Tema 2: KERKESA ( Lidhjet e kerkeses me mimin)

Bazat e teoris s krkess. Krkesa e konsumatorit dhe e tregut. Aspektet statike dhe dinamike t krkess. Ndryshimet n krkes. Krkesa spekulative. Gjatsia e afatit n teorin e krkess. Koncepti I nj prapambetje t shprndar. Krkesa rrjedhse.

Objektivi kryesor I ksaj teme sht paraqitja e elementve t teoris s krkess t lidhura kto parime me krkesn pr produkte bujqsore. N kt kuadr kuptimi I teoris s krkess sht themelor, jo vetm sepse ajo ndihmon t shpjegohet sjellja e mimit t produkteve bujqsore, por gjithashtu sepse ajo parashikon skeletin dhe kornizn pr studimet empirike t krkess. 2.1. Bazat e teoris s krkess. Njsia baz e teoris s krkess sht konsumatori. do konsumator sht I ballafaquar me probleme t ndryshme zgjidhjeje. Ai ka nj numr t madh dshirash q fillojn nga nevojat baz, karakteristikat individuale, rrethanat si dhe ambjentin e tij shoqror dhe fizik. Kshtu problemi shtrohet pr t zgjidhur mallrat dhe shrbimet e veanta q knaqin m mir dshirat e tij brenda kufijve t imponuar nga t ardhurat. Ekonomistt kan prcaktuar si m t mirn n kufijt e prpjekjes s konsumatorit maksimumin e dobis dhe t leverdis. Maksimumi I dobis n teorin e krkess mund t shpallet edhe matematikisht. Kjo nnkupton maksimizimin e nj funksioni t dobis n vartsi t nj detyrimi t ardhurash. Zbatimi n praktik I ksaj teorie paraqet vshtrsi dhe pr kt arsye sht prdorur kryesisht si nj projekt-plan nga ana konceptuale. N baz t ksaj teorie ne mund t konkludojm q nj konsumator ka tendenc t perferoj m shum ose m m pak nga nj mall, por ai do t realizoj m shum blerje vetm n nj mim m t ult. Bazuar n kt kusht arrijm n konkluzionin tjetr se ekziston nj lidhje e zhdrejt mes sasis s krkuar dhe mimit.

2.2. Krkesa e konsumatorit dhe e tregut. Krkesa e konsumatorit sht prcaktuar si sasira t ndryshme t nj malli t vecant t ciln nj konsumator ka dshir dhe mundsi ta blej, ndrkoh q mimi I ktij malli ndryshon, duke mbajtur konstant t gjith faktort e tjer q ndikojn mbi krkesn. Varsia dhe lidhja e krkess konsumatore mund t prshkruhet n praktik n dy mnyra:

si nj tabel e mimeve dhe sasis (list krkese), si nj grafik ose funksion algjebrik I mimit dhe sasis (nj kurb krkese).

Varsia e krkess prcakton lidhjen e thjesht mes mimit dhe sasis s bler pr njsin e kohs, ndrkoh q mbajm t pandryshuar t gjith faktort e tjer. mimi dhe sasia ndryshojn n mnyr t anasjellt, t zhdrejt, prandaj kurba e krkess ka prirje pr pjerrsi negative. sht kjo arsyeja q lidhja e zhdrejt sht quajtur ndonjher edhe ligji I krkess dhe ai mund t shpjegohet me kushtet e efekteve t zvendsimit dhe t ardhurs ndaj nj ndryshimi mimi. Efekti I zvendsimit, lind sepse konsumatort zhvendosin blerjet e tyre n drejtim t produkteve relativisht m t lira, kur mimet ndryshojn. P.sh n qoftse mimi I mishit t puls bie n krahasim me mishin e viit , konsumatort tentojn t zvendsojn mishin e viit me mish pule. Kjo sht nj orvajtje e konsumatorit pr maksimizimin e dobis materiale t knaqsis, brenda kufirit t t ardhurave q disponon, ndrkoh q mimet relative ndryshojn. Efekti I t ardhurs, lind sepse nj ndryshim n mimin e nj produkti, duke mbajtur t gjitha mimet e produkteve tjera konstante, ndryshon t ardhurat e konsumatorit. Nj rnie n mim, rrit fuqin blerse t konsumatorit pr nj sasi t dhn t ardhurash. Ndrsa nj rritje n mim ka efekte t kundrta. P.sh me 600 lek/kg mish vii, 10 kg kushtojn 6000lek. N rrethanat e nj rnie mimi prej 10%, konsumatori do t blej t njjtn sasi me 5400 lek, dhe 600 lek t kursyera do ti shpenzonte n drejtim tjetr. Me nj sasi t caktuar t ardhurash ndryshimet n mim kan t njjtat efekte sikurse edhe ndryshimet n t ardhurat reale. Efekti I zvendsimit ndaj nj ndryshimi mimi pr nj mall t veant sht gjithmon negativ. Me nj rritje n mim efekti I zvendsimit sht t paksoj sasin e marr. E kundrta, sht e vrtet pr nj rnie n mim. Efekti I t ardhurs ndaj nj ndryshimi mimi sht zakonisht negativ. Nj rritje n mim pakson t ardhurat reale. Duke ju referuar varsis s lidhjes s drejt midis sasis dhe t ardhurave t fituara, n kt rast sasia dhe mimi do t lvizin n drejtime t kundra. N mnyr analoge arsyetimi mund t bhet pr nj rnie mimi. Ka disa mallra pr t cilat ekziston nj lidhje dhe varsi e anasjellt mes t ardhurs dhe sasis. N kt rast nj rnie n t ardhurat reale, q vjen si rezultat I nj rritje n mim do t shoqrohet me nj rritje t sasis s bler. Ky sht rasti I rrall I paradoksit t Giffensit dhe quhet ndryshe lidhja pozitive e krkess n zbritje. Sidoqoft, normalisht, efekti ndaj nj ndryshimi mimi,sht t ndryshoj sasin e krkuar n drejtim t kundrt.

Krkesa e tregut, sht nj prgjithsim I krkess s konsumatore. Ajo sht prcaktuar si sasit e mundshme t nj malli ku t gjith konsumatort n nj treg, kan dshir dhe mundsi t blejn, kur mimi ndryshon dhe kur t gjith faktort e tjer jan mbajtur konstant. Nj ndryshim n mim ka si prfundim ndryshimet n numrin e konsumatorve blers si dhe ndryshimin n sasin e bler pr do person. 2.3. Aspektet Statike dhe Dinamike t Krkess. Koncepti statik I krkess I referohet lvizjeve gjat nj kurbe krkese (kjo sht quajtur ndryshim n sasin e krkuar). Ai sht statik n kuptimin q ne marrim sasin q I prgjigjet mimit t produktit n fjal, duke I konsideruar t gjith faktort e tjer konstant(si jan t ardhurat dhe mimet e produkteve konkuruese). Kshtu prcaktimi I prpikt I kurbs s krkess n teorin ekonomike prshkruan alternativat mim-sasi n nj moment t njjt n koh. Kjo nnkupton q konsumatort kan njuhuri t sakta rreth ndryshimeve t mimit dhe veprojn menjher dhe n mnyr t arsyeshme me kto njuhuri. Ky prcaktim nuk lejon pritje t konsumatorit rreth ndryshimeve t ardhshme n mim pr t ndikuar n blerjet. Ky prcaktim sht pjesrisht artificial, por konsiderohet I dobishm sepse ai veon dhe liron lidhjen logjike mes sasis dhe mimit. Nga ana tjetr teoria e krkess prcakton nj metod logjike, t arsyeshme t klasifikimit dhe kuptimit t forcave t tjera ve mimit q influencojnn krkes. Nga kjo kuptojm se supozimi I br sht metodologjik. Termi dinamik sht prdorur n dy mnyra n teorin e krkess: spari, ai mund t referohet ndryshimeve n krkes t cilat zakonisht jan shoqruar me ndryshime n t ardhura, popullsi, ose ndryshime t tjera q influencojn n krkes dhe q ndodhin me kalimin e kohs. sdyti, ai mund ti referohet vonesave n prshtatje dhe rregullime. Prshtatjet e sasis nuk kryhen menjher pr shkak t njuhurive jo t sakta, kohs s krkuar pr t kryer ndryshimet e kshtu me rradh. 2.4. Ndryshimet n Krkes. Esht e rndsishme t dallojm nj ndryshim n sasin e krkuar me nj ndryshim n krkes( p.sh mes lvizjeve gjat nj kurbe krkese dhe dryshimeve n nivelin e prgjithshm t kurbs). Faktort kryesor q ndikojn n nivelin e krkess mund ti grupojm n 4 grupe: 1. Madhsia e popullsis dhe shprndarja e saj sipas grup moshave dhe zonave gjeografike ( ndryshimet n numrin e blersve). 2. E ardhura e konsumatorit dhe shprndarja e saj ( fuqia blerse). 3. mimet dhe disponimi I mallrave dhe shrbimeve t tjera q jan t mira t zevendsueshme. 4. Ndryshimet e prceptuara t nivelit t ardhshm t mimeve. 5. Ndryshimet n zakonet dhe traditat e konsumatorit.

6. Shijet dhe perferencat e konsumatorit. Kta faktor jan quajtur vendimtar n krkes dhe jan supozuar konstant pr nj nivel t dhn t funksionit t krkess. sht e rndsishme t theksohet se ndryshimet n krkes pr produkte bujqsore jan nj aspekt I rndsishm I ndryshimit t mimit pr kto produkte. Para se t trajtojm efektet specifike t faktorve prcaktues n krkes sht e nevojshme t bhet dallimi midis zhvendosjeve t thjeshta ose paralele n kurbn e krkess dhe ndryshimeve strukturale n krkes. Ndryshimin e ktyre koncepteve po e ilustrojm nprmjet nj ekuacioni t thjesht krkese n t cilin sasia (Q) sht nj funksion linear I drejt I mimit (P) dhe t ardhurs s konsumatorit(Y). Q = - P + Y. ku, ( , ) jan parametraq trgojn se si jan lidhur variablat midis tyre. Nj grafik ose (kurb krkese) I (Q) dhe (P) mund t jet ndrtuar pr nj nivel fix t caktuar t (Y). N.q.s niveli I (Y) ndryshon ather funksioni I P-Q zhvendoset n nj nivel t ri. Kjo ilustron nj zhvendosje paralele n kurbn e krkess. sht gjithashtu e mundshme q edhe parametrat (kofientt) q lidhin kto variabla t ndryshojn. Nj ndryshim n nj nga kto parametra sht nj ndryshim struktural dhe ka si prfundim nj ndryshim n formn algjebrike t ekuacionit. Nj kurb krkese supozon nj drejtim t dhn t shijeve dhe preferencave t konsumatorit. Prsa koh shijet dhe perferencat mbeten t pa ndryshueshme, lidhjet midis mimit, sasis dhe t ardhurave nuk ndryshojn. Pr nj kurb krkese t konsumatorit, burim kryesor I ndryshimit struktural jan ndryshimet n shijet dhe perferencat e konsumatorit. N kt kontekst sht e qart se kurbat e krkess s konsumatorit jan teorikisht rrjedhoj e funksionit t dobis s tij. N.q.s funksioni I dobis ndryshon , edhe kurbat e krkess do t ndryshojn. N rrethanat e nj krkese tregu, burime t tjera t ndryshimeve strukturale jan: Ndryshimet n shprndarjen e faktorve vendimtar n krkes (p.sh. t ardhurat), Hyrja e nj malli t ri ose grup mallrash. Nj zhvendosje ose ndryshim t thjesht n krkes pr mish vii po e paraqesim grafikisht. P

D2 D1

Q Nj rritje n krkes do t thot se kurba e krkess ka lvizur djathtas. N kt rast konsumatort kan dshir t blejn m shum nga malli me t njjtin mim ose ato dshirojn t blejn t njjtn sasi me nj mim m t lart. Nj ulje n krkes ka efekt t kundrt. Rritja n krkes si pr ushqimet n trsi ashtu dhe pr produkte t veanta jan t lidhura ngusht me ritmin e rritje s popullsis. Gjithashtu shprndarja sipas grup moshave ndikon n krkesn e prgjithshme si dhe n krkesn pr produkte t ndryshme. Kjo e lidhur me faktin se disa grupe moshash konsumojn n mnyr t diferencuar produkte t ndryshme. P.sh. moshat 13-19 vje konsumojn m shum kalori se grup moshat e tjera. Ndryshimet n shprndarjet sipas zonave t popullsis, gjithashtu mund t influencoj n krkesn pr lloje t ndryshme ushqimesh. Kshtu familjet fshatare kan tendenc t konsumojn m shum qumsht se familjet qytetare. Zhvendosjet n krkes pr mallra t tilla si oriz, mish derri etj.,mund t ndodhin edhe si rezultat I prbrjes racore dhe besimeve fetare t popullsis. Pr shumicn e produkteve bujqsore e ardhura dhe krkesa jan t lidhura dhe t varura pozitivisht, q do t thot se nj rritje n t ardhura e zhvendos krkesn djathtas. Pr disa mallra t tjera edhe e kundrta sht e vrtet. Kto jan quajtur mallra inferiore, jo pr shkak t pamjaftueshmrive ushqyese, por thjesht se konsumatort blejn m pak nga kta mallra, ndrsa t ardhurat rriten. P.sh konsumi I buks, fasuleve, lakrave e disa llojeve t tjera perimesh ulet ndrsa t ardhurat rriten. Kshtu,n parim lidhja midis t ardhurs dhe krkess mund t luhatet nga pozitive nprmjet 0 n negative. Ndryshimet n krkes gjithashtu mund t ndodhin si rezultat I rishprndarjes s t ardhurave ndrmjet shtresave t ndryshme t popullsis. P.sh sht e mundur t rritet krkesa pr mish dhe bylmet nga transferimi t ardhurave pa e ndryshuar nivelin e prgjithshm dhe mesatar t t ardhurave. Nga ana tjetr si rezultat I rishprndarjes s t ardhurave mund t paksohet krkesa pr produkte bujqsore t cilsive t larta si ver, fruta etj. N prgjithsi sasia e nj malli (jo produkte inferiore) t bler rritet me rritjen e t ardhurs, por me nj ritm n rnie. Shpenzimet e prgjithshme rriten, sepse konsumatort zhvendosjen n blerjen e produkteve me cilsira m t larta dhe me vlera ushqyese. Lidhja midis t ardhurs s prgjithshme dhe sasis s shpenzuar pr nj produkt ose grup produktesh shpesh I referohet kurbs s Engelit. Engeli ishte I pari q studjoj raportin midis t ardhurave t harxhuara pr ushqime baz, ndrsa kto t ardhura rriten. Ligji I Engelit n mnyr thelbsore konstaton se : ndrsa t ardhurat rriten, % e t ardhurs s harxhuar pr ushqime ulet. Kjo supozon se faktort e tjer jan konsideruar konstant. Ndryshimet n shijet dhe perferencat e konsumatorit jan faktor kryesor q ndikojn n zhvendosjen e krkess pr produkte bujqsore, megjithse efektet dhe ndikimet e tyre sht vshtir pr ti veuar sepse si dihet ato shoqrohen si me ndryshime n t ardhura ashtu dhe me ndryshime t tjera .

Krkesa pr vez n Shqipri nuk sht e qart a sht rritur si rezultat I shijeve dhe preferencave, I t ardhurave apo I t dyjave s bashku, tendencat afatgjat t konsumit pr frym jan prdorur shpesh si nj stimulues I ndryshimeve n shijet dhe preferencat, megjithat nj tendenc e till nuk sht domosdoshmrisht nj udhheqs drejt zhvendosjeve n krkes. Kjo pr faktin se nj tendenc n rnie n konsumin pr frym mund t ndodh thjesht edhe nga ndryshimet n prodhim pr frym. P.sh n.q.s kultivuesit e perimeve dhe frutave prodhojn m pak n nj vit t keq bujqsor, si rezultat edhe konsumi pr frym do t bjer pa vn re se far ndodh me krkesn. Krkesa pr do produkt sht nj funksion jo vetm I vet mimit t tij, por edhe I mimeve t mallrave dhe shrbimeve t tjera. T gjitha mimet e mallrave jan t lidhura me nj sistem varsie reciproke midis tyre. Nj ndryshim n mimin e njrit nga produktet, shkakton zhvendosje n krkes pr produktet e tjera. Drejtimi I ndryshimit n krkes varet nga drejtimi I ndryshimit t mimit t produkteve m t afrt t lidhur me t. Pr zvendsuesit ndryshimi n mimin e zvendsimit dhe ndryshimet n krkes jan zakonisht t lidhura pozitivisht.. P.sh n.q.s mimi I mishit t viit rritet krahasimisht me mishin e derrit, ather krkesa pr mish derri do t rritet. Pr plotsuesit, ndryshimi n mimin e mallit m t afrt t lidhur me t dhe ndryshimet n krkes jan zakonisht t lidhura n mnyr inverse t zhdrejt. Nj zhvendoss I rndsishm I krkess pr disa produkte bujqsore sht zhvillimi dhe hyrja e produkteve t reja. P.sh detergentt e ndryshme kan zvendsuar sapunin q prodhohet nga dhjami ose krkesa pr prodhim portokallesh sht rritur nga zhvillimi I industris prpunuese t koncentratove t ndryshme t lngut t portokallit. Krkesa Spekulative Krkesa spekulative prfaqson at tip t krkess q lidhet me prdorimin e mimeve t parashikuara n krahasim me mimet n vazhdim. N rrethanat kur nj pjes e madhe e prodhimit bujqsor, prodhohet n mnyr sezonale dhe konsumohet gjat gjith vitit, koncepti I krkess spekulative sht I nj rndsie t veant pr ekonomistt e sistemit t bujqsis. Mbajtsit e inventareve parashikojn t dalin n treg n momente t favorshme mimi pr produktet e tyre. Nj funksion krkese ka n vetvete si krkesn pr prdorim t vazhdueshm ashtu dhe krkesn pr qllime soditse (spekulative). Krkesa spekulative I sht bashkuar funksioni t krkess si faktor shtes, duke kontribuar n zhvendosjen e krkess dhe mbi kt baz edhe n ndryshimin e mimeve. P,sh parashikimi I nj prodhimi t vogl n vitin q vjen do t rriste krkesn spekulative pr inventarizuesit e vazhdueshm. Krkesa soditse ndodh n rrethanat e pritjes s luftrave, ose ngjarje t jashtzakonshme q priten t ndodhin n jetn ekonomike t nj vendi. Nj gj e till realizohet nga persona spekulant t cilt shkojn deri atje sa trheqin prodhime me shumic nga tregu, pr t dal n treg n momente t favorshme pr ta me nj mim shum m t lart. Fenomene t tilla jan vrejtur n Shqipri n prag t liberalizimit t mallrave t shports dhe n rrethanat e gjendjes s jashtzakonshme t marsit 97.

Soditja ose (spekulimi) sht konsideruar si nj element kryesor q on n lkundjen e mimeve pr produkte bujqsore. N.q.s ndodh nj rritje n krkesn spekulative, ajo do ti shtohet krkess s vazhdueshme, dhe pr nj ofert t dhn mimet do t rriten. N rast se parashikimet nuk realizohen ather lkundje mimi nuk do t kishim dhe si rezultat mund t kemi dhe rnie t mimit. Kjo pr faktin se tregu ballafaqohet me nj ofert m t madhe se krkesa pr kto produkte. Sidoqoft, soditja q parashikon sakt ngjarjet e ardhshme pakson lkundjet e mimit. Ka dy momente q ndikojn n ndryshimin e mimit: blerja e produkteve dhe magazinimin depo n kohn e korrjes s prodhimit ( kjo rrit mimin mbi nivelet normale ). shitja e produkteve gjat gjith vitit pa marr parasysh sezonin e prodhimit ( kjo ul mimet nn nivelet normale ). N prfundim mund t themi se nj funksion krkese mund t zhvendoset me ndryshimet n krkesn soditse. Soditja q parashikon gabim ngjarjet e ardhshme mund t rris ndryshueshmrin e mimit, por soditja q parashikon sakt ngjarjet e ardhshme zvoglon ndryshueshmrin e mimit. 2.6. Gjatsia e Afatit n Teorin e Krkess. Teoria statike e thjesht supozon dhe pranon prshtatje dhe rregullime t menjhershme t mimit. Por n rrethanat konkrete ka nj sr arsyesh prse nuk ndodhin prshtatje dhe rregullime t menjhershme t mimit. Pengesa pr rregullime t shpejta n sasin e krkuar n prgjigje t ndryshimit t mimit, prfshin faktor t till si: njohuri t pasakta pasiguria, dyshimi I konsumatorit pengesat teknologjike dhe institucionale zakonet e konsumatorit etj. Konsumatori nuk mund t pritet t kunderveproj ndaj ndryshimeve t mimit pr t cilat ai nuk sht n dijeni. Kshtu mungesa e njohurive mund t pengoj rregullimet e shpejta. Pasiguria ose ndryshimet e paparashikuara n mimet gjithashtu mund t veproj n sjedhjen e konsumatorit. N.q.s konsumatori sht I pasigurt rreth ndryshimeve t ardhshme t mimeve blerjet mund t shtyhen apo nxitohen. N rethana t tjera kur mimi I nj artikulli bie, konsumatori mund ti shtyj akoma blerjet, duke parashikuar nj rnje t mtejshme mimi. Ai mund t veproj n ann e kundrt n.q.s mimi rritet. Pengesat teknologjike. Nga ky knd vshtrimi konsumatort tentojn t prdorin mallrat e shndosha para zvndsimit t tyre. Nj lloj I dyt I pengesave teknike sht mungesa e mallrave plotsues t nevojshm pr t prfituar nj ndryshim relativ t mimit. P.sh nj fermer smund t ndryshoj menjher lndn djegse q prdor n sektorin e tij, n prgjigje t nj ndryshimi mimi. N afatin e shkurtr, t ardhurat e konsumatorve jan t rrezikuara n nj shkall t madhe. Kjo pr faktin se e ardhura neto e veuar e konsumatorit ( pasi t zbriten t gjitha

shpenzimet ), mund t jet e vogl dhe nuk mund t prfitoj nga ndryshimi I mimit. P.sh nj konsumator mund t vrej nj rnie mimi n nj lloj produkti, por ai nuk mund t veproj n kt moment n.q.s nuk ka t ardhura t mjaftueshme. Me kalimin e kohs e ardhura e veuar mund t rritet dhe blerja mund t realizohet. Zakonet e konsumatorit, jan nj moment I rndsishm n proesin e blerjes. Konsumatori zakonisht blen nj far sasie t nj malli dhe si pasoj ai nuk I prgjigjet menjher nj ndryshimi mimi. P.sh konsumi n shtpi sht nn ndikimin e formimit t nj zakonit, por ky zakon vjetrohet dhe zbehet shum shpejt. Afati I gjat dallon nga afati I I shkurtr n teorin e krkess, afati I gjat zakonisht sht prcaktuar si koh e krkuar pr nj prshtatje dhe rregullim t plot sasior q ndodh n prgjigje t nj njsie t ndryshimit t mimit. Periudha e afatit t gjat korespondon me periudhn e rregullimit dhe prshtatjes pr do mall t veant. Skema e krkess afat shkurtr sht thjesht nj ast I krkess n nj tregues t dhn t kohs para se t ket ndodhur rregullimi dhe prshtatja e plot. N afatin e shkurtr prgjigja ndaj nj rnie mimi mund t jet shum m e madhe se n afatin e mesm. Kjo sepse shum blers, blejn mallra q ti mbajn pr qllime spekulative. N nj afat t shkurtr krkesa pr ruajtje, duhet konsideruar si shtes e blerjeve pr konsum, ndrsa n afatin e gjat krkesa do t vendoset pothuajse plotsisht nga prdorimi gjat periudhs ndrmjetse. Prgjigja ndaj ndryshimit t mimit mund t jet e vshtir t vlersohet. Koncepti I nj Prapambetje t Shprndar Ideja e nj prshtatje dhe rregullimi ndaj nj ndryshimi mimi on n mnyr t natyrshme tek koncepti I nj vonese t shprndar. Intervali I kohs midis nj shkaku dhe efektit t tij sht quajtur nj vones ose prapambetje e shprndar. N teorin e krkess, ndryshimi I mimit sht quajtur shkaku, ndrsa ndryshimi I sasis efekti. Efekti rrjedh nga nj prgjigje e vonuar dhe sht e shprndar gjat kohs. Pr nj ndryshim t dhn n variablin shkaksor (mimi), ka shum rrug alternative q variablat e tjer (sasia e krkuar) t ndryshojn gjat kohs. N analizat empirike t bujqsis, modelet e vonesave t shprndara jan prdorur m shpesh pr vlersimet e mardhnjeve dhe lidhjeve t oferts se sa pr lidhjet e krkess. Krkesa rrjedhse Konsumatori kryesor, sht ai q prcakton formn dhe pozicionin e kurbs s krkess. Pr kt arsye lidhjet e krkess konsumatore shpesh I kemi quajtur krkesa kryesore.N analizn e mimeve, mimi I shitjes me pakic dhe t dhnat sasiore jan prdorur zakonisht pr t prcaktuar lidhjet e krkess kryesore. Termi krkes rrjedhse I referohet shums s shpenzimeve q jan prdorur pr pr prodhimin e produktit final. Termi krkes rrjedhse shtrihet tek shumica e niveleve t krkess pr produkte bujqsore t shitjes me shumic. Krkesa rrjedhse ndryshon nga krkesa e tregut prsa I prket sasis s shitur dhe mimeve t vendosura pr njsi t produktit. Nj kurb e krkess rrjedhse mund t ndryshoj edhe pr shkak t zhvendosjeve t kurbs s krkess kryesore ose pr faktin se ndryshojn nivelet e shitjes me pakic.

N praktik sasia e shitur me mimet e shitjes me shumic prdoret pr t prafruar krkesn rrjedhse, ndrsa mimet e shitjes me pakic I referohen krkess kryesore. PYETJE Cilt jan elementt prcaktues t krkess konsumatore dhe t tregut? Si lindin efektet e zvendsimit dhe t ardhurs? sht gjatsia e afatit n teorin e krkess?