អាស៊ី​អាគ្នេយ៍សម័យ​បច្ចុប្បន្ន​

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 166

kRmgGtSbTeRCIserIs

sikatMbnGasIuGaeKy_

GasIuGaeKy_sm&ybcb,n

bkERbBIasaGgeKseday
mYg. Naert. .nig. PI. suada

CONTEMPORARY SOUTHEAST ASIA


Translated from English by MUONG Nareth and PHI Sopheada

CMBUkTI 1.. sahUbnIykmnigarC}TiBl.

CMBUkTI 2.. }TiBln .GBtehtu. esdkiceTAelImnus.

GtSbTendkRsgecjBIesoveA.. . arkekItGasIuGaeKy_TMenIb . .>

rkasiTi K..s 2005 edayRKwsSaneBumsaklvi


<
Tal&ysigb
H ru I . >
eBum<elIkTI 1 K.s 2005 enA.shrdGaemrik edayRKwsSaneBum<saklviTal&yhav . >
Chapter 1: Industrialization and Its Implications
Chapter 2: Human Consequences of the Economic Miracle
Seleted from: The emergence of Modem Southeast Asia,
Copyright 2005 by Singapore University Press.
First published in 2005 by University of Hawaii Press.

CMBUkTI 3.. raCaFibetyGaRs&ybBaj nigvibtiaBRsbc,abenAkgRbeTsf

GtSbTendkRsgecjBI RBwbRtasIuhVik
rkasiTi K.s 2005 edayRkmfl&rnighVgsIus. .>
Chapter 3: Network Monarchy and Legitimacy Crises in Thailand
Seleted from: The Pacific Review, Vol. 18 No.4 December 2005
Copyright 2005 by Taylor & Francis Group.

CMBUkT I4.. rebobEdlCnCatievotNamsmwgemIlBiPBelak

GtSbTendkRsgecjBIesoveA.. . eQVgylBIevotNam

rkasiTi Ks 1993 eday DI. rh


I int_ GhV DI. yn
U vI ruW sIF
u GhV xalIhrV eno >
Chapter 4: How the Vietnamese See the World
Seleted from: Understanding Vietnam
Copyright 1993 by The Regents of The University California.

GtSbTRsavRCav
CMBUkTI 5.. TsnrbsExrcMeBaCnCatiaKticevotNam

RsavRCavnigniBneday.. Qat Rsag


CanisitcUlrYmkgkmviFI bUbNalsmSaBfaktmsika CMnanTI .1 EdlerobcMeday
mCmNlexmrsika eRamarbtSmrbsmUlniFi. rkWehVl&r. .>
rkasiTikgarbkERbnigecjpayCaasaExr Ks 2007 edaymCmNlexmrsika.. >
Copyright 2007 Center for Khmer Studies for the Khmer translation.

rUbaBRkbmuxeday. Cover picture


elak Fim vin&r (rkasiTi) Ks 2007

Copyright 2007 Tim WINTER.

k
arbkERbnigeBumesov
<
eAen TTYlnarbtSmBI
mUlniFi rkeW hVlr& enAjy
. .>
The publication of this book was supported by the Rockefeller Foundation (New York).

lsxG 13.. 978-99950-51-05-1

ISBN-13: 978-99950-51-05-1

eBum<enARbeTskm<CaedayeragBum< BnWExr. .>. Printed in Cambodia by Ponleu Khmer Printing & Publishing House.

sarbC

kfamux. . .7
CMBUkTI 1. sahUbnIykmnigarC}TiBl

arRbQmmuxkgarGPivDnasm&yeRaysg:am.. . 11
KMrUrbsbUBaRbeTsnigbsimRbeTs.. . .17
arcUlrYmcMENkrbsCnCaticinrsenAtMbnGasIuGaeKy_. . . 24
tmnareFVIbdivtn_sahkm. . . 28
vibtiesdkicaM. 1997.. niglTplrbsvibtien. . . 30
RbvtiRbkbedayeCaKC&yrbsGasan.. . .32
CMBUkTI 2. }TiBln .GBtehtu. esdkiceTAelImnus
}TiBlviCman 37
}TiBlGviCman 40
arbMpicbMpajbrisSanFmCati 46
dMeNaRsayCamYynwgaBTMenIb. . }riyabfnigarviaK.. . 47
dMeNaRsayCamYynwgaBTMenIb. . skmaB.. 50
CMBUkTI..3....raCaFibetyGaRs&ybBaj nigbaBRsbc,abenAkgRbeTsf

35

53

esckIepIm. . .55
arkMNtn&yelIneyayf.. . .56
dMeNIrvivDrbsraCaFibetyGaRs&ybBaj.. . .60
raCaFibetyGaRs&ybBajnigvibtiaBRsbc,ababaMgBIaM. 1992.. . 69
elak eRbm nigvibtinaBRsbc,ab aM. .1997.. .70
elak eRbm nigvibtitulaarFmnuBa aM. 2001.. . .73
raCaFibetynigtMbnaKxagt,g. . . 75
esckIsnidan....arpasbrmuxmatfInraCaFibetyGaRs&ybBaj.. . .78
CMBUkTI..4....rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

TwkdIRbeTsevotNam. . brisSanFmCatiCaRbvtisas. . .85


RbCaCnenARbeTsevotNam.. . 87
TsnCaRbBNIrbsCnCatievotNamcMeBaBiPBelak.. . 92
sg:mevotNamCaRbB&nmYynatuyinyuaMg. . .93
KuNtm nigTMenomTmabburaNrbsCnCatievotNam.. . 95
aBsmehtupl.. 97
areatxac]Bukmay nigardwgKuN 97
TMnakTMngrvagbgbnRbs 97
tYnaTIrbsePTnImYy.@. . .98

81

pvRtv 99
GarmN_nigmenaseBatna 100
aBsuxdumminCaklak ehIynigaBsuxdumeBjelj. 101
GnubvaTehIynigarcUlrYm. . 102
GMNacnRkwtRkmFmCati. . 103
RKsar.. RkwtRkmFmCatienAkgGtisuxumelak.. .103
GaBah_BiBah_. . .106
buNtit. BiFIbuNRbaMaMrbsRKsar.. .108
PUmizanEbbburaNrbsCnCatievotNam.. .109
sSanaBnzananuRkmkgPUmi.. samK:IaB nigarRbkYtRbECg.. . .110
zananuRkm nigesdkic .kitanuaB.. . 111
esdkiclmEtbg:barciBawmCIvit. . .113
esdkicneyayyinyuaMg. . 116
EpkyinnsasnakgPUmi. . .116
arrYmbBalkgRbeTsCati. . 117
eCaKC&ynigbraC&ynRbB&nEbbburaN. . .120
CMBUkTI..5....TsnrbsExrcMeBaCnCaaKcevotNam

123

mUln&ysegb. .125
esckIepIm. .126
armineCOTukcitEdlRbvtisasnbnlTuk. .127
emeronEdleKBMuEdlbMePc. .128
.yYn.. .CaBakeCrbenSakdlsRtvrbsCatiExr. .131
areRbIRsevaharsasRbaMgevotNamedayGkneyayExr. .133
bBaHaGenaRbevsn_nigbBaHaRBMEdnEdlmineccb. .133
GsmtSaBrbsrdaPilkm<CakgaredaRsayralbBaHaxagelI. .135
arEsVgrkRbCaRbiyaBnigGMNacneyay.. 137
lkNsm:alxrbsevotNamenAkm<Ca.. .138
asa.. . .138
arRbkbrbrciBawmCIvit. .139
semkbMBaknigrUbragxageRA.. 141
esckIsnidan.. 142
kMNtcMNaM

145

esckIEfgGMNrKuN

eKnniyayGMBIbBaHabnanCaeRcInEdlaMc edIm,IEklMGrnigBRgwgRbB&nGbrMenARbeTskm<Ca...> bBaHamYykg


u RbQmmuxena KWarxVxatksarsika
cMeNambBaHadcm,gdTeTot EdlarGbrf
M akx<srbs

km<C
asBVfkMBg
CaasaExr...> arxVxaten mansaBanEtFnFr enAeBlEdlsaklviTal&yCaeRcIn manTaMgsakl
viTal&yrdng
i kCn nplnU
varGbrmi
M nRtwmEtfakbriBaab&RteT EfmTaMgfakGnubNitnigfakbNiteTotpg...>
ehIyesoveAksaresIrEtTaMgGs EdlplsRmabarsikaRsavRCavkglMdabfakTaMgena KWsuTswgEt
eTAvij nist
i km<C
aminTanecasaGgeKsnlsatCMnaj edIm,IEsVg
sresreLIgCaasaGgeKs bEu n py
& beckeTs
ylenAkg
kRmitx<sEbb

enaeT...> mkdleBlen arbkERbesoveACaeRcInnepatelIEtvisy


bueNa...>
mCmNlexmrsika.nBayamGnuvtKeRmag.>.bUbBalarbkERbasa edIm,IeBum<pay
BI
ksarbkERbenAkg
visy
& sg:msas nigedIm,IbUbBalGkbkERbExrCMnaneRay.@ eTot...> abepIm
areFIVsiasalaryeBlmYysah_ sIGMBIRTwsIbkERb. ehIynigarGnuvt mCmNlexmrsikanbegI;t
CaRkmslmYyeLIg sRmabbkERb.GtSbT EdleRCIserIsecjBIkmviFIbUbBalRKbeRgnfaktmsika...> esoveAmYyk,alen KWCalTplnargarbkERb EdlnmkBIarCECkBiakaayagykcitTuk
dak nigBIarxitxMRbwgERbgrbssmaCikRkmGkbkERb GsryeBlCaeRcInEx...>
esoveAen BitCaminGacelcCarUbrageLIgneT RbsinebIanarbtSmBIsMNakmUlniFirkWehVl&r
viTasSansg:mebIkTUlay GkplCMnYydTeTot ehIynigarebCJacitrbsGkbkERbTaMgena...>

kfamux

eRgnfaktmsika. edayepat
kg
aM 2004 mCmNlexmrsikanabepIm
dMeNIarkmvF
i mY
I y eQafa .kmvF
i bU
I bBalRKb
eRgnv&yekg enAamsaklviTal&ynana kg
ealbMNgBRgIkaBCMnajrbsRKx agarRsav
yagsMxaneTAelIarbUbBalRKb
& sg:msasng
i mnussas. .> kmvF
i en
I nTTYlarbtSmBI
mUlniFri kehV
W lr& ehIynGnuvteLIg
RCavnigarbeRgn enAkg
visy
1 vK:sika sasaarEdlTTYlarGeBaj
I BIkmvF
i en
I 1 rUb eFVCa
I GkdwknaMvK:. .>
CavK:sika Edlkg
1 vK:.@ manryeBl 6 Ex.. > kg
skmaBeronsURtnigRsavRCavkg
ralvK:sika epatelIRbanbTmYyTakTgnwgRbeTskm<C
asm&yTMenIb. .> eyIgxJn
M eFI
V arCamYy
GktMNagmkBIsaklviTal&yenAkm<Ca edIm,IkMNtRbanbTsRmabvK:nImYy.@ kgealbMNgTakTajGkcUlrYmEdlmanCMnaj
TaMgTsnvisy
Y .@ manbBal
& eRbbeFob Edlkg
ena manarsikaGMBRbeTs
I
km<C
aCamYyRbeTsCitxag
epg.@ a. .> RbanbTnImy
eBalKWRbeTsf nigRbeTsevotNam...> enAralvK:sikanImYy.@ eyIgmanskmaBCaeRcIn dUcCa siasala zkfa arcueFVI
i TI CalkNGnrCatimYyEdlepatelIml
U bT
kmsk
i aenAambBaRbeTsCitxag arcuRsavRCavrbsGkcUlrYmmak.@ ehIynigsns
I eRCIserIsGtSbTsMxan.@ mYycMnn
Y edIm,I[GkcUlrYm bkERb
rbsvK:sikaena.. > CacugbBabe na sasaarEdlTTYlarGeBaj
eTACaasaExr. .> skmaBcugeRayen nbegIt
; eLIgedaysarEteyIgxJemI
M leXIjfa manarxVxatksarsikaCaasaExrenA
kgvis&ytmsika nigedaysareyIgxJMmanealbMNgbUbBalGkbkERbasaCMnaneRaypg.. >
i
kg
esoveAvK:sikaTI 1 en manGtSbTcMnn
Y 4 eRCIserIsedayelaksasaar dwgxin makxarh: (Duncan McCargo) CabNt
xagviTasasneyaynsaklviTal&ylIDs_ raCaNacRkGgeKs. .> GtSbTTaMgbYnEdlRKbdBbkmvF
i si
I kanvK:TI 1 en niyay
M nGasIGaeK
u
yd
_ eI aKnaeBlbcb
,n.. .> GtSbTcMnn
Y BIr (mYyniBnedayelak nIl ecmIhn (Neil Jamieson) nigmYyeTot niBn
GMBI .tb
edayelak dwgxin makxarh:) nepatelIvb,FmnigneyayrbsRbeTsevotNam nigRbeTsf.. > GtSbTBIreTot epateTAelInina ar
fI. @ narGPivDesdkc
i enA
tMbnGasIGaeK
u
y_ ehIynig}TiB
lnarGPivDeneTAelImnusCati. .> elak dwgxin makxarh: neRCIs
erIsGtSbTTaMgenkg
ealbMNgBRgIkaryldg
w TUeTArbsGkcUlrYm GMBRbeTs
I
CitxagcMnn
Y BIrrbsRbeTsExr rYmCamYyaena kman
fI. @ kg
bMNgcg[GkcUlrYm yleXIjGMB
I arERbRbl
tMbn EdlmanRbeTskm<C
aCaEpkmYypgena.. > bEnSmBIelIGtSbTTaMg 4 Edl
suTE tnecjpayenAkg
esoveAnigRBwtb
i RtviTasasGnrCati nigRBwtb
i RtEdlmanKNkmarkeTsnanarYcehIyena eyIgxJM
neRCIserIsGtSbTmYyeTot EdlCaarRsavRCavnigniBnedayGkcUlrYmkm<C
amak. .> GtSbTRsavRCavmYyen KWCaTahrN_mYy
EdlbBaakGMBlT
I plnRTw
I sni
I garGnuvtargarRsavRCavnigarviaKrbskmvF
i en.
I .>
edayBayamrkanUvealbMNgKrueaslnkmviFIbUbBalen eyIgxJMsgwmyagesas&RKfa GtSbTbkERbTaMg
ennwgmanRbeyaCn_sRmabsasaarnignisitenAkgvis&yRbvtisas sg:msas esdkic nrviTa viTasasneyay
TMnakTMngGnrCati nigvisy
& dTCaeRcIneTot.. > eyIgxJk
M sgwmEdrfa GtSbTTaMgennwgCYyCMrj
u [GkGan cgRsavRCavbEnSm ehIy
viaKriKit edayeRbIviFIeRbbeFobnigviFIGnrvis&y. .>
kg
namCanaykmCmNlexmrsika xJsU
M mEfgGMNrKuNyagRCaleRCAdlsasaar dwgxin makxarh: EdlneRCIs
i b
I UbBal EdlnGnuvtKeRmagarN_en Rbkbeday
erIsGtSbTdKYr[abGarmN_ nigdlelak Emn QanriTI CaGkatEcgkmvF
argarbkERbv&yekg Edlmanelak Qat Rsag elak PI suada nigelak mYg
eCaKC&yBitRkd.. > xJsU
M mGrKuNCaBiessdlRkm
i bk
I ERbrbsmCmNlexmrsika.. > xJsU
M mEfgGMNr
Naert eRamardwknaMdhtct
rbsGkRsI an sUdanI EdlCaGkatEcgkmvF
Y eLIgvij nigbNt
i mIEsHl TI GgEtl Edlnyk
KuNyagBiessdlelaksasaar XIg hukDI EdlnCYyGanGtSbTmYycMnn
i Bicy
& GtSbTTaMgGseLIgvij CYyrkeQanigBakfnigevotNamTaMgLay CYyrkksarCaasaesomedIm,IEk
citTu kdakCYyBint
M m
<
edaycMNayeBlevla}tKNna.. > xJs
U GrKuNelak fac Edt
lMGesckbk
I ERb ehIynigCYyerobcMTMBr& munnwgecjeBumpay
xnGtSbTsGM
I BTsn
I
rbsExrcMeBaCnCatiaKticevotNam.. > CaTIbBab xJM
Edlnpleyabl

dlelak Qat Rsag GMBkfaxN


I
argarTMnakTMngnigeBump
U
EdlCaGksRmbsRml
< ay nig
sUmsEmgardwgKuNcMeBaarCYyeRCamERCgrbselak exg BiTekta
u kg

dlGkRsI eLesy
_ pWlEmn (Lesley Perlman) nayiargnmCmNlexmrsika.. > GkTaMg 2 nakennykcitTu kdakCaTIbMpt
areroberog nigeBume< soveAEdlCasadrYmeneLIg. .>
bNit hIVlIB< buIaM naykmCmNlexmrsika.. >

PREFACE
In 2004, the Center for Khmer Studies began the Junior Faculty Training Program aimed at
expanding the research and teaching skills of young Cambodian university faculty in the
humanities and social sciences. Supported by the Rockefeller Foundation, the program recruits
participants for a six-month semester, in which a distinguished Visiting Professor leads classes and
seminars in academic analysis and research focusing on one topic related to modern Cambodia. Each
topic is defined in collaboration with representatives of Cambodian universities to attract
participants from different disciplines, and sets forth a comparative perspective, in which
Cambodia is studied alongside its regional neighbors, Thailand and Vietnam. Every session includes
a combination of lectures and interactive seminars, a study tour to a neighboring country,
a supervised individual research project and an international conference on the sessions theme. At
the end of the program, a selection of the key texts used in each session is chosen by the Visiting
Professor for translation into Khmer by Cambodian participants, with the dual aim of addressing
the lack of academic materials available in the Khmer language at Cambodian universities and to
train the next generation of translators.
This first volume consists of four texts selected by Dr. Duncan McCargo, Professor of
Political Science at the University of Leeds, United Kingdom. They address the programs first
session topic, Contemporary Southeast Asia. Two of the texts, by Neil Jamieson and Duncan
McCargo, introduce readers to the culture and politics of Vietnam and Thailand. The other two texts
focus on current economic development in Southeast Asia and its effect on the regions populations.
Prof. McCargos choice of these texts is intended to expand general knowledge of Cambodias
nearest neighbors, while inviting scholars to reflect critically on some of the recent developments in
the region of which Cambodia is a part. In addition to these four texts, all of which have previously
appeared in international publications or peer-reviewed journals, we have included a paper written
by one of the Cambodian participants as an example of the research and analysis that has grown
from this program and its combination of theory and application.
In keeping with the pedagogical objectives of the JFTP, we very much hope that these
translated texts will be useful to both professors and students of history, sociology, economics,
anthropology, political science, international relations and other fields. We also hope that they
will encourage readers to further exploration and critical analysis, using a comparative and
interdisciplinary approach.
CKS is grateful to Prof. McCargo for his thoughtful choice of texts and to Dr. Chean Men, the
Project Coordinator, who was essential to the programs implementation and success. Special thanks
also to the team of young translators, particularly Chheat Sreang, Phy Sopheada, and Moung Nareth,
who, under the careful supervision of CKS Translation Supervisor Tan Sodany, undertook this task
with energy, excitement and an appetite for challenge. Prof. Khing Hoc Dy generously proofread
some of the translated manuscripts and gave insight and clarity to our work. CKS is grateful to
Dr. Michel Rethy Antelme for his meticulous final editing of the manuscript, the time spent in
finding Thai and Vietnamese words, names and references throughout this book, and the tremendous
amount of time he spent on the layout. Thach Deth gave valuable advice to Chheat Sreang on his
research paper. I also wish to acknowledge CKS senior staff members Kheng Pytou Kethya,
Communications and Publishing Coordinator, and Deputy Director Lesley Perlman for working on
the editing and publishing of this truly collective undertaking.
Philippe Peycam, Ph.D., Director
Center for Khmer Studies.

CMBUkTI.1
sahUbnIykmnigarC}TiBl

c,abedImnGtSbTen. sresrCaasaGgeKs eRamcMNgeCIgfa..Industrialization and Its Implications


GtSbTendkRsge cjBIesoveA.. . .arkekItGasIGaeK
u
yTM
_ enIb.
rkasiTi Ks 2005 edayRKwsSaneBumsaklvi
<
Tal&ysigbH ru .I
eBum<elIkTI 1 Ks 2005 enA.shrdGaemrik edayRKwsSaneBum<saklviTal&yhav . .>

CHAPTER 1
Industrialization and Its Implications
(The emergence of Modem Southeast Asia)

Copyright 2005 by Singapore University Press.


First published in 2005 by University of Hawaii Press.

bkERbeday.

PI suada

CMBUkTI.1
sahUbnIykmnigarC}TiBl

bnabBIsg:amasIuhViknbBabeTA TMenIbnIykmesdkic (areFVI[esdkicmanaBTMenIb) TMngCa


CMhanbnabdsmRsbmYysRmabemdwknaMnbNaRbeTsGasIGu aeKyaK
_ eRcIn Rbanykkg arsar
nUvGMNacnigkitiysrbsBYkeKeLIgvij > RbsinebIRkeLkemIl .evotNamfI. enAkgaM 1907
eyIgeXIjfa CnbdivtevotNameQa pan bUycUv (Phan Bi Chu) nrMBwgTuknUvGnaKtdrugerOg
mYyEdlrfynnigrfePIg nwgElgCarbs manenAEtkgbsimRbeTseTot ehIyTMnijBaNiCkm
evotNamnwgayCaTMnijdlbMputenAelIBiPBelak...> bMNgdUcen nTTYllTplCaEpp;aenA
eRayaM 1940 EtbueNaBIeRBaEtenAeBlena buBVehtunarRbaMgnwgGaNaniKmTTYlneCaK
C&y. .>. .buEn enAkgsm&yEdlesdviTUTaMgLaymanTwkmatRb esoveAesdkicepg@ rbselak
xaglic RtvneKEklMG[manlkNRbesIrCagmun edaycubEnSmnUvl&kx N
& aMcCaeRcInedIm,I[
sahUbnIykmTTYlneCaKC&y > l&kx&NTaMgenamandUcCa..
-RbB&nc,abEdlanaxusRtv cMeBasiTiesrIaBrbsbuK:lmak@ nigarBarRTBsm,tikCn
[neBjelj.. >
- kMeNInplitaBksikm EdlCalTplnkMENTRmgrcnasm<n& munsm&ysahkmni gkg
sm&yGaNaniKm.. >
-aBsm,rEbbnkmaMgBlkmCMnaj.. >
-shRKinEdlhanRbQmnwgaBRbfuyRbfanehIymanKMnitcRbDitfI. .>
-TunRKbRansRmabvinieyaKvis&ysahkm. .>
-TIparkgRskEdlmanarerobcMRbkbedayRbsiTaBx<snigFMTUlay.. >
arRbQmmuxkgarGPivDnasm&yeRaysg:am

enAeRAtMbnGasIGu aeKy_ esrI EtannrNamakeCOfa tMbnenGacseRmcnnUvlkxNxagelI. .> rhUt


dlaM 1953 elaksasaar hIG&sHbUk (J H Boeke) dman}TiBlmYyrUbEpkesdkicbUBaRbeTs
nsaklviTal&yLIdni (Leiden) nelIkeLIgfa sgm: GasIGu aeKy_ dUcCaRbeTs}QensuI CaedIm
manTRmgesdkci BI ryag EdlminGacpacecjBIan > TRmgepg@ nskmaBesdkci dU cCarbb
mUlFnniymrbsbsmi RbeTsCaedIm minGaclubbMtealnTaMgRsg nUvrebobrbbesdkci f akPUmi
rbsmasRskneT edaysarvaenAmantRmvarmYycMnnY tUc > krNIennbg;arlMkdlEpnar

12

CMBUkTI.1

bdivtsahkm. .> GIEdl


V ehAfa aBTMenIbrbstMbnGasIGu aeKy_ BitCanQbRTwgnaeBlBIrTsvtr_
eRayBIelaksasaar bUk niBnesoveArYc. .> manarberrbsksikrCaRTgRTayFMenAEtbnkg
RbeTsevotNam PUma nigkm<Ca...> emdwknaMclnaTaMgenanCMTaseTAelItmnarrsenArbs
RbCaCnvNkBalenATIRkg. .> ehIyyagehacNas kmanarberRbaMg p eLIgenAammNl
eeatEdlnerobcMeLIgenAamCnbT dUckgRbeTs}QensIumunaM 1965 CaedIm. .>
arKitTukmunrbselaksasaar bUk enAeBlena manlkNsmehtuplEdr.. > ehIyKMnti
enkdUceTAnwgKMnti rbsbBaGkRCJbsmi RbeTsepg@ eTot dUcCa C&ylaPIrgVanNUEblelak KuNa r
mWrdl (Gunnar Myrdal) EdlnbriyayenAkg esoveAmYyeRamcMNgeCIgfa
(Asian Drama: An Inquiry into the poverty of Nations) (Ks
1968) CaedIm. .> kg GMLg mRM
aeRay
M sg:amelakelIkTI 2 kMeNInesdkci Bi PBelaknekIneLIg
RbmaNCit 5.% kg mYyaM > kMeNInenmansn elOnayCagsBVdgehIyelOnCag 50.% ebIeRbb
eFobeTAnwgkMeNInnaeBleRay@ mkeTot.. > eTaCasg:amRtCakbg;bBaHaeAKKukenAbTIbV kUernig
evotNam ehIyeTaCamanarberedIm,IkraC nigmansg:amsIvu l
i kg RbeTsEdleTIbTTYln
kraCfI@ keday kanCemaNamYyrIkFMrhUtdleFIV[bBaldldMeNIrarBaNiCkmBiPBelak
enaEdr.. > Tnwm nwgena shrdGaemriknigRbeTsmhaGMNacsahkmepg@ eTot neronsURt
BICemaBaNiCkmamrybTBiesaFn_BImhavibtiesdkic (BIaM 1929 rhUtdlsg:amelakelIkTI
2) eTIbeFI[V mankicxi txMRbwgERbgCasaklmYy edIm,IatbnSyBnelITMnji naMecjnaMcUlRKbtMbnam
ryarbeg;ItnUvsSab&nnaMmuxeKmYy EdleRaymknayCaGg:arBaNiCkmBiPBelak.. >
RbeTsGasIuGaeKy_aKeRcIn EdleTIbegIbputBIaBexcxaMedaysarsg:am nTajykpl
cMeNjBIkMeNInBaNiCk melIplitplsMxan@ mYycMnnY dUcCa eAsU sMNahaMg eRbga nigeRbgat
EdlplitplTaMgenmantRmvarnigtmx<s...> CaBiess RbeTsmaLaya (maLayU) nighVIlIBIn
nTajykplcMeNjCaeRcInBIarp:tp g: sm
aryuTs
asnanakg sg:amkUer. .> kbEu n plcMeNj
EbbenminmanaByUrGEgVgdUcEdleKndwgaMgBIsm&ymunsg:ammkem. .> RbeTskgtMbnGasIu
GaeKy_EdlkMBugBRgwgneyaykraCrbsxn hakdUcCaminnerobcMxn[lkgarERbayxn
BIRbeTsplitnUvplitplvtSatuedIm eTACamhaGMNacsahkm ehIyEfmTaMgminnerobcMbr
muxmatrbsxn [eTACaRbeTsenAkg cMeNamRbB&nmU lFnniymBiPBelak EdlRttRaedayshrd
GaemrikeTotpg.. >
sanuBlsRmabarGPivDrbsRbeTsGasIGu aeKyTaM_ gena khakdUcCararaMgedaysarkMeNIn
RbCaCnyagrh&s rYmTaMgbBHaaGyutFi mnigarGPivDanRbsiT aBenAamtMbnCnbT Edlnbnl
TukaMgBIsm&yGaNaniKm...> arfycuyagxaMgnUvGRamrNedaysarmUlehtuepg@ (dUcCa
arkmatstVmUsEdlCaakgarcmgCmRK
W najedayeRbIfaed
M edetCaedIm) nnaM[mankMeNInRbCaCn
nadkmrbsGasu.I

dMeNIrarGeg;tBIaBRkIRkrbsRbCaCa

sahUbnIykmnigarC}TiBl

13

kRmitx<sEdl
minabmanBImunmk.. > kMeNInRbCaCnenmanrhUtdl 3/5.% enAbBaRbeTsmYycMnnY
dUcCaRbeTsfnigRbeTshVIlIBIn...> eyagamGRakMeNInen cMnYnRbCaCnnwgekIneLIgeTVdgenA
kgryeBlEt 20 aMbueNa ehIynwgRsbykkMeNInesdkicesIrEtTaMgGs. .>
bBaHamYyeTot KWRbCaCnaKeRcInenAEtrsenAamtMbnCnbT ehIyBwgEpkeTAelIEtareFVI
ERscm;ar...> arBRgIkTIRkgyagabrh&s hakdUcCaminsIusgVakCamYynwgksikraKeRcIn Edl
kMBugEtmanbBaHaCamYynwgarRbmUlplmineTogTat bBaHafCYlnigBndarx<s ehIynigbBaHarMelaP
bMBanBIsMNakBYkmasdIFM@ (BYkkm )I< EdlnBRgIk}TBi labaMgBIsm&ykraCmkem . .> artva
[mankMENTRmgdIFI ekItmanenARKbkEngTaMgGs...> arTamTarEbbenGacfa CaskmaBedIm,I
bBa fCYlnigraraMgGMNacbMBarbMBanrbsBYkmasdI CaskmaBedIm,IabykdImkeFVCa
I kmsTi Rsb
i
c,abrbsRbCaksikrTaMgGsena.. > plitaBksikmkCakgVlmY yEdr xNeBlEdlRbeTsmYycMnnY
dUcCa RbeTsmaLaya nighVlI BI nI enAEtnaMGg;rcUlsRmabpt: p: gRbCaBlrd

rbsxn . .> GkRCJbsmi


RbeTsmYycMnnY rmyagxagM fa BiPBelakTaMgmUlTMngCaGacekIteRaTurki RbsinebIkMeNInRbCaCn
minmanarTbs;atena.. >
plitkmkg GMLg eBlenaaKeRcIn RtvneKkMNtEteTAelIsahUbnIykm CMns
Y arnaMcUl
dUcEdlnENnaMedayFnaarBiPBelaknigesdvTi mYU ycMnnY . .> edayeKKitfa .RbeTsttiyelak.
minGacRbkYtRbECgxagsahkmCamYybsmi RbeTs (RbeTsCbnu ) neT enaGkCMnajeCOCak
fa plitkmyagsamBasRmabTpar
I kg RskdUcCa cRkyan Bil Es,keCIgeAsU KWCaplitkmEdl
GacTTYlplcMeNj CaBiessRbsinebImanarrwtbnwg BnnaMcUl dUcEdlrdaPilkraCnasm&y
enakMBgu Etbeg;tI RbB&nen
eLIg. .> sahUbnIykm .CnM sY arnaMclU . nTTYleCaKC&yKYrsmnaedIm
sm&yeRaysg:am CaBiessenAkg RbeTshVl
I BI nI . .> enAcugTsvtr_aM 1960 RbeTshVl
I BI nI KWCa
RbeTsEdlmansahkmeRcInCagRbeTssigbH ru I ehIymancMNl
U CamFmsRmabmnusmak.@ x<s
CagtvannigkUerxagt,geTAeTot.. > bEu n minyUrbnu a n sahUbnIykmdUcen nCYbRbTnUvbBaHamYy
cMnnY EdleCosminrYc CaBiess KWbBaHaTIparcegtkg Rsk sUm,IEtRbeTsEdlmanRbCaCneRcIn
dUcCaRbeTscin RbeTs}Na nigRbeTs}QensIu kRtvCMnnUvbBaHaenkg eBleRayEdr.. > sahUbnIykmEbben TMngCaanRbsiT aB eRBaCasahkmekgxI kbEu n}Lven vanrIkFMat ehIy
bnbBabBal[manarakEtgc,ab edIm,IdakkMhitarRbkYtRbECgBIplitplbreTs.. >
eKeXIjmanTaMgarlMknigTaMgplcMeNj kg areFVCaI RbeTssahkmf.I @. .> RbeTsEdl
nTTYleCaKC&yRtecRtcgrYcehIykg sahkm KWCaRbeTsEdlmanTwkdITUlTUM lay (TahrN_
shrdGaemrik nigshaBsUevot) kCaRbeTsEdlabndakGaNaniKmelIRbeTsdTeTot
(bBacRkPBenAGWrubnigGaNacRkCbun)...> sSanaBEbbennplplRbeyaCn_dlRbeTs
sahkmTaMgena kg arCYyGkeRbIRskM[u xatbgarcMNayepg.@ elIplitplsahkm dUc

14

CMBUkTI.1

CaareealnUvaksMNl nigareFVI[tbgnUvFnanFmCatiCaedIm...> sahUbnIykmrbs


tMbnGasIGaeK
u y_ sSti enAeRam}TiB ldeRcInrbslkNPUms
i asnigsg:msas ehIyFnanFmCatirbsGasIuGaeKy_minmanRbeyaCn_dUcEdlvaabmanBImunmkeT..> abBIaM 1950 mk bdivtn_
beckviTanigesdkci Bi PBelak EdlnaMmuxedayTMnji eGLicRtnki masInu LandTMenIb ngi CIKImI ehIy
eRaymk arrIkceRmInepg.@ dUcCa eRKgdMeNIrarkMBu Tr& kuBM Tr& nigBnvi skV m (beckviTakeRmIknigpasBn) nsbBaakyagc,asfa viTasasehIynigbeckviTa nayCakmaMgdsMxan
sRmabCMruj[manarrIkceRmIn..> QancUldlstvtr_TI 21 GasIuGaeKy_nabRBeQIRbNIt
edIm,IeFIVarbn ehIyeRadIedIm,IykEr...> buEn plkRmEdlnmkBIsahkmTaMgen n
cMeNjEteTAelIRkmhunEdlBakB&n (nigmnIBukrlYybueNa) eBalKWvaminCYydlarpasbr
arEfrrkasSiraBesdkicCatirbsRbeTsnImYy.@ enaeT.. >
bBaHaGsTaMgennKMramkMEhgdlbBaemdwknaMRbeTsGasIGu aeKy_ cMeBavismaBBiPBelak
EdlsUm,IEtelak GUgsan (Aungsan) elak sU arNU (Sukarno) kesrI EtminGacnwkKitdlbBaHaGs
TaMgenEdr.. > cUlrYmkg BiPBelakmYy EdlarRbmUlnigeRbIRsB&tm an arbeg;tI cMeNdwg nigar
TajRbeyaCn_BIsaksBaa mansarsMxanedIm,IbegIt; [manaBsm,rsb,aynigGMNac ehIyrYmTaMg
arEbgEckFnanena.. > cMNcu xagM rbsGasIGu aeKye_ nAkg aM 1960 dUcCakmagM BlkmEdlanCMnaj
nigvtSatu
edImepg.@ nfycuKYr[ktsm:al. .> (enAcugstvtr_TI 20 manTMBr& GaMgETrENt RbmaN
Cag 80.% kg RbB&nGaM gETrENt nsresreLIgCaasaGgeKs ehIykg cMeNamTMBr& GaMgETrENt
Edlsm,rGkTsnaeRcInCageK cMnYn 100 manTMB&rGaMgETrENtcMnYn 94 manRbPBmkBIshrd
Gaemrik...>) aBeaEpkesdkicEdlCasubinGaRkkfImYy anEteFIV[manGarmN_P&yxackgar
ayCaRbeTsBwgEpkelIGaNaniKmekItmaneLIg. .>
py eTAnwgGIEV dlhakbIdUcCabsK:FM.@ bBaRbeTsGasIGu aeKy_ aKeRcInmanarrIkceRmInEpk
sahkmKYr[ktsm:alabaMgBIaM 1965 mkem . .> ehIyTsvtr_bnab KWCaRBwti arN_narpas
br dsMxanmYyenAkg Rbvts
i asesdkci k g tMbn eTaCaminTanmanlTplmkbBaakenAkg dMNakal
enkeday.. > arGPivDRsbTisaCaeRcInnbeg;tI [mannUv TRmgesdkci Gn
rCatif.I mYy Edl
pl{as
[RbeTsGasIGu aeKymY_ ycMnnY pasbr nUvtYnaTIrbsxn eLIgvij edIm,I[RsbeTAamRbB&n
mUlFnniymBiPBelak.. > arrIkceRmInmYykg cMeNamarrIkceRmInTaMgen nekIteLIgedaysarar
akcurbsshrdGaemrik BIzanCaGkelceaEpkesdkic anKURbECg EdlabseRmcnam.@
eRaysg:am.. > mYyEpknarrIkceRmInen KWedaysarEtRbeTsepg.@ eTot CaBiessRbeTsCbnu
nigGalmW g nayeTACaRbeTsRbkYtRbECganEtxagM eLIgenAeBlEdleKnsSabnaRbeTsTaMg
eneLIgvij bnabBsg:
I amnbBabeTA.
. > mYyEpkeTot KWmkBIarcMNaydsnwk snabrbsshrd
GaemrikelIsg:amevotNam rYmCamYynwgarRbwgERbgkg eBlCamYyaedIm,Iksag[nnUv .sg:mmha

sahUbnIykmnigarC}TiBl

15

Gsar. mYyEdlanarykBn. .> mYyEpkepgeTot KWbBalmkBI .vbi teRbg


i }nn. EdlnekIt
eLIgdMbgU bgsk g aM 1973 enAeBlEdlGg:arnbBaRbeTsnaMeRbgatecj ehA .GbU cui (OPEC).
nbeg;InfeRbgatBiPBelakeTVdgedayeCaKC&y...> edaybdiesFealnUvGIVEdlGtSbTrbs
TsnavdI
(Time Magazine) ncupayfa Ca .stvtr_rbsshrdGaemrik. kMBug
cbeTAena shrdGaemrikmanaByWtyavkg arlbgealnUvviFs
I asnarRKbRKganRbsiT aB
nigenAEteRbIrfynsIsaM
u geRcInenAeLIy. .> Et srGa ndkxn ecjBIarebCaJ citcM eBatMbnGasIu
kgxNEdlRbeTsennseRmccitdkxnfyBIsg:amevotNamCaedIm. .> arennGnuBaat[
RbeTsCbun EdleTIbnwgegIbeLIgena ayeTACadKUesdkicdsMxan nigCaKMrUdlRbeTsGasIu
GaeKy_TaMgLay.. >
kg eBlCamYyaEdr arsikaRsavRCavelIvisy
& ksikm EdlmYycMnnY neFVeLI
I gaMgBIsm&y
GaNaniKm nabepmI hucpl.. > arsikaRsavRCaven neFV[I sahkmeAsniU gdUgeRbgrbs
RbeTsmaeLsIu abmandMeNIrareLIgvij. .> lTplrbssahkmenpldltMbnTaMgmUl n
ekIneLIganEtRbesIrEfmeTot edaysararbegI;teLIgnUvdMNaMRsvEdlplTinplx<senA
viTasSanRsavRCavdMNaMRsvGnrCati GIu EGrEGrGIu (IRRI) EdlsitS enAkg tMbnLsjs
(Los Baos)
Ek,rTIRkgmanIl. .> enKWCaeCaKC&yFMmYykgcMeNameCaKC&ynarGPivDnanaCaeRcInkgryeBl
50 acuM geRayen.. > ealbMNgrbs GIu EGrEGrGIu KWbeg;tI FnaarBUCRsvdFMmYy nigeRbIRsnUv
viTasasTM enIbedIm,Ibeg;nI Tinp l.. > enAkg aM 1966 GkviTasasnbg;atBUCRsvetOrbscinnig
}QensIu edIm,Icbeg;tI CaRbePTRsv GIu EGrEGrGIu -8 EdlmanedImxCag
I mun ehIygayRslkg ar
arBarvaBIareTarTnEmkeTAelIdI enAeBlEdleKeRbIRsCIfeFV
I [I vamankYrFMCagmunena.. > enAkg
aM 1982 eKknbegI;tRbePTRsv GIuEGrEGrGIu-36 Edlbg;atecjmkBIRsv 13 RbePTepg.@
a. .> RsvRbePTenmanaBFnxaMgCagmunkgararBarTbTleTAnwgstVlitcRgepg.@. .> elIs
BIen vdnarrIklUtlasrbsRsvRbePTen kmanryeBlxICagmun KWfycuBIRbmaN 180 f
mk 110 fvij. .> RabRsvRbePTenGacTMn
u eTaminmanBnW fRKbRankI bEu naMcRtveRbIRs
CIbEnSm. .> RbePTRsvEdlplTi np lx<s GacpllT
aBdlksikrnbBaRbeTsGasIGaeK
u yTaM_ g
Lay beg;nI nUvTinp lRsvrbsBYkeKneTVdg.. > enAkg ryeBlbnu a nafM .I @ en GkviTasasenA
GIuEGrEGrGIu neRbInUvbeckeTsbg;atBUCRsvedaykgena man Rsvmas RbePTfImYy man
EhnEkERbcMnYn 3 RbePT ehIymansarCativIamIn ebaarUETnbEnSm EdlGacCYyatbnSynUv
CmBiW arEPkrbskumarn.. > RsbeBlCamYyaena arsikaRsavRCavf.I @ eFIeLI
V g edIm,IeFVbEnS
I m
nUvCatiEdkkg edImRsv kg ealbMNgRbyuTRbaM
geTAnwgCmxVW QamRkhm EdlRbEhlCaCmkgV
W
CIvCatidsahavbMputenAelIBiPBelakeyIgen.. >
.bdivtn_ btg. (bdivtnksi
_ km) enkCYbRbTnUvbBaHaEdr edayminGacdMeNIrareTAn ebI
Efmmah:ahIn

16

CMBUkTI.1

anTunsRmabcMNayeTAelICI dUcCa CI fasm


M abstVlti nigRbB&nRKb
RKgTwkRbkbedayRbsiT aB
ena...> l&kx&NTaMgen neFVI[manplBikdlRbCaksikrRkIRk nigRbeTsRkIRkenAkgGMLg
Tsvtr_aM 1970 nig 1980...> bdivtn_btgkdUcCabeckviTaCMnYyksikmfI.@ epgeTot dUcCa
RakT&r masIunbUmTwk nigmasIunRctat CaedIm anEteFVI[KmatRTBFnrvagRbCaBlrdenAam
tMbnCnbT mansaBxusaxaMgeLIg...> eTabICabdivtn_btgenminnedaRsay .bBaHarbs
ksikr. enAGasIGu aeKyTaM_ gRsgkeday kbdivtn_enBitCanCYyTbs;ateRaTurki enAkg tMbn. .>
kg eBlenaEdr kMeNInRbCaCnknabepmI fycu edaysarkmvFi RKb
I RKgGRakMeNItEdlbtSm
edayrdaPil (CaBiessenARbeTssigHburI nigeRaymkenARbeTsf) arrIkceRmInRBmarvag
TIRkgnigesdkci . .> eKenAEteXIjmannUvaBGyutFi m nigarberrbsRbCaCnenAamCnbT.. > bEu n
aBP&yxacGMBeI RaTurki enAtMbnGasIGu aeKyena
_ ElgmaneTotehIy. .>
eTaCayagNakeday arGPivDdsMxannesdkicGasI
uGaeKy_ nabepImecjBIelTpl
Rbeyalnneyay eday}teRagTuk. .> arpacecjrbsRbeTssigbH ru BI RbeTs
I
maeLsIenA
u kg aM
1965 nCMrju [RbeTsenBiarNaeLIgvijyagabrh&sGMByuI Ts
assahkmrbsxn Edlmk
TleBlena sahUbnIykm CMns
Y arnaMcUl nje<aeTArkEtTIparmaeLsI.u .> naeBlena
TIparkg RskrbssigbH ru I manlkNtUccegt edaysarmanRbCaCnEt 2 lannak. .> dUec ksgw
I m
EtmYyKtrbssgi bH ru I KWarseRmc[nnUvsahUbnIykmsRmabarnaMecjCMnsY vij edayarBayam
begtI; nUvsahkmeRcInRbePT EdlGacRbkYtRbECgCamYyRbeTsdTeTotenAelIBiPBelaknTaMg
KuNaB nigtm edayminKitGMBpl
I cMeNjnBnelITMnji naMecjnignaMcUleLIy. .> yuTs
asen
nplnU veCaKC&yyagFMeFgdlRbeTssigbH ru I ehIynighugkug tvan RBmTaMgkUerxagt,gEdlCa
.knU naK. dTeTotpgEdr.. > kg ryeBlmYyTsvtr_en FnaarBiPBelaknigbBaesdvTi aK
U eRcIn
nsnidanfa cMeBayuTsasn
arGPivDsahUbnIykmsRmabarnaMecj man}TiBlxaMgCag
sahUbnIykmCMnYsarnaMcUl...> buEn TsnEbben minGaclakbMMgEl,gdFMmYy Edl
RbeTssigHburInelgTaMgRbfuyRbfannaBakkBalTsvtr_aM 1960 eLIy. .>
dUec enAkgTsvtr_aM 1950 RbeTssigHburIEdlhakdUcCaRtvBYkkumynislakxnmYyRkm
GukLkraleBlena neFVI[bBaesdviTUEdlRbannUvTsnasKMril nigskmCnsiTimnus
esIcsresIryagxaMg cMeBaGRakMeNInesdkicdKYr[ktsm:aldlkRmitmYy EdlmanGRasnM
x<sbMputenAelIBiPBelak.. > eKnERbayvallicTwk Edlsm,redayedImeagag [ayCadI
sRmabGPivDn_sahkm rIdgvifp;I aeksrkUl nayCaviflk
I TMnji dmanRbCaRbiyaBnigTMenIb
bMput...> mkTlnwgBakkBalTsvtr_aM 1990 RbeTssigHburInayCaRbeTsEckayeRKg
beckviTadFMmYykg BiPBelak edaynplitnUvDIs (fas) pk Tinn y
& kg masInu kMBu Tr& RbEhlCit
BakkBalnplitplTUTaMgBiPBelak...> mkTlnwgcugTsvtr_aM 1980 RbeTsfnsSitkg

sahUbnIykmnigarC}TiBl

17

cMNatfakelx 4 enAkg TVbI GasIu (bnabBIRbeTsCbnu tvan nigkUerxagt,g) CaRbeTsnaMecjnUv


plitpltm,aj ehIyrkcMNl
U nBIarnaMecjsemkbMBakeRcInCagarnaMecjGg;reBlmun.@ eTA
eTot...> RbeTsfknabepImnaMecjnUvrfynFuntUcmakmitsuybsIuLgs&r (Mitsubishi Lancer)
EdltemgI enAkg RbeTspal ehIybr eQaeTACa dUdC_nigPeI mas xUlf_ (Dodge and Plymouth Colts)
vij (edIm,IeCosvagrMgBnKy) eTAanRbeTsaNadaenAaM 1988...> kgTsvtr_aM 1970 nig
1980 RbeTshVIlIBInnGPivDnUvesdkicnaMecjEpkelIplitplmYycMnYn dUcCa semkbMBak
esoKVeGLi
I cRtnci kg kMBu Tr& nigeRKgeGLicRtnki epg.@ eTot.. > enCaehtubBal[arakcunUv
fdMNaMksikmrbsxnmYycMnYn minEmnCaeRafakGaRkkdUceBlmunbunaneLIy. .>
enAkg Tsvtr_aM 1990 RbeTsmaeLsIRbEhl
u
CaRbeTsEdlmannUvTsnIyaBsahkm
EdlTakTajcitbM putkgcMeNamRbeTsTaMgGs edaymannUvGareTIsemXdx<sbM putenAelIBiPB
elak.. > TsnIyaBsMNgpv shB&nBI kMBgEpkWLageTAanTIRkgkULaLMaBYr sSti enAaKxaglicn
bTVbI maLayU neFV[I mnGaNani
I
KmGgeKscMNas.@ JakeplI CaxagM enAeBlEdlBYkeKRtLbmk
TsnamgeTot bnabBIRbeTsmaeLsITTY
u lnkraCBIrbITsvtr_kngeTA.. > eragcRkeGLicRtlcu
dhatsuw nigmUtUrULa (rYmCamYynwgeragcRkEkcmHbGahar eragcRkeFVIeRsamsMbuRt eragcRkeFVI
rfyn nigeragcRkeFVsm
I arRbB&nT kw ) naeBlbcb ,nen ayCamansarsMxanCagviharGs
i a m nig
cm;ardUgeRbgmYycMnYnEdlenAslrbsRbeTsmaeLsIueTAeTot...> mkTlnwgcugstvtr_TI 20
RbeTsmaeLsIunnaMecjeRKgGKisnInigTMnijeGLicRtnik mancMnYneRcInCagBakkBalnTMnij
naMecjrbsxn. .> RbeTsmaeLsuIayCaRbeTsnaMecjnUvmasIunRtCak nigmasIunakaEstvIedGU
dFMCageKenAelIBiPBelak.. >
cMENkRbeTsPUma evotNam km<C a niglavvij nsSti enABIeRaynerOgeCaKC&yTaMgGs
en.. > kg bribTtMbn bdivtnsahkm
_
epg.@ rbsbBaRbeTsGasIGu aeKy_ nbBal[manaB
xusayageRcInnarrIkceRmIn EdlminabmanBImun kg cMeNamsg:mGasIGu aeKyT_ aMgLay.. > enA
edImstvtr_TI 21 tmsrubnarnaMecjrbsRbeTssigHburI maneRcInCagtmsrubnarnaMecj
rbsRbeTs}QensIu cMnnY 2 dg nigesInw g 3 dg ebIeRbbeFobCamYyRbeTshIl
V BI nI . .> rItm
srubnarnaMecjkg mYya.M @ rbsRbeTsf eRcInCagtmsrubnarnaMecjrbsRbeTsevotNam
esrI Et 5 dg.. > bEnSmBIelIen GayuCvI ti CamFmrbsRbCaCnmaeLsIu KW 73 aM EvgCagGayuCvI ti
CamFmrbsRbCaCnnRbeTskm<CaEdlmanRtwmEt 54 aMena...> enAkgaM 1970 plitaBnig
kRmitCIvaBrbsbBaRbeTsGasIuGaeKy_TaMgLay manaBRsedogaeRcIn. .>
KMrUrbsbUBaRbeTsnigbsimRbeTs

etIbdivtnsahkm
_
TaMgGsennekIteLIgyagdUcemc. ? enAkg krNImYycMnnY ehtuGVn
I Cabdivtn_

18

CMBUkTI.1

sahkm minGacekIteLIg..? GsryeBlCayUr aBGnGEngrbsbBa}srCnGasIuGaeKy_


EdlcgseRmc[nnUvsahkmTMenIbdxaMgmYy minGacTTYllTplCakEsgdUcEdlBYkeKcg
n.. > enAkg aM 1957 esdvTi }QensI
U
u mhamat sadlI (Mohammad Sadli) nTatealnUvRTwsI
sg:m EdlmanRbB&nesd
kci BI ryagEdlminGacpacecjBIan rbselaksasaar bUk eday
GGagfa RTwsIenanbgHajGMBInirnraBGaNaniKmniymrbsBYkbsimRbeTs ehIyfa anehtu
plNamYyEdlbgHajfa RbeTs}QensImiu nGacayeTACaRbeTssahkmnenaeT.. > enAkg
aM 1965 muneBlEdlelakRbanaFibtI sUarNU RtveKbeBjecjBItMENg atnbkRsay
bEnSmGMBIbBHaaen...> atnEfgRbeTAdlRbCaBlrd}QensIufa bBaesoveAesdkicrbs
bsimRbeTsRKbRbePT minEmnCak,nc,abdl}texaenaeT ehIycMeBaareFVIbdivtn_Cati dUc
}QensIuCaedIm minGacvasEvgnamsgdaresoveANamYyneT .eTabICaesoveAenan
niBnedaysasaark,alTMEBkmkBIsaklviTal&yGkhVd (Oxford University) saklviTal&y
XrEnl (Cornell University) keday.. .>
cMeBabBaRbeTsGasIGu aeKyT_ aMgLay EdlxVarGtFt k g arGPivDnaTsvtr_aM 1950 nig
1960 ena esdkci Ebb
EpnarRbmUlpRTg
M RTayFMrbsshaBsUevot nigRbeTscinkumy
nIs hak
dUcCaCeRmIsfImYydsmehtupl edIm,ICMnYsesdkicEbbmUlFnEdlgayakcudundabrbsbBa
RbeTsEdlabndakGaNaniKmmkelIbBaRbeTsGasIGu aeKyTaM_ gena.. > eRaysm&yGaNaniKm
shaBsUevotnCMrju bBaRbeTsGasIGu aeKy[_ eCOCakfa shRaskCn nigTIparesrI minCab
TakTgnwgsuxmu alaBCatieT ehIyCnCaticinnig}Na EdlCaGkanabnUvBaNiCk maKeRcInenA
kgtMbnGasIuGaeKy_ena minKYrrabrkeT...> cMNgcgayCardsg:mniymKMrU manlkNxusaBI
RbeTsmYyeTARbeTsmYy. .> vNbBavnrbsRbeTs}QensIu EdlekIteLIgedaysarGaNaniKm
hULgena KWkUnrbsGPil kkUnrbsRKsasnaGisam ehIyBYkeKmanTsnaMRTcMeBaar
RKbRKgesdkic nigemIlgaycMeBarbbmUlFnniym EdlBYkeKKitfa .manlkNbreTs. Ca
.GMeBIb. ena sSitenACabCamYynwgCIvRbvtRK
i sarrbsBYkeKCanic. .> CnCatihVlI BI nI EdlsSti kg
vNx<s. @ ehIyEdlRkmRKsarrbsBYkeK mancMNlU citeFI
CMV njY elIvisy& ksikmena minmancMNabGarmNcM_ eBaTsnrdsg:mniymeLIy. .>
manEtRbeTsevotNam EdlCardkmu y
nIsmY yKt enAkg tMbnGasIGu aeKy_ nGnuvtamTaMg
RsgnUvsubinesdkicEbbsUevot...> edIm,IGnuvtdUcen RbeTsevotNamneFIVxn[XatayGs
ryeBlyagyUrBIbdivtnsahkm
_
dmaneCaKC&yrbsRbeTseTotenAtMbnen.. > cMeBaemdwknaM
kumynIsevotNam enArvagaM 1954 nigaM 1986 Bakfa .sg:mniym. mann&yfa sahkm
FunFnRTg
RTayFMEdlRKbRKgedayrd. .> TRmgnKeRmagsahkmEbben mandUcCa sMNgGar
eragcRkeFVIEdknigEdkEfbfayegVn (Thi Nguyn) EdleKnsagsgeLIgenAkgaM 1960 Ca

sahUbnIykmnigarC}TiBl

19

edIm. .> saarNCnevotNammanaryldwgtictYcNas GMBKeRmag


I
en bEu nKeRmagenRtvcMNay
edImTuneseTA
I nwgTinp lRsvTaMgGskg ryeBlmYyarbs
M RbeTsen edIm,IksagnUvsMNgeragcRk
eneLIg. .> amBit KeRmagenhYsBIlTaBrbsRbeTsevotNameTAeTot EtnRbeTsrusIni g
RbeTscin CYyplC aCMny
Y kg arcMNayeTAelIarsagsg. .> edaysarEtardwknaMxs
u amTsn
.Bgw elIxn g. rbssa lIn nigedaysarEtarbeg;nI arBwgBakeTAelICMnyY BIbBaRbeTskumy nIs
ena GkariyalyaFibetyRkghaNUy nbgHajcMNabGarmNti_ ctYcelIvisy
& BaNiCk mGnrCati
nigarBRgIknUvarnaMecj eTabIRbeTsenenAEtRtvarcMNayyageRcIneTAelITMnji naMcUlkeday.. >
CamYyaen GkniBnRbelamelakevotNamCaeRcIn nbeRmI[kIRfarbsshaBsUevoteday
neBumnU< vRbelamelakTakTgeTAnwgCIvti vNGFn mandUcCaRbelamelak
niBneday
eva hVItwm (V Huy Tm) Rbelamelak
niBneday hVI epOg (Huy Ph#jng) kgealbMNg
edIm,IsEmgesckGb
I GrcMeBa .RbCaCnf.I EdlevotNamcgn.. > enKWCaarxitxMRbwgERbgmYy
dKYr[ktsm:al edIm,ICMrju tfaBesdkci GasI
Gu aeKy_ [dUceTAnwgtfaBrbsCIvti kmkrenAkg TVbI
GWrubxagekIt. .>
eTaCayagNakeday RbeTsenenAmanbBaHalMkessslmYycMnYn...> enAkgaM 1980
RbeTsevotNammanRkcMNUlCamFmsRmabmnusmak.@ mineRcInCagmYyaKdb ebIeRbbeFob
eTAnwgRkcMNl
U CamFmsRmabmnusmak.@ enAkg RbeTsbl
u arInigrUma nI naaM 1960 pg.. > eTa
bICabBHaaen bBalmkBIsg:amdsahavCamYynwgraMgnigshrdGaemrikkeday kmenaKmviCa rbs
rdevotNamneFIdMV eNIrelIpv mYy gakecjBIRbvts
i asrbsxn nigBIbBaRbeTsGasIGu aeKydT
_
eTot.. > mkTlnwgTsvtr_aM 1980 RbeTsevotNamnxitxMlkkmaMgBlkmEdlanargareFVI
rabEsnnakrbsxn eTA[bBaRbeTsnanaenAkg bk sUevot.. > BlkrTaMgena RtvnbBan [eTA
eFVar
I enAkg GIgEr nabBaRbeTsGWrbu xagekIt nigeragcRkeFVrfyn
I enAkg shaBsUevot.. > kg
dMNakalena emdwknaMevotNamTaMgLaynabepImylanEtc,asfa RbeTsmhaGMNacenA
Citxagxn EdlecjdMeNIrmunCaeRcInaena
M maneRbbelIxn rYceTAehIy. .> kg aM 1957 elak emA
esTug ndwknaMRbeTscin edayGnuvtnUvKMresd
U kci TM enIbkmamTsndasKMrli rbssalIn ehIy
nebCJafa RbeTscinnwgykQelIplitkmEdkEfbGgeKsEtkgryeBl 15 aMeTotbeu Na.. >
cMENkRbeTsCbnu vij kndakeRbInUvc,abBiessmYy[GnuvtCabnan nUvKeRmagGPivDn_sahkm
eGLicRtnki fakCatirbsxn . .> aM 1991 CaaEdl
M shaBsUevotndYlrlM. .> RkghaNUymanar
yWtyavkgarerobcMxn edIm,ITTYlykdMbUnanrbsRbeTsCbun EdlrYmmanKeRmagmitsuybsIu
sRmabbeg;ItnUvsahkmrfynrbsRbeTsevotNamCaedIm. .>
eyIgeXIjfa eCaKC&ynareFVbdi
I vtnsahkm
_
rbsbBaRbeTsGasIGu aeKy_ eRaysm&y
GaNaniKm BitCaminGacelcecjCarUbragneT RbsinebIanRbeTsCbnu ena krNIenelIkElg
kmkrEr

sIumgt_

20

CMBUkTI.1

cMeBaRbeTsevotNam.. > areQVgylrbsbBaRbeTsGasIu GaeKyf_ a }TiB lrbsRbeTsCbnu Gac


CYy[BYkeKrwgmaMnena nabepmI enAcugTsvtr_aM 1890 KWenAeBlEdlGkbdivthVlI BI nI CaeRcIn
rUb nes[I CbunCYyeRCamERCgBYkeKkgartsRbaM
U geTAnwgRbeTseGs,ajnigshrdGaemrik. .>
Tsnvisy& dUcen abrIksayayaMgBIeBlEdlCbnu yknC&yCmelIRbeTsrusIenA
kg aM 1905
mkem . .> }riyabfQanBanrbsCbnu mkelITVbI GasIrvag
u aM 1931 nig 1945 nbBal[manRbtikm
RbaMgtbtBIsMNakbBaRbCaBlrdGasIGu aeKyTaM_ gLayCaeRcInEdlP&yxac.. > bEu n abaMgBIeBl
enamk eKenAeXIjmannUvaBzitefrrbsRTwsesd
I kci mY yrbsesdvTi U Gaamatswu aNamui (Akamatsu
Kaname) Edlfa arTamTarrYmamYyrbsbBaRbeTsGasIuTaMgLay edIm,ITMenIbkmena KWeRbb
dUceTAnwgarehaehIrrbsstVan 1 hVg GcI gw . .> RbeTsCbnu EdlhakdUcCaemhVg ena neFI[V
RbeTsrbsxn ayCaRbeTssahkmmuneKbgs ehIyTuk[bBaRbeTsGasIepg.
u @ eTot eha
enABIeRayxnkgTRmgCarUbaB edaypl[bBaRbeTsGasIuTaMgena nUvbeckviTaepg.@ Edl
xn abnTTYleCaKC&yrYcmk ehIynigsahkmhYssm&yTaMgLayNaEdlanlkNsm,tki g
arRbkYtRbECgteTAeTotn.. >
enATsvtr_aM 1960 bBaRbeTsGasIuGaeKy_TaMgLaysuTEtnyldwgfa }TiBlTakTaj
rbsCbunnEpkelIKMnitmYyEdlfa RbeTsennrkeXIjnUvKMrUmYynarGPivDesdkic edIm,I
ykeRbbelIesdkicTIparesrIEbbbuK:lniymrbsshrdGaemrik nigRbB&nRKbRKgesdkicdrwg
tgw niganareqy
I tbamtRmvarrbsRbCaBlrdnshaBsUevot.. > kg n&yneyay KMrn
U ar
GPivDesdkci Ebb
en manlkNRbCaFibetyEtrUbragxageRAbeu Na EtamatuBit KMren
U man
lkNpacareTAvij...> kgena eKeXIjmanKNbkneyaymYyEtbueNa EdlnRKbRKg
RbeTsCbnu GsryeBlCaeRcInTsvtr_ KWabaMgBIaM 1955 mk.. > kg n&yesdkci vi j KMren
U n
bgHaj[eXIjBIarTTYlyk nigarEklMGbeckviTaTMenIbx<srbsbBaRbeTsenATVIbGWrub nig
shrdGaemrikeTAvij. .> eKnbeg;ItmasIunkMuBT&reLIgdMbUgbgsenAbsimRbeTs buEnvaCaKMnit
rbsCnCatiCbuneNavijeT EdlEsVgrkTIparnlbMputsRmabmasIunkMuBT&rTaMgena nign
beg;It[manBakmYyehAfa .sg:mB&tman. eLIg. .>
GsryeBldyUr bBaRbeTsGasIGu aeKyTaM
_ gLay minGaceFI[V RbB&nesd
kci rbs
xn [dUc
eTAnwgRbB&nesdkicrbsRbeTsCbun dUceTAnwgGVIEdlbBaRbeTsGsTaMgenarMBwgTukeLIy...>
bEu n BYkeKenAEtTTYls:alCbun fa CaRbeTsEdlTTYlneCaKC&ydGsarmYyenAGasI.u .> enAkg
aM 1974 GkCMnajxagyuTsas edad yUsUhV (Daud Jusuf) nesI[manarbeg;ItnUv RbeTs
}QensIuEbbRkmhun. edaysgwmfa nwgGacTTYlnnUveCaKC&ysRmabGnaKtnesdkicrbs
xn enAelImUldannGg:aBBaNiCk mCatiRTgRTayFM eRamkicshRbti

bti ardsti lt kg cMeNamGk


neyay GkariyalyaFibety GkbecaFibety nigshRKinTaMgLay.. > RbeTsCbun Bit

sahUbnIykmnigarC}TiBl

21

CaGkaMRTKMnitenABIeRaysMeNIen...> enAkgaM 1982 elaknaykrdmnI maeLsIu mhaeFor


mhamat nbeg;tI nUvkmviFI .arsmgw e<aeTATisxagekIt. eLIg EdleFV[I eyIgnwkeTAdl .clna
eTATisxagekIt. rbsGkCatiniymevotNameTAsikaenACbunkgaM 1905.. > naykrdmnImaken
neFIVarGGagfa KuNtmrbsCnCatiCbun manlkNRsedogeTAnwgRkmsIlFmEdlCnCati
maeLsIman
u .bRmgnwgman.. .> enAsm&yeRayGaNaniKm bBaRbeTsGasIGaeK
u yTaM_ gLayn
ykKMram
U rUbaBdlRbBntmargarCashKmn_ CaBiess dUcCa arshardmutmaMkg argarCa
Rkm TMnakTMngdsti lt nigaBesas&R KcMeBaRkm. .> enAkg aM 1994 KNkmarsRmabTVbI GasIu
fImYyEdlmanTIatarenARbeTsmaeLsIu nelIkeLIgfa RKsar nig bgbn EdlCa .TIsak
GaRs&ydBisdi . RtvnbMpa jedayTsnbuKl: niymrbsbsmi RbeTs.. > GK:rdTtU sigbH ru mI akeQa
elak fmI kUh_ (Tommy Koh) nbeBajeyablfa eBlenCaeBlsRmabbsimRbeTseronsURtBI
bUBaRbeTs nUvarearBsiTiGMNacnigkicRBmeRBgkgareFVIesckIseRmccitehIy. .>
arsEmgeLIgnUvarpasbr lTaBRbkbedaylkNsuTdi ni y
i mcMeBaKuNtmrbsGasIu n
eFIeLI
V gedayEpkCamUldanelIbTBiesaFn_CaRbvts
i asrbsRbeTsCbnu EdlmandUcCakMeNInRbCa
Cntic raCarmanRbsiT aBnigsVy
& aB GRasnMkg Rskx<s nigararBarrbsshrdGaemrikkg
sm&ysg:amRtCak. .> kaTaMgenCYyRbeTsCbnu [epatelIarGPivDesdkci CaCagarcMNayeTA
elIvis&yeyaa...> eTamuneBlEdlesdkicrbs
RbeTsCbun nrIkceRmIndlkRmitkMBUlenAkg
Tsvtr_aM 1990 keday RbeTsGasIuGaeKy_xndwgyagc,asBIdMeNIrarrIkceRmInen...> enA
kg aM 1988 rdmnRksY
I gsahkm}QensIu GaEGr sUh dU (A. R. Soehoed) ntj Etrfa RbeTs
}QensIuminGacamTanannaMmuxCbunenaneT ebI}QensIRan
u EtehIramlMnaMrbsCbunena.. >
sSanaBenminEmnmkBIRbarEdlfa RbeTs}QensIu annUvbuK:lik edIm,IatEcgkicarRksYg
BaNiCk m EdlyklMnaMamRbeTsCbnu enaeT bEu n bBaHacm,g KWenARtgfa Rbvtsi asTaMgmUlrbs
RbeTs}QensIu EdlCaRbeTsmanCatisasn_cRm RBmTaMgmannUvEdnsmuRTEvgena gayTTYlrg
nUv}TBi lGriyFmepg.@ Edlbg;arlMkdlRbeTs}QensI.u .> sSanaBenxusBIRbeTsCbnu Edl
gayRKbRKgTMnakTMngrbsxn CamYynwgbBaRbeTsnana.. > rIGkRCJhVlI BI nI CaeRcIn manarRBy
rmfa arearBGMNacfakelIxagM eBk amrebobCbnu nwgeFV[I arRKbRKgEbbpacardBukrlYy
rbsRbanaFibtI ehVrDINg markUs (Ferdinand Marcos) aymkCaRtwmRtvRsbc,abvij...> enABak
kBalTsvtr_TI 1990 GkCMnajevotNam EdlrsenAkg RbeTsmYyEdlRbanyknUvlTxui gCWaMg
BIyUrlgNasmkehIyena nsresrGMBaB
I rwgbwgu rbsCnCatiCbnu edayq bBaagM fa lTxui gCWrbs
Cbnu manlkNxusBIeK edaysg;tF nelI
niymn&ynaBesas&RKxaMgCagRbeTsdTeTotEdl
GnuvtamlTidUcaen.. >
kaEdlminGaceFIV[RbeTsCbunpacecjBIdMeNIreFVIbdivtn_sahkmrbsGasIuGaeKy_ KW
CMnYyGPivDn_nigarvinieyaK...> eyageTAelIarKnKUrmYy CMnYyrbsRbeTsCbunmanBI 15.% eTA

22

CMBUkTI.1

20.% narcMNayfviarbsRbeTsnImYy.@ esIrEtTaMgGsenAkgGasIuGaeKy_ enAcugTsvtr_aM


1980.. > enAGMLgTsvtr_aM 1980 nig 1990 RbeTsCbunkCaRbeTsvinieyaKbreTsnaMmuxeKEdr
enAkg tMbnen.. > arvinei yaKrbsCbnu manTRmgCashRassm<n& GaCI
vkmCamYyRbeTsmasRskkg
tMbn ehIydKUvinieyaKaKeRcIn KWCasmaCikrbsRkmvrCnesdkic. .> ebIanRbmaNeTA enAcug
Tsvtr_aM 1970 dKUvinei yaKCnCatihl
IV BI nI rbsRbeTsCbun enAkg shRassm<n& GaCI
vkmCbnu hVlI BI nI cMnnY 77 man 46 ecjmkBIRKsarhIlV BI nI Edlmanzanx<gx< g. .> dKUvinei yaKkg Rskrbs
Rkmhnu BhuCatiCbnu KWGacCardaPilrbsbBaRbeTsGasIGu aeKyp_ alEtmg. .> Rkmhnu mitsyu bs uI
np:tp:gnUveRKgrfynnigk,nrcnamUtCaeRcIndlarplitrfynmakRbtunsah:a (Proton Saga)
eRamarCYybtSmplitedayrdaPilmaeLsIu...> dUcEdlCnCatiCbunmYycMnYnnriKnxng
plitkrCbnu neFVviI nei yaKkg tMbnGasIGu aeKy_ edaymanbMNgcgbeg;tI esdkci tM bnmy
Y Edlman
arEbgEckvNEtbueNa...> kgena rcnasm<&nRkQleTVaKEbbRbBNI abnGnuvtkg
RbeTsCbnu EdlnkMNtfa kmkrNaEdleFVI arenAkg eragcRksahkmFM.@ ehIymanarerob
cMatEcgnlena nwgGacTTYlnRkQleRcIn ehIykmkrNaeFVIarenAkgeragcRkemAbn
niganarerobcMatEcgnlena nwgTTYlnRkQl
ticena RtvnsayaymkTisxagt,g
edaykg ena tMbnGasIGu aeKyman
_ zanCaGkemAarbndefakTabbMptu . .> RbsinebIbBaRbeTsGasIu
GaeKyTaM
_ gLayNa eFVRtw
I mEtCaGkemAarbnrbsCbnu ena anTaMgLayEdlehIrBIeRay Rkd
CaRtvarcMNayryeBlyagyUr edIm,Iam[TanemhVgrbsva.. >
eTaCayagNakeday TMnakTMngCitsTi rvag
tMbnGasIGu aeKye_ TAnwgRbeTsCbnu enAEtBik
Bnlfa etIehtuGIVnCabnabBITTYlnkraCmk bBaRbeTsGasIuGaeKy_mYycMnYn Gacman
lTaBeFVGVI mYI yn EdlbBaRbeTsenATVbI GahVci nigmCimbUBa minGaceFVn.
I . > TahrN_dUcCa
areronplitrfynnigesoKVkMI Tu Tr& edIm,IlkecjeTAanbsmi RbeTsCaedIm. .> GaNaniKmniymbsmi
RbeTsnbnlTuknUvBYkvrCnsMxan.@ mYycMnnY tUc enAkg bBaRbeTsGasIGu aeKy_ EdlBYkTaMgena
manKMnti cRbDitx<sRbesI
rCag ebIeRbbeFobCamYynwgBYkvrCnenAGahVki GaemrikLaTIn nigmCimbUBa . .> kaTaMgenkMBgu EtRtvneKRsavRCavbneTot.. > eRABIskmaBRbaMgnwgGaNaniKniymvij
bBaRbeTsGasIGu aeKyT_ aMgLay kmanGarmNfa_ xn RtvnKMramkMEhgedayRkmberkumy
nIs
EdlCaeRafakmYyyagFMenAkg tMbnGasIGu aeKy_ CagenAtMbnGahVki enAGaemrikLaTIneTAeTot.. >
BYkeKkmanarrmpgEdr cMeBaarRbQmmuxeTAnwgarKMramkMEhgrbsGkneyaynbBaRbeTs
GasIGu aeKymY_ ycMnnY dUcCaBYkExrRkhmEdlnbMpa jealnUvralsSab&nTMenIbepg.@ dUcCaFnaar
nigrUbiyvtSCaedIm...> BYkvrCnTaMgena KWCaGkanGMNacedIm,IksagesdkicrYmsRmabGnaKt...>
BYkeKnRbfuyRbfanGnaKtrbsxn edayGnuvtnUvrbbesdkci EdlrYmmanarbeg;nI nUvarnaMecjnig
shRaskCnCaedIm. .> mhaGMNacshrdGaemriknrYmcMENkCamYynwgkgVlrbs
bBaRbeTs

sahUbnIykmnigarC}TiBl

23

GasIGaeK
u yTaM
_ gena minneFIV[bBaldlRbeyaCn_rbsBYkeKeLIy eRBabBaRbeTsTaMgenk
sVEsVgrkmUlFnvinieyaKnigTIparsRmabnaMecjplitplEdr.. > emdwknaMbBaRbeTsTaMgenaaK
eRcIn RtvnGkmakniymehAfa .KhbtIkg sm&yGaNaniKm.. .> GkTaMgenanTTYlesrIaBnig
GMNacam.@ eRaysm&yGaNaniKm ehIyBYkeKCatYGg:neyaydsMxan.@ rbsRbeTsTaMgena.. >
GkneyaysMxan.@ TaMgena manaMgBIelak lI VanyU (Lee Kuan Yew) naykrdmnRbeTs
I
sigbH ru I
abBI aM 1959 dl 1990 nigelak mhaeFor mhamat naykrdmnRbeTs
I
maeLsIu abBI aM 1981
dl 2003 rhUtdlbBaesdvTi }QensI
U
u EdlRtvneKdakrhsnamkg n&ycMGkfa .smaKmCn
GnBalsmatbreXy_ (Berkeley Mafia). edaysarEtBYkeKaberonenAsaklviTal&yalIhVr eno.. >
eRaysm&yGaNaniKmbnic KWkg aM 1955 manarCECkEvkEjkdl,ImYyenAsaklviTal&y
nRbeTs}QensIu edIm,Ibeg;tI [mannUvBakfa .ts.U CafeLI
I g. .> arCECkEvkEjkena cgsMedA
eTAelIRbeTsGasIGu aeKyB_ rI yag EdlkMBgu EtrkarkekIteLIg. .> GtItnaykrdmn}I QensIu elak
vILbU (Wilopo) nef;aleTasTsnesdkicesrIniymrbsbsimRbeTs fa vabBal[mannUvar
ekgRbv&BaRsbc,abnigmanKmatxusayagFMenAkg arEckrMElkFnan.. > atnGGagfa lTpl
dGaRkknTsnen neFV[I xUcRbeyaCn_dlbBaRbeTsGasITaM
u gLayNa EdlabTTYlrgnUv
GaNaniKm eRcInCagarxUcRbeyaCn_rbsbsmi RbeTs.. > elak vIdyUyU nItsa
i s (Widjojo Nitisastro)
EdlCakUnRbsmYyrUbkg RKsarrbsRKbeRgnCnCatiCVa nigCanisitEdlnykGavuFRbaMgBYkGgeKs
nighULg muneBlEdlRbeTs}QensITTY
u lnkraCena nbenaselak vILb U fa minnKitKUr
BIaBaMckg arbeg;tI nigarEbgEckFnan.. > elak vIdyy
U U nrMlkw elak vILb U fa .shRas
esrI. KWmanrYmTaMgmasdI EdlCaksikrtUcac nigRkmhnu eRbgsaMgEslry
U aldacq_ (Royal Dutch
Shell). .> atelIkeLIgeTotGMBlT
I aBnarbegIt; RbB&nesd
kci Edl
.RbaMgnwgRbB&nesd
kci e srI.
Edlkgena ynartmGaceqIytbeTAnwgarRKbRKgrbsrdEdlrvlnwgRbCaseg:a.. >
TRmgesdkicesrI
niym EdlminyklMnaMambsimRbeTs enAkgRbeTsCbunnigkUerxagt,g
ehIynigaBvwkvrnigeRaTurki EdlnbBaldlRbeTscinenAkg Tsvtr_aM 1960 edaysarEtrbb
kumy
nIsp acarrbselak emA esTug neFI[V Tsnrbselak vIdyUy
U sIBI GasIGu aeKy_ nTTYl
araMRTeRcIn. .> sUm,IEtGkdakecjnUvealneyaynbBaRbeTsGasIGu aeKym_ y
Y cMnnY dUcCa Gk
eRbIGMNacpacarEbbeyaarbsRbeTsf kg GMLg Tsvtr_aM 1960 nig 1970 knpasbr nUveal
neyayrbsrdaPilGaNtmui n.@ ehIyabepmI TTYlsVaKmn_arvinei yaKsahkmBIbreTsEdr.. >
BYkeKnGnuBaat[mannUvkaGaTiaBmYycMnnY dUcCa siTan
i abaKhnu FM arminykBnelIRkcMeNj
rbssaCIvkmTaMgLayNaEdleTIbebIkdMeNIrardMbgU arelIkElgBncMeBaarnaMcUlnUveragcRkBI
breTs nigarGnuBaat[GkbeckeTsbreTscUlkg RbeTsedayesrIkg kRmitlm. .>
.

24

CMBUkTI.1

arcUlrYmcMENkrbsCnCaticinrsenAtMbnGasIuGaeKy_

eRABIRkmGkanGMNacEdlmansmtSaBRKbRanmYyRkmtUc eyIgsm:aleXIjfa bBaRbeTs


GasIuGaeKy_mYycMnYn EdlnayeTACaRbeTssahkmdmaneCaKC&yenAkgsm&yeRay
GaNaniKmena mannUvFnanmYyepgeTot.. > enaKCa
W RkmCnCatiaKticEdlmanKMnti cRbDitEpk
esdkci . .> Rbvtsas
i nsbBaakmgehIymgeTot GMBsar
I sMxanrbsRkmmnusaKticeBareBj
edayKMnitcRbDitTaMgena...> BYkeKRtvneKraraMgmin[maneRbbelITegVIepg.@ rbssg:mEdl
BYkeKrsenA...> TahrN_dl,ImYy KWhirBaaFiarICnCatiCVIhVenAGWrubnamCimsm&y EdlCaFma
RbkbmuxrbrrksIucgarRkenAkgsg:mRKissasnaTaMgLayEdlatTukarcgarRkdUcCa
bkm. .> BYkansasnaRKis EtgEtdkhUtCnCatiCVhI ecj
V BIskmaBneyayskmaBeyaa
rbsRkmvrCn.. > edayehtuen BYkCIhV Rt
V vEtaMgcitbeg;
nI nUvTMnakTnM gEpkelICMenOTukcit a rvag
CnCatiCIhV dUV ca edIm,ICameFaymYysRmabedaRsaybBaHaCamYynwgCnCatiaKeRcIn EdlEtgEt
eRbIRsnigekgRbv&BaelIBYkeK.. > enAkg tMbnGasIGu aeKy_ tYnaTIen KWtRmveTAelICnCaticii n ehIy
kg cMeNamBYken eyIgmannayTunkg Rskdl,Il,ajCaeRcIn EdlnbgHajxn eLIgenAkg sm&y
eRayGaNaniKm.. > TsnavdI
(Forbes Magazine) nanRbmaNenAkg
aM 1994 fa
mhaesdIGasIuGaeKy_EdlmanCabExRsLaycinmancMnYn 86.% kgcMeNammhaesdIGasIuGaeKy_
TaMgGs. .> amBit enAmunaM 1986 bnu a nacuM geRaynrbbsg:mniymEbbsalInniym rvagaM 1975
nig 1980 mUlehtumYyaKneRamhnrayesdkic EdlnekIteLIgenAkgRbeTsevotNam KW
bBalmkBIarbeBjGkCMnYjCnCaticindeRcIn. .>
manmUlehtuCaeRcInEdlnaM[Catisasn_cin ayCaGkmantYnaTIsMxankgareFIV[manbERm
bRmlkgesdkicGasIuGaeKy_. .> araMgcitseRmcealedAsmUhaBdrwgmaMmYy KWCamUlehtumYy
kg cMeNammUlehtuGsTaMgena.. > CnGenaRbevsn_cinmkBIexthukekon nigVagTug neFVdMI eNIr
mkEsVgrkCIvaBrsenARbesIrCagmun enAkgtMbnGasIuGaeKy_nastvtr_TI 19 nigedImstvtr_TI
20.. > BYkeKaKeRcIn KWCaksikr ehIyGacCaRbCaBlrdRkIRk bEu n edaysarBYkeKmancitema
mut
kgareFVIGenaRbevsn_ nigmanCMnajEpkshRaspgena neFVI[BYkeKmaneRbbelIGkCitxag
rbsBYkeKEdlminakecjBIRskcin. .> enAkgTsvtr_aM 1980 masRkmhunksiBaNiCkmFMCag
eKmYyenAkg RbeTsf elak Fnin ecorvnn (Dnindr ecIyrvnndr Dhanin Chiaravanont) Canaykn
shRas .ceRmIneaKP&N. {ecriYoBqB&N# Charoen Pokphand) manedImkMeNItBI]BukEdlCaCn
GenaRbevsn_cinetoCIv EdlabCamashagdtUcmYyxagGaCIvkmnaMcUlnUvRabBUCBIRskcin nignaM
ecjvijnUvsutBIRskf alBITsvtr_aM 1920.. >
lTixugCW EdlCaRbB&nCMenOburaNmYy EcgBIarRKbRKgamzananuRkmRsbampvc,ab nig
hVbs_maahn
I

sahUbnIykmnigarC}TiBl

25

sg;tFneTAelIsarsMxanEpksIlFmnTMnakTMngjatisnan kCaCMnYymYyyagRbtkkgarCYy
CMrju [GaCIvkmrbsCnCaticinTaMgena TTYlnnUvplcMeNjdeRcInpgEdr.. > lTxui gCWennCYy
sRmldlareFICMV njY CaRkmmanRkExtic nigardwknaMamEbbRKsardrwgmaM. .> .jatisnan. enA
kgen sMedATMnakTMngmnusEdlmkBIextdUcaenARbeTscin CajatisnanEmnETnkI minEmn
ETnkI...> enAkgaM 1982 sigHburInGnuvtnUvarpBVpayrbsrdaPiledIm,IelIktem;IgCMenOelI
TsnxugCW enAamsalaeron.. > buEn yuTnaarennTTYlarriKnyagxaMg ehIyksabrlab
bnci mg.@ kg GMLg eBlEtmYyTsvtr_beu Na.. > RbarenmkBImUlehtufa CnCatisigbH ru I Edlmin
EmnCakUneAcin natTukyuTn aaren CayklmYybg[M BYkeKeCOnigRbtibtieTA
amealarN_
nigCMenOrbsCnCaticin. .> enAeBlena CnCatisigbH ru edI
I mkMeNItcin EdlnTTYlarGbram
M Ebb
GgeKs kneaTRbanTsnxugCWen fa anlkNRbCaFibety nigmanlkNbiaFibety
RCleBk.. >
amarviaKcugeRay TaMgTsnxugCW nigTaMgaraMgcitkgarseRmceCaKC&yrbsCnCati
cinaKxagt,g deBareBjeTAedayaBcgmancgnena hakdUcCaminnBnl[nc,asGMBI
eCaKC&ynGaCIvkmrbsCatisasn_cinrsenAkgEdndIGasIuGaeKy_eT.. > amBit kaTaMgBIrxagelI
en manbnrhUtmkenAkgRbeTscinGsryeBlCaeRcInstvtr_mkehIy...> buEn RbeTscinmin
EdlbegIt; nUvBYkmUlFnl,Il,aj dUcenAbBaRbeTsGasIGu aeKymY_ ycMnnY nasm&yeRayGaNaniKm
eT.. > brisSanRbvtisasEtmYyKtrbsGasIuGaeKy_ EdlEtgmanarerIseGIgnigarRttRaelICn
CaticinTaMgena ntRmv[BYkeKxitxMbeBajkmagM famBlesrI EtTaMgGs cMeBakic arBaNiCk m. .>
enCakrNImYyEdlCMruj[BYkeKmanaraMgcitCaklakmYysRmabxng.. >
RbeTsGasIuGaeKy_mYycMnYnenAsm&&ymunGaNaniKmnigsm&yGaNaniKm minGnuBaat[CnCati
cineFICaV emdwknaMneyayeyaaeLIy. .> RbeTsTaMgenanbgakdlksgw
I mrbsCnCaticinEdl
cgpasbreTArkzanx<s.@ enAkgsg:m...> TegVIerIseGIgcMeBaCnCaticin mansaBanEtGaRkk
eLIg.@ enAkg edImsm&yeRayGaNaniKm.. > enAkg RbeTsfBIaM 1938 nig 1957 rdaPilEdl
dwknaMedayelak Ebk PibUlsg:am (eeplk bixUlsgqram Plaek Phibul Songkhram) nhamXatmin[
mansalaeronasacin nigbg[M CnCaticinTaMgenaykmnneyay
I
eyaaf CaGkQreQaCYs
BYkeK.. > minRtwmEtbeu Na eKminGnuBaatkUneAcin[cUlsikaenAsalaeyaafeT.. > enARbeTs
hIVlIBIn naaM 1957 vij eKnbeg;IteLIgnUvc,absIBIareFIVCatUbnIykmelIGaCIvkmlkraymYy
kgealbMNgbBabElg[manGklkrayCnCaticin dUcEdlneFVIeTAelIGkCYjGg;rBImunmk
GcI gw . .> .ealneyayesdkci f .I rbsRbeTsmaeLsIna
u aM 1970 EdlmanealbMNgplp l
RbeyaCn_dlGkRskedIm (ehA .PmU bi Ru t.) RtveKemIleXIjfa CayuTn aarRbaMgnwgCnCaticin. .>
cMENkenAkg RbeTs}QensIku g Tsvtr_aM 1950 vij eKminRtwmEteXIjnUvarGnuvtc,abRbaMg

26

CMBUkTI.1

nwgkUneAcinbueNaeT eKEfmTaMgeXIjmanarsmabCnCaticin yagrg:alCamYynwgGkCabsg&y


fa CaCnkumy
nIsenA
kg rdRbharaM 1965.. > ehIymYyCMnaneRaymk arvayRbharelIxn RN
nigRTBsm,tirbsBYkcin nekIteLIgmgeTot (EbbTRmgRsal) kg GMLg eBlmanvibtei sdkci n a
cugTsvtr_aM 1990.. >
eTaCayagNakeday eKsegt; eXIjfa TegVerII seGIgRKbrUbaB nsitS enACamYynwgRbBNI
buraNrbsGasIGu aeKy_ EdlmanaMgBIsm&ymunGaNaniKmmkem . .> kg ena GkCMnjY CnCaticin n
beRmIescTaMgLayEdlCaBuTs
asnikCnGkansasnaGs
i a menAtMbnGasIGu aeKy_ amryEtaB
pacmxu kg areFVCMI njY arCIkrukrkErt,gfepg.@ karRbmUlBnCMnsY fVayescTaMgena.. > ehIyBYk
eKabmanRTBsm,tBIi kic arTaMgeneLIg. .> bBaemdwknaMGasIGu aeKy_ nasm&yeRayGaNaniKmn
plnU varGnueRaEpkesdkci CaBiess (dUcCaarnaMcUlpacmux) eTA[KUknEdlCaGkCMnjY CnCaticni . .>
TegIen
V KWeFI[V anEtTMenIbeLIgnUvTRmgargarEdlabnGnuvtkg RBraCvaMgGasIGu aeKyB_ sm&
I ymun
dUcCaneRbIGkCMnjY raCvgcinmkeFIar
V kg namCaksikrEdlmansiTBii esscMeBaBndarkCaGkCMnjY
eRARbeTs.. >
nacugTsvtr_TI 20 RkmGaCIvkmKY k (Kuok Group) EdlCaGaCIvkmcRmCatisasn_FMCageKbgs
RKbRKgedayCnCaticinenAmaeLsIu nbgHajGMBviI Fs
I askg arRccbBa
l arvagTRmgGnuvtrbs
raCvaMgGasIGu aeKysm&
_ yasnigsm&yfI edIm,Ibeg;tI nCaTRmgdmanRbsiT aBBiessmYy. .> elak rbU tW
KYk (Robert Kuok) KWCakUnRbsrbsCnRkIRkmakEdlneFVGen
I aRbevsn_BIexthukekoneTA RskmaLayU
kg cMNu GgeKs (maLayaRbI anik) nacugTsvtr_aM 1800.. > atnsikaenAviTal&yGgeKsenAcUhrU
ru (English College of Johor Baru) (mankUnsisenAkg viTal&yenmak CasSabniknGg:arCatikaB
maLyU) ehIynignsikaenAsaklviTal&yrahVhlV s_ (Raffles College) enAsigbH ru I (elak mhaeFor nig
elak lI VanyU kneronsURtenAkg saklviTal&yen).. > edaysaratmannUvCMnajepg.@ Epksg:m
nigmancMNgTakTgCamYyGkdTaMgBImunmk elak KYk manlTaBERbayBaNiCk ms;rTaMglkray
niglkduM EdlCamrtk]Bukat [eTACaBaNiCk mGnrCatidFMmYy manTaMgesvakmanarabrg TIparTMenIb
RbB&nbBaj

TUrTsn_ nigsm<n& GaCI


vkmsNaarsaMgh:La
I (Shangri-La). .> CnCatimaLayUdman}TBi l
mYycMnnY rYmbBal TaMgsmaCikrbsraCvganuvg burW lIs (Perlis) n gi cUhrU (Johore) KWCaGkeRCamERCg
nigCadKUBaNiCk mrbselak KYk aMgBIdMbgU mkem . .> arerobcMeLIgEbben RtveKTTYls:alEbb
kMEbgfa CaRbB&n .GalI. enAmaeLsuI EteKeXIjmansm&n< en
enAambBaRbeTsepg.@ eTot
kg tMbnGasIGaeK
u yeRam
_ TRmgngi eQaepg.@ akeday.. > Cafr nwgarGnuBaat[BYk .. (CaGk
CMnjY Caticin) TTYlnnUvGaCJab&Nr daPil nigCMny
Y BIrdena BYk .GalI. (EdlCanayk GkcUl
hunCatimaLayU) knTTYlplcMeNjBIeCaKC&yrbsBYkEdr.. >
arpasbresdkicEdlndwknaMeday .KUknniym. rbsvrCnTaMgena minnTTYlnUvar

sahUbnIykmnigarC}TiBl

27

eatsresIrCakcn TaMgenAkgnigeRAtMbnGasIuGaeKy_eLIy. .> elak yUsIuhara KUnIGu (Yoshihara


Kunio) CaGkriKnCnCatiCbundmWugmatmYyrUb nbriharCasaarNcMeBaarekIteLIgnUv .rbb
mUlFnniymEkgay. enAkgtMbnGasIuGaeKy_...> cMeBaTsnrbsat rbbmUlFnniymenAkg
tMbnen KWCarbbmYyminBit BIeRBarbbenenAEtBwgelIbeckeTsrbsdKUsahkmbreTsmk
BIRbeTsCbnu nigRbeTsepg.@ eTot ehIyBYknayTuncinenAtMbnensuTEt
CaGkEsVgrkarCYl eday
rsnedaysarEtarEsVgarbtSmni gGaCJab&Np acmuxBIrdaPil.. > arriKnenmanaByutFi mx
Edr eRBaRbB&nGb
rrbs
M bBaRbeTsGasIuGaeKy_ minGacplitGkviTasasnigGkbeckviTaEpk
sahkmenAkg Rsk sRmabeRbIRsnRKbcMnnY eLIy. .> py mkvij arriKnmYyeToteTAelInay
TunbsimRbeTsnignayTunCbun fa CaKMresd
U kicBw gelIxngnehIynigminaMcEsVgrknUvar
arBarBIrdaPil edIm,ITbTlnwgarRbkYtRbECgrbsbreTsenaeT minsUvCasmehtupleLIy. .>
BIeRBaarriKnennTatealnUvRbvtisasmineccbrbsnayTunnaRKbkEng EdlTamTar[
rdaPilCYyp:tp g: Ca fvia cMeBashRasTaMgLayNaEdlTTYlbraC&ykg GaCIvkmrbsxn . .>
amBiteTA eKeXIjmannUvrbbmUlFnniymEdlniymbkBYkCaeRcIn enAtMbnGasIGu aeKy._ .>Et
minsuTEt
CaCnCaticineT.. > TahrN_delceamYy KWCaKeRmagCatiplitrfynmYyrbs}QensIu
EdlmanGayualnEtRbEhlCamYyaM (1996-1997).. > elakRbanaFibtI}QensIu nplnU v
siTiplitrfyn .fakCati. dMbUgeKbgs [RkmhunmYyEdlnsSabnanigRKbRKgedaykUnRbs
rbsat KWelak htu mU U (fm)I shU artU (Hutomo Suharto). .> eTaCaanbTBiesaFn_kg arplitrfyn
kelak fmI nTTYlsiTipacmuxedIm,IsharCamYyRkmhunplitLanamUtUrs_ (Kia Motors) rbs
RbeTskUerxagt,g EdlnwgplitamKMrUrfyndMbUlCitrbsRkmhuna ehAfa makTImrs_ (Timors)
enAshRassahkmfmYI y EdlsagsgenAEk,rTIRkghaara.. > atnxRk
I BIFnaarrbs
rd amarENnaMBI]Bukrbsat edIm,IcMNayeTAelIarsagsgen.. > bnabBIrbbRKbRKgpacar
rbselak shU artU dYlrlMenAkg aM 1998 RbCaBlrd}QensIu Edlmanrfynma ken nRbjab
RbjaledasakmakenecjBIrfynrbsBYkeK.. >
kbuEn RbsinebIemdwknaMnbBaRbeTsGasIuGaeKy_ EdlminEmnCaCnCaticin CaGkbeg;It
[mannUvl&kx N
& nana edIm,I[rbbmUlFnniymcinkekItnigrIkceRmInnena KWkedaysarEtedIm,I
eqIytbeTAnwgsSanarN_l&kx&NGnrCatiCaklakEtbueNa.. > GkriKnbreTsaKeRcInEtgEt
emIlrMlgcMeBasSanarN_en.. > enAedImsm&yeRayGaNaniKm RbePTGaCIvkmlkNRKsarenA
bBaRbeTsGasIuGaeKy_ enAmanRTgRTaytUc minGacRbkYtRbECgCamYynwgRkmsaCIvkmBhuCati
FM.@ EdlkMBugmanRsabenaeLIy...> enAaM 1993 areFVIGeg;tmYynbgHajfa manRkmhun
BaNiCkmFM.@ bMputrbsCbunnigkUerxagt,g cMnYn 47 kgcMeNamRkmhunBaNiCkmFM.@ bMput
TaMgGscMnYn 50.. > kgena manRkmhunRbECgRbaMtMbnGasIuGaeKy_dFMCageKmYy KWRkmhuneRbg

28

CMBUkTI.1

rbsrd}QensIu eQa buWramINa (Pertamina) EdleKnatkgcMNatfakTI 39 bueNa...>


edIm,IRbLgRbNaMgCamYynwgrbbmUlFnniymBhuCati CadMbUg bBaRbeTsGasIuGaeKy_TaMgLay
RtvEsVgrknUvvis&yBaNiCkmNa Edlmanaranac,aslas eTabICaBYkeKRtvarBwgEpkeTA
elITMnakTMngCamYybreTsTaMgEpkbeckviTanigTIparkeday.. > bEu n eTaCayagNakeday rbb
mUlFnniymenAGasIuGaeKy_minmanTRmgrYmEtmYyrhUteLIy...> mkTlnwgTsvtr_aM 1990
RkmhunBaNiCkmcinmYycMnYn nvivDBIRkmhunEdlmanlkNCaRKsar mkCasaCIvkmRTg
RTayFMEbbbsimRbeTskEbbCbun...> buEn BYkeKRtvtbgnUvGtsBaaNnigvb,Fmrbscin
yageRcIn. .> RkmhunTaMgenanyklMnaMEdlabGnuvtenAkgRbeTshVIlIBInnaTsvtr_aM 1800
KWCadMeNIrarmYyEdlkUneAcinTaMgLaynERbayxneK [eTACaRkmmnusfakkBal ehIy
ElgKitfa BYkeKElgCaCnCaticin...>
tmnareFVIbdivtn_sahkm

EpkminlnRbvtRbkb
i edayeCaKC&ynesdkci na
sm&yeRayGaNaniKmrbsGasIGu aeKy_ minman
EtbkBYkniym eragcRkEdlCiCankmkr nigarbg;abshCIBrkraCbueNaeT...> GasIuGaeKy_
enAeBlena nGnuvtKMrUGaRkk.@ CaeRcIn ambdivtn_sahkmrbsbsimRbeTs eTaCakmkr
enAGasuIGaeKy_GacmankIsgwmcMeBaGnaKtalx<sCagkmkrGgeKsnastvtr_TI 19...> enAkg
sunr kfamYyeTAannaykFnaarnana naaM 1974 elakRbanaFibtI ehVrDINg markUs nGYtGag
fa tmBlkmenAhIl
V BI nI mankRmitTabbMptu enAGasI.u .> EteTaCayagNa atebCaJ minbeBay[
manartemgI RkQl kmkrxagM eBk edIm,Iku[M raMgsdlkmvFi naMI ecjrbsatEdr.. > emdwknaMbBa
RbeTsGasIuGaeKy_dTeTot knRbanyknUvarcgndUcaenEdr eTabICakmkrx lTaB
kg arTijplitplepg.@ edaysarEtRkkRmminRKbRan ehIyeFI[V TMnji rbsBYkeKBwgEpkan
EtxaMgeTAelIGkTijbreTskeday.. >
enAkgaM 1944 elak eceGs hVWrnIvl (J.S. Furnivall) nerobrabenAkgesoveA
(Netherlands India) fa enAkg
sm&yGaNaniKm GtulaBdFMmYyrvagmUlFnnigkmagM BlkmenA
kgbBaRbeTsGasIuGaeKy_EdlsSitenAeRamGaNaniKmbsimRbeTs maneRcInCagenAbBabsim
RbeTspal...> bBaRbeTsGaNaniKmTaMgen RtvneKerobcMeLIg eRbbdUcCaeragcRksRmab
plitkmGIcwg KWmindUcCardEdlbeg;IteLIgedIm,I[RbCaBlrdxnmanCIvaBRbesIreLIy...> arxV
nUv .qnrYmmYy. kg cMeNamRbCaBlrdnsg:mcRmCatisasn_ EdlabTTYlrgnUvGaNaniKm n
bBal[rbbmUlFnniymhUrcUltmktMbnenedayesrI}tmankMhit. .>
sRmabehtuplpalxnrbsBYkeK bBaemdwknaMGasIuGaeKy_sm&yeRayGaNaniKmTaMgena
nxitxMERbaysg:meK [dUcCaeragcRkdTMenIb edayminaMcEkTRmgsg:mTaMgenabun a neLIy. .>
hULg

}Na

sahUbnIykmnigarC}TiBl

29

edaysarEtarCMrju [el,nnigcMnnY cracrrUby


i b&N ehIynigFnanhirBav tSBi PBelak ekIneLIg
yagsem,Imena arGPivDEpkRbB&nTM nakTMngnigRbB&nk BuM Tr& nasm&yeRaysg:amelakelIkTI
2 nbeg;nI plcMeNjyageRcIndlnieyaCknigvinei yaKineTAelIkmkrenARKbkEng. .> Tunvinei yaK
manaBcl&tanEteRcIn EtkmkraKeRcInenAmYykEng. .> eTabICashCIBkmkrrbsbsmi RbeTs
pal kRtvtbgnUv}TiBlkgartfCamYyGkatEcgvinieyaK EdlGacedIrrkTIparBlkmBI
kEngmYyeTAkEngmYyeTot.. > cMeBaGasIGu aeKyvi_ j }TiB lsSanaBenmansaBanEtGaRkkdUc
Edlelak hVnW vI l neFVar
I KitTukGcI gw . .> aranRbmaNmYyeFVeLI
I genAaM 1992 nbgHajfa Rkmhnu
plitEs,keCIgmakNXI (Nike) EdlplitEs,keCIgrbsxn eRcInCageKenARbeTs}QensIu n
cMNayfviayageRcIn[kILakrdl,Il,ajeQa mxwl credn (Michael Jordan) edIm,IpBVpay
BaNiCk mrbsxn . .> RkEdlelak credn nTTYl mancMnnY eRcInCagfQl kmkreragcRkTaMg
GscMnYn 25000 nak kgryeBlmYyaMeTAeTot.. >
enAtMbnGasIu kg GMLg eBlsg:amRtCak arRttRaarbg;abeTAelIsi hCIBkmkr mansaB
xus.@ aBIRbeTsmYyeTARbeTsmYyeTot.. > enARbeTsfmunaM 1972 shCIBkmkrminRtvnTTYl
s:alfaRsbc,abeT.. > abBI aM 1972 mk shCIBshRasrbsrd (RbmaNmYyaKbYnnshCIB
TaMgGs) kenAEtRtvnhamXatmin[eFVkUI dkm. .> shCIBNaEdleKGnuBaat[eFVkUI dkm kRtvsSti
enAeRamkicGn
raKmn_rbskgkmagM nKrlf nigGg:arbreTsEdlmanTMenarRbaMgnwglTik mu y nIs
mandUcCa viTasSanBlkmesrIGasIu-Gaemrik EdlmanmUldanenAshrdGaemrik saBlkmGW rub
(EdlCYybtSmCa smatdlshCIBfnanaenAkg El,gmYyEdlehAfa bMEbkbMkedIm,IRKbRKg) Ca
edIm. .> cMENkenAkg RbeTssigbH ru viI j KNbk .skmaBRbCaCn. EdlCaKNbkanGMNac
nRKbRKgelIsaBaNiCk mCati nigxitxMelIktem;gI nUvTsnmYyfa nieyaCknigkmkr KYrEtshar
aeTAvijeTAmk edIm,IrkanUvsirS aBsahkm ehIyRkmRbwkaTTYlbnk RkExCati kndakecj
nUvealarN_mYycMnnY edIm,IkMNtRkQl epg.@. .> enAkg RbeTsmaeLsIu naBakkBalTsvtr_
aM 1980 RbEhlticCagdbaKrynkmkrTaMgGsnrYbrYmabeg;tI CashCIBeLIg. .> ehIykmkrenA
kg tMbnBaNiCk mesrITaMgLayEdlbeg;tI eLIg CaBiessedIm,ITakTajTunvinei yaKbreTsena minRtv
neKGnuBaat[cUlrYmCamYynwgshCIBTaMgeneT...> RsedogaenEdr smaCshCIBEdlbtSm
edayrdaPilrbsRbeTshVlI BI nI nGnuvtambBaRbeTsEdlnerobrabxagelI edayRbwgERbg
RttRaelIkmkr.. > bEu n kicRbw
gERbgenminsUvmanRbsiT aBeT.. > mkTlnwgTsvtr_aM 1980 RbeTs
hVlI BI nI RtvRbQmmuxnwgshCIBkmkrkraCmYyeTot KWclnaEdlmaneQafa .clnafmYysa.
(KIls
u aMgmayUG N
u )U . .>
cMENkRbeTs}QensIEdl
u dwknaMedayelak shU artU vij eKemIleXIjyagc,asfa Rbsin
ebImanGMeBIBukrlYyenAkg rdaPilanEtxagM dUcCatRmvarsUkanBIRkmhnu BaNiCk mnana eTA[

30

CMBUkTI.1

mnrd
I arnignayTahanepg.@ ena Cafr mkvij Rkmhnu BaNiCk manEt[RkQl
ticdlkmkr
rbsxn . .> cMNcu ennbgHaj[eXIjfa sahkmEdlplRk
Ql tictYcdlkmkr nigeragcRk
Edlmanl&kx& NGaRkkcMeBakmkrena KWbBalmkBIkabkBYkniymRCl. .> ankUdkmNamYy Gac
eFVeLI
I gnedayRsbc,abeT RbsinebIanarGnuBaatBIRksYgargarena.. > Gg:arRsbc,ab manEt
RkmsURtFmfVayRBkgsasnaGisamkgeragcRkEdlmanEtkmarinIbueNa.. > buEn mkTlnwgedIm
Tsvtr_aM 1990 shCIBkraCmYycMnnY Edlncgsm<n& CamY
ynwgKNsasnaRbetsgr bsCati
ak dman}TBi lena GacerobcMbeg;tI RkmkmkreragcRkatedrrabBannak edIm,IeFVkUI dkmxusc,ab
epg.@ enATIRkgemdan (Medan) neasUm a Ra.. > rUbaBc,asnwgEPknarabBRgt rMelaP nig
eFVXatkm
I
BIsMNakBYkTahan}QensIeTA
u elIrUbnag marsIN
u (Marsinah) CaskmCnCatiCVav&yekgmYy
rUb edaysarEtnagnBayamerobcMnUvRkmkmkrEdleFVar
I CamYynagenAeragcRknaLiadmYyenA
aM 1993 ena nsbBaak[eXIjBIarP&yxacrbsGkdwknaMpacar.. > mtisaarNnbg[M rbb
enTTYls:alnUvmrNaBrbsnagfa CavIrnarIkmkr.. >
arGPivDEbbenminEmnCaarrMBgw TukrbsbBaemdwknaMGasIGu aeKyEdl
_ nRKbRKgRbeTs
rbsBYkeKamEbbmUlFnniym edayepateTAelIarnaMecjaMgBIdMbUgenaeT bnabBIabyknUv
CeRmIsepgeTot KWesdkci Ebb
ariyalyaFibetysg:mniymenAkg RbeTsPUma evotNam km<C a
nig Lav (lav) kElgmaneKabGarmNeTA
_ eTot.. > citKM nti rbsBYkeKmindUceTAnwgGVEdl
I sasaar
esdkci esrI
bsmi RbeTsnelIkeLIgfa KWCaarcgnnUvBaNiCk mesrInigkMeNInesdkci . .> bEu n
vamanlkNneyayEdlRbeTseRaysm&yGaNaniKmTaMgena nsarnUvesckIf
fr rbsxn
eLIgvij kgnamCatYGg:GnrCatikraC.. > sg:amRtCaknbegI;t[manaBRsBicRsBilBIaBxus
Ebka rvagealbMNgnarGPivDTaMgen nigealbMNgnarGPivDrbsesdkicmUlFnniym
EbbRkmhun cRmCatisasn_. .> sMNrY EdlEtgEtelceLIgkg Rbvtsas
i GasIGu aeKyna_ edImstvtr_
TI 21 KWfa etIsaCIvkmBaNiCkmbreTsFM.@ EdlCabEgknarrIkceRmInEpkesdkickgtMbnena
BitCacg[rdeRayGaNaniKmTaMgenxagM kGt. .> RbEhlCaBYkeKRtvar[mannUvrdexay Edl
mansmtSaBGacRtwmEtrkanUvkgkmagM nKrl nigRbmUlsMram edayminaMcmanGMNacEdlGac
raraMgnigkMNtnUvesrIaBndMeNIrarvinieyaKrbsBYkeKeLIy. .>
vibtiesdkicaM 1997 niglTplrbsvibtien

vibtesd
i kci GasI
Gu aeKy_ aM 1997 nbnSyTsnmYycMnnY rbselak Ganva r GIRu hImu (Anwar Ibrahim)
EdleRaymkelaknayCabnaykrdmnn
I RbeTsmaeLsIu Edlnniyaykg aM 1994 fa Ca
.arabepmI CafIrbs
Gasu.I ena.. > vibten
i hakdUcCaRtvnbBaakBIarP&yxacrbsRbeTsenAkg
tMbnfa saCIvkmqgEdnnigRkmGkaMRTsaCIvkmTaMgLayen BitCamincg[rdenAtMbnGasuxI agM aena

sahUbnIykmnigarC}TiBl

31

eT.. > enABakkBalaM 1997 FnaarkBalrbsRbeTsfnbeBajRkTCaeRcIn EdlCaehtu


eFV[I rUby
i vtSrbs
f EdlabmancMNgTakTgCamYynwgdula rshrdGaemrikaMgBIaM 1984 mkena
akcuyagxagM . .> arN_enbegIt; [manareaTsYrmYyfa etIshRasBaNiCk mfnwgRtvsgbMNlu
deRcInrbsBYkeKeTA[bBaRbeTsnana Edlxn CMBaknyagdUcemc RbsinebIRbeTsfCYbRbTnUv
naBBaNiCkm nigslnUvrUbiyb&NbreTsEdlbRmgTuktictYcbMputena.. >
bBaRbeTsGasIuGaeKy_dT.@ eTot knCYbRbTnUv{naBBaNiCkmdUcRbeTsf ehIy
nTTYlrgeRavibtiesdkicdFnen
Edr.. > eTabICamannUvarCECkEvkEjkGMBIsarsMxannka
BakB&nmYycMnYnkeday kbribTTUeTAbgHaj[eXIjfa {naBGasIuGaeKy_rYmmandUcCa..
arakcuEdlekItyageTogTat nUvtRmvarBiPBelakcMeBaTMnijeGLicRtnik Edl
shRasplitkgRskaKeRcInnepatelI. .>
arekIneLIgyagabrh&snUvarRbkYtRbECgCamYynwgarnaMecjrbsRbeTscin eRBa
RbeTscin eRaysm&yRKbRKgrbselak emA npasbr yagsnwm.@ eTArkealneyay
GPivDn_EpkelIarnaMecjCacm,g.. >
arakcunUvarvinei yaK rYmTaMgarbdiesFrbsRbeTsCbnu (EdlCaRbeTsGkmanbMptu enA
GasI)u kg arTTYlyknUvarnaMclU TMnji BGI asIGu aeKyb_ neTot.. > (eyageTAelIaranRbmaNmYy
shrdGaemriknTijTMnji plitkmnaMecjrbsbBaRbeTsEdlminEmnmkBIRbeTselakxag
licTaMgLaycMnnY 70.% nacugTsvtr_aM 1980 cMENkRbeTsCbnu Edlmanesdkci y agehac
NasesInwg 2 aK 3 nesdkicshrdGaemrikena nTijTMnijnaMecjTaMgenaEt 8.%
bueNa.. >)
TakTni eTAnwgarxRk
I yagRsBicRsBilnigBukrlYyrbssSab&nhirBavtkMS Bl
U .@ aKeRcInenA
kgtMbnpgena kneFIV[eRaGaRkkmYyenekItmanEtmg. .> sSanarN_dGaRkkbMput knekIt
eLIgenAkgRbeTs}QensIu EdlrUbiyvtSrbsxnnakfrhUtdl 3 aK 4 enABakkBalaM
1997.. > bBaHaennbBal[manarbiTTVareragcRk nigaBGtargareFVy
I agFn. .> edaysarEt
fTMnji naMcl
U nekIneLIganEtx<seTA.
@ cMnnY RbCaCn}QensICa
u eRcInnak EdlkMBugEtrsenA
kgaBRkIRk nekIneLIgyagxaMg...> mUlniFirUbiyvtSGnrCati Edlnbeg;tI eLIgeRamkicdw knaM
rbsshrdGaemrikenAkgTsvtr_aM 1940 edIm,IelIksyKMnitesrIavUbnIykmEpkesdkic n
plCM ny
Y dlRbeTs}QensIenA
u kg aM 1998 kg l&kx N
& bBabElg[manarRKbRKgpacmux nig
arTbs;atarRbkYtRbECgBIbreTs kgvis&yksikm}QensIu...> areFVIesrIavUbnIykmyagab
rh&sen RanEteFVI[esdkicdYlrlMamenabueNa.. > enAeBlelakRbanaFibtI sUhartU ncu
htSelxaelIkicRBmeRBgmYyenAExemsa aM 1998 (bunanExmuneBlCIvitneyayrbsatRtv
nbBab) maneKnftrUbnaykRKbRKgmUlniFrUi by
i vtSGn
rCati KWelak mIEsl aMdsuW y
s_ (Michel

32

CMBUkTI.1

kMBugQr{bdEk,relak sUhartU...> atemIleTAdUcCaGktMNagGPilGaNaniKm


RKbRKg}QensIu EdleTIbrseLIgvijCafIGIcwg. .>
munnwgeBlEdlvibtiesdkicennekIteLIg eKeXIjemdwknaMGasIuGaeKy_mYycMnYnFM enAEt
bnarTajykRbeyaCn_BIkMeNInesdkicEdlman...> BYkeKminnKiteTAdlarakcupn.@ nig
saBminnwgn EdlabnekIteLIgedaysarEtrbbmUlFnniym EdlmanaMgBIeRamhnraykg
arvinei yaKp;aTuylIbrbsRbeTshULg enATsvtr_aM 1600 rhUtdleTAarreg:aregITI: paraKhnu
rbsshrdGaemrikenAaM 1929 CaedIm...> enAkgaM 1994 elaknaykrdmnImaeLsIu mhaeFor
mhamat nsharniBnesoveAmYyk,al CamYynwgGkCatiniymCbnu EdlmanciteRkv
eRaFmYy
rUb mancMNgeCIgfa .GasIuEdlGacniyaybdiesFcMeBabsimRbeTs.. .> kgena atnTsn_
Tayfa aBf;Mef;IgrbsshrdGaemrik KWCaerOgGtItal buEnarrIkceRmInrbsGasIuGaeKy_ KWCa
erOgbcb ,n. .> vibtesd
i kicGasI
Gu aeKyenA
_ aM 1997 EdlmanTMnakTMngnwgvibtesd
i kci Cb
nu eFI[V man
arJakepl
I dFMmYy edaymincMeBaEtbBaBlrdGasIuenaeT EfmTaMgbBaCnbreTsCaeRcIneTot
(rYmTaMgvinei yaKinenAkg TVbI GasI)u pgEdr.. > bBaHabnanenAtMbnen KWfa etIRtveFIyV agNaedIm,Iksag
rdrbsxn [nrwgmaM mansSab&nhirBavtEdl
S dMeNIraryagRtwmRtv nigmanyutFi mkg arykBndar
kg Rsk edayminepatxagM eBkeTAelIEtarbEnSmTunvinei yaKanEteRcIn BIsMNakvinei yaKinbreTs
EdlcgTTYlnplcMeNjx<skgryeBlxIBICMnYjTijlkdIFICaCagBIsahkmkgRsk. .>
Camdessus)

RbvtiRbkbedayeCaKC&yrbsGasan

etIbBaRbeTsGasIGu aeKyEdl
_ manesdkci rw gmaMTaMgGs ehIynigTRmgnkicshRbti

bti arGnrrd
kgtMbn EdlnabepImbegI;tenAkgTsvtr_aM 1960 ena manaBRsbaeTAnwgTsnmUlFnniymesrI EdlnrIkceRmInedayanbsK:raraMgenAkgBiPBelaksm&yeRaysg:amRtCakena
EdreT..? enAaM 1967 manRbeTs 5 enAtMbnGasIGu aeKy_ minRbanykrbbsg:mniym (RbeTs
TaMgena KW RbeTsf }QensIu hVIlIBIn sigHburI nigmaeLsIu) nrYmabeg;ItnUv .smaKm
RbCaCatiGasIuGaeKy_. eLIg (EdlehAatamasaGgeKsfa .Gasan.)...> enAkgTsnrbs
rdmnar
I breTs}QensIna
u eBlena eKnbeg;tI GasanCasm<n& k g tMbnmYy EdlGacTbTlnwg
BYkcRkBtiniym KW .BYkEs,kelOg. (CnCaticin) nig .BkY Es,ks. (BYkbsimRbeTs) ehIynig

raraMgmin[mannUvTsnCatiniymRbaMgnwgCnCatisasn_nanaenAkg tMbnGasIGu aeKy_ amrykicsh


Rbtibti arGPivDn_esdkci k g tMbn [nanEtRbesIr. .>
arbegIt; smaKmGasan mansaBmineTogTataMgBIdMbgU . .> smaKmennrYmbBal CasmaCik
TaMgRbeTstUc.@ mYycMnnY EdlmanarrIkceRmIneCOnelOndUcCa RbeTssigbH ru I (nigRbeTsRby
eN
kgaM 1984) EdlminsUvmanarRByrmcMeBaBaNiCkmesrIkgtMbn rYmnwgRbeTsRkIRk buEn

sahUbnIykmnigarC}TiBl

33

manpdIFM.@ ehIyminmansmtSaBc,aslaskgarbRgbbRgmEpkneyaynigesdkicCatirbs
xn dUcCaRbeTs}QensICaedI
u m. .> bEu n eRaymk GasannTTYleCaKC&ydFMeFgCagbBaRbeTs
nanaenAeRAtMbnGasIuGaeKy_nKit...> GasanminRtwmEtnCYybBabnUv .arRbQmmuxdaka.
rvagRbeTsmaeLsIniu g}QensIu naTsvtr_a M 1960 (EdlCaealbMNgmYykg cMeNamealbMNg
edImdMbgU TaMgLayrbsGasan) beu NaeT EfmTaMgnCYyppaKUsRtvdyUrlgdUcCaRbeTsfnig
evotNam (EdlncUlCasmaCikGasan enAkg aM 1995) nigCYyatbnSynUvsSanarN_dtwgEtg
rvagRbeTsmaeLsIu }QensIu nighVl
I BI nI enAelIeabUreNGUeTotpg.. > enAkg aM 2003 Gasan
khakdUcCacgCYyedaRsaybBaHaRbTUsrayEpksiTmnu
i senAkg RbeTsPUma EdlncUlCasmaCik
GasanenAkgaM 1997.. > mkTlnwgarRrBeLIgnUvBiFIbuNxYb 30 aM GasannayCaGg:ar
kg tMbnmYy EdlnTTYleCaKC&yyagFMeFgenARbeTsnanaeRAbsmi RbeTs.. > GasanmanRbCaCn
RbEhl 500 lannak. .> Gasan KWCabk BaNiCk mFMbMptu TI 4 elIBiPBelak.. > ehIyGasannrYm
bBalRbeTsTaMgGsenAkgtMbnGasIuGaeKy_ elIkElgEtRbeTskm<Ca EdlCacugeRay RbeTs
ennayCasmaCikTI 10 (enAkg aM 1999) edaymannimti sBa
akYrRsvcMnnY 10 CatMNagrbsxn
munarcUlCasmaCikrbskm<Ca.. >
GasanEdlCaRCgmYynBiPBelak minRtwmEtRkCagshaBGWrbu beu NaeT EtEfmTaMgCatMbn
mYyEdlxVnUvlkNrYmxagvb,Fm sasna nigmrtkc,abmYy EdlshaBGWrbu man.. > kaTaMgen
CaehtuEdlGasanminGacseRmceCaKC&ynelOn.. > bBaRbeTsGasIGu aeKyTaM_ gLayminsUvyl
BItmnarseRmcnnUveCaKC&yTaMgeneT.. > enAkg aM 1995 eBlEdlRsIbeRmIampCatihVlI BI nI
mak eQa hVLr kuntima sn (Flor Contemplacion) RtvneKateTassmabedayBrkBIbTmnus
XatenAkgRbeTssigHburI manbuNsBdFMmYysRmabnag RrBeFIVeLIgkgRbeTshIVlIBIn ehIy
EfmTaMgmanarakpayamrybBajTUrTsn_CatieTotpg.. > GkcUlrYmbuNsBen nbgHaj
[eXIjBIarGaNitGasUrBImhaCndlCIvitdlMkrbsnagnigkmkrGenaRbevsn_CatihVIlIBIndT
eTot.. > krNIenEdr eKGaceRbbeFobeTAnwgBiFbuI NsBCasaarNdKYr[esakseRggCUncMeBa
Rkmkmkr EdlRtvneKsmabenAkg RbeTsGgeKs nadMNakaldMbgU nareFVbI divtnsahkm
_
edaysarEtBYkeKanargareFIV ehIyberRbaMgeTAnwgbeckviTaTMenIb edaybMpajealnUv
eRKgmasIunepg.@ enAkgeragcRk.. >
kgcMeNamGksarB&tmaneqIm.@ TaMgLay elak mucar lUbs (Mochtar Lubis) EdlCaGk
aEstmanedImkMeNItmkBIeasUmaRa nsresresoveAmYyk,al EdllkdacbMputrbsat
enAaM 1983 eRamcMNgeCIgfa .
uI .. > atntj
Etrfa TMenIbnIykm KWCaGb,iyCMenOfImYyrbsRbeTs}QensIu eBareBjeTAedaymnGaKmnigmnafaepg.@
aBTalRckrbsRbeTs}Qens.

34

CMBUkTI.1

ehIymanEtmnusEdlCa .Gkbeg;ItnUvnimitsBaa manCMnajc,aslas. bueNa eTIbGacbeg;Itva


eLIgn.. > bEu n aBxusarvagTsnen ehIynigTsnrbselaksasaarbUk Edlfa RbeTs
}QensIuminGaceFVITMenIbkmneLIy BIeRBaEtvb,Fmmincgman ehIyEdlcgrsenAamEbb
RbBNIena KWCargVasmYyGac[eKdwgnBIrebobEdlRbeTs}QensIniu gbBaRbeTsGasIGaeK
u y_
CaeRcIneTot eFVIdMeNIrnaybuNaabaMgBITTYlnkraCmk.. ^

CMBUkTI 2
}TiBln GBtehtu esdkiceTAelImnus

c,abedImnGtSbTen. sresrCaasaGgeKs eRamcMNgeCIgfa..Human Consequences of the


Economic Miracle

GtSbTendkRsge cjBIesoveA.. . .arkekItGasIGaeK


u
yTM
_ enIb.
rkasiTi Ks 2005 edayRKwsSaneBumsaklvi
<
Tal&ysigbH ru .I
eBum<elIkTI 1 Ks 2005 enA.shrdGaemrik edayRKwsSaneBum<saklviTal&yhav . .>

CHAPTER 2
Human Consequences of the Economic Miracle
(The emergence of Modem Southeast Asia)

Copyright 2005 by Singapore University Press.


First published in 2005 by University of Hawaii Press.

bkERbeday.

PI suada

CMBUkTI.2
}TiBln GBtehtu esdkiceTAelImnus

eTabCI abdivtnsahkm
_
enAkg tMbnGasIGaeK
u y_ minmanlkNrlUneTAmux kareFVbdi
I vtn_dyWtyav
en eFV[I cMNlU CamFm manarekIneLIgpgEdr.. > mnusmanGayuEvgnigmankMBsx<sCag
mun. .> man
TMnji anEteRcInlkenARKbkEng ehIyrbsTaMgGsenaminEmnsRmabEtenAkg Garariyal&ydx<s
kg PUmRKw
i rbsBYkGkmanRTBenaeT.. > RbCaBlrdGasIGaeK
u yrab
_ rylannak manGaharbrieaK
eRcInCagmun ehIyBYkeKmanfviaGacTijEs,keCIgtWnsI mYkkILaebh_bl nigTwkRkckUakULan.. >
RbCaBlrdTaMgenarabeadi kMBgu sb,ayrIkrayCamYynwgaremIlTUrTsn_ nigareRbIRsGaMgETrENt.. >
u y_ KWCakMhs
u mUldanmYy. .>
dUec Rbvtsas
i NamYyminTTYls:alnUvaBcRmgceRmInrbsGasIGaeK
buEn RbsinebImanRbvtisasNamYyTTYls:alfa manaBf;Mef;IgdUcanigesIa enAkgRbeTsn
tMbn CnCatiNakedayena vakCakMhusmYyEdr.. > srubeTA edIm,IvaytmGMBI .GBtehtu. enA
GasuIGaeKy_ eyIgRtvviaKGMBIGBtehtuen.. >
}TiBlviCman

RbeTssigHburI KWCaRbeTsdmaneCaKC&ymYykgyuKsm&yTMenIb...> l&kx&NsmarCamYycMNUlCa


mFmkgmnusmak.@ rbsRbeTsen (RbEhl 23000 dularshrdGaemrikenAkgaM 2000) man
eRcInCagbNaRbeTsGasuGaeK
I ydT
_ eTot 5 dg (elIkElgEtRbeTsRby
eN EdlCaRbeTsGk
manxageRbgat) ehIymanlTaBTijTMnijcMnYn 2 dgknx<sCagRbeTseTot...> mkRtwm
shvstr_fI GayualmFm KWRbEhl 80 aM (dUcEdleKanRbmaNTUTaMgBiPBelak sman
I Gayu
EvgCagburs 5 a)M ehIymrNRbmaNrbskumarvij manarfycurhUtdl 3 aKBannkMeNItTark.. >
tYelxenGaceRbbeFobeTAnwgteY lxdRbesIrbMptu kg BiPBelakn.. > GRamnuseBjv&yEdlec
GkrmanelIsBI 90.%. .> elIsBIen kmvFi ksag
I CRmksaarN nbeFV[I sMNgGnaFibety nig
aBanTICRmk ntbgeTAswgEtTaMgGs. .> TIRkgmansaBsatt BIeRBaEtardakecjnUv
bTbBatiepg.@ dUcCa arhamRmmin[esaaks;reAsUepspas...> cracrenAamTIRkgman
lkNrlUn edaysarEtmanareRbIRsbkrN_eGLicRtnikedIm,IykBn (minelIkTwkcit) yanyn
RKbRbePTEdleFVdMI eNIrcUleTAkg tMbnBaNiCk mkg TIRkg ehIykedaysarEtmanesvarfynRkg
nigrfePgI eRamdI RbkbedayRbsiT aB.. > nisitsigbH ru aK
I eRcIn EtgEtTTYlnBanrgVankg ar
RbkYtRbECgCalkNGnrCati. .> dUecehIy RbeTssigbH ru hI akdUcCanerobcMya glkg dMeNIre<a

38

CMBUkTI.2

eTArk .esdkci Ep
kelIcMeNdwg. naeRaysm&ysahkm. .> cMENkGkriKnvij nelIkeLIg
fa FmCatinarRKbRKgpacarkgRbeTssigHburI KWCabsK:raraMgcMeBaRbeTsenpal...> ehIy
GkriKnmYycMnYnnehAkrNIen dUcCaXadKYr[cgaMmYyrbselak vIelm h:ibn (William Gibson) Edlfa Ca .sYnkmanDIsIELnd_ eBareBjedayardakeTasRbharCIvit. CaedIm. .> kbuEn
hakbIdUcCaRbCaBlrdsigHburIaKeRcIn nGt{ncMeBaarRKbRKgpacaren BIeRBaEtBYkeKn
TTYlnUvplRbeyaCn_CaeRcInBIrdaPilBYkeK.. >
sigbH ru I KWdUceTAnwgTIRkgdGsarepg.@ eTotenAkg tMbnGasuGaeK
I yEdr.
_ . > TIRkgTaMgenman
lkNdUcaeRcIn BudUM cCnbTrbsRbeTsnImy
Y .@ EdlmanlkNrbsxn . .> mannUvTahrN_Cak
EsgCaeRcIncMeBaarKitdUcen dUcCaeK[maneragcRk nigsaklviTal&y GarBaNiCk mdTeM nIb
EdlmanTaMghaglkray nigGahardanlkGaharTancit bk Garariyal&ynigGaartWmg x< s. @ ar
kmanepg.@ EdlmanaMgBIelan nigrMburaN rhUtdlrg:salsEmgrMRsat nigRBwtiarN_
RbkYtkILadGsarepg.@ BnWePIgdPWciEBagciBaac paMgpayBaNiCkmFM.@ CaedIm ehIyeRABIen
eTot (elIkElgRbeTssigbH ru eI cj) eKenAeXIjmansMNgGnaFietyrbsGkrsenAanc,abGnuBaat
desa KeRak nigarscracr EdlmanaBrejrjepg.@ eTotpgEdr.. > TIRkgkULaLaMBrY eRbb
dUcCaTIRkghaaradtUcmYy EdlEsgeLIgamrykMBlU GareadGsar.. > cMENkTIRkghUCmI ji
(RBnKr) vij enAkgTsvtr_aM 1990 nykKMrUamTIRkggkknaTsvtr_aM 1970.. > RbCaCn
npaslenA
M yageRcInminRtwmedIm,IEsVgrk{asesdkci b eu NaeT buE nEfmTaMg[EsVgrkCIvti rs
enAkgTIRkgpgEdr.. > krNIeneRbbdUcnwgbTkMNaBrbskvIPUma 1 rUb EdlEcgfa..
enKWCaaBrMeCIbrMCYlcMeBaCIvti rskg TIRkg etImankEngNaeTotEdlGkGacedIratenAelIdgvifI
dGUGrmYynena ehIykMue<aeTArkmagepgeTotGI nigsUm,IEtenAPUmikgRB Edl|sUrsraMePIg
enAeBlraRtI KWCIvitantmGVITaMgGs ehtuenehIyxJMCaGkpgeRBgv&yekgmYyrUb xJMsb,ayePIt
ePIneBlEdlxJMkMBugEtsSitenAkgTIRkgrgh:n.>

smamaRtrbsRbCaCnGasuGaeK
I y_ EdlrsenAkg TIRkg nekIneLIgBI 15.% eTA 24.% abBI
aM 1950 dl 1980 ehIynignbnekIneLIgrhUtdl 37/5.% KitmkTlnwgaM 2000...> mkTl
nwgTsvtr_aM 1990 kMeNInRbCaCnkgtMbnnfycudlkMeNInRbmaN 1 aKrykgmYyaM buEn
TMhTIM RkgTaMgLayvij nBRgIk 3 dgeRcInCagkMeNInRbCaCnen.. > TIRkghaara manIl gkk
nighUCmI ji nayCaTIRkgFM.@ EdlmanRbCaCneRcInCag 5 lannakebIKitmkTlaM 2000 (cMENk
TIRkghaaraRBmTaMgCayRkg manRbCaCnCit 17 lannak)...> sUm,IEtRkgrbsbBaextmYy
cMnnY EdlnGPivD[ayeTACacMNcu RbsBVGnutMbnena knTTYleCaKC&ynigRbCaRbiyyagrh&s
pgEdr CaTahrN_dUcCaarsSabnaeLIgnUvsYnsahkmEdleKneRagTukCamun ktMbn
BaNiCkmsRmabdMeNIrarnaMecjTMnijCaedIm. .> cMeBaTIRkgeQogmvij KitmkTlnwgaM 1970

}TiBln GBtehtu esdkiceTAelImnus

39

manRbCaCnticCag 100000 nak nig 350000 nak enAkg aM 1990 ehIymkTlnwgaM 2000 man
1/5 lannak. .> GarBaNiCkmnTIRkgesbU (Cebu) EdlmanTIaMgsSitenAcMkBalRbeTshVIlIBI
manTaMgTwkp;aQUknigTUdakGvI an edIm,Iplpasu
kaBdlGkeFVdMI eNIrvillacamaNUtqgeael,n
elOn EdlmkBItMbnay.@ dUcCa bUhUl (Bohol) nig LIet (Leyte) ena.. >
amarBit sBaaNKMehIjmYykgcMeNamsBaaNKMehIjCaeRcIn naBcRmgceRmInenAkg
tMbnGasuIGaeKy_ KWarekIneLIgnUvRkmGkmanRTBsm,tieRcInCagmun...> mnIrdarEdlCasln
vNKhbtIkg Rsk }LvennayeTACashRKin CanayTahan CaGkmanCMnajc,aslas CaGk
sEmgsil, nigCaGkeFVar
I enAkg ariyal&yCaedIm. .> ehIyBYkeK aKeRcIn KWCaGtifCi n (CaCag
Gkplit) rbshagaehVsarbwks_ (Starbucks) rbsrfynmakhugda (Honda) rbsGaartWmgdl
RbNIt Es,keCIgmakGaDIdas (Adidas) aBynKMnUrCIvclrbsCbun nigCaGkeTscreFVIdMeNIr
kmaneTAanbreTsnaeBlvismal.. > kgcMeNamRkmmnusTaMgen mak.@ manlkNxusEbk
aeTAamcMnYnRTBsm,tiCakEsg. .> enAkgrcnasm<&n eKGacEbgEckGkTaMgenaCaBIrcMNatfak
KW .RkmGkmanfI. mandUcCamaskmsiTiepg.@ nigvinieyaKin ehIynig .RkmmnusfakkBal.
EdlmandUcCanieyaCknigmashagtUc.@ epg.@. .>
BYkeKaKeRcIn nTTYlarGbrMyagehacNas kRtwmmFmsikaEdr.. > mkTlnwgTsvtr_aM
1990 mannisitCaeRcInnbBabf aksaklviTal&yenAkg tMbn. .> edaysarmUlehtuen rdFmnBu a
aM 1997 rbsRbeTsf ntRmv[smaCikfn
I rdsaCatiRtvman .briBaabRt sBaabRtRbhak
RbEhl.. .> RbeTssigbH ru I nGnuvtarkMNtEbbenmunrYcehIy. .> arrIkdudalnarGbrMkRmittm
sika kmaneKriKnpgEdr BIeRBaEtsaklviTal&ymYycMnnY manlkNxusaay ebIeFobeTAnwg
sgd arnsaklviTal&ylbMptu kg tMbn. .> bEu n CaerOy.@ eTabICaeKnemIleXIjnUvsSanarN_en
fa manaBxVxat nigminGacrMBgw eTAmuxnkeday kyvu Cn yuvnarInbBaRbeTsGasuGaeK
I y_ CaeRcIn
lannak nsikaBIGVepg.@
I
ehIyyagehacNas knsikaBIviFkI garbeg;ItemeraKkuMBT&rEdr
(TahrN_dUcCasareGLicRtnci kg aM 2000 eRamcMNgeCIgfa .GLvyU [xJRsLaj
M
Gk]. EdlCa
emeraKkuBM Tr& mYybeg;tI eLIgedaynisitnsaklviTal&ybeckeTsmanIlCaedIm).. > elIsBIen nisit
GasuGaeK
I yaK
_ eRcInnsikayagehackasabreTssMxanmYyEdr dUcCa asaGgeKs asaCbnu
nigasacin edIm,IabCamYyargarrbsBYkeK EdlBYkeKneronenAsalaeronviTal&yena.. >
lkNBiessmYyepgeTotrbsBYkvrCn KWtnY aTICasaarN EdlmanlkNskmeRcInCag
munrbss.I .> amlkNesdkci sSanarN_rbssenA
I kg TIRkgnigseFI
I ar
V enAkg ariyal&y erag
cRkepg.@ aKeRcInmanaBlRbesIrCagmun eTaCaBYkeKenAEtTTYlnRkcMNlU nigzanTabCag
burskeday.. > arBRgIk{asTTYlnarGbrM mann&yfa saK
I eRcInman{asTTYlnargareFIV
enAkg EpkCMnajviCa CIv dUcCaarbeRgnrYmTaMgEpkesvakmepg.@ EdlkMBgu EtrIkceRmIneLIg. .> sI

40

CMBUkTI.2

EdlTTYlnarGbreRCA
M RCaKeRcIn nwgminsb,aycit eBjcitcM eBaarrsenArbsBYkeKeTot
eT RbsinebIBYkeKenAEtemIlEfrkapnigCYyeRCamERCgGaCIBargarrbssVamIBYkeK edayRanEt
eFVICaPriyaerobcMGahardUcBImunena.. > amlkNRbCasas arBRgIkarGbrM kmannUvsarsMxan
pgEdr dUcCakumarInigsIekg.@ CaeRcIn GacTTYlnarGbrManEtx<s TMngCamanbMNgcgn
buRtFIaticCagmun. .> krNIenbBalmkBIkaBIryag TI 1 BYkeKnBnareBlerobGaBah_BBi ah_
nigTI 2 BIeRBaBYkeKylanEtc,asBIrebobrsenAmYyEbbepgeTot nigCeRmIskgarerobcM
RKsar.. > BIeRBaEtsn
I TTYlsiTki g arseRmccitT aMgenAkg sg:m kdcU CaenAkg RKsar GRakMeNIt
TarkGacmanarfycu edaysarsn
I TTYlnUvarGbrM argar nigesvaEfrkasuxaBRKbRan. .>
aBf;Mef;nI dUcen k
nbg;[manaBrIkceRmInkg visy
& sil,ntMbnGasuIGaeKy._ .> Gksil,
GacrkfvianRKbRan cMeBaarlkecjnUvpaMgKMnUr GtSbT kMNaB nigerOgRbelamelakxI.@
rbsBYkeK nigmaneBlsRmakRKbRan edIm,IEtgniBnGtSbTepg.@ EdlmanaMgBIxUnEbbburaN
(elanexalEbbesom) rhUtdlceRmgsm&y nigsRmabarerobcMnUvvayuagM KUltI (elanEs,k) edIm,I
daksEmg nigcCaerOgEbbkmt EbbTMenIbepg.@ ehIyEfmTaMgsRmabarplitExaBynnigerOg
sRmabakbBaagM amTUrTsn_ RBmTaMgelanniyaypBVpayamviTpgEdr.. > CaFma eKeXIjman
mnusmYycMnnY ntj EtrGMBar
I akcusgd ar edayneBalfa tnjak
I sm&yfI (Erb nig ruk ) kMBgu
EtlubbMtceRmgRbBNIeTAehIy. .> ehIyannrNamakdwgGMBviI Fsas
I kg arEtgniBnceRmgEbb

buraNen[nleToteT.. > EtmanmnusmYycMnnY eTot EbrCamanaBeRtkRtGalCamYynwgTRmg


beg;ItEbbfIeneTAvij...> aBynf evotNam nig hVIlIBIn CaerOy.@ nTTYlBanrgVanGnrCati
ehIyenAeBlCamYyaena GasannigGg:arBhuCatiCaeRcInepgeTot nCYybtSmdl
kmvFi pI as
brEpkGkrsasnigtUrtnI edIm,IENnaMbgHajdlRbCaBlrdGasuIGaeKy_[nylnigs:alBI
vb,FmrbsRbeTsCitxagCaelIkdMbUg. .>
}TiBlGviCman

enABIeRayaBf;eM f;nI en eKenAEteXIjmanaBRkIRkbnabCamYynwgarekgRbv&BaEpkesdkci ekI


n
eLIg BaseBjtMbnGasuGaeK
I y._ .> esrI EtenARKbRbeTsTaMgGs eRaysm&ysg:am KmatnRk
cMNlU rbsmnusfakx<sni gTabbMptu enAkg sg:m manaBxusaxagM KYr[ktsm:al. .> vaCaarBitEdl
fa Gkman anEtmaneLIg bEu nehtEdl
u GkRkecEtRkeLIg manKmatanEtayBIGkman KWenAEt
CabBaHasRmabCECkEvkEjkdEdl.. > Tinn y
& GMBar
I EbgEckRkcMNl
U Edlpy
eTAnwgmFmaK
bgHajenAkg RkcMNlU CamFmsRmabmnusmak.@ enaKWminGacykCaarn.. > bEu n Tinn y& TaMgen
nelIkeLIgfa enAkg RbeTsGasuGI aeKyaK
_ eRcIn RbCaCn 20.% CaerOy.@ anEtRkeLIg.@ eTabI
CasSanaBrbsGkEdlmanCIvaBRbesIr anEtRbesIreLIgCagmunkeday.. > enAesrI EtRKbRbeTs

}TiBln GBtehtu esdkiceTAelImnus

41

TaMgGs eKeXIjmansMNgGnaFibetykg TIRkg eBareBjeTAedayaBrejrj ehIykUnekgaK


eRcIn EdlrsenAtMbnCnbTmankgVCIvCati . .> elak GaRbDIsy
uI U LaKIya n (Aprodicio Laquian) n
EbgEckdacBIanUv .sN
M gGnaFibetyEdleBareBjedaykIs
gwm. BI .sN
M gGnaFibetyEdl
ankIsgw
m. bEu n kngeTA .sN
M gGnaFibetyEdleBareBjedaykIsgw
m. GacayeTACa .sN
M g
GnaFibetyEdlankIsgwm. RbsinebIkIsgwmenaRtvneKbdiesFealCanirnr_ena.. >
etIGkNaCaGkTTYlxusRtvcMeBa .EpkEdlGnfy. en..? BYkbreTs eRcInGkEdlRTvTTYl
rgnUvarbenascMeBasSanarN_dGaRkkbMptu nEpkGnfyen.. > kg krNICaeRcIn BYkeKCaGkTTYl
xusRtvBitRkd.. > enAeBlEdlnkraCf.I @ vaCaargayRslNaskg areaTRbaneTAelIekr
dMENlcRkBtnii ym...> enAeBlEdlrdaPilmYycMnYn dUcCardaPilnRbeTshVIlIBIn CaedIm
enAEtrkaTMnakTMngCitsTi Ca mYynwgGkdwknaMmun.@ rbsBYkeKena .GaNaniKmEbbf.I kMBgu EtmanCa
bn ehIyCaerOy.@ RtvneKeaTRbanfa CabsK:bgakdlarGPivD.. > kngeTA arelIkeLIg
dUcen eTaCamanlkNsmehtuplenAeBldMbgU keday kvantbgnUvlkNTakTajbnci mg.@
Edr.. > (ebIepateTAelIl&kx N
& eRbbeFobvij esdkci hV lI BI nI manarrIkceRmInyagRkdenAkg ry
eBlbnabBIbBabsg:
amam.@ enAeBlEdlTMnakTnM gCamYynwgshrdGaemrik anEtmanaBsti lt
xusBImun. .> EtenATsvtr_bnabTaMgbun a n enAeBlEdlcMNgminxagM adUcsm&ymun arGPivDesdkci
minRbesIrdUcBImuneT.. >) enATINaEdlcMNgTakTgCamYyBYkGaNaniKmBImun.@ mk cuexay eKGac
eaTRbanFnaarBiPBelaknigmUlniFri bU y
i vtSG nrCati fa CaGkTTYlxusRtv edaysararplCM ny
Y
manardakl&kx N
& eTAelIkicRBm
eRBgsBVEbbyagdtwgrwgu bMptu EdlrYmmanTaMgarkRmitRkebovtr_
[enAdEdlCaedIm [fycu. .> RbeTsevotNam lav nigkm<C a nTTYlrgarbMpci bMpa jyagFn
BIsMNakarlukluyrbsRbeTsQanBanmYycMnnY ehIycMENkRbeTsPUma }QensuI nighVlI BI nI
vij nTTYlrgnUvTamkmepg.@ Edlbg;eLIgedayBYkCnCatiaKticenAkgRbeTs EdlaMRT
edayRkmmnusmkBIxageRARbeTs.. >
eTaCayagNakeday minyUrminab RbCaCnGasuGaeK
I yn
_ eaTCasMNrY fa etIemdwknaMehIy
nigealneyayrbsBYkeK manTMnYlxusRtveTAelIaBRkIRk EdlkMBugEtbnmanmineccben
eT.. > enAkgaM 1989 elak mhaeFor mhamat nEfgfa..
BIeRBaEtsg:mEdlmanCatisasn_cRmrbseyIg nrMedaxngecjputBIGMNacRKbRKgrbs
GaNaniKmniym eyIgminGacenAEtbenasBYkeKGMBIbBaHarbseyIgpalneToteT.> eyIgRanEt
GacbenasBYkeK cMeBaGtulaBEpkesdkci neyay nigsg:m EdlBYkeKnbnlTukbue Na
buEneRayryeBl 31 aM bnabBInTTYlkraCmk RbsinebIeyIgminnerobcMbBaHaTaMgen
edayxneyIgenaeT eyIgRkdCaansiTibenasGkdTneT.>

CaarBitNas rbbaKeRcInKWepatelIarykcitTukdakeTAdlarbMeBjcitcMeBaBYkvrCn

42

CMBUkTI.2

enAkgRbeTsnImYy.@ (rYmTaMgvinieyaKinbreTspgEdr) kgarBayammintemIgRkEx[BYkkmkr


edayabsg;teTAelIshCIBnana...> esdviTUGasuIGaeKy_TaMgLay manTMenarylRsbCamYynwg
KUaKIGnrCatirbsBYkeKEdlfa..
arksageLIgvijCabnannUvesdkicedI
m,IRbQmmuxCamYynwgarRbkYtRbECgnaEfGnaKt eBlxGac
tRmv[manarGnuvtNamYyRbkbedayarQWabnigarbgM eTaCaeyIgminsuxcitnkeday.>

BYkeKnsntfa CnRkIRkGacTTYlrgarQWabnigarbgMeRcInCagGkman...> Rsedoga


enEdr rdaPilmanarsakesIrkgarykBnBIRbCaBlrdGkmanrbsxn (vinieyaKinbreTs
edayylc,asNasfa BYkeKnwgakecjeTAvij RbsinebIBYkeKminnTTYlnUvRkcMeNjBI
arvinieyaKrbsBYkeKeT).. > sSanaBeneFVIKeRmagepg.@ CaeRcInxVxatTunsRmabGnuvt. .>
sUm,IEtenAeBlrdaPilnseRmccMNayeTAelIesvasuxaB arGPivDCnbT edIm,IEck
ayeTAdlealedAambBaextnImYy.@ keday kfviaTaMgenRtvarqgatamrybBaj
neyay kmnIrdarnana EdlRttRaedaysmaCikepg.@ nRkmvrCnEdlCabEgkrbs
rdaPil (dUcCaemT&B eAhVayRsk GPilRKbRKgamtMbnepg.@ CaedIm).. > dUec enATIbBab
fviaTaMgenaRtvbEgVrcUlkCnvij...> eKeXIjmantRmvar[mankMENTRmganTIbBab...> buEn
enAeBlEdlRkmmnusTucritcm,g.@ mYycMnYn RtvneKbgM[cuecjBItMENgdUcCa lak fm
(Thanom) enAkgRbeTsf markUs (Marcos) nigeGsada (Estrada) enAkgRbeTshVIlIBIn sUhartU
(Suharto) enAkg
RbeTs}QensuI CaedIm GkEkTRmg aKeRcInEdleLIgCMns
Y tMENgemdwknaMxagelI
manCIvRbvtiRsedog.@ a dUecehIynCaeKeXIjmanarEkERbtictYcbMputcMeBadMeNIrvivDeal
neyayTaMgmUlrbsrdaPil.. >
eTabICaaBRkIRk Edlbnmanmineccb KWCabBaHadFMbMptu rbsbBaRbeTskMBgu GPivDenAtMbn
GasuGaeK
I yTaM_ gLaykeday kaBRkIRkenminEmnCabBaHadGaRkkRkElgenaEdr.. > tMbnGasuGI aeKy_
krgeRaBIbBaHadUc.@ aCaeRcIn nbTg:ci dlsg:mTMenIbepg.@ enARKbkEngTaMgGs. .> GMeBIBuk
rlYynrIksayay CaBiesscMeBaTMnakTMngrvagBaNiCk mnigrdaPil..> mnusesrI EtRKb.@
rUbnbeBajmtitvaRbaMgcMeBabBaHaGMeBIBukrlYyen.. > kg ena ralRbanaFibtIhVl
I BI nI EdleK
neRCIsaMg[eLIgantMENgfRKb
I .@ rUb enArvagaM 1946 nigaM 1986 nsafa nwglubbMt
nUvGMeBIBukrlYybnlBIGkanGMNacmun.@. .> buEn eKeXIjmanEtRbeTssigHburImYyKt EdlGac
atbnSyGMeBIBukrlYyenn...> GMeBIBukrlYykCaedImehtubg;[manGMBIhigadsahavygXgmYy
cMnYn ekIteLIgenAkgtMbnpgEdr...> GMeBIhigaTaMgenaminRtvnRbRBwteLIgedayePrvkrRbaMg
eTAnwgrdaPil edayRkmCnRkidepg.
@ (eTabICamanRkmTaMgBIrenkeday) bEu nEbrCaRtvn
RbRBwteLI
gedaybUl
s
I TahanrdaPil kgkmagM sns
i xu epg.@ EdlmanarKbKitCalkNpv
areTAvij. .> enAkg bBaRbeTsGasuGI aeKyaK
_ eRcIn Rkmhnu eFIGaCI
V vkmabeQIlk Rkmhnu cm;ar

}TiBln GBtehtu esdkiceTAelImnus

43

GMeBA nigRkmhnu TijdIedIm,IGPivDn_sahkmCaedIm GacrkkgkmagM TahaneskBakCaksNan


mkCYyarBarTbTlbMPitbMP&y kGacQaneTAdlarsmabpgEdr cMeBanrNaEdlber
RbaMgxn ena.. > rdaPilnRtwmEtbBabnUvskmaBEbbenmYyrybeu Na ehIyneFVGn
I raKmn_
tictYcbMput kswgEtanesapgkman.. >
GMeBIBukrlYyknCYyarBar arRbRBwtEl,g
suIsgxusc,ab eBsakm nigareFVIGaCIvkmfaM
ejnpgEdr...> alBIGtItal CeRmIsnfaMejnepg.@ enAkgtMbnGasuIGaeKy_ manlkN
Rsal.@ dUcCa msa sura faMCk (manabaMgBIstvtr_TI 16 mkem) nigGaePon CaedIm...> buEn
enAeRaysm&ysg:am eKeXIjmannUvRbePTfaejn
M
Edlman}TiB lanEtxagM Cagmun. .> enAkg
Tsvtr_aM 1960 edaymanarpMKMnitBImnIkgRsknigakgaresGuIGa GkCYjdUreFVIcracrfaMejn
tMbn .RtIeaNmas. (amBitKWCatMbnsm,rPxVM atExVgEk,rRBMEdnTaMgbYnrbsRbeTscin PUma lav
nigf) nabepmI eFVar
I ERbayGaePon[eTACaehrUG nuI . .> arplitenAtMbnen minRtwmEtGacar
BarBIeRafak nigsnMsMccMeBafnardwkCBan beu NaeT buE nEfmTaMgGac[faeM jnRbePTen
manlkenAamTIparnananbBaRbeTsGasuGI aeKypg
_ Edr.. > eKeXIjfa mYyEpknplitkmkBaa
nigareRbIRsrbsva nrIksayayamryKMrrbs
U TahanGaemriaMg nigGkeTscrepg.@ eTot
EdlneFVdMI eNIrmkantMbnGasuGI aeKyen.
_ . > GkxknENnaMRbePTfaejn
M emtMehVamIn (Edl
maneQakg Rskfa .Tkw kk. sab.U ) EdlnaeBlbcb ,nen
nayCafaejn
M dman}TiB l
GaRkkxaMgbMputkgcMeNamfaMejndman}TiBlGaRkkepg.@ eTotkgtMbn...> areqIytbrbs
rdaPilnbBaRbeTsGasuGI aeKy_ kdcU CardaPilnRbeTsepgeTot sSti enAkg aBminc,as
las. .> rdaPilmYycMnYn dUcCardaPilRbeTssigHburInigmaeLsuI nhamRmcMeBaskmaB
TaMgLayNaEdlmanarBakB&nnw gfaejn
M
edaybeg;tI c,abdsahavtwgrwgu bMptu Edlkg enarYmman
TaMgeTasRbharCIvit...> cMENkxagrdaPilepgeTot dUcCardaPilRbeTsPUma f nigkm<Ca
plar
GnuBaat[Casmat cMeBaareFIcracr
V faejn
M
nignTTYlplcMeNjBIareFIcracr
V faejn
M
enGsryeBlCaeRcInamk
M ehIy eTabICaRbRktI rdaPilRbeTsTaMgennRbyuTRbaM
geTAnwg
cracrfaMejnkeday.. >
GaCIvkmpvePT EdlbBal[manCmWqg areRbIRsfaMejn nigTasaBCakEsg kpl
sarRbeyaCn_cMeBaesdkicnbBaRbeTsCaeRcInpgEdr...> eTabICaeBsakmmanRbvtidyUrlg
NasmkehIyenAkg Rskesomkeday sahkmpv ePTTMenIbrbsRbeTsf eTIbnabepmI vivD
eLIgenAkgTsvtr_aM 1960 KWenAeBlEdlTahanGaemriaMgrabBannaknmkeTIaMgenATIena
ehIykeFVIdMeNIrkmankgealbMNg sRmaklMEhnigarkmansb,ay. bnabBIneTAc,aMgenA
RbeTsevotNamrYcmk...> GsryeBlyagyUrbnabBIsg:amnbBabeTA bnbmasanigrTaMg
LayenApatpug nigpatfaya enAEtsm,reTAedaybursnigsIekg.@...> ekgCMTgTaMgen RtveK

44

CMBUkTI.2

eRCIserIsmkfIefagBIambBaextnana Rtvn]BukmayrbsBYkeKlk[pbn.. > ekgTaMgena


RtveKykmksRmabbeRmIdleTscrmkBIbsimnigGasIuRbeTs rYmTaMgGtifiCnkgRskEdlkMBugEt
ekIneLIgpgEdr.. > eTabICardaPilmanarxaseGoncMeBaTid aBCacMhnGaCIvkmpv ePTkg RbeTs
xnkeday kBYkeKenAEtKitfa GaCIvkmpvePTenmansarsMxancMeBaaBrIkceRmInnvis&y
eTscrN_. .> dUecehIy eTIbBYkeKminEdldakecjnUvvianar[nmWugmatedIm,IraraMgGaCIvkmpv
ePTTaMgena...> eTaCayagenkI kGaCJaFrnylyagc,asGMBIeRafaknarrIkraldalnUvCmW
eGds_ EdlC}TiBlGaRkkenAedImTsvtr_aM 1990 edayeaTCabBaHaminRtwmEtcMeBavis&y
eTscrN_beu NaeT buE nEfmTaMgcMeBasg:mfTaMgmUlpgEdr.. > GkxP&yxacfa Gacbg;[manar
akcuncMnnY RbCaCnyagRkd.. > mkTlnwgcugTsvtr_aM 1990 enAkg RbeTsf kmviFGb
I rMpv
ePT nigarEckayeRsamGnam&y nTbs;atarqgrIkraldalnCmWeGds_...> buEn skmaB
TaMgenminsUvnTTYleCaKC&ybunaneLIyenAkgRbeTsRkIRkepg.@ dUcCaRbeTskm<Ca EdlCa
RbeTsmantmBlkmefakCageKbgsenAkgtMbn. .>
rIbBaHaarEbgEckrvagePTRbsnigRsI arrIkdudalnsahkmFunRsalepg.@ dUcCa
sahkmvaynPN nigeGLicRtnki CaedIm nbeg;tI [mannUvtRmvarkmkrsCaI eRcIn. .> eKeRcIn
eCOfa sman
I Gakb,kiry
i arh&srhYn binu Rbsb nigst bUt ehIyEfmTaMgRtvarRkQl
efakCag
burspgEdr.. > dUcaeTAnwgsIna edImsm&ybdivtnsahkm
_
enAbsmi RbeTspgEdr kmkreragcRk
CasIenA
ambBaRbeTsGasuGaeK
I yCaTU
_ eTA GacRtvneKemIleXIjfa CaTaskrdacfkg rbbmUlFn
niym.. > BYkeKRtvnbg[M eFVar
I Fn .ya gGmnusFm. kg ryeBlyUrenAeRamsSanarN_PitP&ynig
twgEtglMk.. > BYkeKTaMgenGacTTYlrgnUvarekgRbv&Bapv ePT BIsMNakefAEkpg ehIyBYkeKkCa
GkplRbsi
T aBdldMeNIrarGaCIvkmEdr.. > edaysararrIkceRmInnsahkm eyIgeXIjfa sI
EdlTTYlarGbrMtictYc dUcCa kUnRsInRKsarksikrRkIRkTaMgLay Gacman{aseFIV argarykkRm.. >
eTabICaTTYlnRkQl bnci bnc keday kBkY eKGacmanaBmasarelIxn genAkg sg:m nigGac
CYyp:tp: gCa fvianigsmareRbIRsf.I @ dl]Bukmaykg rgVgPU mRs
i krbsBYkeKEdr.. > arsikaRsav
RCavmYyenAaM 1987 GMBkm
I arinenA
I kgRbeTsmaeLsueday
I Gh_va Gug (Aihwa Ong) nbgHajBI
kmarinEdl
I tTlRbaMgeTAnwgviny
& twgrugw rbseragcRk edayareRbInUvkll,icburaNmYycMnnY dUcCa
eraKxlK eraKsrsRbsaT nigexaclgCaedIm. .> enAamtMbnCnbTEdlesdkicman
saByabynuW
xagM sSanaBrbssRkI
I Rk manlkNanEtlMkeLIg.@ enAkg aleTsnTMenIbnIykmksikm. .>
CaTahrN_ enAkg bTVbI maeLsuI nigeaCVa enAeBlEdleKeRbIRsmasunI edIm,ICMns
Y [arRctat
edayd sRkI
I RkTaMgLayEdlabEtRbkbrbrciBamw CIvti edaysararCYyRctat[ksikrdTeTot
ykkRm minmanlTaBkgarTTYlnnUvfviaBImuxrbrciBawmCIvitrebobeneToteT.. >
cMeBaCnCatiGasuGaeK
I ymY_ ycMnnY arKMramkMEhgdxa gM abMptu BIyKu sm&yTMenIb manlkNsK

}TiBln GBtehtu esdkiceTAelImnus

45

sajnigxaMgCagGMeBIBukrlYy faMejn eBsakm ksUm,IEtaBRkIRkeTAeTot.. > arKMramkMEhg


en KWCaartbgnUvGtsBaaNvb,FmeRamlMhUrnplitkmsaklavUbnIykmEdlpayecjBI
hUlvI dU maDIsnu GavunW y
u (Madison Avenue) nigbus
TU# rTsn_ sIGu ni Gin (CNN) nig GimFIv I (MTV). .> Gk
riKnmYyrUb EdlabnriKnGMBI}TiBlrbsshrdGaemrikenAkgTVIbGWrub nehAkrNIenfa
.GaNaniKmnIykmkUa (Coca-colonization). EtarKMramkMEhgenAkg tMbnGasuGI aeKymi_ nEmnbBal
mkBI}TiBlrbsshrdGaemrikEtmYykeday.. > TRmgePgGgeKsTMenIbrbss,ays_eh:lI s_ (Spice
Girls) ni e n I eh: mbU y (Nintendo Game Boy) mk BI Cbu n ni gaByn Ku ghV mk BI TI Rk ghu gku g n
C}TiB lRbhakRbEhlaeTAelITRmgsi l,nigRbBNIkg tMbn. .> sUm,IEtmHb GaharRbaMCatisasn_
kTMngCasSti enAkg sSanarN_eRafakpgEdr edaysarEtmanGaCIvkmTijsiTlk
i GaharTancti mY y
cMnnY dUcCamaneconkinKW I (Kentucky Fried Chicken) CaedIm. .> rIehmbWeh:rI (Hamburger) GnrCativij
nayCaGaharkg RskrbsRbeTshVl
I BI nI edaysarehmbWeh:rI makcUlbI I (Jollibee) rbshVl
I BI nI
manrsCatiEpmEtmYyKtEdlTTYlarabcitBI CnCatihVlI BI nI neFV[I makenlkdacCagmakdUNald_
(McDonald). .> CYnal manTaMgarKMramkMEhgEpkvb,FmBIRbeTsCitxagxn
beg;yI dUcCakrNIRbeTs
lav.. > CnCatilavabGarmNfa_ BYkeKnTTYlrgnUv}TBi lBItnI aByn TMnji nigsUm,IEtasa
rbsRbeTsfyagsem,Im. .> eTabICaCeRmIsrbsGkeRbIRsknkaBcMeBaarratt,atTaMgen
ehIyCnCatiGasuGaeK
I ymY_ ycMnnY ylc,asfa xn nTTYlnUv}TBi lBIbBaRbeTsepg.@ enAEtsVaKmn_
nUvarkaynrbgCati. .> buE n manmnusCaeRcInmanaresaksaycMeBaartbgdFMeFgnGVEdl
I
manaBrYmEtmYy nigmantmminGacatfn dUcCa asa TMenomTmab sil, mHbGahar KuN
tmRKsaramEbbRbBNIpgEdr.. >
areFVGen
I aRbevsn_dFMKYr[abGarmNenA
_ kg tMbn neFV[I sSanarN_anEtsK sajeLIg. .>
enAkgsm&yeRaysg:am CaBiessabBITstvtr_aM 1970 mk RbCaCnGasuIGaeKy_CaeRcInn
akecjBIRbeTsrbsxn kg lkNCaCnePosxn neyay CnGenaRbevsn_esdkci Canisit. .>
GkxnakecjEtbun a nKILE mRtputBIRBMEdnbeu Na dUcCaCnCatiExrnigCnCatiaKticmkBIRbeTs
PUmaniglav EdlnCemsxn eTAanRbeTsf nigrYmTaMgCnCatimaeLsuI nig}QensuEdl
I eFVar
I enA
kg RbeTssigbH ru CaedI
I m. .> bEu n aKeRcInnakecjBIGasuGaeK
I yTaM_ gRsg kg lkNCakmkrCab
kicsna
breTs eTAanmCimbUBa GWrbu xagekIt nigGasuxagekI
I t kg lkNCaCnGenaRbevsn_ Ca
nisit eTAanGaemrikxageCIg GWrub kGUsalI...> mkTlnwgcugshsvtr_TI 2 BYkeKaKeRcIn
nRtLbmkanRbeTskMeNItrbsxnvij yagehacNas knepJIRkmkvijEdr...> enAkg
RbeTshVlI BI nI naTsvtr_aM 1990 RkEdlnepJmk
I BIxageRARbeTs nayCaRbPBdFMEtmYy
KtnrUby
i b&N edaynelIsplcMeNjnsahkmTaMgTRmgasnigf.I .> cMeBaRbeTsepg.@
eTot cMnnY TaMgGsenminsUvmanlkNKYr[ktsm:albun a neT.. > buE n TaMgRkEdlepJmk
I BIbreTs

46

CMBUkTI.2

nigGkeFVImatuPUminivtn_ manlkNekvaKYr[rMBwgTuk. .>


arbMpicbMpajbrisSanFmCati

EpkxagggwtBitRkdnsahUbnIykmnignKrUbnIykmGasuGI aeKy_ KWCaEpgG&Bfb


degHmI EdlCa
erOy.@ nbgM[GkrsenAkgTIRkggkk TIRkgmanIl nigTIRkghaara BakmasarBarpmux
enAeBlEdlBYkeKeFVIdMeNIrenAamdgpvkgTIRkg...> ehIymanTaMgTwkbMBul EdlGacsmabCIvit
mnusstVn enAkgTenbwgbYnigbwgTwkRbEk,rmatsmuRT...> TaMgGsen KWCaarsEmg[eXIj
yagCakc,asnUveRamhnrayeGkULsuI EdlrYmmanTaMgartbgnUvKRmbRBeQInigp;afbRbTwk
RbEhl 80.%...> enAeBlEdlstvtr_TI 21 nQancUlmkdl sBaaNGsTaMgenminsUvman
arakcubun a neLIy. .> CakEsgCageneTAeTot arbMpti bMpa jen KWCakMeNInesdkci ni gkMeNIn
RbCaCnEdlCaTUeTAekIneLIgkgeBlCamYya kgen nn&yfa manRTBFnanEteRcIn bg;[
manareRbIRsrfynanEteRcIn. .> TaMgen bBal[manEpgG&Ban
EteRcIn. .> RbCaCnanEt
eRcIn mann&yfa manRbCaksikranEteRcIn EdlbBal[manarabbMpajRBeQIanEteRcIn
pgEdr...> bBaHamYyeTotdUcCa ePIgeqRBdFMEdlnratt,atRbeTs}QensuInigmaeLsuI enAkg
aM 1994 nig 1997 neFVI[BBkEpgep ehaaye<aeTAanTIRkghugkugsSitenAaKxageCIg
ehIybBaHaenRtvneKriKnfa mYyEpkbBalmkBItuPUtFmCati .eGl nIj. (El Nio). .>
buEn GkEdlnelIknUvTLHIkrN_TaMgeneLIg KWCaGkniyayedasacMeBamhicaminec
cbEdlmanTMnYlxusRtvcMeBabBaHaCaeRcIn. .> kMhuscm,gbMputenAkgarabbMpajRBeQIenAkg
tMbn KWminEmnmkBIarab nigdutbMpa jRBeQI edIm,IykdImkeFVIksikmenaeT bEu n KWCaBaNiCk m
delaPln EdlnarGnuBaatedayRsbc,abBIrdaPil CaarTajykplRbeyaCn_edayxus
c,abrbsmnIBukrlYy mnIKbKitaeTAvijeT...> CaTahrN_ TahanfminRtwmEtCabBakB&n
CamYynwgarabbMpajRBFmCatirbsRbeTsfenaeT buEnkCaGkepImKMnitnigGkaMRTdcm,g
enAkgarbMpajRBeQIenAkgRbeTsPUma lav nigkm<Ca kgeBlEdlRbeTsTaMgennebIk
RckTVarRBMEdnrbsxn...> RbeTsTaMgennabRBeQIrbsxn elOnCagRbeTsfpalneFVI
eTAeTot ...> dUcenAkgRbeTs}QensuIEdr TahanKWCaGkbtSmaMRTdcm,genAkgarabbMpaj
RBeQI...> cMENkRkmhunplitarbnenAkgRbeTshVIlIBIn EbrCamanTMenareTArkarCYl
TahanCalkNkCnvij. .> edIm,IeFIdV eU cn RbeTsTaMgGsennlkpacnUvekrdMENlvb,Fm
rbsxn edIm,ICafrnwgRkkRmbnicbncbueNaeT vaEfmTaMgneFVI[esdkicCatixncuexay
edaysarfa artbgnUvKRmbRBeQI KWCakacm,gEdlbBal[mannUveRamhnrayTwkCMnn
bMpicbMpajnUvpldMNaM nigsmabCIvitGsCaeRcIneTot...>
rdaPilnbBaRbeTsGasuIGaeKy_ kanlTaB kanqnarBarTbTleTAnwgarbMBl
u

}TiBln GBtehtu esdkiceTAelImnus

47

TwkamrysaCIvkmEr eragcRksahkmepg.@ edaysarEtmanarP&yxacfa skmaBen


GacraraMgkMeNInesdkic kGacbeg;It[mansRtvEpkneyayeTAvij. .> TahrN_CakEsgmYy
KWfa RkmhunavasaKI (Kawasaki) nepreragcRksrMlayEdkEfbBIRbeTsCbun eTAanRbeTs
hVIlIBIn edaysarEtmanartvayagxaMgBIsMNakbrisSanviTUepg.@ enARbeTsCbun...> krNIen
neFVI[Rkmhun avasaKInayeTACaGknaM[manarbMBulenAkgRbeTshVIlIBIn ...> TenbwgbY
nanakRtvnbMBuledaysarareRbIRsCIKImIhYskRmit edIm,Ibeg;InTinplRsv...> mhasmuRTna
nanayeTACavalrehadananRtI EteBareBjeTAedaynavaGUscraCbunFM.@ CaeRcIn sRmab
ekIbykninplcmayrabKILEmRt...> cMENktMbnEk,reqrsmuRTvij eKeXIjGkensaTRkIRkkg
Rsk neRbIRsnUvrMesvp faMbMBul edIm,ITTYlnnUvTinplRtIEdlanEtticcu edaymin
KiteTAdl}TBi lrbsrMesvp nigfaMbMBl
u TaMgena cMeBaCIvti stVrukC atienAkg smuRTnigp;afbRbTwk
enaeT...> TMnbfamBlvarIGK:isnIdFMnBnglMenAnigvb,FmrbsCnCatiedImaKticepg.@ rYm
TaMgGVI.@ TaMgLayenAkgtMbnena...> CaerOy.@ TMnbTaMgenraMgsdlarBaMnaMmknUvdIl,abam
ryExTwk ehIyeFVI[fycunUvTinplksikmenAtMbnenaeTAvij...>
Gg:areRArdaPilCaeRcInnegIbeLIgRbaMgtvaeTAnwgarbBalcMeBabrisaS nTaMgena arb
Baldlvb,FmCnCatiaKtic nigkmkr.. > mkTlnwgcugstvtr_TI 20 rdaPilaKeRcInnniyay
aMRTEtmatcMeBaealKMnti n .arGPivDRbkbedaycIraB. buE n minnGnuvtskmaBGVesa
I kg
araMRTealKMnti en.. > RbEhlCaeKnwgcgaMBIstvtr_bnabBITstvtr_aM 1950 fa Castvtr_
EdlmnusCatinbMpa jbrisaS nFmCati CaCagstvtr_EdlRbeTsCaeRcInTTYlnkraC nigman
.GBt ehtuesdkci . . .>
dMeNaRsayCamYynwgaBTMenIb. }riyabfnigarviaK

RbCaCnGasuIGaeKy_TaMgLaynniyayCacMhGMBIbBaHaepg.@ EdlBYkeKnCYbRbT eTaCaeKRtv


Rby&tnw grbbneyayrbsBYkeK.. > BYkeKminRtvar[mnusxageRAmkCYycgl
bgHajnUvbFm
neRKgejnnigGMeBIBukrlYy kKuNFmnRbCaFibety nigarbnSykMeNInRbCaCn.. > bBaHaGs
TaMgenEdlelIkmkviaK bBavnGasuGI aeKyEdl
_ eBareBjeTA edayesckIG gGacnigevaharsas
l.@ nerobrabGseTAehIyEdr.. >
amryarGbrM argar areFVIdMeNIr nigarBeRgIknUvRbB&nTMnakTMng RbCaCnGasuIGaeKy_
aKeRcIn CaBiessBYkvrCnCMnanfI nylanEtRbesIrCagmunnUvGVEdl
I nekIteLIgenABaseBj
BiPBelak ehIyxwgnwgarbun bgbMbTi B&tman
epg.@. .> arabBirTu man
enARKbkEngTaMgGs manaMg
BIarbdiesFCasamBarbsGaCIvkrcMeBaarpBVpayenAkgTMB&rsarB&tmanTaMgLayEdlbBal
dlBYkeK rhUtdlbRmampayralesoveAnigExaBynTaMgLayEdlGacbg;[manbBaHa sUm,I

48

CMBUkTI.2

EtarabGkniBnTaMgLayNaEdlriKnrdaPileTAdakBnnaar.. > (eKkeXIjmanrUbaBtkst


epg.@ nGMeBIXatkmeTAelIGksarB&tm anesubI Geg;tpgEdr.. >) vrCnCMnanfn
I eCOCakfa mnus
mansiTdwi gGMBGVI Edl
I kMBgu ekItmaneLIg. .> BYkeKmanlTaBanEtRbesIreLIg edaysararGPivD
beckviTaKmnaKmn_...> CaTahrN_ RbB&npBVpaybreTsnananakpayGMBIXatkmEbb
neyayeTAelIrUbelak nINUy GaKINU (Ninoy Aquino) enAkgaM 1982 amryExGatvIedGU
ebamak [RbCaCnhVIlIBInrablannakneXIj...> TahrN_mYyeTot enAkgaM 2001 CnCati
hVIlIBInvNkBalnsRmbsRmlarpBVpayGMBIareFVIbdivtn_ .GMNacRbCaCn. amryar
epIJsaramTUrs&Bcl&trbsBYkeKenAkgTIRkgmanIl...> CaerOy.@ mnusTUeTAGaceRbIRsRbB&n
GaMgETrENtnenAamhagaehV edIm,IbBanEckaynUvralB&tmanepg.@ CaeRcIn Edlmingay
nwgTbs;atn eTabICamanrbbRKbRKgmYycMnnY CaBiessenAkg RbeTsevotNamnigsigbH ru I ham
Xatmin[eRbIRsTMB&rGaMgETrENtmYycMnYnkeday.. >
RbCaCnGasuGI aeKyaKeRcI
_
n minRtwmEtmancMeNdwgGMBBiI PBelaknTUlTUM layCagmunbeu Na
eT BYkeKEfmTaMgmanGarmNfa
_ eKKYrEtmansiTbeBa
i jmtiGMBcMI eNdwgrbsBYkeKeTotpg.. > eTa
bICavNfakkBal KWCaslnclnaRbCaFibetyenAkgRbeTshVIlIBIn RbeTsf nigRbeTs
epg.@ eTotkeday keyIgGacylxs
u ebIsineyIgKitfa smaCikTaMgGsnvNfakkBaleneFVI
CaGkRbCaFibetyfef
I ag kCaGkbdivtena.. > BYkvNfakkBalaKeRcIn nrsenAyagsb,ay
CamYynwgEbbbTCIvti dsuxdumenAeRamrbbGPirkniym ehIymincgreg:aregIeLI
: y. .> CYnal BYk
eKkGacaMRTvianarabsg;tcM eBaBYkvNeRam.@ EdlrukkYnesckIsu xrbsBYkeKkeday.. > bEu n
araMRTrbsBYkvNfakkBalTaMgen cMeBaemdwknaMBYkeKerog.@ xn KWedaysarEtemdwknaMena
rkannUvnirnraBrugerOgnesdkic vaminEmnCaarearBemdwknaMrbsBYkeKyagRCaleRCACag
munenaeT...> ehIyenAeBlemdwknaM minGacbMeBjarkicdUcenn dUckrNIrbsRbeTshVIlIBIn
bnabBIaM 1982 RbeTs}QensuIbnabBIaM 1997 BYkvrCnnbBaakyagc,asfa BYkeKcg[
manarpasbr eTabICaamryareeat evTiasaarN amryesckIRbas

CasaarN
kamryardkecjnUvarvinieyaKrbsBYkeKkeday.. >
CaarBitNas arriKnyagxagM cMeBarbbdwknaMnana KWminEmnCaerOgfeT
I enAkg sm&ybcb ,n
en...> CaerOy.@ enAkgRbeTskraCnana GkriKnTaMgennCYbRbTnUvarabsg;tdeXareXA
eRbbdUcCaGVEdl
I abnekIteLIgenAkg sm&yGaNaniKmdUecEdr.. > CYnal GkriKnTaMgenRtv
neKabdakBnnaareTotpg.. > emdwknaManGMNacryeBlyUr EdlnRKbRKgpacmuxnUvral
bBajB&tm anaKeRcIn minRtwmEtmanlTaBkg areFVTuI kb ku emjdlGkriKnTaMgenaeT bEu nEfm
TaMgkmatarcgaMGMBGI k TaMgenapgEdr.. > CaTahrN_ enAkg RbeTsf BYkmUlvivd (mnusEdl
manCMenOdacxat) EdlCanisitenAkgTsvtr_aM 1970 nrukrkeLIgvijnUvGtSbTniBnedayGk

}TiBln GBtehtu esdkiceTAelImnus

49

RbaMgsm&ymun.@ EdlmanabBIelak eTonvN RByasuriyanuv&Rt nignay RbItI PMyg: (Nai Pridi


Phanomyong) rhUtdlelak ciRt PUmis&ki (Jit Phumisak) (dUcCa .etImnusbunannaksb,ayhWuha edaysar
arekgRbv&Ba BIarxitxMRbwgERbgrbsBYkeyIg...> eyIgCiRkbI BYkeKCixgeyIg.)...> sUm,IEtenAkgRbeTshVIlIBIn
EdlRbB&npBVpaymanesrIaBTUlMTUlayCageKenAkgtMbnkeday kelak GneRds bUnIhVas
(Andres Bonifacio) eTIbEtnTTYlgarCaemdwknaMnarberrbsmhaCn 50 aMbnabBImrNaB
rbsatenAkgaM 1896 EtbueNa.. >
eTaCayagenkI mkTlnwgcugstvtr_TI 20 BitCamanarlMkCagmunkg arraraMgnUvarriKn
cMeBaGVEdl
I eKn| pBVpay nigcgaM. .> elIkElgEtarriKnTakTgnwgsasnanigraCaFibety
ecj (eTaCamankrNIpymYycMnYn) BuMmanRbanbTNamYyEdlGacputBIarriKn.. rdaPil
esdkci eGkULs Iu vb,Fm GMeBIBukrlYy pv ePT TMnakTMngCnCatiaKtic >l> sg:mxnGnuBaat
[manarbeBajmtiCasaarNnigedaypal. .> elak erNatU kugsnT N
I U (Retano Constantino) n
ksagGaCIBCaGkaEstGsryeBlCayUr edaynniBnnUvGtSbT .cti Cab
Xurbs
M eyIg. (1957)
dMeNIrGbrxuM srbsRbCaCnhVlI BI nI . (1966) tRmvar[man .CeRmIsrbsGkCatiniym. (1979)
nig .vb,FmsMeyaK. (1985) Edlnbeg;IteLIgedaysaklavUbnIykm. .> cMeBaRbeTsepg
eTot arriKn eFVeLI
I gkg aBminpal CaBiessenAkg rdpacar dUcCaRbeTsevotNam CaedIm. .>
eKbeBay[manesrIaBkgerOgRbelamelaknigExaByneRcInCagkgsunrkfaTakTgnwgbBaHa
neyayCasaarN...> cMENkenAkgRbeTs}QensuIvij yUr.@ mg BakriKncMGkLkLWy
epg.@ nelcecjmkBImatrbsvayuagM (Gayg) kg elanEs,ktUc. .> ehIyeKEtgEteXIjmannUv
BakkMEbg kdUcCa BakcamGaramEdlbg;bnU verOgGafkMgM beg;tI eLIgedIm,IRbECgCamYynwgerOg
eTvkfapv arepg.@. .> enAkg RbeTs}QensuI eKnehAelakRsI eton PriyarbselakshU artU
fa .elakRsIetonaKry. edaysMedAeTAelIcMENkRkEdleKniyayfa elakRsIykBIRKbGk
vinieyaKbreTsTaMgGs...> enAeBlEdlCMnYysb,rssRmabCnrgeRaTwkCMnnenAkgRbeTsf
RbeTshVIlIBIn minRtvnEckaydlCnrgeRaTaMgGsena eKsntCaTUeTAfa CalTpln
GMeBIBukrlYy edaymanEtBakfa .xJM|eKniyayfa.. .. .>
RkmGkbeBajmtien nplnU vdMeNaRsayCaeRcIncMeBaralbBaHa EdlRbeTsGasuGaeK
I y_
nCYbRbT.. > dMeNaRsayx manlkNCadMNak.@ nigCaklak dUcCa RtvdkmnIBukrlYyen
RtvbBabarksagTMnbTwkena CaedIm...> dMeNaRsayxmanlkNnwkGaeLaGal&ynigminsUv
c,as dUcCasMNmU Br[ksagnUvtmRbBNI [manRBraCaeLIgvij edIm,IedaRsaybBaHarbseyIg
TaMgGs. .> (CaerOy.@ KMnti elIkeLIgEbbTsnviCa n .tmGasI.u manarTakTgCamYynwgGkaMRT
rbbpacarniymTaMgLayNaEdlxbxacnUv .lTiRbCaFibetyesrI. CagGVI.@ TaMgGs...>) ehIy
dMeNaRsayxeTot manarTakTgeTAnwglTiNamYy dUcCaarcUlrYmCamYynwgclnabdivt edIm,I

50

CMBUkTI.2

dwknaMmhaCnTUeTA BwgBaknigTTYlykTIparesrI ehIyTTYlyklTplTaMgLay Edlnpl[


CaedIm. .> cMENkdMeNaRsayxepgeTot manlkNRanEtCaRTwsI bEu nmanxeTot maneal
bMNge<aeTAdlarGnuvtCakEsgEtmg. .>
dMeNaRsayCamYynwgaBTMenIb. skmaB

RbCaCnGasIuGaeKy_TaMgLayNa EdlEtgEtcg[manarpasbrneyay eRcInEtnGnuvtam


viFsamBa
I
edayarcUlrYmenAkg raCar KNbkanGMNac edayarcUlrYmenAkg kgT&B dUcenA
kgRbeTsPUma }QensuI nigf.. > buEn eTabICaenAeBlEdlsSab&nTaMgenneRCIserIssmaCik
yageRcInkeday kCaerOy.@ eKnrkaTuktMENgx<s. @ sRmabGkNaEdlmanExryRKsar dUc
CaelakbnaykrdmnIsigHburI lI esonLg (Lee Hsien Loong) kUnRbsrbselak lI Van y U (Lee
Kuan Yew) kRbanaFibtIhVl
I BI nI earIya maaah:al GarUy
U (Gloria Macapagal Arroyo) kUnRsIrbs
GtItRbanaFibtI DIGs
U dadU maaah:al (Diosdado Macapagal) CaedIm. .> cMNcu exaymYyepgeTot
cMeBabBaHaen KWfa eTabICavaGacnaM[manarrIkceRmInpalxn kkMENTRmgbnicbnckeday k
vaTMngCaminbeg;It[manarpasbrrcnasm&<nenaeT.. >
.clnaRbCaFibety. enAkgtMbnGasuIGaeKy_ (kdUcCaenAkgRbeTscinEdr) tMNag[
meFaymYyepgeTot EdlnTTYleCaKC&yyagRkdkg arpl rMlrbb
M neyayenAkg RbeTs
fnigRbeTshVIlIBIn ehIyknKMramkMEhgdlrbbGsTaMgenenAkgRbeTsPUma }QensuI nig
maeLsuI...> cMeBaBakfa .RbCaFibety. GktsUmti min[niymn&yfa .mnusmaksMeLgeat
mYysnwk. enaeT buEnKWCaarRcccUlanUvTsnepg.@ dUcCa siTimnusdRbesIr (CaBiess
KWesrIaBnarbeBajmtiesrIaB narRbCuM nigesrIaBnRbB&np BVpay) araMRTanEteRcIn
cMeBamtisaarN nigarbBabnUvGMeBIBukrlYy CaedIm...> clnaTaMgennGnuvtnUvTRmgepg.@
aenAkg RbeTsnImYy.@ bEu nTaMgGsnBayameQVgylfa RbCaBlrdsamBamansiTki g arbeBaj
mtiGMBIbBaHarbsrd ehIyGkanGMNacTaMgGsRtvEtsabnUvmtieyablTaMgGsen.. >
meFayTI 3 KWrMlgrdaPilehIynigerobcMRbCaCn edIm,ItsUdeBImyutiFmedaypal...>
enAkg dMNakalTI 3 cugeRaynstvtr_TI 20 manGg:areRArdaPilrabryenAkg tMbn kdUc
CaenAkg TUTaMgBiPBelakTaMgmUlpgEdr.. > CaerOy.@ Gg:arTaMgennelIkeLIgnUvbBaHaepg.@ Edl
rdaPilmanarxVxatkgarGnuvt dUcCa kMENTRmgvis&yksikm suvtSiaBrbskmkr siTiesrI
aBrbssI siTrbs
i CnCatiaKtic nigbBaHabrisaS n CaedIm. .> sCI aeRcInEdlCaerOy.@ RtvneK
erIseGIgmin[cUlrYmkgEpkneyayena nayCaebknarItMNag[RkmmnusdeRcIn EdlsI
xnGGagfa nwgdwknaMedayepateTAelIRbCaBlrdCaFM nigedayelIkdMeNaRsaybBaHasg:mnig
esdkicCagGVIEdlrdaPilnpl[.. >

}TiBln GBtehtu esdkiceTAelImnus

51

Gg:areRArdaPilnbeg;IteLIgkgTRmgnigTMhMepg.@ a...> Gg:areRArdaPilxGac


RbmUlnGkaMRTcMeBaealbMNgrbsxn nrabmunW nak Edlpy nwgGg:arx manEtGkmanTsn
eCOnelOnbYndbnakrYmnwgmasunI Gg:l
elx
I nigmenaKtiskmmYycMnnY beu Na.. > Gg:arxeTot dUc
Ca saxarbsGg:arGuks_hVam (Oxfarm) h:InPIs (Greenpeace) nig EhVn GhV DI GWf (Friends of the
Earth) KWCasaxarbsclnaBiPBelak EdlpyBIGg:arxeTot KWCaGg:arkgRskpal. .> eKn
beg;tI eLIgnUvevTianGg:areRArdaPilsBII km<C a (The NGO Forum on Cambodia) enAbreTskg
aM 1986 bEu nnmkaMgTIenAkg TIRkgPeM BjenAaM 1994 ehIymkTlnwgaM 2002 Gg:arenn
EkERb .rebobvaredIm,Iartsmti
U . rbsxn BIbBaHaGnrCatimkbBaHaCativji edayepateTAelI sg:m
sIvu li arGPivDbrisaS n cm;armIn nigsI CaedIm. .> GkrtMNagnana nelceLIgenAkg tMbndUcCa..
GaErNa (Arena) (.arpasbrkgtMbnGasuIedIm,ICeRmIsfI. Asian Regional Exchange for New Alternatives) rhUtdl htU (ZOTO) .Gg:artundUtMbnmYy. (Zone One Tondo Organization). .>
Gg:areRArdaPilkmanyuTs
asxusapgEdr.. > Gg:arxmanmuxgarcm,gCaRkmdaksm<aF
Epkneyay edaytvabBa bBal
smaCikrdsa[eFVarp
I asbr c,ab tvaedIm,IsiTmnu
i s nigtva
RbaMgnwgGMeBIBukrlYy nigaBhYskRmitnsaklavUbnIykmCaedIm. .> CaTUeTA Gg:arTaMgenman
TIaMgenAkg rdanI ehIymanTMenareTArkarparabTMnakTnM gyaglTaMgEpkneyaynigbeckviTa
eGLicRtnki edayEtgEteRbIRsCaRbeyaCn_sRmabsRmgesckBII arRbCuM kRbB&np BVpayenA
tMbnkg Rkg. .> Gg:arepg.@ eTot minnykcitTu kdakcMeBardanIeT edayepateTAelIarpas
brenAfakPUmi fakexteTAvij dUcCa..
1- arbeg;It[manshkrN_ksikm sib,km kRkmCnCYyxngEdlmanCMenOeTAelI
sasnamYydUcCa .shKmn_RKissasnamUldan. nRbeTshVIlIBIn. .>
2- aregIbQrTaMgGsa edIm,IRbaMgeTAnwgarTnanBIsMNakBYkmasdIFM.@ maseragcRk
GkksagTMnbTwk. .>
3- arbgHataeTAvijeTAmk[ecGanGkr.. >
4- arplRkkmIkgbrimaNtictYc.@ EdlmanRbeyaCn_. .>
arberRbaMgRbQmmuxdaka edayGavuFCamYynwgrdaPilpal KWCameFayycugeRay
sRmabGkEdlsVEsVg[manbmasbr enAkg tMbnGasuGaeK
I ysm&
_ yTMenIb. .> mkTledImstvtr_TI 21
arberRbaMg RtvneKlbgealesrI EtTaMgRsgsRmabGkEdlmanealbMNgEpkesdkci
c,aslas elIkElgEtsRmabbBaHaarBarpalxn (nigGVEdl
I enAessslrbsKNbkkumy
nIs
nRbeTshVIlIBIn).. > sahUbnIykmminRtwmEtBaMnaMnUvaBceRmInrugerOgmk[RbeTsGasuIGaeKy_
CaeRcInenaeT bEu narGPivDenAkg RbeTscinnigGtItshaBsUevot eFI[V ElgmanaraMRTsRmab
arclnabereqVgniym nigneFV[Elgman
I
ealneyayTaMgenkg RbeTsTaMgBIreTotpg.. >

52

CMBUkTI.2

eTaCayagenkI TamkmenAEtCaCeRmIsdrsrevIkmYysRmabBYkpacxn. .> mUlehtunkIQW


abCaeRcInrbsBYkeK EdlnbBaakenAkgBakeBcn_TakTgeTAnwgsasna CatiBn KWCaGarmN_
mYyEdlylfa Epp;anarGPivDnpleTA[mnusaKeRcInenATIRbCMuCn CaCagpl[GkEdl
rsenAtMbndacRsyal [CnCatiaKticnana...> RbCaCnrsenAkgtMbnGaec (Aceh) malUKU
(Maluku) tMbnx<grabnRbeTsPUma nigRbCuMeaaKxagt,gnRbeTs hVIlIBIn manGarmN_fa xn
RtvneKemIlgay ehIyesdkci sRmab

CIvaBrsenArbseK RtvnykeTA[GkEdlrsenAkg
TIRkg haara TIRkgrgh:n kTIRkgmanIl. .>
enAeBlabepmI shsvtr_TI 3 Edl}Lven eKnTTYls:alfa CaRbtiTni BiPBelakena
meFaysRmabbBabaB
mincusRmgaEpksg:mnigesdkci epg.
@ enAminTanmansaBc,aslas
enAeLIy...> sMNYrfa etIaBceRmInrugerOgenAkgtMbnGacnwgbnrIkceRmIneLIg nigRbEhlCa
RbCaCnGacTTYlnaBrIkceRmInenes.I @ a Gt kGVnI gw RtvnbMpa jealTaMgRsgena kman
saBminc,aslasEdr.. > bEu n GVEdl
I TMngCamanlkNCaklakena KWfa eBlen RbCaCnGasuI
GaeKy_pal manlTaBniyayerobrabGMBIlTpldsnwksnabRbGkdT eRcInCagenA kg
GMLgeBlmYystvtr_knEdlBYkeKRtvrgGaNaniKmniym GaNaniKmniymEbbfI nigsg:amdwk
naMBIcmayedaymhaGMNacepg.@ ena.. ^

CMBUkTI.3
raCaFibetyGaRs&ybBaj nigbaBRsbc,ab
enAkgRbeTsf

niBneday... dwgxin. makxarh:


c,ab edImnGtSbTen ..sresrCaasaGgeKs eRamcMNgeCIgfa..Network Monarchy and
Legitimacy Crises in Thailand

GtSbTendkRsgecjBIRBwtibRt
rkasiTi. Ks. 2005. edayRkmfl&rnighVgsIus
asIuhVik

CHAPTER 3
Network Monarchy and Legitimacy Crises in Thailand
( The Pacific Review, Vol. 18 )
Copyright 2005 by Taylor & Francis Group.

bkERbeday.

mYg Naert nig PI suada

CMBUkTI.3
raCaFibetyGaRs&ybNaj nigbaBRsbc,ab
enAkgRbeTsf
segb.

GtSbTennwgBiakafa areRbIRsBakyagTUlTUM laymYycMnYn dUcCa .TRmgrdaPil.


.ariyalyaFibety. .raCaFibetyGaRs&yrdFmnuBa. .RbCaFibetyGnral. nig .kMEN
TRmgneyay. minnkMNt[RtveTAnwgcritlkNneyay EdleTIbekIteLIgfenA
I kg RbeTs
fneT.. > py
eTAvij eKnylyagc,asfa neyayfCabBajneyay.. > bBajdwknaM
QanmuxnaGMLg aM 1973 dlaM 2001 manmUldanenAkg RBbrmraCvaMg EdlenAkg GtSbTen eyIg
ehAfa raCaFibetyGaRs&ybBaj.. .> raCaFibetyRbePTen manarBakB&neTA
nwgGnraKmn_yag
skmrbsRBmhakRtf nigGktMNagrbsRBGg: CaBiess GtItnaykrdmnI eRbm tiNsUlann.1
(eprm tiNsUlannd Prem Tinsulanond) enAkg
dMeNIrarneyay.. > raCaFibetyGaRs&ybBajn
beg;tI }TBi lKYr[ktsm:al bEu nminEdlseRmcnnUvl&kx N
& sRmabeababGMNaceLIy. .> CMnsY
mkvij raCvaMgmanatBVkci shar

CamYysSab&nneyaydTeTot CaBiess KWrdsaEdlnCab


eat...> eTaCaraCaFietyGaRs&ybBajmanlkNGPirkbnickeday kraCaFietyEbbenn
RbanykealarN_esrIkgGMLgTsvtr_aM 1990...> abaMgBIaM 1992 mk RbeTsfnCYb
RbTvibtaB
i Rsbc,abbIdMNakalsMxan.@ ehIykg dMNakalnImyY .@ elakeRbmCaGkedIrtYtMNag
[RBraCvaMgkgarsartulaBneyay.. > buEn GnraKmn_TaMgennbgHajnUvarcuexayrbs
raCaFibety CaBiess bnabBIeCaKC&ydFMeFgrbselaknaykrdmnI TkiN (faksniu ) Cinv&Rt.2
(d&k$iN jinv&tr Thaksin Shinawatra) elIareeatnaaM 2001 nigaM 2005...> elak TkiN n
beg;tI bBajfpI alxn mYyeLIg edIm,ICMns
Y [raCaFibetyGaRs&ybBaj.. > GtSbTenes[man
I ar
eQVgyleLIgvijGMBIGMNacrbsraCaFibetyenAkgRbeTsf.. >
BakKnwkgGtSbTen.. RbeTsf/ raCaFibety/ bBaj/ kMENTRmg/ eRbm tiNsUlann/ nig TkiN Cinv&Rt.. >

esckIepIm

nafTI 28 Exkum aM 2005 ariyal&yRkmRbwkaRBmhakRtrbselak eRbm tiNsUlann Rban


Gg:mnrbs
I RbeTsf nEfgsunr kfaCasaarNdsMxanmYyenAkg TIRkggkk GMBsS
I anarN_
GsnisuxEdlanEtyabyuWneTA.@ enAkgbBaextambeBayRBMEdnaKxagt,gEdlsm,rCn
Catisasn_GisamrsenA...> kgGMLgeBlmYyaMcugeRayen manmnusRbmaNCag 500 nak n
sabenAkgbTvehtuhigaenATIena...> elak eRbm nCMruj[elaknaykrdmnI TkiN Cinv&Rt

56

CMBUkTI.3

TTYlykRBraC{vaTrbsRBmhakRtnigRBbrmraCinInaf edayrkdMeNaRsayEbbsniviFI nig


RbkbedayarRbgRby&t cMeBabBaHaenAaKxagt,g CaCagarbBan kmagM eyaaRbjabRbjal nig
anareQVgyl[nRtwmRtvGMBsSI anarN_Camun. .> elak eRbm nEfgdUecenAkg Gg:sia sala
mYy eRamRbanbT .rYbrYmkmaMga edIm,IdMeNaRsaybBaHaenAambBaextaKxagt,g EpkelI
RBraCbnl
rbsRBmhakRt.. .> esckIEf
garN_rbselak eRbm eyagpaleTAelIRBraCbnl

rbsRBmhakRtnafTI 24 Exkum aM 2004 EdlaMRTeyaKyl (asaesomfa eK(a%c /exAc/


mann&yfa yl) GaccUleTAdln (asaesomfa eK(aTwg /exAFwg/ mann&yfa cUldl) nigarGPivD
(asaesomfa b&Ona /patfNa/)...> elak TkiN manvtmanenAkgarEfgsunrkfaen buEnmin
nGnuvtamesckIEfgsunrkfaenaeT.. > elak eRbm nBnlfa mnusRKbrUbabaMgBIemdwk
naMshKmn_ rhUtdlmnrd
I aPil sasaar nigGg:areRArdaPil KYrEteQVgylGMBRBraC
I
{vaTrbsRBmhakRt nigTTYlykasarYmmYysRmabeRbIRs (ryarN_aEstf/ 3 mIna
2005).. > bnu a nfeRaymk raCrdaPilnbeg;tI RkmRbwkasRmsRmlCatimYy edIm,IedaRsay
CamYyclnaberenAaKxagt,g. .> enCaarecjdMeNIrmYyBIealneyaysnisuxnIykmman
BImunmk.. >
GnraKmn_rbselak eRbm kgvibtienAaKxagt,g KWCaTahrN_yagc,asGMBITRmgRKbRKg
KYr[ktsm:altcU mYy GMBGPi
I lkicr aCaFibetyGaRs&ybBaj EdlkMBgu dMeNIrarenAkg RbeTs
f.. > eBlx eKTTYls:alfa RBmhakRtfneFVGn
I raKmn_palkg Epkneyay.. > TahrN_
dl,Il,aybMptu mYy KWareFVGn
iI raKmn_rbsRBGg:EdlbBal[mantukmbgHr Qam naExsa aM
1992.. > enAeBlena RBGg:ndasetOndlnaykrdmnI anRbCaRbiymYyrUb nigemdwknaMRbaMg
mYyrUb ehIyndakRBraCbBaadlBYkeK[ppanUvTsnpyarbseK...> buEn GnraKmn_Ca
saarNdkRmdUcen nbgHaj[eKdwgnUvbBajdFMTUlaymYyrbsRBraCvganuvg Edl
BakBn& n gw clnaneyay ehIyaKeRcInRtvnlakkMgM yagCitBIRkEsEPkmhaCnTUeTA.. > teTA
en eyIgnwgbkRsayGMBItuPUtnigdMeNIrvivDnrbbraCaFibetyGaRs&ybBaj.. >
arkMNtn&yelIneyayf

GsryeBldyrU mkehIy eKmanarBikkg arkMNtnUvTRmgneyayenAkg RbeTsf.. > elak


ehVd rIKs
: _ (Fred Riggs) enAaM 1966 nGGagfa RbeTsf KWCaRbeTs ariyalyaFibety.
fa GkariyalyaFibetynigmneyaa
I
nRKbRKgRbeTsf edIm,IEtealbMNgpalxn rbsBYk
eK.. > elak ehvisnu (Hewison) nriKnyagRtwmRtvcMeBaarbkRsayRClniymxagelI. .> atelIk
eLIgfa vaCaarbkRsaygabRkLa ehIyminngakemIlelIRkmRbaMgnwgRkmGktsepg.
U @ ehIy
EfmTaMgminniyayGMBarkekI
I
tclnamhaCnenAkg Tsvtr_aM 1970 eTotpg (1996. 75).3. .> eRay

raCaFibetyGaRs&ybBaj nigbaBRsbc,abenAkgRbeTsf

57

mkeTot arBiakaGMBneyay
I
fCajwkjab RtveKniyayEtBIarpasbr lTRi bCaFibetynigar
pasbr neyay (C&yGn&n 1990).. > bnabBrd
I RbhareyaaenAkg aM 1991 nbdiesFarsndi a n
minc,aslas GMBRbCaFi
I betybnIykmenAkg RbeTsfmk manarRsavRCavmYycMnnY FM nsg;t
Fne lIarpasbr esdkci neyay

nigarkekIteLIgnUvsg:msuvI li EdlnaMmkCamYynUvKeRmagEkERb
neyaybnic bnc (kuNr s_ 1999 nig makxarh: 2002).. > GtSbTeneRbIRsnUvviFsas
I mYyEbb
epg ehIynigelIkeLIgfa TRmgneyayrbsRbeTsf KWCaTRmgmYymanlkNCaneyay
EpkelIbBaj...> abBIaM 1973 mk dlaM 2001 bBajdwknaMneyayrbsRbeTsf KWCa
bBajrbsRBmhakRtesayraC RBTsemcRBbrminr mhaPUmBi lGtuletC.. > abaMgBIaM
2001 mk tmaBnbBajrbsRBraCvaMg RtvnRbECgCamYynwgarkekIteLIgKYr[ktsm:al
rbselaknaykrdmnI TkiN Cinv&Rt EdlCamhaesdIdman}TiBlEpkRbB&nTUrKmnaKmn_. .>
abaMgBIbeBjelak fm kitixr.4 (TnGm kittiKcr Thanom Kittikachorn) nigelak Rbas
aruesSr.5 (prABas caruesTIyr Praphas Charusathien) ecjBItMENgenAkgaM 1973 mk RBeA
PUmiBl nRBraCGaNacRkf nedIrtYelIsBIGVIEdleKehAfa RBmhakRtRKgraCbuEnminan
GMNac nighakdUcCaminEmnCaRBmhakRtGaRs&yelIrdFmnuBadUcEdlnEcgenAkgc,abeT...>
mageTot manGkniBnmYycMnnY CaBiesselak ehvisnu (1997) sasaar kbekO (2002-2003)
nig elak kWrsHv_ (Kershaw) (2001) nBayamvaytmcMeBatYnaTIneyayrbsRBraCvganuvg
f edayepatCacm,geTAelIEtRBmhakRtbueNa.. > arBiakaenAkgGtSbTenxusBIeK.. > kg
en RBmhakRt KWCatMNagnTRmgGPilkicdfIsnagmYy EdlGacylnyagc,asfa Ca
bBajneyay...> .raCaFibetyGaRs&ybBaj. rbsRbeTsf nRbmUlpMEteTAelIelak
eRbm RbanKNGg:mnI (KNTIRbwkanRBmhakRt) EtbueNa.. > raCaFibetyGaRs&ybBaj
KWCaTRmgdkw naMBakkBalraCaFibetymYy edaysarEtRBmhakRtfnigsm<nm ti r bsRBGg: n
RbDiteLIgnUvTRmgraCaFibetyEbbTMenIbmYy CasSab&nneyayminpv ar (Para-political institution). .>
elak EGBWrsun (Anderson) nerobrabyaglGMBrbbraCani
I
ymrbsraCGaNacRkf fa .Carbb
RKbRKgEdlasKMrilehIyEbk. (1978. 209)...> buEn raCaFibetyGaRs&ybBaj KWCaar
kekIteLIgTMenIbCagTRmgedIm. .> raCaFibetyGaRs&ybBajenAeBlbcb ,n rMlkw eLIgvijGMBraCani
I ym
pacar (sm,Na CJasiTri aC) munsm&y Ks 1932.. > raCaFibetybcb ,neneFI[V manarTTYls:al
TaMgsakesrI fa anRBmhakRtfGg:sm&yTMenIbNamYyGacCaGkdwknaMpacareLIy. .> bEu n .Gk
beg;tI erOgRBraCeTvkfa npBVpayedaycitRfax<snUvareRbbeFobrvagRBeA RBram TI 5
CamYyRBmhakRtEdlkMBgu esayraC. (ebeLCI (Peleggi) 2002. 167) ehIyelak PIfrW haksnu
(Peter Jackson) nelIkeLIgfa arearBbUCadsk
&s
i Ti cMi eBaRBeA RBram TI 9 (KW RBeA PUmBi l)
RtvneKdakbBalkgeTvkfaenaEdr (haksun 1999. 301-4).6...> elaknaykrdmnIf

58

CMBUkTI.3

TkiN Cinv&Rt EdlnCab eatcMnYnBIrdgenAkgaM 2001 nigaM 2005 edaysar araMRTBI


RbCaCn nsVEsVgedayRbgRby&t edIm,IpasbrbBajnGMNacRBraCvaMg edaydakCMnYsvij
nUvbBajfImYy. .>
lkNBiessnrbbraCaFibetyGaRs&ybBajrbsRbeTsf abBI aM 1980 dlaM 2001
mandUcteTA.
1.-. RBmhakRt KWCaGaCJakBalcugeRay kg areFVesck
I seRmc
I
BakBn& nw gneyay enAkg
sSanarN_manvibti. .>
2.-. raCaFibety KWCaRbPBdsMxannaBRsbc,abrbsCati. .>
3.-..RBmhakRtmantYnaTICaGkplRBraC{vaT cMeBabBaHaCati edayCYybeg;ItnUvrebobvar
Cati CaBiessamryRBraCsunrkfarbsRBGg:kgeBlbuNceRmInRBCnCaerogralaM. .>
4.-..RBmhakRtmanraCsiTieFIVGnraKmn_yagskm enAkgdMeNIrvivDneyayy edayeFVI
arCamYyGktMNagrbsRBGg: dUcCasmaCikRkmRbwkaRBmhakRt nigemdwknaMeyaasMxan.@
EdlRBGg:TukRBT&y. .>
5.-. GtItembBaaarkgT&B nigCanaykrdmnI eRbm tiNsUlann tMNagdcm,gbMputrbsRB
Gg: CaGkCYykMNtnUvlkNsm<&nraCrdaPilTUeTA RKbRKgdMeNIrareyaa nigartemIg
zanepg.@ eTot.. >
cMNcu sMxanena KWfa GPilkicGaRs&
ybBajRbePTen EpkCamUldanelIareceRbImnus
[RtvamtYnaTIargar.. > aratEcgnUvmuxtMENgsMxan.@ KWCatYnaTIdcm,grbselak eRbm CaGk
tMNagdsMxanbMputrbsRBmhakRt.. >
rbbraCaFibetyGaRs&ybBajminmanlkNesrIniymeT BIeRBarbbenBwgEpkeTAelIGVI
EdlehAfa .mnusl. nigaratbnSynUvGMNacrbssSab&nneyayRsbc,ab nignItiviFIpvar
epg.@. .> rbbenplGaTiaBtictYcdlealarN_RbCaFibety dUcCa nItirdnigGFibetyrbs
RbCaras. .> bEu n saRBhssMxan.@ rbsRBeA PUmBi l RtvneKelIktemIg; kg ealbMNgelIk
sVy
& aBrbsRBGg:rwtEtx<s kg rbbdwknaMBhubkniym EdlkMBgu EtekIneLIgenAkg raCGaNacRk
f.. > krNIykicen
py
eTAnwgarRKbRKgdtwgrugw EdlnkMNtelIraCaFibetyGaRs&yrdFmnBu a
dUcmnusTUeTAabnyl. .> cMeBamtirbselak rbU tW dah (Robert Dahl) eKGacs:alraCaFibety
fyagc,asfa CaGg:arataMg GnuRbB&n (dah 1982. 27-8) KWminEmnCasSab&neT.. > Gk
naMmuxdsMxanbMputrbsbBajen KWKNGg:mnI (RkmRbwkaRBmhakRt) EdlCYbRbCuMaBIrdgkg
mYysah_ edIm,IBiniteLIgvijnUvralnItiviFITaMgLay nigplCaGnusasn_cMeBabBaHaepg.@ dl
RBmhakRt (ehvIsun 1997. 72)...> RBraCakGacBieRaeyablCamYynwgemdwknaMnanarbs
KNbkneyayn eBlRbeTsmanvibti (1997. 73).. > elak ehvIsun nelIkeLIgfa..

raCaFibetyGaRs&ybBaj nigbaBRsbc,abenAkgRbeTsf

59

RBmhakRtnigTIRbwkarbsRBGg: manRBraCtRminigeyablfa RBGg:KYrEtmanraCsiTieFIV


GnraKmn_kg dMeNIrarneyay RBGg: eRcInhakdcU CaeFIRB
V raCskmaBhYsBItYnaTIEdleKat
fa smrmkgRbB&nraCaFibetyGaRs&yrdFmnuBa (1997. 72-3).>..

hYsBIGVIEdlehAfa .enABIelIneyay. RBmhakRtGg:en amBit ncUlrYmyageBj


TMhwgkgneyay.. > arcUlrYmrbsRBGg: nn&yfa RBGg:KWCa .RBmhakRtskm. (1997.
74).. > enAkg aM 1989 RBmhakRtnerobrabtYnaTIEpkneyayrbsRBGg:ya gc,as enAkg
kicsmasdkRmmanmYyCamYynwgsarB&tman
_ (New York Times) fa..
jykEfms

.xJKiM tfa eyIgnrkeXIjviFs


I asdlbM ptu mYy.>. RBGg:RTgbEnSmeTotfa enAkg tMENgrbsRBGg:
mankaRClniymBIr EdlRtveCosvag TI 1 KWarcMNu TaMgRsgeRamGkneyay nigTI 2 KWarman
RBraChT&ycecs.> RBGg:manRBbnl
eTotfa .xJGac
M seRmccitsS
ti enAkg rgVgc,ab

xJGac
M eFVnUI v
GVEdlc,ab
I
nEcgEtbeu Na.> RbsinebIxJniM yayGVmYI y naykrdmnI krdmnIRt
vEtcuhtSelxaGm
ehIy RbsinebIanvtmanrbsBYkeKkg arcuhtSelxaGmeT eyIgminGacniyayneT.> enaCapv
mYy KWminneFVGVI TaM
I gGs anGVekI
I teLIgTaMgGs.> viFmYI yeTot KWeFVeRcI
I neBk edayeRbIRs}TBi l
EdleyIgmanenAkg areFVGVI RKb
I yag.> viFen
I kminnarEdr.> eyIgRtvEtsSti enAkBal nigeFVar
I RKb
EpkTaMgGsamreboben.>. (rra RkEht (Barbara Crosette) King Bhumibols reign
.[rCalRBeA PUmBi l.]. jykEfms_ 21 sa 1989).>

TsnEdlfa .RtvEtsSti enAkBal nigeFVar


I RKbEpkTaMgGsamreboben. KWCaesckIseg
b
dc,aslasmYynGPilkicraCaFi
betyGaRs&ybBaj dUcEdlnGnuvtenAkg RbeTsfbnabBI
aM 1973 mkem . .> sRmabRBraCvaMg arEckrMElkGMNac KWCaareqy
I tbdsmehtuplmYyenAkg
lMdabfakneyay.. > arRKbRKgrbsRBmhakRtmankRmitkMNtedayxanminn dUcEdlelak
Guln (Olson) elIkeLIgfa .Gk dwknaMEdlminGacayCaGkpacarEtgEtmancitcg
sharCamYynwg
GkdTepgeTot edIm,Ibeg;tI raCrdaPilminpacarmYy. (2000. 33).. > elak Guln nEvkEjk
fa enAeRamsSanarN_dUcen CaTUeTA GkdwknaMcgbeg;tI raCrdaPiltMNagrasmYy. .> eTaCayag
enkI CeRmIsdlcMeBaraCaFibetyrbsRbeTsf KWGnuBaat[manarbeg;tI nUvraCrdaPiltMNag
ras[manCarUbrageLIg ehIykgeBlCamYyaenaEdr RtveRbIRsbBajneyayedIm,IbMpaj
nigplrMlMBYkeK...> EtKYr[GssMeNIc manGkraCaniymEdlmanKMnitesrIniympg dman}TiBl
mYycMnnY naMRTmeFayEbben dUcCa bNit Rbevs vsI.7 (prAevS vAsI Prawase Wasi) nig elak
Gan&n b&narCun.8 (Gan&nd p&nyarjun Anand Panyarachun). .> BYkeKnbeg;ItbBajariyalyaFibetybEnSm Edlkg cMeNamena buKl: mak.@ GacGnuvtnUvGMNacnig}TBi lrbseKerog.@ xn (BYk
eKGaceRbbdUcCaescRaj). .> BIeRBaEtneyayRsbc,ab RtvnRKbdBbedaytYGg:ykRk
CaFMena nCabBajraCaniymnigesrIny
i mpg nplnU vmeFaymYyeTot edIm,IeFI[V rebobvar

60

CMBUkTI.3

neyaymanlkNeCOnelOn.. > sRmabGkesrIny


i m rbbraCaFibetyGaRs&ybBaj KWCaTRmg
GnrkmmYynarRKbRKg EdlmanmuxnaTIpleyabl

smRsbkgarbeg;ItnUvTRmgneyayesrI
mYy. .> RsbeBlCamYyaenaEdr BuEmn
M CabBajraCaniymTaMgGsrbsEdlmanlkNesrIniym
ehIyraCaFibetynrkaTMnakTMngyagCitsTi Ca
mYynwgRkmGPirkniymRCl EdlmanarTakTg
CamYynwgkgT&B RksYgmhap nigsSab&nmYycMnYn dUcCa RkmayTiamPUmiCaedIm...> GPilkic
GaRs&ybBajrbsRBmhakRt minmanTMnakTMngCamYyTsnvisy
& neyayCaklakNamYyena
eT BIeRBaEtGPilkicen
manaBbtEbn GaRs&yeTAnwgehtuarN_CakEsg. .> ebIamelak edvid
Nk (David Knocke) raCaFibetyrbsRbeTsf man}TBi leBjsnkw bEu nminRkdfa Gaceab
abGMNacnenaeT.. > dUec rbbraCaFibetyGaRs&ybBajRtvEteFVar
I edayRbgRby&tbM ptu . .>
GMNackgareFVITMnakTMngrbsxn RtvEtmanaBCaklakeTAamsSanarN_ (1994. 2).. > eal
bMNgsMxanrbsbBajen KWedIm,IelIktem;IgGMNacnigkitanuaBrbsraCbl&g;...> Cafrmkvij
kitanuaBenmantYnaTIbeRmIGtsBaaNCati ehIyeFIV[GkEdlncUlrYmCamYybBajen maneK
TTYls:alfa Rsbc,abyagTUlTUM lay.. > areQVgylBIrbbraCaFibetyGaRs&ybBaj RtvCYb
RbTnUvarlMkeRcIn BIeRBaEtc,absIGMBIarRbmafRBecsa ehIynigarRttBinitCuMvijsSab&n
RBmhakRt mansaBtwgrwgu (eskhVs
w (Streckfuss) 1998).. > arXaemI
M len vadUceTAnwgGVEdl
I
elak kuNrs_ nelIkeLIgfaCa .bUMncMeNdwgrbsGkenAkgRBraCvaMg. EdlCacMeNdwg
neyayEbbmYy GnuBaat[GkenAxagkg EdlmanksiTi TakTgCamYyGkxageRAn EteKmin
mansmtSaBbkRsaynUvRBwtiarN_epg.@ [nRtwmRtvc,aslaseT (2003. 130-1).. >
dMeNIrvivDrbsraCaFibetyGaRs&ybBaj

raCaFibetyGaRs&ybBajminEmnCaRbB&nEdlenAnwgf;lenaeT buEnCaviFIRbtibtimYyEdlman
lkNTnPn ehI
yERbRbleTAamsSanarN_nana.. > edaysarEtGkRsavRCav manarBikkg ar
yl nigareFVIbMENgEcknUvrbbraCaFibetyGaRs&ybBaj nCaeKeRcInEtemIlrMlg bMePc
ealnUvraCaFibetyEbben...> kgCMnanelak ss# Fnr&Ct_.9 (s$ti DnAr&jz Sarit Thanarat)
(1958-63) GMNacpacareyaanCYyelIktem;IgraCaFibetyedIm,ICYy[eKTTYls:alrdf/
GMNacpalxn rbselak ss# nigartsRbaM
U gnwgBYkkumy nis fa RtwmRtvEmn (T&k 1979. 30125).. > raCaFibetyEdltRbCaRbiyaBnasm&ymun@ bnabmk nelceaeLIgvij. .> mkTl
nwgcugTsvtr_aM 1960 RBmhakRtnEfgRBraCsunrkCasaarNyageTogTatTakTgnwg
bBaHaneyay...> mkTledImTsvtr_aM 1970 RBGg:nayCa}srCndmanGMNacbMputenA
kgraCGaNacRkf (mUerl (Morell) nig C&yGn&n 1981. 66-8)...> RBGg:knbgHajnUvaraMRT
cMeBayuTn aardwknaMedaynisitRbaMgeTAnwgTMnji Cbnu naaM 1972 pgEdr (RBIeh (Prizzia) 1985.

raCaFibetyGaRs&ybBaj nigbaBRsbc,abenAkgRbeTsf

61

51)...> ehIysUm,IEtenAmunRBwtiarN_aM 1973 RbCarasfmYycMnYneCOCakfa RBmhakRtn


.sSitenAkgCMhrEtmYyKtkgarCMrujnUvviFIepg.@ edIm,IEkrTRmgsg:mnigrdaPilCaaMcnigCa
bnan. (ruN
I lu d_ (Reynolds) 1978. 108).. > enAkg aM 1973 edaysarRBGg:minsBVRBraChTy
&
nwgardwknaMEpkneyay ariyalyaFibety nigeyaa EdlRbkbedayKuNvibti RBGg:nedIrtY
yagsMxanenAkgaraMRTnUvskmaBplrMlMbursxaMg eBalKWelak fm kitixr nigelak Rbas
aruesSr.. > enAeBlena .RBGg:nayCanimti r bU bRgbbRgmmYynesckIRf
arbsRbCaBlrd.
(bUvI (Bowie) 1997. 97)...> RBmhakRtnplRBraC{vaTdlemdwknaMnisit munRBwtiarN_Ex
tula aM 1993 ekIteLIg (kuNrs_ 2003. 130).. >
sasaar kbekO nRbemIlemIlfa arminsBVRBT&yrbsRBmhakRtCamYynwgrbbdwknaM
mYyEpkTMngmkBIelak Rbas nriKnRbaMgeTAnwgelak ss# EdlCaGkplRbwkanigCadKU
dsMxanrbsRBGg: (kbekO 2003. 177)...> bnabBIaM 1973 raCGaNacRkfminGacRtLbeTA
anEbbraCaniympacardUcsm&ymunaM 1932 neLIy...> buEn GkraCaniymTaMgLaycg[man
nUvTRmgRbtibtimYyEbbeTot Edlkgena RBraCvaMgGacRbtibtiedIm,IeFVIGnraKmn_ nigtRmgTis
neyayfedaypalnigedayRbeyal...> CMnYs[raCaFibetyamzananuRkm etIraCGaNacRk
fGacbeg;ItnUvTRmgRKbRKgEbbrbbraCaFietyGaRs&ybBajCMnYsmkvijneT..? enAkg
raCaFibetyamzananuRkm RBraCbl&g;GacTTYlnnUvKuNbMNacnigarsresIrcMeBaeCaKC&y
rbsxn buEn RBraCbl&g;RtvneKbenaspgEdr enAeBlEdlmanbBaHaxusq:gNamYynekIt
eLIg...> enAkgraCaFibetyGaRs&ybBajvij raCbl&g;GacTTYlnnUvkitiKuNGMBIeCaKC&y buEn
arbraC&yrbs .RbB&nGnfy. RtvneKTmakkMhuseTAelIGkepgvij CaBiessdUcCaelIGk
neyayBukrlYy nigEdlRtveKeaTRbanfa KitEtBIplRbeyaCn_palxn CaedIm. .> enAkg aM
1981 elak meU rl nig C&yGn&n neRkInrMlkw fa .neyayUny
I kmrbssSab&nRBmhakRt Edl
kMBgu ekIneLIgenAkg bnu a nafM .I @ en eFI[V eKmanarbTg:ci dlsavrbsvb,Fmbru aNrbsesom.
(1981. 313)...> edayeFVIaramrybBaj yagehacNas kraCaFibetyGacbgHajTRmgxag
eRArbsxn EbbminBakB&neTAnwgneyay edIm,Ip:abcitsaarNCnEdr.. > elak kuNrs_ n
riKnyagRtwmRtvcMeBaGkraCaniymKMnti GPirk EdlBayamBiBN
& n aRBeA PUmBi l fa Ca .Gk sRm
sRmlBYkGkEdlCasRtvnwgaenAkg sg:m.. .> bEu n rUbaBen KWCaarabepmI nrbbraCaFibety
ambBaj (kuNr s_ 2003. 131).. > bBaHafa etIarbeg;tI raCaFibetyGaRs&ybBajeLIgCaKeRmag
rbsBYk}srCn fa etIraCaFibetyEbbennvivtedaycdnyagNaena enAEtCaRbanbT
sRmabarBiaka.. > EtPsagGBaRkwtnaM[Kitfa manEpnarnigarKitTukCamun. .>
samsibaeRay
M mk eKGacemIleXIjkicRbw
gERbgCabnbnab edIm,IeFV[I raCaFibetyGaRs&y
bBajTTYlneCaKC&ykg eBleFIV arkg Rkbx&NneyayrbsCati. .> manarbeg;tI nUvRbB&nmY y

62

CMBUkTI.3

EdlTTYls:altYnaTIviCmannigskmrbsRBmhakRt (kbekO 2002. 62-3) EtarBarmin[man


arriKn. .> elak kWrsHv_ nelIkeLIgfa raCaFibetyenAkg tMbnGasuGaeK
I yGacp
_ l .meFay
Biess. edIm,ITnM ku bRmgGnrkmRbCaFibety (2001. 159-60).. > py
eTAvij GtSbTencgbgHaj
fa raCaFibetyfnRbaMgeTAnwgarpasbr RbCaFibety GseBlCayUrlgmkehIy ehIyn
ylRBmTTYls:alarEkTRmgneyayyagsakesIrbMput nigyagyWtyav.. > RkdNas eyIg
GacBiakalMGitnfa edaysar .arCYyseg:aRbeTs. kgsSanarN_manvibti raCaFibety
naMRTrdaPilansmtSaBCaeRcInCMnan nigGacBnareBledaRsaybBaHaneyayrbsRbeTs
fn.. > abaMgBIaM 1973 mk dlcN
M cu EdlRbeTsfnabepmI GnuvtnUvrbbBhubkRbkYt
RbECg (dah (Dahl) 1971. 40-7) raCaFibetynbBalxngCafIeTAkgzananuRkmneyay
edayeFVCa
I GkdwknaMeK.. > RBraCvaMgnsVEsVgbeg;tI nUvlkxNrbsxn edaypaledayRbeyal
sRmabneyayBhubken.. > dUcelak biNci (Bendix) nviaK .CaargayRslbMpa jetCanuaB
Bisdi Cag
arksageLIgvij. (1978. 17-18).. > bEu n GsryeBl 3 Tsvtr_eTAehIy raCaFibety
fmansaBpy RsLBITMenaren edaysareLIgvijnUvGMNacrbsxn amryarRKbRKgRbkbeday
viarNjaNnUvbBajTaMgLay.. >
RbsinebIRkeLkRtLbeTAeRayvij RBwti arN_Extula aM 1973 nbiTMgedayatumni Bit
nGnraKmn_eBareBjedayFmkruNarbsRBmhakRt EdlenCameFaymYykg arbg;[manar
pasbrEpkneyay...> RBmhakRtneFVIGnraKmn_pgEdr enAkgaM 1974 edayraraMgcMeBa
ardakbBalbuBVsiTimYycMnYnrbsRBmhakRteTAkgesckIRBagc,abrdFmnuBa (kuNrs_ 2003.
130. kbekO 2003. 59).. > mkdlaM 1976 RBraCvaMgmanTMenareTAxagsanM y
i m nignplar

aMRTdsmat cMeBaRBwti arN_bgHr Qam fTI 6 Extula.. > GtItemdwknaMpacar elak fm kitxi r n
TTYlarGnuBaat[cUlmkRbeTsfvij nig[cUlbYsCasameNrenAkg vtbvrnievsvihar (Cavtkg
raCUbtSm) ehIyRBmhakRtnigRBraCinn
I escyageTAsYrsuxTuk (bUvI 1997. 129. kbekO 2003.
172).. > ryeBlBIrfbnabBIarsmabns
i ityagrg:al RBmhakRtnEfgpBVpayamviTaMRT
yageBjTMhwgdlBlRbhar fTI 6 Extula...> semcRBnageA sirikit# CaRBbrmraCinInaf nig
RBraCbuRtITaMgLayneFVIRBraCTsnkicenAsaklviTal&yFmsas (DrrmSastr Thammasat)
edayRTgraCRbTanmHb GaharcMeBaRkmayTenA
i amPUmi (ehA lUkesWGjavx(an .lkU esOavn. Ca
asaesom bkERbfa .knU xaGkRsk.) EdlneCMrenA
M TIvalena (kbekO 2003. 174).. > dUc
GkRsI bUvI nEvkEjken KWCayuTsasdeRafakmYy edayRBmhakRtsSitkgTIaMgEdlman
suvtSi aB EtenAeBlEdlRBGg:naMRT .GarmNrbs
_ mnusaKeRcIn. enAkg aM 1973.. > bEu n
.RBGg:nbg;eRafakdlRBraCtMENgrbsRTg enAeBlEdlmaneKKitfa RBGg:ncUlRbLk
mYynwgRkmaKtic EdlmaneKTasETgExVgKMnti . (1997. 14).. > enAkg arBiesaFfmYI y RBmhakRt

raCaFibetyGaRs&ybBaj nigbaBRsbc,abenAkgRbeTsf

63

neRCIsaMgelak anin Rk&yvieCor.10 (Danindr kr&yviejIyr Thanin Kraivixian) CanaykrdmnI eday


sgwmfa eARkmtulaarCanx<sEdl
eBareBjedayKMnti GPirkniym minsUvmanRbCaRbiyaB nigCa
sMNBVRBraChT&yrbsRBraCinrUI ben GacCaGktMNagrbsRBGg:n.. > arBiesaFennTTYl
braC&yyagGssgwm edayRBmhakRtminGacRbtibtiamrytYGg:eanigRtvneKCMTasrUb
enneT.. > elak anin RtvnbeBjecjBItMENgenAkg aM 1977 EtneLIgzanam.@ Ca
smaCiknKNGg:mn.I .> enKWCaviFRbti
I btFm
i arbsraCvaMg edIm,IbBaakBIaBminsBVRB&ycMeBarebob
EdleKnRbRBwteTA
elImnussMNBVrbsRBraCvganuvg (kbekO 2003. 175).. >
RBraCvganuvgnbnbgHajnUvaBlMeGoghYsRbmaN xagareRbIRskmaMgeyaa CaCag
arppanigkaB...> buEn CabeBIr.@ RBmhakRtnRBraCtRmiemerondsMxanmYyEdlkg
ena raCaFibetyGaRs&ybBajaMcRtvsnid a nBITRmgxageRArbsdKUCaeRcIn ehIyeRCIsaMg
nigsharCamYytYGg:neyaymYycMnnY FMeTot.. > raCaFibetyGaRs&ybBajRtvEtBwgEpkelIar
sRmsRml edayTTYls:alEpkTaMgLaynsg:mfTaMgmUl. .> CageneTAeTot raCaFibetyGaRs&y
bBaj RtvEtCabTakTgeTAnwgarRsRsl EpkelIsSanarN_CakEsgCamYynwgGkneyayKYr
[sg&ymnil RtvEteRbIRsEpknkmaMgT&BamlMdabCanfak nigRtvEtCabTakTgeTAnwg
neyaynarksagsm<naB...> eTaCayagenkI arksagsm<naBTaMgen KWminEmnCatYnaTI
rbsRbmuxrdEdlCaRBmhakRtenaeT.. > RBmhakRtRtvarGktMNagmakEdlGacRKbRKgbBaj
rbsRBGg:n.. > amBit RBmhakRtminaMcmancMNgTakTgedaypaleRcInenAkg arRKbRKg
RbeTsenaeT.. > raCaFibetyGaRs&ybBajGacdMeNIraredayxn g GaRs&yedaymanemdwknaM
RtwmRtvantEM Ng ehIyRBmhakRtRtvareFVGn
I raKmn_edaypalRBGg:enAkg sSanarN_manvibti
kenAeBlEdlRBGg:manRBraCsarBiessedIm,IplCa
dMNgw Etbeu Na.. > atumYynraCaFibety
ambBaj KWclnaayTiamPUmi EdlRbanneyaysaMniym...> GkRsI bUvI nelIkeLIgfa
GkEdlncUlrYmkg clnaayTi amPUmman
i .ksgw
I mRseBcRsBilfa RbsinebImanbBaHaanEt
eRcInnekIteLIg BYkeKGacman{asRbesIreFIV[RBmhakRtGanlixitrbsBYkeK nigTTYln
areRCamERCgBiessBIRBGg:. (1997. 253).. > arcUlrYmCamYyraCaFibetyGaRs&ybBaj Gac
TTYlnnUvGtSRbeyaCn_KYr[ktsm:alaMgBIarbeg;nI kits
iu B edIm,IrMBgw TuknUvartemgI zan nigar
beg;InnUvlTaBkgarTTYlnnUvB&tmannigGMNacpgEdr.. >
elak ehvIsnu nktsm:alfa RBmhakRtnGGagxn RBGg:Ca .RBmhakRteRCIsaMg.
ehIynesIeLIgfa RbCanurasGacTmakRBGg:ecjBIRBraCbl&g;n RbsinebIBYkeKmineBjcit
(1997.. 60).. > raCaFibetyGaRs&ybBajEpkelIaBRsbc,abepg.@ CaeRcIn rYmTaMgRbCaRbiyaB
dFeFg
M rbsraCaFibety Edlpl[RBraCvaM

gnUvsiTBi ei sskg areFIGn


V raKmn_bEnSmelIrdFmnBu a
kg dMeNIrarneyay.. > RBmhakRtbBaakGGagGMBI .sTi Bii ess. BIsMNakRbCanuras Edl

64

CMBUkTI.3

CasiTimanGanuaBCagsiTirbsemdwknaMneyayTTYlnBIareeateTAeTot.. > RBGg:manar


earBtictYccMeBaGVEdl
I elak meU rl nig C&yGn&n nehAfa .deM NIrartMNagsMeLgneyay.
(meU rl nig C&yGn&n 1981. 271).. > dUcEdlelak ehvIsnu neFVar
I EvkEjk raCaFibety .mni
nbgHajGMBar
I ebCaJ citNa
mYykg kMENTRmgRbCaFibetyenaeT. (1997. 63).. > dMeNIrarEk
TRmgneyaynaTsvtr_aM 1990 manGanuaBeFVI[GnraydlsiTiBiessrbsRBmhakRt...>
enAeBlNaneyayeeatenAkg RbeTsf manlkNBukrlYy RbLkRbLak nigminl}texa
RBmhakRtmansiTGMi NacbdiesFam.@. .> ehIyCaTIbBab RBmhakRtnRbTannUvdMeNaRsay
bBaHa EdlGnuBaat[raCGaNacRkfGacrkpvecjn eBlmanaBvwkvrxagneyay...> buEn
RbsinebIRbeTsfnBRgwgRbB&nneyay

rbsxn edayeCaKC&y nignbeg;tI ynarsSab&nepg.@


eTot edIm,IRKbRKgvibtini ganasirS aB enatYnaTIBiessrbsraCaFibetynwgRtvnatbnSyCakCa
minxan.. > niyaymagvijeTot RBraCvaMgmankIrMBwgfa nwgnplcMeNjmYyEpkBIarrkarebob
rbbneyay EdldMeNIrarN_minc,aslas EdlRanEtGnuBaatnUvGnraKmn_mankRmitRtwm
RtvmYyrbsraCaFibety edIm,IrkanUvkitisBnRBmhakRtEtbueNa..> RBmhakRtkaBeTA
nwgTsnkaBCati EdlBakBn& n gw arsRmsRml (ehvIsnu 1997. 65) CaCagdMeNaRsay[
dacRsLnUvbBaHavivaTepg.@. .> krNIennbgHajamryarelIkElgeTasnRBmhakRt cMeBa
GkCabBakB&nnw gtukmExsa aM 1992 EdleFV[I aresIbu Geg;tyagRtwmRtvcMeBaRkwdk maK
eRcIn EdlRbRBwteday
Tahan RtvGakxan.. > dUcEdlemdwknaMRbaMg elak cmg RsIemOg.11 (cMalGg
SrIemWGg Chamlong Srimuang) nniyaybnabBIars[
I rbsRBmhakRtnafTI 20 Exsa aM 1992
mk .enAeBlEdlRBGg:RTgmanRBraCtRmas GkRtvEt{nk,alnigGnuvtRBraCtRmasen.
(mtiCn 22 sa 1992).. > raCaFibetyGaRs&ybBajmanarBakB&nCamYynwgneyayRbkb
edayl,icedaxn nigminc,aslas ehIynelIkRBraCskmaBrbsRBmhakRt [sSti enABIelI
arriKnrbsmhaCnTUeTA.. > Tid aBsMxanmYyrbsraCaFibetyGaRs&ybBaj KWbBaHaasadUcEdl
nbgHajenAkg sunr kfaExkum aM 2005 rbselak eRbm fa CasMxanNasEdr EdlarBiakaCa
saarNneRbIRsasaEdlecjCabBatnii gGnumt& edayRBmhakRt edIm,IerobrabnigkMNtnUv
erOgravnigbBaHaepg.@...> arRttRarbsRBmhakRtedayasa KWCaTRmgsMxanmYynGMNac
neyay nigRtvnEfgenAkg RBraCsunr kfaCaRbRktI CaBiess KWRBraCsunr kfaerogralfTI 4
ExF mYyfmunfceRmInRBCnRBmhakRt.. > sunr kfadUcen .nayCaealarN_kaBCanirnr_
nigCaesckIRtvarmnuslsRmabdwknaMRbeTs. (ebkWr (Baker) nig pasuk 2005. 237).. >
abaMgBIaM 1980 mk emdwknaMraCaFibetyGaRs&ybBajrbsraCGaNacRkf KWelak eRbm
tiNsUlann. .> elak eRbm neRCIsaMgyagRbgRby&teday
RBmhakRt [eFVCa
I embBaaarkg
T&B nigeRaymkCanaykrdmnI. .> areLIgzanCanaykrdmnIrbselak eRbm hakdUcCaeFVIam

raCaFibetyGaRs&ybBaj nigbaBRsbc,abenAkgRbeTsf

65

lkNRbCaFibety buEnarBit KWCa .rdRbharedayRBmhakRt. vij.12. .> elak eRbm min


GacCMns
Y tMENgrbselak ss# CaTIRsLajrbsRBGg:neT bEu n RBmhakRtnRbTanarTuk
RBraChTy
& cMeBaelak eRbm yagdacGhg;ar edayTteXIjelak eRbm CaemdwknaMsMxanesaRtg
mYyrUb EdlnEckrMElknUvviFIsasTnRCayniglakelomrbsRTg EtkCaGkecksagnUv
sm<n aBdmanCMnaj nigCaGkecRKbRKgarRbB&nem
kmagM . .> ryeBl 21 abM nabmk elak eRbm
nbeRmIar GacTukdUcCa .RbanRKbRKgFnanmnus. yagmanRbsiT aBrbsRbeTsf CaGk
epmI KMnti cMeBaarEtgaMg arepr nigartemgI zan.. > GMNacrbselak eRbm minEdlmanlkN
pacareT eTabICaatmanGMNacsem,Imkeday.. > elak eRbm antMENgCanaykrdmnIrhU
tdl
aM 1988 ehIybnabmk am.@ nayCasmaCikKNGg:mnI (KWCaKNTIRbwkanRBraCa) man
zanCardburs ehIynTTYltMENgCaRbannKNGg:mnIenAkgaM 1998...> enAExemsa aM
I GmdMeNIrelak eRbm eTAextearaC (nKrraCsIma) edIm,IbgHaj
1981 RBmhakRtnigRBraCinn
nUvaraMRTrbsRTgTaMgBIrRBGg:cMeBaelak eRbm kgsSanarN_manarbunbgeFVIrdRbhar ehIy
sUm,IEtRBraCinkI neFVRB
I raCRbasamviTaMRTelak eRbm pgEdr.. > dUcEdlsasaar kbekO
nEvkEjk araMRTrbsRBmhakRtcMeBaelak eRbm enAkgaM 1981 nbgHajdMNakalfI
mYyenAkg arvivtnGPilkicraCaFi
bety rab aMgBIarcUlrYmenAkg neyayTaMgGskmnigskm
BImunrbsRBGg:mk ehIyRBmhakRtnabepmI edIrtYCa .Gk cUlrYmGnuvtCamun. (2002. 67).. >
aMgBIeBlenamk elak eRbm nigRBraCvaMg nrkasm<naBdrwgmaM. .> aBCadKUen maneal
bMNgedIm,IsSabnaTRmgraCrdaPil.13. .> elak C&yGn&n smuTv NiC. 14 (j&yGn&nt smudvNij ChaiAnan Samudavanija) nBiBN
& n aelak eRbm fa Ca .bru sxagM . (1997. 56) edayatnantMENg
CaGkeFVIarCMnYssRmabRBmhakRtpalRBGg:. .>
enAedImTsvtr_aM 1980 elak eRbm nigraCaFibety KWCaGkTTYlpldcm,gBIRbB&nBhu
bk
EdlBikRKbRKg EdlnGnuBaat[elak eRbm nigraCaFibetyGacrkaTuknUvaBmanGMNac
elIseK.. > elak eRbm RbwkaCamYyRBmhakRterogralsah_ beg;tI CaTmabsRmabmnfI akx<sni g
emdwknaMneyayCMnaneRay...> enAeBlEdlelak eRbm nCYbRbTarriKnCaeRcIn cMeBa
arakcu tmrUby
i vtST
enAkg aM 1994 mk RBrCTayaTnebIkyneharbselak eRbm CUnat
eTAanTIRkggkk ehIybnabmk nebIkraCrfdwkateTAanvimanrdaPil EdlTaMgen edIm,I
bgHaj[eXIjGMBIarsBVRBraChT&yrbsRBmhakRteTAelIlak eRbm.15...> CaarBikBnl
emdwknaMbkRbCaFib&t (KNbkRbCaFibety) elak BiCy
& r&tk l
u .16 (bijy& r&ttkul Pichai Ratakul)
nylRBm[elak eRbm sSti enAkg tMENgCanaykrdmnI bnabBIareeataM 1986 mk.. > en
RbEhlCamanGnraKmn_BIRBmhakRt.17. .> enATIbpM tu elak eRbm nakBIGMNacenAkg aM 1988
bnabBIcMNayGsryeBl 8 akM gmuxtMENg .edaytsUedIm,IrkanUvGMNac nigarBarraCaFi-

66

CMBUkTI.3

bety..18. .> enAkg dMNakalsMxannmI y


Y .@ dUcCaaM 1980/ 1983 nig 1986 araMRTrbsRB
mhakRt KWCaKnw edIm,IrkatMENgCanaykrdmnrbs
I at. .> kg ryeBlen elak eRbm edIrtYCa
QjkBal CaGkehtuarN_niym EdlmanqnkgareFVdMI eNaRsayNamYyEdlGactem;Igpl
RbeyaCn_ rUbaB nig}TiBlrbsRBraCvaMg. .> KuNaBTaMgenneFI[V elak eRbm ayCatMNag
RBmhakRtdlvi essvisal nigCasSabtkrnraCaFibetyGaRs&ybBaj.. >
ryeBlBIaM 1988 dl 1992 KWCaryeBlmYyBikedaRsaysRmabRBraCvaMg. .> emdwk
naMKNbkCatif (atf) elak CatiCay CuNHv&N.19 (jatijay juNhAv&N Chatchai Choonhawan)
EdlCaGksgtMENgCanaykrdmnIbnabBIelak eRbm KWCamnusEdlmanKMnitkraC...> elak
CatiCay nBayamruerIma sunI EdlRBmhakRtnigelak eRbm nbeg;tI eLIg.20. .> elak ehvIsnu
elIkeLIgfa RBmhakRtatTukelak CatiCay fa anlTaBkgarRKbRKgrdaPil.. > elak
ehvIsun kKitfa RBraCvaMgnaMRTrdRbharTmakrdaPilen ehIysUm,IEtRBmhakRtkn
RbTanarGnuBaatcMeBaGkbeg;tI rdRbharCamunpgEdr (1997 70).. > CaarBit arriKnrbsGkbeg;tI
rdR bhar dUcCa kRmitnGMeBIBukrlYy nigarkekItnUv .GMNacpacarrbsrdsa. KWRtvrUvnwgar
eXasnarbsRBmhakRt.. > RBmhakRtnaMRTCasaarNnUvrdFmnBu aaM 1991 EdleBareBj
eTAedaybBaHa. .> arRbaMgtvaeTAnwgesckIRBagc,abrdFmnuBafI nekIteLIgenAkgTIRkggkk
kg GMLg Exvici a aM 1991 BIeRBaEtrdFmnBu aennGnuBaat[GkEdlminEmnCatMNagras eLIg
CanaykrdmnI...> buEn arriKnrbsmhaCnTUeTAGMBIesckIRBagc,aben RtvnbBabenAeBl
EdlRBmhakRtnEfgRBraCsunrkfakgBiFIceRmInRBCnnaExq edaysMukMu[RbCanurasman
eyablExVgacMeBardFmnBu a EdleKGacnwgeFVviI esaFnkmnaeBleRay (makxarh: 1997. 241).. >
amarBit RBmhakRt KWCaGkTTYlplcMeNjcm,gbMptu BIrdFmnBu aaM 1991 Edlbeg;nI GMNac
rbsRBGg:amviFIepg.@ CaeRcIn. .>
RBraCvaMgminnsanRbmaNCamunnUvartvaEdlnekIteLIgenAExsa aM 1992.. > GnraKmn_
yagyWtyav nigeFVeLI
I gedayRseBcRsBilrbsRBmhakRt EdlnbBabCem
abgHr Qama nig
bBal[elak sucina RaRbyUr.21 (sucinza qraprAyUr Suchinda Kraprayoon) laElgBItMENg
naykrdmnI nERbayeTACaC&yCMnsRmabraCaFibety...> kbuEn BuMEdlmanarBnl[n
ek,ak,ayKYr[Tukcit GMBar
I BnareBleFIskm
V aBrbsRBmhakRtryeBl 3 fenaeT.22. .>
mUlehtusmRsbbMptu KWaBP&yxacrbsRBmhakRtfa elak sucni a nwgbdiesFminsuxcitlaElg

BItMENg.. > RkdNas elak sucina minlaElgBItMENgam.@ enaeT bnabBIRtvRBmhakRt


s[I enAeBlateLIgeTAalRBraCa ehIyEdleKnpayamkBakTU rTsn_mk bEu natnrgaM
GsryeBl 4 feTot...> dUcEdlsasaar kbekO nelIkeLIg enAeBlEdlRBmhakRt
manRBraCskmaB CaaraMcNasEdlGnraKmn_RBGg:RTvEtTTYlneCaKC&y (2003. 179).. >

raCaFibetyGaRs&ybBaj nigbaBRsbc,abenAkgRbeTsf

67

fVIebITsnTUeTAGMeBIhigaExsa aM 1992 nplsBaaNfa dleBlRtvbBabarBwgBakelI


eyaanigraCaFibetyehIy ehIynKUsbBaaknUvtRmvarsRmabdMeNIrarkMENTRmgrdFmnuBa
nigneyay[nhtctkeday kPsagTaMgGsbgHajfa RBmhakRtpalRBGg:minneQVg
ylBIbBaHaeneT.23. .>
GnraKmn_elIkTI 2 rbsRBmhakRtnaaM 1992 KWarEtgaMgelak Gan&n b&narCun CanaykrdmnI
sTI I naExmifnu a nbgHajBIkitsi BekIneLIgrbsraCblg& .; .> arEtgaMgen hakbIdUcCatYyagnar
ekIneLIgGMNacrbsraCaFibety nigGarmNmi_ neBjcitBI sMNakmhaCncMeBaKNbknigsSab&n
neyaymYycMnnY (kbekO 2002. 65).. > enAeBlEdlKNbkRbCaFibt& rbselak QYn lIkP&y.24.
(jvn hlIkB&y Chuan Leekpai) EdlGacTukcitn
nigRbkbedayarRbgRby&t nbeg;tI sl nrdaPil
enAExkBaa aM 1992 (CaCagKNbkBlMFm (pLaMgfaM) rbselak cmg RsIemOg EdlecEtbg;bBaHa
sK saj) qnnRBmhakRthakdUcCanseRmc.. > elak QYn lIkP&y nRbasCasaarNenAkg
sunr kfanayuTn aarExkBaaaM 1992 fa atnTakTgnwgelak eRbm nafTI 18 Exsa aM 1992
edIm,Isu[M atBgw RBmhakRteFVGn
I raKmn_bBabGMeBIhigaBakBn& nw gartvaRbaMgelak sucni a .25. .>
GtSbTrbsaEst
(KavbieS$ .dN
M gw Biess.) EdlneBumbn
< abBIareeat n
EvkEjkfa RkmRbCaFibt& nTTYlC&yCMn BIeRBaBYkeKneRbIRsedayeCaKC&ynUvaraMRTnig
hirBavtS BIRkmesasR& KcMeBaelak Gan&n BImnu EdlrYmmanTaMgsmaKmBaNiCk m mnrI daPil nig
bBavnepg.@ (
25 kBaa-1 tula 1992. suri n 1992. 43).. > GtSbTennEfgbBati
beBagfa RBraCvaMgnaMRTBYkRbCaFibt
& Casmat. .> enAkg yuTn aarnatMbnaKxagt,g elak QYn
neRbbeFobxn ateTAnwgelak eRbm ehIysUm[GkeeataMRTxn CardmnIelI
kTI 2 EdlekIt
enAaKxagt,g (elak eRbm abCanaykrdmnIelIkTI 1 EdlekItenAaKxagt,gEdr).. >
GMeBIhigaExsa aM 1992 nbnlTku [RBmhakRtnUvtMENgyagBitRkd.. > RBGg:
nayCaRBGaCJakBalneyayCanx<s bnabBITTYlneCaKC&yRbpitRbepIykg aredaRsay
vibti. .> buEnGnraKmn_en knbgHajnUvkRmitdx<snGMNacrbsRBGg:. .> araMRTdmWugmatrbs
RBGg:cMeBaBlTahan nbBaak[eXIjGMBI areyaKylhYssm&ynlMdabfaksg:mnigneyay
f.. > ryalmanvibti aM 1991-92 neFV[I tYGg:neyaysMxan.@ mYycMnnY ragalcit. .> Gkaj
manTaMgGtItnaykrdmnI CatiCay CuNH v&N TIRbwkarbselakCaeRcInEdldwknaMedayelak Bansk& i
viBart& n_.26 (b&nS&kzi viYYr&tn Pansak Vinyarat) ehIynigGtItGPilRkggkknigemdwknaMarRbaMg
KW elak cmg RsIemOg pgEdr.. > minEmnCaarabCYnenaeT Edlelak Bansk& i nig cmg eRay
mkncUlrYmkmaMgCamYynwgelak TkiN Cinv&Rt rYmCamYynwgGtItskmCnnisit nigsmaCik
KNbkkumy
nisB Tsvtr_
I
aM 1970.. > sRmabBYkeKTaMgGsa raCaFibetyGaRs&ybBaj KWCa
EpkmYynbBaHarbsneyayf CaCagEpkdMeNaRsaymYy...> bnabBIExsa aM 1992 mk
xavPiest

xavPiest

68

CMBUkTI.3

RbB&nf n
I GPilkicraCaFi
bety RtvneKEklMGeLIgvij[eTACaRbB&nmY yminsUvepatelIskmaB
paleT.. > GkraCaniymmYycMnnY dUcCa elak Gan&n nigelak Rbevs eFVary
I agmmajwkkg arbeg;tI
eLIgvijnUvraCaFibetyGaRs&ybBaj [manlkNesrICagmun edaymin[CabaMgedayTahan
nigariyalyaFibetyhYssm&y edIm,I[mansSiraBnigreboberobry.. > ebeRbb
I eFobCamYynwg
mnusCMnti CaeRcInrbsRBmhakRt elak Gan&n nigelak Rbevs KWCaGkesrIny
i m bEu nebIniyay
[Rkd elakTaMg 2 nakkCaGkGPirkniymdxagM aEdr.. > GsryeBl 9 abn
M abmk RBmhakRt
nigsm<nm ti rbs
RBGg: nEklMGKMrfU mYI y[manlkNRbesIrCagmun edaybnSyarTakTgpalrbs
RBGg: edayRTgneFVar
I amryelak eRbm elak QYn nigGkepgeTotCMns
Y edIm,IerobcMeal
edArbsRbeTs.. > GtSbTenAkg sarB&tm an
(Envhn(a .CrY mux.) aM 1993 nbgHajyagl
GMBITMnakTMngrvagelak eRbm nigrdaPildMbUgrbselak QYn lIkP&y naaM 1992-95..
ENvNa

eTabICaanarbgHajCapv areT mnusmak.@ GacXaemI


M ltmesnIy_ eRbm tiNsUlann n BI
eRBaRbsinebIeyIgRkeLkemIl[anEtc,as abaMgBIeBlEdlrdaPil QYn eLIgantMENgmk
elak eRbm KWCamnussMxan EdlKNbkRbCaFib&tplarearB

nigsudMM bUnanCabnbnab.>..an
nrNaGacbdiesFfa ralareprnigtemIgzannrs&kcMi eBanayTahan RtvEtBinitedayelak eRbm
munnwgRbasCasaarN.> (rayganENvNa [rayganeenvhn(a] .ryarN_ENvNa. Ks
1993.>)

krNIenminEmncgniyayfa RBmhakRt elak eRbm cUlcitelak QYn krdaPil


RbCaFib&t EdlBYkeKnplnUvmuxmatfI .EdlGaRkktictYcbMput sRmabsBababneyay
fenaeT.. > ehIykrNIen kmni cgmann&yfa tYnaTIeRAakrbselak eRbm GacananUvsirS aBrbs
rdaPil QYn nEdr...> naExF aM 1994 rdaPilcRmdwknaMedayelak QYn lIkP&y Rban
KNbkRbCaFibt& ndYlrlMenAedayehtufa KNbk .ks
I gwmf.I (brrqqvamhv&g%hm New Aspiration Party) rbselak Cvlit yug
cyuT. 27 (jvlit yg%cyudD Chavalit Yongchaiyudh) EdlCadKUd
FMbMptu ndkxn fyedIm,IRbaMgtvaGMBkMI ENTRmgrdaPilkg Rsk EdleBareBjeTAedayaBcRmg
cRmas.28. .> arrMlayrdsa TMngCaminGaceCosrYc EtKNbkCatiBD& na (atpatfNa Chart
Pattana) rbselak CatiCy
& CuNH v&N EdlabnbdiesFminCYyanacMeBaBYkRbCaFibt& nCMnsY
tMENgKNbkkIs
gwmfI neFI[V elak QYn antMENgryeBl 6 ExeTot.. > GK:elxaFiarrbs
KNbkRbCaFib&t nigGkEklMGneyay elak san xrRbsasn_.29 (sn&n KcrprASasn Sanan
Kachornprasat) nGGagfa atnpcepImarTakTgenedayBuMnCRmabelak QYn ehIyn
RBlyBakfa manmnussMxanenAkg sg:mfnCMrju at[eFVdUI ec (KCsIh_ 1994).30. .> mnus
CaeRcIneCOCakfa elak eRbm neRagerobcMnUvartERmtRmgrYbrYma edIm,Ip:abp:nRBmhakRt
edaysarEtmineCOCakelIelak Cvlit eTIbRBGg:EbreTAsBVRBraChTy
& nwgelak QYn vij.31. .>

raCaFibetyGaRs&ybBaj nigbaBRsbc,abenAkgRbeTsf

69

enAeBlelak QYn RtvbgM[cuecjBItMENgenAkgExsa aM 1995 dMNakallMk


mYyepgeTotnbnekIteLIg...> RBmhakRtRTgmanarRByRBhT&yyagxaMgcMeBardaPil
rbselak b&nHar sil,GaCa.32 (xrrhar SilpGaja Banharn Silp-archa) Edlnbeg;IteLIg Rsb
eBlCamYynwgaresayTivg:tRBvrraCmaaRBGg:. .> rdaPil brrhar KWCatfaBEpkneyay
EdlRtvneKBnar KWCaareLIgantMENgnaykrdmnrbs
I GkCMnjY cinfakTabmkBIexteRA.. > enA
eBleKkMNgu eRagTukerobcMBiFbuI NRBsBrbsRBvrraCmaayagGkw Fwk RBmhakRtnbgHajRB
P&kamrykBakTU rTsn_esrI Etralybkg GLM g ExsIha aM 1995 ehIynbriharcMeBaGkneyay
GMBar
I susMI NkU nigarekgcMeNjpalxn . .> bBaHacracrnigTwkCMnnenAkg TIRkggkk KWbBaHariKn
BIryagrbsRBGg: cMeBaGkneyayBukrlYy bEu nenABIeRayarriKnena KWCaaBP&yxacnigaB
sbe x<mI mhic aGkTaMgena.. > areLIgbuNs&krbs
i elak brrhar nbBaak[eXIjfa raCaFibety
xVGMNac edIm,IraraMgGkneyayEbbena kM[u ayCanaykrdmn.I .> EteTaCayagenkI raCaFibety
minsakesrI kg arTmaknaykrdmnICab
eat Edlxn mineBjcite naeT ehIyEfmTaMgnpMKMnti
beBjnaykrdmnITaMgena ecjBItMENgGsRbEhl 3 4 nakrYcmkehIy.33. .>
raCaFibetyGaRs&ybBaj nigvibtiaBRsbc,ababaMgBIaM 1992

RbeTsfnCYbRbTvibtineyayFM.@ cMnYn 3 abBIaM 1992 mk.. > vibtiTaMgbIen KWCavibtiaB


Rsbc,abEpkneyay.. > dMbgU bMptu KWvbi ti aBRsbc,abnrdaPilelak Cvlit bnabBImanar
bnSytmRkTenAExkk;darYcmk...> etIrdaPilmYyGacbnargarrbsxnnyagdUcemc ebI
enAeBlEdlxn eLIganGMNac cMeBlEdlvibtiesd
kci Gasu
ekI
I teLIgyagdUec. ? vibtiT I 2 KWerOg
kIRbasRTBsm,tirbselak TkiN aM 2001 EdlvinwgeFVI[elaknaykrdmnICabeatfI.@ rUb
en RtveKhamXatmin[eFIneyay
V
rhUtdlcMnnY RMaM eNa.. > KMnti naBRsbc,abxagare
eat nl,gkmagM aTlnwgbBatrd
i FmnBu aaM 1997 Edlkg ena buKl: manGMNacRtvEtCamnus
ffrearB .c,abEl,gkILa. (rules of the game). .> vibtiTI 3 KWCaardYlrlMnaBRsbc,abrbs
rdenAkgextCayEdnenAaKxagt,g naaM 2004...> vibtiTI 3 en KWCaeBldMbUgbgskgeBlCa
eRcInTsvtr_ EdlRkggkkntbgarRttRaelIGaNaextsMxan.@ rbsRbeTs.. > ralvibti
nImyY .@ TaMgen elak eRbm KWCabkrN_sMxanmYyrbsraCaFibetyGaRs&ybBaj edayelakn
cUlRbLkyagskmkg aratEcgsMxan.@ enAxageRayak.. > vibtiaKxagt,

gbgHajfa raCaFibety
GaRs&ybBajkMBugabepImTRmgfI...> dUcnCRmabCUnxagelIrYcmkehIy elak eRbm neFIV
sunrkfasaarNsMxanmYy edIm,IsIbenasrdaPil nignTMnaseTAnwgealneyayrbs
rdaPilEfmeTotpg.. >

70

CMBUkTI.3

elak eRbm nigvibtinaBRsbc,ab aM 1997

enAeBlelak b&nHar RtveKbeBjecjBIGMNackgExtula aM 1996 rYcmk rbbfIeRaykminman


aBRbesIrCagrbbmunenaEdr eRBaelak Cvlit ygu cyuT EdlCaerOy.@ l,Ifa minsUvmansnan
citcM eBaRBmhakRt neLIgantMENgCanaykrdmnIn
RbeTsf.. > enAeRamarXaemI
M lrbs
elak Cvlit CMhresdkci rbs
RbeTsncuexay rhUtdlarbnSytmdGaRkkbMptu nRkTf
enAkgExkk;da aM 1997.. > hakbIdUcCaannrNamakecjmuxfVaydMNwgCamundlRBraCvaMgeLIy
ehIy .Tat
I arRTBsm,tiRB
mhakRt. xatbgRTBsm,tirbs
xn esrI EtTaMgGs. Rkmhnu suei mnt_
f (samsumI g t_) rgnUvarxatbgGsTwkRkcMnnY 190 eadidula rGaemrik (1900 landula r) nigenA
CMBakbMNulcMnYn 400 eadidularEfmeTot...> cMENkFnaarfBaNiCvij nCabkunCamYynwg
TwkRkkmI EdlminnplcMeNjcMnYn 5 eadidular (kbekO 2003. 261 kMNtelx 30).. >
enAmanarvivtdsMxan.@ CaeRcInepgeTot.. > arvivtmYybnabBIvibtienamk KWeKeRbIelak
eRbm [CYy kuM[rdaPilelak Cvlit dYlrlMaBRsbc,abenAkgRkEsEPkrbsmUlniFirUbiyvtS
GnrCati (GayGimeGhV) edayEpkelImUldanmYy KWfa arrsranmanCIvitrbsRbeTsCatinig
esdkic KWCacMNucGaTiaB...> mgen manarCECkaCasaarN cg[elak eRbm eFVICanayk
rdmnIs
TII (aEst
16 tula Ks 1997).. > enAfTI 6 Extula aM 1997 elak eRbm
neaehAniBnnaykaEstmkaneKhdanat edIm,IpBVpaynUvKMnitcgbeg;ItrdaPilbRgb
bRgmCatimYy...> RbsinebImanRbsiTaBEmn raCaFibetyGaRs&ybBajGacnwgRttRaRbeTs
edaypal...> cugbBab elak eRbm minneFVICanaykrdmnIeT ebIeTaCaatnsuM[mitPkiCMnit
nigCaTIRbwkarbsat rYmmandUcCa GtItrdmnIhirBavtS elak vIrBg ramag;r.34 (vIrbg$ ramagkUr
Virabongsa Ramangkura) [cucUlCamYyelak Cvlit nigbEnSmaBeCOTukciteTAelIrdlCvlit
(sUmemIlaEst
15 sIha 1997 nig
24 sIha 1997).. > buEn enAeBl
Edlelak Cvlit abepmI niyayfa cgRbasaBGasn ehIyneaehAembBaaareyaa edIm,I
BiakaaGMBIGVIEdlGacnaMeTArkarerobcMrdRbharRbaMgnwgrUbat amena raCaFibetyGaRs&y
bBajbg;arRByrmam.@ eTAdlrdlrbsat.35...> eyaanbdiesFeTAnwgaresIena
ehIyenAExvicia elak Cvlit RtvnCMnYsam.@ edayelak QYn lIkP&y. .> GMNacnpasbr
a anabedaysarEtlTplBI}TiB lnarRBmeRBgadsaMjaniM gEbkrbs}srCn (RBwTs
i aN
1998. 280-9). .> elak QYn RtLbeTAanvimanrdaPilvij edayminaMcmanlTplareeat
GVeI LIy. .> eKeCOfa arN_enekIteLIg edayEpkeTAelIarerobcMeRayak EdleFVeLI
I gedayRkm
mnusenAkg bkRbCakrf EdlmansMeLgtic ehIyEdlminsb,aycit nigxUckitanuaB.. > clna
Edlbeg;IteLIgesIrEtTaMgRsg edayGK:elxaFiarBYkRbCaFibt
& eQa elak san xrRbsasn_
gkkbs
u #

dweNan

gkkbus#

raCaFibetyGaRs&ybBaj nigbaBRsbc,abenAkgRbeTsf

71

(aEst
6 vicia 1997 nigaEst
17 vicia 1997) enmanarlUkdcUl
rbselak eRbm esrI RKbcMNcu TaMgGs. .> bEu n QutakTaMgRsgnsacerOgena RtvneKbMePc
ealyagabrh&skgaBeRkmRkMesAhgrbsRbeTsCati EdlekIteLIgbnabBIvibtienamk...>
elak eRbm neFVrd
I RbharmYyeTot edayesmsat niganarbgHr Qam edIm,IbeBjrdaPil
EdltbgekreQ
# a ehIydakCnM s
Y vijedayrdlmYyEdlRBraCvaMgTTYlykn.. > alBImnu
eyaakRmCMTasnwg{aseFVIrdRbharyagNakeday buEnGVI.@ nERbRblbnabBIsSanarN_
neyayeRayaM 1992 kngmk...> elak suryuT culann.36 (suryudD culannd Surayud Chulanont) enAeBlena KWCaembBaaareyaaTI 2 (mUldanasnGMNacrbselak eRbm) nbdiesF
enAkg bTsmasn_mYyenAaM 1996 fa emeyaa}Lven RtvEtbeg;tI sm<n aBEpkneyayCamYy
Gkneyay kgeBlEdlxnkMBugbgHajxngfa anarBakB&nnwgneyay anlMeGogena
(C&yGn&n 1997. 55).37. .>
enAaM 1997 eKeXIjmanarGnum&trdFmnuBafImYy EdlCalTplmkBIsm<aFrbsmnus
sMxan.@ dUcCaGtItRKeBTrbsRBmhakRt elakevCbNit Rbevs vsI nignaykrdmnIas
elak Gan&n b&narCun...> elak Rbevs nBiBNnaGMBIviFIsasmYy KWerobcMbeg;ItclnamYy [
manarEkTRmgamrydMeNIrar .arBRgwgGMNacsg:m. arsVEsVgrkarykcitTukdakBI
saarNCn nigeFVar
I bBa bBal
eKgedaypalxn nigedayanarGamasmux (2002. 22-4).. >
enrYmbBal pgEdrnUvGVEdl
I atehAfa .yTu s
asRKsarnigPriya. edIm,Idakarabsg;telI
elak
naykrdmnI b&nHar sil,GaCa kg arbnarEkTRmgneyay edayepatelIealKMnti nKuNtm
RKsarrbsatTaMgen.. > elak Rbevs nktsm:alpgEdrfa rdFmnuBafen
I nayCasmrPUmi
edIm,IkMNttYnaTIrbsRBmhakRt.. > RkmGkGPirkniymnGGagfa GkEkTRmgcgeFVI[Gnray
dlCMhrmhakRt ehIyGkGPirkniymnKMramkMEhgekNkmagM ayTiRbaM
PUmi (BYklUkesOav
n) edIm,ICMTaseTAnwgesckIRBag
rdFmnBu aenaeTotpg (2002. 25).. > matabmatRBabfa elak
GtItnaykrdmnIelak
Gan&n b&narCun nRBmhakRtsu[M eFVCaI RbanKNkmaFiarRBagrdFmnBu a
en (kuNrs_ 2003. 130).. > elak Gan&n nigelak Rbevs TaMgBIrnaken KWCamnussMxanEdl
enABIeRaybBajesrIniymnskmCnxagEkTRmgmYy EdlbBajenmanaBRsbanigRttsuI a
CamYynwgbBajrdaPilraCaFibetyrbselak eRbm.. > ebIeTabICaelak Rbevs kRmTTYlan
abmuxnaTIGMNacCapv arNamYykeday katKWCakmagM clkrenABIeRayKeRmagnigyuTn aarmYy
cMnYnFM enAkgGMLgTsvtr_aM 1990 rYmmanarEkTRmgEpkGbrM arEkTRmgEpksuxaPil ar
RKbRKgfaCM k nigarEkTRmgarsikaRsavRCav.. > viFRbti
I btrbs
i elak Rbevs dUcanwgviFRbti
I bti
rbselak eRbm Edr eBalKWvaEpkmYyaKFMelIneyaynbBajbuKl: . .> elak Rbevs Camnus
EdlkRmrkndUcat EdlTTYlnarearBBIxagkg EpkariyalyaFibety nigkg cMeNamGk
dweNan

gkkbus#

72

CMBUkTI.3

dwknaMGg:arminEmnrdaPil nigskmCnsg:mpgena.. > elak Rbevs KWCaGkCMnajnRkmEdl


BakB&nneyay nigarksagRkmcRm...> edaysarEtzanrbsatCaRKeTBrbsRBmhakRt
eKGacsandwgnfa elak Rbevs edIrtYCMns
Y [RBraCbrmraCvaMg (makxarh: 2001. 94-8).. > enA
kgsunrkfaEdlminnrayarN_mYy elak Rbevs nbBaakyagc,asfa arbeg;It[man
sBaba bneyayrbsRbeTsf KWBitCamansarsMxanxagM Nas RbsinebIRbeTsCaticgeCos
[putBIvibtihi gaeTAGnaKt enAcMeBlEdlmanarsgraCsm,timY yekIteLIgena.38. .> kgVls GMI BI
bBaHasgraCsm,ti ekIteLIganEtxagM enAkg GMLg Tsvtr_aM 1990 mkBIRBsuxaBRTDeRTamrbs
RBmhakRtnigRBCnrbsRTg. .> dUcelak ehvIsun elIkeLIgfa .arbeg;ItRbB&nrdFmnuBamYy
GacarBarGg:RBmhakRtEdlTnexay minsUvmanRbCaRbiyaBn. (1997. 74) ema ehIy
eTIbbBal[manaraMc[manarEkTRmgneyayeTAkgTsvtr_aM 1990...> dUcsasaar
kbekO GGagfa RbeTsfman .TRmgraCaFibetyGaRs&yrdFmnBu aEbbburaN EdlepatelIGMNac
eRArdFmnBu a nigGMNacamRbBNIrbsRBraCblg& .; EdlCaTRmgmYyBwgEpkyagxagM elI .aB
GsarrbsbuKl: EdlCaGkRKgraCbl&g .; (2003. 29).. > rdFmnBu afeI n KWCavianarbg;armunedIm,I
CYyarBarraCaFibety.. >
KeRmagEkTRmgEpkneyayybgHaj[eXIjBIynarrbsraCaFibetyGaRs&ybBaj...>
mundMbUg RBraCvaMgnigelak eRbm minsUvCamanarabGarmN_bunaneT buEneRaymk manar
beg;tI nUvRkmcRmnplRbeyaCn_mYyen.. > eKkGacbkRsaypgEdrfa rdFmnBu a .edIm,IRbCaCn.
aM 1997 amBiteTA EbrCa .rdFmnBu aedIm,IRBraCvaMg. vij KWCaksarmYyEdleKRBageLIgedIm,I
CYyanaaBKgvgnigsSiraBeTAfmuxnraCvgcRkI (makxarh: 2001. 97-98)...> eKkGac
niyaynfa elak Rbevs nlkarEkTRmgEpkneyayeTA[RBraCvaMg amryarsg;tF n
elItRmvaraMckg arEsVgrkmeFayedIm,IelIkkm<sGayu
CvI ti neyay CaBiessamryar
GnuBaat[mnusl.@ (dUcCa elak eRbm nigelak Gan&n) ncUlkg akneyay.. > Tsnvisy& rbs
elak Rbevs xitxMerobcMlkNRbesIrbMptu nraCaFibetyGaRs&ybBaj[mansaBCapv ar eday
beg;tI [manCa{assRmabmnusEdlmaneTBeaslnigmansmtSaB edIm,IcUlrYmakneyay
edaymin[manarRbLakdenAkg kll,icxagareRbIRssnkw eat nigskmaBdTepgeTot.. >
arbeg;tI [mannUvRbB&nbBa
KNbk
I
KWCaTahrN_CakEsgmYynKMnti en rYmTaMgKMnti [manRBwTs a
nRkmasRBwTaarRbkbedayKtibNit EdlminEmnCasmaCikrbsKNbkNamYy (sUmemIl
makxarh: 2002).. > elak Rbevs eCOfa RbeTsfsm,reTAedaymnusmansmtSaB EdlCaGkEk
TRmgedaysavKti. .> RbsinebIeKdakmnusTaMgen[RtvkEngGMNac enaanafa nwgmansirS aB
neyay ehIymanarEkTRmgvivDniym kGacvivDeTAmuxpgEdr...> amryarbeg;ItsSab&nfI
epg.@ dUcCa KNkmareeat nigKNkmarCatixagsiTmi nus Gacnwgananfa vtmanrbs

raCaFibetyGaRs&ybBaj nigbaBRsbc,abenAkgRbeTsf

73

mnusEdlRbkbedayKuNFmTaMgen BitCabnmanenAkgdMeNIrarneyay.. > Gacniyayn


mageTotfa eKGacerobcMraCaFibetyGaRs&ybBajeLIgvij[manmUldanmaMTaMCagmun EdlelIsBI
GnuRbB&neRAp
v arEdlbnmanrhUtdleBlbcb ,nen.. > kmvFi Ek
I TRmgneyayen q bBaagM BI
artTlarvagBYkesrIniymnigBYkGPirkniym edIm,IqnnraCaFibetyGaRs&ybBaj.. > enAcug
aM 1997 xagKMnitesrIny
i mCaGkQ. .> minEmnCaneyayEdlminBakB&nnwgRkas EtKWCa
vibtiesdkicnigrdFmnuBafIvij EdlnRtsRaypv[elak TkiN Cinv&Rt reLIgnEdr.. > enA
kg areeatsaklenAExmkra aM 2001 KNbkEdleTIbEtbeg;tI fI eQafa .frakf. (fRsLaj
f) EdldwknaMedaymhaesdxag
I TUrKmnaKmn_dmanGMNac eQa elak TkiN Cinv&Rt nQeatyag
elIslbelIRkmRbCaFibt& .. > eCaKC&yrbselak TkiN nmkedaygay amryareRsacTwk
Rkyagsnwksnab nigmYyEpkeTot edaysarEtmuxmatrbsatCaemdwknaMnaykRbtibtiEdl
mWugmatmYyrUb EdlcUlcitedaRsaybBaHaam.@ nigmYycMENkeTot nmkBIl,icevaharsas
RbCaPifutiEdlmanRbCaRbiyrbsat nigealneyayakEtgeLIgedIm,ITakTajRbCaBlrdCa
eRcInenAamTICnbT (makxarh: nig Rkws 2005).. > elak TkiN tMNagKMrmYU ynkmagM neyay
fI EdlEpkelITwkRk Edlminsb,aycitnw graCaFibetyGaRs&ybBajenaeLIy. .> naykrdmnI
EdlanaraMRTBIRBraCvaMgmYycMnnY naeBlf.I @ ena dUcCa elak b&naH r sil,GaCa nigelak Cvlit
yug cyuT GaccUlantMENgnRtwmmYyaM minelIsBIhgw pg Etelak TkiN manaBrwgmaMxagM
rhUtdlminGacbeBjat[ecjnyaggay.. > elak TkiN nabepmI erobcMCaRbB&nmY y edIm,I
bMEbkbBajneyayEdlesaRtgnwgelak eRbm enAkg EpkCaeRcIn kg ealbMNgdakCMns
Y Gk
TaMgenaedaymnusEdlaMRTat KUknrbsat nigjatisnanrbsatvij. .> elak TkiN sVEsVg
plrMlMbBajraCaFibety ehIyCMnYsbBajenedaybBajesdkicneyaymYyEdlelak
arecr_eRbsg (Cartier Bresson) (1997) BiB&Nnafa CabBajmYyEdlmanmUldanelITMnakTMng
xagkg nigGMeBIBukrlYyEbbCarcnasm&n< . .> enAkg Tsvtr_aM 1990 manartTlayagsMxanmYy
rvagRkmGPirkniym EdlmanTMnakTnM gaCamYyeyaanigariyalyaFibety nigGkEkTRmgEbb
esrIniymEdlsVEsVgedIm,IBRgwgsg:msuIvilnigsSab&nneyay...> buEn elak TkiN EdlCa
nKrlmunnwgayCamhaesdI eRaymk ayCanaykrdmnI nelgeTAamk,nnigKMnitfITaMg
RsgmYy eBal KWk,nnigKMnitdwknaMEbbBisBulmYyEdlTukRcktictYcbMput sRmabGkelgEdlCa
KURbECg (libman-bEmn (Lipman-Blumen) 2005).. >
elak eRbm nigvibtitulaarFmnuBa aM 2001

alBIdMbUg elak TkiN TTYlnaraMRTBIRkmGkEkTRmgneyayrbsraCaFibetyGaRs&y


bBaj CaBiess KWelak Rbevs vsI palEtmg. .> vaCaarhYscitmYy Edlelak Rbevs Ebr

74

CMBUkTI.3

CaaMRtelak TkiN EdlCaGktMNag[cMNucRbsBVamYynTwkRknigneyayalBIenAkg


erOgkIt l
u aarFmnBu arbsatenAaM 2001 ena.. > enAExsIha aM 2001 elaknaykrdmnI TkiN
Cinv&Rt (EdlnCabeatPk TwkPk dInrdsaenAkg ExmkraedImaena)
M nRbQmmuxnwgareaT
RbanGMBar
I lakbMgM RTBsm,t.i .> RbsinebItulaarFmnBu arkeXIjfa maneTas atGacnwgRtv
eKhammin[eFVneyay
I
ryeBlcMnnY RMaM nigRtvbeBjecjBIvimanrdaPileTotpg.. > elak
TkiN minsUvnbnu bgbdiesFeTAnwgbTeaTTaMgenabun a neT bEu natTTYlnRbCaRbiyaByag
FMeFg ehIymanmnusCaeRcInsmgw emIleXIjrUbatfa CaemdwknaMmYydskis
mbMptu sRmabRbeTs
f enAkgRadlMkTaMgEpkesdkicnigneyayen...> cugbBab elak TkiN rYcputBIarrk
eXIjfamaneTasyagRbpitRbepIyenAkgaleTsEdleBareBjedaybBaHaen (sRmabB&tman
Bisar sUmemIl Niln (Nelson) 2002. 380-8. Exn (Klein) 2003. 71-6. nig sureFor
2003).. > salRkmena beg;tI [manCacmly ageRcIn ehIyaEstgkkbus
cu# paynUvRbPBmYy
Edlniyayfa eARkmBIrrUbelIkElgareaTRbanelIelak TkiN .eRBamanaresmYI yBImnus
makEdlmanTwkmatRbxagM .. .> RbPBdEdlndkRsgsmeARkm
I
makfa .eKbgxM [MJ elbQamxn
genAeBlEdlxJMkMBugsresrdUec. (
4 sIha 2001)...> mnusaKeRcIneCOfa ar
eFVdI eU c KWedaysarGnraKmn_rbselak eRbm edIm,IBgVagaBcRmgcRmasEpkneyaycMeBasalRkmBirTu aBNamYy. .> kg eBlkMBgu CMnCRmkI
uM manarerobcMeFVyuI Tn aarEckxitb& NmY y EdleaT
Rbanelak eRbm fa nlUkdcUledaRsayedIm,Ianafa elak TkiN nrYcxn BIareaTRban
(
(AFP) 2 sIha 2001).. > eTabICaarGGagEdleaTRbanfa elak eRbm ncMNay
RkedIm,IedaRsayerOgen TMngCaarBenIssuTsaFkeday kmanxitb&Nsmehtupl
mYyeTotpgEdr GGagfa elak eRbm nRBmeRBgbBa bBal eKedIm,IarelIkElgareaTRban
elak TkiN Cafr nwgarrkaTukelak suryuT cula nn EdlCamnusesaRtgngw elak eRbm enA
kgmuxtMENgembBaaareyaaenAaMteTAmuxeTot (
2 sIha 2001)...> eKdwgfa elak
eRbm nigelak TkiN nCYbTakTga. .> enAeBlEdlelak TkiN eTAelgelak eRbm enAfTI
1 Exmifnu a elak eRbm nelIkTwkcitelak
TkiN ku[M raymayedaysarEterOgkItu laarenaeFVI
GVI (
2 mifnu a 2001).. > eKminGacdwgRkdfa etIelak eRbm BitCaneRbI}TiB lNamYy
elIkrNIRTBsm,tien
yagNaenaeT bEu nmanBakcamGaramCaeRcInelIkeLIgfa manGkseg;t
arN_neyayCaeRcIn eCOfa elak eRbm nBakB&nkgerOgenEmn...> GnraKmn_EdleKn
RbemIlemIlen nqbBaaMgnUvKMnitlTplniymnigRbtibtiniymEdleFVI[raCaFibetyGaRs&y
bBajmanaBrsrevIkn.. Cayfaehtu elak eRbm cgbnr bnSysSanarN_antwgnvibtiEdl

GacekIteLIg edayarCYyarBarelak TkiN ebIeTaCaarbeBjelak TkiN GacnwgeFV[I elak


eRbm eBjciteBj
efmI palxn xyagNakeday.. > elak eRbm c,asCansanTukfa elak TkiN
gkkbus#

GaEGhVeb

gkkbus#

gkkbs
u #

raCaFibetyGaRs&ybBaj nigbaBRsbc,abenAkgRbeTsf

75

nwgtbsgKuNcMeBaareFVIGnraKmn_en edayTuktMENgsiTix<smYyenAkgkicarneyay Ca
Biess KWarRttRarbsatelIarataMgemT&BsMxan.@ nigtMENgmnI rYmTaMgtMENgGPilext
TaMgLayenAtMbnaKxagt,gpgEdr...> buEn elak TkiN anbMNgeFVIamk,nelgEl,gkILa
EdlRbkbedayesckIffrTaMgeneT...> enAeBlEdlerOgkIRTBsm,tiencbeTA elak TkiN
nbndakelak eRbm [enAeRArgVgnareFIVesckIseRmccitsMxan.@ dEdl enbgHaj[eXIj
nUvarseRmccitrbsatedIm,Ibeg;ItbBajGsarfImYy eBalKWGVI.@ TaMgGsRtvEtseRmcecjBI
rUbatTaMgRsg nigCabBajmYyEdlmanrcnasm&<nzananuRkmxaMg...> eTaCayagenkI kelak
suryuT nrkaTuktMENgCaembBaaareyaamYyaMeTotEmn.. > ehtuarN_ennbgHajnUvrebob
EdlBYkeyaa (EdlGkxneCOfa GacrMlgBYkeKn) EdlamBiteTA nparabenAkg RkLa
nbBajRbB&nemkmaMgnigkUneA dQasvnigmanRbsiTaBrbselak eRbm edaymanarCYy
eRCamERCgBIRBraCvaMgnigRkmRbCaFib&t (makxarh: nig Rkws 2005. 156-7).. >
raCaFibetynigtMbnaKxagt,g

extCayEdnaKxagt,grbsRbeTsf EdlmanRbCaCnmusmi rsenAeRcInCageK nCYbRbTnUvar


ekIneLIgnUvGMeBIhiganeyayabaMgBIExmkra 2004 mk EdlBakBn& a eTAnwgclnaGkcgbMEbk
rd nigarekIneLIgnUvarminGt{nxagsasna.. > enARsbeBlCamYyaenEdr kaneyaykg Rsk
kCabBaHacm,gpgEdr (makxarh: 2006)...> elak TkiN nemIleXIjfa tMbnaKxagt,g KWCa
EdndIRbkbedayeRafakmYysRmabKNbkfrakfrbsat eBalKWCaaKmYynRbeTs Edl
sm,reTAedaymnEdl
I esaRtgeTAnwgelak eRbm RBraCvaMg nigKNbkRbCaFibt& .. > enAkg aM
2002 elak TkiN nrMlayealrcnasm&n< sn
si xu EdldwknaMedayeyaa CaBiess .mCmNl
atEcgarbriharextCayEdnaKxagt,g. Edlbeg;tI eLIgedayelak eRbm nigsm<nm ti rbs
at
enAedImTsvtr_aM 1980.. > elak TkiN nGagelsfa arberEdlmanena KWRanEtay
CaGMeBIqkbn Rbdab
GavuFbeu Na rYcehIyatndaknKrl[TTYlxusRtvxagarrkasBabab
CMnYsvij. .> ebIeTabICaelak TkiN manbMNgcgRbiteRbbkgBlTI 4 EdlRbanc,abedayxn
gCayUrmkehIyenAtMbnaKxagt,genakeday kTegVrbs
I atneFI[V cuexaynUvbMNgnkics na
sg:m ehIyminyUrbunannnaM[manarsmabeRAtulaarCaeRcInbEnSmeTot rYmTaMgartxnpg
Edr.. > enAkg b,tie htuhigananaenAtMbnaKxagt,grvagExmkra aM 2004 nigBakkBalaM 2005
manmnusCag 450 naknsabtbgCIvit (sUmemIlRkmvibtiGnrCatiaM 2005). .> b,tiehtuFn
bMputekIteLIgenAfTI 28 Exkum aM 2004 enAeBlEdlskmCnEdlBuMsUvmanGavuFarBarcMnYn
108 nak nigakgarsnisuxcMnYn 5 nak nsabkgGMLgeBlnigeRayeBlvayRbharpn.@ a
eTAelIbs
u E# qkeqr.. > arbgHr QamenAfena bBabeTA
edayareLamB&TBI sMNakeyaaeTAelIvihar

76

CMBUkTI.3

musimmYyeQa RKWsi (krWGeJA Krue Se) CaburaNsSanenAkgextbanI EdleFVI[bursansasna


GisamcMnYn 32 nak RtvneKPgcugaMePIgjsmab...> sSanarN_GabGYnekIteLIgdlkMBUl
KWenAfTI 25 Extula aM 2004 enAeBlEdltukrmusimcMnYn 84 naknsabenAakb (tak%x
Tak Bai). .> BYkeKTaMgenaaKeRcIn sabedayfbdegHm
I bnabBIeKabdakKrelIa enAkg rfynFMrbs
eyaarYcmk.. >
RBraCanigRBraCinIRTgmancMNabGarmN_CaBiesseTAelItMbnenGsryeBlyUryarmk...>
amFma RBraCinIcMNayeBleRcInsah_erogralaM enARBraCdMNakTkiNraCnievsn_enAkg
extnraFivas ehIyntkstCaBneBkcMeBasaBKYr[JakepIlnRBwtiarN_TaMgen.. > enAfTI
3 Extula mnI 2 nakEdlCirfynrbsRBraCdMNak RtvnBiXatenAkg extnraFivas enAeBl
EdlBYkatTaMgBIrTMngCakMBgu TijEpeQIedIm,IfVayRBraCinena
I g (TIa kgarsarB&tm an
15
tula 2004 nig 17 vici a 2004).. > kg arEfgeTAanRbCarasCag 1000 nakenARBraCvaMgciRtla
M
yTmayar
enAkg Exvici a RBraCinn
I manRBsvnIyfa_ RBGg:RTgeQVgylfa RtvEtbgRBhT&
smatrbsRTg bnabBIneTAeFVITsnkicenAtMbnaKxagt,gGsryeBlBIrExrYcmk EdlCa
TsnkicdyUrmYy GseBleRcInaMkngeTA (
17 vicia 2004)...> RBGg:nriKnBYk
sasn_musimEdl .RBGg:minEdlndwgBImunmkesa. fa CnTaMgenaCaXatkrdsahavRBp
EdlnsmabmnIrdaPilnigRbCarassamBaGsCaeRcIn...> RBGg:nGMBavnavBuTsasnikCn
fTaMg 30 mWnu nakenAkg tMbnena[manCMhrrwgbwgu nigminRtvakecjBItMbnenaeLIy. .> RBGg:n
bEnSmeTotfa RbCarasfGaceron[ecjaMePgI edIm,IarBarxn edayRBGg:manRBsvnIye_ Tot
fa .kuMfaeLIyRBCn 72 vsaehIykeday kxJMnwgeron[ecrebobjaMePIgedayminaMcBak
EvnaxJMpgeT.. .>
enAfbnab RBmhakRtRTgRBraCanuBaat[mnIeyaanignKrl EdleTIbTTYln
zannrskifI.@ cMnYn 510 nakcUlaleFVIsvnaar...> enAkgsunrkfaEdlpayamviTpgEdrena
RBGg:GMBavnavsUm[manaBnigkicshRbtibtiaradmaMmYnrvagnKrlnigeyaa edayRBGg:
Rbasfa kicshRbtibtiaraenGacnwgeCosvagnnUvarrMeCIbrMCYlnigaBRcbUkRcbl .Edl
RBraCinI sirikit# nTteXIjGMLgeBlRBGg:KgenAtMbnaKxagt,gena. (
18 vicia
2004.
18 vicia 2004)...> esckIEfgarN_CasaarNdkRmmanrbsRBmhakRtnig
RBraCineI n bgHaj[eXIjGMBviI salaBnsSanarN_GabGenA
Y tMbnaKxagt,g Edlbg;CaeRaKMram
kMEhgdlaBRsbc,abrbsrdf.. >
edaysarEtmanRbBNIGnraKmn_eRArdFmnuBaedayraCaFietyf eTIbnCaskmCn
BuTsasnanigskmCnmusimsMxan.@ mYycMnnY abepmI GMBavnav[manGnraKmn_dUcenmYy edIm,Ieda
RsaybBaHaenAaKxagt,g (Rassgt_ (Croissant) 2005. kMNtcN
M aMelx 62).. > manmnusmYycMnnY
sun
i hY

gkkbus#

GaEGhVeb

Gaeb

raCaFibetyGaRs&ybBaj nigbaBRsbc,abenAkgRbeTsf

77

sgwmfa RBmhakRtGacbeg;tI raCrdaPilbeBaGasnedIm,IarbRgbbRgmCatimYy dUcanwgrdaPil


mYyEdlabmanbnabBIExsa aM 1992.. > enAExtula aM 2004 aEstgkkbs
u n
# ecjpay
elITMB&rmuxnUverOgmYyeRamcMNgeCIgfa .CnmusimsuM[RBmhakRtpasbrrdaPil. (29 tula
2004).. > ebIamsacerOgena KWmanelak datU eNed va (Dato Nedeh Waba) EdlCaRbansmaKm
salaeronkCnbeRgnsasnaGisamenAkgextCayEdnaKxagt,g nigGnuRbansaarsasna
musmi nGMBavnaveTARBmhakRt[beg;tI rdaPilmYyEdlEtgaMgedayRBmhakRt...> eKn
dkRsgsmIrbselakdUecfa..
eyIgxJM anCeRmIsGVeI pg eRABIGgVrRBmhakRtCaTIRsLajrbseyIgxJM EdlCaRBbiarbseyIgxJM
[RBGg:RTgRBemaeRsRBraCTanmkdlBYkeyIgxJM nUvraCrdaPilmYy edIm,IedaRsaybBaHa
EdlmanenATIen .> kg sSanarN_dmaneRafakEbben etI[BYkeyIgxJeTA
M BwgBaknrNaeRABIGg:
RBmhakRt EdlCakIsgwmTaMgRsgrbseyIgxJM eRBaRbCarasmusimenATIenaTaMgGs atTuk
RBGg:CaTIearBdx<gx<sbMput (gkkbus# 29 tula 2004).>

eTabICaEpnarGMBavnavnanaminnTTYlplGVIesaena TaMgskmCnxagBuTsasnanigxag
musim enAEtbnCECkBiakaaCakCnGMBIcMNgcgnRBraCGnraKmn_. .>
RBmhakRtnbgHaj[eXIjBIarminylRsbrbsRBGg:eTAnwgealneyayrbselak
TkiN amryarelIkeLIgGMBIarriKnrdaPileTAanKNGg:mnI (EdlCaRkmRbwkan
RBmhakRt) nigamryardasetOnelaknaykrdmnIx n gpalyagsmat[GnuvtnUvealCMhr
bRgbbRgmamYy...> pyeTAvij elak TkiN aMRTvianartwgruwgmYyeTAvij manCaGaT# areRbI
c,abGaCJaswkEdlrwtEtbEnSmsaMgeTAelIePIg EdlkMBugEteqRsab...> cugbBab eRayBIare
eatExkum aM 2005 mk elak eRbm neFVIGnraKmn_CasaarNEdlKYr[abGarmN_mYy dUc
nCRmabmgrYcmkehIyalBIxagedImGtSbTen.. >
lTplKWCaarseRmccitd KrY [JakeplI rbselak TkiN edayatnbeg;tI [manKNkmar
sRmsRmlCatimYy ehA .KNkmar}sredIm,Iescksmanc
I
nCati
. (K}s) (qNAkrrmkarGisrA
ebWG qvamsmanC&ndEhgjati National Reconciliation Commission) edIm,IedaRsayvibtienA
tMbnaKxagt,g. .>
KNkmarfImYyen dwknaMedayelak Gan&n b&narCun nigelak Rbevs vsI eFVICaGnuRban...>
RBwti arN_enbgHaj[eXIjfa enAeBlEdlbBaHaNamYyQandlkRmitFnx agM sUm,IEtnaykrdmnI
EdlmanGMNacxaMgnigmanFnansem,Im dUcCaelak TkiN keday kRtvEt{nlMeTancMeBaRB
raC}TiBlEdr.. > edayRbCaRbiyaBrbselak TkiN nakcuCabnbnabeRayBIareeat
Exkum aM 2005 mk .KNkmar}sredIm,Iescksmanc
I
nCati
. (K}s) esIrEtayCanimitrUb
nrdaPilbRmgmYyeTAehIysRmabRbeTsf Edlkg ena manmnusRbkbedayKtibNit niym
raCaFibetyGaRs&ybBaj naMaeFVIBlikmedIm,IbnnirnraBnsartIrdFmnuBaaM 1997...> aB

78

CMBUkTI.3

xusaen eXIjmanyagCakc,asenAkg kicBi akayagsMxanmYy enAamTUrTsn_alBIfTI 28 Ex


kk;da aM 2005 sGMI BRbanbT
I
aKxagt,g rvagelak Gan&n nigelak TkiN paybnpa lecjBI
vimanrdaPil. naykrdmnI 2 rUb (1 rUbCaGtItnaykrdmnI nig 1 rUbeTotCanaykrdmnIkM Bug
anGN
M ac) KMnti 2 TakTgnwgaKxagt,g (sni aBTlnwgsnsi xu ) nigTRmgneyayepgacMnnY 2
(viarNkmTlngw arRttRa).. > bEu n amarRbasCapv aram.@ nUvGMNacvisamBa (GMNackg aB
Gasn) yagtwgrugw edayRkwtrbsKNrdmnIenA
Exkk;da aM 2005 manarekIneLIgnUvarsg&y
fa elak TkiN anaBesaRtgkgarEsVgrkarsRmsRmlNamYyenAkgtMbnaKxagt,g
eLIy...> pyeTAvij eKKitfa elak TkiN beg;It .KNkmar}sredIm,Iescksmanc
I
nCati
.
(K}s) (KNkmaarsRmsRmlCati) eneLIg RanEtedIm,ITbTlnwgarriKnmkelIxn atbeu Na
RsbeBlCamYyaena ateRbIRsGMNacrd edIm,Iyk[nmkvijnUvGMNacx<smYyelIraCaFibetyGaRs&ybBajEdlkMBugEtrwgmaMsaCafIen.. >
esckIsnidan. arpasbrmuxmatfInraCaFibetyGaRs&ybBaj

arCECkaGMBIRBraCGnraKmn_enAkgRbeTsf eRcInEtepatelIskmaBedaypalrbsRBraCa
CaBiess RBwti arN_Extula aM 1973 Exemsa aM 1981 nigExsa aM 1992.. > GtSbTen n
elIkykmkbBaakGMBIRBMEdnkMNtnviFIsasen nigplCaeyablfa edIm,IGacyldwgGMBIRB
raCGMNacenAkg RbeTsfn eKaMcRtvylfa RBraCGMNacCaTRmgmy
Y nGPilkicam
Ebb
bBaj...> amFma RBmhakRtfbMeBjkicargarenamrytMNagnana EdlsVEsVgBRgIk
}TiB lneyayrbsRTg bEu n enAcugbBab RBGg:enAEtminGacseRmcnnUvarRttRanEdr.. >
abBIeRayExsa aM 1992 mk EbbbTnRBraCGnraKmn_nERbRbl...> enAeBlEdlRB
mhakRtanEtceRmInRBCnasvsaeTA RBGg:TMngCaBuMsUveFVIRBraCGnraKmn_edaypalRBGg:
eRcIn dUceBlmuneToteLIy...> kgeBledaRsayvibtinaBRsbc,ab eRcInEteFIVeLIgeday
GnraKmn_BIelak eRbm nigsmaCikepgeTotnKNGg:mnI (RkmRbwkaRBmhakRt)...> bBaj
raCaFibetyCYbRbTnwgbBaHaabaMgBImuneBlEdlelak TkiN eLIganGMNacmkem...> abBI
eRayaM 1992 mk aBjwkjynRBraCGnraKmn_ bBaak[eXIjc,asGMBIpllMknarbn
nirnraBn}TiB lrbsRBraCvaMg kg GMLg yuKsm&ylicGEBtnesdkci rYmpMCamYynwgtRmvar
fxag
I Epkneyay nigGkneyaynigmhaesdfI .I @ dmanGMNacxagM a. .> elak eRbm xn g man
GayubgRBkruNa 8 aM ehIyanEtBwgBakxagM eTAelIsharIas.@ EdllTaB Tsnvisy
& nig
}TiBlrbsGkTaMgena manRBMEdnkMNtedaysarRbvtieyaaBImunmk.. >
enAkg sm&yalrdaPilelak TkiN arEtgaMgmnnana
I kg KNGg:mnI rwtEtBakB&nk g
erOgneyayxaMgeLIg...> manbIkrNI EdlmnussMxankgrdaPilmincusRmgCamYynwgelak

raCaFibetyGaRs&ybBaj nigbaBRsbc,abenAkgRbeTsf

79

TkiN ehIyncUleTAkgKNGg:mnIam.@ bnabBIBYkatakecjBIrdaPilrYcmk...> GkTaMg


bIrUbena KWelak ekm vDnC&y.39 (ek$m v&Onj&y Kasem Watanachai) CardmnIdMbUgxagEpkGbrM
rbselak TkiN/ elak Blakr suvNrd.40 (blakr suvrrNr& Palakorn Suwanarat) Canayk
mCmNlatEcgarbriharextCayEdnaKxagt,g/ nigelak suryuT cula nn CaGtItembBaaar
eyaanigembBaaarkMBl
U . .> elak ekm nigelak suryuT RtvneKeRbIRseFI[V ealneyay
enAkgtMbnaKxagt,grbselak TkiN cuexay ehIyCYyaMRTelak eRbm nigCYybnrasadUc
amYy CaasaerobcMecjBIRBraCvaMg. .> enKWCaviFs
I asfmYI yEdlmnussMxan.@ kg RbB&nraCaFi
betyGaRs&ybBaj nRBmeRBgaerobcMeLIg...> KWviFIsasfImYyenehIy EdlqbBaaMg[
eXIjBICMhrneyaydrwgmaMxaMgrbselak TkiN. .>
edayRbQmmuxnwgnaykrdmnImY yrUb EdlmanGMNacnigmanGaNti anKURbdUc raCaFibety
GaRs&ybBaj RtvEteRCIserIsykarvaybkrbsxnyagRby&tRbEyg nigRtveRtmkmaMgFn
anTaMgGsEdlmanedIm,IGnuvtarvaybkTaMgena.. > abaMgBIeRayaM 1992 rYcmk GkesrIny
i m
xagraCaniym dUcCaelak Rbevs nigelak Gan&n nsVEsVgedIm,IerobcMraCaFibetyGaRs&ybBaj
eLIgvij edayseg:aRBraCvaMgBIRkjaMRkmGPirkniymRCl nigeRbIRsraCaFibetyGaRs&y
bBajeneFVCaI yanedIm,IelIksy
arEkTRmgneyay.. > eTaCayagenkI lTplEdleKminRfa
cgnBIclnaEkTRmgena KWarreLIgrbsnaykrdmnI TkiN Cinv&Rt EdlmanRTBsm,timhasal

nigmanGMNacxagM aen nbgMcit[ raCaFibetyGaRs&ybBajksagxnecjBITIaMgEdlmanaB


cuexayxagM enaeLIgvij. .> ebIeTabICaRBraCvaMgabmaneCaKC&yCakEsgkngeTAkg aredaRsay
bBaHavibtiaBRsbc,abCatikgaM 1997 aM 2001 nigaM 2004 yagNakeday ksmiTiplTaMgen
manaBminc,aslasenAeLIy ehIyQedaysarEtareRbIRsfamBlanEtRbesIreLIg. .> enA
eBlEdlelak TkiN abepImargarrbsatenAGaNtiTIBIrenamk RbB&nneyayeRApvar
nraCaFibetyGaRs&ybBaj EdlmandMeNIrarkgRbeTsfGseBlbITsvtr_eTAehIyena
emIleTAdUcCaxitCiteTArkaBcuexayCaBneBk.41. .^

CMBUkTI.4
rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

c,abedImnGtSbTen. sresrCaasaGgeKs eRamcMNgeCIgfa.How the Vietnamese See the World


GtSbTendkRsgecjBIesoveA.. eQVgylBIevotNam
rkasiTi Ks. 1993 eday DI rIhint_ GhV DI yUnIvWursIuFI GhV xalIhVreno
CHAPTER4
How the Vietnamese See the World
( Understanding Vietnam)
Copyright 1993 by The Regents of The University California.

bkERbeday.

mYg.Naert

CMBUkTI.4
rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak
.BuMEmnCaGMeBIeT buEnKWCaeyablGMBIGMeBI EdlrMxandlcitmnus...>. (amRbsasn_
rbselak eGBicEtt CaTsnviTU 1 rUbkgcRkPBrUm ekItRbmaN Ks 50 Gnickm
RbmaN Ks 130).

kgGMLgstvtr_TI 20 RbeTsevotNamsSitkgsaBERbRblyagxaMg ehIyTTYlrgarEbkk


edaysarpkKMnit EdlmansaBpyakgGtItal bcb,nal nigGnaKtal.. > GsryeBl
CagRMmYyTsvtr_mkTleBlenkI eKeRcInemIlEtsaBpasbr nigbdivtn._ .> kg Tsvtr_aM 1930
IV f.I . .>
arCECkBiakaaCaeRcInenAkg RbeTs nCECkedjedalGMBI .GEIV dlas. nig .GEdl
rebobTakTgakg sg:m arcgnmuxmat rebobeskBak arerobaramTMenomTmab Gkrsil,_
CMenOsasna arBalCmW rhUtdlreboberobcMsk manaBEbk.@ a enACMuvijbribTen.. > Gk
vNfakkBalenAkg TIRkg EdlnTTYlarGbrMamrebobbsmi RbeTs mancMnnY ekIneLIg ehIy
nbeg;tI sahkmEpkeBumpay
< fmYI y edIm,IbeBajmtieyabl nigedIm,IeFVCaI evTiasRmabRbkYt
RbECgdeBImyk}TiBlnarRbemIlemIlGMBIGnaKtrbsBYkeK...> GkniBnv&yekgCaeRcInnG
Gagfa menaseBatnaparabyagRCaleRCAeTAnwgvb,FmburaN KWCamUlehtudcm,g
raMgsdldMeNIr
arvivD.. >
kg Tsvtr_aM 1930 BYkkumy
nIsE dlmancMnnY tictYcena manEpnarmYyEdlBYkenanG
Gagfa vaneFV[I eKemIleXIjyagc,asBIGnaKt.. > Etmunsg:amelakelIkTI 2 bBavnevotNam
v&yekgaKeRcIn mineBjcitn vU GVEdl
I manBImunmkenaeT ehIyBYkeKylfa RbeTsevotNamRtv
EtEsVgrk beg;tI nUvGtsBaaNTMenIbmYyEdlmannirnraB.. > dUcEdl elak jtw lij (Nht Linh)
niBnnayknaEstasaevotNam dmanRbCaRbiyaBmYyrUb nbBaakenAaM 1932 fa..
enAeBlEdleyIgykGarFmburaNmkbgHaj ehIyGnuvtenAcMeBamuxeyIg eyIgmineBjcitnwg
lTplTaMgenaeLIy.> eyIgnRtwmEtsgwmteTAeTotelIGarFmbsimRbeTsbueNa.> BYkeyIg
mindwgfa etIGarFmbsimRbeTsenanwgnaMBYkeyIgeTAkEngNaeT kbuEnvasnaBYkeyIgnwgeFVIdMeNIr
eTAanBiPBEdlannrNamYydwg edIm,Ibnarpasbr nigvDnaB.> (Phong Ha pghVa [Tmab]
20 tula Ks 1932).>

buEn fa etIarpasbreneTACaGVI. ? pasbreTACamnusRbePTNa..? sg:mEbbNa..? sMNYr


TaMgGsenehIy EdlCaedImehtubg;[manarRbTUsrayaGsryeBlCaeRcInTsvtr_...>

84

CMBUkTI.4

menaKmviCa epg.@ a EdlnRbkYtRbECga manarBakB&neTA


nwgbBaHaTMenIbnIykm. .> mnusma
manarEbgEckCaBYk edaysarmanKMnitepga sUm,IEtenAkgRKsar...> GVIEdlsKsajCagen
eTotena KWeyIgeXIjmanaBxusaamtMbnenAkgRbeTsevotNamaMgBIeBlmunmkem. .>
ameyablxJM TaMgaBxusaamtMbnnigarCECkedjedala rvagGktsUmtinarRbkYt
RbECgmenaKmviCa suTEtCalTplEdlnmkBIvb,FmburaN EdlCaareqIytbeTAnwgvb,Fm
buraNdman}TBi lena.. > ralarpasbr nigaBxusasMxan.@ KWCaareqy
I tbeTAnwgaleTsmYy
(EdlGacCabBaHabrisSan neyay sg:m) eBalKW edaysarEtvb,FmburaNanlkNRKbRan
edIm,ITbTlnwgbBaHaTaMgenan.. > eTaCamanaBxusa nigmanarERbRblyagNakeday kvb,Fm
evotNamenA sv TI 19 CaEpkdsMxankgKMnitcRbDitf.I@ na sv TI 20.. > arcgaMBIGtItal
enAEtCaEpksMxannRbB&nsg:
mvb,FmevotNamTaMgLaynasm&ybcb ,n eBalKWabBIKNkmaFiar
RbtibtibkkumynIskgRkghaNUydlsh;ntUc (Little Saigon) enATIRkgLsEGnCIEls (Los Angeles) nigrhUtdlsh;nesorEsn (Saigon-sur-Seine) enATIRkgarIs. .>
GVEI dlnwgerobrabkg TMBr& Cabnbnaben KWsMedAeTAelITid aBrYmmYyrbs .evotNamburaN.
EdlmanenAkgptKMnitmnusCMnanfI. .> ..evotNamburaN. en CarUbaBTUeTAmYyEdlnRbmUl
BIRbPBGkrsil,_l,I.@ EdlmanbeRgnkg esoveAsikaTUeTA sMeNrCIvRbvti nigsMeNrRbvtsas
i
l,Il,aj arsnnaCamYynwgCnCatievotNamRKbRsTabvN arsMeNsMNalrM\kBIGtItalkg
eBlTTYlTanTwkEtRsaenAkg pGkPUmi enAkg rfynhbI enAkg vtGaram RBvihar kbw kman
eBlraRtIenARkgRBnKr enAkgkEngeFVIar fakeron nigenAkgCMrMCnePosxn. .>
eyIgRtveronsURtBIGVIEdlmnusndkCabkgcit enAeBlBYkeKniyayGMBIGVIEdl .as.
munnwgeKGacylnnUvarCECkedjedalrbsBYkeK BakB&neTA
nwgGVEI dl .f.I EdlGacnwgCMns
Y
rbsasena.. > RbCaCnevotNambcb,n minxusaBIRbCaCnevotNamalBI 50 aMmuneT eBal
KWBYkeKkMBugparabxneTAnwgGtItal edIm,IerobcMxnsRmabGnaKtal.. >
bTBiesaFn_rbsmnusmaEdls:alRbeTsevotNam abnrsenAkg RbeTsen }Lven
ayCacMENkmYynxnBYkeK ehIyBYkeKvij kCacMENkmYyrbsRbeTsevotNampgEdr...> eK
minGacbMePcRbeTsevotNamneT ehIyBYkeKkminGacdakGVI.@ EdlBYkeKdwgGMBIRbeTsmYyen
[smRsbeTAnwgGtSny
& rbsRbeTsenGsnEdr.. > aBantwgenAEtbnekItman eBalKWvaekIt
eLIgBIaBminRsbarvagarcgaM nigTsnrbseKfa etIeKCanrNa nigetIeKenAkEngNamYy[
BitRkdenAkgBiPBelak...> eKnxitxMrkviFIedaRsayaBantwgen edayBiniteLIgvijnUv
TsncMeBaxn g cMeBasg:m nigcMeBaBiPBelakdFMTUlay amviFn
I arbMePcealnUvarcgaM
TaMgGsen eFVImindwgmin|GMBIsarsMxanrbsarcgaMTaMgGsen...> buEn armincusRmgenAEt
man ehIytYnaTICabuKl
: rbseyIg kdcU CatYnaTIrbsmnusmak enAEtminTanlRKbRanenAeLIy. .>

rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

85

ebIdaknUvKMnitas nigminTaneBjeljena eTAkgbribTfInigTUlMTUlay CnCatiGaemriaMg


GacnwgeFVIarEkERbTsnenan...> BYkeKGacsika[yldwgGMBIEbbbTnarRbkYtRbECgrbs
CnCatievotNamena.. > BYkeKeKGacnwgQaneTArkarCRmmnilnarcgeccgdwgrbsBYkeK BI
erOgravkgRbeTsevotNamenn ehIyRbEhlCaamrydMeNIrEkERben vaeFVI[BYkeKyldwg
nUvcMNcu viCm an bEnSmelIbBaHanigcmlEdl
manyUrmkehIyen.. > kg arRbwgERbgeQVgyl GMBRbI
CaCnevotNamena BYkGaemriaMgRbEhlCaGaceronsURtGMBIerOgravsMxanrbsxneKnEdr.. >
TwkdIRbeTsevotNam. brisSanFmCatiCaRbvtisas

saarNrdsg:mniymevotNam KWCaRbeTsmYyEdlenAkg cMeNamRbeTsmancMnnY RbCaBlrdeRcIn


CageK sSitenAlMdabTI 12 enAkgBiPBelak.1. .> eTabIRbeTsevotNamCaRbeTsEdlmankmaMg
eyaadrwgmaMeRcInCageKmYykg BiPBelak keday kenA EtCaRbeTsRkIRkbMptu mYyelIBiPBelakpg
Edr.. > TwkdIRbeTsevotNam manTMhMtUcCagrdxalIhVrenobnic buEnmanRbCaCn 70 lannak.2
eRcInCagmYyaKbYnncMnnY RbCaBlrdenA shrdGaemrikTaMgmUl. .> RbeTsevotNamlatsngw am
beBayG&kEvgscmYyBIeCIgeTAt,g EdlGUsatecjBIRbeTscineTAdlQUgsmuRTesom...>
evotNamCaRbeTstUccegtmYy EdlmanRbCaCneRcIn rsenArayayampdIdtU cen.. > brisaS n
PUmisasnbgMRbCaCn[RbmUlpMayagENnNananab...> RbCaCnaKeRcInrsenAelIpdId
tUccegt.. >
manEtmYyaKbYnnTwkdIevotNambeu Na EdlCadIlsRmabeFVERs
I cm;arn (edaysardIena
manGMeNayplldldMNaMRsvrdUvvsa) ehIyenaKWCapdEI dlmanCnCatiGm,ryYn cMnnY 85.% n
cMnnY RbCaCnsrub prs
M enA.. > valERslicTwk RbCaCn nigGMNacneyay.. bBaHaTaMgbIenmanar
paraba ehIymanarRbmUlpMxaMgkgtMbntUc.@...> sUm,IEteBlbcb,nen valERsmYyaKFM
RbCaCnaKeRcIn eaKRTBsahkmaKeRcIn skmaBesdkci neyay nigvb,FmaKeRcIn
eXIjmanEtenAkg tMbnealsMxanmYykg cMeNamtMbnsMxan.@ cMnnY BIr. .> tMbnsMxanTI 1 KWtMbndIsB
TenRkhmnigTIRkghaNUyenAaKxageCIg. .> tMbnmYyeTot KWtMbndIsBTenemKg: nigTIRkghUCmI ji
(GtItTIRkgsh;n RBnKr) enAaKxagt,g. .> RbCaCnEdlRbmUlpMenAkgtMbnsMxan.@ TaMgBIr
en nparabaedaysarCYrvalTMnabmatsmuRT ambeBayeqrsmuRTcinxagt,g. .> pdIkBal
aKeRcInrbsRbeTsevotNam KWCatMbnPMEdlmanCnCatiaKticrsenA aMgBIyUrlgmkehIy...>
RbCaCnevotNamTUeTAnaMaatTukfa BYkkulsm<&nTaMgenCa .RkmmnusminTansm&y.. .>
kabrisaS nFmCatinigRbvtsas
i nRtvpMbBal a beg;tI nCatMbnsMxannigmanlkNeday
ELkBIa enArvagtMbnsl TaMgBIr EdlRKbdBbelIRbeTsTaMgmUl.3. .> TenRkhmRbQmnwgar
eLIgcuyagrh&snkRmitTwk ehIyTwkCMnn rYmTaMgaBraMgst nplar
KMramkMEhgCaRbaM. .> eraK

86

CMBUkTI.4

ratt,at nigarbIDayayIBIsMNakstVlti cRg ekItmaneLIgCaeTogTatpgEdr.. > dIsBTenRkhm


KWCakEngEdlmanRbCaCnrsenAeRcInkukr EtdIsBenkCatMbnEdlenAkgcMeNamtMbnEdlman
suvtSi aBticCagbMptu enAkg BiPBelakeyIgen.. > enAkg brisaS nminnwgn nigRbkbedayeRafak aB
GtXannigealahlsg:m KWCaeRaKMramkMEhg}tQbQr...> enCalTplEdleFVI[vb,Fmkg
RskepatCasMxaneTAelIealarN_smUhaBRKsar nigsmUhaBPUm-Rs
i k CagepateTAelIbuKl
:
mak.@. .> TaMgkg RKsarnigkg PUm-i Rsk mansaBsTi s
alnwga manshkrN_ manarBwgBakelI
xng nigmanarTTYlxusRtvcMeBaGMeBIrbssmaCikmak.@. .>
enAaKxagt,g TwkTenemKg:nhUrakcUleTAbwgTensab EdlCabwgmYyenAayBImatsmuRT
enAkg RbeTskm<C a ehIyGacRsbykTwkEdlhUrCn edIm,IeTAbMeBjbg:bp
bwgTaMgmUl. .> brisaS n
TenemKg: GacsanTukCamunn ehIymaneRafakticCagbrisaS nTenRkhm.. > aBxusaxagFmCatirvagTenRkhmnigdIsBemKg: KWCakasMxanxagM mYykg arbeg;tI [manaBxusaenAkg vb,Fm
nigarerobcMsg:m rvagtMbnsMxan.@ TaMgBIrnRbeTsevotNamen.. > dIsBTenemKg:nayCa
tMbnCYrmuxnaeBlbcb,nen.. > rhUtdl sv TI 17 eTIbRbCaCnevotNam abepImmkrsenAtMbn
dIsBxagt,g ehIytMbndIsBTenemKg:xageRam minTanmanmnusrsenA[neRcInkukr
enAeLIyeTrhUtdl sv TI 19.. >
CIvaBrsenA manaBgayRslnigmansuvtSi aBenAkg tMbnaKxagt,gevotNam EdlesnwI g
mYyaKbInpRbeTs...> rIsSanaBrsenAkgtMbnaKxageCIg manvin&ytwgruwgCagaKxagt,g...>
PUmzi anenAaKxagt,g EtgEtmanlkNebIkTUlaynigminsUvshara ehIyGnuBaat[buKl
: man
KMnti pc epmI palxn nigarminsUvearBRbtibtielI
vb,FmburaN.. > eRaymk enAeRamarRKbRKg
rbsraMgEss EdlabepmI daknwmGaNaniKmenARbeTsevotNamkg aM 1859 tMbnxagt,gEdl
ehAfa kUsaMgsunI KWCaEpkdMbgU EdlRtvsSti enAeRamGaNaniKm ehIytMbnensSti enAeRamarRtt
RarbsGaCJaFrraMgedaypal. .> dUecehIy nCatMbnaKxagt,grgnUv}TBi lbsmi RbeTs nig
manesrIaBneyay eRcInCagtMbnepg.@ eTotenAkg RbeTs EdlRtveKdakGaNaBalenAelI
EpkenaenAeBleRayeTot (GNamenAaKkBalnRbeTsevotNam nigtugkwgenAaKxageCIg).. >
raMgndakcUlCaFrmankgc,abrbsxnenAeBleRaymk ehIynRttRaedayRbeyal am
ryakgarrdarevotNamkgRsk. .>
dUec eyIgmanrebobsamBaBIrkg arCECkBIPUmsas
i RbeTsevotNam.. > eyIgKitdlaKxageCIg
nigaKxagt,gfa nEckdacBIaedayExRsbTI 17.. > RbarensmRsbenAkg l&kx N
& neyayna
eBlf.I @ en.. > RbarensmehtupleTAamRbvtsas
i pgEdr eRBaRbeTsevotNam EckdacBIaCa
BIraKenAkg sv TI 17 nigTI 18 pgEdr.. > bEu n RbCaCnevotNamniyayyagsamBaGMBar
I EbgEck
RbeTsenCabIEpk KW aKxageCIg aKkBal nigaKxagt,g. .> ehIyRbarensmehtuplpgEdr

rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

87

xagEpkvb,Fm nigasaviTa eTabICaRbCaCnyYnmanvb,FmrYmmYy manebtikPNRbvts


i asrYm nig
niyayRamasaecjBIasarYmEdlGacsaban.. >
cMNcu sMxanenATIen KWfa evotNam .bru aN. sMedAmundMbgU eTAelIds
I BTenRkhmnigtMbn
valTMnabmatsmuRTEpkkBal ehIysMedAeTAelITMenomTmab EdlabmanenAkgaKTaMg 2 en
enAkg stvtr_TI 19 ena.. > arBiakaenminsMedAedaypaleTAnwgPUmzan
i dIsBTenemKg:eLIy. .>
amarBit eBlEdlraMgEsscUlmkdMbUg tMbndIsBemKg:manRbCaCnyYnmYyaKtUcbueNa
EdlnaMglMenAenATIena...> raMgnebIk[manaraMglMenAenAdIsBemKg:yageRcIn eday
sarmanKeRmagvisVkmFM.@ EdlbUmdIPkl,ab edIm,IeFVIardaMdu. .>
RbCaCnenARbeTsevotNam

erOgsIBIbBaCnCatiTaMgLayenAkgRbeTsevotNambcb,n abepImeLIgenAkgtMbnaKxag
eCIg.4. .> rabBanakn
M geTA Gm,rGUse NsIu EdlCajatisnanaynRbCaCnEdneaGasuGaeK
I y_
nigasuhI kiV KWCaEpkmYydsxM anncMnnY RbCaCnEdlrsenAkg tMbnen.. > eRaymk RbEhlCa 4
eTA 5 BanaMkngeTA RbCaCn asa nigvb,FmmYycMnYn nhUrecjeTAeRABItMbnEdl}Lven
CaRbeTscinaKxagt,g mkaMglMenAenAtMbnGasuIGaeKy_ ehIynlayLMnwgGkRskedIm nig
asarbsBYkeK.. > RbCaCn asa nigvb,FmTaMgLayenARbeTsevotNamxageCIgnigxagt,gen
nmkBIRbPBcRmdsm,rEbb rYmTaMg}TiBlepg.@ bEnSmeTot.. > asaevotNamCaasasSitenA
kgGm,rasamn-Exr EdlmanarCabTakTganwgasaExr...> buEn }TiBlGm,rasat (Edl
beg;tI asafnigasalav naeBlsBVfen) eFV[I manesg (semgeLIgcu) ehIyBaksmmYI ycMnnY
FMmkBIbBaasatTaMgen.5. .> RbCaCnevotNamsm&yedIm manlkNRsedogaeRcInCamYynwg
RbCaCnGasIGaeK
u yEdl
_ enACitxagxn . .> }TBi lBIcinmansarsMxanyagxagM bEu neTIbEtmannaeBl
eRaymk.. > enAeBlEdlBn (Ehn) asa nigvb,Fm abepmI manTMnakTMnganigRcbllayLMa
eTAvijeTAmk nigvivDeTAyagxagM enAkg tMbnEdl}Lven CaTwkdI}QcinaKxageCIgena RbmaNCa
RMBanaMkngeTA TwkdImYyEpkFMntMbnen Edl}LvCadIsBTenRkhm KWsSitenAeRamTwk
enAeLIy edaysarEtkRmitkMBsTwksmuRTRKbdBbtMbnen GsryalCaeRcInshsvtr_mk
ena enAminTanRskcuGsTaMgRsgenAeLIyeT.6. .> cMeBatMbnEdlTwksmuRTnRskeTAGsena
knayCaTMnabl,ab...> RbEhl 3 4 BanaMmunen enAtMbnaKkBal ameCIgPMnigCuMvij
RClgTenRkhm manRbCaCnrsenAEdlmanvb,Fmc,aslasmYy EdlCabuBVbursrbsCaCnCati
evotNambcb ,n. .> buraNviTevot
U NamnamdanrkemIlsaksamedImkMeNItRbCaCnTaMgen rhUt
dltMbnTMnabEdlelcrUbeLIgnigenAkgsm&yalRbvtisaspgEdr.. >
maneBlmYyena enAkgGMLg sv TI 7 munRKisskraC enAkgnigenAmMtMbnEdlTenRkhm

88

CMBUkTI.4

hUrcumkBItMbnPM atamvalTMnab manarkekItnCanKrmYyeQa vanLag (V@n Lang) Edl


RttRaedayraCvg hug (Hng).7. .> raCaNacRktUcmYyEdlmanvtmanRbEhlCag 2500 aMmk
ehIyen KWCaEpkmYyyagsMxannGtItaldrsrevIkmYyrbsRbeTsevotNambcb ,n. .> buraNviTUevotNameTIbEtRbTeXIjnUvburaNdan EdleschugabRKbRKg (raMgEssnRaneal
raCaNacRkvanLag edayatTukfa enaKWCaerOgeRBgniTanbueNa) }Lven KWCa TanCatimYy
mansaksamEdlmanGayualeRcInCagBIrBanaM. .>
ebIamerOgeRBg CnCatievotNamCabExelahitmkBIstVnaKnigeTBFIa.. > enAeBlEdlesc
naKsmuRTLak (Lc) nbuRabuRtI 100 RBGg: CamYymaskRtIPM EdlmanQamC&rCaeTva RBnam
GUvkW (u Cj) rYcmk RBGg:nyagRtLbeTAsmuRTvij edaynaMbuRtcMnYnBakkBaleTACamYypg
cMENkmaskRtIvij naMglMenAenAkg dItMbnkBalnTenRkhmCamYybuRtcMnnY BakkBaleTot.. >
buRtmYyRBGg:nayCaescdMbgU rbsRbCaCnevotNam.. > escGg:dMbgU en kg cMeNamescraCvg
hug TaMg 18 Gg: nedIrtYCaeRcInenAkg erOgeTvkfanigerOgeRBg nigCaTIs;arearBbUCakg PUmrhU
i t
mkdlRKiss
tvtr_TI 20.8. .> manerOgtMNalfa RBraCahug cugeRay eK neFVGt
I XatenAkg aM
257 munRKiss
kraC bnabBIajsg:amCamYyemknajCitxagmYyrUbnaaKxageCIg. .> mUlehtuen
nQan[manarkekItRBraCaNacRkfI mYyeQafa GUvLak (u Lc) edayRBraCafI RBnam Gan
eyOgevOg (An D#jng V#jng) nsSabnabnaylviciRtmYyenAtMbnkULVa (C Loa) enAEk,rTIRkg
haNUyeBlbcb,nen edaymanarCYyeRCamERCgBIRBGeBIkmasmYy. .>
emdwknaMevotNamsm&yedIm BUEkTakTgCamYyBiPBGka.. > BYkelak KWCabBVCitCanx<sEdl

GGagfa xnmanTMnakTMngBiessCamYyGarkGkamYy ehIyBYkelakmanmhiTiTixaMg GacbBa


bBal
[GarkGkaenamkeFVCa
I GkCYyEfrkaarBarRBnKrn.. > escnaKsmuRTLakneFVCa
I Gk
arBar[RBnKrraCvghug ehIyRBGeBIkmasCaGkemIlarBarRBnKrGUvLak.. > bnabBIEckzan
eTA emdwknaMdmanGMNac nigvIrbursvb,FmsMxanepg.@ eTot nayeTACaGkadmanTiGMNac
EdlkUneACMnaneRayGacBwgBakn enAeBlRtvarCaaMc. .> arcgaMCaRbvtisasGMBIesc
raCvghug nig esc Gan eyOgevOg nbnBICMnanmYyeTACMnanmYyeTot ehIynniTant.@ a min
RtwmEtkgerOgeTvkfanigerOgeRBgbueNaeT buEnamryvtmanCarUbragenAkgTIs;arbUCarabry
BanrbsGkRskGkPUmi nigbUCnIydanCaeRcIn. .> enABImuxbdirbU EdltMNag[aBrugerOgbrmburaN
TaMgen BiFIbuNepg.@ nparabRbCaCnevotNameTAnwgGtItalrYmmYyrbsBYkeK nigcMeBa
xnBYkeKmak.@. .>
enAaM 208 mun Ks RBraCaNacRkfImYyeQaCaasacinkukgWfa NaneyO (Nan Yue) nig
eQaCaasaevotNamfa Namevot (Nam Vit) nelcrUbrageLIgenAeqrsmuRTcinaKxagt,g. .>
minyUrbnu a n Namevotc,aMgdeBImnGUvLak ehIydIsBTenRkhmnigvalTMnabtMbneqraKxag

rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

89

eCIgrbsRbeTsevotNamsBVf kRtvnRKbRKgedayNamevotEdr...> eRaymk raCvghan


nbRgbbRgmRbeTscin ehIyenAkgaM 111 mun Ks NamevotnsSiteRamarRKbRKgrbs
cin...> valTMnabaKxageCIgnevotNam nayCaextGaNaniKmrbscin EteBlena TRmg
vb,FmRbCaCnmasRsksSitenAdUcedIm ehIyardwknaMkgmUldanTTYlrgarrMxantictYckeday.. >
enARKisstvtr_TI 1 enAeBlEdlBYkrdlcinmkBIxageCIgmancMnYnanEteRcIn ehIyan
EtmanaBeCOCakelIxng rcnasm<&nGaCJaFrmasRsknbTg:icayagRscRsaleTAnwgarTam
Tar[manaBdUcarbsBYkcin...> mansIekgEdlmincujmmakeQa RTwg Rak (Tr#ng Tr_c) n
Bn[manartvaRbaMg rYcehIybereLIg. .> nagKWCasmaCikmaknvNvrCnmasRskBIkMeNIt
nigamryarerobGaBarh_BiBarh_rbsnagCamYyvrCn.. > ]BuknigsVamIrbsnag KW elakmasLak
sYBUCtBUC...> nag RTwg Rak nigbnRsInagmakeToteQa RTwg jI (Tr#ng Nh*) nbnRsnenATI
s;arbUCamYykEngenAPMhug CaTIEdlbuBVbursrbsnagalBImunabnRKbRKgRbeTsagnamn
escnaK.. > BYknagnGFidansuRbsi
M TB rC&ykg arberen.. > enA Ks 40 nag RTwg Rak n
eLIgzanCaRBmhakRtiyanI eRayBIT&BberrbsRBnagnedjmnIcin[ePosecjeTAan
extVagTugtGseTA.. > bEu n edaysarkmagM vaybkCabnanmYyrbscin BYkeKncUlmkdeBIm
ykdIsBTenRkhmeTAfVayraCvghannvijkg Ks 43.. > manartMNalfa bgbn RsIRTwgn
eFVGt
I Xat.. > eKenAEtcgaMCanicnU vnagTaMg 2 rUben enAkg bTceRmgnigerOgniTanCaeRcIn ehIy
sBVfen nagTaMgBIrenAEtCanimitrUbnKuNtmrbsevotNamburaN.. >
cMeNraleRcInTsvtr_nigstvtr_tmk cMnYnRbCaCnenAdIsBTenRkhmnigvalTMnabeqr
xageCIg nTTYl}TiBlcinbnicmg.@ amEbbepg.@. .> rICnCaticinEdlrsenAkgtMbnenavij
knTTYl}TBi lyagxagM aBITMenomTmabnigTsnvisy
& RbCaCnkg RskpgEdr.. > Bn (Ehn) nig
vb,FmncUllayLMa beg;ItnCavrCnevotNamatcinfI.@ mYyRkm. .> Gsal 700 aM tMbn
enayCaextyavcUv (Giao Chu) rbscin. .> GtsBaaNkg RskEdlEbkBIeKmYy enAEtGacrkaTuk
ndUcedIm . .> arberecEtekItmanCabnbnab beg;tI nCaBYkvIrbursf.I @ manbUCnIydanbEnSm
nigmanerOgeRBgerOgniTananEteRcIn. .> enAkg GMLg sv TI 9 manarberekIteLIganEtjwk
jab ehIyvb,FmnigRbBNIkgtMbn kabmanrUbrageLIgvijpgEdr.. > edayRbeTscinanEtcu
Gnfy nigekItealahleRamraCvgfaMg EdlkMBugEbkkRsab eTIbeFVI[RbCaCnevotNam
TTYlnkraCenAkg Ks 939...> enAbunanaMdMbUgnkraC minTanmanescGg:NamYyGac
bRgbbRgmTwkdInenAeLIyeT...> ardwknaMenAkgRbeTsevotNammanaBminc,aslas eday
cMNuelIarEbgEckealneyayRsbc,abBIr. RbBNIRbCaCnmasRsk nigRbB&nneyay
nigrdlEbbcin EdlabTTYlrgkgGMLgarRKbRKgrbscinGsmYyBanaMmkehIyena...> BI
munmk escaKeRcInKWCaeyaa EdlardwknaMEpkelIaBGgGacahanrbsxn . .> enAkg mCdan

90

CMBUkTI.4

Ebben RBBuTsasnamantYnaTIyagsMxankgareFVI[sg:mevotNammansiSraBn.. >


rhUtmkdlraCvglI (L) (Ks 1009-1225) eTIbmanarGPivDecjCarUbrageLIg nUvGVEdl
I
BYkeyIgsBVfenKitfa CaRbBNITMenomTmabrbsevotNammYyena.. > bnabBIneLIgesayraC
minyUrbnu a n escraCvglIGg:TImyY npasraCanIeTAantMbnEdlsBVfen CaTIRkghaNUy Edl
eBlenaRBGg:ndakeQafa .naKpus. (faMgLg Th@ng Long).. > enAaM 1048 manarbeg;tI eLIg
nUvvb,FmBgw BakelIBFi Esn
I eRBndlBBYkeTvaEdlarBarpldMNaMmYy edaymanTaMgarsSabnaTI
sRmabearBbUCadleTvaEdltMNag[dInigRabFBaCati ehIynigmanarbeg;tI tYnaTIrbsRBraCa
[eFVICabBVCitx<gx<sfakCatixagvis&yksikm...> escraCvglImansakstVnaKraCCasm:al Edl
bBaak[dwgGMBar
I tBUCBIescnaKdl,Il,ajnsmuRTLak nigescRtkUlhug . .> amarBit aBrug
erOgnraCvglI manmUldanFMzitenAelIkmagM citEdl
minabmanBImunmk Edlnbeg;tI eLIgeday
arGngRBlwgvIrbursBIGtItalEdlnayCaGkaTaMgen [ecjmk edIm,ICYyaMRT nigeFV[ar
I
RttRarbseKmanRbsiTaBnigaBRsbc,ab.9. .> ehIykmaMgEpksartIdUcaen man}TiBlxaMg
sRmabareLIganGMNacrbsemdwknaMevotNamrhUtmkdleBlbcb,nen.. >
RBBuTs asnanceRmInlUtlas. .> manesckg raCvglICaeRcInGg: ncMNayeBlmYyaKkg
akCIvti rbsRBGg: rsenAkg vtGaram ehIymanesc 1 RBGg:eTotneFVCaI GkdwknaMniaysMxanmYy
eTotpg.. > TsnmenaKmviCa rbsRBraCvaMglI dUceXIjmanenAkg kMNaBnasm&yalena KWman
GtSny& sICu eRmAxagM elIsasnaRBBuT edayktsm:alnUv}TBi lBuTsasna

Fanniay (asaevotNam
fa .efontug. Thin tng) EdlepatxagM elIarRTgjaN nigarRasdgw CaCagelIKm<rI GMeBIl. .>
GnuTan (esckmiI nRbeagcitKM nit) vieyaK (arRsRBatBIbuK:l GVEdl
I RsLajeBjcit) nig
rhslTi (lTGMi Bar
I rYbrYmaCamYyGVEdl
I CaTiB)V Ebbbrmti (Paradoxical mysticism) KWCaKuNFmEdl
nRCtRCabkgptKMnitCnCatievotNam.10. .>
buEn kmanarCYyCMruj[manarsikaxEdr TakTgnwglTixugCW bnabBInQbnwknaGs
eBlmYystvtr_mkehIyena...> enAkgaM 1070 eKnsSabnaeLIgnUvviharGkrsil,_mYy edIm,I
Ts
i dlxugCW enAnaKpus (saksamrbsviharen enAmandlsBVfenenAkg TIRkghaNUy)..> kg
aM 1075 manerobcMarRbLgfakCati CaelIkdMbgU enAeRamrdGN
M ackraCevotNam ehIyenAkg
aM 1076 manarbeg;tI [mansaklviTal&yCatimYypgEdr.. > lTxui gCWnabepmI rsraneLIgvij
enAeRamarRKgrbsescraCvglI. .>
raCvglI eRaymkRtvnsgbnedayraCvgFMmYyeTot KWraCvgRtwn (Trn) (Ks 12251400).. > bnicmg.@ RbeTsevotNammanarekIneLIgnUvcMnYnRbCaCnnignBRgIkTwkdIrbsxn. .>
kgT&B ariyalyaFibety nigRbB&narRbLg nlUtlasbEnSmeTot.. > buEn escraCvgRtwn
Gg:dbM gU .@ ncMNaykmagM rbsRTgyageRcIn enAkg kic arbreTsnigararBarCati RbyuTTl
nwg

rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

91

arKMramkMEhgBIaKxageCIg. .> enAkg aM 1284 RbeTsevotNamTMngCaabcUlkg eRakmnar


dYlrlMedaykmaMgT&Bcin buEn edaysarardwknaMdQasvnigbuinRbsbrbsemT&BeQa Rtwn hwug
dav (Trn H#ng Zo) BYkQanBanRtvnbeBjecjBITwkdIvij. .>
kg GMLg raCvgRtwn lTxi gu CWenAkg menaKmviCa rd enAEtbnvivDxNEdlRBBuTs
asnaenA
EtmansarsMxan. .> eRaymk enAcugstvtr_TI 14 enAcMeBlEdlkMBgu manvibtesd
i kicni garb
errbsGkERs GamatEdlmanGMNacrbsRBraCamak ndeBImraCblg& .; .> enAeRamardwknaMfI
EdlminmanRbCaRbiyaBen RbeTsevotNamnakcUlkg nwmRttRarbscinsaCafmI geTotenAaM
1407.. > kg ryeBlmYy manakgarrdlraCvgmig mkBIRbeTscin nerobcMyagtwgrugw nUvrdl
PUmi BiFbuI Nsasna reboberobcMsk rebobeskBak arakEtgnigarpBVpayGkrsil,_ nigGV.I @
EdlsMxanepg.@ eTot TakTgnwgvb,Fm esdkic neyay...> TaMgraCvgmig nigGkdwknaM
evotNamEdlnpasecj suTEtnelIktem;Ig[manarpBVpaylTixugCWEbbfI. 11. .>
enAeRamarRKbRKgrbsRBeA eL LWy (L Li) BYkQanBancinRtvnbeBjecj ehIy
raCvgeL (L) nekIteLIgkg aM 1428.. > lTxi gu CWEbbfI (EdlmanmUldanelIarbkRsayrbs
GkRCJcinmakeQa QUsIu (Chu Hsi) nUvGkrsil,_l,Irbscinkg sv TI 11) man}TBi lyagsMxan
elIKMnti rbsCnCatievotNam.. > enAkg GMLg 37 aM (Ks 1460-1497) narRKgraCrbsesc
eL fajtug (L Thnh Tng) dmhima lTixugCWEbbfInRKbdBbmenaKmviCadTeTotrbsevotNam.. > bEu n raCvgeLnakcumkvijyagabrh&s. .> GsryeBlCit 3 stvtr_ Cemapkg
nbMpa jRTBsm,tnii gkmagM rbsRbCaCnevotNam.. > manvIrburscMnnY tictYc Gkrsil,_l. @ sc
esgI nigarbeg;tI f.I @ Epkvb,FmEtbnci bnc beu Na EdlelcrUbrageLIgkg eBlena.. > ehtuarN_
enekIteLIgrhUtmkdlBakkBalTI 2 n sv TI 18 eTIbmanarERbRblxeLIgvij. .> enAeBl
ena vb,FmburaNRtveKelIkykmkbBaakyagrsrevIkkgGkrsil,_asaevotNam...> mUlehtu
sMxanmYykg arrseLIgvijen KWCaarBRgIk nigareFV[I manlkNbTdannRbB&nsresr

(ehAfa
.CWNUm. ch Nm KW .Gkrxagt,g.) EdleKneRbIRssRmabcmgasaevotNam.12. .>
enATsvtr_cugeRayn sv TI 18 RbvtisasevotNameBareBjeTAedayarberrbs
BYktsWn ( tIsWn) (Ty Sjn) EdlnabepmI dMbgU CaarerIbRmrbsksikr RbaMgeTAnwgsSanaB
EdleKmineBjcitCaeRcIn...> enAaM 1786 emdwknaMarber nRKbRKgRbeTsevotNamTaMg
mUl. .> yuKsm&yrbstsWn manarCECkEvkEjkeRcInnigBikylnNas. .> clnabdivten
bBaaknUveTamnsyagxagM EdlkbeRCAkg RsTabsg:mCnbTevotNam bEu nkmanarBakB&n anwg
plRbeyaCn_f.I @ xagBaNiCkm EpnarsmatrbsGaNikCncin CMenORbaMgaxagsasna nigar
rsraneLIgvijnRbBNIRbCaCnmasRsk EdlnaM[xUcRbeyaCn_dlatupMbreTs CaBiess KW
lTixugCWEbbfI. .> .CWNUm. EdlCaRbB&nGkrrbsGkRsk nCMnYsGkrcin CaRbB&nsresrpv

92

CMBUkTI.4

ar.. > eKnrMlwkeLIgvijnUvbgbnRsIRtkUlRTwgfa CavIrnarInvb,FmlMdabTImYy. .>


buEn enAaM 1802 raCvgegVn (Nguyn) nRKbRKgGMNac edayRbasTukCaGsarbg
emaX nUvralarEkTRmgrbsBYktsWn...> edayyleXIjfa RbvtisasevotNamnaeBlfI.@
ena manaBakcunigxVsBabab escraCvgegVnnxitxMyagxaMga edIm,IeFVI[lTixugCWEbb
fI nakRKwenAkgvb,FmCati. .> enAeRamarRKbRKgrbsraCvgegVn vb,FmRbBNIevotNam
nzitenAkg TRmgcugeRay EdlCavb,FmmYyGacsSti enAbndl sv TI 20 n edIm,IeFVGn
I rkm
CamYy}TiBlbsimRbeTs.13. .>
TsnCaRbBNIrbsCnCatievotNamcMeBaBiPBelak

CaeRcInstvtr_kngeTA lTav
i BuTs
asna niglTxi gu CW nparaba EksRml[RsbeTAam
rebobrbbevotNam edIm,IedIr[nRsbaCamYysamasnCMenOGrUbI EdlCasasnaCaRbBNI
mYyyagrbsCnCatievotNam.14...> enAcug sv TI 15 lTixugCWEbbfIayCasasna Edlman
}TiBlRKbdBb ehIyanEtmansnxaMgenA sv TI 19.15. .> lTixugCWEbbfIen epatelITMnak
TMngsmRsbenAkg sg:m bEu nebIeyagelIFmCatintfaB KMnti GMBTRmg
I RtwmRtvnTMnakTMngsg:m
manmUldanelIealKMnitTUlMTUlay.. >
TsnCaTUeTArbsevotNamburaN epatCarYmeTAelIealarN_elakatuEdlEpkelIatu
.yni . (asaevotNamfa m .Gmw .) nigatu .yau gM . (asaevotNamfa d#jng .eyOg.).. > atu
TaMgBIren RtveKylfa CakmagM dMbgU BIrEdlbeg;tI [manGV.I @ TaMgGsenAelIsaklelakeyIgen.. >
sKlnTsnEdlCa}TiBldcMNas nigcm,grbscin manmkelIevotNam nayCarebob
EdlCnCatievotNamsmwgemIlBiPBelak ehIynRCabcUleRCAeTARKbRbB&nTaMgGs eBalKWBI
RKsarrhUtdlsSab&nrd. .> bBati .yni yuagM . ennbkRsayBiPBelakTaMgmUlamRbB&nm yY Edl
mann&ysmehtupl.. > GVmYI ykeday kCaKMrU CarUbag[GVmYI yepgeTotEdr.16. .> edayEpkelIar
sntGMBIEbbbTnigTRmgrYmmYyrbselakatu KMrUmYyenneFVI[CnCatievotNamylanEtsuI
CeRmA nigdwgGMBIviFITbTlCamYynwgrcnasm<&nFmCatinelakatu. .>
enAkg RKbvisy
& TaMgGs enAeBlNaeKGacrka[mantulaBsmrmmYyrvagatuyinnigatu
yuaMg eBlena aBsuxdumnwgekIteLIg ehIylTplRbkbedayKuNsm,timYy knwgekItmanpg
Edr...> RbarenvaBitdUcaenAkgragayrbsmnusmak.@ kgRKsarnImYy.@ kgPUmiRsk nigenA
kg RbeTsCatiTaMgmUl. .> TahrN_ arBalCmW sMxanKWRtveFVyI agNa[mantulaBarvagatu
yinnigatuyuagM TaMgkg xn mnus nigrvagmnusmakeTAmnusmakeTot nigCamYyBiPBelakxageRA.. >
ebIamCMenOrbsGkRsk ralcMNIGaharTaMgGs eKeCOfa man .FmCatisMxan. mYy EdleAxaMg
eAlm RtCaklm RtCakxagM . .> GaharEdl .eAxagM . nig .eAlm. KWatuyuagM cMENkGahar

rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

93

Edl .RtCakxaMg. nig .RtCaklm. KWCaatuyin...> dUec rbbmHbGaharGaceFVI[mantulaB


GtulaBrvagatuyinnigatuyuMagenAkgxnmnusn.17. .>
ebIeKKitfa xnmnuseyIgKWCaGtisuxumelaknBiPBFmCatiena eKGacKitnfa RKsarkCa
Gtisuxumelaknsg:mBiPBelakpgEdr...> tulaBsmrmmYyrvagatuyinnigatuyuaMgenAkgxn
mnus nigtulaBdsmrmmYyrvagxn mnusnigbrisaS n Gacbeg;tI [mansuxaBlenAkg xn mnus
n dUec TMnakTMnglrvagRkmmnusxus.@ a kngw Gacbeg;tI nCaaBcusRmgkg sg:mmYy ehIy
GaceFI[V RKsar PUmRi sk nigRbeTsCati mansuPmg:lnigmanaBrugerOgn.. > TaMgRbB&nGb
rMCapv
ar nigarRRs&yTakTgkg RKsar suTEt
nepateTAelIarbeRgnekg.@ [yldwgGMBar
I RbRBwt
RtvenAkgRkbx&Nen.. > ehIyRkbx&Nen Gacbeg;ItCamUldannRbB&nsg:mmYyEdlbeRmIsg:m
evotNamnyaglrabryaMkngmk.. >
EbbbTburaNnatuyinyuaMg eKGacbkRsayfa Can&yeFobeTAnwgRTwsIniynsas (RbB&n
RKbRKgedaysV&yRbvti RTwsIsuIEbreNTik).18. .> RTwsIRbB&nTMenIbmYyen npl[ylanEt
c,asGMBIRbB&nlMnwgfamBlRtvEtdMeNIraryagdUcemc.19. .> sg:mminEmnCasBag:ay ehIyk
minEmnCaeRKgmasIunEdr...> sg:mRanEtCaRbB&nmYy dUcsBag:aynigeRKgmasuInCaRbB&npg
Edr.. > sg:mmnuspMeLIgedayatuTaMgLay Edlkgena atupMbBalasrub vaFMCag vasMxan
Cag nigvaxusaBIatunImYy.@ EdlenAdacBIa. .> enKWedaysarEtTMnakTMngrvagatunImYy.@ Gac
rkaTuknedayynarTMnakTMng nigarRKbRKg EdlBwgEpkelIlMhUrnB&tmansIGMBI .Rbtikm
tb. edIm,I[dMeNIrarmanRbsiTaBeTAn.. >
RTwsniI ynsas (suEI breNTik) Rb[eyIgdwgGMBar
I viaKsg:mamviFeRcI
I nyag.. amryar
epatelIlkNnRbB&n dUcCaarvassgBI dMeNIrminRbRktI nigcMnnY elIsesckRt
I var nigelIKuN
tmEdlbMeBjmuxgarCaealarN_Rbtibti edayepatelIGtSn&ynigmuxgarnRbB&nEdlkMNt[
edaybribTmYy >l> elIsBIeneTAeTot RTwsen
I rMlwkeyIg[dwgfa manEtbribT eBalKWTMnak
TMngTaMgmUl minEmnatuEtgNamYyeT EdleFIVarvivD.20...> arabGarmN_rbsCMBUken KW
epatelIbribTvivDn_nKMnitenAkgptKMnitCnCatievotNamna sv TI 20.. >
sg:mevotNamCaRbB&nmYYynatuyinyuaMg

kg vb,FmevotNamburaN eyIgGacrkeXIjealarN_ KuNtmRbtibtcMi nnY 2 kg RKbvisy


& n
sg:m. .> cMnnY TaMgBIren eKGaceRbIeFVCa
I mUldansRmabCaKMrrbs
U sg:mnigvb,Fm. .> mYykg cMeNam
BIrena KWatuyuaMg cMENkmYyeTot KWatuyin...> eKbgHajlkNrbsatuyuaMg edaysMedAeTA
elIaBRKbdBbrbsburs EdlmantRmvarx<s mandMeNIrsUvxusRbRktI manzananuRkmsaMja niM g
twgrwug manarRbkYtRbECgnigmanarRbanamvin&yxabxn EdlepatelIealarN_sRmabar

94

CMBUkTI.4

RbRBwtEpkelItYnaTIsg:mmYy. .> eKsm:allkNrbsatuyin edayvamanninaareTArkaBesIa


aBecbtEbn arcUlrYmBIsI aBminsUvmanarRbkYtRbECg aBminsUvmanCema epataKeRcIn
eTAelIarylcitnigsymaB (aBEdlekIteLIgedayg.@ edayanarRBagTukCamun).. >
vb,FmevotNamburaNaKeRcIn Gg:arsg:m nig}riyabfrbsCnCatievotNam nbgHajfa
tulaBrvagatuyinnigatuyuaMg KWCaKMnitakeRs (rYmman KuNtm KMnitGrUbiyRbePTepg.@ a
nigvianarRbtibti >l>).. > ebIamGrUbkI mlMdabx<sen
eKseg;teXIjmanartsmYU yenAkg RbB&n
ena bnabBIeBlecEtrMkli eTAmux. .> enARtgkRmitnbribTvb,FmCaklakmYy manarpasbr eRcIn
nekIteLIg...> amryTahrN_nerOgniTanxI.@ Gkrsil,_nigarRsavRCavGMBIarrsenArbs
mnus nCYyeFV[I lkNGrUbkm
I en mann&yRKbRan. .> rYmesckeTA
I atuyinnigatuyuagM ekItman
CamYya EdlCaFma atuyuaMgRKbdBbelIatuyin...> buEn enAeBlEdlatuyuaMganEtRKb
dBbxa gM elIslbeBkena vanwgmanRbtikmtbtBIatuyinenAkg RbB&nsg:
m ehIyarpasbr sg:mk
ekItmaneLIg. .>
TMnakTMngarvagRbB&nsg:
mBitRkd nigRbB&nK nM ti KWmanaBBitRkdehIymansarsMxan. .>
buEn TMnakTMngen kmann&ysMxanCagenpgEdr.. > BiPBn}riyabfEdlGacseg;tn htSkm
nigBiPBnTsnyleXIj Edlbeg;tI edayvb,FmedayarRsemIRsm bnbeg;tI nigEkTRmga
eTAvijeTAmk buEnenArkabUraNaBsMxannTMnakTMngrbsva l}texakI minRKblkN_kI kg
GMLgeBlndMeNIrarpasbr...> enARsbeBlEdlBiPBTaMgBIr eFVIclnaCamYyaGsalyUreTA
BiPBnImy
Y .@ RtvnsSabnabBal
aeTAvijeTAmk.. > dUec TRmgCaklakNamYynigatusMxan.@ n
RbePTBiPBNamYy rbsBiPBTaMgBIr GacERbRblKYr[ktsm:aleTAameBlevla bEu n RsbeBl
aenEdr TMnakTMngCanimitrUbenAEtzitenAteTAeTotedIm,ICaatubg:bamryaBpyasmehtu
smpl.. >
xJeM COfa vaBitCamantmFMeFgNaskg arsmgw emIlRbvts
i asrbsevotNamcUleTAkg sv
TI 20 dUcCakrNImYynTRmgarERbRblenACuvM ji tulaBrvagatuyinnigatuyuagM . .> GkRCJsm&y
brmburaNnGGagerOgenfa CaFmCatintfaB CadMeNIrsaklmYyehAfa .av.. .> yinyuaMg
nsg:mevotNamburaN Edlmankg RKsar kg Gkrsil,_ kg sasna kg rcnasm<n& esd
kci rhUt
dlRbB&nneyay

KWmanenAkg tYyinnigtYyuagM pal nUvatupM Edlpy


ayagsmehtusmpl Et
RsbeBlCamYyaena kmanmuxgarCaatubMeBjbg:ba Edlmanrcnasm<&nedayELkrbsxn. .>
TaMgenGacKitnfa CaarEjkGnuRbB&nBIrEdlkMBugdMeNIrar enAkgEpkNamYynRbB&nsg:m
TaMgmUl. .> enAeBlNaEdlmanGnuRbB&nNamYyrwgmaMdacBIeK enanwgbeg;It[manaBantwg Tuk
RByenAkg sg:m ehIyeBlena nwgmanRbtikmBIbuKl
: nigsSab&n edIm,IEsVgrkbriyaassg:mEdl
suxRslCagen...> elak eh:h:rI bItn (Gregory Bateson) neRbbeFobdMeNIrareneTAnwg

rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

95

bkrN_vassgkem
A.21. .> atnelIkeLIgfa cMNcu sMxanbpM tu enAkg Rbvtsas
i KW .eBlEdl
}riyabfmanarpasbr. .> enKWCaeBlEdlmnusTTYlarQWabedaysarEttmEdlBYkeKman
BImun.. .> atnbEnSmeTotfa GVEdl
I BitCasMxanenasRmabbuKl: nigsg:mmnusTaMgmUl KWarERb
RblenAkgaBlMeGog ardaknUvbkrN_vassgsRmabkRmit}riyabfsg:m.22. .>
edaysarEtmnusbnu bgbeg;tI KuNtm EdlaMcRtvrgnUvCeRmIskg l&kx& Nminc,aslas
nigl&kx&NRbkYtRbECgpgena arbunbgTaMgeneFVI[manarekIneLIgnUvCemanigaBantwg min
EmnEtenAkg RkmeT bEu nCYnalmanenAkg buKl: xn gpgEdr.. > enAkg xn burs sI nigsg:m man
cMNcu ElgGtFtcM eBaaBantwg ehIyeBlEdleLIgdlcMNcu en GacnaM[manskmaBmYycMnnY
sRmabbg;ar...> lTplGacCaarERbRblxagvb,Fm sg:m rYmTaMgbdivtn_pgEdr...> RbeTs
evotNamna sv TI 20 nbgHaj[eXIjnUvkrNIcRmgcRmasdRscRsalmYykg sg:m sGI BM ar
I
dakkRmitelIsg:m. .> enAsm&yena manRbCaCnCaeRcInlannakTTYlrgarbTg:ci yagxagM a eday
sarEtKuNtmasrbseK enAeBlEdlmanarkekItenA}riyabffIen.. >
arRbdUcsg:mBitRkdeTAnwgGtSn&ysMxanrbselak bItn sIGMBIardakkRmitelIsg:men
KWCabUMnKuNtmEdlbuKl
: nwgRbRBwtam.
. > buKl
: TaMgenaeFVGn
I rkmngi TMnakTnM gCamYya Rsb
eBlEdlBYkeKbBalnUvlTplrbsskmaBpalxn cUleTACamYypgnwglTplrbsGkepg
edIm,Ibeg;tI B&tm anfmI y
Y EdleRaymk BYkeKGacEkERb}riyabfrbsxn eKn.. > CYnal dUckg
RbeTsevotNam sv TI 20 GIcwg dMeNIrarennaM[mnusEsVgrkarpasbrRkmnarRbRBwt...>
BYkeKnigGkepgeTot RtveKrMBwg[shrara nigpasbrardakkRmitrbssg:m amrylTpl
narpasbr TRmgEckayKuNtmsRmabsg:mTaMgmUl. .> cMeBaxJM dMeNIrarenTMngCaGacEkERb
nRsbamarBiB&NnanigarviaK rbsealKMnitatuyinnigatuyuaMg. .>
edIm,I[gayRslylatuyinnigatuyuaMg nigKuNtmrbsva Cajwkjab eyIgehAvafa Ca
.RbB&n. .vs
i y
& . enAkg CMBkU en.. > eyIgGacemIleXIjarerobcMsg:mrbsevoNamburaN dUcCa
arEdlrkanamryGnrkmrvagRbB&nxu saTaMgBIren.. > bEnSmBIelIareRbIRsCaFmarbsCn
CatievotNam xJMnBRgIkarKitedayeRbIRsnUvealarN_GrUbImYycMnYn EdlCnCatievotNam
minabeFVIRsmena.. > enAkgCMBUken xJMeRbIBakyinnigyuaMgkgn&yeFobbueNa.. >
vK:bnabeToten nwgBiB&NnaGMBIsSanaBrbsRbB&nsg:mvb,FmevotNam dUcEdlmanenA
eBlEdl}TiBlGaNaniKmraMgEssabepImdaksm<aFelIevotNamkg sv TI 19 nigedIm sv
TI 20.. > enKWCacMNucabepImdsMxannRbvtisasevotNamEdlnwgRtverobrabkgCMBUken.. >
KuNtm nigTMenomTmabburaNrbsCnCatievotNam

vb,FmevotNamburaNmanaBsaMjaMnigmanardwg|TUlMTUlayBItmTaMgen...> enAkgarsabsg

96

CMBUkTI.4

Rts.@ bnaben xJMaMcRtvbgHajCUnnUvrUbaBnRbBNIevotNam EdlxJMnsRmitsRmaMgyag


Rby&tRbEygni

gEdlgayyl. .> vaEfmTaMgeFV[I eyIgdwgBIKuNsm,ti EdlmaneRbICacm,genAtMbn


aKxageCIgnigPUmiRskenAtMbnTMnabkNalnastvtr_TI 19 nigedImstvtr_TI 20 EdlepatxaMg
elIvb,FmeRcInCag}riyabf.. > xJkM epatpgEdrelIbTdannigrMlgealaBminRsbaCaeRcIneTot.. >
arCECkGMBIFmCatiBitRkdnsg:mevotNamburaN enAmanarcRmgcRmasaenAeLIy. .> dUec
niyay[gayRslyl KWfa manTsnFM.@ cMnYnBIrGMBIRbeTsevotNamburaN.. >
cMeBaGkRsavRCavCaeRcIn CaBiess GkRCJraMgCMnanmun.@ EdlnabepImsikaRbeTs
evotNambnabBInsikasuICeRmAGMBIRbeTscinena nylfa GnuRbB&natuyuaMg ehIyCa
BiesslTixugCWEbbfI KWCaRbB&nvb,FmburaN...> ehIyeKylfa GnuRbB&natuyin KWCaaturMxan
EdlnaM[manaBantwg aBRcbUkRcbl nigbg;[aMgdMeNIrarenAkgRbB&nTaMgmUl.23. .>
TsnfmYI yeTot emIleXIjRBBuTsasna

nigsSab&nPUmRs
i k EdlmansmaBeRcInena KWCa
GnuRbB&natu
yin ehIyCaevotNamBitRkd nigtMNag[vb,FmBitRkdrbsRbCaCnaKeRcIn. .>
amryTsnvis&yen GnuRbB&natuyuaMg EdlCaatuRKbdBb CaatuEdlBuMmanaMgBIyUrlgkg
Rbvtsas
i
nigmanaBrakkMEPlkg visy& vb,Fm ehIyRtveKemIleXIjfa CaTsnrbsBYkvrCn.. >
manarCECkBiakaafa TRmgmYyenRtvnBYkvNRKbRKgbnu bgeRbIRs edIm,Ca
I bkrN_ekg
Rbv&BaeTAelIRbCaCn EtminnTTYleCaKC&y. .> TRmgenRtvneKdwg|sussayfa Caarsresr
rbsBYkvNvrCnnigbBavnbreTsEdltMNag[vrCnaKticTaMgena edIm,IbeRmI[plRbeyaCn_
palxn.24. .>
TsnpalrbsxJxuM sxagM BITsnTaMgBIren.. > xJeCO
M fa yinyuagM KWatupMnRbB&nvb,Fm
mYy
EdlRbCaCnevotNamTaMgGsmancMENk.. > atuyuagM nGkanlTxui gCWEbbfI nigatuyinnGkearB
BuTsasna

lTav
i nigCMenOxagCIvcl nvivDCamYya edIm,Ibeg;tI RbB&nmY y EdleyIgs:alfa Ca
sasnaeRBgburaNrbsCnCatievotNam EdlRCtRCabRKbTid aBnCIvaBrbsCnCatievotNam.. >
atuyinnigatuyuaMgmanbg;bkgRKsar PUmi sasna nigesdkic.25. .>l>
TaMgBIren anmYyNa .RtwmRtv. .Rsbc,ab. CagmYyNaeT...> ebIanmYyNaeTena
vb,FmevotNamnigarRKbRKgsg:mevotNam CYnal xusaBIGEIV dlabmanmk.. > buKl
: RKsar
sg:mpal nERbRblkg CMhrnmenaKmviCa TaMgBIren EdlxJn
M dakeQaBYkvafa atuyni nigatu
yuagM . .> enAkg Rkbx&NEbben nigenAkg areqy
I tbeTAnwgRbvtisas
nigaleTsena vamanar
vivDnUvKuNtmslmYy Edlbeg;ItnCaebdUgnvb,FmCnCatievotNamburaN Edlena KWCa
.bgc. EdlCnCatievotNamemIleXIjBiPBelak nigbkRsaynUvGVIEdlBYkeKnqgat. .> viFI
narKit nigareFVI RtvnbUCaKMnitdlkUnekg abaMgBIBYkeKekItmkem ehIyRtvnrMlwk
bEnSmamviFsas
I eRcInEbbyagenAkg akCIvti nignRKbdBbelICMenOrbsCnCatievotNamcMeBa

rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

97

BiPBelak fa manrUbragyagdUcemc nigfa etIBYkeKKYrRbRBwtxnyagNa[smrm...> erOgbnab


eToten KWerOg .manekIteLIg. enAeBlEdlvb,FmevotNamnigvb,FmbsimRbeTsCYba man
RBwtiarN_eRcInNasEdlann&yGVITaMgGs RbsinminneyagRBwtiarN_TaMgen eTAnwgKuNtm
TaMgeneT.. > eyIgnigBiB&NnaGMBIKuNtmTaMgenRts.@ enATIen.. >
aBsmehtupl

(asaevotNamehAfa .lI. l)
BiPBelaknigGVITaMgLay EdlmanenAkgelakeyIgen suTEtmanrcnasm&<nedayELkrbsva...>
edayEpkelIRkwtRkmFmCati viarNkm .aBsmehtupl. (.l.I ) RbmUlpeday
M arylRsb
aenAkg rcnasm<n& Ca mUldanmYy EdlRKbRKgBiPBelakTaMgmUl. .> Bakfa .l.I mann&yfa .FmCatinGVmYI y.. .> .l.I CaealarN_EdleabrYmmYy edayEpkelIarseg;tnigbTBiesaFn_ Edl
eFVIeLIgkgbMNgplnUvaBrlUnCamYyaenAkgRbB&n edaykMNtTRmgRtwmRtvnTMnakTMngTaMg
Gs. .> ealKMnti .l.I eFVviI arNkm nigeFV[I Rsbc,abnUvRkwtRkmnzananuRkmrbssg:mnigCati
edayeFV[I zananuRkmenag CaEpkmYynrcnasm<n& sM
xanrbsBiPBelak EdlCasSanaBmYyman
lkNFmCatinigminGacEkERbn.. >
areatxac]Bukmay nigardwgKuN

(asaevotNamehAfa .ehov. hi+u nig

.GWn. jn)

TMnakTMngRKsar KWCaEbbbTsRmabarerobcMsg:mmYy. .> TaMgarciBamw bIcEfrkakUn nigarGbrMkg


RbB&n suTEt
nsg;tF n elI
arGbrMcriyasm,ti [RbRBwtsmrm

cMeBasmaCikRKsareTot.. > Ca
dMbUgnigsMxanCageKen KWeKbeRgnkUnekg[eceatxacRsLaj]Bukmay [ecsabbg:ab nig
ecmanGakb,kiriyalcMeBa]Bukmayrbsxn...> eKeRbnRbedAekg.@ [ecmanGarmN_yagRCal
eRCAfa BYkeKnCMBakKuNcMeBa]Bukmayxn bMNlu enFMGenkrhUtdlminGacsgGsn.. > ekg.@
RtvxitxMeFV[I ]Bukmaysb,aycitRKb
eBlammeFayNakeday [EtGaceFVeTA
I n edIm,Ibeg;nI
suxumalaBrbsBYkat edIm,I[RsbeTAambMNgRfaTaMgGsrbsBYkat edIm,IbMeBjesckI
RfarbsBYkat edIm,IsRmalbnk argar nigkgVlrbs
BYkat ehIynigedIm,IeFI[V RsbambMNg
RfarbsBYkatRKberOgravTaMgGs minfaFMtUc. .> ebIeyIgseg;temIlCIvaBRbaMf nigRbvtis as
rabBanaMmkehIy eyIgeXIjfa ekg.@ RtvnrgnUvTmnnKMrUmYy EdlxnRtveFVIedIm,IayCakUn
Edl .eceatxac]Bukmay.. .> TMnakTMngrvagkUnnig]Bukmay nayCasl nvb,FmevotNam
EdlmaneRcInelIslbelIGVI.@ epgeTot.. >
TMnakTMngrvagbgbnRbs

(asaevotNamehAfa .ed. z)

98

CMBUkTI.4

EbbbTsRmabtYnaTIsg:msMxanbnabmYyeTotKWTMnakTMngrvagbgbn Rbs. .> bgRbsRtvbeRgn ciBamw


bIcEfrkanigarBarbn Rbsrbsxn . .> bn RbsvijRtvearBeFVam
I nigaMRTbgRbsrbsxn . .> TMnak
TMngRtwmRtvrvagbgRbsnigbn Rbs RtvnbkRsaybBaakamrysuasitnigerOgeRBgniTanCaeRcIn. .>
ebIamerOgeRBgTaMgen cMNgrvagbgbn Cajwkjab mindUcanwgcMNgbRbBn
I eT.. > bgbn Rbsmin
KYr[mannrNamak GVmYI y CaBiess sI GacmkeRCtERCkeLIy. .> manerOgRbCaRbiyCaeRcIn elIk
tem;gI EfmeTotnUvRbarsMxannmenaKmviCa rbscMNgsacsaelahit edaybBaakyagc,asnUvareFVI
py
nwgatBVkicRK
sar KWpy
nwgRkwtRkmFmCatienAkg elak.. > ehIyareFIxuV snwgRkwtRkmFmCati
KWCaarRbRBwt}txwmsar nignaM[maneRafak. .>
xusBIkUnekg.@ enAbsmi RbeTsaKeRcIn kUnekgEdlFMdwgkenA
I kg RKsarevotNamburaN n
eronsURtBIaBBwgBakelIRKsar armaneKciBawmbIc minEmneronsURtGMBIaBkraCmasareT.>
BYkeKneronsURtGMBsarsM
I xannzananuRkm minEmneronsURtGMBsmaB
I
eT.. > BYkeKneronsURt
GMBIrgVan EdlnmkBIarearBRbNib&tn_cMeBaGkEdlmanzanx<sCag minEmneronsURtGMBIar
eCOCakelIxn geT.. > TahrN_CaKMrsRmab
U
BRgIkEbbbTRKsarcMeBasg:men KWCaTMnakTMngrvag
bgbnRbseng...> mnusmakRtvearBGkmanGayueRcInCag manzanx<sCag [dUceTAnwgar
earBbgRbsrbsxn. .>
bn RbsRtvTukRbeyaCn_xn mYyGenI nigRtvmancriyamaryaTkg TMnakTMngCamYybgRbsxn . .>
eTabICayagenkI ebIamerOgeRBgniTanevotNam manbnRbsxEdr GacrksuImann eTaCaxn
minnearBsBVRKbamcriyamaryaTEdlnkMNtkeday.. > BYkeKTTYlneCaKC&yBitRkd
edaysarBYkeKneFVam
I tYnaTInarRbRBwtEdl
c,abkMNt ehIyEdlsmrmeTAamsSanaBCak
EsgrbseK.. > BYkeKRtvEt{nlMeTannigp:abcitam
bgRbs dUcaeTAnwgcMeBa]BukmayEdr eTabI
CamanarelIkElgxyagNakeday.. > kg arEdlsuxcitRBm
cMNu eTAamaresrbs
I bgRbsxn
EdlCYnalminsmehtuplyagNakIena BYkeKnwgnsnMkusleRcIn. .> bnRbsminEdlTTYl
neCaKC&yenaeT RbsinebIBYkeKmanaBahan aBQasv kareCOCakelIxngeBk...>
EbbbTmenaKmviCamYyen RtvneronsURtBIsalaeron BIRKsar BIRbBNnigBITMenomTmabGk
Rsk ehIyvaKWCaareFIVedIm,Ip:abciteTAnwgbMNgRfanGkEdlmanzanbuNs&kix<sCagxn enA
kgzananuRkmsg:m kUncMeBa]Bukmay bncMeBabgRbs nigRbBncMeBabI. .>
tYnaTIrbsePTnImYy.@

sIekItmk nwgrsenAkgKMnitmYy EdltRmv[atbMeBjtYnaTICakUnRsI Priya nigmaayagman


reboberobry.. > tYnaTIrbssI KWCaRbPBnaBantwgenAkg sg:m. .> CaerOy.@ manaBxNEck
dacayagxaMgrvagealarN_menaKmviCanigtfaBsg:m...> enAkgerOgeTvkfa erOgeRBgniTan

rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

99

nigRbvtisasevotNam maneBareBjeTAedayerOgniTanGMBIsIEdlxaMg Qasv nigmuWgmat...>


enAkg lMdabx<sbM ptu nsg:m bursnigsICaerOy.

@ eFVI arCamYya. .> sn


I bMeBjargarlMkCa
eRcIn edayeRbIkmaMg ehIyGkxeTotRbkbrbrCYjdUrtictYc nigeFVICasil,arinICMnaj.. >
eTaCayagNakI ammenaKmviCa bursKWCaatuyuagM cMENksIKW atuyin. .> sIcM Nu [burs
eTAamEbbFmCati...> dUckUnekgnigbnRbsEdr sIRtvEtecsabbg:ab ecCYyaMRT nigeFVIam
sVamIrbsxn . .> sVamIrbsBYkat RtvbeRgnigRKbRKgPriyaxn [dUceTAnwgareFVcMI eBabn Rbsnig
kUnrbsxndUecEdr.. >
manninaarbnmYy EdlaksKlenAkgTsnEbbzananuRkmnatuyinnigatuyuaMg edIm,I
niyaybnabzanrbssI nigdakGMNacBYkat[enAeRamarRKbRKgrbsburs.. > sIRt
vEtec{n
lMeTancMeBa]Bukrbsat eBlatenAekg Rtvec{nlMeTancMeBasVamIateBlaterobarrYc
nigRtvec{nlMeTancMeBakUnRbsc,grbsatenAeBlEdlatayCasIemmay...> KMnitEdlfa
RbsmanaBtg t
: melIseK anEtman}TBi lxagM eLIg. .> .manekgRbsmak RbesIrCagmanekg
26
RsI 10 nak.. . .> .RsI 100 nakmni fesnwI gBgsVasmagpg..27. .> BYkeKRsLajnigciBam bIc
EfrkakUnRsI buEnCakEsgBYkeKeBjcitkUnRbsCag.. >
ekgRbs.@ TTYlnarykcitTu kdakeRcInCagekgRsI. .> ekgRbs.@ GaceFIGVV mYI yeTAamTMenIg
citrbsBYkeKn nigGacedIrehIreTANamkNanesrICagekgRsI....> ekgRsIvij eK[enAaMp
manarkicCY yeFVI argarpsEm,g nigsSti eRamarRKbRKgtwgrugw CagekgRbs.@. .> RbsinebIRKsar
manRkastictYc RkTaMgenanwgRtv[eTAkUnRbs edIm,IeronsURt cMENkkUnRsIRtvenAp...>
RbsinebIkUnRsIhanCCIksYrfa .ehtuGbgb
IV n RbsrbsnagGaceFVn
I bEu nnageFVmI ni ndUcGcI gw . ?.
cemIyyaggayKW .edaysarEtBYkeKenagCaRbs.. .> cemIybuNwgminaMcmanarbkRsayGVI
bEnSmeToteLIy.28. .>
eRayeBlerobarrYc PriyaRtveTArsenACit CamYyRKsarxagsVamI. .> dUcen RkmRKsar
xagRsI RtvEtbgHatbeRgnkUnRsI[eRtmxnCaeRsc edIm,IakecjeTArsenACamYyRKsarxagbI
EdlnagnwgeTArsenAGsmYyCIvti rbsnag.. > CaBiess cMeBamayrbskUnRbs BYkatRtvEtRbkYt
RbECgeRCIserIsrkGnaKtkUnRbsaRsI EdlmansVamIPkicMeBakUnRbsBYkat. .>
pvRtv

(asaevotNamehAfa .ego. ngha)


ealarN_RbRBwtEdl
epatelItYnaTITaMgenrYmCamYy .ehov. nig .ed. EdlCasl nigcgabCamYy
ealKMnti rbs .GnW . pgena nbUenAkg CnCatievotNamnUvRkmsIlFmtwgrwgu mYy nigatBVkci
cm,gEdlminRtvRbRBwt[mankMhus. .> manKuNtmepgeTotEdr EdlmanmuxgarkgarCYyaMRT
nUvKuNtmsMxanrbsatuyuaMgTaMgen...> KtibNitarecdwg asaevotNamehAfa .RTI. (tr)

100

CMBUkTI.4

aBsmrm asaevotNamehAfa .El. (l) nigaBesaRtgscFm asaevotNamehAfa .Tni .


(tn) rYmTaMgaBahan asaevotNamehAfa .yg
u . (dng) nigartsU asaevotNamehAfa .C.I
(ch) TaMgGsenKWCaKuNtmcm,g EdlnCYyaMRTnigGnuvtatBVkiccm,g
rbssg:mQrelImUldan
.ehov. nig .ed. ehIynCYybEnSmeFVICaRbTIbsRmabsm<naBrbsmnusmak.@ enAkgRkm
epg.@ eTotnsg:m...> PkIaB asaevotNamehAfa .RTg. (trung) EdlCaarBRgIkbEnSmn
.ehov. cMeBaTMnakTMngnvtSmYyeTAnwgmasrbsva.. >
atBVkicsMxanrbssg:m RtvnsegbedayKuNtmrbs .ego. RbEhlCaERbsRml[
RslsabenaKW .areFIRt
V v.. .> .ego. bBaakn&y krNIykic yutFi m nigatBVkci . .> .ego. bU
qn[mnuseFVIGVIEdlxnRtveFVI edIm,IbMeBjamatBVkicsg:mrbsxn edIm,Isg .GWn. edIm,IeqIy
tbeTAnwg .ehov. nig .ed.. .> .ego. TamTarviarNBaaNsbs
atenAkg rcnasm&n< rbs
.l.I
EdlCaFmCatinvtSTaMgLay ehIyTamTar[mnusmakrsenAeRamc,abTmab EdlminGaceCos
n minfaaleTsNaehtuplbuK:lyagNaenaeT.. > ealKMnit .ego. EpkTaMgRsgelIar
RbRBwtenAkgtYnaTIsg:msMxan.@...> TahrN_ .ego. kMNtbBaa[kUnRbsKYrRbRBwtyagdUcemc
cMeBa]Buk bnRbsKYrRbRBwtyagdUcemceTAanbgRbs RbCanurasKYrRbRBwtyagdUcemceTAan
esc CaedIm >l> .ego. nePcealTMnakTMng nigarRbRBwtEdl
minmanTMnakTMngCamYynwgtY
naTIyuTsassg:m. .>
GarmN_nigmenaseBatna

(asaevotNamehAfa .Tij. tnh. nig. .jwn.. nhn)


enARtgslnRkbx&NdtwgrwugrbsatuyuaMg KWCaealKMnitEdlpkeTAedayKuNtmrbs .lI.
.ehov. .ed. nig .GnW .. .> Rkbx&Nsg:men KWCalTxui gCWEbbfdI m tu maM epatelIbru sCaFM epat
elItYnaTICaCagepatelImnus epatelIsuxmu alaBrbsshkrN_ (RKsar PUmi Rsk RbeTsCati)
CaCagepatelIGarmN_ bMNgRfa bBaHarbsbuKl: . .> enARsbeBlEdl .l.I TTYlnnUvtMENg
nRbB&nEdlRKbelIeKmYy CaBiess kgcMeNamvrCn nigman}TiBlxaMgenAkgtMbnaKxageCIg
nigEpkaKkNalnRbeTsevotNam...> aBxaMgnigaBscesIgrbs .lI. nbeg;ItCaarCYy
axaMgmYy eTAnwgKuNtmnwgealKMnitepg.@ CaeRcIn...> arBiteTA yinnigyuaMg manaBRbaMg
aGcI gw Emn bEu nvisy
& TaMgBIrenminGacxVmYyNaneT eRBaCavisy
& bg:b aeTAvijeTAmk.. > kg
cMeNamvisy
& TaMgBIren ebIalNamYyNamanaBelIslbeRcInCagmageTot enac,asCamanbBaHa
ehIy. .>
vis&yyuaMg KWCal&kx&NEdleFIV[mnusmak.@ minGacTTYlnnUvesckIRtvarpal. .> enk
edaysarEtmanealarN_earBamTMenomTmabyagtwgruwg edayriKnminRtwmRtveTAelIGkmin
earBTMenomTmab karriKnelIsI ehIykedaysarEtealarN_enepatyagsMxanelItYnaTI

rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

101

GtcritCaCagmnus nigepatelIRkmCaCagmnusmak.@. .> manmtiriKnmYycMnnY ehAealarN_Ebb


enfa .Gavkutcegt. ehIysnidanfa ealarN_EbbenneTArk .aBcUlmincu..29...>
BuTsasna sasnaav nigRbBNICnmasRsk rYmTaMgatupMnKMnitrbselak xugCW nplnUv
KuNtm TMenomTmab nigarGnuvtyagTUlMTUlay Edlbg;beg;ItnCalMnwgrbsatuyin tTl
nwgbrircnasm<&nsg:mdFMsem,ImnatuyuaMg. .> GVIEdlCaarpyayagxaMgenAkgvb,FmevotNam
eBalKWkgCIvaBRbaMfrbsCnCatievotNam KWrvag .ego. nig .Tij....> enARsbeBlEdl
.ego. KWsIBIsIlFm GPismaar nigkrNIykic .Tij. eNavij KWsIGMBIGarmN_. .> .Tij. KW
CaGIEdl
V ekIteLIgedayxn g manaBeTarTneTAamarKitrbsbuKl: EdlekItBIsavKti minGac
sanTukmunn nigabrMClY cit. .> eKEtgEtsMedA .Tji . eTAnwg esckIes
ha ehIyminEtbeu Na
eKeRbI .Tji . en edIm,IbBaakn&yGMBtNH
I a menaseBatna bMNgRfa arrMCl
Y cit niymGVEdl
I
eyIg GacehAnfa CaarbBaarbscit. .> .Tij. CaatusRmsRmlrbs .ego. Edr.. >
KuNtmEdlRsedoganwg .ego. bEu nman
aBaBpy
aBI .ego. ena KW .jnw .. .> .jnw .
KWCaKuNtmnemaFm sb,rs
i Fm KuNFm mnusFm esckIRsLaj

cMeBamnuselak.. > .jnw .


dUcanwg .Tji . EdlmanaBBakB&neTA
nigsaBFmCatingi GarmN._ .> .jnw . tRmv[manarcUl
hYsBIbBatirbscit edIm,IRbRBwtGMeBIleTAeTot eRBamnusmanarGFaRs&yylcitylefIm
nigemaFmenAkg citrbs
xn . .> CakEsg .jnw . bUkcUlaCamYyarTUnanRbedArbsRBBuTsasna

edIm,IrMlkw mnusedayeFI[V eTAana [mancitem


aFm nigmancitsb,
rs
i Fm. .> .Tji . nig .jnw .
plnUvtulaBxagpvGarmN_TlnwgaBsmehtuplnaBRtwmRtvenAkg .ego.. .>
aBsuxdumminCaklak ehIynigaBsuxdumeBjelj

(asaevotNamehAfa

.lI. l nig .edov.. ziu)

RbPBnaBantwgxagM mYyeTot rvagKuNtmrbsatuyni nigatuyau gM KWaremIleXIjBIaBsuxdum


rmna nigaBsmehtupl amrebobBIrepga. .> aBsuxdumrmna KWCaealKMnitsMxanEdlman
KuNtmsMxanTaMgkgvis&yatuyinnigvis&yatuyuaMg...> aBsmehtupl KWCamUldanaMcedIm,I
QaneTArkarsuxRslmYyn.. > bEu n aBsuxRslnatuyuagM Canic alsMedARtLbeTArkeal
KMnit .lI. eBalKWealKMnitTUlMTUlayrbsRkwtRkmFmCati EdlrYmmanbBalTaMgBiPBelakFm
BiPBsg:m nigBiPBFmCati. .> .lI. KWCaGVIEdlnwgn aBfavr EdlbuK:lnigsg:mRtvEteFVIam.. >
CMenOxagelakatuen aMRTealKMnti atuyuagM TaMgRsg. .> mancemy
I EdlRtwmRtvEtmYyKt manpv
RtwmRtvEtmYyedIm,InwgeFVGVI .I @ ehIyaBsuxdumrmna KWnmkBIarGnuelameTAamGVEdl
I .Rtv. KW
GVIEdlRsbaeTAnwg .lI.. .>
bEu n manBakmYyEdlmann&yEbbmagepgeTotcMeBaBak .smehtupl. EdlmanenAkg

102

CMBUkTI.4

vis&yatuyinen...> enARbeTsevotNam enKWCaKuNtmrbs .edov....> Baken eKeRbIkg


smasnamEdlsMedAeTAelIB&NcRm arpMsemg[BIerakgtnI arsRmsRmleyablpya
areFIVCaGaCJakBalkgerOgCema...> .edov. EtgEtsMedAeTAelIGnrkmnigqn edIm,ITTYlyk
EksRmlCMhrskmaBNamYyrbsxn edIm,I[vasuIaeTAnwgsSanaBmYy eBalKWedIm,I[cUlnwg
eKcu...> edIm,I[gayyl KWarbnnCMhrrbsxn edIm,IRbeyaCn_narRsRslarbssg:m...>
.l.I kMNtn&yrbsbTdanEbbdacxatmYy CaRkbx&Neyag rICMenOelIarbtEbneTAamal
eTs KWCaxmw sarsMxanrbs .edov.. .> .edov. kg namCaKuNtm mann&yfa .smehtusmpl.
KWlm ecCakBal.. > cMeBaGkEdlminylBakfa lm ehIyEdlmanmhicaelaPlnxaMgeBk
twgrwgu eBk keCOCakelIxn gxagM eBk GacnwgnaM[manarvinasdlxn . .> arrirk[mantulaB
arvagatuyinnigatuyuagM rvagatBVkci n gi menaseBatna CYyksagCIvti [smlmTakTinnwgCemanig
arvinic&y. .>
GnubvaTehIynigarcUlrYm

visalaBFMmYyepgeTotnaBantwgen KWaBpy
arvagarcUlrYmyagskmkg sg:m nigarmin
cUlrYmeFVGVI esa
I dkxn ecjBIsg:m. .> ebIamKMnti nBuTs
asnacin .arcUlrYmkg kic arelakiy.
nig .armincUlrYmkgkicarelakiy. KWEpkEdlEckdacBIanigEdlminGacppaan.. > buEn
CnCatievotNamCaeRcInnxitxMyagxagM edIm,IbBal
KMrTaMU gBIreneTAkg CIvaBnigkg sg:mrbsBYk
eK.30...> lTixugCWEbbfI nigvis&yyuaMgTaMgRsg elIkTwkcit[manaBskm nigbeg;It[manar
RbkYtRbECg...> arbeRmIdlRbeyaCn_saarN eKemIleXIjfa CakitiysnigatBVkic...> buEn
atupMrbsBuTsasna

nigsasnaav elIktem;gI araMgsmaFingi GkmaB RBmTaMgminn[tm


EfmTaMgcMGkcMeBaarts}t
U n&ykg ardakkMhti qnrbsxn eTAelItfaBmYy EdlminmanarBak
B&nnwgqnrbsmnusmaena.. >
bBatrbs
i .GnW . eFV[I arEbgEckrvagarcUlrYm nigarmincUlrYmen manfamaBxusBIFma
ehIyCaerOy.@ eFV[I manarbBaldlpv city agxagM enAkg RbeTsevotNam.. > mnusEdlmantRmi
viCa kmanbMNgdkxnecjBIarbMBul nigareFIV[rMxannaBvwkvrrbselaken.. > atcgdkxn
ecjBIarRbkYtRbECgsg:m edIm,Iluvimtu i EsVgrkaBsbs
at nigarGPivDxn g.. > bEu n eKan
siTieFVIGIcwgnCanicalenaeT...> bMNulRtvEtmanarTUTatsg atBVkicRtvmanarbMeBjenA
eBlkrNIykictRmv. .> mnusffrmak RtvEteqIytbeTAambTbBaarbs .ego.. .>
mageTot CYnal enAeBlEdlBiPBelakpacarTMnakTMnga enAeBlEdleKminGacseRmc
naBRtwmRtvnigaBsmrm enAeRaml&kx N
& naeBlbcb ,nena burssIf
fr Rtvdkxn ecj
BIelaken CameFaynarbBaakGMBKuI Ntmdx<gx< s CaCagcUlrYmkg bribTEdlnaM[KuNtm

rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

103

TaMgenRtvxUcvij...> mnusCMBUken KWGkEdldkxnecj edIm,IrgaM{asmkdl....> edayman


TsneTAelIeBlevlafa CakgvilCMu ena BYkeKrgaMarvilRtLbmYynzananuRkmRtwmRtvmYy
rbssg:m EdlBYkeKcUlGacrYmCamYyedayesckIffrnigkitiys.. >
GMNacnRkwtRkmFmCati

arvilRtLbmkvijnUvl&kx N
& smrm nanaedaydMeNIrnyutFi mRtwmRtv amsIlFmEdl
manenAelIBiPBelakeyIgen.. > CaarCakEsg RbCaCnevotNamTaMgGseCOfa eBlevlaKWvilCuM
ehIyareFV[I xusBIRkwtRkmFmCati GacnaM[manGayux.I .> RkwtRkmFmCatinigsBababsmrm nwg
bgHajxn vijminxan.. > areRbnRbedAkg rgVgRK
sar arGbrdMM bgU erOgeRBg suasit nigGkrsil,_
rbsGkRsk nbgHatbeRgnekg.@ nUvareCOt.@ a GMBIsuBlaBnealarN_RkwtRkmen.. >
ekg.@ nTTYlTsnEbbelakatumYy EdlbgHajGMBITMnakTMngrvagarRbRBwtniglTplCamYy
Gakb,kiriyanigsMNag...> RbCaCnnigsg:mEdlRbRBwtsmRsmeTAamRkwtRkmFmCati nwgTTYl
rgVan ehIycMeBaCnEdlrMelaPbMBanRkwtRkmFmCatiena nwgCYbnUveRamhnray.. > CaarBit ar
EdlBYkeKCYbeRamhnrayen KWminEmnmancMeBaEtxneKbueNaeT KWmandlRkmRKsar ehI
yarEdleFVI[manbBaHaGaRkkdlRkmRKsar KWmann&yfa CabkmGaRkkbMput. .>
RKsar.. RkwtRkmFmCatienAkgGtisuxumelak

RKsarevotNamKWCaBiPBelaktUcmYy. .> GVEdl


I BYkGkbsmi RbeTsehAfa .RKsarrgVgtU c. (RKsar
EdlmanEt]BukmaynigkUn) RtvnbBal eTAkg RKsarrgVgF .M (jatisnan/ bgbn ) nigRKsarEdl
ykamxagEx]Buk. .> arecRsLajjatisnan manrYmbBal TaMgGkEdlnTTYlmrNaB nigGk
EdlBuMTanekItenAeLIy edaydakp:MenAkgcMNgsamKI: xagaBsuxdum xagsartInigsmar.31. .>
CadMbgU nigsMxanCageK eKbeRgnekg.@ GMBI .ehov. EdlCaKuNFmsMxanrbssg:m. .> esckI
xVlsIGMBIarcgtbsgn .GWn. (artbsgKuN) eTAdl]BukmaynigbuBVburs KWCakmaMgdman
mhiTiTixagKuNFm nigsmiTpl.. > amryarRbwgERbgnigBlikm nigamryKuNFmrbsBYkeK
buBbuV rsnRbmUlkusl EdlCaEpkmYynmtkrbsRKsar edaymanarRbemIlemIlBIsMNakBBYk
eTva.. >
mnusNaEdlenArsranmanCIvti KWRtvCabbMNlu buBbV ru srbsmnusena mincMeBafa mnus
enanbMeBjsadFMeFgbunNaeLIy nigmincMeBafa mnusenargTukevTnaFnbunNaeLIy...>
mnusenaRtvEtGrKuNcMeBabuBVburs cMeBamHbGaharEdlmnusenabrieaK cMeBaeKhdanEdl
mnusenarsenA bIRbBnrbsmnusena dIFIrbsmnusena smaCikaBenAkgPUmirbsmnus
ena BiessCageneTAeTotena KWceM BaCIvti mnusenapal. .> mnusenaTTYlnpl kedaysar

104

CMBUkTI.4

EtarRbmUlkuslplbuN EdlsmaCikRkmRKsarnxitxMeFVGs
I eBlCayUrNasmkehIy nigBI
kitisBrbsRKsar...> eCaKC&yanEtbEnSmTRmgbMNul EtminGacsgrYcTaMgGseLIy...> RKsar
nImYy.@ RtvxitxMeFVIarFn edIm,IrkacMNgTakTgCamYyGkCitxag CamYyeRBglan nigCamYyGk
PUmiTaMgGs...> bBajTakTgen eFIV[mnusRKbrUbTuksRmabplRbeyaCn_rbsRkmRKsarerog.@
xn...> atBVkicmancMeBaGkEdlminTanekItnigGkEdlsabeTAehIypgEdr.. > atBVkiccm,g KW
mancMeBaRKsarpal ehIyenKWCakicarEdlanTIbBabeLIy. .>
ealarN_vb,Fm KWepateTAelIRkmRKsarEdlmansmaCikeRcIn EdledIrtYtMNag[Gg:aB
EtmYy manareFVsmahrNkm
I
ayagl nigmanarerobcMrcnasm<n& Ebb
BIelIcueRampg.. > GMNac
TaMgGs rYmTaMgkmsiTiRTBsm,tipg KWCarbs]Bukmay ehIykUneARtvEtsabamGVIEdlBYkat
cgn.. > arrMelaPbMBaneTAelIarearBkrNIy
i kicCa kUn EdlEsg[eXIjc,asena nwgxusc,ab
ehIynwgRtvTTYlTNkmyagdMNMBIGaCJaFr RbsinebImannrNamakrayarN_[dwg...> FnCagen
eTAeTotena KWfa nrNamakRtvneKrkeXIjfa mankMhusBakB&nnwgcriyamaryaTEbben enA
kgRkEsEPkrbssaarNCn GkenagnwgTTYlrgnUvTRmgnaBGamasGsmYyCIvit. .>
arearBbuBVburs (dUna) KWedIm,IBRgwgnigeprKMnit edIm,Ibeg;ItnCacMNgsamK:IaBrwgmaMn
RKsarmYy. .> critlkNnsg:mRbBNIevotNam mansKlmkBIbMNgRKsareng.. > aBCa
smaCik nigTIaMgNamYyenAkg RKsarrbsnrNamak KWCaatupMsMxannGtsBaaNbuKl: nigsg:m. .>
arRrBBiFenA
I kg RanRKevotNamburaN KWmanaBsm,rEbbnigEbk.@ a bEu nBiFEbb
I en ebIeKeFVI
cMeBabuBbuV rsBiessNamYyena KWaMcRtvmanarcUlrYmBImnuseRcIna edIm,IeFV[I BiFena
I manaB
GFikGFmnigsMxan. .> buNxYbrMlwkbuBbuV rs EdlnEckzaneTAehIyena RtveKeFIeLI
V gCaerograla M
ehIykg BiFIen manarerobcMCarbsrbrsRmabEsnCalkNpv areTotpg.. > GkcUlrYmkg BiFen
I
GacmancMnnY CamFmeRcIn KWGaRs&yeTAelIaBCitdit kzanrbsbuBbV ru sena ehIykGaRs&yeTA
elIRTBFnrbsCnEdlCabExxag]Buk. .> GkRsI eL FIekV (L Th* Qu+) niyayfa..
elakGkRtvEtcUlrYmkg BiFCYI bCuRK
M sarNamYy edIm,InyldwgGMBGarm
I Ndl
_ CnCatievotNamman
cMeBaRKsarBYkeK.> enAkgbriyaasEdleBareBjeTAedayarcgaM RbBNInigTMenomTmaben
zananuRkmRKsar RtvneKesuIbsYremIlyagykcitTukdak.> smaCikmakmincMeBafa zansg:m
atCaGVena
I eT kmankEngrbsatmYy enAcMBImuxGasndUna (kEngkugma) nigenAtuCbelog eTA
amlMdablMedaynCMnanmnus nigamGayukgcMeNamsmaCikRKsarrbsatenaEdr.> enAkg
briyaasEbben buKl
: maktbgnUvaBCaxn g nigmanGarmNFU_ rRsalenAkEngenag.> enA
TIenaehIy EdlatEsVgrknUvkmaMgCaRkm.> GkenagnwgminpasbrTIkEngrbsatenAkgRkm
eneT eTabICaTIkEngdTeTotlRbesIryagNakeday.32.>

ExRsLayxag]BukEdlmansmaCikCaeRcIn nigmanaBFUrar GacmanarRbmUlpMEbben

rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

105

yagehacNas rabsibdgkg mYyaEdr


M cMENkRKsardTeTot kmanarCYbCuM aEbbeneRcIndg
kgmYyaMEdr...> buEn cMnYnmnusEdlmkcUlrYm aBerobcMlitlnnBiFI cMnYnmHbcMNInigePsC
EdlykmkEsnen KWmanaBxus.@ axagM . .> eday}texa RKsarnImy
Y .@ Kb,IEtmandImYycMENk
edIm,IRrBeFIVBiFIen...> dIenaeK[eQafa .dIFUbnigePIg. ehIydIds&kisiTien TTYlararBar
edayc,abnigTMenomTmab. .> BiFIEbben KWCaEpkmYynTMnakTMngdrwgmaMrbssg:mEdlmancMNg
GngGarmN_nigkiriyamaryaT enAkgptKMnitGkcUlrYmTaMgGs...> arEdlRKsarmkCYbCuMaeFVIBiFI
rMlwkxYbGkEdlEckzaneTAehIy KWedIm,I[RkmRKsarndwgBIsKlnsacsaelahitrbsxn
nigrwtcMNgsamK:IaBakgRKsar nigbeg;ItectnaRsLajcMeBaRKsar...> enAkgRKsarnImYy.@
GkEdlenArs GkEdlnTTYlmrNaB ehIynig GkEdlminTanekItpgena ncgabakg
cMNgEdlzitenAkgRkebdUgmYynarBwgBakaeTAvijeTAmk.. >
buBbV ru senAEtCaGkcUlrYmyagskm enAkg CIvaBrbsRKsar eBalKWcUlrYmEckrMElkesckI
suxnigTuk eRkInrMlwkkuM[eFVIGaRkk nigTUnankuM[elaPlnRTBsm,ti...> dUnaTaMgenaeFVIarenA
zaneRam edIm,ICYyRKsar[mansuxumalaB...> dUnaenAaMXaMemIlnigaMCYykUneA....> enAeBl
RbQmmuxnwgarseRmccitsM xanNamYyena manCnCatievotNammYycMnnY eRCIserIsarniyayCa
mYysmaCikRKsarEdlsabeTAehIy edIm,ICYyareyabl. .> buBbuV rsGacCYynigpldM bnU a n ehIy
maneBlx dakTNkmdlkUneAxneTotpg buEnTaMgGsenKWsuTEtedIm,IRKsarbueNa.. >
ebITukbICaRKsarnImy
Y .@ suTEt
nRbwgERbgCYyxn g edayminaMcBwgBakGkdTkeday k
BYkeKenAEtKitBIarRbkYtRbECgkg sg:m CaCagEsVgrkaBea.. > arRbkYtRbECgrvagRKsar ekIt
maneLIgenAkg .RbB&nvN
. mYy EdlebIkcMh eFV[I RKsarmankitanuaBamzananuRkm Edl man
EtsaarNmtibue NaCaGkatesckI. .> GkPUmeFI
i ar
V vinci y& edayEpkelIsmaBnzannigCMhrRKsar
eTAamGakb,kiry
i arbssmaCikRKsar.. > RTBsm,ti kRmitvb,Fm zan nigkitanuaB kCakmbT
nar[tmelIRKsarEdr buEnvaminEmnCakakMNtEdleKniymenaeT.. >
mnusktsm:alGMBIkMhusnigKuNvibti ehIyBYkeKnCECkGMBIerOghwg. .> mnusmanarP&y
xaccMeBaaresIccMGknigarniyayedIm...> dUec mnusRtvbgMcitEsVgrkzanx<gx<s EtBYkeKk
RtvcMNayeRcInEdr...> CaBiess TMnakTMngaeTAvijeTAmkeBlmanBiFIbuN rvagRKsarnig
shKmn_PmU i KWCa{asEdlsb,rsCnRtvEtbgt bgr edIm,IbBaakBIaBmanzanrbsBYkxn nigFn
anrbsRKsar.. >
enAeBleKkteQarbsekgRbsmakkgbBaIrbsPUmi eKRtvEteFVIBiFIbuN nigCUnCMnUn...>
BiFIbuNsBcMNayGsRkaseRcInCageneTAeTot.. > RKsarEdlFUrar cMNayRkasyag
eRcInsnwksnab sRmaberobcMBiFIanTuknigbuNsB...> GaBah_BiBah_manaBsaMjaMeRcIn nig
ayluykeRcInEdr...> eBleKBinit[nditdleTAelIarerobGaBah_BiBah_ eKrkeXIjyag

106

CMBUkTI.4

eRcInGMBIvb,FmRbBNInigrebobRbRBwteTArbssg:mevotNam CaBiesscMeBavrCnnigGkEdl
manmhicasg:m. .>
GaBah_BiBah_

eyIgGacTukarerobarfa mundMbgU CaarcranigarsRmsRmlarvagRKsarBIr. .> dUec areRCIs


erIsKURskr KWminEmneFVeLI
I gedaybuKl
: makeT KW]BukmayCaGkerIs[ edayCaerOy.@ manasTuM
enAkgRKsarCYypgEdr.33. .> kUnRkmuM eRcInEteTArsenACamYy yagehacNas krsenAEk,r
]BukmayxagbIrbsnag ehIynagRtvearBRbNib&tn_]Bukmayekkrbsxn [elIsBI]Bukmay
beg;ItxneTAeTot...> edaysarnageTArsenAkgRKsarxagbI kgnamCaGkeRAmak dUec nagRtv
p:abcit minEmnRtwmEtbrbs
I nagEtmakenaeT KWRKsarTaMgmUl ehIyCaBiessena KWmayekkrbs
nag.. >
cMeBaRKsarTaMgsgxag RbarsMxanEdlRtveCosvag KWareFVI[RKsarkmux edayrgnUv
aBGamasNamYy dUcCaamryarRbEkkminRBmTTYlykGaBah_BiBah_enAkBalhVgmnusma
CaeRcIn dUecehIynCaerOy.@ eKRtveRbIGkEccUv[CYykgerOgen...> eKmanarKitKUrlitln
Nas munnwgseRmcerIsGnaKtKURskrNamak KWeKRtvemIlGMBIFnan crit suCIvFm ekr#eQa
}TiBlGMNac nigarrMBwgTukEpkhirBavtSeTAfxagmuxrbsKURskrrUben nigRKsarrbsat. .>
RbBNIrbsGkRsk eRcInEteFVar
I eRCIserIseneTAedaygay.@ (edayatealRbBNIsK
sajamEbbcinealx) Etsg;tF ne lIBiFI abBak.. > rebobeRCIserIsKURskrTaMgen eKykmk
GnuvtCasaarNeTAehIy nignayCaTMenomTmabrbsCnCatievotNamanEtc,as niganEt
cMNayRkaseRcIn. .> eKerobcMBFi I abBakeLIg CalkNbgHaj[dwgCapv ar [eKTTYls:al
ehIymanarelIkCMnUnBIRKsarkUnkemaeTACUnxagRKsarkUnRkmuM. .>
BiFIGaBah_BiBah_ eK[eQafa .erOkyUv. (r#c du)...> .erOk. mann&yfa .TTYl.
.saV Kmn_. .dEgH.. .> .yvU . mann&yBIr KW .knU RkmuM (kg BiFmg:
I lar). nig .knU RbsaRsI.. .> Cn
CatievotNamniyayfa .ykRbBn. .aMgRKsar. bEu nm ni EdlparabCamYynwgBiFGaBah_
I BBi ah_
eLIy. .> ehIyeKminEdl|eKniyayfa BiFerob
I GaBah_BBi ah_sMedAelI .arsVaKmn_Priyamak. ena
Edr.. > CaTUeTA eKEtgEtniyayfa .sVaKmn_kUnRbsaRsI.. .> tYnaTIrbskUnRkmuMkgnamCakUnRbsa
EdlkMNtedaysg:mnigvb,Fm KWFMCagtYnaTIfrbs
I nagCaPriya.. > RbarEdlsMxanCageKcMeBatY
naTIrbsnag KWenAeBlEdlnagRtveTArsenACasmaCikfmI akCamYyRKsarfmYI y. .> arEdlnagGac
eFVIsmahrNkmcUleTAkgRKsarfIrbsnagenagehIyCaerOgsMxanxaMg. .>
BiFGaBah_
I
BBi ah_manarBakB&nnw gnimti rU bnigtfaBnarbBan kUnRkmuM BIeKhdanrbsnageTA
aneKhdanrbskUnkema...> kUnkema edaymanmitPkinigsacjatiRKsarEhhmkMdrpg edIrCa

rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

107

k,neTAanpkUnRkmuM edIm,Isuyk
M rUbnagnigdEgHnageTAanprbsxn . .> arN_en maneBlxGac
eFVrhU
I tdlqgatBIPUmmYi yeTAPUmmYi yeTotpg.. > xagnarI.@ cUlciterob
arenACamYyjatiPUmpg
i rbg
CamYy bEu nKUGnaKtEdlskism
nwgnag minRkdfa Canic al GacrkeXIjenAkg PUmena
i eLIy. .>
manarrayExcgsakpv k,ndEgHen edIm,Isu[M GkEdlmkTTYlykkUnRkmuM bgRkCamunsin eTIb
GnuBaat[eTA.. > GkEdlcgExsakykluyen KWGkenAamPUmi RkmmnusamPUmitUc.@ nigkman
RkmsacjaticUlrYmpgEdr.. > enAeBlEdlRKsarxagkUnkemaeTApxagkUnRkmMu eBlena Gacman
arsakbBabk,ndEgHenmgeTot EdleFVeLI
I gedayxagbgbn beg;tI xagkUnRkmuM edIm,IsluMu y .ebIk
matTVarrbg.. .> ar .sakpv. TaMgen bBaakGMBIn&yRCaleRCAnGtsBaaNrYm Edlsm:alRkm
TaMgen.. > enAeKhdankUnRkmuM kUnkemaRabfVaybg:MenAcMeBamuxGasndUna (kEngkugma) rbs
RKsarkUnRkmuM munakecjBIpeneTA edayBiFeI ndUcaeTAnwgGVEdl
I atneFVcMI eBadUnarbsat
GIcwgEdr.. > cugbBab manBiFIBisaePsC ehIybniceRaymk k,nenkecjdMeNIreTA.. >
arEdlmanbgbn mitPki
nigGkEdlmkCYyepg.@ eTot enAB&TCM vu ji nag KWCanimti rU bnar
arBarkUnRkmuBIM exacbisacenAampv CaBiess enAeBlEdlBiFdEgH
I en eFVdMI eNIrqgBIPUmmYi yeTA
PUmmYi y. .> RKsarnigPUmi KWCaRkmEdlbeg;tI CalkNvb,Fm EdlCaEpkdsMxannsg:m. .> kUnRkmuM
ElgCakUnRsIeTotehIy nignagkminTanCakUnRbsaPriyaenAeLIyEdr.. > enAeBlEdlqgatBI
RKsarmYyeTARKsarmYyeTot BIPUmimYyeTAPUmimYyeTot kUnRkmuMsSitenAeRAvb,Fm KWnagsSitenA
kg BiPBFmCatimYy EdleBareBjedayeRafak eBalKWnagayCamnusmakEdlea anGMNac
niggayrgeRa.. >
enAeKhdanrbskUnkema nagRtveFVBiI FearB
I dUna dUcGVEdl
I kUnkemaneFIenA
V prbsnag.. >
enAxNenagehIy EdlkUnRkmuMnigkUnkemaerobcMeFVBiI FdI xmYI y EdleFI[V BYkeKayCasVamInig
Priya.. > bnabmkeTot manBiFBiI FCb
I elogdFMmYyeTAammeFayrbsRKsar.. > bnabBIePJvak
ecjeTA bRbBn
I efagfnwI gcUleTAkg bnb EdlCaRadMbgU EdlGkTaMgBIrabepmI s:ala. .> kUnRkmufM I
efagGacmanarlMkkgarcUlrYmEckrMElk[neBjelj nUvCIvaBmenaseBatnadsm,rEbb
EdlcgabbI ]Bukmayekk bgbn f nigCIdUnCIaxagbI maymIgnig]BukmaxagbI eTACasm<n aBCit
sTi enA
kg eKhdan.. > enAkg pena GacmansmaCikRKsarrsenACuM aeRcIn EdleFV[I nagnigbnag
I man
aBCakCntictYc edIm,Ibeg;ItaBsiTsalCalkNbIRbBnn.. >
manEteBlevlabueNa Edlbnicmg.@ GaceFVI[nagbBalxnxagpvseBatna cUleTAkg
RKsarfen
I n.. > TalEtGscMeNraleRcInakM ngputeTA KWTalEtnagsRmalbuRtFIa nigciBamw
bIcBYkva CYyemIlEfTaMGkEdlQWf;at GacrkRkn EdlnagGacCYyrYmcMENkrkRTBrYm nig
nbgHaj[eXIjBIBlikmRBmTaMgPkaB
I cMeBaRKsarfen
I sin eTIbnagGacabepmI TTYlnmkvij
nUvTMhMnaraMRTxagEpksartI...> dUcaeTAnwgkrNIykicrbskUncMeBa]Bukmay nigbn.@ cMeBa

108

CMBUkTI.4

bg.@ Edr RbBnKWCakUnRbsaEdlRtvecCYyykGasanigecsabbg:ab. .>


erOgeRBgRbCaRbiyrbsGkRskevotNam eRcInbgHaj[eXIjGMBIKMrUnareFIVBlikmdFMeFg
rbsPriyacMeBasVamI. .> buEn RbsinebIPriyapitk,t minsabbg:absVamIenAkgerOgeRBgena nag
EtgEtRtvTTYlardakeTasnigmaneRamhnrayekIteLIg...> ehIymanerOgniTanCaeRcIn elIk
eLIgGMBIsIEdl
cecsrwgrUs eRcInEtnaMmknUvbBaHamineccb. .> bEu n sacerOgminsUvbgHaj[eXIj
sIansmtSaB sIabeCOsmIeK gayRsl[eKRttRa...> enAkgerOgniTanx KWmansIman
RCJaQasv nigBUEkGtFt ecCYybIEdlRbRBwt:aMq:g. .>
edaymankrNIykickMNtedayRkmnarRbRBwtnigKuNtmEdleKneronalenABItUc
bgHajGMBIarelIkmuxelIkmat aBemakruNaCasaarN nigzanargarx<sRtEdt dUcEdlman
enAkgerOgniTan nigenAkgCIvaBRbaMfrbsGkRskevotNam fa bursevotNam hakdUcCaxV
CMnajxagkic aresdkci ebIeRbbeFobeTAnwgsIevotNam.

. > RKsarnImy
Y .@ KWdUcCaRbeTsCatitUc
mYyGIcwg...> bI KWdUcCaRbmuxrd nigTTYlxusRtvxagkicarTakTgbreTs cMENkRbBnvij KWCa
rdmnIRksYgmhap nigRKbRKgluyak...> manarEbgEckargarCalkNpvar ehIytYnaTI
epg.@ suTmanKuNtmedayELkrbsva.. >
smYI yrUbEdl .l. KWCasIEdl
eceFVBli
I kmxn g ecsnMsMc sah_ enAbrisTu ehIy
EdleceFVIBlikmx<scMeBasVamInag...> nagKWCasI .minl. RbsinebInaghansmwgemIlRbsEt
makepgeTot.. > CnCatievotNammanaBelceaxaMgelIseK xagmansgdarminesIaBakgar
vinic&yeTAelIarRbRBwtxagemfunkmrbsbursnigsI. .> CMenO KuNtm }riyabf nigbTdanEdl
BakB&nnwgarRbRBwtemfunTaMgGsen manarTakTgayagCitditeTAnwgealKMnitdelIslbn
RKsar ehIyRtvBRgwgbEnSmedayKuNtmn .ehov.. .>
atBVkicCacm,grbs .ehov. KWplkUneARbs CaGkEfrkabnarearBbUCadUna...> ar
sg&yelIarCa]BukrbskUnkgRanRK KWCaarnaM[mankgVl}tbma ehIyaBCamayminEdl
RtvneKelIkmkniyayenaeT.. > vismaBePTekIteLIgedayeCosminrYc BIaBxusanrcnasm<n&
rvagbursnigRKsarrbsat ehIyrvagsIn gi RKsarTaMgsgxagrbsnag EdlmYy KWRKsarBIkMeNIt
nigmYyeTot CaRKsareRayeBlerobar...> tRmvaraMcrbsRKsar tRmv[TaMgburs TaMgsI
eFVIarbeRmI buEntRmvarenmanaBxusaxaMgrvagePTBIren.. > manmnustictYcNas nsYrnaM
GMBmUI ldannCIvaBsg:m Edlndaksuxmu alaBrbsRKsar FMCagbMNgRfanigarcgnrbs
buK:lmak.@. .>
buNtit. BiFIbuNRbaMaMrbsRKsar

arcUlmkdlnbuNcUlaM (buNtit t+t) beg;tI Canimti r bU deRcInelIslbnareFVsmahrNkm


I
. .>

rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

109

GkRsknaMaerobcMyagyUrTukCamunsRmabbuNcUlaeday
M briyaasrMBgw TukyagrIkray . .> enAeBl
fbuN manbuBbV ru snwgmkelg ehIyRKsarTaMgmUlnwgmkCYbCuM a. .> edIm,IsVaKmn_afM I RKsarmYy
dacxatRtverobcMTTYlenABImuxGasndUna.. > enKWarRrBBiFmYI yyagsMxanrbsRKsarEdlenA
rs. .> BlrdGaemriaMgmanarlMknwgylGMBfa
I etIbuNtit mansarsMxanyagNaenaNas. .>
buNtit eRbbdUcbuNNUEGl buNak eBlybQancUlfbuNcUlaM buNEfgGMNrKuN
RB nigfTI 4 kk;da (fxYbarnkraC) rbsCnCatiGaemriaMg TaMgGsenKWmanrYmkgBiFIbuN
EtmYyKt. .> arRrBBiFItitCamYyRkmRKsar KWmansarsMxanxaMgNas eRBaarRrBen KWCa
EpkmYynaBCaCnCatievotNamRtLaMg nigCamnuseBjlkN.. > enAeBlEdlfcUlacUM lmk
dl sMeLglankgrMBgnsr p pav nigsr CYg |xr& eBjPUm.i .> kg RbeTsTaMgmUl eK|sUrEtsMeLg
ERskeharkanigeTAanbuBbV ru snigBBYkeTva yagsb,ayGWgkg edaysemgeqy
I qga nwgbRgb
bRgmCnCatievotNam[eTACaRbCaCnEtmYy CuMvijslvb,FmrbsBYkeK.. >
PUmizanEbbburaNrbsCnCatievotNam

PUmzan
i nigRbeTsCati GaceRbbdUcCaRKsarFMmYy ehIyRKsarKWCaRbeTsCatitUcPUmzan
i tUcmYy. .>
enAtMbnaKxageCIgnigevotNamkBal (bEu nminEmnenAkg tMbnxagt,g EdlmanRbCaBlrdeTIb
mkaMglMenA nigmanmnusrsenAticCagxageCIg) PUmzan
i mansaBbiTCitnigCashKmn_rYm eday
mankRmits&VyaBx<s.34. .> PUmikrTaMgGsenAdacBIPUmiepg.@ eTot xNEckedayvalERs.. > p
sEm,gkg PUmeRcI
i nEtenApM a edaymanrbgedImsIRasenAB&TCu vM ji pTaMgena CalkNrUbvn nig
CanimitrUbeFVI[shKmn_enAdacecjBItMbnCnbTEdlenAEk,rena nigsSitenAdacecjBIshKmn_
dTeTotpg.. > enAkgtMbnmanGkRskrsenA eKGaccUleTAnEtamexagTVarEdlmantubEtgp;a
PJI CaexagTVarEdlrwgmaMsRmabarBar nigexagTVarEdlCanimitrUb ehIyexagTVarennwgRtvbiTak
esaenAeBlyb. .> exagTVarenKWCamuxmatrbsPUmi EdlbgHajeTAdlBiPBelak EdlCasBaaxag
eRAmYynGtsBaaN nigbdirUbnarearBxngCasmUhaB...> enAxagkg man .Dij. (znh)
EdlCaebdUgrbsPUmi. .> .Dij. abCamCmNlerobcMBiFI nigCasalaPUmi. .>
kEngenehIy KWCaTIdRbtknarparbBal
anneyaynigsasnarbsCIvaBGkPUm.i .>
CIvaBEbbsasnaenA .Dij. ekIteLIgenACuMvijesckIearBnGkaEfrkaPUmi (GkaasRsk)
EdlataMgedayRBraCa edIm,IeFVCa
I nimti rU bbgHajfa shKmn_enBitCaTTYlnnUvzanCapv arfa
CaPUmimYy KWGg:aBrdlBakkBals&VyaB...> Gkanpl[nUvbeg:alsRmabGtsBaaNPUmi
nigeFItMV NagCanimti rU bn .Rbvtisas

RbBNI ealarN_sIlFm RkmnItanuklU nigesckIRf


a
rbsPUmiTaMgmUl..35...> .Dij. kCakEngsRmabBiFIbuNCbelog sRmabareFVIs;arbUCaCa
saarNnigkCn sRmabBiFIbuNsaarNTaMgGsTaMgxagGaNacRknigpvsasna.. >

110

CMBUkTI.4

erogralaM GkPUmierobcMBiFICaeRcIn edIm,IfVaynUveRKgs;arbUCaeTAdlGka edayBiFIen


erobcMyag{LarikRkElg...> BiFITaMgen shKmn_CaGkeFVIkgnamshKmn_ nigsRmabshKmn_
edaybBaaknUvKuNtm esckIRt
var nigkgVlrbs
RkmrYmTaMgGs. .> enKWCanimti r bU dmanGtSny
& . .>
edayepatxagM eTAelIGkaasRsk skmaBnBiFrbs
I GkPUmenA
i .Dji . eFVeLI
I gedIm,ICanimti r bU
tMNag[aBBwgGaRs&yarbssmaCikTaMgGsrbsPUmi ehIyminEmnRanEtedIm,IanwgaenaeT KW
edIm,IkmagM xageRApgEdr eBalKWkmagM FmCati kmagM GFiFmCati nigsg:m EdlerobcMngi RttRan
yageBjeljedayRkmsmUhaB minEmnedaysmaCikbuKl
: NamakeLIy. .> RbBNIearBGka
en qbBaaMgPUmiTaMgmUl sIGMBImuxgarEdlsEmgeLIg edayTMenomTmabbuBVburssRmabRKsar
evotNam...>
minEmnGkEdlrsenAkg PUmTaMi gGs EdlCasmaCikrbsPUmi EdltMNag[shkrN_Rsbc,ab
RtwmRtv CasmaCikrbs shFmarI. EdlerobcMBiFeLI
I gGkaenaeT.. > TaMgksiTnii gatBVkic man
arBakB&n aeTAnwgsmaCikaBrbsPUmi ehIysmaCikaBen minEmnGkRKbaTTYlneday}tKit
fenaeLIy...> aBxusadFMmYyenAkgPUmi KWmanrvagGkEdlCasmaCik nigGkEdlminEmnCa
smaCik. .> Capv ar smaCikaBmancMeBaEtburs.@ beu Na ehIyburs.@ enaRtvEtmanedImkMeNIt
nigFMdwgkIenAkgPUmienaeTotpg.. >
kgnamCashkrN_mYy PUmiKWCamaskmsiTidI...> eTaCabMENkndIFIEdlCakmsiTirbs
smUhaBGacmanaBxus.@ ayagNakeday kkmsiTirYmaEbbenKWCalkNsMxanmYy nPUmikr
smUhaBrbsRbCaCnevotNamburaN.. > dIPUmRt
i veKEcksaCaferog
I ralbIamM g edaypldI [RKb
RandlGkRkIRkxagM nigsgCMBakTaMgLayEdlnbeRmIdlPU m.i .> dIFmYI ycMnnY RtvnCYl[GkPUmi
kgtmKitKUrmYy edIm,Ibeg;InRkcMNUl...> RbB&nEckdIen CYyeFVI[mansamK:IaBkgPUmi...> an
nrNamakEdlenAeRAPUmman
i siTan
i abdIFPUI mi RbkbargarelIdIFrbs
I PUmn
i eLIy. .> GkRsk
GacmanarExVgKMnti akg cMeNamGkRskagEdr bEu nBYkeKmanarsamK:I asti lt eBlmanerOg
CamYyGkxageRA.. > PUmman
i arTTYlxusRtvrYmkg arbgBnGakr eTA[GaCJaFrfakelI plCa kMENn
eyaanigBlkmdlrdaPil.. > PUmiRskNaEdlnbMeBjRKbeTAamatBVkicTaMgena PUmiRsk
enanwgminRtveKrMxaneT.. > GkxageRAsUm,IEtrdaPilkBal RtvedaRsaybBaHaGVImYyCamYyPUmi
BuMEmnCamYysmaCikEdlCabuK:lmak.@ enaeT...> manEtamryPUmieng EdlmnusmakGacman
siTieBjeljkgarcUlrYmCasmaCikrbssg:m. .>
sSanaBnzananuRkmkgPUmi.. samK:IaB nigarRbkYtRbECg

smaCikPUmimanzaneTAamzananuRkmtwgrwugmYy edayeqIytbeTAameQazansg:m. .> lMdabx<s


CageKnzananuRkmen maneQafa .RkmRbwkaGkmanmuxmat.. .> ebIeTabICazanniglkNvinci y
&

rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

111

kgarplzan manaBxusayagNakeday kRKbPUmiTaMgGssuTEtmanzananuRkmzanrbsxn


ehIymanRkmRbwkaGkmanmuxmatenAx<sBI elIeK.. > enAxageRamRkmRbwkaGkmanmuxmat KWmanas
RBwTa arkg PUmi ehIyenAeRamasTuTaM
M gen manmnuseBjv&yenAkg PUm.i .> enAkg EpkdFMTUlay
nlMdabfak manarEbgEckxus.@ ac,aslasCaeRcIneTot.. > zanTaMgen KWCatMENgamlMdab
ski ehIyralkicarTaMgGsenA .Dij. RtvBakB&nnwgBiFIsarlitln edayearBamlMdabzan
enyageTogTat nigmanarsEmgCalkNnimitrUb...> enAkgBiFIpvar minGacmanmnusBIrnak
EdlmanzanesIaneT.. >
enAkgbribTCakEsgnTMnakTMngCanimitrUbenAkEng .Dij. enehIy EdlsamK:IrbsPUmi
RtvneKsEmg[eXIjyageBjTMhwg ehIyarRbkYtRbECgabepImmanaBRscRsalxaMg...>
zananuRkmrYmnigskmaBpv ar EdlBakB&n a nCYyelIksy
samKI: aB nignplnU vGtSny
& n
GtsBaaNenAkg PUmi kdcU CaenAkg RKsarGcI gw Edr.. > bEu n xusBIenAkg RKsar zankg PUmRt
i vn
RbKl[ minEmnTTYlnBIkMeNItenaeT.. >
zanPUmmii nEmnCaGg:arrdlmYyenaeT.. > RkmRbwkaGkmanmuxmat CaGkRKbRKgargarPUmi
buEnminEmnedIrtYCaGg:arnItiRbtibtienaeT.. > mnIPUmiGnuvtambMNgrbsRkmRbwka.. > edIm,Iay
CamnIPU mn
i CaerOy.@ KWCaarlMkmYy ehIymanbnk TTYlxusRtveRcIn bEu nmanGMNacBitRkd
tictYcNas nignRkkRmkscesIgEdr...> buEn tMENgCamnI GnuBaat[mnusNamakGac
eLIgzankgzananuRkm EdlplCaRckcUleTAanRkmRbwkaGkmanmuxmatEdlmanGMNacnig
kitanuaBBitRkd.. >
zananuRkm nigesdkic kitanuaB

.
.
esdkic kitanuaB mankbyageRCAenAkgzananuRkm EdlnbBaakenAkgarearBbUCacMeBa
GkaasRsk. .> enKWCaEpkmYynrcnasm&n< EdlmanarRkkYtRbECgnigtwgrwgu . .> muxtMENgCak
EsgenAkg zananuRkmen KWBitCamansarsMxanNascMeBaGkPUm.i .> BYkeKRbkYtRbECgyagxagM a
edIm,I .hUbxagelI. nig Gg:yBImux aenABiFICbelogenAkgDij. .> bnabBIarerobeFVIBiFIbUCa
sMxan.@ rYcralmk nwgmanBiFICbelogdFMmYy EdleKerobcMeLIgenADij sRmabsmaCikPUmiTaMg
Gs. .> BiFICbelogennkMNtTIaMgrbsmnuskgPUmi dUcEdlBiFIEsndUnnkMNtTIaMgrbs
mnusenAkgRKsarnigExRsLayxag]BuknImYy.@. .> arerobcMkEngGg:yenAkgBiFICbelog nig
arEckmHbmHaenAkgBiFI KWmanerobrablMGit[suIaeTAnwgmuxtMENgsMxan.@ enAkgzananuRkmen.. >
zanRtvneKbgHaj[eXIj amrynrNaGg:y
enAtuNa bursbnu a nnakEdlRtvhUbGaharmYyfas
rYman nrNaTTYlnEpkNansacEdlRtvEck.. > arlMGti enmanaBxus.@ a bEu nRKbPUmi
TaMgGssuTEtmanlkNBiessEbbenEdr.. >

112

CMBUkTI.4

elak egVn xakevon (Nguyn Kh_c Vin) nRb[dwgfa enAkgPUmirbsat.


bnabBIBiFearB
I
GkamasRskcbeTA k,al cMBu nigTIbMptu nk,alrbsmaneQal EdleKyk
mkbUCaena eKykeTAdakTuksRmabGkEdlmanmuxmatx<sbMput.> sUmeTvaCYyGkEdlyk
cMENkmYynsMENnsRmabxn g..! Gkpgkab|BIGkmanmuxmat EdlnRbRBwtbT
els
I edIm,I
ykTIbMputnk,almaneQalena...>

minEmnedaysarerOg{Cars EdlbursTaMgGsenaRbkYtRbECgEbbRCleBkdUecenaeT.. >


Gkmanmuxmatmak.@ RbkYtRbECgCamYyGkdT edIm,Iykk,almanEdleKbUCaenAkg BiFen
I eTAp[
n eRBaenAkg RkEsEPkPriya kUn nigGkCitxagrbsat k,almanKWCaPs agEdlminGacRbEkk
nfa atBitCamnusEdlmankitiysbMputenAkgPUm.i 36.>

RbBNInCnCatievotNam TTYls:alealarN_zananuRkmsg:m nigykcitTukkdakyag


xagM GMBmuI xmatnigzan.. > arTamTaredIm,IelIktem;gI zanNamYy RtvGkPUmdT
i eTotBinti Gakb,kiryi a
nigamdanyagepgpat. .> arrMelaPbMBanFnNamY
yeTAnwgEbbbTsmrm KWGacnwgbgc kitanuaB
rbsRKsarmYyyagxaMgn...> eRBafa GkPUmitRmv[bg Bn elIkitanuaB edayBYkeKecEt
TamTararCYybtSmEpksg:mkicnighirBavtS. .> tmnzan kitanuaB nigarearBBIsMNakGk
pg tRmv[nRbgRby&tCa nic [GnuelameTAambTdanrbsPUmi nig[bgt kg sb,rsi Fm. .> Rbsin
ebImnusNamineFV[I smRsbamzanEdlxn cgnena mnusenakRtvtbgarearBBIGkdT.. >
RKbRkmRKsarTaMgGs suTEt
RtvcMNayRkasmgm;al dUcCa arcueQakUnenAkg bBapI v
arrbsPUmi BiFbuI NsB GaBah_BBi ah_ CaedIm. .> RKsarnImy
Y .@ GacerobcMBiFdUI ecneday[Gs
Rktickn RtvcMNayRkeRcInkn bEu nralskmaBsaarNnImyY .@ KWCaesckIEf
garN_
mYyRb[dwgGMBIzannigkitanuaBrbsRKsarxn. .> CarYm arRbRBwtEbben segbnUvkitanuaB
rbsbuKl: nigCaBiessrbsRkmRKsar.. > sRmabGkEdlmankitanuaBl,I nigmantMENgkg sg:m
EdlRtvarBar sRmabGkEdlkMBgu Bayam edIm,InzanenAkg zananuRkm BYkeKmanCeRmIstic
Nas. .>
eTabICatMENgeTAamzanTaMgenRtvnTTYledayarxMRbwgkeday kTMenomTmabPUmenA
i Et
TamTar[manarTTYls:alBIGkpg.. > areLIgeTAkg zananuRkmn KWtRmv[btSmB Fi Cb
I elogCa
eRcIn (.eLxavvg. l khao vng). .> ebIsmaCikNamakeqy
I tbeTAnwglkNvinci y
& sRmabareLIg
zann smaCikenaRtvEterobcMnUvarRbKlCUnGVmYI yenADij nigerobcMBiFCb
I elogmYybnabmk.. >
enGacmann&yfa RtverobcMBiFCb
I elogCUnsmaCikPUmTaMi gmUledayxn atEtmg eBalKWedayay
RTBsm,trbs
i RkmRKsarat CaGkEdlRtvcMNayelIBiFen
I . .> RbsinebIenCazanmYyx<sena

BiFIenanEtRtvcMNayRkeRcInEfmeTot.. >
arxVlxVayTakTgnwgmuxmat zan nigkitanuaBen EdleKeXIjkgBiFIEsnsMENn BiFI

rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

113

qgv&y nigBiFdT
I eTotEdlCaTmabGkRsk nbgHaj[eXIjBIGPismaarCaTUeTAenAkg PUmi Edl
tRmvmnuskg PUmi [mancitT l
U ayCasaarN Et[manaBGtxatCakCn.> TMenomTmabenAam
PUmiCaeRcIn nbgHaj[eXIjfa manarRbtibtinUvGPismaarEbben.. > manarBisarxus.@ a Et
ealarN_minxusaeT.. > KWCatYnaTIrbsGkEdlmanFUrar nigcgnmuxmatx<sk g sg:m [Eck
ayeRcInCagRkmRKsardTeTot...> RkmRKsarykcitTukdakNas cMeBaGVIEdlGkRskKitnig
niyayGMBIBYkxn...> BYkeKkmanCMenOelIsMNag ehIyylfa mancitTUlaynaMmknUvsMNagl...>
dUecehIy enAkgRkEsEPkGkPUmi BYkeKcMNayeday}tsay edayehtuEtTMenomTmabtRmv[
BYkeKeFVIGIcwg. .>
arxVlxVayGMBImuxmatnigkitiysen minEmntRmvEtGkEdlmanRTBhUrehoreT [ykmYy
EpkeFVIbuNeFVITan buEnmanGkepgmYycMnYneTot kmanarsakesIrkgarbgHaj[eKgdwgGMBI
aBRkIRkrbsxnEdr.. > mnusminRBmTTYlGMeNaymnusFmnyaggayeLIy. .> BYkeKxMrsenA
yagsnMsMcbMputebIGaceFVIn nigxitxMrka[n [eKeXIjGMBIlkNFma.@.37...> eKRKba
RtvEtBwgGaRs&yelIxngnigeFVIBlikmxng...> GkTaMgLayNaEdlminecBwgBakelIxng k
RtvGkCitxagriKn...> ealarN_EdlENnaMarRbRBwtrbsRkmRKsar kRtvykGnuvtCamYyPUmi
pgEdr.. > dUcGg:aBsmUhaBEdlxVlGM BmuI xmatrbsBYkxn PUmTaM
i gmUlkbgHajnUvGakb,kiry
i aBwg
GaRs&yelIxn gnigBlikmxn pgEdr.. > GkPUmsui xcitlM kevTnaxagM Etmin[kmuxedaysarEt
arsuMCMnYyBIGkxageRAeLIy.38. .>
bBaHasMxannmuxmat nigbMNgRfacgnkitanuaB ehIynigarcg[mhaCnTTYls:alen
EdlmanarCabBakB&nanwgCMenOEdlfa GMeBIlnwgnaMmknUvsMNagl eFIV[manynarRbwgERbg
edayxn gnigkRmitviny
& xn geneLIg. .> GkPUmTaM
i gLayNaEdlmanRTBhUrehor RtvbgciM t[
EckaymYyEpkCafrnwgkitanuaB rIGkTalRkvij manarBikkgarTTYlykTan ehIysux
citTTYlEtkgkrNIEdlT&lbMputbueNa.. >
ealarN_CamUldannarEckFnanEdleKn Gacsegb[xIfa Ca .arEckrMElk
BIGkEdlcgnmuxmat eTA[GkEdlsuxcitkmux.. .> TaMgesckIRtvaraMc TaMglTaBkg
arcMNayRkn KWCaaranRbmaNedayxn g EdlkRmitedayarCMrju BIGMNacpv cit. .> Cn
CatievotNamCaeRcIngaynwgekItesckesA
I hgedaymtisaarN EdlbgHajamryarniyayxwb
exv arcMGkemIlgay artiedol.. >
esdkiclmEtbg:barciBawmCIvit

enAkgPUmi manGg:aBnigskmaBCaeRcIn EdlbgHajnUvTmabmYyxusaBIGIVEdlnerobrabxag


elI. .> CnCatievotNamburaN KWCamnusEdlcUlcitman
KI a ehIyPUmTaM
i gGssuTEt
manRkmsg:m

114

CMBUkTI.4

xus.@ a. .> TahrN_ mankbi nigsmaKmsRmabGV.I @ RKbyag abBIarbegHaExg rhUtdlarciBamw


stV[eceRcg kbi sRmabTahanas.@ sRmabmnusEdlekItadUM ca sRmabsisEdlmanRKdUc
a.39. .> ebIeTaCaBYkeKmanaBxus.@ ayagenkI ehIyarvassgdM eNIrminRbRktI enAkg RbB&n
atuyin manx<skI kmanRkmEdlmanRbePTxus.@ aCaeRcIn mancritlkNBiessmYycMnnY dUca
EdleFVI[BYkeKmanatuyinBIFmCatiyagc,as. .>
py
anwgatuyuagM EdlmanelIsenAkg BiPBRKsarnigPUmi Edlsm:aledayaBxusaxagkg
nigarRbkYtRbECgzanyagRscRsalena Rkmyinmanrcnasm&<nFUrrlugnigmansmaB...> Rkm
TaMgGs KWCaRkms&RKcitnigminpvar RkmTaMgGssuTEtnbBaakBIshRbtibtiarnigsamKI:aB
nigRkmTaMgGsmanynaratbnSyarRbkYtRbECg nigminelIkTwkcit[ manCemaNamYy ehIyaB
xusaxagkgmantictYc...> aBCaGkdwknaM CaerOy.@ Rtvpasbrevna RtveTAamGkmanbT
BiesaFn_yUra.M .> arcMNaynsmaCikaBRtvmanardakbBatni gi esI a. .> RkmenpgEdr KWsRmab
sI...> CacugbBab enAeBlEdlvis&yyuaMg KWCacMNucbeg:alnarykcitTukdakrbsrd rYmTaMg
RkmnItanuklU pg RkmyinTaMgenTMngCaekIteLIgedaykg ehIyrdGN
M acmineGIeBIcMeBasmaKm
TaMgen.. > ansmaKmNamYyRtvnbg:abedayc,abedayvb,FmeT.. >
GkPUmirsenAedayBYkedayRkmyagesmsatenAkgPUmi ehIyenAmatRckcUlnRkmTaMgen
exagTVarmansm:alnUvRBMEdnsg:msas. .> RkmnImy
Y .@ suTEt
mansmaCikaBenAkg bBapI v ar nig
manRbaneeatedayxnpal edIm,IbeRmICaGksRmbsRml rvagRkmnigGaCJaFrPUmi. .> RkmmYy
cMnYn manbUCnIydanrbsxnpal sagsgedayeRbIFnanpalxn edIm,IearBbUCaGkamYyrUb
eTvamYyRBGg: eTAamCMenOEdlxn eRCIserIs. .> EtRkmxminmanzanRsbc,abNamYyeT ehIy
smaCikaBmanaBebIkcMh. .> nrNamakkGaccUlkgRkmGkCitxagNamYy edayminaMccUlCa
smaCikPUmCa
i muneT.. > sUm,IcMENkpv edIrenAkg tMbnmYy CYnalRtvmanbBasmaCi
I kaB manRban
rbsxn nigkicRbCuM nigarRrBBiFIbuNrbsxn...> cMENkpv elIsBItMbnGkCitxag KWCaRkm
tTlmuxa EdleKmak.@ suTEts:alaeTAvijeTAmkyagc,as ehIyarCYyaeTAvijeTAmk KWCa
erOgsamBamYynigeFVeTA
I edayminpv ar.. > arCYyaeTAvijeTAmkeRApv aren KWCacritlkNn
esdkic edIm,Ibg:barciBawmCIvitEdlRsbaeTAnwgesdkickitanuaBdUcneBalmkxagelI. .>
PUmiesIrEtTaMgGs mankEngdacedayELkmYyeFVICaTIparxageRA CaFma sSitenAxageRA
rbgsI EdlkMNtPUmi...> enbgHaj[eXIjBIzanTabnBaNiCkm EdlTuksRmabsInigCn
breTs...> TIparenBakB&nnwgarlkdUrtUcac CaBiessKWarlkbnnUvTMnijkgRsk...> sIrk
RkcMNUlbEnSmsRmabRKsar amryarTijeRbg s;rkgbrimaNtic rYcehIylkvaecjvij
edaytmxs
< Cag
enbnci nigedayareFVcMI NGahar
I sRmablk lkbEnbg;a nigEpeQIBIsYnc,ar
ehIyamFmanRkcMeNjticNas. .>

rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

115

RKsarswgEtTaMgGs cUlrYmkg arykcMeNjBIvalERsEdlenAB&nCu viM jPUm.i .> RbsinebIdMNaM


RsvminsUvnpl GkPUminaMadaMdMNaMepg@eTot...> RbsinebIGaceFVIn GkRKba TaMgCagEdk
Cagatsk suTEtxitxMeFVIERscm;ar.. > RsemalGaRkknaBGtXanenAlgGenalamRNRKb
naTI. .> RsvGg;r eTamanbnu a nkminEdlfamaneRcInhYsEdr ehIyareFVERs
I eTal
M kyagNa k
RtvEteFVIEdr...> buEn manRKsarCaeRcInEdlminGacciBawmCIvitnBIareFVIERs ehIymanRKsarCa
eRcInxVxatRkasmineccb. .> sahkmkgPUmiplnUvmeFaymYy[GkPUmiGaceRbIeBlevla
bEnSm edIm,IrkluyakbEnSm. .> enKWCashRasRKsar.. > kmagM Blkmmincbgluy RKsarTaMg
mUleFVIaryaghtenOyTaMgGsa buEnplkRmEdlnmk KWmanbnicbncbueNa.. >
enAkgPUmimankeTskm EdlmankRmitx<sCaTIbMput.40. .> elIsBIGVI.@ EdlPUminImYy.@ man
edaypalxn dUcCa CagEdkmak CageQImak CaedImena PUminImYy.@ cgmankeTsBiessrbs
xnmYy. .> enAkgPUmix burseBjkmaMgmanCMnajCagTg Cagatsk CagsMNg CagCYsCulRKb
mux RKfabuM raN.. > PUmepg.
i @ eTot epatelIarplitRkdas qRt agM sMNaj mYk. .> enAman
CMnajBiessCageneTotkgCMnajEdlnerobrabxagelI...> arplitnUvplitplGVIEtmYy Ca
erOy.@ BakB&neTAnwgargarrbsPUmiCaeRcIn PUminImYy.@ manaremApacelIarplitmYyEpk rUbmn
NamYy beckeTsGVmYI y vtSatu
edImNamYy.. > CafmI geTot enKWCaehtunigplnsamK:aB
I rbs
PUmi...> sib,krCagEdlcUlrYmkgRbePTargardUcaenAkgPUmi CaerOy.@ EtgEterobcMRkmxnCa
smaKmGkmanviCaCIvdUcamYy (saCIvkm)...> saCIvkmenEckrMElkcMeNdwgenAkgRkm buEnmin
EckrMElkvaCamYyGkxageRAeT...> saCIvkmTaMgenkmanmuxgarCasmaKmGBamBaseg:a KWCYy
smaCikeTAvijeTAmkEdr...> enAeBlEdlmaneRaGasnGVImYyekIteLIg eKnwgBwgBakCMnYyrbs
saCIvkm. .>
saCIvkm KWCaTRmgsmaKmCYyaeTAvijeTAmkmYykg cMeNamsmaKmTaMgLay EdleXIjman
enAkg RbeTsevotNamburaN . .> mansmaKmsRmabbuNsBnigkbsB smaKmBiessdTeTot
sRmabCYykgRKbaleTsbnanNamYy EdlRtvarecjRkasam.@...> sUm,IEtRkmsRmab
RrBBiFbuI NcUlafM kI manEdr.. > ampsEm,gnImy
Y .@ eKbria KRkasbnci bnc ralEx ehIy
enAraldMNacaM eKTijrbsajf.@ EckeTA[smaCikbnicmak...> RbePTGg:aBEdlmanaB
samBamYykg muxgarCYyaeTAvijeTAmken KW[eQafa .ya b. (gip).41. .>. .Gg:aB .ya b. en
RbEhlRtvnerobcMeLIg edayEpkelIExRsLay eQaRtkUlrYmmYy edaysmaCikenAkgPUmi
pgrbgCamYya RkmPUmtUi c.@ arearBbUCaGkaNamYy cMNgsm<naB
rYmepgeTot.. > .ya b.
KWCaGg:aBsaCIvkm EdlmanRTBsm,tip alrbsxn manarRBBiFbuI Nrbsxn nigsmaCikman
zanamEbbzananuRkmrbsxn. .> buEn lMdablMedayzanenAkgGg:aB .yab. EpkTaMgRsgelI
lMdablMedayrbseQa dUcmancuenAelIbBapI v arrbsPUm.i .> .ya b. minKitGMBIRTBsm,ti zan

116

CMBUkTI.4

KWGkEdlncUlsmaCikaBmun EdlGacGg:y{asn_elIeK nigBisaGaharmunGkTaMgLayepg


eTot EdlncUlCasmaCikkg Gg:aB .ya b. eRay.@ at. .> ebIeTaCaarcUlrYmCasmaCikrbs
.ya b. nn&yfa RtvcMNayRkkeday karcMNayTaMgenCanic almanarRKbRKgnigEckrMElk
cMnYnesI a. .> anBakB&nnw gart TTYlnkitanuaBGVeT
I dUecarRbkYtRbECgaGsluyak
eRcIn KWaneT.. > RkmCYyaeTAvijeTAmkepg.@ eTot kGcI gw Edr.. > enKWCasaBnesdkci bg:
b
CIvaBTaMgmUl nigCaGVIEdlxJMehAfa vis&yyin nCIvaBGkPUmi. .>
esdkicneyayyinyuaMg

esdkci ki tanuaB (EdlmanarBakB&n aCamYynwgarearBbUCacMeBaGkaasRsk) ekN .Bn.


elIzannigkitanuaBen.. > RbB&ne nRtvnkMNteday
Tmabngi arRbkYtRbECgdhs
Y ehtumYy. .>
atupMrbsRbB&nen
mansaBbiTCitnigTMngCamanarEbgEcgaxagM . .> arRbvasdaeTAvijeTA
mk minmantulaBeT...> ynarxus.@ a nigTMenomTmabkgRskekNykcMeNjBIzannig
kitanuaBen.. > enbg;beg;tI nCaRbB&nsu xmu alaBPUmi edayecosvagyagRanebI min[manbBaHa
mnusbeBaIEkk. .> buEn minmanarGYtGagGMBIaBRkIRkrYm nigectnacgTTYlnaBesIaeLIy. .>
aBesIaBitRkd KWRtveKylfa eFIV[manGsiSraB eRBa vapyaeTAnwgRkwtRkmFmCatirbs
BiPBelak.. > magvijeTot muxgaranarabrgrbsPUmi manpl[enAkgbribTnesdkiclmciBawm
CIvti EdlRsbanwgmuxgarnesdkci ki tanuaB nigbMeBjbg:besd
kci ki tanuaBen.. > dUceyIg
neXIjRsabehIy esdkiclmciBawmCIvit BakB&nnwgsSab&nxus.@ asuTsaFBIesdkickitanuaB
ehIyEpkelIealarN_xus.@ aCaeRcIneTot.. >
edayeFIVarbnbnaba esdkiclmciBawmCIvit nigesdkickitanuaB dUcaeTAnwgatuyinnig
atuyuaMgEdr eBalKWCaEpkrYmbBalakgRbB&nsKsajEtmYy ehIyGaceFIV[PUmimanCIvitfitezr
n eTazitenAkgbriyaasmineTog nigRbkbedayeRafakkeday...> amBiteTA ealarN_
Edlpya arRbkYtRbECgnigarshar zananuRkmnigaBesI CemanigsamK:IaB KWmanmuxgar
CaEpkbMeBjbg:bnesdkicneyay...> rcnasm&<neaen bgHajBIcritlkNmenaKmviCanig
sg:mrbsRbeTsevotNamburaN.. >
EpkyinnsasnakgPUmi

arearBbUCacMeBadUnaenAkgRKsar nigarearBbUCacMeBaGkaasRskenAkgPUmi KWatuyuaMg


EdlRKbRKgedaymnusRbs RtvnbBaaedayvb,Fm manzananuRkm manTRmgpvar nigeRcIn
EtmanarRbkYtRbECga...> vis&yyinnsasna BakB&nanwgskmaBeRcInrbssI nigmanaB
GaceRCIserIsn mansmaBeRcInCag manaBeRApv areRcInCag manarsharaeRcInCag nig

rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

117

manarRbkYtRbECgaticCagvis&yyuaMg. .>
RkmRKsarnImy
Y .@ bkRsayxmw sar nigarRrBBiFbI N
u rbsxn eTAamareBjcit esckI
Rtvar nigsmtSaBrbsxn . .> plMenAxmanGasndUna nigGEg;eRcIn mantic ka nesa.. >
eKGaceXIjGEg;eRcInRbePTxus.@ a enAameKhdanrbsGkRsk sRmabearBeTvanigGkakg
sasnaav BuTsasna

eTvkfaRbCaRbiy Rbvtisas
evotNam nigerOgeRBgkg Rsk. .> GEg;edIm,I
GgVrsMCMu ny
Y BIGkaNamYy eRcInEtmanedIm,IealbMNgCaklakmYy. .> eKeCOfa RBlwgrbsemT&B
EdlEckzan rYcnayCaGka xagM BUEksRmabarBarpsEm,gBIexacRBaybisac.. > eTBFIan
citema KWRBnagKgsuIGIm (VanGwm Quan m) CYysInigkumarCaBiess ehIyRbaMgnwgeRafak
narqgTen. .>
mansImYycMnYnmanGarmN_fa RtvneKehAeTAbeRmIdleTBFIa dUcCa RBnagexAmkBIzan
sYKT I 9 maskRtIfyk
rbsBYkGmtCn.. > Cmtm;
W atnigsMNagGaRkk ekIteLIgcMeBasIEdl
min
eqyI tbeTAnwgareaehAen.. > bEu n RbsinebImanarearBbUCanedayesasR& Kvijena eTBFIa
yayETBena nwgnaMmknUvsuxumalaBlnwgsMNagl. .> CMenOelIeTvaGarkGka eRcInekItman
eLIgenACuvM ji tuPtU Ebben.. > arearBbUCaTaMgena GacbUkbBal arvagRBwtui arN_sasnaCamYynwg
skmaBsg:m dUcCaBiFICbelogRbaMaM.42. .>
RBBuTs asna KWCaEpkmYyEdlelceLIgc,as nsasnarbsatuyin. .> vtmanenARKbkEng
enAkgRbeTsevotNamburaN buEn an .shFmarI. BitRkdeT KWBuMmanskeCIgvtBit
Rkd...> GkEdlcUlrYm KWeFVIeTAamcitnwgcg ehIyGkmanCMenOaKeRcIn minmanaBeTogTat
cMeBavtNamYyedayELk.. > RBBuTsasna

EdlCaRbB&nCM enOnigKMnti yagCaklakmYy man}TBi l


yagxagM nigBIyUrGEgVgenAkg RbeTsevotNam bEu nsSab&nBuTsasna

CaBiess tYnaTIngi }TBi lrbs


KNsg mgrIkceRmIn mgcuGnfyCahUrEh.. > RBsgkg zanCaRBsg antMENgGVmYI yc,as
lasenAkg rcnasm&n< sg:
mnPUmi nigman}TBi ltictYcanpgenAkg kic arPUmi ebIeTabICaRBsg
Gg:NaEdlmaneTBeaslnigKuNFm Gacman}TBi lxagM yagNakI. .> vtGaramTTYlarabGarmN_
nigTTYlCMny
Y btSmeRcI
nBIsIcM Nas.@ CaerOy.@ KWsIemm
ay.. > smaKmsIBu Tsasn
ki manesrI Et
enARKbPUmi EdlmanGkdwknaMsmaKmenasaerogralaM. .> RkmCaeRcInTaMgen erobcMBiFImgkg
mYyaM ehIyeRcInEtCaBiFICbelog.43. .>
arrYmbBalkgRbeTsCati

escTaMgLaykg raCvgegVn EdlabepmI eLIgesayraCenAkg aM 1802 mannina arxagM cEmkelI


atuyuaMg edIm,IRbtikmtbeTAnwgsSanaB EdlekItmaneLIgmunarRKbRKgrbsraCvgen.. > esc
raCvgegVnsVEsVgsSabna[manlMdablMedaylCagmun [RtwmRtvamc,ab [manarrYbrYmaCag

118

CMBUkTI.4

mun nig[Casg:mEdlmanarerobcMtwgEtgCagmun. .> escraCvgegVnnseRmcRBT&y[eRbIasa


cinCaasapv [Gnumt& eRbIRkmnItanukl
U twgEtgCagmun EdlndaktMENgsI[ sSti enATabCagBI
eBlNa.@ TaMgGs nrwtt,itsasnaRBBuT nRbas[eRbIKm<IrlTixugCWEbbfIeTAamrUbaBCa
eRcIn EdlparabTMnakTMngrvagGkPUmni gi mnI [RtwmRtveTAamtYnaTITMenomTmabamKmIr< nigman
samK:IaBsg:meRcInCagmunedayGnuelameTAam .lI. nig .ego.. .>
esckg sntvi gegVn nsSabnaRBraCvaMgenAkg tMbnev (Hu+) EdlykKMramvaM
U gcinkg Rkg
ebaMg. .> ealarN_zanrbssg:m nbgHaj[eXIjamryrcnabfnibrievNrbsRBraCvaMg. .>
sSabtkmn gi arerobcMTIaMgsagsg elIksy [manaBsuxdumrmnaCamYynwgRkwtRkmFmCati eday
arerobcMGnrkm nigarerobcMrebobRbRBwtk g BiFbuI N.44. .> RBraCaevotNamCaemdwknaMarearB
bUCabYnyag dUcCa arearBbUCacMeBaeTvakgzansYK arearBbUCacMeBaRBbitr arearBbUCa
cMeBaelakaxugCW nigarearBbUCacMeBaksikm. .> RBraCnaTIrbsRTg epatelIardwknaMBiFsasna
I
[enABIelImuxgarnItiRbtibtinignItib,Bati...> RBraCskmaBsasnarbsRTg parabnigeFVI
smahrNkmCamYy RBraCnaTIeTVrbsRTg CaRBraCarbsGkRsk nigCaGFiraCEbbcin. .>
kgaM 1808 eKnsagsgmhaRKwBiessmYyeLIg enAxageRAraCanIev sRmabTisbUCa
dlzansYKni gEpndI. .> TIaMgsagsgen kykamlMnaMrcnabfenARbeTscinEdr edaymanTIlan
ragrgVgmU l (atuyuagM ) sRmabTs
i bUCadlzansYK cMENkTIlanragbYnRCgmYyeTotEdltUcCag
(atuyin) sRmabTisbUCadlEpndI...> manEtRBraCa tMNagpvarrbsRTgbueNa EdlGac
RrBBiFT
I s
i bUCadlzansYK
n eBalKWplCani
mti r bU ntYnaTIedayELkrbsRTgenAkg sg:m Ca
tMNagEtmYyKtEdlGacTAkTgnwgGBtehtuFmCatinigGBtehtuGPiFmCatin.. >
arearBbUCacMeBaRBbitrkmanarRrByaghtct
pgEdr kg TIRkgrbsraCaFiraC.. > RBraCa
manaBhtct
ya gcEmkkg arRbNibt& n_cMeBaRBbitr edIm,IceRmIntulaBnarnkuslplbuN
rbsRBGg:g nigedIm,IeFVCaI KMrnU gi CaRKsRmabRbCarasrbsRTg. .> arearBbUCacMeBaksikm epat
elITIearBbUCaenAxageRA EdlmanragbYnRCgesI (atuyni ) EdleFVedI
I m,ITis
bUCadlRBPUmnigRB
BRsBN_ nigrdUvalTaMgbYn. .> RBraCapalRBGg: CaGkRrBBiFenA
I TIenerogralniTaXrdUv rYc
ehIybBaa[mnfI akx<sP r rasdImYyCYr edIm,IeFICaV nimti s BaanarabepmI rdUvalksikmmYyeTot.. >
RsbeBlCamYyaenEdr tMNagrbsRBraCakeFVIBiFIenenAamextnImYy.@. .>
manviharsasnaxugCWenAkgTIRkgpg nigenAamextpgEdr...> eKRrBeFIVBiFIxugCWBIrdgkg
mYyaM KWkg niTaXrdUv (rdUvskw eQIlas) nigkg srTrdUv (rdUvskw eQIRC).. > RBraCaeFVCa
I raCaFibtI
kgBiFITaMgenenAkgraCanI ehIymnIexteFVIRabamskmaBrbsRTgenATUTaMgRbeTs.. > manTI
s;arbUCaEbbenenAkgXuMCaeRcIn nigenAkgPUmimYycMnYn EdlmanGkRCJcmgnUvk,nTaMgen.. >
RbeTsCatiTaMgmUl manarerobcMyaglti lneTA
amlMdabfakzananuRkm eTAamarcmg am

rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

119

Tmabk,ndUcaen ehIyTmabTaMgen KWCaarcmgBIRkwtRkmFmCatirbsPBEpndI. .> sTisaBn


skmaBCanimti r bU nigBiFsasn
I
anaM[mansamKIaB
: enAkg sg:mnigrvagvNnana.. > escegVnRTg
eQVgyldwgyagQasvfa kUnRbsEdlykcitTu kdaknwgkrNIykicrbs
xn nwgayeTACamnId
esaRtgkgRsk...> ehtudUecehIy nCac,abrbsrddakeTasb,BatielIarrMelaPbMBaneTAelI
TMenomTmabanTku ehIyCUnCargVandlRkmRKsarNa EdlGacbRgbbRgmkUneARMCMnanenAeRam
dMbUlEtmYyn.. > ariyalyaFibetynykTMenomTmabRKsarmkGnuvtam yaghtct
edIm,I
BRgwgnigeFVIsmahrNkmRkmRKsar edayareFIV[RbesIreLIgnUvGarmN_kgcMeNamsmaCikxn[
Kitfa CasmaCikrbsmhaRKsarEtmYy. .>
bBajsKsajEbbbmabemynTMnakTMngrvag]BukeTAkUn nigBIbgRbseTAbnRbs
begIt; nCaRbeTsCati ehIyatupMTaMgLayRtvncgaba ayCaatBVkci eTA
vijeTAmk.. > RKsar
nImyY .@ eRbbdUcCaCatitUcmYyEdr.. > PUmKWi CaRkmRKsarFMmYy. .> ariyalyaFibetyCati Rtvnerob
cMkg rgVgn mi ti rU bnRKsareng.. > rcnasm&n< nI my
Y .@ bgHaj[eXIjGMBKMI rs
U Klnatuyinnigatu
yuaMg ehIyrcnasm&<nTaMgen manrUbrageTAam .lI. EdlCaKMrUvb,FmnRkwtRkmFmCatirbs
elakatu...> enAelIkMBUlnrcnasm&<nTaMgen RBraCaayCabdirUbkmnRkwtRkmsIlFmenAkg
sg:mevotNam edayEpkelIarrMlaybBalaneTvkfaCnmasRsk CamYynwgKMnitavnigKMnit
xugCWEbbf.I .> arTTYlxusRtvsMxanbMptu rbsRTg KWarxMRbwgERbgeRbIaBCaGkdwknaMxagEpksartI
amryBiFIbuNnigamryKMrUpalRBGg:. .>
bnkdEdlnaBCaGkdwknaMxagEpksIlFm sSitmYykRmitenAelInamuWnCanx<s elIvrCnPUmi
nigelIemRKsar...> eKKitfa BYkeKKYrEteRbnRbedAnigdwknaMedaybgHajnUvTahrN_Rbkbeday
KuNFm dUcCa]Buk bgRbs...> emGg:aBrdlNakeday RtvEtnaMmknUvaBsuxdumrmnanig
vibulaB CUnvis&yrbsxn ammeFaynCIvaBRbkbedayKuNFm nigGPilkicrbsxn...>
dUec RskmYy extmYy atTukdUcCaRKsarmYy. .>
putBIk,nGFikGFm nigBiFEdl
I KYr[TakEPk nigardakrMgnimti r bU EdlbiTMgmnI GkRCJ
nigRBraCvaMgBIRbCanuraseneTA manRbB&ndMeNIrar}tfeLIy mYyrvagRBraCanigRbCanuras
rbsRTg. .> rdGMNacevotNamseRmcnnUvRbtibtiar
EdlmincMNayeRcInen edayarRKbRKg
am .GN
M acBinti epgpat nigGMNacbg;abCayfaehtu bEu nminEmnGMNacRbtibtieT.
.45. .> rd
enpBVpaytmKti amry meFayCaeRcIn RttBinitkiriyamaryaT nigdakTNkmelIar
RbRBwtxusKng nigxitxMrka[nnUvaBsuxdumrmna CamYynwgRkwtRkmFmCati amryskmaB
amk,nBiFIbuNCaeTogTat...> RksYgsMxanbMputrbsrdaPilen minEmnRksYgyutiFm RksYg
hirBavtS RksYgarBarCatieT.. > RksYgen KWCaRksYgrIt# (RksYgBiFIbuN).46. .>
RbB&ndMeNIrarEbbsnMsMcen GacmaneTAn edaysarEtrdmiinBakB&nedaypalCamYy

120

CMBUkTI.4

buKl
: RKsar ExRsLay RkmtUc.@ Gg:arkg RskNamYyeT.. > mnIari
yaFibetyrbsrdBak
B&nCamYynwgPUmi cMENkPUmixngpal dwknaM sRmbsRml nigRKbRKgarRbRBwtrbsGkPUmi. .>
ehIyPUmxi n gpal BakB&nCamY
yRKsar minEmnCamYybuKl
: eT.. > RkmRKsarTaMgmUl RtvTTYlxus
RtvcMeBaarRbRBwtrbs
smaCikRKsarxn .47. .> buKl: kg RKsarRtvnRKbRKgyagditdl minEmn
RtwmEtBIsMNakemRKsarmakbeu NaeT EtBIsmaCikRKsarTaMgGspg CaBiessBIsMNakGkEdlCa
eromc,grbsbuKl: en.. > arRbRBwt a: q:M grbsbuKl: mak eFV[I QWabdlmnusrala ehIyeKRKba
yldwgGMBerOg
I en dUcaenEdr BYkeKralrUbsuTEt
dwgfa RkmRKsarTaMgmUlnwgTTYlRbeyaCn_TaMg
Gsa enAeBlmansmaCikRKsarNamakTTYlneCaKC&yGVImYy. .>
edaysarEtRKsarRKbRKgarRbRBwtrbssmaCikxn RkmRKsardEdlenRtvnRKbRKg
TaMgBIsMNakemPUmi nigBImtisaarNCn RbeyaCn_bMeBjmuxgarammeFaymYy Edlbeg;nI aB
GacseRmcpln nigkitanuaBrbsPUmiTaMgmUl. .> TaMgRKsar TaMgPUmi KWCashKmn_EdldMeNIr
ardUcshkrN_ Edlkg ena plRbeyaCn_buKl: sSti enAeRamplRbeyaCn_rYm. .> kg sg:mEbben
GVEdl
I BYkbsmi RbeTsylfa CaesrIaBpalxn RtvneKbg;abyaghtct
dUcGVEdl
I elak BIEyr
h:r U (Pierre Gourou) ehAfa .arRttRaEbbeAhVaynaynmtisaarN eTAelICIvti kCnrbsbuKl:
mak.@.. .> kbuE n lkNEbbenenAnplCa
kmagM rujRannigndakviny
& elIynarsSab&n Edl
BakB&nnw gsuxmu alaB nigarEckrMElkFnan.. > BusU
M vmanarbgti bgedI
M m,IrkaTukRbB&nen
[enA
dEdleT.. > sg:mntRmv[RbCaCnRbRBwtam
reboben ehIyCIvaBenAkg RKsarnigkg PUmi man
GtSrsBnRbmaN nigeFVI[eBjciteBjefImRkElg...> RbCaCnevotNamkgsg:mburaN Rtvn
sg:mkMNtmin[tsU edIm,IkraCaBbuK:leT...> BYkeKBitCaneronsURt edIm,IecRKbRKgnig[
tmelITMnakTMng EdlarwkedayarciBamw bIc aBenAkg cMNu eK nigatBVkicrY m. .> ehIyBYkeK
manemaTnaBkgareFVIambBaarbs .ego.. .>
eCaKC&ynigbraC&ynRbB&nEbbburaN

rYmesckmk
I KWCaTsnrYmCaTUeTArbsBiPBelak nigRbB&nn
KuNtm EdleFI[V RbB&nEbb
RbBNI
mYyen dMeNIrareTAn...> TMnakTMngRKsar arGbrMkgRbB&nRbBNI TMenomTmabGkRsk
GkrsasamtMbnEdllUtlasenAcug sv TI 18 nigenA sv TI 19 EdlnpBVpayBaseBj
pRbeTs BIsMNakGkniTanerOgEdledIrRaccr nigsarB&tman EdleFVI[mantulaBayagl
rvagcMNUlcitrbsRbCaCn nigbBatirdaPil...> TaMgGsensMedAeTArkealedAEtmYy KWedIm,I
BRgwgelakaturYmmYy Edlrcnasm&<nsg:mTaMgmUlBwgEpkeTAelITsnRCtRCabmYynRkwtRkm
FmCati. .>
enAcMkBalnTsnGMBIsaklelaken manesckIesIsuMbRgmsMxanmYyEdlEcgfa kRmit

rebobEdlCnCaevotNamsmwgemIlBiPBelak

121

EdleKGnuelameTAamRkwtRkmFmCati TaMgBakeBcn_ TaMgGMeBI RtvEtmanplvikdRCaleRCAnig


minGaceCosn.. > ebIsinCamanarRsakBItYnaTInarRbRBwtRtw
mRtvNamYyekIteLIg RkwtRkm
FmCatiRtvnrMelaPbMBan dUecRtvmanynarbbUverobcM[mantulaBeLIgvij EdlGacTukfa
mantfaBdUcTMnajEpndI BnWRBcnEdr...> bgRbsEdlekgRbv&Ba PriyaEdlminsabbg:ab
GaarelaPln nigGkRbRBwtxu sKngsasna naMmknUvGkuslkmcMeBaxn g.. > bEu n CYnal ar
RbRBwtxusq:g GacnaMmknUvGkusldlsmaCikrYmrbsRkmTaMgGs d,itGIenAkgRkmen eKRtvEck
rMElka TaMgarsben
I as nigarelIksresIrpg.. > py
mkvij RKsarEdlmanKuNFm edayrka
namRkwtRkmFmCati amrytYnaTInarRbRBwtRtwmRtv amryareFIVam .ehov. nig .ed.
amryaBesas&RK nigaBsb,rs knwgcRmgceRmIn nigTTYlneCaKC&ylRBmTaMgGMeNay
EdlsmnwgTTYlnBIeTBaTaMgLay.. >
elakaturYmen edayrYmpMaCamYybMNgRfaTUeTAedIm,Ikti anuaB kgVlcg
nmuxmat nig
aBabrMejaceTAnwgarriKn neFVI[rebobrsenArbsCnCatievotNamsSitkgRkbx&NsIlFmd
xagM amYy. .> mtisaarNCn eTaCaeBlxhakdUcCaminRKbRanminsmRsbkeday kenAEtn
dakkMhityagRbtk eTAelIarGnuvtGMNacneyaynigesdkic. .> eTabICamankrNIbuK:lEdl
manmhica amtNHa Gaaniym CaeRcInyagNakeday ksg:mGacrkannUvsmtSaBedIm,IEk
tRmvxn g KWenAkg n&yrbsRbB&nmY yEdlepatelIKuNtm arEktRmvxn g nigarRKbRKgbBaa
xng.. >
enATIbMptu RbB&nen
nbraC&y RbEhlCaedaysarEtCaEpkmyY narepatxagM RCleBkelIatu
yuaMgnraCvgegVn...> aledImBakkBalstvtr_TI 19 manekIteLIgnUvarberrbsksikrCa
eRcIn. .> GMeBIBukrlYy aBRkIRk nigaBGyutFi m nbgHni begHacRbeTs.. > ehIyBYkraMgEssn
dakGaNaniKmelIRbeTsevotNam.. > CayUrTsvtr_ eKniymsben
I asRbB&nvb,Fm
evotNamEbb
buraN dUcnBiBN
& n axagelIfaCa .RbB&nski
PU m.i .Gb,iyCMenO. nigbkrN_mYy EdlBYkvrCnnaM
aykmkeRbI edIm,IekgRbv&BaCi CanelIvNtUcTab.. > eyIgminKYr[arbraC&ynigkgVxatEdl}tsg&y
nRbB&nRbB
NIena eFV[I eyIgemIlmineXIjnUvGMNacnaBsmehtuplrbsRbB&nen
visalaB
EdlRbB&nennRCabcUlnigbnmanenAkgkRmiteRCAbMputnvb,FmevotNamenaeLIy. .>
sUm,IEtbcb ,nen annrNamakGacyldwgnsuCeRmA
I GMBar
I RbRBwtrbs
RbCaCnevotNam
naeBlsBVfneT RbsinebIBYkeKminnxitxMRtiriBiarNaeTAelIvb,FmRbCaCnevotNamEbb
RbBNIeTena.. > RbsinebIBYkGaemriaMgcgyldwgGMBesaknadkm
I
EdlekItmanenARbeTsevotNam
BITsvtr_ aM 1950 dl 1970 ehIyEdlBYkeKncUlsg ena BYkeKRtvEtabepmI ylfa RbeTs
evotNamnasv TI 20 en manarRbaaMgarvagasnigfI rvagRbtikmepgacMeBabraC&ynRbB&n
vb,FmburaN nigarrkannUvmrtkvb,Fmen enAkg citni gptKM nti rbsRbCaCnevotNam rYmTaMg
GkTaMgLayEdlGMBavnavxaMg [ebgRbB&nenealpgEdr.. ^

CMBUkTI.5.

GtSbTRsavRCav

TsnrbsExrcMeBaCnCaaKcevotNam

RsavRCavnigniBneday. Qat Rsag

CanisitcUlrYmkgkmviFI. bUbBalsmSPaBfaktmsika CMnanTI 1 EdlerobcMeday


mCmNlexmrsika eRamarCYybtSmBImUlniFi. rkWehVl&r. .>

CMBUkTI.5
TsnrbsExrcMeBaCnCaaKcevotNam
esckEf
I gGMNrKuN. arsikaenBMGac
u eFVeTA
I n RbsinebIBMman
u arCYyeRCamERCg nigarelIkTwkcitBI
sMNakmnus
mYycMnn
Y ena.. > xJsU
M mEfgGMNrKuNcMeBamCmNlexmrsika EdlnGnuBaat[cUlrYmkg
kmvF
i cM
I nn
Y BIr EdlRtv dak
CUnnUvGtSbTRsavRCaven.. > Cabzm xJsU
M mEfgGMNrKuNcMeBaelak hVl
I B
I < bu
I aM (Philippe Peycam) naykmCmNlexmr
sika EdlEtgpl
arelIkTwkcit nigaraMRTrhUtmk nigelak Emn QanriTI RbankmvF
i ksag
I
smtSaB sRmabarpl
eyablnigelIkTwkcit}
tdac. .>. TI 2 xJsU
M msEmgnUvktBa
aFmcMeBaelak dwgxin makxarh: (Duncan McCargo) Edl
nplnU
vKtibBaanigeBlevlarbselakkg
arCYyerobcMarRsavRCaven.. > TI 3 xJk
M sUmbgHajnUvardwgKuNcMeBa
G k RsI l& k F I N a GU l I e y r _
Hammer)

(Tina Ollier)

Rban km v i F I RsavRCav sRmab yu v Cn/ elak PI f W r ec haM m u W r

(Peter J.

GkRsavRCavCanx<s nigGkRsavRCavCanxs
< dTeTot

enAmCmNl EdlnplnU
varENnaM. .> TI 4 xJsU
M m

EfgGMNrKuNcMeBaGkRsI EmnDI saMmruW Es:ls_ (Mandy Summerscales) TIRbwkabNal&y EdlnpldM


bn
U a nx.@ elI
EpkasaGgeKs/ GkRsI. mm vNarI bNark EdlnplnUvesvakmdRbB nigRBmTaMgbuK:likdTeTot Edln
plnUvargayRslsRmabarsikaen.. > CacugeRay xJMksUmEfgGMNrKuNyagRCaleRCAdlbNarkbNal&y
BuTsasnbNit EdlnplnUvarGnuBaatBiesskgareRbIRsksarenATIena.. >

mUln&ysegb

GtSbTenmanbMNgEsVgrksKlnaryleXIjrbsRbCaCnExr cMeBaCnaKticevotNam Edl


rsenAkg RbeTskm<C a.. > RkdNasfa B&tman
Edlfa CnCatievotNameFVGMI eBIGaRkkenAkg RbeTs
km<C anigcMeBaRbCaCnExr minmanGVfI ena
I eT.. > scaBeTayagNa manaBminc,aslas. .> eday
sarmUlehtudUecehIy arRsavRCavenneRbIRsarsikaelIksareBum< EdlmanRsab TakTg
nwgRbanbT sarB&tm an nigarsmasCamYynwgmnusmkBIRkmsasn_TaMgBIr. .> arsmaseFVeLI
I gCa
mYynwgRbCaCnExr 12 nak nigevotNam 9nak ePTRbsRsI EdlrsenAPeM Bjnigesomrab nigman
GayuRBmTaMgargarxusa. .> arsikaGaceFVesck
I sn
I di a nfa Rbvtn
i TMnakTMngminesaB
I arvagsasn_
TaMgBIr RBwti arN_EdlkMBgu ekItmanCafI EdlrYmmanarhUrcUlrbsGenaRbevsn_evotNam nigar
rMelaPRBMEdn rYmTaMgbraC&yrbsrdaPilkgaredaRsaybBaHaTaMgen BitCanedIrtYnaTIyag
sMxankg areFV[I manaBlkk krkg GarmNEx
_ rcMeBaCnCatievotNam.. > CatievotNamEdleKsb
CnCatiExrcUlciteRbIBak .yYn. ehIyBakenRtvnCnCatiTaMgBIrRkmylRsbafa mann&y
eCrRbmafRbkbedayGriaBnigminBIerasabeLIy. .>. .

126

CMBUkTI.5

esckIepIm

manBakcamGaramCaerOy.@ niyayGMBCnCati
I
evotNameFVGMI eBIGaRkkkg RbeTskm<C a nigcMeBaCn
CatiExr. .> CYnaleKeaTfa CnCatievotNamdakfabMM Bl
u kg Twk dutbMpa jCRmkGnaFibetyenA
TIRkgPeM BjCaedIm (
elx 2558 fTI 22 ExkBaa aM 2001).. > CamYyen eKkEtgman
eXasnaRbaMgnwgevotNamBIsMNakRkmbkRbaMgpgEdr.. > areRbIRsevaharsasneyay
RbaMgnwgevotNamen eFVeLI
I gkg bMNgTakTajGarmNRbCaCn
_
Exr[ykcitTu kdakelIvtmanrbs
CnCatievotNamkgRbeTs ehIyCYnal kbBal[manarBMueCOTukcita GriaB GMeBIXatkm
eTotpg.. > ehtudUecehIy eKGacelIkCasMNrY fa .etIGVCaI sKlnbTvehtusg:men..?. Edl
CasMNYrnwgRtveqIykgGtSbTRsavRCaven.. >
edIm,Ieqy
I nwgsMNrY en eKaMcRtvRkeLkemIlRbvts
i asf.I @ GMBTMI nakTnM grvagRbeTsTaMg
BIr. .> eKkRtvabGarmNpg
_ EdrelIRbvtn
i areFVGen
I aRbevsn_ nigarQanBanRBMEdnExrBIsMNak
evotNam ehIymageTot elIkgVsmtSaBrbsKNbkanGMNacenAkm<C a kg aredaRsaybBaHa
resIbTaMgen.. > cMNucTaMgen nwgRtvelIkykmkBiakaCabnbnab. .> EpkTI 1 nGtSbTen nwg
epatelIRBwti arN_Rbvts
i asmy
Y cMnnY EdlTakTgeTAnwgTMnakTnM grvagRbeTsTaMgBIr TMnakTnM g
EdlEtgbBal[RbCaCnkm<CaCYbRbTnUvCIvitdlMkevTna nigEdleKminGacbMePcn...> aB
eRkmRkMnigTuke sakTaMgen EdlEtgcmgBImYyCMnaneTAmYyCMnanamryarniTanta salaeron
EtgEteFVI[CnrYmCati .rYmRbvtisasnigvb,Fm mankMhwg.1. .>
mnilsg&yEdlmankbkgRbvtisasnigvb,Fmen RtvneFVI[anEtrIkFMeLIg edaysar
neyaykm<C a EdledIrtYnaTIyagsMxankg arbBal[manGsns
i xu xYrk,al nigEdlCaRbanbT
sRmabarBiakaenAkgEpkTI 2...> bBaHamineccbGMBIerOgRBMEdn arhUrcUlnGenaRbevsn_
evotNam nigGsmtSaBrbsrdaPilkg arrkdMeNaRsaysmRsb EdlmnusmYycMnnY P&yxac
GMBar
I tbgnUvGtsBaaNCatixn ena nwgRtvelIkykmkBiaka.. > braC&yrbsrdaPilen n
plnUvbriyaasanEtTUlaydlKNbkRbaMg kgareRbIRsevaharsasRbaMgnwgevotNam
CaEpkdKYr[TakTajmYykg kmvFi neyay
I
rbseK.. > kg n&yen RbCaCnEdlmanarsbe x<mI Cab
xnrhUtmk RtvnGkneyaydwknaM[QaneTArkareFVI[lkkkrnUvTMnakTMngrvagRkmCnCati
TaMgBIr eTaCaGkenacgmincgkeday...> bEnSmelIeneTot aBxusaEpkvb,Fm EdlEtgEt
eFVI[manarrMxancMeBaaeTAvijeTAmk nwgRtvykmksikakgCMBUkcugeRay edIm,Irk[eXIjnUvtY
naTIrbsvakgbBaHaen.. .>
GkTaMgLayNa EdlmanExRsLayCaevotNamrsenAkgRbeTskm<Ca minfaGkenaman
kMeNItkgRbeTs eFVIGenaRbevsn_mkBINamkenaeT EtgEtRtvnatTukedayRbCaCnExrfa
rskm<
I
C
a

TsnrbsExrcMeBaCnCaaKcevotNam

127

CaCnGenaRbevsn_evotNam.. > areFVcMI NatfakminmanaBc,aslasenaeT.. > .Gk xEbgEckCn


CatievotNamrsenAkg RbeTskm<C aCabIRkm edayEpkCamUldanelIryeBlEdleKrsenAkg ena
rYmman GkrsenATIenrabCMnanmkehIynigEdlGacniyayasaExrnyagl GkEdlmkaMglMenA
amCnCatievotNamEdlvilmkkm<C avijeRayaM 1979 nigGkcUlmkkg RbeTskm<C akg bMNgeFVI
CMnYjkgryeBlkMNtmYy...> GkxeTot RanEtEbgEckrvagGkrsenAyUrnigGkeTIbmkdlfI
bueNa (EbRtgd_ 1996)...> Bak .evotNam. nig .GenaRbevsn_. mann&ydUcakgGtSbTen
sMedAeTAelIGkEdlmanExRsLayevotNam eRBafaRbCaCnExrminnabGarmNGM_ Bzan
I xusa
nCnCatievotNamTaMgenaeT.. >
dUec CnCatievotNammYyNakeday GacCaealedAnarRbanBUCsasn_. .> cMNcu sMxan
KWfa arBMeCO
u Tukcitni gsbex<
mI CnCatiaKticevotNamTaMgmUl RtvnpBVpayyagTUlTM l
U ayam
RbB&npBV
paynigRCabcUlkg ebdUgRbCaCnExr. .> edaysarmUlehtuenehIy sarB&tm annigbT
smasCaRbPBcm,gBIr sRmabarsikaen.. > bTsmasRtvneFVeLI
I gaKeRcInCaRkmBiaka eRBa
fa arsmasmakTlmakBMn
u plEp
pa; lsRmabarsikaRbePTeneLIy. .> Gkplsm
as rYmman
ExrcMnYn 12 nakEdlmanGayucRmnigTaMgBIrePT nigCnCatievotNamcMnYn 9 nakEdlaMglMenA
enAPMeBjnigesomrab...> xJMksUmsaraBfa arsikaenEdlmanTMhMFMniglMkseRmc[nrYc
ehIyena nCYbRbTnUvarlMkmYycMnYnkgarEsVgrkcemIyGviCman EdlevotNammancMeBa
CnCatiExr eTaCaCnGenaRbevsn_mYycMnnY BitCamanaryleXIjdUeckeday.. > py
eTAvij eyIg
nrkeXIjCaerOy.@ nUvaryleXIjGviCmanrbsRbCaCnExrcMeBaCnCatievotNam TaMgkgkic
smas TaMgkgsarB&tman.. >. .
armineCOTukcitEdlRbvtisasnbnlTuk

CMBUkennwgbgHajfa etIRbvtisasTakTgnwgmtiCatiniymrbsExr man}TiBlyagNaelIaryl


eXIjrbsRbCaCncMeBaGkCitxagevotNam...> GtItalnkngputeTAkBitEmn buEnRsemal
GnalrbsGtItalen enAEtamlgRbCaCnExrRKbrUb BiessGkEdlnTTYlarsikayag
ehacfakmFmsikakRmit 1 nigGkEdlnqgatpalnUvaBsahavygXg EdlevotNamn
RbRBwt. .> RBwtarN
i Rbvt
_ s
i asTaMgennkMNtnUvKMnti GviCm anrbsGkCatiny
i mExr nigRbCaCn
samBacMeBaCnCatievotNam.. > TsnrbsExryleXIjfa eBlevlaminedIrhYsputBIvdrbsxn
eLIy (emeronrbselak PIfWr haMmWur 18 kk;da 2005).. > kgn&yen GtItalminRanEtkngput
eTAFmaenaeT buEnvaGacRbtisanCafImgeTotRKbalTaMgGs. .>

128

CMBUkTI.5

emeronEdleKBMuEdlbMePc

GtItalKWBitCaemerondlEdlKYreronsURt.. > RbCaCnRKbrbU BayamcgaM minRtwmEtaBl,Il,aj


EdlbuBVbursrbsxnnbnlTukenaeT buEnEfmTaMgbTBiesaFn_RbkbedayTukevTnaTaMgLay
EdlBYkatnCYbRbTkg bMNgecosvag[puteTAfmux. .> El,gneyayEdlkm<C aEtgEtaj
neFVI[bBalyagmhimaelIarKitrbsExrcMeBaaKImYyeTotEdlBakB&n...> GkCatiniymEdl
nabkMeNIteLIgyagehacNasenATsvtr_aM 1930 nigEdlQandlkMBlU enATsvtr_aM 1970
nabepmI beg;tI kMhgw kg xn RbCaCnExr edayeRbIRsevaharsasneyayrbseK EdlTakTg
nwgTMnakTMngBIGtItalrvagRbCaCatiTaMgBIr. .> arsikaRbvtisasminmanbMNgelIkTwkcit[man
arsbex<Im vinic&y[eXIjfa GkNaRtvGkNaxusenaeT EtCaarRbwgERbgedIm,Iyl[anEt
c,asGMBIGtItalbueNa.. > EteTayagNaCamYyaen vaknbeg;It[manaryleXIjGviCman
elIaKImageTot EdlTTYlC&yCMn nigEdlneFVI[excxaMnUvGtsBaaNCatinigesckIffrrbs
eK dUcelak nYn eXOn (1989. k) nGGagfa..
.KGMW eBI RBwti arN_ [Rbvts
i as ] TaMgenehIy Edlbeg;tI nUvsm,CBa Exr.> CnCatiExrsm&yen
CalTplnGtItal CalTplnsm,CBaExrng..>
enAeBlCamYyena RbCaCnabepmI askayTMnakTMngBIGtItal rvagRbeTsTaMgBIr eBl
sg:amRtCakeLIgdlkRmitkMBUlkgTsvtr_aM 1970 edIm,IeFVI[GkeshaCatiTaMgLayRbgRby&t
cMeBaGkCitxagrbsxn...> arniyayt.@ aGMBIaBeXaeXArbsTahanevotNam kgryeBln
arBRgIkGMNacrbseKelIkm<Cakgstvtr_TI 17 nig 18 anEtmansaBtwgEtgenAeBlmanar
rIksayayrbskgT&BevotNammkkg TwkdIkm<C akg sg:amevotNam (Ks 1945-1975).. > mun
ena RbCaCnabrgeRaBIarbgitbgMyagsahavRBp [CIkTMnbERBkvijet (aNl&r 2005.
129) edayenAeBlena TahanyYnnebIkTVarTwkyagtkRkhl edayBMn
u [dMNgw dlkmkrExr
Camun nigbBal[manartbgCivti CaeRcIn. .> elIsBIeneTot yYneaTfa kmkrExrxl
i RcGUs
BYkTahanyYnnkbExrTaMgrs nigykk,alExrmkeFVICakMNleCIgRandaMEt.. > TaMgensuTEtCa
bTBiesaFn_EdlminGacbMePcn ehIyEdlRbCaCnExrEtgBayamniTant.@ [GkCMnaneRaysab
(hinu sIfu an analbriecT TMBr& TI 145-52) nigEdlEtgeFV[I yuvCnmankMhgw . .> eBlsYrfa etI
atmanGarmN_yagNacMeBaevotNam GkrtmUtUmaknniyayfa .minsbevotNameT buEnsb
yYnEdlbgM[RbCaCnExrCIkERBk..2. .>
Rbvtn
i arCIkERBken ekIteLIgkg GMLg dayevot (RbeTsyYn) dakGaNaBalelIRbeTs
km<C a CaelIkdMbgU enABakkBalTI 1 nstvtr_TI 19.. > enAeBlena eBlRbeTsGNammanarrIk
ceRmInxagM eKknbnarQanBanRbeTsExrBITisbUBa mk.. > kg cenaaM 1835-1840 Gug eRTg
.

TsnrbsExrcMeBaCnCaaKcevotNam

129

mijyag embBaaareyaayYn EdlsSti eRamarbBaapalBIRBeAyaLg enARkgehV ndwknaMT&B


QanBanRbeTsExrkg ebskkmmYyEdleK[eQafa .ebskkmbUbBalGriyFm. dUcEdl
elak aNl&rehAfa ebskkm .evotNamavUbnIykm.. .> yYnminnsareLIgvijnUvehdarcnasm<n&
Edlexcxaeday
M sarsg:ameKvayCamYyesomenaeT ehIyRBBuTsasna

EdlCaCMenOFMrbsExrk
eKminxVlnw gykcitTu kdakksageLIgvijEdr.. > py eTAvij eKnabepmI sabeRBa[manarRbtibti
RbBNIvb,FmyYn. .> CalTpl RbCaCnExrdeRcIneRamardwknaMrbsGtItRBsgmYycMnnY n
eRakeLIgvayRbaMgnwgsRtvyYn (aNl&r 2005.. 129-45).. > arbMpci bMpa jelIsasnanigar
absg;tGsIlFmTaMgen Rtvnas.@ CMnanmunniTant.@ a nigarenAkgesoveARbvtisas
eTotpg (Rtwg ga 1974.. 152-153) EdlekgCMnaneRayGaceronsURtnigEckrMElkTukevTna
TaMgenan.. >
eRayBIebskkmbUbBalGriyFmrbsevotNam RbeTskm<C anayCakEngmYyEdl
GaNaniKmraMgEssmanbMNgsabeRBaGriyFmrbseKmg. .> edaysarEtarseRmccitrbs
raMg
kg ardakRbeTskm<C akg GaNaBalrbseK eRBafaRbsinebImindUeaeT RbEhlCaBMman
u RbeTs
km<C asBVfelIEpnTIBiPBelaksm&yTMenIbeneT.. > bEu neTayagNa cMNl
U citrbs
raMgkg ar
eRbIRskmagM BlkmevotNamkg rdlrbseKenAkm<C a (fg 1993.. 230-35) nigesckseRmc
I
citk g aM 1949 edIm,IabbBaextExraKxagt,gTaMgLayeTA[RbeTsevotNam minneFV[I Exr
sb,aycitenaeT.. > CnCatiExrEdlrsenAkgRbeTskm<Cabcb,n nigGkrsenACaCnCatiaKtic
elITwkdIrbsxn enAkUsaMgsInu minnylRsbnwgarseRmcEdlmanlkNneyayenaeT bEu n
BYkeKBMumanCeRmIsGVIepgeToteLIy...> pllMknmrtkGaNaniKmTaMgena enAEtmanCIvityag
RbtkrhUtmkdlsBVfen.. >
CnCatiaKticExrenAevotNamxagt,g RtvBuBarRKbEbbyagsRmabarrsenArbsBYkeK
eRamesrIaBdtUccegtkgarRbtibtisiTinigCMenOsasna.. > BYkeKRtvsSiteRamarRKbRKgdtwg
ruwgBIsMNakmnIbkfakmUldan ehIyarRbmUlpMepg.@ RtvmanarGnuBaatnigRttBinityaght
ctBIsMNakmnbk.
I 3. .> enminEmnCaerOgfena
I eT.. > enAsm&yGaNaniKmniymraMg ExreRam
minRtvnGnuBaat[RbtibtiCMenOdUcExrkBaleLIy.4. .> CakEsg enAcugTsvtr_aM 1920 kg
dMeNIrTsnkicrbs
RBsgExreTAkUsaMgsInu RBsgCamaspnesesck
I Gnu
I BaatBIeTsaPil
kUsaMgsInu [ExrRbtibtCMi enOCaRbBNIrbsxn dUcCa BiFbuI NsB nigskmaBRBBuTs asnaepg.@
dUcEdlabmanrhUtmk (
1929).. > kgkicxitxMRbwgERbgtvaedIm,IesrIaB siTimnus
nigsasna RBsgCYnaldutxng EdlCaskmaBneyayl,Il,ajEdlmanbnrhUtmkdl
eBlf.I @ en.. > elak saMg maksag (1973.. 1-100) nrMlkw eLIgvijnUvTuke vTnaEdlCnCatiExr
aKticenAevotNamneBIbRbT.. > atsg;tF nfa
CnCatiaKticExrxusBIRkmCnCatiaKticdT
km<Csuriya

130

CMBUkTI.5

RtvRbQmmuxnwgarRbanBUCsasn_ areFVITaruNkm nigabrMelaPBIsMNakevotNam nigdutxn


gCaedIm. .> CarYm atcgbgHajRbfa yYnEdlCasRtvRbvts
i asrbsRbCaCnExr Etgmanar
P&yxacfa RbeTskm<CafNamYynwgykdIrbsxnBIeKmkvij...> .kUsaMgsIunCaEdndIExr .. Rtv
RbKl[Exrvij. enCaGVIEdlatTTUc nigEdlCacMNgeCIgesoveArbsateTotpg...> sad
rbselak saMg maksag minnplnU vlTplKYrrIkrayenaeT bEu nCaarsbex<
mI cMeBasRtvCaCn
CatievotNam.. >
artbgTwkdIExrkUsaMgsInu alBIfTI 4 mifnu a aM 1949 RtvneKRrBBiFrMI lkw xYbeRkm
RkMCaerogralaenA
M RkgPeM Bj.. > esckTuI kevTna
rbsExraKtic nigarrMelaPsiTmnu
i snigsasna
BIsMNakevotNamRtvneKGandakeKasnsB[lan|rMBgkgcMeNamGkcUlrYmdeRcInKreak
EdlcgEckrMElknUvGarmN_keBackEBg...> GMeBIGmnusFmTaMgGsen eTayagNa Rtvn
rdaPilevotNambdiesFnigEbrCaniyayfa TaMgGssuTEt
CaarGGagrbsGkneyayExrRClniym EdlcgnaM[manGsns
i xu nigGriaBkg RbeTsbeu Na (
elx 24 cuf 13 mifnu a
2002).. >. .
TsnrbsBlrdExrRbaMgnwgevotNam eLIgdlkMBl
U kg GMLg Tsvtr_aM 1970 eBlrbb
neyayRbaMgraCaniymBIr KW saarNrdExr nigkm<CaRbCaFibety eLIganGMNacbnbnab
a. .> GenaRbevsn_evotNamenAeBlena RtvnrdaPilkmatyaggayRsl eRBafaCnCatien
cUlcitRbmU
lpaMM gTIleM nAkg PUmbEBtTw
i
kamCMvu ji bwgFM.@ nigTen (hUetE sn 2003.. 155).. > bEu n
eTayagNa neyayRbaMgevotNamrbsrdaPilExrcugeRayen minmanGayualEvgeLIy
eRBaarcUldrbsevotNamCafImgeTotenAkgneyayrbsExr...> Gkxniyayfa arBakB&n
rbsevotNam KWCaarQanBan (mUrIs 1999) cMENkGkxeTot EbrCaplnUvktBaaFmcMeBa
vtmanrbsevotNam.. > eTayagNa arExVgKMnti aenhYsBITMhn
M GtSbTen.. > GVEdl
I TMngCamin
GacRbEkkn KWfa BIedImTImk manGMNrKuNcMeBaTahanevotNam cMeBakics
hRbtibti arCamYy
GtItmnEx
I rRkhmmYyabtUckg arpl rMlrbb
M blu Bt.. > edayehtudUecehIy kg ryeBlbnu a n
adMM bgU narksagRbeTs TsnGviCm an (GriaB) cMeBaevotNam hakdUcCaBMman
u aBc,aslas. .>
arBakBn& rbs
evotNamanEteRCAeTA.@ kg neyaykm<C anaTsvtr_aM 1980 eTayagNa
njagM [manartbgCMenOyagehacNascMeBaExrmYycMnnY . .> bkBYkbkRbCaCnnEfgGMNr
KuNyagxagM dlevotNam EdlnTmakExrRkhmecjBIGMNac nigplGM NacdlBYkeK cMENk
RkmepgeTotnriKnrhUtmknUvareRCtERCkrbsevotNamkgneyaykm<Ca nigriKnbk
RbCaCnEdl{nlMeTancMeBaevotNam...> arBakB&nrbsevotNamen nbBal[manarhUr
cUlrbsCnCatievotNamkgcMnYneRcInelIslb EdlminabmanBImun TaMgenarYmman TaMgGkak
ecjkgsm&y bul Bt nigGkcMNUlfIanEtgayRsl (EbrRtgd_ 1996)...> tfaBen KWCaar
km<C
aedlI

TsnrbsExrcMeBaCnCaaKcevotNam

131

RByrmrbsRkmGkCatiniymTaMgGs. .>
eRABIen arQanBanTwkdIkm<CakgGMLgarRKbRKgrbseKkgTsvtr_aM 1980 bEnSmelI
GVEdl
I eKabneFVkI g Rbvtsi askngeTA nnaM[manarkeRmIkeLIgvijnUvaBCasRtv. .> rdaPil
kumynIsExr EdlelIkbnbedayevotNam ncuhtSelxaelIsnisBaaeTVaKImYycMnYn Edl
bBal[tbgTwkdIyageRcIn (san ebgEs 2002.. 1-124)...> faetIarGGagenRtwmRtvdl
kRmitNaena enATamTar[manarsikabEnSmeTot.. >
yYn CaBakeCrbenSakdlsRtvrbsCatiExr

. .
GtSny
& edImnigEpkevyakrN_rbsBak .ynY . EdlExrEtgeRbIsBVf sMedAelIrbsRKbsBVEdl
minlsRmabeK RtvnsikaedayGkRsavRCavmYycMnnY . .> RbPBBIksarCaasaExrmYy nGGag
fa Bak .yYn. RtvneRbIBIdMbUgedayCnCatiam EdlBImunrsenAkgEdndIevotNamkBal
bcb ,n edaysMedAelIRkmkulsm<n& eyO. rsenAkg tMbntugkwg aKxagt,gRbeTscin nigRtvCa
haNUysBVf RbCaCnExrneRbIBakenamam edayBIdbM gU BMman
u n&yerIseGIgNamYyeLIy bEu n
areRbIRsena kRtvnTTYlarabGarmNx_ agM eLIgBIsMNakskmCnsiTmi nusnigGkneyay
mYycMnnY muneBlmanareeataMRTedayGg:arshRbCaCati naaM 1993 (Ekv bnu eFOn 1996..
50-52).. > bEnSmelIeneTot elak Eskh_ fg (1993. 225-230) nylRsbfa Bak .ynY .
en EdlmankMeNItenA}Na nigykmkeRbIRsedayRbCaCnmYycMnYnenAGasIuGaeKy_ rabbBal
TaMgExrpgena mann&yedImminlMeGogeLIyedaysMedAelI .CnbreTs....> GtSbTkgTsnavdI
EdlcupayalBIaM 1930 (eBumpay
< edayRBraCbNal&ykm<C a) kmaneRbIBak
.yYn. CapvarsRmabsMedAelICnCatievotNam edayBuMmanLMeGogGVIeLIy (h at 1928 k/
1928 x/ 1929 k/ 1929 x).. > elIsBIeneTot
eBumelI
< kTI 5 alBIaM 19671968 (TMBr& TI 955) edayBuTs
asnbNit manbBal
EtBak .ynY . CaemBak buE nEbrCaBuman
M
bBalBak .evotNam. .eyokNam. CaemBakeTAvij.
km<C
sury
i a

vcnanuRkmExr

yYn

n CatimnusGkEdntugk&g/ EdnGNam/ EdnkUsg& sunI . yYntugk&g/ yYnGNam/ yYnkUsg& sunI .


BaksamBaeRcInehAyYntugk&gfa yYnhaNUy/ ehAyYnGNamfa yYnehV/ ehAyYnkUs&gsuInfa yYn
RBnKr.>

ensbBaak[eXIjfa BakenmaneRbIenAkg sg:mExrrhUtmk edayBuTMM ngCamann&ylMeGog


GVeLI
I y.5. .> eTayagNa arvivtnsSanaBneyaykg bun a nTsvtr_en neFV[I Bakenmann&y
BMuc,aslaseTAvij. .>
sBVf sRmabRbCaCnExr Bak .yYn. nig .evotNam. CaBakBIrmann&yepga eday
.ynY . sMedAelIGenaRbevsn_evotNamEdleKmincUlcit rI .evotNam. sMedAelIGkCitxagCati

132

CMBUkTI.5

evotNam EdleKminmanKMnti lMeGogeTArk.. > Bak .ynY . RbEhlCaminmann&yasasasc,as


lasTaMgkgGkrsasExrnigevotNamenaeT...> eTaCayagNa BakennplmknUvGtSn&y
GviCmandlRbCaCnExrnigevotNamCaeRcInenAeBlsBVfen.. > eKEtgRbgRby&teBlCYbCamYy
mitPkievotNam RbsinebImindUeaeT Bak .yYn. Edlminmann&ylena GacnwgRtvhUrecjBI
bbUrmatrbseKedaycdn nigEdlnwgeFVI[aKIevotNamminsb,ayciteLIy...> Gkxniyayfa
CnTaMgenminKYrnwgehAfa .evotNam. eT eRBafaCnCatienn.Qa nBanRbeTskm<C aBIGtItal
nigkMBugRttRakm<CaeRamenAeLIy.6. .>
Bak .ynY . en RbCaCnExrEtgEtykmkeRbIedIm,IehAGenaRbevsn_evotNamkg n&yGviCm an
ehIyvamann&ypy
RsLnwgBak .evotNam.. .> sevotNam
I
makmanGayuCit 20 aM nigeFVar
I enA
hagaehVevotNammYyenAkg RkgPeM Bj n[dwgfa nagmanareRkveRaFyagxagM eBlePJvrbs
nagmaknehAnagfa .ynY . eRBafavaCaBakeCrRbmaf.7. .> py
eTAvij Bak .evotNam. Edl
minmann&yerIseGIgGriaBena minsUveBjniymkgareRbIRsenaeT.8. .> RbCaCnExrehAGk
TaMgenafa .yYn. eRBafaBYkeKmineBjcitnwgGVIEdlrdaPilevotNamedaRsaybBaHaepg.@
CamYynwgrdaPilkm<Ca tfaBTaMgena rYmman krNIGenaRbevsn_evotNamCaeRcInrsenAxus
c,abenAelITwkdIkm<Ca aByWtyav braC&yrbskm<CakgaredaRsaybBaHaarQanBanRBMEdn
BIsMNakevotNam GenaRbevsn_ nigarGPivDyWtenAkm<CaeFobnwgevotNam.. >. .
. armineCOTukcit eRbbdUcCaKMnti manBIkMeNItrbsExrcMeBaevotNam EdlBYkeKylfa min
EdleFVl
I cMeBaCatisasn_ExresaeLIy. .> vtmanrbsT&BevotNamrabmnuW nakenARbeTskm<C akg
Tsvtr_aM 1980 neFVI[maneKylGMBIyuTsasT&BrbsevotNam.. > RbCaCnExrndakeQa
[RsemacRkhmmag (RsemacePIg) EdlGacTic[cukmYysnfa .RsemacyYn. amyuTviFIT&B
evotNamEdlruleTAmuxanEteRcIn eBleXIjmitrYmGavuFeKNamakRtvnsmab. .> RbCaCnExr
sbstVenNas eRBafaeBlGkNaedIrCanvamYysMbukrbsva RsemacdTeTotminnrtecj
enaeT bEu nanEtrtcUlmksMedAxaMeK.9. .> eTayagNa GkxGGagepgBIenfa eQaRsemac
enRtvneKdak edayeyagelIB&NRkhmrbsva B&NEdleBjniymenARbeTskumynIs dUc
evotNamen.10. .> minxVlfa eQaRsemacenmanRbPBmkBINaenaeT BMman
u GkNacUlcitRsemac

yYneneLIy. .> buEn eBlniyaydl .smmryYn. eyIgRbEhlCaBuMGacfa Bakenmanbg;bnUv


GtSn&ylGaRkkenaeT.. >
BuMmanksarNaGGagGMBIRbvtinBak .yYn. nig .evotNam.. [ns,aslaseT buEn
sSanaBsBVfnbgHajc,asfa BakTaMgBIrenBuEmn
M CasTisn&ynwgaeLIy. .> Bak .ynY . TTYl
nnUvRbCaRbiyaByagxaMg eRbIsRmabralrbsrbr nigTMnijminlminFn CaKMnitEdlminRkd
fa manGMNGMNagRKbkrNIena.. > eBlmnusmakRbeTAmitm akeTotfa .QeF
W j. cemy
I Gac

TsnrbsExrcMeBaCnCaaKcevotNam

133

fa .enakeRBaEtGkenamaneFjyYn.. .> ebIQWRkBkeRBaEtRkB enaCaRkByYnEdr.. > plitpl


x EdlgaykEbk minxVlfa plitenATINa RkdeLIykGacCarbsyYnEdr.. > GVEdl
I manBak
.yYn. suTEtGaRkkcMGk.. > mnusFmakyldUec GkneyaykmanaryleXIjRsedog
aEdr.. >
areRbIRsevaharsasRbaMgevotNamedayGkneyayExr

CMBkU en nwgsikaGMBfaI etIevaharsasRbaMgnwgevotNamrbsGkneyayExr nbBalyagNa


eTAelIRbCaCnExr nigCnCatiaKticevotNam EdlRtvCabpugEpkneyaynigvb,FmkglMhd
tUccegtmYy cenaRbeTskMeNItrbseKnigRbeTsEdleKkMBugrsenA...> GkneyayExr Ca
GkdwknaMkgarjjg[RbCaCnEdlmansamGnusavrIy_exAggwt BYkeKnCYberonsURtanEt
sb anEtmanKMnitGviCmancMeBaCnCatievotNam...> bBaHaGenaRbevsn_xusc,abnigarQanBan
RBMEdnBIsMNakevotNam RtvnTTYls:alTaMgbkanGMNacnigbkRbaMg buEnkgVsmtSaB
rbsbkdwknaMkgaredaRsaybBaHaeAKKukTaMgen nplnUvbriyaasanEtFMTUlaydlbk
RbaMg[TTYlnnUvaraMRTBImhaCn...> GnrTMnakTMngrvagbBaHaeARkhayTaMgen EdlnwgRtv
elIkykmkBiakalMGitCabnbnabxageRam nwgGacrYmcMENk eFVI[manaryldwganEtc,as
GMBIsKlEdlnaMe<aeTArkGakb,kiriyacMeBaevotNamEdlExrmanbcb,n. .>
bBaHaGenaRbevsn_nigbBaHaRBMEdnEdlmineccb

bBaHaGenaRbevsn_ RtvnbgHajyagc,asenAkgkmviFIneyayrbsKNbkFMTaMgbI sRmabar


eeattMNagras. .> KNbknImy
Y .@ snafa nwgedaRsayRbkbedayRbsiT aBCamYynwgbBaHa
en eBlEdlQeat (
1998)...> areXasnaneyayennTakTajaraMRTBI
mhaCnyageRcIn GkTaMgenaaKeRcIndwgxneRaymkfa xnRtvneKekRs...> dUecehIy
bBaHaEdlminTanedaRsayen enAEtCaarRByrmrbsRbCaCnExrCaeRcIn EdlyleXIjfa va
BMuEmnCaCmWFmaenaeT.. >. .
RbCaCnExrminEdleCOelIGakb,kiriyarmnarbsaKIevotNamenaeT eRBafaeKneronnUv
emeronCUrctyageRcInBIRbvts
i as. .> GenaRbevsn_evotNammkrsenATIen edaysbs
a tEtdMbgU
beu Na dlyUreTAeKnwgayCaeRafakdlGtsBaaNExr (nYn eXOn 1989.. 1-26).. > CakEsg
enAstvtr_TI 17 abBIeBlmanTMnakTMnglCamYyamk evotNamRtvnRBraCaExrRBraCTan
[aMglMenAkgdImYykEngTMhMsmlm edaydakkicsnafa nwgRbKldImk[ExrvijenAeBlNa
EdlkRtdEdlenaRtvar.. > sMNagGaRkk evotNamBMEdl
u nRbKldIenaRtLb[ExrvijeLIy
edayGGagfa BYkeKnaMglMenATIenayUryarNasmkehIy. .> eTarhUtmkdl}Lven GtItal
PMeBjbus#

134

CMBUkTI.5

enenAEtbBalyagxaMgdlarKitrbsExrmYycMnYn. .> eBlsYrfa ehtuGVInCaevotNamcUlcit


mkrsenAkgTwkdIExr CaTahrN_ sIGayu 29 aMmakmkBIextkMBgam neqIyfa eKanab
GarmN_GVIeRABIdIrbsExreLIy.11. .>
mnusExrTUeTAcg[manaredaRsaycMeBaCemaTwkdInigGenaRbevsn_ EdlenakCaEpksMxan
mYynealneyayrbsKNbkneyayEdr..> Bak .ynY . RtvneKbneLI
W gCaerOy.@ am
sunrkfarbsGkneyaymkBIKNbkRbaMg kgGMLgeXasnaeeat...>. eTabIevaharsas
RbaMgevotNamen RtvnRkmsiTmi nusnigrdaPilevotNamriKn edayGGagfa vaminRsbeTA
nwgealarN_siTmnu
i ssaklnigkicR BmeRBgeTVaKIrvagevotNamnigkm<C a BakeCrRbeTccMeBa
GenaRbevsn_evotNam enAEtRtvneKEckpayyagTUlayamRbB&npBVpayeBleXasna...>
enAkg PUmmYi yeRARkgPeM Bj semcRkmRB RBRbanKNbk hnV suni bicu .12 EfgameKasnsB
xaMg.@ eTAanGkaMRTrbsRBGg:fa..
RbsinebIeyIgeeat[RtvKNbk yYnnwgakecj. buEnRbsinebIeyIgeRCIserIsKNbkxus
yYnnwgmananEteRcIn (PMeBjbus# 17-23 kk;da 1998).>

GVIEdlsMxandUcaenEdr KWbBaHaRBMEdnsBVfen...>...bBaHaenTMngCaminGaceTArYcenaeT
sRmabRbCaCnExr[bMePcealnUvartbgTwkdICabnbnabrabstvtr_mkehIyena.. > GtItal
dyUrlg RtvnrMlkw eLIgvijnigeFV[I anEtantwgeLIg edayRBwti arN_EdlkMBgu ekItmanbcb ,n. .>
arrMelaPRBMEdnRtvnrayarN_CaerOy.@ edayRkmRbaMg EdlmnusCaeRcInKitfa CaGkyk
citTu kdakGMBTwI kdIkm<C a.. > menaseBatnaenminRkdfaR tvTaMgGsenaeT eRBafabkanGN
M ac
kykcitTukdakelIbBaHaRBMEdnenaEdr dUcEdlmanEcgenAkgkmviFIneyayrbseK (eyagdUc
xagelI) buEn Rtgfa arsnaenaRtvneKykeTAGnuvtGtena KWCaerOgmYyepgeTot.. >
RbCaCnExrEtgCaGkajeTAehIy. .> BYkeKRtvakecjBIdrbs
I xn sRmabsns
i xu nigsuvtSi aB
palxn . .> RbCaCnExrrsenAamRBMEdn Etgxkcitnw gGVEdl
I rdaPilevotNamnigkm<C aedaRsay
GMBbBaH
I aRBMEdnsBVfen.. > eBlmanCemadIFCaI mYyevotNamEdlCaGkCitxag GkmkBITIaykg
RbeTsevotNam RbCaCnExrBMudwgfa eFVIGVIenaeT eRABIakecjBIdIrbsxn. .> bursExrGayu 66
aMmYyrUb EdlEtgdaMduelIdIrbsat nigabTaMgbgBndIeTA[rbbsg:mrasniym (Ks 19541969) RtvnCnCatievotNambgM[akecjBIdIena.. > enRanEtCakrNImYy kgcMeNamkrNI
yageRcInsnwksnabEdlrdaPilExrminmansmtSaBedaRsay (eyagdUcxagelI).. >
RbCaCnExrCaeRcIneTot kEckrMElknUvTukeRkmRkM

dUcaenEdr.. > eKminEdlmanKMnti cg[


manartbgGtsBaaNrbseKbnci NaeLIy GarmNTU_ eTAEdlbkRbaMg EtgelIkykmksEmg
nigaMRT...> RbCaCnEtgmanbItiesamnsnwgsunrkfaneyayCatiniym...> eBlsemcRkmRB
neratm rNTi Rbasfa .eeat[hVn sInu bicu KWdUcCaeeatedIm,IedaRsaybBaHaTwkdI. ksikr

TsnrbsExrcMeBaCnCaaKcevotNam

135

Gayu 25 aMmak EdlmanarebCJacitdUcaen nbnWtbvijfa .cgndIEdltbgmkvij.


(
1998 areeat).. > enAmankrNICaeRcIneTot EdlRbCaCnkm<C aEtgajeK krNI
TaMgenrdaPilRbeTsTaMgBIrRtvTTYlxusRtv. .>
PeM Bjbs
u #

GsmtSaBrbsrdaPilkm<CakgaredaRsayralbBaHaxagelI

rdaPilkm<C aminEdlmansmtSaBedaRsaybBaHaGenaRbevsn_nigCemaRBMEdnCamYyevotNamena
eT...> kgVealneyayrbsrdaPil nigGMeBIBukrlYyenARBMEdn neFVI[cMnYnGenaRbevsn_
evotNamEdlminncubBaekI
I neLIg (migs&nB_ nig eDar 2003. 233-34).. > eBlEdlbBaHaan
EteFVI[mansaBtwgEtg edayarerobGaBah_BiBah_qgsasn_ nigkgVarabGarmN_BIrdaPil
GenaRbevsn_KWBitCaarRByrmrbsGkneyaymYycMnYn EdlxactbgGtsBaaNCati...>
elak sun q&y GktMNagrasmkBIbksmrgI CaTahrN_ nEfgfa..
RbsinebIanvianartwgEtgBIrdaPileTena km<C akg eBlab.@ xagmux nwgQaneTArkbBaHamYy
anEtFn. > eyIgnwgayCaCnCatiaKticelITwkdIpalrbsxn (km<C aedlI 6-7 kk;da 2002).>

BitNasfa KNkmaFiarCatimYydwknaMedayelak va Kwmhug smaCikKNbkRbCaCnkm<C aRtv


nbeg;tI eLIgkg bMNgedaRsaybBaHaRBMEdnCamYyRbeTsCitxag.. > eTaCayagNa RbCaCnCaeRcIn
nigbkRbaMg mineRtkGrnwgGVEdl
I sSab&nennnigkMBgu eFVena
I eT.. > niyayBIEpkneyay KN
kmaFiaren CaerOy.@ RbaMgnwgesckes
I epg.
I @ BIbkRbaMg cMENkbkRbaMgkBMTuu kcitvi jEdr eTa
aeTArkplRbeyaCn_Cati. .>
CamantfaBneyayen KNkmaFiarEtgsakesrI kg arebCaJ cite<
eKminEdlTTYlyksMeNIrbsbkRbaMgeTABiarNaenaeT CakEsg sMeNIsMu[eFVInirakrN_nUv
sns
i BaanigGnusBaaeTVaKITaMgLay EdleFVeLI
I gkg ryeBlRKbRKgrbsevotNamkg Tsvtr_aM
1980 (san ebgEs 2002 nig 2003) EdlneFVI[tbgTwkdIrbsExryageRcInena.. >
kgVsmtSaBrbsrdaPilkm<C a artbgTwkdIkg bnu a nTsvtr_kngeTA nigarrMelaPmineccbBI
sMNakevotNamelIGFibetynigbUrNaBkm<Ca minelIkTwkcit[RbCaCnExrmanTMnakTMngeday
emRtIaBCamYyevotNameLIy. .> TahrN_ kg cenaaM 1998 nig 2002 nisitmhaviTal&yyageRcIn
EtgcUlrYmeFVI tukmGhiganigdutkgLanenAmuxsaklviTal&y kEngdTeToteBlRbtiPevotNam
U
mkPMeBj...> eTaCanisitTaMgen RtvneKs:aledaysarclnaRbaMgevotNam BYkeKminEdl
eBjcitnwgdMeNaRsayrbsraCrdaPileLIy...> pyeTAvij BYkeKRtvnTTYlTNkmBImnI
saklviTal&y Caareqy
I tbnwgarBakBn& nw gneyayrbseK EdlCamnusmanbMNgedaRsay
aBxwkxlCatibeu Naena.. > clnadUcaen minRtvneKGnuBaat[manenaeT abBman
I kubkm
RbaMgfenAedImaM 2003 mk.13. .>
elIsBIeneTot rdaPilkm<C aminnRBegIykeny
I enaeT bEu nminmansucn nigsmtSaBkg

136

CMBUkTI.5

aredaRsayTukevTna
rbsRbCaCnEdltbgdIeTAxagevotNam arhUrcUlGenaRbevsn_xs
u c,ab
evotNam nigaBkeBackEBgnartbgGtsBaaNena...> eTaCamanarbeg;ItKNkmar
CatiTTYlbnkEpkRBMEdn TwkdIkm<CaenARtvnRbeTsCitxagrMelaPminecQb...> vahakbIdUcCa
BYkeKmanesckIlMeGog sSiteRam}TiBlrbsevotNam.. > ebImindUeaeT arBRgwgc,abminRtv
neKbMeBjenAkgrbbeneLIy...> TahrN_ GkensaTevotNam 43 nak nigTUkensaTcMnYn
15 eRKg EdlcUlensaTxusc,abkgEdnTwkkm<Ca RtvnedaElgeTAvij...> eRayBIarbgaMg
TukmYyryeBlxmI k BIeRBanKrlKitfa BYkeKTaMgenaRanEtmkrkamxgbeu Na (
k,al 20 elx 62 fBuFTI 9 sa 2001).. > kgbBaHaen GkensaTExrmaknniyayedaytUc
citnwgrdaPilfa..
km<C
aedlI

FmanavanigTUkensaTevotNamGaccUlkgEdnTwkkm<Can buEnRbsinnavakm<CacUleTAxagevotNamvij EtgmanerOgFMCadrab (km<C aedlI k,al 24 elx 53 fTI 15 sIha aM 2002).>

kgVsmtSaBenneFVI[RbCaCnmanGarmN_xkcitnwgrdaPilrbsxn nigsbGkCitxag
EdlGacqk{asenmkeFVICaRbeyaCn_n.. >.
eRABIkgVsmtSaBen KNbkanGN
M ac minEdlnbMeBjarsnarbsxn eFVeI LIg ralmnu
eBlareeat kg erOgedaRsaybBaHaGenaRbevsn_. .> rhUtmk RksYgmhapneaRbCMGPi
u l
ext mkBiakaerOgCnGenaRbevsn_rskg EdndIkm<C a bEu nkicRbCM
elI
u kTI 3 enAedImExkk;da 2002
minnplEpp;aeLIy...> vaEbrCanaM[manareqdMusbex<ImeTAvij...> enAeBlena elak sU Pirin
EdlCaGPilextkMBgaMg nmanRbsasn_fa..
.xs
MJ b Cn
GenaRbevsn_EdlrsenAelIpbEBtTwkambwgTensab eRBafa BYkeKnbMpa jbrisaS n dUec
eyIgBayamedaRsaybBaHaen [atmanRbsasn_sMedAelICnCatievotNamEdlrsamdgsgw ] cg
[GenaRbevsn_breTsTaMgGs earBc,abGenaRbevsn_rbseyIg. (km<C aedlI k,al 24 elx
26 fTI 9 kk;da 2002).>

suxumalaBrbsRbCaCnRtvEtCaatBVkiccm,grbsrdaPilnImYy.@ buEnRbEhlCatictYc
bueNasRmabrdaPilkm<Ca.. > KeRmagsgTMnbvarIGK:isnIyalIkgaM 1993 nigessan 3 kgaM
2002 edayBMunsikaCamunBIplbBalGviCman neFVI[RbCaCnkm<CarsenAeRamExTwk CYb
pllMkCaeRcIn. .> RbCaCnnigstVBahnRtvqgeraKCaeRcInRbePT TwkbwgRtvbMBul RtIsab nig
TwkCMnnCaedIm. .> arsikamYycMnYnrbsGg:areRArdaPilnbgHajfa..
TMnbessan 3 seK
I enanTTYlarRbaMgyagxagM BIsMNakGg:areRArdaPilnigGkPUmenA
i ext
sgw ERtgnigrtnKirI edayGkTaMgenanGGagfa TMnbmYyeTotenAamdgTenessaneRtIyxagevotNam neFV[I manTwkCMnnnigeFV[I xUcKuNaBTwk (km<C aedlI k,al 24 elx 28 fTI 11 kk;da
2002).>

TsnrbsExrcMeBaCnCaaKcevotNam

137

pllMkEdlnmkBIKeRmagsagsgTMnbvarIGK:s
i nIen BitCaGnuplnkicRBmeRBg

eTVaKI
nrdaPilTaMgBIr EdlRtvTTYlxusRtvcMeBaCnrgeRakm<Ca.. >
arEsVgrkRbCaRbiyaBnigGMNacneyay

KNbkRbaMgatlmnwgGacsg;tFnelIkgVsmtSaBrbsrdaPil nigarKMramkMEhgEdlCa
lTplcMeBabUrNaBnigGFibetyCati. .> RbCaCnRKbrUbambBaMrbsRkmRbaMg KYrRtvdwgnigyk
citTu kdakelITMnakTnM grbsRkmbkanGMNacCamYyevotNam nigvtmanrbsCnCatievotNamelI
TwkdIExr. .> eTabI 10 aeRay
M BIardkT&BevotNamecjBIkm<C a naykrdmnEx
I r elak hnu Esn
enAEteRbIGg:rkevotNamdEdl.. > arhUrcUlanEtekIneLIgnTahanevotNam Gacnwgmann&y
fa sg:amnwgekIteLIgkg RbeTsrvagExrnigyYn EdlnwgebIkarvayRbhar edIm,IelbykTwkdIExr
amry hnu Esn (
k,al 2 elx 51 fTI 9-10 mifnu a dkRsgkg
f
TI 8-14 mifnu a 1997).. > mYyExeRayBIarcupaymk sg:amnekIteLIg BitEmnEtminEmnrvag
RbCaCatiTaMgBIrenaeT KWrvagExrnwgExrbueNa.. >
mYyabn
M abBICemaRbdabGavuF manarerobcMareeatsaklCaelIkTI 2 EdlRKbKNbk
neyayTaMgGsRtvrYcraledIm,IeXasna.. > CYnal GkneyayRanEtcgsbI enas[rdaPil
kgarbraC&yykc,abGenaRbevsn_eTAGnuvt buEn EbrCaneFVI[manarkeRmIkBIGkEdlmincUl
cits
abBak .ynY . eTAvij. .> amskmCnsiTmi nusx areRbIRsBakeCrRbmafen GacbMPit
bMPy
& GkEdlmanRsLayevotNam.. > elak sm rgI RbanKNbkRbaMg nbdiesFfa elak
minnbnacGkmanCabExRsLayyYnTaMgena edaymanRbsasn_fa..
KMnt
i kUnExr

kBaksg:

manbMNgsMedAelIEtrdaPilbcb ,nbeu Na EdlxkxanminarBarkraC GFibety nigbUrNaB


TwkdI.> minmanbMNgsMedAcMeBaRbeTsNabuK:lNaenaeLIy (PMeBjbus# f 17-23 kk;da
1998).>

sUm,IeRayBIareeat CnCatievotNamEdlmindwgGVIesakgdMeNIrarrabsnwkeatena
RtvTTYlrgeRa edaysarGkneyaynigRkmtukrmYycMnYn. .> tukmennTakTajmnusCa
eRcIn[cUlrYm EdlenAeBlCamYyena evotNamRtvneKeaTRbanfa nbMBl
u Twk nigRtvn
vaysmab RBmTaMgeCrRbeTcnwgBak .ynY . eTotpg.. > tukrxehAelak hnu Esn fa .Gayg
I Bn& k g erOgenkeday
yYn. cMENkGkxeTotERskfa .vyYn.@.. .> eTaCaevotNamminmanGVBak
eKnTTYlnUvareCrRbmafyagxaMg. .> elIsBIeneTot sbmitaBkm<CaevotNam.14 enAPMeBj
RtvnvaybMEbkx nigdutkg bMNgsgswknwgarRKbRKgrbsevotNamBIGtItal.. > tukrn
Kitfa elak hun Esn CaGklYcbnMkgareeat nigRtvcuecjBItMENgnigRBmTaMgneaT
Rbanfa..

138

CMBUkTI.5

hnu Esn kMBgu nwgsgKuNyYn.> mincg[breTs [evotNam] rsenAkg RbeTs edayanc,abeLIy


(eyagdUcxagelI).>

minRtwmEtCnCatievotNambueNaeT EdlRtvrgeRaedayneyaykm<Caena RbCaCnExr


xn gmYyKreak kRtvnGkneyayeRbIRsedIm,Ibg;[manarP&yxacnigkMhgw . .> kMhgw Edl
mankg ptKM nti RbCaCnrYceRsceTAehIy GacRtvbBaanyaggay edayevaharsasneyayEdl
GkneyayyleXIjfa sMxankgebskkmEsVgrkRbCaRbiyaBnigGMNacrbsxn...> GMBIbBaHa
en elak cUGli arnI (Joel Charny) GkaMglMenAenARbeTskm<C ayUramk
M ehIy nGGagfa vb,Fm
neyaykgRbeTsen KWGMBIhiga ehIyGkneyayEtgeRbIRsRbCaCnsRmabesckIelaP
GMNacneyayRClrbsxn edaymanRbsasn_fa..
aBantwgrvagRbCaCnkm<CaaKeRcInnwgshKmn_CnCatiaKticenABMuTannedaRsayenAeLIy.>
arcgaMrbsExrGMBIarRttRarbsevotNam GacbgHajamryarabsmabRbanBUCsasn_Ca
erOy.@ EdlEtgelIkTwkcitedayevaharsasrbsGkneyayExrkg arEsVgrkRbCaRbiyaBnig
GMNacrbsxn (PMeBjbus# 18 kBaa - 1tula 1998)..>
lkNsm:alxrbsevotNamenAkm<Ca

aBxusaEpkvb,Fm KWCakamYykg cMeNamkaCaeRcIn EdlbNal[manarylRcLMrvagmnus.. >


CMBkU ensikaelIfa etIaBxusbIyag Epkasa areskBakrUbragay nigarrsenAEdleKeXIj
c,asrvagevotNamnigExr bBalyagNaelIGnrkmRbaMfrvagRbCaCnExrCaRkmaKeRcIn nig
CnCatiaKticevotNam.. >
asa

asaevotNamEdlmansMenog (semgeLIgcu) minneFVI[RtecokExrRsNukRslenaeT...>


evotNamkmanGamN_dUcaEdr eBlsabnigeRbIasaExr...> minrabbBalnUvaBxusaEpk
evyakrN_nigasasas el,nnasaniyayrvagasaTaMgBIrxusayagxagM . .> sIevotNam

mak
manGayuRbmaNCag 40 aM EdlCaQj exaGavCCuqgEdn GacniyayExrnx CaTahrN_ n
Rb[dwgfa atenOyhtnwgniyayExrNas eRBafavayWteBkeRbbeFobnwgasaevotNam.15. .>
dUcaenEdr RbCaCnExraKeRcInmanGarmNdU_ ca eBlsabevotNamniyayasarbseK.. > kgV
arGt{n[aeTAvijeTAmk GacnwgnaMmknUvlTplGaRkkyaggay.. >
arecniyayasakg Rsk RbEhlCaTunmYyyagRbesIrsRmabCnGenaRbevsn_kg arbBal

xneTAkg nigRbkbrbrciBawmCIvitkgRbeTsmYyeTot...> CnCatievotNamkgRbeTsExr kminCa


krNIelIkElgEdr.. > GenaRbevsn_evotNam EdlakecjBIRbeTskMeNItxn kg bMNgEsVgrk

TsnrbsExrcMeBaCnCaaKcevotNam

139

plRbeyaCn_esdkic KYreronasaGkRsk ebImindUeaeT BYkeKminman{aseRcInnigTTYls:al


BIsMNakRkmaKeRcInenaeT (EbrRtgd_ 1996).. > CYnal RbsinebIeKGacmanlTaBp:tp:gn
eKGacykcMeNjkgarrksIu minRtwmEtCamYysmaCikTaMgLayrbsRkmaKticrbseKbueNaeT
bEu nCamYyRbCaCnGkRskGaypgEdr.. > CnCatievotNammYycMnnY RtvCYbbsK:Epkvb,Fmnigasa
kgarrsenArbsxnenAkgsg:mmYyfI (
fTI 6-7 kk;da 2002).. >
eRABIbNal[manarxkxankg areFVsmahrNkm
I
CnCatiaKticeTAkg sg:m aBxusaEpk
asa kgVarGt{n nigKMnitcgx<selIseK KWCakamYycMnYnEdlnnaMe<aeTArkCIvitminman
suxdumrmnakg aBCaGkCitxagnwga. .> minmanRbCaCnExreRcIneT EdlcgaMglMenACitshKmn_
CnCatievotNam ehIyarrsenAkg pCamYyaanEtminGaceTArYceTot.. > eBlEdlsYrfa etIat
GacrsenACamYyevotNamkgpCamYyaneT sIExrmakeqIyfa enaCaerOgEdlminGaceTArYc
enaeT eRBafaasaevotNamrejrjnigdMbdMI .16 (BakevotNamEdlmann&yfa .qt; .).. > dUc
aenEdr evotNamkminRkdCamanaBRsNukRslCamYyBakeBcn_CaasaExrenapgeT dUc
EdlsIevotNammak[dwgfa..
Exrminsb,aycitnwgBYkevotNamniyayasaevotNam EdlCaasaeKminyl.> BYkeKcgdwgnUvGV.I @ Edl
km<CaedlI

evotNamniyaya nigxacevotNamniyayGaRkkBIxn.> BYkExrcg[eyIgeronnigniyayExr cuehtuGVIn


CaExrmineronevotNamvijeTA.?.17.>

BMumanarelIkTwkcitNamYysRmab[GkRskeronasaevotNamenaeT buEnevotNamEdl
rsenAkgRbeTskm<Ca eronasaExrCakrNIpyRsLBIena.. >
arRbkbrbrciBawmCIvit

xusBIasa aBxusakg arRbkbrbrciBamw CIvti rvagCnCatievotNamnigExrminGacEckdacBIaRsLn


eT bEu nCaerOy.@ eKGacsm:aln. .> CaCnGenaRbevsn_Rsbc,ab minRsbc,ab nigCaevotNam
ekItenAkm<C a BYkeKkRmerIseGIgargarNas. .> argarrbseKsRmabburs GacmanBIarrksICMu njY
fakmFm nigsRmabsI BIseBsa
I dleTAarerIssMram sRmabmnusTaMgBIrePTen minniyaydl
GkCMnYjFM.@ TaMgLay EdlmanExRsLayCamYyGkneyayExrCanx<s GkebIkshRasFM.@
eLIy. .> ehIyenkminmann&yfa BMumanExrNamakRbkbrbrdUceBalmkxagelIenEdr.. >
CMnjY xattUcmYycMnnY kg cMeNamena. RtvnTTYlaremIlrMlgedayRbCaCnExr eRBaeKKit
fa eKBMuGacrknluyeRcIn GkdTGacemIlgayeKedaysarCMnYjen...> pyeTAvij CnCati
evotNamRbkbrbrciBamw CIvti BImuxrbrtUcacTaMgen nRbesIrCagGkRsk. .> argarTaMgen rYm
man arerIseGtay aredIrlkTMnji bnci bnc ampv eFVkUI nesaamtUb akkgsMGatEs,keCIg
eFVRkck
I dRkckeCIg nigedrEs,keCIgCaedIm. .> vaminGaceTArYcenaeT sRmabR bCaCnExryageRcIn

140

CMBUkTI.5

[RbkbrbrKYrxaseGonTaMgen.18. .>
CMnjY mYycMnnY eTot RtvndMeNIraraKeRcInkg shKmn_evotNam EtCYnalkkg cMeNam
shKmn_ExrpgEdr...> skmaBCMnYjRbaMfGacgayemIleXIjnigsm:aln rYmmandUcCa lk
semkbMBak EpeQI nigaehV cMENkxeTot eFVICaCageQI kmkrsMNg nigCagmasIun CaedIm. .>
plitplrbsBYkeK eTaKuNaByagNakeday mansaBeRAsatTakEPk ehIyEtgmantm
efakCagTMnijExr...> esvakm KWBitCaRtvnGkCitxagnigGtifiCnExrsresIrRkdEmn ehIy
CYnal RcENnnwgaBbuni RbsbrbsevotNamTaMgenapg.19. .> CnCatievotNamenATIRkgcUlcit
RbkbrbrxagelIensRmabciBawmCIvit EdlaKeRcInxusBIevotNamEdlrsenAamCnbT.. >
RbPBmYyeTot EdleBjniymsRmab[GenaRbevsn_evotNamenACnbT rkluyciBawmCIvit
KWarensaTenAamdgbwgTensab.. > Catisasn_en EdlbBal
xn CamYyvb,Fmam manCMnajeFVI
arenAkg Twk xusBIRbCaCnExrEdlcUlcitargar
elIeakeRcInCag (arbeRgnrbselak DIhLV f
i
Twk EdleFVI
Exkk;da 2005 enAmCmNlexmrsika esomrab).. > GkTaMgenarsenAamPUmbEBt
[xUcbrisSannigbMBulTwk[kxVk. .> aren GacTaMgpl{asl[GaCJaFrmUldanabsg;tykluy
BIRbCaCnbEBtTwkTaMgenapg (
6-7 kk;da 2002).. >
kgkrNIen vb,FmxackmuxrbsExr (emeronrbselak PIfWr haMmWur 18 kk;da 2005 enA
mCmNlexmrsika esomrab) amryarbMeBjargarnigRbkbrbrtUcac KYr[xaseKTaMgen n
eFV[I manaremIlgayelIRbCaCnevotNam EdlRbkbrbrciBamw CIvti edaymuxCMnjY en.. > amBiteTA
CnCatiaKticevotNam KYrRtvnGbGrsaTrnigCUnrgVanCaGarmNs_ Ti s
a lcMeBaeTBeaslEdl
eKman...> evotNamTaMgen BiesssInigekgRsI minTaMglakbMMgnUvGtsBaaNrbseK edIm,I
beBatxnanEtRslcUleTAkgsg:mfIpg...> BYkeKenAEtbnrsenACaCnCatievotNamenAkg
RbeTskm<Ca.. >
GVEdl
I anEtKYr[abGarmNeTot
_ ena KWfa RbCaCnExrmYycMnnY BitCabenSaktmvb,Fmrbs
evotNam edayeFVIarsnidanCaTUeTAfa ekgRsIevotNamdlGayu 15 aM EtgrksIuciBawmCIvit
ciBamw RKsaredayeFVCaI RsIeBsa.20. .> KMnti en eTayagNa minRtvnaMRTedayRbCaCnExraK
eRcInenaeT dUcEdlRBsgmYyGg:BiakaCamYyenaEdr nRbaMgfa..
km<CaedlI

arGGageneFVIeLIgedayminmanPsagGVITaMgGs.> minEmnekgRsIevotNamGayuelIsBI 15 aM
TaMgGsciBamw CIvti edayeFVCI aRsIeBsaenaeT.> arBitKWfa EtgmanmUlehtuCaeRcInenABIeRay Edl
nbgMeK[eTArksIuenAbneBsaar dUcCaRsIExrmYycMnYnEdr.21.>

eyablen nbgHajyagc,asnUvaryleXIjGviCm ancMeBaekgRsIevotNam EdlcUlcit


esksemkbMBakedkmag edaysnidanfa BYkeKCaRsIbeRmIpvePT.. > manExrmYycMnYneRbIBak

TsnrbsExrcMeBaCnCaaKcevotNam

.RsIeBsa. RbdUcnwgRsIevotNam (

km<CaedlI

141

fTI 6-7 kk;da 2002).. >. .

semkbMBaknigrUbragxageRA

kg BiPBelakEdlmanarpasbr yagelOnen rkaBxusarvagExrnigevotNam EpksemkbMBak


nigsMbkeRA minEmnCaargayRsleT edayehtufa vb,Fmrbssasn_TaMgBIrennC}TBi l[
aeTAvijeTAmkrabstvtr_mkehIy. .> Gnr}TBi lEpkvb,Fmen BMGac
u bdiesFneLIy eRBafa
areFVIdMeNIrrbsvb,FmqgatTVIb ekItmanrabstvtr_muneTAeTot (arbeRgnrbsGkRsI FINa
GUleI yr_ enAmCmNlexmrsika esomrab 2005).. > ExrnigevotNamkqgaEdr.. > semkbMBak
kg krNIen EdlCaplitplnBiPBelak EdlmanTMnakTMngEpksahkmanEtxagM RkdCa
minEmnCasBaaNlmYyedIm,IGGagfa GkBakvaCaGkNaenaeT.. > ehIyvaanEtlMkelIseneTA
eTot kgarrkaBxusarvagRkmCatisasn_TaMgBIredaysMbkeRAena.. > elIsBIeneTot vaan
EtlMkeTVeLIgeTot sRmab[mnusmakpacecjTaMgRsgBIsKlrbsxn BIGtsBaaNpal
rbsxn. .>. .
sIevotNamaKeRcIn RKbRkmGayuTaMgGs EdlrsenAkgRbeTskm<Ca hakbIdUcCaman
emaTnaBnwgGtsBaaNrbsxn kg arBaksemkbMBakRbBNIrbseK kg TIsaarN EdlGac
eFVI[xusEbkBIGkRskTUeTA...> sIevotNammakeCOfa RsI.@ evotNamcUlcitQuteKgena minfa
plitenAkm<Ca naMcUlmkBIevotNamenaeT eRBafavaCasemkbMBakRbBNIevotNam Edlyk
KMrUamcin.22. .>.
eTaCaevotNammYycMnnY GacniyayExryagsatdcU Exrkeday BYkeKCYnalenAEtRtvRbCaCn
Exrsbe x<mI dEdl eBlEdleskBaksemkbMBakRbBNIena.. > sevotNam
I
makenAPeM Bjesk
QuteKg RtvnGklkRtIExreCrfa .emyYn.23. eBlsYrfehIyminTij. .> eRayBIenaeTot
atRtvnGkrtmtU DuU bExrmakdwkeTAdakbs
u n# Krl eRBaGkmtU DU bu eXIjeskBakQutedk san
fa CaevotNamrsenAxusc,ab.24. .>
KMnti Edlfa kMNtGtsBaaNevotNamedaysMbkeRAgayRslena minRkdfa RtvTaMgGs
enaeT.. > CYnal eKGacs:alevotNamnamrymux RtbkEPk nigsm,r.25. .> RbsevotNamk
sSti kg buKl
: ki lkNdUcaenEdr RBmCamYysBaaBiessmYycMnnY eTotenAelIsk. .> eKcUlcitTu k
& argarrbs
skEvgedaymintRmgsitenaeLIy EdlCamtU mYyEdlRbEhlCaTuk[smnwgl&kx N
eK...> ehIyRbsinebIeKatxI CYnalmanmUttRmwmeCIgEbbevotNam.26...> srubesckImk eTa
yagNa eKTTYls:alCasaklfa buKl
: ki lkNTaMgen minGacykeTAeRbIcMeBaRKbbuKl
: TaMgGs
CaevotNamenaeT eRBafaBYkeKmanExCIvitxusanigaMgenAkgsSanaBxusaeTotpg.. > eTaCa

142

CMBUkTI.5

manarlMkkgarkMNtGtsBaaN aBxusaEpkvb,Fm KWBitCasKlmYykgcMeNamsKl


CaeRcInEdlnaMmknUvGarmN_mincUlcita (fg 1993. 225-235).. >
atubIkgcMeNamatuCaeRcIn Edlbeg;It[manaBxusaEpkvb,FmrvagCnaKticevotNam
nigCnaKeRcInExrbeu Na RtvelIkykmkBiakaenATIen.. > asaGacatTukCasBaasm:alcm,g
bMputsRmabCnCatievotNam cMENkatuBIreTot manarRbkbrbrciBawmCIvit nigsMbkxageRAman
tYnaTIbnab. .> elIsBIeneTot tYnaTIEdlkaepgeTotdUcCa sasna nigceRmgePg CaedIm Gac
mankgbBaHaGriaBrvagaen GacCaRbanbTRsavRCavmYyedayELkeTot.. >
esckIsnidan

GVEdl
I KYr[JakeplI enaKWfa GnrTMnakTnM grvagRbCaCnExrnigevotNamrsenAkg RbeTskm<C a nig
hYsBIen Rtv{nlMeTaneTAamarbkRsayRbvtisasnTMnakTMngrvagRkmGMbUrCatisasn_TaMg
BIr. .> kgbBaHaen ExrRbanyagxabfa evotNamRtvTTYlxusRtvyagehacNasnUvEpkNamYy
sRmabarakcurbsGaNacRkExrnasm&yGg:rrhUtmk (
2001) nigarabEdndIaKxag
t,gnGtItGaNacRken eTAeRamarRKbRKgrbsxn rhUtmkdlsBVfen.. > GVEdl
I RbCaCnExr
neronsURtamRbvtisasrhUtmk mingaynwgrlubtBIebdUgeTAvijenaeT elIkElgEtRkm
Catisasn_TaMgBIrRBmrYmaedaRsayGriaB Edlmanrabstvtr_mkehIyen.. >
TMnakTMngnigCemayUrGEgVgmkehIyena nplCalTpldlevotNamnUvGMeNaymYyd
GesacmaneQafa .yYn.. .> eTabICaBakenRtvneKeRbIRsBIdMbUg edaymann&yminlMeGog
sMedARtwmelICnCatibreTs RkmmnusRBPMenAtMbntugkwgkeday k}Lven n&yenanRs
aksaBedImrbsxnGseTAehIy...> eBlNaEdleKeRbIBakyYnen RKbaEtgylnUvn&yeCr
Rbmafrbsva ehIybriyaasminsb,ayrIkraynwgelceLIgyagRkELtcMeBaTaMgExr TaMgevotNam.. >
dUec RbsinNaebImansmaCikNamakecjBIRkmGMbUrExrcgrabGanCamYyRkmCnCatievotNam eK
RtvRby&tx acERkgBakGBmg:lenhUrecjg.@ BIbbUrmatrbseK EdlnwgGaceFV[I xUcmit aBrbs
eKCayfaehtu. .>. .
eTayagNa mit aBrvagaqgsasn_mingayRslnwgmanenaeT eRBafavaminGaRs&yTaMgRsg
elIkicxi txMRbwgERbgrbsbuKl: beu NaeT bEu nkGaRs&yelIkasg:mneyaypgEdr.. > sSanaBan
EtmansaBFn edaybBaHamYycMnnY kMBgu bn nigEdlminnedaRsay kg ena rYmman GenaRbevsn_
evotNam arrMelaPRBMEdnBIsMNakevotNam nigneyaykg Rskrbskm<C a EdlCalTpln
bBaHaTaMgBIrxagedIm...> edayehtufa bkanGMNacminTMngCamanarebCJacitmutmaMnwgedaRsay
bBaHaExVgKMnti TaMgenab.@ bkRbaMgbnTTYlnbriyaasanEtFM edIm,IbMBgsMeLgevaharsas
rskm<
I
C
a

TsnrbsExrcMeBaCnCaaKcevotNam

143

RbaMgnwgevotNam sRmabbMNgneyayrbseK.. > CalTpl smaCiknRkmGMbrU TaMgBIrnwglMk


rk[eXIj nUvmeFayRbesIr edIm,IrwtcgTMnakTMngrbsBYkeK EdlCaRbarmYyRtvrdaPilTaMg
BIrTTYlxusRtv. .>
rdaPilCaakgarEtmYyKt EdlmanmeFayKtiyutnigGaCJaFrRKbRan sRmabkmatbg;
nUv.bBaHasg:mTaMgen.. > c,asNasfa areRbIRsRbvtisassRmabneyaylMknwgRsmfa
CamUlehtucm,g EdleRbbdUcarykeQIakdMeasnaBmineCOCaknigarsbex<Im EdlRbCaCnExrmanCamrtkrhUtmk bEu nenCaarBit. .> eTayagNa GtSbTenminmanbMNgbn bgab[
bMePcRbvtisasenaeT ehIyelIksresIr[manareRbIRsRbvtisasGaRkk.@ amGMeBIcitkg
akneyayenakeTEdr.. > rdaPilenAEtCamK:e Tsk_FMbMptu kg aredaRsayRbkbedayRbsiT aB
GMBbBaH
I aRBMEdnnigGenaRbevsn_xusc,ab EdlCabBaHaanrdNamYybeBay[enAeRAc,abenaeT.. >
RbsinebIbBaHaEdlekIteLIgmgehIymgeToten RtvnedaRsayRtwmRtv GkneyayRkd
CanwgElgman{asbeBajareXasnaCatisasn_ny
i m edIm,IeaTRbanrdaPilneTotehIy. .>
RbvtisasnbgHajnUvPsagRKbRanfa GkneyayCakacm,gGuCGal[manGriaBdUcEdl
elak ag sug rdmnIRksYgB&tmankgrbb ln nl (Ks 1970-1975) nmanRbsasn_fa..
eKRtvsIbenasGkneyay[eRcInCagRbvtisas eRBafaGkdwknaMExrCaeRcInnelIkTwkcitExr[
sbGkCitxagdFMrbsxn [evotNam] (PMeBjbus# fTI 12-17 kBaa 1998).>

niyaymageTot dMeNaRsayRsbc,abRtwmRtvmYyelIbBaHaevotNamrsenAkm<CanigRBMEdn
mann&yfa CaarplyutiFmdlTaMgGkkgRsk dlTaMgGkcMNUlRskCaevotNampgEdr.. >
elIsBIeneTot eKkRtvykcitTukdakedaRsayaBxusaEpkvb,FmpgEdr eRBafavakBit
CanedIrtYnaTImYykgareFVI[aBsuxdumrmnaRtvreg:areg:IpgEdr.. > asa semkbMBaknigsMbk
eRA ehIynigarciBamw CIvti cMNcu bIkg cMeNamaBxusaCaeRcInEdleKGacrkeXIj BitCanpl
nUvemeronl.@ [ylBItYnaTIEdlvb,Fmmankg bBaHaen.. > edIm,I[cMNgrvaganwgamansuxdumrmna
Biess GkrsenAkg RbeTskm<C axusc,abRsbc,ab minEmnCabBaHaabsmabRkmGMbrU sasn_dT
dUcEdlRbvtisasnbeRgnenaeT EtCaarxitxMRbwgERbgEsVgrkmeFaypvc,ab edIm,IeFVI
smahrNkmGkmansiTiRKbRan kgarrsenA nigdMeNaRsayarTUt sRmabGkdTeTot.. ^

kMNtcMNaM

145

CMBUkTI.1. sahUbnIykmnigarC}TiBl
GMNanepgeTotEdlTakTgnwgRbanbTen
.xs
W EH mn/ ecnh
I rWV (Cushman, Jennifer) nig vagKugGU (Wang Gungwu) (bNaFiar) Ks 1988 Changing Identities of
the Southeast Asian Chinese since World War Two [bERmbRmlGtsBaaNrbsCnCacinenAGasIuGaeKy_
abaMgBIsm&ysg:amelakelIkTI 2] hugkug. .>

.dUNWr/ rIad (Doner, Richard) Ks 1991 Approaches to the Politics of Economic Growth in Southeast Asia
.[dMeNaRsaycMeBaneyaykMeNInesdkc
i enA
kg
tMbnGasIGaeK
u
y]_ . Journal of Asian Studies [RBwb
RtsikaGasI]u
50/4 (viciaKs 1991) T 818-849.. >
U inehVld_ eshaV nI (Rosenfeld, Stephanie ) Ks 1990 Dragons in Distress:
.EblL/ vle dn (Bello, Walden) nig rh
Asias Miracle Economies in Crisis [BYknaKenAkgeRafak. GBtehtuesdkicrbsGasIuenAkgaBman
b]. sanhVansIus;. >

.eGWr/ cUeGn (Bauer, Joanne) nig Ebl edenol (Bell, Daniel) (bNaFiar) Ks 1999 The East Asian Challenge for
Human Rights [arRbQmrbsGasIubUBaedIm,IsiTimnus] exmRbdh_ (Cambridge). .>

.Rbk
/ TImF
U I (Brook, Timothy) nig elOg vanhuI (Luong Van Hy) (bNaFiar) Ks 1999 Culture and Capitalism: The
Shaping of Capitalism in Eastern Asia [vb,FmnigmUlFnniym. arkekIteT,IgnUvrbbmUlFnniymenAtMbn
GasIubUBa] GanGarbr (Ann Arbor). .>

.makvuI/ rUF (McVey, Ruth) Ks 1992 Southeast Asian Capitalists [CnmUlFnniymGasIuGaeKy_] GIufaa.. >
.yUsIuhara KunIGU (Yoshihara Kunio) Ks 1988 The Rise of Ersatz Capitalism in Southeast Asia arkekIteLIgnUv
rbbmUlFnniymKuNaBefakTab kgtMbnGasIuGaeKy_] sigHburI. .>

.ehl/ RKIsh
rWV (Hale, Christopher) Ks 2001 Indonesias National Car Project Revisited: The History of Kia
Timor Motors and Its Aftermath .[arBiarNaeLIgvijGMBK
I eRmagplitrfynfakCatirbsRbeTs}QensI.u Rbvti nig

plseRmcrbsRkmhunplitrfynekoTIm&rmUtUrs_]. Asian Survey [RBwbRtGeg;tGasIu] 414 (kk;da-sIhaKs


2001) T 629-649.. >
: m
Y buKl
: k
i rbsGg:aB
.hd
W g
t
/_ hVgs
r& (Godement, Franois) Ks 1999 The Downsizing of Asia [arbnSycMnn
GaCIvkmntMbnGasIu] jyk. >

.hs
: g
I / PIfrW (Gosling, Peter) nig lIm lIBa (Lim, Linda) (bNaFiar) Ks 1987 The Chinese in Southeast Asia [Cn
CacinenAGasIuGaeKy_] GanGarbr. .>

.h:d
I rW / vielm (Greider, William) Ks 1998 One World, Ready or Not: The Manic Magic of Global Capitalism [BiPB
elakEtmYyeRtmrYcCaeRscehIyenA. evTmndmmajwknrbbmUlFnniymBiPBelak] jyk. >

I I dUNald._ (Nonini Donald) (bNaFiar) Ks 1997 Ungrounded Empires: The


.Gg
u / Gh_va (Ong, Aihwa) nig NUnn
Cultural Politics of Modern Chinese Transnationalism [cRkPBanP&sag. neyayvb,FmnGnrGenaRbevsn_rbsCnCacinsm&yTMenIb] jyk. .^

146

kMNtcMNaM

CMBUkTI.2. }TiBln. GBtehtu .esdkiceTAelImnus

GMNanepgeTotEdlTakTgnwgRbanbTen
.eRad/ rb
U n
(Broad, Robin) Ks 1993 Plundering Paradise: The Struggle for the Environment in the Philippines [ar
bnzansYK. artsUedIm,IbrisSanenAkgRbeTshVIlIBIn] bWreXy_. .>

.Bineqs/ mxwl (Pinches, Michael) (bNaFiar) Ks 1999 Culture and Privilege in Capitalist Asia [vb,Fm nig
buBVsiTi nbBaRbeTsmUlFnniymGasIu] LgRd#. .>

u exvIn (Hewison Kevin) nig rIad rb


U n
i n (Robison Richard) (bNaFiar) Ks
..reU dn/ eh:rr_ I (Rodan, Garry)/ ehvIsn
i neyay

ntMbnGasIGaeK
u
y._ ar
1997 The Political Economy of South-East Asia: An Introduction [esdkc
bgHaj[s:al] muilbn (Melbourne). .>

Emn edvId eGs eh (Goodman David S. G.) (bNaFiar) Ks 1996 The


.rb
U n
i n/ rIad (Robinson, Richard) nig h:d
New Rich in Asia: Mobile Phones, McDonalds and Middle-Class Revolution [BYkGkmanfIenAGasIu. bdivtn_
TUrs&Bcl&t makdUNald_ nigvNfakkBal] LgRd#. .>

..vUlhV_/ dayeGn (Wolf, Diane) Ks 1992 Factory Daughters: Gender, Household Dynamics, and Rural Industrialization in Java [kUnRsIkg
eragcRk. eynD&r famBlfakRKsar nigsahUbnIykmenAtMbnCnbTenA
kgeaCVa] bWreXy_. .>

.s;t/ ecms_ es (Scott, James C.) Ks 1995 Weapons of the Weak: Everyday Forms of Peasant Resistance [GavuF
rbsGkTnexay. TRmgRbaMgtbterogralfrbsksikr] jehvuin (New Haven). .>

.sn
i n/ mxl
W (Stenson, Michael) Ks 1980 Class, Race and Colonialism in West Malaysia [vN BUCsasn_ nig
GaNaniKmniym enAmaLayaxaglic] sint_lUeso (St. Lucia) XVIns_eLnd_ (Queensland). .>

.hWsF_/ hVIlIB (Hurst, Philip) Ks 1990 Rainforest Politics: Ecological Destruction in South-East Asia [eal
neyayRBsk. arbMpicbMpajRbB&neGkUT,sIuenAGasIuGaeKy_] LgRd#. .>

..ehnn/ maero RKisINa bgk_ (Szanton, Maria Cristina Blanc) Ks 1972 A Right to Survive: Subsistence Marketing in a Lowland Philippine Town [siTikgarrsranmanCIt. arRbkbrbrrksuIciBawmeBaenAkgRkgdI
TMnabmYy enARbeTshVIlIBIn] yUnIvWusIFIpak rdEBnsuIlvanI. >

..Gug/ Gh_va (Ong, Aihwa) Ks 1987 Spirits of Resistance and Capitalist Discipline: Factory Women in Malaysia
[sartInartsUGtFt nign&ykgrbbmUlFnniym. kmkrsIeragcRkenAkgRbeTsmaeLsIu]

GalnI. .>
.GU eyOnlI (Wu, Yuan-li) nig Qun sIuGU (Chun-Hsi Wu) Ks 1980 Economic Development in Southeast Asia: The
Chinese Dimension [arGPivDesdkicenAkgtMbnGasIuGaeKy_. salaBrrbsCnCacin] esnhVd. .>
i enA

kg
tMbn
.Gs
U m
uI a / har_rI et (Oshima, Harry T.) Ks 1987 Economic Growth in Monsoon Asia [kMeNInesdkc
GasIuxlrdUv] tUk. .^

kMNtcMNaM

147

CMBk
U TI.3. raCaFibetyGaRs&ybBaj nigvibt
i aBRsbc,abenAkg
RbeTsf
kMNtcMNaM
(1)

. .eRbm tiNsUlann (eprm tiNsUlannd Prem Tinsulanond) eRbm tilsUlann (eprm tilsUlannd)
(GkraviruTTI 2 en minsmRsbamGkraviruTCapvar) amasaesom fa /eRbm Tin-sULaNun/ /eRbm TinLsULaNun/. .>
(2). .TkiN Cinv&Rt (d&k$iN jinv&tr Thaksin Shinawatra) amasaesom fa /faksuin Qin-Nvat/. .>
(3). .neyayfnpasbr eTArkaBebIkcMheRcInCagmun edaysarEtmanarber dwknaeday
M nisit
RbaMgnwgrdaPileyaanaf 14 tula aM 1973...> arebIkcMhneyay enAryeBlena Rtvn
bBabeday
sarEtmanarbg;abyagygXgeTAelIclnanisit nafTI 6 tula aM 1976.. > sRmabB&tm an
lMGit sUmrkemIl mUerl (Morell) nig C&yGn&n (Ks 1981).. >
(4). .fm kitixr (TnGm kittiKcr Thanom Kittikachorn) amasaesom fa /fNm Xit-Tixcn/. .>
(5). .Rbas aruesSr ( arusSir) (prABas caruesTIyr Praphas Charusathien) amasaesom fa /Rbpat
arusefon/. .>
(6). .RBram TI 5 KWCaRBeA cuLalg;rN_ EdlnTTYlRBbrmnamkg
raC fa RBTsemcRBculc m
eAeAyUhY . .> RBGg:nesayraCBI Ks 1869 dl Ks 1910.. > eKTTYls:alRBGg:fa Caesc
dGsarbMputrbsRbeTsf ehIykCaKMrUsRmabRBeA PUmiBl (RBram TI 9).. >
(7).. evCbNit Rbevs vsI (prAevS vAsI Prawase Wasi amasaesom fa /Rbevt vsu/I ) KWCamnusEdl
KYr[ktsm:almak. . > eQarbselakl,IxrxarenAkg cMeNamrdbru sTaMgLay.. > elakCaevCbNit nig
CaGkRsavRCav EdlTTYlnemday .maKss (Magsaysay). ehIykzitenAlMdabx<skgbBaj
sSab&neRArdaPil nigsSab&nariyalyaFibety.. > elakEfmCamnusdsMxanCMrju BIeRaynUvarbegIt;
rdFmnuBa aM 1997.. .>
(8).. Gan&n b&narCun (Gan&nd p&nyarjun Anand Panyarachun amasaesom fa /GaNan anyarQun/). Ca
GtItkGK:raCTUtfRbaMenAshrdGaemrik nigGg:arshRbCaCati. .>elakayCanaykrdmnI minam
ryareeat cMnnY BIrdgkg GMLg eBlmanvibti aM 1991-1992.. > eRaymk elak Gan&n eFICaV Rban
KNkmarRBagrdFmnBu anaaM 1996-1997 ehIyneFIar
V enAkg RkmargarGnrCatidwknaMedayelak
kUhIV GaNan edIm,IesIsuM[manarEkTRmgGg:;arshRbCaCatikgaM 2004.. >
(9).. ss# Fnr&Ct_ (s$ti DnAr&jz Sarit Thanarat) amasaesom fa / srit fNrat/. .>
(10).. anin Rk&yvieCor (Danindr kr&yviejIyr Thanin Kraivixian) amasaesom fa /fanin RkvieQon/. .>
(11).. cmg RsIemOg (cMalGg SrIemWGg Chamlong Srimuang) amasaesom fa /aMLg suIemOg/. .>
(12)...cMNucennmkBIesoveACitecjpayrbselak bUl Ehnd_ely_ (Paul Handley) sIGMBIRB
mhakRtf EdlnwgeBumeday
< eragBumsaklvi
<
Tal&yeyl. .>. .xrIMJ krayNasedaynTTYlarGnuBaat
[eyageTAesoveAen.. >

148

kMNtcMNaM

(13).

. kgesoveArbselak Ehnd_ely_. .>


(14).. C&yGn&n smuTvNiC (j&yGn&nt smudvNij Chai-Anan Samudavanija) amasaesom fa /qGNan
smut-vnit/. .>
(15).. sasaar kbekO (2003. 257) EpkelIkMNtcMNaMdkecjBITIakgarB&tm
anraMg (GaEGhV eb
Agence France Presse) 26 vicia aM 1984.. >
(16).. BiC&y r&tkul (bij&y r&ttkul Pichai Ratakul) amasaesom fa /Piq rattKun/. .>
(17).. enAkgesoveAEdlnwgecjpayab.@ rbselak Ehnd_ely_. .>
(18).. dEdl.. >
(19).. CatiCay CuNH v&N (jatijay juNhAv&N Chatchai Choonhawan) amasaesom fa /at-ay Qun-hvan/. .>
(20).. enAkgesoveAEdlnwgecjpayab.@ rbselak Ehnd_ely_. .>
(21).. sc
u ni a RaRbyUr (sucni za qraprAyUr Suchinda Kraprayoon) amasaesom fa /suC B
i a RxaRbyUn/. .>
(22).. GeM BIhiganekIteLIgenAkg
raRtIfTI 17 sa bEu nraCvaMgminneaehAGkbg;erOgrhUtdlf
TI 20 sa.. >
(23).. enAkgesoveAEdlnwgecjpayab.@ rbselak Ehnd_ely_. .>
(24).. QYn lIkP&y (jvn hlIkB&y Chuan Leekpai) amasaesom fa /QYn lIk-p/). .>
(25).. dkRsgecjBIarktRarbsxJM (GkniBn) BIarpaysunr kfabnpalamTUrTsn_elx 7 nafTI 2
kBaa aM 1992.. > manarsg&ymYycMnnY cMeBaGMNGMNagrbselak QYn Edlfa arTakTgrbsat
nbBal[manarGnraKmn_edaypalBIraCvaMgenAfTI 20 sa.. > BIeRBaelak QYn minEmnCamnus
EtmakKtEdlaMRTGnraKmn_enaeT..>
(26).. Bans&ki viBar&tn_ (b&nS&kzi viYYr&tn Pansak Vinyarat) amasaesom fa /pansak vin-yrat/. .>
(27).. Cvlit yug
cyuT (jvlit yg%cyudD Chavalit Yongchaiyudh) amasaesom fa /qvlit yug -cyut/. .>
(28).. KNbk .kIsgwmfI. hakdUcCasgwmbegI;t[manareeatCaTUeTAmYy EdlkgenaKNbk
xnGacnwgQ. >
(29)...san xrRbsasn_ (sn&n KcrprASasn Sanan Kachornprasat) amasaesom fa /sNan xcnRbsat/. .>
(30).. sm
U GanaEst
(enj&n suzs&pzah Nation Weekend eNancugsah_). GtSbTrbs
elak KCsIh_ GMBar
I viaK EdlsMedAsntfa CaGnraKmn_rbselak eRbm.. > elak san nbBaakCa
mYyrUbxMJfa atminEdlnBiakaCamYynwgelak QYn GMBIclnaeneT.. >
(31).. elak Cvlit KWCaGtItGkdwknaMRkmeyaamYyehAfa .TahanRbCaFibety.. > raCvaMgnatTk
u
Rkmenfa CaGkeTarTneTAanrbbsaarNrd. .>
(32).. bn
& aH r sil,GaCa (xrrhar SilpGaja Banharn Silp-archa) amasaesom fa /nhan sinu -L-bGaa/. >
(33)...CaarN_hakdUcCac,asNasfa raCvaMgBakB&nkgarbeBjelak CatiCay (1991) nigelak
Cvlit (1997)...> vadUceTAnwgkrNIelak b&nHar (1996)..> GkxeToteCOfa raCvaMgkaMRTardkelak
QYn kgaM 1995 Edr eTabICakrNIen xMJminylRsbkeday..>
eNansut
sah_

kMNtcMNaM

149

(34).

. vIrBg ramag;r (vIrbg$ ramagkUr Virabongsa Ramangkura) amasaesom fa /vIrpug ramag:n/. .>
(35).. sRmabB&tm
anlMGti sUmGanGtSbT PM pulled back from the brink? .naykrdmnRI tveKTajecj
cufTI 22 tula aM 1997.. > mxl
w vaTIKy
I TU s
I (Michael VitikioayBIRaMg.?. aEst
tis) Democracy first .cUrmanRbCaFibetymuneK.
(Far Eastern
Economic Review) cufTI 6 vicia aM 1997.. >
(36).. suryuT culann (suryudD culannd Surayud Chulanont) amasaesom fa /suryut CuLaNun/. .>
(37).. BaksmIen KYr[abGarmN_EmnETn CaBiessenAeBlbcb,nen...> BakenneFIV[elak
suryuT eLIgtMENgCabnbnab eTACaembBaaarkgT&B nigeRaymkeTot CasmaCikRkmRbwkaRB
mhakRt (KNGg:mnI) naeBlelak suryuT cUlnivtn_. .> .KYr[sayNasEdlelak C&yGn&n pl
arsegbTsnrbsatEtmYyXaenAkgkicsmas ehIyminnplesckIeyageLIy. >
(38).. xJMncUlrYmkgBIFIEfgsunrkfaenedaypalenATIRkggkk nafTI 2 vicia aM 1995.. >
(39).. ekm vDnC&y (ek$m v&Onj&y Kasem Watanachai) amasaesom fa /kesm vatfNq/. .>
(40).. Blakr suvNrd (blakr suvrrNr& Palakorn Suwanarat) amasaesom fa /pLkn suv a nNrat/ . .>
(41).. kN
M tbNaFiar.. GtSbTen sresreLIgkg
aM 2005.. > enARbeTsf sSanaBminsuxRsl. .> elak
TkiN manRbCaRbiyaBkg tMbnCnbTaKeRcIn EtCaTIsmbr bsRbCaCnansasnaGsi a menAaKxagt,g
nigGkgkkmYycMnnY (vNkBalminTukcitat
eLIy). .> enAExkum aM 2006 elak TkiN nrMlay
rdsa ehIymanareRCIserIseeateFVeLI
I genAExemsa EtKNbkRbCaFibt& KNbkCatif nig
KNbkmhaCn minRBmcUlrYm. .> KNbkfrakf (fRsLajf) dwknaMedayelak TkiN nQar
eeat.. > enAExsa tulaarrdFmnBu anRbasfa areeateRCIserIstMNagrasExkum mun
en minRsbc,ab ehIyeKneRagTuk[manareeatsaCafenA
I Extula.. > Et enAfTI 19 ExkBaa
aM 2006 kgT&BfdwknaMedaytmesnIy sni buBayr&tklin (snDi xuYyr&tklin Sonthi Boonyaratkalin)
neFVrd
I Rbhar.. > GkeFVrd
I Rbharen nbeg;tI .KNbdirbU arRKbRKgkg RbCaFibety EdlmanRB
mhakRtRTgCaRbmux. eRaymk ehAfa .KNmnaB
I zitefrrbsCati.. .> enAeBlekItrdRbhar elak
TkiN sSti enARkgjyk srGa eRaymk neTAePosxn enATIRkgLgRd# RbeTsGgeKs. > enA
I Rbharndakelak suryuT cula nn CanaykrdmnsI TII . .> enAcugaM 2006 nig
fTI 1 Extula GkeFVrd
enAaM 2007 manGMeBIePrvkmCaeRcInnekIteLIg edaymanRabEbkp eRcInkEng. .> enAExsIha aM
2007 RbCaCnfnylRBmnwgrdFmnuBafImYyamryRbCamtiCaelIkdMbUgkgRbvtisasf.. >
gkkbs
u #

TsnavdIhVarGuIesIneGkUNUmicrI=yU

ksarBieRa
.kbekO suvNTt-eBor (kGxekWG

suvrrNd&t-ebIyr

Kobkua Suwannathat-Pian) Ks 2002 The monarchy and

constitutional change since 1972 .[raCaFibetynigarpasbr rdFmnB


u aaMgBIaM 1972]. dwgxin makxarh: (bNaFiar)
Reforming Thai Politics [arEkTRmgneyayf] kUeBnhak RKwsSaneBum< GinGeGeGs (NIAS Press) T 57-

71..>

150

kMNtcMNaM

.kbekO suvNTt-eBor Ks 2003 Kings, Country and Constitution: Thailands Political Development 1993-2000
[RBmhakRt RbeTs nigrdFmnuBa. arGPivDneyayf Ks 1993-2000] LgRd#. rUtLidh_. >.

.arTIeyr_-eRbsg/ hg (Cartier-Bresson, Jean) Ks 1997 Corruption networks, transaction security and ili aBkg
kic
arCMnj
Y nigarbr Epksg:mxusc,ab]. Political Studies [ar
legal social exchange .[bBajBukrlYy/ suvtS
sikaneyay] elx 45 T 463-76..>

..kWrsHv_/ rUhWr (Kershaw, Roger) Ks 2001 Monarchy in South-East Asia [raCaFibetyenAkgtMbnGasIu


GaeKy_] LgRd# rUtLidh_. >

.ku N r s_ / m x W l ex (Connors, Michael K.) Ks 1999 Political Reform and the state in Thailand
.[kMENTRmgneyaynigrdkgRbeTsf]. Journal of Contemporary Asia [RBwbRtGasIubcb,n] elx 29 (4) T
202-26..>
.kuNrs_/ mxWl ex Ks 2003 Democracy and National Identity in Thailand [RbCaFibety nigGtsBaaN
CaenARbeTsf] LgRd#. rUtLidh_ (Routledge) xWrhn (Curzon). .>

.RkmvibtiGnrCati (International Crisis Group) .Ks 2005 Southern Thailand: Insurgency, Not Jihad [RbeTsf
aKxagt,g. arber minEmnCaCihad (sg:amsasna) eT] ryarN_GasIu elx 98 cufTI 18 sa

ykecjmkBI. www.crisisgroup.org. .>


..xavPiest (KavbieS$ [dMNwgBiess]) cufTI 25 kBaa dlfTI 1. tula aM 1992.. >
.Exn/ ecms_ r (Klein, James R.) .Ks 2003 The battle for rule of law in Thailand: the role of the constitutional Court .[cm,aMgedIm,IRttRaelIc,abenAkgRbeTsf.. tYnaTIrbstulaarrdFmnuBaf]. Gmr rkas&t (

r&k$as&ty

Gmr

Amara Raksasataya) nig ecms_ r Exn (bNaFiar) Constitutional Court of Thailand: The provisions and

Working of the Court [tulaarFmnB


u arbsRbeTsf. aratEcg nigareFIar
V
garrbstulaar] gkk

rdFmnuBasRmabsg:mRbCaBlrd T 34-90..>
.KCsIh_ EdgdaM (qjsIh

EzgzMa) (rhsnam) Ks 1994. paeK(ama n(aesIyxebWGjati (aexAma NaesobePOat)

[.a cUlmk BUesotdIm,ICati.] (elak eRbm eKeRcIndakeQafa .a eRbm. elak CatiCay CuNH v&N eKehAfa .BCati
U ./

.Na. asaesom mann&yfa BUmIgxagmay) sarB&tman eNansutsah_ [eNancugsah_] 16-22 F. >


.RK&ssgt_/. GUErl (Croissant, Aurel) Ks 2005 Unrest in South Thailand: Contours, causes and conseU ehtunigplvik]. Strategic Insights [aryldwgamyuTs
as]
quences .[claclenAaKxagt,gRbeTsf... .ml
elx 4 aKTI 2..>
.Cy
& Gn&n smuTvNi

C (j&yGn&nt

smudvNij Chai-Anan Samudavanija) Ks 1990 Educating Thai Democracy

.[arGbrMRbCaFibetyf]. Journal of Democracy [RBwbRtRbCaFibety] 1 (4) T 104-15..>


.C&yGn&n smuTvNiC Ks 1997 Old soldiers never die: they are just bypassed .[Tahanas.@ minEdlsab.
BYkeKRanEtRtvemIlrMlg]. enAkgesoveAcgRkgeday exvin ehvIsun (Kevin Hewison) Political change in Thailand:
Democracy and Participation [arpasbrneyaykgRbeTsf. RbCaFibetynigarcUlrYm] LgRd# rUt-

Lidh_ (Routledge) T 42-57..>


.dah/ rUbWt eG (Dahl, Robert A.) Ks 1971 Polyarchy: Participation and Opposition [rdaPilBhubk. ar

kMNtcMNaM

151

cUlrYmnigarRbaMg] jehvuin rdkuNiTixwt RKwsSaneBum<saklviTal&y eyl. >

.dah/ rUbWt eG Ks 1982 Dilemmas of Pluralist Democracy: Autonomy vs Control [eTVbTnrbbRbCaFibety


Bhubk. s&VyaBTlnwgarRttRa] jehvuin rdkuNiTixwt RKwsSaneBum<saklviTal&y eyl. >

.Nk/ edvId (Knoke, David) Ks 1994 Political Network: The Structural Perspective [bBajneyay.
Tsns&yEbbrcnasm&<n] . exmRbidh_ RKwsSaneBum<saklviTal&yexmRbidh_. .>

.Nl
i n/ mxl
W G&s (Nelson, Michael H.) Ks 2002 Thailands house elections of 6 January 2001: Thaksins
Landslide victory and lucky escape .[areeatCatienARbeTsfnafTI 6 mkra aM 2001.. fkrbsTkiN nigar

esoveAcgRkgeday mxl
W G&s Niln (bNaFiar) Thailands New Politics: KPI YeareKcxn
RbkbedaysMNag]. kg
book 2001 [neyayfIr
bsRbeTsf. esoveARbaMaM 2001 GMBsn
I
sn_sBaaKnw sRmablTpl]

gkk vayt_Ltws T 283-441..>


.Tk
& eqm
I etorN (d&k$

eClimetIyrN

Thak Chaloemtiarana) Ks 1979 Thailand: The politics of Despotic Paternalism

[RbeTsf. neyaybianiympacar] gkk smaKmviTasassg:mnRbeTsf nigviTasSanfk.I .>

.bvU /I afWrn
I eG (Bowie, Katherin A.) Ks 1997 Rituals of the national Loyalty: An Antropology of the State and the
Village Scout Movement in Thailand [BiFIebCJaaBesaRtgcMeBaCa. arsikaGMBIsaBnrd nigclna
ayTiamPUmikgRbeTsf] jyk RKwsSaneBum<saklviTal&ykULMebo..>

.bN
i c
i / Ernhad (Bendix, Reinhardt) Ks 1978 Kings or People: Power and the Mandate to Rule [escRbCaCn.
GMNac nigGaNedIm,IRKbRKg] breXy_ RKwsSaneBum<saklviTal&yalIhVja. .>

.ebxW r / RKi s (Baker, Chris) ni g pasu k BgBci R t (Pasuk Phongpaichit) Ks 2005 A History of Thailand
[RbvsasRbeTsf] exmRbidh_ RKwsSaneBum<saklviTal&yexmRbidh_. .>
gLay] hUNl
U l
U U rdhav
..ebeLC/I emAritsuy
I U (Peleggi, Maurizio) Ks 2002 Lords of Things [masrbsvtSTaM

.RKwsSaneBum<saklviTal&yhav. .>
..Rbevs vsI (prAevS

vAsI Prawase Wasi) Ks 2002 An overview of Political reform .[aBTUeTAnkMENTRmg

esoveAcgRkgeday dwgxin makxarh: (bNaFiar) Reforming Thai Politics [arEkTRmgneyay


neyay]. enAkg
f] kUeBnhak RKwsSaneBum< GinGeGeGs (NIAS Press) T 21-35..>

.RBIeh/ rUs (Prizzia, Ross) Ks 1985 Thailand in transition: the role of oppositional forces .[RbeTsfenA
kgGnral.. tYnaTIrbskmaMgRbaMg]. mCmNlsikaGasIunigasIuhiVknsaklTal&yhav elx 32
hUNUlUlU RKwsSaneBum<paysaklviTal&yhav. .>
(bdDisaN
..RBwTs
i aN CuBl
M

jumbl

Prudhisan Jumbala) Ks 1998 Constitutional reform amidst economic

crisis .[kMENTRmgrdFmnuBaenAkBalvibtiesdkic]. Southeast Asian Affairs [kicarGasIuGaeKy_] sigHburI sSab&n

sikatMbnGasIuGaeKy_ T 265-91.. >


.makxarh:/ dwgxin (McCargo, Duncan) Ks 1997 Chamlong Srimuang and the new Thai politics [elak cmg
RsIemOg nigneyayfIrbsf] LgRd# hws (Hurst). .>

..makxarh:/ dwgxin Ks 2001 Populism and reformism in contemporary Thailand .[RbCaniymnigkMENTRmg


RtRsavRCavtMbnGasIG
u aeKy]_ elx 9 (1) T 89-107.. >
niymkg
RbeTsfbcb
,n]. South East Asia Research [RBwb

152

kMNtcMNaM

..ma kxarh:/ dwgxin (bNaFiar) Ks 2002 Reforming Thai Politics [kMENTRmgneyayf] kUeBnhak RKwsSan
eBum< GinGeGeGs (NIAS Press). .>
.makxarh:/ dwgxin Ks 2006 Thaksin and the resurgence of violence in the Thai South .[TkiN nigarkekIt
u
edayKevcna] elx 38 (1)
GMeBIhigaenAaKxagt,gnRbeTsf.] Critical Asian Studies [arsikaGasIRbkb

ecjExmIna aM 2006 minTandwgTMB&r. .>


..makxarh:/ dwgxin nig Rkws b&Tan&n (Guk$R

p&dman&nd

Ukrist Pathmanand) Ks 2005 The Thaksinization of

Thailand .[TkiNUbnIykmrbsRbeTsf] kUeBnhak RKwsSaneBum< GinGeGeGs.. >

.mUerl/ edvId (Morell, David) nig C&yGn&n smuTvNiC (Chai-Anan Samudavanija) Ks 1981 Political Conflict in
Thailand: Reform, Reaction, Revolution [GFikrN_neyayenAkg
RbeTsf. arEkTRmg Rbkm

ehIy

nigbdivtn_].exmRbidh_ rdEmsWQUsuit GUleh:sahW:r/ h:wn EGnd_ Ehn (Oelgeschlager, Gunn and Hain). .>

.ra yganENvNa (rayganEnvhn(a) (ryarN_ENvNa) Ks 1993 jvn

hlIkB&y : ragdrgpaeprm ? ..QnY

lIkP&y. sgrUbaeRbm.?. .ENvNa (Envhn(a) [CYrmux] fTI 17 ExkBaa. .>


.rIK:s_/ hVid dabbwlyU (Riggs, Fred W.) Ks 1966 Thailand: the modernization of a bureaucratic polity [RbeTs
f. TMenIbnIykmnGg:ariyalyaFibety] hUNUlUlU rdhav RKwsSanpaymCmNlbUBa-bsim. .>

.ruINuld_/ EhVgk_ (Raynolds, Frank) Ks 1978 Sacral kingship and national development: the case of Thailand .[raCaFiberyBisd
i nigarGPivDCati. krNIRbeTsf]. kg
esoveAcgRkgeday redVl Gil. sF
i (Bardwell L.
Smith) (bNaFiar) Religion and Legitimation of Power in Thailand, Laos and Burma [sasna nigFmanurUbkmn
GMNackgRbeTsf lav nigPUma] aMbWrs,Wk rdhVILaEdlehvo GanIma (ANIMA) T 100-110..>

.lb
i man-bE mn/ hn
I (Lipman-Blumen, Jean) Ks 2005 The Allure of Toxic Leaders [seRmIbrbsemdwknaMRkBul
mux] jyk RKwsSaneBum<saklviTal&yGkhVd. .>

c&kDrannd) Ks 2003 nadIdIeplIynprAv&tiSastr (NaFIFIebnRb*atTisat)


[mYynaTIEdlpasbrRbvsas] gkk mtiCn (mtijn). .>
.surin hRsIRKt (surindr hmSrIqrGz Surin Maisrikrod) Ks 1992 Thailands two General elections in 1992:

.sureFor c&k;Frann (sureDIyr

Democracy Sustained [areeatTUeTABIrdgkg


aM 1992 enARbeTsf. arRTRTglTiRbCa

Fibety]

sigHburI sSab&nsikatMbnGasIuGaeKy_ kMNtcMNaMarRsavRCav nig GtSbTBiaka elx 75.. >


.eskhVws/ edvId. GW (Streckfuss, David E.) Ks 1998 The poetics of subversion: civil liberty and lse-majest in
the modern Thai state .[kvIniBnVnviTgna. esrIaBrbsBlrd nigarRbmafRBecsaenAkgrdfTMenIb]. niekbbTfak

bNitminTaneBum<pay saklviTal&yvis;nin maDIhn. .>


.ehvisn
u / exvin (Hewison, Kevin) Ks 1996 Political Oppositions and regime change in Thailand .[KNbk
esoveAcgRkgeday h:arI rd
U an (Garry Rodan) (bNaFiar) Political OpRbaMg nigarpasbr rbbenAkg
RbeTsf]. kg
positions in Industrialising Asia [KNbkRbaMgenAkgGasIuEdlkMBugeFVIsahUbnIykm] LgRd# rUtLidh_ T

72-94.. >

.ehvisn
u / exvin Ks a.M 1997 The monarchy and democratization .[raCaFibetynigRbCaFibetybnIykm]. kg
esoveAcgRkgeday exvin ehvisun (bNaFiar) Political Change in Thailand: Democracy and Participation [arpas

kMNtcMNaM

153

brneyayenAkgRbeTsf. RbCaFibetynigarcUlrYm] LgRd# rUtLidh_ T 58-74..>

k
EbsIk
u buk
(Basic
.Gl
u n/ EmnxWr (Olson, Mancur) Ks 2000 Power and Prosperity [GMNacnigaBrugerOg] jy
Books). .>

.haksun/ PIfWr (Jackson, Peter) Ks 1999 Royal Spirits, Chinese gods and magic monk; Thailands boomtime religions of prosperity .[raCGka eTvacin nigRBsgRbkbedayrmI. . sasnaTaMgLayenARbeTsfnasm&y

rIkceRmInxagesdkicyagsm,rsb,ay]. South East Asia Research [arRsavRCavGasIuGaeKy_] elx 7 aKTI 3 T


245-300.. >
.EGBWrsun/ ebeNDikt_ (Anderson, Benedict) Ks 1978 Studies of the Thai State: the state of Thai studies
.[arsikaGMBIrdf.. saBnarsikaGMBIf]. kgesoveAcgRkgeday eGlIhIeyr_ bI Gayal (Elizier B. Ayal)
(bNaFiar) The study of Thailand [arsikaGMBIRbeTsf] GaETn rdeGaheya mCmNlsikaGnrCati sakl
viTal&yeGaheya kmviFIsikatMbnGasIuGaeKy_ T 193-247.. ^

CMBUkTI.4. rebobEdlCnCatievotNamsmwgemIlBiPBelak
kMNtcMNaM
(1)

..kMNtbNaFiar.. enAaM 2007 RbeTsevotNamsSitenAlMdabTI 13 kgcMeNamRbeTsman


cMnYnRbCaBlrdeRcInCageKenAkgBiPBelak.. >
(2). kMNtbNaFiar.. enAaM 2007 RbeTsevotNammanRbCaCneRcInCag 85 lannak. .>
(3). rau b
M U (Rambo) Ks 1973 plar
briyayyagek,ak,ayGMBaB
I xusaxagbrisaS nFmCati nigar
C}TiBl EdlbBal[manaBxusaCaeRcInenAkgarerobcMsg:m. .>
(4)..Epken KWarsegbyageRcIn nigarEkERbbnicbncnUvGtSbTrbselak ecmihn (Jamieson)
Ks 1981 k T 37-159 bnic bnc . .> sUmGan vitm&r (Whitmore) Ks 1986 GMBRbvt
I s
i asevotNamsegbpgEdr.. >
(5). Gs,n (Osborne) Ks 1984 T 120.. > pam DwkeyOg (Phm Zc D#jng) Ks 1982.. >
(6). sUmGan ecmihn Ks 1981 x.. >
(7). sUmGan ecrimI edviDsun (Jeremy Davidson) Ks 1975 nig egVn xakevon (Nguyn Kh_c Vin)
(analbriecT).. >
(8). sUmGan fIl&r (Taylor) Ks 1983 edIm,IylRbvtisasevotNamedImsm&ylMGit. .>
(9). sUmGan fIl&r Ks 1988.. >
(10). sRmabTahrN_GMBIkMNaBbkERben sUmGan egVn gkbic (Nguyn Ngc Bch) Ks 1985
T 80-83. egVn gkbic Ks 1975 T 4-10.. hVij sajfug (Hunh Sanh Thng) Ks 1979

154

kMNtcMNaM

T 18-20.. > erhlwV (Reffel) Ks 1968 kpl v K:arbkERbmYycMnnY Edr (T 21-23) bEu nmankMhs
u
kgesckIBnlx. .>
(11). sUmGan vitm&r (Whitmore) Ks 1985 GMBIarBiakalMGitGMBIryeBlen.. >
(12). .GMBITahrN_sIBIGkrsil,_en sUmGan egVn gkbic Ks 1975 T 92-116.. hVij saj
fug Ks 1979 T 105-15 nig 157-69.. >
(13)..sUmGan vUdsayd_ (Woodside) Ks 1971 nig Ks 1973 GMBIarBiakalMGitGMBIRbeTs
evotNamnacug sv TI 18 nig sv TI 19.. >
(14). hUay ehVtwm (H Ti Hu Tm) Ks 1985 T 25-26.. ruaMbU Ks 1982 T 407.. egVn
gkbic Ks 1975 T 24.. hIuKI (Hickey) Ks 1964 T 55-56.. >
(15). GkRCJbcb,nmYycMnYn RbEhlCaylfa RbeyaKmYyensresrbMepIsn&y. .> vitm&r (Ks
1987 T 16) EdlCaRbvtiviTUEdlmanTsnpyBIen nseg;teXIjfa .manKmatyagFMrvag
Rbvtiv Ti Rsav
U RCavGMBmuI nsm&yTMenIb (dUcCarUbxMpJ al) EdlykamarvivDnlTixu gCWedImdMbgU Edl
minsUvman}TiBleRcInbunaneT nigBYknisitEdlRsavRCavGMBI sv TI 20 CaBiessBYkGknrviTa
EdlnrkeXIjaraksyageRCArbslTixugCWenAkgsg:mevotNamsm&yTMenIb...>. atnig
xJy
M lRsbfa bBaHasMxanEdlmanenAeBlbcb ,nen KWfa .etIsg:mevotNamayCasg:mEdlan
lTixugCWnedayrebobNa..? ehIyabaMgBIeBlNamk..?.. .> sRmabCnCatievotNamEdln
TTYlarGbrM ehIynrsenAkgBakkBalTI 1 n sv TI 20 nemIleXIjmrtkRbBNIrbs
eKCalTixu gCWEbbfI ehIyekItmanenAkg rCalesc eL fajfug (Ks 1460-1497).. > xJeCO
M Cak
J GarmNCa
_ Biess
fa aryleXIjen KWminGacCECk[nBitRkdeLIy. .> cMeBaCMBkU en xMab
cMeBaTsnyleXIjTUeTA Edlman .aBBitRkd. enAkg Rbvtsi asnaTsvtr_aM 1920/ 1930
nig 1940.. >
(16). Bak .sKlnTsn. nykmkBIsadrbselak vikTr fWrNWr (Victor Turner) (Ks 1969
nig 1974)...> elak rab,aB&rt_ (Rappaport) (Ks 1979 T 97-144 CaBiess T 124/ 127/
130) BiakaGMBIRbB&nKMnitEdlfa GIV.@ KWCarUbagnGIVepgeTot.. >
(17)..elak gU DwkFij (Ng Zc Th*nh) (Ks 1989) BiakaGMBITsnrbsGkRskGMBIrbbmHbnig
I
suxaB kg bribTatuyinnigatuyuagM en.. > elak hIKu I (Ks 1964 T 7) BiakaCaTUeTAGMBeal
KMnitnaBsuxRslenAkgk,neBTrbsGkRskevotNam.. >
(18). sUmGan ecmihn Ks 1981 k T 18-29.. ecmihn Ks 1984 T 322-28.. >
(19). aryleXIjnigareRbIRTwsni
I ynsasrbsxJM KWedaysarEtnTTYln}TiB lrbselak bItn
(Bateson) (Ks 1972 nig 1980) nigelak al dWcs_ (Karl Deutsch) (Ks 1966)...> Las (Laszlo) (Ks 1972)/ bWKI (Buckely) (Ks 1967)/ nig EbraLanhIV (Bertalanffy) Ks (1968) kn
bEnSmeTAelIaryleXIjen.. > EtrebobEdlxJMykKMnitrbsBYkatmkeRbI KWmanEtxJMEdlTTYl
arxusRtvTaMgRsg. .>
(20). cMeBacMNucen sUmGan bItn Ks 1980 T 47.. >

kMNtcMNaM

(21)

155

..bItn Ks 1972 T 470-71...> sUmemIl bItn nig bItn Ks 1988 T 37-42 pg


Edr.. >
(22). bItn Ks 1972 T 476.. >
(23). enKWCaTsnrbselak bl
U mus (Paul Mus) EdlnC}TiB lyagxagM eTAelIGkRCJGaemriaMgCaeRcInenAkgGMLgTsvtr_aM 1950 nig 1960 ehIyneFIV[eKs:aleRcInenAkgTRmgEbb
samBarbs hVnis hVithWra ld_ (Frances Fitzgerald) enAkgGtSbTEdlmancMNgeCIgfa .ePIgenA
kgbwg.. .>
(24). TsnyleXIjen mansKlBIarRbwgERbg edIm,IEkERbTsnniymEtmag EdlCalkN
rbsGtSbTCaeRcInEdlsresrGMBIRbvtisasevotNam nigsadrbsGkRCJraMgEssCaeRcIn
EdlminsUv[tmeTAelIsarsMxannvb,FmedIm nigvb,FmevotNamEdlminykmkBIlTixu gCWena.. >
ehtuplmanlkNneyayCaCagmanlkNCaarsikaRsavRCav ehIyarpasbrnakecj
eTAamTismYyeTot CaBiess KWenAkg 15 aMkngeTA.. >
(25). sm
U Gan hIu vanelOg (Hy V@n L#jng) Ks 1984 T 742-44.. hIu vanelOg Ks 1989 T
742/ 749/ 752 nig 754.. Ehns_ (Haines) Ks 1984 T 312-13.. Ehns_ Ks 1986 T
208.. egVn TWCI (Nguyn T) Chi) (analbriecT) T 36-37/ 69-71/ 80-89/ 115-16 nig 118
cMeBaarBiakafI. @ GMBaB
I zitefrnealarN_RbkbedayaBpy
ayagsmehtuplTaMgen bEu n
CaealarN_bMeBjbg:ba EdleKneFVIenAkgTsvtr_fI.@ en CaBiess cMeBabBaHaarerobcM
ExRsLaynigRKsar.. >
(26). eL FIekV (L Th* Qu+) Ks 1976 T 115.. >
(27). sHalIygd_ (Chaliand) Ks 1969 T 60.. >
(28). eL FIekV Ks 1976 T 115.. > sUmGan evOg yaFVI (V#jng Gia Thy) Ks 1976 T 29 pg
Edr.. >
(29)..hVij sajfug (Hunh Sanh Thng) Ks 1979 T 41...> GMBIcMNucen sUmGan a vanay
(T V@n Ti) Ks 1988 T 147-48 pgEdr.. >
(30). esnbWK (Steinberg) Ks 1971 T 38.. ecmihn Ks 1981 k T 84-87/ 98-104.. >
(31)..sUmGan ecmihn Ks 1986 x/ Ks 1981 k T 206-68.. eL FIekV Ks 1976/ Ks
U RKsarburaNen EdlmanTaMg
1986.. nig eckn (Jackson) Ks 1987 cMeBaarGFib,ayGMBKMI rn
TahrN_bgHajCaeRcIn nigksarbEnSm. .>
(32). eL FIekV Ks 1976 T 59.. >
(33). RbEhlmanarERbRblEdlTakTgnigesrIaBrbsCnCatievotNamekg.@ kg
areRCIserIs
KURskr GaRs&yeTAelIeBlevla tMbn vN nigRbBNIRKsar.. > sUmGan a vanay (T V@n Ti)
Ks 1988 T 214-15 nig huIKI Ks 1964 T 100.. >
(34)..cMeBaarGFib,aybEnSm TahrN_bgHaj nigksarbEnSm sUmGan ecmihn Ks 1981 k
T 261-85.. ecmihn Ks 1985.. nig ecmihn Ks 1986 k.. >

156

kMNtcMNaM

(35)

. dav yVIGaj (Zo Duy Anh) Ks 1951 T 128.. >


(36). egVn xakevon (Nguyn Kh_c Vin) Ks 1974 T 39/ 167.. >
(37). erOgRbelamelakevotNamsm&yTMenIbCaeRcIn BiBN
& na
GMBlk
I Nen.. > sUmGanerOgxIrbs

(
Hai cnh try
elak xay hugw (Khi H#ng) Ks 1936..
lc) erOgrbselak fac Lam (Thch Lam) Ks 1939..
(
Nh
m L). .>
(38). vUDsayd_ Ks 1971 T 154.. >
(39). sUmGan h:rU (Gourou) Ks 1975 T 217.. >
(40). EpkenEpkyagsMxaneTAelIsadrbselak h:r .U .> sUmGan h:r U Ks 1955 T 540-83..
h:rU Ks 1975 T 127 nig 154.. >
(41). FmCatin .ya b. KWsK
sajehIyERbRbl. .> cMeBaarKUsbBaakepgeTot sUmGan Tn Gaj
(Toan nh) Ks 1968 T 142-47.. dav yVGaj
I Ks 1951 T 128.. nig CaBiess egVn TWCI
(analbriecT) T 44-59/ 68-69/ 71/ 81 nig 97-119.. >
(42). EpkeTAelIarcuRsavRCavpal Ks 1967.. > sUmGan ecmihn Ks 1981 k T 237-38..
dav yVIGaj Ks 1951 T 218-21.. Duyrgd_ (Durand) Ks 1959.. sIumug (Simon) nig sIumug
rUh_ (Simon-Barouh) Ks 1973.. egVn xakxam (Nguyn Kh_c Kham) Ks 1983 T 28.. KUeLt_
(Coulet) Ks 1929 T 19-21.. >
(43). sm
U Gan pan ekbji (Phan K+ Bnh) Ks 1970 T 178-80.. egVn TWCI (analbriecT) T
87.. >
(44). vUDsayd_ Ks 1971 T 130-32.. >
(45). makGalIs&r (McAlister) nig mus (Mus) Ks 1970 T 31-32.. >
(46). ruaMbU Ks 1982.. >
(47). sUmGan a vanay Ks 1988 T 41/ 93-94/ 217-18.. >
QutakBIrnarakcu

hayajRTLak
IV

RKsarrbsGkmayeL

jaEmeL

ksarBieRa
..KeU Lt_ hk (Coulet, Georges) Ks 1929 (?) Cultes et Religions de IIndochine Annamite [arbUCanigsasnaenA
GNamkg}Qcin] RBnKrr eragBum<BaniCkm es GardaMg. .>

..gU DwkFij (Ng Zc Th*nh) Ks 1989 Truyn thng @n vng Vit Nam vi d#ng sinh v tr* bnh .[Tmab
Phong V* Vit Nam [{CarsevotNam]
brieaKGaharrbsevotNamburaNkg
n&yrbbGaharnigarBal]. enAkg
Dij yaxaj (Zinh Gia Khnh) (bNaFiar) T 181-85 haNUy kugTIsVwtndUygVay (Cng Ty Xut Bn Zi
Ngoi). .>

kMNtcMNaM

157

..egVn xakxam (Nguyn Kh_c Kham) Ks 1967 An Introduction to Vietnamese Culture [lMnaMedImGMBvb,Fm
I
evotNam] RBnKr RkmRbwkaevotNamGMBITMnakTMngGnrCati. .>

..egVn xakxam Ks 1983 Vietnamese Spirit Mediumship: A Tentative Reinterpretation of Its Basic Terminology .[aBCasgrUbevotNam. arsakl,gbkRsayeLIgvijnUvbecksBmUldan]. Vietnam Forum [evTiaevotNam] elx 1 T 24-30.. >

..egVn xakevon (Nguyn Kh_c Vin) Ks 1974 Tradition and Revolution in Vietnam [RbBNInigbdivtn_enA
evotNam] bWreXy_ (rdxalIhVreno) mCmNlFnan}Qcin (Indochina Resource Center). .>

..egVn xakevon (analbriecT) Traditional Vietnam: Some Historical Stages [evotNamburaN. dMNakal
Rbvsasx. @] arsikaGMBIevotNam (kRmg) haNUy. .>

..egVn gkbic (Nguyn Ngc Bch) Ks 1975 A Thousand Years of Vietnamese Poetry [kMNaBevotNamry
eBlmYyBanaM] jyk GalhVid eG xbhV_ (Alfred A. Knopf). .>

In
..egVn gkb
c
i Ks 1985 Vietnamese Poetry: The Classical Tradition .[kMNaBevotNam. RbBNItn]I . enAkg
Vietnam: Essays on History, Culture, and Society [evotNam. GtSbTsakl,gGMBIRbvsas vb,Fm
nigsg:m] T 79-99 smaKmGasIu (Asia Society). .>

..egVn TWCI (Nguyn T) Chi) analbroecT The Traditional Vietnamese Village in B_c B: Its Organizational
Structure and Problems .[PUmievotNamburaNenAkbU.. rcnasm&<nerobcM nigbBaHa]. enAkg The Traditional Vietnamese Village [PUmievotNamburaN] EpkTI 1 haNUy arsikaevotNam (Vietnamese Studies) elx 61.. >

..eckn/ Gic emrl


i (Jackson, H. Merril) Ks 1987 Vietnamese Social Relationships: Hierarchy, Structure, Intimacy and Equality .[TMnakTn
M gsg:mrbsCnCatievotNam.. zananuRkm rcnasm&n
< aBsTi s
an nigsmaB]. Interculture [Gnrvb,Fm] 20 (1) (elx 94) T 2-17.. >

..ecmihn/ nIl Gil (Jamieson, Neil L.) Ks 1981 k Vietnam: A Study of Continuity and Change in a Sociocultural
System [evotNam. arsikaGMBInirnraB nigkarpasbrenAkgRbB&nsg:mvb,Fm] niekbbTfakbNit

hUNUlUlU saklviTal&yhav. .>


..ecmihn/ nIl Gil Ks 1981 x A Perspective on Vietnamese Prehistory Based on the Relationship between
Geological and Archeological Date: Summary of an Article by Nguyn Zc Tm .[aryleXIjBIsm&ybuer-

RbvtievotNam edayEpkelITMnakTMngrvagTinn&yFrNIviTanigburaNviTa.. segbrbsGtSbTmYyeday egVn Dwktwm].


Asian Perspectives [Tsns&yGasIu] elx 24 (2).. >

..ecmihn/ nIl Gil Ks 1984 Toward a Paradigm for Paradox: Observations on the Study of Social Organization in Southeast Asia .[GMBKM
I rn
U brmti. arseg;tGMBar
I sikaarerobcMsg:menAGasIGaeK
u
y]_ . Journal of Southeast Asian Studies [TsnvdIsikaGasIuGaeKy_] elx 15 (2) ExkBaa. .>

..ecmihn/ nIl Gil Ks 1985 The Traditional Vietnamese Village .[PUmievotNamburaN]. Interculture
[Gnrvb,Fm] elx 83 emsa-sa.. >

..ecmihn/ nIl Gil Ks 1986 k The Traditional Family in Vietnam .[RKsarevotNamEbbburaN]. Vietnam
Forum [evTiaevotNam] elx 8 vsanrdUv-srTrdUv. .>

158

kMNtcMNaM

..ecmihn/ nIl Gil Ks 1986 x The Traditional Vietnamese Village .[PUmievotNamburaN]. Vietnam Forum
[evTiaevotNam] elx 7 sisirrdUv-niTaXrdUv. .>
(Zo Duy Anh) Ks 1951 Vit Nam v@n ha s c#jng [ealsMxannvb,FmevotNam] haNUy
..dav yVGaj
I

bUnepOg (Bn Ph#jng) eBum<elIkdMbUg Ks 1938.. >


..dc
W s_/ al dabwlyU (Deutsch, Karl W.) Ks 1966 The Nerves of Government: Models of Political Communication
and Control[srsRbsaTrbsrdaPil. KMrUKmnaKmn_nigarRttRaneyay] jyk makmilan. .>

..edviDsun/ ecermI GicsuIGis Ks 1975 Recent Archeological Activity in Vietnam .[skmaBburaNviTakg


eBlfI.@ enenARbeTsevotNam]. Journal of the Hong Kong Archeological Society [TsnavdIsmaKmburaNTa
hugkug] elx 6 T 80-99.. >

..Dy
u rgd
/_ mUr s
I (Durand, Maurice) Ks 1959 Technique et panthon des mdiums vietnamiens (Zng) [beckeTs
nigeTvarbssgrUbevotNam (dug)] arIs arpayrbssalaraMgcugbUBaRbeTs aKTI 45.. >

..a vanay (T V@n Ti) Ks 1988 The Vietnamese Tradition of Human Rights [RbBNIevotNamelIsiTi
u
t saklviTal&yxalIhrV eno kelxnaRsavRCavGMB}Q
I cin (Indochina Remnus] breXy_ viTasSansikaGasIxagekI
search Monograph). .>

..fIl&r/ exF (Taylor, Keith) Ks 1983 The Birth of Vietnam [edImkMeNItevotNam] breXy_ RKwsSaneBum<
saklviTal&yxalIhVreno.. >
..fIl&r/ exF Ks 1988 Authority and Legitimacy in Eleventh-Century Vietnam .[GCJaFrnigaBRsbc,abenA
evotNam nastvtr_TI 11]. Vietnam Forum [evTiaevotNam] elx 12 T 20-59 (eBum<elIkdMbUgkg Southeast
Asia in the 9th to 14th Centuries [GasuGaeK
I
yBI
_ stvtr_TI 9 dlTI 14] bNaFar.. edviD CI mar (David G. Marr)

nig eGsuI mil&r (A. C. Milner). .>


..fWrNWr/ vikTr (Turner, Victor) Ks 1969 The Ritual Process: Structure and Anti-Structure [dMeNIrarkgBiFI.
rcnasm<&nnigbdircnasm<&n] Qiaeh:a Gldn_ (Aldine). .>

..fWrNWr/ vikTr Ks 1974 Dramas, Fields and Metaphors [nadkm TIaMg nigBakeRbb] GuIfaa RKwsSane
Bum<saklviTal&yxalIXrEnl. .>
..Tn Gaj (Toan nh) Ks 1967 N+p C: tn ng#ng Vit-Nam [rebobas. CMenOevotNam] RBnKr NamCI TugFU (Nam-Chi Tng Th). .>
..Tn Gaj Ks 1968 N+p C: lng xm Vit-Nam [rebobas. PUmievotNam] RBnKr Nam-CI TugFU. .>
..bItn/ eh:h:rI (Bateson, Gregory) Ks 1972 Steps to Ecology of Mind [CMhaneTAaneGkULsIuncit] jyk
Eblnfn_ (Ballantine). .>

ynigFmCa. kadaMcmYy] j
..bt
I n/ eh:hr: I Ks 1980 Mind and Nature: A Necessary Unity [citehI

yk EbnaMbuks_ (Bantam Books). .>

n
..beW Ky/_ vallfWr (Buckley, Walter) Ks 1967 Sociology and Modern Systems Theory [sg:mTanigRTwsIRbB&
TMenIb] eGgh:wlvUd XIhVs_ (Englewood Cliffs) Ginec Rbinis-hl (N.J. Prentice-Hall). .>

k
eU TA] jy

..EbraLanh/VI ludvIK (vun


) (Bertalanffy, Ludwig von) Ks 1968 General System Theory [RTwsIR bB&nT

kMNtcMNaM

159

dabwldI (Doubleday). .>


..pan ekbij (Phan K+ Bnh) Ks 1970 Vit-Nam Phong Tc [TMenomTmabevotNam] RBnKr pgRavvanhVa
(Phong Tro V@n Ha). .>.

..pam DwkeyOg (Phm Zc D#jng) Ks 1982 The Original of Wet Rice Socio-Cultural Model of the Viets
Through Linguistic Data .[RbPBedImnTRmgvb,Fmsg:meFIVERsvsarbsBYkevot amryTinn&yasaviTa]. enAkg
Environment and Human Life: Studies on History and Culture of Southeast Asia [brisSannigCItmnus. ar
sikaGMBIRbvsasnigvb,FmntMbnGasIuGaeKy_] haNUy EpksikaGasIuGaeKy_/ KNkmaFiarviTasas

sg:mrbsevotNam.. >
U (Mus, Paul) Ks 1970 The Vietnamese and Their Revolution
..ma kGasIsr& / cn FI (McAlister, John T.) nig mus/ bl
[CnCaevotNam nigbdivtn_rbsBYkeK] jyk harpWr EGnd_ erav_ (Harper and Row). .>
/Iu GtSny
& / sasna] breXy_
..ra b,aB&rt_/ ry (Rappaport, Roy) Ks 1979 Ecology, Meaning, Religion [eGkULs

(xalIhVreno) nrF_GatgTikbuks_ (North Atlantic Books). .>


..raehVl/ bWrtun (Raffel, Burton) (bNaFiar) Ks 1968 From the Vietnamese; Ten Centuries of Poetry [BICnCa
evotNam. k=niBnn_ryeBldbstvtr_] jyk GukeabWrehAs_ (October House). .>

..ruaMbU/ eG efrI (Rambo, A. Terry) Ks 1973 A Comparison of Peasant Social Systems of Northern and Southern Vietnam [areRbbeFobRbB&nsg:

mksikr enAevotNamxageCIg nigxagt,g] xarbunEDl mCmNlsikaevot-

NamenAsaklviTal&yGilinys_xagt,g. .>
..ruaMbU/ eG efrI Ks 1982 Vietnam: Searching for Integration .[evotNam.. EsVgrksmahrNkm]. CMBUkTI 12
a
enAkg
Religion and Societies: Asia and the Middle East [sasnanigsg:m. GasIu nigmCimbUBa ] arL aldarUL
(Carlo Caldarola) (bNaFiar) T 407-44 bWrlIn mUtug (Mouton). .>

..rau b
M /U eG efrI nig ecmihn/ nIl Gil enl Gil (Jamieson, Neil L.) Ks 1973 Cultural Change in Rural Vietnam
k
{vaTGPivDn_GasIGaeK
.[arERbRblxagvb,FmenACnbTnRbeTsevotNam]. jy
GtSbTrbs .Rkm
u
y._ (SEADAG)
GMBIGasIu. .>
..vt
I m&r/ cn ex (Whitmore, John K.) Ks 1985 Vietnam, H Qu Ly, and the Ming (1371-1421) [evotNam esc
hU KVlI
I
nigraCvg mig (Ks 1371-1421)] je hvun
i mCmNleyledIm,IarsikaGnrCatinigtMbn RkmRbwka

arsikaGasuIGaeKy_ smuc&yLak-evot elx 2.. >


i as
..vt
I m&r/ cn ex Ks 1986 An Outline of Vietnamese History Before French Conquest .[ealsMxannRbvts
evotNammuneBlraMgEssmkc,aMgdeBm
I ]. Vietnam Forum [evTiaevotNam] elx 8 (vsanrdUv-srTrdUv) T 19.. >
..vt
i m&r/ cn ex Ks 1987 Foreign Influences and the Vietnamese Cultural Core: A Discussion of the Premodern Period .[}TiBlbreTsnigslvb,FmevotNam.. arBiakaGMBIsm&yalmunsm&yTMenIb]. enAkg Borrowings

w Lwm (Truong Buu


and Adaptations in Vietnamese Culture [kmni
I gaBbtEbn enAkg
vb,FmevotNam] eRTg bv
Lam) (bNaFiar) T 1-21.. >

..vUDsayd_/ GaLicsgdWr (Woodside, Alexander) Ks 1971 Vietnam and the Chinese Model: A Comparative Study

160

kMNtcMNaM

of Nguyn and Ching Civil Government in the First Half of the Nineteenth Century [evotNamnigKMrUcin. ar
sikaeRbbeFobrdaPilsIulraCvgegVn nigraCvgQig kgBakkBalTImYynstvtr_TI 19]

exmRbidh_ (rdmasWQUsit) RKwsSaneBum<saklviTal&yharvad (Harvard University Press). .>


i as]. enAkg
The Tale
..vD
U sayd_/ GaLicsgdrW Ks 1973 The Historical Background .[pxageRaynRbvts
of Kiu [erOgeRBgGMBInagekov] hVij sajfug (Hunh Sanh Thng) (bNaFiar) . .>

..evOg ya FVI (V#jng Gia Thy) Ks 1976 Getting to know the Vietnamese and their Culture [rebobs:alCnCa
evotNamnigvb,FmrbsBYkeK] jyk Gwgh:Wr (Unger). .>

u g
u -rUh/_ Gud
I a (Simon-Barouh, Ida) Ks 1973 Hu Bng: un culte viet..sm
uI g
u / BIEyr hI (Simon, Pierre J.) nig sIm
namien de possession transplant en France [hUvbg.. BiFIcUlrUbrbsevotNam 1 yagEdleKnnaMeTA
RbeTsraMgEss] arIs mUtug. .>

esnbWK/ edvID cUeGl (Steinberg, David Joel) (bNaFiar) Ks 1971 In Search of Southeast Asia: A Modern History
<
Tal&yGkhVd. .>
[arEsVgrktMbnGasIG
u aeKy._ Rbvsassm&yTMenIb] kULaLaMBrY RKwsSaneBumsaklvi
..saH lIyg
d
/_ ehrard_ (Chaliand, Grard) Ks 1969 The Peasants of North Vietnam [kiskrRbeTsevotNamxag
eCIg] lTIm&r pinKVin (Penguin). .>

..hIu vanelOg (Hy V@n L#jng) Ks 1984 Brother and Uncle: Rules, Structural Contradictions, and Meaning in Vietnamese Kinship .[bgbn
nig ]Bukma]BukFM. vianar ealarN_rcnasm<n
& nigGtSny
& kg
ExRsLay

evotNam]. American Anthropologist [nrTUGaemriaMg] elx 86 T 290-315/ 705.. >


..huI vanelOg Ks 1989 Vietnamese Kinship: Structural Principles and the Socialist Transformation in Northern Vietnam .[ExRsLayCnCatievotNam.. ealarN_rcnasm&<n nigarpasbrEbbsg:mniymenAevotNamxag

eCIg]. Journal of Asian Studies [RBwbRtsikaBIGasIu] elx 48 (4) T 741-56.. >


..hIuKI/ ecrald_ sIu (Hickey, Gerald C.) Ks 1964 Village in Vietnam [PUmienAevotNam] jehviun RKwsSaneBum<
saklviTal&yeyl. .>
..hUt ehVtwm (H Ti Hu Tm) Ks 1985 Religion in Vietnam: A World of Gods and Spirits .[sasnaenA
Vietnam: Essays on History, Culture, and Society [evotNam. GtSbT
RbeTsevotNam.. BiPBneTvanigGka]. kg
sakl;gGMBIRbvsas vb,Fm nigsg:m] jyk smaKmGasIu (Asia Society). .>

..Ehns_/ edvID dabwlyU (Haines, David W.) Ks 1984 Reflection of kinship and Society under Vietnams L
Dynasty .[arq bBaag
M BIExRsLaynigsg:m eRamrCalraCvgeLrbsevotNam]. Journal of Southeast Asian Studies [RBwbRtsikaGasIuGaeKy_] elx 15 (2) T 307-14.. >

..Ehns_/ edvID dabwlyU Ks 1986 Vietnam Kinship, Gender Roles, and Societal Diversity: Some Lessons from
Survey Research on Refugees .[ExRsLayevotNam tYnaTIrbsePTnImy
Y .@ nigaBEbkaxagsg:m. emeronxGMBar
I

RsavRCavEbbesuIbGeg;tGMBICnePosxn]. Vietnam Forum [evTiaevotNam] elx 8 T 204-17.. >


..h:rU/ BIEyr (Gourou, Pierre) Ks 1955 Peasants of the Tonkin Delta: A Study of Human geography [ksikrenA
tMbndIsBtugkwg. arsikaGMBIPUmisasmnus] (GtSbTbkERbBIasaraMg (Les Paysans du delta Tonkinois:
tude de geographie humaine) arIs Ks 1936) jehviun sMNuMerOgvis&yTMnakTMngmnus.. >

kMNtcMNaM

161

k
..hr: /U BIEyr Ks 1975 Man and Land in the Far East [mnusnigdIenAcugbUBa RbeTs] jy
LgEmn (Longman). .>
..hVij sajfug (Hunh Sanh Thng) (bNaFiar) Ks 1973 The Tale of Kiu [erOgeRBgGMBInagekov] jyk
raUm ehAs_ (Random House). .>
_
je hvun
i RKwsSan
..hj
iV sajfug Ks 1979 The Heritage of Vietnamese Poetry [ekrdMENlk=niBnnevotNam]

eBum<saklviTal&yeyl. .>
..Las/ GWrvin (Laszlo, Ervin) Ks 1972 The Systems View of the World: The Natural Philosophy of the New Developments in the Sciences [TsnCaRbB&nn
BiPBelak. TsnCaFmCanarGPivDfIk
g
Tasas] j

yk eRbsIul&r (Braziller). .>


..eL FIekV (L Th* Qu+) Ks 1976 Changing Structure of the Vietnamese Family from 1925 to 1975 .[arpas
brrcnasm&<nnRKsarevotNamBI Ks 1925 dl 1975]. GtSbTminTaneBum<pay hUNUlUlU viTasSanRbCasas
mCmNlbUBa-bsim (East-West Center). .>
..eL FIekV Ks 1986 The Vietnamese Family Yesterday and Today .[RKsarevotNammilmijnigsBVfen].
Interculture [Gnrvb,Fm] elx 92 (vsanrdUv./.kk;da 1986) T 1-38.. >

i asevotNam

]. Encyclopedia Britan..Gs,n/ miln


(Osborne, Milton) Ks 1984 History of Vietnam .[Rbvts
nica [vcnaFib,ayRbIanIa] arpayelIkTI 15 aKTI 19 T 120-31.. ^

CMBUkTI.5. arbyleXIjrbsExrcMeBaCnCatiaKticevotNam
kMNtcMNaM
(1)

smasn_CamYynwgnisitExrmakenATIRkgPMeBj aM 2005.. >


(2) smasn_CamYynwgGkrtmUtUDubmakenAPMeBj aM 2005.. > KYrbBaakpgEdrfa atCaGkcMNak
RskmkBIextRBEvg EdlenACabRBMEdnevotNam nigmanGayuRbmaNCa 40 esIg. .>
(3) kmsikaeTAevotNamxagt,g dwknaMedaysasaar makxarh: kgExmifuna aM 2005.. >
(4) .ExreRam. .ExrkBal. nig .ExrelI. CaBakbIEdlRbCaCnGMbrU ExrenARbeTsevotNam
xagt,gnigenARbeTsfxagekIt eRbIsRmabEbgEckrvagExrTaMgGs Edlkg ena ExreRamCaExr
rsenAevotNam ExrkBalenARbeTskm<Cabcb,n nigExrelIenARbeTsf.. >
(5) mrtkenenAEtmanCarUbragenAkg
areRbIRsrbsRbCaCnExrenAnaysmuRTenAeLIy. .> sUm,I
EtCnCatievotNamEdlekItenARbeTsExr nigecniyayasaExrruil eRayBIrtePosxneTAenA
RbeTsTIbI (elakxaglic) munkg sm&yExrRkhmkeday kenAEteRbIBakfa .ynY . Edr alNa
niyayCaasaExr edIm,IsMedAelImHb TMenomTmab nigCatisasn_rbsxn edayBuman
M n&ylMeGogTal
Etesa.. > sSanaBenxusBIsSanaBbcb ,nenARbeTskm<C a (TMnakTMngkCnCamYyelak fac Edt

162

kMNtcMNaM

nigelak mIEsHl TI GgEtl ExsIha aM 2007).. >


(6) kicBiakaCamYynwgmitPkiExr aM 2005.. >
(7) kicBiakaCamYynwgsIevotNammak enARkgPMeBj aM 2005.. >
(8) kicsmasCamYynwgExrBIrnak nigRBsgmYyGg:enAPMeBj aM 2005.. >
(9) kicBiakaCamYynwgGkPUmisanKr extkMBgFM aM 2005.. >
(10) arCECkCamYynwgbursExrBIrnakenAesomrab aM 2005.. >
(11) smasCamYynwgsIExrmakenAPMeBj aM 2005.. >
(12) .hVnsuinbiuc. CaBakatamasaraMg[KNbk .rNsirrYbrYmCatiedIm,Ikm<CakraC
GBaRkwt sniaB nigshRbtibtiar.. .>
(13) bTBiesaFn_nigarseg;tpalxn aleronenAmhaviTal&y nigeRaymkeTot.. >
(14) sb
mit aBen eKnksagenARKbextRkgkg RbeTskm<C a edIm,IrMlkw nUvshRbtibti areyaa
RbkbedayeCaKC&y rvagRbeTsTaMgBIr kg arpl rMlrbb
M blu Bt bEu nmYycMnnY RtvnbMpa jeday
mUlehtuepg.@ eTAehIy. .>
(15) smasn_CamYynwgsIevotNamenAPMeBj aM 2005.. >
(16) smasn_CamYynwgsIExrmakenAesomrab aM 2005.. >
(17) smasn_CamYynwgsIevotNamenAPMeBj aM 2005.. >
(18) smasn_CamYynwgyuvnarIExrmakenAPMeBj aM 2005.. >
(19) smasn_CamYynwgyuvnarIdEdl.. >
(20) smasn_CamYynwgGkrtmUtUDubmakenAPMeBj aM 2005 RkmBiakaCamYynwgRBsg.. >
(21) smasn_CamYynwgRBsgmYyGg:enAPMeBj aM 2005 CamYynwgRkmxagelI. .>
(22) smasn_CamYynwgsIevotNammakenAesomrab aM 2005.. >
(23) enswgEtCaerOgFmaeTAehIy manGklkmYycMnn
Y minsb,aycitnw gGkmksYrtm ehIymin
Tij minfaGkenaCaExrevotNamenaeT eRBafavaCaRbplnaMmknUvaBGkuslsRmabCMnYjrbs
eK.. >
(24) smasn_CamYynwgsevotNam
I
bInak xeskBakQuteKgenaCaRkm enAPeM Bj aM 2005.. >
(25) smasn_CamYybursCaGkmUtUDubmakenAPMeBj aM 2005.. >
(26) ExraKeRcInsnd
i a nCaTUeTAdUec bEu n enATIen xJmiM nnsikalMGti eTAelImtU skTaMgGsena
eT.. >

kMNtcMNaM

163

ksarBieRa
1-..bTsmasn_

PeM Bjnigesomrab CYnalarsmaseFVeLI


Exr 12 nak nigevotNam 9 nak TaMgBIrePT nigmanGayuxusa rsenATIRkg
I gmak
Tlmak CYnalrYmbBalGkplsmasn_rhUtdleTAbInak edayGaRs&yelIaleTsEdlGMeNaypl.. >

2-..sarB&tman
km<CaedlI kBaksg:m PMeBjbus# nig rsIkm<Ca. .>

3-..ksareBum<

..Ekv bn
u eFOn Ks 1996 RbvxelIRBMEdnxagekIt Ca TwkdI nigRbvsas mug
erGal eragBumG
< bra (e
Bum<elIkTI 1).. >
..aNl&r/ edviD Ks 2005 RbvsasExr bkERbeday Cin cna/ Rk suNa ra/ mm vNarI/ nig esg esat esomrab
mCmNlexmrsika.. >
..Rtwg ga Ks 1974 RbvsasExr. PMeBj 2 aK.. >
..fg/ Eskh_ Ks 1993 Watching Cambodia: Ten Paths to Enter the Cambodian Tangle [Tsnakm<Ca. TsfI
e<aeTAanbBaHaakeRsrbskm<Ca] gkk vt_Ltws (White Lotus). .>

..nn
Y eXOn Ks 1989 dMeNIre<aeTATisxaglic nig}Qcinkg
aM 2000 (sakl,g) eceGsGarDI Xit
eBumelI
< kTI 3 (eBumelI
< kTI 1 PeBj
M
Ks 1971.. eBumelI
< kTI 2 arIs mCmNlksarRsavRCavGarFmExr Ks
1983).. >
..EbrRtgd_/ DIDIey (Bertrand, Didier) Ks 1996 Les Vietnamiens au Cambodge : Relations avec les Khmers et laboration dune identit tude des modes dinterculturation [CnCaevotNamenAkm<Ca.. TMnakTMngCamYyCn
CaExr nigarbeg;ItGtsBaaN arsikaGMBIEbbEpnGnrvb,Fmkm] PMeBj mCmNlsRmabar

sikaRsavRCavCanx<s www.cascambodia.org/Vietnamese_cam.htm rkB&tmanenAfTI 12 ExF aM 2005.. >


..BuTsasnbNit Bs 2511-2512 Ks 1967-68 vcnanuRkmExr PMeBj arpayrbsBuTsasnbNit 2 aK
eBum<RaTI 5.. >
..mg
i s&nB_ xavsat (mig srrb

KavsAGaz

Mingsarn Kaosa-ard) nig eDar/ cn (Dore, John) (bNaFiar) Ks 2003

Social Challenges for the Mekong Region [arRbQmmuxEpksg:msRmabtMbnemKg:] eQogm saklviTal&y

eQogm. .>
..mrU s
I eshn
iV C (Morris, Stephen J.) Ks 1999 Why Vietnam Invated Cambodia: Political Culture and the Causes of
War [ehtuGVIevotNamQanBankm<Ca.. vb,FmneyaynigbuBVehtunsg:am] xalIhVreno RKwsSane

164

kMNtcMNaM

Bum<saklviTal&yEsnhVd (Stanford University Press). .>


..san ebgEs Ks 2002 RBMEdnkm<Canigx<grabEdnsmuRT arIs KNkmaFiarRBMEdnkm<Ca.>
..san ebgEs Ks 2003 RBMEdndInigsmuRTnRbeTskm<Ca aM 2000 arIs KNkmaFiarRBMEdnkm<Ca
eBum<elIkTI 2.. >
..saMg maksag Ks 1973.(?) .kUsaMgsIunCaEdndIExr RtvRbKl[Exrj PMeBj.. >
..h at (RBRKsMXviCa) Ks 1928 k Bs 2471 k .rayarGMBIdMeNIreTABinitvtexrkgextkUsaMgsuIn RBRKsMX
viCa h at GaarbeRgnasasMs;it enAsalaLICanx<s GFib,ay. km<Csuriya aMKMrbBIr Ex 7 RBraCbNal&y
km<Ca RkgPMeBj eragBum<raCarKUEvreNWmg RKi aM 1928 Bus 2471 T 67-99.. >
X
..h at (RBRKs
M viCa ) Ks 1928 x Bs 2471 x .esckray
I
arGMBdM
I eNIreTAkg
EdnkUsaMgsun
I cMeBaext Edlman
vtelaksMXexr RBRKsMXviCa h at GaarbeRgnasasMs;it enAsalaLICanx<s eroberog (tr). km<Csuriya
aMKMrbBIr Ex 8 RBraCbNal&ykm<Ca RkgPMeBj eragBum<raCarKUEvreNWmg RKi aM 1928 Bus 2471 T 37-62.. >
..h at (RBRKsMXviCa) Ks 1929 k Bs 2471 K .esckIrayarGMBIdMeNIreTAkgEdnkUsaMgsuIncMeBaext Edrman
X
vtelaksMXexr RBRKs
M viCa h at GaarbeRgnasasMs;t
i nAsalaLICanx<s eroberog (tr). km<C
sury
i a aM
KMrbBIr Ex 9 RBraCbNal&ykm<Ca RkgPMeBj eragBum<raCarKUEvreNWmg RKi 1929 Bus 2471 T 61-93.. >
X
..h at (RBRKs
M viCa ) Ks 1929 x Bs 2471 X .esckray
I
arGMBdM
I eNIreTAkg
EdnkUsaMgsun
I cMeBaext Edrman
X
vtelaksMXexr RBRKs
M viCa h at GaarbeRgnasasMs;t
i nAsalaLICanx<s GFib,ay (trcb). km<C
sury
i a
aMKMrbBIr Ex 10 RBraCbNal&ykm<Ca RkgPMeBj eragBum<raCarKUEvreNWmg RKi 1929 Bus 2471 T 61-93.. >
..hiun sIufan (analbriecT) kRmgksarsMxansIBIRbeTskm<Ca (ankEngeBum<). .>
..he; tEsn/ eGvan (Gottesman, Evan) Ks 2003 Cambodia after the Khmer Rouge: Inside the Politics of Nation Building [km<CaeRayBICMnanExrRkhm.. enAxagkgneyaynarsagsgRbeTsCa] eQogm siulk_

vmbuk (Silkworm Books). .^

kMNtcMNaM

165

TABLE OF CONTENTS
Preface

07

Chapter 1: Industrialization and Its Implications

09

The challenge of postwar development


Models, East and West

11

17

The contribution of Southeast Asian Chinese


The price of an industrial revolution

24

28

The economic crisis of 1997 and Its Aftermath


The ASEAN success story

30

32

Chapter 2 Human Consequences of the economic Miracle


On the bright side

35

37

The dark side of development


Ecological devastation

40

46

Coping with modernity: Attitudes and Analyses


Coping with Modernity: Action

47

50

Chapter 3: Network monarchy and legitimacy crises in Thailand


Introduction

53

55

Defining Thai polities

56

The development of Network monarchy

60

Network monarchy and legitimacy crises since 1992


Prem and the legitimacy crisis of 1997

70

Prem and the Constitutional court crisis of 2001


The monarchy and the South

Chapter 4: How the Vietnamese see the World


The land of Vietnam: Ecology as history
87

73

75

Conclusion: Transforming network monarchy

The peoples of Vietnam

69

78

81
85

166

kMNtcMNaM

The traditional Vietnamese view of the world


Vietnamese society as a system of Yin and Yang
Traditional Vietnamese values and institutions
Reasons

92
93
95

97

Filial Piety and moral debt

97

The relationship between brothers


Gender roles

97

98

The righteous path

99

Spontaneity and feeling

100

Relative versus absolute harmony


Abstention versus participation
The power of the natural order

101
102

103

The family: The natural order in microcosm


Marriage

103

106

TET: The annual family ritual of renewal


The traditional Vietnamese village

108

109

The village status hierarchy: Solidarity and competition


Status hierarchy and the Prestige economy
The subsistence economy

111

113

The political economy of YIN and YANG

116

The YIN dimension of religion in the Village


National Integration

110

116

117

The success and failure of the traditional system 120


Note

145

You might also like