UNIVERSITETI I TIRANS FAKULTETI I SHKENCAVE SOCIALE DEPARTAMENTI PSIKOLOGJI PEDAGOGJI PSIKOLOGJI ORGANIZATIVE LNDA: LIDERSHIPI VITI 1

MICHAEL DELL DELL COMPUTERS COMPANY

PUNOI: ERIS MATA

PRANOI: MA GERTI JANAQI

TIRAN, 15 MAJ 2012

T DHNAT E MICHAEL DELL

EMRI: Michael Dell

DITLINDJA: 23 Shkurt 1965 (47 vje)

BESIMI FETAR: Hebre

PRKATSIA ETNIKE: I bardh

VENDQNDRIMI: Texas, Amerik

SHTETSIA: Shtetet e Bashkuara t Ameriks PROFESIONI: Drejtues dhe Themelues i Dell Computers Company

VLERA NETO: $15,9 miliard ( fillimi i 2012)

BASHKSHORTE: Susan Dell

FMIJ: 4

BIOGRAFIA Michael Dell lindi n nj familje t pasur hebreje, n Hudson - Texas, m 23 shkurt 1965. Ishte i biri i nj agjenti bursash dhe nj mjekeje ortodontiste. Ndoqi shkolln fillore Herodit, n Hudson-Texas. N moshn 7 vjeare bleu makinn e par llogaritse dhe m pas n fillimet e gjimnazit ai filloi t programoj makina shkrimi. N moshn 8 vjeare ai aplikoi n nj test pranimi pr shkolln e mesme. N adoleshencn e hershme, ai investoi kursimet e tij pr nj pun me koh t pjesshme, si dhe u morr me metalet e muara. Kur ishte 12 vje ai filloi t nxirrte n ankand koleksionin e vet t pullave, duke shfaqur kshtu prpjekjet e para pr biznes. N moshn 15 vjear filloi t ket njohurit e para pr kompjuterat dhe filloi t hedh tentativat pr biznesin q ka sot, duke u br kshtu nj ndr drejtuesit m t famshm dhe me kompani shum t suksesshme (Kotelnikov, 2012). N vitin 1996 martohet me Susan Dell dhe kan 4 fmij. Sot Michael Dell sht nj ndr drejtuesit dhe CEO-t m t dgjuar n prodhimin e kompjuterave. Ai prodhon dhe shet kompjutera direkt tek konsumatort, duke krijuar kshtu nj biznes q gjeneron deri n $14 miliard t ardhura n vit. Sipas Revists Forbes ai ka rreth $15,9 miliadr. Fal mnyrs origjinale t marketingut direkt dhe drejtuesit t saj Michael Dell, Dell Computer u b i njohur si shitsi m i madh i kompjuterave. Krahas shitjeve direkte Dell sht i njohur edhe si shitsi m i madh i shitjeve online, me nj mesatare deri n $30 milion shitje ditore. Ai ishte autori i Dretprdrejt nga Strategjit e Dell q Revolucionalizuan nj Industri. Strategjit ishin rafinuar n form t till q t aplikoheshin n t gjitha bizneset. Michael Dell sht antar i bordit drejtues t Dhoms s Tregtis, SHBA.

SI ERDHI N TREG MICHAEL DELL Kur ishte 15 vje, pati takimin e tij t par me nj kompjuter, nj kompjuter t marks Apple II. Ai e hapi at menjher n pjes m t vogla, pr t kuptuar mnyrn se si nj kompjuter funksiononte dhe pr t par nse ai vet mund t ishte i suksesshm n at fush apo jo. Kur ishte n Universitetin Austin Texas, Dell mori borxh $1000 pr t nisur biznesin e

tij. Ky ishte nj biznes joformal, i cili filloi n dhomn 2713, t konviktit Dobie Center. Idea q kishte siprmarrsi i ri ishte rreth shitjes direkte me konsumatort, n lidhje me pajisjet elektronike dhe kompjuterat personal. Ai m pas aplikoi pr nj lienc shitjeje dhe pr t hapur dyqanin e tij t kompjuterave. N Janar t vitit 1984, Dell e regjistroi biznesin e tij me emrin PCs Limited. Kompania u b mjaft e suksesshme, sidomos pas nj kredie q i dhan gjyshrit e tij. Dell, la universitetin, n moshn 19 vjeare dhe iu prkushtua PCs Limited. N Maj t ktij viti (1984), Dell i ndryshoi emrin duke e quajtur Dell Computer Company dhe u zhvendos n veri t Austin (Kortelnikov, 2012). Fillimisht punsoi disa njerz, sa pr t prmbushur nevojat e kompanis s re, e cila ishte ngritur me $1000 (Wehrum, 2009). N vitin 1992, kur Dell ishte 27 vje, sipas Revists Forbes ai ishte CEO m i ri, nga e gjith lista e mbi 500 korporatave. N vitin 1996, Dell nisi t shes kompjutera edhe n web, vit n t cilin kompania e tij hodhi n treg edhe server-in e par. N kt periudh Dell raportoi deri n $1milion shitje ditore nga faqja e internetit dell.com. N vitin 1998, Dell krijoi MSD Capital L.P. pr t meaxhuar investimet e tij dhe t familjes s tij. N tremujorin e par t 2001, Dell arriti t zotronte 12.8% t tregut botror, duke u br kshtu prodhuesi m i madh i prodhimit t kompjuterave. N 4 Mars 2004, ai hoqi dor si CEO i Dell por ama qndroi si Kryetar i Bordit Drejtues (Wehrum, 2009). Sipas Kshillit t Siguris dhe Shkmbimeve, Dell ka rreth 46.000 punonjs n Shtetet e Bashkuara t Ameriks. Dell Company ka nj gam t madhe produktesh, duke prfshir nga sistemet argtuese deri tek pajisjet personale dhe shtpiake. Sot, kompania Dell ka m shum se 100.000 punonjs, t cilt shrbejn n nevojat globale t IT, bizneset e mdha dhe t mesme, qeverive, ofruesit e kujdesit shndetsor, institucinet arsimore etj.

VEORIT DHE STILI I LIDERSHIPI Lidershipi i Michael Dell ka t bj me ballafaqimin me ndryshimet. Ndryshimet e shumta shoqrohen me udhheqje e cila sht konkurruse pr kompanin. N qoft se nuk do t ballafaqohej me kompleksitetet dhe ndryshimet q ndodhin, kto do ta onin n falimentim.

Stili i tij i drejtimit i prket liderit transformues. Lidershpi transformues sht nj form efektive e lidershipit e cila shkakton ndryshime tek punonjsit dhe organizatat. Ai i jep fuqi antarve t grupit ose punonjsve t tij dhe prfshihet bashk me ta n zgjidhjen e problemeve, i ndihmon punonjsit kur jan n vshtirsi. Michael Dell ka nj dshir t madhe pr t thyer rregulla dhe pr ta ndryshuar komplet situatn, ai ka aftsin pr t krijuar dika q t gjith t prfitojn nga ajo. Me nj stil drejtimi transformues, kompania mund t mbaj lart ndryshimet e tregut dhe t bj progres t vazhdueshm. Si nj lider i suksesshm, ai ka qllime t qarta dhe vizion t fuqishm pr t ardhmen. Ai prdor aftsit e tij siprmarrse pr t komunikuar, motivuar, nxitur dhe influencuar ndjeksit e tij dhe transformimin e qllimit dhe vizionit personal n praktika pr ndjeksit. Michael Dell ka nj sens t fort inovacioni. Ai respekton diferencat dhe i nxit ndjeksit e tij t ken ide t ndryshme dhe zgjidhje t ndryshme. Merr prsipr rrezikun pr t br dika t re dhe ka dshir t fort pr t ndryshuar situatn (Othman, 2012). Ai e shpreh lidershipin e tij transformues n kompani duke u br si nj model pr punonjsit e tij. Stili i tij krijon ndryshime t vlefshme dhe pozitive tek punonjsit dhe tek qllimi prfundimtar. Ky stil lidershipi tek Michael Dell frymzon punonjsit duke i dhn nj vizion pr t ardhmen. Ata shpenzojn koh duke komunikuar vizionin e tyre dhe m pas e lejojn grupin t vendos mnyrn se si ta arrij kt vizion. Si nj lider i suksesshm ai ka nj vetdije t fort, prballet me ato far nuk di dhe mson nga gabimet e tij. Shprndan energjin dhe kohn e tij n tre sfera t ndrvarura dhe t ndrlidhura: sfera e puns, sfera e familjes dhe sfera personale. Ai mban nj balanc t mir midis tyre pr ti mbajtur t fort ato treja. Ai ka krijuar nj imazh t ri dhe t qart pr siprmarrsit e rinj. Udhheqja dhe aftsit siprmarrse t Michael Dell i dhan sukses kompanis s tij. Ai sht nj lider i mir, jo vetm pr punonjsit e organizats por edhe pr furnizuesit dhe konsumatort.

EKSPERIENCA E LIDERSHIPIT Michael Dell mund ta thyej rolin e tij si drejtues duke krijuar stilin e tij t lidershipit, q ka nj karakteristik t veant 1 kompani - 2 CEO.

Struktura e drejtimit t tij ka prjetuar nj ndryshim thelbsor. Duke marr parasysh krkesat e tregut, Dell kuptoi se nuk kishte t gjitha aftsit e duhura pr ta kthyer kompanin e tij n nj kompani pr multi-produkte, pr shprndarje multi-gjeografike. Ai nuk mund q ta drejtonte i vetm, ai duhet t gjente talente t reja, pr t cilat kishte nevoj. Kshtu, Dell mori nj vendim, pr ta shprndar pushtetin e tij me Kevin Rollins. Ai zhvilloi nj model t ri drejtimi pr kompanin, kompani me dy CEO. Pa modelin e dyfisht t CEO-ve mund t kishte shum rreziqe. Nj negative e drejtimit t dyfisht sht se konflikti q mund t lind ndrmjet CEO-ve mund t transmetohet edhe n rradht e mposhtme n struktur, duke sjell efekte negative pr kompanin. Pr fat t mire, kjo nuk ndodhi. Megjithse ata t dy kan dallime ndrmjet tyre. Ata kan diferenc prej 12 vitesh n mosh, Dell e la fakultetin pr tju prkushtuar biznesit ndrsa Rollins e mbaroi me rezultate t mira, Dell sht natyr optimiste ndrsa Rollins sht pak pesimist. Pavarsisht t gjithave ata bjn nj drejtim t mir t kompanis.

AFTSIT Q E BJN PRODUKTIV Michael Dell sht nj komunikues shum i mir dhe ka shum aftsi q t motivoj punonjsit e tij. Ai ka aftsi q ta parashikoj t ardhmen e kompanis s tij shum mir. sht nj lider i cili drejtohet nga shembujt dhe ka nj angazhim t madh n gjithka. Ka disa gjra t tjera q e bjn Michael Dell nj lider t mir. Ktu mund t prmendim: Ai i ka t qarta qllimet e tij dhe u fokusohet mbi kt. Kur ishte n vitin e par t shkolls s lart ai deklaroi se donte q ta mundte IBM. N vitet n vazhdim, ai filloi biznesin e tij dhe arriti qllimet, pavarsisht vshtirsive. Sot, t ardhurat e Dell Computers jan rreth $7.8 miliard n nj vit. Ai i kaloi kufinjt e shitjeve vjetore sipas IBM. Ka sens t for inovacioni. Si nj siprmarrs i suksesshm, ai ka br dika t re dhe ka marr prsipr rrezikun dhe punon shum q t bj kt pun. Ai gjithashtu ushqen ndryshimin dhe mendon se ky ndryshim sjell inovacion. Ai punsoi fuqi puntore t ndryshme q kishte pikpamje t ndryshme pr problemet.

Ai guxon t ndryshoj pozicionet e tij dhe t bj dika t re. Kur pa se shitja e kompjuterave ishte shum fitimprurse, ai la fakultetin dhe ju prkushtua biznesit t tij.

Stili i tij i lidershipit lidhet me nj lider i cili i frymzon vazhdimisht punonjsit e tij me nj vizion t qart pr t ardhmen. Michael Dell i vendos rregullat pr kompanin dhe punonjsit e tij duke i treguar atyre mnyrn e duhur. Michael Dell ka nj kombinim t mir t tipareve dhe aftsive t cilat kontriubojn n nj lidership t suksesshm. Pr shembull, ai sht energjik, ka vetbesim, sht ambicioz dhe i orietuar ndaj arritjeve. Si karakteristika t tjera t lidershipit t tij prmendim: Aftsit drejtuese Motivimin e t tjerve Integriteti dhe Besimi Ndrtimi i grupeve efektive Strategji t shkathta Nxitjeve t rezultateve Fuqi intelektuale Fokus tek konsumatort

MICHAEL DELL SIPAS TEORIVE T LIDERSHIPIT Sipas Teoris s Veorive, liderat lindin - ata nuk bhen t till. Michael Dell nuk ka nj biznes t trashguar nga familjart e tij, pra ai nuk ka lindur si lider apo drejtus i nj biznesi t trashguar. Michael Dell erdhi n treg si pasoj e inteligjencs dhe aftsive t tij personale. Nga t gjitha kto, pr kt rast mund t themi se lidert nuk lindin si t till, ata bhen, dhe se Michael Dell e nuk e vrteton kt teori. Modeli i Kontigjencs s Fidler (i orientuar ndaj detyrave ose ndaj marrdhnies) identifikon tre situata q mund t prcaktojn stilin e nj lidershipit: Lidhja lider - antar Struktura e detyrave

Pozicionimi i fuqis

Duke aplikuar kt model t stilit t lidershipit tek Michael Dell, shfaqet se ai ka nj kombinim t mir t lidhjes lider antar, t strukturs s detyrave dhe t pozicionimit t fuqis. Pra, sipas Teoris s Kontigjencs s Fidler, Michael Dell duhet t orientohet drejt detyrave, n prputhje me faktin se vartsit e tij jan t gatshm t ndjekin detyrat dhe qllimet, e dhna nga menaxhert, pa asnj problem. Teoria Mnyr Qllim sht nj teori q prshkruan se si udhhiqet nj kompani duke inkurajuar dhe duke mbshtetur punonjsit, pr t arritur objektivat e kompanis dhe qllimet personale. Jan identifikuar 4 stile drejtimi: Mbshtets Direktiv Pjesmarrs Arrits

Michael Dell prdor disa stile lidershipi pr t motivuar punonjsit e tij. Pr shembull, ai i nxit ata t arrijn qllimet, prtej fushs prkatse (lidership i orientuar drejt arritjeve). Ai prfshihet n kontaktin me ata dhe dgjon reagimet e tyre pozitivisht (lidership pjesmarrs).

LIDHJA ME PUNONJSIT Prsa i prket marrdhnies me puntort, Michael Dell beson se puntort e do niveli mund t ndihmojn pr t uar prpara strategjin e kompanis dhe arritjen e qllimeve, prtej fushs q ata mbulojn. Ai prforcon besnikrin e punonjsve t tij duke i shprblyer ata edhe me prqindje t vogla aksionesh. Ai gjithashtu lidh do iniciativ t punonjsve me mirqnien e kompanis. Prve ksaj, Michael sht n kontakt t vazhdueshm me ta nprmjet takimeve, e-mail-it dhe internetit. Si rezultat ai respektohet nga t gjith ata duke qn gjithmon t gatshm pr instruksione. Michael Dell, pr ti mbajtur menaxhert e tij nn vzhgim, ai e ka ndar kompanian e tij n pjes t vogla, t cilat t mund t veprojn n mnyr pionere dhe siprmarrse. Ai e

ngushton fokusin e do drejtuesi, n mnyr q t ata t mendojn m thell rreth risive t reja. Puntort e Dell Computers vlersojn tek ai faktin q argumenton veprimet e tyre dhe i shprblen vazhdimisht kur ata prmirsojn aftsit e tyre dhe kontributet q japin. Pr m tepr ai dgjon dhe i ndihmon punonjsit t ken nj vizin q kontriubon pr suksesin e kompanis s tij.

BAMIRSIA N vitin 1999, Michael dhe Susan Dell prdorn nj pjes t pasuris pr aktivitete bamirsie dhe pr kt hapn Fondacioni Michael dhe Susan Dell. Ky fondacion konsiston n prmirsimin e jets s fmijve n Shtetet e Bashkuara t Ameriks dhe n mbar botn. Michael dhe Susan tregojn se roli i fondacionit sht q t fokusohet n cilsin e edukimit dhe shndetin e mir, gj q sht primare pr do fmij. Deri n vitin 2010, fondacioni ka patur deri n $530 milion t ardhura, pr t ndihmuar organizatat jofitimprurse dhe komunitetet t SHBA-s dhe Indis. Fondacioni gjithashtu ka dhuruar rreth $65 milion pr Universitetin e Texas.

NDERIMET

Maj 2002, Universiteti i Limerick (Irland) i dha Michael Dell nj dekorat nderi n Shkencat Ekonomike. 27 Mars 2007, CEO Gary Shapiro dhe Presidenti iCEA, nderojn Michael Dell, duke thn: Michael sht nj pioneri indusris i cili vazhdimisht lufton pr inovacion, dhe ne jemi t nderuar q dekorojm at si nj patriot t vrtete digital pr angazhimin e tij ndaj teknologjis.

Shprndarsi numr 1 i kompjuterave n SH.B.A dhe numr 2 n bot. Medalja Kombtare e Teknologjis

REFERENCA

Anon. (2012). Michael Dell. E marr nga http://en.wikipedia.org/wiki/Michael_Dell . Data: 07/05/2012. Anon. (2012). Michael Dell: Founder and chairman, Dell Computer. E marr nga http://www.pcmag.com/article2/0,2817,1868565,00.asp . Data: 07/05/2012. Anon. (2012). Setting Priorities in a Sluggish Economy. E marr nga http://www.inc.com/articles/2009/12/michael-dell-setting-priorities.html. Data: 07/05/2012 Anon. (2012). The Entrepreneur of the Year. E marr nga http://www.inc.com/magazine/19900101/4986_pagen_2.html. Data: 07/05/2012 Anon. (2012). Michael Dell. E marr nga http://cuitinglu.tripod.com/dell.html. Data: 07/05/2012 Anon. (2012). Dell Inc. E marr nga http://www.fundinguniverse.com/companyhistories/Dell-Inc-company-History.html. Data: 07/05/2012

Kasey Wehrum (2009). The Great Leaders Series: Michael Dell, Founder of Dell Computer. E marr nga http://www.inc.com/30years/articles/michael-dell.html . Data: 07/05/2012. Vadim Kotelnikov. (2012). Michael's Entrepreneurial Spirit. E marr nga http://www.1000ventures.com/business_guide/cs_entrepreneurs_dell.html. Data: 07/05/2012. Siti Zubaidah Othman. (2012) Business Leader, Michael Del. E marrw nga http://www.slideshare.net/chinyew1111/michael-dell-presentation-11756000. Data: 07/05/2012