‫و ﺣﻘﻮق ﻣﺎداماﻟﻌﻤﺮ ﺑﺮاى ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﺮاى وﻟﻰ ﻓﻘﻴﻪ‪.

‬‬

‫ﺁنﻣﻮﻗﻊ ﻣﻦ ﻧﻤﻰداﻧﺴﺘﻢ ﻗﻀﻴﻪ وﻟﻰ ﻓﻘﻴﻪ ﭼﻴﺴﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺁﻗﺎى ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪارى هﻢ‬
‫وﻟﻰ ﻓﻘﻴﻪ اﺳﺖ!‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺎﺑﺎ! ﻳﮏ وﻟﻰ ﻓﻘﻴﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ ﭼﻨﺪﺗﺎ!‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﻤﻴﻨﻰ هﻢ ﺁﻳﺖاﷲ اﺳﺖ ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪارى هﻢ ﺁﻳﺖاﷲ اﺳﺖ ﻓﺮﻗﻰ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬

‫هﺮ ﮐﺪام راﺳﺖ ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ هﻤﺎن اوﺳﺘﺎﺳﺖ‪ .‬ﺳﻴﺪرﺿﺎ هﻢ ﻣﻰﮔﻔﺖ اﻳﻦﻃﻮر‬
‫ﺷﺪﻩ ﮐﻪ هﺮ ﻣﻮﻗﻊ ﺑﻪ ﻣﺎ اﺣﺘﻴﺎج دارﻧﺪ ﮐﻠﻪﻣﺎن ﻣﻰﺷﻮد ﮐﻠﻪ ﺷﺎﻩ‪ .‬هﺮ ﻣﻮﻗﻊ هﻢ‬
‫ﻧﻤﻰﺧﻮاهﻨﺪ اَﺧﻰ ﻣﻰﺷﻮﻳﻢ‪ .‬راﺳﺖ هﻢ ﻣﻰﮔﻔﺖ‪ .‬وﻗﺘﻰ ﺑﻪ ﻣﺎ اﺣﺘﻴﺎج داﺷﺘﻨﺪ‬
‫ﮔﻞ ﺳﺮ ﺳﺒﺪ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬هﺮ ﺟﺎ ﮐﻪ ﻣﻰرﻓﺘﻴﻢ ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﮑﻪ ﺑﺮﺳﻴﻢ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﺮاى‬
‫ﻣﺎ ﺁﻣﺎدﻩ ﺑﻮد‪ .‬وﻗﺘﻰ هﻢ ﮐﻪ ﮐﺎرﻣﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻣﺜﻞ ﺁدمهﺎﻳﻰ ﻣﻰﺷﺪﻳﻢ ﮐﻪ ﻣﺮض‬
‫ﻣﺴﺮى دارﻧﺪ‪ ،‬ﻃﺮف ﻣﻰﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﺎ دﺳﺖ ﺑﺪهﺪ ﺑﺎ ﭼﻨﺪش دﺳﺖ ﻣﻰداد‬
‫اﻧﮕﺎر ﮐﻪ زﻳﺎدى هﺴﺘﻴﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺁن اواﻳﻞ ﺧﻴﻠﻰ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺧﻮب ﺗﺎ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﮑﻰ‬
‫دو ﺗﺎ از اﻳﻦ ﺳﺮﮔﺮوﻩهﺎ ﻣﻰﺁﻣﺪﻧﺪ و ﻣﻰﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﭼﻨﺪ ﺗﺎ را ﮐﺸﺘﻴﺪ؟ ﻣﺜﻞ اﻳﻨﮑﻪ‬
‫ﺁدمﮐﺸﻰ درﺟﻪاى ﻳﺎ رﺗﺒﻪاى دارد ﻳﺎ هﺮ ﭼﻪ ﺁدم ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﮑﺸﺪ ارج و ﻗﺮب‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮى دارد‪ .‬ﻣﻦ هﻢ ﻣﻰﮔﻔﺘﻢ ﻣﻦ ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪ ،‬از ﺣﺎجﺁﻗﺎ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺣﺎجﺁﻗﺎ هﻤﻪ‬
‫را ﮐﺸﺘﻪ! و ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺷﻬﺎب ﻣﻰدادم‪ .‬ﻳﺎ ﺑﻪ ﺳﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ ﺷﻤﺎ ﮐﺠﺎ دورﻩ‬
‫دﻳﺪﻳﺪ؟ ﭼﻮن درﺷﺖ و ورزﻳﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﺳﻴﺪرﺿﺎ هﻢ ﮐﻪ ﺳﺮش ﺑﺮاى اﻳﻦﮐﺎرهﺎ‬
‫درد ﻣﻰﮐﺮد‪ .‬ﻣﻰﮔﻔﺖ در ارﺗﺶ ﮐﻪ ﺑﻮدم زﻳﺮ دﺳﺖ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻰ‬
‫دورﻩ دﻳﺪم!‬

‫اﻟﺒﺘﻪ ﺳﻴﺪرﺿﺎ ﺧﻴﻠﻰﭼﻴﺰهﺎ ﺑﻠﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺜﻞ اﻳﻨﮑﻪ ﻗﺒﻞ از اﻳﻨﮑﻪ ﺑﺎ ﻣﺎ ﮐﺎر ﮐﻨﺪ‬
‫ﻳﮏ دورﻩاى دﻳﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﮐﺠﺎ؟ هﻴﭻوﻗﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﮕﻔﺖ و ﻣﻦ ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻤﺐﮔﺬارى‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﻤﺐ ﺑﺎ وﺳﺎﻳﻞ ﻋﺎدى و ﻣﻌﻤﻮﻟﻰ ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺧﺮﻳﺪ هﺴﺘﻨﺪ‪...‬‬

‫■ ﺳﻴﺪرﺿﺎ اﺳﻢ ﻓﺎﻣﻴﻠﺶ ﭼﻪ ﺑﻮد؟‬

‫□ ﺻﻤﻴﻤﻰﺧﻮاﻩ‪ .‬ﺑﺎ ﭼﻴﺰهﺎى ﺳﺎدﻩ ﻣﻰﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻣﻮاد ﺁﺗﺶزا و ﺑﻤﺐ و ﮐﻮﮐﺘﻞ‬

‫ﻣﻮﻟﻮﺗﻒ درﺳﺖ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻳﺎ ﻣﺜﻼ ﺑﻤﺐهﺎى ﮐﻮﭼﮏ را ﻣﻰﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺴﺎزد‪ .‬ﮐﻤﻰ‬
‫هﻢ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻳﺎد دادﻩ ﺑﻮد وﻟﻰ ﺧﻮدش ﺧﻴﻠﻰ وارد ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ ﮐﻪ ﺷﻬﺎب ﮔﻔﺖ ﺷﻤﺎ‬

‫‪301‬‬
 ‫دو ﻧﻔﺮ ﻣﺮا ﺧﻴﻠﻰ اذﻳﺖ ﻣﻰﮐﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺮا اول ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ ﺳﭙﺎﻩ ﭘﺎﺳﺪاران‬
‫ﻋﺸﺮتﺁﺑﺎد‪ .‬ﺳﻴﺪرﺿﺎ را هﻢ ﮐﻪ در ﮐﻤﻴﺘﻪ ﺿﺪرﺑﺎﺧﻮارى ﺑﻮد ﭘﺲ از اﻧﺤﻼل‬
‫ﺁﻧﺠﺎ و ﭘﺮﺷﺪن ﺟﻴﺐ ﺣﺎﺟﻰ ﺷﺎﻩﺁﺑﺎدى‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﺎدﮔﺎن ﻋﺸﺮتﺁﺑﺎد ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮﮔﺮوﻩهﺎ و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهﺎن ﮐﻤﻴﺘﻪهﺎ و زن و دﺧﺘﺮ و ﭘﻴﺮ و ﺟﻮان ﻣﻰﺁﻣﺪﻧﺪ‬
‫ﺁﻧﺠﺎ ﺁﻣﻮزش ﻣﻰدﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدى ﻋﺮاﻗﻰ هﻢ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻋﻠﻰ ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻰ‪،‬‬
‫ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ واﺣﺪ ﺁﻣﻮزش ﺳﭙﺎﻩ در ﻋﺸﺮتﺁﺑﺎد ﻣﻰﮔﻔﺖ از ﻣﻌﺎودﻳﻦ ﻋﺮاﻗﻰ‬
‫هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﻮن ﻋﺮﺑﻰ ﺑﻠﺪﻧﺪ ﻣﻰﻓﺮﺳﺘﻴﻢ در ﺧﻮزﺳﺘﺎن ﺧﺪﻣﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از‬
‫ﺁﻧﺠﺎ ﻣﺎ را ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ هﻨﮓ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﺳﺎﺑﻖ ﮐﻪ ﺷﺪ ﭘﺎدﮔﺎن اﻣﺎم ﺣﺴﻴﻦ‪،‬‬
‫ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از ﻟﺸﮑﺮﮎ‪ .‬اﻧﺘﻬﺎﻳﺶ ﻣﻰﺧﻮرد ﺑﻪ ﺟﺎدﻩ دﻣﺎوﻧﺪ‪ .‬ﺧﻴﻠﻰ ﭘﺎدﮔﺎن‬
‫ﺑﺰرﮔﻰ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنهﺎى ﻣﺘﻌﺪد ﺁﺟﺮى رﻧﮓ‪ .‬ﺳﻴﺪرﺿﺎ در ﻳﮏ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن دﻳﮕﺮ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﻦ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﺮوم‪ .‬ﺟﺎﻳﻰ هﻢ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﻮدم‬
‫ﺳﻴﺪرﺿﺎ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻨﮑﻪ ﮐﺎرﻣﺎن ﺗﻤﺎم ﻣﻰﺷﺪ از‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنهﺎﻳﻤﺎن ﺑﻴﺮون ﻣﻰﺁﻣﺪﻳﻢ و ﻗﺪم ﻣﻰزدﻳﻢ‪ .‬اﮐﺜﺮًا هﻢ ﻳﮑﻰ ﺣﻮل و‬
‫ﺣﻮش ﻣﺎ ﻣﻰﭘﻠﮑﻴﺪ ﻳﻌﻨﻰ ﻣﺎ را ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻤﻰﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬در ﺁﺳﺎﻳﺸﮕﺎﻩِ ﻣﻦ و‬
‫ﺳﻴﺪرﺿﺎ ﻳﮑﻰ دو ﺗﺎ ﺑﭙّﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ هﻢ ﮐﻪ ﺑﻠﺪ ﺑﻮدﻳﻢ ﭼﮑﺎر ﮐﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫■ ﺳﻴﺪرﺿﺎ ﻗﺒﻼ ﭼﮑﺎرﻩ ﺑﻮد؟‬

‫□ در ارﺗﺶ ﺑﻮد‪.‬‬

‫■ در ﮐﺪام ﻗﺴﻤﺖ؟‬

‫□ ﻧﻴﺮوى ﻣﺨﺼﻮص‪.‬‬

‫■ ﭼﻪ ﮐﺎر ﻣﻰﮐﺮد؟‬

‫□ اﺳﺘﻮار ﺑﻮد‪ ،‬اﺳﺘﻮار ﻧﻴﺮوى ﻣﺨﺼﻮص ﮐﻪ اﺧﺮاﺟﺶ ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺤﻞ ﻧﻴﺮوى ﻣﺨﺼﻮص‪...‬‬

‫□ ﺑﺎغ ﺷﺎﻩ ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪302‬‬
 ‫■ ﮐﺎر ﻧﻴﺮوى ﻣﺨﺼﻮص ﭼﻪ ﺑﻮد؟‬

‫□ ﻧﻴﺮوى ﮔﺮﻳﻼ و ﺿﺪﮔﺮﻳﻼ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺮاى ﮐﺎرهﺎى ﭼﺮﻳﮑﻰ و ﺿﺪﭼﺮﻳﮑﻰ در‬

‫ارﺗﺶ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺜﻼ وﻗﺘﻰ دﺷﻤﻦ ﺑﻪ ﮐﺸﻮر ﺣﻤﻠﻪ ﻣﻰﮐﻨﺪ اﻳﻨﻬﺎ ﻣﻰروﻧﺪ ﭘﺸﺖ‬
‫ﺟﺒﻬﻪ دﺷﻤﻦ ﭘﻴﺎدﻩ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ و ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭼﺮﻳﮑﻰ اﻧﺠﺎم ﻣﻰدهﻨﺪ‪ .‬ﻳﺎ ﺑﺮ ﻋﮑﺲ‪،‬‬
‫ﺿﺪ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﭼﺮﻳﮑﻰ اﻧﺠﺎم ﻣﻰدهﻨﺪ‪...‬‬

‫■ ﭼﺮا ﺳﻴﺪرﺿﺎ از ارﺗﺶ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪ؟‬

‫□ ﺑﻴﺮوﻧﺶ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫■ ﭼﺮا؟‬

‫□ ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪ .‬ﻧﻤﻰﺷﺪ زﻳﺎد ﭘﺮس و ﺟﻮ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻌﻀﻰ از ﺣﺮفهﺎ ﻣﺜﻞ رﻓﻴﻖ‬

‫زن داﺷﺘﻦ و اﻳﻨﻬﺎ را ﻣﻰﺷﺪ ﮔﻔﺖ‪ .‬وﻟﻰ اﻳﻨﺠﻮر ﭼﻴﺰهﺎ را ﻧﻤﻰﭘﺮﺳﻴﺪﻳﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‬
‫ﻣﻦ و ﺳﻴﺪرﺿﺎ و ﻣﺤﻤﻮد ﺻﻤﻴﻤﻰ ﺑﻮدﻳﻢ وﻟﻰ‪...‬‬

‫■ ﻣﺤﻤﻮد هﻢ ﻗﺒﻼ ارﺗﺸﻰ ﺑﻮد؟‬

‫□ ﻧﻪ‪ ،‬ﺳﻤﺎورﺳﺎز ﺑﻮد‪ .‬اﺻﻼ اﺳﻢ ﻓﺎﻣﻴﻠﺶ هﻢ ﺳﻤﺎوات ﺑﻮد‪ .‬در ﮐﻮﭼﻪاى ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻴﺪاﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﻣﻰﺧﻮرد ﻳﮏ ﺳﻤﺎورﺳﺎزى ﮐﻮﭼﮏ از ﭘﺪرش ﺑﻪ او ﺑﻪ‬
‫ارث رﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮد وﻟﻰ درش را ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد و ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد ﺗﻮ اﻳﻦ ﮐﺎرهﺎ‪ .‬ﻣﺤﻤﻮد ﺑﺎ‬
‫هﻤﻪ ﺧﻴﻠﻰ ﺧﻮدﻣﺎﻧﻰ ﺑﻮد وﻟﻰ ﺣﺮفهﺎش هﻤﻪاش از ﺑﺪﺑﺨﺘﻰ و زﻧﺪﮔﻰ‬
‫ﺧﻮدش ﺑﻮد ﮐﻪ در دروازﻩ ﻏﺎر ﻳﮏ ﺧﺎﻧﻪ ﮐﻮﭼﮑﻰ دارﻳﻢ و ﻣﺎدرم ﺑﺎ ﻣﻦ‬
‫زﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﮐﻨﺪ و از اﻳﻦ ﺣﺮفهﺎ‪ .‬ﺳﻴﺪرﺿﺎ از ارﺗﺶ و ﻣﺎﺟﺮاهﺎى ﺁﻧﺠﺎ‬
‫ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻰﮐﺮد‪.‬‬

‫■ ﺳﻴﺪرﺿﺎ ﺧﺎﻧﻮادﻩ داﺷﺖ؟‬

‫□ ﺑﻠﻪ‪.‬‬

‫■ ﮐﺠﺎ زﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ؟‬

‫‪303‬‬
 ‫□ ﻓﻴﺸﺮﺁﺑﺎد‪.‬‬

‫■ ﺗﺤﺼﻴﻼﺗﺶ ﭼﻪﻗﺪر ﺑﻮد؟‬

‫□ ﻣﺜﻞ اﻳﻨﮑﻪ دﻩ ﻳﺎزدﻩ ﮐﻼس درس ﺧﻮاﻧﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﻃﻮرى ﻧﺒﻮد ﮐﻪ ﻣﻦ و‬

‫ﺳﻴﺪرﺿﺎ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻗﺮار ﺑﮕﺬارﻳﻢ و ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻴﻢ‪ .‬وﻗﺘﻰ هﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوﻩ ﺑﻮدﻳﻢ‬
‫ﻓﺮﺻﺖ اﻳﻦﭼﻴﺰهﺎ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺳﻪ ﺗﺎ ﺟﻠﺴﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻰﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ و ﺟﻮاﻧﺐ را‬
‫ﻣﻰﺳﻨﺠﻴﺪﻳﻢ و‪...‬‬

‫■ ﺳﻴﺪرﺿﺎ ﺑﻌﺪًا هﻤﮑﺎرﻳﺶ را اداﻣﻪ داد؟‬

‫□ ﺑﻠﻪ‪.‬‬

‫■ هﻨﻮز هﻢ ﮐﺎر ﻣﻰﮐﻨﺪ؟‬

‫□ در ﺳﭙﺎﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺎ ﺁنﻣﻮﻗﻊ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﻮدم ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﭼﺎرﻩاى هﻢ ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻴﺪرﺿﺎ ﺷﻐﻞ و ﺣﺮﻓﻪاى ﺑﻠﺪ ﻧﺒﻮد‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﻴﺮون ﻣﻰﺁﻣﺪ ﭼﻪ ﮐﺎر ﻣﻰﺗﻮاﻧﺴﺖ‬
‫ﺑﮑﻨﺪ؟ ﻣﺤﻤﻮد ﭼﺮا‪ .‬ﻣﺤﻤﻮد ﻳﮏ ﻣﺪﺗﻰ اداﻣﻪ داد و وﻗﺘﻰ ﭘﻮل و ﭘﻠﻪاى ﭘﻴﺪا‬
‫ﮐﺮد ول ﮐﺮد و رﻓﺖ ﺳﺮ ﺧﺎﻧﻪ و زﻧﺪﮔﻴﺶ‪ .‬ﭼﻪ ﮐﺎر ﻣﻰﮐﻨﺪ و ﮐﺠﺎ هﺴﺖ‬
‫ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪ ،‬ﺁن ﻣﻮﻗﻊ ﮐﻪ ﺑﻮدم ﻣﻰداﻧﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺎى ﺳﻤﺎور از ﺁن ﭘﺮﻳﻤﻮسهﺎى‬
‫ﺑﺰرگ درﺳﺖ ﻣﻰﮐﺮد‪ .‬در اﺻﻞ ﺁﺷﻨﺎﻳﻰ ﻣﺎ هﻢ ﺑﺮ ﺳﺮ هﻤﻴﻦ ﭼﺮاغهﺎ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاى زﻟﺰﻟﻪ ﻃﺒﺲ رﻓﺘﻴﻢ دﻧﺒﺎل اﻳﻦ ﭼﺮاغهﺎى ﺑﺰرگ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮاى ﻋﺪﻩ‬
‫زﻳﺎدى ﻏﺬا درﺳﺖ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻴﻢ ﮐﻰ درﺳﺖ ﻣﻰﮐﻨﺪ؟ ﻧﺸﺎﻧﻰ ﻣﺤﻤﻮد را دادﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺷﻬﺎب ﺑﻌﺪًا ﮔﻔﺖ ﺑﭽﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن درﺳﺘﻰ اﺳﺖ و ﺑﺎ او ارﺗﺒﺎط ﺑﺮﻗﺮار ﮐﺮد و‬
‫ﺑﻌﺪ هﻢ ﺟﺬب ﺷﺪ و ﮐﺎر و زﻧﺪﮔﻴﺶ را ول ﮐﺮد ﺁﻣﺪ ﺗﻮى اﻳﻦﮐﺎرهﺎ‪.‬‬

‫■ وﻗﺘﻰ ﮐﺎرش را ول ﮐﺮد ﭼﻪﻗﺪر ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ درﺳﺖ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد؟‬

‫□ ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪ .‬ﺷﻬﺎب ﺑﻪ ﺗﻨﺎوب ﺑﻪ ﻣﺎ ﭘﻮل ﻣﻰداد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻦ ﺁنﻃﻮر از ﺷﻬﺎب‬

‫ﭘﻮل ﻧﮕﺮﻓﺘﻢ‪ .‬هﺮ وﻗﺖ ﺳﻔﺮ ﻳﺎ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻰ ﺑﻮد ﺑﻪ هﻤﻪ ﻣﺎ ﭘﻮل ﻣﻰداد ﮐﻪ در‬
‫ﺟﻴﺒﻤﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪...‬‬

‫‪304‬‬
 ‫■ ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ﮐﺎﻓﻰ ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ؟‬

‫□ ﻣﺜﻼ ﻓﺮض ﮐﻨﻴﺪ وﻗﺘﻰ ﺑﻪ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻣﻰرﻓﺘﻴﻢ هﺮ ﮐﺪام از ﻣﺎ دﻩ ﭘﺎﻧﺰدﻩ‬

‫هﺰارﺗﻮﻣﺎن ﭘﻮل ﺟﻴﺒﻤﺎن ﺑﻮد‪ ،‬ﭘﻮل ﻧﻘﺪ هﺰارﺗﻮﻣﺎﻧﻰ‪ .‬ﺁنﻃﻮر هﻢ ﻧﺒﻮد ﮐﻪ‬
‫ﺣﺴﺎب ﺑﺨﻮاهﺪ‪ .‬ﺧﻮدﻣﺎن وﻗﺘﻰ ﺑﺮﻣﻰﮔﺸﺘﻴﻢ ﺑﻪ ﺷﻬﺎب ﺣﺴﺎب ﻣﻰدادﻳﻢ و‬
‫ﺁنﭼﻪ را ﮐﻪ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮد ﭘﺲ ﻣﻰدادﻳﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺤﻤﻮد را ﻧﺪﻳﺪم هﻴﭻوﻗﺖ ﭘﻮﻟﻰ‬
‫ﭘﺲ ﺑﺪهﺪ ﭼﻮن ﺑﻴﭽﺎرﻩ اﺣﺘﻴﺎج داﺷﺖ‪ .‬ﺳﻴﺪرﺿﺎ را هﻢ ﻧﻤﻰداﻧﻢ ﭘﻮل‬
‫ﻣﻰﮔﺮﻓﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬وﺿﻌﻴﺖ ﻃﻮرى ﻧﺒﻮد ﮐﻪ راﺟﻊ ﺑﻪ ﺧﻮدﻣﺎن از‬
‫هﻤﺪﻳﮕﺮ ﭼﻴﺰى ﺑﭙﺮﺳﻴﻢ‪ .‬ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﻼب ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻟﻮ رﻓﺘﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻘﻴﻪ را‬
‫ﺑﻪ ﺧﻄﺮ ﻧﻴﻨﺪازﻳﻢ و ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب ﺑﻪ اﻳﻦ دﻟﻴﻞ ﮐﻪ ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎ ﻧﺘﻮاﻧﻨﺪ از اﻳﻦ‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺳﻮءاﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮدﻣﺎن ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻰدادﻳﻢ ﮐﻪ از ﻳﮑﺪﻳﮕﺮ ﭼﻨﺪان‬
‫اﻃﻼﻋﺎﺗﻰ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬ﺟ ّﻮ ﻃﻮرى ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﺑﻮد اﻳﻦ ﺗﺼﻮر ﺷﻮد ﮐﻪ‬
‫هﺮ ﮐﺪام از ﻣﺎ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻳﮏ ﮔﺮوﻩ ﻳﺎ ﻳﮏ ﺁﺧﻮﻧﺪ هﺴﺘﻴﻢ و ﻣﻰﺧﻮاهﻴﻢ اﻳﻦ‬
‫اﻃﻼﻋﺎت را ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﻴﺎورﻳﻢ ﮐﻪ ﺑﻌﺪًا اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب‬
‫هﻤﻴﻦﻃﻮر هﻢ ﺷﺪ‪ .‬هﺮ ﺁﺧﻮﻧﺪى دم و دﺳﺘﮕﺎﻩ درﺳﺖ ﮐﺮد ﺗﺎ درﺑﺎرﻩ دﻳﮕﺮان‬
‫اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻊ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺷﻬﺎب در ﻣﺠﻤﻮع اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺎﻓﻰ از هﻤﻪ ﻣﺎ داﺷﺖ ﮐﻪ‬
‫ﭼﻰ هﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬ﮐﻰ هﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬از ﮐﺠﺎ ﺁﻣﺪﻩاﻳﻢ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪﻣﺎن ﮐﺠﺎﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻪﻃﻮر ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﻣﺎ را ﭘﻴﺪا ﮐﻨﺪ‪ .‬وﻟﻰ ﻣﻦ ﺷﺨﺼًﺎ اﻃﻼﻋﺎﺗﻰ از ﺷﻬﺎب ﻧﺪاﺷﺘﻢ ﮐﻪ ﮐﻴﺴﺖ و‬
‫ﭼﻴﺴﺖ و از ﮐﺠﺎ ﺁﻣﺪﻩ و ﺑﺎﺑﺎ ﻧﻨﻪاش ﮐﻰ هﺴﺘﻨﺪ و ﺷﻐﻠﺶ ﭼﻪ ﺑﻮدﻩ ﻳﺎ ﮐﺠﺎ‬
‫ﻣﻰﺗﻮاﻧﻴﻢ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬ﻓﮑﺮ ﻧﻤﻰﮐﻨﻢ ﺳﻴﺪرﺿﺎ و ﻣﺤﻤﻮد هﻢ ﭼﻨﻴﻦ اﻃﻼﻋﻰ‬
‫را داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻰ ﺷﻬﺎب هﺮ ﻣﻮﻗﻊ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺖ از دﺳﺖ ﻣﺎ ﻣﺨﻔﻰ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺎ‬
‫دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬هﺮ ﺟﺎ ﻣﻰﮔﻔﺘﻴﻢ ﺷﻬﺎب‪ ،‬ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ ﺷﻬﺎب‬
‫ﮐﻴﻪ؟ ﻣﻰﮔﻔﺘﻴﻢ ﺣﺎجﺁﻗﺎ ﺷﻬﺎب‪ .‬ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺴﻰ را ﻧﺪارﻳﻢ و ﻧﻤﻰﺷﻨﺎﺳﻴﻢ!‬

‫ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﮐﺎﺷﺎن‬

‫ﻳﮏ ﺑﺎر ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ رﻓﺘﻪ ﺑﻮدم ﮐﺎﺷﺎن‪...‬‬

‫‪305‬‬
 ‫■ ﭼﺮا رﻓﺘﻴﺪ ﮐﺎﺷﺎن؟‬

‫□ ﺑﺮاى اﻳﻦ ﮐﻪ ﺧﻮاهﺮ ﻳﮏ ﭘﺎﺳﺪار را ﮐﺸﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮاهﺮﻩ ﭼﻨﺪان ﻧﺠﻴﺐ‬

‫ﻧﺒﻮدﻩ‪ ،‬ﺑﺎ ﻳﮏ راﻧﻨﺪﻩاى رﻓﻴﻖ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬وﻗﺘﻰ ﻣﻰﺧﻮاهﺪ از راﻧﻨﺪﻩ ﺟﺪا ﺷﻮد‪،‬‬
‫راﻧﻨﺪﻩ زﻳﺮش ﻣﻰﮐﻨﺪ و ﻣﻰﮐﺸﺪش‪ .‬ﻓﺎﻣﻴﻞ راﻧﻨﺪﻩ در ﺷﻬﺮﺑﺎﻧﻰ دﺳﺖ داﺷﺘﻨﺪ‬
‫و ﺧﻮن زﻧﻪ را ﭘﺎﻳﻤﺎل ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬زﻧﻪ هﻢ دو ﺗﺎ ﺑﭽﻪ داﺷﺖ و ﺷﻮهﺮش هﻢ‬
‫ﭘﻴﺮ ﺑﻮد و زﻧﺪﮔﻴﺸﺎن ﻧﻤﻰﮔﺬﺷﺖ‪ .‬رﻓﺘﻢ ﺑﺮرﺳﻰ ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﻗﻀﻴﻪ از ﭼﻪ ﻗﺮار‬
‫اﺳﺖ‪ .‬دﻳﺪم هﻤﻪ ﻃﺮف راﻧﻨﺪﻩ را دارﻧﺪ و اﮔﺮ ﻗﺮار اﺳﺖ ﮐﺎرى ﺷﻮد ﺑﺎﻳﺪ از‬
‫ﺗﻬﺮان اﻗﺪام ﺷﻮد‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ دﺳﺖﺧﻄﻰ از دﻓﺘﺮ ﺧﻤﻴﻨﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﻳﺎرو را‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮﻗﻊ ﺑﺮﮔﺸﺘﻦ دم دروازﻩ ﻗﻢ ﻣﺎﺷﻴﻦهﺎ را ﺑﺎزرﺳﻰ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ و از‬
‫ﻣﻦ اﺳﻠﺤﻪ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺷﻤﺎ از ﮐﺠﺎ ﻣﻰﺁﻳﻴﺪ؟‬

‫ﻣﻦ ﮐﻪ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺗﻮﺿﻴﺢ زﻳﺎدى ﺑﺪهﻢ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬از ﺳﭙﺎﻩ ﭘﺎﺳﺪاران هﺴﺘﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺳﭙﺎﻩ ﭘﺎﺳﺪاران ﮐﺠﺎ؟‬

‫ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﭘﺎدﮔﺎن اﻣﺎم ﺣﺴﻴﻦ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﺑﺎ ﻋﺸﺮتﺁﺑﺎد ﻣﺮا‬
‫ﻣﻰﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪.‬‬

‫وﻟﻰ ﻧﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺷﻤﺎرﻩ ﺗﻠﻔﻦ ﺁﻧﺠﺎ را داﺷﺘﻨﺪ و ﻧﻪ ﻣﻦ‪ .‬ﻣﺮا ﺑﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﮐﻤﻴﺘﻪ ﻗﻢ‪،‬‬
‫اﺗﻔﺎﻗًﺎ هﻤﺎن ﮐﻤﻴﺘﻪاى ﺑﺮدﻧﺪ ﮐﻪ در ﺟﺮﻳﺎن ﺷﺮﻳﻌﺘﻤﺪارى ﺑﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﮐﻤﻴﺘﻪ‬
‫ﻣﺮﮐﺰ ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺁﻧﻬﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺴﻰ را ﻧﻤﻰﺷﻨﺎﺳﻴﻢ‪ .‬زﻧﮓ زدﻧﺪ‬
‫ﺑﻪ ﺳﭙﺎﻩ‪ ،‬ﺁﻧﻬﺎ هﻢ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﮐﺴﻰ را ﻧﻤﻰﺷﻨﺎﺳﻴﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬در ﺳﭙﺎﻩ ﺑﭙﺮﺳﻴﺪ‬
‫ﻳﮏ ﮐﺴﻰ ﺑﻪ اﺳﻢ ﻋﺒﺪاﻟﻠﻬﻰ هﺴﺖ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ ،‬او ﻣﺮا ﻣﻰﺷﻨﺎﺳﺪ‪.‬‬

‫■ ﻋﺒﺪاﻟﻠﻬﻰ ﮐﻰ ﺑﻮد؟‬

‫□ ﻳﮑﻰ از ﮐﺴﺎﻧﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺁن اواﻳﻞ ﮐﻪ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ را اﻧﺘﺨﺎب‬

‫ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬او هﻢ ﻳﮑﻰ از ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﻦ ﺳﭙﺎﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻋﺒﺪاﻟﻠﻬﻰ‬
‫در ﺳﭙﺎﻩ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻦ هﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ هﻴﭻ ﻃﺮﻳﻘﻰ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﺎ ﺷﻬﺎب ﺗﻤﺎس‬
‫ﺑﮕﻴﺮم‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻤﻴﻨﻰ زﻧﮓ ﺑﺰﻧﻴﺪ‪.‬‬

‫‪306‬‬
 ‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺷﻤﺎرﻩاش؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺷﻤﺎرﻩ ﻧﺪارم‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻳﻌﻨﻰ اﮔﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ اﻣﺎم زﻧﮓ ﺑﺰﻧﻴﻢ ﺗﻮ را ﻣﻰﺷﻨﺎﺳﻨﺪ؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺁرﻩ‪ ،‬زﻧﮓ ﺑﺰﻧﻴﺪ ﻣﻰﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪.‬‬

‫زﻧﮓ زدﻧﺪ و ﺁﻧﺠﺎ هﻢ ﮐﺴﻰ ﻣﺎ را ﻧﺸﻨﺎﺧﺖ‪ .‬ﺗﺎ ﺳﺎﻋﺖ هﺸﺖ ﺷﺐ ﻣﺮا‬

‫ﻧﮕﻪداﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻤﻮد دﺳﺘﺮﺳﻰ داﺷﺘﻢ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺷﻬﺎب‪ .‬ﺳﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻰداﻧﺴﺖ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﮐﺎﺷﺎن رﻓﺘﻪام‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺤﻤﻮد ﺗﻤﺎس ﻣﻰﮔﻴﺮد و ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ ﮐﻪ از ﻣﻦ ﺧﺒﺮ‬
‫ﻧﺪارد‪ .‬ﻣﺤﻤﻮد هﻢ ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ ﺣﺘﻤًﺎ ﺑﻬﺶ ﺧﻮش ﮔﺬﺷﺘﻪ هﻤﺎنﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪﻩ! ﺷﺐ‬
‫هﻤﺎن ﺳﻴﺪ اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﺑﺮﻗﻌﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ او ﺁﻣﻮزش دادﻩ ﺑﻮدم و ﺁن زﻣﺎن در ﺳﭙﺎﻩ‬
‫ﮐﺎر ﻣﻰﮐﺮد‪ ،‬ﺁﻣﺪ ﺑﻪ ﮐﻤﻴﺘﻪ و ﻣﺮا دﻳﺪ‪ .‬اول ﻣﺮا ﻧﺸﻨﺎﺧﺖ‪ .‬ﻣﻦ هﻢ ﺑﻪ او‬
‫ﺁﺷﻨﺎﻳﻰ ﻧﺪادم‪ .‬ﺧﻮدش ﺁﻣﺪ ﺟﻠﻮ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮم ﺧﻴﻠﻰ ﺁﺷﻨﺎ ﻣﻰﺁﻳﻴﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺁرﻩ وﻟﻰ ﺣﺎﻻ ﻧﻤﻰﺧﻮاهﻢ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺁﺷﻨﺎﻳﻴﻤﺎن ﭼﻪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪﻃﻮر؟‬

‫او را ﮐﻤﻰ ﮐﻨﺎر ﮐﺸﻴﺪم و ﺑﻪ ﻳﺎدش ﺁوردم‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ ﭼﺮا ﺧﻮدت را ﻣﻌﺮﻓﻰ‬
‫ﻧﮑﺮدى؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﮔﻔﺘﻢ وﻟﻰ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﻴﺸﺘﺮى ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﺪهﻢ‪ ،‬ﭘﻨﺞ ﺷﺶ ﺳﺎﻋﺘﻰ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ اﻳﻨﺠﺎ هﺴﺘﻢ و ﺑﺎ ﮐﺴﻰ هﻢ ﮐﻪ ﻣﺮا ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﻢ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮم‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﮐﺎرت ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻰ؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ ﮐﺎرت ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻰ ﻧﺪارم‪.‬‬

‫رﻓﺖ ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻮل ﮐﻤﻴﺘﻪ ﺣﺮف زد و ﻳﮑﺒﺎرﻩ ورق ﺑﺮﮔﺸﺖ‪ .‬اﺳﻠﺤﻪ را ﭘﺲ‬

‫‪307‬‬
‫دادﻧﺪ و ﺷﺎم ﺑﻪ ﻣﻦ دادﻧﺪ و وﻟﻢ ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﺮﮔﺸﺘﻢ ﺗﻬﺮان‪ .‬ﺑﻌﺪ ﮐﻪ ﺷﻬﺎب ﺗﻤﺎس‬
‫ﮔﺮﻓﺖ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ دﻳﮕﺮ ﺑﺪون دﺳﺘﻮر ﮐﺘﺒﻰ ﺟﺎﻳﻰ ﻧﻤﻰروم‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮرى ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮐﻪ اﮔﺮ ﮔﻴﺮ اﻓﺘﺎدم ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﺑﺎ ﺟﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﻣﺮا ﻣﻰﺷﻨﺎﺳﻨﺪ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮم‪ .‬ﻧﻪ ﺳﭙﺎﻩ‪،‬‬
‫ﻧﻪ ﮐﻤﻴﺘﻪ‪ ،‬ﻧﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻤﻴﻨﻰ‪ ،‬هﻴﭻﮐﺲ ﻣﺮا ﻧﻤﻰﺷﻨﺎﺳﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬اﻳﻦﻃﻮر ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬وﻗﺘﻰ ﭼﻨﻴﻦ وﺿﻌﻰ ﭘﻴﺶ ﻣﻰﺁﻳﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﭼﻪ ﮐﺎر ﮐﻨﻢ؟ ﺑﺪون اﺳﻠﺤﻪ اﻳﻨﻮر و‬
‫ﺁﻧﻮر ﺑﺮوم؟ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻰروم‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪاى ﻧﻴﺴﺖ!‬

‫اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺷﻬﺎب را ﺑﺮاى ﻣﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ زﻳﺮ ﺳﺌﻮال ﻣﻰﺑﺮد‪ .‬ﺷﻬﺎب ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﻳﮏ ﻓﮑﺮى ﻣﻰﮐﻨﻢ‪.‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻌﺪًا ﻳﮏ ﮐﺎرت ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻰ ﺑﻪ ﻣﺎ دادﻧﺪ‪ .‬ﺳﻴﺪرﺿﺎ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺪ ﻧﺸﺪ‪،‬‬

‫ﺟﻬﻮدﺑﺎزى درﺁوردى ﻳﮏ ﭼﻴﺰى هﻢ ﮔﻴﺮ ﻣﺎ ﺁﻣﺪ!‬

‫■ ﭼﻪ ﮐﺎرﺗﻰ؟‬

‫□ ﮐﺎرﺗﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻋﮑﺲ رﻧﮕﻰ روى ﺁن ﭘﺮس ﺷﺪﻩ ﺑﻮد و ﭘﻼﺳﺘﻴﮑﻰ ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﻰ ﮐﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮى ﺑﻮد و ﻧﻤﻰﺷﺪ در ﺁن دﺳﺖ ﺑﺮد ﻳﺎ ﻋﮑﺲ را ﺑﺮداﺷﺖ‪ .‬اﺳﻢ‬
‫ﻓﺎﻣﻴﻞ روى ﺁن ﻧﺒﻮد‪ .‬هﻤﺮاﻩ اﻳﻦ ﮐﺎرت ﻳﮏ ورﻗﻪاى ﺑﻮد ﮐﻪ در ﺁن ﭼﻴﺰى‬
‫ﺷﺒﻴﻪ اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ :‬از ﮐﻠﻴﻪ ﻧﻴﺮوهﺎى اﻧﺘﻈﺎﻣﻰ درﺧﻮاﺳﺖ ﻣﻰﺷﻮد ﺑﺎ‬
‫دارﻧﺪﻩ اﻳﻦ ﮐﺎرت ﮐﻤﺎل هﻤﮑﺎرى را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺑﺎ اﻳﻦ‬
‫ﺷﻤﺎرﻩ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ .‬ﻳﮏ ﺷﻤﺎرﻩ ﺗﻠﻔﻦ هﻢ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫■ ﺷﻤﺎرﻩ ﺗﻠﻔﻦ ﮐﺠﺎ ﺑﻮد؟‬

‫□ ﻣﺎل دﻓﺘﺮ ﺧﻤﻴﻨﻰ ﺑﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺳﻪ ﺷﻤﺎرﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺧﻂ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ در‬
‫ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺑﺎ اﻳﻦ ﺷﻤﺎرﻩ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬

‫■ ﮐﺎرت ﺷﻤﺎ ﺷﻤﺎرﻩ داﺷﺖ؟‬

‫‪308‬‬
 ‫□ ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﺷﺶ ﺷﻤﺎرﻩ داﺷﺖ‪.‬‬

‫■ ﺷﻤﺎرﻩ را ﺑﻪ ﻳﺎد ﻧﺪارﻳﺪ؟‬

‫□ ﻧﻪ‪ ،‬ﺷﺶ ﺷﻤﺎرﻩ ﺑﻮد ﻣﻴﺎن دو ﺗﺎ ﺳﺘﺎرﻩ ﻗﺮﻣﺰ‪ .‬ﭘﺸﺘﺶ هﻢ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ دارﻧﺪﻩ اﻳﻦ ﮐﺎرت اﺟﺎزﻩ ﺣﻤﻞ ﺳﻼح دارد‪ .‬ﺑﺮاى ﻣﻦ و ﺳﻴﺪرﺿﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬
‫در ﭘﺎدﮔﺎن اﻣﺎم ﺣﺴﻴﻦ ﮐﻪ ﺑﻮدﻳﻢ ﺳﺌﻮال ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﭼﻪ ﮐﺴﺎﻧﻰ را و ﺑﺮاى‬
‫ﭼﻪ ﮐﺎرهﺎﻳﻰ دارﻳﻢ ﺁﻣﻮزش ﻣﻰدهﻴﻢ‪ .‬ﻳﻌﻨﻰ ﭼﻴﺰهﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺁﻣﻮزش ﻣﻰدادﻳﻢ‬
‫ﺑﺮاى ﻳﮏ ﺁدم ﻋﺎدى ﮐﻪ ﺑﺨﻮاهﺪ ﻣﺴﺌﻮل ﺳﭙﺎﻩ ﻓﻼنﺟﺎ ﺑﺸﻮد ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎدﻩ‬
‫ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻣﺴﺌﻮل ﺳﭙﺎﻩ ﻣﻰﺗﻮاﻧﺴﺖ ﻳﮏ ﺁﻣﻮزش ﻋﺎدى ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻰ ﮐﻪ ﻣﺎ‬
‫اﺳﻠﺤﻪهﺎﻳﻰ را ﺁﻣﻮزش ﻣﻰدادﻳﻢ ﮐﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮاى ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﻬﺎﺟﻤﻰ و ﮐﺎرهﺎى‬
‫ﺗﺮورﻳﺴﺘﻰ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺳﻼحهﺎ ﻗﺪرت ﺁﺗﺶ زﻳﺎدى دارﻧﺪ و‬
‫ﺑﺮاى ﺟﻨﮓ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻰ ﻣﻨﺎﺳﺐ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺣﺪود ﺷﺼﺖ ﻧﻮع ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﻠﺤﻪ‬
‫ﮐﻤﺮى در ﺁﻧﺠﺎ داﺷﺘﻢ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻳﺎد ﻣﻰدادم‪ .‬ﺑﻌﺪ هﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻰﮔﻔﺘﻢ ﭼﻪ‬
‫ﻧﻮع اﺳﻠﺤﻪاى ﺑﺮاى ﮐﺪام ﮐﺎر ﺧﻮب اﺳﺖ‪ .‬هﻤﺎن ﺳﻴﺪاﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﺑﺮﻗﻌﻰ را‬
‫ﭘﻴﺶ ﻣﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺟﺎهﺎى دﻳﮕﺮ هﻢ ﻣﻰرﻓﺖ و ﭼﻴﺰ ﻳﺎد ﻣﻰﮔﺮﻓﺖ وﻟﻰ‬
‫اﮐﺜﺮ اﻓﺮاد را ﺑﺮاى ﻳﺎدﮔﺮﻓﺘﻦ اﺳﻠﺤﻪ ﮐﻤﺮى ﭘﻴﺶ ﻣﻦ ﻣﻰﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ ﭼﻮن ﻣﻦ‬
‫اﻳﻦ ﮐﺎر را ﺧﻮب ﺑﻠﺪ ﺑﻮدم‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮﺷﺎن ﺑﺮاى ﻳﺎدﮔﺮﻓﺘﻦ ﮐﺎر ﺑﺎ اﺳﻠﺤﻪ ﮐﻤﺮى‬
‫ﻣﻰﺁﻣﺪﻧﺪ‪ .‬در ﻣﻴﺎن ﺁﻧﻬﺎ دﻩ ﺑﻴﺴﺖ ﻧﻔﺮى ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻣﺮﺑﻰ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫■ اﺳﻠﺤﻪ ﺑﺎ ﺻﺪاﺧﻔﻪﮐﻦ هﻢ داﺷﺘﻴﺪ؟‬

‫□ ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﺟﻮر داﺷﺘﻴﻢ ﮐﻪ ﻣﻦ هﻢ ﻳﺎد ﻣﻰدادم‪ ،‬ﺑﺮوﺷﻮرهﺎﻳﺶ را داﺷﺘﻢ‪...‬‬

‫■ ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻰ؟‬

‫□ ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﺑﻪ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻰ‪.‬‬

‫■ ﻣﺎل ارﺗﺶ ﺑﻮد؟‬

‫‪309‬‬
 ‫□ ﻧﻪ‪ ،‬ﻣﺎل ارﺗﺶ ﻧﺒﻮد‪.‬‬

‫از ﮐﺠﺎ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد؟‬

‫□ ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪.‬‬

‫■ ﭼﻪ ﮐﺴﻰ در اﺧﺘﻴﺎر ﺷﻤﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد؟‬

‫□ ﺷﻬﺎب در اﺧﺘﻴﺎرم ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺑﻪ ﻣﻦ زﻳﺎد اﻋﺘﻤﺎد ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و‬

‫ﻧﻤﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﮐﻪ اﻓﺮاد دﻳﮕﺮى را در اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﺸﻨﺎﺳﻢ‪ .‬در ﺑﺮوﺷﻮر هﻢ‬
‫ﮐﺎر ﺻﺪاﺧﻔﻪﮐﻦ ﺗﻮﺿﻴﺢ دادﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد و هﻢ اﻳﻨﮑﻪ وﻗﺘﻰ ﺻﺪاﺧﻔﻪﮐﻦ ﻧﺪارﻳﻢ‬
‫ﭼﻪ ﺑﮑﻨﻴﻢ ﮐﻪ اﺳﻠﺤﻪ ﺻﺪاى زﻳﺎدى ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺻﺪاﺧﻔﻪﮐﻦ را‬
‫ﺑﺎ ﻓﻨﺮ و ﻓﻴﺒﺮ و ﭼﻮب ﭘﻨﺒﻪ ﻳﺎد دادﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺜﻼ اﺳﺘﻔﺎدﻩ از ﺑﺎﻟﺶ ﻳﺎ ﻟﻮﻟﻪهﺎى‬
‫ﭘﻼﺳﺘﻴﮑﻰ ﮐﻪ ﺑﺮاى ﺁب هﺴﺖ‪ ،‬ﮐﻪ ﺻﺪاى اﻧﻔﺠﺎر را ﮐﻢ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪ .‬ﺧﻴﻠﻰهﺎ‬
‫ﺁﻣﺪﻧﺪ ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و رﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪهﺎ‪ ،‬در ﺳﺎل ‪ ،١٣۶١‬در زﻧﺪان ﺑﻮدم ﮐﻪ ﻋﮑﺲ‬
‫اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﺑﺮﻗﻌﻰ را در روزﻧﺎﻣﻪ دﻳﺪم‪...‬‬

‫■ ﭼﺮا ﻋﮑﺴﺶ در روزﻧﺎﻣﻪ ﺑﻮد؟‬

‫□ در ﺟﻨﮓ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد )ﭘﻴﻮﺳﺖ‪ :‬اﺳﻨﺎد و ﺗﺼﺎوﻳﺮ( ‪ .‬در هﻤﺎن روزﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ در ﭘﺎرﻳﺲ ﺷﻬﺮﻳﺎر ﺷﻔﻴﻖ را ﺗﺮور ﮐﺮدﻩ‪...‬‬

‫■ ﺷﻤﺎ ﻣﻄﻤﺌﻦ هﺴﺘﻴﺪ ﮐﻪ در ﺟﻨﮓ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻩ؟‬

‫□ ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪ ،‬ﻣﻦ دﻳﮕﺮ راﺑﻄﻪاى ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ ،‬در زﻧﺪان ﺑﻮدم و ﮐﺎرى ﻧﻤﻰﮐﺮدم‪.‬‬

‫‪310‬‬
 ‫ﺑﺴﺎز و ﺑﻔﺮوﺷﻰ هﺎﺷﻤﻰ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ‬

‫از اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﺑﺮﻗﻌﻰ ﺣﺮف زدم‪ ،‬ﻣﻄﻠﺒﻰ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﺗﻮﻟﻴﺖ ﻳﺎدم‬
‫ﺁﻣﺪ‪ .‬ﺁﺧﺮ ﻣﺪﺗﻰ ﭘﻴﺶ ﮐﻪ ﻳﮑﻰ از ﻧﻮارهﺎى داﺳﺘﺎن اﻧﻘﻼب را ﮔﻮش ﻣﻰﮐﺮدم‪،‬‬
‫ﺁﻗﺎى ﺑﻨﻰﺻﺪر در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﺗﻮﻟﻴﺖ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻰﮐﺮد و ﻣﻦ ﻳﺎدم ﺁﻣﺪ‬
‫ﮐﻪ اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﺑﺮﻗﻌﻰ هﻤﺎن ﺗﺮورﻳﺴﺘﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺷﻬﺮﻳﺎر ﺷﻔﻴﻖ را ﮐﺸﺘﻪ‪.‬‬
‫ﺁنﻃﻮرى ﮐﻪ هﺎﺷﻤﻰ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﺧﻮدش ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ‪...‬‬

‫■ ﮐﺠﺎ ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ؟‬

‫□ در ﮐﺘﺎبهﺎ و ﺣﺮفهﺎﻳﺶ‪ .‬ﺁﺧﺮ ﻳﮏ ﺑﺎر ﺑﻪ او اﻳﺮاد ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﻮﻟﺪار‬

‫هﺴﺘﻰ و ﻓﻼن‪ .‬در ﻧﻤﺎز ﺟﻤﻌﻪ ﮔﻔﺖ ﻣﻦ ﻳﮏ ﺑﻠﻴﺰرى دارم ﮐﻪ ﻗﺮاﺿﻪ اﺳﺖ‬
‫و در ﮐﺎرهﺎى ﺗﺠﺎرى ﺑﻮدم ﺧﺮﻳﺪﻣﺶ و ﺑﺎ هﻤﺎن هﻢ رﻓﺖ و ﺁﻣﺪ ﻣﻰﮐﻨﻢ‪.‬‬
‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ وﻗﺘﻰ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺖ زن ﺑﮕﻴﺮد‪ ،‬ﭘﻮل ﻋﺮوﺳﻰ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ‬
‫ﮔﻔﺘﻪهﺎى ﺧﻮدش در ﮐﺘﺎﺑﺶ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻰرود ﻳﮏ ﺑﺎر ﭘﺴﺘﻪ را ﻧﺴﻴﻪ ﻣﻰﺧﺮد و‬
‫ﻧﻘﺪ ﻣﻰﻓﺮوﺷﺪ‪ .‬ﺧﺮج ﻋﺮوﺳﻰ را اﻳﻦﻃﻮرى ﻓﺮاهﻢ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺁدﻣﻰ ﮐﻪ‬
‫اﻳﻨﺠﻮرى ﺑﻮد ﭼﻪﻃﻮر اﻳﻨﻘﺪر ﭘﻮﻟﺪار ﻣﻰﺷﻮد؟ اﻻن ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ هﻤﻪ اﻳﺮان ﻣﺎل‬
‫اوﺳﺖ‪ .‬ﺁﺧﺮ ﺑﻌﺪ از ﭘﺎﻧﺰدﻩ ﺧﺮداد ‪ ۴٢‬ﻋﺪﻩاى از روﺣﺎﻧﻴﺎن در ﻧﺸﺴﺖهﺎﻳﻰ‬
‫ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻰ اﻳﻦ واﻗﻌﻪ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ و ﺑﻪ دو راﻩ ﺣﻞ ﺑﺮاى ﻣﺒﺎرزﻩ ﺑﺎ رژﻳﻢ ﺷﺎﻩ‬
‫رﺳﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﻳﮑﻰ ﻣﺒﺎرزﻩ ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ و ﭼﺮﻳﮑﻰ ﺑﻮد و دﻳﮕﺮى از راﻩ ﻓﺮهﻨﮕﻰ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﺁﻳﺖاﷲ ﺑﻬﺸﺘﻰ در ﻣﻮرد ﻣﺒﺎرزﻩ ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ راﻩ دورى از‬
‫ﺧﺎﻧﻪ و ﺧﺎﻧﻮادﻩ دارد‪ ،‬زﻧﺪان دارد‪ ،‬ﮐﺸﺘﻦ و ﻗﺘﻞ و درﮔﻴﺮى دارد وﻟﻰ ﮐﺎر‬
‫ﻓﺮهﻨﮕﻰ‪ ،‬دادن ﺁﮔﺎهﻰ اﺳﺖ و ﺧﻄﺮى هﻢ ﻧﺪارد‪ .‬اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﺗﻮﻟﻴﺖ در ﺳﺎل‬
‫‪ ۴٢‬زﻣﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﺷﺎﻩ ﺑﺮاى ﺑﺎزدﻳﺪ ﺑﻪ ﻗﻢ ﻣﻰرود‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺧﻤﻴﻨﻰ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد ﺷﺎﻩ را ﺗﺤﺮﻳﻢ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﮔﺮدن ﻣﻰﮔﺬارد و در ﻣﺮاﺳﻢ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﺷﺎﻩ ﺷﺮﮐﺖ‬
‫ﻧﻤﻰﮐﻨﺪ و ﺷﺎﻩ هﻢ از اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ ﻣﮑﺪر ﻣﻰﺷﻮد و او را از ﺗﻮﻟﻴﺖ ﺁﺳﺘﺎن‬
‫ﺣﻀﺮت ﻣﻌﺼﻮﻣﻪ ﻋﺰل ﻣﻰﮐﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ دﺳﺖ ﺗﻮﻟﻴﺖ از ﺛﺮوت‬
‫ﺑﺎدﺁوردﻩ ﮐﻪ در ﺧﺎﻧﻮادﻩ او ﻣﻮروﺛﻰ ﺑﻮد ﮐﻮﺗﺎﻩ ﻣﻰﺷﻮد و او هﻢ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺒﺎرزﻩ ﺑﺎ ﺷﺎﻩ ﻣﻰﮔﻴﺮد و ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ داراﻳﻰ ﺧﻮد را ﺑﺮاى‬
‫ﻣﺒﺎرزﻩ ﺑﺎ ﺷﺎﻩ در اﺧﺘﻴﺎر ﺧﻤﻴﻨﻰ ﻣﻰﮔﺬارد‪ .‬ﺑﺮاى اﻳﻨﮑﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﺛﺮوت اﻳﻦ‬

‫‪311‬‬
 ‫ﺁدم ﭘﻰ ﺑﺒﺮﻳﺪ هﻤﻴﻦ را ﺑﮕﻮﻳﻢ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ از ﻣﺮﮔﺶ وراث او‪ ،‬ﺧﻮاهﺮ و ﺑﺮادر‬
‫و اﻳﻨﻬﺎ ﻣﻰروﻧﺪ و ﺑﻪ هﺎﺷﻤﻰ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ ﮐﻪ اﻣﻮال ﺗﻮﻟﻴﺖ در ﻟﻨﺪن‪،‬‬
‫دﻗﻴﻖ ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪ ،‬ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ ﭼﻬﻞ ﻳﺎ ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﭘﻮﻧﺪ اﺳﺖ و از رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ‬
‫ﻣﻰﺧﻮاهﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺛﺮوت دوﻟﺘﻰ اﻋﻼم ﺷﻮد‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ ﻣﺪﻋﻰ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ‬
‫ﺟﻤﻬﻮرى اﺳﻼﻣﻰ اﺳﺖ ﺗﺎ از ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺎﻟﻴﺎت ﺑﺮ ارث ﻣﻌﺎف ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻰ‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻰ ﺑﻪ ﭘﺎرﻳﺲ ﻣﻰرود ﺗﻮﻟﻴﺖ را ﺑﺎ ﺻﻨﺪﻟﻰ ﭼﺮﺧﺪار و ﺁﻣﺒﻮﻻﻧﺲ‬
‫ﻣﻰﺁورﻧﺪ ﭘﻴﺶ ﺧﻤﻴﻨﻰ ﮐﻪ ﭘﻮل ﮐﻼﻧﻰ ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻰ ﻣﻰدهﺪ‪ .‬ﺗﻮﻟﻴﺖ وﻗﺘﻰ ﺧﻤﻴﻨﻰ‬
‫در ﻧﺠﻒ ﺑﻮد هﻢ ﭘﻮل و ﻣﻠﮏ ﺑﻪ او ﺑﺨﺸﻴﺪ ﮐﻪ ﺧﻤﻴﻨﻰ داد ﺑﻪ ﺁﻗﺎى‬
‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ‪ ،‬ﺁﻗﺎى ﺑﻬﺸﺘﻰ‪ ،‬ﺁﻗﺎى ﺧﺎﻣﻨﻪاى‪ ،‬ﺁن ﺁﻗﺎى ﻣﻮﺳﻮى اردﺑﻴﻠﻰ‪ .‬ﭼﻮن‬
‫ﺁﻧﻬﺎى دﻳﮕﺮ در ﮐﺎر داد و ﺳﺘﺪ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺁﻗﺎى ﺑﺎهﻨﺮ و ﺁﻗﺎى رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﻳﮏ‬
‫ﺷﺮﮐﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻰ در ﻗﻢ درﺳﺖ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻮل و هﻤﻪﮐﺎرﻩاش ﻣﻰﺷﻮد‬
‫ﺁﻗﺎى رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ‪ .‬اﺳﻢ ﺷﺮﮐﺖ دژﺳﺎز ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺮوع ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﺑﺴﺎز و‬
‫ﺑﻔﺮوﺷﻰ‪ .‬زﻣﻴﻦ ﻣﻰﺧﺮﻳﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻰﺳﺎﺧﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﺧﻮدﺷﺎن‬
‫ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻣﻰﻓﺮوﺧﺘﻨﺪ‪ .‬از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺁﻗﺎى رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﻳﮑﻰ از ﭘﻮﻟﺪارهﺎى‬
‫ﻋﻤﺪﻩ ﺷﺪ‪ .‬ﺁﻗﺎى ﺗﻮﻟﻴﺖ ﭘﻮل را دادﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ در ﻣﺒﺎرزﻩ ﺑﺎ رژﻳﻢ ﺷﺎﻩ ﺑﻪ ﮐﺎر‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻨﻬﺎ ﻣﻰزﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﮐﺎر ﺗﺠﺎرى ﺧﻮدﺷﺎن‪...‬‬

‫■ ﺗﻮﻟﻴﺖ در زﻣﺎن اﻧﻘﻼب زﻧﺪﻩ ﺑﻮد؟‬

‫□ ﺁرﻩ‪ ،‬ﺗﺎ اﻧﻘﻼب زﻧﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬اﻳﻦ ﮐﻪ ﺑﻌﺪش ﭼﻪ ﺷﺪ ﺧﺒﺮ ﻧﺪارم‪ .‬در اﺻﻞ‪،‬‬
‫اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﺗﻮﻟﻴﺖ ﻳﮑﻰ از ﭼﻬﺮﻩهﺎى ﻣﺮﻣﻮز اﻳﻦ اﻧﻘﻼﺑﻪ‪ .‬ﭼﻮن از زﻣﺎن ﺷﺎﻩ‬
‫دﻧﺒﺎل اﻳﻦ ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ ﺧﻤﻴﻨﻰ را ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﺑﻴﺎورد‪.‬‬

‫ﺷﻐﻞ ﺗﻮﻟﻴﺖ ﭼﻪ ﺑﻮد؟‬

‫□ ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪ ،‬ﺧﻴﻠﻰ ﭼﻬﺮﻩ ﺗﺎرﻳﮏ و ﻣﺮﻣﻮزى دارد‪ .‬زن داﺷﺖ وﻟﻰ ﺑﭽﻪ‬
‫ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺗﻮﻟﻴﺖ ﻳﮑﻰ از ﮐﺴﺎﻧﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ ﭘﻮل ﻋﻤﺪﻩاى در اﺧﺘﻴﺎر اﻧﻘﻼب‬
‫ﮔﺬاﺷﺖ‪ .‬ﮔﻮﻳﺎ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﺑﺎ ﭘﻮل ﺗﻮﻟﻴﺖ ژاﭘﻦ هﻢ رﻓﺖ‪ .‬ﺧﻴﻠﻰ از ﮐﺎرهﺎ را‬
‫اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺎ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺗﻮﻟﻴﺖ اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ‪ .‬وﺟﻮﻩ ﺑﺎزارىهﺎ را هﻢ ﺧﻤﻴﻨﻰ ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫هﻤﻴﻦهﺎ ﻣﻰداد‪ .‬ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ ﺁن ﻣﺪرﺳﻪ رﻓﺎﻩ هﻢ از هﻤﻴﻦ ﭘﻮل درﺳﺖ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ‬
‫ﺻﺎﺣﺒﺶ ﺁﻗﺎى ﺧﺎﻣﻨﻪاى و ﺁﻗﺎى ﺑﻬﺸﺘﻰ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﭽﻪهﺎى‬
‫ﺁدمهﺎى ﻋﺎدى را ﻧﺎمﻧﻮﻳﺴﻰ ﻧﻤﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺘﻤًﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻳﮑﻰ از ﻓﺎﻣﻴﻞهﺎﻳﺶ ﻣﻌﻤﻢ‬

‫‪312‬‬
 ‫ﻣﻰﺑﻮد‪ .‬ارﺟﺤﻴﺖ هﻢ ﺑﺎ ﮐﺴﺎﻧﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻋﻤﺎﻣﻪ ﺳﻴﺎﻩ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ ﺳﻴّﺪ هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻤﺎﻣﻪﺳﻔﻴﺪهﺎ در درﺟﻪ دوم ﻗﺮار ﻣﻰﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ زﻳﺮ ﻋﻨﻮان ﮐﺎرهﺎى‬
‫وﻗﻔﻰ و ﻋﺎماﻟﻤﻨﻔﻌﻪ و اﺳﻼﻣﻰ زﻣﻴﻦهﺎ را ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ارزان ﻣﻰﺧﺮﻳﺪ‪ .‬در‬
‫ﺳﻨﺪهﺎ هﻢ ﻣﺸﺨﺼﺎت زﻣﻴﻦ را دﻗﻴﻖ ﻧﻤﻰﻧﻮﺷﺖ‪ ،‬ﻣﺜﻼ ﻣﻰﻧﻮﺷﺖ از رودﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﻓﻼن ﺗﺎ ﺗﭙﻪ ﻓﻼن‪ .‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﺑﻮﻟﺪوزر ﮐﺮاﻳﻪ ﻣﻰﮐﺮدﻩ‪ ،‬ﺗﭙﻪهﺎ را ﻣﺴﻄﺢ‬
‫ﻣﻰﮐﺮدﻩ و ﺧﺎﮎهﺎ را ﻳﮑﻰ دو ﮐﻴﻠﻮﻣﺘﺮ ﺁﻧﻮرﺗﺮ ﻣﻰرﻳﺨﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺴﻴﺮ رودﺧﺎﻧﻪ‬
‫را هﻢ ﺑﺎ ﺁبﺑﻨﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻰدادﻩ و ﻣﻰﮔﻔﺖ از اﻳﻦ ﺗﭙﻪ ﺗﺎ ﺁن رودﺧﺎﻧﻪ ﻣﺴﺎﺣﺖ‬
‫زﻣﻴﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﻃﺒﻖ ﺳﻨﺪ هﻢ درﺳﺖ ﻣﻰﮔﻔﺖ! ﺑﻪ اﻳﻦ وﺳﻴﻠﻪ ﮐﻠﻰ زﻣﻴﻦهﺎى‬
‫ﻣﺮدم را ﺑﺎﻻ ﻣﻰﮐﺸﻴﺪ‪ .‬ﺑﺎ رﺷﻮﻩ و ﭘﺎرﺗﻰﺑﺎزى زﻣﻴﻦهﺎى وﻗﻔﻰ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫زﻣﻴﻦ ﻣﻌﻤﻮﻟﻰ ﻣﻰﺧﺮﻳﺪﻧﺪ و ﺑﺴﺎز و ﺑﻔﺮوﺷﻰ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬در ﺳﺎل ﭘﻨﺠﺎﻩ ﻳﺎ‬
‫ﭘﻨﺠﺎﻩ و ﻳﮏ ﺑﺎ وﺳﺎﻃﺖ ﺗﻴﺴﻤﺎر ﮐﺎﺗﻮزﻳﺎن ﻳﮏ ﻗﻄﻌﻪ زﻣﻴﻦ ﺑﺰرگ را از‬
‫ﺗﻴﻤﺴﺎر اﺳﻔﻨﺪﻳﺎرى ﮐﺎرﻣﻨﺪ ﺑﺎزرﺳﻰ ﺷﺎهﻨﺸﺎهﻰ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ اﻳﻨﮑﻪ درﺁﻣﺪ ﺣﺎﺻﻠﻪ‬
‫از اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺧﺮج ﺳﻴﺪاﻟﺸﻬﺪا و ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺑﻴﻨﻮاﻳﺎن ﻣﻰﺷﻮد ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻳﮏ‬
‫ﻣﻴﻠﻴﻮن و دوﻳﺴﺖ هﺰار ﺗﻮﻣﺎن ﻣﻰﺧﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪى زﻣﻴﻦ ﺁن را ﺑﻪ‬
‫ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻌﻰ ﺑﻴﺴﺖ و دو ﺗﻮﻣﺎن و ﭘﻨﺞ رﻳﺎل ﻣﻰﻓﺮوﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫■ اﻳﻦ اﻃﻼﻋﺎت دﻗﻴﻖ را ﺷﻤﺎ از ﮐﺠﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﺁوردﻳﺪ؟‬

‫□ اﻃﻼﻋﺎت را از ﺟﺎى ﻣﻮﺛﻘﻰ دارم‪ .‬از ﭘﺮوﻧﺪﻩ ﺧﻮد ﺁﻗﺎى رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ‪.‬‬

‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ هﻤﻴﺸﻪ ﻣﻰﮔﻔﺖ ﺧﻴﺮ و ﺷ ّﺮ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ در زﻣﻴﻦ اﺳﺖ و ﺑﺲ! ﻓﻘﻂ‬
‫دﻧﺒﺎل ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش زﻣﻴﻦ ﺑﻮد! در ﻧﺎﺻﺮﺧﺴﺮو ﮐﻮﭼﻪاى هﺴﺖ ﺑﻪ اﺳﻢ‬
‫ﺧﺪاﺑﻨﺪﻩﻟﻮ‪ .‬ﻗﺴﻤﺘﻰ از اﻳﻦ ﮐﻮﭼﻪ ﻣﺎل ﺣﺎج ﻣﻬﺪىﻗﻠﻰ ﺧﺪاﺑﻨﺪﻩ ﻟﻮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺘﺸﺎراﺗﻰ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻋﻠﻤﻰ ﺑﺎ ﺧﺪاﺑﻨﺪﻩﻟﻮهﺎ ﺁﺷﻨﺎ ﻣﻰﺷﻮد‪.‬‬
‫اﻧﺘﺸﺎرات ﻋﻠﻤﻰ ﮐﺘﺎبهﺎى اﺳﻼﻣﻰ ﭼﺎپ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪ .‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﺑﻪ وﺳﺎﻃﺖ‬
‫ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻰ ﻋﻠﻤﻰ و ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ اﻳﻨﮑﻪ ﻋﺎﻳﺪات اﻳﻦ ﮐﺎر ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﮐﺎرهﺎى‬
‫اﺳﻼﻣﻰ ﻣﻰرﺳﺪ و وﻗﻒ ﺳﻴﺪاﻟﺸﻬﺪاﺳﺖ و ﻧﻤﻰﺷﻮد ﻓﺮوﺧﺖ‪ ،‬زﻣﻴﻦهﺎى‬
‫وﻗﻔﻰ را اﺟﺎرﻩ ‪ ٩٩‬ﺳﺎﻟﻪ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪ .‬هﺎﺷﻤﻰ ﮐﻠﻤﻪ وﻗﻒ را در ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺳﻨﺪ‬
‫ﻣﻰﻧﻮﻳﺴﺪ و ﺑﻌﺪ از ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﺣﺎﺷﻴﻪ را ﺑﺎ ﻗﻴﭽﻰ ﻣﻰﺑﺮد! ﻳﮏ ﭘﻮﻟﻰ هﻢ ﺑﻪ‬
‫اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﺗﻮﮐﻠﻰ و ﻧﻈﺎم اﻧﺼﺎرى ﻣﻰدهﺪ‪ .‬ﺗﻮﮐﻠﻰ از ﺷﺮﮐﺎى ﺷﺮﮐﺖ‬
‫دژﺳﺎز ﺑﻮد و ﻧﻈﺎم اﻧﺼﺎرى ﻣﻬﻨﺪس ﻧﺎﻇﺮ هﻤﻴﻦ ﺷﺮﮐﺖ و ﻣﻬﻨﺪس ﮐﺎرهﺎى‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻰ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﺑﻮد‪ .‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﺑﺎ دادن رﺷﻮﻩ ﮐﻼﻧﻰ ﺑﻪ رﻳﻴﺲ ﺛﺒﺖ‬
‫ﮐﺮج ﺗﺮﺗﻴﺐ ﮐﺎر را ﻣﻰدهﺪ‪ .‬ﺧﺎﻧﻪاى ﺑﺮاى او در ﮐﺮج ﻣﻰﺳﺎزد ﻧﺒﺶ ﭘﻤﭗ‬

‫‪313‬‬
 ‫ﺑﻨﺰﻳﻦ ﮐﺮج و ﺑﻪ ارزش ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﻮن و ﻧﻴﻢ ﺗﻮﻣﺎن ﺑﻪ رﻳﻴﺲ ﺛﺒﺖ ﮐﺮج‬
‫ﻣﻰدهﺪ‪ .‬در ادارﻩ ﺛﺒﺖ ﻧﺸﺎن ﻣﻰدهﺪ ﮐﻪ ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺳﻨﺪ ﺑﺮﻳﺪﻩ ﺷﺪﻩ وﻟﻰ ﺁﻧﻬﺎ هﻢ‬
‫ﺁﻧﺮا ﻧﺎدﻳﺪﻩ ﻣﻰﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻩ وﻗﻒ اوﻻد ذﮐﻮر‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‬
‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﺻﺎﺣﺐ ﺗﻤﺎم زﻣﻴﻦ ﻣﻰﺷﻮد و ﺑﻌﺪ از ﻗﻄﻌﻪﺑﻨﺪى زﻣﻴﻦ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ‬
‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺮاﺑﺮ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﻰﻓﺮوﺷﺪ و ﻧﻔﻊ ﺁن ﺑﻪ ﺟﺎى ﺳﻴﺪاﻟﺸﻬﺪا ﺑﻪ ﺟﻴﺐ ﺳﻴﺪ‬
‫ﮐﻮﺳﻪ ﺳﺮازﻳﺮ ﻣﻰﺷﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻧﻤﻰﺷﺪ ﺷﺮﮐﺖ ﺑﺰرگ دژﺳﺎز را ﺑﺎ‬
‫ﭼﻨﺪ ﺁﺧﻮﻧﺪ ادارﻩ ﮐﺮد‪ .‬اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ رﻓﻴﻖدوﺳﺖ وارد ﮐﺎرزار ﻣﻰﺷﻮد!‬
‫ﻣﻬﺪى ﺑﻬﺎدران‪ ،‬ﺣﺎج ﺣﺴﻴﻦ ﻓﺮﺷﭽﻰ ﮐﻪ از ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬاران ﻣﺪرﺳﻪ رﻓﺎﻩ ﻧﻴﺰ‬
‫هﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﺗﻮﮐﻠﻰ‪ ،‬ﺣﺒﻴﺐاﷲ‪ ،‬ﻓﮑﺮ ﻣﻰﮐﻨﻢ‪ ،‬ﺷﻔﻖ ﮐﻪ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺑﻨﻴﺎد‬
‫ﺟﻨﮓزدﮔﺎن ﺑﻮد و ﺑﻌﺪ هﻢ ﻣﺴﺌﻮل ﮐﻤﻴﺘﻪ اﻣﺪاد ﺧﻤﻴﻨﻰ ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺤﺮﻳﺮﻳﺎن ﻳﺎ‬
‫ﺗﻮﻓﻴﻘﻴﺎن ﮐﻪ در ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮدﮐﺎر ﺑﻴﮏ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ اﻳﻦ ﺗﻴﻢ ﺑﻮد‪ ،‬ﺟﻌﻔﺮى ﺷﻮهﺮ‬
‫ﺧﻮاهﺮ رﻓﻴﻖدوﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﻼب در ﺗﺠﺮﻳﺶ ﻣﻐﺎزﻩ ﻇﺮوف ﮐﺮاﻳﻪاى‬
‫داﺷﺖ‪ ،‬ﻋﻼءاﻟﺪﻳﻨﻰ‪ ،‬ﻣﻴﺮﻣﺤﻤﺪ ﺻﺎدﻗﻰ ﺧﻮاهﺮزادﻩ ﺳﭙﻬﺒﺪ ﻓﺨﺮ ﻣﺪرّس ﮐﻪ‬
‫وﻗﺘﻰ دﺳﺘﮕﻴﺮش ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﻬﺸﺘﻰ ﺧﻴﻠﻰ ﺳﻌﻰ ﮐﺮد او را ﻧﮑﺸﻨﺪ وﻟﻰ اﻋﺪاﻣﺶ‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻴﺪﻣﺤﻤﻮد ﻣﻴﺮﻓﻨﺪرﺳﮑﻰ از ﻣﺆﺗﻠﻔﻪ ﮐﻪ رﻳﻴﺲ اﺗﺎق ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻰ ﺑﻮد و‬
‫ﭘﺴﺮ ﺑﻬﺸﺘﻰ داﻣﺎد اوﺳﺖ‪ .‬هﻴﺌﺖهﺎى ﻣﺆﺗﻠﻔﻪ هﻢ در اﻳﻦ ﮐﺎرهﺎ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬارى‬
‫ﻣﻰﮐﺮد و هﻢ ﺳﻮد ﻣﻰﺑﺮد‪.‬‬

‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ زﻣﻴﻨﻰ را ﮐﻪ از ﺧﺪاﺑﻨﺪﻩﻟﻮ ﺧﺮﻳﺪﻩ ﺑﻮد ﻳﮑﺠﺎ ﺑﻪ ﺷﺮﮐﺎى ﺧﻮدش‬

‫ﻣﻰﻓﺮوﺷﺪ‪ .‬او ﭘﺲ از ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪى‪ ،‬زﻣﻴﻦ را ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻓﺮوﺧﺖ وﻟﻰ ﻗﺒﻞ از‬
‫ﻓﺮوش‪ ،‬ﻗﻴﻤﺘﻰ را ﮐﻪ ﺷﺮﮐﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻰﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ ،‬دﺳﺖﮐﺎرى ﮐﺮد و در ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﺷﺮﮐﺎ ﻣﺒﻠﻎ ﺑﻴﺸﺘﺮى ﺑﺮاى زﻣﻴﻦ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ .‬در اﺻﻞ اﻳﻦ ﻋﻤﺎﻣﻪﺑﺮدارى‬
‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ از ﮐﺴﺎﻧﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ در ﺷﺮﮐﺖ دژﺳﺎز ﺳﻬﺎم داﺷﺘﻨﺪ! زﻣﻴﻦ در‬
‫ﻣﺠﻤﻮع ﺷﺼﺖ و ﭘﻨﺞ هﺰار ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺑﻮدﻩ‪ .‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻮد اﮐﺘﻔﺎ‬
‫ﻧﻤﻰﮐﻨﺪ و ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺁن را ﺑﻪ ﺷﺸﺼﺪ و ﭘﻨﺠﺎﻩهﺰار ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻰدهﺪ!‬
‫ﻳﻌﻨﻰ ﺑﺎ ﻳﮏ ﻧﻘﻄﻪ! ﺷﺮﮐﺎ وﻗﺘﻰ ﻣﻰﺑﻴﻨﻨﺪ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﺳﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻼﻩ ﮔﺬاﺷﺘﻪ‬
‫ﺟﻨﺠﺎل ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ وﺳﻂ ﺁﻗﺎى ﺑﻬﺸﺘﻰ ﻣﻰﺷﻮد رﻳﻴﺲ ﻣﺤﮑﻤﻪاى ﮐﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺷﺮﮐﺎ را ﺻﻠﺢ ﺑﺪهﺪ! وﻗﺘﻰ ﺑﻬﺸﺘﻰ ﭘﺎدرﻣﻴﺎﻧﻰ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻔﻊ دﻳﮕﺮان رأى‬
‫ﻣﻰدهﺪ و ﻧﻪ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ‪ .‬ﺁﺧﺮ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﻣﺪﻋﻰ ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺳﻨﺪ ﻓﺮوﺧﺘﻢ‪،‬‬
‫زﻣﻴﻦ را ﻣﺘﺮ ﻧﮑﺮدم ﮐﻪ ﺑﺪاﻧﻢ ﭼﻘﺪر اﺳﺖ! ﻣﻦ ﻧﻪ ﻣﺘﺮﮐﺮدﻩ ﺧﺮﻳﺪم و ﻧﻪ‬
‫ﻣﺘﺮﮐﺮدﻩ ﻓﺮوﺧﺘﻢ! ﺳﻨﺪ را ﺧﺮﻳﺪم و ﺳﻨﺪ را هﻢ ﻓﺮوﺧﺘﻢ! ﺷﺮﮐﺎ ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ ﻧﻪ‪،‬‬
‫ﺗﻮ اﻳﻨﺠﺎ ﮐﻠﮏ زدى! ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬ﻣﻰروﻧﺪ ﻃﺒﻖ هﻤﺎن ﮐﻠﮏ ﻗﺒﻠﻰ ﺑﺎ ﺑﻴﻞ و‬

‫‪314‬‬
‫ﮐﻠﻨﮓ و ﺑﻮﻟﺪوزر زﻣﻴﻦ را ﮐﻢ و زﻳﺎد ﮐﻨﻨﺪ و اﻣﻼﮎ ﻣﺮدم را ﺑﺎﻻ ﺑﮑﺸﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﮐﺸﺎورزهﺎى ﺁﻧﺠﺎ ﻣﻰرﻳﺰﻧﺪ و ﺷﻠﻮغ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ و رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﻣﺠﺒﻮر ﻣﻰﺷﻮد‬
‫ﺑﻪ ﺿﺮر ﺗﻦ ﺑﺪهﺪ‪ .‬در ﺳﺎلهﺎى ‪ ۵٢‬و ‪ ۵٣‬ﮐﻪ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﺛﺮوت زﻳﺎدى در‬
‫اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮا از دﺳﺖ دادﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﮐﻴﻨﻪ ﺑﻬﺸﺘﻰ را ﺑﻪ دل ﻣﻰﮔﻴﺮد‪ .‬او ﺑﻪ ﮐﻤﮏ‬
‫ﺗﻮﻟﻴﺖ ﻣﻘﺪار زﻳﺎدى زﻣﻴﻦ در اﻃﺮاف ﻗﻢ از ﺣﺎﺟﻰ رﺿﻮى ﺑﻪ ﻣﺒﻠﻎ ﻧﺎﭼﻴﺰى‬
‫از ﻗﺮار ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻌﻰ هﻔﺪﻩ ﺗﻮﻣﺎن ﻣﻰﺧﺮد‪ .‬ﻣﺴﺎﺣﺖ اﻳﻦ زﻣﻴﻦ ﻳﮏ ﻣﻴﻠﻴﻮن و‬
‫ﻧﻴﻢ ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻊ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻮن اﻳﻦ زﻣﻴﻦهﺎ ﺧﺎرج از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻗﻢ ﺑﻮدﻩ‪ ،‬ﺁب و ﺑﺮق‬
‫ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﺷﺮوع ﻣﻰﮐﻨﺪ ﺑﻪ ﺧﻴﺎﺑﺎنﮐﺸﻰ و زﻣﻴﻦهﺎ را ﺑﻪ‬
‫ﻣﺘﺮﻣﺮﺑﻌﻰ دوﻳﺴﺖ و ﭘﻨﺠﺎﻩ ﺗﺎ ﻧﻬﺼﺪ ﺗﻮﻣﺎن ﻣﻰﻓﺮوﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاى ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﺁب‬
‫و ﺑﺮق دﭼﺎر ﻣﺸﮑﻞ ﻣﻰﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﺗﻴﻤﺴﺎر اﺳﻔﻨﺪﻳﺎرى ﮐﻪ در ﺑﺎزرﺳﻰ‬
‫ﺷﺎهﻨﺸﺎهﻰ ﺑﻮدﻩ ادارﻩ ﺁب و ﺑﺮق ﻗﻢ را زﻳﺮ ﻓﺸﺎر ﻣﻰﮔﺬارد ﮐﻪ ﭘﻨﺞ ﻣﻴﻠﻴﻮن‬
‫ﺗﻮﻣﺎن ﺑﻪ ادارﻩ ﺁب و ﺑﺮق ﺑﭙﺮدازد و ﺗﺄﺳﻴﺴﺎت ﺁب و ﺑﺮق در ﺁﻧﺠﺎ درﺳﺖ‬
‫ﮐﻨﺪ و ﻣﻮﻓﻖ هﻢ ﻣﻰﺷﻮد‪ .‬رﺷﻮﻩ ﮐﻼﻧﻰ هﻢ ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻰ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻗﺮﻩﮔﻮزﻟﻮ‬
‫ﻣﻰدهﺪ ﮐﻪ او را از ﺳﺎوﻩ ﺁوردﻩ ﺑﻮدﻧﺪ و ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺴﺌﻮل‬
‫ادارﻩ ﺁب و ﺑﺮق ﻗﻢ‪ .‬ﺳﺮ و ﺻﺪاى اﻳﻦ ﮐﺎر ﮐﻪ ﺑﺎﻻ ﻣﻰﮔﻴﺮد‪ ،‬رﻳﻴﺲ ﺑﺎزرﺳﻰ‬
‫ﺷﺎهﻨﺸﺎهﻰ ﺑﻪ ﻗﻢ ﻣﻰرود‪ .‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﺗﻴﺴﻤﺎر اﺳﻔﻨﺪﻳﺎرى ﮐﻪ‬
‫زرﺗﺸﺘﻰ ﺑﻮد و ﺑﺎ ﭘﺮداﺧﺖ ﺣﺪود دو ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻮﻣﺎن رﺷﻮﻩ ﺳﺮ و ﺗﻪ ﻗﻀﻴﻪ را‬
‫هﻢ ﻣﻰﺁورد‪ .‬ﭼﻮن رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ زﻣﻴﻦهﺎ را ﺑﺎ ﺟﻌﻞ ﺳﻨﺪ ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش‬
‫ﻣﻰﮐﺮد‪ ،‬ﺻﺎﺣﺒﺎن زﻣﻴﻦهﺎى اﻃﺮاف ﺑﻪ ادارﻩ ﺑﺎزرﺳﻰ ﺷﺎهﻨﺸﺎهﻰ ﺷﮑﺎﻳﺖ‬
‫ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎز هﻢ ﺗﻴﻤﺴﺎر اﺳﻔﻨﺪﻳﺎرى ﺑﺎ ﭘﻮﻟﻰ ﮐﻪ از رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﻣﻰﮔﻴﺮد‪ ،‬در‬
‫ادارﻩ ﺛﺒﺖ ﻗﻢ ﺑﻪ ﻓﺮدى ﺑﻪ ﻧﺎم ﺣﺎﺟﻰ ﻋﺮب رﺷﻮﻩ ﻣﻰدهﺪ و ادارﻩ ﺛﺒﺖ ﻗﻢ‬
‫ﺗﻤﺎم اﺳﻨﺎد رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ را ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﻣﻰرﺳﺎﻧﺪ‪ .‬در اﺻﻞ‪ ،‬اﺧﺘﻼﻓﺎت ﺑﻴﻦ‬
‫رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ و ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎى ﺷﺮﻳﮑﺶ ﺑﺮ ﺳﺮ زﻣﻴﻦهﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﺷﺮﮐﺖهﺎﻳﻰ ﮐﻪ‬
‫هﺎﺷﻤﻰ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ درﺳﺖ ﮐﺮدﻩ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﺷﺮﮐﺖ دژﺳﺎز‪ ،‬دژﺳﺎز ﻧﻮ و‬
‫اﻟﺒﺮز‪ .‬ﺷﺮﮐﺎى اﻳﺸﺎن در ﺷﺮﮐﺖ اﻟﺒﺮز ﺁﻗﺎى ﻣﺤﺴﻦ رﻓﻴﻖدوﺳﺖ ﺑﻮد ﮐﻪ از‬
‫ﻓﺎﺿﻞ ﺧﺪاداد هﻢ ﮐﻤﮏ ﻣﻰﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪ هﻢ ﻣﺎﺟﺮاى ‪ ١٢٣‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﺗﻮﻣﺎن‬
‫ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪ‪.‬‬

‫از دﻳﮕﺮ ﺷﺮﮐﺎى رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﺁﻗﺎﻳﺎن ﻣﻬﺪوى‪ ،‬ﮐﺮﻣﺎﻧﻰ‪ ،‬درﺧﺸﺎن و‬

‫ﺣﺠﺖاﻻﺳﻼم ﺑﺎهﻨﺮ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ در اﻳﻦ ﮐﺎرهﺎى »ﻣﺒﺎرزاﺗﻰ« در راﻩ ﺧﺮﻳﺪن‬
‫زﻣﻴﻦ و ﺑﺎﻻ ﮐﺸﻴﺪن اﻣﻼﮎ ﻣﺮدم در ﺷﻬﺮﮎ ﻏﺮب و وﻟﻨﺠﮏ و ﻗﻴﻄﺮﻳﻪ هﻢ‬
‫ﻣﻘﺪارى زﻣﻴﻦ ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوﺧﺖ‪ .‬ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﺧﺪادادهﺎ ﻣﻘﺪارى زﻣﻴﻦ هﻢ‬

‫‪315‬‬
 ‫روﺑﺮوى ﺳﻔﺎرت ﺁﻟﻤﺎن در ﺟﺎدﻩ ﺷﻤﻴﺮان ﺧﺮﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﺴﺎز و ﺑﻔﺮوش ﮐﺮد‪.‬‬

‫ﻣﺎﺟﺮاى ﻓﺎﺿﻞ ﺧﺪاداد‬

‫ﺣﺎﻻ ﻣﻰرﺳﻴﻢ ﺑﻪ ﺟﺮﻳﺎن ﺁﻗﺎى ﺧﺪاداد ﮐﻪ ﺧﻴﻠﻰ ﺳﺮ و ﺻﺪا ﮐﺮد‪ .‬اﻳﻦ‬

‫ﺧﺪادادهﺎ ﺑﭽﻪ ﻣﺤﻞ ﻣﻦ هﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻰﺷﻨﺎﺳﻤﺸﺎن‪ .‬ﻣﻦ ﺑﺎ ﭘﺮوﻳﺰﺷﺎن ﮐﺎر ﮐﺮدم‪.‬‬
‫ﺣﺎﺟﻰﺧﺎن ﺧﺪاداد در ﻗﺪﻳﻢ ﮐﺎروان ﻣﺎلاﻟﺘﺠﺎرﻩ داﺷﺘﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺐ و ﻗﺎﻃﺮ‬
‫ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ و ﻧﺰدﻳﮏ ﺳﺮ ﻗﺒﺮ ﺁﻗﺎ ﻣﺤﻞ ﺑﺰرﮔﻰ داﺷﺘﻪ ﮐﻪ اﻻن‬
‫اﺳﻤﺶ هﺴﺖ ﺧﺎﻧﺎت‪ .‬ﺳﺮ ﻗﺒﺮﺁﻗﺎ ﻳﮏ ﻣﻴﺪان ﺑﺎرﻓﺮوﺷﺎن هﺴﺖ و روﺑﺮوى‬
‫ﺁن ﺧﺎﻧﺎت اﺳﺖ‪ .‬اﻳﺸﺎن از ﺁﻧﺠﺎ ﮐﻪ ﺁدم ﺧﻮﺑﻰ ﺑﻮدﻩ و ﭼﻨﺪ ﺑﺎر هﻢ ﺑﻪ ارﺗﺸﻴﺎن‬
‫ﮐﻤﮏ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣﻰﮔﻴﺮد و ﮐﻤﮏهﺎﻳﻰ ﺑﻪ او ﻣﻰﺷﻮد‪،‬‬
‫وﺿﻌﺶ ﺧﻮب ﻣﻰﺷﻮد و هﻤﺎنﺟﺎ زﻣﻴﻦ ﻣﻰﺧﺮد‪ .‬ﭘﺴﺮاﻧﺶ ﺣﺎج ﺣﺴﻴﻦ‪،‬‬
‫ﺣﺎج ﺟﻮاد‪ ،‬ﭘﺮوﻳﺰ‪ ،‬ﻓﺎﺿﻞ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ و ﻋﻠﻰ و ﺻﺎدق هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬دو ﺗﺎ هﻢ دﺧﺘﺮ‬
‫دارد‪ .‬ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎدر ﺧﺪادادهﺎ درﺳﺖ روﺑﺮوى ﺟﻤﺎران اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ رواﻳﺘﻰ‬
‫ﺧﺎﻧﻪاى ﮐﻪ ﺧﻤﻴﻨﻰ در ﺟﻤﺎران ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺎل ﻳﮑﻰ از ﮐﺎرﻣﻨﺪان ﺧﺪادادهﺎ‬
‫ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ ﻣﺎهﻰ هﺰارﺗﻮﻣﺎن اﺟﺎرﻩاش ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ رواﻳﺖ ﭼﻪﻗﺪر درﺳﺖ اﺳﺖ‬
‫ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪ .‬وﻗﺘﻰ وﺿﻊ ﺧﺪادادهﺎ ﺧﻮب ﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺎج ﺣﺴﻴﻦﺁﻗﺎ ﺁن زﻣﺎﻧﻰ ﮐﻪ در‬
‫هﻤﻪ ﺟﺎى ﺗﻬﺮان ﺑﺮق ﻧﺒﻮد‪ ،‬در اﻧﺘﻬﺎى ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺷﻬﺒﺎز ﻧﺰدﻳﮏ ﺷﺘﺮﺧﻮن‬
‫ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪاى درﺳﺖ ﮐﺮد ﺑﻪ اﺳﻢ ﺑﺮق ادﻳﺴﻮن و در ﺗﻤﺎم ﺁن ﻣﻨﻄﻘﻪ در‬
‫زﻣﻴﻦهﺎﻳﻰ ﮐﻪ داﺷﺖ ﺧﺎﻧﻪهﺎى ﮐﻮﭼﮏ ﭘﻨﺠﺎﻩ ﺷﺼﺖ ﻣﺘﺮى درﺳﺖ ﮐﺮد و‬
‫ﺑﻪ ﺁدمهﺎى ﺑﻰﺑﻀﺎﻋﺖ ﻓﺮوﺧﺖ‪ .‬ﺁﻧﺠﺎ را ﻟﻮﻟﻪﮐﺸﻰ ﺁب هﻢ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﮏ‬
‫ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻳﺦ ﻣﺼﻨﻮﻋﻰ هﻢ هﻤﺎنﺟﺎ درﺳﺖ ﮐﺮد‪ .‬ﺑﻌﺪًا ﺑﺮادرهﺎ ﺁﻣﺪﻧﺪ و ﻳﮏ‬
‫ﮐﻨﺴﺮﺳﻴﻮم ﺑﻪ اﺳﻢ ﮐﻨﺴﺮﺳﻴﻮم ﺧﺪاداد درﺳﺖ ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﺮاى ﺑﺴﺎز و ﺑﻔﺮوش‪.‬‬
‫زﻣﻴﻦ ﺑﺰرﮔﻰ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ روﺑﺮوى ﺳﻔﺎرت ﺗﺮﮐﻴﻪ و ﺁﻟﻤﺎن در ﺷﻤﻴﺮان ﮐﻪ‬
‫دروس ﻣﻰﺷﻮد‪ .‬روى ﺗﭙﻪهﺎ ﺷﺮوع ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﺁﭘﺎرﺗﻤﺎنﺳﺎزى ﮐﻪ ﺗﻮﺳﻂ‬
‫ﻓﺎﺿﻞ ﺧﺪاداد اﻧﺠﺎم ﻣﻰﺷﺪ‪ .‬ﻳﮏ زﻣﻴﻦ ﺑﺰرگ هﻢ در ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺧﺮﻳﺪﻩ‬

‫‪316‬‬
 ‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻳﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ در ﺁن ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓ ﺑﺰرﮔﻰ ﻗﺮار داﺷﺖ ﮐﻪ از زﻳﺮ‬
‫ﺁن ﺁب رد ﻣﻰﺷﺪ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻪ هﺮ ﻃﺮﻳﻘﻰ ﮐﻪ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺳﻨﮓ را ﺑﺮدارﻧﺪ ﻧﺸﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻣﻨﻔﺠﺮ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ ﺑﻪ اﻃﺮاف ﺻﺪﻣﻪ ﻣﻰرﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ هﺮ ﺣﺎل روى هﻤﺎن‬
‫ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓ ﻳﮏ ﺑﺮج درﺳﺖ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ ﺗﺨﺘﻪ ﺳﻨﮓ ﺷﺪ زﻳﺮﺑﻨﺎى‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‪ .‬ﺑﺮج ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻰ ﺧﺪاداد را در زﻣﺎن ﺷﺎﻩ درﺳﺖ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬اﺟﺎزﻩ‬
‫ﺑﻬﺮﻩﺑﺮدارى اﻣﺎ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﺪادﻧﺪ‪ .‬ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ ﭼﻮن ﻣﺸﺮف ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ داﻳﻰ ﻓﺮح‪،‬‬
‫ﺁﻗﺎى ﻗﻄﺒﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺎﻧﻪاش ﻧﺒﺶ ﺑﺰرﮔﺮاﻩ ﺷﺎهﻨﺸﺎهﻰ ﺑﻮد‪ ،‬اﺟﺎزﻩ‬
‫ﺑﻬﺮﻩﺑﺮدارى ﻧﻤﻰدهﻨﺪ‪.‬‬

‫■ ﭼﻨﺪ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻮد؟‬

‫□ دﻩ ﭘﺎﻧﺰدﻩ ﻃﺒﻘﻪ‪ .‬اﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن هﻤﻴﻨﻄﻮر ﻣﺎﻧﺪ ﺗﺎ اﻧﻘﻼب ﺷﺪ‪ .‬ﺁﻗﺎى ﻣﺤﺴﻦ‬
‫رﻓﻴﻖدوﺳﺖ هﻤﮑﺎر ﻣﺎﻟﻰ و اﻗﺘﺼﺎدى رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮادراﻧﺶ در ﻣﻴﺪان‬
‫ﮐﺎﻩﻓﺮوﺷﺎن در ﺧﺎﻧﺎت ﺑﻨﮏدارى دارﻧﺪ‪ .‬ﺣﺎج ﺟﻮاد ﺧﺪاداد رﻳﻴﺲ ﺻﻨﻒ‬
‫ﺑﻨﮑﺪاران هﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﻓﺎﺿﻞ و ﺣﺴﻴﻦ ﺧﺪاداد اواﻳﻞ اﻧﻘﻼب ﺑﻪ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ رﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺮوﻳﺰ هﻢ ﺧﺎﻧﻪ و زﻧﺪﮔﻴﺶ را ﻓﺮوﺧﺖ و ﻧﻤﻰداﻧﻢ ﺑﻪ ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﻳﺎ ﻳﮏ ﮐﺸﻮر‬
‫دﻳﮕﺮ رﻓﺘﻪ‪ .‬دو ﺳﻪ ﺗﺎ از ﺑﺮادرهﺎى ﮐﻮﭼﮏﺗﺮ در اﻳﺮان ﻣﺎﻧﺪﻩاﻧﺪ‪ .‬ﻓﺎﺿﻞ‬
‫ﺑﺮاى ﺳﺮﮐﺸﻰ ﮐﺎرهﺎﻳﺶ ﺑﺮﮔﺸﺖ‪ .‬ﻳﮏ ﻣﻘﺪار ﺣﺴﺎب و ﮐﺘﺎب ﺑﺎ ﺑﺎﻧﮏ‬
‫ﺻﺎدرات داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺁﻗﺎى ﻣﺤﺴﻦ رﻓﻴﻖدوﺳﺖ ﮐﻪ ﺻﺎﺣﺐ اﻣﭙﺮاﺗﻮرى ﺑﻨﻴﺎد‬
‫ﻣﺴﺘﻀﻌﻔﺎن اﺳﺖ دﺳﺘﺸﺎن را ﻳﮑﻰ ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﺮاى ﮐﺎر‪ .‬ﻳﻌﻨﻰ ﭘﻮل و ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ و‬
‫اﺳﺘﻔﺎدﻩ از اﻣﮑﺎﻧﺎت دوﻟﺘﻰ از ﺁﻗﺎى ﻣﺤﺴﻦ رﻓﻴﻖدوﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻰ ﺑﻪ اﺳﻢ‬
‫ﮐﻨﺴﺮﺳﻴﻮم ﺧﺪاداد ﮐﻪ در رأس ﺁن ﻓﺎﺿﻞ ﺧﺪاداد ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﻣﺤﺴﻦ‬
‫رﻓﻴﻖدوﺳﺖ هﻢ در اﻳﻦ ﮐﻨﺴﺮﺳﻴﻮم ﺑﺮادر اﻳﺸﺎن ﺑﻮد‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﮐﺎرى ﮐﻪ ﮐﺮدﻧﺪ‬
‫ﺻﺪور اﺟﺎزﻩ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮدارى از هﻤﺎن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ‬
‫ﭘﺮوژﻩهﺎى دﻳﮕﺮى ﭘﻴﺪا ﮐﺮدﻧﺪ و ﻣﺎﺟﺮاى ‪ ١٢٣‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪ و ﻓﺎﺿﻞ‬
‫از اﻳﺮان رﻓﺖ‪ .‬وﻗﺘﻰ ﮔﻨﺪ ﮐﻼهﺒﺮدارىهﺎ درﺁﻣﺪ‪ ،‬رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﺁﻗﺎى‬
‫رﻓﻴﻖدوﺳﺖ را وادار ﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎدن ﻗﺮﺁن اﻣﻀﺎء ﺷﺪﻩ ﻓﺎﺿﻞ را‬
‫ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪ‪ .‬رﻓﻴﻖدوﺳﺖ هﻢ ﺑﺎ ﻓﺎﺿﻞ در ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺖ و ﮔﻔﺖ ﮐﻪ‬
‫اﻳﻨﺠﺎ ﻣﺴﺌﻠﻪاى ﻧﻴﺴﺖ ﺗﻮ هﻢ ﮐﻪ ﮐﺴﺮ ﭘﻮﻟﻰ ﻧﺪارى و اﮔﺮ ﺑﻴﺎﻳﻰ ﻣﻰﺗﻮاﻧﻴﻢ‬
‫ﻣﻮﺿﻮع را ﺣﻞ ﮐﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻓﺎﺿﻞ را ﺧﺎم ﮐﺮدﻧﺪ و او هﻢ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﻰﮐﺮد ﺧﻼﻓﻰ ﻧﮑﺮدﻩ و ﭘﻮل هﻢ دارد‬

‫‪317‬‬
‫ﮐﻪ ﺟﺮﻳﻤﻪهﺎ را ﺑﺪهﺪ ﺑﺎ ﺧﻴﺎل راﺣﺖ ﺑﻪ اﻳﺮان ﺑﺮﮔﺸﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﺤﺾ رﺳﻴﺪن او‬
‫را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬اﺟﺎزﻩ دﻓﺎع هﻢ ﺑﻪ او ﻧﺪادﻧﺪ‪ .‬او هﻢ اﻳﻦ اﻣﮑﺎن را ﭘﻴﺪا ﻧﮑﺮد ﮐﻪ‬
‫ﻣﺎﺟﺮا را ﺗﻮﺿﻴﺢ دهﺪ‪ .‬وﺿﻊ ﻣﺎﻟﻴﺸﺎن هﻢ ﻃﻮرى اﺳﺖ ﮐﻪ اﺻﻼ‬
‫ﻣﻰﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺗﻤﺎم ﭘﻮل را ﭘﺲ ﺑﺪهﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺣﺎج ﺣﺴﻴﻦ ﺧﺪاداد در ﺧﻴﺎﺑﺎن ﭘﻬﻠﻮى روﺑﺮوى ﺑﺎغ ﻓﺮدوس ﻣﻨﺰﻟﻰ دارد ﮐﻪ‬
‫ﭼﻬﺎر ﻃﺮﻓﺶ ﺧﻴﺎﺑﺎن اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺎﻟﻦ ﭘﺬﻳﺮاﻳﻰ ﺁن دوازدﻩ ﻳﺎ ﺑﻴﺴﺖ اﺳﺘﺎدﮐﺎر‬
‫هﻔﺖ هﺸﺖ ﺳﺎل ﺑﺮاى ﮔﭽﺒﺮىهﺎﻳﺶ ﮐﺎر ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬زﻣﺎن ﺷﺎﻩ ﺁﻧﺠﺎ را‬
‫ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻮﻣﺎن ﻗﻴﻤﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﺁﻧﺠﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﻴﻠﻴﺎرد ﻣﻰارزد‬
‫ﺧﺪا ﻣﻰداﻧﺪ‪ .‬ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪهﺎى ﺑﺮق ادﻳﺴﻮن‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻳﺦ‪ ،‬زﻣﻴﻦهﺎى ﺷﺘﺮﺧﻮن ﭼﻴﺰ‬
‫ﮐﻤﻰ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺁﻧﻬﺎ از ﻧﻈﺮ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻳﮏ ﻧﻔﺮ را ﻗﺮﺑﺎﻧﻰ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻗﺮﻋﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻓﺎﺿﻞ ﺧﺪاداد اﻓﺘﺎد‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ هﻢ ﻓﺎﺿﻞ را از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدﻧﺪ‬
‫هﻢ اﻣﻮاﻟﺶ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنهﺎى ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻓﺮﺷﺘﻪ و دروس و ﺧﺎﻧﻪاى ﮐﻪ‬
‫در اﺧﺘﻴﺎر ﺧﻤﻴﻨﻰ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ هﻤﻪ رﻓﺖ‪ .‬ﺧﺪادادهﺎ اﺻﻼ ﻓﮑﺮش را‬
‫ﻧﻤﻰﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻓﺎﺿﻞ را اﻋﺪام ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺳﻮء اﺳﺘﻔﺎدﻩ هﻢ اﮔﺮ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﻣﺠﺎزاﺗﺶ اﻋﺪام ﻧﺒﻮد‪.‬‬

‫ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻤﻴﻨﻰ را در ﺟﻤﺎران هﻤﻴﻦ ﺁﻗﺎى رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﻓﺎﺿﻞ ﺧﺪاداد و‬

‫ﺁﻳﺖاﷲ ﺟﻤﺎراﻧﻰ ﭘﻴﺪا ﮐﺮد‪ .‬اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ در واﻗﻊ ﻣﺎل ﮐﺎرﻣﻨﺪ ﺁﻗﺎى ﻓﺎﺿﻞ ﺧﺪاداد‬
‫ﺑﻮد ﺑﻪ ﻧﺎم ﺣﺴﻦ ﮐﻪ ﻧﺎم ﻓﺎﻣﻴﻠﺶ را ﺑﻪ ﻳﺎد ﻧﺪارم‪ .‬ﭘﺸﺖ هﻤﻴﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﻓﺎﺿﻞ‬
‫ﺧﺪاداد ﻳﮏ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮاى ﺧﻮد رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ درﺳﺖ ﮐﺮد ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ دﺳﺘﻤﺰدش را‬
‫هﻢ ﮔﺮﻓﺖ و اﻋﺪام ﺷﺪ!‬

‫روى ﮔﺮداﻧﺪن از اﻧﻘﻼب )‪(٢‬‬

‫ﺑﻌﺪ از هﻤﻪ اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎﻧﺎﺗﻰ ﮐﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮐﺮدم و دﻳﺪن ﺗﻨﺎﻗﻀﺎت ﻣﻴﺎن ﻋﻤﻠﮑﺮد‬
‫و ﮔﻔﺘﻪهﺎى ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ دﺳﺖ اﻧﺪر ﮐﺎر ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﻼﻣﻰ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺁن‬

‫‪318‬‬
 ‫ﭼﻴﺰهﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﺷﻬﺎب ﺑﺮاﻳﻤﺎن ﻣﻰﮔﻔﺖ‪...‬‬

‫■ ﺷﻬﺎب ﭼﻪ ﻣﻰﮔﻔﺖ؟‬

‫□ ﻣﻰﮔﻔﺖ ﻣﺜﻼ در اﺳﻼم ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮى ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻇﻠﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺗﻌﺪى ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺣﻘﻮق‬
‫ﻣﺮدم رﻋﺎﻳﺖ ﻣﻰﺷﻮد‪ ،‬ﺛﺮوت ﻣﻠﻰ ﺑﻴﻦ هﻤﻪ ﺑﻪ ﺗﺴﺎوى و درﺳﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ‬
‫ﻣﻰﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺪارس دﻳﮕﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻓﺎﺳﺪى ﮐﻪ ﺷﺎﻩ درﺁوردﻩ ﻧﻴﺴﺖ‪،‬‬
‫ﺑﺮاى ﻣﺮدم ﺁﻣﻮزش و ﭘﺮورش درﺳﺖ ﻣﻰﮔﺬارﻧﺪ‪ ،‬هﺮ ﮐﺴﻰ ﺑﻪ ﺣﻖ و‬
‫ﺣﻘﻮق ﻗﺎﻧﻮﻧﻰ ﺧﻮدش ﻣﻰرﺳﺪ‪ ،‬ﺁزادى اﻧﺴﺎنهﺎ ﺑﺮﻗﺮار ﻣﻰﺷﻮد‪ ،‬دﻳﮕﺮ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ اﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ ﮐﺴﻰ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﻃﺮز ﻓﮑﺮ ﺧﻮدش را ﺑﻴﺎن ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺁزادى‬
‫اﻓﮑﺎر و ﺁزادى ﺑﻴﺎن ﻣﻰﺷﻮد‪ ،‬ﺳﺎﻧﺴﻮر ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﻣﻰﺷﻮد‪ ،‬از اﻳﻦ ﺻﺤﺒﺖهﺎ‬
‫ﮐﻪ ﭘﻴﺎم ﺁزادىﺑﺨﺶ در ﺣﺮفهﺎش ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﮐﻪ ﻓﺮﻳﺐ ﺑﻮد ﻳﺎ ﻧﻪ ﻧﻤﻰداﻧﻢ وﻟﻰ‬
‫از ﺻﻤﻴﻢ ﻗﻠﺐ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻰﮐﺮد و ﺣﺮفهﺎﻳﺶ درﺳﺖ و اﻧﺴﺎﻧﻰ ﺑﻮد‪ .‬ﺁن ﺁﻗﺎى‬
‫ﺳﺎﻋﺘﭽﻰ را ﮐﻪ دﻧﺪاﻧﺴﺎز ﺑﻮد در ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺳﻴﺮوس ﻣﺜﺎل ﻣﻰزد ﮐﻪ ﻣﻮرد‬
‫اﻋﺘﻤﺎد ﺑﺎزارىهﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﮐﺴﺎﻧﻰ را ﮐﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﺑﺪون ﭘﻮل ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﻣﻰﮐﺮد و‬
‫ﺧﻴﻠﻰ ﻣﻮرد اﺣﺘﺮام اهﺎﻟﻰ ﺑﻮد‪ ،‬ﺁدم درﺳﺖ و ﭘﺎﮐﻰ ﺑﻮد‪ .‬ﺷﻬﺎب ﻣﻰﮔﻔﺖ ﮐﻪ‬
‫اﻳﻦ ﺁدم ﭼﻪﻃﻮرى در ﻗﺮﭼﮏ وراﻣﻴﻦ ﺁن ﺧﺎﻧﻮادﻩهﺎﻳﻰ را ﮐﻪ در ﺳﺎل ‪۴٢‬‬
‫ﻣﺮداﻧﺸﺎن ﮐﻔﻦ ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ و ﺑﻪ ﻃﺮﻓﺪارى از ﺧﻤﻴﻨﻰ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ‬
‫ﻣﻰﮐﺮد و ﺑﺎزارىهﺎ ﺑﺮاى اﻳﻨﻬﺎ ﭘﻮل ﻣﻰﻓﺮﺳﺘﻨﺪ و اﻳﻦ ﺧﺎﻧﻮادﻩهﺎ در ﻳﮏ‬
‫رﻓﺎﻩ ﻧﺴﺒﻰ و ﺑﺎ ﺷﺮاﻓﺖ زﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ ﺑﺪون اﻳﻨﮑﻪ ﮐﺴﻰ ﺑﻔﻬﻤﺪ ﮐﻪ اﻳﻨﻬﺎ‬
‫ﭼﻴﺰى ﻣﻰﮔﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻳﺎ ﻣﺜﻼ ﻣﺪرﺳﻪهﺎى ﻣﺤﻤﺪى را ﻣﺜﺎل ﻣﻰزد ﮐﻪ ﺟﻠﻮى ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﺧﻮد ﻣﺎ هﻢ ﺑﻮد و ﺑﺮادر ﻣﻦ هﻢ ﺑﻪ ﻣﺪرﺳﻪ ﻣﺤﻤﺪى ﻣﻰرﻓﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﻰدﻳﺪم ﮐﻪ‬
‫ﻃﺮز رﻓﺘﺎر و ﺗﺮﺑﻴﺖﺷﺎن ﺧﻴﻠﻰ ﺑﺎ ﺁن ﭼﻴﺰى ﮐﻪ ﻣﻦ دﻳﺪﻩ ﺑﻮدم ﻓﺮق داﺷﺖ‪.‬‬
‫در ﻣﺪرﺳﻪ ﻣﺎ را ﻣﻰزدﻧﺪ و ﻓﻠﮏ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ و ﺷﻞ و ﭘَﻞ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻰ در‬
‫اﻳﻦ ﻣﺪرﺳﻪ از اﻳﻦ ﺣﺮفهﺎ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺑﭽﻪهﺎ ﺑﺎ اﻧﻀﺒﺎط ﺑﻮدﻧﺪ و ﺁدموارﺗﺮ رﻓﺘﺎر‬
‫ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺧﻴﻠﻰ ﭼﻴﺰهﺎى دﻳﮕﺮ را ﻣﻰﮔﻔﺖ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻣﻰﮔﻔﺖ وﻗﺘﻰ ﻣﺎ ﺷﺎﻩ را ﺳﺮﻧﮕﻮن‬

‫ﺑﮑﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻳﺎ اﻧﻘﻼﺑﻰ ﺑﺸﻮد‪ ،‬ﺁن وﻗﺖ ﮐﺸﻮر اﻳﻦﻃﻮرى ﻣﻰﺷﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ‬
‫ﭘﻴﺮوز ﺷﺪﻳﻢ‪ ،‬ﻣﻦ اول اﻳﻦ اﺣﺴﺎس را ﭘﻴﺪا ﮐﺮدم ﮐﻪ اﻳﻨﻬﺎ از ﻣﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﺳﺘﻤﺎل‬
‫ﮐﺎﻏﺬى اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬هﻤﻴﻦﮐﻪ دﺳﺘﺸﺎن را ﭘﺎﮎ و ﺧﺸﮏ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎ را‬
‫اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ دور‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻰ ﮐﻪ ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﻼب ﭼﻪﻗﺪر ﻣﺎ را ﺗﺤﻮﻳﻞ‬

‫‪319‬‬
 ‫ﻣﻰﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺁنﻣﻮﻗﻊ ﭘﻴﺶ ﺁﻳﺖاﷲ ﻃﺎهﺮى رﻓﺘﻴﻢ‪ ،‬ﭘﻴﺶ ﺁﻳﺖاﷲ اﺑﻄﺤﻰ‬
‫رﻓﺘﻴﻢ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺁﻳﺖاﷲ اﺑﻄﺤﻰ ﺁن ﮐﺎرهﺎى ﭼﺮﻳﮑﻰ را ﻧﻤﻰﭘﺴﻨﺪﻳﺪ وﻟﻰ ﺁﻳﺖاﷲ‬
‫ﻃﺎهﺮى ﺗﺸﻮﻳﻖ ﻣﻰﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﻮاﻧﺎن را ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺁﻣﻮزش ﺗﻴﺮاﻧﺪازى‬
‫ﺑﺪهﻴﻢ *‪ .‬در زﻧﺠﺎن ﺑﺎ هﻤﺎن ﺁﻗﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻣﺎ هﺮ ﺟﺎ ﻣﻰرﻓﺘﻴﻢ ﺑﺎ‬
‫ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎ راﺑﻄﻪ داﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﺁنﻣﻮﻗﻊ هﻤﻪ ﺟﺎ ﻣﺎ را ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻣﻰﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ‬
‫ﮔﺮوﻩهﺎى دﻳﮕﺮى هﻢ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ زﺣﻤﺖ ﮐﺸﻴﺪﻩ و ﻣﺤﻖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬وﻟﻰ وﻗﺘﻰ‬
‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻰﮐﺮدم‪ ،‬ﺣﺘﻰ ﻳﮏ دهﻢ ﮐﺎر واﺣﺪ ﻣﺎ را ﻧﮑﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪًا ﻓﻬﻤﻴﺪم‬
‫ﮐﻪ اﮐﺜﺮﻳﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﺣﻘﻮق و ﭘﻮل ﻣﻰﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻰ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻧﻤﻰﮔﺮﻓﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﻣﺤﻤﻮد ﻳﺎ ﺳﻴﺪرﺿﺎ ﻣﻰﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻰ ﻣﻦ از ﺧﻮدم ﺧﺒﺮ داﺷﺘﻢ ﮐﻪ ﺑﺮاى‬
‫ﺁن ﺗﺼﻮراﺗﻰ ﮐﻪ ﺷﻬﺎب در ﻣﻦ ﺑﻪ وﺟﻮد ﺁوردﻩ ﺑﻮد ﮐﺎر ﻣﻰﮐﺮدم‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ در‬
‫اﺑﺘﺪا ﮐﻤﻰ ﻣﺎﺟﺮاﺟﻮﻳﻰ ﺑﻮد وﻟﻰ ﺑﻌﺪش ﺁن ﺗﺼﻮرات ﺁزادىﺧﻮاهﺎﻧﻪ ﺑﺮاى‬
‫وﻃﻦ و هﻢوﻃﻨﺎﻧﻢ ﺑﻮد‪ .‬وﮔﺮﻧﻪ ﻣﻦ هﺮ ﺁن ﭼﻴﺰى را ﮐﻪ ﻳﮏ ﺁدم ﻣﺘﻮﺳﻂ‬
‫ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻦ داﺷﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﭘﺪرم‪ ،‬ﻣﻐﺎزﻩ داﺷﺘﻢ‪ ،‬ﺷﻐﻞ داﺷﺘﻢ‪،‬‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ داﺷﺘﻢ‪ ،‬ﭘﻮل داﺷﺘﻢ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ هﻢ داﺷﺘﻢ‪ .‬ﮔﺮﻓﺘﺎرى ﻣﺎدى ﻧﺪاﺷﺘﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﺁن ﮐﺎرى ﺑﮑﻨﻢ‪ .‬ﺁنﭼﻨﺎن ﻣﺬهﺒﻰ هﻢ ﻧﺒﻮدم ﮐﻪ ﺻﺒﺢ ﺗﺎ ﺷﺐ ﺳﺮم ﺗﻮى‬
‫ﻻ و راﺳﺖ ﺷﻮم‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻣﺎﺟﺮاﺟﻮﻳﻰ ﺷﺮوع ﺷﺪ وﻟﻰ ﺑﻌﺪًا‬ ‫ﻧﻤﺎز ﺑﺎﺷﺪ و دو ّ‬
‫ﺑﺮاى ﺑﻬﺘﺮﺷﺪن وﺿﻊ ﮐﺸﻮر و ﻣﺮدم ﺑﻮد‪.‬‬

‫*‪ -‬ﺁﻳﺖ اﷲ اﺑﻄﺤﯽ هﻤﺎن روﺣﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﯽ ﺧﻠﻊ ﻟﺒﺎس ﺷﺪ وﻟﯽ ﺁﻳﺖ اﷲ‬
‫ﻃﺎهﺮﯼ هﻢ اﮐﻨﻮن ﻧﻴﺰ ﻋﻀﻮ ﻣﺠﻠﺲ ﺧﺒﺮ ﮔﺎن اﺳﺖ‪.‬‬

‫در ‪ ٢٢‬ﺑﻬﻤﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺪرﺳﻪ رﻓﺎﻩ رﻓﺘﻢ دﻳﺪم ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ دﺳﺖ ﭼﭗ و راﺳﺘﺸﺎن‬

‫را ﺑﻠﺪ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ رﻓﺘﻪاﻧﺪ و ﺷﺪﻩاﻧﺪ هﻤﻪﮐﺎرﻩ ﺣﺘﻰ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ را‬
‫ﻣﻰﺷﻨﺎﺳﻨﺪ‪ .‬هﻤﺎن ﺣﺎج ﻣﻬﺪى ﻋﺮاﻗﻰ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ دﺳﺖ و ﭘﺎى ﻣﺎ را‬
‫ﻣﻰﻣﺎﻟﻴﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻰ ﻣﻰﮔﻔﺘﻴﻢ‪ :‬ﺣﺎجﺁﻗﺎ‪ ،‬ﻣﺎ ﻣﻰﺧﻮاهﻴﻢ ﺑﻴﺎﻳﻴﻢ ﺗﻮ‪ ،‬ﭼﻪ ﮐﺎر ﮐﻨﻴﻢ؟‬
‫ﻣﻰﮔﻔﺖ‪ :‬ﺻﺒﺮ ﮐﻨﻴﺪ ﺣﺎﻻ ﻣﻰﮔﻮﻳﻢ ﺷﻤﺎ را ﺑﻴﺎورﻧﺪ ﺗﻮ! ﻣﻦ دو ﺳﻪ دﻓﻌﻪ ﭘﻴﺶ‬
‫او ﮔﻠﻪ ﮐﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻤﻰﺷﻮد ﻣﺮﺗﺐ ﺑﮕﻮﻳﻢ اﻳﻦ ﺑﺎ ﻣﻨﻪ‪ ،‬ﺁن ﺑﺎ ﻣﻨﻪ‪ .‬ﻧﻤﻰﺧﻮاهﻢ‬
‫ﺑﻴﻦ ﺷﻤﺎهﺎ ﻓﺮﻗﻰ ﺑﮕﺬارم‪.‬‬

‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺳﺮ ﻣﺎ را ﺷﻴﺮﻩ ﻣﻰﻣﺎﻟﻴﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﺤﺎﻓﻆ او ﺑﻮدم‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ اﮔﺮ‬
‫ﺣﻤﻠﻪاى ﻣﻰﺷﺪ ﻣﻦ ﺟﺎﻧﻢ را ﺑﺮاى او از دﺳﺖ ﻣﻰدادم! دﻳﺪم ﻣﻦ دارم ﺟﺎﻧﻢ‬
‫را ﺑﺮاى اﻳﻨﻬﺎ ﻣﻰﮔﺬارم ﺁنوﻗﺖ ﻳﺎرو ﺑﺮاى ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻦ ﮐﻪ ﺑﺮوم و ﺧﻮدش را‬

‫‪320‬‬
 ‫ﺑﺮدارم ﺑﺒﺮم اﺳﺘﻨﮑﺎف ﻣﻰﮐﻨﺪ! ﭼﻨﺪان راﻏﺐ و ﻣﺤﮑﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ از ﻣﺎ‬
‫ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻰ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺣﻖ ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ در ﺁﻧﺠﺎ ﻣﺴﻠﺢ ﺑﺎﺷﻴﻢ وﻟﻰ ﺧﻴﻠﻰ ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻧﻈﺮ ﻣﻦ اﺻﻼ ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﻣﺴﻠﺢ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اول ﮐﻪ ﺧﻤﻴﻨﻰ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﭘﻴﺶ از ‪ ٢٢‬ﺑﻬﻤﻦ‪ ،‬ﺣﺮف زدن و رﻓﺘﺎر و ﻧﺸﺴﺖ و ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﺶ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻗﺒﻼ ﺑﻌﻀﻰوﻗﺖهﺎ ﮐﻪ ﻣﻰاﻳﺴﺘﺎدﻳﻢ ﺷﺎﻩ را ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺎ و ﺷﺎﻩ ﺁﻧﻘﺪر ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ ﺧﻮدﻣﺎن را ﻏﺮﻳﺒﻪ اﺣﺴﺎس ﻣﻰﮐﺮدﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ اﺣﺴﺎس را داﺷﺘﻴﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ زور‬
‫ﺁﻣﺪﻩاﻳﻢ و ﺷﺎﻩ هﻢ در ﻣﺎﺷﻴﻦ اﻳﺴﺘﺎدﻩ و اﺻﻼ ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﮕﺎﻩ هﻢ ﻧﻤﻰﮐﻨﺪ و‬
‫ﻣﻰرود‪ .‬وﻟﻰ وﻗﺘﻰ ﺧﻤﻴﻨﻰ ﺣﺮف ﻣﻰزد ﺁدم اﺣﺴﺎس ﻣﻰﮐﺮد ﭘﻴﺶ ﻳﮏ ﭘﺪر‬
‫ﻣﻬﺮﺑﺎن ﻧﺸﺴﺘﻪ ﮐﻪ ﻣﻰﺧﻮاهﺪ ﺑﻪ درد و ﺣﺮف ﺁدم ﮔﻮش ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺟﻮرى ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫ﺁدم اﮔﺮ دردى هﻢ داﺷﺖ ﮐﻪ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻰﮐﺮد! ﺧﻴﻠﻰ‬
‫ﺧﻮدﻣﺎﻧﻰ رﻓﺘﺎر ﻣﻰﮐﺮد‪ .‬اﻳﻦ رﻓﺘﺎر دﻗﻴﻘًﺎ ﺑﻌﺪ از ‪ ٢٢‬ﺑﻬﻤﻦ ﺁنﭼﻨﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
‫ﮐﺮد و ﻋﻮض ﺷﺪ ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮر ﻧﺒﻮد‪.‬‬

‫ﻣﻦ ﺧﻴﻠﻰ ﺳﺮﺧﻮردﻩ ﺷﺪم‪ .‬دﻳﮕﺮ رﻏﺒﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﭘﻴﺶ از اﻧﻘﻼب ﺑﺎ وﺟﻮد‬
‫هﻤﻪ ﺧﻄﺮات ﺑﺎ رﻏﺒﺖ ﻣﻰرﻓﺘﻢ دﻧﺒﺎل ﮐﺎر‪ .‬وﻟﻰ ﺑﻌﺪًا ﮐﻪ دﻳﮕﺮ ﺁن ﺧﻄﺮهﺎ‬
‫ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﻣﻴﻠﻰ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﻣﻰدﻳﺪم ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺁن ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻰ را ﻧﺪارﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ را از‬
‫ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺪاﻧﻨﺪ‪ .‬زﻣﺎن ﺷﺎﻩ ﻳﮏ ﺁژان زورﮔﻮ ﻣﻨﻔﻮر ﺑﻮد‪ .‬در ﻣﺤﻠﻪ ﻣﺎ ﻳﮏ‬
‫اﺳﺘﻮار ﺑﻮد ﺑﻪ اﺳﻢ رﺿﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﺧﺎﻃﺮﻩ ﺧﻮﺑﻰ هﻢ از او ﻧﺪارم‪ .‬ﻣﻦ او را ﮐﻪ‬
‫ﻣﻰدﻳﺪم ﺳﻌﻰ ﻣﻰﮐﺮدم ﻓﺮار ﮐﻨﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ او ﺑﺮﺧﻮرد ﻧﮑﻨﻢ‪ .‬ﻣﻰدﻳﺪم ﻣﺮدم ﺑﻴﺶ‬
‫از ﺁن از ﻣﺎ ﻓﺮار ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻌﺪ از ﻗﻀﺎﻳﺎى ﮐﺮدﺳﺘﺎن اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع‬
‫ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻠﻤﻮس ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻦ رﻓﺘﻪ ﺑﻮدم ﺑﻪ ﺧﻴﺎل ﺧﻮدم ﺑﻪ ﮐﺮدهﺎ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﻢ‪ ،‬وﻟﻰ ﻣﻰدﻳﺪم ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫ﭼﺸﻢ دﺷﻤﻨﻰ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﮕﺎﻩ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ رﻓﺘﻪام ﺳﺮﮐﻮﺑﺸﺎن ﮐﻨﻢ و از ﺑﻴﻦ‬
‫ﺑﺒﺮﻣﺸﺎن‪ .‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻳﻦ ﭼﻴﺰهﺎ ﻓﮑﺮم را ﻣﺸﻐﻮل ﻣﻰﮐﺮد‪ .‬ﺷﻬﺎب ﻣﻰﮔﻔﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻦ ﻣﺎﺟﺮاهﺎ را ﺳﺮﺳﺮى ﻣﻰﮔﻴﺮم‪ .‬اﻳﻦ را ﻧﻤﻰداﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ از ﺧﻮدش‬
‫ﺧﻴﻠﻰ ﭼﻴﺰهﺎ ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻪام وﻟﻰ ﺑﺮوز ﻧﻤﻰدهﻢ‪ .‬ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﻼب ﻣﺜﻼ ﺻﺤﺒﺖ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ هﺮ ﮐﺪام از ﻣﺎ ﺟﺎﻳﻰ ﺑﺮاى ﭘﻨﻬﺎن ﺷﺪن ﺧﻮدﻣﺎن و ﺧﺎﻧﻮادﻩهﺎﻳﻤﺎن‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ ،‬ﻳﺎ ﭼﻪﻃﻮرى ﭘﻨﻬﺎن ﺷﻮﻳﻢ و ﻳﺎ وﻗﺘﻰ ﭘﻨﻬﺎن ﺷﺪﻳﻢ ﭼﻪ ﭼﻴﺰهﺎﻳﻰ‬
‫ﻣﻰﺗﻮاﻧﺪ از ﻋﻮاﻣﻞ دﺳﺘﮕﻴﺮى ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺘﻰ اﻳﻦ ﻣﺤﻞهﺎى ﭘﻨﻬﺎﻧﻰ را ﺑﻪ‬
‫هﻤﺪﻳﮕﺮ ﻧﮕﻮﻳﻴﻢ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻰ ﮐﻪ ﻣﻦ از اول ﻣﺤﻞ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺷﻬﺎب را‬
‫ﻧﻤﻰداﻧﺴﺘﻢ‪ ،‬ﮐﻨﺠﮑﺎو هﻢ ﻧﺒﻮدم‪ .‬دﻟﻴﻠﺶ اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ اﮔﺮ زﻣﺎﻧﻰ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﻮﻳﻢ‪،‬‬

‫‪321‬‬
 ‫زﻳﺮ هﺮ ﺷﮑﻨﺠﻪاى هﻢ ﮐﻪ ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ وﻗﺘﻰ ﭼﻴﺰى ﻧﺪاﻧﻴﻢ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﻴﻢ هﻢ‬
‫ﮐﺴﻰ را ﻟﻮ ﺑﺪهﻴﻢ‪ .‬ﻳﻌﻨﻰ ﻳﮏ ﻧﻔﺮ اﻳﻨﺠﺎ از ﺑﻴﻦ ﻣﻰرود و ﻧﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ‪ .‬ﻣﻦ ﻳﮏ‬
‫ﺟﺎﻳﻰ ﺑﺮاى ﭘﻨﻬﺎنﺷﺪن هﻢ ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﻼب داﺷﺘﻢ و هﻢ ﺑﻌﺪ از اﻧﻘﻼب‪ .‬در‬
‫ﺷﻤﺎل اﻳﺮان ﺁﺷﻨﺎﻳﻰ داﺷﺘﻢ ﮐﻪ ﺣﺘﻰ از ﺧﺎﻧﻮادﻩ ﺧﻮدم هﻢ ﭘﻨﻬﺎن ﺑﻮد‪ .‬ﻓﻘﻂ زﻧﻢ‬
‫ﻣﻰداﻧﺴﺖ و ﺧﻮدم‪ .‬در ﻳﮏ ﻓﺮﺻﺘﻰ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺷﻬﺎب ﺑﻔﻬﻤﺎﻧﻢ ﮐﻪ ﻣﻦ دﻳﮕﺮ‬
‫ﺑﺎ ﻣﻴﻞ و رﻏﺒﺖ ﻗﺒﻠﻰ ﻧﻴﺴﺘﻢ و ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﻢ هﻢ ﮐﺎرى ﺑﮑﻨﻢ‪ .‬در ﺳﭙﺎﻩ‪ ،‬در ﮐﻤﻴﺘﻪ‪،‬‬
‫در ﺑﺮﺧﻮرد ﺁﺧﻮﻧﺪ ﭘﺎﺧﻮﻧﺪهﺎ دﻳﺪم ﺁن ﭼﻴﺰى را ﮐﻪ ﻣﺪﻋﻰ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻏﻴﺮ از‬
‫ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺑﻘﻴﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻓﮑﺮ ﺳﻮد و اهﺪاف ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫وﻗﺘﻰ از اﻳﻨﻬﺎ ﺟﺪا ﺷﺪم اﻓﺘﺎدم ﺑﻪ ﮐﺘﺎبﺧﻮاﻧﺪن‪ ،‬ﺑﻴﮑﺎر ﺑﻮدم و ﻣﺮﺗﺐ ﮐﺘﺎب‬
‫ﻣﻰﺧﻮاﻧﺪم‪ .‬ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن اﻳﻦ ﮐﺘﺎبهﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﮐﻪ اﻳﻨﻬﺎ دارﻧﺪ در اﺻﻞ‬
‫ﻣﮑﺘﺐ ﻣﺎﮐﻴﺎوﻟﺴﻴﻢ را ﭘﻴﺎدﻩ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻰ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ در اﺧﺘﻴﺎر ﺧﻮدﺷﺎن و‬
‫ﮔﺮوﻩ ﺧﻮدﺷﺎن و رهﺒﺮ ﺧﻮدﺷﺎن اﺳﺖ و هﺮ ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﻏﻴﺮ از ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ‬
‫ﭼﻤﺎق ﻣﻰﮐﻮﺑﻨﺪ و ﺑﺮاﻳﺸﺎن ﻓﺮﻗﻰ ﻧﻤﻰﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺁدم ﺗﺎ دﻳﺮوز ﺑﺮاى اﻳﻨﻬﺎ‬
‫ﮐﺎر ﻣﻰﮐﺮدﻩ‪ .‬ﺁرام ﺁرام ﺧﻮدم را ﮐﻨﺎر ﮐﺸﻴﺪم و رﻓﺘﻢ ﺑﻪ ﺷﻤﺎل در هﻤﺎن‬
‫ﺟﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﺑﺮاى ﻣﺨﻔﻰﺷﺪن داﺷﺘﻢ‪ .‬ﮐﺴﻰ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫هﻤﺴﺮم از ﻗﺒﻞ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻮد و ﺧﻮدم هﻢ ﮔﺎهﻰ ﻣﻰرﻓﺘﻢ و ﻣﻰﺁﻣﺪم‪ .‬وﻟﻰ وﻗﺘﻰ‬
‫ﺟﺪا ﺷﺪم رﻓﺘﻢ و ﺣﺪود ﺳﻴﺰدﻩ ﭼﻬﺎردﻩ روز ﺁﻧﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪم‪ .‬در ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫اﺳﺘﻮار ﻋﻠﻰ ﺳﺮﺑﺎز درﻳﺎﻳﻰ را دﻳﺪم‪ .‬در ﻧﻴﺮوى ﻣﺨﺼﻮص زﻣﺎﻧﻰ ﮐﻪ در‬
‫ارﺗﺶ ﺑﻮدم و ﺑﺮاى ﮔﺬراﻧﺪان دورﻩ ﭼﺘﺮﺑﺎزى ﺑﻪ ﺑﺎغﺷﺎﻩ اﻋﺰام ﺷﺪﻩ ﺑﻮدم‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫هﻤﺪﻳﮕﺮ ﻳﮏ دورﻩ ﭼﺘﺮﺑﺎزى دﻳﺪﻳﻢ‪ .‬اﺳﺘﺎد ﻣﺮﺑﻰﻣﺎن هﻢ ﻣﺤﻤﺪﻣﻬﺪى ﺣﻴﺪرى‬
‫ﺑﻮد ﮐﻪ رﻓﻴﻘﻢ ﺑﻮد و ﺷﻮهﺮ ﺧﻮاهﺮ ﻳﮑﻰ از رﻓﻘﺎﻳﻢ ﺑﻪ ﻧﺎم اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ‬
‫ﺣﺎﺟﻰﺁﺑﺎدى )ﭘﻴﻮﺳﺖ‪ :‬اﺳﻨﺎد و ﺗﺼﺎوﻳﺮ( ﺑﻮد‪ .‬او ﮐﻪ ﺑﻪ ﻗﺎﺳﻢ ﻻﻟﻰ ﻣﻌﺮوف‬
‫ﺑﻮد‪ ،‬هﻤﺎن ﮐﺴﻰ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺣﺴﻴﻦ ﻓﺮزﻳﻦ را در درﮔﻴﺮى ﺑﺎ ﻗﻤﻪ زﺧﻤﻰ ﮐﺮد‬
‫و ﻓﺮزﻳﻦ ﺣﺪود ﻳﮏ ﻣﺎﻩ و ﻧﻴﻢ در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﻬﺮ ﺑﺴﺘﺮى ﺷﺪ‪ .‬ﺣﺎﺟﻰﺁﺑﺎدى‬
‫در درﮔﻴﺮى ﭘﺎدﮔﺎن ﻧﻮژﻩ ﺟﺎن ﺑﺎﺧﺖ‪ .‬ﻣﺤﻤﺪﻣﻬﺪى ﺣﻴﺪرى ﻧﻴﺰ از اﻓﺮاد‬
‫ﻣﺆﺛﺮ ﮐﻮدﺗﺎى ﻧﻮژﻩ ﺑﻮد )ﭘﻴﻮﺳﺖ‪ :‬اﺳﻨﺎد و ﺗﺼﺎوﻳﺮ( ﮐﻪ ﻣﻦ اﺳﻠﺤﻪ ﺗﻤﭗ را‬
‫از ﻣﻬﺪى ﻋﺴﮑﺮاوﻻدى ﺑﺮاى او ﺧﺮﻳﺪم‪ .‬ﺣﻴﺪرى در درﮔﻴﺮى ﻣﺪﺧﻞ ﭘﺎدﮔﺎن‬
‫دژ زﺧﻤﻰ و دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ .‬اﺳﻠﺤﻪ ﺗﻤﭗ را از او ﺑﻪ دﺳﺖ ﺁوردﻧﺪ‪ .‬ﻋﻠﻰ‬
‫ﺳﺮﺑﺎزدرﻳﺎﻳﻰ اهﻞ ﮔﻴﻼن و ﺧﺎﻧﻪاش در ﺁﺑﮑﻨﺎر ﺑﻮد )ﭘﻴﻮﺳﺖ‪ :‬اﺳﻨﺎد و‬
‫ﺗﺼﺎوﻳﺮ( ‪ .‬وﻗﺘﻰ هﻤﺪﻳﮕﺮ را دﻳﺪﻳﻢ‪ ،‬ﮐﻤﻰ در ﻣﺮداب اﻧﺰﻟﻰ ﮔﺮدش ﮐﺮدﻳﻢ و‬
‫ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدﻳﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ او ﺁﺧﻮﻧﺪى ﺣﺮف ﻧﻤﻰزد‪ ،‬ﺧﻴﻠﻰ ﻣﺮدﻣﻰ ﺑﻮد و‬

‫‪322‬‬
 ‫ﺣﺮفهﺎﻳﺶ ﻣﺜﻞ ﺣﺮفهﺎى ﻣﻦ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬ﭼﺮا ﺑﺎ اﻳﻨﻬﺎ ﮐﺎر ﻧﻤﻰﮐﻨﻰ و‬
‫از ارﺗﺶ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪى؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎ ﺁﻣﺪﻩاﻧﺪ و ﺁن ﭼﻴﺰهﺎﻳﻰ را ﮐﻪ وﻋﺪﻩ ﻣﻰدادﻧﺪ ﻋﻤﻞ‬

‫ﻧﮑﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺷﺮف ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬

‫او هﻤﺎن ﭼﻴﺰهﺎﻳﻰ را ﮐﻪ ﻣﻦ ﻓﮑﺮ ﻣﻰﮐﺮدم ﺑﻪ زﺑﺎن دﻳﮕﺮى ﻣﻰﮔﻔﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاى ﺑﺸﻮد‪ ،‬اﻳﻨﻬﺎ را از ﺑﻴﻦ ﻣﻰﺑﺮﻳﻢ‪.‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻦ ﺣﺮﻓﻰ ﻧﺰدم‪ .‬ﻧﻤﻰﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺳﻮء ﻇﻨﺶ را ﺟﻠﺐ ﮐﻨﻢ ﭼﻮن ﺧﻮدش‬
‫داﺷﺖ ﺣﺮف ﻣﻰزد‪ .‬در ﺁن ﻣﺤﻞ ﮐﺴﻰ ﺑﻮد ﺑﻪ اﺳﻢ داشﻋﻠﻰ ﮐﻪ ﮐﺎﻓﻪاى‬
‫داﺷﺖ و ﻣﺨﻔﻴﺎﻧﻪ ﻋﺮق هﻢ ﻣﻰﻓﺮوﺧﺖ‪ .‬ﻳﮏ ﺷﺐ ﺑﺎ ﻋﻠﻰ ﺳﺮﺑﺎزدرﻳﺎﻳﻰ‬
‫رﻓﺘﻴﻢ ﺁﻧﺠﺎ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ هﻢ در دار و دﺳﺘﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻮدم‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬از اﻳﻦ و ﺁن ﺷﻨﻴﺪم‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬وﻟﻰ ﺣﺎﻻ دﻳﮕﺮ ﺳﺮ و ﮐﺎرى ﻧﺪارم و ﺧﻮدم را ﮐﻨﺎر ﮐﺸﻴﺪﻩام‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﺗﻮ ﺑﺘﻮاﻧﻰ اﺳﻠﺤﻪ ﻓﺮاهﻢ ﮐﻨﻰ ﻣﻦ ﺗﺮﺗﻴﺒﻰ ﻣﻰدهﻢ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ در‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪاى ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎ را از ﺑﻴﻦ ﺑﺒﺮﻳﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰى ﺑﺸﻮد دﺳﺘﻢ ﺑﺮاى ﻓﺮاهﻢ ﮐﺮدن اﺳﻠﺤﻪ ﺑﺎز اﺳﺖ و‬
‫ﻣﻰﺗﻮاﻧﻢ ﻳﺎد هﻢ ﺑﺪهﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻻزم ﻧﻴﺴﺖ ﻳﺎد ﺑﺪهﻰ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﺁن ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ در اﻳﻦ ﮐﺎر هﺴﺘﻨﺪ ﺧﻮدﺷﺎن‬
‫ﻧﻈﺎﻣﻰاﻧﺪ و وارد ﮐﺎرﻧﺪ‪.‬‬

‫دو روز ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬درﺑﺎرﻩ ﺗﻮ از اﺳﺘﻮار ﺣﻴﺪرى‬

‫ﺳﺌﻮال ﮐﺮدم‪ .‬او هﻢ ﺗﻮ را ﺗﺄﻳﻴﺪ ﮐﺮد‪.‬‬

‫دوﺑﺎرﻩ ﺁن ﺟﺮﻗﻪاى ﮐﻪ ﺷﺎﻳﺪ در وﺟﻮد ﻣﻦ ﺑﻮد‪ ،‬ﻳﺎ ﺁن دﻳﻮاﻧﮕﻰ ﺧﺎص ﻣﻦ ﮔﻞ‬

‫ﮐﺮد ﮐﻪ ﮐﺎر دﻳﮕﺮى ﺑﮑﻨﻢ‪ .‬از ﺷﻤﺎل ﺑﻪ ﺗﻬﺮان رﻓﺘﻢ و ﺑﺎ ﻣﺤﻤﺪﻣﻬﺪى ﺣﻴﺪرى‬

‫‪323‬‬
 ‫ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدم و‪...‬‬

‫■ درﺟﻪاش ﭼﻪ ﺑﻮد؟‬

‫□ اﺳﺘﻮار ﻳﮑﻢ ﻧﻴﺮوى ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺮﺑﻰ و اﺳﺘﺎد ﭼﺘﺮﺑﺎزى ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‬
‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ زﻳﺮ ﭘﻮﺷﺶ اﻳﻦ ﮐﻪ ﺗﻮ ﻣﻰﺧﻮاهﻰ ﭼﺘﺮﺑﺎزى را دوﺑﺎرﻩ ﺗﻤﺮﻳﻦ‬
‫ﺑﮑﻨﻰ‪ ،‬ﺑﻴﺎﻳﻰ هﻮاﭘﻴﻤﺎﻳﻰ ﮐﺸﻮرى ﻧﺰدﻳﮏ ﻓﺮودﮔﺎﻩ ﻣﻬﺮﺁﺑﺎد ﮐﻪ هﻢ از ﻧﺰدﻳﮏ‬
‫راﺑﻄﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ ،‬هﻢ ﺳﻮء ﻇﻨﻰ ﺟﻠﺐ ﻧﺸﻮد و ﻣﺮﺗﺒﺎً ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﻣﺴﺎﺋﻞ را رد‬
‫و ﺑﺪل ﮐﻨﻴﻢ و هﻢ اﻳﻨﮑﻪ ﺗﻮ هﻢ ﻳﮏ ﺑﺪنﺳﺎزى داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻰ و ﺑﺎ ورزش و‬
‫ﻧﺮﻣﺶ ﺑﻴﺎﻳﻰ ﺗﻮ ﻓﺮم‪ .‬ﺁﻧﺠﺎ ﻳﮏ ﺑﺎﺷﮕﺎهﻰ ﺑﻮد ﺑﻪ اﺳﻢ ﺑﺎﺷﮕﺎﻩ هﻮاﭘﻴﻤﺎﻳﻰ‬
‫ﮐﺸﻮرى‪ .‬اﻓﺮاد ﻏﻴﺮﻧﻈﺎﻣﻰ و ﻣﻌﻤﻮﻟﻰ ﮐﻪ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﭼﺘﺮﺑﺎزى ﻳﺎدﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻰرﻓﺘﻨﺪ اﺳﻢﻧﻮﻳﺴﻰ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ و اﻳﻦ ﺑﺎﺷﮕﺎﻩ زﻳﺮ ﻧﻈﺮ هﻤﻴﻦ ﻣﺤﻤﺪﻣﻬﺪى‬
‫ﺣﻴﺪرى و ﻣﺤﺴﻦ ﻋﺴﮑﺮﻳﺎن ﮐﻪ او هﻢ از اﺳﺘﺎدﻣﺮﺑﻴﺎن ﭼﺘﺮﺑﺎز ﺑﻮد ادارﻩ‬
‫ﻣﻰﺷﺪ‪.‬‬

‫■ ﻋﺴﮑﺮﻳﺎن هﻢ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﺑﻮد؟‬

‫□ هﺮ دو ﻧﻔﺮ درﺟﻪدار ﻧﻴﺮوى ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬رﻓﺘﻢ ﺗﻬﺮان‬

‫ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮاهﺮم‪ .‬وﻟﻰ ﺷﺐهﺎ اﮐﺜﺮًا ﺁﻧﺠﺎ ﻧﻤﻰﺧﻮاﺑﻴﺪم و ﺑﻪ ﺟﺎهﺎى دﻳﮕﺮ‬
‫ﻣﻰرﻓﺘﻢ‪...‬‬

‫■ اﺣﺴﺎس ﻣﻰﮐﺮدﻳﺪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺷﻤﺎ را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﮐﻨﻨﺪ؟‬

‫□ دﺳﺘﮕﻴﺮى ﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻓﮑﺮ ﻣﻰﮐﺮدم ﺷﻬﺎب ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺨﻮاهﺪ ﺑﺎ ﻣﻦ‬
‫راﺑﻄﻪ ﺑﮕﻴﺮد و اﮔﺮ ﻣﻦ اﻣﺘﻨﺎع ﮐﻨﻢ ﺁنوﻗﺖ ﻣﻰروم زﻳﺮ ذرﻩﺑﻴﻦ‪ .‬از‬
‫ﺣﺮفهﺎى ﺧﻮدش ﻣﻰداﻧﺴﺘﻢ ﮐﻪ وﻗﺘﻰ ﻳﮑﻰ از ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻰﺑﺮﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬
‫اﻃﻼﻋﺎت و ﺗﺠﺮﺑﻴﺎﺗﺶ ﻣﺪﺗﻰ او را ﺗﺤﺖ ﺗﻌﻘﻴﺐ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﻣﻰﮔﺬارﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ ﮐﺠﺎ ﻣﻰرود و ﺑﺎ ﮐﻰ رﻓﺖ و ﺁﻣﺪ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪ .‬ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻰ ﮐﻪ اﻃﻼﻋﺎﺗﺶ داغ‬
‫اﺳﺖ و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺿﺮﺑﻪاى ﺑﺰﻧﺪ و ﻣﺴﺌﻠﻪاى اﻳﺠﺎد ﮐﻨﺪ ﻣﻰﮔﺬارﻧﺪش زﻳﺮ‬
‫ﭘﻮﺷﺶ ﮐﻪ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ ﺑﺮاى ﭼﻰ رﻓﺘﻪ ﮐﻨﺎر‪ .‬اﮔﺮ ﺧﻴﻠﻰ ﺣﺎد ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺎﮐﺴﺎزﻳﺶ‬
‫ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﻳﻌﻨﻰ از ﺑﻴﻦ ﻣﻰﺑﺮﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻧﻪ زﻳﺎد ﭼﻴﺰى ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﻌﻰ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫ﻃﺮﻳﻘﻰ او را ﺑﺮﮔﺮداﻧﻨﺪ و ﺟﺬﺑﺶ ﺑﮑﻨﻨﺪ و ﻧﮕﻬﺶ دارﻧﺪ ﺗﺎ اﻃﻼﻋﺎﺗﺶ ﻟﻮث‬

‫‪324‬‬
 ‫ﺷﻮد و ﺑﻪ درد ﮐﺴﻰ ﻧﺨﻮرد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﻦ زﻳﺎد ﺧﻮدم را ﺁﻓﺘﺎﺑﻰ ﻧﻤﻰﮐﺮدم‬
‫ﮐﻪ ﻣﺒﺎدا ﺑﻪ ﭼﺸﻢ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻴﺎﻳﻢ و ﺗﺼﻮرﺷﺎن اﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻇﺎهﺮ ﺷﺪم ﮐﻪ ﺧﺒﺮى‬
‫ﮐﺴﺐ ﮐﻨﻢ ﻳﺎ ﺧﺒﺮى ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻰ ﺑﺪهﻢ ﻳﺎ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوﻳﻰ‪ ،‬واﺣﺪى‪ ،‬ﮔﺮوهﻰ ﺗﻤﺎس‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ‪ .‬ﺑﺮاى ﻓﺮاهﻢ ﮐﺮدن اﺳﻠﺤﻪ دﺳﺘﻢ ﺑﺎز ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺤﻤﺪﻣﻬﺪى ﺣﻴﺪرى‬
‫ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ اﺣﺘﻴﺎج ﺑﻪ ﺳﻼح دارﻳﻢ‪ .‬او ﭘﺲ از ﺻﺤﺒﺖ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺗﻮﺿﻴﺢ داد ﮐﻪ‬
‫ﺑﺮاى ﺁﻧﻬﺎ ﻓﺮاهﻢ ﮐﺮدن اﺳﻠﺤﻪهﺎى ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ هﻢ ﺑﻪ او‬
‫ﻗﻮل دادم ﮐﻪ در ﻓﺮاهﻢ ﮐﺮدن اﺳﻠﺤﻪ و ﻣﻬﻤﺎت ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ از‬
‫ﺗﻬﻴﻪ اوﻟﻴﻦ اﺳﻠﺤﻪهﺎ‪ ،‬اﻋﺘﻤﺎد او ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪ و ﺗﺮﺗﻴﺒﻰ داد ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺑﺮﺧﻰ از ﺷﺮﮐﺖﮐﻨﻨﺪﮔﺎن در ﻃﺮح در ﺧﺎﻧﻪاى در اﻧﺘﻬﺎى ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻇﻔﺮ در‬
‫ﺷﻤﺎل ﺗﻬﺮان دﻳﺪار ﮐﻨﻢ‪ .‬در ﺁن ﺟﻠﺴﻪ از اﺳﺘﻘﻼل اﻳﺮان و ﻣﻠﻴﺖ اﻳﺮاﻧﻰ و‬
‫ﺁزادى و دﻣﻮﮐﺮاﺳﻰ ﺻﺤﺒﺖ ﺷﺪ و ﺣﺮفهﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ دور اﻳﻦ ﻣﺤﻮر ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎ دارﻧﺪ ﻓﺮهﻨﮓ اﻳﺮان را ﻧﺎﺑﻮد ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺎ هﺮ ﺁﻧﭽﻪ هﻮﻳﺖ اﻳﺮاﻧﻰ‬
‫دارد ﻣﺨﺎﻟﻔﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﺮاﺑﺮى زن و ﻣﺮد ﻣﺨﺎﻟﻔﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻗﺪرت ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻣﺨﺎﻟﻔﻨﺪ‬
‫و ﻏﻴﺮﻩ‪ .‬ﮐﻤﻰ هﻢ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻧﺤﻮﻩ ﻋﻤﻞ ﮔﺮوهﻰ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮاى ﺗﺴﺨﻴﺮ‬
‫رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﺑﺮود ﺻﺤﺒﺖ ﺷﺪ و ﻗﺮار ﺷﺪ ﺗﻌﺪادى اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺗﻮﺟﻴﻬﻰ‬
‫ﺑﻴﻦ اﻓﺮاد ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﻮد‪ .‬از ﻣﻦ در ﻣﻮرد ﭘﺎدﮔﺎن ﻋﺸﺮتﺁﺑﺎد و ﭘﺎدﮔﺎن اﻣﺎم‬
‫ﺣﺴﻴﻦ ﮐﻪ هﻤﺎن هﻨﮓ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن ﺳﺎﺑﻖ اﺳﺖ و ﻧﻮع ﺳﻼحهﺎى ﻣﻮﺟﻮد‪،‬‬
‫اﻣﮑﺎﻧﺎت ﭘﺎﺳﺪاران و ﻧﻮع ﺑﻰﺳﻴﻢهﺎ و ﻣﺤﻞ ﺳﺘﺎد ﻓﺮﻣﺎﻧﺪهﻰ و زﻣﺎن ﺑﺴﻴﺞ‬
‫ﻧﻴﺮوهﺎى ﮐﻤﮑﻰ و ﻧﺤﻮﻩ ﺑﺴﻴﺞ و ﺗﺴﻠﻴﺢ اﻳﻦ ﻧﻴﺮوهﺎ ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ‬
‫داﺷﺘﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﮐﺎﻓﻰ ﭘﺎﺳﺦ دادم‪ .‬در ﺁﻧﺠﺎ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﮐﻪ اﻳﻦ ﮔﺮوﻩ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدى از اﻓﺮاد ﻣﺘﺨﺼﺺ در ارﺗﺶ اﺳﺖ و ﺗﻤﺎم ﺁﻧﻬﺎ درﺟﻪداران و‬
‫اﻓﺴﺮان و ﺧﻠﺒﺎﻧﺎن ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﮐﺎرى اﺳﺎﺳﻰ در ﺟﺮﻳﺎن‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻴﺰى ﮐﻪ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻪ ذهﻨﻢ رﺳﻴﺪ‪ ،‬هﻤﺎن ﻟﻮرﻓﺘﻦ ﻃﺮح ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻘﺪﻳﺮ ﭼﻨﻴﻦ‬
‫ﺑﻮد ﮐﻪ اﻳﻦ ﻃﺮح ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد ﺣﺰب ﺗﻮدﻩ ﻟﻮ ﺑﺮود‪ .‬ﻣﺎﺟﺮا از اﻳﻦ ﻗﺮار ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ ﻳﮑﻰ از ﺧﻠﺒﺎﻧﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﺑﺮاى ﺷﺮﮐﺖ در ﻃﺮح در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﻋﻀﻮ و ﻳﺎ هﻮادار ﺣﺰب ﺗﻮدﻩ ﺑﻮد‪ .‬او ﺑﻪ راهﻨﻤﺎﻳﻰ ﻣﺴﺌﻮل ﺣﺰﺑﻰ ﺧﻮد از‬
‫هﻤﺪان ﺑﻪ ﺗﻬﺮان رﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﺳﭙﺎﻩ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪ .‬ﺣﺰﺑﺶ ﺑﻪ او ﺗﻮﺻﻴﻪ ﮐﺮدﻩ‬
‫ﺑﻮد ﮐﻪ ﺧﺎﻣﻨﻪاى را ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﮐﻪ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺣﺰب‪ ،‬ﺧﺎﻣﻨﻪاى ﺑﻪ ﺷﻮروى‬
‫ﺳﻤﭙﺎﺗﻰ دارد‪ .‬ﺳﭙﺎﻩ ﻧﻴﻤﻪ ﺷﺐ اﻳﻦ ﺧﻠﺒﺎن را ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺷﺨﺼﻰ ﺧﺎﻣﻨﻪاى در‬
‫ﺧﻴﺎﺑﺎن اﻳﺮان ﻣﻰﺑﺮد و او هﻢ اﻃﻼﻋﺎت ﺧﻮدش را در اﺧﺘﻴﺎر ﺧﺎﻣﻨﻪاى‬
‫ﻣﻰﮔﺬارد‪ .‬ﺧﺎﻣﻨﻪاى ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻋﻠﻰاﮐﺒﺮ هﺎﺷﻤﻰ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ را در ﺟﺮﻳﺎن‬
‫ﻣﻰﮔﺬارد و او هﻢ ﻣﻠﻴﺠﮑﺶ‪ ،‬ﻣﺤﺴﻦ رﺿﺎﻳﻰ را ﺑﺎ ﺧﺒﺮ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪ .‬ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ‬

‫‪325‬‬
‫ﺟﻤﺎران ﻣﻰروﻧﺪ و ﺧﻤﻴﻨﻰ را ﻣﻄﻠﻊ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ و از او ﻣﻰﺧﻮاهﻨﺪ ﮐﻪ ﺟﻤﺎران‬
‫را ﺗﺮﮎ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﺧﻤﻴﻨﻰ ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاى او اﺗﻔﺎﻗﻰ ﻧﺨﻮاهﺪ اﻓﺘﺎد و ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‬
‫ﻣﺮاﻗﺐ رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺧﺎﻣﻨﻪاى و رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ دﻟﻴﻞ ﺁراﻣﺶ ﺧﻤﻴﻨﻰ‬
‫را ﻧﻤﻰﻓﻬﻤﻨﺪ‪ .‬ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻤﻰداﻧﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﭘﻴﺶ از ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬ارﺑﺎب ﺣﺰب ﺗﻮدﻩ‪ ،‬ﻧﻮراﻟﺪﻳﻦ‬
‫ﮐﻴﺎﻧﻮرى‪ ،‬اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻰ را در ﺟﺮﻳﺎن ﮔﺬاﺷﺘﻪ و ﺑﻪ او اﻃﻤﻴﻨﺎن دادﻩ ﮐﻪ‬
‫ﺧﻄﺮى ﺟﺎن او را ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻧﻤﻰﮐﻨﺪ‪ .‬ﺧﻤﻴﻨﻰ در روز ‪ ٢١‬ﺗﻴﺮ ‪ ١٣۵٩‬ﮐﻪ‬
‫روزﻧﺎﻣﻪهﺎ ﺷﮑﺴﺖ ﻃﺮح ﮐﻮدﺗﺎى ﻧﻮژﻩ را اﻋﻼم ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻟﻮ رﻓﺘﻦ ﺁن را ﺑﻪ‬
‫ﻳﮏ ﺳﮓ ﻧﺴﺒﺖ داد و درواﻗﻊ ﺁن ﺧﻠﺒﺎن ﺗﻮدﻩاى و رهﺒﺮ ﺣﺰب ﺗﻮدﻩ را ﺑﻪ‬
‫ﺳﮓ ﺗﺸﺒﻴﻪ ﮐﺮد‪.‬‬

‫ﺑﻪ هﺮ ﺣﺎل‪ ،‬ﻣﻦ ﻗﺒﻼ ﻣﺴﺌﻮل ارزﺷﻴﺎﺑﻰ ﮐﻤﻴﺘﻪهﺎ ﺑﻮدم‪ ،‬ﺑﺎ ﺁن اﻓﺮادى از‬
‫ﮐﻤﻴﺘﻪهﺎ ﮐﻪ ﻣﻰﺷﻨﺎﺧﺘﻢ و ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻮل وﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮى از ﺷﻌﺒﻪ ﮐﻤﻴﺘﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪١٢‬‬
‫ﻧﺰدﻳﮏ ﻗﺼﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدم و ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺣﺪود ‪ ۶۵‬ﻗﺒﻀﻪ اﺳﻠﺤﻪ از ﺁﻧﻬﺎ‬
‫ﺧﺮﻳﺪم‪.‬‬

‫■ ﭼﻪ اﺳﻠﺤﻪاى؟‬

‫□ ژ‪ ٣‬و ﻳﻮزى‪ .‬ﮐﻠﺖ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ دردﻣﺎن ﻧﻤﻰﺧﻮرد وﻟﻰ ﭼﻮن ﻣﺠﻤﻮﻋًﺎ ﺧﺮﻳﺪﻩ‬
‫ﺑﻮدم دو ﺳﻪ ﺗﺎ ﮐﻠﺖ هﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻘﺪار ﻣﻌﺘﻨﺎﺑﻬﻰ هﻢ ﻓﺸﻨﮓ‪ .‬ﻓﺸﻨﮓ ﻣﻬﻢ ﺑﻮد و‬
‫اﺳﻠﺤﻪ ژ‪ ٣‬و ﺑﻬﺘﺮ از هﻤﻪ ام ﭘﻰ ‪ ،۵‬ام ‪ ،۵‬اﮔﺮ ﺗﻤﭗ هﻢ ﺑﻮد ﮐﻪ ﭼﻪ ﺑﻬﺘﺮ‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻰ اﺳﻠﺤﻪهﺎى ﮐﻮﭼﮏ و ﻣﺴﻠﺴﻞهﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻬﺎﺟﻤﻰ و ﻗﺪرت ﺁﺗﺶ ﺑﺎﻻ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻣﺤﺴﻦ دوﭘﻮﺳﺘﻪ را ﻣﻰﺷﻨﺎﺧﺘﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺣﺎﺟﻰ ﺷﺎﻩﺁﺑﺎدى ﮐﺎر‬
‫ﻣﻰﮐﺮد و در ﮐﻤﻴﺘﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ ٩‬ﭘﺎﻣﻨﺎر ﺑﻮد و ﺑﻌﺪ هﻢ ﺑﻪ ﮐﻤﻴﺘﻪ ﺿﺪ رﺑﺎﺧﻮارى‬
‫رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ ،‬از او هﻢ ﺑﻴﺴﺖ ﺳﻰ ﺗﺎ اﺳﻠﺤﻪ ﺧﺮﻳﺪم‪ .‬ﻳﮏ ﮐﺴﻰ ﺑﻮد ﺑﻪ اﺳﻢ‬
‫ﻣﺤﻤﻮد ﻣﻨﺘﻈﺮى ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻮل ﺁﻣﻮزش ﮐﺎراﺗﻪ و ﮐﺸﺘﻰ ﺳﭙﺎﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ او ﺻﺤﺒﺖ‬
‫ﮐﺮدم و او هﻢ از ﺗﻮ ﺳﭙﺎﻩ ﻳﮏ ﺳﺮى اﺳﻠﺤﻪ ﺑﺮاﻳﻢ ﺁورد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ او ﭘﻮل‬
‫ﺁنﭼﻨﺎﻧﻰ ﻧﮕﺮﻓﺖ‪ .‬ﻳﮏ اﺳﻠﺤﻪ هﻢ از ﻣﻬﺪى ﻋﺴﮕﺮاوﻻدى ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺧﺮﻳﺪم ﮐﻪ‬
‫ﻗﺒﻼ ﺟﺮﻳﺎﻧﺶ را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮐﺮدم ﮐﻪ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد ﺑﺮود ﺧﺎﻟﻪاش اﺷﺮفاﻟﺤﺎﺟﻴﻪ را‬
‫ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ .‬ﻳﮏ اﺳﻠﺤﻪ ﺗﻤﭗ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ دو هﺰارﺗﻮﻣﺎن و ﭼﻬﺎر ﻟﻮل ﺗﺮﻳﺎﮎ از او‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬اﻳﻦ اﺳﻠﺤﻪ ﺗﻤﭗ را دادم ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﺤﻤﺪﻣﻬﺪى ﺣﻴﺪرى ﮐﻪ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬در ﻣﺠﻤﻮع ﺣﺪود ‪ ٣۶٠‬ﻗﺒﻀﻪ اﺳﻠﺤﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﮐﺮدم‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از‬
‫ﭘﻮل ﻣﻌﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻦ دادﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ ﻳﮏ ﭘﻮﻟﻰ هﻢ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻦ رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪًا ﻗﺮار ﺑﺮ‬

‫‪326‬‬
‫اﻳﻦ ﺷﺪ ﺣﻮل و ﺣﻮش ﺗﻴﺮﻣﺎﻩ ‪ ۵٩‬اﮔﺮ ﺷﻠﻮغ ﺷﺪ ﻣﻦ ﺑﺮاى رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن‬
‫ﺑﺮوم و ﻋﻠﻰ درﻳﺎﻳﻰ ﻣﺮا ﭘﻴﺪا ﻣﻰﮐﻨﺪ و ﺑﻪ ﻣﻦ ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ ﮐﻪ ﭼﻪ ﺑﮑﻨﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‬
‫ﺑﻌﺪًا در دادﮔﺎﻩ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﮐﻪ ﻗﺮارﺷﺎن ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ در ‪ ١٨‬ﺗﻴﺮﻣﺎﻩ‪...‬‬

‫■ ﭼﻪ ﺳﺎﻟﻰ؟‬

‫□ ‪ ١٨‬ﺗﻴﺮﻣﺎﻩ ‪ ١٣۵٩‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮐﻮدﺗﺎى ﻧﻮژﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﻗﺮار ﺑﻮد ﮐﻪ در ﺁن روز ﻣﺎ‬

‫ﺑﺮاى ﮔﺮﻓﺘﻦ رادﻳﻮ و ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن اﻗﺪام ﺑﮑﻨﻴﻢ‪ .‬ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﻧﺸﺪ و ﻣﻦ هﻢ وﻗﺘﻰ‬
‫دﻳﺪم اﻳﻨﺠﻮرﻳﺴﺖ ﺑﻪ ﺧﻴﺎل اﻳﻨﮑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻟﻮ رﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﻤﺎل رﻓﺘﻢ و ﻣﺨﻔﻰ‬
‫ﺷﺪم‪ .‬در ﺷﻤﺎل ﭘﻴﺶ هﻤﺴﺮم زﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﮐﺮدم‪.‬‬

‫■ در ﺑﻨﺪر ﭘﻬﻠﻮى؟‬

‫□ ﺑﻠﻪ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ در ﻳﮏ ﺟﺰﻳﺮﻩاى زﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﮐﺮدﻳﻢ ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ راﻩ رﻓﺖ و ﺁﻣﺪش‬

‫ﺑﺎ ﻗﺎﻳﻖ ﺑﻮد‪ .‬ﻗﺎﻳﻘﺮان ﺣﺪس ﻣﻰزد ﮐﻪ ﻣﻦ ﺁﻧﺠﺎ ﻣﺨﻔﻰ هﺴﺘﻢ‪ .‬ﺳﺮهﻨﮓ‬
‫دارﻳﻮش ﻧﻴﮏﺑﺎﻗﺮى ﻳﮏ ﺟﺰﻳﺮﻩ ﮐﻮﭼﮏ ﺁﻧﺠﺎ داﺷﺖ ﮐﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﻣﻦ ﺁن زﻣﺎن‬
‫از ﺷﺮﮐﺖ او در ﻃﺮح ﮐﻮدﺗﺎ ﺧﺒﺮى ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬او ﭘﺲ از ﺷﮑﺴﺖ ﻃﺮح ﻓﺮار‬
‫ﮐﺮد و ﺑﻪ ﺧﺎرج رﻓﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻓﮑﺮ ﻣﻰﮐﺮدم ﮐﺎر ﻣﻦ ﻟﻮ ﻧﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﭼﻮن ﮐﺴﺎﻧﻰ را‬
‫ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ راﺑﻄﻪ داﺷﺘﻢ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺣﺮﻓﻰ هﻢ ﻧﺰدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻓﻘﻂ‬
‫ﺳﻪ ﻧﻔﺮ را ﻣﻰﺷﻨﺎﺧﺘﻢ‪ .‬ﻳﮑﻰ ﻋﻠﻰ ﺳﺮﺑﺎزدرﻳﺎﻳﻰ ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪﻣﻬﺪى ﺣﻴﺪرى و‬
‫ﻣﺤﺴﻦ ﻋﺴﮑﺮﻳﺎن )ﭘﻴﻮﺳﺖ‪ :‬اﺳﻨﺎد و ﺗﺼﺎوﻳﺮ( ‪ .‬ﻏﻴﺮ از اﻳﻨﻬﺎ ﮐﺴﻰ را‬
‫ﻧﻤﻰﺷﻨﺎﺧﺘﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻧﻤﻰﮐﺮدم ﺑﻪ اﻳﻦ زودى ﻟﻮ ﺑﺮوم‪ .‬ﺟﺎى ﻣﻦ هﻢ‬
‫ﻃﻮرى ﻧﺒﻮد ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻰ ﻣﺮا ﭘﻴﺪا ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ .‬در ﺷﻤﺎل هﻢ ﮐﺴﻰ ﻓﮑﺮ‬
‫ﻧﻤﻰﮐﺮد ﮐﻪ ﻣﻦ درﭼﻪ ﮐﺎرى هﺴﺘﻢ و ﭼﻪ ﻣﻰﮐﻨﻢ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻓﮑﺮ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ ﻣﻤﮑﻦ‬
‫اﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﺎرى ﺑﺎ ﮐﻼﻧﺘﺮى و اﻳﻨﻬﺎ دارم‪ .‬ﺑﺎ هﻤﻪ رﻓﻴﻖ و دوﺳﺖ ﺑﻮدم و‬
‫اﮐﺜﺮًا هﻢ در ﺧﺎﻧﻪ ﻣﻰﻣﺎﻧﺪم و زﻳﺎد ﺁﻓﺘﺎﺑﻰ ﻧﻤﻰﺷﺪم‪.‬‬

‫■ ﮐﺎر هﻢ ﻧﻤﻰﮐﺮدﻳﺪ؟‬

‫□ ﻧﻪ‪ ،‬ﺁن ﻣﻐﺎزﻩ در ﺗﻬﺮان ﺑﻮد و ﭘﻮل داﺷﺘﻢ ﮐﻪ زﻧﺪﮔﻴﻢ را ﺑﮕﺬراﻧﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ هﻢ‬
‫ﮐﻪ ﺁﻧﺠﺎ ﻳﮏ ﺟﺰﻳﺮﻩ ﮐﻮﭼﮏ ﺑﻮد و وﻗﺘﻰ ﻏﺮﻳﺒﻪاى ﻣﻰﺁﻣﺪ ﻣﻰﺷﺪ ﺑﻪ راﺣﺘﻰ‬
‫ﻓﻬﻤﻴﺪ و از ﺁﻧﺠﺎ رﻓﺖ‪ .‬ﻗﺎﻳﻖ ﻣﻮﺗﻮرى هﻢ دم دﺳﺘﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻌﻨﻰ هﻤﻪ وﺳﺎﻳﻞ را‬

‫‪327‬‬
 ‫ﺁﻣﺎدﻩ داﺷﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻣﺪﺗﻰ ﮐﻪ ﻣﺤﻤﺪﻣﻬﺪى ﺣﻴﺪرى را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻓﻴﻠﻤﺶ را هﻢ‬
‫از ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮن ﺑﭽﻪهﺎ ﺑﺮاﻳﻢ ﺿﺒﻂ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ اﻳﻨﺠﺎ هﻢ دارم‪ ،‬او ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻦ اﺳﻠﺤﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﮐﺮدﻩ‪ .‬درواﻗﻊ اﺳﻠﺤﻪ ﺗﻤﭗ ﺁن ﻣﻬﺪى‬
‫ﻋﺴﮕﺮاوﻻدى ﮐﺎر را ﺧﺮاب ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻮن اﺳﻠﺤﻪ را از اﺳﻠﺤﻪﺧﺎﻧﻪ اوﻳﻦ‬
‫ﺗﺤﻮﻳﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺿﺪﮔﻠﻮﻟﻪ ﮐﻪ ﺑﺮود ﺧﺎﻟﻪاش را ﺑﺒﻴﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ اﺳﻠﺤﻪ را‬
‫از او ﺧﺮﻳﺪم‪ .‬او ﻧﻤﻰﺧﻮاﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﺪ اﺳﻠﺤﻪ را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﭘﻮل و ﺗﺮﻳﺎﮎ‬
‫ﻓﺮوﺧﺘﻪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ در ﻣﺎﺷﻴﻦ را ﺷﮑﺴﺘﻪ و اﺳﻠﺤﻪ را از ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﻦ‬
‫دزدﻳﺪﻧﺪ! ﻣﺤﻤﺪﻣﻬﺪى ﺣﻴﺪرى وﻗﺘﻰ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪ‪ ،‬اﺳﻠﺤﻪ را از او ﻣﻰﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫از ﺷﻤﺎرﻩ اﺳﻠﺤﻪ ﻣﻰﻓﻬﻤﻨﺪ ﮐﻪ از اوﻳﻦ ﺁﻣﺪﻩ‪ .‬او را زﻳﺮ ﻓﺸﺎر ﻣﻰﮔﺬارﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫از ﮐﺠﺎ اﻳﻦ اﺳﻠﺤﻪ را ﺁوردﻩ‪ .‬ﺣﻴﺪرى هﻢ ﭼﻮن ﺗﻮﺟﻴﻬﻰ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﻳﺎ ﺷﮑﻨﺠﻪ را‬
‫ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪ ،‬ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ رﻓﻴﻖ ﺑﺮادر زﻧﻢ اﻳﻦ اﺳﻠﺤﻪ را ﺑﻪ او‬
‫دادﻩ‪ .‬ﻳﻌﻨﻰ ﻧﻤﻰﮔﻮﻳﺪ ﮐﻪ اﺳﻠﺤﻪ را ﺑﻪ ﻣﻦ دادﻩ‪ .‬ﺑﺮادر زن ﺣﻴﺪرى در هﻤﺎن‬
‫ﻣﺎﺟﺮاى ﮐﻮدﺗﺎى ﻧﻮژﻩ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻰﭘﺮﺳﻨﺪ رﻓﻴﻘﺶ ﮐﻰ ﺑﻮد؟ او اﻇﻬﺎر‬
‫ﺑﻰاﻃﻼﻋﻰ ﻣﻰﮐﻨﺪ و از ﻟﻮ دادن ﻣﻦ ﻃﻔﺮﻩ م ى رود‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺄﻣﻮران در ﭘﻰ‬
‫ﮐﺴﺐ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪًا از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻬﺪى ﻋﺴﮑﺮاوﻻدى ﻣﻰﻓﻬﻤﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺟﺮﻳﺎن اﺳﻠﺤﻪ ﭼﻪ ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺪود دﻩ ﻣﺎﻩ ﻃﻮل ﮐﺸﻴﺪ‪ .‬ﭘﺲ از‬
‫ﺁن ﮐﻪ ﻣﻬﺪى ﻋﺴﮑﺮاوﻻدى اﺳﻢ ﻣﺮا ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻰروﻧﺪ ﺳﺮاغ ﺷﻬﺎب‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮوﺟﺮد ى ﺑﺎ ﺗﻮ ﮐﺎر ﻣﻰﮐﺮدﻩ و اﻻن ﮐﺠﺎﺳﺖ‪ .‬ﺷﻬﺎب ﺁدرس ﺧﺎﻧﻪ و‬
‫ﺧﺎﻧﻮادﻩ و ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ و ﻧﮑﺎت ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻰ ﮐﺎر ﻣﺮا ﺑﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﻣﻰدهﺪ و ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ‬
‫ﭘﻴﺪاﮐﺮدن اﻳﻦ ﺁدم ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﺎدﮔﻰهﺎ ﻧﻴﺴﺖ و ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﻪ ﺁﺳﺎﻧﻰ او را‬
‫ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺪتهﺎﺳﺖ در ﺟﺎﻳﻰ ﺁﻓﺘﺎﺑﻰ ﻧﺸﺪﻩ و ﻣﻌﻠﻮم اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﺎى ﻣﺤﮑﻤﻰ‬
‫دارد‪ .‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﻦ در ﺳﺎل ‪ ١٣۶٠‬ﺑﺮاى دﺳﺘﮕﻴﺮى ﻣﻦ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻰداﻧﻢ ﺷﻬﺎب راهﻨﻤﺎﻳﻰ ﮐﺮدﻩ ﻳﺎ ﮐﺴﻰ دﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺑﻪ هﺮ ﺣﺎل ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻮادﻩاش را زﻳﺮ ﻓﺸﺎر ﺑﮕﺬارﻳﺪ‪ .‬ﺧﻮاهﺮم را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﭼﻮن اﻃﻼﻋﻰ از‬
‫ﮐﺎر ﻣﻦ ﻧﺪاﺷﺖ وﻟﺶ ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫■ ﭼﻪ ﻣﺪت؟‬

‫□ دو هﻔﺘﻪاى او را ﻧﮕﻪداﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺧﻮاهﺮزادﻩهﺎﻳﻢ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺁﻧﻬﺎ را هﻢ‬

‫ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ زﻳﺎد ﻧﮕﻪدارﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن ﻳﮑﻰ از ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺪﻳﺮ ﻗﺴﻤﺖ ﺧﺮﻳﺪهﺎى‬
‫ﺧﺎرﺟﻰ ﻳﮏ ﺷﺮﮐﺖ داروﻳﻰ ﺑﻮد و ﮐﺴﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻟﻴﺴﺖ داروهﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ را‬
‫ﻣﻰداد و ﺳﻔﺎرﺷﺎت از ﻃﺮﻳﻖ او اﻧﺠﺎم ﻣﻰﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪاى هﻢ ﮐﻪ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬وﻟﻰ‬

‫‪328‬‬
 ‫ﺧﻮاهﺮم را دو هﻔﺘﻪاى ﻧﮕﻪداﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻌﺪ هﻢ از ﮐﺎر ﺑﻴﮑﺎرش ﮐﺮدﻧﺪ‪...‬‬

‫■ ﺧﻮاهﺮ ﺷﻤﺎ ﮐﺎر ﻣﻰﮐﺮد؟‬

‫□ ﺑﻠﻪ‪.‬‬

‫■ ﮐﺠﺎ؟‬

‫□ در هﻤﺎن ﺷﺮﮐﺖ داروﻳﻰ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻌﺪ از ﻓﻮت ﭘﺪرم‪ .‬ﺳﺎﻟﻴﺎن ﺳﺎل اﺳﺖ ﮐﻪ‬
‫از ﺷﻮهﺮش ﻃﻼق ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺑﺮادرم را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺧﻴﻠﻰ ﮐﺘﮑﺶ زدﻧﺪ‪ .‬وﻗﺘﻰ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻦ ﻓﺮارى ﺷﺪم ﺳﻌﻰ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدم ﺧﺎﻧﻮادﻩام را درﮔﻴﺮ اﻳﻦ ﻣﺎﺟﺮاهﺎ ﻧﮑﻨﻢ‬
‫و اﺻﻼ ﺑﻪ ﻓﮑﺮ ﺧﺎرج ﺷﺪن از اﻳﺮان ﻧﺒﻮدم‪ .‬ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻣﺪﺗﻰ ﻣﺨﻔﻰ ﺷﻮم ﺗﺎ‬
‫راﻩ ﺣﻠﻰ ﭘﻴﺪا ﮐﻨﻢ‪ .‬ﻣﺄﻣﻮرﻳﻦ ﮐﻤﻴﺘﻪ و ﻣﺄﻣﻮرﻳﻦ اوﻳﻦ‪ ،‬ﺁنﻣﻮﻗﻊ اﻳﻨﻬﺎ اﮐﺜﺮ‬
‫ﮐﺎرهﺎى اﻃﻼﻋﺎﺗﻰ را اﻧﺠﺎم ﻣﻰدادﻧﺪ‪ ،‬هﻤﻪ ﺧﺎﻧﻮادﻩام را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮادرم را‬
‫ﺑﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺧﻴﻠﻰ ﺷﺪﻳﺪ زدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬زﻣﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم ﺑﺮاى دﺳﺘﮕﻴﺮى‬
‫ﻣﻦ ﺧﺎﻧﻮادﻩام را زﻳﺮ ﻓﺸﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬زﻧﻢ را ﺑﻪ ﺗﻬﺮان ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪم ﮐﻪ‬
‫ﻗﺪرت ﻣﺎﻧﻮر ﺑﻴﺸﺘﺮى داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ و اﮔﺮ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪم‪ ،‬زﻧﻢ در ﺟﺮﻳﺎن‬
‫دﺳﺘﮕﻴﺮى ﻣﻦ ﺁﺳﻴﺒﻰ ﻧﺒﻴﻨﺪ‪ .‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺁﻧﻬﺎ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ از‬
‫اﻳﺮان ﺧﺎرج ﺷﺪﻩام‪ .‬ﻣﺎ هﻤﺴﺎﻳﻪاى داﺷﺘﻴﻢ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻃﻼﺧﺎﻧﻢ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺮاى او‬
‫زﻧﮓ ﻣﻰزدم و او ﺧﻮاهﺮم را ﻣﻄﻠﻊ ﻣﻰﮐﺮد‪ .‬ﻳﮏ ﺑﺎر ﮐﻪ ﺑﺎ ﺧﻮاهﺮم‬
‫ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻰﮐﺮدم ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺑﺮادرم را ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬در ﺁﺧﺮﻳﻦ ﻣﻼﻗﺎﺗﻰ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺮادرم را دﻳﺪم زﻳﺮ ﺷﮑﻨﺠﻪ ﺧﻴﻠﻰ ﻻﻏﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬هﺮ ﭼﻪ ﺣﺮف ﻣﻰزدم‬
‫ﻧﻤﻰﺷﻨﻴﺪ ﻣﺜﻞ اﻳﻨﮑﻪ ﮔﻮﺷﺶ ﺻﺪﻣﻪ دﻳﺪﻩ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺮاﻳﺶ داروهﺎﻳﻰ‬
‫را ﺑﮕﻴﺮم ﮐﻪ ﺑﺮاى ﺧﻮﻧﺮﻳﺰى ﮐﻠﻴﻪ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻌﺪ هﻢ ﺧﻮاهﺮم ﮔﻔﺖ‪ :‬در اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﻣﻦ ﻳﮑﻰ از ﺑﺮادرهﺎﻳﻢ را از‬
‫دﺳﺖ ﺑﺪهﻢ و ﻧﻪ هﺮ دو را‪.‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ ﻗﻄﻊ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ را ﮔﺮﻓﺘﻢ ﮐﻪ ﺧﻮاهﺮم ﻣﻰﺧﻮاهﺪ ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺁن ﻳﮑﻰ‬
‫ﺑﺮادرم زﻳﺮ ﺷﮑﻨﺠﻪ از ﺑﻴﻦ ﻣﻰرود ﺑﻌﺪ هﻢ ﺗﻮ را ﻣﻰﮔﻴﺮﻧﺪ ﻣﻰﮐﺸﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺨﺼﻮﺻًﺎ اﻳﻨﻬﺎ را ﺑﺮدﻧﺪ ﻣﻼﻗﺎت ﮐﻪ ﺣﺎل و روز ﺑﺮادرم را ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ و اﻳﻨﻬﺎ‬
‫هﻢ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺗﻤﺎس ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ و ﻣﺮا زﻳﺮ ﻓﺸﺎر ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﻮاهﺮم ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻋﻴﺒﻰ‬

‫‪329‬‬
 ‫ﻧﺪارد ﻣﻦ ﺗﺎ ﺷﻨﺒﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺁزادى او را ﻣﻰدهﻢ‪.‬‬

‫ﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ ﺷﺐ رﻓﺘﻢ ﺗﻬﺮان‪ .‬ﮐﺎرهﺎﻳﻰ داﺷﺘﻢ اﻧﺠﺎم دادم‪ .‬ﺟﻤﻌﻪ ﻣﺎﻧﺪم و ﺷﻨﺒﻪ‬
‫ﺻﺒﺢ رﻓﺘﻢ ﮐﻤﻴﺘﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻣﻰﮐﺮدم اﮐﺜﺮ ﺑﭽﻪهﺎﻳﺶ را ﻣﻰﺷﻨﺎﺧﺘﻢ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼ ﺁﻗﺎى ﻓﻼﺣﻴﺎن ﺁنﻣﻮﻗﻊ در ﮐﻤﻴﺘﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺑﻮد و هﻨﻮز اﻃﻼﻋﺎﺗﻰ ﺑﻪ ﭘﺎ‬
‫ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ او ﺁﻧﺠﺎ ﺑﺮود‪.‬‬

‫ﻣﻌﺮﻓﻰ ﺑﻪ ﮐﻤﻴﺘﻪ ﻣﺮﮐﺰ و دﺳﺘﮕﻴﺮى ﺣﺴﻴﻦ ﺑﺮوﺟﺮدى‬

‫ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬ﻓﮑﺮ ﮐﺮدم ﺑﻪ ﮐﻤﻴﺘﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺑﺮوم ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺗﺎ اوﻳﻦ‪ .‬ﺧﻴﻠﻰ ﻋﺎدى‬
‫رﻓﺘﻢ و ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻓﻼﻧﻰ هﺴﺘﻢ و ﺧﻴﻠﻰ هﻢ ﻣﺮا ﺗﺤﻮﻳﻞ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﭼﻮن‬
‫ﻧﻤﻰداﻧﺴﺘﻨﺪ ﻗﻀﻴﻪ ﭼﻴﺴﺖ‪ .‬رﻓﺘﻢ ﭘﻴﺶ ﻳﮑﻰ از ﺑﭽﻪهﺎ ﮐﻪ ﻧﻤﻰﺧﻮاهﻢ اﺳﻤﺶ‬
‫را ﺑﮕﻮﻳﻢ ﭼﻮن ﺑﻪ ﻣﻦ ﺧﻴﻠﻰ ﮐﻤﮏ ﮐﺮد و ﻧﻤﻰﺧﻮاهﻢ ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﺸﮑﻠﻰ ﭘﻴﺶ‬
‫ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر ﺑﺮاﻳﺶ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮐﺮدم‪ .‬او ﮐﻪ ﺑﭽﻪ ﻣﺤﻞ ﻣﺎ ﺑﻮد ﮔﻔﺖ‪ :‬ﮐﺎرى‬
‫از دﺳﺖ ﻣﻦ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻧﻴﺴﺖ و ﭘﺮوﻧﺪﻩات هﻢ در دﺳﺖ ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬وﻟﻰ ﻓﻼن‬
‫ﮔﺮوﻩ ﺿﺮﺑﺖ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺗﻮ اﺳﺖ‪ .‬او ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺖ و ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺳﺮﮔﺮوهﺸﺎن‬
‫را ﭘﻴﺪا ﮐﻨﺪ و ﺑﻌﺪ ﺑﻰﺳﻴﻢ زدﻧﺪ و او ﮐﻪ در ﮔﺸﺖ ﺑﻮد ﺁﻣﺪ‪ .‬ﻣﺮا ﺑﺮدﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎزﺟﻮﻳﻰ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ اﮔﺮ ﻣﺴﺌﻠﻪاى ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪ ﻣﻦ دﺧﺎﻟﺘﻰ ﻧﺪارم‪ ،‬ﭼﻮن ﻧﻪ ﻓﻘﻂ‬
‫ﻣﺎ ﺑﻠﮑﻪ اﮐﺜﺮ ﮐﻤﻴﺘﻪهﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﺗﻮ را ﻣﻰﺷﻨﺎﺳﻨﺪ در ﺻﺪد هﺴﺘﻨﺪ ﺗﻮ را ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‬
‫و ﻣﺎ ﻓﻘﻂ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮ را دﺳﺘﮕﻴﺮ ﮐﻨﻴﻢ و ﺗﺤﻮﻳﻞ اوﻳﻦ ﻳﺎ ﺳﭙﺎﻩ ﺑﺪهﻴﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﺳﭙﺎﻩ‬
‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﭼﻮن ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻰﺷﻨﺎﺧﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺳﭙﺎﻩ هﻢ ﺗﻮ را ﺑﻪ هﺮ ﺣﺎل‬
‫ﺗﺤﻮﻳﻞ اوﻳﻦ ﻣﻰدهﺪ‪ ،‬در هﺮ ﺻﻮرت ﺗﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮوى اوﻳﻦ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﮔﻔﺖ‬
‫ﻣﻰﺑﺨﺸﻰ‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﺎﻳﺪ دﺳﺖهﺎﻳﺖ را ﺑﺒﻨﺪم و ﺑﻪ ﺗﻮ ﭼﺸﻢﺑﻨﺪ ﺑﺰﻧﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻳﮏ‬
‫رﺑﻊ رﻳﺨﺘﻨﺪ روى ﺳﺮم و ﺷﺮوع ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﻪ زدن‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺁﻧﻬﺎ را ﻧﻤﻰدﻳﺪم‪ .‬هﺮ‬
‫ﮐﺲ ﺑﺎ هﺮ ﭼﻪ زورش ﻣﻰرﺳﻴﺪ ﻣﻰزد‪ .‬ﺑﻌﻀﻰهﺎ از ﺻﻤﻴﻢ ﻗﻠﺐ ﻣﻰزدﻧﺪ‬

‫‪330‬‬
 ‫ﺑﻌﻀﻰهﺎ هﻢ ﮐﻤﻰ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ﮐﻤﻴﺘﻪ ﻣﺸﺘﺮﮎ‬

‫ﺟﻨﺎزﻩ ﺑﻴﻬﻮش ﻣﺮا ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﺸﻢﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدم و ﺳﺮم را هﻢ در ﻣﺎﺷﻴﻦ ﭘﺎﻳﻴﻦ‬

‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮدم ﺗﻘﺮﻳﺒًﺎ ﻣﻰداﻧﺴﺘﻢ ﻣﺮا ﺑﻪ ﮐﺠﺎ ﻣﻰﺑﺮﻧﺪ و ﺑﻌﺪًا ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺷﺪم‬
‫ﮐﻪ ﺑﻨﺪ ‪ ٣٠٠٠‬ﻓﻌﻠﻰ ﻳﻌﻨﻰ زﻧﺪان ﺷﻬﺮﺑﺎﻧﻰ ﺳﺎﺑﻖ‪ ،‬ﻗﺴﻤﺘﻰ ﮐﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬
‫ﮐﻤﻴﺘﻪ ﻣﺸﺘﺮﮎ ﺷﻬﺮﺑﺎﻧﻰ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﺸﻢﺑﺴﺘﻪ ﻣﺮا ﻧﺸﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﺁنﻣﻮﻗﻊ ﻣﻦ ﺑﺎ ﻧﺤﻮﻩ‬
‫ﺑﺎزﺟﻮﻳﻰ اﻳﻨﻬﺎ ﺁﺷﻨﺎﻳﻰ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﻏﺬا ﻧﺨﻮردﻩ ﺑﻮدم و ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدم‪.‬‬
‫دل و ﭘﻬﻠﻮهﺎﻳﻢ زﻳﺎد درد ﻧﻤﻰﮐﺮد وﻟﻰ ﺳﺮ و ﺻﻮرﺗﻢ درد ﻣﻰﮐﺮد‪ .‬ﺧﺴﺘﻪ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺑﻮدم‪ .‬روى ﭘﺘﻮ در راهﺮو ﻣﺮا ﻧﺸﺎﻧﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﻪ دﻳﻮار ﺗﮑﻴﻪ‬
‫ﺑﺪهﻢ‪ ،‬هﻤﻴﻦ ﮐﻪ ﺗﮑﺎن ﺧﻮردم ﻳﮏ ﻣﺸﺖ ﺑﻪ ﺳﺮم زدﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ ﻣﻦ ﮐﻪ ﮐﺎرى‬
‫ﻧﮑﺮدم‪ ،‬ﭼﺮا ﻣﻰزﻧﻰ؟ ﮔﻔﺖ ﺗﮑﺎن ﻧﺨﻮر! هﻤﺎن ﺟﻮر ﮐﻪ ﻧﺸﺴﺘﻰ‪ ،‬ﺑﺸﻴﻦ!‬
‫ﮔﻔﺘﻢ ﭘﺸﺘﻢ ﻳﺦ ﮐﺮدﻩ‪ ،‬ﭼﻪ ﮐﺎر ﮐﻨﻢ؟ ﮔﻔﺖ هﻤﺎن ﺟﻮر ﮐﻪ ﺑﻮدى ﺑﺸﻴﻦ! ﺑﻌﺪ از‬
‫ﻣﺪﺗﻰ ﻣﻮﻗﻊ ﻏﺬا ﺷﺪ‪ .‬ﻇﺮﻓﻰ ﺁوردﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﻔﻬﻤﻴﺪم ﭼﻰ ﺑﻮد‪ .‬ﮐﺎﺳﻪ را ﺳﺮ ﮐﺸﻴﺪم‬
‫و ﻧﺸﺴﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻳﮑﻰ دو ﺳﺎﻋﺖ ﻣﺮا ﺻﺪا ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت و ﺁﺧﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﺤﻠﻰ را ﮐﻪ ﮐﺎر ﻣﻰﮐﺮدم‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ و ﻣﻦ هﻢ ﮔﻔﺘﻢ‪.‬‬

‫■ ﭼﺸﻢﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻳﺪ؟‬

‫□ ﺗﻤﺎم ﻣﺪت ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﺑﺴﺘﻪ رو ﺑﻪ دﻳﻮار ﻣﻰﻧﺸﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺣﻖ ﻧﺪاﺷﺘﻢ ﺗﮑﺎن ﺑﺨﻮرم‪،‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ روى ﺻﻨﺪﻟﻰ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدم‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮ ﮔﻔﺖ ﻣﻰداﻧﻰ ﺑﺮاى ﭼﻪ ﺗﻮ را ﺑﻪ‬
‫اﻳﻨﺠﺎ ﺁوردﻧﺪ؟ ﮔﻔﺘﻢ ﻧﻪ‪ ،‬ﺧﺒﺮ ﻧﺪارم‪ .‬ﮔﻔﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻋﺪم هﻤﮑﺎرى ﺑﺎ ﻧﻴﺮوهﺎى‬
‫اﻧﻘﻼﺑﻰ‪ ،‬اﻃﻼع رﺳﺎﻧﻰ ﺑﻪ دﺷﻤﻦ‪ ،‬ﺗﻬﻴﻪ اﺳﻠﺤﻪ‪ .‬ﺧﺎﻧﻪﻣﺎن را هﻢ ﺑﺎزرﺳﻰ‬

‫‪331‬‬
‫ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﭼﻴﺰى ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺪرﮎ ﭘﻴﺪا ﻧﮑﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻼ وﻳﺪﺋﻮ ﻳﺎ ﻣﺸﺮوب ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻟﻬﻮ و ﻟﻌﺐ ﺑﮕﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻨﻬﺎ را ﻗﺒﻮل دارى؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ ﭼﻪ ﻗﺒﻮل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ ﭼﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ ﺷﻤﺎ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﺁﻣﺎدﻩ‬
‫دارﻳﺪ‪ ،‬ﻓﺮﻗﻰ ﻧﻤﻰ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺘﻤًﺎ ﺁﻣﺪى ﺗﺎ ﺑﺮادرت را ﺁزاد ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻦ در ﮐﻤﻴﺘﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺑﻪ ﺁن دوﺳﺘﻢ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدم ﮐﻪ ﺑﺮادرم را ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ و او هﻢ‬

‫ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﺣﺎﻻ ﮐﻪ ﺗﻮ ﺁﻣﺪى ﺑﺮادرت را ﺁزاد ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﺷﺪ و‬
‫ﻳﮑﻰ ﺁﻣﺪ دﺳﺖ ﻣﺮا ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺧﻮدش ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل زﻳﺎد ﻧﺒﻮد ﭼﻮن ﭼﻨﺪ ﻗﺪﻣﻰ‬
‫ﭘﺸﺖ ﺳﺮم ﺁﻣﺪ‪ ،‬و ﻣﺮا ﺑﻴﺮون اﺗﺎق ﻧﺸﺎﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻳﮑﻰ دو ﺳﺎﻋﺖ دوﺑﺎرﻩ‬
‫ﻣﺮا ﺑﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻞ اﻳﻨﮑﻪ ﻳﮏ اﺗﺎق دﻳﮕﺮ ﺑﻮد ﭼﻮن راهﻰ ﮐﻪ رﻓﺘﻢ ﻃﻮﻻﻧﻰﺗﺮ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬اﻳﺴﺘﺎدﻩ ﺑﻮدم‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮ هﻴﭻ ﺳﺌﻮاﻟﻰ ﻧﮑﺮد و ﺷﺮوع ﮐﺮد ﺑﻪ زدن‪ .‬ﺑﻌﺪ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﭼﻴﺰهﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻰ ﻧﺎﻗﺼﻪ‪ .‬ﻳﺎ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را درﺳﺖ ﻣﻰﮔﻰ ﻳﺎ ﺣﮑﻢ‬
‫ﺗﻌﺰﻳﺮت را ﻣﻰﮔﻴﺮﻳﻢ و درﺳﺖ و ﺣﺴﺎﺑﻰ ﺗﻌﺰﻳﺮت ﻣﻰﮐﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﺑﮕﻰ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭘﺲ اﻳﻨﻬﺎﻳﻰ ﮐﻪ زدى ﺑﺪون ﺣﮑﻢ ﺑﻮد‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻣﻦ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺣﮑﻤﺶ هﺴﺘﻢ!‬

‫ﺣﺪس ﻣﻰزﻧﻢ ﺑﺎزﺟﻮ ﺣﺴﻴﻦ ﻳﺨﭽﺎﻟﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﻣﺴﺌﻮل ﮐﻤﻴﺘﻪ ﻣﻴﺪان ارﮎ‬
‫ﻣﺴﺘﻘﺮ در ﮐﻼﻧﺘﺮى ﺳﻴﺰدﻩ ﺑﻮد‪ .‬دوﺑﺎرﻩ ﻣﺮا ﺑﺮدﻧﺪ ﺑﻴﺮون و ﺑﻌﺪ از ﻳﮑﻰ دو‬
‫ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺮدﻧﺪ و ﺷﺮوع ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﻪ زدن‪.‬‬

‫■ ﺑﺎ ﻣﺸﺖ و ﻟﮕﺪ؟‬

‫□ ﺑﻠﻪ‪ .‬دﻓﻌﻪ اول ﻳﮏ ﻧﻔﺮ ﺑﻮد‪ ،‬دﻓﻌﻪ دوم دو ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن از ﭼﻨﺪ‬
‫ﻃﺮف ﺑﺎ ﭘﻮﺗﻴﻦ و ﻣﺸﺖ ﻣﻰزدﻧﺪ‪ .‬ﺳﺌﻮاﻟﻰ هﻢ ﻧﻤﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﻣﻰﮔﻔﺘﻢ واﺳﻪ‬
‫ﭼﻰ ﻣﻰزﻧﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﻣﺤﮑﻢﺗﺮ ﻣﻰزدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ هﻢ ﺳﺎﮐﺖ ﮐﺘﮏ ﻣﻰﺧﻮردم‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻨﮑﻪ ﻟﺖ و ﭘﺎرم ﮐﺮدﻧﺪ ﻣﺮا ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﺑﻴﺮون‪ .‬ﻃﺮفهﺎى ﻧﻤﺎز ﺻﺒﺢ‬
‫ﺑﻮد ﻳﺎرو ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﻧﻤﺎز ﻧﻤﻰﺧﻮاﻧﻰ؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﻤﺎزم را در دﻟﻢ ﺧﻮاﻧﺪم‪ ،‬ﺳﻌﻰ ﻣﻰﮐﻨﻢ اﻳﻦ دﻓﻌﻪ ﻧﻤﺎزهﺎﻳﻢ را‬

‫‪332‬‬
 ‫ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ!‬

‫ﭘﺲ از ﻧﻤﺎزﺷﺎن دوﺑﺎرﻩ ﻣﺮا ﺑﺮدﻧﺪ و روى ﺻﻨﺪﻟﻰ رو ﺑﻪ دﻳﻮار ﻧﺸﺎﻧﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻳﮏ ﻧﻔﺮ ﺷﺮوع ﮐﺮد ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﻪ ﻣﺎ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﻣﻰداﻧﻴﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﮔﺮ هﻤﻪ‬
‫ﭼﻴﺰ را ﻣﻰداﻧﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﺪ ﻣﻦ هﻢ اﻣﻀﺎء ﻣﻰﮐﻨﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ راﺑﻂهﺎ و ارﺗﺒﺎﻃﺎت را ﺑﮕﻮﻳﻰ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﮐﻪ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﻣﻰداﻧﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻦ هﻢ ﻓﺮارى ﺑﻮدم‪ ،‬ﺧﻮدم ﺁﻣﺪم و‬
‫ﺧﻮدم را ﻣﻌﺮﻓﻰ ﮐﺮدم و ﻃﺒﻖ ﮔﻔﺘﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﺧﻮدش را ﻣﻌﺮﻓﻰ‬
‫ﻣﻰﮐﻨﺪ ﺣﺮﺟﻰ ﺑﺮ او ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮا ﺁزاد ﮐﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ ﻃﻠﺒﮑﺎر هﻢ ﺷﺪى‪.‬‬

‫ﻳﮏ ﺳﺎﻋﺘﻰ ﮔﺬﺷﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮو ﺑﻴﺮون‪.‬‬

‫ﻣﺮا ﺑﺮدﻧﺪ ﺑﻴﺮون‪ .‬اﻳﻦ ﺟﺮﻳﺎن هﻤﻴﻦﻃﻮر ﺳﻪ روز اداﻣﻪ داﺷﺖ‪ .‬ﭘﺲ از ﺳﻪ‬
‫روز ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺣﮑﻢ ﺗﻌﺰﻳﺮت ﺁﻣﺪﻩ و ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﺰﻳﺮت ﮐﻨﻴﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬هﺮ ﮐﺎر دﻟﺘﺎن‬
‫ﻣﻰﺧﻮاهﺪ ﺑﮑﻨﻴﺪ‪.‬‬

‫در اوﻳﻦ‬

‫ﻗﺒﻞ از ﺗﻌﺰﻳﺮ ﻳﮏ ﭼﺸﻢﺑﻨﺪ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻣﻦ دادﻧﺪ و ﮐﻴﺴﻪاى روى ﺳﺮم ﮐﺸﻴﺪﻧﺪ‬

‫و ﻣﺮا ﺑﻪ ﺟﺎى دﻳﮕﺮى ﺑﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻌﺪًا ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪم اوﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬ﮐﺎرت‬
‫ﮐﻮﭼﮑﻰ ﺑﻪ ﻣﻦ دادﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ اﮔﺮ ﮐﺎرى دارى اﻳﻦ را ﺑﮕﺬار ﺑﻴﺮون‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‬
‫ﺁﻧﺠﺎ راهﺮو ﺑﻮد وﻟﻰ ﺁدم اﺣﺴﺎس ﻣﻰﮐﺮد ﮐﻪ ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﺸﺴﺘﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ از‬
‫ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻋﺖ ﺻﺪاﻳﻢ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬دوﺑﺎرﻩ ﻣﺮا روى ﭼﻬﺎرﭘﺎﻳﻪ رو ﺑﻪ دﻳﻮار ﻧﺸﺎﻧﺪﻧﺪ‬

‫‪333‬‬
 ‫و ﺑﺎزﺟﻮ از ﭘﺸﺖ ﺳﺮ از ﻣﻦ ﺳﺌﻮال ﻣﻰﮐﺮد‪ .‬هﻤﻪ ﺁن ﭼﻴﺰهﺎﻳﻰ را ﮐﻪ ﻗﺒﻼ‬
‫ﭘﺮﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ دوﺑﺎرﻩ ﺗﮑﺮار ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﭼﻪ ﮔﺮوهﻰ ﺑﻮدى‪ ،‬ﺑﺎ ﭼﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻰ؟‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﻣﻰداﻧﻴﻢ‪ .‬ﺗﻮ هﻢ ﺑﺎﻳﺪ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﺑﮕﻮﻳﻰ‪.‬‬

‫ﻳﮏ ﺑﺎزﺟﻮى دﻳﮕﺮ ﺁﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﻀﻴﻪ را از اول ﺑﺮاى ﻣﺎ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﺪﻩ‪،‬‬
‫ارﺗﺒﺎﻃﺖ ﺑﺎ ﮔﺮوﻩهﺎى اﺳﻼﻣﻰ از ﮐﻰ ﺑﻮد؟‬

‫ﻣﻦ هﻢ ﺷﺮوع ﮐﺮدم از هﻤﺎن اول در ﺳﺎل ‪ ۴٢‬و ﻏﻴﺮﻩ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮐﺮدم‪ .‬در‬
‫اﺑﺘﺪا اﺳﻤﻰ از ﮐﺴﻰ‪ ،‬ﻣﺨﺼﻮﺻًﺎ از ﺷﻬﺎب ﻧﻴﺎوردم‪ ،‬ﭼﻮن ﻗﺮارﻣﺎن اﻳﻦ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻢ ﺑﻪ ﮐﻨﺎﻳﻪ ﺑﻪ او ﺑﻔﻬﻤﺎﻧﻢ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺳﺮ ﻗﻮﻟﻢ هﺴﺘﻢ‪ .‬وﻟﻰ وﻗﺘﻰ دﻳﺪم‬
‫ﻣﺮﺗﺐ ﻣﻰزﻧﻨﺪ و ﺑﻰﺧﻮدى اﻧﺘﻈﺎر اﻋﺘﺮاف از ﻣﻦ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻨﺎى دﻳﻮاﻧﻪﺑﺎزى‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻢ و از ﺷﻬﺎب و ﺣﺎﺟﻰ ﻋﺮاﻗﻰ و ﺗﻤﺎﻣﻰ ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﻣﻰﺷﻨﺎﺧﺘﻢ اﺳﻢ‬
‫ﺑﺮدم‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮ ﻇﺎهﺮًا هﻤﻪ اﻳﻨﻬﺎ را ﻣﻰداﻧﺴﺖ ﭼﻮن ﺳﺎﮐﺖ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد و‬
‫ﮔﻮش ﻣﻰﮐﺮد‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻧﻤﻰداﻧﻢ ﺿﺒﻂ ﻣﻰﮐﺮد ﻳﺎ ﻣﻰﻧﻮﺷﺖ‪ .‬ﺗﺎ رﺳﻴﺪم ﺑﻪ دوران‬
‫اﻧﻘﻼب و ﺁﻣﺪن اﻣﺎم و ﻣﺪرﺳﻪ رﻓﺎﻩ و ﮔﺮوهﻤﺎن و ﻏﻴﺮﻩ‪ .‬ﮐﺎرهﺎ و‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖهﺎ هﻤﻪ را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮐﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺎﻻ ﭼﻪﻃﻮر ﺷﺪ ﮐﻪ از ﺟﺮﻳﺎن‬
‫دور ﺷﺪى و ﻣﻮﺿﻊ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﮔﺮﻓﺘﻰ؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬دور ﻧﺸﺪم و ﻣﻮﺿﻊ ﻣﺨﺎﻟﻒ هﻢ ﻧﺪارم‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ ﭼﺮا دﺳﺘﮕﻴﺮت ﮐﺮدﻧﺪ و اﻳﻨﺠﺎﻳﻰ؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭼﻴﺰهﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ اﻧﻘﻼب ﺟﺬب ﺷﺪم اﻳﻨﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻰﺑﻴﻨﻢ‪.‬‬

‫وﻗﺘﻰ اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺮا در ﺟﺮﻳﺎن ﻧﻮژﻩ ﮔﻔﺖ ﻓﻬﻤﻴﺪم هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﻣﻰداﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪:‬‬
‫ﻣﻦ دﻧﺒﺎل ﭘﻮل ﺑﻮدم و ﺧﻮاﺳﺘﻢ ﭘﻮل ﺑﻪ دﺳﺖ ﺑﻴﺎورم‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﻧﻤﻰداﻧﺴﺘﻰ اﻳﻦ اﺳﻠﺤﻪهﺎ را ﺑﺮاى ﺑﺮاﻧﺪازى ﺟﻤﻬﻮرى اﺳﻼﻣﻰ‬

‫ﻣﻰﺧﻮاهﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﺧﺒﺮ ﻧﺪادى؟ ﺑﺎ ﭼﻪ ﮐﺴﺎﻧﻰ ﺗﻤﺎس ﮔﺮﻓﺘﻰ؟‬

‫ﻣﻦ هﻢ ﻧﺎم اﻓﺮادى را ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮ و ﻳﺎ ﮐﺸﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬از‬

‫‪334‬‬
 ‫ﺁدمهﺎى زﻧﺪﻩ ﺑﮕﻮ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﺎ ﮐﺴﻰ ﻏﻴﺮ از اﻳﻨﻬﺎ ﺗﻤﺎس ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪.‬‬

‫ﺗﻮﺿﻴﺢ هﻢ دادم ﮐﻪ ﭼﻪﻃﻮر ﺑﻪ ﮔﺮوﻩ ﮐﻮدﺗﺎى ﻧﻮژﻩ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﭘﻴﺪا ﮐﺮدم‪ .‬ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫اﺳﻠﺤﻪهﺎ را از ﮐﺠﺎ ﮔﺮﻓﺘﻰ؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬از ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﮐﻪ ﺁﺷﻨﺎ داﺷﺘﻢ ﮔﺮﻓﺘﻢ در ﺷﻌﺒﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪.١٢‬‬

‫ﻣﻰداﻧﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﮐﺴﺎﻧﻰ را در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﺳﻠﺤﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻧﺎﺻﺮ ﻃﻼ ﻳﮑﻰ از‬

‫ﺷﺮورهﺎى ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﺎزىﺁﺑﺎد و ﻣﺴﺌﻮل ﮔﺮوﻩ ﺿﺮﺑﺖ ﮐﻤﻴﺘﻪ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ‬
‫‪ ١٢‬ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻤﺎم اﺳﻠﺤﻪهﺎى ﻣﻮﺟﻮد در اﺳﻠﺤﻪﺧﺎﻧﻪ را ﺑﻪ ﻣﻦ ﻓﺮوﺧﺖ و‬
‫ﭼﻴﺰى ﺣﺪود ﭘﺎﻧﺰدﻩ ﺷﺎﻧﺰدﻩ هﺰار ﺗﻮﻣﻦ ﺑﻪ او ﭘﻮل دادم‪ .‬ﻣﺮا ﻣﻰﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ و‬
‫ﮐﺎرت ﺗﺮدد هﻢ از ﺳﭙﺎﻩ داﺷﺘﻢ و هﻢ از ﮐﻤﻴﺘﻪ ﻣﺮﮐﺰ‪ .‬ﺷﺐ واﻧﺖ ﺑﺮدم و ﭘﺮ‬
‫اﺳﻠﺤﻪ ﮐﺮدم‪ .‬در اﺻﻞ‪ ،‬ﮐﺎر ﻣﻦ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﮐﻮدﺗﺎى ﻧﻮژﻩ هﻤﻴﻦ ﺗﻬﻴﻪ‬
‫اﺳﻠﺤﻪ ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻰ هﻤﺎن اﺳﻠﺤﻪ ﺗﻤﭗ ﮐﻪ از ﻣﻬﺪى ﻋﺴﮕﺮاوﻻدى‪ ،‬ﭘﺴﺮ‬
‫ﺣﺒﻴﺐاﷲ ﻋﺴﮕﺮاوﻻدى ﻣﺴﻠﻤﺎن‪ ،‬ﮔﺮﻓﺘﻢ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﮐﻪ ارﺗﺒﺎط ﻣﻦ ﺑﺎ ﮐﻮدﺗﺎى‬
‫ﻧﻮژﻩ ﻟﻮ ﺑﺮود ﮐﻪ ﺟﺮﻳﺎﻧﺶ را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮐﺮدم‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬ﺑﺎزﺟﻮ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ‬
‫ﭼﻴﺰهﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﺗﻮ ﻣﻰﮔﻮﻳﻰ دﻟﻴﻞ ﻧﻤﻰﺷﻮد ﮐﻪ ﺁدم از اﻧﻘﻼب ﺑﺒﺮد‪ ،‬ﺗﻮ ﻋﻘﺪﻩهﺎى‬
‫ﺷﺨﺼﻰ داﺷﺘﻰ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺳﺮ ﻋﻘﺪﻩ ﺷﺨﺼﻰ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻣﻦ ﻋﻤﺮم را ﺗﺒﺎﻩ ﮐﺮدم و رﻓﺘﻢ دﻧﺒﺎل‬
‫اﻳﻦ ﮐﺎرهﺎ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺁهﺎ! ﭼﻮن ﻋﻤﺮت را ﺗﺒﺎﻩ ﮐﺮدى و ﺑﻌﺪ ﺗﻮ را ﺑﻪ ﺑﺎزى ﻧﮕﺮﻓﺘﻨﺪ و ﭘﺴﺖ‬
‫و ﻣﻘﺎﻣﻰ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻧﺪادﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ﺧﻮدم ﭘﺴﺖ و ﻣﻘﺎم داﺷﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﭘﻮل هﻢ اﻳﻦ ﮐﺎر را‬
‫ﻧﮑﺮدم ﭼﻮن ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ ﮐﺎﻓﻰ دارم‪ ،‬ﻣﺴﺌﻠﻪ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺷﻌﺎر ﺁزادى و‬
‫اﺳﺘﻘﻼل و ﺟﻤﻬﻮرى اﺳﻼﻣﻰ اﺻﻼ ﻣﻌﻨﻰ ﻧﺪارد‪.‬‬

‫‪335‬‬
 ‫ﺷﮑﻨﺠﻪ‬

‫ﺑﻪ اﻳﻨﺠﺎهﺎ ﮐﻪ رﺳﻴﺪﻳﻢ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻰ ﻗﻄﻊ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﺮا ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﻋﺼﺮ ﻣﺮا ﺑﻪ‬
‫ﺟﺎﻳﻰ ﺑﺮدﻧﺪ ﮐﻪ از زﻳﺮ ﭼﺸﻢﺑﻨﺪ ﻣﻰدﻳﺪم ﮐﻪ ﻳﮏ ﺗﺨﺖ واروﻧﻪ روى زﻣﻴﻦ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻰ ﭘﺎﻳﻪهﺎى ﺗﺨﺖ ﺑﻪ ﻃﺮف ﺑﺎﻻ ﺑﻮد و ﻣﻴﻠﻪاى ﺑﻪ ﭘﺎﻳﻪ ﺗﺨﺖ ﺟﻮش‬
‫دادﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮا ﺑﻪ رو ﺧﻮاﺑﺎﻧﺪﻧﺪ روى ﺗﺨﺘﻰ ﮐﻪ ﮐﻒ زﻣﻴﻦ ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﺘًﺎ ﭘﺎى‬
‫ﻣﻦ ﺗﺎ ﺷﺪ و در هﻮا ﻣﺎﻧﺪ‪ .‬ﭘﺎﻳﻢ را ﺑﻪ ﺗﺨﺖ ﺑﺴﺘﻨﺪ و ﺷﺮوع ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﻪ زدن‪.‬‬
‫ﺁﻧﻘﺪر زدﻧﺪ ﮐﻪ درد ﮐﺎﺑﻞ را اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻰﮐﺮدم و ﮐﻒ ﭘﺎم ﺗﺮﮐﻴﺪ‪ .‬ﺷﺮوع‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﺸﺘﻢ زدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ هﻢ ﺑﺎ ﻟﮕﺪ اﻓﺘﺎدﻧﺪ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﮐﺘﮏهﺎ و‬
‫ﺷﮑﻨﺠﻪهﺎى ﺑﻌﺪى در ﻗﺰلﺣﺼﺎر ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﮐﻪ دﻳﺴﮏ ﮐﻤﺮ ﺑﮕﻴﺮم و ﺑﻴﻤﺎر‬
‫ﺷﻮم‪ .‬هﺮ ﭼﻪ ﻣﻰﭘﺮﺳﻴﺪم ﺁﺧﺮ ﺑﺮاى ﭼﻰ؟ اﻋﺘﻨﺎ ﻧﻤﻰﻧﮑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﺮا ﺑﺮدﻧﺪ‬
‫ﺑﻪ ﻳﮏ اﺗﺎق‪ .‬ﺁﺧﺮ ﺷﺐ ﺁﻣﺪﻧﺪ ﻣﺮا روى ﻣﻮزاﻳﻴﮏ ﺳﺮد راﻩ ﺑﺒﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﭘﺎهﺎﻳﻢ‬
‫ﮐﻤﻰ اﻟﺘﻴﺎم ﭘﻴﺪا ﮐﻨﺪ‪ .‬وﻟﻰ ﻣﻦ اﺻﻼ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ راﻩ ﺑﺮوم‪ ،‬ﻳﮑﻰ دو ﺗﺎ از‬
‫اﻧﮕﺸﺖهﺎى ﭘﺎﻳﻢ ﺷﮑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﺎ ﺻﺒﺢ از درد ﻧﺨﻮاﺑﻴﺪم‪ .‬ﺻﺒﺢ ﺁﻣﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺎهﺎﻳﻢ‬
‫ﺑﻪ ﺷﺪت ﺑﺎد ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ .‬وﻗﺘﻰ دﻳﺪﻧﺪ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﻢ راﻩ ﺑﺮوم ﻣﺮا ﮐﺸﺎن ﮐﺸﺎن‬
‫ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ روى ﭼﻬﺎرﭘﺎﻳﻪ ﺑﻨﺸﻴﻨﻢ‪ ،‬ﻣﺮا روى زﻣﻴﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎزﺟﻮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻓﮑﺮ ﮐﻨﻢ دﻳﺸﺐ ﻧﺼﻴﺤﺖهﺎى ﻣﻦ ﺑﻪ ﮔﻮشات رﺳﻴﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬هﻢ ﺑﻪ ﮔﻮشام رﺳﻴﺪ و هﻢ ﺑﻪ ﺗﻨﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن اﺳﻼم ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﺰﻳﺮ ﻣﻰﺷﺪ ﺗﺎ دروغ ﻧﮕﻮﻳﻰ‪ .‬ﺗﻮ ﺑﻪ ﺟﻤﻬﻮرى‬
‫اﺳﻼﻣﻰ ﺑﻬﺘﺎن زدى ﮐﻪ از راﻩ ﺧﻮدش ﻣﻨﺤﺮف ﺷﺪﻩ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺧﺐ‪ ،‬ﺷﺪﻩ دﻳﮕﻪ!‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻌﻠﻮﻣﻪ ﮐﻪ هﻨﻮز ﺁدم ﻧﺸﺪى‪.‬‬

‫ﻣﺮا ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻏﺮوب ﺷﺪ و دوﺑﺎرﻩ ﺑﻪ ﺳﺮاﻏﻢ ﺁﻣﺪﻧﺪ و ﮐﺸﺎن ﮐﺸﺎن ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫دﻓﻌﻪ روى ﺗﺨﺖ ﺧﻮاﺑﺎﻧﺪﻧﺪ وﻟﻰ ﮐﻒ ﭘﺎﻳﻢ ﻧﺰدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﭘﺸﺘﻢ زدﻧﺪ‪ .‬هﻤﻴﻦ ﺟﺮﻳﺎن‬
‫ﻓﺮدا ﺻﺒﺢ هﻢ ﺗﮑﺮار ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻨﮑﻪ ﺁدم ﻧﺸﺪى ﺑﺮاﻳﺖ‬
‫درﺧﻮاﺳﺖ ﺣﮑﻢ ﺗﻌﺰﻳﺮ ﮐﺮدم و ﺗﻌﺰﻳﺮ ﺷﺪى‪.‬‬

‫‪336‬‬
 ‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺻﺪ دﻓﻌﻪ دﻳﮕﻪ هﻢ ﺣﮑﻢ ﺗﻌﺰﻳﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ ،‬هﻤﺎن ﻗﻀﺎﻳﺎ را ﻣﻰﮔﻮﻳﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ از ﮐﺴﺎﻧﻰ ﺣﺮف ﻣﻰزﻧﻰ ﮐﻪ اﻋﺪام ﺷﺪﻧﺪ و ﻣﻰﺗﻮاﻧﻰ هﺮ ﭼﻴﺰى‬

‫دﻟﺖ ﻣﻰﺧﻮاهﺪ از ﺧﻮدت ﺑﮕﻮﻳﻰ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬هﺮ ﭼﻪ ﻣﻦ ﻣﻰﮔﻮﻳﻢ ﺑﺎ ﭘﺮوﻧﺪﻩهﺎى ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﮐﻨﻴﺪ اﮔﺮ ﻧﻘﺼﻰ در‬
‫ﮔﻔﺘﻪهﺎى ﻣﻦ هﺴﺖ ﺁنوﻗﺖ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻴﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻓﺮادى را ﻣﻌﺮﻓﻰ ﮐﻦ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ راﺑﻄﻪ داﺷﺘﻰ و زﻧﺪﻩ هﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻦ هﺮ ﭼﻪ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدم اﺳﻢ ﭼﻪ ﮐﺴﻰ را ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ ،‬ﭼﻴﺰى ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮم ﻧﺮﺳﻴﺪ‪.‬‬

‫اﻃﻼﻋﺎﺗﻢ هﻢ ﮐﺎﻣﻞ ﻧﺒﻮد ﮐﻪ ﭼﻪ ﮐﺴﻰ اﻋﺪام ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﭼﻪ ﮐﺴﻰ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻩ و‬
‫ﭼﻪ ﮐﺴﻰ ﻓﺮار ﮐﺮدﻩ‪ .‬ﺑﻌﺪهﺎ ﻓﻬﻤﻴﺪم ﮐﻪ ﻋﺪﻩاى هﻢ ﻓﺮار ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﺧﺎرج‬
‫رﻓﺘﻨﺪ وﻟﻰ ﺁنﻣﻮﻗﻊ ﮐﻪ ﻧﻤﻰداﻧﺴﺘﻢ‪ .‬ﻋﻠﻰ ﺳﺮﺑﺎز درﻳﺎﻳﻰ را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬وﻟﻰ‬
‫ﻧﻤﻰداﻧﺴﺘﻢ او را ﮐﺸﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻋﻠﻰ ﺳﺮﺑﺎز درﻳﺎﻳﻰ هﻢ ﮐﻪ درﺟﻪدار ﻧﻴﺮوى‬
‫ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻮدﻩ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ هﻤﻴﻦ ﮐﺎر ﺑﻮدﻩ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻴﻠﻰ ﺧﻮب‪ ،‬ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺎ را ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ و دوﺑﺎرﻩ ﻏﺮوب ﺑﺮاى ﺗﻌﺰﻳﺮ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦدﻓﻌﻪ ﺑﻪ هﺮ ﺟﺎ‬

‫ﮐﻪ دﺳﺘﺸﺎن رﺳﻴﺪ زدﻧﺪ‪ .‬ﺻﺒﺢ ﺟﻨﺎزﻩ ﻣﺮا ﺑﺮاى ﺑﺎزﺟﻮﻳﻰ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﺑﺎ اﻳﻨﻬﺎ دﻗﻴﻘًﺎ راﺑﻄﻪ ﻧﺰدﻳﮏ دارى‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭼﻪﻃﻮر؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬هﺮ اﺳﻤﻰ را ﮐﻪ ﻣﻰﺁورى دو ﻣﺎﻩ ﭘﻴﺶ ﻳﺎ ﻳﮏ ﻣﺎﻩ ﭘﻴﺶ اﻋﺪام ﺷﺪﻩ‪،‬‬
‫ﭘﺲ ﻧﺸﺎندهﻨﺪﻩ اﻳﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮ ﺑﺎ اﻳﻨﻬﺎ ﺗﺎ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈﻪ ارﺗﺒﺎط داﺷﺘﻰ و ﺑﻪ‬
‫ﺗﻮ اﻃﻼﻋﺎت دادﻩاﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﺁن ارﺗﺒﺎطهﺎ را ﻣﻰﺧﻮاهﻴﻢ!‬

‫ﻣﻦ ﮐﻪ واﻗﻌًﺎ ارﺗﺒﺎﻃﻰ ﻧﺪاﺷﺘﻢ و ﺑﺎ ﮐﺴﻰ ﺗﻤﺎس ﻧﻤﻰﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬ﺁﻣﺪم زرﻧﮕﻰ ﺑﮑﻨﻢ‬
‫و اﺳﻢ ﻳﮑﻰ را ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﭼﻪ ﻣﻰﺷﻮد‪ ،‬ﻧﮕﻮ ﻋﻠﻰ ﺳﺮﺑﺎز درﻳﺎﻳﻰ را هﻢ‬

‫‪337‬‬
 ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﻋﺪام ﮐﺮدﻩاﻧﺪ! ﺑﺎزﺟﻮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﺑﻪ ﻣﺮدﻩهﺎ اﺳﺘﻨﺎد ﻣﻰﮐﻨﻰ و اﮔﺮ‬
‫ﻧﺨﻮاهﻰ هﻤﮑﺎرى ﮐﻨﻰ ﻣﺎ وادارت ﻣﻰﮐﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫دوﺑﺎرﻩ ﺑﺮدﻧﻢ ﺑﺮاى زدن‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬ﻳﮏ دو ﺳﻪ روزى اﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺟﺮا‬
‫ﻣﻰﺷﺪ‪ .‬وﻟﻰ ﺁﻧﻘﺪر زدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ دﻳﮕﺮ ﺗﻘﺮﻳﺒًﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻰﮐﺮدم‪ .‬وﻗﺘﻰ‬
‫دوﺑﺎرﻩ ﺑﺮدﻧﻢ ﮔﻔﺖ‪ :‬هﻤﻴﻦهﺎﺳﺖ؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺁرﻩ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﻮ را ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮر دﻳﮕﺮى داد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﭘﺮوﻧﺪﻩ را ﺑﺒﻨﺪﻳﻢ و ﺗﻮ را‬
‫ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﻢ ﺑﻐﻞ دﺳﺖ رﻓﻘﺎﻳﺖ‪.‬‬

‫اﻋﺪامهﺎى ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ‬

‫ﻏﺮوب ﻣﺮا ﺻﺪا ﮐﺮدﻧﺪ و ﮐﺸﺎن ﮐﺸﺎن ﺑﺮدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬وﺻﻴﺖات را‬
‫ﺑﻨﻮﻳﺲ!‬

‫ﻣﻦ هﻢ ﻧﻮﺷﺘﻢ ﺑﺪهﮑﺎرى ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﻧﻤﻰﮐﻨﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ‪ ،‬از هﺮ ﮐﺲ هﻢ‬

‫ﻃﻠﺒﮑﺎرم‪ ،‬ﺣﻼل! زن و ﺑﭽﻪام هﻢ ﻣﻰداﻧﻨﺪ ﭼﻪ ﺑﮑﻨﻨﺪ و ارﺛﻴﻪ ﭘﺪرى هﻢ دﺳﺖ‬
‫ﺑﺮادرم اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﮐﺴﻰ هﻢ ﺑﺪى ﻧﮑﺮدم و اﮔﺮ ﮐﺮدم اﻣﻴﺪ ﺑﺨﺸﺶ دارم‪ .‬ﻓﮑﺮ‬
‫ﮐﺮدم هﺮ ﭼﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻢ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮاﻳﻢ ﺷﺎخ ﺷﻮد‪ .‬ﻣﺮا ﻳﻮاش ﻳﻮاش ﺑﺮدﻧﺪ‬
‫ﺑﻴﺮون و ﻣﻮﻗﻊ رﻓﺘﻦ دﻳﮕﺮ درد ﭘﺎ ﻳﺎدم رﻓﺖ ﭼﻮن ﻣﻰدﻳﺪم راﺳﺘﻰ راﺳﺘﻰ‬
‫ﻣﻰﺧﻮاهﻨﺪ ﻣﺮا اﻋﺪام ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺁﻧﺠﺎ ﺣﺎﻟﺘﻰ داﺷﺘﻢ ﻣﺜﻞ ﮐﻨﺎر درﻳﺎ ﮐﻪ ﺁدم در ﻣﻪ ﻏﻠﻴﻈﻰ راﻩ ﻣﻰرود‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‬
‫ﭼﺸﻢﺑﻨﺪ داﺷﺘﻢ و اﻳﻦ ﺗﺼﻮﻳﺮ در ذهﻨﻢ ﺑﻮد‪ .‬هﻤﻪ درد ﺗﻨﻢ ﻳﺎدم رﻓﺖ و ﺗﻤﺎم‬
‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺤﻮ از ﺧﺎﻃﺮم ﻣﻰﮔﺬﺷﺖ‪ .‬اﻧﮕﺎر راﻩ ﺑﻰﭘﺎﻳﺎﻧﻰ را ﻃﻰ‬
‫ﻣﻰﮐﺮدم‪ .‬ﮐﺎﻣﻼ ﺧﻮدم را در ﺧﻼء اﺣﺴﺎس ﻣﻰﮐﺮدم‪ .‬ﻧﻤﻰداﻧﻢ ﭼﻪ ﻣﺪت‬
‫ﮔﺬﺷﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ اﻋﺪام رﺳﻴﺪﻳﻢ‪ .‬ﻳﮏ ﺣﻠﻘﻪ ﺁهﻨﻰ ﺑﻪ دﻳﻮارى وﺻﻞ ﺑﻮد‪،‬‬
‫دﺳﺖهﺎى ﻣﺮا ﺑﺎ دﺳﺘﺒﻨﺪ از ﭘﺸﺖ ﺑﻪ ﺁن ﺣﻠﻘﻪ ﺑﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮب و ﺗﻴﺮ ﻧﺒﻮد‪ ،‬وﻗﺘﻰ‬

‫‪338‬‬
 ‫ﺗﮑﻴﻪ دادم‪ ،‬اﺣﺴﺎس ﮐﺮدم ﭘﺸﺘﻢ ﺳﻨﮓ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﺎرو ﺁﻣﺪ اﻳﺴﺘﺎد‪ .‬از ﻗﺮار ﭼﻨﺪ‬
‫ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ هﻢ ﺑﺮاى ﺗﻴﺮﺑﺎران ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﮑﻰ ﻳﮑﻰ ﺣﮑﻢهﺎ را ﺧﻮاﻧﺪ ﺗﺎ رﺳﻴﺪ ﺑﻪ‬
‫اﺳﻢ ﻣﻦ و ﺧﻮاﻧﺪ ﻋﺪم هﻤﮑﺎرى‪ ،‬ﻗﻴﺎم ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻧﺎدﻳﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻦ ارزشهﺎى‬
‫اﻧﻘﻼب‪ .‬ﻣﻦ دﻳﮕﺮ ﮔﻮش ﻧﻤﻰﮐﺮدم ﮐﻪ او ﭼﻪ ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ‪ .‬ﺗﻖ ﺗﻖ ﺗﻖ‪ ...‬ﻣﻦ هﻢ‬
‫ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻮدم ﮐﻪ ﺗﻴﺮى ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺨﻮرد‪ .‬دﻳﺪم ﻧﻪ‪ ،‬ﺧﺒﺮى ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻓﮑﺮ ﮐﺮدم اول‬
‫ﺁﻧﻬﺎى دﻳﮕﺮ را ﻣﻰزﻧﻨﺪ و ﺑﻌﺪ ﻧﻮﺑﺖ ﻣﻦ ﻣﻰﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮم ﺁﻣﺪ ﮐﻪ زﻣﺎﻧﻰ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻃﻮﻻﻧﻰﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﺧﺒﺮى ﻧﺸﺪ‪ .‬ﺻﺪاى ﺑﺎزﺟﻮ را ﺷﻨﻴﺪم ﮐﻪ ﻣﻰﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫دﺳﺖ ﻧﮕﻪدارﻳﺪ‪ ،‬دﺳﺖ ﻧﮕﻪدارﻳﺪ!‬

‫ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ دﻳﮕﺮ ﭼﻰ ﮔﻔﺖ ﭼﻮن واﻗﻌًﺎ ﻣﻨﮓ ﺑﻮدم‪ .‬ﺁﻧﻬﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﺗﻴﺮﺑﺎران‬
‫ﻣﻰﺷﺪﻧﺪ هﺮ ﮐﺪام ﻳﮏ ﭼﻴﺰى ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ‪...‬‬

‫■ ﭼﻪ ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ؟‬

‫□ ﺁﻧﻘﺪر ﻣﻨﮓ ﺑﻮدم ﮐﻪ ﻣﻰﺷﻨﻴﺪم وﻟﻰ ﻧﻤﻰﻓﻬﻤﻴﺪم‪ ،‬هﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﮔﻨﮓ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺎزﺟﻮ ﺁﻣﺪ دﺳﺖ ﻣﺮا ﺑﺎز ﮐﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻴﺎ ﮐﻤﮏ ﮐﻦ!‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ ﮐﻪ ﻧﻤﻰﺑﻴﻨﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﮐﻤﻰ ﭼﺸﻢﺑﻨﺪت را ﺑﺒﺮ ﺑﺎﻻ و ﺑﻴﺎ‪.‬‬

‫ﻧﮕﺎﻩ ﮐﺮدم دﻳﺪم ﺟﻨﺎزﻩهﺎﻳﻰ را ﮐﻪ اﻓﺘﺎدﻩ روى زﻣﻴﻦ ﻧﺸﺎن ﻣﻰدهﺪ ﮐﻪ ﮐﻤﮏ‬
‫ﮐﻨﻢ و ﺑﺒﺮﻳﻤﺸﺎن‪ .‬اول ﻓﮑﺮ ﮐﺮدم ﺷﻮﺧﻰ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪ .‬درد ﭘﺎ‪ ،‬ﺷﻮﮎ‪ ،‬هﻴﭽﻰ را‬
‫اﺣﺴﺎس ﻧﻤﻰﮐﺮدم‪ .‬ﻟﻨﮓ ﻟﻨﮕﺎن ﺑﺪون اﻳﻦ ﮐﻪ درد ﭘﺎﻳﻢ را اﺣﺴﺎس ﮐﻨﻢ‪ ،‬راﻩ‬
‫ﻣﻰرﻓﺘﻢ‪ .‬واﻗﻌًﺎ ﻧﻤﻰداﻧﺴﺘﻢ ﭼﻪ ﺧﺒﺮ ﺷﺪﻩ‪ .‬ﮐﺎﻣﻼ ﻣﻨﮓ ﺑﻮدم‪ .‬ﻣﺜﻞ ﺁدمهﺎى‬
‫ﻣﺴﺦﺷﺪﻩ‪ .‬هﺮ ﭼﻪ ﺑﺎزﺟﻮ ﻣﻰﮔﻔﺖ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﻣﻰدادم و ﻧﻤﻰداﻧﺴﺘﻢ ﭼﺮا‪ .‬ﻳﮑﻰ‬
‫اﻓﺘﺎدﻩ ﺑﻮد در ﺧﻮن و ﺗﻪﻧﺎﻟﻪاى داﺷﺖ‪...‬‬

‫■ ﭼﻪ ﺳﺎﻟﻰ ﺑﻮد؟‬

‫□ ﺳﺎل ‪...١٣۶٠‬‬

‫‪339‬‬
 ‫■ ﺁﻧﻬﺎى دﻳﮕﺮ ﮐﻪ ﺗﻴﺮﺑﺎران ﺷﺪﻧﺪ ﮐﻰ ﺑﻮدﻧﺪ؟‬

‫□ ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪ .‬ﺁﺧﺮ ﻳﮏ ﻣﺎﻩ ﻳﺎ ﻳﮏ ﻣﺎﻩ ﻧﻴﻢ ﺑﻌﺪ از ﺑﺤﺒﻮﺣﻪ ‪ ٣٠‬ﺧﺮداد ‪ ۶٠‬ﮐﻪ‬

‫ﻣﺎﺟﺮاى ﻣﺠﺎهﺪﻳﻦ ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪ ﻣﻦ رﻓﺘﻢ ﺧﻮدم را ﻣﻌﺮﻓﻰ ﮐﺮدم‪ .‬ﻧﻪ‪،‬‬
‫ﻧﻤﻰﺷﻨﺎﺧﺘﻤﺸﺎن‪.‬‬

‫■ ﺟﻮان ﺑﻮدﻧﺪ؟‬

‫□ هﻤﻪﺷﺎن ﺟﻮان ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫■ ﭼﻪ ﺳﻦّ و ﺳﺎﻟﻰ داﺷﺘﻨﺪ؟‬

‫□ ﺁﺧﺮ ﻣﻦ از زﻳﺮ ﭼﺸﻢ ﻣﻰدﻳﺪم‪ ،‬ﻳﮑﻰ دو ﺗﺎ را از ﭘﺎهﺎﻳﺸﺎن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدم‪.‬‬

‫ﺁﻧﻬﺎ را دﺳﺖهﺎﻳﺸﺎن را ﺑﺎ ﻃﻨﺎب ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻬﺎﻳﺘًﺎ ﺑﻴﺴﺖ و ﭼﻬﺎر ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻟﻪ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬دﺳﺖهﺎى ﻳﮏ ﺟﻨﺎزﻩ را ﻣﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدم و ﭘﺎهﺎﻳﺶ را ﻳﮑﻰ دﻳﮕﺮ ﮐﻪ‬
‫ﻟﺒﺎس زﻧﺪان ﺑﻪ ﺗﻦ داﺷﺖ‪ .‬ﻳﺎزدﻩ ﻧﻔﺮ را در واﻧﺖ ﻧﻴﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻮد‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ‪ .‬ﻳﮑﻰ هﻨﻮز زﻧﺪﻩ ﺑﻮد و ﮐﻤﻰ ﻧﺎﻟﻪ ﻣﻰﮐﺮد‪ .‬وﻟﻰ ﺣﺘﺎ ﺗﻴﺮ ﺧﻼص هﻢ‬
‫ﺑﻪ او ﻧﺰدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﻨﺪازﻳﺪش هﻤﺎن ﺗﻮ! ﻣﺎ هﻢ ﮐﻪ ﺟﺮأت ﻧﻤﻰﮐﺮدﻳﻢ ﺣﺮﻓﻰ‬
‫ﺑﺰﻧﻴﻢ‪ .‬ﻣﻦ و ﻣﻦﮐﻨﺎن ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﻳﻦ زﻧﺪﻩ اﺳﺖ! ﭘﺎﺳﺪارﻩ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺴﺌﻠﻪاى ﻧﻴﺴﺖ‪،‬‬
‫ﺧﻮش ﻣﻰﻣﻴﺮﻩ!‬

‫ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﻔﻬﻤﺎﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺗﻴﺮﺑﺎران ﺳﺎﺧﺘﮕﻰ ﻧﺒﻮدﻩ و ﺁﻧﻬﺎ واﻗﻌًﺎ ﮐﺸﺘﻪاﻧﺪ‬

‫و ﺑﻪ ﻣﻦ ﻓﺮﺻﺘﻰ دادﻩاﻧﺪ‪ ،‬وﮔﺮﻧﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻣﻦ‬
‫اﺣﺘﻴﺎﺟﻰ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ روﺣﻴﻪ ﻣﺮا ﺧﺮاب ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺁﻧﻬﺎ را ﮐﺠﺎ ﺑﺮدﻧﺪ و‬
‫ﭼﻪ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪ .‬ﻣﺮا ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﺻﺒﺢ ﻧﺨﻮاﺑﻴﺪم‪،‬‬
‫ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﺨﻮاﺑﻢ‪ ،‬ﺁن ﺻﺤﻨﻪ و ﺁن ﻣﺎﺟﺮا اﺻﻼ ﺁﺳﺎﻳﺶ ذهﻨﻰ ﻣﺮا از ﺑﻴﻦ‬
‫ﺑﺮدﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻤﺎم زﻧﺪﮔﻴﻢ از ﮐﻮدﮐﻰ ﺟﻠﻮى ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ رژﻩ ﻣﻰرﻓﺖ‪ .‬وﻗﺘﻰ هﻢ‬
‫ﻣﺮا ﺑﺮاى ﺗﻴﺮﺑﺎران ﻣﻰﺑﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺑﺎز ﮐﻪ رﺳﻴﺪﻳﻢ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫وﺻﻴﺖﻧﺎﻣﻪات را ﺑﻨﻮﻳﺲ!‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ وﺻﻴﺘﻰ ﻧﺪارم‪ .‬ﻧﻪ از ﮐﺴﻰ ﻃﻠﺒﮑﺎرم و ﻧﻪ ﺑﻪ ﮐﺴﻰ ﺑﺪهﮑﺎر‪ .‬اﮔﺮ‬

‫‪340‬‬
 ‫هﻢ ﮐﺴﻰ ﺑﺪهﮑﺎر ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﻼﻟﺶ ﻣﻰﮐﻨﻢ و اﮔﺮ هﻢ ﮐﺴﻰ ادﻋﺎى ﻃﻠﺐ ﮐﻨﺪ‬
‫ﻣﻰرود از ﺧﺎﻧﻮادﻩام ﻣﻰﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫ﻣﺜﻞ اﻳﻨﮑﻪ در ﻣﻪ ﻏﻠﻴﻈﻰ راﻩ ﻣﻰرﻓﺘﻢ‪ ،‬ﺳﺮدرﮔﻢ و ﮔﻨﮓ ﺑﻮدم‪ .‬ﻓﺮدا ﺻﺒﺢ‬
‫ﻣﺮا ﺑﺮاى ﺑﺎزﺟﻮﻳﻰ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬دوﺑﺎرﻩ ﺑﺎ ﭼﺸﻢ ﺑﺴﺘﻪ رو ﺑﻪ دﻳﻮار ﻧﺸﺴﺘﻢ‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﮕﻮ!‬

‫ﮔﻔﺘﻢ ﭼﻰ ﺑﮕﻢ؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬از اول ﮐﻪ ﭼﻰ ﺷﺪ و ﭼﻪ اﺗﻔﺎﻗﺎﺗﻰ اﻓﺘﺎد ﺑﮕﻮ!‬

‫ﻣﻦ هﻢ ﺷﺮوع ﮐﺮدم ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ‪ .‬ﺁﺧﺮ ﺳﺮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬ﺗﻮ ﻓﮑﺮ ﻣﻰﮐﻨﻰ هﻤﻪ اﻳﻦ‬
‫ﺁدمهﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻰ دﻳﮕﻪ زﻧﺪﻩ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻰﺧﻮاهﻰ ﺳﺮ ﻣﺎ را ﺷﻴﺮﻩ ﺑﻤﺎﻟﻰ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﮔﻔﺘﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎ دﻳﺸﺐ ﺑﻪ ﺗﻮ رﺣﻢ ﮐﺮدﻳﻢ و ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﮐﺎرهﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﮐﺮدى ﻧﺨﻮاﺳﺘﻴﻢ‬

‫اﻋﺪام ﺷﻮى‪ .‬وﻟﻰ ﺣﺎﻻ ﮐﺎرت ﺗﻤﺎم اﺳﺖ و ﺗﻮ ﻳﮏ ﻣﻬﺮﻩ ﺳﻮﺧﺘﻪ هﺴﺘﻰ و ﺑﻪ‬
‫درد ﻣﺎ ﻧﻤﻰﺧﻮرى‪.‬‬

‫درواﻗﻊ دوﺑﺎرﻩ ﺟﻨﺎزﻩ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺁﺳﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ‪ .‬ﺷﺐ ﺑﺎز هﻢ ﻣﺮا ﺑﺮاى‬
‫ﺗﻴﺮﺑﺎران ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮا ﺟﻠﻮى دﻳﻮارى ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﺸﻢﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدم‪ .‬دﺳﺘﻢ را از‬
‫ﭘﺸﺖ ﺑﻪ ﻗﻼﺑﻰ ﺑﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺗﻴﺮاﻧﺪازى ﻓﻬﻤﻴﺪم ﮐﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻴﺴﺘﻢ ﭼﻮن ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ‬
‫ﻧﺎﻟﻪهﺎى ﺿﻌﻴﻒ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺁﻧﻬﺎ را زدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻮدم ﺗﻴﺮى هﻢ ﺑﻪ ﻣﻦ‬
‫ﺑﺨﻮرد‪ ،‬وﻟﻰ ﺧﺒﺮى ﻧﺸﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺪارى ﺁﻣﺪ دﺳﺘﻢ را ﺑﺎز ﮐﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺷﺎﻧﺲ‬
‫ﺁوردى‪ ،‬ﺣﺎجﺁﻗﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﮐﻪ ﻓﺮدا ﺻﺒﺢ ﺑﺮى ﻣﻮاﺟﻬﻪ و ﺣﺮﻓﻬﺎت را ﺑﺰﻧﻰ‪.‬‬

‫هﻤﺎن ﻣﺎﺟﺮاى اﻋﺪام ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ ﺗﮑﺮار ﺷﺪ و ﻣﻦ زﻧﺪﻩ ﻣﺎﻧﺪم‪ .‬اﻳﻦ دﻓﻌﻪ از ﻣﻦ‬
‫ﮐﻤﮏ ﻧﺨﻮاﺳﺘﻨﺪ و ﻣﺮا دوﺑﺎرﻩ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺣﺎج ﺁﻗﺎ ﮔﻔﺘﻪ‬
‫اﻣﺸﺐ هﻢ ﺑﻪ او ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺪهﻴﺪ ﮐﻪ ﻓﮑﺮ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﺑﺎر ﻣﺜﻞ ﺷﺐ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺳﺨﺖ ﻧﮕﺬﺷﺖ‪ .‬ﺗﺎ ﺻﺒﺢ ﺑﻴﻦ ﺧﻮاب و‬

‫‪341‬‬
 ‫ﺑﻴﺪارى ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﻓﺮدا ﻣﺮا راﺣﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ و اﺣﻀﺎر ﻧﮑﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻦ هﻢ‬
‫ﺧﻮاﺑﻴﺪم‪ .‬روز ﺑﻌﺪ ﻣﺮا ﺻﺪا ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻓﮑﺮهﺎت رو ﮐﺮدى؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬واﷲ هﺮ ﭼﻪ ﺑﻮدﻩ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﻣﻰﺧﻮاهﻰ ﺑﺎور ﮐﻦ ﻣﻰﺧﻮاهﻰ ﻧﮑﻦ‪ .‬ﻣﻦ‬

‫ﭼﻴﺰ ﺧﺎﺻﻰ ﻧﺪارم ﮐﻪ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﮔﺮ ﻓﮑﺮ ﻣﻰﮐﻨﻰ ﺣﮑﻢ ﺗﻮ ﺻﺎدر ﺷﺪﻩ‪ ،‬اﺷﺘﺒﺎﻩ ﻣﻰﮐﻨﻰ‪ .‬اﻳﻦ هﻨﻮز ﺗﺠﺪﻳﺪ‬
‫ﻧﻈﺮ اﺳﺖ و ﮐﺎرهﺎت ﺗﻤﺎم ﻧﺸﺪﻩ‪.‬‬

‫ﺑﻌﺪ ﻣﺮا ﺑﻴﺮون ﺑﺮدﻧﺪ و ﭘﺸﺖ در اﺗﺎق ﺑﺎزﺟﻮﻳﻰ ﻧﺸﺎﻧﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﻓﺮدا ﺻﺒﺢ‪.‬‬
‫دوﺑﺎرﻩ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻰام ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬هﻤﺎن ﺻﺤﺒﺖهﺎ هﻢ ﺗﮑﺮار ﺷﺪ‪ .‬ﻋﺼﺮ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺑﻨﺪ‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ و ﺷﺐ دوﺑﺎرﻩ هﻤﺎن ﺗﺌﺎﺗﺮ ﺗﻴﺮﺑﺎران ﺗﮑﺮار ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺎر ﺧﻮ ِد‬
‫ﺑﺎزﺟﻮ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻮد ﭼﻮن ﺣﺮف ﻣﻰزد و ﻣﻦ ﺻﺪاﻳﺶ را ﻣﻰﺷﻨﺎﺧﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻓﮑﺮ‬
‫ﻣﻰﮐﻨﻰ اﻣﺸﺐ هﻢ ﺗﺌﺎﺗﺮﻩ؟ ﺣﺎﻻ ﮐﻪ زدﻳﻤﺖ ﻣﻰﻓﻬﻤﻰ‪.‬‬

‫ﺗﻖ ﺑﺎ ﺗﻴﺮ زد! ﺑﺎ اﺳﻠﺤﻪ ﮐﻤﺮى زد و ﺧﻮرد ﺑﻪ ﭘﺎم‪ .‬ﺑﻌﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﮏ ﻓﺮﺻﺖ‬
‫دﻳﮕﻪ ﺑﻬﺖ ﻣﻰدهﻢ‪ ،‬ﺑﮕﻮ‪.‬‬

‫ﻣﻦ اﻧﮕﺎر ﮐﻪ ﻳﮏ درﺧﺖ را ﺗﻮى ﭘﺎﻳﻢ ﻓﺮو ﮐﺮدﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬داﺷﺘﻢ ﺁﺗﺶ‬
‫ﻣﻰﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺗﻴﺮهﺎى ﺑﻌﺪى ﺑﻮدم‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮ ﺑﻪ ﮐﻨﺎرم ﺁﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻬﺖ‬
‫دارم ﻓﺮﺻﺖ ﻣﻰدهﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﻓﮑﺮ زن و ﺑﭽﻪات ﺑﺎش‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﺎﺑﺎ‪ ،‬ﻣﻦ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﮔﻔﺘﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﺑﺎور ﻧﻤﻰﮐﻨﻴﺪ ﻣﺸﮑﻞ ﺧﻮدﺗﺎن اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺑﺰن! ﺑﺰن ﮐﺎر را ﺗﻤﺎم ﮐﻦ!‬

‫از ﻳﮏ ﻃﺮف ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻢ ﻓﺤﺶ ﺑﺪهﻢ و داد و ﺑﻴﺪاد ﮐﻨﻢ‪ ،‬از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ‬
‫ﻓﮑﺮ ﻣﻰﮐﺮدم ﺷﺎﻳﺪ ﭘﺸﻴﻤﺎن ﺷﺪﻩ و ﻗﺼﺪ ﮐﺸﺘﻦ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺮ اﺛﺮ ﻓﺤﺶهﺎ‬
‫ﻣﻦ ﺳﺮ ﻟﺞ ﺑﻴﻔﺘﺪ و ﺑﺰﻧﺪ ﻣﺮا ﺑﮑﺸﺪ! هﻤﻴﻦﻃﻮر ﮐﻪ در اﻳﻦ ﻓﮑﺮهﺎ ﺑﻮدم ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺑﺒﺮﻳﺪش ﺗﻮى ﺑﻨﺪ ﺗﺎ ﻓﺮدا!‬

‫ﻣﺮا ﮐﺸﺎن ﮐﺸﺎن ﺑﺮدﻧﺪ ﺗﻮى اﺗﺎق‪ .‬درد اﻣﺎﻧﻢ را ﺑﺮﻳﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﻢ ﺗﻌﺮﻳﻒ‬
‫ﮐﻨﻢ ﭼﻪ دردى ﻣﻰﮐﺸﻴﺪم‪ .‬ﺧﻮﻧﺮﻳﺰى هﻢ داﺷﺘﻢ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﮐﺎرت را از زﻳﺮ در‬

‫‪342‬‬
 ‫ﺑﻴﺮون ﮔﺬاﺷﺘﻢ و هﺮ دﻓﻌﻪ ﭘﺎﺳﺪارﻩ ﻣﻰﭘﺮﺳﻴﺪ ﭼﻴﻪ و ﻣﻰرﻓﺖ‪ .‬ﺁﺧﺮ ﺳﺮ‬
‫ﭘﺎرﭼﻪاى ﺁورد و ﮔﺬاﺷﺖ روى زﺧﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭘﺎرﭼﻪ ﮐﻪ ﺟﻠﻮى درد را‬
‫ﻧﻤﻰﮔﻴﺮد!‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﮐﻪ دﮐﺘﺮ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﮐﺎرى ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﻢ ﺑﮑﻨﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻬﺪارى؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬ﺗﻮ ﻣﻔﺴﺪ ﻓﻰاﻻرض هﺴﺘﻰ و ﺑﻬﺪارى ﻧﻤﻰﺑﺮﻧﺪت و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻤﺎﻧﻰ‬
‫اﻳﻨﺠﺎ ﺗﺎ زﺟﺮﮐﺶ ﺷﻮى‪.‬‬

‫ﺷﺐ را ﺑﺎ ﺑﺪﺑﺨﺘﻰ ﺑﻪ ﺻﺒﺢ رﺳﺎﻧﺪم‪ .‬از ﺷﺪت ورم ﭘﺎرﭼﻪ اﻧﮕﺎر در ﭘﺎﻳﻢ ﻓﺮو‬
‫رﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﻪ ﺁن دﺳﺖ ﺑﺰﻧﻢ ﭼﻮن از ﺷﺪت درد ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﺻﺒﺢ‪ ،‬ﻗﺪرت اﻳﻨﮑﻪ ﺑﺮوم و ﮐﺎرت را ﺑﮕﺬارم زﻳﺮ در ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﺧﻮد‬
‫ﭘﺎﺳﺪارﻩ ﺁﻣﺪ در را ﺑﺎز ﮐﺮد و ﭘﺎﻳﻢ را دﻳﺪ‪ .‬ﺧﻮن ﺳﻴﺎﻩ از ﭘﺎﻳﻢ ﻣﻰﺁﻣﺪ ﺑﻴﺮون‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ﻳﮏ رﺑﻊ ﺑﺎ دو ﻧﻔﺮ دﻳﮕﺮ ﺁﻣﺪ‪ .‬ﻣﺮا ﮐﺸﺎن ﮐﺸﺎن ﺑﻪ ﺑﻬﺪارى ﺑﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﻮى ﺳﻴﮕﺎر ﺷﺪم‪ .‬زﻧﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ ﭘﺎﻳﻢ را ﻧﮕﺎﻩ ﮐﺮد و ﺑﺎ ﭘﻨﺲ ﻣﺮﻣﻰ‬
‫ﻓﺸﻨﮓ را ﺑﺪون ﺑﻴﻬﻮﺷﻰ و ﺁﻣﭙﻮل از ﭘﺎﻳﻢ درﺁورد‪ .‬ﺧﻮن و ﺧﻮﻧﺎﺑﻪ زد‬
‫ﺑﻴﺮون‪ .‬روى زﺧﻢ اﺳﭙﺮى زد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﺤﻤﻞ ﮐﻨﻰ ﺗﺎ ﮔﻠﻮﻟﻪ را‬
‫درﺑﻴﺎورم‪ .‬ﻗﻴﭽﻰ ﺳﺮﮐﺞ را ﻓﺮو ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﺗﻮى ﭘﺎﻳﻢ و دﻧﺒﺎل ﮔﻠﻮﻟﻪ ﻣﻰﮔﺸﺖ‪.‬‬
‫ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺎ ﭘﺎﻳﻢ ور رﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺷﺪت از زﺧﻤﻢ ﺧﻮن ﻣﻰرﻓﺖ‪ ،‬وﻟﻰ درد هﻢ‬
‫ﮐﻢ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﮔﻠﻮﻟﻪ را در ﺁورد‪ .‬ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺁرام ﺷﺪم‪ .‬درد ﺳﺎﮐﺖ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﮐﺎر دﻳﮕﺮى ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ ﺑﮑﻨﺪ و ﺑﺴﺘﮕﻰ ﺑﻪ ﺗﺤﻤﻞ ﺧﻮدم دارد ﺗﺎ زﺧﻢ‬
‫ﺟﻮش ﺑﺨﻮرد‪ .‬ﭘﺎرﭼﻪاى را ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺘﻴﻠﻪ ﮐﺮد ﺗﻮى زﺧﻢ‪ .‬ﭼﻨﺪ ﻋﺪد ﻗﺮص ﺑﺎ‬
‫ﺗﮑﻪاى ﺑﺎﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ داد و ﺗﻮﺻﻴﻪ ﮐﺮد روى زﺧﻢ را ﻧﺒﻨﺪم‪ .‬دوﺑﺎرﻩ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺑﻨﺪ‬
‫ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬دﻩ روزى ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻮدم ﮐﻪ ﺳﻪ دﻓﻌﻪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺑﻬﺪارى ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬دﻓﻌﻪ دوم ﻳﺎ‬
‫ﺳﻮم دﮐﺘﺮ ﺷﻴﺦاﻻﺳﻼمزادﻩ ﻧﮕﺎﻩ ﮐﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻴﺰ ﻣﻬﻤﻰ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬هﻤﻴﻦ‬
‫ﭘﺎرﭼﻪ را ﺑﮕﺬار و دﺳﺖ هﻢ ﻧﺰن‪ .‬ﭘﻤﺎد زردرﻧﮕﻰ داد ﮐﻪ دورش ﺑﻤﺎﻟﻢ‪.‬‬

‫دوﺑﺎرﻩ ﻣﺮا ﺑﻪ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻰ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﮏ روز ﭘﻨﺠﺸﻨﺒﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮ ﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﭘﺮوﻧﺪﻩات را ﺑﺮرﺳﻰ ﮐﺮدﻳﻢ و ﭼﻴﺰ ﺧﺎﺻﻰ ﻧﺪارد و ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﺎﺷﻰ‪.‬‬

‫‪343‬‬
 ‫روز ﺷﻨﺒﻪ دوﺑﺎرﻩ ﻣﺮا ﺻﺪا ﮐﺮدﻧﺪ و ﻣﺮا ﺑﻪ دادﺳﺘﺎﻧﻰ ﭼﻬﺎرراﻩ ﻗﺼﺮ ﻣﻨﺘﻘﻞ‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬دﻩ روز در دادﺳﺘﺎﻧﻰ ﺑﻮدم‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺁن ﻣﺮا ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﺳﻪ ﻗﺼﺮ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬
‫هﻤﺎن زﻣﺎن ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﻨﺪ را ﺑﻪ ﺷﻬﺮﺑﺎﻧﻰ ﺗﺤﻮﻳﻞ دهﻨﺪ‪.‬‬

‫در دادﺳﺘﺎﻧﻰ ﭼﻬﺎرراﻩ ﻗﺼﺮ‬

‫ﺁنﻣﻮﻗﻊ ﻣﺴﺌﻮل ﺑﻨﺪ دادﺳﺘﺎﻧﻰ ﭼﻬﺎرراﻩ ﻗﺼﺮ ﺁﻗﺎى ﺑﺎﻗﺮ ﻋﺎﻗﻠﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫روزﺷﻤﺎر ﺗﺎرﻳﺦ اﻳﺮان را ﻧﻮﺷﺘﻪ‪ .‬ﻧﻤﻰداﻧﻢ ﺑﻪ او ﭼﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﺼﺮهﺎ‬
‫ﮐﻪ زﻧﺪاﻧﻰهﺎ ﻣﻰﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ در ﺣﻴﺎط ﺑﺨﻮاﺑﻨﺪ‪ ،‬در ﺣﻴﺎط را ﻣﻰﺑﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ‬
‫ﻧﺘﻮاﻧﻢ ﺑﻴﺮون ﺑﺮوم‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻳﮑﻰ دو روز ﻣﺮا ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﭘﺎﻳﻢ ﺑﻪ ﻣﺠﺮد‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬ﺁﻧﺠﺎ ﺁن ﺳﺮهﻨﮓ دﻳﻮﻳﺪ رﺑﻬﻦ را دﻳﺪم ﮐﻪ اواﻳﻞ اﻧﻘﻼب او را‬
‫ﺑﺎرهﺎ در دﻓﺘﺮ ﺧﻤﻴﻨﻰ در ﻣﺪرﺳﻪ رﻓﺎﻩ دﻳﺪﻩ ﺑﻮدم‪ .‬ﻳﮏ ﺳﺮهﻨﮓ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻰ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ در وﻳﺘﻨﺎم هﻢ ﺑﻮدﻩ‪ .‬او در ﻣﺪرﺳﻪ رﻓﺎﻩ ﻣﻮﻗﻊ ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ‬
‫ﺑﺴﻴﺎرى از ﺳﺮان رژﻳﻢ ﺣﻀﻮر داﺷﺖ و ﺗﻤﺎﺷﺎ ﻣﻰﮐﺮد‪ .‬ﻧﻤﻰداﻧﻢ ﺁﻳﺎ ﺣﺮﻓﻰ‬
‫هﻢ ﻣﻰزد ﻳﺎ ﺧﻂ ﻣﻰداد‪ .‬ﺗﻮى ﺑﻨﺪ وﻗﺘﻰ از او ﭘﺮﺳﻴﺪم ﺁﻧﺠﺎ ﭼﻪ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻣﺎﺟﺮاى ﭘﻮل و ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺷﻴﺮﺧﺸﮏﺳﺎزى را ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮐﺮد‪ .‬هﻤﺎن اواﻳﻞ‬
‫اﻧﻘﻼب از ﺷﻬﺎب ﭘﺮﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮدم ﮐﻪ اﻳﻦ ﺧﺎرﺟﻴﻪ ﮐﻴﻪ ﮐﻪ اﻳﻨﻘﺪر ﺧﻮب ﻓﺎرﺳﻰ‬
‫ﺣﺮف ﻣﻰزﻧﺪ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ از هﻤﺎن ﻧﻮﻓﻞ ﻟﻮﺷﺎﺗﻮ دور و ﺑﺮ اﻣﺎم و ﻳﺰدى‬
‫ﺑﻮدﻩ‪ .‬ﺷﻬﺎب ﻣﻰﮔﻔﺖ در ﻧﺰدﻳﮑﻰ ﻧﻮﻓﻞﻟﻮﺷﺎﺗﻮ ﻳﮏ وﻳﻼ ﺑﻮدﻩ ﮐﻪ ﻋﺪﻩاى‬
‫ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻰ در ﺁﻧﺠﺎ زﻧﺪﮔﻰ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﮑﻰ از ﺁﻧﻬﺎ ﮐﻪ هﻤﺎن رﻣﺰى ﮐﻼرﮎ‬
‫ﻣﻌﺮوف ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻰﺁﻣﺪ و ﺑﺎ ﺧﻤﻴﻨﻰ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻰﮐﺮد ‪ .‬اﻳﻦ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻰ ﺑﺎ اﺷﺮاﻗﻰ‬
‫هﻢ ﻋﮑﺲ دارد ﮐﻪ در ﺣﺎل دﺳﺖ دادن ﺑﺎ اوﺳﺖ *‪ -‬رﻣﺰى ﮐﻼرﮎ وزﻳﺮ‬
‫دادﮔﺴﺘﺮى دوﻟﺖ ﺟﻴﻤﻰ ﮐﺎرﺗﺮ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر وﻗﺖ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﻮد‪.‬‬

‫*‪ -‬رﻣﺰﯼ ﮐﻼرﮎ وزﻳﺮ دادﮔﺴﺘﺮﯼ دوﻟﺖ ﺟﻴﻤﯽ ﮐﺎرﺗﺮ رﺋﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر وﻗﺖ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺑﻮد‬

‫‪344‬‬
 ‫ﺗﺼﺎوﻳﺮ( ‪ .‬ﺁنﻣﻮﻗﻊ ﺧﻤﻴﻨﻰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻰﻧﺸﺴﺖ ﻧﻤﺎز ﻣﻰﺧﻮاﻧﺪ و‬
‫ﻧﻤﺎز واﻗﻌﻰ ﻧﺒﻮد‪ .‬ﻋﮑﺴﺶ را دارم ﮐﻪ ﺁﻧﻬﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺧﻤﻴﻨﻰ ﻧﺸﺴﺘﻪاﻧﺪ‬
‫ﭼﻮن زﻣﺎن ﻋﮑﺴﺒﺮدارى و ﻓﻴﻠﻤﺒﺮدارى ﻃﻮﻻﻧﻰ ﺷﺪﻩ ﻳﺎرو ﺧﻮاﺑﺶ ﺑﺮدﻩ و‬
‫هﻤﻴﻦ ﺁﻗﺎى رﻣﺰى ﮐﻼرﮎ هﻢ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺧﻤﻴﻨﻰ ﻧﺸﺴﺘﻪ در ﺣﺎل ﻧﻤﺎز‬
‫ﺧﻮاﻧﺪن‪ .‬ﻋﮑﺴﺶ هﺴﺖ )ﭘﻴﻮﺳﺖ‪ :‬اﺳﻨﺎد و ﺗﺼﺎوﻳﺮ( ‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬ﺷﻬﺎب ﺳﺎﺑﻘﻪ‬
‫دﻳﻮﻳﺪ رﺑﻬﻦ را از ﺁﻧﺠﺎ ﻣﻰداﻧﺴﺘﻪ‪ .‬روزى ﮐﻪ ﺷﺎﻩ رﻓﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻰ ﺧﺒﺮ‬
‫ﻣﻰدهﻨﺪ‪ .‬ﺧﻤﻴﻨﻰ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻪ ﭘﻴﺎم ﺑﺪهﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺁﻗﺎى دﻳﻮﻳﺪ رﺑﻬﻦ ﻣﻰﺁﻳﺪ و ﭼﻴﺰى‬
‫ﺑﻪ ﻳﺰدى ﻣﻰدهﺪ‪ .‬ﻳﺰدى ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺧﻤﻴﻨﻰ ﻣﻰاﻳﺴﺘﺪ و ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻰ دﻳﮑﺘﻪ‬
‫ﻣﻰﮐﻨﺪ و ﺧﻤﻴﻨﻰ ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ ﺣﺎﻻ ﮐﻪ ﺷﺎﻩ رﻓﺘﻪ اﻳﻦ ﻗﺪم اول اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻳﺰدى از‬
‫ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ هﺮ ﮐﺴﻰ از ﺗﻮى ارﺗﺶ ﺑﺨﻮاهﺪ ﮐﻮدﺗﺎ ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻤﻴﻨﻰ‬
‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ هﻤﻴﻦ ﺣﺮف را ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻰ ﺻﺪاى ﻳﺰدى در ﻧﻮار ﺑﻪ وﺿﻮح‬
‫هﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻰ ﺧﻂ ﻣﻰدهﺪ‪ .‬اﺻﻞ اﻳﻦ ﻧﻮار را ﺻﺎدق ﻗﻄﺐزادﻩ‬
‫ﻣﻰﮔﻴﺮد‪ ،‬ﺑﻌﺪًا ﮐﻪ ﺑﻪ اﻳﺮان ﻣﻰرود و ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻪ رﻳﻴﺲ ﺟﻤﻬﻮر و داﻣﺎد‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻰ ﺷﻮد ﻳﻌﻨﻰ دﺧﺘﺮ ﺁﻗﺎﻣﺼﻄﻔﻰ ﭘﺴﺮ ﺧﻤﻴﻨﻰ را ﺑﮕﻴﺮد‪ ،‬وﻟﻰ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ‬
‫روﺑﺮو ﻣﻰﺷﻮد و در ﻳﮏ ﻣﺤﻔﻞ ﺧﺼﻮﺻﻰ ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻣﻰﮔﻮﻳﻢ ﺧﻮد‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻰ ﻧﻮﮐﺮ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻰهﺎﺳﺖ و ﺣﺎﻻ اﻳﻨﻘﺪر ﻋﻠﻴﻪ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻰهﺎ ﺣﺮف‬
‫ﻣﻰزﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺻﺤﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﻮش ﺧﻤﻴﻨﻰ ﻣﻰرﺳﺪ و ﺑﻌﺪ ﮐﻪ ﻗﻄﺐزادﻩ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‬
‫ﻳﮑﻰ از دﻻﻳﻠﻰ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ اﻋﺪاﻣﺶ ﺗﺴﺮﻳﻊ ﺷﻮد ﺟﺮﻳﺎن هﻤﻴﻦ ﻧﻮار اﺳﺖ‬
‫ﮐﻪ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﭘﺨﺶ ﻣﻰﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﺮدم ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﻤﻴﻨﻰ دﻳﮑﺘﻪﺷﺪﻩ‬
‫ﺁﻣﺮﻳﮑﺎﻳﻰهﺎ را ﻣﻰﮔﻔﺖ‪ .‬در زﻧﺪان دادﺳﺘﺎﻧﻰ ﺣﺎج ﺣﺴﻴﻦ رﺣﻤﺎﻧﻰ را هﻢ‬
‫ﺁوردﻧﺪ ﮐﻪ از ﻃﺎﻳﻔﻪهﺎى ﺑﺰرگ ﺗﺎﮐﺴﺘﺎن ﻗﺰوﻳﻦ هﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎﺟﺮاﻳﺶ را‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮐﺮدم ﮐﻪ ﺳﺮ ﺁﺧﻮﻧﺪﻩ را ﺑﺮﻳﺪﻧﺪ و ﺑﺮاى او ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮﺗﺐ ﻣﺮا ﺑﺮاى‬
‫ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﻪ اوﻳﻦ ﻣﻰﺑﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﺑﻪ ﺟﻤﺸﻴﺪﻳﻪ ﺑﺮاى ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ارﺗﺸﻰهﺎ‪ .‬وﻗﺘﻰ‬
‫ﺣﺪود دو ﻣﺎﻩ ﮔﺬﺷﺖ و ﻣﺮا ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﻋﻤﻮﻣﻰ دادﺳﺘﺎﻧﻰ و ﺑﻌﺪ هﻢ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﺳﻪ‬
‫دادﺳﺘﺎﻧﻰ ﻗﺼﺮ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻰهﺎى ﻣﻦ در زﻧﺪان اوﻳﻦ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬در ﻳﮑﻰ از هﻤﻴﻦ‬

‫ﺑﺎزﺟﻮﻳﻰهﺎ ﺧﻮاﺳﺘﻢ دراز ﺑﮑﺸﻢ‪ ،‬ﺷﺮوع ﮐﺮدﻧﺪ دوﺑﺎرﻩ ﺑﻪ زدن‪ .‬ﻧﮕﻮ ﺑﻐﻞ‬
‫دﺳﺖ ﻣﻦ ﻳﮏ ﺻﻨﺪﻟﻰ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻳﮏ ﻳﺎرو ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﺁﻧﺠﺎ‪ .‬ﻣﺎ هﻢ در‬
‫راهﺮو ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ و ﺧﺒﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻢ‪ .‬ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ را ﺁنﭼﻨﺎن ﺳﻔﺖ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺳﺮم درد ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﺎرو ﺷﺮوع ﮐﺮد ﺑﻪ زدن ﻣﻦ هﻢ ﻗﺎﻃﻰ ﮐﺮدم و ﻓﺤﺶ‬
‫دادم‪ .‬ﻣﻦ ﻓﺤﺶ ﻣﻰدادم‪ ،‬ﺁﻧﻬﺎ هﻢ ﻣﻰزدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ اﺳﻠﺤﻪاى ﮐﻪ داﺷﺘﻢ ﻓﺤﺶ‬

‫‪345‬‬
 ‫ﺑﻮد‪ ،‬دﺳﺖهﺎم ﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ و اﻳﻨﻬﺎ هﻢ ﻣﻰزﻧﻨﺪ‪ .‬زدﻧﺪ و ﻳﺎ ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ و ﻳﺎ‬
‫دﻟﺸﺎن ﺳﻮﺧﺖ وﻟﻢ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ اﻟﺒﺘﻪ از هﻮش ﻧﺮﻓﺘﻢ وﻟﻰ ﺧﻮﻧﻴﻦ و ﻣﺎﻟﻴﻦ‬
‫ﺷﺪم‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬ﺑﺪون ﺁﻧﮑﻪ ﺳﺌﻮال و ﺟﻮاﺑﻰ ﺑﮑﻨﻨﺪ ﺳﻪ ﭼﻬﺎر روزى ﻓﻘﻂ ﻣﺮا‬
‫ﻣﻰزدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدم و ﺗﺎ ﻣﻰﺁﻣﺪم ﺑﺨﻮاﺑﻢ‪ ،‬ﻣﻰزدﻧﺪ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻰﻧﺸﺴﺘﻢ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺳﻪ ﭼﻬﺎر روز ﻣﺮا ﺑﺮاى ﺑﺎزﺟﻮﻳﻰ ﺑﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻮ در ﮐﻮدﺗﺎى ﻧﻮژﻩ‬
‫ﺑﻮدى و از اﻳﻦ ﺣﺮفهﺎ‪ .‬ﻣﻦ هﻢ ﺧﻮاب و ﮔﻴﺞ و ﮐﺘﮏﺧﻮردﻩ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﺻﻼ‬
‫ﻧﻤﻰداﻧﻢ ﺷﻤﺎ راﺟﻊ ﺑﻪ ﭼﻰ ﺣﺮف ﻣﻰزﻧﻴﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻳﮑﻰ از ﺳﺮﺑﺎزهﺎى‬
‫ﺧﻤﻴﻨﻰام‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻨﮑﻪ واﺳﻪ ﺧﻤﻴﻨﻰ ﮐﺎر ﮐﺮدم ﻣﺮا ﻣﻰزﻧﻴﺪ؟‬

‫ﺷﺮوع ﮐﺮدم ﻓﺤﺶدادن ﺑﻪ ﺧﻤﻴﻨﻰ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﺮاى ﻳﮏ هﻢﭼﻴﻦ ﻓﻼن‬

‫ﻓﻼنﺷﺪﻩاى ﭼﻪ ﮐﺎرهﺎ ﮐﻪ ﻧﮑﺮدم‪ .‬دوﺑﺎرﻩ زدﻧﺪ و ﺑﻴﺮون ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﻘﺮﻳﺒًﺎ ﻳﮏ‬
‫هﻔﺘﻪ ﮐﺎرﺷﺎن هﻤﻴﻦ ﺑﻮد‪.‬‬

‫■ ﻳﻌﻨﻰ ﺑﻰﺧﻮاﺑﻰ و ﮐﺘﮏ؟‬

‫□ ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﺗﺎ ﻣﻰﺁﻣﺪم دراز ﺑﮑﺸﻢ‪ ،‬ﻣﻰزدﻧﺪ‪ .‬ﮐﻠﻴﻪهﺎم ورم ﮐﺮد‪ ،‬ادرار ﺧﻮﻧﻰ‬
‫و‪ ...‬اﻟﺒﺘﻪ ﮔﻮش و دﻧﺪاﻧﻢ در ﻗﺰلﺣﺼﺎر زدﻧﺪ ﺷﮑﺴﺖ‪ .‬ﻣﺮﺗﺐ ﻣﻰزدﻧﺪ‪ .‬در‬
‫راهﺮوى ﺳﺮد ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدم‪ ،‬ﻳﮏ ﭘﺘﻮ زﻳﺮم ﺑﻮد و ﺗﮑﻴﻪام ﺑﻪ دﻳﻮار ﺑﻮد‪ .‬ﮐﻤﺮم‬
‫را ﮐﻪ ﺑﻪ دﻳﻮار ﻣﻰﭼﺴﺒﺎﻧﺪم ﮐﻤﻰ ﺗﺴﮑﻴﻦ ﭘﻴﺪا ﻣﻰﮐﺮد وﻟﻰ ﺑﻌﺪ ﺳﺮﻣﺎى دﻳﻮار‬
‫اذﻳﺘﻢ ﻣﻰﮐﺮد‪ .‬زﻳﺮﭘﻴﺮاهﻨﻰام ﺗﮑﻪ ﺗﮑﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺷﻠﻮارم ﭘﺎرﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد و‬
‫ﭘﺎﺑﺮهﻨﻪ هﻢ ﺑﻮدم‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻳﮏ هﻔﺘﻪ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﮕﺮ ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻰﺧﻮاهﻴﺪ ﻣﺮا ﺑﮑﺸﻴﺪ؟‬
‫اﮔﺮ ﻓﮑﺮ ﻣﻰﮐﻨﻴﺪ ﻣﻦ اﺳﻢ ﮐﺴﻰ را ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻣﻰﮔﻮﻳﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﮕﻮ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ اﺳﻠﺤﻪهﺎ را از ﺣﺎجﻣﻬﺪى ﻋﺮاﻗﻰ ﺧﺮﻳﺪم‪.‬‬

‫ﺣﺎج ﻣﻬﺪى ﻋﺮاﻗﻰ را ﮐﺸﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﮐﻰ؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻮﻗﻌﻰ ﮐﻪ زﻧﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد اﺳﻠﺤﻪهﺎ را ﻧﮕﻪدار ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬
‫ﻻزم ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪346‬‬
 ‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬دارى ﻣﺴﺨﺮﻩ ﻣﻰﮐﻨﻰ‪.‬‬

‫دوﺑﺎرﻩ زدﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻧﺰﻧﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻰﮔﻮﻳﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺑﮕﻮ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬از ﺁﻗﺎى ﻣﻮﺳﻮى ﺗﺒﺮﻳﺰى ﺧﺮﻳﺪم‪.‬‬

‫ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬ﺑﺎ هﺮ ﮐﺪام از ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎ ﮐﻪ راﺑﻄﻪ داﺷﺘﻢ ﮔﻔﺘﻢ از ﺁﻧﻬﺎ ﺧﺮﻳﺪم‪ .‬ﺑﻌﺪ‬
‫هﻢ ﻣﻰﮔﻔﺘﻢ ﺑﺮوﻳﺪ ﺑﻴﺎرﻳﺪﺷﺎن‪ ،‬اﮔﺮ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﻦ دروغ ﻣﻰﮔﻮﻳﻢ ﺑﮑﺸﻴﺪ ﻣﺮا‪ .‬ﺁﺧﺮ‬
‫هﻢ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ اﺳﻠﺤﻪ را از ﺧﻮد ﺁﻗﺎى ﺧﻤﻴﻨﻰ ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ ،‬ﻋﮑﺲ هﻢ ﺑﺎ او دارم‪،‬‬
‫در ﺧﺎﻧﻪﻣﺎن اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮوﻳﺪ ﺑﻴﺎرﻳﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬دﻳﻮاﻧﻪ ﺷﺪﻩ‪ ،‬وﻟﺶ ﮐﻨﻴﺪ ﺑﮕﺬارﻳﺪ ﺑﺨﻮاﺑﺪ‪.‬‬

‫وﻗﺘﻰ دﺳﺖ از ﺳﺮم ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ ﺧﻮاﺑﻢ ﺑﺮد‪ ،‬ﻧﻤﻰداﻧﻢ ﭼﻪﻗﺪر ﺧﻮاﺑﻴﺪم‪ .‬ﺑﻌﺪ‬
‫ﺑﻴﺪارم ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﺮدﻧﺪ ﺑﺮاى ﺑﺎزﺟﻮﻳﻰ‪ .‬ﺑﺎزﺟﻮ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺎ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﻣﻰداﻧﻴﻢ‬
‫و ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﻰ ﺑﺎ اﻳﻦ ﭼﺮت و ﭘﺮتهﺎ ﮐﻠﮏ ﺑﺰﻧﻰ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﮔﺮ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﻣﻰداﻧﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺪهﻴﺪ ﻣﻦ اﻣﻀﺎء ﮐﻨﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻣﻀﺎء ﻣﻰﮐﻨﻰ؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺁرﻩ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﮐﻪ ﻣﺮا ﻣﻰﮐﺸﻴﺪ‪ ،‬دﻳﮕﺮ ﭼﻪ ﺣﺮﻓﻰ ﺑﺰﻧﻢ؟ ﻣﮕﺮ ﻧﻤﻰﮔﻮﻳﻴﺪ‬
‫ﻣﻰداﻧﻴﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬اﺳﻢ ﺁﻧﻬﺎى دﻳﮕﺮ را ﺑﮕﻮ‪.‬‬

‫ﻣﻦ هﻢ ﺷﺮوع ﮐﺮدم اﺳﻢ ﺷﻬﺎب را ﮔﻔﺘﻢ و ﻳﮏ ﺳﺮى از ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎﻳﻰ را ﮐﻪ ﺑﺎ‬

‫ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻤﺎس داﺷﺘﻴﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺤﻤﻮد و ﺳﻴﺪرﺿﺎ را ﻧﮕﻔﺘﻢ‪ .‬ﺁﻧﻬﺎﻳﻰ را ﮐﻪ ﺑﻰﮔﻨﺎﻩ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻧﮕﻔﺘﻢ وﻟﻰ ﺷﻬﺎب را ﮔﻔﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ هﻤﻪ اﻳﻦﮐﺎرهﺎ را ﺷﻬﺎب ﺑﻪ ﻣﻦ ﻳﺎد‬

‫‪347‬‬
 ‫دادﻩ‪ .‬ﻣﺮا ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ‪ .‬دو روز ﺑﻪ ﻣﻦ ﮐﺎرى ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻌﺪ از دو روز‬
‫ﺷﻬﺎب را ﺁوردﻧﺪ‪ .‬ﺷﻬﺎب ﺁﻣﺪ و ﻧﺸﺴﺖ و ﺑﺎ ﻣﻦ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮد‪...‬‬

‫■ در ﮐﺠﺎ؟‬

‫□ در هﻤﺎن اﺗﺎق ﺑﺎزﺟﻮﻳﻰ‪ .‬ﭼﺸﻢهﺎ و ﻟﺐهﺎم ﺑﺎد ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ را ﺑﺎز‬
‫ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ وﻟﻰ در ﻣﺮاﺣﻞ ﻗﺒﻠﻰ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻰ ﭼﺸﻢﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮدم‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻣﻦ و ﺷﻬﺎب‬
‫در اﺗﺎق ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪:‬ﭼﺮا اﻳﻦ ﮐﺎر را ﮐﺮدى؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬هﻤﻪ ﮐﺎرهﺎ را ﺗﻮ ﮐﺮدى‪.‬‬

‫ﺁﻧﺠﺎ هﺮ دو هﻤﺪﻳﮕﺮ را ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ ﮐﺮدﻳﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻨﻬﺎ اﮐﺜﺮ ﭼﻴﺰهﺎ را ﻣﻰداﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﮔﺮ ﻣﻰداﻧﻨﺪ ﻣﻦ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ ﺑﺪهﻨﺪ ﻣﻦ اﻣﻀﺎء ﻣﻰﮐﻨﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬ﺗﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻰ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻧﻤﻰﻧﻮﻳﺴﻢ‪ ،‬ﺧﻄﻢ ﺧﻮب ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺳﻮاد هﻢ ﻧﺪارم‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ ﺧﻮدﺷﺎن‬
‫ﺑﻨﻮﻳﺴﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﺑﮕﻮ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ ﭼﻴﺰى ﻧﺪارم ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ ،‬وﻗﺘﻰ اﻳﻨﻬﺎ ﺧﻮدﺷﺎن هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﻣﻰداﻧﻨﺪ ﭼﻪ‬
‫ﺑﮕﻮﻳﻢ‪ .‬ﺗﺎزﻩ‪ ،‬ﺗﻤﺎم اﻳﻦ ﮐﺎرهﺎ را هﻢ ﺗﻮ ﮐﺮدى‪ ،‬ﻣﻦ هﻤﻪ اﻳﻦ ﭼﻴﺰهﺎ را از ﺗﻮ‬
‫دارم‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﺒﻼ ﮔﻔﺘﻰ ﻣﻦ هﻢ ﺷﻨﻴﺪم‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ ﻣﮕﺮ دروغ ﮔﻔﺘﻢ؟ ﻣﮕﺮ ﺗﻮ ﻧﮕﻔﺘﻰ ﺑﺎ اﺳﻠﺤﻪ ﺁدم ﺑﮑﺸﻴﻢ‪ ،‬اﻳﻦ ﮐﺎر را‬
‫ﺑﮑﻨﻴﻢ ﺁن ﮐﺎر را ﺑﮑﻨﻴﻢ؟ هﻤﻪ را از ﺗﻮ ﻳﺎد ﮔﺮﻓﺘﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺟﺰ اﻳﻦ ﮐﻪ ﮐﺎر را ﺳﺨﺖﺗﺮ ﺑﮑﻨﻰ و ﻋﺬاب ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﮑﺸﻰ ﮐﺎرى از‬

‫‪348‬‬
 ‫ﭘﻴﺶ ﻧﻤﻰرود‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ ولﮐﻦ ﻗﻀﻴﻪ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻬﺘﺮﻩ ﮐﻪ ﭘﻴﺎدﻩ ﺑﺸﻰ و ﺑﮕﻰ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ ﭼﻴﺰى ﻧﺪارم ﺑﮕﻢ‪ ،‬ﻧﻪ ﮐﺴﻰ را ﻣﻰﺷﻨﺎﺳﻢ ﻧﻪ ﭼﻴﺰى را‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺁﻧﻬﺎ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﮔﻔﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬وﻗﺘﻰ ﺁﻧﻬﺎ هﻤﻪ ﭼﻴﺰهﺎ را ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﻦ هﻢ ﮐﻪ ﻣﻰﮔﻢ هﻤﻪ را ﻗﺒﻮل دارم‪،‬‬
‫رد ﻧﻤﻰﮐﻨﻢ‪ .‬هﺮ ﭼﻴﺰى را ﮐﻪ ﻣﺤﻤﺪﻣﻬﺪى ﺣﻴﺪرى ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻦ ﻗﺒﻮل دارم‪ .‬هﺮ‬
‫ﭼﻴﺰى را ﮐﻪ هﺮ ﮐﺲ دﻳﮕﺮى راﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻦ ﻗﺒﻮل دارم‪ ،‬ﻣﻦ ﮐﺮدم‬
‫اﻳﻦ ﮐﺎر را‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬ﺑﻘﻴﻪ را ﺑﮕﻮ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮى ﻧﺪارم ﮐﻪ ﺑﮕﻮﻳﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺳﻠﺤﻪهﺎ را از ﮐﺠﺎ ﺁوردى؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬از ﺳﭙﺎﻩ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﺟﻮرى؟‬

‫دﻳﺪم ﺑﺎﻳﺪ اﺳﻢ ﺑﮕﻢ‪ ،‬ﮔﻔﺘﻢ دزدﻳﺪم‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻪ ﺟﻮرى دزدﻳﺪى؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺁنﻣﻮﻗﻊ ﮐﻪ در ﺳﭙﺎﻩ ﺑﻮدم داﻧﻪ داﻧﻪ ﺁوردم و ﻧﻨﻮﺷﺘﻢ ﮐﻪ ﭘﺲ ﺑﺪهﻢ‪.‬‬

‫دﻳﺪم راﻩ دﻳﮕﺮى ﻧﺪارم و اﺳﻢ هﺮ ﮐﺴﻰ را ﺑﮕﻮﻳﻢ ﺑﻴﭽﺎرﻩاش ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺲ‬
‫ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﮑﻞ ﻣﻮﺿﻮع را ﺧﺘﻢ ﮐﻨﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻣﺴﺎﺋﻞ دﻳﮕﺮى ﭘﺮﺳﻴﺪ‬
‫و رﺳﺎﻧﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﮐﻪ از ﮐﺠﺎ ﭘﻮل ﺁوردى؟ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬هﻤﺎن ﭘﻮلهﺎﻳﻰ را ﮐﻪ ﺗﻮ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻦ دادى ﺗﺎ ﺣﺎﻻ ﺧﺮج ﮐﺮدم‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻮ ﭘﻮﻟﻰ ﻧﺪادم‪.‬‬

‫‪349‬‬
 ‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭘﺲ ﺑﺪان ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺎر را هﻢ ﺑﺮاى ﭘﻮل ﻧﮑﺮدم‪.‬‬

‫ﺧﻴﻠﻰ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدﻳﻢ‪ .‬از ﺻﺒﺢ ﮐﻪ ﺁﻣﺪ ﺗﺎ هﻔﺖ و هﺸﺖ ﺷﺐ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ و‬
‫ﺣﺮف ﻣﻰزدﻳﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﺴﺘﻘﻴﻤًﺎ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﻢ و ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺗﻮﻗﻌﻰ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻰ وﻟﻰ ﺗﺎ‬
‫ﺟﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻢ ﮐﻤﮏ ﻣﻰﮐﻨﻢ‪.‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ هﻴﭻﮐﺪام از ﻳﮏدﻳﮕﺮ دل ﻧﻤﻰﮐﻨﺪﻳﻢ‪ ،‬ﭼﻮن زﻣﺎن زﻳﺎدى ﺑﺎ هﻢ ﺑﻮدﻳﻢ و‬

‫در ﺧﻴﻠﻰ ﭼﻴﺰهﺎ ﺷﺮﻳﮏ ﺑﻮدﻳﻢ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮﻗﻌﻰ از ﺗﻮ ﻧﺪارم ﭼﻮن‬
‫روز اول ﺣﺮﻓﻤﺎن را زدﻳﻢ‪ ،‬اﻳﻦ را ﻣﻰداﻧﻢ ﮐﻪ ﺗﻮ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﺬﺷﺘﻰ ﻧﺪارى و‬
‫ﻓﻘﻂ از ﻣﻦ اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﮐﺮدى‪ ،‬وﻟﻰ روز اول ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﻮ ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ ﺑﺮاى ﺗﻮ هﺮ‬
‫اﺗﻔﺎﻗﻰ ﺑﻴﻔﺘﺪ ﺣﺘﻰ اﮔﺮ ﺷﺪﻩ ﺟﺎﻧﻢ را ﺑﮕﺬارم ﺑﺮاى ﺗﻮ ﻗﺪم ﺑﺮﻣﻰدارم‪ ،‬اﻳﻦ را‬
‫ﺑﻪ ﺗﻮ ﮔﻔﺘﻢ وﻟﻰ اﻻن ﺗﻮﻗﻊ ﻧﺪارم ﺗﻮ ﺑﺮاى ﻣﻦ ﻗﺪﻣﻰ ﺑﺮدارى و اﮔﺮ اﻳﻦ ﮐﺎر‬
‫را ﺑﮑﻨﻰ در اﺻﻞ ﻣﺮا ﻟﺠﻦﻣﺎل ﻣﻰﮐﻨﻰ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺮا؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ اﻳﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺸﺎن ﻣﻰدهﺪ ﮐﻪ ﭼﻪﻗﺪر اﺣﻤﻖ ﺑﻮدم ﮐﻪ ﺑﺮاى‬
‫ﺗﻮ ﮐﺎر ﮐﺮدم و ﺗﻮ ﺣﺎﻻ ﺁﻣﺪى ﻣﻰﺧﻮاهﻰ ﻳﮏ اﺣﻤﻖ را ﻧﺠﺎت ﺑﺪهﻰ‪ ،‬ﻧﻪ‪ ،‬ﻣﻦ‬
‫ﻧﻤﻰﺧﻮاهﻢ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﮏ اﺣﻤﻖ ﻧﺠﺎت ﺑﺪهﻰ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﻢ ﮐﺎرى ﺑﺮاﻳﺖ ﺑﮑﻨﻢ‪ ،‬اﻳﻦ ﻗﻀﻴﻪ را ﺑﻔﻬﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ اﺻﻼ ﻧﻤﻰﺧﻮاهﻢ ﺗﻮ ﮐﺎرى ﺑﮑﻨﻰ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ دارى اﻳﻦ ﺣﺮفهﺎ را ﻣﻰزﻧﻰ ﮐﻪ از ﻣﻦ ﻃﻠﺒﮑﺎر ﺑﺎﺷﻰ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ ﺑﻪ هﻴﭻ ﻋﻨﻮان از ﺗﻮ ﻃﻠﺒﮑﺎر ﻧﻴﺴﺘﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻣﻰﺧﻮاهﻢ‪ ،‬وﻟﻰ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﻢ ﮐﺎر زﻳﺎدى ﺑﮑﻨﻢ و ﺧﻮدم را زﻳﺎد در‬
‫ﻗﻀﻴﻪ داﺧﻞ ﺑﮑﻨﻢ وﻟﻰ هﺮ ﮐﺎرى ﮐﻪ اﻣﮑﺎﻧﺶ ﺑﺮاﻳﻢ ﺑﺎﺷﺪ اﻧﺠﺎم ﻣﻰدهﻢ‪ ،‬ﺳﻌﻰ‬
‫ﻣﻰﮐﻨﻢ‬
‫ﻗﻀﺎﻳﺎ ﺁﺳﺎنﺗﺮ ﺣﻞ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪350‬‬
 ‫ﺷﻬﺎب رﻓﺖ‪ .‬ﻣﺮا دوﺑﺎرﻩ ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺁﻧﺠﺎ ﻏﺬا هﻢ ﺧﻮردﻳﻢ‪ ،‬ﻏﺬاى‬
‫زﻧﺪان‪ .‬ﭘﺲ از ﺑﺎزﮔﺸﺖ‪ ،‬ﮐﺘﮏ ﻗﻄﻊ ﺷﺪ‪ .‬ﻳﮏ روز ﮐﺎرى ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ و‬
‫ﭘﺲ از ﺁن دوﺑﺎرﻩ ﻣﺮا ﺑﺮدﻧﺪ و اﺗﻬﺎﻣﺎﺗﻢ را ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎز ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫اﺳﻠﺤﻪهﺎ را از ﮐﺠﺎ ﺁوردى؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬وﻗﺘﻰ در ﺳﭙﺎﻩ ﺑﻮدم ﺑﺮﻣﻰداﺷﺘﻢ و ﭘﺲ ﻧﻤﻰدادم‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﻠﺤﻪ از ﺟﺎهﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺁﻣﺪﻩ و ﻣﺎ هﻤﻪ را ﻣﻰداﻧﻴﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﮔﺮ ﻣﻰداﻧﻴﺪ ﭘﺲ ﭼﺮا از ﻣﻦ ﻣﻰﭘﺮﺳﻴﺪ؟‬

‫ﺑﻌﺪ اﺳﻠﺤﻪ ﻣﻬﺪى ﻋﺴﮕﺮاوﻻدى را ﻣﻄﺮح ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ هﻢ از اﻳﻦ ﮐﻮ‪...‬‬

‫ﻣﺎدر‪ ...‬دق دﻟﻰ داﺷﺘﻢ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬درﺳﺘﻪ‪ ،‬وﻟﻰ اﻳﻦ اﺳﻠﺤﻪ را ﻣﻦ از ﻣﺎﺷﻴﻦ او‬
‫ﻧﺪزدﻳﺪم‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ از او ﺧﺮﻳﺪم‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﭼﻪ ﺟﻮرى؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ اﻳﻨﻘﺪر ﺑﻬﺶ ﭘﻮل دادم ﺑﺎ ﺳﻪ ﻳﺎ ﭘﻨﺞ ﻟﻮل ﺗﺮﻳﺎﮎ‪ ،‬ﻓﻼن ﻓﺎﺣﺸﻪ و ﻓﻼن‬
‫ﻓﺎﺣﺸﻪ را هﻢ ﺑﺮدﻩ ﺑﻪ ﻓﻼن ﺧﺎﻧﻪ و ﮐﻠﻴﺪ ﺧﺎﻧﻪ را هﻢ از ﻣﻦ ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﭘﻨﺞ روز‬
‫هﻢ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻮدﻩ‪ ،‬ﺗﺎزﻩ ﻗﺮار ﺑﻮدﻩ ﺑﺎز هﻢ ﺑﺮاﻳﻢ اﺳﻠﺤﻪ ﺑﻴﺎورد‪ ،‬هﻤﻴﻦ ﻳﮑﻰ را‬
‫ﺁورد و ﺑﻘﻴﻪ را ﻧﻴﺎورد‪ ،‬ﻣﻦ هﻢ دﻳﮕﺮ ﻧﺪﻳﺪﻣﺶ‪ .‬ﭘﺴﺮ ﻋﺴﮕﺮاوﻻدى ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫را ﺳﺮ هﻤﻴﻦ ﻣﺎﺟﺮاى ﻣﻦ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺳﻪ ﻣﺎﻩ هﻢ زﻧﺪان ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺳﻪ ﻣﺎﻩ‬
‫وﻟﺶ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ را ﮐﻪ ﺁن اﺳﻠﺤﻪ را ﻣﻦ از ﻣﺎﺷﻴﻦ او دزدﻳﺪم از‬
‫ﭘﺮوﻧﺪﻩام ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ ﭼﻮن ﺧﻮد ﻃﺮف را ﺁوردﻧﺪ و در ﺣﻀﻮرش ﻣﺎﺟﺮا را‬
‫ﮔﻔﺘﻢ و ﮔﻔﺘﻢ ﺗﻤﺎم ﺑﭽﻪهﺎى اﻣﺎمزادﻩ ﻳﺤﻴﻰ هﻢ ﺷﺎهﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﺪ اﺳﻠﺤﻪهﺎى دﻳﮕﺮ‬
‫و ﭼﻮن ﻧﻤﻰﺧﻮاﺳﺘﻢ اﺳﻢ ﮐﺴﺎن دﻳﮕﺮ را ﺑﺒﺮم ﮔﻔﺘﻢ ﮐﻪ هﻤﻪ را ﺧﻮدم از‬
‫اﺳﻠﺤﻪﺧﺎﻧﻪ ﺳﭙﺎﻩ و اﺳﻠﺤﻪﺧﺎﻧﻪ ﮐﻤﻴﺘﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺮدم‪ .‬ﻳﻌﻨﻰ ﻗﺒﻮل ﮐﺮدم ﮐﻪ اﻳﻨﻬﺎ را‬
‫دزدﻳﺪم‪ .‬ﻣﺮا ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ ﺑﻪ اوﻳﻦ‪ .‬اوﻳﻦ ر ّد ﺻﻼﺣﻴﺖ ﮐﺮد و ﮔﻔﺖ اﻳﻦ ﺑﻪ‬
‫دادﮔﺎﻩ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻰﺷﻮد و ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ ﺑﻪ ﺟﻤﺸﻴﺪﻳﻪ‪ .‬ﺟﻤﺸﻴﺪﻳﻪ هﻢ ﮔﻔﺖ‬
‫ﺁنﻣﻮﻗﻌﻰ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺁدم ﺟﺮم ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺷﺪﻩ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﻧﺒﻮدﻩ و ﺑﻪ ﻣﺎ ﻣﺮﺑﻮط ﻧﻴﺴﺖ‬
‫و ﭼﻮن در ﮐﻤﻴﺘﻪ ﺑﻮدﻩ ﭘﺲ ﺑﻪ دادﮔﺎﻩ اﻧﻘﻼب ﻣﻰﺧﻮرد‪ .‬دوﺑﺎرﻩ ﻣﺮا ﺑﻪ دادﮔﺎﻩ‬

‫‪351‬‬
 ‫اﻧﻘﻼب ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪﻧﺪ‪ .‬دادﮔﺎﻩ اﻧﻘﻼب هﻢ ﮔﻔﺖ ﺁنﻣﻮﻗﻊ اﻳﻦ ﺁدم ﻧﻪ ﻋﻀﻮ ﮐﻤﻴﺘﻪ‬
‫ﺑﻮدﻩ و ﻧﻪ ﻋﻀﻮ ﺳﭙﺎﻩ‪ ،‬ﺧﻮدش ول ﮐﺮدﻩ ﺑﺪون اﺳﺘﻌﻔﺎء رﻓﺘﻪ‪ .‬در اﺻﻞ‬
‫ﻣﻰﺷﻮد ﻓﺮارى از ﺳﭙﺎﻩ ﭘﺎﺳﺪاران و هﻤﻴﻦﻃﻮرى هﻢ ﮐﻪ ول ﮐﺮدﻩ و رﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﻰﺷﻮد ﻳﮏ ﺁدم ﻋﺎدى و ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮود ﺑﻪ دادﮔﺎﻩ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻰ ﻣﺮﮐﺰ‪ ،‬ﺷﻬﻴﺪ‬
‫ﻗﺪوﺳﻰ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﺟﺮاﻳﻢ ﻋﺎدى‪ .‬ﻣﺮا ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ ﺁﻧﺠﺎ‪ .‬ﺁﻧﺠﺎ هﻢ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺧﺮﻳﺪ‬
‫و ﻓﺮوش اﺳﻠﺤﻪ و ﺳﺮﻗﺖ اﺳﻠﺤﻪ اﺳﺖ و ﺑﻪ اوﻳﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻰﺷﻮد‪ .‬اوﻳﻦ‬
‫ﮔﻔﺖ اﮔﺮ ﺳﺮﻗﺖ اﺳﻠﺤﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﻰﺷﻮد ﺳﺮﻗﺖ ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ و ﺑﻪ ﭼﻬﺎرراﻩ‬
‫ﻗﺼﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻰﺷﻮد‪...‬‬

‫■ در ﭼﻬﺎرراﻩ ﻗﺼﺮ ﭼﻪ ﻣﺮﺟﻊ ﻗﻀﺎﻳﻰ ﺑﻮد؟‬

‫□ دادﺳﺘﺎﻧﻰ اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻰ ﭼﻬﺎرراﻩ ﻗﺼﺮ‪ ،‬دادﮔﺎﻩهﺎى اﻧﻘﻼب ﺑﺮاى ﺟﺮاﻳﻢ‬

‫ﻋﺎدى‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬ﺑﺮدﻧﺪ ﺁﻧﺠﺎ و ﺁﻧﻬﺎ هﻢ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﭼﻮن ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻃﺮح ﮐﻮدﺗﺎى‬
‫ﻧﻮژﻩ ﺑﻮدﻩ‪ ،‬ﭘﺮوﻧﺪﻩ ﮐﻮدﺗﺎى ﻧﻮژﻩ در اوﻳﻦ اﺳﺖ‪ .‬دوﺑﺎرﻩ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ اوﻳﻦ‪.‬‬
‫اوﻳﻦ ﮔﻔﺖ ﻣﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﭘﺮوﻧﺪﻩهﺎ را ﺗﻔﮑﻴﮏ ﮐﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﭘﺮوﻧﺪﻩ ﻧﻈﺎﻣﻰهﺎ ﻣﻰﺧﻮرد‬
‫ﺑﻪ ﺁﻗﺎى ﻣﻮﺳﻮى ﺗﺒﺮﻳﺰى در ﺟﻤﺸﻴﺪﻳﻪ ﮐﻪ اﻳﺸﺎن رد ﺻﻼﺣﻴﺖ ﮐﺮدﻩ ﭼﻮن‬
‫اﻳﺸﺎن ﻧﻈﺎﻣﻰ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺁﻣﺪﻩ اﻳﻨﺠﺎ وﻟﻰ ﭼﻮن ﻣﻮﺿﻮع ﺳﺮﻗﺖ اﺳﻠﺤﻪ و‬
‫ﺳﺮﻗﺖ ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ اﺳﺖ ﺑﻪ ﭼﻬﺎرراﻩ ﻗﺼﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻰﺷﻮد و ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﻤﻰﺧﻮرد‪.‬‬
‫ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬ﭘﺮوﻧﺪﻩ ﻣﺎ هﻤﻴﻦﻃﻮر در ﮐﺶ و ﻗﻮس ﺑﻮد‪...‬‬

‫■ ﻳﻌﻨﻰ هﻢ ﭘﺮوﻧﺪﻩ و هﻢ ﺧﻮد ﺷﻤﺎ؟‬

‫□ ﺧﻮد ﻣﻦ را هﻢ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬زﻧﺪان ﺑﻪ زﻧﺪان ﻣﻰﺷﺪم‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻤﺎم اﺛﺎﺛﻴﻪ‪،‬‬

‫ﺳﻪ روز اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻮدم‪ ،‬ﺑﺎزﺟﻮﻳﻰ ﻧﻤﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻰﺑﺮدﻧﺪ ﺟﺎى دﻳﮕﺮ‪ .‬ﻣﺮا ﺑﻪ‬
‫ﭼﻬﺎرراﻩ ﻗﺼﺮ ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ ﻳﮑﻰ ﻣﻰﮔﻔﺖ ﮐﻪ از ﮐﻤﻴﺘﻪﭼﻰ اﺳﻠﺤﻪ ﺧﺮﻳﺪﻩ‪ ،‬ﻣﺮا‬
‫ﻣﻰﺑﺮدﻧﺪ ﭘﻴﺶ او‪ .‬ﻳﺎ ﻳﮑﻰ ﻣﻰﮔﻔﺖ ﺑﻪ ﻳﮏ ﮐﻤﻴﺘﻪﭼﻰ اﺳﻠﺤﻪ ﻓﺮوﺧﺘﻪ‪ ،‬او را‬
‫ﻣﻰﺁوردﻧﺪ ﭘﻴﺶ ﻣﻦ‪ .‬وﻗﺘﻰ ﭘﺮوﻧﺪﻩ ﺁﻣﺎدﻩ ﺷﺪ ﻣﺮا ﺑﻪ دادﮔﺎﻩ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪ .‬دادﺳﺘﺎن‬
‫ﮐﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺖ را ﺧﻮاﻧﺪ‪ :‬ﻓﺮار از ﺧﺪﻣﺖ‪ ،‬ﻋﺪم هﻤﮑﺎرى ﺑﺎ ﻧﻴﺮوهﺎى اﻧﻘﻼﺑﻰ‪،‬‬
‫اﻓﺸﺎى اﺳﺮار ﻣﻤﻠﮑﺘﻰ‪ ،‬ﺿﺮﺑﻪزدن ﺑﻪ اﻧﻘﻼب‪ ،‬ﺗﻀﻌﻴﻒ روﺣﺎﻧﻴﺖ‪ ،‬ﺳﺮﻗﺖ‬
‫اﺳﻠﺤﻪ‪ ،‬ﺣﻤﻞ اﺳﻠﺤﻪ ﻏﻴﺮﻣﺠﺎز‪ ،‬ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش اﺳﻠﺤﻪ ﺟﻬﺖ ﺑﺮاﻧﺪازى‬
‫ﺟﻤﻬﻮرى اﺳﻼﻣﻰ‪ ،‬ﺷﺮﮐﺖ در ﻃﺮح ﮐﻮدﺗﺎى ﻧﻮژﻩ و ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش ﻗﺎﭼﺎق‬
‫ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﭼﻴﺰهﺎى دﻳﮕﺮى هﻢ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺁﺧﻮﻧﺪ ﺣﮑﻤﻴﺎن‬

‫‪352‬‬
 ‫هﻢ رﻳﻴﺲ دادﮔﺎﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬از ﺧﻮدت دﻓﺎع ﮐﻦ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﻳﻦ ﭼﻴﺰهﺎﻳﻰ ﮐﻪ اﻳﻦ ﺁﻗﺎ ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ دﻓﺎع ﻧﺪارد‪ ،‬ﭼﻪ دﻓﺎﻋﻰ دارم ﺑﮑﻨﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬اﻳﻨﻬﺎ را ﻗﺒﻮل دارى ﻳﺎ ﻧﻪ؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻧﻪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﻌﻨﻰ اﻳﻦ ﭼﻴﺰهﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﺗﻮ ﭘﺮوﻧﺪﻩ ﺧﻮدت ﮔﻔﺘﻰ و ﻧﻮﺷﺘﻰ و اﻣﻀﺎء‬

‫ﮐﺮدى ﻗﺒﻮل ﻧﺪارى؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺣﺎجﺁﻗﺎ‪ ،‬ﮐﺎرى ﻧﺪارد ﮐﻪ‪ ،‬ﺁن ﻧﻌﻠﻴﻦات را ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﺪﻩ‪ ،‬ﻣﻦ ﻣﻰزﻧﻢ ﺗﻮ‬
‫ﺳﺮ و ﮐﻠّﻪ ﺷﻤﺎ‪ ،‬ﺷﻤﺎ اﻋﺘﺮاف ﻣﻰﮐﻨﻴﺪ ﺳﺮ اﻣﺎم ﺣﺴﻴﻦ را ﺑﺮﻳﺪﻳﺪ! اﻳﻨﻘﺪر ﮐﻪ‬
‫ﻣﺮا زدﻧﺪ و ﻟﺖ و ﭘﺎرم ﮐﺮدﻧﺪ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻴﺪ ﮐﻪ ﻧﮕﻮﻳﻢ؟ ﺧﻮد ﺷﻤﺎ هﻢ ﺑﻮدﻳﺪ‬
‫ﻣﻰﮔﻔﺘﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺑﺎﻳﺘﺎن هﻢ ﺑﻮد ﻣﻰﮔﻔﺖ‪.‬‬

‫رﻳﻴﺲ دادﮔﺎﻩ ﻳﮏ ﺧﻮرد ﺑﺪ و ﺑﻴﺮاﻩ اﺳﻼﻣﻰ ﻧﺜﺎرم ﮐﺮد و ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﻢ ﭘﺎﻳﻴﻦ‪.‬‬

‫ﻓﺮداش دوﺑﺎرﻩ ﺑﺮدﻧﺪ ﺑﺎﻻ‪ .‬دادﺳﺘﺎن ﻳﮏ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻰ در ﮐﻴﻔﺮﺧﻮاﺳﺖ داد و‬
‫ﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻨﻬﺎ را ﻗﺒﻮل دارى؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻧﻪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﻌﻨﻰ ﺗﻮ اﻳﻦ ﮐﺎرهﺎ را ﻧﮑﺮدى؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﻦ ﮐﺎرى ﻧﮑﺮدم‪ ،‬ﭼﻨﺪ ﺗﺎ اﺳﻠﺤﻪ ﭘﻴﺶ ﻣﻦ ﺑﻮدﻩ ﻻزم ﻧﺪاﺷﺘﻢ رﻳﺨﺘﻢ‬
‫دور‪ ،‬ﺣﺎﻻ اﻳﻨﻬﺎ ﭘﻴﺪا ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﺮداﺷﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ ﭼﻪ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻳﻌﻨﻰ اﺳﻠﺤﻪ ﻣﻬﺪى ﻋﺴﮕﺮاوﻻدى را هﻢ ﻗﺒﻮل ﻧﺪارى؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ ﭼﺮا‪ ،‬ﺁن را ﻗﺒﻮل دارم‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬او ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ ﮐﻪ ﺗﻮ اﺳﻠﺤﻪ را دزدﻳﺪى‪.‬‬

‫‪353‬‬
 ‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﺮوﻳﺪ ﺑﻴﺎرﻳﺪش‪ ،‬اﮔﺮ در ﺣﻀﻮر ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻣﻦ اﺳﻠﺤﻪ را از‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻨﺶ دزدﻳﺪم‪ ،‬ﻗﺒﻮل ﻣﻰﮐﻨﻢ‪ ،‬وﻟﻰ ﻣﻦ اﺳﻠﺤﻪ را از او ﺧﺮﻳﺪم‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ ﻣﻰﺷﻮد ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش اﺳﻠﺤﻪ ﻏﻴﺮﻣﺠﺎز‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻗﺒﻮل دارم‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ او ﺗﺮﻳﺎﮎ دادى؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺁرﻩ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﺮﻳﺎﮎ را از ﮐﻰ ﺧﺮﻳﺪى؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﻪ ﺟﺮم ﻣﻮاد ﻣﺨﺪر اﻋﺪاﻣﺶ ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫اﺳﻢ ﻳﮑﻰ از ﺑﭽﻪﻣﺤﻞهﺎﻳﻢ را دادم ﮐﻪ ﺑﻪ هﻤﻴﻦ ﺟﺮم اﻋﺪاﻣﺶ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﺎ اﻳﻨﺠﺎ ﺗﻮ از هﺮ ﮐﺲ ﮐﻪ اﺳﻠﺤﻪ ﺧﺮﻳﺪى ﻣُﺮدﻩ‪ ،‬ﺑﻪ هﺮ ﮐﺲ هﻢ ﮐﻪ‬
‫اﺳﻠﺤﻪ دادى ﻣُﺮدﻩ‪ ،‬ﭘﺲ ﺗﻮ ﺑﺎ دﻧﻴﺎى ﻣﺮدﻩهﺎ ﺳﺮ و ﮐﺎر دارى!‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﮐﻪ ﻣﻰﺧﻮاهﻴﺪ ﻣﺮا ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﺪ ﻻى دﺳﺖ ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬دﻳﮕﻪ ﭼﺮا ﻣﻮﺿﻮع‬
‫را ﮐﺶ ﻣﻰدهﻴﺪ؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬از زﻧﺪﻩهﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﻦ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ ﺁﻗﺎى ﻋﺴﮕﺮاوﻻدى‪ ،‬ﺑﻴﺎرﻳﺪش‪ ،‬ﻣﻦ ﺗﺮﻳﺎﮎهﺎ را ﺑﻪ او دادم و اﺳﻠﺤﻪ را‬

‫هﻢ از او ﺧﺮﻳﺪم‪ ،‬ﭼﺮا ﻧﻤﻰﺁورﻳﺪش؟‬

‫ﻣﻬﺪى ﻋﺴﮕﺮاوﻻدى را ﺁوردﻧﺪ‪ .‬ﻣﻬﺪى ﻋﺴﮕﺮاوﻻدى ﻧﺸﺴﺖ و هﺮﭼﻪ دﻟﺶ‬

‫ﺧﻮاﺳﺖ ﮔﻔﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺣﺎجﺁﻗﺎ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﮐﻪ ﺧﻮدت ﺑﻨﺰ ﺿﺪﮔﻠﻮﻟﻪ ﺳﻮار ﻣﻰﺷﻮى‪،‬‬
‫دﻩ ﻧﻔﺮ را ﺑﮕﺬار ﺑﺎ ﻣﺴﻠﺴﻞ ﺑﺰﻧﻨﺪ ﺑﻪ در ﻣﺎﺷﻴﻦات‪ ،‬اﮔﺮ ﺑﺎز ﺷﺪ ﭘﺲ ﻣﻦ هﻢ‬
‫ﻣﻰﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ در ﻣﺎﺷﻴﻦ اﻳﻦ ﺁﻗﺎ را ﺑﺸﮑﻨﻢ! ﻳﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﮐﻠﻴﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻢ ﮐﻪ در‬

‫‪354‬‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ را ﺑﺎز ﮐﻨﻢ ﻳﺎ ﺧﻮد اﻳﻦ ﺁﻗﺎ ﺑﺎﻳﺪ اﺳﻠﺤﻪ را ﺑﻪ ﻣﻦ دادﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬وﮔﺮﻧﻪ در‬
‫ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺿﺪﮔﻠﻮﻟﻪ را ﮐﻪ ﻧﻤﻰﺗﻮان ﺷﮑﺴﺖ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﻣﻦ ﺁدم ﻓﻨﻰ هﺴﺘﻢ و‬
‫ﻣﻰﻓﻬﻤﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎ هﻢ ﮐﻪ ﻓﻨﻰ ﻧﻴﺴﺘﻴﺪ و ﻧﻤﻰﻓﻬﻤﻴﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﻣﻰﻓﻬﻤﻴﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻦ ﭼﻪ ﻣﻰﮔﻮﻳﻢ!‬

‫رﻳﻴﺲ دادﮔﺎﻩ ﭼﭗ ﭼﭗ ﻧﮕﺎهﻰ ﮐﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬درى ورى ﻧﮕﻮ‪ ،‬ﺑﺸﻴﻦ!‬

‫ﻣﻦ هﻢ ﻧﺸﺴﺘﻢ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﺑﻪ ﻣﺴﺨﺮﻩ ﻣﻰﮔﻴﺮى‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﺴﺨﺮﻩ ﻧﻤﻰﮐﻨﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻣﮑﺎﻧﻴﮏ ﮐﻪ ﻧﻴﺴﺘﻰ‪ ،‬در اﻳﻦ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺿﺪﮔﻠﻮﻟﻪ را‬
‫ﭼﻪﺟﻮرى ﻣﻰﺗﻮاﻧﺴﺘﻢ ﺑﺎز ﮐﻨﻢ؟ ﺁﺧﺮ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ در را وا ﮐﺮدم‪،‬‬
‫اﮔﺮ ﺷﮑﺴﺘﻢ و ﺑﺎز ﮐﺮدم‪ ،‬ﮐﺠﺎ ﺑﺮدﻧﺪ درﺳﺘﺶ ﮐﺮدﻧﺪ؟ اﮔﺮ دروغ ﻣﻰﮔﻮﻳﻢ‪،‬‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﻔﺮﺳﺘﻴﺪ اﻳﻦ ﺟﻨﺪﻩهﺎ را ﺑﻴﺎورﻧﺪ ﺟﻠﻮ روى ﺧﻮدش ﺑﮕﻮﻳﻢ‪.‬‬

‫رﻳﻴﺲ دادﮔﺎﻩ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺁﻗﺎ‪ ،‬اﻳﻦ ﺣﺮفهﺎ‪ ،‬ﺟﻨﺪ‪ ...‬ﭼﻴﻪ؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺁﻗﺎ‪ ،‬اﻳﻦ ﺳﻪ ﺗﺎ ﺟﻨﺪﻩهﺎﻳﻰ را ﮐﻪ از ﮔﺪاﺧﻮﻧﻪ ﻓﺮار ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﺎ ﺧﻮدش‬

‫ﺑﺮدﻩ ﺁﻧﺠﺎ و اﻳﻦ هﻢ اﺳﻤﺸﺎن‪.‬‬

‫ﺑﻌﺪ رو ﮐﺮدم ﺑﻪ ﻣﻬﺪى و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﮕﻪ ﺗﻮ ﮐﻠﻴﺪ را از ﻣﻦ ﻧﮕﺮﻓﺘﻰ؟ ﻣﮕﻪ ﻓﻼﻧﻰ‬

‫ﻧﻴﺎﻣﺪ ﺗﻮ را ﺑﺎ داد و دﻋﻮا از ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻴﺮون ﮐﺮد؟ ﺁﻗﺎ‪ ،‬اﺻﻼ هﺮ ﭼﻪ ﻣﻰﮔﻮﻳﻢ‬
‫دروغ‪ ،‬ﺑﺎﺷﺪ! وﻟﻰ اﻳﻦ ﺁﻗﺎ ﺷﻮرﺗﺶ را در ﺁن ﺧﺎﻧﻪ ﺟﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻪ‪ ،‬ﺷﻮرﺗﺶ را‬
‫ﻣﻦ دارم‪ ،‬ﺷﻮرت را ﻣﻰﺁورﻳﻢ‪ ،‬ﺷﻠﻮارش را در ﻣﻰﺁورﻳﻢ و ﺷﻮرت را ﭘﺎش‬
‫ﻣﻰﮐﻨﻴﻢ‪ ،‬اﮔﺮ اﻧﺪازﻩ ﮐﻮﻧﺶ ﺑﻮد‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﻦ درﺳﺖ ﻣﻰﮔﻢ‪.‬‬

‫ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬ﺟﺮﻳﺎن ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﻣﻦ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺑﺎﺑﺎ ﻳﮏ ﻣﺴﺨﺮﻩاى ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻳﮏ‬
‫ﮐﺎر دﻳﮕﻪ هﻢ ﻣﻰﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺑﮑﻨﻴﺪ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﺧﻮن اﻳﻦ ﺁﻗﺎ را ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻌﺘﺎد ﺑﻮد‬
‫ﭘﺲ ﻣﻦ درﺳﺖ ﻣﻰﮔﻢ‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻌﺘﺎد ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺁن وﻗﺖ ﻣﻦ دروغ ﻣﻰﮔﻢ‪.‬‬

‫ﻣﻬﺪى ﻋﺴﮕﺮاوﻻدى را ﺑﺎزداﺷﺖ ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻰداﻧﻢ ﺧﻮﻧﺶ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻳﺎ‬

‫ﻧﻪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ زﻧﺪان ﻋﻤﻮﻣﻰ ﻧﻔﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻰﺗﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﭼﻮن ﺧﻴﻠﻰ ﺧﻮﺷﮕﻞ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺳﻪ ﻣﺎﻩ وﻟﺶ ﮐﺮدﻧﺪ و رﻓﺖ‪ .‬ﻣﺮا هﻢ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ ﭘﺎﻳﻴﻦ و دﻳﮕﺮ‬

‫‪355‬‬
 ‫ﻧﺨﻮاﺳﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﻬﺎردﻩ ﻣﺎﻩ ﺗﻤﺎم ﻣﻦ زﻳﺮ ﺣﮑﻢ ﺑﻮدم‪.‬‬

‫■ اﻳﻦ ﻣﺪت در ﮐﺪام زﻧﺪان ﺑﻮدﻳﺪ؟‬

‫□ زﻧﺪان دادﺳﺘﺎﻧﻰ ﻗﺼﺮ ﺑﻮدم‪ ،‬ﺷﻤﺎرﻩ ﺳﻪ‪ .‬وﻗﺘﻰ ﮐﺎرم در دادﺳﺘﺎﻧﻰ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻰرﻓﺘﻢ زﻧﺪان ﻋﻤﻮﻣﻰ‪ .‬ﺁﻧﺠﺎ هﻢ ﻣﺮدﻩاى ﺑﻮدم ﮐﻪ هﻴﭻ ﻗﺒﺮى ﻗﺒﻮﻟﻢ‬
‫ﻧﻤﻰﮐﺮد‪ .‬ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﻢ ﺑﻪ دادﺳﺘﺎﻧﻰ ﻗﺼﺮ‪ ،‬ﺷﻤﺎرﻩ ﺳﻪ‪ .‬داﺳﺘﺎنهﺎﻳﻰ ﮐﻪ از‬
‫زﻧﺪانهﺎ ﺷﻨﻴﺪﻩ ﺑﻮدم در ذهﻨﻢ ﺑﻮد‪ .‬روز اول ﻣﺮا ﺑﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻳﮏ اﺗﺎق ﺑﺰرگ‪.‬‬
‫ﻳﮏ ﮐﻴﺴﻪ ﭘﻼﺳﺘﻴﮑﻰ در دﺳﺘﻢ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺷﻠﻮار ﮐﺮدى و زﻳﺮﭘﻴﺮاهﻦ و ﻳﮏ‬
‫ﺟﻔﺖ دمﭘﺎﻳﻰ در ﺁن ﺑﻮد‪ .‬ﭘﻴﺮﻣﺮدى در ﮔﻮﺷﻪاى ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﭘﺮﺳﻴﺪ‪ :‬ﭼﺮا‬
‫ﻏﺮﻳﺒﻰ ﻣﻰﮐﻨﻰ‪ ،‬ﺁﻗﺎ؟ ﺑﻴﺎ ﺗﻮ‪.‬‬

‫رﻓﺘﻢ ﺗﻮ و ﻧﺸﺴﺘﻢ‪ .‬ﻳﮏ ﭼﺎﻳﻰ رﻳﺨﺖ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻰ ﺷﺪﻩ؟ ﭼﺮا ﻧﺎراﺣﺘﻰ؟ ﺑﺮاى‬
‫ﭼﻰ ﺁوردﻧﺖ؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﺳﻢ ﻳﮏ ﻧﻔﺮ ﺷﺒﻴﻪ اﺳﻢ ﻣﻦ ﺑﻮدﻩ‪ ،‬ﺧﻴﺎل ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﻣﻦ اوﻧﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺁرﻩ ﺟﺎﻧﻢ‪ ،‬هﻤﻪ ﻣﺎ را ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﺸﺎﺑﻪ اﺳﻤﻰ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ! اﻳﻨﻬﺎ ﮐﻪ ﻣﻰﺑﻴﻨﻰ‪،‬‬
‫هﻤﻪ داﺷﺘﻨﺪ ﻧﻤﺎز ﻣﻰﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻮن اﺳﻤﺸﺎن ﺗﺸﺎﺑﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﻪ اﺳﺎﻣﻰ ﻓﻼن‬
‫ﺳﺮﺗﻴﭗ و ﻓﻼن ﺳﺎواﮐﻰ‪ ،‬ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و ﺁوردﻧﺪ اﻳﻨﺠﺎ‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﭼﺎﻳﻰات را ﺑﺨﻮر!‬

‫ﭼﺎﻳﻰ را ﺧﻮردﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻨﺪﻩ ﺧﺪا ﺷﺎﻣﻰ هﻢ ﺑﻪ ﻣﻦ داد و دو ﺳﻪ روزى‪...‬‬

‫■ اﺳﻤﺶ را ﻧﻤﻰداﻧﻴﺪ؟‬

‫□ ﻣﻦ ﻣﻰﮔﻔﺘﻢ ﺣﺎجﺁﻗﺎ‪ .‬ﺗﻪرﻳﺶ ﮐﻮﭼﮑﻰ داﺷﺖ و ﮐﻼهﻰ هﻢ ﺑﻪ ﺳﺮ‬

‫ﻣﻰﮔﺬاﺷﺖ‪ ،‬ﻗﺪﮐﻮﺗﺎﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﺧﻴﻠﻰ ﺁدم ﺧﻮﺑﻰ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﮏ روز ﮐﻪ رﻓﺘﻢ ﻏﺬا‬
‫ﺑﮕﻴﺮم‪ ،‬ﻳﮑﻰ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮاى ﺗﻴﺴﻤﺎر ﻏﺬا ﻣﻰﮔﻴﺮى؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﮐﺪام ﺗﻴﺴﻤﺎر؟‬

‫ﻣﻦ ﺑﺮاى ﺣﺎجﺁﻗﺎ ﻏﺬا ﻣﻰﺑﺮم‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬او ﺗﻴﺴﻤﺎر ﺗﻮﮐﻠﻰ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪356‬‬
 ‫ﺧﻴﺎل ﮐﺮدم ﻣﺴﺨﺮﻩ ﻣﻰﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫■ ﺗﻮﮐﻠﻰ؟‬

‫□ ﺳﭙﻬﺒﺪ ﺟﻼلاﻟﺪﻳﻦ ﺗﺴﻠﻴﻢﺗﻮﮐﻠﻰ‪ .‬رﻓﺘﻢ و ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺣﺎﺟﻰ؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻴﻪ؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﻧﮕﻔﺘﻴﺪ اﺳﻤﺘﺎن ﭼﻴﺴﺖ؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺣﺎﺟﻰام دﻳﮕﻪ‪ ،‬ﻣﺎ هﻢ ﺣﺎﺟﻰ هﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﻤﻴﺎد ﺣﺎﺟﻰ ﺑﺎﺷﻢ؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﺎ هﻢ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻴﻢ ﺣﺎﺟﻰﺁﻗﺎ‪ ،‬ﺁﺧﺮ اﻳﻨﻬﺎ ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ ﺷﻤﺎ ﺗﻴﻤﺴﺎر هﺴﺘﻴﺪ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬دﺳﺘﺖ اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ ﺁﻗﺎ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﺗﺎزﻩ ﺁﻣﺪى اﻳﻨﺠﺎ ﻣﻰﺧﻮاهﻨﺪ ﺳﺮ ﺑﻪ ﺳﺮت‬
‫ﺑﮕﺬارﻧﺪ‪ .‬ﻣﻰداﻧﻰ ﻣﺮا ﺑﺮاى ﭼﻰ ﺁوردﻧﺪ؟ ﻣﻦ ﻣﺎلﺧﺮ هﺴﺘﻢ‪ .‬ﺁﻧﻬﺎ را ﮐﻪ‬
‫ﺁنﮔﻮﺷﻪ ﻧﺸﺴﺘﻨﺪ ﻣﻰﺑﻴﻨﻰ؟ ﺁﻧﻬﺎ هﻢ دزدﻧﺪ‪ .‬ﺁﻧﻬﺎ دزدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻣﺎلﺧﺮ‪ .‬ﺁﻧﻬﺎ‬
‫اﻋﺘﺮاف ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﻮﻧﻪ ﺁﺧﻮﻧﺪ را زدﻧﺪ‪...‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺣﺎﺟﻰ‪ ،‬اﻳﻨﻬﺎ ﮐﻪ هﻤﻪ ﭘﻴﺮﻣﺮدﻧﺪ!‬

‫ﮔﻔﺖ ِد هﻤﻴﻦ دﻳﮕﻪ! اﻳﻨﻬﺎ ﺗﻮ هﻤﻴﻦ ﻟﺒﺎس ﭘﻴﺮﻣﺮدى رﻓﺘﻨﺪ ﺧﻮﻧﻪ ﺁﺧﻮﻧﺪﻩ را‬
‫ﺧﺎﻟﻰ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬دادﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻦ‪ .‬ﺣﺎﻻ هﻢ رﻓﺘﻨﺪ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﻣﻨﻢ‪.‬‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺣﺎﻻ اﺳﻤﺖ ﭼﻴﻪ؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﺳﻢ؟ هﻤﺎن ﺣﺎﺟﻰ دﻳﮕﻪ‪.‬‬

‫ﺑﻌﺪهﺎ ﻓﻬﻤﻴﺪم ﺳﭙﻬﺒﺪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺗﻮﮐﻠﻰ ﻣﻌﺎون ارﺗﺸﺒﺪ ﻃﻮﻓﺎﻧﻴﺎن ﺑﻮدﻩ اﺳﺖ‪ .‬ﺧﻴﻠﻰ‬
‫ﺁدم ﺧﻮﺑﻰ ﺑﻮد‪ ،‬ﺧﻴﻠﻰ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻣﻰﮐﺮد و راﻩهﺎى ﺧﻮﺑﻰ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻳﺎد‬
‫داد‪ .‬ﮐﺴﺎﻧﻰ را هﻢ ﮐﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻰداد ﻳﮑﻴﺶ ﺳﺮﻟﺸﮑﺮ ﺻﺎدق ﮐﺒﻴﺮ دادﺳﺘﺎن‬

‫‪357‬‬
‫دادرﺳﻰ ارﺗﺶ ﺑﻮد‪ ،‬ﻳﮑﻰ هﻢ ﺳﻬﭙﺒﺪ ﻃﺒﺮﺳﻰ و ﻳﮑﻰ هﻢ ﺳﺮﺗﻴﭗ ﺑﻴﮕﻠﺮى ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ اﻻن ﭘﻴﺶ ﺷﺎهﺰادﻩ رﺿﺎ ﭘﻬﻠﻮى اﺳﺖ‪ .‬ﺁﻗﺎى ﺻﻔﻰ اﺻﻔﻴﺎ داﻣﺎد ﺁﻗﺎى‬
‫ﮐﺎﺗﻮزﻳﺎن و ﻣﻌﺎون هﻮﻳﺪا ﮐﻪ در ﻳﮏ اﺗﺎق دﻳﮕﺮ زﻧﺪاﻧﻰ ﺑﻮد‪ ،‬ﺳﭙﻬﺒﺪ‬
‫ﺳﻴﺪرﺿﺎ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻰ ﺁﺟﻮدان ﺣﻀﻮر ﺷﺎﻩ هﻢ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﻮراﻟﺪﻳﻦ ﻧﻮرى‬
‫ﻧﻮرﻳﺎﻳﻰ از ﻣﺆﺳﺴﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻮد‪ ،‬ﺣﺎﺟﻰ درﻓﺸﺎن ﺻﺎﺣﺐ ﮐﺎﺑﺎرﻩ ﻣﻴﺎﻣﻰ‬
‫ﺑﻮد ﮐﻪ ﺧﻮدم ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻣﺶ‪ .‬ﺳﺮﻟﺸﮕﺮ ﺣﺴﺎﺳﻴﺎن ﻣﻄﻠﻖ‪ ،‬ﺳﺮﺗﻴﭗ ﺑﺎﺑﺎﻳﻰﻣﻬﺮ‬
‫از هﻨﮓ ژاﻧﺪارﻣﺮى‪ ،‬ﺳﺮﻟﺸﮑﺮ ارﺗﻔﺎﻋﻰ‪ ،‬ﻣﻬﺪى اﻣﻴﺮﺳﺮدارى از وﮐﻼى‬
‫درﺑﺎر هﻢ در زﻧﺪان ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺧﻴﻠﻰهﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬رؤﺳﺎى ﺑﺎﻧﮏهﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬رؤﺳﺎى‬
‫ادارﻩهﺎى ﻣﻬﻢ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬از ﺳﺎواﮎ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻳﮏ ﻋﺪﻩاى هﻢ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺧﺮﻳﺪ و‬
‫ﻓﺮوش اﺳﻠﺤﻪ‪ ،‬ﻳﮏ ﻋﺪﻩاى هﻢ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﺳﺮﻗﺖ ﻣﺴﻠﺤﺎﻧﻪ و اﻳﻨﺠﻮر‬
‫ﭼﻴﺰهﺎ‪ .‬ﺗﻴﭗهﺎى ﺳﺮﺷﻨﺎس زﻳﺎد ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺿﻴﺎء ﻧﺼﺮى ﺑﻮد ﮐﻪ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ‬
‫ﮔﺮوﮔﺎنهﺎى ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ از ﺳﻔﺎرت ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﺁوردﻩ ﺑﻮدﻧﺪش‪ ،‬دﻳﻮﻳﺪ رﺑﻬﻦ‬
‫ﺳﺮهﻨﮕﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺳﺮ ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎ ﮐﻼﻩ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮد و ﺑﻪ هﻮاى اﻳﻦ ﮐﻪ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﺷﻴﺮﺧﺸﮏﺳﺎزى در اﻳﺮان درﺳﺖ ﮐﻨﺪ از ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﮐﻼهﺒﺮدارى‬
‫ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﭘﻮل را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﻳﮏ ﮐﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻗﺮاﺿﻪ ﻗﻮﻃﻰﺳﺎزى راﻩ‬
‫اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮد و ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮد اول ﺑﺎﻳﺪ ﻗﻮﻃﻰ درﺳﺖ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺑﻌﺪ ﺷﻴﺮﺧﺸﮏ در‬
‫ﺁن ﺑﺮﻳﺰﻳﻢ! او را اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪش زﻧﺪان‪ ،‬ﻓﺎرﺳﻰ را ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻰ ﺣﺮف‬
‫ﻣﻰزد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﮐﺎرهﺎﻳﻰ هﻢ ﺑﺮاى ﺟﻤﻬﻮرى اﺳﻼﻣﻰ ﮐﺮدﻩ‪ .‬ﻳﮏ ﺳﺮى از‬
‫اﻣﻮال ﻣﻮزﻩ اﻳﺮان ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل زﻳﺎد ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ دﻳﻮﻳﺪ رﺑﻬﻦ ﺑﻴﺮون ﺁﻣﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪى دﻳﭙﻠﻤﺎﺗﻴﮏ ﮐﺮدﻧﺪ و از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﻔﺎرت ﺑﻪ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻳﮏ ﺳﺮى را هﻢ ﺁﻗﺎى ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻨﺘﻈﺮى ﺑﻪ ﮐﻤﮏ و دﺳﺘﻴﺎرى ﻣﺤﺴﻦ‬
‫رﻓﻴﻖدوﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻮل ﮔﺎراژ ﺳﻠﻄﻨﺘﻰ و رﻳﻴﺲ ﺑﻨﻴﺎد ﻣﺴﺘﻀﻌﻔﺎن ﺑﻮد و‬
‫اﺣﺘﻤﺎﻻ ﺑﻪ اﺷﺎرﻩ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ زﻳﺮ ﻋﻨﻮان اﻳﻨﮑﻪ ﮔﺮوهﻰ را ﺑﺮاى ﺣﻔﻆ اﻧﻘﻼب‬
‫ﻣﻰﺧﻮاهﺪ ﺁﻣﻮزش ﺑﺪهﺪ ﺑﻪ ﻟﻴﺒﻰ ﺑﺮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﮐﺎرﻣﻨﺪان هﻮاﭘﻴﻤﺎﻳﻰ ﻣﺎﻧﻊ‬
‫ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻨﻬﺎ هﻢ ﺗﺤﺼﻦ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ و ﺷﺐ ﻣﻰﺧﻮاﺑﻨﺪ و ﺷﻠﻮغ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ و ﺑﻌﺪ‬
‫ﻳﮏ هﻮاﭘﻴﻤﺎ ﭼﺎرﺗﺮ ﺑﻬﺸﺎن ﻣﻰدهﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺪون هﻴﭻ ﺑﺎزرﺳﻰ اﻣﻮال را ﺑﺎر‬
‫ﻣﻰزﻧﻨﺪ و ﻣﻰﺑﺮﻧﺪ دو دﺳﺘﻰ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﺁﻗﺎى ﻗﺬاﻓﻰ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ ﻳﮏ‬
‫ﻣﻘﺪارﻳﺶ را ﺑﺪهﮑﺎر ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺮاى ﭘﻴﺸﺒﺮد اﻧﻘﻼب‪ ٩٩ .‬درﺻﺪ ﮐﻠﻴﻪ ﮐﺎرهﺎﻳﻰ‬
‫ﮐﻪ در اﻳﺮان اﻧﺠﺎم ﻣﻰﺷﻮد‪ ،‬زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ اﺳﺖ‪،‬‬
‫ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮﻧﺪﻩ ﮐﻠﻰ و اﺻﻠﻰ اوﺳﺖ‪ .‬ﺣﺎﻻ ﭼﻪ در ﺧﻔﺎ‪ ،‬ﭼﻪ در ﺳﺎﻳﻪ‪ ،‬ﭼﻪ ﺑﻪ‬
‫اﺷﺎرﻩ‪ ،‬ﭼﻪ ﺑﺎ ﭘﻴﻐﺎم‪ ،‬ﺑﻪ هﺮ وﺳﻴﻠﻪاى زﻳﺮ ﻧﻈﺮ رﻓﺴﻨﺠﺎﻧﻰ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﮑﻰ ﺑﻮد ﺑﻪ‬
‫اﺳﻢ ﮔﻴﺴﺎس‪...‬‬

‫‪358‬‬
 ‫■ ارﻣﻨﻰ ﺑﻮد؟‬

‫□ ﻧﻪ‪ ،‬اهﻞ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎى ﺟﻨﻮﺑﻰ ﺑﻮد و ﻗﺮار ﺑﻮد ﺑﻪ ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎ ﮐﻤﮏ ﺑﮑﻨﺪ و ﺑﻪ‬
‫ﺁﻧﻬﺎ ﺳﺮوﻳﺴﻰ ﺑﺪهﺪ ﮐﻪ ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎ ﺑﻪ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژى اﺗﻤﻰ دﺳﺘﺮﺳﻰ ﭘﻴﺪا ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬از‬
‫ﺳﻔﺎرت ﺳﻮﻳﻴﺲ ﮔﺎهﻰ ﻣﻰﺁﻣﺪﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﻼﻗﺎﺗﺶ و ﻣﺎﮐﺎروﻧﻰهﺎى ﺁﻣﺎدﻩ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺎ ﺁب ﺟﻮش ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻰﺷﻮد ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﻰﺁوردﻧﺪ‪.‬‬

‫■ ﭼﺮا در زﻧﺪان ﺑﻮد؟‬

‫□ ﭼﻮن ﭘﻮل ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﮐﺎرى اﻧﺠﺎم ﻧﺪادﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻌﺪادى ﺑﻬﺎﻳﻰ هﻢ زﻧﺪاﻧﻰ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ‪...‬‬

‫■ ﭼﻪ ﮐﺴﺎﻧﻰ؟‬

‫□ رﺳﺘﻢ ورﺟﺎوﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻬﺮاب ورﺟﺎوﻧﺪ‪ ،‬ﺁﻗﺎى ﮐﺸﺎورز ﮐﻪ از ﻳﺰد ﺁوردﻩ‬

‫ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺁﻗﺎى زارع‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪس ﺳﻴﺮوس ﺳﭙﻬﺮ ﮐﻪ اﻋﺪاﻣﺶ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺁﻗﺎى‬
‫ﺳﺒﺤﺎﻧﻰ‪ ،‬دو ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﮐﻪ از ﻳﺰد ﺁوردﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺧﻴﻠﻰ ﺁدمهﺎى ﺧﻮﺑﻰ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺁن رﺳﺘﻢ ورﺟﺎوﻧﺪ هﻢ ﮐﻪ ﭘﻴﺮﻣﺮد ﺿﻌﻴﻒ و ﮐﻮﭼﮑﻰ ﺑﻮد در روز ﻣﻼﻗﺎﺗﺶ‬
‫ﺣﺎﻟﺶ ﺑﻪ هﻢ ﺧﻮرد‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮادﻩاش ﭘﺸﺖ ﺷﻴﺸﻪ ﻣﻼﻗﺎت ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻦ دوﻳﺪم و‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻤﺶ‪ .‬ﭘﺎﺳﺪارى ﺑﻪ اﺳﻢ اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻰ داد و ﺑﻴﺪاد ﮐﺮد ﮐﻪ اﻳﻨﻬﺎ ﻧﺠﺲ هﺴﺘﻨﺪ‪،‬‬
‫وﻟﺶ ﮐﻦ‪ .‬ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻣﺮﺗﻴﮑﻪ‪ ،‬اﻧﺴﺎﻧﻪ دارﻩ ﻣﻰاﻓﺘﻪ‪.‬‬

‫ﺁﻣﺪ و ﻳﮏ ﻟﮕﺪ زد ﺗﻮ ﺷﮑﻤﺶ‪ .‬ﭘﻴﺮﻣﺮد اﻓﺘﺎد و ﻣﺮد‪ .‬ﭘﺎﺳﺪار اﺳﻤﺎﻋﻴﻠﻰ ﻗﻴﺎﻓﻪ‬

‫ﻧﮑﺮﻩاى داﺷﺖ و از ﺁﺷﻐﺎلهﺎى ﻧﻤﺮﻩ ﻳﮏ ﺑﻮد‪ .‬ﺁدم از دﻳﺪﻧﺶ اﺳﺘﻔﺮاﻏﺶ‬
‫ﻣﻰﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﭘﻴﺮﻣﺮد ﺑﻴﭽﺎرﻩ داﺷﺖ ﺑﻪ اﺗﺎق ﻣﻼﻗﺎت ﻣﻰرﻓﺖ ﮐﻪ ﺧﺎﻧﻮادﻩاش را‬
‫ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ ،‬ﭘﺸﺖ در اﻓﺘﺎد و ﻣﺮد‪ .‬ﺑﻌﺪ هﻢ ﻧﻤﻰﺁﻣﺪﻧﺪ ﺟﻨﺎزﻩاش را ﺑﺮدارﻧﺪ‪،‬‬
‫ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻧﺠﺴﻪ! ﻣﻰﮔﻔﺘﻴﻢ‪ :‬ﻣﺎ ﺑﻠﻨﺪش ﻣﻰﮐﻨﻴﻢ‪ .‬ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﻧﻪ‪ ،‬دﺳﺘﺘﺎن ﺑﺨﻮرد‬
‫ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻳﻰ ﻧﺠﺲ ﻣﻰﺷﻮد و ﺑﻪ هﻴﭻ ﺁﺑﻰ هﻢ ﭘﺎﮎ ﻧﻤﻰﺷﻮد‪.‬‬

‫رﻓﺘﻨﺪ دو ﺗﺎ ﭼﻮب ﺁوردﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺘﻮ روى زﻣﻴﻦ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮبهﺎ را زﻳﺮ ﺟﻨﺎزﻩ‬
‫ﻓﺮو ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﻠﻨﺪش ﮐﺮدﻧﺪ و روى ﭘﺘﻮ ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﮔﻮﺷﻪهﺎى ﭘﺘﻮ را‬

‫‪359‬‬
 ‫ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ و ﺑﺮدﻳﻢ ﮔﻮﺷﻪ هﺸﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺗﺎق ﺑﻬﺎﻳﻰهﺎ ﻣﻰرﻓﺘﻢ و ﻣﻰﺁﻣﺪم‬
‫ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ اﻳﻨﻬﺎ دارﻧﺪ روى ﺗﻮ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺮا ﺑﻪ ﻣﺠﺮّد ﺑﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪًا‬
‫در ﮔﻮهﺮ دﺷﺖ اﺗﺎق ﺑﻬﺎﻳﻰهﺎ را ﺟﺪا ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺗﻨﻬﺎ اﺗﺎق ﺑﺴﺘﻪاى ﮐﻪ ﺑﻮد‬
‫اﺗﺎق اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻮد‪ .‬اﺗﺎق ﻣﺎ ﺑﺎز ﺑﻮد ﻳﻌﻨﻰ ﻣﻰﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ در راهﺮو ﺑﺮوﻳﻢ و ﺑﻴﺎﻳﻴﻢ‪.‬‬
‫ﻳﮏ اﺗﺎق دﻳﮕﺮ هﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﺎل ﻳﮏ ﺳﺮهﻨﮕﻰ ﺑﻮد از زﻣﺎن رﺿﺎﺷﺎﻩ‪.‬‬
‫ﺧﻴﻠﻰ ﭘﻴﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺧﻮدش را ﻧﮕﻪدارد‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﺮاى اﻳﻨﮑﻪ ﺑﻮ ﻧﮕﻴﺮد‬
‫ﻟﺒﺎسهﺎﻳﺶ را ﻋﻮض ﻣﻰﮐﺮدم‪ .‬ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ هﻢ هﻤﺎنﺟﺎ ﻣﺮد‪ .‬ﭼﻮن ﭘﺴﺮاﻧﺶ‬
‫ﻣﺠﺎهﺪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ اﻳﻦ ﺑﺎﺑﺎ را زﻧﺪاﻧﻰ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺮوﮔﺎن‪.‬‬
‫ﭘﺎﺳﺪارهﺎى ﺁﻧﺠﺎ اﻟﺒﺘﻪ اﺳﻤﺸﺎن اﺣﺘﻤﺎﻻ ﻣﺴﺘﻌﺎر ﺑﻮد‪ ،‬ﻳﮑﻰ ﺗﻬﺮاﻧﻰ ﺑﻮد‪ ،‬ﻳﮑﻰ‬
‫رﺿﺎﻳﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺧﻴﻠﻰ ﭘﺴﺮ ﺧﻮﺑﻰ ﺑﻮد‪ ،‬ﻳﮑﻰ اﺑﻬﺮى ﺑﻮد ﮐﻪ ﺧﻴﻠﻰ ﺧﺒﻴﺚ ﺑﻮد‪،‬‬
‫ﻳﮏ ﭼﺸﻢزاﻏﻰ هﻢ ﺑﻮد ﮐﻪ از راﻧﺪﻩﺷﺪﮔﺎن ﻋﺮاق ﺑﻮد ﮐﻪ ﻳﮑﻰ از اﻳﻦ‬
‫اﻓﻐﺎﻧﻰهﺎ‪ ،‬هﻤﺎ ن ﺣﺴﻴﻦ اﻓﻐﺎﻧﻰ ﮐﻪ در ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن هﻢ ﺑﻮد‪ ،‬هﻤﺎنﺟﺎ‬
‫ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻬﺶ ﺗﺠﺎوز ﮐﺮد‪...‬‬

‫■ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﺑﻬﺎﻳﻰ ﺑﻮدﻧﺪ؟‬

‫□ در ﮔﻮهﺮدﺷﺖ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺷﺶ ﻧﻔﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬در ﻗﺼﺮ دﻩ دوازدﻩ ﻧﻔﺮ ﺑﻮدﻧﺪ وﻟﻰ‬

‫در ﻗﺰلﺣﺼﺎر ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﮔﻮهﺮدﺷﺖ ﻳﮏ ﭘﺴﺮ ﺧﻴﻠﻰ ﺟﻮاﻧﻰ را ﺁوردﻩ‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ اﺳﻤﺶ ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ‪...‬‬

‫■ اﺳﻤﺶ اﻟﻮﻧﺪى ﻧﺒﻮد؟‬

‫□ ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪ .‬ﭘﺴﺮ ﺧﻴﻠﻰ ﺟﻮاﻧﻰ ﺑﻮد‪ ،‬هﻔﺪﻩ هﺠﺪﻩ ﺳﺎل‪ .‬ﺷﺐهﺎى‬
‫ﺟﻤﻌﻪ ﮔﻮﺷﻪ اﺗﺎق ﻣﻰﻧﺸﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩ ﺧﻮدﺷﺎن ﻧﻤﺎز ﻣﻰﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‬
‫ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﭘﻬﻠﻮى و ﺳﭙﻬﺒﺪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺗﻮﮐﻠﻰ را ﺑﻪ ﮔﻮهﺮدﺷﺖ ﻧﻴﺎوردﻧﺪ و از ﻣﺎ‬
‫ﺟﺪا ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬در اوﻳﻦ هﻢ ﻣﻦ در ﺁﺳﺎﻳﺸﮕﺎﻩ در اﻧﻔﺮادى ﺑﻮدم‪.‬‬

‫■ ﻧﺎم ﮐﺴﺎﻧﻰ را از ﺑﻬﺎﻳﻴﺎن در زﻧﺪان ﻗﺼﺮ ﺑﻪ ﻳﺎد دارﻳﺪ؟‬

‫□ هﻤﺎن ﺁﻗﺎى ﮐﺸﺎورز‪ ،‬ﺳﻬﺮاب ﺳﭙﻬﺮ‪ ،‬رﺳﺘﻢ ورﺟﺎوﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻬﺮاب ورﺟﺎوﻧﺪ‪،‬‬

‫ﺑﻘﻴﻪ را ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫‪360‬‬
 ‫■ ﺁﻳﺎ ارﻣﻨﻰ ﻳﺎ ﺁﺳﻮرى هﻢ در ﻣﻴﺎن زﻧﺪاﻧﻴﺎن ﺑﻮدﻧﺪ؟‬

‫□ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دﻳﻨﺸﺎن ﻧﻪ‪ ،‬ﮐﺎرهﺎى دﻳﮕﺮ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻳﮏ دﮐﺘﺮ زﻧﺎن ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ زﻧﻰ ﺷﮑﺎﻳﺖ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﻮﻗﻊ ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ ﻣﺮا اﻧﮕﻮﻟﮏ ﮐﺮدﻩ‪ .‬دﮐﺘﺮﻩ هﻢ در‬
‫زﻧﺪان ﻣﻰﮔﻔﺖ ﺗﺎ اﻧﮕﺸﺖ ﻧﮑﻨﻢ ﭼﻪﻃﻮرى ﺑﻔﻬﻤﻢ ﮐﻪ درد و ﻣﺮﺿﺖ ﭼﻴﺴﺖ‪،‬‬
‫ﭼﺸﻤﻢ را ﮐﻪ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﻢ ﺁن ﺗﻮ ﺑﮑﻨﻢ‪.‬‬

‫■ زرﺗﺸﺘﻰ ﭼﻄﻮر؟‬

‫□ ﻳﮑﻰ را ﺁوردﻩ ﺑﻮدﻧﺪ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﻳﻨﮑﻪ ﺣﺪود هﺸﺘﺎد ﻣﻴﻠﻴﻮن دﻻر دارو‬
‫ﺧﺮﻳﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻰداﻧﻢ از ﮐﺪام ﮐﺸﻮر‪ ،‬اﻳﻨﻘﺪر ﺣﻖ ﺣﺴﺎب ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫دﻳﮕﺮ داروﻳﻰ ﺑﺎﻗﻰ ﻧﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﻳﻘﻪ اﻳﻦ ﺑﺎﺑﺎ را ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ او درﺧﻮاﺳﺖ‬
‫ﺻﺪور ﻣﺠﻮز ورود دارو را ﮐﺮدﻩ‪ .‬ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ ﻳﮏ ﮐﺸﺘﻰ دارو داﺷﺘﻪ‪.‬‬
‫ﻣﻰﮔﻔﺖ ﺁﺧﺮ ﻳﮏ ﮐﺸﺘﻰ دارو را ﭼﮑﺎر ﻣﻰﺗﻮاﻧﻢ ﺑﮑﻨﻢ‪ ،‬اﺻﻼ ﮐﺸﺘﻰ ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻦ دارو ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﺪهﻢ‪ .‬ﮐﻞ ﭘﻮل را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﺷﻮﻩ ﺑﺎﻻ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫■ ﺁزاد ﺷﺪ؟‬

‫□ ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪ .‬ﺁﺧﺮ ﺁدم ﻧﻤﻰﻓﻬﻤﻴﺪ‪ ،‬وﻗﺘﻰ ﮐﺴﻰ را اﺣﻀﺎر ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ‬

‫ﺑﺎ ﮐﻠﻴﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺁدم ﻧﻤﻰﻓﻬﻤﻴﺪ اﻋﺪام ﻣﻰﺷﻮد ﻳﺎ ﺁزاد ﻣﻰﺷﻮد‪...‬‬

‫■ ﻳﻬﻮدى ﭼﻄﻮر؟‬

‫□ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﮑﻰ را ﺁزاد ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ارز ﺑﻮد‪ ،‬اﺳﻤﺶ ﻳﺎدم‬
‫ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻰ از دﮐﺎﻧﺪاران ﭼﻬﺎرراﻩ اﺳﺘﺎﻣﺒﻮل ﺑﻮد‪ .‬ﻳﮑﻰ دﻳﮕﻪ ﻳﻬﻮدى ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫ﺑﻬﺎﻳﻰ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻰﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﺟﺎى ﺧﻴﻠﻰ ﺑﺰرﮔﻰ دارم ﮐﻪ ﻣﺎهﻰ ﭘﺮورش‬
‫ﻣﻰدهﻢ و اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺮاى اﻳﻨﮑﻪ ﺁن را ﺑﺎﻻ ﺑﮑﺸﻨﺪ ﻣﺮا زﻧﺪاﻧﻰ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬اﺳﻤﺶ ﻳﺎدم‬
‫ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻳﮑﻰ دﻳﮕﺮ ﺁﻗﺎى ﮐﻬﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ روزى دﻩ دﻓﻌﻪ ﻣﻰﮔﻔﺖ اَﺷ َﻬ ُﺪ اَنّ ﻻ اﻟﻪ‬
‫اﻻّاﷲ ﮐﻪ ﻣﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪم‪ ،‬در ﻣﺴﺠﺪ ﻧﻤﺎز ﻣﻰﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻴﻨﻪ ﻣﻰزد‪ ،‬ﺗﺌﺎﺗﺮ‬
‫ﺟﻠَﺒﻰ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮادراﻧﺶ رﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺁﻣﺮﻳﮑﺎ و اﻣﻼﮐﺶ را‬ ‫درﻣﻰﺁورد‪ .‬ﭘﻴﺮﻣﺮد َ‬
‫دادﻩ ﺑﻮدﻧﺪ دﺳﺖ او‪ .‬اﻣﻼﮎ را ﺟﻤﻬﻮرى اﺳﻼﻣﻰ ﺑﺎﻻ ﮐﺸﻴﺪﻩ ﺑﻮد و دﻧﺒﺎل‬
‫ﭘﻮلهﺎ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ هﻢ ﭘﻮلهﺎ را ﻧﻤﻰداد‪ .‬ﻣﺎ هﻢ ﺑﺮاﻳﺶ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ ﮐﻪ‬

‫‪361‬‬
‫ﺣﺎﻻ ﺟﻮﻧﻢ را ﺑﮕﻴﺮ‪ ،‬ﭘﻮﻟﻢ را ﻧﮕﻴﺮ! زﻳﺮ هﺸﺖ در ﻣﻰزد‪ ،‬ﭘﺎﺳﺪارﻩ ﮐﻪ در را‬
‫ﺑﺎز ﻣﻰﮐﺮد‪ ،‬دﺳﺖ ﭘﺎﺳﺪارﻩ را ﺑﻪ زور ﻣﻰﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﭼﻮن ﭘﺎﺳﺪارهﺎ ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ‬
‫ﻻ اﷲ ﻣﮕﺮ‬ ‫ﻧﺠﺲ اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺒﺎﺳﺶ را ﻣﻰﮔﺮﻓﺖ و ﻣﻰﮔﻔﺖ اَﺷ َﻬ ُﺪ اَنّ ﻻ اﻟﻪ ا ّ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﻧﮕﻔﺘﻪ اﮔﺮ ﮐﺴﻰ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﻮد ﺁزاد اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪم ﺑﮕﺬارﻳﺪ‬
‫ﺑﺮوم دﻳﮕﻪ‪ .‬ﺑﻪ زﺑﺎن ﺟﻬﻮدى ﻣﻰﮔﻔﺖ ﮔﻮﻳﻴﻢ ﺷﺪم‪ ،‬ﮔﻮﻳﻴﻢ ﺷﺪم‪ ،‬ﺣﺘﻤًﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺧﻮاهﺮ و ﻣﺎدرم را ﺑﮑﻨﻢ ﺗﺎ ﺑﻔﻬﻤﻴﺪ ﻣﺜﻞ ﺷﻤﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺷﺪم؟! ﺗﻌﺪاد دﻳﮕﺮى هﻢ‬
‫در راﺑﻄﻪهﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻰﺁوردﻧﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻋﻠﻰ ﭼﭙﻮل را ﺁوردﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﭼﻴﺰى ﺣﺪود ﭘﻨﺠﺎﻩ هﺰار ﮐﻮﭘﻦ ﺑﻨﺰﻳﻦ و ارزاق از او ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺣﺘﻰ‬
‫ﻓﺎﻣﻴﻠﻰ ﺧﻮدش را هﻢ ﻧﮕﻔﺘﻪ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ اﺳﻢ؟ ﻣﻰﮔﻔﺖ ﻋﻠﻰ‪ .‬ﻓﺎﻣﻴﻠﻰ؟‬
‫ﻣﻰﮔﻔﺖ ﻓﺎﻣﻴﻠﻰ ﻳﻌﻨﻰ ﭼﻴﻪ؟ ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ ﭘﺪر؟ ﻣﻰﮔﻔﺖ ﭘﺪر ﻧﺪارم‪ .‬ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ‬
‫ﻣﺎدر؟ ﻣﻰﮔﻔﺖ ﻣﺎدر ﮐﻴﻪ؟ ﻣﻰﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ ﺁدرس؟ ﻣﻰﮔﻔﺖ زﻳﺮ ﭘﻞ ﻣﻰﺧﻮاﺑﻢ‪.‬‬
‫ﺁدم ﮔﻨﺪﻩاى ﺑﻮد‪ ،‬ﭼﺸﻢهﺎش هﻢ ﭼﭗ ﺑﻮد و ﺑﻬﺶ ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ ﻋﻠﻰ ﭼﭙﻮل‬
‫ﭼﭙﻮلزادﻩ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ ﺗﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻰ اﻳﻦ ﮐﻮﭘﻦهﺎ را از ﮐﺠﺎ ﺁوردى؟‬
‫ﻣﻰﮔﻔﺖ ﻣﻦ ﻟﺐ ﺟﻮ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮدم‪ ،‬ﺁب اﻳﻨﻬﺎ را ﻣﻰﺑﺮد ﻣﻦ هﻢ ﮔﺮﻓﺘﻢ‪ .‬ﻣﻦ‬
‫اﺻﻼ ﻧﻤﻰداﻧﻢ ﭼﻴﻪ‪ ،‬ﺳﻮاد ﻧﺪارم‪ ،‬ﺑﺮدم ﺑﺪم ﺑﻪ دﮐﺎن ﮐﻪ ﺑﺒﻴﻨﻢ ﭼﻴﻪ‪ ،‬اﻳﻨﻬﺎ ﻣﺮا‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬هﻴﭽﻰ ﻧﻤﻰﮔﻔﺖ‪ .‬ﻣﺎﻩ رﻣﻀﺎن ﺑﻮد‪ ،‬ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﺟﻠﻮى در ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻰ و‬
‫ﻏﺬا ﻣﻰﺧﻮرد‪ .‬رﻳﺨﺘﻨﺪ و ﮔﺮﻓﺘﻨﺶ‪ .‬ﺑﺮدﻧﺶ زﻳﺮ هﺸﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﭼﺮا روزﻩ‬
‫ﻣﻰﺧﻮرى؟ ﻣﻰﮔﻔﺖ روزﻩ ﻳﻌﻨﻰ ﭼﻰ؟ هﺮ ﭼﻰ ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻰﮔﻔﺖ ﻣﻦ‬
‫ﻧﻤﻰﻓﻬﻤﻢ‪ ،‬ﻣﻦ ﺗﺮﮐﻢ ﺣﺎﻟﻴﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬او را ﺑﺮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ .‬ﺑﻠﻨﺪﮔﻮ را هﻢ‬
‫ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ ﺟﻠﻮى دهﺎﻧﺶ ﮐﻪ وﻗﺘﻰ ﺁخ و اوخ ﻣﻰﮐﻨﺪ زﻧﺪاﻧﻴﺎن دﻳﮕﺮ ﺑﺸﻨﻮﻧﺪ و‬
‫روﺣﻴﻪﺷﺎن ﺧﺮاب ﺷﻮد‪ .‬ﺷﻼق ﮐﻪ زدﻧﺪ ﺑﻪ ﮐﻮﻧﺶ‪ ،‬ﺷﺮوع ﮐﺮد ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﺪن‪:‬‬
‫ﺑﺎ ﻧﮕﺎهﺖ اﻳﻦ روزا دارى ﻣﻨﻮ ﭼﻮب ﻣﻰزﻧﻰ‪ ،‬ﺑﺰن ﺑﺰن ﮐﻪ دارى ﺧﻮب‬
‫ﻣﻰزﻧﻰ‪ .‬ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺮﻋﮑﺲ ﺷﺪ و وﻟﺶ ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﮑﻰ دﻳﮕﺮ را در راﺑﻄﻪ‬
‫ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش اﺳﻠﺤﻪ ﺁوردﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻰﮔﻔﺖ ﻣﻰﻧﻤﻰداﻧﻢ‪ ،‬اﻳﻨﻬﺎ ﺁهﻦ ﺑﻮدﻩ‪،‬‬
‫ﻓﺮوﺧﺘﻢ و ﺁﺟﺮ ﺧﺮﻳﺪم! اﺳﻠﺤﻪ ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد و ﺧﺎﻧﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺑﻮد!‬
‫در زﻧﺪان هﻢ ﭘﺘﻮهﺎى دوﻟﺘﻰ را ﻣﻰﮔﺮﻓﺖ ﻣﻰﺷﺴﺖ و ﻣﻰﻓﺮوﺧﺖ‪ ،‬ﮐﺎﺳﺒﻰ‬
‫ﻣﻰﮐﺮد‪ .‬ﻣﻰﮔﻔﺖ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﺮج زن و ﺑﭽﻪام را ﺑﺪهﻢ‪ .‬ﻳﮑﻰ از ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫دﻳﮕﺮان ﺣﺸﺮ و ﻧﺸﺮ ﻧﺪاﺷﺖ ﺳﺮﻟﺸﮑﺮ ﻧﻮراﷲ ارﺗﻔﺎﻋﻰ ﺑﻮد‪ .‬ﺟﺎﻳﺶ را‬
‫ﺟﻠﻮى ﺗﻮاﻟﺖ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺁﻧﺠﺎ ﻣﻰﺧﻮاﺑﻴﺪ‪ .‬ﺧﻴﻠﻰ هﻢ ﻧﻤﺎز و روزﻩ و‬
‫ﻗﺮﺁن و ﻧﻬﺞاﻟﺒﻼﻏﻪ ﻣﻰﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬از اﻓﺴﺮان زرهﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ ﺑﺎﺳﻮاد هﻢ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻰ ﭼﻮن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺎهﺪ در ﭼﻨﺪ دادﮔﺎﻩ ﻋﻠﻴﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﺷﻬﺎدت دادﻩ ﺑﻮد‬
‫هﻴﭻﮐﺲ ﺗﺤﻮﻳﻠﺶ ﻧﻤﻰﮔﺮﻓﺖ‪...‬‬

‫‪362‬‬
 ‫■ ﻳﻌﻨﻰ هﻤﮑﺎرى ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد؟‬

‫ﺑﺎ رژﻳﻢ هﻤﮑﺎرى ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ .‬اﺗﻔﺎﻗًﺎ ﻋﻔﻮش هﻢ ﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬اﺳﻤﺶ ﺑﺎ ﺧﻮدم در‬
‫روزﻧﺎﻣﻪ هﺴﺖ‪.‬‬

‫■ ﭼﺮا اﺳﻢ ﺷﻤﺎ و ﺳﺮﻟﺸﮑﺮ ﻧﻮراﷲ ارﺗﻔﺎﻋﻰ در روزﻧﺎﻣﻪ ﺑﻮد؟‬

‫□ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻓﺮﻣﺎن ﻋﻔﻮ‪ .‬ﺑﺮاى ﻋﻔ ِﻮ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻳﮑﻰ از ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎى ﻣﺤﻞ ﮐﻪ‬

‫ﺣﺮﻓﺶ را ﻣﻰﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ‪ ،‬ﭘﻮل دادﻧﺪ‪ .‬زﻧﺪاﻧﻰ دﻳﮕﺮ ﻣﻨﺸﻰ ﺁﻗﺎى ﻣﺤﻤﺪى‬
‫ﮔﻴﻼﻧﻰ‪ ،‬ﺣﺎﮐﻢ ﺷﺮع اوﻳﻦ‪ ،‬ﺑﻮد‪ .‬ﺁﻗﺎى ﮔﻴﻼﻧﻰ ﮔﻮﻳﺎ از ﻳﮏ زن ﺧﻮﺷﮕﻠﻰ ﮐﻪ‬
‫از ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن‪ ،‬ﺣﺎﻻ ﻣﺠﺎهﺪ ﺑﻮدﻩ‪ ،‬ﮐﻤﻮﻧﻴﺴﺖ ﺑﻮدﻩ ﻳﺎ ﭼﻰ ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪ ،‬ﺧﻮﺷﺶ‬
‫ﻣﻰﺁﻣﺪﻩ‪ .‬ﺷﻮهﺮش هﻢ در زﻧﺪان ﺑﻮد ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ اﺳﻤﺶ ﻣﺼﻄﻔﻮى ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﮔﻴﻼﻧﻰ ﺑﻪ زﻧﻪ ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ ﭼﻮن ﺗﻮ ﺷﻮهﺮ دارى‪ ،‬اﮔﺮ ﻣﻰﺧﻮاهﻰ ﺁزاد ﺷﻮى‬
‫ﺑﺎﻳﺪ از او ﻃﻼق ﺑﮕﻴﺮى و ﺻﻴﻐﻪ ﻣﻦ ﺑﺸﻰ‪ .‬زن ﺑﻴﭽﺎرﻩ ﺑﺮاى ﺁزادى ﺷﻮهﺮﻩ‬
‫اﻳﻦ ﮐﺎر را ﻣﻰﮐﻨﺪ‪ .‬زﻧﻪ را ﺻﻴﻐﻪ ﻣﻰﮐﻨﺪ و ﺷﻮهﺮﻩ را هﻢ ﻣﻰﮐﺸﺪ و‬
‫ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ ﺣﺎﻻ دﻳﮕﺮ ﻣﻰﺗﻮاﻧﻰ ﺑﺎ ﻣﻦ ﺑﻤﺎﻧﻰ‪ .‬زﻧﻪ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﻪ اﻓﺸﺎﮔﺮى ﻣﻰﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻨﺸﻰ ﮔﻴﻼﻧﻰ ﺑﻪ او ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ ﮐﻤﮑﺖ ﻣﻰﮐﻨﻢ‪ .‬او هﻢ ﺗﺮﺗﻴﺐ زﻧﻪ را‬
‫ﻣﻰدهﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ هﻤﻪ ﭼﻴﺰ را ﺑﻪ ﮔﺮدن ﻣﻨﺸﻰ ﻣﻰاﻧﺪازﻧﺪ ﮐﻪ او زﻧﻪ را ﮔﻮل زدﻩ‬
‫ﮐﻪ از ﺷﻮهﺮت ﻃﻼق ﺑﮕﻴﺮ‪ .‬ﻣﻨﺸﻰ را ﻣﻰاﻧﺪازﻧﺪ زﻧﺪان‪.‬‬

‫ﺗﻌﺪادى هﻢ ﺳﺎواﮐﻰ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﺎوب ﻣﻰﺁوردﻧﺪ ﻣﺜﻼ ﻣﺤﻤﺪ ﺟﺎوﻳﺪ ﮐﻪ‬

‫ﺳﺎواﮐﻰ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﮏ ﺳﺮى اﻓﺴﺮان دونﭘﺎﻳﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﻗﺰلﺣﺼﺎر ﻳﮏ ﻋﺮاﻗﻰ‬
‫ﺑﻴﭽﺎرﻩاى ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺪﺑﺨﺖ و ﻣﻔﻠﻮﮎ ﺑﻪ اﺳﻢ ﺑﺎرﺧﻮ‪ .‬ﻣﻰﮔﻔﺖ ﺁﺧﺮ ﻣﻦ ﮐﺎرى‬
‫ﻧﮑﺮدم ﮐﻪ‪ ،‬دﻳﺪم ﺗﻴﺮاﻧﺪازى ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﻣﻦ هﻢ رﻓﺘﻢ ﺑﻪ ﻳﮏ ﺟﺎى اﻣﻦ‪ .‬ﻧﮕﻮ‬
‫وﻗﺘﻰ ﻣﻰﺑﻴﻨﺪ در ﻣﺮز ﺗﻴﺮاﻧﺪازﻳﺴﺖ‪ ،‬از دهﺸﺎن ﻓﺮار ﻣﻰﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺎى اﻣﻦ‬
‫ﺑﺮود‪ ،‬ﻣﻰﺁﻳﺪ اﻳﺮان! ﺑﺎهﺎش ﺣﺮف زدﻧﺪ‪ ،‬دﻳﺪﻧﺪ ﻋﺮﺑﻰ ﺣﺮف ﻣﻰزﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﺟﺎﺳﻮس ﮔﺮﻓﺘﻨﺶ‪ .‬از هﺮ ﻗﺸﺮ و ﮔﺮوﻩ و ﻃﺎﻳﻔﻪاى در زﻧﺪان ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫■ اﮔﺮ اﺳﻢ اﻓﺮاد دﻳﮕﺮى را از دوران زﻧﺪان ﺑﻪ ﻳﺎد دارﻳﺪ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‪.‬‬

‫□ ﻳﮑﻰ ﺑﻮد ﺑﻪ اﺳﻢ ﺁﻗﺎى ﺣﺎجزادﻩ ﮐﻪ ﭘﻮلهﺎى ﻋﺮاﻗﻰ را ﺧﺮﻳﺪ و ﻓﺮوش‬

‫‪363‬‬
 ‫ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﻳﮑﻰ هﻢ ﻣﺤﻤﺪﺟﻮهﺮ اﻣﺎﻣﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ در ﮐﺮﻣﺎﻧﺸﺎﻩ ﻧﻤﻰداﻧﻢ ﻣﻌﺎون‬
‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺪار ﺑﻮد ﻳﺎ ﭼﻰ ﮐﻪ ﭘﻮل ﻋﺮاﻗﻰ زﻳﺎدى ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد و ﺑﺎ ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎ ﺧﻮردﻩ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﺟﺮﻳﺎﻧﺶ هﻢ اﻳﻦ ﺑﻮد در ﺟﻨﮓ ﭘﻮل اﺳﺮا ﻳﺎ ﮐﺸﺘﻪﺷﺪﮔﺎن ﻋﺮاﻗﻰ را‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﺎﺑﺎ‪ ،‬اﻳﻦ هﻢ ﭘﻮلهﺎ را ﺁوردﻩ ﺑﻮد دادﻩ‬
‫ﺑﻮد ﺑﻪ دو ﻧﻔﺮ ﺗﺎﺟﺮ ﻳﮑﻰ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺷﺎهﺮﺧﻰ ﮐﻪ در ﻣﻴﺪان ﻓﺮدوﺳﻰ‬
‫ﻓﺮشﻓﺮوﺷﻰ داﺷﺖ‪ ،‬و دﻳﮕﺮى ﺑﻪ ﻧﺎم ﺣﺎجزادﻩ ﮐﻪ در ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻋﺒﺎسﺁﺑﺎد‬
‫ﻋﺘﻴﻘﻪﻓﺮوﺷﻰ داﺷﺖ‪ .‬اﻳﻨﻬﺎ ﺑﻪ هﻮاى اﻳﻨﮑﻪ ﻋﺘﻴﻘﻪﻓﺮوش و ﻓﺮشﻓﺮوش هﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﭘﻮلهﺎ را رد و ﺑﺪل ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ دﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﺤﻤﺪﺟﻮهﺮ اﻣﺎﻣﻰ‬
‫اﺳﻢ ﺁﺧﻮﻧﺪﻩ را ﻣﻰﮔﻔﺖ‪ ،‬وﻟﻰ اﻳﻨﻬﺎ ﻧﻤﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ رﺳﻴﺪﮔﻰ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫■ اﺳﻢ ﺁن ﺁﺧﻮﻧﺪ ﭼﻪ ﺑﻮد؟‬

‫□ ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪ .‬ﻣﺴﺌﻮل اﻳﺪﺋﻮﻟﻮژى ﺟﺒﻬﻪ ﻏﺮب ﮐﺸﻮر ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻌﻨﻰ ﭘﻮل‬

‫ﮐﺸﺘﻪﺷﺪﮔﺎن و اﺳﺮاى ﻋﺮاﻗﻰ را ﻣﻰﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و اﻳﻦ ﺁﺧﻮﻧﺪﻩ واﺳﻄﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﭘﻮلهﺎ ﺑﻮد‪ .‬اﻳﻦ وﺳﻂ ﻣﺤﻤﺪﺟﻮهﺮ اﻣﺎﻣﻰ ﺳﺮﻣﺎ ﻣﻰﺧﻮرد‪ .‬ﺑﻪ هﻮاى اﻳﻨﮑﻪ‬
‫ﺑﺒﺮﻧﺪ و ﺁﻣﭙﻮل ﺑﻬﺶ ﺑﺰﻧﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮدﻧﺪش ﺑﻴﺮون و ﻧﻤﻰداﻧﻢ ﺁﻣﭙﻮل ﭘﻨﻰﺳﻴﻠﻴﻦ ﻳﺎ‬
‫ﭼﻴﺰ دﻳﮕﺮى ﺑﻬﺶ زدﻧﺪ و ﻃﺮف ﻣﺮد‪ .‬زن و هﻔﺖ هﺸﺖ ﺗﺎ ﺑﭽﻪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫درواﻗﻊ ﮐﺸﺘﻨﺪش ﺗﺎ ﺟﺮﻳﺎن ﺁﺧﻮﻧﺪﻩ رو ﻧﺸﻮد‪ .‬ﺁﻗﺎى ﺣﺎجزادﻩ و ﺷﺎهﺮﺧﻰ را‬
‫هﻢ ﻳﮏ ﭘﻮﻟﻰ ﭘﻴﺎدﻩﺷﺎن ﮐﺮدﻧﺪ و وﻟﺸﺎن ﮐﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺮدى هﻢ ﺑﻮد ﺑﻪ اﺳﻢ ﺁﻗﺎى ﻗﺪوﺳﻰ ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻮل ﺑﺎﻧﮏ ﺑﻮد و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻳﻨﮑﻪ‬
‫ﻳﮏ ﻋﺪﻩ ﺁﻣﺪﻧﺪ از ﺑﺎﻧﮏ ﺻﺎدرات ﭘﻮل ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬اﺳﺎﻣﻰ ﻏﻴﺮواﻗﻌﻰ ﮔﺬاﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﻮد و ﭘﻮلهﺎ را رﻳﺨﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﺧﻮدش و ﺷﻬﺮﮎﺳﺎزى ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﻟﺒﺘﻪ از او ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﭘﻮﻟﻰ در ﺑﻴﺎورﻧﺪ‪.‬‬

‫ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮى هﻢ از ﺧﺎرج ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺎﻟﺸﺎن را ﺟﺎﺑﻪﺟﺎ ﺑﮑﻨﻨﺪ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ‬

‫اﺳﻤﺸﺎن ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪﺷﺎن‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻳﮏ ﭘﺴﺮ ﺟﻮاﻧﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺷﻮرت زﻳﺮ ﺁﻓﺘﺎب ﻣﻰﺧﻮاﺑﻴﺪ‪ .‬ﻣﻰﮔﻔﺘﻴﻢ‪ :‬ﭼﺮا ﺑﺎ ﺷﻮرت ﻣﻰروى زﻳﺮ‬
‫ﺁﻓﺘﺎب؟ ﻣﻰﮔﻔﺖ‪ :‬وﻗﺘﻰ ﺑﺮﮔﺮدم ﭘﺎرﻳﺲ ﻣﻰﮔﻮﻳﻢ رﻓﺘﻪ ﺑﻮدم ﺑﻪ ﺳﻮاﺣﻞ ﻧﻴﺲ!‬
‫ﺁﻗﺎى ﻣﺤﺴﻦ ﻓﺮوﻏﻰ ﭘﺴﺮ ذﮐﺎءاﻟﻤﻠﮏ ﻓﺮوﻏﻰ هﻢ در زﻧﺪان ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫ﻧﻘﺎﺷﻰهﺎى ﺧﻴﻠﻰ ﺟﺎﻟﺒﻰ ﻣﻰﮐﺸﻴﺪ‪ .‬رؤﺳﺎى زﻧﺪان از ﺷﻬﺮﺑﺎﻧﻰ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ اﮔﺮ اﻳﻦ زﻧﺪان ﻣﺎل ﺷﻬﺮﺑﺎﻧﻰ اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﮐﻨﺘﺮﻟﺶ ﺑﺎﻳﺪ دﺳﺖ‬

‫‪364‬‬
 ‫ﺷﻬﺮﺑﺎﻧﻰ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻰﺷﻮد ﻳﮏ ﻗﺴﻤﺘﺶ ﮐﻤﻴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و اﮔﺮ زﻧﺪان دادﺳﺘﺎﻧﻰ‬
‫اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﺧﻮدﺗﺎن ادارﻩ ﮐﻨﻴﺪ‪ .‬ﺁﺧﺮ ﺁﻧﺠﺎ دو ﻗﺎﻧﻮن اﺟﺮا ﻣﻰﺷﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ ﻣﺎ‬
‫ﭘﺎﻧﺰدﻩ روز ﻳﮏ دﻓﻌﻪ ﻣﻼﻗﺎت داﺷﺘﻴﻢ و در ﺁن روز زﻧﺪان ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮد‪،‬‬
‫هﻴﭻﮐﺲ ﺣﻖ ﺁﻣﺪ و رﻓﺖ ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬روزهﺎى دﻳﮕﺮ ﺁن دﻳﮕﺮان ﻣﻼﻗﺎت داﺷﺘﻨﺪ‬
‫و ﻣﺎ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺴﺘﻴﻢ ﺑﻪ ﺑﻬﺪارى ﺑﺮوﻳﻢ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺪاﺧﻞ ﮐﺎر زﻧﺪان را ﺑﻪ هﻢ زدﻩ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﻗﺮار ﺷﺪ زﻧﺪان را ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺑﺪهﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ را ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻗﺰلﺣﺼﺎر‪.‬‬
‫ﺁﻧﺠﺎ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ ﺁﻗﺎى ﻋﺒﺎس اﻣﻴﺮاﻧﺘﻈﺎم هﻢاﺗﺎﻗﻰ ﺷﺪم‪ .‬ﺁﻗﺎى ﻓﺮﻳﺪون ﻋﺎﺻﻤﻰ‬
‫ﺑﻮد‪ .‬ﻳﮏ اﺳﺘﻮارى ﺑﻮد ﮐﻪ ﺟﺰو ﺗﻴﻢ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﺷﺎﻩ در ﺁﺧﺮﻳﻦ روزى ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫ﺷﺎﻩ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺖ ﺑﺮود‪ ،‬ﺑﻴﭽﺎرﻩ ﻳﮏ ﻗﻄﺮﻩ اﺷﮏ ﮔﺮﻳﻪ ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﻬﺶ ﭘﺎﻧﺰدﻩ‬
‫ﺳﺎل زﻧﺪان دادﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪...‬‬

‫■ اﺳﻤﺶ ﭼﻪ ﺑﻮد؟‬

‫□ ﻋﺒﺎس اﺻﻔﻬﺎﻧﻰ‪ ،‬ﻳﺎ ﭼﻴﺰى ﺷﺒﻴﻪ اﻳﻦ‪ ،‬اﺳﻤﺶ دﻗﻴﻖ ﺧﺎﻃﺮم ﻧﻴﺴﺖ‪...‬‬

‫■ ﭼﮑﺎرﻩ ﺑﻮد؟‬

‫□ اﺳﺘﻮار ﮔﺎرد ﺷﺎهﻨﺸﺎهﻰ ﺑﻮد‪ .‬ﺧﺎﻧﻪاش را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺣﻘﻮﻗﺶ را ﻗﻄﻊ‬

‫ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﮏ ﻋﺪﻩ ﺑﻬﺎﻳﻰ هﻢ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﺑﺮادرزادﻩ ﺁﻗﺎى هﮋﺑﺮ ﻳﺰداﻧﻰ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻬﺶ دﮐﺘﺮ ﻳﺰداﻧﻰ ﻣﻰﮔﻔﺘﻴﻢ‪ ،‬دﮐﺘﺮ ﺑﻨﺪ ﺑﻮد‪ ،‬هﺮ ﮐﺲ هﺮ ﻣﺮﺿﻰ داﺷﺖ او‬
‫ﻣﻌﺎﻟﺠﻪ ﻣﻰﮐﺮد‪ .‬رﻳﻴﺲ ﺑﻨﺪ ﻣﺎ ﺳﻴﺪﻣﺤﻤﺪ اردﺳﺘﺎﻧﻰ ﺑﻮد از ﺗﻮاﺑﻴﻦ ﻣﺠﺎهﺪﻳﻦ‪.‬‬
‫ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺒﺎرﮎ و ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺗﺎ ﺣﺎﻻ ﺁدﻣﻰ ﻣﺜﻞ او ﻧﻴﺎﻓﺮﻳﺪﻩ‪ .‬اﻳﻦ ﺁدم ﺁدرس هﻤﻪ‬
‫ﺧﺎﻧﻪهﺎ را ﺑﻠﺪ ﺑﻮد! ﻣﺜﻼ ﻣﻦ ﺑﻬﺶ ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺑﭽﻪ ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺳﻴﺮوﺳﻢ‪ .‬ﻣﻰﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﮐﺠﺎى ﺳﻴﺮوس؟ ﻣﻰﮔﻔﺘﻢ ﻣﺜﻼ ﻓﻼن ﮐﻮﭼﻪ‪ .‬ﻣﻰﮔﻔﺖ‪ :‬ﮐﺪام ﺧﻮﻧﻪ؟ ﻣﻰﮔﻔﺘﻢ‬
‫ﻣﺜﻼ ﻓﻼن ﺧﺎﻧﻪ‪ .‬ﻣﻰﮔﻔﺖ‪ :‬اِ؟ هﻤﺎن ﺧﻮﻧﻪ دو ﻃﺒﻘﻪ ﮐﻪ ﭘﻨﺠﺮﻩهﺎش ﺑﻪ اﻳﻦ‬
‫ﮐﻮﭼﻪ و درش ﺑﻪ ﺁن ﮐﻮﭼﻪ ﺑﺎز ﻣﻰﺷﻪ؟! ﻳﻌﻨﻰ ﺁدرس دﻗﻴﻖ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎ را ﺑﻪ‬
‫ﻣﻦ ﻣﻰداد‪ .‬ﻋﮑﺲﺑﺮدارى ﺗﻤﺎم ﺗﻬﺮان در ﮐﻠﻪاش ﺑﻮد‪ .‬ﻳﮑﻰ از ﻣﺄﻣﻮران‬
‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻰ ﻣﺠﺎهﺪﻳﻦ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﺗﻮاب و ﻣﺴﺌﻮل ﺑﻨﺪ‪ .‬ﻣﻌﺎوﻧﺶ هﻢ ﻣﻈﻔﺮ‬
‫ﺑﻮد‪...‬‬

‫■ او هﻢ ﺗﻮاب ﺑﻮد؟‬

‫‪365‬‬
‫□ ﺑﻠﻪ‪ ،‬ﻋﻀﻮ ﺣﺰب دﻣﻮﮐﺮات ﮐﺮدﺳﺘﺎن ﺑﻮد‪ .‬وﻟﻰ ﻣﻈﻔﺮ ﻣﺜﻞ اﻳﻦ اردﺳﺘﺎﻧﻰ‬
‫ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺁدمﺗﺮ ﺑﻮد و ﺁزار و اذﻳﺖ ﻧﻤﻰﮐﺮد‪ .‬ﻳﮏ ﻣﺤﺴﻦ ﺳﮓﺳﺒﻴﻞ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺟﺮم ﻗﻤﻪﮐﺸﻰ ﺁوردﻩ ﺑﻮدﻧﺪش‪ .‬ﺳﭙﻬﺒﺪ ﺁﺑﮑﻨﺎرى ﺑﻮد‪...‬‬

‫■ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺟﺮﻣﻰ؟‬

‫□ ﺗﺤﮑﻴﻢ رژﻳﻢ ﺳﺎﺑﻖ‪ .‬ﺁﻗﺎى ﻋﻠﻰﻧﻘﻰ ﻳﺎ ﻋﻠﻰﻗﻠﻰ اردﻻن هﻢ ﮐﻪ ﻣﺴﺌﻮل‬

‫داراﻳﻰ ﺑﻮد و ﺑﻌﺪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮد وزﻳﺮ درﺑﺎر در زﻧﺪان ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮادر ﺷﺎﻩ‪،‬‬
‫ﺣﻤﻴﺪرﺿﺎ ﭘﻬﻠﻮى در زﻧﺪان ﻗﺼﺮ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﻗﺼﺮ ﺧﺒﺮ ﻧﺪارم ﺑﻪ ﮐﺠﺎ‬
‫ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﻬﺒﺪ ﭘﮋﻣﺎن ﺑﻮد ﮐﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﮔﺎرد ﺑﻮد ﮐﻪ ﻳﮑﻰ از ﮐﺴﺎﻧﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ‬
‫اﻋﻼﻣﻴﻪ ﺑﻰﻃﺮﻓﻰ ارﺗﺶ را اﻣﻀﺎء ﮐﺮدﻩ ﺑﻮد‪ .‬هﻤﺎن ﺁﺧﻮﻧﺪﻩ‪ ،‬ﺣﺎجﺁﻗﺎ ﻣﻐﺎﻧﻰ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ هﻔﺪﻩ هﺠﺪﻩ دﺧﺘﺮ ﺗﺠﺎوز ﮐﺮدﻩ و ﺳﻴﺪرﺿﺎ و ﺷﻬﺎب ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪش هﻢ‬
‫در زﻧﺪان ﺑﻮد‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﻣﺮا ﻧﺸﻨﺎﺧﺖ‪ ،‬ﭼﻮن ﻳﮏ رﻳﺶ ﺗﻮﭘﻰ داﺷﺘﻢ‪ .‬ﺁﻗﺎى‬
‫اﺑﻮاﻟﻔﻀﻞ ﻗﺎﺳﻤﻰ از ﺟﺒﻬﻪ ﻣﻠﻰ در ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﻧﺎﺻﺮ ﺑﺨﺘﻴﺎر ﺑﻮد ﮐﻪ ﻗﺒﻼ‬
‫ﻗﺎﭼﺎﻗﭽﻰ ﻣﻌﺮوﻓﻰ ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ از دﻓﺘﺮ ﺑﻨﻰﺻﺪر ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺴﺮ هﻤﺎن ﺁﻗﺎى‬
‫اﺻﻔﻬﺎﻧﻴﺎن ﺑﻮد ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻢ ﻗﺒﻞ از اﻧﻘﻼب ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﻬﺎب رﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻳﻢ ﻣﻨﺰل ﺁﻗﺎى‬
‫اﺑﻄﺤﻰ‪ ،‬اﻳﻦ ﺁﻗﺎى اﺻﻔﻬﺎﻧﻴﺎن در ﺁﻧﺠﺎ ﭼﻬﺎر ﭘﻨﺞ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺗﻮﻣﺎن ﺑﺮاى اﻧﻘﻼب‬
‫داد‪ .‬ﺑﻌﺪًا هﻢ ﺷﻨﻴﺪم ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﺗﺨﺘﻪ ﻗﺎﻟﻰ و ﻗﺎﻟﻴﭽﻪ اﺻﻔﻬﺎﻧﻰ درﺟﻪ ﻳﮏ دادﻩ ﺑﻮد‬
‫ﮐﻪ ﭘﺴﺮش را ﻧﮑﺸﻨﺪ‪.‬‬

‫■ ﭘﺴﺮش ﭼﮑﺎرﻩ ﺑﻮد؟‬

‫□ در دﻓﺘﺮ ﺁﻗﺎى ﺑﻨﻰﺻﺪر ﺑﻮد‪ ،‬وﻗﺘﻰ ﺑﻨﻰﺻﺪر را ﮐﻨﺎر ﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ اﻳﻨﻬﺎ را‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺁﻗﺎى اﺣﺘﺸﺎﻣﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ ﮔﻮﻳﺎ از ﺧﺎﻧﻮادﻩهﺎى ﻗﺪﻳﻤﻰ اﻳﺮان هﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻳﮏ‬
‫اﺣﺘﺸﺎﻣﻰ دﻳﮕﺮ ﺑﻮد ﮐﻪ وزﻳﺮ ﺑﻬﺪارى ﺑﻨﻰﺻﺪر ﺑﻮد‪ .‬اﺳﺘﻮار ﺣﺴﻴﻦ ﺷﻌﺒﺎﻧﻰ‬
‫هﻢ ﺑﻮد‪ .‬در زﻧﺪان ﻗﺼﺮ ﺁﻗﺎى ﻓﺮﻣﺎﻧﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺎن هﻢ ﺑﺎ ﻣﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﻋﮑﺴﺶ در‬
‫روزﻧﺎﻣﻪ هﺴﺖ‪ ،‬ﻧﺸﺎﻧﺘﺎن ﻣﻰدهﺪ‪ .‬ﻣﺮد ﺑﺴﻴﺎر ﺧﻮﺑﻰ ﺑﻮد‪ ،‬هﺮ روز ﺑﻌﺪ از‬
‫ﻏﺬا دور ﺣﻴﺎط راﻩ ﻣﻰرﻓﺘﻴﻢ و ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻰﮐﺮدﻳﻢ‪.‬‬

‫■ ﭼﻪ ﻣﻰﮔﻔﺖ؟‬

‫□ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ اﻳﻨﮑﻪ ﺟﻮاﻧﺎن ﺷﻮر و اﻟﺘﻬﺎب دارﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﺷﻮر و اﻟﺘﻬﺎب ﺑﺎﻳﺪ‬

‫‪366‬‬
 ‫ﺑﺨﻮاﺑﺪ و اﻳﻨﻬﺎ ﻧﺎﭼﺎرﻧﺪ ﻳﮏ روزى دﺳﺖ از اﻳﻦ ﮐﺎرهﺎ ﺑﺮدارﻧﺪ و ﺑﻪ‬
‫ﺳﺎزﻧﺪﮔﻰ ﻣﻤﻠﮑﺖ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ و از اﻳﻦ ﺣﺮفهﺎ‪ .‬ﻳﮏ ﻋﺪﻩ ﺁﺧﻮﻧﺪ را هﻢ‬
‫ﻣﻰﺁوردﻧﺪ و ﻣﻰﺑﺮدﻧﺪ‪...‬‬

‫■ از ﻣﻴﺎن اﻳﻦ ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﻧﺎم ﺑﺮدﻳﺪ‪ ،‬ﮐﺴﻰ هﻢ اﻋﺪام ﺷﺪ؟‬

‫□ ﻧﻪ‪ ،‬هﻴﭻﮐﺪام اﻋﺪام ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﻬﺒﺪ ﺣﺴﻴﻦ ﺟﻬﺎﻧﺒﺎﻧﻰ ﺑﻮد‪ ،‬هﻢاﺗﺎق ﺑﻮدﻳﻢ‪ ،‬ﮐﻪ‬
‫ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺮد ﺧﻮب و ﺷﺮﻳﻔﻰ ﺑﻮد‪ .‬از هﻤﻪ ﮔﻨﺪﻩ دﻣﺎغ ﺗﺮ اﻳﻦ ﻋﺒﺎس اﻣﻴﺮاﻧﺘﻈﺎم‬
‫ﺑﻮد‪ .‬از ﺳﻮﺋﺪ ﺑﺮاﻳﺶ ﺑﺴﺘﻪهﺎى ﻣﻮاد ﺑﻬﺪاﺷﺘﻰ ﻣﺜﻞ ﻣﺴﻮاﮎ و ﺧﻤﻴﺮدﻧﺪان و‬
‫ﺷﺎﻣﭙﻮ ﺑﺮاﻳﺶ ﻣﻰﺁﻣﺪ‪ .‬وﻟﻰ ﺑﺎ ﻣﺄﻣﻮران زﻧﺪان هﻤﮑﺎرى ﻧﻤﻰﮐﺮد‪ ،‬ﺁدمﻓﺮوﺷﻰ‬
‫و ﺧﺎﻳﻪﻣﺎﻟﻰ ﻧﻤﻰﮐﺮد‪ .‬رﻓﺘﺎر زﻧﺪاﻧﻴﺎن دﻳﮕﺮ هﻢ ﺑﺎ او ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﺒﻮد‪ ،‬ﺁﺧﺮ‬
‫ﺧﻮدش ﺟﺰو دار و دﺳﺘﻪ هﻤﻴﻦهﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﺧﻮدش ﮔﻨﺪﻩدﻣﺎغ ﺑﻮد‪ ،‬ﮐﺴﻰ زﻳﺎد ﺑﺎ‬
‫او ﻧﺸﺴﺖ و ﺑﺮﺧﺎﺳﺖ ﻧﻤﻰﮐﺮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ از رادﻳﻮ اﺳﺮاﻳﻴﻞ ﺷﻨﻴﺪم ﮐﻪ وﻗﺘﻰ او‬
‫را زﻧﺪان ﺑﻪ زﻧﺪان ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬زﻧﺪاﻧﻰهﺎ دورش را ﻣﻰﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﮐﻪ او را ﺑﺎ‬
‫ﺗﻴﺮ ﻧﺰﻧﻨﺪ‪ .‬ﻓﮑﺮ ﻧﻤﻰﮐﻨﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰى درﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاى اﻳﻨﮑﻪ وﻗﺘﻰ ﮐﺴﻰ‬
‫را زﻧﺪان ﺑﻪ زﻧﺪان ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ ﭼﺸﻢ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻰﺑﺮﻧﺪش‪ .‬وﻗﺘﻰ دﺳﺖ روى ﺷﺎﻧﻪ هﻢ‬
‫ﻣﻰﮔﺬارﻳﻢ و ﺑﻪ ﺻﻒ ﻣﻰروﻳﻢ‪ ،‬ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﻴﻢ ﺑﺪاﻧﻴﻢ ﭼﻪ ﮐﺴﻰ ﭘﺸﺖ ﺳﺮﻣﺎن‬
‫اﺳﺖ و وﻗﺘﻰ ﻣﺄﻣﻮر ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ ﺑﺎﻳﺴﺖ! دﻳﮕﺮ ﻧﻤﻰﺗﻮان رﻓﺖ و ﮐﺴﻰ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ‬
‫دور ﮐﺴﻰ را ﺑﮕﻴﺮد و ﺑﮕﻮﻳﺪ ﺗﺎ ﻓﻼﻧﻰ ﺳﻮار ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻧﺸﻮد ﻣﻦ ﻧﻤﻰﺷﻮم!‬
‫ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ در زﻧﺪان ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﻰﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺷﻬﺎدت ﺑﺪهﻨﺪ ﮐﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﭼﻴﺰى اﻣﮑﺎن‬
‫ﻧﺪارد‪ .‬ﺿﻤﻨًﺎ وﻗﺘﻰ اﺳﻢ ﮐﺴﻰ را ﻣﻰﺧﻮاﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﻃﺮف اﺣﺴﺎس ﮐﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻰﺑﺮﻧﺪ اﻋﺪاﻣﺶ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬دﻗﻴﻘًﺎ ﻧﻤﻰﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺪاﻧﺪ‪ .‬ﭼﻮن وﻗﺘﻰ اﺳﻢ ﻣﻰﺧﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ ﻓﻼﻧﻰ ﺑﺎ ﮐﻠﻴﻪ وﺳﺎﻳﻠﺶ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﻃﺮف ﻧﻤﻰداﻧﺪ ﺑﺎ ﮐﻠﻴﻪ وﺳﺎﻳﻞ ﺑﺮاى‬
‫ﺁزادى ﻣﻰرود ﻳﺎ اﻋﺪام؟ ﺑﺮاى ﺗﻌﻮﻳﺾ زﻧﺪان ﻣﻰرود ﻳﺎ ﺑﺎزﺟﻮﻳﻰ؟ هﺮ‬
‫ﮐﺴﻰ را ﺻﺪا ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ ﺑﺪون اﺳﺘﺜﻨﺎء ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ ﺑﺎ ﮐﻠﻴﻪ وﺳﺎﻳﻞ! ﻣﻦ ﻣﺴﺌﻮل‬
‫اﺗﺎق ﺑﻮدم‪.‬‬

‫ﻋﺒﺎس اﻣﻴﺮاﻧﺘﻈﺎم‬

‫اﻳﻦ ﺁﻗﺎى اﻣﻴﺮاﻧﺘﻈﺎم وﻗﺘﻰ ﻧﻮﺑﺖ ﺷﺴﺘﻦ ﻇﺮفهﺎ ﻣﻰﺷﺪ هﻤﻴﻦﻃﻮر‬

‫‪367‬‬
 ‫ﺳﺮﺳﺮى ﻣﻰﺷﺴﺖ‪ ،‬ﻗﺎﺷﻘﻰ ﮐﻪ ﻣﻰﺁورد هﻨﻮز ﭼﺮب ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ هﻢ ﻗﺎﺷﻖ را‬
‫ﻣﻰدادم و ﻣﻰﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﻋﺒﺎس ﺁﻗﺎ‪ ،‬ﺧﻮدت ﺑﺎ اﻳﻦ ﻗﺎﺷﻖ ﺑﺨﻮر‪ .‬ﻣﻰﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﻣﻦ‬
‫ﻧﮕﻮ ﻋﺒﺎسﺁﻗﺎ‪ ،‬ﺑﮕﻮ ﺁﻗﺎى اﻣﻴﺮاﻧﺘﻈﺎم‪ .‬ﻣﻰﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺗﺎ روزى ﮐﻪ ﻣﻦ ﺗﻮى اﻳﻦ‬
‫اﺗﺎق ﻣﺴﺌﻮل هﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺗﻮ ﺑﺮاى ﻣﻦ ﻋﺒﺎﺳﻰ و ﻣﻦ هﻢ ﺑﺮاى ﺗﻮ ﺣﺴﻴﻦ‪ ،‬ﻓﺮﻗﻰ‬
‫ﻧﻤﻰﮐﻨﺪ‪ .‬ﺁنﻣﻮﻗﻌﻰ ﮐﻪ ﮐﺴﻰ ﺑﻮدى ﮔﺬﺷﺖ‪ .‬ﻣﻰﮔﻔﺘﻢ‪ :‬اﻳﻦ ﻗﺎﺷﻖ و ﮐﺎﺳﻪ هﻨﻮز‬
‫ﭼﺮﺑﻨﺪ‪ .‬ﻣﻰﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻮاد ﻇﺮﻓﺸﻮﻳﻰ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻰﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭼﺮا اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ‪،‬‬
‫هﺮ ﺑﺎر ﮐﻪ اﻣﻴﺮاﻧﺘﻈﺎم ﺷﻬﺮدار ﺑﻮد ﻣﺎ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﺑﻮدﻳﻢ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻰ ﮐﺎرش را ﺗﻤﻴﺰ‬
‫اﻧﺠﺎم ﻧﻤﻰداد‪ .‬ﻳﮏ روز ﺁﻣﺪﻧﺪ ﺑﺮاى ﭘﺎروﮐﺮدن ﺑﺮف‪ .‬اﻣﻴﺮاﻧﺘﻈﺎم ﮔﻔﺖ ﻣﻦ‬
‫ﻧﻤﻰﺁﻳﻢ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮا ﺑﻪ زور ﺑﺒﺮﻳﺪ‪ .‬ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ هﻤﻪ را ﺑﺪون دمﭘﺎﻳﻰ ﺑﺒﺮﻧﺪ‬
‫ﺗﻮى ﺑﺮف ﺑﺮاى ﭘﺎروﮐﺮدن ﺑﺎمهﺎ‪ .‬ﻳﺎ روزهﺎى ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻧﻤﻰﺁﻣﺪ و ﻣﻰﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮا ﺑﻪ زور ﺑﺒﺮﻳﺪ! در ﻧﻤﺎز هﻢ ﻧﻤﻰﺁﻣﺪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ اﻳﻨﻬﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﺪ‪...‬‬

‫■ ﻧﻤﺎز ﻣﻰﺧﻮاﻧﺪ؟‬

‫□ ﻣﺜﻞ اﻳﻨﮑﻪ ﻳﮑﻰ دوﺑﺎر دﻳﺪم ﮐﻪ ﻣﻰﺧﻮاﻧﺪ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ دﻗﺖ ﻧﻤﻰﮐﺮدم‪ ،‬ﺧﻮدم‬
‫ﻧﻤﻰرﻓﺘﻢ در ﻣﺴﺠﺪ ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﻢ ﮐﻪ دﻗﺖ ﮐﻨﻢ ﮐﻰ ﻣﻰﺧﻮاﻧﺪ ﮐﻰ ﻧﻤﻰﺧﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻮدم ﻧﻤﻰﺧﻮاﻧﺪم‪.‬‬

‫روﺣﺎﻧﻰِ زاهﺪ‬

‫ﻳﮏ ﺁﺧﻮﻧﺪ ﻻﻏﺮاﻧﺪاﻣﻰ را ﺁوردﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﺒﺎ ﺑﺮ دوش داﺷﺖ‪ .‬هﻤﻪ ﻣﻌﻄﻞ ﺑﻮدﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ اﻳﻦ ﺑﺮود ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ .‬ﻧﻤﺎز ﺣﺎﺟﻰ ﻣﻐﺎﻧﻰ ﺗﻤﺎم ﺷﺪ و اﻳﻦ ﺁﺧﻮﻧﺪﻩ رﻓﺖ و‬
‫ﻣﻮﮐﺖ را زد ﮐﻨﺎر و روى ﻣﻮزاﻳﻴﮏ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪ و ﻏﺬا هﻢ ﻧﺨﻮرد‪ .‬ﻋﺼﺮ‬
‫هﻢ ﻏﺬا ﻧﺨﻮرد‪ ،‬ﻓﮑﺮ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﻪ اﻋﺘﺼﺎب ﻏﺬا ﮐﺮدﻩ‪ .‬ﺁﻣﺪﻧﺪ ﺑﺮدﻧﺪش و ﻳﮑﻰ‬
‫دو روزى ﻳﺎ زدﻧﺶ ﻳﺎ ﺑﺮدﻧﺪ ﺑﻨﺪ دﻳﮕﻪ‪ ،‬ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪ .‬دوﺑﺎرﻩ ﺑﺮﮔﺮداﻧﺪﻧﺶ وﻟﻰ‬
‫ﻋﺒﺎﻳﺶ را از او ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬از اﻳﻦ ﺁﺧﻮﻧﺪهﺎى دهﺎﺗﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻌﺪًا ﻣﺎ‬
‫ﻓﻬﻤﻴﺪﻳﻢ ﭼﻪﻗﺪر ﮐﻠﻪاش ﺑﺎر دارد‪ .‬ﺑﺎ هﻴﭻﮐﺲ هﻢ ﺣﺮف ﻧﻤﻰزد‪ .‬روى ﺗﺨﺘﺶ‬
‫ﻣﻰﻧﺸﺴﺖ و ﻓﮑﺮ ﻣﻰﮐﺮد‪ .‬ﻳﮏ روز ﺁﻳﺖاﷲ اردﺑﻴﻠﻰ ﺁﻣﺪ ﻧﻤﻰداﻧﻢ ﻋﻴﺪ ﻏﺪﻳﺮ‬
‫ﺧﻢ ﺑﻮد ﻳﺎ روز دﻳﮕﺮى‪ .‬ﮔﻔﺖ ﺁن ﺁﺧﻮﻧﺪﻩ را ﺑﻴﺎورﻳﺪ‪ .‬ﻣﺜﻞ اﻳﻨﮑﻪ ﻣﻰﺷﻨﺎﺧﺘﺶ‪.‬‬
‫ﺁﺧﻮﻧﺪﻩ اول هﻴﭻ ﺣﺮﻓﻰ ﻧﺰد و ﺟﻮاﺑﻰ ﻧﺪاد‪ .‬ﺁﻣﺪﻧﺪ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺟﻮاب ﻧﻤﻰدهﺪ‪.‬‬

‫‪368‬‬
 ‫اردﺑﻴﻠﻰ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺧﻮاهﺶ ﻣﻰﮐﻨﻢ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫اردﺑﻴﻠﻰ ﻧﻤﻰﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻮ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺟﻠﻮى هﺸﺖ اﻳﺴﺘﺎدﻩ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺁﺧﻮﻧﺪﻩ ﺟﻮاب داد‪ :‬ﺑﺮو ﺑﻪ ارﺑﺎﺑﺖ ﺑﮕﻮ‪ ،‬ﻣﻦ ﻧﻪﺗﻨﻬﺎ ﺗﻮ را ﺑﻠﮑﻪ ارﺑﺎﺑﺖ را هﻢ‬
‫ﺁدم ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪.‬‬

‫ﺁﻣﺪﻧﺪ و ﺑﻪ اردﺑﻴﻠﻰ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬اردﺑﻴﻠﻰ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺁرﻩ‪ ،‬اﻋﺼﺎﺑﺶ ﺧﺮاب ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‬
‫اﮔﺮ ﮐﺎرى دارد ﺑﮕﻮﻳﺪ‪.‬‬

‫رﻓﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺁﺧﻮﻧﺪﻩ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ ﮐﻪ داﺧﻞ ﺁدم ﻧﻴﺴﺘﻰ ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﺗﻮ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﭼﻪ‬
‫ﮐﺎر دارم‪ ،‬ﺑﻪ ارﺑﺎﺑﺖ ﺑﮕﻮ ﻓﻼﻧﻰ ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ اﮔﺮ ﺧﻴﻠﻰ ﻟﻄﻒ دارى‪ ،‬ﺑﮕﻮ ﻏﺬاى‬
‫ﻣﺮا از ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎورﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺣﺎﻻ ﻣﺎ ﻓﮑﺮ ﻣﻰﮐﺮدﻳﻢ از ﺑﻴﺮون ﭼﻠﻮﮐﺒﺎب ﻳﺎ ﻏﺬاى ﺧﻮب ﻣﻰﺧﻮاهﺪ‪ .‬دﻳﺪﻳﻢ‬

‫ﺑﺮاﻳﺶ ﻧﺎن ﺧﺸﮏ ﺁوردﻧﺪ ﺑﺎ ﮐﺸﮏ‪ .‬ﮐﺸﮏ را ﺻﺒﺢ ﻣﻰرﻳﺨﺖ ﺗﻮى ﺁب‪،‬‬
‫ﻇﻬﺮ ﻣﻰﺳﺎﺑﻴﺪ و ﻧﺎن را ﺧﻮرد ﻣﻰﮐﺮد ﺁنﺗﻮ و ﻧﺎن و ﮐﺸﮏ ﻣﻰﺧﻮرد‪ ،‬وﻟﻰ‬
‫ﺟﻴﺮﻩ زﻧﺪان ﻧﻤﻰﺧﻮرد‪ .‬ﺣﺎجداوود ﻣﻰﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺎﺟﻰ‪ ،‬ﭼﺮا روى ﻣﻮﮐﺖ ﻧﻤﺎز‬
‫ﻧﻤﻰﺧﻮاﻧﻰ؟‬

‫ﻣﻰﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻦ ﻣﻮﮐﺖهﺎ ﻏﺼﺒﻰ اﺳﺖ و ﻧﻤﺎز ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭘﺲ ﭼﺮا روى ﻣﻮزاﻳﻴﮏهﺎ ﻣﻰﺧﻮاﻧﻰ؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اﻳﻨﻬﺎ زﻣﺎن ﺷﺎﻩ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ و از ﻣﺎﻟﻴﺎت و از ﭘﻮل ﻧﻔﺖ ﻣﺮدم ﺳﺎﺧﺘﻪ‬
‫ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﻣﺎل اﻳﻦ ﻣﻠﺖ اﺳﺖ و ﻣﻦ هﻢ در ﺁن ﺳﻬﻢ دارم‪ .‬ﻏﺼﺒﺶ ﻧﮑﺮدم‪ ،‬ﺷﺎﻩ‬
‫هﻢ ﻧﺪزدﻳﺪﻩ‪ ،‬ﻧﻔﺖ را ﻓﺮوﺧﺘﻨﺪ ﭘﻮﻟﺶ را ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و زﻧﺪان درﺳﺖ ﮐﺮدﻧﺪ و ﻣﻦ‬
‫هﻢ در ﺁن زﻧﺪاﻧﻰام‪ .‬اﻣﺎ ﺷﻤﺎ اﻳﻦ ﻣﻮﮐﺖ را ﻏﺼﺐ ﮐﺮدﻳﺪ‪ ،‬و ﻣﺎل ﻏﺼﺒﻰ‬
‫ﻧﻤﺎز ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﺑﺮدﻧﺪ و ﻳﮑﻰ دو روز زدﻧﺶ‪...‬‬

‫‪369‬‬
 ‫■ اﺳﻤﺶ را ﺑﻪ ﻳﺎد ﻧﺪارﻳﺪ؟‬

‫□ ﻧﻪ‪ ،‬ﻳﺎدم ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﻮﮐﺖ را ﻣﻰزد ﮐﻨﺎر و روى ﻣﻮزاﻳﻴﮏ ﻧﻤﺎز ﻣﻰﺧﻮاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺁﻗﺎى اردﻻن و ﺁﻳﺖاﷲ ﻣﻮﺳﻮى اردﺑﻴﻠﻰ‬

‫ﻳﮏ روز ﻣﻮﺳﻮى اردﺑﻴﻠﻰ ﺁﻣﺪ‪ .‬ﻋﺪﻩاى هﻢ رﻓﺘﻨﺪ دور و ﺑﺮش‪ .‬ﺁن روز‪،‬‬
‫روز ﺷﻬﺮدارى ﻣﻦ ﺑﻮد‪ ،‬ﻇﺮفهﺎ را ﺷﺴﺘﻪ ﺑﻮدم و از دﺳﺘﺸﻮﻳﻰ ﻣﻰﺁﻣﺪم‪.‬‬
‫ﺁﻗﺎى ﻋﻠﻰﻗﻠﻰ اردﻻن وزﻳﺮ داراﻳﻰ دوران ﺷﺎﻩ هﻢ ﺷﻬﺮدار اﺗﺎق ﺧﻮدش ﺑﻮد‬
‫و ﻇﺮفهﺎ را ﺷﺴﺘﻪ ﺑﻮد و دو ﺗﺎﻳﻰ داﺷﺘﻴﻢ ﻣﻰﺁﻣﺪﻳﻢ‪ .‬ﻳﮑﻰ از ﭘﺎﺳﺪارهﺎ‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺁﻗﺎى اردﻻن‪ ،‬ﺁﻗﺎى اردﺑﻴﻠﻰ ﺁﻣﺪﻩ‪ ،‬ﻧﻤﻰﺧﻮاهﻴﺪ ﺑﺎ او ﺻﺤﺒﺖ ﮐﻨﻴﺪ؟‬
‫اردﻻن ﻧﺸﻨﻴﺪﻩ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﭘﺎﺳﺪارﻩ ﻓﮑﺮ ﮐﺮد ﭼﻮن ﭘﻴﺮﻣﺮدﻩ ﮔﻮﺷﺶ ﺳﻨﮕﻴﻦ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬زد روى دوﺷﺶ و دوﺑﺎرﻩ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺁﻗﺎى اردﻻن‪ ،‬ﺁﻗﺎى اردﺑﻴﻠﻰ ﺁﻣﺪﻩ‪،‬‬
‫ﻧﻤﻰﺧﻮاهﻴﺪ ﺑﺎ او ﺻﺤﺒﺖ ﮐﻨﻴﺪ؟ اردﻻن هﻢ ﺑﻪ اﻳﻨﻮر و ﺁﻧﻮر ﻧﮕﺎﻩ ﮐﺮد و‬
‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﮐﺴﻰ را اﻳﻨﺠﺎ ﺑﺎ ﺑﻴﻞ ﻧﻤﻰﺑﻴﻨﻢ! ﭘﺎﺳﺪارﻩ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﻰ ﭼﻰ ﺑﺎ ﺑﻴﻞ؟‬
‫اردﻻن ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺁﻗﺎ‪ ،‬ﻣﻦ اﻳﻨﺠﺎ ﮐﺴﻰ را ﺑﺎ ﺑﻴﻞ ﻧﻤﻰﺑﻴﻨﻢ‪ .‬ﭘﺎﺳﺪارﻩ واﻗﻌًﺎ ﻓﮑﺮ ﮐﺮد‬
‫ﮐﻪ ﮔﻮﺷﺶ ﺳﻨﮕﻴﻦ اﺳﺖ ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ داد زد‪ :‬ﺁﻗﺎى اردﺑﻴﻠﻰ ﺁﻣﺪﻩ‪ .‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺁﻗﺎ‪ ،‬ﻣﻦ‬
‫ﮔﻮﺷﻢ ﮐﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﮐﺴﻰ را هﻢ ﺑﺎ ﺑﻴﻞ ﻧﻤﻰﺑﻴﻨﻢ‪ .‬و رﻓﺖ ﺗﻮى اﺗﺎق و ﻧﺮﻓﺖ‬
‫ﺁﻧﺠﺎ‪.‬‬

‫ﭘﺎﺳﺒﺎن ﺣﺴﻴﻦ ﺷﻌﺒﺎﻧﻰ‬

‫ﺣﺴﻴﻦ ﺷﻌﺒﺎﻧﻰ ﻳﮑﻰ از ﮐﺴﺎﻧﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺣﺎج داوود را هﻢ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻧﻤﻰﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫وﻗﺘﻰ ﻣﻼﻗﺎﺗﺶ ﻣﻰﺁﻣﺪﻧﺪ‪ ،‬ﮔﻮﺷﻰ ﺗﻠﻔﻦ را ﮐﻪ ﻣﻰﮔﺮﻓﺖ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﻨﺪ ﻣﻰﮔﻔﺖ‪:‬‬
‫ﺧﺪا رﺣﻤﺖ ﮐﻨﺪ ﺷﺎهﻨﺸﺎﻩ ﺁرﻳﺎﻣﻬﺮ را! ﺑﻪ ﻧﺎم ﻧﺎﻣﻰ ﺷﺎهﻨﺸﺎﻩ ﺁرﻳﺎﻣﻬﺮ‪ ،‬ﺁﻧﻰ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺎ ﻧﺎن داد‪ ،‬ﺟﺎن داد! ﺧﺎﻧﻮادﻩاش هﻢ ﺷﺎﻩدوﺳﺖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺪارهﺎ ﺁﻧﻮر زن‬
‫و ﺑﭽﻪاش را ﮐﺘﮏ ﻣﻰزدﻧﺪ‪ ،‬اﻳﻨﻮر ﺧﻮد ﺣﺴﻴﻦ را‪...‬‬

‫‪370‬‬
 ‫■ ﭼﮑﺎرﻩ ﺑﻮد؟‬

‫□ ﺁژان ﺑﻮد! ﭘﺎﺳﺒﺎن ﮐﻼﻧﺘﺮى ﭼﻬﺎردﻩ ﺑﻮد‪ .‬ﺧﻮدش ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻰﮐﺮد ﮐﻪ ﺣﺎﮐﻢ‬
‫ﺷﺮع ﺧﻴﻠﻰ دﻟﺶ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺖ او را ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﮐﺸﺘﺎر ﻣﺮدم در روز ‪ ٢٢‬ﺑﻬﻤﻦ‬
‫‪ ۵٧‬اﻋﺪام ﮐﻨﺪ وﻟﻰ ﺷﻌﺒﺎﻧﻰ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮد ﺛﺎﺑﺖ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ در ﺁن روز اﺳﺘﺮاﺣﺖ‬
‫داﺷﺘﻪ و روز ‪ ٢١‬ﺑﻬﻤﻦ ﺳﺮ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺣﺎﮐﻢ ﺷﺮع اﻧﺘﻘﺎم ﺧﻮد را از‬
‫ﻳﮏ ﭘﺎﺳﺒﺎن دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻧﺎم اﺣﻤﺪ اﻗﺒﺎﻟﻰ ﮔﺮﻓﺖ و او را ﺑﻪ اﺗﻬﺎم ﮐﺸﺘﺎر ﻣﺮدم در‬
‫‪ ٢٢‬ﺑﻬﻤﻦ اﻋﺪام ﮐﺮد‪ .‬ﺁﻧﻘﺪر ﺷﻌﺒﺎﻧﻰ ﺑﻴﭽﺎرﻩ را زدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﻓﮏ و‬
‫دﻧﺪاﻧﺶ ﺧﻮرد ﺷﺪﻩ ﺑﻮد‪ ،‬وﻟﻰ از رو ﻧﻤﻰرﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ هﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺑﻪ او ﻣﻼﻗﺎت‬
‫ﻧﻤﻰدادﻧﺪ‪ .‬ﻳﮏ ﺧﺎﻧﻪ ﻳﮏ اﺗﺎﻗﻪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻰ در ﮐﻮى ﻧﻬﻢ ﺁﺑﺎن داﺷﺖ ﮐﻪ از او‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و زن و ﺑﭽﻪاش رﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﭘﺸﺖ ﭘﺎرﮐﻴﻨﮓ ﺷﺮﮐﺖ واﺣﺪ ﭼﺎدر‬
‫زدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻓﺮد ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪى ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻰ ﺁﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪﻩ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﺳﺮاﻳﺪار ﺑﻪ ﻣﺤﻞ اﻧﺒﺎرش ﺑﺮد‪ .‬ﮔﺎهﻰ هﻢ ﻣﻰﺑﺮدﺷﺎن ﺑﻪ ﻣﻼﻗﺎت ﺣﺴﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺣﺴﻴﻦ ﺷﻌﺒﺎﻧﻰ اﻳﻨﻘﺪر اﻳﻦ ﮐﺎرهﺎ را اداﻣﻪ داد ﺗﺎ ﭘﺎﺳﺪارهﺎ ﻋﺎدت ﮐﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﺎﻣﻪ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻰﻧﻮﺷﺖ ﺑﺎﻻﻳﺶ ﻣﻰﻧﻮﺷﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﻧﺎم ﻧﺎﻣﻰ ﺷﺎهﻨﺸﺎﻩ ﺁرﻳﺎﻣﻬﺮ! ﺑﻌﺪ‬
‫ﻣﻰﻧﻮﺷﺖ‪ :‬ﺧﺪا ﺷﺎﻩ را ﺑﻴﺎﻣﺮزد‪ ،‬اﮔﺮ زﻧﺪﻩ ﺑﻮد ﻣﺎ اﻳﻦ وﺿﻊ را ﻧﻤﻰداﺷﺘﻴﻢ و‬
‫از اﻳﻦ ﺣﺮفهﺎ‪ .‬ﺑﻪ ﺟﺎى اﻳﻨﮑﻪ ﺑﺮاى ﺧﺎﻧﻮادﻩاش ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ از ﺷﺎﻩ‬
‫ﻣﻰﻧﻮﺷﺖ!‬

‫ﺷﺮط ﺁزادى ﺣﺴﻴﻦ از زﻧﺪان ﺧﻮاﻧﺪن دو رﮐﻌﺖ ﻧﻤﺎز ﺑﻮد‪ ،‬ﮐﻪ او هﻢ‬
‫ﻧﻤﻰﺧﻮاﻧﺪ‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬ﺧﺴﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻧﺰدﻳﮏ ﺷﺶ ﺳﺎل در زﻧﺪان ﺑﻮد‪ .‬ﻳﮏ‬
‫روز ﺣﺎج داوود رﺣﻤﺎﻧﻰ ﮐﻪ رﻳﻴﺲ زﻧﺪان ﺑﻮد ﺁﻣﺪ و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺴﻴﻦ‪،‬‬
‫ﻧﻤﻰﺧﻮاى ﺑﺮى؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﮐﺠﺎ ﺑﺮم‪ ،‬ﺣﺎﺟﻰ؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻗﺮﺑﻮن ﻣﻦ!‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬اونﻣﻮﻗﻊ ﮐﻪ ﻗﺮﺑﻮن ﺷﻤﺎ رﻓﺘﻢ ﮐﻤﺘﺮ از ﭼﻬﺎردﻩ ﺳﺎل داﺷﺘﻰ!‬

‫ﺁﺧﺮ ﺣﺎجداوود هﻢ ﺑﭽﻪ ﺷﻬﺒﺎز ﺑﻮد و ﺣﺴﻴﻦ را ﻣﻰﺷﻨﺎﺧﺖ‪ .‬ﺣﺎج داوود‬

‫‪371‬‬
 ‫ﮔﻔﺖ‪ :‬از رو ﻧﻤﻴﺮﯼ ﺣﺴﻴﻦ؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬هﺮ ﭼﻰ ﺷﻤﺎ از رو رﻓﺘﻴﺪ ﻣﺎ هﻢ ﻣﻴﺮﻳﻢ‪.‬‬

‫رﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﺑﺎﻻى ﺗﺨﺖ‪ .‬ﺣﺎج داوود ﮔﻔﺖ‪ :‬ﭼﺮا ﻣﻴﻤﻮن ﺷﺪى ﮐﻮﻧﺖ رو ﮐﺮدى‬
‫اﻳﻨﻮر؟‬

‫ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺴﻰ ﮐﻪ ﭘﺸﺘﺶ را ﻣﻰﮐﺮد ﻃﺮف در و روﻳﺶ را ﻣﻰﮐﺮد ﺑﻪ ﭘﻨﺠﺮﻩ‬

‫هﻤﻴﻦ ﺣﺴﻴﻦ ﺷﻌﺒﺎﻧﻰ ﺑﻮد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻣﻴﺮاﻧﺘﻈﺎم اﺻﻼ ﻧﻤﻰﺁﻣﺪ ﺑﺎ ﻣﺄﻣﻮران و‬
‫ﻣﺴﺌﻮﻻن ﺻﺤﺒﺖ ﺑﮑﻨﺪ‪ ،‬وﻟﻰ اﻳﻨﮑﻪ ﭘﺸﺖ ﺑﮑﻨﺪ و داد ﺑﺰﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﻧﻤﻰﮐﺮد‪.‬‬
‫ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ زﻳﺮ دﺳﺖ ﺣﺎج داوود رﺣﻤﺎﻧﻰ ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﻰداﻧﻨﺪ ﺣﺎج داوود ﻳﻌﻨﻰ‬
‫ﭼﻪ‪.‬‬

‫ﻳﮏ روز ﻳﮏ ﺑﻬﺎﻳﻰ ﺁﻣﺪ رد ﺷﻮد‪ ،‬ﺣﺎج داوود ﺻﺪاش ﮐﺮد و ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻴﺎ اﻳﻨﺠﺎ‬
‫ﺑﺒﻴﻨﻢ‪ ،‬دارى دﻳﻦ ﺑﻬﺎﻳﻴﺖ را ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻣﻰﮐﻨﻰ؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ‪ ،‬ﺣﺎجﺁﻗﺎ؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﻔﻪ ﺷﻮ! اﺳﻢ ﻣﻨﻮ از دهﻨﺖ در ﻧﻴﺎر!‬

‫ﻳﮏ ﻟﮕﺪ زد ﺗﻮى ﺷﮑﻢ ﺑﻬﺎﻳﻴﻪ‪ ،‬ﻣﺜﻞ ﮐﺎراﺗﻪﺑﺎزهﺎ‪ .‬ﺑﺪﺑﺨﺖ ﺑﻬﺎﻳﻴﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪ ﺗﻮ‬
‫هﻮا‪ ،‬ﺳﻪ ﭼﻬﺎر ﻣﺘﺮ ﺁﻧﻮرﺗﺮ اﻓﺘﺎد‪ ،‬ﺑﻌﺪ هﻢ ﭘﺎﺳﺪارهﺎ زدﻧﺪش و ﺑﺮدﻧﺪش و‬
‫ﻧﻤﻰداﻧﻢ ﭼﻪ ﺑﻼﻳﻰ ﺑﻪ ﺳﺮش ﺁﻣﺪ‪.‬‬

‫ﺣﺴﻴﻦ ﺷﻌﺒﺎﻧﻰ ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺴﻰ ﺑﻮد ﮐﻪ هﺮ ﭼﻪ دﻟﺶ ﻣﻰﺧﻮاﺳﺖ ﺑﻪ ﺣﺎج داوود‬

‫ﻣﻰﮔﻔﺖ‪ .‬ﻳﮏﺑﺎر ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺣﺴﻴﻦ‪ ،‬ﺣﺎجﺁﻗﺎ ﻻﺟﻮردى ﮔﻔﺘﻪ ﺣﺴﻴﻦ ﺑﺎﻳﺪ دو رﮐﻌﺖ‬
‫ﻧﻤﺎز ﺑﺨﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ﺁزاد ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺣﺎجﺁﻗﺎ ﻻﺟﻮردى ﺑﻴﺎﻳﺪ اﻳﻨﺠﺎ ﭘﻴﺸﻨﻤﺎز ﺷﻮد ﺗﺎ ﻣﻦ ﭘﺸﺖ ﺳﺮش ﻧﻤﺎز‬
‫ﺑﺨﻮاﻧﻢ‪.‬‬

‫روزى ﻻﺟﻮردى ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮد ﺑﺎزدﻳﺪ زﻧﺪانهﺎ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺣﺴﻴﻦ اﻳﻦ را ﮔﻔﺘﻪ‪.‬‬

‫‪372‬‬
‫ﻻﺟﻮردى ﺗﻮدﻣﺎﻏﻰ ﺣﺮف ﻣﻰزد‪ .‬ﮐﺴﺎﻧﻰ ﮐﻪ ﻻﺟﻮردى را دﻳﺪﻩاﻧﺪ ﻣﻰداﻧﻨﺪ‬
‫وﻗﺘﻰ ﺁدم ﻗﻴﺎﻓﻪاش را ﮐﻪ ﻣﻰدﻳﺪ ﭼﻪ ﺣﺎل ﭼﻨﺪشﺁورى ﭘﻴﺪا ﻣﻰﮐﺮد‪.‬‬
‫ﻻﺟﻮردى ﺁﻣﺪ و ﺑﻪ ﺣﺴﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺎﺷﻪ‪ ،‬ﻣﻦ ﻣﻰاﻳﺴﺘﻢ ﺗﻮ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻣﻦ ﻧﻤﺎز‬
‫ﺑﺨﻮن‪.‬‬

‫هﻤﻪ ﭘﺎﺳﺪارهﺎ ﺁﻣﺪﻧﺪ و ﻻﺟﻮردى اﻳﺴﺘﺎد و ﺣﺴﻴﻦ هﻢ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﻪ ﺷﺮﻃﻰ ﮐﻪ‬
‫ﺻﻒ اول ﻣﻦ ﺑﺎﻳﺴﺘﻢ و ﺑﻘﻴﻪ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﻣﻦ ﺑﺎﻳﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻻﺟﻮردى اﻳﺴﺘﺎد‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ هﻢ ﭘﺸﺖ ﺳﺮش‪ .‬ﻻﺟﻮردى ﻗﺎﻣﺖ ﺑﺴﺖ و اﷲ اﮐﺒﺮ‬

‫و اﷲ اﮐﺒﺮ ﻣﻰﮔﻔﺖ ﮐﻪ ﻳﮏ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺣﺴﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺧﺪاﻳﺎ‪ ،‬اﻋﻠﻴﺤﻀﺮت را‬
‫ﺑﻴﺎﻣﺮز! ﺑﻪ ﻧﺎم ﻧﺎﻣﻰ ﺷﺎهﻨﺸﺎﻩ ﺁرﻳﺎﻣﻬﺮ! اﻟﻬﻰ‪ ،‬ﺷﺎﻩ ﮐﺠﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﺑﺒﻴﻨﻰ اﻳﻨﻬﺎ ﭼﻪ‬
‫ﮐﺎر ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ؟‬

‫ﺁﻧﻘﺪر از اﻳﻦ ﺣﺮفهﺎ زد ﮐﻪ ﻻﺟﻮردى ﻧﻤﺎز را ﻧﻴﻤﻪﮐﺎرﻩ ﮔﺬاﺷﺖ و ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫اﻳﻨﻮ وﻟﺶ ﮐﻨﻴﺪ‪ ،‬ﺁدمﺑﺸﻮ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﻳﻌﻨﻰ ﺣﺴﻴﻦ ﺷﻌﺒﺎﻧﻰ از ﺁن ﺳﺎﻋﺘﻰ ﮐﻪ اﻳﺴﺘﺎد ﺑﻪ اﻧﺪازﻩ دو رﮐﻌﺖ از ﺷﺎﻩ‬

‫ﺣﺮف زد‪ :‬اﻟﻬﻰ ﻧﻮر ﺑﻪ ﻗﺒﺮت ﺑﺒﺎرﻩ! ﻣﻦ هﺮ ﺷﺐ ﺟﻤﻌﻪ ﺑﺮات ﻓﺎﺗﺤﻪ‬
‫ﻣﻰﺧﻮﻧﻢ! ﺑﻌﺪ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺗﻮ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻤﺎز ﻣﻰﺧﻮاﻧﺪى‪.‬‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﻣﻦ ﻧﻤﺎز ﺧﻮاﻧﺪم دﻳﮕﻪ‪ ،‬ﺧﺪاى ﻣﻦ ﺷﺎهﻨﺸﺎﻩ ﺁرﻳﺎﻣﻬﺮ اﺳﺖ!‬

‫ﺁن روز هﻤﻪ ﻣﻰﺧﻨﺪﻳﺪﻧﺪ و ﻣﻰﮔﻔﺘﻨﺪ ﺣﺘﻤًﺎ ﺣﺴﻴﻦ را ﻣﻰﮐﺸﻨﺪ و روز ﻣﺮﮔﺶ‬
‫رﺳﻴﺪﻩ‪.‬‬

‫ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻦ‪ ،‬ﺣﺘﻰ ﭼﭙﻰ هﺎ و هﻤﻪ ﺑﻨﺪ ﺑﻪ او اﺣﺘﺮام ﻣﻰﮔﺬاﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺎﺳﺖهﺎى ﻣﺤﺮّم‬

‫اﻓﺮاد دﻳﮕﺮى هﻢ در زﻧﺪان ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﮏ ﻣﺤﺮّﻣﻰ هﻢ ﺑﻮد ﮐﻪ ﻗﺒﻼ ﮔﻔﺘﻢ‬

‫‪373‬‬
 ‫ﮔﺮﻓﺘﻴﻤﺶ‪ .‬زدﻩ ﺑﻮد ﺗﻮ ﮔﻮش ﭘﺴﺮ اﻣﺎم ﺟﻤﻌﻪ ﺷﺎﻩﻋﺒﺪاﻟﻌﻈﻴﻢ‪ .‬دﻩ ﺳﺎل زﻧﺪان‬
‫ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ هﻤﺎن ﺳﻴﻠﻰ ﺑﻬﺶ دادﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ و زﻧﺪﮔﻴﺶ را هﻢ ﻣﺼﺎدرﻩ‬
‫ﮐﺮدﻩ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎورش ﻧﻤﻰﺷﺪ‪ .‬او هﻢ ﺁﻧﺠﺎ ﺑﻮد‪ .‬وﻗﺘﻰ ﻣﺮا دﻳﺪ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺗﻮ را هﻢ‬
‫اﻧﺪاﺧﺘﻨﺪ اﻳﻦﺗﻮ؟ ﮐﻮزﻩﮔﺮ اﻓﺘﺎد ﺗﻮ ﮐﻮزﻩ!‬

‫ﻳﮏ روز ﻣﺎﺳﺖ ﺁوردﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﻣﻰﺧﺮﻳﺪﻳﻢ‪ .‬ﻣﺤﺮّم ﻣﺎﺳﺖ را ﮐﻪ دﻳﺪ ﮔﻔﺖ‪:‬‬

‫ﻣﺎﺳﺖ ﺧﻮﺑﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺨﺮﻳﻢ‪.‬‬

‫هﺮ ﮐﺴﻰ ﻳﮑﻰ دو ﺗﺎ ﺳﻄﻞ ﻣﺎﺳﺖ ﺧﺮﻳﺪ‪ .‬دوﺷﻨﺒﻪ روز ﻣﻼﻗﺎت ﺑﻮد‪ .‬دﻳﺪم‬
‫ﻣﺤﺮّم دارد ﻓﺤﺶ ﻣﻰدهﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬ﭼﻰ ﺷﺪﻩ؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺁن ﻣﺎﺳﺖهﺎﻳﻰ ﮐﻪ ﺧﻮردى ﻣﺎل دﮐﺎن ﻣﻦ ﺑﻮد‪ ،‬دﮐﺎن ﻣﺮا ﻣﺼﺎدرﻩ‬
‫ﮐﺮدﻧﺪ و ﺑﺎﻻ ﮐﺸﻴﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻳﮏ ﺳﻴﻠﻰ زﻧﺪﮔﻰ ﻣﺮا ﻣﺼﺎدرﻩ ﮐﺮدﻧﺪ و دﻩ‬
‫ﺳﺎل ﺣﺒﺲ دادﻧﺪ‪ .‬در زﻧﺪان ﺑﻌﻀﻰوﻗﺖهﺎ ﺳﺒﺰى و ﻣﻴﻮﻩ هﻢ ﻣﻰﻓﺮوﺧﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮐﺎر در زﻧﺪان‬

‫ﺑﻌﺪًا ﮐﻪ ﻣﻦ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺁﺷﭙﺰﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮاى ﮐﺎر رﻓﺘﻢ‪ ،‬ﺑﻴﺮون از ﻣﺤﻮﻃﻪ ﮐﻪ‬

‫زﺑﺎﻟﻪهﺎ را ﻣﻰﺁوردﻧﺪ ﻣﻰرﻳﺨﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻮارهﺎى ﺑﻬﺪاﺷﺘﻰ و ﭘﻨﺒﻪهﺎى ﻋﺎدت‬
‫ﻣﺎهﺎﻧﻪ دﺧﺘﺮان در زﺑﺎﻟﻪهﺎ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻦ در ﻗﺴﻤﺖ ﻗﺼﺎﺑﻰ ﮐﺎر ﻣﻰﮐﺮدم‪ ،‬وﻗﺘﻰ‬
‫ﻣﻰرﻓﺘﻴﻢ در ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺑﻴﺮون از زﻧﺪان راﻩ ﺑﺮوﻳﻢ‪ ،‬ﻣﻰدﻳﺪﻳﻢ ﮐﻪ ﭼﻨﺪ ﺗﺎ از‬
‫ﭘﺎﺳﺪارهﺎ ﻣﻰﺁﻣﺪﻧﺪ و اﻳﻦ ﭘﻨﺒﻪهﺎى ﺧﻮﻧﻰ را ﻧﮕﺎﻩ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪...‬‬

‫■ ﭼﺮا؟‬

‫□ ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪ .‬ﻧﮕﺎﻩ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ و ﭼﻴﺰى ﻣﻰﻧﻮﺷﺘﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﭘﻼﺳﺘﻴﮏهﺎى زﺑﺎﻟﻪ‬

‫رﻧﮕﻰ ﺑﻮد و ﻇﺎهﺮًا هﺮ رﻧﮓ ﻣﺎل ﻳﮏ اﺗﺎق ﺑﻮد‪ .‬ﻳﻌﻨﻰ اول ﻣﻰﺁﻣﺪﻧﺪ‬
‫ﻣﻰرﻳﺨﺘﻨﺪ ﺑﻌﺪ اﻳﻦ ﭘﺎﺳﺪارهﺎ ﻣﻰﺁﻣﺪﻧﺪ ﻧﮕﺎﻩ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ ﺑﻌﺪ زﻧﺪاﻧﻴﺎﻧﻰ ﮐﻪ‬
‫ﻣﺄﻣﻮر ﺟﻤﻊ ﮐﺮدن زﺑﺎﻟﻪهﺎ ﺑﻮدﻧﺪ هﻤﻪ را ﺟﻤﻊ ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ و ﻣﻰرﻳﺨﺘﻨﺪ در‬
‫ﺳﻄﻞهﺎى زﺑﺎﻟﻪ و ﻣﻰﺑﺮدﻧﺪ ﺑﻴﺮون‪ .‬ﻣﻦ دﻳﺪم ﮐﻪ اﻳﻦ ﮐﺎر را ﻣﻰﮐﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺣﺎﻻ‬

‫‪374‬‬
 ‫ﭼﺮا و ﺑﺮاى ﭼﻪ ﻗﻀﻴﻪاى‪ ،‬ﻧﻤﻰداﻧﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﭽﻪهﺎ هﻢ ﺁﻧﺠﺎ زﻧﺪاﻧﻰ ﺑﻮدﻧﺪ‪...‬‬

‫■ ﺑﺎ ﻣﺎدراﻧﺸﺎن‪...‬‬

‫□ ﺑﻠﻪ‪ .‬ﺑﭽﻪهﺎى ﺷﻴﺮﺧﻮارﻩ‪ ،‬ﺳﻪ ﭼﻬﺎر ﺳﺎﻟﻪ در ﻗﺴﻤﺖ زﻧﺎن‪ .‬ﻳﮏ ﻣﺪﺗﻰ ﻣﺮا‬
‫ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ ﺑﻨﺪ زﻧﺎن ﺑﺮاى ﺑﻨﺎﻳﻰ‪ ،‬ﺁﻧﺠﺎ ﺻﺪاى ﺑﭽﻪهﺎ را ﻣﻰﺷﻨﻴﺪﻳﻢ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪:‬‬
‫ﭼﻪ ﮐﺴﻰ ﺑﻨﺎﻳﻰ ﺑﻠﺪ اﺳﺖ؟ ﻳﮏ ﮐﺴﻰ ﺑﻮد ﻣﺎل ﺳﺎواﮎ ﺑﻪ اﺳﻢ ﺁﻗﺎى روﺣﺎﻧﻰ‬
‫ﮐﻪ در ﻣﺤﻮﻃﻪ ﮐﺎر ﻣﻰﮐﺮد‪ .‬دﻧﺒﺎل ﮐﺎرﮔﺮ ﻣﻰﮔﺸﺖ‪...‬‬

‫■ ﭼﻪ ﮐﺎر ﻣﻰﮐﺮد؟‬

‫□ ﺑﻨﺎﻳﻰ ﻣﻰﮐﺮد‪ ،‬ﺧﻴﻠﻰ هﻢ ﺧﻮب و ﺗﻤﻴﺰ ﺑﻨﺪﮐﺸﻰ و ﺑﻨﺎﻳﻰ ﻣﻰﮐﺮد اﻧﮕﺎر ﮐﻪ‬
‫ﭼﻬﻞ ﺳﺎل اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻨﺎﺳﺖ‪ .‬ﺁﻣﺪ و ﻣﺮا اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮد‪ .‬رﻓﺘﻢ ﺑﻴﺮون و ﺑﺎ او ﮐﺎر‬
‫ﻣﻰﮐﺮدم‪ .‬ﺁﻧﺠﺎ ﻳﮏ ﻣﺮﻏﺪارى هﻢ ﺑﻮد ﮐﻪ ﭘﺮورش ﻣﻰدادﻧﺪ و ﻣﻰﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ‬
‫ﺟﺒﻬﻪ‪ .‬ﻣﻰﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻳﮏ دﻳﻮار در ﻣﺮﻏﺪارى ﺑﮑﺸﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻴﻦ ﺟﻮﺟﻪهﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﺮﻳﺰﻧﺪ روى هﻤﺪﻳﮕﺮ و ﺗﻠﻔﺎت ﺑﺪهﺪ‪ .‬ﭘﺮﺳﻴﺪﻧﺪ‪ :‬ﭼﻪﻗﺪر ﻣﺼﺎﻟﺢ‬
‫ﻣﻰﺧﻮاهﻰ؟‬

‫ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﭘﻨﺠﺎﻩ ﮐﻴﺴﻪ ﺳﻴﻤﺎن و ﻳﮏ ﮐﺎﻣﻴﻮن ﻣﺎﺳﻪ‪.‬‬

‫ﺁوردﻧﺪ و ﻣﺎ هﻢ هﻔﺖ هﺸﺖ ﺗﺎ ﮐﺎرﮔﺮ ﺁوردﻳﻢ و ﺷﺮوع ﮐﺮدﻳﻢ‪ .‬از اﻣﻴﺮاﻧﺘﻈﺎم‬

‫ﮐﻪ ﻣﻬﻨﺪس راﻩ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﺳﺖ ﭘﺮﺳﻴﺪم‪ :‬ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻘﺪار اﻳﻨﻬﺎ را ﻣﺨﻠﻮط ﮐﻨﻢ؟‬

‫ﮔﻔﺖ‪ :‬هﺮ ﭼﻬﺎرﺗﺎ ﺑﻴﻞ ﻣﺎﺳﻪ‪ ،‬ﻳﮏ ﺑﻴﻞ ﺳﻴﻤﺎن‪.‬‬

‫ﻣﺎ هﻢ ﺁﻣﺪﻳﻢ ﻳﮏ ﮐﻮﻩ ﻣﺎﺳﻪ و ﺳﻴﻤﺎن را ﻗﺎﻃﻰ ﮐﺮدﻳﻢ و ﺷﺮوع ﮐﺮدﻳﻢ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ‪ .‬ﻏﺮوب ﺷﺪ و ﺑﻘﻴﻪ ﻣﺨﻠﻮط را ﮔﺬاﺷﺘﻴﻢ و رﻓﺘﻴﻢ ﺗﻮى ﺑﻨﺪ‪ .‬ﺻﺒﺢ ﮐﻪ‬
‫رﻓﺘﻴﻢ ﺳﺮ ﮐﺎر دﻳﺪﻳﻢ ﮐﻮهﻰ ﮐﻪ درﺳﺖ ﮐﺮدﻳﻢ ﺷﺪﻩ ﺳﻨﮓ! ﺑﻴﺴﺖ ﮐﻴﺴﻪ ﺳﻴﻤﺎن‬
‫و ﻳﮏ ﮐﺎﻣﻴﻮن ﻣﺎﺳﻪ‪ ،‬ﺷﺪﻩ ﺑﻮد ﻳﮏ ﮐﻮﻩ ﺳﻨﮓ و اﻓﺘﺎدﻩ ﺑﻮد ﺁن وﺳﻂ! ﮔﻔﺘﻢ‬
‫ﺣﺎﻻ ﭼﻪ ﮐﺎر ﮐﻨﻢ؟ اﮔﺮ ﺑﻔﻬﻤﻨﺪ ﺟﻨﺎزﻩام را ﭘﻬﻦ ﻣﻰﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮا ﻣﻰﺧﻮرﻧﺪ!‪.‬‬
‫زود رﻓﺘﻢ ﺑﻪ ﺣﺎج داوود ﮔﻔﺘﻢ‪ :‬ﺣﺎجﺁﻗﺎ‪ ،‬دوﺗﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﻣﺎﺳﻪ ﻣﻰﺧﻮاهﻴﻢ و‬
‫ﺑﻴﺴﺖ ﮐﻴﺴﻪ ﺳﻴﻤﺎن‪.‬‬

‫‪375‬‬