&mywdu
k o
f m;wdo
Y k nf
udv
k ek d eD ,fcsUJ Muonf/ 19 &mpkEpS w
f iG f urmv
Y o
l m; trsm;pkonf olw\
Y k d aus;uRejfzpfcMhu
J onf/ yxrurmppf
umv a*sq
k vifNrKd Uudk r[mrdwpf pfwyfrsm; odr;f ydu
k cf sed rf sm;wGif avmh't
f v
J if;aA; (Lord Allen Bay) u
],aeY cl;qdwpf pfyNJyG ;D Ny[
D k aMunmcJo
h nf/ wpfzufwiG f rGwpf vifwo
Y k d nf wmwmwd\
Y k wdu
k cf u
k d cf &H rIjzihf olwY k d
\ tzufzufrS qifu
h w
J ;k d wufro
I nf wefcY &h J onf/ twdwu
f mv\ ody?H vlraI &;&m? odyaH &;&m awGU&cd S surf sm;udk
arhcMhu
J onf/ odjYzk pf atmfwrk d eftifyg,mvufxufwiG f ESpaf ygif; 600 tkycf sKyNfy;D ta&SUOa&mywdu
k ?f tmz&du
ajrmufyik d ;f ESih f tm&Swu
kd t
f v,fyik d ;f wdu
Y k k d ydik q
f ik d x
f m;aomfvnf; awG;ac:rItydik ;f wGif wd;k wufrI r&Scd yh J g/ Oa&my
wdu
k w
f iG f ajymif;vJjzpfay:aerIrsm;ESih f pufraI wmfveS af &;wdu
Y k k d OayumjyKcMhu
J onf/ odjYzk pf 20 &mpkEpS w
f iG f qdu
k f
a&mufvmaom atmfwrk d efwo
Y k d nf 13 &mpkEpS w
f iG f aemufususecf Mhu
J onf/

rGwpf vifw\
Ykd ynma&;usq;kH cef;ESihf taMumif;&if;rsm;
ESpaf ygif; 600 ausmf urmudk OD;aqmifO;D &GujfyKcah J om rGwpf vifw\
Y k d ynma&;wd;k wufro
I nf [pf*s&D
758? (c&pfou&mZf 1350 ckEpS )f wGif rGe*f w
k d mwmwd\
Y k zsuq
f ;D rIaMumifh wHq
Y k ik d ;f cJ&h onf/ onf jyifyo@mef
taMumif;jycsu[
f k qd&k ygrnf/ taMumif;rl ,if;rGe*f w
k d mwmwdo
Y k nf rGwpf vifwt
Y k d m; zsuq
f ;D olwrY k d S wpfzef
tpvmrfuk d apmifx
h ed ;f ol omoemapmifrh sm;jzpfvmNy;D odyyH nm&yfuk d jyefvnf qef;opfapcJah om om"ursm;
&Sad eonf/ odq
Yk v
k d Qif rGwpf vifw\
Y k d usq;k H cef;onf bmaMumifh jzpf&oenf;[laom tcsuu
f k d jyefvnf qef;ppf
aomtcg rGwpf vifwo
Y k d nf wrefawmfjrwfacwfrpS wnfaqmufcah J om enf;vrf;udk pGev
Yf w
T cf
h J jzpfonf/
,if;wdkYrSm ...
(1) bmoma&;eSih f avmuDa&;udk wajz;ajz;cGjJcm;Ny;D oD;jcm;tajctaeodY k a&mufatmif jyKcjhcJ if;/
(2) tmvifr[
f al om a0g[m&udk bmoma&;oD;oeft
Y wGuf oH;k pGjJcif;?
(3) rlvu&Sad eaom yn ma&;udk pl;prf;avhvmNy;D vufawGUcsKyu
f ik d af ompepfuk d zsuq
f ;D ypfjcif;
aMumifyh if jzpfonf/
t"dutaMumif;t&if;um; usr;f awmfjrwfu&k t
f mef\ vrf;Tecf suw
f &m;udk ypfy,fum wrefawmf
jrwf\ vufawGUb0rS cufceJ ufeaJ om usiph f Ofwu
Y k d k d owdrjyKouJo
h Y k d pGev
Yf w
T u
f m tvG,v
f rf;udk avQmufvrS ;f

 154 

tpvmrf"rArd mef

cJMhu jzpfonf/ ,aeYvnf; usr;f awmfjrwfu&k t


f mefonf &Sad eonf/ ,if;udk vufuik d jfyKNy;D avQmufvrS ;f rnfo
h l
om vdt
k yfaeygonf/
aemufyik d ;f umvwGif Oa&mywdu
k o
f m;wdo
Y k nf tpvmrfomoemudk trsK;d rsK;d tzHzk k H yHyk suyf ef;ysujfzpf
atmif vkyaf qmifcMu
h J onf/ tcsuEf iS yh f wfouf NAw
d o
d Qp,
G pf u
k H sr;f wGif azmfjyxm;yHu
k ...
" Few great men have been so maligned as MOHAMMED. Christian scholars of mediaeval Europe Painted him as an impostor a lie and a man of blood. A corruption of his name.
'Mahound" ever came to signify the devil. This picture of Mohammed and his religion still retains some influ ence.

]ausmMfum;vSaom yk*Kv
d rf sm;teuf tenf;tusO;f avmufom yk*Kv
d w
f o
Y k d nf rk[r'u
f o
h J Y k d emrnfzsucf H
&ol jzpfvrd rh f nf/ tv,facwfOa&my&Sd c&pf,mefynm&Siw
f o
Y k d nf rk[r'u
f k d vlvrd v
f al umuf? tNrw
J rf;wPSm
wGif ,pfr;l aeolEiS h f vlowform;tjzpf kyv
f ;k H azmfum a&;om;azmfjyMuonf/ ol\trnfuyk d if rk[r'rf S rm[f
0geftjzpf zsuaf c:cJMhuonf/ ,if;onf o&Jwap rm&fewfuo
h J Y k d toGiaf qmifayonf/ yHak zmfrrI mS ,aeYtxd
yifvQif rk[r'Ef iS h f ol\omoema&;qdik &f mudk azmfeT ;f &mwGif vTr;f rd;k vsu&f ad S eao;onf/}
1882 ckEpS f tD*spjfynfuk d NAw
d o
d QwY k d odr;f ydu
k pf Of NAw
d o
d Qeef;&if;0ef *vufpwH;k u ygvDrefwiG f usr;f jrwf
uk&t
f mefuk d udik Nfy;D ]'Dpmtky&f ad S eoa&GU umvywfv;k H 'drY k w
G pf vifawGuk d tkycf sKyv
f Y k d r&Edik b
f ;l } [k ajymcJzh ;l onf/
20 &mpkEpS f tv,fyik d ;f rSpNy;D rGwpf vifwY k d jyefvnf uk&t
f mefuk d vufuik d jfyKvmcJMhuonf/ urmt0Sr;f
wGif uk&t
f mefuk d tajccHaom vIy&f mS ;rIrsm; ay:xGe;f vmcJo
h nf/
urmt0Sr;f &Sd rGwpf vifwo
Y k d nf ynma&;ESih f ,cifu vufvw
G cf ah J om t&mrsm;udk jyefvnf qef;ppfch J
Muonf/ uReb
f 0a&mufaeaom rGwpf vifrsm;udk u,fwif&ef vrf;p&SmMuonf/ 1952 ckEpS f rwdik cf ifu *srmvGwf
'D;ef tzf*geDEiS h f wynhjfzpfol rd[
k r'f tAf'w
l \
Y k d BuK;d yrf;rIaMumifh rGwpf vifurmwGif Pan Islamic pdw"f gwf ay:
xGe;f vmcJo
h nf/ 1925 ckEpS w
f iG f rumNrKdUawmfwiG f urmrY w
G pf vifnv
D mcHwpf&yfuk d usi;f ycJo
h nf/ ,if;nDvmcHu
urmrY w
G pf viftzGUJ Bu;D udk ygvufpwdik ;f rGzw
f D trif tvf [lpik d ef u
D k d acgif;aqmifwifajrm ufum zGUJ pnf;vdu
k o
f nf/
twGi;f a&;rSL;tjzpf tD&efEik d if rH S &St
D [ftmvifrw
f pfO;D jzpfol tvmr[f wAgoAmtDu aqmif&u
G cf o
h J nf/ 'kw,
d
nDvmcHuk d a*sq
k vifNrKdUwGif 1932 ckEpS w
f iG f usi;f ycJ&h m a'gufwmtDuAf gvfEiS h f tjcm;ausmMfum;vSaom urmY
rGwpf vifynm&Siw
f Y k d wufa&mufcMhu
J onf/ ,if;tzGUJ udk tajccHNy;D 1950 vGeEf pS rf sm;wGif &mADwm tvf tmvrf
tvf tdpv
f mrD (World Muslim League) ESihf Organization of Islamic (O.I.C) wdu
Yk kd ay:xGe;f vm
cJo
h nf/ (O.I.C) tzGUJonf N.G.O [kac:aom tpd;k &r[kwaf om tzGUJtpnf;r[kwyf g/ O.I.C ESih f &maAwmonf
ukvor*tBuaH y; tzGUJ 0ifrsm;jzpfNy;D (O.I.C) \ vufatmufwiG f Islamic Development Bank &SNd y;D
,if;onf zGUH NzK;d qJEik d if rH sm;udk axmufyrh H jIyKonf/ ,cktcg (O.I.C) wGif tzGUJ 0ifEik d if aH ygif; 60 ausm&f NdyS ;D &mADwm
wGif tzGUJ 0if 150 ausm&f o
d S nf/

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 155 

,aeY rGwpf vifwY k d tajctaeESih f ywfouf rGwpf vifr[kwo


f w
l u
Y k d rsuaf jcrjywf avhvmvsu&f o
d S nf/
World Christion Encyclopaedia by David Barret t&(1900) jynhEf pS w
f iG f urmay:wGif
rGwpf vif
(200) oef;
c&pf,mef
(560) oef;
(1993) ckEpS w
f iG f urmay:wGif
rGwpf vif
(1200) oef;
c&pf,mef
(1600) oef;
(2005) ckEpS w
f iG f
rGwpf vif
(1600) oef; jzpfvmrnf/
,aeYrw
G pf vifw;k d EIe;f rSm wpfEpS v
f Qif oef;aygif;
(300)
wpfaeYvQif
(80000)
wpfpuew
Y f iG f rGwpf vifwpfO;D arG;zGm;vmonf/
(2020) ckEpS w
f iG f
rGwpf vif
(2400) oef; jzpfonf/
aemufxyf 54 ESpMu
f mvQif urmay:wGif
rGwpf vif
oef;aygif; (4000)
c&pf,mef
(3200) oef; jzpfvmrnf[k pd;k &drpf mG
a&;om;xm;onfuk d awGU&onf/

OLN OLN OLN

twdwu
f mv wrefawmfjrwfrsm;ESihf
qufE,
G af omtaMumif;rsm;
*sm0d'o
f ef; B.Sc (Chem.)


usr;f awmfjrwfu&k t
f mefonf yHjkyif'@m&Dpmtkyrf [kw?f od&Y k mwGif Munhw
f wf? jrifwwfot
l zdY k usr;f awmf
jrwf\ twdwo
f rdik ;f qdik &f m rD;armif;xd;k jycsurf S oifcef;pmrsm;? oHa0*rsm;&,lEik d o
f nf/

usr;f awmfjrwfu&k t
f mefonf odypH mtkyrf [kw?f od&Y k mwGif pl;prf;avhvmolrsm;tzdY k usr;f awmfjrwfrS jyqdk
xm;aom obm0avmuBu;D \oufaoom"u azmfjycsurf S todtjrifuk d &,lEik d o
f nf/

usr;f awmfjrwfu&k t
f mefonf vlb
Y 0wnfaqmufrt
I wGuf tvm[ft&Sijfrwfu csrw
S af y;aomvrf;
nGecf suw
f &m;jzpfonf/ ,if;tm;jzifh vlaY vmBu;D wpfcv
k ;k H csr;f ajrUaom b0wnfaqmufru
I k d jyKEif k d o
f nfomru
tmac&of aovGeNfy;D aemufvnf; ,if;xufru wd;k wufBu;D yGm;rIu&k d ,lEik d af yonf/

usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu azmfjyaomtwdwu
f mv vlt
Y zGUJ tpnf;taMumif;ESih f twdwu
f mv wref
awmfrsm;taMumif;0,f b0qdik &f m oifcef;pm? vlt
Y zGUJ tpnf;wnfaqmufrI oifcef;pmrsm; trsm;tjym;yg&So
d nf/
,if;tcsurf sm;udk ,lwwfzv
Ykd o
kd nf/
tpvmrf\tajccH,Mku
H nfcsuw
f iG f twdwu
f mv usr;f *efrsm;ESif h twdwu
f mvu wrefawmfrsm;udk
,HMkunf&rnf/ av;pm;&rnf[yk g&So
d nf/ odjYzk pf wrefawmfrsm;? bmom a&;acgif;aqmifrsm; twdwu
f mvusr;f
*efrsm;udk wefz;k d xm;&rnfrmS rGwpf vifw\
Y k d wm0efjzpfonf/
usr;f awmfjrwfu&k t
f meft& vlrsK;d tod;D oD;wdYk wrefawmfEiS hf usr;f *efrsm;twdwu
f ydcYk scaJh Mumif;yg7Sd
onf/ uREyk f w
f \
Y k d wrefawmfonf vlom;wdt
Y k wGuf aemufq;k H wrefawmfEiS u
h f sr;f awmfjrwf uk&t
f mefonf vlom;
wdt
Y k wGuf aemufq;k H ydcY k saom usr;f *efjzpfonf/

usrf;awmfjrwfu&k t
f mef\ odyeH nf;uswifjyrI
obm0avmuBu;D rwnfaqmufcifu avmuBu;D \ tajctaetaMumif;ESih f vl[
l rjzpfcifu
taMumif;udv
k nf; usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f atmufygtwdik ;f awGU&ygonf/
]vlom;tay:0,f tcsed w
f pfcu
k &Scd o
J h nf/ xdt
k csed w
f iG f vl[al om t&mudu
k ;k d um;&nfneG ;f azmf

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 157 

jyEdik af om wpfpw
k H pfcak om t&m[lr&Scd yJ h g/} (uk&t
f mef 76 ; 1 )
pMu0Vmudk zefqif;jcif; (Creation of Universe) taMumif;udk usr;f awmfjrwfwiG af wGU&
onf/ tdk . . . jiif;y,fow
l U?k d rodMuoavm {ueftrSef tpOD;uqrm0goaf umif;uif avmursm;
ESih f urmajrBu;D onf wpfcEk iS w
f h pfcw
k pfaygif;wnf;&Scd o
J h nf/ igt&Sio
f nf ,if;wdu
Y k k d wpfuw
J G pf
jym;pD cGjJcm;jzpfay:aponf/ ouf&rd S eS o
f rQuk d a&rSjzpfay:apcho
J nf/ olwo
Y k d nf tb,faMumifh
r,HMu
k nfMuoenf;/ (uk&t
f mef 21 ; 30 )
pMum0Vm\qifu
h jJ zpfay:vmrIjzpfpOf (Evolution of the Universe) ESihf pyfvsO;f Ny;D usr;f awmf
jrwfu&k t
f mefwiG f atmufygtwdik ;f azmfjyxm;onf/
xdaYk emuf xdt
k vm[ft&Sijf rwfonf rd;k aumif;uifbufoYkd vSnafh wmfrcl \
Jh / xdt
k csed w
f iG f
,if;rd;k aumif;onf rD;cd;k tcd;k taiGUomjzpfaecho
J nf/ xdt
k cg t&Sijfrwfonf ,if;rd;k aumif;uif
udk vnf;aumif;? yx0Dajrudv
k nf;aumif; toifwaY k d useyfpmG jzpfap rauseyfbjJzpfapvmMu
uke[
f k rdeMYu
f m;awmfrcl &J h m ,if;rd;k aumif;uifEiS f h yx0DajrwdUk u uReaf wmfrsK;d wdo
Y k nf auseyfpmG
vmchMJuygNyD [kavQmufxm;chMJuavonf/ (uk&t
f mef 41 ; 11)
usr;f awmfjrwfu&k t
f mef\azmfjycsuu
f k d 20 &mpk yxrydik ;f rS blrad A'ynm&Siw
f Y k d od&cd S &J h onf/ ,cktcg
blrad A'bmom&yf\ pMum0Vmjzpfay:vmrItaMumif; jzpfaeonf/
ouf&t
d S p? a&u[k uk&t
f mefuqdo
k nf/ (uk&t
f mef 24 ; 45 )
odyyH nm&Siw
f u
Y k d qJvw
f pfpw
k nf;&Sad om ow0gonf yifv,frjSzpfvmonf[q
k o
k d nf/ xdrk q
S ifu
h w
J ;k d
wufvm&onf/ ouf&w
d S id k ;f twGuf a&\ta&;ygrIuk d tkwjrf pftjzpfowfrw
S Mu
f onf/ urmrsuEf mS jyif 3^4yHo
k nf
a&jzifh vTr;f rd;k vsu&f o
d S nf/ odjYzk pf usr;f awmfjrwfu azmfjycsuo
f nfouf&u
d S k d zefqif;jcif; (Creation of
k Qomur pdw0f ifpm;zG,jfzpfaom pMu0Vmjyefu
Y m;vsu&f jdcS if;t
lifge) twGuf oufaovuPmjzpfonf/ xdr
aMumif; (Expansion of the Universe) ? aerdom;pk\ a&GUvsm;rI (Move of the System)? pMu0VmtwGi;f
&Sd ouf&d S (Life of Universe) uJo
h aY k d om taMumif;rsm;udk ESpaf ygif; 1400 tvsiu
f usr;f awmfjrwfu&k t
f mef
u azmfjycJNhy;D jzpfonf/
ouf&w
dS \
Y k d zefqif;rIEiS h f pyfvsO;f avhvm&m vlw\
Y k d tcsed Ef iS h f ,SOw
f NJyG ;D ravhvmrdzY k d ta&;Bu;D onf/
zefqif;rI[
l qd&k mwGif usr;f awmfjrwfu&k t
f mef (25 ; 2) wGif ]tvm[ft&Sijfrwfonf t&mrSeo
f rQuk d cvufcf
enf;pOf? zu'f'&fvu
k d af vsmaf omtajctae? &yfwnf wnf&rd S t
I wGuf pnf;urf;abmifowfrw
S cf sujfzihf zefqif;
aMumif;}qdx
k m;onf/ ,if;tcsut
f vufrsm;udk obm0avmuBu;D \ t&mtm;vH;k wGif pl;prf;avhvmawGU&SEd ik d f
ygonf/
vlom;udk oDeG ;f [kac:onhf ajrap;ESih f cvuf[ak c:onhf t&mrsm;udk (Process) jzpfpOfjzihf zefqif;jcif;

 158 

tpvmrf"rArd mef

jzpfonf/ xdrk w
S zef vl[
l jzpfay:vmonf/ (uk&t
f mef - 23 ; 7? 30 ; 11? 6 ; 2? 25 ; 54) urmay:wGif yxrqH;k
qifu
h jJzpfpOfot
D &k d D (Evolution Theory) udk pwif wifjyolrmS [pf*s&D 421 ckEpS u
f uG,v
f eG cf ah J om tdAaf e
rqfu,
k m jzpfonf/ ol\usr;f wGif kua A'qifu
h jzJ pfpOfuk d azmfjycJo
h nf/ 19 &mpkwiG f 'g0if\ oDt&k d x
D w
k jyf efaom
tcg taemufwik d ;f bmoma&;avmu wkev
f yI cf &h J onf/ olw\
Y k d usr;f ESih f vH;k 0OHq
k efu
Y siaf e jzpfonf/ pifppf
tm;jzihf qifu
h jJ zpfpOf oDt&kd u
D kd 'g0ifEiS hf tJvzf 'J &f q,fvw
f Ykd toD;oD; wpfNyKd ief ufxw
k jf yefco
hJ nf/ tJvzf 'J &f
q,fv\
f oDt&k d rD mS ouf&w
dS o
Y k d nf tvdt
k avsmuf jzpfay:vmjcif;r&SEd ik d [
f q
k Nkyd ;D tajctaeoH;k &yf ajymif;vJrI
wGif jyifyrS xde;f csKyrf v
I t
d k yfonf[k qdck o
J h nf/ ,if;wdrY k mS . . .
(1) ouf&[
dS
l pwifjzpfay:vmonht
f csed f
(2) wd&pmef (ow) ESihf kue ,fy,fvrf;cGcJ sed f
(3) vl[
l pwifjzpfay:vmcsed [
f
l yg&So
d nf/
Thoery ESih f Law udk cGjJ cm;pGm odjrifzv
Ykd o
k d nf/ oDt&k d o
D nf vlw\
Y k d ,lqcsujfzpfonf/ ed,mronf
um; ajymif;vJjcif;r&Sad omw&m; jzpfonf/ ,if;ed,mryg tcsurf sm;udk tvm[f\ zefqif;rIwiG f awGU jrifEik d yf g
onf/ usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f yg&Sad om tvm[ft&SijfrwfEiS h f ywfoufaom odyq
H ik d &f m oufaojycsurf sm;
\ 80 % onf rSeu
f efonf/ 20 % ud,
k rf l vlw\
Y k d vuf&d S Pf&nfonf vdu
k rf rSjzD pfaeonf/

pOD;vlom; tm'rf 

vlom;wdu
Y k k d tm'rf  u ud,
k pf m;jyKonf/ odjYzk pf vlom;udk tm'rD [k ac:jcif;jzpfonf/ tm'rfuk d
tyfprmynmtm;jzihf todtjrifay;onf/
Names

Parceptual Senses

Conceptual

trnfemr
tmHt
k m;jzihf od&dS
,if;todukd vlom;wdYk
tmpfr[f
Mum;jcif;ESihf jrifjcif;udk toH;k cs
omvQif &&So
d nf/
obm0odyu
H k d avhvmMunhyf gu ,aeYtxd yx0DajrBu;D ay:wGiaf wGU&aom owavmuwd&pmefEiS h f
kua A'opfyifw\
Y k d trsK;d tpm; ta&twGurf mS 12 ode;f ausmNfy;D jzpfonf/ ,if;udk owaA'bmom&yfwiG f
avhvmEdik o
f uJo
h Y k d 2 ode;f rQ&ad S om atmf*eJ pfr[kwaf om j'yfaygif;rsm;ESih f ode;f aygif;rsm;pGm&Sad om atmf*eJ pfj'yf
aygif;rsm;taMumif;udk "gwkaA'bmom&yfwiG f avhvmEdik o
f nf/ uJo
h yY k d if euwa A'? blrad A' ponfjzihf rsm;
ajrmifvaS om bmom&yfrsm;onf obm0ody\
H trnfEiS h f today;ynmomvQif jzpfonf/ tm'rfeADu &&Sad om
tdvrf v
k t
f mpfr[fonf yxr0DajrBu;D udk qufqrH nfh vlom;wdu
Y k k d ud,
k pf m;jyKum vlw\
Y k d todwiG f tvm[f
t&Sijfrwfu xnfo
h iG ;f ay;vdu
k jfcif;yif jzpfonf/ pl;prf;avhvmolwo
Y k d nf pifMu,faom todu&k d Ny;D qifjcifwk H
udk toH;k rcsaomolwo
Y k d nf wpfyg;olw\
Y k d aus;uRejzf pf&onfrmS avmued,mroabm jzpfonf/ vlom;tm'rf

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 159 

tm; pl;prf;avhvmaomtodEiS t
h f wl qifjcifo;k H oyfEik d af om pGr;f tm;udv
k nf; tvm[ft&Sijfrwf\ ay;tyf
jcif;cHc&h J onf/ xdrk Qru tm'rfuk d ud,
k yf ik d q
f ;k H jzwfciG h f tcGit
h f a&;vnf; ay;xm;jcif;cH&onf/ rvmtdum[fonf
tcGit
h f a&;udk r&&Syd g/ odjYzk pfvnf; rvmtdum[fwo
Y k d nf tvm[far;aom tpfrm[far;cGe;f udk rajzqdEk ik d f
cJyh g/ tm'rfurl ,if;arG;cGe;f rsm;udk ajzqdEk ik d Nfy;D rvmtdum[fwx
Y k d uf omvGeo
f jlzpfaMumif; oufaojyEdik cf o
h J nf/
usr;f awmfjrwfu&k t
f mef avhvmolwu
Y k d k d tvm[ft&Sijfrwfu atmufygtwdik ;f qifjcifwEk H iS h f oufqik d f
aom pum;vH;k rsm;jzifh &Si;f vif;azmfjyavh&o
d S nf/
awG;ac:jcif;ESiyh f wfouf
18
Burd f
Oya'oESih f ywfouf
21
Burd f
odjrifatmifjyKjcif;ESih f ywfouf
44
Burd f
qifjcifww
k H &m;ESih f ywfouf
51
Burd f
Ijrifo;kH oyfjcif;ESihf ywfouf
130 Burd f
awG;awmBuq
H jcif;ESih f ywfouf
297 Burd f
441 Burd f

owdjyK&rnfh tcsufrsm;
tm'rfuk d ud,
k yf ik d q
f ;k H jzwfciG h f tcGit
h f vef;ay;xm;jcif; cH&rnf/ rvmtdum[frmS tcGit
h f a&;udk r&&Sd
yg/
tvm[ft&Sijrf wfu rvmtdum[fwu
Y k d k d vlom;tm'rftm; OD;nGwaf ponf/ rvmtdum[fwu
Y k d OD;nGwf
aomfvnf; tdAv
f pD u
f OD;rnGw?f olonf rvmtdum[fwrY k d S r[kwf *sief w
f rY k d S jzpfonf/
(uk&t
f mef - 16 ; 49-50? 22 ; 18)
tm'rfEiS Zh f eD;jzpfou
l k d tvm[fu *sEo
w
f iG f aecGijhyf Kco
h J nf/ od&Y k mwGif opfyifwpfct
k em;odY k roGm;&ef
wm;jrpfco
h J nf/ tu,foGm;cJah omf vl,w
k rf mZGmvifrw
f rY k d S jzpfvrd rh f nf[k rSmMum;cJo
h nf/ (uk&t
f mef - 3 ; 35)
tm'rfwZY k d eD;armifEt
H S m; tdAv
f pd \
f vSnjhzf m;aoG;aqmifraI Mumifh tvm[fwm;jrpfxm;aom tvkyu
f kd
jyKco
h J nf/ odjYzk pf t&Suw
f uGjJzpfum *sEo
rf S ESicf sjcif;cHc&h J onf/ (uk&t
f mef - 2 ; 63)
odt
Y k m;jzihf urmavmuodY k a&muf&v
d S mcJo
h nf/ tm'rfonf ol\jypfru
I k d oHa0*& tvm[fxo
H Ykd
aomifAmjyKco
hJ nf/ tvm[ft&Sijf rwfonf ol\tjypfukd cGiv
hf w
T cf o
hJ nf/ tem*wfumvESiyhf wfouf
atmufyg tpDtpOfuk d csrw
S cf o
h J nf/
tvm[ft&Six
hf aH wmfrS vrf;Tecf suw
f &m;ESihf wrefawmfrsm;udk apvTwrf nf/ ,if;vrf;Tecf suu
f kd
vufcu
H sio
h f ;k H olwt
Y k d zkY d aMumuf&UH Gp&mvnf; awGUrnfr[kwo
f uJo
h Y k d 0rf;enf;aMuuGrJ u
I v
k d nf; BuKH&rnfr[kwaf y/

 160 

tpvmrf"rArd mef

,if;tvm[f\ vrf;Tecf suu


f k d vufrcHypfy,fo?l jiif;y,fow
l o
Y k d nf tpOfojzihf *s[Erw
f iG f ae&rnfo
h l jzpf
onf/

tdAfvdpf[lonf
tdAv
f pd \
f t"dyg ,fu arQmv
f ifch suu
f if;jcif;yif jzpfonf/ arQmv
f ifch suu
f if;rJo
h o
l nf rnfonhrf [kwf
rw&m;aom trIurk d qdk vky&f o
J jlzpfonf/ tdAv
f pd o
f nf au,mrofaeYtxd vlom;wdt
Y k m; zsuv
f zk d supf ;D jyKrnf/
od&Y k mwGif ppfreS af om tDrmef,Mku
H nfou
l rk d l rzsuq
f ;D Edik af y/ (uk&t
f mef - 17 ; 65? 15 ; 42)

tdAv
f pd \
f zsufvzkd sufp;D AsL[mrsm;
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)

vlom;wdw
Y k iG f ,Hrk mS ;oHo,pdwf jzpfay:apjcif;
(uk&t
f mef - 20 ; 120? 7 ; 20)
tajccdik NfrrJ rI &Sad om arQmrf eS ;f csurf sm;udk jzpfay:apjcif;
(uk&t
f mef - 4 ; 119)
bmoma&;avmuwGif vSyaom npfnrf;pum;udk oH;k pGaJ pjcif;
(uk&t
f mef - 7 ; 28)
aiGjzKe;f wD;rIujk dzpfapjcif;? ap;ESrJ u
I k d jzpfay:apjcif;
(uk&t
f mef - 17 ; 27)
r[kwrf rSeaf om aumv[vpum;rsm;udk pl;prf;jcif;r&Sb
d J jzefjYcif;?
vufcjH cif;
(uk&t
f mef - 4 ; 83)
(6) tjiif;yGm;rIrsm;? cdu
k &f efjzpfay:rIrsm;? y#dyursm;udk jzpfatmif
vIUH aqmfjcif;
(uk&t
f mef - 17 ; 53)
(7) vlUtzGUJ tpnf;twGi;f npfnrf;aom tjyKtrlrsm;? tavhtx
,Ofaus;rIrsm;udk jzpfapjcif;
(uk&t
f mef - 13 ; 53? 31 ; 20-21)
(8) tvm[ft&SijfrwfEiS h f t&Si\
f usr;f *efawmfEiS ph f yfvsO;f
ynmtajctjrpfr&Sb
d J jiif;cHjkcif;/
(uk&t
f mef - 22 ; 3-4? 31 ; 20-21)
(9) tvm[ft&Sijfrwf\ usr;f *efawmfuk d rsupf yd w
d jfiif;y,fru
I kd
jzpfay:apjcif;
(uk&t
f mef - 6 ; 68)
(10) aMumufpw
d af rG;jrLay;jcif;
(uk&t
f mef - 3 ; 172? 174)
(11) trSew
f &m;ESih f pyfvsO;f aomjyem&yfwiG f rrSeu
f efow
l d Y k tav;om
atmif jyKral qmif&u
G af y;jcif;/
(uk&t
f mef - 8 ; 48)
(12) Iid w
f mG ef\ 0[Denf;vrf;jzihf ol\&Jabmfrsm;udk owd0&D ,
d &Sad pjcif; (uk&t
f mef - 2 ; 121-122)

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 161 

owdjyKoifah om tcsufrsm;
usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu twdwu
f mvusr;f rsm;qdo
k uJo
h Y k d tm'rf\ZeD; {0eH;k d rS zefqif;jcif;udk razmf
jyyg/ uk&t
f mefu vlwt
Y k d rsK;d xJu ZeD;cifyeG ;f udjkzpfaponf[k (16 ; 72) wGif azmfjyxm;onf/
*sEo
rf S ESicf sc&H rIwiG f twdwu
f mvusr;f rsm;u {0udk tjypfwifxm;onf/ uk&t
f mefu ZeD;armifEH S ESpf
OD;pvH;k udk azmfjyonf/
twdwu
f mvusr;f rsm;udk zsuv
f zk d suq
f ;D jyKvyk cf Mhu
J ,if;usr;f rsm;wGif wrefawmfrsm;udk azmfjy&mwGif
rkom;pum;ajymoltjzpfvnf;aumif;? rdr\
d om;orD;rsm;ESih f aoG;aESmoltjzpfvnf;aumif; dik ;f pdik ;f pGmazmfjyxm;
onfuk d awGU jrif&onf/
twdwu
f sr;f rsm;udk vufuid k jfyKou
l usr;f awmfjrwfu&k t
f mefonf twdwu
f sr;f rsm;rS ul;,lxm;csurf Q
om jzpfonf[k qd\
k / od&Y k mwGif uk&t
f mef\wifjycsuo
f nf wrefawmfrsm;udk azmfjy&mwGif d;k om;ol opm&Sirf sm;
tjzpfvnf;aumif;? qifjcifww
k H &m;rJah om toH;k tEIe;f rsm;udk a&;xm;jcif;r&Syd g/
twdwu
f sr;f rsm;ESih f uk&t
f mefuk d EIid ;f ,SOaf vhvmMunhyf g/ taMumif;t&mwlaomfvnf; wifjyyHEk iS h f &nf
&G,cf suo
f nf vH;k 0rwlaMumif; awGU jrif&rnfjzpfonf/ odjYzk pf uk&t
f mefuk d avhvmaomtaemufwik d ;f rS pmay
ynm&Sirf sm;? yg&*lrsm;onf uk&t
f mefuak d vhvm&if;u uk&t
f mefwiG f arsmygoGm;jcif;jzpfonf/
usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu vlUb0wnfaqmufru
I k d &nfreS ;f csux
f m;&Su
d m wnfaqmufaponf/ b0ESih f
ywfouf &nfreS ;f csuw
f pfpw
k H pfcrk &Sad om tajctaeudk usr;f awmfjrwfu atmufygtwdik ;f owday;xm;ay
onf/
]toifwo
Y k d nf xdo
k rl uJo
h Y k d rjzpfygapESi/h f xdo
k rl onf cufcyJ ifyef;pGmjzifh csnif ifNy;D
aemuf olrud,
k w
f ik d f csnrf Qirf sm;udk tydik ;f ydik ;f zsuq
f ;D ypfonf/} (uk&t
f mef - 16 ; 92)

twdwo
f rdik ;f ESihf ordik ;f okawoejyKrIEiS phf yfvsOf; uk&t
f mef\ vrf;Tecf sufrsm;
]toifwY k d rjrifMuoavm/ igt&Sijfrwfonf rsm;ajrmifvpS mG aom vlrsK;d EG,u
f k d aemuf
xyf evHrxlEik d af tmif zsuq
f ;D ypfco
h J nf/ rnfonhv
f Ul tzGUJ tpnf;udrk qdk rdrv
d yk &f yfEiS h f pyfvsO;f
IjrifawGU&rnfom jzpfonf/} (uk&t
f mef - 36 ; 30 - 32)
olwo
Y k d nf urmajray:0,f vSnv
h f nf rMunhMfuoavm/ twdwu
f mvu vlUtzGUJ tpnf;0ifw\
Ykd
ysupf ;D ,d,
k iG ;f aeaom a'otaqmuftOD;udMkunh
f olw\
Y k d tjzpfoepfuk d jrifEik d o
f nf/ xdo
k w
l o
Y k d nf vlO;D a&
rsm;jym;Ho
k mru cGet
f m;Av? Opm"eESih f jynhpf ak H omfvnf; olw\
Y k d rSm;,Gi;f aom vky&f yfaMumifh rnfonht
f &murQ
olwu
Y k d k d ru,fwifEik d af wmhyg/
]olwY k d yxr 'DajrBu;D udk oGm;vmvIy&f mS ; rMunhMfuavoavm/ olww
Y k d iG f em;vnf

 162 

tpvmrf"rArd mef

Edik af om ESv;k H om;rsm; Mum;odEik d af om aomwtmHrk sm; &Sad eonf/ rsupf o


d nfvnf; uef;aeol
r[kwaf y/ pifppfaomfum; olwo
Ykd nf qifjcifojd rifaom ESv;kH om;udk toH;k rjyKMu jzpf
onf/} (uk&t
f mef - 22 ; 46)

twdwu
f mvu vlUtzGUJ tpnf;wd\
Yk aysmufysuf&jcif;taMumif;t&if;ESpcf k
1
2

kyyf ik d ;f qdik &f m wd;k wufraI vmufuo


k d m t"duxm;Ny;D ud,
k u
f siw
h f &m;tydik ;f wGif vspv
f sLIaom vlUtzGUJ
tpnf;onf a&&Snw
f nfwEh H ik d rf nf r[kwyf g/
emrfyik d ;f qdik &f mwGif epfreG ;f Ny;D avmuDwm0efrsm;? kyyf ik d ;f qdik &f m wd;k wufrrI sm;udk vspv
f sLIaom olrsm;onf
vnf; a&&Snw
f nfwEh H ik d rf nfr[kw[
f k uk&t
f mefu qdo
k nf/ vlUtzJUG tpnf;wpf&yfonf avmuDEiS h f emrf
ydik ;f qdik &f mwGif wpfajy;nDro
S mvQif wnfwrh H nfjzpfonf/
toifwo
Y k d nf tvm[ft&Sijfrwf\ usr;f *efvm vrf;Tecf suu
f k d wpfyik d ;f wpfp vufc,
H Mku
H nfNy;D wpfyik d ;f
wpfpudk jypfy,fMuoavm/ odY k jyKaom vlUtzGUJ tpnf;0ifo\
l avmuDb0onfvnf; atmufus
edru
h f s ysupf ;D Hrk u aemiftmcd&ofwiG v
f nf; jyif;xefaom tjypf'Pfuk d cH&ayrnf/ {ueftrSef tvm[f
t&Sijfrwfonf toifw\
Y k d vky&f yftvH;k pHu
k k d odjrifawmfral omt&Sif jzpfonf/
usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f yg0ifazmfjyaom eADEiS h f ol\vlUtzGUJ tpnf;taMumif;rsm;onf tvGeyf if
pdw0f ifpm;zG,&f mjzpfonf/

El[ef ADacwfumv
]El[ef ADacwfumv bDpD 5000 cefu
Y uwfpyd,efyifv,furf;ajc awmifwef;a'orS
jzpfonf/ xdak cwfvw
l o
Y k d nf tvm[ft&Sijfrwf\ usr;f *efawmfvm vrf;Tecf suw
f &m;udk ypf
y,fb0 wnfaqmufMuonf/} (uk&t
f mef 51 ; 46)
]olwo
Ykd nf armufrmHo
k mru vlwu
Ykd kd SO;f yrf;ESyd pf uforl sm;vnf;jzpfaMumif;/}
(uk&t
f mef - 51 ; 53)
]olwo
Y k d nf bk&m;wk? bk&m;a,mifrsm;udk ylaZmfyoMuonf/} (uk&t
f mef - 71 ; 23)
]El[ef ADonf wpfyg;wnf;aom t&Sit
f vm[f\ vrf;Tecf suw
f &m;udo
k m vufc&H ef
wifjyonf/} (uk&t
f mef - 11 ; 25-27)
]El[ef ADacwf vlwo
Y k d nf rd;k d zvm qnf;uyfru
I k d rpGeEY f ik d Mfu/} (uk&t
f mef - 14 ; 10)
]El[ef AD\ a'oemawmfuk d <u,f0csr;f omolEiS h f tkycf sKyo
f v
l w
l ef;pm;u OD;aqmifqefu
Y sif rk H u
El[ef ADtm; pdeaf c:cJo
h nf/} (uk&t
f mef - 71 ; 21 - 25? 10 ; 71)

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 163 

]El[ef AD\ awmif;cHraI Mumifh tvm[ft&Sijfrwfonf ,HMkunfow


l pY k d ak ygif; rMumcifumvwGif
usa&mufrnfh ab;tE&m,fuk d umuG,&f ef oabFmwpfpif; wnfaqmufcMu
h J aponf/ r,HMkunf
olwu
Y k d jyuf&,fjyKMuonf/} (uk&t
f mef - 23 ; 39? 71 ; 27? 11 ; 36? 37? 38? 39)
]tcsed w
f ef rd;k Bu;D onf;xef a&vTr;f rd;k um r,HMk unfow
l Ykd ysupf ;D qH;k I;H cJMh uonf/}
(uk&t
f mef - 11 ; 40-41? 54 ; 11-14)

tm'fvrl sKd;wd\
Yk acwfumv
usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu tm'fvrl sK;d wdo
Yk nf tm;tiftvH;k pHEk iS hf jynhpf o
kH nf/ olw\
Ykd ,Ofaus;rIukd
bDpD 2200 rS bDpD 1700 umvtwGi;f ajrmuf,rD if? tdrk ef ESih f bm&de;f a'owGif awGU jrif&onf/ Bu;D rm;aomwdik f
rsm;jzihf taqmuftOD;rsm; aqmufvyk jfcif;aMumifh olwu
k d Y k d k d usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu Zmokvt
f rD m'f
[k ac:qdjkcif;jzpfonf/ olwu
Ykd t
k d aMumif;jyK a&S;a[mif;ypn;f rsm;udk tm&Afordik ;f q&mwdu
Y k [k ac:qdk
MuouJo
h Y k d a&S;a[mif;ordik ;f taqmuftOD;rsm;udk [k ac:qdjkcif; jzpfonf/ rQw;k d wufaomfvnf; ud,
k f
usiw
h f &m;ESih f vlrq
I ufqaH &;e,fy,fwiG f atmufwef;usonf/ odjYzk pfvnf; olwo
Y k d nf olw\
Y k d tiftm;udk tm;
tifr&So
d w
l u
Y k d k d ESyd pf ufjcif;wGif oH;k onf/ tm'feADonf trsK;d rsK;d tzHzk k H oGeo
f ifonf/ olwo
Y k d nf cufxefNrJ cufxef
cJo
h nf/ owfrw
S cf sed af &muf Bu;D rm;vSaom rkew
f ik d ;f usa&mufco
h J nf/ &uftawmfMumonftxd avat;wdu
k f
jcif; cHc&h J onf/ odt
Y k m;jzihf obm0'PfaMumifh tm'fvrl sK;d wdY k aoaMuysupf ;D cJ&h onf/

qrk'v
f rl sKd;wd\
Yk acwfumv
qrk'w
f \
Y k d a'oonf pdu
k yf sK;d a&;tajctae aumif;\/ aiG&iS af Mu;&Siw
f o
Y k d nf olw\
Y k d v,f,mpdu
k yf sK;d
a&;vkyif ef;twGuf pm;usurf sm;? a&uefrsm;udk tydik pf ;D xm;onf/ qif;&Joq
l if;&Jom;wdo
Yk nf pm;usuEf iS ahf &
tcuftcJaMumifh 'kut
rsK;d rsK;d a&mufae&onf/ qGmav[feADonf ,if;olwu
Y k d k d tvm[ft&Sijfrwf\ vrf;Tef
csuu
f k d wifjyonf/ yx0DajrBu;D wGif tm;vH;k twGuf tcGit
h f a&;&Sad Mumif;? odjYzk pf owfrw
S cf sut
f aeESih f uk
vm;tkww
f pfaumifuk d trSwt
f om; owfrw
S af y;cJo
h nf/ od&Y k mwGif ,if;ukvm;tkwu
f k d ,if;olwu
Y k d owfjzwf
tvm[ft&Sijfrwf\ tjypf'Pfuk d pdeaf c:cJo
h nf/ ,if;olwo
Y k d nf toHvid I ;f jrnfoEH iS t
h f wl ajrivsi'f Pfjzihf
aoaMuysupf ;D ch&J awmhonf/ (uk&t
f mef 7 ; 73? 11 ; 64? 26 ; 156)

vkoef AD\ acwfumv


vlov
f rl sK;d wdo
Y k nf ,ck yifv,fao Dead Sea [kac:onhf t&yfrS qd'k rk [
f ak c:aom vlUtzGUJ tpnf;
jzpfonf/ olwo
Y k d nf tjcm;olw\
Y k d Opmypn;f udk rw&m;vk,ufo
k H mru npfnrf;aom vdiw
f q
l ufqrH u
I k d jyKch J

 164 

tpvmrf"rArd mef

onf/ vkoef ADonf trsK;d rsK;d qH;k roGeo


f ifjycJah omfvnf; olw\
Ykd tusio
hf u
d m udk rjyKjyifEikd af y/ odjYkzpfvnf;
teD;&Sd rD;awmifacsm&f nfEiS t
h f wl zsuq
f ;D jcif;udk cH&awmhonf/ (uk&t
f mef - 11 ; 76? 29 ; 29? 51 ; 37? 54 ; 38

Itu
kd Af ef AD\ acwfumv
r'f,mefa'owGif vlrsK;d 0ifwo
Y k d nf a&mif;0,fazmufum;rI tcsut
f csmusru
I k d &,lco
h J nf/ t&if;&Sif
vlwef;pm;rsm;onf tvkyo
f rm;rsm;udk vkycf rSeu
f efpmG ray;Ho
k mru csed w
f ,
G rf jIyK&mwGiv
f nf; tav;csed rf eS u
f ef
rIuk d rjyKbJ vlrt
I ajctaeudk y&rf;ywm ysupf ;D rIuk d jzpfapchonf/ Itu
k d Af ef ADu oGeo
f ifaomtcg jyuf&,fjyK
Muonf/ raumif;rIonf txGwt
f xdyo
f Y k d a&mufaomtcg olwyY k d supf ;D cJ&h awmhonf/
(uk&t
f mef - 26 ; 189? 11 ; 84)

,ref&dS qAmvlrsKd;wd\
Yk acwfumv
vlrsK;d onfvnf; avmuDtusK;d jrwfuo
k d m MunhMfuNy;D obm0t&if;tjrpf xde;f odr;f &rnfuk d vspv
f sL
IMuonf/ obm0ab;'Pfuk d rylyifMuacs/ &ruBu
f ;D pGmjzifh obm0t&if;tjrpfuk d jzKe;f wD;Muonf/ olwY k dtoH;k
jyKaeaom a&umwmBu;D udk rGr;f rH&ef *krjyKc/h J ud,
k u
f sK;d om a&SUIcMhu
J onf/ aemufq;k H a&umwmayguf ,ref
jynf&d S qAma'oonf ysuo
f Ok ;f ch&J onf/ olw\
Y k d wd;k wufaom ,Ofaus;rIonfvnf; twdwZf mwfaMumif;tjzpf
use&f pfco
h J nf/ (uk&t
f mef - 34 ; 16-19)

*sL;vlrsKd;wd\
Yk ,Ofaus;rIEiS hf a'o

*sLvlrs;Kd udk ravhvmcif yxrtDA&f m[Drf  eADuk d avhvmygrnf/ tdA&f m[Dref ADrS pwif *sL;bm om?
c&pf,mefbmom? tpvmrfbmomwdYk ay:xGe;f cJo
h nf/ tda&f m[Dref ADonf tD&wfEikd if H (abbDv)kH a'owGif
aomif['d w
f &m;a[mMum;cJo
h nf/ xdrk w
S pfzef qD;&D;,m;jynhEf iS h f tD*spjfynfuk d [d*s&ofjyKco
h J nf/ xkrd w
S pfzef yg
vufwik d ;f odY k oGm;a&mufco
h J nf/ om;Bu;D tprmtDvu
f k d [D*syef ,foY k d wm0efay; om;i,f tdp[
f mufuk d ygvuf
pwdik ;f odY k wm0efay;cJo
h nf/ tdp[
f mufrES ,
G
f *sL;vlrsK;d jzpfco
h J nf/ tDprf mtDvrf ES ,
G
f t&Afvrl sK;d jzpfvmonf/

uk&t
f mefu jyoaom AeDtp&mtDvv
f rl sKd;taMumif;rS oifcef;pmrsm;
usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f yg0ifazmfjycH&aom taMumif;t&mrSeo
f rQonf oifcef;pmcsn;f yif jzpfaomf
jim;vnf; AeDtpd &f mtDvrf sK;d EG,\
f taMumif;u vlUtzGUJ tpnf;wpf&yf\ wd;k wufrEI iS h f edru
h f sru
I k d uGuu
f u
G u
f iG ;f
uGi;f azmfjyxm;onf/
AeDtp&mtDv\
f tpudk aumuf,v
l Qif tDA&m[Dref ADrS pwif&rnfjzpfonf/ tDA&m[Dref ADonf tvm[f
t&Sijfrwf\ tprf;toyfuk d atmifjrifco
h J nfjzpf tvm[ft&Sijfrwfonf tDA&m[Dref ADuk d vlom;wdaY k &SUaqmif

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 165 

tjzpf ceft
Y yfco
h J nf/

tDA&m[Drf eAD
tDA&m[Dref ADEiS h f pyfvsO;f usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f tBurd f 50 eD;yg;rQ azmfjyxm;onfuk d awGU&onf/
tDA&m[Dref ADonf abbDvak H 'owGif ay:xGe;f cJah om wrefawmfjzpfn/f ordik ;f ynm&Siw
f u
Y k d bDpD 2000
cefw
Y iG f tk&af 'o arG;zGm;onf[q
k \
k d / xdpk Ofumv abbDvak H 'oonf vlU,Ofaus;rI\ txGwt
f xdy[
f k qd&k
onf/ od&Y k mwGif ,HMkunfrq
I ik d &f mwGif kyx
f u
k ;k d uG,jfcif;udk jyK\/ tDA&m[Dref AD\ zcifonfyifvQif kyw
f k xkvyk f
a&mif;csojlzpfonf/ tDA&m[Dref ADonf ol\vlrsK;d tzGUJ pnf;0ifrsm;udk enf;ay;vrf;Tecf ah J omfvnf; olwt
Y k d m;vH;k
u tDA&m[Dref ADuk d &efot
l jzpf owfrw
S u
f m trsK;d rsK;d tzHzk k H 'kua y;SO;f yrf;ESyd pf ufcMhu
J onf/ tkycf sKyrf if;vkyf
oluyifvQif ao'Pfay;jcif;cHc&h J onf/ odjYzk pf tDA&m[Dref ADonf rdcifajrudpk eG u
Y f m qD;&D;,m;? ygvufpwdik ;f ESih f
tD*spw
f rY k d S wpfzef ygvufpwdik ;f odY k a&muf&cd S &h J onf/ tDA&m[Dro
f nf ZeD;jzpfol [m*s&[fEiS h f om;jzpfol tDprf m
tDvw
f t
Y k d m; tvm[ft&SijfrwftrdejYzf ihf tma&AsuRe;f qG,&f d S rumNrKdUwnf&&d S m ae&mwGif xm;cJo
h nf/
onf tvm[ft&Sijfrwf\ Bu;D rm;vSaompDrcH suf jzpfonf/ tvm[ft&Sijfrwfonf rum[fNrKdUwGif
ZrfZrf tdak tppfa&wGi;f udk ay:xGe;f apjcif;jzihf [m*s&[focifronf ,if;a'o\ acgif;aqmifjzpfvmcJo
h nf/
xdrk w
S pfzef om;jzpfoEl iS h f zcifjzpfol tDA&m[Drw
f u
Y k d ,aeY urmrY w
G pf vifwY k d pka0;&m utfAmausmif;awmfBu;D
ukd wnfaqmufco
h J nf/ tDA&m[Dref ADonf om;jzpfot
l m; tdyrf ufuk d taumiftxnfazmfum pGev
Y f LS jcif;udyk if
jyKc\
h J / pGev
Yf w
T pf eG pY f m;jcif;twGuf pHwifco
h J l jzpfc&h J onf/ (uk&t
f mef - 37 ; 108-112)
ol\ om;ESpOf ;D teuf wpfO;D jzpfol tdp[
f mufrS pwif tDp&f mtDvv
f rl sK;d wdY k ay:xGe;f vmouJo
h Y k d om;
wpfO;D jzpfol tDprf mtDvrf S t&Afvrl sK;d rsm; ay:xGe;f cJo
h nf/ ESpOf ;D pvH;k onf vlUtzGUJ tpnf;\ acgif;aqmifwref
awmfrsm;yif jzpfonf/
tdp[
f mufeADrS ,mukAef ADarG; ol\*kPyf 'k u
f tDp&f mtDvf jzpfonf/ t"dyg ,fu tvm[f\ ol&aJ umif;
jzpfonf/ ol\om;wpfO;D jzpfonhf bife,
f mriferf pS ,[l'[
D k ac:qdv
k mcJo
h nf/ ,[l'v
D rl sK;d tkypf k 12 pk&o
d S nf/
,[l'v
D rl sK;d wrefawmfwo
Y k d nf vlom;avmuudk ESpaf ygif; ig;axmifcefY OD;aqmifco
h J nf/

,lpGzf eAD
usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f azmfjycH&aom wrefawmfw\
Y k d taMumif;rsm;udk taMumif;quf azmfjyjcif;
r&Syd g/ od&Y k mwGif ,lpzG ef ADwpfO;D wnf;\taMumif;udk u@wpfcw
k nf;wGif azmfjyxm;onfuk d tHMhozG,&f m awGU
jrif&onf/ ,lpzG ef ADu@ usa&mufvmcsed o
f nf r[mwrefawmfjrwf rk[r'f tzdY k tBu;D rm;qH;k aom 'kur sm;
tprf;toyfcaH e&csed jfzpfonf/ rumNrKdUacwfumv aemufq;k H ydik ;f jzpfNy;D wrefawmfjrwfEiS h f rGwpf viftaygif;wdY k

 166 

tpvmrf"rArd mef

omru rGwpf vifwEY k d iS h f qufE,


G o
f rl sm;udk rumNrKdU jyifyodY k xGuaf pum ydwq
f rY k d jIyKvyk af ecsed jfzpfonf/ wrefawmf
jrwfonf xdpk Ofumv ol\ cspZf eD;jzpfol cwD*smocifr uG,v
f eG cf
h J pdw"f gwfusaecsed jfzpfonf/ odaY k om
tajctaewGif tvm[ft&Sijfrwfonf ol\tcspaf wmfuk d ESpo
f rd &h f ef ,lpzG ef ADtaMumif;udk ydcY k svu
k d jfcif;yif
jzpfonf/
,lpzG ef ADonf ol\nDtpfuak d wmfrsm;\ rIprd ah f om ypfy,fjcif;udck &H Ny;D t&Siv
f wfvwf owfypfc&H ouJh
odY k jzpfc&h J onf/ wpfzef c&D;oGm;ukeo
f nfwu
Y k d olUtm; tD*spjfynf\ aps;wGif avvHwifa&mif;csc&H ouJo
h Y k d olUtm;
0,f,cl o
h J l t&Sio
f cif\ tdrw
f iG f pdwcf sr;f ajrUrI rcH&ay/ tdr&f iS t
f ZDZ\
f ZeD;jzpfov
l ufcsujfzihf odum usc&H Ny;D
axmifusccH &h J onf/ xdrk w
S pfzef qGA&fBuUH BuUH cHpw
d &f o
d S l ,lpzG ef ADonf tD*spjfynfu b@ma&;ESih f &dum udk uGyu
f J
&aom0efBu;D jzpfvmcJo
h nf/
],lpzG ef ADacwfaemufyik d ;f wGif tD*spjfynfwiG f wd;k wufvmaom ,[l'v
D Ol ;D a&udk uefY
owf&ef tkycf sKyrf if;vkyo
f w
l o
Ykd nf tzufzufrS ESrd ef if;SO;f yrf;cJo
h nf/ a,musmf ;av;rsm;udk
&vQi&f ovdk owfjzwf rde;f uav;rsm;udk vGwNfird ;f csr;f omcGih f jyKco
h J nf/}
(uk&t
f mef 2 ; 47-48)
tD*spt
f yk cf sKyo
f w
l \
Y k d uRejfyKEyd S pf ufraI Mumif; tDp&f mtDvv
f rl sK;d wdo
Y k nf uRepf w
d 0f ifvmcJo
h nf/ uRepf w
d f
rS vGwaf jrmufapzdY k tvm[ft&Sijfrwfonf rlqmeADuk d apvTwcf o
h J nf/

rlqm eAD
zmdb
k &k ifonf *sL;vlrsK;d wdt
Y k m; om;a,musmf ;av;arT;vQif owfypfrnf[k rsK;d jzKwo
f nhMfum;rS tvm[f
t&Sijfrwf\ tpDtrHjzihf rlqmeADonf zmdb
k &if\eef;awmfwiG f Bu;D jyif;cJ&h onf/ ol\rsupf ad &SUarSmufwiG f *sL;vl
rsK;d pkwY k d SO;f yrf;ESyd pf ufccH &h J yHu
k k d rauseyfjzpfco
h J nf/ odjYzk pf wpfaeY *sL;wpfO;D udk zmdt
k EG,0f ifwY k d SO;f yrf;ESyd pf uf
cHc&h J yHu
k k d rcHr&yfjzpfum 0ifa&mufx;k d ESu&f m zmdt
k EG,0f if aoqH;k oGm;onf[k xifum r',mefa'oodY k xGuaf jy;
cJ&h onf/ xdrk w
S pfzef *sL;vlrsK;d EG,0f ifwt
Y k d m; uRepf w
d af ysmuf&ef aomif['D o
f abmw&m;udk ydcY k sco
h J nf/ emcHp&m
[l tvm[ft&SijfrwfomvQif vHak vmufonf[k a[mMum;ojzihf tkycf sKyrf if;vkyo
f \
l tjypfay;jcif;udk cHc&h J
onf/ od&Y k mwGif wrefawmfrq
l monf &eftaygif;udk atmifjrifcNhyJ ;D ol\vlrsK;d pk0ifwt
Y k d m; tD*spjfynfupk d eG
Y f qdik ;f
Edik ;f bufoY k d [d*s&ofjyKco
h J nf/ &efozl &d af tmifeo
f nf yifv,fwiG f epfjrKyyf supf ;D cJah omfvnf; ,[l'w
D u
Y k d ,if;t
aMumif;udk oHa0*r,lay/ tvm[ft&Sijfrwf\ ay;urf;rIuk d jyuf&,fjyKcMhu
J onf/ uRepf w
d u
f k d razsmufEik d af om
tDp&f mtDvv
f rl sK;d wdu
Y k k d ESpaf v;q,fxd jypf'Pfay;cJ&h onf/ xdrk w
S pfzef rsK;d qufopftpD &f mtDvw
f Y k d aygufymG ;vm
cJo
h nf/
]tDp&f mtDvv
f rl sK;d onf BuUH BuUH cH &yfwnfEik d pf rG ;f r&S?d emcHcsipf w
d v
f nf; r&Sad cs/}
(uk&t
f mef - 2 ; 61)

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 167 

]aomif['D yf pkH u
H kd zsuq
f ;D onf/} (uk&t
f mef - 5 ; 18? 9 ; 230)
]tmcd&ofoabmw&m;udk zsuq
f ;D onf/ olwu
Y k d k d *s[Errf ;D rwd;k Edik [
f k qd\
k /} avmu
pnf;pdro
f ufoufuo
k d m &SmrdMuonf/} (uk&t
f mef - 7 ; 169? 2 ; 96)
]wrefawmfrsm;udk pdww
f ik d ;f rusvQif owfypfcMhu
J onf/} (uk&t
f mef - 5 ; 70)
]olw\
Ykd tdv
k rmynm&Siw
f o
Ykd nf vlw\
Ykd &ydik cf iG u
hf kd oG,0f u
kd pf mG jzKe;f wD;ypfonf/
tvm[fv
h rf;rS z,f&mS ;onf/} (uk&t
f mef - 9 ; 76)
]tjcm;olwu
Ykd kd oGeo
f ifq;kH raomfvnf; rdru
d ,
kd u
f kd jyKjyifjcif;r&S/d }
(uk&t
f mef - 2 ; 35)

tDqm eAD
usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f tDqmeDEiS ph f yfvsO;f twdwu
f mvusr;f *efwu
Y k d r[kwrf w&m; pGypf cJ G suf
rsm;udk jyefvnf acsyazmfjyonf/ tDqmeAD\rdcifr&f,rfocifrtm; r[kwrf w&m; pGypf cJG surf sm;udv
k nf;
uk&t
f mefu jiif;qdo
k nf/ usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu r&f,rfocifronf jrifjhrwfaom trs;d orD;wpfO;D jzpfonf[k
azmfjyHrk u usr;f awmfjrwf\u@wpfc\
k acgif;pOfonf pl&[fr&f,rfjzpfonf[k awGU&onf/
tvm[ft&Sijfrwfonf tDqmeADtm;jzifh cufxefrmaMumvSaom tp&mtDvf tEG,0f ifwt
Y k d m; aysmh
ajymif; apcho
J nf/ tDqmeAD\w&m;wGif wpfzufom;\qk;d ,kwaf om vky&f yfuk d OayumjyK&efoeG o
f ifco
J h nf/
tDqmeAD\omoemjyKraI cwfonf 3 ESpw
f mrQom&Scd o
J h nf/ ociftm; ,[l'w
D u
Y k d enf;rs;d pHjkzifh vSnyf h wfnOS ;f
yrf;ESyd pf ufco
h J nf/ odjYzk pfvnf; wpfae&mwnf;wGif Mumjrifph mG aexkid Ef ik d jfcif;r&Sb
d J a'otESUH vSnv
f h nfaexdik cf J h
onf/ xkrd w
S pfzef ,[l't
D yk cf sKyrf if;vkyo
f u
l Edif k if aH &;taMumif;jycsujfzifh tDqmeADtm; zrf;qD;owfypf&efBuH
pnfco
J h nf/ usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu BupH nfru
I k d tvm[ft&Sijfrwfu wm;qD;Edik cf o
h J nf[k pl&[feq
D m[f
tm,wf 156 - 158 wGif tus,w
f 0ifah zmfjyxm;onf/
ormusr;f wGif azmfjyjcif;r&Sb
d J usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f azmfjyxm;aom yk*Kv
d rf mS ynm&dBSu;D vkur mef
jzpfonf/ usr;f awmfjrwfu&k t
f mef\ u@wpfct
k rnfrmS vkur mefjzpfNy;D ,if;u@wGif vkur mefu ol\om;jzpf
oltm;qH;k raeyHk toGit
f jyifazmfjyxm;onfuk d awGU&onf/ okawoDwu
Y k d vkur mefonf tmz&duwdu
k &f d S Edik ;f jrpf
0Sr;f a'owGif ay:xGe;f chaJ om vlrnf;ynm&dw
S pfO;D jzpfonf[k qd\
k /
vkur mefocif\om;jzpfot
l m; qH;k rpmonf ,aeYtxdyif zcifwu
Y k d om;orD;rsm;udk qH;k r&rnft
h "du
usaomtcsujfzpfonf/ aomif['d Ef iS h f ywfoufaom t"duusaomtcsu?f ud,
k u
h f siw
h f &m;ESif h ywfoufaom
t"duusaomtcsurf sm;? vlU,Ofaus;rI wd;k wufa&;\t"dusaom tcsurf sm;udk vkur mefocifu om;jzpfou
l kd
qH;k rcho
J nf/ usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f azmfjycH&aom eADwrefawmfrsm;rSm atmufygtwdik ;f jzpfonf/ tm'rf
eAD? Ek[ef AD ? [k'ef AD? ynm&SBdu;D vkur mef? qGmaveAD? tdA&f m[Dref AD? tdprf mtdvef AD? tdp[
f mufeAD? ,mukAef AD?
vkoef AD?D ,lpzG ef AD? Itu
k d ef AD? rlqmeAD? [mle;f eAD? 'g0l;'feAD? qlvik d rf mefeAD ? t,kAef AD? td'&f pd ef AD? Zlvu
f zd ef AD?
,[f,meAD? tDqmeADEiS h f aemufq;k H wrefawmfjrwf rk[r'f  taMumif;udk odjrifEik d yf gonf/

 168 

tpvmrf"rArd mef

usrf;awmfjrwfu&k t
f mefwiG f azmfjyxm;aom wrefawmftcsKdU\ qufE,
G yf ZkH ,m;rsm;
vlrsK;d wdik ;f twGuf owfrw
S x
f m;aom tcsed u
f mv&Sad eonf/ ,if;owfrw
S cf suu
f ek q
f ;k H Ny;D aemuf ,if;ol
wdu
Y k k d tenf;i,frQyif tcsed af y;vdu
k af vsmjcif;rjyKEik d /f (uk&t
f mef - 7 ; 34? 10 ; 49)
El[ef AD(c&pfEpS rf wkid cf if 5000 ESp)f
uufpyD,yH ifv,fa'owGif ay:xGe;f cJo
h nf/ (El[ef ADrwdik cf ifuvnf;
wrefawmf&cd S o
h J nf[k uk&t
f mefu qdo
k nf/ tm'fEiS h f qrl'v
f rl sK;d (qGmaveAD)

(vkoef AD)
(vkot
f EG,0f ifrsm;)

tDA&m[Dref AD(c&pfrwdik rf D 2200ESp)f


+ qm&mocifr

r'f,mef

tdp[
f mufeAD

,mukAef AD(ueftmef)
Itu
kd Af ef AD
ygvufpwdik ;f
(c&pfrwdik cf if
,lpAG ef AD? rlqmeAD([ml;efeAD)
1600)
(c&pfrwdik cf if 1600) *sL;vlrsK;d wdu
Yk kd
uRepf w
d af ysmufapcJ\
h / 'g0l'ef AD
(*sL;ol&aJ umif;) c&pfrwdik cf if 1000
qlvikd rf mefeAD
(*sL;vlrsK;d txGwt
f xdy)f
,lEpG ef AD
(c&pfrwdik cf if 700)

+ [m*s&mocifr
tDprf mtDvef AD(tma&As
a'owGif BuK;d yrf;cJo
h )l

tDql
(tESpf 400)

trmvuf

tyfp[
f mAf
[*s&f

tyfp[
f mAf
&mpf

atmZf
t,lAef AD
(c&pfEpS rf wkid cf if
1000 ESp)f

Zu&D,meAD
,m[f,meAD
tDqmeAD (*sL;vlrsK;d wd\
Yk pdwf ikd ;f aysmufapcJo
h )l

NLO NLO NLO

rk[r'o
f cif
(urmwpf0rS ;f vlom;wdt
Yk wGuf
tvif;jy aemufq;kH wrefawmf)

tpvmrf omoemjyKordkif;
*sm0d'o
f ef; B.Sc(Chem.)
tpvmrfomoemay:xGe;f vmNy;D aemuf rumNrKdU&Srd &k &f S u
d w
f o
Y k d nf wrefawmfjrwfEiS f h tpG[
f Afawmfrsm;udk
enf;rsK;d pHjkzihf SO;f yrf;ESyd pf ufcMhu
J onf/ odjYzk pf vufwpfqyk pf mrQom&Sad om tpvmrfomoemawmfuk d ouf0if
,HMkunfMuaomolwo
Y k d nf wrefawmfjrwf\ trdeaY f wmfjzihf yxrqH;k tBurd f [d*s&wfjyKum tmz&duwdu
k &f d S tAD
qD;eD;,m; ,ck tDo,
D yk d ;D ,m;Edik if o
H Y k d xGucf mG oGm;cJMhuonf/ onf yxrtBurd f [d*s&wf jzpfonf/ cufcv
J S
aom c&D;pOfuk d ausmjfzwfc&h J aom [d*s&wftm;jzifh ,aeYtmz&dwu
kd \
f vltrsm;pk ud;k uG,af om ,HMkunftcsuf
tjzpf tpvmrfomoemawmfonf &yfwnfcah J yonf/ ,aeYtcgwGiv
f nf; axmifaygif;rsm;pGmaom tmz&du
wdu
k o
f m;wdo
Y k nf tpvmrf\ at;&dyq
f m,matmufoY k d cdv
k rH I qH;k jzpfaeonf/ onf yxr [d*s&wf\&vm'f
jzpfonf/
odt
Y k m;jzihf tpvmrfomoemonf r'DemNrKdUodrY k a&mufcif tmz&dwu
k d f ta&SUzufurf;d;k wef;a'oodY k
a&muf&Nyd S ;D ,aeY ql'ef? qdrk mvD;,m;? tDo,
D yk d ;D ,m;? tD&w
d &D;,m;? ,l*Em? wefZef;eD;,m; ponfjzihf ta&SUtmz
&du\Edik if rH sm;\ trsm;pku;k d uG,af om bmomjzpfaeonf/
wrefawmfjrwfonf 13 ESpw
f mrQ rumNrKdUudk A[djkyKum tpvmrfah 'oemawmfrsm;udk ydcY k sc&h J m 0ef;usiaf '
orsm;odY k tpvmrf&h eHo
Y nf ysUH ESUH cJ&h onf/ od&Y k mwGif rumom;wdrY k u
l m; olw\
Y k d &ufpuf,w
k rf maom enf;pOfrsm;
udk toH;k jyKum tpvmrfuak d ysmufysuaf tmif BuK;d pm;aomfvnf; ratmifjrifjzpfvmum aemufq;k H wrefawmfjrwf
tm; vkyBfu&H eftxd tpDtpOfjyK&awmhonf/ wGif tvm[ft&Sijfrwfonf cspv
f pS mG aom wrefawmfjrwftm;
u,fwifum r'DemNrKdUodY k [d*s&wfjyKapcJo
h nf/ onf 'kw,
d [d*s&wfjzpfonf/ 'kw,
d [d*s&wftm;jzihf r'D
emNrKdUuk d tajccHaom tpvmrfv
h Ul tzGUJ tpnf;Edik if aH wmfBu;D udk wrefawmfjrwfu OD;aqmifwnfaqmufco
h J nf/ ,if;
wnfaqmufrw
I iG f rGwpf vifw\
Y k d awmfveS af &;onfum; pmwwfajrmufa&;BuK;d yrf;csuf jzpfonf/ xdrk Qru vlrI
awmfveS af &;udv
k nf; qifEu
J T m urmv
Y o
l m;wdu
Y k k d enf;ay;vrf;Terf rI sm;udk jyKcMhu
J onf/

 170 

tpvmrf"rArd mef

tpvmrf\ todynm twwfynmtwGuf a&SUaqmifaqmif&Gufcsufrsm;


(Islam and Intellectual Advance)
trsm;tm;jzihf taemufwik d ;f om;wd\
Y k ,Ofaus;wd;k wufro
I nf rGwpf vifw\
Y k d ynma&;qdik &f m zGUH NzK;d wd;k
wufru
I k d tajccHonf[al om tcsuu
f k d vspv
f sLIavh&Mdu
S onf/ pifppf taemufwik d ;f \ acwfraD S om ukex
f w
k f
pGr;f tm;wd;k wufr?I odyyH nmwd;k wufrEI iS h f 'eqdik &f m wd;k wufaomtjrifwo
Y k d nf tpvmrf\ tajccHysK;d axmif
rIyif jzpfonf/ tpvmrfonf tvGerf yS if acwfaemufusaom urmv
Y Ul tzGUJ tpnf;yifjzpfonf/ t&Afvrl s;Kd pkrw
S pf
qifh ydcY k say;jcif;cH&onf/ od&Y k mwGif aemufusaom vlUtzGUJ tpnf;0ifwo
Y k d nf ud,
k w
f ik d u
f ,
kd u
f s wd;k wufzUH G NzK;d
vmHrk u urmBu;D wpfcv
k ;k H udyk if jrifrh m;aomtqifo
h Y k d a&mufapcJjhcif; jzpfonf/ tqifjhrifrh m;rIonf ynma&;
ESihf enf;ynme,fy,f tvH;k pHu
k kd jzpfxeG ;f apcJjh cif;jzpfonf/ tHzh ,
G &f mwd;k wufru
I kd avhvmMunhaf omtcg
atmufygtwdik ;f tcsuf 3 csuu
f k d awGU&onf/
G &f mjzpfpOfonfum; . . .
(1) tBu;D rm;qH;k aom tHzh ,
tpvmrfjyefyY mG ;aom a'oonf tvGerf yS if acwfaemufusNy;D ynmacgif;yg;aom a'ojzpfonf/ od&Y k m
wGif ,if;vlUtzGUJ tpnf;0ifwo
Y k d nf olwu
Ykd ,
kd w
f ik d f zGUH NzK;d wd;k wufvmHrk u 0ef;usiu
f v
k d nf; wd;k wufzUH G NzK;d rI\ t&dyf
tm0goudk ay;Edik cf o
h J nf/
(2) 'kw,
d tBu;D rm;qH;k aom tHzh ,
G &f mjzpfpOfonfum; . . .
rnfonht
f ajctae? rnfonh0f ef;usif axmufyrh H rI rS ygbJ wd;k wufzUH G NzK;d vmHrk u ,if;\tusK;d qufuk d
0ef;usi&f v
dS o
l m;rsm;udv
k nf; ay;Edik cf o
hJ nf/
(3) wwd,tBu;D rm;qH;k aom tHzh ,
G &f mjzpfpOfonfum; . . .
tpvmrfa&muf&v
d S mcsed rf pS awmfveS af &;wpf&yf jyKjyifajymif;vJrw
I pf&yfuk d pwifEik d jfcif;yif jzpfonf/
,if;jyKjyifajymif;vJro
I nf vlUb0ESih f qufE,
G af om tcsut
f vuftpHu
k k d jyKjyifajymif;vJypfEik d o
f nf/ onf
ESp&f mpkEpS t
f wGi;f jrifrh m;aom t&Sed t
f [kejfzihf urmBu;D \ tBu;D rm;qH;k aom tiftm;pktjzpf ay:xGe;f vmcJjhcif;
jzpfonf/
[pf*s&D 1 &mpkuek q
f ;kH csed w
f iG f tpvmrfvUl tzGUJ tpnf; Edik if aH wmfBu;D onf tmz&duwdu
k \
f tpGe;f
twvEw
d o
f rk'& murf;pyfro
S nf ta&SUzuf&dS wkwjf ynf\ r[mwHwikd ;f (Great wall of China) txd
&Sv
d mcJo
h nf/ wpfzufwiG f qm[m&oJuEm&tpyf ajrxJyifv,furf;pyftxdaomfvnf;aumif;? pydeEf ik d if H tif'
vlq,
D mrSonf jyifopfEik d if aH wmifyik d ;f wl&t
f &yftxd us,jfyefv
Y mcJo
h nf/ *sZ&D mokvt
f &Af[ak c:aom tma&As
uRe;f qG,af 'owpfcv
k ;k H onf tpvmrfuk d ouf0if,Mku
H nfvmMuonht
f jyif tD&ef? tmz*efepwef? qif;'f? yef
*syef ,foY k d tpvmrfomoem 0ifa&mufvmHrk u txufwiG f *dAk o
D u
J Em&a'ovnf; tpvmrft
h &dyt
f m0goodY k
a&muf&adS eNyjD zpfonf/

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 171 

Bu;D rm;vSaom awmfveS af &;Bu;D ESih f jyKjyifajymif;vJrBIu;D udk wrefawmf rk[r'w


f pfO;D wnf;u OD;aqmif
csKyu
f ik d f vIy&f mS ;cJjhcif; jzpfonf/ tpvmrf tma&Asa'owpfcw
k nf;wGio
f mru a&mufav&mt&yfwik d ;f wGif wef;
wlnrD Qr?I w&m;rQwrIEiS h f &yf&mG at;csr;f a&;udk ay;Edik cf o
h J nf/ onfyifvQif tpvmrf\vlom;avmutwGuf
vufaqmifo0Pfyif jzpfonf/ urmBu;D twGi;f &ufpuf,w
k rf maom tkycf sKyaf &;pepfuk d zsuo
f rd ;f ypfEik d cf o
h J nf/
tpvmrf\tkycf sKyaf &;pepfopfuk d vlom;wdt
Y k m; ay;tyfEik d cf o
h J nf/ ynma&;\awmufyaom a&mifjcnftm;jzihf
pepfq;k d rsm;? dik ;f pdik ;f vSaom ,Ofaus;rIrsm;ESih f "avhq;k d rsm;udk y,fjzwfypfc
h J xdpk Ofumvu bk&m;wk bk&m; a,mif
rsm;onf olw\
Y k d vufqyk v
f ufuik d rf sm;udk pGev
Yf w
T u
f m xGuaf jy;cJ&h onf/ ,if;olww
Y k d iG f tma&Asa'orS bk&m;wk
bk&m;a,mif0g'? tmz&duwdu
k &f d S t&Sio
f cifrsm;udk rSe;f qum ud;k uG,Mfuonhf Animists rsm;? tD&ef&d S rm*sD
tiferf sm;ESih f Zdk t
k ufpwmrsm;? tD*spEf iS h f qD;&D;,m;&Sd aumhywpfrsm;onf tpkvu
k d f tNyKHvu
k d f tpvmrfuk d vufcH
vmawmhonf/
tma&Asa'owGif tpvmrft
h vsiu
f xGe;f awmufaom ,Ofaus;rIuk d rawGU jrif&ouJo
h Y k d xGe;f awmuf
aom bmomw&m;udv
k nf; rawGU jrifc&h J acs/ tma&Asa'oonf yx0Dtaetxm;t& vGepf mG yif acgifcu
k d af om
a'owGi&f d S rk H u ynmA[kow
k ESih f wd;k wufaom pD;yGm;a&;tjrifvnf; r&Scd yh J g/ tm&Afwo
Y k d nf urmBu;D ESih f quf
oG,rf u
I if;rJph mG txD;useaf eae& ywf0ef;usi\
f wd;k wufajymif;vJru
I k d rodjrifMuacs/ odjYzk pfvnf; ,Ofaus;
rIt&mwGiv
f nf;aumif;? odyt
H &mwGiv
f nf;aumif;? ynma&;avmuwGiv
f nf;aumif;? pD;yGm;a&;avmuwGif
vnf;aumif; urmBu;D \aemufwiG f use&f pfc&h J jcif;jzpfonf/
tpvmrfonf ,if;tajctaetm;vH;k udk ajymif;vJypfco
hJ nf/ vlom;wd\
Yk ESv;kH om;udk zGiv
hf pS af y;chJ
onf/ vlw\
Y k d qifjcifww
k H &m;ukd qef;opfaomvkyx
f ;k H vkyef nf;? enf;opf&mS azGa&;twGi;f yGiv
h f if;apcJo
h nf/
tpvmrfomoem ay:xGe;f &m tma&Asa'orSaeNy;D tvGeaf 0;uGmvSaom Oa&mywdu
k &f d S pydet
f if'vlq,
D ma'owGif
yifvQif tpvmrfv
h Ul tzGUJ tpnf;tkycf sKyrf o
I nf wwfoyd nm&Sirf sm;? pmayynm&Sirf sm;? ocsmF yg&*lrsm;? odyb
H mom
&yfEiS ph f yfvsO;f aom okawoevkyif ef;rsm;? 'eynm&SiBfu;D rsm;udk arG;xkwaf y;Edik cf o
h J nf/ rGwpf vifwY k d zGiv
h f pS f
vdu
k af om okawoewHcg;onf a&S;,cifu&Scd ah J om ,Ofaus;rIrsm;xuf jrifrh m;vGe;f Ny;D ,if;wdu
Y k rGwpf vifwY k d
\ ,Ofaus;rIuk d r,SONfyKid &f MJuay/ xkrd Qru tpvmrf\ ,Ofaus;rIawmfveS af &;onf urmt0Sr;f &Sd vlom;wd\
Yk
touf0n
d mOf\ eufid I ;f aom ae&modY k 0ifa&mufaeNy;D jzpfonf/ vlom;wdu
Y k k d aumif;jrwfaom ud,
k u
f siw
h f &m;ESih f
pGr;f aqmifcsurf sm;udv
k nf; ay;Edik cf NhJy;D jzpfonf/
tpvmrfomoemudk t&Sed t
f [kejfrifrh m;pGmjzihf vlwv
Y k d ufcv
H mMu tpvmrf\ tajccHjzpfaom usr;f
jyKrrI sm; vdt
k yfvmcJ&h m ,if;usr;f jyKrrI sm;udk atmufygtpDtpOfjzihf jyKvyk cf Mhu
J onf/

 172 

tpvmrf"rArd mef

usrf;jyKacwfumvudk avhvmjcif;
wrefawmfjrwfEiS h f qG[mADw\
Y k d acwf ([pf*s&D 100 txd)
usr;f awmfjrwfu&k t
f mefuk d txl;jyKapmifx
h ed ;f cJo
h nf/ usr;f awmfjrwfu&k t
f mefonf tvm[ft&Sijfrwf
\ tpDtpOftwdik ;f usa&mufvmcJNhy;D wrefawmfjrwfonf usr;f toGijfyKpck o
h J nf/ onfvnf; 0[Dvrf;Tef
csuf tpDtpOftwdik ;f jzpfonf/ wrefawmfjrwf uG,v
f eG cf sed w
f iG f usr;f toGiNfy;D pD;Ny;D jzpfonf/ usr;f awmfjrwf
uk&t
f mefuk d usr;f tm;jzihv
f nf;aumif;? ESv;k H om;twGi;f apmifx
h ed ;f xm;jcif; [dzZf ef nf;tm;jzihv
f nf;aumif; rGwf
pvifwY k d pOfqufrjywf xde;f odr;f vmcJo
h nf/ wrefawmfjrwf uG,v
f eG Nfy;D aemuf ckvzmat&m&S'd eD af cwfwiG f usr;f
awmfjrwfuk d wGiu
f s,pf mG jzefcY scd o
h J nf/ tkqrf efocifvufxufwiG f Edik if aH wmfonf us,jfyefo
Y nfxuf us,jfyefY
vmNy;D 0ef;usi&f d S jynfow
l Y k d tpvmrfuk d vufcv
H monht
f avsmuf uk&t
f mefuk d xde;f odr;f &ef wm0ef&v
d S monhf
tm;avsmpf mG rlqmG a[aAtlprf meD[k ac:onhf Edik if aH wmfrl uk&t
f mefrsm;udk jynfe,ftoD;oD;wGif xm;&Scd o
h J nf/
,aeYtxd usr;f awmfjrwfEiS ph f yfvsO;f uGv
J rJ G w
I pfpw
k H pf&mr&Sjdcif;uyifvQif usr;f awmfjrwf\ tHzh ,
G v
f uPm
jzpfonf/
wrefawmfjrwf\Mo0g'udk rlvu qifu
h x
J ed ;f odr;f cJo
h nf/ ,if;qifu
h x
J ed ;f odr;f jcif;udk o0go&f[ak c:
onf/ ,if;odY k xde;f odr;f &mrS oAmoADtifew
f \
Y k d acwfwiG f usr;f toGif xGuaf y:vmcJo
h nf/
omaAtDew
f aY k d cwf ([pf*s&D 170 txd)
rGwpf vifvUl tzGUJ tpnf; Edik if aH wmfwiG f vlrb
I 0ESih f qufE,
G af om jyem&yfrsm;udk ajz&Si;f &ef zdum[f
"rowfrsm;udk jyKpv
k mcJMhuonf/ onf tvGet
f a&;Bu;D aom vdt
k yfcsujfzpfonf/
atrmrf *smz&f qGm'Duf ([pf*s&D 53-148) (r'Demausmif;)
Edik if aH &;udk OD;pm;ray;bJ pmayydcY k sru
I k d OD;pm;ay;cJo
h nf/ &St
D mwdu
Y k atrmrfBu;D udk tpGjJyK olw\
Ykd
"rowfuk d zdu[
f m*sz&D,m[k ac:onf/
atrmrf tAl[eDzm ([pf*s&D 80-146) (ulzmausmif;)
tGro
u
f k d qifjcifww
k H &m;(ud,mpf) udk toH;k cs jyem&yfrsm;udk ajz&Si;f ay;cJo
h nf/ urmay:wGif rGwf
pvifxuf0ufausmrf mS [eDzmausmif;awmf0g'udk vufcu
H sio
h f ;k H aeMuonf/
atrmrf rgvpfuf ([pf*s&D 93-179) (r'Demausmif;)
ud,mpfuk d rESpNfrKdU? ['D;qfoefo
Y efjYzihf rdt
k o
f musr;f udk jyKpck o
h J nf/ atrmrfrmvpfu\
f aemufvu
k d rf sm;
onf tmz&duwdu
k af jrmufyik d ;f ? tmz&du taemufawmifyik d ;f ? tD*spjyf nfatmufyik d ;f ESih f ql'efEik d if ?H bm&de;f ? umwm
wdw
Y k iG f awGU jrifEik d o
f nf/

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 173 

atrmrf &SmazGtD ([pf*s&D 150 - 204)


atrmrfrmvpfc\
f wynhjzf pfonf/ c&D;vSnv
h f nf ynmqnf;yl;cJo
h nf/ atrmrf&mS zDt
G \
D aemufvu
k d rf sm;
udk a*sm'f ef? ygvufpwdik ;f ? tD&wf? [d*sZef ,f? tif'ek d ;D &Sm;? rav;&Sm;? xdik ;f ? jrefrmEdik if aH wmifyik d ;f ESih f tdE,
d jynf
awmifyik d ;f wGif awGU&onf/ &St
D mrsm; xlxyfaoma'owGif pGE[
D k owfrw
S cf &H aom &SmazGtrD sm; jzpfonf/
atrmrf [rfAvf ([pf*s&D 164-241) (b*'ufausmif;)
[rfAvDrsm;udk aqmf't
D ma&AsEik d if w
H iG f trsm;qH;k awGU&Ny;D qD;&D;,m;ESih f tD&wfa'orsm;wGiv
f nf; awGU
&onf/ tdAae odik rf ,
D mESih f tdAae0[mAfwo
Y k d nf atrmrf[rfAvf\ausmif;awmf0g'Drsm; jzpfonf/

rktfoZdv[f omoemjyKtzGJU\ BuKd;yrf;csufrsm;


bq&mNrKdUwGif 0gqGvb
f iftoGm ([pf*s&D 80-131) u OD;aqmif tr&fbif tdAk ik d 'f Ef iS h f wGzJ ufum wnf
axmifco
h J nf/ olwo
Y k d nf [pefbq&D\wynhrf sm; jzpfonf/ *sA&f ,
D m[k uHw&m;udk ,HMkunfow
l u
Y k d k d acsy&mrS
ay:xGe;f vmcJ\
h / tD&wfa'oonf ,[l'?D c&pf,mef? zg&qD? rmEk0?D Zdk t
k d ufpw
f m? qGA?d 0,qmeD ponfjzihf bm
omaygif;pH?k tawG;tac:aygif;pH\
k qHpk nf;&ma'otjzpf tpvmrfah &;&mudk Iaxmift
h pHrk S ar;jref;vmcJo
h nf/
pum;ppfx;k d ? tjyeftvSef ar;jref;vdrk t
I ay: rlwnf rkto
f Zdv[ftyk pf o
k nf xifay:vmcJo
h nf/ olwo
Y k d nf
qifjcifww
k H &m;udk tajccH usr;f awmfjrwfu&k t
f meftm;jzifh jyemudk ajz&Si;f cJo
h jzihf a&mufav&mt&yf tm;
ay;cs;D usL;jcif; cHc&hJ onf/
omoemjyKwo
d Y k nf yxr&mpkEpS u
f ay:xGuv
f mcJah om omoemjyKrsm; jzpfonf/ 0ef;usi&f d S pmayusr;f
*efrsm;udk avhvmHrk u tpvmrfw&m;awmfEiS h f EIid ;f ,SOaf csy a[majymwifjyEdik Mfuonf/
tjcm;aombmom0ifwEY k d iS h f tajctwif aqG;aEG;rI tpOf&cd S o
h J nf/ tpvmrfah &;&mESih f ywfouf a[m
ajymyGrJ sm;? pum;ppfx;k d yGrJ sm;? pmtkypf mwrf;rsm; jyKpck o
h J nf/ *&d'eudk txl;avhvmHrk u txifBu;D onf/
['D;qfuq
k d ifjcifwjkzH ihf vufcNHy;D qGvmof? qG,
D mrf? [*sEf iS h f tpvmrfah &;&mudk usiBhu
f &H mwGif tjcm;olwx
Y k d uf
omvGecf o
h J nf/ &moD? vrf;yef;tcuftcJuk d *krjyKbJ omoemjyKc&D; xGuaf vh&o
d S nf/ oyfu0gESih f ud,
k u
f siw
hf
&m;wGif pHjyazmfaqmif vltrsm;u av;pm;cH&onf/ odjYzk pf tbmpD,macwfumvwGif tkycf sKyo
f w
l Y k d ajrm uf
pm;jcif;cHc&h J onf/ od&Y k mwGif rvdt
k yfaom tjiif;yGm;rIjzpfaom usr;f awmfjrwfu&k t
f mefonf zefqif;cH[w
k rf [kwf
[laom tcsuu
f k d jiif;cHck &h J m jyemwufNy;D tDrmrf[rfAvf jypf'PfccH &h J onf/ tDrmrfBu;D udk rGwpf vifxu
k uk
PmoufNy;D rktt
f oZDv[fwu
Y k d k d &G&H mS cJo
h nf/
odjYzk ihf rkto
f Zdv[ftyk pf \
k vIy&f mS ;rIysucf &h J onf/ usq;k H rIaMumifh awG;ac:rItydik ;f wGif xdcu
k d cf cH h J
&onf/ odjYzk pf aemufyik d ;f ynm&Sirf sm;jzpfMuaom tvfz&mbD? tdAae qDem? tdAae k'f S u
f o
h J aY k d om awG;ac:
&Sirf sm;rSm rk['D;qfwaY k d &SUwGif armfrMunh&f aJ wmhyg/

 174 

tpvmrf"rArd mef

oA[maAtDwdkY\acwf([pf*s&D 220 txd)


wrefawmfjrwf\ ['D;qfMo0g'rsm;udk usr;f jyKpx
k ed ;f odr;f aomacwf
wrefawmfjrwfEiS h f qG[mADacwfrsm;wGif ['D;qfMo0g'awmfrsm;udk usr;f awmfjrwfu&k t
f mefEiS h f a&m,Suf
rdrnfp;k d a&;om;jyKpjkcif;r&S?d tvGet
f a&;Bu;D aomudp& yfrsm;udo
k m pmjzihf rSww
f rf;wifjcif;? omaAtDwaY k d cwf
tvGwu
f surf w
S jfcif;jziho
f m pkaqmif;jcif;jzpfonf/ ,ck (3) &mpkacwfa&muf pmtm;jzihf rjyKpx
k m;vQif ['D;qf
rsm; aysmufysuEf ik d o
f nfjzpf atrmrf Akcg&DrpS xif&mS ;aom ['D;qfusr;f rsm; jyKpv
k mcJo
h nf/
atrmrf Akcg&D ([pf*s&D 194-256)
usr;f aygif; (25) usr;f jyKpck ahJ omfvnf; ol\ qG[AD ck g&Dusr;f onfomvQif urmrY w
G pf vifwt
Ykd v,f
ae&m,lEikd cf o
hJ nf/
pkpak ygif;&&Sad om ['D;qfaygif;
(6) ode;f ausmf
rSww
f rf;wifaom ['D;qfaygif;
(7) axmif
xyfae jyefvnfppd pfaom ['D;qfaygif; (4) axmif

tdrmrf rGwfpvifrf ([pf*s&D 202-261)


usr;f aygif;ajrmufjrm;pGm jyKpck aJ h omfvnf; ol\ ]qGeef efeq
D mtD}omvQif ausmMfum;cho
J nf/ tvDocifuk d
cs;D usL;aomusr;f jyKpk rk
d 'rwfpuwfAvDwiG f 0dik ;f du
k cf &H Ny;D rumNrKdUodcY k ufcpJ mG vma&mufum uG,v
f eG cf o
J h nf/
tAl'g0l'f ([pf*s&D 202 - 275 )
usr;f aygif; (15)usr;f jyKpak omfvnf; ]rqfe'ftAl'g0l'}fl onf ausmMf um;cho
J nf/
atrmrfo&d af rZD ( [pf*s&D 209 - 279 )
tdAaf ermtf*sm ( [pf*s&D 209 - 173 )

['D;pfudk pHjyK&mwGif tokH;jyKaom tcsufrsm;


(1) usr;f awmfjrwfu&k t
f mefEiS f h rqefu
Y si&f /
(2) wrefawmfjrwfEiS f h pyfvsO;f t"dym ,fru
J h m *kPo
f u
d m ndKS;EGr;f apaomtaMumif; rjzpfap&/
['D;pfukd trsK;d tpm;cGyJ kH
(1) qG[D . . . . . (cdik v
f ak H om &m0Djzifh wnfaqmufxm;aom Mo0g')
(2) [qef . . . . . (aumif;rGeaf om Mo0g')
(3) 'Ggtzd f . . . . . ( csneh f aY J om ? rcdik v
f ak H om ['D;pf)

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 175 

wrefawmfjrwfacwfESifh qG[mADwdkY\ acwfwGif omoemjyKyHk


wrefawmfjrwfacwf 13 ESpw
f mumvonf rGwpf vifr[kwo
f w
l u
Ykd kd wpfyg;wnf;aom tvm[fukd
vufc&H ef? rsm;ajrmifvpS mG aom bk&m;wdu
Y k k d ylaZmfyojcif;rS vGwaf jrmuf&efzw
d af c:jcif;jzifh ukeq
f ;k H ch&J onf/ rum
om;wdo
Y k nf tvm[fuk d rlvuwnf;uvufcaH omfvnf; tvm[f\aatmufwiG f qifyh mG ;bk&m;rsm;rSm 365 ck&d S
onf/ ,if;bk&m;wdu
Y k k d vdrv
f nfjyoaoG;aqmifum bmoma&;vkypf m;olwu
Y k d rumESiw
h f uG tma&Ast0Sr;f &Sd
jynfow
l u
Ykd kd vdrv
f nfcMJhuonf/
wrefawmfjrwf\ tpvmrfa'oemydcY k sjzefcY srd aI Mumifh ,if;bmoma&; vkyu
f if k d pf m;aomufow
l Y k d tcuft
cJawGUch&J Ny;D ,if;olw\
Y k d qefu
Y sijfcif;udk OD;pGmyxrcHc&J h onf/ r'Dema&muf&NdyS ;D aemuf tpvmrfNhrKdU jyEdik if aH wmfEiS h f
vlwt
Y k d wGuf wdusaomtcGit
h f a&;ay;rIuk d avhvm&if;u ywf0ef;usi&f d S vltrsm;u tpvmrfuk d pdw0f ifpm;vmchJ
&m [pf*s&D 8 ckEpS w
f iG f tma&Aswpfcv
k ;k H onf tpvmrfuk d vufcv
H mNy;D rd;k d zvmbmomrsm;udk pGecY f MJu
h onf/
wrefawmfjrwfonf ol\tqG[mAf &Jabmf&zJ ufrsm;udk tzufzufwiG f jriS w
h f ifuma&muf&mt&yf&d S vlwY k d
twGuf pHjyjzpfapcho
J nf/ okjYzd pf tqG[mAfawmfwaY k d &mufav&mt&yfwiG f wrefawmfjrwfuk d Ijrifc&J h ouho
J Ykd
cHpm;chJ rk H u tpvmrf\ tESpo
f abmudk jrifawGUc&J h onf/ clvzf mat&m&S'd ;D efw\
Y k d acwfumvodaY k &mufaomtcg
tpvmrfonf tma&Asomru yg&Se;f ? tD&efa'ozufov
Y k d nf; a&muf&cd S &J h m ,if;a'o&Sd rD;ud;k uG,af omolrsm;?
c&pf,mefrsm;? ,[l'rD sm;ESifh aumhywpf[ak c:onhf a&S;d;k c&pf,mefrsm;onf tpkvu
kd t
f NyKH vu
kd f rGwpf vif
jzpfvmchMJuonf/
xdrk Qru ,if;olwpY k d yfMum;wGif tvGeaf usmMfum;vSaom tpvmrfph mayynm&Sirf sm;yifvQif ay:xGe;f vm
apcho
J nf/ rGwpf vifwo
Y k d nf ,if;a'o&Sd jynfow
l \
Y d k tajccHvt
Y l cGit
h f a&;udk xde;f odr;f apmifah &Smufco
J h nfjzpf
olwt
Y k d zdY k tm;ud;k tm;xm;&mrSm tpvmrfonfomvQif jzpfonf[k vufcrH w
S ,
f cl MJu
h onf/
rGwpf vifomoemjyKwo
Y k d nf oD;jcm;bmoma&; vlwef;pm;r[kwv
f nf; ,if;olwt
Y k d m; bmoma&;t&
ajrmS ufpm;uln&D ef rvdak y/ olwo
Y k d nf wpfzufwiG f ukeo
f nfrsm;? pD;yGm;a&;ynm&Sirf sm; todynm&Sirf sm; ppfo&l J
aumif;rsm; jzpfouho
J Y k d usew
f pfzufwiG f tpvmrfuk d aMunufaom tpvmrfah 'oemudjkzefcY so
D rl sm;vnf; jzpfMu
onf/ tpOftvmudk ,aeYtxd rGwpf vifwu
Y k d xde;f odr;f Edif k cf o
J h nf/ tpvmrfuk d vufcjcH if;[lonf rGwpf vif
wpfO;D \ ud,
k u
f siw
h f &m;udk MunfNhy;D vufco
H nf[al omtoduk d tpOfowdjyKoifyh gonf/

tpvmrfomoem

tmz&duwdkufodkYa&muf&SdyHk

tkrik d ,
f mrif;qufwiG f tpvmrfomoemonf tmz&duwdu
k af jrmufyid k f ;f a'oodY k a&muf&cd S &h J m ,if;a'o&Sd
ppfaoG;<uaom bmb&fvrl sK;d wd\
Y k wdu
k cf u
k d jfcif;udk cHc&h J onf/ ok&Y d mwGif rGwpf vifw\
Y k d w&m;rQwrI? pnf;urf;
ao0yfr?I tjcm ;vlrsK;d pkwt
Y k d ay: oabmxm;Bu;D rIuk d taMumif;jyK bmbm&fvrl sK;d wdo
Y k nf tpvmrf\ trmcH

 176 

tpvmrf"rArd mef

,HMkunforl sm; jzpfvmcJMhuonf/ rGwpf vifwo


d Y k nf ,if;olwu
Y k d k d tzufzufwiG f wd;k wufapcJo
h nf/ 0dZm bmom
&yfEiS h f odyb
H mom&yfwiG f xl;cReaf om ynm&Sirf sm;jzpfvmouJo
h Y k d todynm&Sirf sm;vnf; jzpfvmcJ&h onf/ rGwpf
vifw\
Y k d Oa&mywdu
k o
f Y k d pydeaf 'orS 0ifa&mufrrI sm;udk ,if;bmb&fvrl sK;d rsm;yifvQif OD;pD;cJo
h nf/ ,if;a'o&Sd
tkycf sKyo
f \
l rw&m;SO;f yrf;rIuk d wm;qD;ay;&ef zdwaf c:csurf sm;aMumifh rGwpf vifwY k d Oa&myodY k a&mufc&h J jcif;jzpf
onf/ ESpaf ygif; 800 rQ Oa&mywdu
k o
f Y k d ynmtvif;a&mifay;Ny;D aemuf aumufuspv
f aS om rke;f wD;rIpw
d "f gwf oGwf
oGi;f cH&rIaMumihf rGwpf vifwpY k d yderf S xGucf mG cJ&h on /f
pyderf S xGucf mG vmcJah om rGwpf vifwo
Y d k nf tmz&duwdu
k &f d S armfu
k d Ek d ik d if w
H iG f ajcukw,
f u
l m omoem
jyKvyk if ef;udk aZmufcsaqmif&u
G cf Mhu
J onf/ x&Dyv
k d &D d S udik &f 0efausmif;awmf? armfu
k d &k d d S zdik Zf af usmif;awmfEiS h f udik f k d
&Sd tvf tZf[&fausmif;awmfrsm;onf tmz&duwdu
k w
f iG f omoemjyKvyk if ef;twGuf Bu;D rm;aom yHyh ;k d rIrsm;udk
jzpfapcJo
h nf/ xdrk Qru tvf rk&modAifef vIy&f mS ;rI? um'&D,mqlzv
D yI &f mS ;rIEiS h f wD*smeD,m qlzv
D yI &f mS ;rIrsm;onf
tmz&duvlrnf;rsm;udk tpvmrfbufoY k d ac:aqmifEik d cf o
h J nf/ tmz&dwu
k d f taemufzufurf;ajca'otxd oGm;
a&mufum ,if;qlzo
D al wmfpifBu;D rsm;onf a'ocHw\
Y k d vlraI &;'kur sm;? obm0'Pfrsm;udk aMumuf&UH G aerIrsm;?
oef&Y iS ;f pifMu,fa&; ab;b,m a0;uGm;rIuk d aqmif&u
G af y;Edik jfcif;aMumifh tpvmrf\aomif['D f wpfyg;wnf;
aom tvm[fuk d vufcu
H ;k d uG,af om tod0ifa&mufvmcJo
h nf/ ,if;omoemjyKrsm;onf vlomrefrsm;yifjzpf
Ny;D ,if;olwu
Y k d k d rnfou
l rQ axmufyjhcH if;r&Scd /h J rnfonhaf usmaxmufaemufcH tultnDrrS ygbJ tmz&duwdu
k f
taemufzufa'owGif tpvmrfa&;&mudk ,aeYxd omoemjyKaeqJyif jzpfonf/
tmz&duwdu
k \
f omoemjyKrsm;teuf qEkqv
D yI &f mS ;rIrsm;ESihf rJ['f v
D yI &f mS ;rIuv
kd nf; avhvmoifyh g
onf/ qEkqv
D yI &f mS ;rIonf vpfAsm;ESih f tJv*f s&D ;D ,m;e,fpyf&d S *s,v
f b
D w
k w
f iG f ausmif;zGiv
h f pS u
f m vlrnf;pmay
ynm&Sirf sm;? vufryI nm&Sirf sm;? v,f,mpdu
k yf sK;d a&;uRr;f usio
f rl sm;? ppfrx
I rf;aumif;rsm;udk avhusiah f rG;jrLay;
cJo
h nf/ ,if;yk*Kv
d rf sm;onf rdrw
d \
Y k d rlvarG;&yfajr wd;k wufa&;udk qufvufaqmif&u
G Ef ik d cf o
h J nf/ rJ['f v
D yI &f mS ;
rIu ql'efe,fwiG f t*Fvyd ef ,fcsUJ udk twH;k tH;k acsreI ;f cJah om vufeufuik d v
f yI &f mS ;rI jzpfonf/ ,aeY tmz&du
wdu
k o
f nf tpvmrf\ tajccHe,fajrjzpfaeonf/ Oa&mye,fcsUJ wdo
Y k nf 15 &mpkaemufyik d ;f wGif tmz&duwdu
k o
f Ykd
udv
k ek d o
D Y k d 0ifa&mufum ,if;a'o\ obm0tvSuk d zsuq
f ;D um a&m*gxlajymaoma'otjzpf jyKco
h J nf/ vlrnf;
rsm;udk zrf;qD;um wd&pmefyrm Oa&myESih f tar&duwdu
k w
f iG f a&mif;cscMhu
J onf/ ,aeY tar&du&Sd Zpfjrpfarhae
aom vlrnf;rsm;onf jyefvnf ,if;wd\
Y k rlv,HMkunfcsujfzpfaom tpvmrfuk d vufcv
H maeMuNyjDzpfonf/
,aeYtar&du wGif vlrnf; 4 oef;ausmo
f nf rGwpf vifjzpfaeonf/

tm&Swdkuftv,fydkif;a'owGif tpvmrfa&muf&SdyHk
cvDzgBu;D 4 yg;acwfrpS tm&Swu
kd t
f v,fyik d ;f a'oodY k tpvmrfa&muf&cd S o
h J nf/ tkrik d ,
f mrif;qufwiG f

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 177 

rl wkwjfynfe,fpyftxd tpvmrfa&mufc&h J onf/ [d*s&D 758 (at'D 1350) wGif rGe*f w


k d mwmwd\
Y k zsuq
f ;D jcif;
aMumifh tpvmrf,
h Ofaus;rI A[dk b*'ufNrKdUawmf ysupf ;D cHc&h J Ny;D ,if;a'orS rGwpf viftrsK;D orD;rsm;udk ac:aqmif
cJ&h m ,if;trsK;d orD;rsm;onf wmwmvlik d ;f rsm;udk ,Ofaus;aom toGio
f Y k d ac:aqmifvmEdik cf o
h J nf/ odjYzk ifh rGef
*dw
k mwm vlrsK;d pkrsm;onf rGwpf vifjzpfvmcJMhuonf/
,if;wmwmwdt
Y k euf tkprf meDrsK;d EG,rf S wl&uDvrl sK;d wdo
Y k nf atmfwrk d eftifyg,mudk wnfaxmifNy;D Oa&m
ywdu
k ?f tm&SEiS h f tmz&duwdu
k af jrmufyik d ;f a'orsm;udk pkpnf;Edik cf o
h J nf/ odY k pkpnf;&mwGif Oa&mywdu
k &f d S blvf
a*;&D;,m;? [ef*&Dwu
Y k d d k ausmjfzwfum MopaMw;vstxd a&mufco
h J nf/ ,aeY blvaf *;&D;,m;wGif tpvmrfbm
om0if 20 % ausm&f &d S m ,if;olwo
Y k d nf wl&uDw\
Y k d omoemjzefcY rsd aI Mumifh rGwpf vifjzpfvmjcif;jzpfonf/ wl&uDvl
rs;Kdwdo
h k nf a&muf&mt&yfwiG f tzdEyd S cf rH sm;udk u,fwifrk H u v,f,mydik q
f ik d rf rI sm;ESih f v,fuRerf sm;udk ay;tyfco
J h nf/
,cif qdAk ,
D uf,el ,
D w
H iG f yg0ifNy;D ,ckvw
G v
f yfaom OZbwfupwef? wm*spu
f pwef? ud&*f pd w
f mef?
wlurmeDpwef? tZmbdik *f sef umZmudpw
efEiS h f ,ck&k mS ;wGiyf g0ifaom csicf seD ,
D mwdo
Y k nf wmwmvlrsK;d rGwpf vif
rsm;jzpfNy;D ,if;a'oudk wl&ef (Turan) [kac:Muonf/

w&kwfjynfwGif tpvmrfomoema&muf&SdyHk
tpvmrfonf wrefawmfjrwf uG,v
f eG Nfy;D 5 ESpt
f MumrSp wkwjfynfoyY k d ifv,fa&aMumif;ESih f yd;k vrf;
rwdrYk S a&muf&cdS o
Jh nf/ wkwjf ynfwiG f wrefawmfjrwf\taqGawmf qG[mADw\
Ykd *lArd mefuv
kd nf;awGU&onf/
wkwjyf nfwiG f ,aeYtpvmrfbmom0i f OD;a&rSm oef; 150 ausm&f Nyd S ;D pifu
h sejyf nfe,fwiG f tm;vH;k eD;yg; tpvmrf
bmom0ifjzpfonf/ wdik ;f &if;vlrsK;d rsm;wGif rGwpf vifvrl sK;d pk 13 pkrQ&o
d S nf/ xkrd Qruwkwjfynf tvHawmf\Mu,f
yGiw
h f pfyiG o
h f nf rGwpf vifwu
Y k d k d ud,
k pf m;jyKazmfjyjcif;jzpfonf/ wkww
f u
Y k d rGwpf vifwu
Y k d d k [D[
G ak c:Muonf/ wkwf
jynfwiG f tpvmrfonf rGwpf vifw\
Y k d ,Ofaus;rI? odraY f rGUrIEiS af h jzmifrh wfru
I k d taMumif;jy wkww
f u
Y k d vufcH
jcif;jzpfonf/
rGwpf vifwo
Y k d nf at'D 751 ckEpS f [pf*s&D 134wGif wkwef ,fpyf&d S wmudpw
f efuk d odr;f ,l&mrS wkww
f Ykd
xHrS puLjyKvyk ef nf;udk &&du
S m ,if;enf;vrf;udk urmodjYyk efvnf jzefcY scd o
J h nf/ wkwjfynfwiG f rGwpf vifwu
Ykd kd
wmwmbk&if ukAavcef (at'D 1215 - 1294) vufxufwiG v
f nf; ydrk
k d wd;k wufpmG ae&may;ch&J aomfvnf;
rif;ESiu
fh ifrif;quf (at'D 1368 - 1910 ) umvwGif tpvmrfomoemjzefcY srd u
I kd wm;qD;ydwyf ifc&H Hrk u
nSO;f yrf;ESyd pf ufjcif; vnf;cHc&Jh onf/
wpfzef uGejf rLepfacwfwiG v
f nf; trsK;d rsK;d tzHzk kH nSO;f yef;cH&aomfvnf; 1980 jynfEh pS af emufyikd ;f wGif
rGwpf vifwrY k d mS jyefvnf bmoma&;vGwv
f yfciG &f h &Sjyd efonf/ odjzY k ifh 1984 ckEpS rf pS ESppf Of[m*sD 2000 [*sf
oGm;cGi&h f &SNdy;D 0wfausmif;rsm;? bmoma&;odyaH usmif;rsm;vnf; jyefvnf zGiv
f pS cf iG &h f &Scd o
J h nf/ ,aeY wkwrf w
G pf
vifrsm;udk wl&uDpum;ajym pifuserf w
G pf vifrsm;tjzpfvnf;aumif;? wkwpf um;ajym [DrG w
G pf vifrsm;tjzpf

 178 

tpvmrf"rArd mef

vnf;aumif; awGU&SEd ik d yf gonf/ [GrD w


G pf vifrsm;rSm wkwjfy nf&d S rGwpf vifww
Y k d iG f vlrsm;pk rGwpf vifjzpfonf/

tdEd,wdkufe,fa'oodkY tpvmrfomoem a&muf&Sdvmjcif;


tdE,
d wdu
k ef ,f Indian Subcontinent [kac:aom a'oonf ,ckacwfEik d if rH sm;jzpfaom ygup
wef? tdE,
d ? b*Fvm;a'h&?f S armfv'du
k u
f Re;f ESif h oD&v
d uFmEdik if rH sm; yg0ifMuonf/
tdE,
d wdu
k ef ,fEiS f tm&Afw\
Y d k qufo,
G rf u
I a&S;ya0oPDacwfuwnf;u &Scd o
J h nf/ tdE,
d a'o&Sd
a0g[m&rsm;wGif t&AftoH;k tEIe;f &SNdy;D t&Afwu
d Y k tdE,
d Edik if u
H k d ][if;'f} [k ac:onf/ xdrk w
S pfzef tma&Asa'o
wGif rde;f uav;rsm;udk csppf Ed;k ][if'g} [k ac:vmonf/
tpvmrfuk d ouf0ifvmNy;D aemuf t&Afwo
Y k d nf ukeo
f ,
G af &;omru tpvmrfa'oemjzefcY sad &;wm0ef
&Sv
d mcJo
h nf/ tpvmrfomoemonf tdE,
d wdu
k ef ,foY k d ra&mufrD oD[Vk d u
f Re;f (oD&v
d uFm) odY k OD;pGma&mufc&h J
onf/ armfv'du
k u
f Re;f pkonfvnf; rGwpf vifqzl D olawmfpifBu;D \ pGr;f aqmifraI Mumifh tm;vH;k rGwpf vifjzpf&
onf/ ,cktcg armfv'du
k o
f nf urmay:&Sd tao;i,fq;k H rGwpf vifEik d if t
H jzpf tdE,
d ork'& mwGif &yfwnfae
onf/
at'D 7 11 ckEpS ?f tkrik d ,
f mrif;quf 0vD'v
f ufxufwiG f ppfoBlu;D rk[r'f bifef umqifro
f nf oD[Vk d f
uRe;f rSvmaom [m*srD sm;udk o,faqmifaomoabFmtm; tdE,
d urf;d;k wef;&Sd &m*sm'g[d&q
f o
kd u
l zrf;qD;rIjy
emudk ajz&Si;f &efupd E iS hf tdE,
d wdu
k ef ,f qif'ef ,foYkd a&muf&cdS o
hJ nf/ 2 ESpw
f mumvtwGi;f qif'ef ,fEiS hf
rlvw
f efa'orsm;udk odr;f ydu
k &f &SNd y;D a'ocHwu
Ykd rk[r'f bifef umqifru
f kd BuKq
d ckd o
hJ nf/ ,if;udk tdE,
d wdu
k f
e,fwiG f rGwpf vifwt
Y k d p[k qdMkuonf/ t&Afw\
Y k d yxrESih f aemufq;k H a&muf&rd S I jzpfonf/ tma&AsjynfwiG ;f ppf
umvwGif tJ[f avAdu
k (f o)rsm;vnf; tdE,
d odY k 0ifa&mufpwnf;cs aexdik MfuNy;D olw\
Y k d tEG,u
f k d q,'ftEG,f
[k ac:onf/
tdE,
d wGif t&ADoY k d yxrqH;k jyefqak d omusr;f rSm q'geofusr;f jzpfonf/ jyefqo
k d rl mS ocsmF ynm&SiBfu;D
tdA&f m[ifrf zZm&Dqo
k d jlzpfNy;D ,if;usr;f rSm Ak'b
momESiph f yfvsO;f aom taMumif;t&mjzpfonf/ &aohw\
Y k d w&m;
tm;xkwrf t
I aMumif;jzpf pdw0f ifpm;zG,jfzpfonf/ ,if;umvtwGi;f ,ck ygupwefEik d if &H &d S m a'otawmfrsm;
rsm;&Sd vlik d ;f rsm;onf a&S;d;k pOfvmudk pGeNYyf ;D tpvmrfuk d vufcv
H mNyjDzpfonf/ tpvmrfonf ,if;a'o&Sd jynfol
wdY k tpOftquf SO;f yrf;ESyd pf ufcaH e&rIuk d zsuo
f rd ;f ypfEik d cf o
h J nf/ xdjYyk if ZeD;r,m;tm; ESyd pf ufjcif;udw
k m;jrpfNy;D
vlaerIpepfukd jyKjyifjyKvyk af y;cJo
h nf/
t&Afw0Y d k ifa&mufNy;D aemuf ESpaf ygif; 300 tMumwGif tmz*efe,fom;wdY k tdE,
d a'oodY k 0ifa&mufjcif;
jzpfonf/ tmz*efom;wdo
Y k nf rlvu Ak'b
mom0ifrsm;jzpfonf/
tr&f eqD&w
G 'f eD f ]qAkuo
f *D eD }f (c&pfou&mZf - 980)
r[fr'k *f Zfe0D
(c&pfou&mZf - 997)

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 179 

ordik ;f taxmuftxm;t& yxrqH;k omoemjyKy*k Kv


d t
f jzpf a&Sctdprf mtDvf vm[d&k u
D k d awGU&onf/
'gom*ef*sb
f cf&f S [l*sL0&Dac: omoemjyK qlzBDu;D onf ausmMfum;vSonhf wapmif0zk u
f sr;f Bu;D u&Szv
k f r[*sLAf
usr;f ESih f tjcm;usr;f trsm;tjym;udv
k nf; jyKpck o
h J nf/ ,if;yk*Kv
d w
f o
Y k d nf a'ocHw\
Y k d pmaypum;rsm;udk oif,cl h J
Ny;D a'otwGi;f omoemjyKEik d cf o
h J nf/

at'D 1186 rS 1235 cktwGif; rGwfpvifwdkY\ tkyfcsKyfa&;tajctaerSm


rk[r'f bifef umqifrf aemufyik d ;f ESpaf ygif; 500 eD;yg;txd qif'ef ,frS a'vDNrKdUtxd ra&mufcyh J g/ od&Y k mwGif
tpvmrfbmom0ifw\
Y k d OD;a&rSm qlzo
D al wmfpifBu;D wd\
Y k omoemjyKjcif;aMumifh wd;k yGm;vmcJo
h nf/ tmz*efb&k if
rsm; r&Sad omtcg olw\
Y k d emcHawmfuRerf sm;u tdE,
d Edik if u
H k d tkycf sKycf o
h J nf/ ,if;uRe;f rsm;tkycf sKyaf omacwfwiG f
,cifu [dEL wd\
Y k ESyd pf ufraI Mumifh vH;k 0eD;yg;NyKyd suaf eNy;D jzpfaom vufusef Ak'b
mom0ifrsm;ESih f tcsi;f yGm;cJMhuonf/
odjYzk ihf Ak'b
momonf tdEr d S tjrpfjywfc&h J onf[k qdMkuaomfvnf; ,aeYtxd Ak'b
momrSm tdE,
d Edik if w
H iG f
vlO;D a& oef;cs
D ud;k uG,af ombmom jzpfaeygao;onf/ pifppf Ak'b
momudk aysmufysuaf pcJah omolwrY k d mS rGwf
pvifwt
Y k d vsiu
f tkycf sKycf ah J om [dEL bk&ifrsm;jzpfonfuk d ordik ;f wGif xif&mS ;pGmawGU&ygonf/
uRet
f yk cf sKyaf omacwf (at'D 1206-1290) a'vDNrKdU&Sd urmausmf ukoAk rf eD m&marQmpf ifuk d ukoAk 'k ifef
tdik af Au wnfaqmufco
hJ nf/ cvf*srD if;quf (at'D 1290-1320) ESihf o*fvu
k rf if;quf (at'D 1321-88)
wdo
Y k nfvnf; tmz*efEiS h f yxefrsm;jzpfMuNy;D Ak'b
momrS rGwpf vifjzpfvmolrsm; jzpfMuonf/

*D,mql'ifef o*fvkufrif;qufacwf (at'D 1325) txd omoemjyKtajctae


t&Sio
f jlrwf cGg*sm rltEd 'G 'f eD f t*srf &D D (usp&f w
S ,
D mvrf;pOf) onf tvGeu
f s,jfyefaY om wapmif0zk v
f rf;pOf
jzpfonf/ eDZmrD,mESihf qGA&D ,
D mponfjzihf toGit
f rsK;d rsK;d jzihf tdE,
d wdu
k ef ,fwiG &f adS eaom y&rwusiphf Of
jzpfonf/
a&Scb
f [m0k'f 'DeZf u&D,m? a&Scf qG'k''f eD ?f a&Scf &uEk''f eD f tAlvf zao[f(yef*syaf 'o)? q,'f *svmvf
qlcl f blcg&D? cGg*smukoAk 'k 'f eD f bcfo,
D &fumuD '[fv0D? a&Scf ckvt
f mvrf bmbmz&d'f *ef*s&f u
S &f? qlvo
f mEkvf
r&Smtdcf cGg*smeDZmrk'eD f r[fbb
k f tDvm[D? uif&mromESih f tprmtDvw
D rY k d S omoemjyK tdE,
d wdu
k ef ,fom;wdY k
twGi;f abmif0&f mESihf cd*k smrGwpf vifrsm; ay:aygufvmjcif;? cvf*srD if; (at'D 1290-1320) txd umvwGif
tpvmrfomoemonf tdE,
d wdu
k ef ,ftwGi;f odY k xd;k azmuf0ifa&mufcNhyJ ;D jzpfonf/
a'gufwm om&mqif(tdE,
d ordik ;f q&mBu;D ) \ ][dEL 0g'tay: tpvmrfMh oZm} (Influence of Islam On Hinduism) wGif rGwp
f vifw\
Y k d vlraI &;ESih f Edik if aH &;udk cs;D usL;azmfjyxm;onf/ a'gufwm [efwm\
Indian Islam ESih f ygarmu qmaomruf\ *sm'lemofww
Y k d iG f rGwpf vifwaY k d &muf&NdyS ;D aemuf tdE,
d Edik if t
H ajct
aeudk atmufygtwdik ;f azmfjyonf/

 180 
1/
2/
3/
4/
5/

tpvmrf"rArd mef

Edik f if &H yfjcm;ESih f qufqaH &;aumif;vmNy;D a&aMumif;jzihf pD;yGm;a&;jzpfxeG ;f vmcJo


h nf/
tdE,
d wdu
k ef ,fwiG f Nird ;f csr;f om,m zGUH NzK;d vmcJo
h nf/
wpfajy;nDtyk cf sKyaf &;pepfaMumifh jynfow
l Y k d nDrQaom tcGit
h f a&;cHpm;&onf/
vlwef;pm;cGjJcm;rIuif;rJah om 0wfpm;qif,ifrEI iS h f vlraI &;tajctae ay:xGe;f vmonf/
tif'-k d tpvmrfrpftmwf[al om qef;opfaom,Ofaus;rI? todynm? twwfynmESih f Adou
k mvuf&m
rsm; ay:xGe;f vmcJo
h nf/
6/
bmompum; rsm;jym;vSaom tdE,
d wdu
k ef ,ftwGi;f tl&'lpum; ay:aygufvmcJo
h nf/
7/
wnfNird af omtajctaeaMumifh pD;yGm;a&;ESih f vlraI &;tajctae wd;k wufzUH G NzK;d vmcJo
h nf/
8/
ordik ;f jyKpak &;tod 0ifvmcJo
h nf/
9/
aomif['D t
f awG;tjrif? wapmif0zk f ESih f qufo,
G af om bmom&yftodtjrifrsm; ay:xGe;f vmonf/
10/ ppfraI &;&mESih f ,Ofaus;rIwiG f wd;k wufzUH G NzK;d vmcJo
h nf/ tcsurf sm;onf at'D 1325 ckEpS t
f xd umv
wGif tdE,
d wdu
k ef ,fa'owGif zGUH NzK;d wd;k wufvmaom tajctae jzpfygonf/
at'D 1325 ckEpS w
f iG f qlvw
f ef *,mql'eD f o*fvu
k f uG,v
f eG cf o
h J nf/ olonf tdE,
d Edik if BHu;D udk tus,f
jyefY qH;k wnfaqmufco
h J jlzpfonf/
qlzBDu;D qlvw
f mElvf r&SmtDcf eDZmrk''f eD f uG,v
f eG cf o
h J nf/
at'D 1398 ckEpS w
f iG f wmwmppfb&k ifwrD ;l tdE,
d odY k 0ifa&mufc&h J m vlaygif; 800 ausmf owfjzwfco
h J nf/
vlrsK;d bmomra&G; cHvu
k d &f onf/ 16 &mpktpOD;ydik ;f wGif a'vDNrKdUawmf zdzk &Jjzpfc&h J Ny;D 1526 ckEpS w
f iG f r*db
k &k if bm
bm&f a'vDuk d odr;f ydu
k cf o
h J nf/ 1530 ckEpS w
f iG f bmbm&fu,
G v
f eG cf &h J m bmbm&f\ aowrf;pmu pdw0f ifpm;p&m
aumif;onf/ tem*wftyk cf sKyo
f w
l t
Y k d wGuf vrf;Tecf sujzf pfonf/ aowrf;pmyg tcsurf sm;rSm . . .
1/
bmoma&;wGif t,lroD;ygESi?h f tjcm;olw\
Y k d bmoma&;udk tav;xm;yg/ ausmom; &ifom; rcGjJcm;ygESi/h f
2/
EGm;owfjcif;udk twwfEik d q
f ;k H a&Smifyg/ tjcm;olwY k d pdwNfiKjdiifatmif rjyKygESi/h f
3/
tjcm;bmom0ifwY k d ae&mXmersm;udk av;pm;yg/ rzsuq
f ;D ygESi/h f tpOftNrJ w&m;rQwrIuk d vufuik d jfyKyg/
4/
tpvmrfah &;&mudk jzefcY s&d mwGif t"renf;udk roH;k ygESi/h f vSywifw
h ,faomenf;jzihf jzefcY syd g/
5/
&St
D [fEiS h f pGEt
D Mum; y#dyuuk d a&Smifyg/ odY k jyKygu tpvmrftiftm; usqif;rnf/
6/
jynfow
l \
Y k d oabmobm0udk rwlnaD om &moDtjzpf owfrw
S af jz&Si;f ay;yg/
bmbm&fr&So
d nhaf emuf om;jzpfol [krm,Gef bk&ifjzpfvmcJo
h nf/ odaY k omf ,if;aemufyik d ;f tkycf sKyo
f w
l Ykd
onfvnf;aumif;? [dEL bmom0ifrsm;wGif wd;k wufaomtjrif ay:xGe;f vmjcif;aMumifv
h nf;aumif;? Oa&mywdu
k f
om;wdY k e,fcsUJ um tdE,
d wGif ae&m,lEik d jfcif;aMumifv
h nf;aumif; rGwpf vifw\
Y k d tkycf sKyaf &;tiftm;rSm avsmh
enf;vmcJo
h nf/ rlvu&Scd ah J om rGwpf vifwo
Y k d nf ynma&;? pD;yGm;a&;ESih f Edik if aH &;wGif xufjrufaomfvnf; aemuf
ydik ;f umvwGif ,d,
k iG ;f oGm;cJMhuonf/ odjYzk ihf NAw
d o
d Qwu
Y k d 19 &mpkwiG f tdE,
d udk odr;f ,lEik d cf jhcJ if;jzpfonf/

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 181 

rGwpf viftyk cf sKyo


f w
l o
Y k d nf olwY k d ;k H pdu
k &f m a'vDNrKdU0ef;usiu
f yk d ifvQif omoemjyKEik d jfcif; r&Scd yh J g/ tdE,
d
wdu
k ef ,fa'owGif omoemjyKy*k K dvw
f rY k d mS qlzo
D al wmfpifBu;D rsm;jzpfNy;D 15 &mpkaemufyik d ;f umvwGif qlzw
D \
Ykd
BuK;d pm;rIaMumifh u&Srf ;D ,m;jynfe,f? b*Fvm;jynfe,f? tmoHjynfe,fww
Y k d iG f tpvmrfuk d vufco
H rl sm; vlrsm;pk
jzpfvmcJo
h nf/
,aeY tdE,
d wdu
k ef ,fa'o\ vlO;D a& xuf0ufausmo
f nf tpvmrfuk d ouf0if,Mku
H nforl sm; jzpf
Muonf/

ta&SUawmiftm&S&Sd rav;a'oodkY tpvmrfa&muf&SdyHk


ta&SUawmiftm&S&d S tif'ek d ;D &Sm;? rav;&Sm;? blEik d ;f ? zdvpfyik d Ef iS h f puFmyla'oodY k tpvmrfomoemonf
ukeo
f nfrsm;ESih f qlzo
D al wmfpifwrY k d w
S pfqifh a&muf&cd S o
h J nf/ a'oodY k tpvmrfomoema&mufcsed o
f nf pydef
ESihf b*'ufww
Ykd iG f rGwpf vifrsm; usq;kH aecsed w
f iG f jzpfonf/ T.W Arnold u ol\ ausmMf um;vSaom The
Preaching of Islam usr;f \ed'gef;wGif a&;om;xm;yHu
k rGe*f w
k d Y k d b*'ufuk d (at'D 1258) wGif 0ifa&mufum
tAq,
D mrif;qufuk d zsuq
f ;D ypfcesd w
f iG v
f nf;aumif;? rGwpf vifwY k f d pyderf S zg'Derfb&k if\ (at'D 1236) wGif ESix
f w
k cf H
ae&csed w
f iG f tpvmrfomoemonf qlrm;Mwm;uRe;f wGif ajcukw,
f u
l m rav;uRe;f pkrsm;wGif wd;k wufpmG 0if
a&mufEik d cf NhyJ ;D jzpfonf/ xdrk Qru rGwpf vifwo
Y k d nf tmz&duwdu
k f tv,fyik d ;f a'o wkwjfynfEiS h f tm&Swu
kd f
ta&SUawmifbuf uRe;f pkrsm;wGif olw\
Y k d ,HMkunfcsurf sm;udk ydaY k qmifaeNy;D jzpfonf/
,aeYacwfumvwGif tpvmrfomoemonf armfu
k d rk d o
S nf ZefZb
D muRe;f txdaom a'o? qD,v
kd t
D eG f
rSonf qdu
k af A&D;,m;txdaom a'o? wkwjyf nf? abmhpeD;,m;rS e,l;*Det
D xd us,jyf efaY oma'oodY k a&muf&ad S e
NyD jzpfonf/ xkrd Qru ydv
k efpum;ajymaom wmwmrGwpf vifrsm;udk vDoal t;eD;,m;wGiv
f nf;aumif;? u,f0ED ?k d
0dvt
f ?kd *dek af 'owGiv
f nf;aumif; awGU jrif&ouJo
h Ykd 'wfcspf um;ajym rGwpf vifrsm;udk auhyu
f v
kd ekd w
D iG v
f nf;
aumif;? taemuftif',
D muRe;f pkwiG f tdE,
d rS aqmif,cl ah J om v,fuv
l rD w
S pfqifv
h nf;aumif; tpvmrfonf
a&muf&ad S eNy;D jzpfonf[k ol\ 19 &mpkuek q
f ;k H csed w
f iG f a&;om;cJah om usr;f wGif a&;om;xm;onfuk d awGU&onf/
pma&;olusr;f jyKcsed f (1896 ckEpS )f wGif urmrY w
G pf vifO;D a&rSm oef;aygif; 200 &Sad omfvnf; ,aeY 2000 jynhEf pS f
wGif urmrY w
G pf vifO;D a&rSm oef;aygif; 1200 ausmaf eNy;D jzpfonf/

Oa&mywdkufodkY tpvmrfomoema&muf&SdyHk
rGwpf vifwo
Y k d nf a&muf&&d S m t&yfwiG f tpvmrfuTejfyaom vlaerIpepfypk H jHzifh b0wnfaqmufcMhu
J
onf/ odjYzk pf ,if;xGe;f yaomtvif;udk cHpm;vmcJ&h aom a'ocHrsm;onf tpvmrfuk d pl;prf;chMJuonf/ ,if;
aemuf vufccH Mhu
J jcif; jzpfonf/
rGwpf viftyk cf sKyo
f w
l o
Y k d nf a&muf&mt&yfwiG f tpvmrf\ tajccHjzpfaom nDrQjcif;ESih f w&m;rQwjcif;
udk usio
h f ;k H Hrk u tpvmrf\ tajccHvUl tcGit
h f a&;udk tjynht
f 0 ay;tyfEik d cf o
h J nf/ a'ocHw\
Y k d edru
h f saom

 182 

tpvmrf"rArd mef

b0udk jri w
h f ifay;Edik cf o
h J nf/ v,f,majrESih f ud,
k yf ik d f ydik q
f ik d jfcif;udk todtrSwjfyKco
h J nf/ uRejfyKjcif;udk wm;qD;
cJo
h nf/ odt
Y k m;jzihf tpvmrfuk d a'ocHwu
Y k d tm;ud;k tm;xm;&mtjzpf jrifomvufcv
H mjcif; jzpfonf/
Oa&mywdu
k o
f Ykd tpvmrfonf pydev
f rf;aMumif;tm;jzihv
f nf;aumif;? armfvwmvrf;aMumif;tm;jzifh
vnf;aumif; 0ifa&mufc&h J m pydeaf 'owGif omoemjyKvyk if ef;udk aZmufcsaqmif&u
G jfcif;r&Sad omfvnf; rGwpf vif
wdY k pyderf S xkwcf &H csed f 1492 ckEpS w
f iG f pydeaf 'owGif tpvmrfuk d ouf0iforl sm;rSm 3 oef;ausmf &Sad eNy;D jzpfonf/
,if;rGwpf vifwu
Y k d k d twif;t"rtm;jzihf rlvbmomw&m;udk ul;ajymif;&ef awmif;qdv
k mcJ&h m ,if;olwo
Y k d nf ,Hk
Munfcsuu
f k d rypfy,fbJ a'orSxu
G cf mG um tmz&duwdu
k af jrmufyik d ;f a'oodY k ajymif;a&TUcJ&h m vrf;c&D;wGif xuf0uf
ausmrf mS owfjzwfjcif;cHc&h J onf/ 'kw,
d vrf;aMumif;rSm armfvwmuRe;f rSwpfqifh ,aeY xif&mS ;pGm&Sad eaom udq
k kd
Adak 'o? tvfaA;eD;,m;ESih f abmhpeD;,m;a'oodY k tpvmrfomoem a&muf&jdcS if;jzpfonf/ onf 14 &mpkEpS f
rwdik cf if jzpfygonf/
19 &mpkEpS f aemufyik d ;f umvwGif Oa&mywdu
k o
f m;wdu
Y k tm&SEiS h f tmz&duwdu
k af 'oodY k e,fcsUJ c&h J m trsm;
tm;jzifh rGwpf vifwEY k d iS h f qHak wGUcJ&h onf/ jyifopfonf tmz&dwu
k d af jrmufyik d ;f a'oudk olw\
Y k d ydik ef uftjzpf aMunm
cJo
h nf/ ,if;a'orS jynforl sm;onf jyifopfEik d if o
H Y k d a&muf&cd S o
h J nf/ ,aeY jyifopfEik d if w
H iG f tpvmrfbmom0ifwY k d
rSm 'kw,
d trsm;qH;k 6 oef;eD;yg;rQ &Sad eonf/ uJo
h yY k d if tmz&duwdu
k rf S vlrnf;rsm;udk zrf;qD;um; tar&du
wdu
k af wmifbufEiS h f ajrmufyid k f ;f Edik if o
H Y k d aqmif,cl &h J m ,if;olwEY k d iS t
h f wl tpvmrfonf a&muf&cd S o
h J nf/ tar&duef
jynfaxmifp&k d S vlrnf;rsm;onf jyefvnf tpvmrfuk d OD;vSnv
h f mcJ&h m ,aeY vlO;D a& 6 oef;ausmo
f nf rGwpf vif
rsm; jzpfonf/ tar&duwdu
k af wmifbuf Edik if rH sm;wGiv
f nf; rGwpf vifr&Sad oma'o[l r&Sad y/
NAw
d o
d Qw\
Y k d uRejfyKraI Mumifh t*FvefEik d if w
H iG f tpvmrfa&muf&cd S ah J y&m ,aeY oef;aygif;rsm;pGm rGwpf vif
rsm; udk awGU jrifEik d o
f nf/ *smrPDEif k d if w
H iG v
f nf; wl&uDEiS h f tvfab;eD;,m; EG,zf mG ;wdaY k Mumifh tpvmrfonf 'kw,
d
vltrsm;qH;k ud;k uG,af ombmom jzpfaeygonf/ ,aeY Oa&my vlO;D a& 10 % onf tpvmrfuv
k d ufco
H rl sm; jzpf
Muonf/
,aeY urmay:wGif tpvmrfomoemonf tzGUH Nz;Kd qH;k ESih f tus,jyf efq
Y ;k H aom bmomomoemtjzpf tm;
vH;k u vufcMHuonf/ ,kwpf t
G qH;k a&cJaom ajrmuf0if;k d pGe;f a'o&Sd tufpuD;rd;k vlrsK;d rsm;yifvQif tpvmrfuk d
vufc,
H Mku
H nfaeNyD jzpfonf/ onfrmS tpvmrf\ cdik Nf rw
J nfwah H om oabmobm0aMumifyh if jzpfonf/
tvm[ft&Sijfrwfu urmwnfoa&GU tpvmrfuk d vufccH s;D jri rh f nf[k uwdjyKxm;awmfro
l nf r[kwyf gavm/

OLN OLN OLN

tpvmrf\ pD;yGm;a&;
tajccHvrf;Tec
f sufrsm;
*sm0d'o
f ef; B.Sc (Chem.)

tpvmrf\ pD;yGm;a&;tajccH vrf;Tecf suf


pD;yGm;a&;jyem&yfonf ,aeYtxd vlom;wdY k vspv
f sLIr&aom ta&;udpjzpfaeayonf/ urmay:
wGif aiGaMu;tvsyH ,fr?I o,HZmwayg<u,f0rI? tzufzufwiG f wd;k wufaerI? pD;yGm;a&;qdik &f mtjrifrsm;\ qifu
h J
wd;k wufvmrItMum;rSmyif ,aeYtxd urm\vlO;D a& 60 &mEIe;f ausmrf mS qif;&J? iwfrw
G rf rI sm;uho
J aY k d om pD;yGm;a&;
rajyvnfr'I Pfuk d cHpm;ae&qJjzpfonf/ pD;yGm;a&; tajctaeaumif;udk zefw;D rI[o
l nf ukex
f w
k pf rG ;f tm;udk
jriS w
f h ifa&;oufoufomru aumif;rGeo
f ef&Y iS ;f zswv
f wfaom vlrt
I zGUJ tpnf;wpf&yfuk d zefw;D ,lrv
I nf; yg0if
aMumif;udk ygarmu AD?G at? 'Dref (V.A. Demant) uho
J aY k d om pD;yGm;a&;yg&*lwu
Y k d vufcaH wmif;qdak eMuonf/
[ Prof V.A. Demant, Religion and the Decline of Capitalism, New York, 1952 P. 147]

tpvmrf\ pD;yGm;a&;tajccHrsm;
tpvmrf\pD;yGm;a&;tajccHrsm;onf atmufygtcsurf sm;ay:wGif rlwnfwnfaqmufxm;onf/

1/

toufarG;0rf;ausmif;rI? ud,
k u
f siw
hf &m;ESifh bmomw&m;wd\
Yk qufpyfrI

tpvmrfu vlwpfO;D csi;f jzpfap? vlt


Y zGUJ tpnf;wpf&yfujkzd pfap rlvucH,cl sujfzpfonf ]pD;yGm;a&;onf
pD;yGm;a&;omjzpfonf/ bmom,HMkunfcsuEf iS f h rnforY k d Q roufqik d }f [laom t,ltqudk y,fzsuo
f nf/ pD;yGm;a&;
ESif h toufarG;0rf;ausmif;rIvyk if ef;&yfwiG f ud,
k u
f siw
f h &m;ESif h bmomw&m;qdik &f m ,HMkunfcsurf sm;onf wku
d f
du
k yf wfoufonf[k uk&t
f mefuqdo
k nf/
]tdk - tDrmef,Mku
H nfot
l aygif;wdY k *sKrt
k [faeYwiG f qGvmof0wfjyK&ef tmZmefE;I d aqmfaomtcg toifwY k d
onf tvm[ft&Sijfrwfuk d owd&wrf;w&efomG ;MuNy;D ta&mif;t0,fuk d pGev
Yf w
T Mfuyguke/f tu,f ,if;t
aMumif;udo
k jdrifvQif taumif;qH;k jzpfonf/ xkaY d emuf qGvmof0wfjyKNy;D aomtcg yx0DajrBu;D ay:wGif us,jfyefY

 184 

tpvmrf"rArd mef

pGmjzifh tvm[ft&Sijf rwf\ aus;Zl;awmfjzpfonfh pD;yGm;&SmrIuk d jyKMuyguke/f xdrk w


S pfyg; tvm[ft&Sijf rwfuk d
tpOfowd&vsuf &SMduyguke/f odt
Y k m;jzifh toifwo
Y k d nf atmifjriforl sm;jzpfrnf/ (uk&t
f mef - 62 ; 9-10)
usr;f awmfjrwfu&k t
f mef\ rsm;ajrmifvpS mG aom ae&mrsm;wGif toufarG;0rf;ausmif;rIuk d ADz'fvv
G m [f
[kqx
k d m;onf/ pD;yGm;a&;&m ukeo
f ,
G rf o
I nf tvm[ft&Sijfrwf\ ay;urf;rIwpf&yfjzpfonf[k ,HMkunfow
l \
Ykd
pdww
f iG f rSw,
f al ponf/ pD;yGm;a&;&mwGif tvm[ft&Sijfrwfu owfrw
S af y;xm;aom pnf;rsO;f pnf;urf;udk vdu
k f
em&ef rGwpf vifww
Y k d iG f wm0ef&o
d S nf/ onf tvm[fx
h aH wmfrmS jyXmef;xm;csuw
f pf&yftjzpf pdww
f iG pf NJrG aJ p
onf/ rGwpf vifvUl tzGUJ tpnf;wdo
Y k nf tjcm;tjcm;aom wm0ef&yfrsm;udk xrf;aqmif&mwGif tvm[ft&Sijrf wf\
vrf;nTecf suu
f k d vdu
k ef m&ouho
J Y k d pD;yGm;a&;ESif h toufarG;0rf;ausmif;rIwiG v
f nf; xyfcsyrf uGmvku
d ef m&ygrnf/
odjYzk pf ppfreS af om ,HMkunfol rGwpf vifw\
Y k d *kP&f nfuk d usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu azmfjy&mwGif atmufygt
wdik ;f qdx
k m;onfuakd wGU&onf/
] ,if;olwo
Y k d nf ta&mif;t0,fEiS f h pD;yGm;ukeo
f ,
G rf I vkyif ef;&yfrsm;udk xrf;aqmifaepOfumv
tvm[ft&Sijfrwfuk d owd&apaomtvm[fopd w
d o
f nf olww
Y k d iG f owdvwfvw
G jfzpf&onf
[kr&Syd g}/ (uk&t
f mef - 24 ; 37 )
azmfjyygtm,wfwiG f ]Zdu&d v
d v
f [f}onf tvGeaf v;eufaom oabmw&m;udk azmfjyjcif;jzpfonf/
t"dym ,fq&k d if;um; rnfonht
f csed w
f iG rf qdk tvm[fopd w
d ?f tvm[fuk d owd&jcif;onf olww
Y k d iG f &Sad eonf[l
aom todyifjzpfonf/ xdjYyk if usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f uwd0efccH suf pmcsKypf mwrf;ESif h oufaocHrEI iS h f pyf
vsO;f aom vrf;nGeaf zmfjycsuu
f v
k d nf;ay;xm;onf/ ukeyf pn;f rsm;udk csed w
f ,
G rf ?I a&maESmrIponft
h rIuk d rSeu
f ef
atmifjyKa&;ESif h pyfvsO;f usr;f awmfjrwfu rawmfrw&m;rIaMumifh vlt
Y zGUJ tpnf;wpfcv
k ;k H yifvQif ysupf ;D cH&
onf[k ordik ;f oufaoom"uESif h azmfjyxm;onfuk d awGU&onf/ usL;vGerf rI sm;onf Bu;D rm;aom &mZ0wfrrI sm;
udk jzpfxeG ;f vmaponf[k uk&t
f mefuazmfjy&if;u pD;yGm;a&;tajccHEiS f h ud,
k u
f siw
h f &m;qdik &f m bmoma&;,HMkunf
csuw
f \
Y k d qufpyfru
I k d rD;armif;xd;k jyonf/ odt
Y k m;jzifh tpvmrf\pD;yGm;a&;tajccH (Approach) ud,
k u
f sih f
w&m;\ av;eufrI (Normative) udk azmfjyygonf/

2/ pD;yGm;a&;ESif h toufarG;0rf;ausmif;rIvyI &f mS ;jcif;\ av;eufrEI iS f h tqift


h wef;
tpvmrfonf yx0DurmajrBu;D omru avmuBu;D wpfcv
k ;k H onf vlom;wdt
Y k wGuf tuJjzwfqef;
ppf&mae&m[k owfrw
S x
f m;onf/ vlom;wdt
Y k m; olw\
Y k d toufarG;0rf;ausmif;rIEiS h f vlom;wd\
Y k tcuftcJrsm;
udk ajz&Si;f ausmv
f mT ;Edik &f ef tpGr;f ukeBfuKd;pm;vIy&f mS ;rI jyKaponf/ onfuk d pD;yGm;a&;ynme,fy,fwiG f ukex
f w
k f
pGr;f tm;jriS w
h f ifBh uKd ;pm;jcif; (Production) [kac:onf/ t&if;&Sipf ;D yGm;a&;pepfwiG f tjrwftpGe;f &&Sad &;udk OD;
wnfMuaomfvnf; tpvmrfph ;D yGm;a&;pepfwiG f ukex
f w
k pf rG ;f tm;jriS w
f h ifum tvm[ft&Sijfrwf\ zefqif;cHvl

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 185 

om;wd\
Y k pm;0wfaerIuk d zGUH NzKd;wd;k wufvmatmifjyKjcif;onf t"du[lonf tajccH cH,cl suu
f k d OD;wnfxm;onf/
usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f tvm[ft&Sijfrwfu vlom;wdt
Y k m; ] {uefrck s igt&Sijrf wfonf toifwu
Y k d k d yx0DajrBu;D ay:wGif aexkid cf iG f h tcGit
h f vef;udk ay;tyf
onf/ ,if;yx0DajrBu;D wGif toufarG;0rf;ausmif;Ekid af om ypn;f udv
k nf; zefw;D ay;cho
J nf/}
(uk&t
f mef - 7 ; 10 )
] toifwrY k d jrifMuoavm/ {ueftrSef tvm[ft&Sijfrwfonf toifwt
Y k d usK;d &Sad pzdY k aumif;
uifrsm;wGi&f ad S om t&mrsm;udv
k nf;aumif;? yx0DajrwGi&f ad S eaom t&mrsm;udk toifwt
Ykd
wGuf odr;f BuKH;toH;k csEik d af pawmfro
l nf/ toifwt
Y k d wGuf jrifEik d af om aus;Zl;awmfrsm; rjrifEik d f
aom aus;Zl;awmfrsm;udk jynfph ak H pawmfrv
l u
dk o
f nf/} ( uk&t
f mef - 31 ; 20 )
tajccHusaom tcsurf sm;udk rlwnfNy;D aemuf tpvmrfu vlom;wdu
Y k k d BuKd;yrf;jcif;? vIy&f mS ;jcif;ESif h
ke;f uefjcif;rsm;udk enf;vrf;rsK;d pHu
k sio
hf ;kH um pD;yGm;a&;wk;d wufcifkd Nf rv
J matmif aoG;aqmifonf/ odt
Yk m;jzifh
vlt
Y zGUJ tpnf;rSonf vlwpfO;D csi;f txd pD;yGm;a&;ESih f toufarG;0rf;ausmif;rIrsm;udk a&mif;csumBuKd;yrf;aponf/
odY k pnf;H;k ac:aqmif&mwGif atmufygenf;vrf;toG,o
f ,
G u
f k d usio
f h ;k H azmfaqmifcaJ h Mumif; awGU&onf/
(u) vufawGUusijhfcif;r&Sad om b0wnfaqmufr?I tvkyv
f ufrEJh iS fh awmif;&rf;pm;aomufru
I kd Iwcf sjypf
wifNy;D ,if;odaY k om vkyaf qmifcsurf sm;udk ydwyf ifwm;qD;cho
J nf/ wrefawmfjrwf\ Mo0g'rderY f mS csuw
f pfcu
k ] toifwo
Y k d nf vIy&f mS ;rIrpJ h mG vufay:vufwifNy;D toufarG;0rf;ausmif;rIurk d jyK? xdrk w
S pfzef ]tvm[f
t&Sijf rwf uReaf wmfrsK;d wdu
Yk kd dZk &D u
d m ay;oem;yg}qdk EkH iS rhf Ny;D yg/ qkreG af wmif;cHjcif;ESit
fh wl ke;f uefvyI &f mS ;rI
vnf;jyK&ygrnf/ toifwo
Y k d &d rnfh tcsuu
f m; rd;k ay:u a&Tr;k d ? aiGr;k d &Gmcsonf[
l r&Syd g/
aemufxyf Mo0g'awmfwpfcw
k iG v
f nf; wrefawmfjrwfu rdeMYu
f m;awmfro
l nfrmS ] toifwt
Y d k zdY k ke;f uef
vIy&f mS ;jzif;jzifh toufarG;0rf;ausmif;rIonf awmif;&rf;pm;aomufraI Mumifh ud,mrofaeYwiG f rsuEf mS ay:wGif
tpGe;f &mxifaejcif;xuf aumif;rGerf nfjzpfonf/ ( tAl'g0l;'fusr;f )
(c) tpvmrfu 0rf;pma&;twGuf vIy&f mS ;ke;f uefjcif;udk rGwpf vifwt
Ykd ay: z&ZfrjyKrae&wm0eftjzpf
jyXmef;xm;onf/ uefZv
k t
f rvfusr;f wGif azmfjyxm;onfh wrefawmfjrwf\ Mo0g'awmfu ] toifwo
Y k d nf z*s&f
qGvmof0wfjyKNy;D csed rf pS 0rf;pma&;twGuf ke;f uefvyI &f mS ;yg/ z*s&f zf wfNy;D tdypf ufraeygESi/h f } aemufxyfMo0g'
awmfwpfcw
k iG f wrefawmfjrwfu ]avmuBu;D wGif *kP&f nf[o
l nf Opmypn;f ayg<u,fum tvQyH ,fjcif;jzpfNy;D
tmac&of\ *kP&f nfum;oyfu0g[f tvm[fopd w
d &f v'fEiS h f aumif;jrwfaom aexkid u
f siBhu
f rH yI ifjzpfonf/}
(uefZv
k f [umtdu)f
avmuD\a0pkEiS h f pyfvsO;f Ny;D usr;f awmfjrwfu&k t
f mefuvnf; atmufygtwdik ;f owday;xm;onfuk d
awGU&ygonf/

 186 

tpvmrf"rArd mef

]toifwo
Y k d nf avmuDtwGi;f toifw\
Y k d a0pka0yHrk sm;udk arhavsmjh cif;r&Syd gapESi/h f }
(uk&t
f mef - 28 ; 77)
wrefawmfjrwfu [vmvformtmZD0enf;vrf;jzifh pD;yGm;&Smjcif;udk qGvmof0wfjyKjcif;aemuf tBu;D rm;
qH;k z&Zfwm0ef tjzpf jyXmef;xm;onf/ tpvmrfo
h rdik ;f wGif ke;f uefvyI &f mS ; pD;yGm;&Smjcif;ESih f ywfoufaomt
aMumif;t&mrsm;udk trsm;tjym; azmfjyxm;&m wrefawmfjrwfacwfu taMumif;wpfcu
k k d azmfjyvkyd gonf/ wref
awm jrf wfu qG[mADwpfyg; pD;yGm;a&;tajctaeysuaf eonfuk d jrif&aomtcg wrefawmfjrwfu xdq
k mG [mADBu;D
udk ]toifw
h iG f ydif k q
f ik d af omt&m wpfpw
k H pf&m &Sad eovm;}[k ar;&m xdyk *k Kv
d u
f olw
Y iG f tojym 2 usy&f ad S Mumif;
qd\
k / wrefawmfjrwfu ,if;tojym 2 usyjfzifh ykqed w
f pfc0k ,f,al pvsuf xif;ckwv
f yk if ef;udk vkyaf pcho
J nf/
odt
Y k m;jzifh ke;f uefvyI &f mS ;jcif;jzifh pD;yGm;&Smjcif;enf;vrf;udk vrf;jychjJcif;jzpfonf/ wrefawmfjrwf\ rderY f mS csuf
wpfcu
k ] ud,
k t
h f pGr;f tpESiu
hf ,
k d f vIy&f mS ;jcif;jzifh pD;yGm;&Smjcif;onf vlwt
Y k d ay:wGif z&ZfuzD m,m wm0efjzpfonf/}
tcsKdUtcsKdUaom vlw\
Y k d jypfrt
I ukov
k d rf sm;rSm olw\
Y k d ormtmZD0enf;jzihf pD;yGm;&Smjcif;aMumifh tvm[f
t&Sijf rwf\ cGiv
hf w
T jf cif; vGwNf ird ;f csr;f omcGiu
hf kd &&So
d nf/ ]xdrk w
S pfzef wrefawmfjrwfu rdeaYf wmfro
l nfrmS
(tMuifoo
l nf avmuDBu;D udk w&m;rQwaomenf;vrf;jzihf &SmazG&,lonf/ odt
Y k m;jzihf olwpfyg;\ ay;urf;
axmufrrIrS vGwaf jrmufNy;D rdrw
d \
Y k d rdom;pk\ acsmifvnfru
I jkyd Kum tdref ;D csi;f wdu
Y k k d ulnyD yh H ;k d rIjyK\/ olonf
ud,mrofaeY &Sijfyefx&csed f ol\rsuEf mS onf vjynh0f ef;yrm awmufyxGe;f vif;aernf jzpfonf/})
azmfjyNy;D jzpfaom usr;f awmfjrwfu&k t
f mefEiS h f wrefawmfjrwf\ ['D;qfMo0g'awmfrsm;t& ke;f uef
vIy&f mS ;jcif;ESih f acR;enf;pmudk &SmBujHcif;\ ta&;ygrI? pD;yGm;a&;&m BuK;d yrf;rI\ ta&;Bu;D yHu
k k d od&Ed S ik d NfyjDzpfonf/
azmfjyygtcsurf sm;udrk w
l nfNy;D ukex
f w
k pf rG ;f tm;udk jri w
h f ifjcif;ESih f pD;yGm;a&;vkyif ef;&yfrsm;udk wd;k wufatmif
jyKjcif;udk tpvmrf\tajccHpepfwiG f txl;ta&;ay;xm;yHu
k k d odjrifEik d yf gonf/
odjYzk pf tpvmrf"rowf (zpfum[f)wGif pD;yGm;a&;toufarG;0rf;ausmif;jcif;udk ]z&mZftik d ef }f [k owf
rSwNfy;D ukex
f w
k pf rG ;f tm; jri w
h f ifjcif;udk ]z&mZfuzD m,m} [k owfrw
S x
f m;onfuk d awGU&ygonf/ z&mZftik d ef [
f l
onf vlwik d ;f tay: wm0efjzpfNy;D z&mZfuzD m,m[lonf ,if;olwt
Y k d wGi;f rS tcsKUd tay:wGif wm0efjzpfonfuk d
odaptyfygonf/ ukex
f w
k pf rG ;f tm; jri w
h f ifjcif;udk ,if;vkyif ef;&yfuk d uRr;f usiaf om todynm&Sif twwfynm
&SiEf iS h f uRr;f usio
f rl sm;uomvQif jyKEik d
f jzpfygonf/ ('gkvrf ck o
f m&fusr;f )
,if;usr;f wGif atmufygtcsuu
f v
k d nf; awGU&onf/
]ta&;ygaom ukex
f w
k v
f yk if ef;udk wnfaxmifjcif;onf z&mZfuzD m,mwGif yg0ifonf/}
uJo
h yY k d if tvfreG [
f m*su
f sr;f wGiv
f nf; atmufygtwdik ;f ukex
f w
k v
f yk if ef;ESih f pyfvsO;f azmfjyxm;
onf/
]z&mZfuzD m,mwGif ukex
f w
k v
f yk rf v
I yk if ef;udk kyv
f ;k H azmfjcif;ESih f toufarG;0rf;ausmif;rIEiS h f vdt
k yfquf

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 187 

EG,af om vkyif ef;&yfrsm;tm;vH;k yg0ifygonf/}


tdrmrf odik rf ,
D muvnf; ol\ tvf[qfAmzdvf tpvmrfusr;f wGif zdum[f"rowfynm&Sirf sm;\ jzwf
xH;k rsm;udk aqG;aEG;&if;u atmufygtwdik ;f a&;om;xm;onfuk d awGU&onf/
]rsm;ajrmifvpS mG aom zdum[f"rowfynm&Sirf sm; txl;ojzihf &SmzDt
G ED iS hf [efAvDausmif;awmf0g'ESihf
tjcm;aomynm&Sirf sm; txl;ojzihf tDrmrf*ZmvDEiS h f tDrmrfa*smifZu
D o
h J aY k d om yk*Kv
d w
f u
Y k d ukex
f w
k v
f yk if ef;rsm;
udk wnfaxmifjcif;onf z&mZfuzD m,mwGif yg0ifaMumif;qdo
k nf/ ,if;vkyif ef;&yfrygbJ vlwt
Y k d oufarG;0rf;
ausmif;jcif;onf jzpfxeG ;f rvmEdik yf g/ onfwu
d Y k k d wnfaxmifjcif;rSm *s[
d m'fonf z&mZfuzD m,mjzpfouJo
h Ykd
rSw,
f &l ygrnf/
azmfjycsuo
f nf vlwt
Y k d wGuf vlUtzGUJ tpnf; wnfaqmufzUH G Nz;Kd rItwGuf ukex
f w
k v
f yk if ef;rsm;\ ta&;
ygrIuk d zGiq
h f jkyd ojcif;yif jzpfonf/ vlwt
Y k d zdY k ud,
k u
f siw
h f &m;ESih f pdwyf ik d ;f qdik &f m jyem&yfrsm;udk ajz&Si;f rI&ad S &;?
raumif;rI'pk du
k rf S u,fwifa&;? tzsut
f arSmifw
h \
Y k d 'kur S umuG,af &;onf toufarG;0rf;ausmif;rIqik d &f m
wd;k wufrEI iS h f qufo,
G af eygonf/ vlwt
Y k d m; csnaf ESmifxm;aom taESmiftzGUJ udk *s[
d m'ftm;jzihf &Si;f vif;&ouJh
odY k vlw\
Y k d kyyf ik d ;f qdik &f m vdt
k yfcsurf sm;udv
k nf; ukex
f w
k v
f yk if ef;rsm;udk wnfaxmifjcif;jzihf ajz&Si;f &rnf jzpf
onf/ odjYzk pfvnf; ,if;wdu
Y k k d z&mZfuzD m,mwGif azmfjyjcif;jzpfonf/
onfyifvQif toufarG;0rf;ausmif;rIqik d &f mwGif vlwt
Y k d m; vH;k yrf;BuK;d yrf;rIjyK&ef tpvmrf\ wGe;f tm;
jzpfonf/ tpvmrfph ;D yGm;a&;pepf\ tajccHusaom tcsuw
f pfcrk mS vlom;tm;vH;k udk pD;yGm;a&;wHcg; zGiah f y;jcif;
yif jzpfonf/ vlwik d ;f udk pD;yGm;a&;wGif jri w
f h ifjcif;jyKum obm0o,HZmwESih f obm0ukeyf pn;f rsm;udk wd;k wuf
vmatmifjyKa&;? ukex
f w
k pf rG ;f tm;udk jrifrh m;pGm wd;k wufatmifjyKa&;? vlwik d ;f twGujfzpfaom pm;a&&dum rsm;udk
vlwpfpw
k nf;u csKyu
f ik d t
f yk x
f ed ;f jcif;rS umuG,af y;a&;? csKyu
f ik d rf t
I 00aMumifh tajccHvx
l Bku;D \ vkyyf ik d cf iG rh f sm;
udk ydwyf ifrcH&atmif umuG,af &;onf tpvmrfph ;D yGm;a&;pepf\ tajccHrsm;yif jzpfonf/ onfuk d acwfopf
pD;yGm;a&; a0g[m&t&qdv
k Qif ukex
f w
k pf rG ;f tm; jrifrh m;pGm xkwv
f yk af &;ESih f xGuaf y:vmaom xGuu
f ek yf pn;f rsm;
udk rSeu
f efpmG vlrsm;xHoY k d ydaY k qmifay;a&;yif jzpfonf/
qif;&JErG ;f yg;jcif; yaysmufa&;twGuf vlwef;pm;Sad y;jcif;onf tpvmrfph ;D yGm;a&;pepf\ OD;wnfcsuf
wpf&yf jzpfonf/ tpvmrf\ pD;yGm;a&;pepfonf qif;&JErG ;f yg;olrsm;\ 'kuu
k d yaysmufaprIEiS h f vlom;wdY k BuKHawGU
ae&aom tcuftcJrsm;udk rqm0gofwnf;[laom vltwef;tpm; cGjJcm;rIrygbJ ajz&Si;f jcif;? vlom;tm;vH;k \
pm;0wfaerIjyem&yfrsm;udk wGe;f tm;ay;ajz&Si;f um vlrb
I 0\ tajctaeopfoY k d ydaY k qmifay;jcif;yif jzpfonf/
t"dutm;jzihf ukz&f 0f g'udk wdu
k cf u
k d cf ah J y&m vlom;wdt
Y k m; ukz&f zf ufoY k d ydaY k qmifaomt&monf ,if;pD;yGm;a&;
rajyvnfryI if jzpfonfuk d tpvmrfu odonf/ odjYzk pfvnf; vlw\
Y k d pm;0wfaerIajyvnfa&;twGuf tajccH
tm;jzifh jyKjyifay;jcif; jzpfonf/

 188 

tpvmrf"rArd mef

wrefawmfjrwf\ Mo0'gawmfwpf&yfuk d wd&rf ZD u


D sr;f wGif atmufygtwdik ;f awGU&onf/
]vlom;wd\
Y k tajccH&ydik cf iG [
hf o
l nf olwt
Y k d wGuf aexdik Ef ik d af pzdY k tdraf umif;aumif;&S&d rnf/ cEmud,
k f
udk zH;k uG,Ef ik d zf Y k d t0wfaumif;aumif; &S&d ygrnf/ olwpY k d m;oH;k zdY k pm;a&&dum ESih f a&onfvnf; &S&d ygrnf/}
(wd&rf ZD u
D sr;f )
tpvmrfu vlwik d ;f tzdY k olw\
Y k d pGr;f aqmifcsuEf iS t
h f nD pm;a&&dum twGuf BuK;d yrf;jcif;udk tm;ay;onf/
qif;&JErG ;f yg;jcif;ESih f iwfrw
G af cgif;yg;jcif;udk umuG,af om tpDtrHrsm;udv
k nf; jyKapjcif;jzihf vlw\
Y k d tajccH&
ydik cf iG rh f sm;udk &,lay;onf/ vlww
Y k d iG f iwfrw
G af cgif;yg;rIEiS h f qif;&JryI aysmufatmif wdu
k cf u
k d &f m vlw\
Y k d touf
arG;0rf;ausmif; ckid rf matmif BuK;d yrf;csuEf iS hf ukex
f w
k pf rG ;f tm; jri w
hf ifjcif;omvQif t"dujzpfonf/ vlwt
Ykd m;
rsK;d jyKe;f atmifjyKaom pDrcH suu
f k d tpvmrfu tm;ay;jcif;rjyKonht
f jyif ,if;tjyKtrlrsm;udk Iwcf sjypfwifonf/
ta&;ESiyh f wfouf usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu atmufygtwdik ;f owday;xm;ayonf/
]toifwo
Y k d nf pD;yGm;a&;Muyfwnf;rIuk d pd;k &drpf w
d jfzifh rdrw
d \
Y k d om;orD;rsm;udk owfjzwfjcif;rjyK
MuESi/h f igt&Sijfrwfonfom olwt
Y k d m;vnf;aumif;? toifwt
Y k d m;vnf;aumif; &dum cs;D jri jhcf if;
jzpfonf/ uJo
h aY k d om trIupd o
nf tvGeBfu;D rm;aom jypfru
I sL;vGejfcif; jzpfayonf/}
(uk&t
f mef - 17 ; 30)
vlO;D a& xde;f odr;f rI\ t"duvrf;aMumif;rSm ukex
f w
k pf rG ;f tm;ESih f pm;a&&dum rsm;udk tvsyH ,fxw
k jfcif;
yif jzpfonf/ wrefawmjrwf\ Mo0g'awmfwpf&yfrmS atmufygtwdik ;f jzpfonf/
]pm;a&&dum \ wHcg;onf tvm[ft&Sijrf wf\ t&&Syf viaf wmftxd jzpfonf/ vlwt
Y k d wGuf pma&;&dum
&SmazG&ef tcGit
h f vef;onf rsm;ajrmifpmG twm;tqD;rJh &Sad eygonf/} (uefZv
k [
f umtdu)f
wrefawmfjrwfred aY f wmfro
l nfrmS Opmypn;f ayg<u,f0olwo
Y k d nf qdwrf sm; arG;&ygrnf/ qif;&Jorl sm;
onf Muufrsm;arG;jcif;jzihf toufarG;jrLa&;twGuf oufawmifo
h ufom jzpfapEdik yf gonf/
(tdAaf erm*sm)
odt
Y k m;jzihf tpvmrfonf vlwpfO;D csi;f tm;vnf;aumif;? vlUtzGUJ tpnf;tm;vnf;aumif; pD;yGm;a&;
jyem&yfrsm;udk wd;k wufpmG jzpfxeG ;f atmifjyKa&;ESih f ukex
f w
k pf rG ;f tm;udk twwfEik d q
f ;k H tjrifq
h ;k H txd tusK;d
tjrwf &,l&mS azG&ef wGe;f tm;ay;onf/ wpfzufwiG f Nird 0f yfrrI sm;ESih f w&m;Oya'pd;k rd;k rIuk d wnfaqmufay;ouJh
odY k usew
f pfzufwiG f qif;&JErG ;f yg;rIuk d yaysmufapa&;udk aqmif&u
G af pjcif;jzifh aumif;jrwfaom vlUabmiftzGUJ
tpnf;udk wnfaqmufaponf/ tpvmrf\ vkyx
f ;k H vkyef nf;rsm;onf taemufwik d ;f enf;vrf;rsm;ESih f uGjJym;
onfuk d EdiI ;f ,SOMfunhf avhvmEdik yf gonf/

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 189 

3/ ]][vmvf}} pm;xdu
k Ef iS hf ]][&mrf}} rpm;xdu
k u
f kd cGjJ zmjcif;
tpvmrfonf xGuu
f ek yf pn;f tvsyH ,fa&;ESih f pD;yGm;a&;wd;k wufru
I k d tm;ay;onfreS af omfvnf; ,if;
wdu
Y k k d w&m;0ifreS u
f efaomenf;vrf;jzihf &,ljcif; &Sd r&Su
d v
k d nf; qef;ppf&ef trdeaY f y;onf/ rnfonht
f jrwftpGe;f
rqdk r[kwrf w&m;aom enf;vrf;tm;jzihf &,lcah J omf ,if;onf *s[Er\
f i&Jr;D omvQijfzpfrnf[k qdo
k nf/
usr;f awmfjrwfu&k t
f mefEiS h f ['D;qfMo0g'awmfwiG f [vmvf ormtmZD0enf;vrf;tm;jzihf &&Sad om pm;a&&dum
onfomvQif vlwt
Y k d wGuf cGet
f m;&Sad om tpm;tpmtjzpf tpvmrfu vufco
H nf/ rnfonht
f &myifjzpfap
r[kwrf w&m;aom enf;vrf;jzih&f ,lcah J omf ,if;t&mrsm;onf [&mrf rpm;xdu
k af om t&momvQijfzpfonf[k
tpvmrfu jy|mef;onf/
]tdk vlom;taygif;wd?Y k yx0DajrBu;D twGi;f &Sad eaom t&mrsm;teuf oef&Y iS ;f pifMu,faom aumif;jrwf
aom [vmvfypn;f rsm;udo
k m pm;oH;k Muyguke/f } (uk&t
f mef- 2 ; 168)
wrefawmfjrwfuvnf; rdeaY f wmfro
l nfrmS . .
]taumif;qH;k aom tvkyBfuK;d yrf;csuo
f nfum; [vmvfenf;vrf;tm;jzihf pm;a&&dum rsm;udk &SmBujHcif;
yif jzpfayonf/} (tvf r'Dem 0vftpd v
f mrf)
][vmvf rSeu
f efaom enf;vrf;tm;jzihf pm;a&&dum &SmazG&,ljcif;onf tvm[ft&Sijfrwfvrf;ay:wGif
ppfo&l aJ umif;wdY k ppfcif;jcif;yrmjzpfovdk [vmvf ormtmZD0enf;jzihf pD;yGm;&SmBuNHy;D nzufwiG f yifyef;EGr;f &dpmG
tdypf ufaejcif;udk tvm[ft&Sijfrwfu ESpNfcKu
d af wmfro
l nf/} (tvf r'Dem 0vftpd v
f mrf)
uJo
h yYkd if rrSeaf omenf;vrf;jzihf &SmazG&,laom t&mrsm;ESihf pyfvsO;f Ny;D vnf; wrefawmfjrwfu
atmufygtwdik ;f Mo0g'ay; owdjyKaponf/
][&mrf rw&m;enf;vrf;tm;jzifh ysK;d axmifzUH G NzK;d vmaom tom;wH;k rsm;onf i&Jr;D ESio
h f mvQif oifah vsmf
ayonf/}
azmfjycsurf sm;udk ,aeYrsuaf rSmufumvtxd pD;yGm;a&;ynm&Sirf sm;u odjrifjcif;r&SMdu/ tpvmrf\
pD;yGm;a&;pepfonf Opmypn;f &SmazGpak qmif;jcif;ESih f ,if;Opmypn;f rsm;udk rSeu
f efaomenf;vrf;wGif toH;k csjcif;
wnf;[laom nDrQaom tajcay:wGif wnfaqmufxm;ayonf/ odjYzk pfvnf; pD;yGm;a&;vkyif ef;udk vkyu
f ik d Mfu
&m w&m;rQwaom enf;vrf;jziho
f mvQif [vmvfreS u
f efaom Opmypn;f rsm;udk &,lapjcif;jzpfonf/ onf
pD;yGm;a&;udk vlUtoH;k cs vlUtus;Kd jyK vkyif ef;bufoY k d qG,
J v
l mapaomenf;vrf; jzpfonf/ odaY k om enf;vrf;tm;
jzihf &SmazG&,lxm;aom Opmypn;f udk tjyKoabmaqmifaom vlUtusK;d jyK vlraI &;bufoY k d vTaJ jymif;ay;ygonf/
odaY k om pD;yGm;a&;pepfonf tjcm;olwt
Y k d wGuf Si;f yrf;ESyd pf ufaom enf;vrf;? tjcm;olwu
Y k d k d 'kua y;aeaom
enf;vrf; rjzpfEik d yf g/
tpvmrfu [&mrf[
l wm;jrpfxm;aom t&mrsm; enf;vrf;rsm;udk tEkpw
d Nfy;D avhvmMunhyf gvQif

 190 

tpvmrf"rArd mef

,if;enf;vrf;ESit
h f &mrsm;onf vlwpfO;D csi;f jzpfap? vltzGUJ tpnf;wpf&yfv;k H udjkzpfap ,if;olw\
Y k d kyyf ik d ;f qdik &f m
ESih f pdwyf ik d ;f qdik &f m tajctaeudk ysupf ;D ypfrnf/ odrY k [kwyf gu vlom;avmuBu;D vlrq
I ufqaH &; qufo,
G f
rIrsm;? wef;wlnrD QrrI sm;? vGwv
f yfrrI sm;twGuf ke;f uefvyI &f mS ;rIrsm;? w&m;rQwrIrsm;? nDrQajc&Sad om vlrt
I zGUJ t
pnf;\ tajctaersm;udk usO;f ajrmif;'kua &mufatmifjyKaomenf;vrf;rsm;yif jzpfaMumif;udk awGU&S&d ygrnf/
abm*aA'bmom&yf\ Iaxmifrh q
S &kd vQif tpvmrf\enf;pOfenf;vrf;onf 0,fvt
kd m;\ tjrifq
h ;kH
(Maximisation of Consumption) \ ae&mwGif jzpfxe
G ;f rI\ taumif;jrifjcif; (Optimisation) udk
tpm;xd;k um pD;yGm;a&;&m tusK;d jzpfxeG ;f rIrsm; ay:xGe;f vmapygonf/

4/ twd;k pm;jcif;udk ydwyf ifjcif;


tpvmrf\ pD;yGm;a&;tajccHwiG f twd;k pm;jcif;udk [&mrftjzpf ydwyf ifNy;D ,if;onf pD;yGm;a&;pepf\
tBu;D rm;qH;k SO;f yrf;ESyd pf ufenf;tjzpf tpvmrfu cH,o
l nf/ twk;d pm;jcif;\ enf;vrf;pHu
k k d [&mrftjzpf owf
rSwNfy;D ,if;twd;k pm;olonf tvm[fEiS w
h f refawmfuk d qefu
Y siw
f u
k d cf u
kd o
f t
l jzpf azmfjycH&ayrnf/ usr;f awmf
jrwfu&k t
f mefwiG f twd;k ESiph f yfvsO;f Ny;D azmfjycsuu
f k d avhvmygrnf/
]tk d . . . tDrmef,Mku
H nfow
l ?Y k d twd;k udk xyfw;k d xyfw;k d jyKum pm;oH;k jcif;rjyKEiS /h f tvm[fopd w
d u
f kd
xm;&Su
d m aqmif&u
G Mfu? odrY k o
S m toifwY k d atmifjriftusK;d jzpfxeG ;f rI jzpfrnf/}
(uk&t
f mef - 3 ; 130)
xdrk Qru usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f atmufygtwdik ;f owday;xm;onf/
]tvm[ft&Sijf rwfonf pD;yGm;ukeo
f ,
G jf cif;udk [vmvfciG jhfyKouJo
h Ykd twd;k pm;jcif;udk atmuf
ygenf;vrf;jzihf jyKMuonf/
(1) vdt
k yfaeaomoluk d aiGaMu;ay;um owfrw
S &f uftwGuf [&mrfyw
d yf if wm;jrpfonf/}
(2) owfrw
S &f ufuek q
f ;k H aomtcg t&if;ESit
h f wd;k ESpcf pk vH;k aygif;pyfum ,if;tay:odY k ESpx
f yf twd;k ,ljcif;/
(3) vuf0wfvufpm;ESih f tjcm;toH;k aqmifypn;f rsm;udk aygifEu
H S m aiGacs;jcif;? tu,f ta<u;ESit
h f wd;k
rqyfEik d yf gu ,if;ypn;f rsm;udk odr;f ,lvjkcd if;/
tpvmrfonf ,if;enf;pepfjzihf pD;yGm;a&;&Smjcif;ESih f acgif;yHjkzwfjcif;udk [&mrfomru SO;f yrf;ESyd pf ufrI
tjzpf owfrw
S u
f m ydwyf ifco
h J nf/ wrefawmfjrwf\ Mo0g'awmfwpfcw
k iG f twd;k ESiq
h f ufE,
G af omoltm;vH;k udk
Iwcf sxm;aMumif; awGU&onf/ twd;k \tusK;d qufrsm;onf ud,
k u
f siw
h f &m;ydik q
f ik d &f momru pD;yGm;a&;qdik &f m
wd;k wufr?I vlraI &;qdik &f mESih f Edif k if aH &;qdik &f m tusK;d pD;yGm;udyk ifvQif zsuq
f ;D ypfonfuk d awGU&ygrnf/ twdwu
f mv
u vlUtzGUJ tpnf;0ifwt
Y k d m;vnf; twd;k pepfonf zsuv
f zk d suq
f ;D jyKouJo
h Y k d ,aeY rsuaf rSmufumvwGiv
f nf;
pD;yGm;a&;tajctaeudk tjrpfrpS ,dr;f ,dik ,
f ,
k d iG ;f vmatmif jyKaeonf/ pepfq;k d t& Edik if w
H umwGif vuf

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 191 

wpfqyk pf m t&if;&Siw
f Y k d rif;rlaeouJo
h Y k d Edik if w
H pfEik d if cH si;f wGiv
f nf; vufwpfqyk pf m t&if;&Siw
f \
Y k d cs,v
f ,
S BfuK;d
udik rf aI tmufwiG f pD;yGm;a&;tajctaeonf a&muf&ad S e&onf/ olw\
Y k d &nfreS ;f csuu
f m; olwyY k d ik d q
f ik d rf u
I k d qxuf
xrf;yd;k jrifrh m;Bu;D xGm;vmatmifjyKNy;D trsm;jynfow
l o
Y k d nf olwx
Y k d uf edru
h f sap&efom jzpfonf/

5/ pD;yGm;a&;qdik &f m usi0hf wfowfrw


S af y;jcif;
tpvmrfonf ukeo
f ,
G af &;vkyif ef;&yfwiG f usio
h f ;k H &ef pD;yGm;a&;qdik &f m usi0h f wfwpf&yfuk d vrf;Teaf y;
onf/ vrf;Tecf suo
f nf pD;yGm;a&;avmuwGif wdusreS u
f efrEI iS h f oem;Muifemwwfaom pdw"f gwfwu
Y k d k d arG;zGm;
onf/ usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu pD;yGm;a&;vkyif ef;aqmifwmESiph f yfvsO;f Ny;D atmufygvrf;Tecf suu
f k d ay;xm;
onf/
]tk d . . . tDrmefouf0if,Mu
k H nfot
l aygif;wd?Y k toifwY k d pD;yGm;a&mif;0,fpOfumv ypn;f Opmrsm;
udk tcsi;f csi;f rw&m;aomenf;vrf;jzihf pm;oH;k jcif;rjyKMuESi/hf tcsi;f csi;f oabmwlnrD jI zihf
ukeo
f ,
G pf ;D yGm;a&;enf;vrf;jzihf tjrwftpGe;f udk &SmazGMuyguke/f } (uk&t
f mef - 4 ; 29)
azmfjyyg vrf;Tecf sut
f m;jzihf tvm[ft&Sijfrwfonf rw&m;aom enf;vrf;jzihf pD;yGm;&Smjcif;udk ydwf
yifxm;Hrk u tjcm;olwt
Y k d m; acgif;yHjkzwfjcif;? tajctaeudMkunhNfy;D tcGiah f umif;,ljcif;wdo
Y k nfvnf; SO;f yrf;
jcif;wGif tusKH ;0ifomG ;onf/ pD;yGm;ukeo
f ,
G af &;e,fy,fwiG f vlom;wdt
Yk zdYk enf;rsK;d pHjk zihf acgif;yHjk zwfccH &hJ onf/
SO;f yrf;ESyd pf ufrI trsK;d rsK;d jyKjcif;cHc&hJ onf/ aiGaMu;&Sif t&if;&Sirf sm;onf qif;&Jaom t&if;rJw
h t
Ykd wGuf wHcg;
tm;vH;k ydwx
f m;vdu
k o
f nf/ xdrk w
S pfzef olwBYu
k d Ku
d Ef pS o
f ufaom ae&mrS tiftm;csed aY J omolwu
Y k d k d avQmufvrS ;f
apcJo
h nf/ tvm[ft&Sijfrwfonf rw&m;aomacgif;yHjkzwfrI (Exploitation) wHcg;tm;vH;k udk ydwyf pfum
pD;yGm;ukeo
f ,
G af &;[lonf wpfO;D ESiw
hf pfO;D oabmwlnrD &I ,lum nDrQaom pD;yGm;a&;qdik &f m usi0hf wfjzihf jyK&
aMumif;qdo
k nf/ pD;yGm;a&;qdik &f mwGif tyfEx
H S m;rI? rSeu
f efwu
d srEI iS h f pyfvsO;f Ny;D wrefawmfjrwfuvnf; atmufyg
Mo0g'awmfuk d >rufMum;cJo
h nf/
]wdusreS u
f efaom ukeo
f nfrsm;onf urmw
Y &m;pD&ifrnfah eYwiG f &J&aJ wmufy*k Kv
d rf sm;? tmZmenfy*k Kv
d f
rsm;ESit
hf wl &Srd nf/} (wd&rf Zd u
D sr;f )
tpvmrfeh nf;us pD;yGm;a&;onf atmufygtcsurf sm;twdik ;f jzpf&ygrnf/
(u) ESpzf ufEpS 0f oabmwlnrD &I jdcS if;? rnfonhzf t
d m;rQrygbJ ukeo
f ,
G af &;wGif ESpzf ufEpS 0f tusK;d &Srd nfh
oabmwlnrD I jzpf&ygrnf/
(c) wdusreS u
f efr&I jdcS if;? usr;f awmfjrwfu&k t
f mef\ rumNrKdUwGif usa&mufcah J om vrf;Tecf suf tm,wfawmf
rsm;wGiyf if wdusaom pmcsKypf mwrf;rsm;jzihf vlw\
Y k d udpt
00udk aqmif&u
G &f ef TeMfum;cJNhy;D jzpfonf/
(*) tpvmrfu cGijhyf Kaom w&m;0ifaomypn;f rsm;udk a&mif;0,f w&m;r0if[k tpvmrfu ydwyf ifxm;

 192 

tpvmrf"rArd mef

aom
(C)
(i)
(p)

rl;,pfxx
k H ik d ;f apaomt&mrsm;? avmif;upm;ypn;f rsm;udk a&mif;0,fjcif;rjyK&/
ukeyf pn;f rsm;udk tcGiah f umif;udak rQm
f aps;upm;jcif;? avmif;jcif;rjyK&/
rnfonhef nf;vrf;jzihjfzpfap? vlwpfpu
k k d tusK;d ,kwaf paom avmif;upm;vkyif ef;udk rjyK&/
pD;yGm;a&;vkyaf qmifaom yk*Kv
d \
f yifu,
kd t
f usiph f m&dw aumif;rGeo
f l jzpf&ygrnf/
azmfjyNy;D jzpfaom tcsurf sm;rSm rGwpf vifp;D yGm;a&;orm;wpfO;D wGif &So
d if&h t
d S yfaom t&nftcsi;f [k
tpvmrfu owfrw
S o
f nf/

6/ jzKe;f wD;jcif;udk wm;qD;jcif;


tpvmrfonf [vmvfw&m;aomenf;vrf;jzifh Opm&SmazGjcif;enf;wl ,if;wdu
Y k k d oH;k pGrJ jIyK&mwGif vlt
Y
usKd;jyKvyk if ef;&yfwiG f oH;k pGu
J m jyKe;f wD;jcif;rjyK&ef oGeo
f ifjyoonf/ odjYzk ifh Opmypn;f aiGaMu;rsm; jyKe;f wD;jcif;
udk &yfpu
J mtjyKoabmaqmifaom tusKd;jyvkyif ef;wGif vkyaf qmiftoH;k csaponf/ usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu] toifwo
Y k d nf pm;Muyg/ aomufMuyg/ od&Y k mwGif jzKe;f wD;jcif;rjyKMuESi/f h } (uk&t
f mef - 7 ; 31 )
wrefawmfjrwfuvnf; ]aumif;jrwfw&m;enf;vrf;usaom udp& yfwiG f toH;k jyK&ef toufarG;0rf;
ausmif; BuKd;pm;olonf tvm[ft&Sijfrwf\vrf;wGif avQmufvrS ;f oljzpfonf/ [dw[
f efxw
k u
f m <um;0grIt
wGuf aiGaMu;&SmazGoo
l nf deI o
f mG ef\ vrf;wGif avQmufvrS ;f oljzpfonf}[k rdeq
Y f ck d o
J h nf/

7/

wpfae&mwnf;wGif aiGaMu;Opm pkNyKH aerIukd cGirhf jyKjcif;

tpvmrfonf aiGaMu;Opmudk vlwpfO;D ? vlwpfpv


k uf0,f pkNyKH aejcif;udk rESpo
f ufonft
h m;avsmpf mG
,if;udk us,jfyefpY mG toH;k jyKEik d af pum tpDtrHrsm; jyKv
k yk af y;xm;onf/ pDrrH t
I m;jzihf aiGaMu;Opmrsm;onf
vlt
Y zGUJ tpnf;twGi;f vSnyf h wfo;k H pGEJ ik d &f ef jzpfonf/
]toifwyYkd ikd q
f ikd af om aiGaMu;Opmypn;f rsm;onf <u,f0csr;f omolwpYkd yfMum;wGif vSnyfh wf
oH;k pGaJ ejcif;om rjzpfygapESi/f h } (uk&t
f mef - 59 ; 7 )
wrefawmfjrwfuvnf; atmufygtwdik ;f Mo0g'>rufMum;cho
J nf/
]tvm[ft&Sijf rwf\ usr;f *efvrf;Tecf sut
f wdik ;f toifw\
Ykd aumif;jrwfaomOpmypn;f
rsm;udk owfrw
S af y;xm;aom olwpYk d yfMum;wGif a0cGo
J ;k H pGMJ uyg/} (tAl'g0l;'fusr;f )
aiGaMu;Opmypn;f oH;k pGrJ EI iS yh f wfouf tpvmrfu atmufygenf;pOfrsm;udk Tejfyxm;onf/
(u) Zum;of
Zum;ofonf aiGaMu;<u,f0csr;f omolwt
Y d k zdY k qif;&Jom;wd\
Y k &ydik cf iG t
h f jzpf ay;tyf&ef wm0ef&o
d S nf/
onf vSL'gef;aiG r[kwaf y/

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 193 

(c)

0g*sAd jfzpfaom qG'um[faiGrsm;


rsm;pGmaom qG'um[frsm;udk owfrw
S x
f m;onfjzpf tajctaeESih f tcsed t
f cgtvdu
k f ay;&onf/
onfvnf; acsmifvnfNy;D aiGaMu;wwfEik d af om olwt
Y k d ay: ay;&efwm0ef&o
d S nf/
(*)

tefzguf
tpvmrfonf rGwpf vifwik d ;f tm; tvm[ft&Sijfrwfvrf;wGif oH;k pG&J ef EI;d aqmfxm;onf/ tefzguf
pdw"f gwfonf aiGaMu;tay: rufarmjcif;pdwu
f k d avsmeh nf;atmifjyKNy;D tvm[ft&Sijfrwf\vrf;wGif oH;k pGu
J m
avmuDavmukw& mESpXf mewGif atmifjrifojlzpfatmif ysK;d axmifay;onf/
(C)

tarGcaJG 0ay;jcif;
tpvmrfu owfrw
S af y;xm;aom tarGcaJ G 0jcif;Oya'onf tarG;qufco
H w
l t
Y k d m; vku
d af vsmnDaom
taetxm;jzihf nDrQaom tajctaeodaY k &muf&ad S pygonf/ taemufEik d if \
H Oya't&aiGaMu; Opmudk wpfO;D wpf
a,mufvufrS wpfO;D wpfa,mufvufoY k d vTaJ jymif;ay;vku
d jfcif;jzifh wpfajy;nDaom cGaJ 0ay;rIjzpfrvmapyg/
(i)

ta&;ay:ZumofaiG
tpvmrfv
h t
Y l zGUJ tpnf; Edik if aH wmfu vdt
k yfvmaom ta&;ay:tajctaewGif vltrsm;xHrS &efyak H iGt
jzpf aumufccH iG &f h ad S yonf/
(p)

tvftzf0g
tpvmrfonf txufenf;vrf;rsm;jzifh rdryd ik d af iGaMu;rsm;udk oH;k pGaJ ponfeh nf;wl rdryd ik d q
f id k af om Opm
ypn;f rsm;teuf toH;k vdak om t&mrsm;udk z,f&mS ;Ny;D useaf iGrsm;udk rGwpf vifxt
k usK;d twGuf oH;k pG&J ef vrf;nTef
jyoxm;onf/ usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f atmufygtwdik ;f azmfjyxm;onf/
]rnforY k d nfyk H oH;k pG&J rnfuk d ar;jref;Muonf/ olwt
Y k d m; ajymjyygavmh/ rdrw
d o
Y k d ;k H pGaJ om toH;k rsm;
udk z,fNy;D onfu
h mv use&f o
d S nfrsm;udk oH;k pGMJu/} (uk&t
f mef - 2 ; 219 )
uho
J aY k d om enf;pOfrsm;jzifh tpvmrfonf aiGaMu;rsm;udk wpfae&mwnf;wGif pkyrk H aebJjzefaY 0ay;jcif;
ESif h ukex
f w
k v
f yk if ef;udk wk;d wufatmif jyKjcif;yifjzpfonf/

8/

yk*v
u
d ydik q
f ikd rf I tcGit
hf a&;
avmu&Sd t&mtm;vH;k onf tvm[ft&Sijf rwfu ydif k q
f ik d af wmfral om t&mrsm;omvQijf zpfonf/

ydik q
f ik d rf MIum;rSmyif vlw\
Y k d ud,
k yf ik d yf *k v
u
d ydik q
f ik d rf u
I k d tpvmrfuvufcH todtrSwjfyKonf/

 194 

9/

tpvmrf"rArd mef

jynfow
l pYkd yfMum;wGif nDrQaom w&m;rQwjcif;udk azmfusL;cGifh

,if;udv
k nf; tpvmrfu todtrSwjfyKxm;onf/ jynfow
l \
Y k d pm;0wfaerI tajctaet&yf&yfEiS f h
pyfvsO;f Ny;D Edik if aH wmftay:wGif vH;k 0wm0ef&o
d S nf[k tpvmrfucH,o
l nhef nf;wl aiGaMu;<u,f0csr;f omaom
olwo
Y k d nf olw\
Y k d Opmypn;f ESif h qif;&Jol qif;&Jom;wd\
Y k PfEiS v
h f yk t
f m;udk wGzJ ufum pkaygif;tusK;d tjrwfcH
pm;onfh vkyif ef;udk xlaxmifaponf/ ,if;enf;rsm;udk (<u,f0olEiS h f qif;&Jom;wd\
Y k pkaygif;vkyif ef;) (ukrP
D
paomvkyif ef;) (qif;&Jorl sm; pkaygif; tusK;d wly;l aygif;onhv
f yk if ef;) [l tpvmrfpOD;umvrS pwif awGU
jrif&onf/ pepf\ tusK;d tjrwftm;jzihf qif;&Jom;wdY k tcGit
h f vef;wpf&yfay;Ny;D ukov
kd v
f nf;& 0rf;vnf;0
[laom pum;yHu
k k d taxajrmufapygonf/

OLN OLN OLN

usrf;=rwfu7k t
f mefu =yqdak om
[d*s7wfEiS hf *sD[m'foabmw7m;
*sm0d'o
f ef; B.Sc(Chem.)
*s[
D m'fonf tpvmrfv
h Ul tzGUJ tpnf;wnf;[laom tdru
f rk d ;k d xm;aom trd;k yrm ta&;ygaom usiph f Of
wm0efwpf&yf jzpfonf/ om*sLvftl pk u
f sr;f wGif *s[
D m'fuk d tDrmrf&m*dAu
f t"dyg ,fazmfjy&mwGif tiftm;udk tm;
ukeo
f ;k H vIy&f mS ;BuK;d yrf;jcif;[k azmfjyxm;onf/ taemufEik d if &H d S ynm&Siw
f u
Y k d t*Fvyd pf maywGif *s[
D 'fuk d a,bl
,stm;jzihf t"dyg ,fazmfjy&mwGif Holy War bmoma&;ppfy[
J G k rSm;,Gi;f pGm bmomjyefqMku
d onf/ pifppftm;jzihf
uk&t
f mefaI xmift
h & t"dyg ,fziG q
h f &k d mwGif *s[
D m'fqo
k d nfrmS rGwpf vifwt
Y k d zdY k &nfreS ;f csuyf ef;wdik o
f Y k d csw
D uf&m
wGif awGU BuKH&aom tcuftcJuk d wGe;f vSezf ,f&mS ; BuK;d yrf;vIy&f mS ;jcif;udk azmfjyxm;onfuk d awGU&onf/ ,if;odY k
BuK;d yrf;vIy&f mS ;rIwiG f aemufqt
kH ;qift
h aejzihf ppfrufwu
kd cf u
kd jf cif;jzihf &nf&,
G cf sut
f wGuf toufuykd if pGeYf
vTwjfcif;udk jyKMuonf/ ,if;odjYyk Kvyk v
f yI &f mS ;jcif;udk *s[
D m'f[k ac:onf/ owdxm;&rnfrmS w&m;aom ppfruf
wdu
k cf u
k d jfcif;onf *s[
D m'fwiG yf g0ifonf[al om tcsujfzpfonf/ od&Y k mwGif ppfrufwu
k d cf u
k d jfcif;rSeo
f rQuk d *s[
D m'f
[k acgif;pOfrwyfEik d o
f vdk ,if;onf *s[
D m'fr[kwo
f nfuv
k d nf; owdjyK&ayrnf/
usr;f awmfjrwfu&k t
f mefaI xmifrh MSunhv
f Qif rktrf iferf eS o
f rQonf *s[
D m'fuk d qifE&J T ef toifjhyifxm;aom
rl*sm[d'rf sm;jzpfMuonf/ odjYzk pf rktrf ifew
f ik d ;f onf *s[
D m'f\ tjrifq
h ;k H tqifjhzpfaom ppfrufwu
k d cf u
k d jfcif;t
wGuf toifjhyifxm;&ef wm0ef&o
d S nf/ *s[
D m'fuk d rqifEaJ T omolwt
Y k d m; tacsmiform;[k azmfjyonf/ ,if;t
acsmiform;ESih f rl*sm[D'\
f uGm[csuu
f k d usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu atmufygtwdik ;f &Si;f jyxm;ayonf/
]tacsmiform;onf tvm[ft&Sijfrwf\ vrf;ray:0,f rm;rm;rwfrwf &yfwnfvyI &f mS ;ae
aom rl*sm[D'w
f EY k d iS h f rnforY k d Q xyfwx
l yfrjzpfEik d yf g/ tvm[ft&Sijf rwfonf rl*sm[D'w
f t
Y k d m;
jrifah omtqifw
h iG x
f m; t&SijfrwfxrH S qkvmbfawmfvnf; &&Sad yrnf/} (uk&t
f mef - 4 ; 95)
usr;f jrwfu&k t
f mefonf *s[
D m'f\ta&;ygyHu
k k d atmufygtwdik ;f azmfjyxm;ayonf/
]tvm[ft&Sijf rwf\ vrf;pOftwGuf BuK;d pm;BuK;d yrf;rIxuf toifw\
Ykd Opmypn;f wdu
Yk kd

 196 

tpvmrf"rArd mef

omvGerf ufarm jrwfE;k d MuvQif toifwo


Y k d nf ]zmpdu}f aoGzaD &;orm; oufoufomvQif jzpf
rnf/} (uk&t
f mef - 9 ; 24)
]rl[m*s&D eD ;f rsm;onf olw\
Y k d touft;k d tdrOf pmypn;f wdu
Y k k d pGev
Yf w
T
f xGucf mG vmouJo
h Y k d rl*sm
[D'eD ;f wdo
Y k nf olw\
Y k d toift;k d tdryf pn;f wdu
Y k k d toH;k jyK BuK;d yrf;Muonf/ ,if;olwo
Y k d mvQif
tvm[ft&Sijfrwf\ a&SUawmfarSmufwiG f omvGejfrifjhrwf tzd;k wefvaS yonf/}
(uk&t
f mef - 9 ; 20)
]rSwo
f m;Muavmh? rdrt
d ;kd tdrrf sm; pGecYf mG [d*s&wfjyKcahJ om rk[m*s&D ;D efrsm;? rdrOd pmypn;f ESihf
touftm;jzifh BuK;d yrf;cJMhuaom rk*sm[D';D efrsm;omru ,if;olwt
Y k d m; vufcu
H n
l D ik d ;f yif;cJh
Muaom olwo
Y k d mvQif ppfreS af omrktrf ifef ,HMkunforl sm; jzpfMuonf/} (uk&t
f mef - 8 ; 74)
,if;ta&;ay:umvwGif ryg0ifaomolwt
Y k d m; uk&t
f mefu atmufygtwdik ;f qdo
k nf/
]tMuifoo
l nf tpvmrfuk d vufco
H nfreS v
f nf; [d*s&wfumvwGif [d*s&wfrjyKcv
h J Qif ,if;
olwt
Y k d m; umuG,af pmifah &Smuf&ef wm0efonf toifwt
Y k d ay:wGif r&Syd gacs/}
(uk&t
f mef -8 ; 72)
vlonf rdr\
d toufuk d tvGew
f efz;k d xm;avh&o
d S nf/ vlonf b0&yfwnfrt
I wGuf toufjIcif;? tdyf
jcif;? pm;aomufjcif;ESih f arxHrk jIyKjcif; oufoufuo
k d mvQijfyKvQif ,if;b0onf wd&pmefb0oufouf[k ac:
onf/ wd&pmefonfvnf; ol\b0&yfwnfrt
I wGuf txufygwm0efuk d xrf;aqmifavh&o
d S nf/ vl\xl;jcm;aom
tcsurf mS vlUb0wm0efuk d xrf;aqmif&jcif;yif jzpfonf/ ,if;vlUb0wm0efuk d xrf;aqmif&mwGif pGev
Yf w
T jfcif;t
rsK;d rsK;d udk pGev
Yf w
T Ef ik d pf rG ;f &Sjdcif;onf jrifjhrwfq;k H aom pGev
Yf w
T jfcif;jzpfaMumif; odxu
k d af yonf/ usr;f awmfjrwfu&k f
tmefu rktrf ifew
f t
Y k d m; aojcif;udk raMumuf&ef oGeo
f ifonf/ xdrk Qru rktrf ifew
f u,fjzpfvQif aojcif;udk
pdeaf c: ]wrf;w} &efqo
k d nf/
]umzd&w
f \
Y k d tjzpfum; wd&pmefrsm; usiBhu
f o
H uJo
h Y k d pm;jcif;? aomufjcif;jzifh avmuDpnf;pdru
f kd
jrL;wl;l cHpm;jcif;oufouf jzpfonf/} (uk&t
f mef - 47 ; 12)
ae&mwGif rktrf ifeo
f nf avmuDb0omru aojcif;\aemufuv
k d nf; pOf;pm;Muonf/ olwo
Y k d nf
tvm[ft&Sijfrwf\ vrf;Tecf suaf y:wGif rm;rm;rwfrwf &yfwnfMuonf/ olwo
Y k d mvQif atmifjrifojlzpfonf
[k qdx
k m;jcif;jzpfonf/
odY k aojcif;udrk aMumufbJ tpvmrftwGuf toufuk d pGeEY f ik d o
f \
l t&nftcsi;f udk uk&t
f mefu &S[m
'wf[k ac:onf/ odjzY k pf &S[m'wfc,
H al oqH;k &oluk d &S[;D 'f[k ac:onf/ &S[;D 'ftjzpf cH,&l &Sjcd if;onf tpvmrfh
vlUtzGUJ tpnf;wGif tvGejfrifjhrwfvo
S nf/ usr;f awmfjrwfu&k t
f mefwiG f tvm[ft&Sijfrwfu qdo
k nf/
]toifwo
Y k d nf *sEo
o
f ck bHu
k k d tvG,w
f ul 0ifa&mufciG &h f rnf[k xifrw
S Mfuoavm/ toif

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 197 

wdt
Yk vsiu
f vlom;rsK;d EG,w
f o
Ykd nf ,if;tqifo
h Ykd a&muf&&dS ef ab;tE&m,ftrsK;d pHEk iS hf qif;&J
'kut
vH;k pHu
k k d BuUH BuUH cH&yfwnf wGe;f vSeo
f nforu wif;Muyf'u
k a y;rIuk d tzufzufrS 0ef;&Hch J
&onf/ ,if;'PfaMumifh ESv;k H yif wkecf &h J onf/ xdt
k cg wrefawmfjrwfu,
k d af wmfwik d u
f uREyk f w
f Ykd
BuK;d yrf;rI\ &vm'fuk d b,faomtcgwGif &&Srd nfenf;[k qkawmif;cJMhuonf/ rQaom
cufcrJ u
I k d wGe;f vSeNfy;D rSom csr;f &dyNfird o
f Y k d olwaY k d &mufc&h J onf/} (uk&t
f mef - 2 ; 214)
usr;f jrwfu&k t
f mefu rl*sm[D'\
f t&nftcsi;f udk atmufygtwdik ;f azmfjyxm;onf/
]tvm[ft&Sijfrwf\ vrf;ray:wGif vIy&f mS ;cJ
h iwfrw
G af cgif;yg;jcif;ESih f BuKHc&h J ab;'ku' Pf
aMumifh yifyef;EGr;f e,fc&h J jcif;? &efow
l \
Y k d a'got[keaf Mumifh emusicf cH &h J jcif;wdo
Y k nf tv[
rjzpfap&yg/ ,if;aumif;jrwfaom vIy&f mS ;rIuk d tvm[ft&Sijfrwfu rSww
f rf;wifxm;ay
onf/}
]tvm[ft&Sijfrwf\vrf;pOf BuK;d yrf;&mwGif wpfcgw&H ppfyEJ G iS h f BuKH touftE&m,fjzpfvm
wwfonf/ wpfcgw&HwiG v
f nf; iwfrw
G af cgif;yg;jcif;ESih f touft;k d tdru
f k d pGev
Yf w
T &f onfvnf;
&So
d nf/ wpfcgw&Hvnf; aumufyo
J ;D ESrH sm; ysupf ;D qH;k I;H &onfvnf; &So
d nf/ odaYk om
tE&m,fusa&mufcsed w
f iG f vrf;vGv
J rf;rSm;bufoY k d xGuaf ygufr&SmbJ t&SijfrwfxrH S vma&muf
cJNhy;D t&Sijfrwfbufoo
Y k d m jyef&rnf[k cH,&l ifqik d o
f o
l mvQif tvm[ft&Sijfrwf\ aumif;cs;D
r*Fvmudk vufc&H &Srd nfo
h jlzpfonf/} (uk&t
f mef - 9 ; 120-121)
]tvm[ft&Sijfrwf\ vrf;pOf BuK;d yrf;&mwGif wpfcgwpf&H ppfyEJ G iS Bhu
f K
H touftE&m,fjzpfvmwwf
onf/ wpfcgwpf&v
H nf; iwfrw
G af cgif;yg;jcif;ESih f touft;k d tdru
f k d pGev
Yf w
T &f onfvnf; &So
d nf/ wpfcgwpf&w
H iG rf l
aumufyo
J ;D ESrH sm; ysupf ;D qH;k I;H &onfvnf; &So
d nf/ odaYk om tE&m,fusa&mufcsed w
f iG f BuUH BuUH cH&yfwnf
tE&m,fukd &ifqikd t
f Edik ,
f o
l o
l mvQif atmifjriforl nf\/ tE&m,fusa&mufcsed w
f iG f vrf;vGv
J rf;rSm;bufoYkd
xGuaf ygufr&SmbJ t&SijfrwfxrH S vma&mufcNhyJ ;D t&Sijfrwfbufoo
Y k d m jyef&rnf[k cH,&l ifqik d o
f o
l mvQif tvm[f
t&Sijfrwf\ aumif;cs;D r*Fvmudk vufc&H &Srd nfo
h l jzpfonf/}
ae&mwGif usr;f awmfjrwfu&k t
f mefu atmufygtwdik ;f azmfjyxm;onf/
]rktrf ifef ppfreS af om ,HMkunfow
l o
Y k d nf *s[
d m'fwm0efEiS yh f wfouf tpOftNrJ arQmv
f ifph mG jzifh
toifjhyif em;pGiv
h f Quf &Sad eMuaomfvnf; ta,mifaqmif rGwpf vif(0g) rkemzduw
f u
Y k d rl ppfruf
a&;&mESiyh f wfouf tvm[ft&SijfrwfxrH S trdeu
Y f sa&mufvmvQif olwo
Y k d nf wrefawmfjrwf
tm; rl;l vJusawmh rnfuo
h J Y k d aMumufvefpY mG ai;armvsu&f ad S ewwfayonf/}
(uk&t
f mef - 22 ; 39-40)
]rw&m;ojzihf zdEyd S cf sKycf s,cf &H olwt
Y k d zdY k jyefvnfcck w
H u
k d cf u
k d cf iG u
h f k d tvm[ft&Sijfrwfu cGijhyf K

 198 

tpvmrf"rArd mef

onf/ ,if;olwo
Y k d nf rkcsatmifjrifru
I k d &&Srd nf/ ,if;olwt
Y d k m; rw&m;zdEyd S
f tdr,
f majrrS ESif
xkwcf &H jcif;rSm olwo
Y k d nf tvm[ft&Sijfrwftm; vufccH
h J jzpfayonf/} (uk&t
f mef - 39 ; 40)
]toifwo
Ykd nf tpvmrfv
h Ul tzGUJ tpnf;wGif yg0ifco
hJ nht
f wGuf zdEydS 'f u
k a y;cHae&aom
tiftm;csneh f o
YJ w
l jYzk d pfonhf a,musmf ;? rde;f rESih f &ifaoG;i,frsm;twGuf tb,faMumifh ppfr
wdu
k b
f J Munhaf eMuoenf;/ ,if;zdEyd S cf b
H 0a&mufow
l o
Y k d nf tvm[ft&SijfrwfxH ,if;vl,w
k f
rmwdv
Y k ufrS vGwaf jrmufa&;&apaMumif; toem;cHaeMuonf/} (uk&t
f mef - 4 ; 75)
]touf&iS af exdik cf iG h f tcGit
h f vef;&So
d v
l nf; wdusaom touf&iS cf iG &h f &Sad &;twGuf oufao
jy aexdik af vmh/ touf&iS cf iG rh f &Sad om olwo
Y k d nfvnf; xif&mS ;aom oufaoom"ujzihf
aojcif;\ &ifciG o
f Y k d 0ifa&mufavmh/} (uk&t
f mef - 8 ; 42)
usr;f awmfjrwfu&k t
f mefonf rGwpf vifvUl tzGUJ tpnf;0ifwt
Y k d m; pd;k &draf MumufvefY wkev
f yI pf mG touf
&Sif aexdik cf iG u
h f k d tv[ tcsn;f ES;D b0tjzpf azmfjyonf/ vlUavmuwGif tSO;f yrf;vnf;rcHEiS /h f SO;f yrf;
rIvnf; rjyK&ef uk&t
f mefu wm;jrpfonfujkyd qdo
k nf/ vGwv
f yfaom touf&iS cf iG t
h f wGuf tcGit
h f vrf;udv
k nf;
vrf;Teo
f nf/
]toifwo
Y k d nf rdrw
d \
Y k d umuG,af &;twGuf jyifqifrt
I qifq
h ifu
h k d jyKxm;Muavmh/ rdrw
d Ykd \
e,fajrudk tiftm;oH;k apmifah &SmufMuavmh/ odrY k o
S m toifw\
Y k d &efoEl iS h f tvm[f\ &efol
wdo
Y k nf aMumuf&UH G Murnf/ odjYzk ihf toifwt
Y k d m; wdu
k cf u
k d jfcif;jyKrnfr[kwaf y/}
(uk&t
f mef - 8 ; 60)
ae&mwGif usr;f awmfjrwfu&k t
f mef\ pl&m[ftvfAv'fonf *s[
D m'f&nf&,
G cf suu
f k d odyo
f nf;pGmjzifh
atmufygtwdik ;f azmfjyxm;onf/
tvm[ft&Sijfrwfonf vlom;wdt
Y k m; ESpcf ak omvrf;udk jyxm;onf/ wpfcu
k m; wpfu,
k d af umif;orm;
ESih f avmuDZrd cf o
H w
l \
Y k d tacsmifcak d omvrf;? usew
f pfcu
k m; rwfapmufaom awmifcg;yrf;odY k wufvrS ;f &aom
vrf; ,if;vrf;aMumif;onf cufcyJ ifyef;&onf rSev
f nf; ajcwpfvrS ;f vSr;f wdik ;f jrifrh m;aomtqifo
h Y k d a&muf&cd S h J
&onhef nf;wlyif ,if;vrf;um; . . .
(1) tcsKycf s,cf &H aom olwt
Ykd m; vGwv
f yfciG t
hf wGuf BuK;d yrf;jcif;?
(2) iwfjywf'u
k a &mufae&aomolwt
Y k d m; tpmzlvrk H t
I wGuf BuK;d yrf;jcif;?
(3) vlUtzGUJ tpnf;csi;f csi;f 'kua &mufaeaom cdu
k ;k d &mrJw
h t
Y k d a&;udk ajz&Si;f ay;jcif;?
(4) tvkyu
f k d Bu;Kd pm;yrf;pm; vkyaf eygvsuf jynh0f aom vlUtcGit
h f a&;udk r&Muaomolwt
Y k d m; u,fwifjcif;/
azmfjyygtcsurf sm;udk atmufygtwdik ;f &Si;f jyjyefonf/

txufwef;qifh tpvmrfo
h ifcef;pm

 199 

]tvm[ft&Sijfrwfonf vlUtzGUJ tpnf;wpf&yftm; zdEyd S 'f u


k a y;aeaom vl,w
k rf mwdt
Y k m; wm;
qD;wGe;f vSejf cif;rjyKbJ vspv
f sLIcv
hJ Qif urmavmuBu;D onf 'kpdu
k o
f rm;wd\
Yk vky&f yf
aMumifh arSmifru
kd o
f mG ;vdrrh f nf/} (uk&t
f mef - 2 ; 251)

uk&t
f mefu vrf;Teaf om vlUtzGUJ tpnf;wGif ppfEiS yhf wfoufaom
pnf;urf;csufrsm;
1/ ]toifwt
Y k d m; ppfrufwu
k d cf u
kd o
f w
l t
Y k d m; jyefvnfwu
k d cf u
k d f &ifqik d af csreI ;f avmh/ od&Y k mwGif
ppfuk d usL;vGeaf omtajctaeudk ra&mufygapESi/h f tueft
Y owfjzihf jyKMuavmh/}
(uk&t
f mef - 2 ; 190)
2/ ]ppfjzpfaoma'owGif ppfEiS rhf ywfoufaom v,f,mypn;f rsm; vlaea'orsm;udk
zsupf ;D jcif; rjyKygESi/hf ,if;onf tcsn;f ES;D aom ysupf ;D rIukd jzpfaponf/ ,if;tjyKtrlukd
tvm[ft&Sijfrwfonf rBuKu
d Ef pS o
f ufacs/} (uk&t
f mef 2 ; 205)
3/ ]ord ;f ydu
k rf ad om e,fajrudk zsuq
f ;D jcif;vnf; rjyKygESi/h f xdak 'o&Sd tjypfrah J om jynfow
l t
Y k d m;
t&Suw
f uGJ ESyd pf ufjcif;vnf; rjyKygESi/h f } (uk&t
f mef - 27 ; 34)
4/ ]ppfrufwu
k d cf u
k d af om umvtwGi;f ppfr&h J uftcsKUd ESih f ae&mtcsKUd udk ppfrZh J t
k H jzpf owfrw
S yf g/
odjYkzihf ppfru
hJ mvwGif ppfEiS yhf wfouf oH;k oyfrjI yKEikd rf nf/ Nird ;f csr;f a&;twGuf jyifqifrI
vnf; jyKEik d rf nf/ xdt
Y k wl ppfrZh J ak H 'owGif tjypfuif;aom jynfow
l t
Y k d m; cdv
k cH I iG jh yf KEik d rf nf/}
(uk&t
f mef - 2 ; 217)
5/ ]&efow
l u
Y k d Nird ;f csr;f a&;twGuf vufqifu
h rf;vmvQif toifwo
Y k d nf vufqifu
h rf;yg/ od&Y k m
wGif owd0&D ,
d &Spd mG &efou
l k d tuJcwfyg/} (uk&t
f mef - 8 ; 61)
6/ ]vlrsK;d wpfrsK;d tm; rke;f wD;rIonf ,if;olwt
Y k d m; rw&m;ojzihf zdEyd S &f ef aoG;aqmifrrI jzpfygap
ESi/h f w&m;enf;vrf;jzihf jyKMuavmh/ taMumif;rl toifwo
Y k d nf ajzmifrh wforl sm;jzpf ajzmifrh wf
olw\
Y k d enf;vrf;onf odjYzk pfonf/} (uk&t
f mef - 5 ; 8)
7/ ]ppfoyY k H rf;wdt
Y k m; avsmaf Mu;,lvnf;aumif;? r,lbv
J nf;aumif; vTwaf vmh/}
(uk&t
f mef - 47 ; 4)
]&efow
l EY k d iS w
h f uG tjcm;olwEY k d iS h f csKyq
f x
k d m;aom pmcsKyu
f k d av;pm;rIjyK&ef usr;f awmfjrwfu&k f
tmef ( 5 ; 1) wGif twdtvif; azmfjyxm;onf/
8/ ]&efow
l o
Ykd nf csKyq
f x
kd m;aom pmcsKy\
f aemufu,
G w
f iG f ]raumif;aom tjyKtrlukd

 200 

tpvmrf"rArd mef

jyKvyk v
f mvQif ,if;raumif;rIukd raumif;rIEiS hf rwkejYf yefEiS /hf olwEYkd iS chf sKyq
f x
kd m;aom
pmcsKyu
f o
k d m kyf odr;f vdu
k jfcif;onf taumif;qH;k jzpfonf/} (uk&t
f mef - 9 ; 58)
9/ ]ppfrufvv
k d m;aom tkypf \
k tiftm;udk vH;k 0csneh f o
Y J mG ;atmifjyKjcif;rSm ,if;olwY k d aemufxyf
rw&m;ojzihf rjyKusi&h f ef jzpfonf/} (uk&t
f mef - 47 ; 4)
10/ ]toifwo
Y k d nf &efow
l t
Y k d ay: xd;k ESujfcif;udk cHc&h J vQiv
f nf; pdw"f gwfusjcif;r&Sb
d J ,if;xd;k
ESuf jcif;\Zpfjrpfuk d &SmazGavmh/} (uk&t
f mef - 3 ; 139)
11/ ]toifwo
Y k d nf &efot
l m;ausmay; xGuaf jy;jcif;rjyKEiS /h f ,if;jyKro
l w
l t
Y k d ay: tvm[f
t&SijfrwfxrH S ab;'kur sm; usa&mufrnf/ odjYzk ihf qH;k I;H rItwGi;f a&muf&rd S nf/}
(uk&t
f mef - 8 ; 15-16)

rGwpf vifvUl tzGUJ tpnf;0ifwt


Ykd m; uk&t
f mef\ owday;csuf
]tdk . . . ,HMkunfot
l aygif;wd?Y k toifwo
Y k d nf wpfO;D csi;f taejzihv
f nf;aumif;? tzGUJ tpnf;t&
vnf;aumif;? jyemwpfpw
k H &m ay:aygufvmvQif usa&mufvmaom ab;&efuk d wGe;f vSe&f ef
BuK;d yrf;avmh/ ,HMkunfjcif;t&mwGif cdik NfrMJuavmh/ t&Sijfrwf\ wm0efuk d wpfoa0rwdr;f xrf;
aqmifavmh/ odrY k o
S m atmifyu
J G k d qGwcf ;l Edik rf nf/} (uk&t
f mef - 3 ; 199)

OLN OLN OLN

You might also like