Professional Documents
Culture Documents
Origjina
Origjina
Origjina
nga: L. Jakobi Gibson
N fillim t Zanafills
Hapeni Bibln tek libri i par, kapitulli i par, rreshti i par! Vreni: nuk thuhet asgj pr Krishtin, i cili vdes pr mkatet tona; asgj pr Ardhjen e Dyt; asgj pr ringjalljen e Tij n mish nga varri; asgj pr gjendjen e t vdekurit; asgj pr Ditn e Shfajsimit apo pr Sabatin e dits s shtat. Fjalt e para t Bibls nuk jan pr kto msime, sepse ato dhe t vrtetat e lidhura me to jan t pakuptimta pa at, e cila thuhet n fjalt e para t Bibls dhe ajo sht, N fillim Perndia krijoi qiejt dhe tokn. Krijimi sht themeli i t vrtets s Shkrimeve. T gjitha msimet e tjera biblike mishrimi, Kryqi, Ardhja e Dyt dhe do msim tjetr ngrihen mbi t vrtetn q bota jon u krijua nga Perndia. Kjo sht arsyeja pse Krijimi prmendet jo vetm n faqet e para t Bibls, por edhe tek pes librat e par t Moisiut, tek profett, Psalmet, tek Ungjijt dhe letrat, tek Veprat dhe tek Zbulesa. Thuajse n t gjitha rastet, konteksti teologjik krkonte kuptimin fjal pr fjal t Krijimit. Pr shembull, Pali shkroi por vdekja mbretroi nga Adami deri tek Moisiu dhe mbi ata, q nuk kishin mkatuar me t njjtn shkelje si Adami, q sht figura e atij q duhet t vinte (Rom. 5:14). Pali jo vetm lidh Adamin e vrtet me Jezusin e vrtet, por n kontekstin e Romakve 5, ai lidh kt dyshe me planin e shptimit nj doktrin kryesore q duhet ta kuptojm fjal pr fjal, sepse ne jemi qenie t mkata, t cilat do t prballen me shkatrrimin e prjetshm apo jetn e prjetshme n kuptimin e par! Dhe ja, Vet Jezusi, duke cituar nga Zanafilla 1 dhe 2: Dhe ai, duke u prgjigjur u tha atyre: A nuk sht e lejueshme q burri ta lr gruan e tij pr nj shkak fardo? Dhe tha: Pr kt arsye njeriu do ta lr t atin dhe nnn e vet dhe do t bashkohet me gruan e vet; dhe t dy do t jen nj mish i vetm. Kshtu q nuk jan m dy, por nj mish i vetm (Mat. 19:46). Prderisa Jezusi e pranoi dhe e prcolli rrfimin e Krijimit n kuptimin e par, si mund t pretendojn t bjn ndryshe ata, q shpallin t jen ndjeksit e Tij? Vet emri yn, Adventist t Dits s Shtat, jep dshmi pr nj krijim prej gjasht ditsh. Megjithse disa zra mund t na krkojn q t prfshijm dika nga evolucioni n teologjin ton, Adventizmi i Dits s Shtat dhe Darvinizmi jan kundrshtar q nga fillimi. Logjikisht, askush nuk mund ti ket t dyja kto kndvshtrime njkohsisht. Pra, msimet e ktij tremujori shqyrtojn doktrinn e krijimit ashtu si ajo prshkruhet tek Zanafilla 1 dhe 2 dhe eksplorojn implikimet e saj tek disa besime tonat prfshir moralin, mkatin, martesn, kujdestarin
dhe m shum. Duke u mbshtetur n supozimin se kjo histori sht e vrtet, ky tremujor do t tregoj prsri se mesazhi kryesor i Bibls ngrihet mbi t vrtetn historike t historis s Krijimit. Le t marrim si shembull, ungjillin. Sipas Shkrimeve, njerzit u krijuan m t mir sesa jemi sot. Jezusi erdhi pr t na shptuar nga vdekja e sjell nga mkati i Adamit dhe Evs. Por n modelin e evolucionit, Perndia mishrohet n nj majmun t zhvilluar, t krijuar nprmjet ciklit vicioz dhe t dhimbshm t przgjedhjes natyrore; e gjitha kjo pr t shkatrruar vdekjen, armikun e fundit (1 Kor. 15:26). Por, si mund t jet vdekja armiku, duke qen se ishte nj nga mnyrat e zgjedhura t Perndis pr t krijuar njerzimin? Perndia duhet t ket harxhuar shum lloje majmunsh t vdekur (Homo erectus, Homo heidelbergensis dhe Homo neanderthalensis) n mnyr q t arrinte tek njri, i cili do t ishte n prputhje me imazhin e Tij (Homo sapiens). Nse evolucioni do t ishte i vrtet, ather Jezusi erdhi pr t shptuar njerzimin nga procesi q Perndia prdori pr ta krijuar at n fillim. Ne mund t shohim se kombinimi i t vrtetave biblike me kndvshtrimet jo biblike gjeneron absurditete logjike, q shqetsojn krkuesin e sinqert t s vrtets. Ndrsa msojm gjat ktij tremujori, ne do t gjejm akoma m shum arsye pse nj krijim gjasht ditor sht thelbsor pr gjithka q ne besojm dhe, t bjm kompromis me krijimin nnkupton shkatrrimin e bazave t ungjillit dhe t msimeve, q na bjn ajo q jemi. L. Jakobi Gibson sht drejtor i Institutit t Krkimeve Gjeologjike (www.grisda.org) n Loma Linda, Kaliforni. Ai ka shkruar shum artikuj pr marrdhnien midis Krijimit dhe shkencs.
Prmbajtja
1. Jezusi, Krijuesi i qiellit dhe i toks 2. Krijimi: Formimi i toks 3. Krijimi i prfunduar 4. Krijimi, nj tem biblike 5. Krijimi dhe moraliteti 6. Krijimi dhe Rnia n mkat 7. Nprmjet xhamit, turbullt 8. Jezusi, Siguruesi dhe Mbshtetsi 9. Martesa: Nj dhurat nga Edeni 10. Kujdestaria dhe mjedisi 11. Sabati: Nj dhurat nga Edeni 12. Krijimi dhe Ungjilli 13. Krijimi prsri Dhjetor 29Janar 4 Janar 511 Janar 1218 Janar 1925 Janar 26Shkurt 1 Shkurt 28 Shkurt 915 Shkurt 1622 Shkurt 23Mars 1 Mars 28 Mars 915 Mars 1622 Mars 2329
Msimi 1
*Dhjetor 29Janar 4
E SHTUN PASDITE
Lexoni pr studimin e ksaj jave: Zan. 1:1; Hebr. 11:3; Psa. 19:13; Gjoni 1:13, 14; Kol. 1:15, 16; Gjoni 2:711. Vargu prmendsh: N fillim, Perndia krijoi qiejt dhe tokn (Zanafilla 1:1).
Vetm dikush m i madh se ajo q u krijua, mund ta kishte br at. Pra, vetm nj Qenie m e madhe se universi duhet ta ket krijuar at. Dhe, kjo Qenie sht Perndia, i cili zbulohet n Bibl; Perndia, t cilin ne e adhurojm dhe i shrbejm, sepse midis t tjerave, Ai sht Krijuesi yn. Ne msojm gjithashtu se ky Perndi Ai q krijoi universin, Ai q ka prhapur ato miliona galaksi npr hapsirn e kozmosit sht Ai q erdhi n tok pr t jetuar midis nesh si nj qenie njerzore. Dhe, pr mrekullin ton, Ai erdhi pr t mbajtur mbi Veten dnimin pr mkatet tona. Her pas here dgjojm pr gjra q jan shum t mira pr t qen t vrteta. Ather far do t ishte m mir pr ne si qenie t mkata n nj bot t mkat dhe t dhimbshme sesa t dim t vrtetn e mrekullueshme t dashuris s Krijuesit? Nj dashuri kaq e madhe sa Ai do t vinte n personin e Krishtit dhe do ta lidhte Veten me secilin prej nesh me zinxhir, q nuk mund t thyhen kurr! N prgjigje t nj t vrtete t till t mrekullueshme, si duhet ti jetojm jett tona?
E DIEL
Dhjetor 30
N fillim
N fillim, Perndia krijoi qiejt dhe tokn (Zan. 1:1). Ka shum t vrteta t thella n kt varg t thjesht; njri prej t cilve sht fakti se vet universi kishte nj fillim. Megjithse kjo ide mund t mos na duket kaq e uditshme neve sot, ajo bie ndesh me besimin e prhapur t nj ekzistence t prjetshme t krijimit. Vetm pas shekullit t njzet, kur u prhap modeli Big Bang i origjins, nocioni q universi kishte nj fillim u pranua gjersisht. Deri n at koh, shum besonin se ai kishte ekzistuar prgjithmon. Shum njerz i bn rezistenc konceptit q universi ishte krijuar, sepse n t prfshihej nj lloj Krijuesi. (N fakt, emri Big Bang Prplasje e madhe kishte pr qllim t tallte nocionin e nj universi t krijuar). Por, evidenca q universi kishte nj fillim ishte br aq e fort, sa thuajse t gjith shkenctart e kishin pranuar at, t paktn pr momentin (kndvshtrimet shkencore, madje dhe ato q njher e nj koh cilsoheshin si t shenjta, shpesh ndryshohen apo hidhen posht). Lexoni Hebrenjt 11:3. far na thuhet pr Perndin dhe krijimin e universit?________________________ ________________________________________________________________________________________ Ashtu si tek Zanafilla 1:1, Hebrenjt 11:3 sht plot mister dhe gjra, t cilat nuk shpjegohen dot nga dija jon e tashme. Megjithat, vargu duket sikur na thot se universi nuk ishte formuar nga materie q ekzistonin m par. Universi u krijua nga fuqia e Fjals s Perndis; domethn, si materiali dhe energjia u solln n ekzistenc nga fuqia e Perndis. Krijimi nga asgjja njihet si krijim ex nihilo. Ne shpesh ia atribuojm njerzve krijimin e disa gjrave, por njerzit jan t paaft pr t krijuar nga asgj. Ne mund t ndryshojm formn e materies ekzistuese, por nuk kemi fuqi pr t krijuar ex nihilo. Vetm fuqia mbinatyrore e Perndis mund ta bj kt. Ky sht nj nga dallimet m t forta midis Perndis dhe njerzve dhe na kujton se vet ekzistenca jon varet nga Krijuesi. N fakt, folja krijuar tek Zanafilla 1:1 vjen nga nj fjal hebraike, q prdoret shpesh n lidhje me aktivitetin krijues t Perndis. Vetm Perndia mund t bj, dhe jo njerzit, at lloj krijimi (lexoni gjithashtu Rom. 4:17). Pse sht nj Krijues mbinatyror, i Vetmi q ekziston mbi dhe prtej krijimit, i vetmi shpjegim logjik pr Krijimin? Ndani prgjigjet tuaja n grupin e studimit n Sabat.
E HN
Dhjetor 31
Qiejt tregojn
Qiejt tregojn lavdin e Perndis dhe kupa qiellore shpall veprn e duarve t tij. Nj dit i flet dits tjetr dhe nj nat ia tregon tjetrs. Nuk kan goj, as fjal; zri i tyre nuk dgjohet (Psa. 19:13, lexoni gjithashtu Rom. 1:19, 20). Si e keni prjetuar ju t vrtetn e ktyre vargjeve? Si na ka ndihmuar shkenca moderne pr t vlersuar akoma m shum forcn dhe menurin e Perndis si Krijues?__________________ Jo do lloj universi do t ishte n gjendje t mbante jet. N fakt, duhet q universi t jet jasht mase i mir hartuar, n mnyr q jeta t ekzistoj. S pari, kallpet e ndrtimit t t gjith materies atomet duhet t jen mjaftueshmrisht t qndrueshme n mnyr q t mund t krijohen objekte materiale t qndrueshme. Stabiliteti i atomeve varet nga forcat q mbajn s bashku pjest e atomit. Atomi prbhet nga grimca elementare, q trheqin dhe shtyjn njra tjetrn. Forcat e trheqjes dhe t shtytjes duhet t balancohen me kujdes. Nse forcat e trheqjes do t ishin m t forta, vetm atomet e mdha do t formoheshin dhe nuk do t kishte hidrogjen. Pa hidrogjen, nuk do t kishte uj dhe rrjedhimisht nuk do t kishte jet. Nse forcat shtytse do t ishin m t forta, vetm atomet e vogla do t formoheshin t tilla si hidrogjeni, dhe nuk do t kishte as karbon dhe as oksigjen. Pa oksigjen, nuk do t kishte uj dhe jet. Karboni sht gjithashtu jetik pr t gjitha format e jets, sikurse e dim. Atomet jo vetm duhet t jen t qndrueshme, por dhe duhet t jen n gjendje t ndrveprojn me njri tjetrin, n mnyr q t formojn prbrje t shumta dhe t ndryshme kimike. Duhet t ket nj ekuilibr midis forcave, q mbajn t bashkuar molekuln dhe energjin e krkuar pr t ndar molekuln, n mnyr q t lejohen reaksionet kimike nga t cilat varet jeta. Prshtatshmria e prpikt e universit ton pr jetn ka admiruar shkenctart dhe ka br q shum prej tyre t komentojn se universi duket t jet krijuar nga nj Qenie inteligjente. Gjithashtu dhe bota duhet t jet dizenjuar me menuri q jeta t mund t ekzistonte. Amplituda e temperaturave duhet t ishte n prputhje me jetn; kshtu, distanca nga dielli, shpejtsia e rrotullimit dhe prbrja e atmosfers duhet t ishin t gjitha n balancn e duhur. Edhe shum detaje t tjera t bots duhet t jen dizenjuar me kujdes. Me t vrtet, menuria e Perndis tregohet n at q Ai krijoi.
E MART
Janar 1
E MRKUR
Janar 2
E ENJTE
Janar 3
E PREMTE
Janar 4
Pr m tepr studim: Vepra e krijimit nuk mund t shpjegohet kurr nga shkenca. Cila shkenc mund t shpjegoj misterin e jets? Teoria se Perndia nuk krijoi materien kur Ai solli botn n ekzistenc sht pa themel. N formimin e bots, Perndia nuk prdori materie q ekzistonte. Prkundrazi, t gjitha gjrat, materiale apo shpirtrore iu bindn zrit t Zotit Perndi dhe u krijuan pr qllimin e Tij. Qiejt dhe e gjith ushtria e tyre; toka dhe t gjitha gjrat e saj jan jo vetm vepr e duarve t Tij, por u solln n ekzistenc nprmjet fryms s gojs s Tij.Ellen G. White, Testimonies for the Church, vll. 8, fq. 258, 259. Mnyrn sesi Perndia e prmbushi veprn e krijimit, Ai nuk ia ka zbuluar kurr njeriut. Shkenca njerzore nuk mund t hulumtoj sekretet e M t Lartit. Fuqia e Tij krijuese sht po aq e pakuptueshme, sa edhe ekzistenca e Tij.Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, fq.113. Pyetje pr diskutim: N grupin e studimit diskutoni prgjigjet tuaja dhn pyetjes s fundit t dits s diel. 1. Shkenca flet pr at q quhet prputhje rastsore antropike (nga fjala greke anthropos njeri), e cila nnkupton balancn e prsosur t forcave n natyr dhe q bn t mundur q jeta njerzore t ekzistoj. Vreni ansin e gjykimit n togfjalshin prputhje rastsore. Nse nuk besoni n Perndi, ju duhet tia atribuoni kto forca mahnitse thjesht koincidencs. Pse besimi q kto balanca ishin prodhim i nj Perndie Krijues sht nj shpjegim m i arsyeshm, se sa thjesht ti quash ato prputhje rastsore? 2. Reflektoni pr dashurin e Krijuesit, ndrsa formoi Adamin dhe Evn dhe i siguroi atyre nj shtpi t bukur n kopsht, duke ditur se Ai Vet do t vuante dhe do t vdiste n Kalvar n duart e racs, q Ai po krijonte. far msojm pr dashurin e Perndis nga vendimi q Ai mori pr t vazhduar gjithsesi me krijimin? 3. Si krahasohet teoria Big Bang -- Prplasja e madhe me thnien tek Zanafilla 1:1? A mund t jet Prplasja e madhe nj prshkrim i mnyrs sesi universi u soll n ekzistenc nga Fjala e Perndis? far shtjesh apo problemesh shihni n kt ide? Pse do t ishte e rrezikshme t lidhnim teologjin ton me ndonj teori specifike shkencore, veanrisht kur shkenca ndryshon kaq shpesh?
Msimi 2
*Janar 511
Evolucioni teist sht nj koncept q pohon se Perndia krijoi botn dhe m pas i lejoi krijesat e gjalla t zhvilloheshin prmes
E DIEL
Janar 6
E HN
Janar 7
U bft drita!
Pastaj Perndia tha: "U bft drita!". Dhe drita u b. Dhe Perndia pa q drita ishte e mir; dhe Perndia e ndau dritn nga errsira. Dhe Perndia e quajti dritn "dit" dhe errsirn "nat". Kshtu erdhi mbrmja e pastaj erdhi mngjesi: dita e par. (Zan. 1:35). far na msojn kto vargje pr ditn e par t Krijimit? Shum shtje mund t nxirren nga ky pasazh. S pari, drita u shfaq sipas urdhrit t Perndis. Fjala e Perndis sht prfundimtare n prcaktimin e gjendjes s Krijimit. S dyti, drita ishte e mir. Ne mund t pyesim pse teksti thot q Perndia e vshtroi dritn; a ka ndonj dyshim q Perndia i shikon t gjitha? shtja sht q drita e krijuar nga Perndia ishte e mir, madje edhe n syt e Tij. Ne e dim se drita ishte e mir, sepse Ai vet e vlersoi si t till. Nj shtje tjetr sht q Perndia e ndau dritn nga errsira. T dyja, drita dhe errsira jan nn kontrollin e Perndis dhe asnj nga ato nuk sjell ndryshim n aktivitetin dhe njohurit e Tij (lexoni Psa. 139:12). Perndia i dha emr porcioneve kohore t errsirs dhe drits, duke i quajtur ato dit dhe nat. Perndia ka t drejtn ti emrtoj periudhat e kohs, sepse Ai sht Krijuesi i kohs. Si sundues mbi kohn, Perndia nuk sht i kufizuar n koh. Prkundrazi, koha varet nga Ai. Nj shtje tjetr e ktij pasazhi, sht se ka pasur nj periudh errsire dhe nj periudh drite, q s bashku prbnin ditn. Pr kuptimin e dits sht shkruar shum n historin e Zanafills. Ne do ta analizojm m gjat kt shtje n ditt n vijim, por theksojm se dita e par ishte e prbr nga nj periudh errsire dhe nj periudh drite, n t njjtn mnyr sesi sht organizuar edhe dita sot. Gjithashtu, drita sht nj nga karakteristikat q shoqron prezencn e Perndis. Ne nuk duhet t supozojm se drita u krijua n ditn e par t Zanafills, duke qen se Perndia ka ekzistuar m prpara sesa t krijohej toka dhe prezenca e Tij sht shpesh e shoqruar me drit (1 Gjoni 1:5, Zbulesa 22:5). N Zanafill, drita iu prezantua planetit t errt q ishte n fillim. Megjithat, si mund t kishte dit dhe nat prpara krijimit t diellit n tregimin e Zanafills? Moisiu me siguri e dinte lidhjen midis diellit dhe drits. Megjithat, pavarsisht njohurive t mparshme, ai shkroi se far ai bri pr dritn dhe errsirn n ditn e par. Perndia duhet ti ket dhn atij njohuri pr Krijimin, q ne nuk arrijm ti kuptojm, njohuri q nuk mund t prthithen pa vshtruar natyrn e mrekullueshme t toks. Megjithat, prse nuk duhet t na udis ajo q, disa gjra pr Krijimin, vazhdojn t mbeten mister?
E MART
Janar 8
Krijimi i qiellit
Pastaj Perndia tha: "Le t jet nj kup qiellore mes ujrave, q ti ndaj ujrat nga ujrat". Dhe Perndia krijoi kupn qiellore dhe ndau ujrat q ishin posht saj nga ujrat q ishin sipr saj. Dhe kshtu u b. Dhe Perndia e quajti kupn qiellore "qiell". Kshtu erdhi mbrmja, pastaj erdhi mngjesi: dita e dyt. (Zanafilla 1:68). Perndia krijoi kupn qiellore, caktoi qllimin e saj dhe e emrtoi at. Funksioni i kups qiellore (qiellit) ishte t ndante ujrat nn t nga ujrat mbi t. Sot, ne prdorim termin qiell dhe njohim ndarjen e qiellit: (a) n atmosfer, e cila sht pjes e mjedisit ton dhe (b) hapsirs prtej atmosfers, ku ndodhen dielli, hna dhe yjet. Atmosfera duket se sht pjes e qiellit, q u formua n ditn e dyt t Zanafills. Atmosfera ofron nj metod pr lvizjen e ujit nga posht lart; uji mund t avulloj dhe t hyj n atmosfer, ku ai mund t transportohet n do vend t toks. Pastaj, ai mund t sillet prsri n siprfaqe, ose sipas mnyrs s prshkruar tek Zanafilla 2:6 ose prmes shiut. Perndia e emrtoi kupn qiellore, duke shnuar sundimin e tij mbi t. Akti i emrtimit nnkupton se Perndia sht sundues mbi hapsirn. Hapsira nuk i kufizon veprimet e Tij n asnj mnyr, sepse Ai e krijoi dhe e udhheq at. Sikurse ndodhi me ndriimin e toks ditn e par, krijimi i qiellit prfundoi para prfundimit t dits s dyt. Shum debate jan prqendruar n kuptimin e fjalve kup qiellore. Fjala hebraike raqia ndonjher prdoret pr t prshkruar nj flet metali, i cili sht farktuar n nj flet t holl. Kritikt argumentojn se hebrenjt besonin se ekzistonte nj siprfaqe e fort mbi tok; pra, ata argumentojn se, duke qen se dika e till nuk ekziston, tregimi biblik sht i gabuar. Por ky sht arsyetim i gabuar. Prdorimi i fjals kup qiellore, n at kontekst, thjesht nnkupton qiellin mbi tok, atmosfern dhe hapsirn. Ne duhet t shohim kontekstin e Bibls pr t ditur se pr far bhet fjal. N Zanafill, zogjt prshkruhen duke fluturuar n hapsirn e madhe t kups qiellore (Zan. 1:20) dhe n vende t tjera, kupa qiellore sht aty nga mund t shihen dielli dhe hna (Zan. 1:14). sht e qart q zogjt nuk fluturojn n at pjes t raqia ku ndodhen dielli dhe hna. Cilatdo qofshin misteret e tregimit t Zanafills, nj shtje del shum qart; asgj nuk i sht ln rastsis. Pse sht kjo shtje e rndsishme pr ne sot, veanrisht n kto koh ku shum besojn se rastsia ka luajtur nj rol shum t rndsishm n krijim?
E MRKUR
Janar 9
Hapsir pr t jetuar
Lexoni Zanafilla 1:913. Prpiquni t prfytyroni fuqin krijuese t mrekullueshme t Perndis, ndrsa Ai bn at q prshkruhet n tekst. Si i prgjigjet ky tregim pyetjes s vjetr, Cila lindi n fillim veza apo pula?___________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ Para ksaj kohe, toka ishte e mbuluar nga ujrat. Pr t krijuar hapsira t banueshme pr qeniet njerzore q Ai planifikonte t krijonte, Perndia ndryshoi hapsirn e toks pr t formuar pellgjet, q mblodhn ujrat dhe krijuan detet, duke lejuar kontinentet t krijoheshin. Kjo prfshin nj ndarje t tret t karakteristikave fizike t toks. (Ndarja e par ishte midis drits dhe errsirs; ndarja e dyt ishte midis ujrave t siprme dhe atyre t poshtme; dhe ndarja e tret ishte midis toks s that dhe deteve). Gjithashtu, pr her t tret, Perndia emrton gjrat q veon. Tera e that u quajt tok dhe grumbullimet e ujrave u quajtn dete, duke treguar edhe njher sovranitetin e Perndis mbi hapsirn. Perndia shqyrtoi rregullimin e toks dhe t deteve dhe e vlersoi t mir. Nj ngjarje e dyt e Zanafills sht regjistruar n ditn e tret t Krijimit. Toka e that i l hapsir Perndis pr t vendosur rezervat ushqimore pr krijesat q do t krijoheshin s shpejti. Perndia thrret me radh bimt nga toka e that. Bari, farat dhe drurt frutor jan prmendur n mnyr specifike. Kto do t ishin burim ushqimi pr krijesat toksore. Teksti nuk e tregon sesa lloje bimsh u krijuan, por n t tregohet se kishte nj shumllojshmri bimsh q nga krijimi. N fakt, nga ajo q mund t shohim sot, ne e dim se do t ket pasur nj shumllojshmri t pabesueshme t ktyre formave t gjalla. Gjithashtu, Shkrimi i Shenjt sht i qart se nuk ka pasur nj paraardhs t vetm nga i cili jan zhvilluar t gjitha llojet e bimve; prkundrazi, q nga fillimi, ka nj shumllojshmri bimsh. Koncepti thelbsor pr biologjin evolutive, i nj bime paraardhse t vetme sht kontradiktor me tregimin biblik. Shikoni shumllojshmrin e pabesueshme t frutave, perimeve dhe produkteve t tjera ushqimore. Si na dshmojn kto, pr dashurin e mrekullueshme t Perndis pr ne? Pse sht absurde t mendosh q t gjitha kto gjra jan krijuar, ashtu si evolucioni mson, nga procese t rastsishme?
E ENJTE
Janar 10
E PREMTE
Janar 11
Pr m tepr studim: Megjithse Shkrimet e Shenjta nuk e thon n mnyr t drejtprdrejt, ne kemi arsye shum t forta biblike pr t besuar se universi ekzistonte shum koh para se jeta t fillonte n tok. S pari, tek Jobi 38:46, Perndia deklaron se kishte qenie t gjalla, t cilat lshonin britma gzimi kur Perndia hidhte themelet e toks. Kjo nnkupton ekzistencn e qenieve, t cilat jetonin n univers para se Perndia t krijonte tokn. 1 Korintasve 4:9 i referohet nj universi q vshtron. Ktu referenca mund t jet pr t njjtin grup qeniesh t gjalla. S dyti, gjarpri ishte prezent n Kopshtin e Edenit para se Adami dhe Eva t mkatonin. N Zbulesa 12:9, gjarpri identifikohet me Satanin, i cili u largua nga qielli. Jezusi ka thn se ka par kt t ndodhte (Luka 10:18). Ezekieli 28:14, 15 prshkruan kerubinin e vajosur, i cili ishte fillimisht i prsosur, por n fund u rebelua. Kjo nnkupton se ka pasur nj periudh kohe para rebelimit t Satanit, kur ai ka jetuar gjithashtu n univers. Ky tekst tregon se Adami dhe Eva nuk ishin qeniet e para t krijuara. Kur toka u krijua nga duart e Krijuesit t saj, ajo ishte tmerrsisht e bukur. Siprfaqja e saj ishte e diversifikuar me male, kodra dhe bim; n t shprndaheshin lumenj dhe liqene t mrekullueshm; por kodrat dhe malet nuk ishin t vrazhd dhe t thyer, plot hendeqe t pjerrt dhe t rrezikshm, ashtu si jan sot; skajet e mprehta t formacionit shkmbor t toks u varrosn nn tokn pjellore, e cila kudo krijoi nj gjelbrim t begat. N tok nuk kishte moale t neveritshme ose shkrettira shterpe. Shkurret e mrekullueshme dhe lulet delikate knaqnin syrin n do hap. Kodrat u kurorzuan me pemt m madhshtore q kan ekzistuar ndonjher. Ajri, i paprekur nga ndotja, ishte i pastr dhe i shndetshm. T ftuarit hyjnor vshtruan skenn me knaqsi dhe ju knaqn veprave t mrekullueshme t Perndis.Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, fq. 44. Pyetje pr diskutim: 1. Identifikoni sa m shum karakteristika ose tipare, q tregojn se toka sht e projektuar nga Perndia. 2. far arsyesh mund t jepni pr t treguar se historia e evolucionit nuk mund t jet n harmoni me doktrinn biblike t krijimit? 3. Pa dyshim, ka element n tregimin e Krijimit te Zanafilla q ne nuk mund ti shpjegojm. Megjithat, pse kjo nuk sht nj arsye pr ta refuzuar at si tregimin e vetm pr mnyrn sesi Perndia krijoi botn ku ne jetojm?
Msimi 3
*Janar 1218
Krijimi i prfunduar
E SHTUN PASDITE Lexoni pr studimin e ksaj jave: Zanafilla 1, Psalmi 8:3, Romakt 8:1922, Levitiku 11:1422, Zanafilla 2:13, Marku 2:28. Vargu prmendsh: Ndrkaq ditn e shtat Perndia mbaroi veprn q kishte kryer dhe ditn e shtat pushoi nga gjith vepra q kishte kryer (Zanafilla 2:2). Msimi i ksaj jave studion prshkrimin e shkurtr t Bibls pr tri ditt e fundit t Krijimit dhe pushimin e Sabatit. Ky prshkrim gjendet tek Zanafilla 12:13, por referenca t shumta pr t gjenden n shum pjes t Shkrimeve. Nj nga aspektet m mbreslnse t rrfimit t Krijimit sht ndarja e tij sipas ditve t Krijimit. Pse zgjodhi Ai t bnte nj cikl kohor shtat ditor q ne ta quajm nj jav? Shkrimet nuk na e thon drejtprdrejt, por ne mund t krkojm pr t dhna. Ndoshta, e dhna m e rndsishme sht vet Sabati, i cili prfaqson nj koh t veant pr komunion midis Perndis dhe njerzimit. Mund t jet q Perndia vendosi pr javn si nj koh e prshtatshme pr punt e zakonshme gjithmon me nj koh t rregullt t hequr ve si kujtes pr marrdhnien ton me Perndin (lexoni Marku 2:28). Kjo do t ndihmonte njerzit q t kujtonin se Perndia sht Siguruesi i vrtet dhe q ne jemi plotsisht t varur ndaj Tij. Pavarsisht arsyes, duket qart se rrfimi i Krijimit tek Zanafilla zbulon nj Krijim t br me shum qllim dhe kujdes. Asgj nuk i lihet rastsis. *Studioni msimin e ksaj jave pr tu prgatitur pr Sabatin e dats 19 Janar.
E DIEL
Janar 13
E HN
Janar 14
E MART
Janar 15
E MRKUR
Janar 16
Krijimi i prfunduar
Pasi Krijimi prfundoi, pas gjasht ditsh (ne do t studiojm m von krijimin e njerzimit), ne prballemi pr her t par n Bibl me ditn e shtat. Lexoni Zanafilla 2:13. Vreni me kujdes vargun 1, i cili thekson prfundimin e gjithkaje q Perndia kishte krijuar. Pse sht kaq e rndsishme t kuptojm domethnien e dits s shtat?________________________ ________________________________________________________________________________________ Fjala hebraike pr pushim n kt varg sht shabath, e cila sht shum e lidhur me fjaln Sabat. Kjo fjal nnkupton mbylljen e puns pasi ke prfunduar nj projekt. Perndia nuk ishte i lodhur apo nuk kishte nevoj pr pushim; Ai kishte prfunduar veprn e Tij t krijimit dhe prandaj ndaloi. Bekimet e veanta t Perndis ishin pr ditn e shtat. Ajo jo vetm u bekua, por dhe u shenjtrua; gj, q mban iden e veimit dhe dedikimit ndaj Perndis. Pra, Perndia i dha domethnie t veant Sabatit n kontekstin e marrdhnies midis Perndis dhe njerzve. Lexoni Marku 2:27, 28. Cili ishte qllimi i Sabatit sipas Jezusit?_____________________________________ ________________________________________________________________________________________ Vreni se Sabati nuk u krijua sepse Perndia kishte nevoj, por, sepse njeriu kishte nj nevoj pr t ciln Perndia siguroi zgjidhje. N fund t asaj jave t par, Perndia pushoi nga vepra e Tij e krijimit dhe e prkushtoi kt koh pr marrdhnie me krijesat e Tij. Njerzit kishin nevoj pr komunikim me Zotrin e tyre, n mnyr q t kuptonin vendin e tyre n univers. Imagjinoni gzimin dhe mrekullin q prjetuan Adami dhe Eva ndrsa bashkbisedonin me Perndin dhe vrenin botn q Ai kishte br. Menuria e ktij provizioni pr pushim u vlersua edhe m shum pas mkatit. Ne kemi nevoj pr pushimin e Sabatit n mnyr q t parandalojm rrezikun e shprqendrimit nga Perndia dhe t ngecjes n materializm dhe n punt e shumta. Perndia na urdhron q t japim nj t shtatn e jetve tona pr t prkujtuar veprn e Krijimi. far duhet t na thot kjo, pr rndsin e ktij msimi? Si mund t msoni t keni nj prvoj m t thell dhe m t pasur me Perndin, nprmjet t pushuarit n Sabat ashtu si Ai Vet bri?
E ENJTE
Janar 17
Dit e vrtet
Lexoni Zanafilla 1:5, 8, 31. Cilt jan komponentt e nj dit krijimi? A ka ndonj gj n vargjet, q t l t kuptosh se kto nuk ishin dit 24-orshe, ashtu si ditt tona? Natyra e ditve t Krijimit ka qen subjekt i shum diskutimeve. Disa kan vn n dyshim nse kto dit ishin dit t zakonshme apo, nse ato prfaqsonin periudha m t gjata kohe. Prshkrimi i tekstit t ditve t Krijimit na jep prgjigje pr kt pyetje. Kto dit jan t prbra nga mbrmja (periudha e errt) dhe nga mngjesi (periudha me drit) dhe numrohen njra pas tjetrs. Domethn, ditt shprehen n nj mnyr t till, q tregon qart se kto jan dit ashtu si ne i prjetojm sot; me mbrmje dhe me mngjes, me nj periudh errsire dhe nj periudh drite. sht e vshtir t mund ta bsh kt thnie m t qart apo m t drejtprdrejt n prshkrimin e ditve t javs. Shprehja q prsritet dhe u b mbrmje dhe u b mngjes thekson aspektin e fjalprfjalshm (jo-simbolik) t secils dit. Lexoni Levitiku 23:3. far t dhne kemi q t shtata ditt e javs s Krijimit ishin t t njjtit lloj dite ashtu si tonat sot?_______________________________________________________________________________ Hebrenjt e vjetr nuk kishin dyshime pr natyrn e dits s Sabatit. Ajo ishte nj dit me koh-gjatsi t zakonshme dhe kishte nj bekim t veant nga Perndia. Vreni krahasimin e hapur t javs s puns s Perndis prej gjasht ditsh me javn ton t puns dhe krahasimin korrespondues t dits s pushimit t Perndis dhe dits son t pushimit (lexoni gjithashtu Eksodi 20:9, 11). Madje dhe vet studiuesit, q hedhin posht iden e ktyre ditve t vrteta, shpesh pranojn se shkruesit e Bibls nnkuptonin dit t vrteta. Shum themelore pr marrdhnien ton me Perndin sht besimi yn tek Perndia dhe tek Fjala e Tij. Nse ne nuk mund ti besojm Fjals s Perndis n dika kaq themelore dhe t shprehur kaq qart n gjasht ditt e vrteta t Krijimit tek Zanafilla, pr far tjetr mund ti besojm Atij?
E PREMTE
Janar 18
Pr m tepr studim: Sikurse tham dhe m par, ditt e javs s Krijimit numrohen dhe identifikohen t prbra nga nj periudh e errt, mbrmja dhe nj periudh e ndriuar, mngjesi. Nuk ka ndonj mnyr tjetr t logjikshme pr ti interpretuar kto dit, prvese t jen dit t vrteta si ato tonat sot. Disa i jan referuar vargjeve t tilla si Psalmi 90:4 dhe 2 Pjetri 3:8, kur argumentojn se secila dit e Krijimit prezanton n fakt 1 000 vjet. Ky prfundim nuk sugjerohet nga vargu dhe nuk bn asgj pr t zgjidhur shtjen e krijuar nga ata, q mendojn se kto dit prezantojn mijra vite. Gjithashtu, nse ditt tek Zanafilla do t prfaqsonin epoka t gjata kohe, ne do t kishim gjetur nj vijimsi n fosilet e regjistruara, q prkon me vijimsin e organizmave t gjalla t krijuara n ditt pasuese t Krijimit. Kshtu, fosilet e para duhet t jen bimt, t cilat u krijuan n ditn e tret. M pas duhet t vijn kafsht e ujit dhe shpendt. S fundmi, ne duhet t kishim gjetur kafsht e toks. Regjistrimi i fosileve nuk prputhet me kt sekuenc. Krijesat e ujit erdhn prpara bimve dhe krijesat e toks erdhn prpara krijesave t ajrit. Fosilet e para t pemve frutore dhe t bimve t para t lulzuara shfaqen pas gjith ktyre grupeve t tjera. Pika e vetme e prbashkt sht se, shfaqja e njeriut sht e fundit n t dyja rrfimet. Pr do dit t njpasnjshme t krijimit, Regjistri i Shenjt shpall se ajo ishte e prbr nga mbrmja dhe mngjesi, ashtu sit gjitha ditt e tjera q pasuan.Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, fq.112. Por, ky supozim, q ngjarjet n javn e par krkuan periudha t gjata dhe t paprcaktuara pr prmbushjen e tyre sulmon drejtprdrejt themelin e Sabatit, e urdhrimit t katrt. E bn t paprcaktuar dhe e errson at, q Perndia e ka br shum t qart. sht lloji m i keq i pabesis; pr shum nga ata, q shpallin se i besojn rrfimit t krijimit, kjo sht pabesi nn maskim.Ellen G. White, Spiritual Gifts, vll. 3, fq.91. Pyetje pr diskutim: 1. Madje dhe n nj interpretim jo t drejtprdrejt t Zanafills, dy pika dalin qart: asgj nuk ishte e rastsishme n veprn e Krijimit dhe, nuk kishte paraardhs t njjt pr t gjitha speciet. Nga ana tjetr, sot na prezantohet evolucioni i Darvinit, q n variantet e veta t shumta mson dy gjra: rastsin dhe origjinn e njjt t t gjitha specieve. Pra, si mund t interpretohet Zanafilla nprmjet nj teorie, e cila q n nivelin baz bie ndesh me nivelin baz t Zanafills? 2. Pse sht e rndsishme t kuptojm se shkenca, pavarsisht t mirs q sjell, mbetet thjesht nj prpjekje njerzore? 3. Gjithka q i mbetet shkencs sht studimi i nj bote t mkat; i nj bote, q sht shum e ndryshme n shum drejtime nga Krijimi i vet origjinal. Pse sht e rndsishme ta mbajm parasysh kt?
Msimi 4
*Janar 1925
E SHTUN PASDITE
Lexoni pr studimin e ksaj jave: Zanafilla 2, Mateu 19:46, Psalmi 8, Jobi 38:121, 42:16, Isaia 45:18, Veprat 17:2231. Vargu prmendsh: Pastaj pash nj engjll tjetr, q fluturonte n mes t qiellit dhe q kishte ungjillin e prjetshm, q tua predikoj banorve t dheut dhe do kombi, dhe fisi, dhe gjuhe, dhe populli, dhe thoshte me z t madh: Druani Perndin dhe i jepni lavdi, sepse ora e gjyqit t tij erdhi; adhuroni at q bri qiellin, dheun, detin dhe burimet e ujrave. (Zbulesa 14:6, 7). Zanafilla 1:12:3 sht themeli pr shum tekste t Krijimit, q gjenden n Shkrimet e Shenjta. Disa referenca pr te Zanafilla 1 jan t drejtprdrejta, t tjera m indirekte. Referencat m indirekte shpesh prfshijn nj prsritje t fjalve ose ideve pa e cituar drejtprdrejt tekstin, ashtu si n 2 Korintasve 4:6: Sepse Perndia q tha: Le t ndrioj drita n errsir, sht i njjti q shklqeu n zemrat tona pr t na ndriuar n njohurin e lavdis s Perndis, n fytyrn e Jezus Krishtit. N kontrast me kt, nj referenc e drejtprdrejt sht Hebrenjt 4:4: Sepse diku ai ka thn kshtu pr t shtatn dit: Dhe Perndia u preh t shtatn dit nga t gjitha veprat e tij, nj citim nga Zanafilla 2:2. Kt jav ne do t shohim referenca t ndryshme, t cilat na drejtojn te tregimi i Zanafills dhe tregojn sesi shkrues t tjer t Bibls e kan kuptuar at si prshkrim t sakt t origjins njerzore.
E DIEL
Janar 20
E HN
Janar 21
E MART
Janar 22
E MRKUR
Janar 23
E ENJTE
Janar 24
E PREMTE
Janar 25
Pr m tepr studim: Bibla sht nj libr pr Perndin dhe marrdhnien e Tij me njerzit dhe botn q na rrethon. Ngjarjet e javs s Krijimit jan unike dhe mbinatyrore. Ato nuk prfshihen n sfern e hetimit shkencor t paktn pr dy arsye. S pari ato jan t njhershme. T njhershmet jan ngjarje q ndodhin vetm nj her. Shkenca e ka t vshtir t merret me ngjarjet e njhershme, sepse ato nuk mund t prsriten dhe testohen n kushte t ndryshme. S dyti, ngjarjet e krijimit u krijuan nga fuqi t mbinatyrshme. Ato nuk ishin pasojat natyrore t mirmbajtjes s krijimit, por ishin vepra t veanta dhe t drejtprdrejta t Perndis. Shkenca merret vetm me shkaqet dytsore dhe nuk mund t pranoj, t paktn me mnyrn sesi praktikohet sot, asnj shpjegim q varet nga veprimet e drejtprdrejta t Perndis. Duke qen se ngjarjet e Krijimit jan unike dhe mbinatyrore, ato qndrojn jasht fushs krkimore t shkencs. Kjo shtje sht e rndsishme, sepse pikpamja q ne kemi pr origjinn ndikon pikpamjen ton pr natyrn njerzore dhe identitetin. T kuptuarit e origjins son sht aq e rndsishme sa q Perndia e ka vendosur at si subjektin e par n Bibl dhe mesazhi i Bibls sht bazuar n historikun e tregimit t krijimit. T deklarosh se ne mund ta msojm historin e vrtet t bots prmes shkencs do t thot se ne deklarojm se ajo mund t shpjegohet pa pasur nevojn e asnj veprimi t drejtprdrejt nga ana e Perndis; nj gabim, q ka sjell shum gabime t tjera. Burrat do t prpiqen t shpjegojn me an t shkaqeve natyrore veprn e krijimit, t ciln Perndia nuk e ka shpallur. Por shkenca njerzore nuk mund t kuptoj dhe zbuloj sekretet e Perndis s Qiejve, dhe t shpjegoj veprn e mrekullueshme t krijimit, e cila ishte nj mrekulli e fuqive hyjnore.Ellen G. White, The Spirit of Prophecy, vll. 1, fq. 89. Pyetje pr diskutim: 1. Krijimi sht nj tem dominuese prgjat t gjith Bibls. A ka ndonj prov se shkruesit e Bibls kishin pikpamje t ndryshme rreth krijimit ose se ata kishin dyshime rreth vrtetsis s ndonj pjese n Zanafilla? Pse sht kjo prgjigje e rndsishme? 2. far arsyesh mendoni se mund t jap dikush pr t kundrshtuar iden se natyra sht e projektuar? 3. Jezusi e deklaroi publikisht autoritetin e Moisiut (Luka 16:29-31), duke prfshir edhe historin e krijimit (Marku 2:27, 28; Mateu 19:46). Duke marr parasysh kt kontekts dhe shembullin e Jezusit, cili duhet t jet qndrimi yn ndaj historis s krijimit?
Msimi 5
*Janar 26Shkurt 1
E SHTUN PASDITE Lexoni pr studimin e ksaj jave: Zan. 2:16, 17; Zan. 1:2628; Jakobi 3:9; Veprat 17:26; Fjalt e Urta 14:31; Mat. 5:4448; Zbul. 20:1113. Vargu prmendsh: Dhe Zoti Perndi e urdhroi njeriun, duke i thn: Ha lirisht nga do pem e kopshtit; por mos ha nga pema e njohjes s t mirs dhe t s keqes, sepse ditn q do t hash prej saj, ke pr t vdekur me siguri (Zanafilla 2:16, 17). Njerzit kan shum dshir t flasin pr t drejtat e njeriut. Nga Karta e Madhe (Magna Carta; 1215) tek Deklarata Franceze e t Drejtave t Njeriut dhe Qytetarit (1789) dhe tek deklaratat e ndryshme t Kombeve t Bashkuara, ideja se qeniet njerzore zotrojn disa t drejta t patjetrsueshme t drejta, q asnj nuk ka t drejtn tia marr sht prhapur gjithmon e m shum. Kto t drejta jan tonat nga virtyti i t qenit njeri (t paktn kshtu thot teoria). Por, mbetet shtja: Cilat jan kto t drejta? Si duhet t prcaktojm ne se far jan? A mund t ndryshojn kto t drejta, nse po, si? Pse ne si njerz duhet ti kemi kto t drejta, gjithsesi? N disa vende, grave, pr shembull, nuk i ishte dhn e drejta e vots deri n shekullin e njzet (dhe ka vende q kjo vazhdon ti mohohet). Por, si fillim, si mund nj qeveri ti jap njerzve dika q sht e drejta e tyre e patjetrsueshme? Pyetje t vshtira dhe prgjigjet pr to jan t lidhura n mnyr t pandashme me shtjen e origjins njerzore, studimi i msimit t ksaj jave.
E DIEL
Janar 27
E HN
Janar 28
kafshve?________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ far sht saktsisht shmblltyra e Perndis? Kjo pyetje ka gjeneruar shum diskutime dhe opinione t ndryshme. Por vargjet japin t dhna n lidhje me natyrn e ksaj ideje. S pari, vreni se, t krijohesh sipas shmblltyrs s Perndis nnkupton q ti ngjash Perndis n disa drejtime. Nj aspekt i rndsishm i shmblltyrs s Perndis sht q Perndia i dha njerzve sundim mbi krijesat e tjera. Ashtu sikurse Perndia sht Sovran mbi gjithka, po kshtu Ai i ka caktuar njerzve nj pjes t sovranitetit, duke i dhn atyre sundim mbi peshqit, zogjt dhe kafsht e fushs. Vreni gjithashtu se Perndia e krijoi qllimisht njeriun sipas shmblltyrs son domethn, nj shmblltyr, q prfshin numrin shums t Trinitetit. M pas, Ai krijoi njeriun mashkull dhe grua. Shmblltyra e Perndis nuk shprehet plotsisht n nj individ, por n nj marrdhnie. Ashtu si Triniteti sht i shfaqur n tre Persona n marrdhnie, po kshtu shmblltyra e Perndis tek njerzit shprehet n marrdhnien midis meshkujve dhe femrave. Aftsia pr t formuar marrdhnie sht pjes e shmblltyrs s Perndis. Marrdhniet, pa dyshim q nnkuptojn prgjegjsi dhe llogaridhnie, q do t thot parime morale. Pra, ktu ne na jepen t dhna t forta sesi parimet morale e kan bazn tek rrfimi i Krijimit. Lexoni Zanafilla 9:6 dhe Jakobi 3:9. Si lidhet qart ideja e krijimit t njeriut sipas shmblltyrs s Perndis me konceptin e moralitetit? ________________________________________________________ Njerzit jan prballur pr shekuj t tr me shtjen e moralitetit. Madje dhe prpara se personi t kuptoj se cili sht lloji i duhur i moralitetit, vet ideja e moralitetit ngre shum shtje t thella. Pse duhet t ken njerzit nj ndrgjegje t moralshme, nj koncept q dallon t drejtn nga e gabuara, n dallim me brumbujt, pleshtat dhe madje dhe shimpanzet? Si munden qeniet, t krijuara n thelb nga materie amorale (plazma kuark dhe gluon dhe nga elektrone e grimca t tjera) t jen t ndrgjegjshme pr koncepte morale? Prgjigjja mund t gjendet n kapitujt e par t Bibls, ku zbulohen njerzit si krijesa morale t krijuara sipas shmblltyrs s Perndis.
E MART
Janar 29
E MRKUR
Janar 30
E ENJTE
Janar 31
E PREMTE
Shkurt 1
Pr m tepr studim: Sipas Shkrimeve, Adami ishte burri i par dhe u krijua nga pluhuri nga Perndia. T kuptuarit ton pr origjinn e moralitetit gjendet n origjinn e Adamit. Konceptet biblike t moralitetit jan pra, t pandashm nga konceptet biblike t origjins. Pranimi i Adamit si njeriu i par hedh posht mundsin q ndonj fosile do t ishte pararendse e Adamit apo e ndonj njeriu tjetr. Ather, nga erdhn kto fosile? Disa mundsi ekzistojn. S pari, fosilet e ngjashme me njerzit mund t jen forma t njerzve me inteligjenc normale, por me model rritjeje t ndryshm nga njerzit e ditve t sotme. Nj mundsi e dyt sht se fosilet mund t jen degjeneruar pr pasoj t vet stilit t jets apo stresit mjedisor apo faktorve t tjer. Nj mundsi e tret, sht se ato mund t jen rezultante t prpjekjeve t drejtprdrejta t Satanit pr t korruptuar Krijimin n mnyra q ne si kuptojm. Nj mundsi tjetr, sht se ato mund t mos jen njerzore, por t jen t ngjashme nga pikpamja morfologjike. Njerz t ndryshm mund t preferojn shpjegime t ndryshme, por, duke qen se ne nuk kemi evidenc/prov t qart pr kt shtje, do t ishte m mir t shmangnim t qenit t ngurt n spekulimet tona. Fosilet nuk jan t pajisura me tabela, q thon: Br n Kin, 500 milion vite m par apo t ngjashme me kt. Kuptimi yn pr historin e toks, e cila varion shum midis shkenctarve, siguron nj korniz reference, brenda s cils ne interpretojm fosilet, megjithse nuk kemi prova pr interpretimin ton. N fund t fundit ato mbeten t tilla thjesht interpretime dhe asgj m shum. Pyetje pr diskutim: Mendoni pr pasojat q do t sillte, n qoft se nuk do t kishte Krijues, i cili vendos rregullin moral tek njerzimi. Nga do t vinin konceptet morale? Disa njerz, pavarsisht se nuk besojn tek Perndia, i qndrojn strikt standardeve morale. Mbi baza prve Perndis mund t zhvilloj nj person kodin moral? Cilt jan disa prej skenarve, q mund t shoqrojn kt? Cila do t ishte dobsia prfundimtare tek t gjitha ato? 1. Kndvshtrimi yn pr Krijimin si ndikon opinionet tona n lidhje me shtje aktuale si euthanazi (vdekje e leht), klonimi, aborti, e t tjera? 2. Nj vendas, i cili doli vullnetar pr t shpenzuar kohn e tij pr t shoqruar turistt n kampin nazist t Dachau-t e filloi guidn e tij, duke folur pr teorin e evolucionit t Charles Darwin-it, duke nnkuptuar se nj teori e till oi n Dachau dhe n gjra t ngjashme me t. Cila sht logjika e dukshme n kt linj arsyetimi? N mnyr mund t jet e gabuar?
Msimi 6
*Shkurt 28
E SHTUN PASDITE
Lexoni pr studimin e ksaj jave: Zan. 3:115; Mat. 4:310; Kol. 2:2023; Gjoni 3:17; Zbul. 14:6, 7.
Vargu prmendsh: Dhe un do t shtie armiqsi midis teje dhe gruas, midis fars sate dhe fars s saj; fara e saj do t shtyp kokn tnde, dhe ti do t plagossh thembrn e fars s saj (Zanafilla 3:15). Nj aktor komik luante rolin e nj gruaje t quajtur Geraldina. N nj monolog, ajo paraqitej si gruaja e nj ministri, q kishte ardhur n shtpi me nj fustan t ri shum t shtrenjt. Burri i saj, (i cili luhej nga i njjti aktor komik) u zemrua shum kur mori vesh vlern e fustanit. Pr tu mbrojtur nga t brtiturat e burrit, Geraldina tha: Satani m bri mua t blej kt fustan! Un nuk doja ta blija at! Satani m bezdiste vazhdimisht pr kt shtje. Prgjigjja e saj supozohej t ishte pr t qeshur. Por bota jon dhe e keqja n t, tregon se Satani nuk sht nj shtje argtuese. Pr disa njerz, ideja e Satanit sht nj bestytni e lasht, e cila nuk duhet t merret seriozisht. Megjithat, Shkrimet e Shenjta jan t pagabueshme: edhe pse Satani sht nj armik i mundur (Zbul. 12:12, 1 Gjoni 3:8), ai sht ktu n tok dhe sht i vendosur t shkaktoj sa m shum kaos dhe shkatrrim n krijimin e Perndis. Kt jav ne do t shohim sulmin fillestar t Satanit dhe se far mund t msojm nga ai, q, ndrsa jemi akoma nn sulmin e tij, t shpallim fitoren q sht e jona n Jezus.
E DIEL
Shkurt 3
E HN
Shkurt 4
E MART
Shkurt 5
E MRKUR
Shkurt 6
E ENJTE
Shkurt 7
E PREMTE
Shkurt 8
Pr m tepr studim: Perndia i dha prindrve tan t par ushqimin, q Ai kishte projektuar pr t ngrn njerzit. Ishte kundr planit t Tij q t merrej jeta e ndonj krijese. Nuk duhet t kishte vdekje n Eden . . . Ellen G. White, Counsels for the Church, fq. 228. Satani e konsideron ligjin e dashuris s Perndis si nj ligj egoist. Ai deklaron se sht e pamundur pr ne, q ti bindemi krkesave t tij. Ai ia ngarkon Krijuesit t gjith barrn e rnien s prindrve tan t par n mkat, me gjith dhimbjen q kjo solli, duke br q njerzit ta shohim Perndin si autorin e mkateve, vuajtjeve dhe vdekjes. Jezusi duhet ta demaskonte kt mashtrim.Ellen G. White, The Desire of Ages, fq. 24. Por njerzit nuk u braktisn n pasojat e s keqes q ata kishin zgjedhur. N fjalin q u shqiptua kundr Satanit, u dha nj paralajmrim pr shpengimin . . . Kjo fjali, e thn n prani t prindrve t par, ishte pr ta nj premtim. Para se ata t dgjonin pr gjembat dhe ferrat, pr punn e rnd dhe vuajtjen q duhet t ishin pjes t jets s tyre, ose pr pluhurin ku ata duhet t ktheheshin, ata dgjuan fjal, q vetm mund ti jepnin shpres. Gjithka q humbi nga Satani, u rifitua prmes Jezusit.Ellen G. White, Education, fq. 27. Pyetje pr diskutim: N grupin e studimit n Sabat, diskutoni prgjigjen tuaj pr pyetjen n fund t msimit t dits s hn. far rregullash mund t vendosim, q t na kthejn n njerzit q Jezusi qortoi? N t njjtn koh, si mund t marrim angazhime q t na ndihmojn t ndjekim parimet e s vrtets t shpalosura n Bibl? 1. Eva i besoi instikteve t saj n vend t urdhrave t qarta t marra nga Perndia. Pse sht kaq e leht t veprosh si Eva? 2. Diskutoni pr ndryshimin e dukshm midis historis s krijimit dhe ideve t ndryshme evolutive, q prshkruajn t keqen natyrore si pjes t procesit krijues t Perndis. Pse sht e pamundur t harmonizosh kto pikpamje kaq konfliktuese t origjins son, pa shkatrruar prfundimisht kuptimin e qart t Bibls? Pse sht i rndsishm kuptimi i drejt i krijimit pr t kuptuar drejt rnien e njerzimit n mkat? 3. Disa kultura e konsiderojn iden e ekzistencs s Satanit si qesharake; t tjer, n kontrast, jan t fiksuar me fuqin e djallit dhe t shpirtrave t kqinj. Po kultura juaj? Cila sht tendenca dhe si mund t msoni t arrini balancn e duhur kur ballafaqoheni me realitetin e betejs mbinatyrore n t ciln gjendemi?
Msimi 7
*Shkurt 915
E SHTUN PASDITE
Lexoni pr studimin e ksaj jave: Jobi 12:10; 1 Kor. 6:19, 20; Zan. 3:17; Gjoni 12:31; 1 Kor. 1:1821. Vargu prmendsh: Sepse urtsia e ksaj bote sht marrzi prpara Perndis, sepse sht shkruar: Ai i z t urtt n dinakrin e tyre (1 Korintasit 3:19). Teologu William Paley shkroi nj libr n 1802 t titulluar Natural Theology [Teologjia e natyrs], ku ai argumenton se donjri mund t prdor vzhgimin e natyrs pr t zhvilluar t kuptuarit e karakterit t Perndis. Ai shkroi gjersisht pr mnyrat sesi tiparet e kafshve tregonin kujdesin dhe aftsin e Krijuesit. Paley mund t jet marr shum me disa tipare, ngaq ai nuk arriti t kuptonte efektet q mkati dhe Rnia n mkat kishte pasur n natyr. Por, ky argument i prgjithshm nuk sht hedhur asnjher posht, pavarsisht deklaratave t shumta dhe t zhurmshme pr t kundrtn! Prkundrazi, Charles Darwin argumentonte se nj Perndi, q projekton do tipar t natyrs nuk do t ishte mir. Si evidenc, ai i bri referim nj paraziti q ushqehet brenda trupave t gjall t larvave apo mnyrs mizore me t ciln nj mace luan me nj mi. Pr t, kta shembuj ishin evidenc kundr ekzistencs s nj Perndie krijues plot dashuri. Megjithse Paley ishte m pran s vrtets sesa ishte Darwin-i, gjat msimit t ksaj jave ne do t shqyrtojm at q Bibla thot n lidhje me far shfaq apo nuk shfaq natyra pr Perndin.
E DIEL
Shkurt 10
E HN
Shkurt 11
Nj bot e mkat
Nj gj sht e sigurt: bota n t ciln jetojm tani sht tejmase e ndryshme nga ajo q u krijua nga Perndia n fund t javs s Krijimit. Pa dyshim q evidenc t fuqishme pr bukurin dhe projektimin ekzistojn ende kudo, megjithat ne jemi qenie t dmtuara nga mkati, q jetojn dhe prpiqen t kuptojn nj bot t dmtuar nga mkati. Madje edhe prpara Prmbytjes, bota ishte ndikuar negativisht nga mkati. N ditt e Noeut, nj mallkim i dyfisht ishte pr botn si pasoj e shkeljes s ligjit nga Adami dhe i vrasjes s kryer nga Kaini.Ellen G. White, Conflict and Courage, fq.32. Si u mallkua bota dhe cilat ishin rezultatet e atyre mallkimeve? Zan. 3:17; 4:11, 12; 5:29. ___________________________________________________________________________ Mallkimi pr tokn pr fajin e Adamit duhet t ket prfshir dhe mbretrin e bimve, sepse rezultati i tij prfshiu dhe prodhimin e gjembave dhe ferrave. Pasoja sht q i gjith Krijimi u ndikua nga mallkimet q rezultuan nga mkati. Citimi i msiprm nga Ellen G. White e thot shum qart se mallkimi pr Kainin nuk u kufizua vetm tek ai, por ishte pr t gjith botn. Fatkeqsisht, mallkimet pr shkak t mkateve nuk prfunduan ktu, sepse bota u prball me nj mallkim tjetr q e dmtoi shum at. Ky ishte, pa dyshim, Prmbytja mbar-botrore. Dhe Zoti ndjeu nj er t kndshme dhe ai tha n zemr t vet: Un nuk do ta mallkoj m tokn pr shkak t njeriut, sepse synimet e zemrs s njeriut jan t kqija qysh n fmijrin e tij; dhe nuk do t godas m do gjalles, si kam br (Zan. 8:21). Prmbytja prishi sistemin e shprndarjes s ujit q Perndia kishte ngritur n Krijim, duke zhveshur dheun nga pjes t toks dhe duke i depozituar ato n pjes t tjera. Madje dhe tani, shiu vazhdon t shplaj dheun nga kriprat, duke vjedhur pjellorin e tij dhe rrjedhimisht duke zvogluar prodhimin e fushs. Perndia plot hir premtoi t mos ta mallkoj m tokn, por toka q ne kemi trashguar sht shum larg nga toka e pasur dhe produktive q Perndia krijoi n fillim. Lexoni Romakt 8:19-22. Megjithse kto jan vargje t vshtira, si lidhet me temn q kemi studiuar sot? Akoma m e rndsishme, far shprese t pandar mund t derivojm prej tyre?
E MART
Shkurt 12
E MRKUR
Shkurt 13
Urtsia e bots
Si njerz ne kemi fituar nj sasi t madhe njohurish dhe informacionesh, veanrisht gjat dyqind viteve t fundit. Megjithat, njohuria dhe informacioni nuk jan domosdoshmrisht e njjta gj si urtsia. Ne kemi fituar nj kuptim m t mir t bots natyrore sesa paraardhsit tan. Por, nj kuptim m i mir nuk sht e njjta gj me urtsin. Lexoni 1 Korintasit 1:1821, 3:1821. Si i shohim t shfaqen kto t vrteta t mrekullueshme n kohn ton dhe n kontekstin e sotm, thuajse dyqind vjet pasi ishin shkruar? ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ Ka kaq shum gjra n mendimin njerzor, t cilat sfidojn Fjaln e Perndis. Pavarsisht nse shtja sht ringjallja e Jezusit, vet Krijimi apo cilado mrekulli. Urtsia njerzore (madje dhe kur mbshtetet me faktet e shkencs) mund t cilsohet marrzi, kur kundrshton Fjaln e Perndis. Ashtu si kemi diskutuar m prpara, shkenca sot, veanrisht n kontekstin e origjins njerzore, fillon nga nj kndvshtrim thjesht natyror. Megjithse, shum nga gjenit shkenctar m t mdhenj t historis Newton, Kepler, Galileoishin besimtar t Perndis dhe e konsideronin punn e tyre si ndihmes pr t shpjeguar veprn e Perndis n krijim (Kepler shkroi nj her: Oh Perndi, un mendoj mendimet e Tua pas Teje . . .), ndjenja t tilla sot vihen n loj nga segmente t komunitetit shkencor. Disa madje prpiqen ti shpjegojn historit e mbinatyrshme n Bibl, duke thn se n fakt ato ishin fenomene q ndodhnin natyrshm, por njerzit e vjetr, duke qen injorant pr ligjet e natyrs, i keqinterpretonin si t ishin vepra hyjnore. Pr shembull ka shum teori natyraliste, q prpiqen t shpjegojn ndarjen m dysh t Detit t Kuq si dika tjetr dhe jo si nj mrekulli e Perndis. Disa vite m par, nj shkenctar spekuloi se Moisiu merrte drog dhe kshtu ai krijoi halucinacione sikur Perndia i dha Dhjet Urdhrimet n nj pllak guri. Pavarsisht sesa marrzi mund t duken kto gjra, kur nj person nuk pranon iden e Perndis dhe t mbinatyrshmes, ai/ajo duhet t sajoj shpjegime t tjera pr gjra t tilla pra, marrzia pr t ciln Pali shkroi kaq qart n gjuhn profetike.
E ENJTE
Shkurt 14
E PREMTE
Shkurt 15
Pr m tepr studim: Jam paralajmruar [1890] se q tani e tutje ne do t kemi nj luft t vazhduar. E quajtura shkenc dhe besimi do t vendosen kundr njri tjetrit, sepse njeriu i kufizuar nuk e kupton fuqin dhe madhshtin e Perndis. Kto fjal t Shkrimit t Shenjt mu prezantuan, Nga vet ju do t ngrihen njerz, q duke folur gjra t mbrapshta do t trheqin dishepuj pas vetesEllen G. White, Medical Ministry, fq.98. Pyetje pr diskutim: Mendoni pr mallkimin e trefisht (Ellen G. White, Spiritual Gifts, vll. 3, fq.88) t ksaj bote (mallkimi nga rnia n mkat e Adamit, nga mkati i Kainit dhe nga Prmbytja). Efektet kumulative t ktyre mallkimeve, t kombinuara prgjat mijra vitesh, nnkuptojn q bota jon e tashme sht shum m ndryshe nga si ishte kur Perndia e krijoi n fillim. Ather, pse duhet t tregohemi t kujdesshm n nxjerrjen e prfundimeve nga bota e tashme n lidhje me si ishte n fillim? 1. Mendoni pr punn q bn shkenca, veanrisht n fushn e origjins. Nuk ka etiketa t shkruara, q shpjegojn se far shohim ne. Shkenca sht trsisht nj prpjekje njerzore dhe mendja njerzore sht e kufizuar n qllimet e saj dhe sht e prirur ti bj rezistenc autoritetit hyjnor. Pr m tepr, ndikimi i Satanit ndjehet shum n natyr, kshtu q shum nga ajo q shohim sht e paprputhshme me vet-zbulimin e Perndis n Bibl. Pse sht e rndsishme q ne ti besojm m shum Shkrimeve, sesa shkencs, veanrisht kur marrim parasysh ngjarjet unike si Krijimi i bots son? 2. Ne nuk i kuptojm t gjitha aspektet e tensionit midis Shkrimeve dhe shkencs, por Perndia sht tejmase m i urt sesa ne. Ne duhet t pranojm se ka akoma m shum pr krijimin sesa mund t zbuloj ndonjher shkenca. N fakt, pse nuk duhet t habitemi t gjejm mosmarrveshje midis ngjarjeve t mbinatyrshme q regjistrohen n Bibl dhe prqasjes materiale t shkencs? 3. Lexoni citimin e msiprm t Ellen G. White. N mnyra e shohim at t prmbushet n kishn ton? Si mund ti trajtojm kto sfida t rrezikshme pr misionin dhe mesazhin ton n mnyr q gjithmon duke mos e kompromentuar bindjen ton pr Krijimin dhe Fjaln e Perndis kisha t jet ende nj vend i sigurt pr ata q po luftojn me kto shtje t vshtira? 4. Lexoni Romakt 11:3336 dhe Jobi 40:1, 2, 7, 8. Sa e besueshme sht urtsia njerzore kur prpiqet t kuptoj rrugt e Perndis? Cili duhet t jet qndrimi yn n lidhje me vshtirsit q hasim kur prpiqemi t gjejm harmoni midis shkencs dhe Shkrimeve?
Msimi 8
*Shkurt 1622
E DIEL
Shkurt 17
Mbshtetsi
Lexoni Hebrenjt 1:3 dhe Kolosianve 1:16, 17. Cili sht roli i Jezusit n ekzistencn e vazhdueshme t universit?________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ Nnkuptimi n kto vargje sht q Jezusi vazhdon ta mbshtes ekzistencn e universit prmes fuqis s Tij. Universi nuk sht i pavarur; ekzistenca e tij varet nga ushtrimi i vazhdueshm i vullnetit hyjnor. Ky sht kundrshtimi i teoris s deizmit, filozofis, q mson se Perndia e krijoi tokn t aft pr tu vetqeverisur dhe e la at t zhvillohej pa asnj veprimtari t mtejshme nga ana e Tij. Bibla i prjashton histori t tilla. Gjithashtu, Perndia nuk sht brenda krijimit, duke e krijuar vazhdimisht at, ashtu si thuhet n teorit e rreme panteiste (Perndia dhe universi jan e njjta gj) ose panen-teiste (Perndia banon n univers sikur t ishte universi trupi i Tij). Perndia nuk varet nga universi n asnj mnyr. Ai ka ekzistuar dhe vazhdon t ekzistoj, pavarsisht nga ai. Universi varet nga Perndia; Perndia nuk varet nga universi. Lexoni 1 Korintasve 8:6 dhe Veprat e Apostujve 17:28. Si e prshkruan Pali marrdhnien ton me Jezusin? _______________________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________________ Ne varemi nga fuqia mbshtetse e Perndis, do moment, do dit. Pr shkak t dashuris s Tij, ne vazhdojm t ekzistojm dhe jemi t aft t veprojm dhe t krijojm marrdhnie. Kjo sht veanrisht e vrtet pr ata q jan t prkushtuar ndaj Perndis dhe q jan, ashtu si Pali do ti prshkruante ata, n Jezus (2 Kor. 5:17, Efes. 2:10; Vini re referencat tek krijimi n kto tekste). Gjithashtu, sht e vrtet q edhe ata, t cilt refuzojn shptimin e Perndis varen nga fuqia mbshtetse e Perndis n ekzistencn e tyre. Danieli ia theksoi kt shtje Mbretit Belshazar kur i tha, dhe nuk ke prlvduar Perndin, n dorn e t cilit sht fryma jote jetsore dhe t cils i prkasin tr rrugt e tua. (Dan. 5:23). Duke marr parasysh t gjitha kto, si duhet ta kuptojm ne realitetin e vullnetit dhe zgjedhjes s lir? Pse jan kta element t ekzistencs son kaq t rndsishm pr gjithka q besojm?
E HN
Shkurt 18
Ofruesi bujar
Zanafilla 1:29, 30 tregon se, kur Perndia, fillimisht, i krijoi qeniet e gjalla, Ai siguroi ushqim pr ta. Farrat, barrat dhe frutat ishin ushqimi i zgjedhur pr njerzit dhe kafsht. Asgj nuk thuhet pr gjuetin ose konkurrencn pr burime. Ofruesi bujar krijoi ushqime me bollk pr t gjith pa pasur asnj nevoj pr dhun. Kjo sht trsisht n kontrast me modelet e prgjithshme t propozuara nga teoria evolutive, q na mson se jeta njerzore, n t vrtet e gjith jeta, ekziston prmes nj procesi t dhunshm t gjuetis dhe mbijetess s m t fortit. Kapitujt e par t Zanafills nuk flasin pr kt. Prkundrazi, ato flasin pr nj bot, q ishte nj parajs q n fillimet e saj. Pr kt arsye, kur Perndia e prfundoi at, n Bibl regjistrohen fjalt e mposhtme: Ather Perndia shikoi t gjitha ato q kishte br, dhe ja, ishte shum mir. Kshtu erdhi mbrmja dhe pastaj erdhi mngjesi: dita e gjasht (Zan. 1:31). Lexoni Zanafilla 2:8, 9. far na thot ky pasazh pr interesimin e veant t Perndis pr t siguruar ushqim pr Adamin dhe Evn? _________________________________________________________________________________ Ne tashm kemi treguar se Perndia ka siguruar ushqim pr t gjitha krijesat e Tij, duke prfshir edhe njerzit. Tani ne shohim q Perndia shkon me tej. Ai, jo vetm, siguron ushqim t bollshm npr t gjith botn, por Ai ka prgatitur nj Kopsht special pr Adamin dhe Evn, me pem, q ishin t kndshme nga pamja dhe q jepnin fruta t mira pr tu ngrn (lexo Zan. 2:9). Kopshti, me bukurin dhe shumllojshmrin e ushqimeve, ishte nj ofrim i dashuris dhe hirit ekstravagant t Perndis. Kjo ishte nj dhurat e hirit, sepse Adami dhe Eva nuk kishin br asgj pr ta fituar at, por, prkundrazi, ajo u ofrua pa pages dhe me bollk. Ashtu si sht cituar edhe n msimet e mparshme, ne jemi shum larg nga krijimi origjinal. Bota jon sht shum e dmtuar. Gjithashtu, asgj n bot nuk duket sikur sht me bollk. Megjithat, edhe n mesin e ksaj bote shum t dmtuar, dshmi t fuqishme t dashuris s Perndis ekzistojn. Natyra sht nj fuqi, por Perndia i natyrs sht i pakufizuar n pushtet. Vepra e Tij pasqyron karakterin e tij. Ata q e gjykojn at nga kjo vepr e duarve t Tij dhe jo nga supozimet e njerzve t mdhenj, do t shohin pranin e Tij n gjithkaEllen G. White, The Signs of the Times, Mars 13, 1884. Shikoni natyrn q ju rrethon; n cilat mnyra e shohim ne pranin e tij n gjithka?
E MART
Shkurt 19
E keqja natyrore
Sigurisht, nj nga shtjet kryesore, me t ciln jan ballafaquar t gjith ata q besojn n Perndin e dashur, sht shtja e s keqes; jo vetm e keqja njerzore, por edhe ajo q sht quajtur e keqja natyrore. Kjo e fundit ndodh, kur gjra t kqija ndodhin n natyr (prmbytje, thatsira, uragane, trmete, vullkane etj.), q shkaktojn kaq shum dhimbje dhe vuajtje, jo vetm pr njerzit, por edhe pr kafsht. Si duhet ti kuptojm kto gjra? N fund t fundit, nse Perndia kontrollon krijimin e Tij, pse ndodhin gjra t tilla? Nj nga librat e par t Bibls sht libri i Jobit, ku kto pyetje (dhe t tjera) u materializuan n jetn e tij (shikoni javn e katrt). Lexoni Jobi 42. far prgjigjesh marrim nga ky kapitull? Cilat pyetje mbeten pa prgjigje? ____________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________ dokush q ka lexuar librin e Jobit, pasi e ka mbaruar at me siguri ka pasur m shum pyetje sesa ka marr prgjigje. Libri shpalos t vrteta t rndsishme pr betejn e madhe (lexoni gjithashtu, Zbul. 12:12), e cila na ndihmon t prfytyrojm sfondin, i cili sht themelor pr ne, pr t kuptuar ekzistencn e s keqes. Megjithat, skenari i betejs s madhe nuk shpjegon gjithka pr t keqen. N fakt, t shpjegosh t keqen n nj far kuptimi do t thot ta justifikosh at dhe ne asnjher nuk mund ta bjm kt. Beteja e madhe mund t shpalos shtjet e mdha, q fshihen pas s keqes. Jobi nuk kuptonte arsyen dhe as ne, kur ballafaqohemi me humbje t tilla, katastrofike. Edhe pse Perndia foli me Jobin, Ai nuk i ofroi t gjitha prgjigjet pr pyetjet e tij, as nuk i shpjegoi arsyet e asaj q ndodhi. Ai, thjesht, i kujtoi Jobit se ka gjra q shkojn prtej njohuris s tij, dhe q ai duhet t besonte n Perndi. Kshtu veproi Jobi. Prvojat tona jan shpesh t ngjashme me kt; ne nuk marrim prgjigje pr t gjitha pyetjet tona. Por historia e Jobit na hedh drit n natyrn e s keqes, dhe na tregon se Perndia ka dijeni pr luftrat me t cilat ne prballemi. Kthehuni n fillim te pjesa e hyrjes s msimit t Sabatit dhe lexoni citimin e Ellen G. White. Si na ndihmon kjo, pr t kuptuar shtjen e s keqes m mir, duke ditur q Vet Perndia ka vuajtur shum nga ajo?
E MRKUR
Shkurt 20
E ENJTE
Shkurt 21
E PREMTE
Shkurt 22
Pr m tepr studim: Njerzit e shkencs mendojn se ata mund ta kuptojn zgjuarsin e Perndis, at q Ai ka br ose mund t bj. Ideja q mbizotron n prgjithsi sht q Ai sht i kufizuar nga vet ligjet e Tij. Njerzit ose e mohojn ose e injorojn ekzistencn e tij, ose mendojn se mund t shpjegojn gjithka, madje edhe veprimin e Fryms s Tij mbi zemrn njerzore, dhe ata nuk e respektojn m emrin e Tij ose nuk kan m frik nga fuqia e Tij. Ata nuk besojn n mbinatyroren, duke mos e kuptuar ligjin e Perndis ose fuqin e Tij t pafundme pr t vn n jet vullnetin e tij prmes tyre. Ashtu si prdoret zakonisht, termi ligjet e natyrs prfshin at q njerzit kan qen t aft t zbulojn sipas ligjeve q qeverisin botn fizike; por sa t limituara jan njohurit e tyre dhe sa e gjer sht fusha n t ciln krijuesi mund t veproj n harmoni me ligjet e Tij dhe prtej botkuptimit t qenieve t gjalla!Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, fq. 114. (Lexoni gjithashtu, Ellen G. White, Laws of Nature, fq. 259-261 tek Testimonies for the Church, vll. 8). Pyetje pr diskutim: Lexoni me kujdes citimin e Ellen White m sipr. far thot ajo? N cilat mnyra, ne shohim shum shkenctar n ditt e sotme, q veprojn n kt mnyr? 1. Shkenca moderne mundet shum m mir t shpjegoj sot, prmes mjeteve natyrore, prse gjra t caktuara ndodhin ose nuk ndodhin. Problemi nuk sht n mjetet natyrore ose ligjet natyrore, por ideja q kto mjete dhe ligje jan gjithka q ekziston, q do t thot, se nuk ka asgj dhe asnj forc mbinatyrore pas tyre. far ka t gabuar n kt supozim? Prse, logjikisht, kjo nuk ka kuptim (pyesni veten, nga e kan origjinn kto ligje?), dhe prse sht kjo ide kaq e kundrt me msimet e Bibls? 2. Si na ndihmon, imazhi i krijimit si nj instrument muzikor, t krijojm nj ide m t qart pr marrdhnien e Perndis me krijimin, n krahasimin me imazhin e krijimit si makin? 3. far shembujsh t tjer mund t gjejm n Shkrimet e Shenjta ku Perndia ka shkaktuar ngjarje t veanta, t cilat ne mund ti konsiderojm, thjesht, si forca t natyrs? Lexoni, pr shembull, 1 Mbretrve 19:11, 12.
Msimi 9
*Shkurt 23Mars 1
E SHTUN PASDITE Lexoni pr studimin e ksaj jave: Zan. 2:1825, Marku 10:79, Efes. 5:2225, Mat. 5:2730, 2 Kor. 3:18. Vargu prmendsh: Pastaj Zoti Perndi tha, Nuk sht mir q njeriu t jet vetm; un do ti bj nj ndihm q ti prshtatet (Zanafilla 2:18). Mendoni pr bekimet e nj martese t lumtur dhe t nj familjeje t dashur. Sa me fat jan ata, q kan nj prvoj t till! Fatkeqsisht pr shum njerz, martesa ka qen nj prvoj me shum dhimbje dhe shum zemrim, n vend t gzimit dhe paqes. Por ajo nuk u projektua kshtu dhe nuk duhet t jet e till. Gjendja e trishtueshme e shum martesave sht shfaqje e fuqishme e degradimit q mkati solli n racn njerzore. Perndia bekoi martesn e par. Kshtu, ky institucion ka pr origjin t tij Krijuesin e universit. Martesa t nderohet nga t gjith (Hebrenjt 13:4); kjo ishte nj nga dhuratat e para t Perndis pr njeriun dhe ajo ishte nj nga dy institucionet q pas Rnies n mkat Adami e mori me vete prtej kufijve t Parajss. Kur parimet hyjnore pranohen dhe ndaj tyre ka bindje, martesa sht nj bekim. Ajo mbron pastrtin dhe gzimin e racs, ajo plotson nevojat shoqrore t njeriut dhe ajo lartson natyrn fizike, intelektuale dhe morale. Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, fq.46. far ideali i mrekullueshm! Msimi i ksaj jave studion disa nga parimet pas martess.
E DIEL
Shkurt 24
E HN
Shkurt 25
Nj shoqri pr Adamin
Zanafilla 2:20, ku Adami emrton kafsht, na ndihmon pr t shfaqur hendekun e madh midis njerzve dhe krijesave t tjera. Asnj kafsh nuk ishte e krahasueshme me Adamin. Madje as midis majmunve nuk u gjet ndonj i ngjashm me Adamin, sepse Adami nuk ishte majmun. Kjo sht e rndsishme pr ne q ta mbajm parasysh, sepse shum vet n shoqrin ton promovojn iden se njerzit nuk jan gj tjetr vese majmun t prparuar. Ne nuk jemi majmun dhe nj majmun nuk ishte nj shoqri e prshtatshme pr Adamin dhe nuk mund t jet pr ne sot. Lexoni Zanafilla 2:21, 22. far domethnie gjendet n metodn nprmjet s cils Perndia krijoi nj shoqri pr Adamin?______________________________________________________________________________ Ashtu sikurse Perndia i kishte dhn form personalisht trupit t Adamit nga pluhuri i dheut, po n t njjtn mnyr Ai i kishte dhn form trupit t Evs, duke prdorur brinjn e Adamit. Perndia nuk kishte nevoj pr brinjn e Adamit pr ta krijuar Evn; Ai mund ta kishte krijuar at ashtu si kishte krijuar Adamin ose, duke prdorur fjalt pr ta sjell n ekzistenc. Por, Perndia e kishte nj arsye pse e krijoi Evn nga brinja e Adamit. Nse ata t dy do t ishin krijuar trsisht t ndar, kjo mnyr do t kishte treguar se ata nga natyra ishin individ plotsisht t pavarur. Por, duke ndar mishin n dy persona Perndia tregoi se ata t dy ishin t bashkuar dhe krijuar qllimisht pr t qen nj mish i vetm. Pasi u krijua, Eva u soll tek Adami pr t qen ndihmsja e tij (vargu 18). Ajo u b nga Adami (vargu 22) dhe ju dha Adamit (vargu 22). Procesi nprmjet t cilit Perndia krijoi Evn tregoi qart se Perndia mund t siguronte do shoqri pr t ciln Adami kishte nevoj. Kjo pik u b akoma m e rndsishme m von kur Adami u prball me tundimin ose t bashkohej me Evn, duke ngn frutin, ose duke i besuar Perndis dhe t merrte n dor situatn. Adami kishte shum arsye pr t besuar se Perndia do t kujdesej pr t dhe kjo e bn mkatin akoma m t trishtueshm. Lexoni Zanafilla 2:23. Cila ishte prgjigjja e Adamit pr Evn? ________________________________________________________________________________________ Adami ishte kaq i entuziazmuar kur pa Evn sa ai u shpreh me poezi. Kjo sht poezia e par n Bibl dhe reflekton konsideratn e Adamit pr gruan e tij dhe pr intimitetin e marrdhnies s tyre. Ajo do t ishte gjysma e tij e barabart; nj aspekt tjetr i Krijimit q u dmtua nga Rnia n mkat.
E MART
Shkurt 26
Martesa ideale
Autori William Faulkner e cilsoi nj her martesn nj dshtim dhe shkroi se e vetmja mnyr pr t gjetur qetsi brenda saj do t ishte t kishe vetm nj [grua] dhe t qndroje larg saj sa m shum t mundje, me shpresn q nj dit t jetosh m gjat se ajo. Sa koment i trishtueshm pr gjendjen e shum martesave! Lexoni Marku 10:79. far vargjesh citoi Jezusi n kt pasazh? Cilat jan karakteristikat e nj martese t mir, q gjenden n fjalt e Jezusit ktu?________________________________________________________ T mirat e t larguarit nga prindrit pr t krijuar nj familje me bashkshorten/tin jan kaq t ditura, sa nuk kemi nevoj ti prsrisim. Problemet me vjehrrit jan nj nga shkaqet, q ojn n mosmarrveshje bashkshortore. Nj nga hapat q duhet t ndrmarrim kur ngrem nj shtpi t lumtur sht respektimi i pavarsis s partnerve n martes pr t ndrtuar nj familje t ndar nga prindrit e tyre, kur ekziston mundsia. N rastet kur kjo mundsi nuk sht, intimiteti dhe privacia e martess duhet t respektohen. Uniteti sht nj tipar tjetr i nj martese t mir. Uniteti nuk do t thot se t dy partnert duhet t heqin dor nga prdorimi i veuar i trurit t tyre, por ata duhet t jen t bashkuar n qllimin e tyre pr t br m t mirn pr njeri tjetrin dhe pr unitetin e tyre. Jezusi i vuri theksin gjithashtu natyrs s prhershme t martess. Martesa nuk sht nj marrdhnie rastsore, n t ciln vendos t hysh apo t dalsh rastsisht. Ajo sht nj prkushtim i gjat sa jeta. Ata q nuk jan t prgatitur ta prkushtojn veten prgjat gjith jets s tyre duhet ta shtyjn ndrmarrjen e ktij hapi derisa t jen gati. Lexoni Efesiant 5:2225. N mnyr zbulojn kto vargje parimet e nj martese t mir? sht privilegji i burrit ta jap veten n shrbim t dashur ndaj gruas s tij, ashtu si Krishti dha Veten pr kishn. Nga ana tjetr, gruaja duhet t respektoj bashkshortin e saj dhe duhet t bashkpunoj n punn e tyre drejt qllimeve t prbashkta. Ktu gjendet zgjidhja pr mosmarrveshjen q mkati solli n marrdhnien e martess. Dashuria vet-sakrifikuese do t shprblehet me respekt t przemrt dhe lumturi t prbashkt. Familjet tona mund t jen nj shijim paraprak i qiellit.
E MRKUR
Shkurt 27
E ENJTE
Shkurt 28
E PREMTE
Mars 1
Pr m tepr studim: N shum drejtime, nj kuptim i sakt i moralitetit dhe veanrisht i moralitetit seksual sht i lidhur ngusht me nj kuptim t qart t origjins son. Pr shembull: filozofia evolucionare nuk siguron baza objektive pr ndonj lidhje midis aktivitetit seksual dhe moralitetit. Kafsht kan shum lloje t ndryshme sistemesh iftzimi. Disa specie jan poligamie; shum jan t przier dhe vetm pak specie jan monogami. Studimet gjenetike kan zbuluar se shum specie, q duken t jet monogami, n fakt, nuk jan t till. N shum specie, nj femr mund t lind nj grup t vegjlish, t cilt nuk jan ngjizur nga i njjti individ. Pa standardin objektiv t moralitetit t dhn nga Krijuesi, ne nuk do t kishim baza pr t vlersuar sjelljen seksuale si t mir apo t keqe moralisht. Shtysa aktuale pr t pranuar marrdhniet homoseksuale e ilustron mir kt pik. Vetm nn dritn e Krijimit kuptohet martesa n mnyrn e duhur. N Dhiatn e Vjetr dhe t Re, lidhja/martesa sht prdorur pr t prezantuar bashkimin e dashur dhe t shenjt q ekziston midis Krishtit dhe popullit t Tij. Pr mendjen e Jezusit, gzimi i festimeve t martess drejtonte pr tek ngazllimi i dits kur Ai do t sillte nusen e Tij n shtpin e Atit dhe, t shptuarit dhe Shptimtari do t uleshin s bashku n darkn e martess s Qengjit.Ellen G. White, The Desire of Ages, fq.151. Pyetje pr diskutim: Darvinizmi mohon gjithka pr nj krijim biblik. far rregullash pr sjelljen seksuale siguron (nse siguron) Darvinizmi dhe si bien ndesh ato me idealin biblik? 1. Cilt jan disa nga shembujt biblik pr martesat e mira dhe pr familjet e lumtura? Prmendni disa shembuj biblik pr martesa dhe familje jo t lumtura. far mund t msoni nga t dyja? 2. Lexoni prshkrimin e nj gruaje plot virtyte tek Fjalt e Urta 31:1031. Si duhet t jet karakteri i burrit t nj gruaje t till? 3. N mnyra mund t jet kisha juaj lokale nj vend, q ndihmon n prhapjen dhe forcimin e idealeve t martess? far gjrash praktike mund t bj kisha juaj pr t prmbushur kt qllim?
Msimi 10
*Mars 28
E SHTUN PASDITE Lexoni pr studimin e ksaj jave: Psalmi 8, Zan. 2:15, Zbul. 4:11, Eksodi 20:811, 1 Kor. 3:16. Vargu prmendsh: Dhe Perndia i bekoi; dhe Perndia u tha atyre: "T jeni t frytshm dhe shumzohuni, mbushni tokn e nnshtrojeni, e sundoni mbi peshqit e detit, mbi zogjt e qiellit dhe mbi do qenie q lviz mbi tok (Zanafilla 1:28). Bota ku ne jetojm sht nj dhurat dashurie nga Perndia Krijues, nga Ai q bri qiellin, dheun, detin dhe burimet e ujrave (Zbul. 14:7). N kt krijim, Ai vendosi njerzit, t cilt qllimisht duhet t kishin marrdhnie me T, me njerzit e tjer dhe me botn q i rrethon. Pra, si Adventist t Dits s Shtat, ne ruajm dhe ushqejm me prkujdesje gjrat e krijuara nga Perndia n shrbimin ton ndaj Tij. . . . Duke qen se varfria dhe degradimi mjedisor jan t ndrlidhura, ne betohemi t prmirsojm cilsin e jetess pr t gjith njerzit e bots. Qllimi yn sht nj zhvillim i qndrueshm i burimeve, njkohsisht, duke prmbushur nevojat njerzore. . . . N kt deklarat ne konfirmojm angazhimin ton pr mbrojtjen e krijimit t Perndis dhe besojm se restaurimi total do t jet i plot vetm kur Perndia ti bj t gjitha gjrat e reja. (Shkputur nga "T Kujdesesh pr Krijimin", nj deklarat mbi mjedisin nga Konferenca e Prgjithshme e Adventistve t Dits s Shtat).
E DIEL
Mars 3
E HN
Mars 4
E MART
Mars 5
E MRKUR
Mars 6
E ENJTE
Mars 7
Parimet e administrimit
do gj e mir q na jepet dhe do dhurat e prsosur vjen prej s larti dhe zbret nga Ati i dritave, pran t cilit nuk ka ndrrim dhe as hije ndryshimi (Jakobi 1:17). Si na ndihmon ky tekst t vendosim themelet e nj koncepti me baza biblike pr kujdestarin? ________________________________________________________________________________________ Ne shpesh priremi t mendojm pr kujdestarin ose administrimin n terma monetare. Megjithat, si kemi par kt jav, kujdestaria prfshin shum m tepr se kaq. Megjithat, edhe pse mund t ket t bj me t hollat ose shqetsimet mjedisore ose vet shndetin ton, ka disa parime t caktuara, q prfshihen n administrimin e mir, parime q kan themelet e tyre fillestare n krijimin, si prshkruhet n Zanafilla. N fund t fundit, pr shkak se Perndia sht Krijuesi yn, dhe, pr shkak se do gj q ne kemi sht nj dhurat nga Ai, ne jemi t detyruar para Tij t jemi kujdestar t mir t gjithkaje q na sht dhn n mirbesim. Lexoni Mateu 25:1430 pr t par sesi kjo shmblltyr ilustron shprblimin e nj kujdestarie t mir. Cili sht mesazhi i ksaj shmblltyre, prsa i prket parimeve t administrimit te Zanafilla? ________________________________________________________________________________________ Pr shrbtort e Tij, Jezusi angazhon t mirat e Tij, dika q duhet t prdoret pr T. Gjithsecili ka vendin e tij n planin e prjetshm t parajss. do njeri duhet t bashkpunoj me Jezusin pr shptimin e shpirtrave. Banesat e prgatitura pr ne n shtpin qiellore nuk jan m t veanta se ato t projektuara n tok, ku ne duhet t punojm pr Perndin.Ellen G. White, Christs Object Lessons, fq. 326, 327. Si po i prdorni talentet, me t cilat jeni bekuar? (kujtohuni do gj e mir vjen nga Ati i dritave). far zgjedhjesh mund t bni q t mund ti prdorni kto dhurata pr nj shrbim m t mir ndaj veprs s Perndis?
E PREMTE
Mars 8
Pr m tepr studim: Ndjeksit e Jezusit jan shpenguar pr shrbim. Perndia jon na mson se objektivi i vrtet i jets sht shrbesa. Vet Jezusi ishte nj puntor dhe t gjith ndjeksve t Tij, Ai i jep ligjin e shrbimit, shrbim ndaj Perndis dhe besimtarve t tjer. Ktu Jezusi i ka prezantuar bots konceptin m t lart t jets, q ata kan njohur ndonjher. Duke i shrbyer t tjerve, njerzit lidhen m ngusht me Jezusin. Ligji i shrbess bhet fija lidhse, q na sjell tek Perndia dhe tek besimtart e tjerEllen G, White, Christs Object Lessons, fq. 326. Pyetje pr diskutim: Disa shkenctar kan propozuar se vlera e jets nuk duhet t matet nga kriteri nse ajo sht njerzore apo jo, por nga potenciali i saj pr t jetuar nj jet t mir. Ata mund t vlersojn m shum nj majmun t ri dhe t shndetshm sesa nj njeri t moshuar dhe t smur. Pr shembull, lexoni citimin n vijim nga australiani Peter Singer, i cili argumenton se, n disa raste, njerzit nuk duhet t ken m shum t drejta sesa disa kafsh: Duke mos u shqetsuar pr jetn n prgjithsi, ose duke u shqetsuar fare pak bazuar n natyrn e jetess s marr parasysh, ata q protestojn kundr abortit, por drekojn rregullisht me trupat e pulave, derrave dhe viave, tregojn vetm nj shqetsim t vogl pr jett e antarve t species son. Nse bjm nj krahasim t drejt t karakteristikave morale, t tilla si racionaliteti, ndrgjegjja, vetdija, autonomia, knaqsia, vuajtja dhe kshtu me radh, vii, derri dhe pula jan shum m par sesa fetusi n do faz t shtatznis. Ndrkoh, nse e krahasojm nj fetus m t vogl se tre muajsh me nj peshk, ather nj peshk do t shfaq m shum shenja ndrgjegjshmrie.Peter Singer, Writings on an Ethical Life (The Ecco Press, 2000), fq. 156. Padyshim q Singer sht nj evolucionist; kshtu, ai beson se nuk ka nj dallim t dukshm cilsor midis nesh dhe kafshve. Ne thjesht kemi evoluar n dika t ndryshme nga ata. far ka rrnjsisht t gabuar n kt arsyetim? Si duhet ti prgjigjemi ne, si t krishter, nj arsyetimi t till? 1. Nse mund ta gjeni, sillni n shkolln e Sabatit t gjith tekstin e T kujdesesh pr krijimin Nj deklarat mbi mjedisin." (Kjo deklarat mund t gjendet tek www.adventist.org/beliefs/statements/main-stat5.html). N rast t kundrt, prdorni seksionet e cituara n msimin e ksaj jave. Prqendrohuni n mnyrn sesi kjo deklarat e lidh krijimin n Zanafilla me ambientin. Diskutoni m gjat sesi nj kndvshtrim i duhur mbi krijimin mund t na mbroj nga marrja e nj pozicionimi ekstrem pr kt shtje.
Msimi 11
*Mars 915
E DIEL
Mars 10
E HN
Mars 11
E MART
Mars 12
E MRKUR
Mars 13
E ENJTE
Mars 14
Nj psalm pr Sabatin
Lexoni Psalmin 92. far na thot ai, t paktn pjesrisht, pr mnyrn sesi duhet t jet prvoja e mbajtjes s Sabatit? Pse, kur mendojm pr Perndin duhet t shprehim at lloj gzimi si tregohet n kt psalm? ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ Psalmisti, mesa duket, e njihte Perndin; njihte sesi ishte Ai; dinte se far kishte br Perndia dhe e dinte se far do t bnte Perndia nj dit. Dhe pikrisht pr kto arsye, ai shpreh gzim ashtu si tregohet ktu. Vreni gjithashtu temat e pasura q shprehen ktu, nj psalm ditn e Sabatit. S pari dhe mbi t gjitha, n psalm ka lavdrime dhe mirnjohje pr Perndin, pr dashamirsin dhe besnikrin e Tij. Plus, ashtu si duhet t kishte n do psalm pr Sabatin, ky prfshin njohjen dhe pranimin e Perndis si Krijues. Shikoni gjithashtu temn e gjykimit. N Bibl, gjykimi i Perndis nuk sht thjesht kundr t kqinjve, por gjithashtu edhe pr t drejtt (lexoni Dan. 7:2028). Kto dy aspekte t gjykimit shfaqen ktu n psalm. Edhe n qoft se nuk i shohim kto premtime t prmbushen tani, ne kemi premtimin se gjykimi do t vij patjetr n fund t kohs, kur Perndia do ti krijoj t gjitha gjrat t reja (Zbul. 21:5). Edhe nse nuk marrim asgj tjetr nga ky psalm, ne duhet t kuptojm se Sabati, sado i shenjt, sht nj koh knaqsie n Perndi; nj koh pr t gzuar n T dhe n gjithka q Ai ka br pr ne dhe premton t bj. I gjith tonaliteti i psalmit sht nj tonalitet gzimi, lvdimi dhe lumturie, jo pr shkak t asaj q psalmisti kishte br, por pr shkak t asaj q Perndia kishte br dhe premtonte t bnte. far dhurate na sht dhn: nj e shtata e jetve tona e hequr vemas do jav larg nga stresi i punve dhe i ekzistencs s zakonshme - pr tu gzuar n veprat e Perndis br pr ne. Si mund t msoni t shijoni Sabatin ashtu si bn psalmisti n kt psalm? Nse nuk e keni kt prjetim, pse jo?
E PREMTE
Mars 15
Pr m tepr studim: Perndia krjoi njeriun sipas shmblltyrs s Tij. Ktu nuk ka mister. Nuk lihet vend pr t supozuar se njeriu evoluoi nprmjet proceseve t ngadalta t zhvillimit nga format e ulta t kafshve apo bimve. Nj msim i till ul veprn e madhe t Krijuesit tek niveli i konceptimit njerzor dhe toksor. Njerzit jan kaq t qllimshm pr ta prjashtuar Perndin nga sovraniteti i universit sa e degradojn njeriun dhe e vjedhin at nga dinjiteti i origjins s tij. Ai q vendosi sferat e shndritshme lart dhe i leu me aftsi delikate lulet e fushave, Ai q e mbushi tokn dhe qiejt me mrekullit e fuqis s Tij, kur erdhi pr t kurorzuar veprn e Tij mahnitse, pr t vendosur nj n mes gjith ksaj pr tu br sundues i toks s drejt, nuk dshtoi n krijimin e nj qenieje t denj pr duart, q i dhan atij jet. Gjenealogjia e racs son, ashtu si na jepet nga frymzimi, e gjurmon origjinn e saj jo tek nj prejardhje e krimbave, molusqeve apo majmunve t zhvilluar, por tek Krijuesi i madhrishm.Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, fq.45. Pyetje pr diskutim: Pse sht lidhja midis Sabatit dhe Krijimit kaq e rndsishme n ditt e fundit? Si shfaqet kjo e vrtet tek Zbulesa 14:6, 7? Rishikoni pyetjen e fundit tek msimi i s mrkurs, ndrsa diskutoni pyetjen e msiprme. 1. Thuajse n t njjtn koh q Charles Darwin filloi t promovonte teorin e tij t evolucionit, Perndia ngriti nj kish, q mbante lart Sabatin e dits s shtat si besim t dallueshm. Pr m tepr, Perndia ngriti nj kish, q shpallte mesazhin e tre engjjve t Zbuless 14, q na bn thirrje specifikisht pr t adhuruar t Vetmin q krijoi qiejt dhe tokn. Ather, far mund t jet m tragjike apo mund t jet nj rnie m e fort nga besimi sesa pr ata q shpallin t jen antar t asaj kishe, q argumenton n favor t evolucionit? 2. Prgjat viteve t fundit, shkenca ka zbuluar nj kompleksitet n jet, q alarmon mendjen. Charles Darwin nuk kishte asnj ide sesa e komplikuar mund t ishte madje edhe nj qeliz e thjesht. Ne tashm e dim se edhe qeliza m e thjesht sht m e komplikuar dhe m intriguese sesa imagjinoi ndonjher Darwini. Vreni ironin ktu: shum shkenctar besojn se jeta lindi thjesht nga rastsia. Megjithat, sa m shum gjendet kompleksitet n jet, m pak e mundshme bhet q rastsia ta ket krijuar at. Domethn, sa m shum zbulon shkenca pr kompleksitetin e jets, aq m pak e mundshme bhet teoria kryesore e shkencs pr origjinn e jets, evolucioni ateist. Diskutoni.
Msimi 12
*Mars 1622
E SHTUN PASDITE Lexoni pr studimin e ksaj jave: Zan. 3:21; Psa. 104:29, 30; Gjoni 1:4; Rom. 5:611; Gal. 3:13; Mat. 27:46. Vargu prmendsh: Sepse, ashtu sikur t gjith vdesin n Adamin, kshtu t gjith do t ngjallen n Krishtin (1 Korintasve 15:22). N tregimin biblik, Adami dhe Eva u krijuan sipas imazhit t Perndis, pa asnj defekt moral. Ata kishin vullnet t lir, nj parakusht pr t qen n gjendje t dashuronin. Kur Adami dhe Eva u rebeluan ndaj Perndis, ata ran nn pushtetin e Satanit (lexo Hebr. 2:14), nj veprim q e solli edhe t gjith botn nn pushtetin e tij. Megjithat, Jezusi erdhi pr t shkatrruar veprn e Satanit (1 Gjoni 3:8) dhe pr t na liruar nga pushteti i tij. Ai e bri kt duke vdekur n vendin ton dhe duke na ofruar jet. N kryq, Jezusi u b mkat pr ne (2 Kor. 5:21) dhe prjetoi ndarjen nga Ati i Tij, q shkakton mkati. Prmes vdekjes s Tij, Jezusi rivendosi marrdhnien ndrmjet Perndis dhe njerzimit, q ishte shkputur nga mkati i Adamit dhe Evs. T gjitha kto shtje jan t lidhura logjikisht me historin e krijimit. Krijimi rikthehet n qendr t vmendjes, ndrsa fuqia e Perndis Krijues vepron pr t krijuar nj zemr t re pr fmijt e Tij (2 Kor. 5:17), duke rikrijuar imazhin e Perndis n ne dhe duke rivendosur marrdhnien me T.
E DIEL
Mars 17
Hiri n Kopsht
Ashtu si ne t gjith e dim mir, njerzit e par, qeniet e prsosura t krijuara sipas imazhit t Perndis, ran n mkat, i cili solli vdekje. Ata ishin paralajmruar dhe ata e kuptuan at q iu tha. Madje, Eva edhe ia prsriti gjarprit at q Perndia i kishte thn. Megjithat, ata gjithsesi mkatuan. Her pas here, ne si Eva, udhhiqemi drejt mkatit nga mashtrimi; ndrkoh, her t tjera, si Adami, ne mkatojm qllimisht. N t dyja rastet, ne jemi mkatar, fajtor pr shkeljen e ligjit t Perndis. Lexoni Zanafilla 3:915. Cila ishte prgjigjja e Perndis kundrejt mkatit t Adamit dhe Evs? ________________________________________________________________________________________ Perndia mbajti nj gjyq, madje nj gjyq hetues. Qllimi i gjyqit nuk ishte q Perndia t msonte faktet. Ai i dinte tashm t gjitha. Prkundrazi, qllimi ishte ti jepte iftit nj mundsi pr t pranuar prgjegjsin pr veprimet e tyre, hapi i par drejt pendimit dhe riprtritjes. Perndia i pyeti ata se far kishte ndodhur dhe ata u rrfyen, edhe pse jo me dshir t plot. Megjithse ata ishin fajtor dhe mkati i tyre solli pasoja t menjhershme. Premtimi i par i ungjillit u dha (lexoni msimin 6) n Eden. Lexoni Zanafilla 3:21. Cila vepr hiri u shpalos m pas?___________________________________________ Vdekja erdhi n mnyrn m t papritur. N vend t vdekjes s menjhershme t Adamit dhe Evs, nj ose m shum kafsh vdiqn. Imagjinoni ndjenjat e Adamit kur kafsht vdisnin, ndoshta n vend t tij si sakrific. Ishte hera e par q Adami kishte par vdekje dhe kjo do ti ket sjell dhimbje t tmerrshme mendore. M pas, kafsha u zhvesh nga lkura, dhe me t u krijua nj rrob. Lkura u vendos n trupin e Adamit pr t mbuluar lakuriqsin e tij. do her q ai e shihte at ose e ndjente, ai me siguri kujtonte at q kishte br dhe at q kishte humbur. M e rndsishme se kjo, ajo i kujtonte hirin e Perndis. Pa dyshim, ne t gjith duhet ti jemi shum mirnjohs (m e pakta q mund t bjm) pr hirin q Perndia na ka dhn. Cilit njeri, q sht i padenj, mund ti tregoni pak hir tani?
E HN
Mars 18
E MART
Mars 19
E MRKUR
Mars 20
Mbajtsi i mkateve
Krishti na shpengoi nga mallkimi i ligjit, sepse u b mallkim pr ne (duke qen se sht shkruar: I mallkuar sht kushdo q varet n dru) (Gal. 3:13). Diskutoni m gjat pr nnkuptimet e mrekullueshme t ktij teksti, duke marr parasysh shenjtrin e Jezusit. far na thot ky tekst pr at q Perndia ishte i gatshm t bnte me qllimin e vetm pr t na shptuar? Pr m tepr, sa tragjike sht pr do njeri t mos pranoj ofertn, q Jezusi ka br n emrin ton?_______________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ Duke marr fajsin e mkateve mbi Veten e Tij dhe, duke vdekur i ndar nga Perndia, Jezusi prmbushi premtimin e br s pari n Kopshtin e Edenit, q fara e gruas do t shtyp kokn e gjarprit. Sakrifica e Tij bri t mundur pajtimin e Perndis me familjen njerzore dhe do t rezultoj n eliminimin prfundimtar t s keqes nga universi (Hebr. 2:14, Zbul. 20:14). Duke pasur n mendje Galatasve 3:13, lexoni Mateu 27:46. Si e shpalosin fjalt e Jezusit eksperiencn q Ai prjetoi n kryq?___________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ Mbi kryq, Jezusi pranoi mallkimin e mkatit n emrin ton. Ky ishte ndryshimi i pozicionit t Tij me t Atin. Qengji i sakrifikuar, kur u soll n altar, u b nj zvends pr vdekjen e mkatarit. Si rrjedhoj, kur Jezusi shkoi n kryq, statusi i Tij para Perndis ndryshoi. I larguar nga prania e Tij, Ai ndjeu mallkimin q mkati yn kishte shkaktuar. Me fjal t tjera, Jezusi, i cili kishte qen nj me Atin e Tij n prjetsi, prjetoi nj ndarje nga Ai, n at q Ellen White e quan copzimi i fuqive hyjnore. Ellen G. White, Manuscript 93, 1899. Megjithse sht shum e vshtir t kuptosh saktsisht at q po ndodhte, ne dim mjaftueshm pr t kuptuar se nj mim i mrekullueshm sht paguar pr t na shpenguar.
E ENJTE
Mars 21
Nj krijim i ri
Lajmi i mrekullueshm i ungjillit qendrzohet rreth vdekjes s Jezusit si zvendsuesi yn. Ai mori mkatet tona mbi Vete, duke duruar mbi Vete dnimin, q n t kundrt, do t ishte i yni. Ashtu si kemi par, e gjith ideja e Jezusit si zvendsuesi yn, duke vdekur pr mkatet e bots, sht e lidhur n mnyr t pandar me historin e krijimit. Jezusi erdhi pr t shkatrruar vdekjen, e cila sht nj e huaj e padshiruar e infiltruar n krijimin e Perndis. Nse teoria evolutive do t ishte mnyra e zgjedhur nga Perndia pr t krijuar njerzit, kjo do t nnkuptonte, q vdekja, n vend, q t ishte e pazakont dhe armike, do t ishte pjes e planit fillestar t Perndis pr njerzimin. Pra, vdekja do t luante nj rol t rndsishm n mnyrn sesi Perndia do t na kishte krijuar ne. Si pasoj, nuk duhet t uditemi q t krishtert duhet t refuzojn evolucionin ateist si nj mnyr e besueshme pr t kuptuar historin e krijimit. Historia e krijimit e Zanafills, sht jo vetm thelbsore pr t kuptuar vdekjen e Jezusit n emrin ton, por gjithashtu na ndihmon t kuptojm nj aspekt tjetr t planit t shptimit, at t veprs krijuese t Perndis n ne, ndrsa ne marrim pjes n shenjtrin e Tij. Lexoni Psalmi 51:10; Ezekiel 36:26, 27; Kolosianve 3:10; dhe 2 Korintasve 5:17. far premtimesh na jepen ktu, q jan t lidhura me konceptin e Perndis si Krijues, si shpaloset n Zanafilla 1 dhe 2? Zemra e re sht nj krijim, q vetm Perndia mund ta bj. Ne nuk mund ta bjm at vetm, por jemi t varur nga i njjti Krijues, i cili formoi botn dhe krijoi prindrit tan t par. Davidi pranoi nevojn e tij dhe i krkoi Perndis ta zgjidhte problemin nprmjet nj vepre krijimi. N t vrtet nj njeri, q sht n Jezus sht nj krijim i ri. Mnyra e vjetr e t menduarit duhet t largohet dhe t zvendsohet me nj mendje t re t sapokrijuar. Mendja jon e re sht krijuar pr veprat e mira, sipas vullnetit t Perndis. Ky lloj krijimi sht nj proces mbinatyror, q prmbushet vetm prmes fuqis s Fryms s Shenjt. Fuqia krijuese e Perndis, si tregohet n krijim, na jep besim se ajo sht e aft t ndryshoj jett tona dhe t na sjell prsri n marrdhnie me T. Si e keni prjetuar faktin e t qenit nj krijim i ri n Jezus? far do t thot kjo, n aspektin e prditshm, n praktik? far ndryshon n jetn e atij q ka pasur kt prvoj?
E PREMTE
Mars 22
Pr m tepr studim: Gjrat e fshehta i prkasin Zotit, Perndis ton, por gjrat e shfaqura jan pr ne dhe pr bijt tan pr gjithnj, me qllim q t zbatojm n praktik tr fjalt e ktij ligji. [Ligji i 29:29.] Mnyrn sesi Perndia e kryen veprn e krijimit, ai nuk ia ka rrfyer asnjher njerzve; shkenca njerzore nuk mund ti zbuloj sekretet e m t Lartit. Fuqia e Tij krijuese sht pa aq e pakuptueshme sa edhe ekzistenca e tij.Ellen G. White, Patriarchs and Prophets, fq. 113. N at errsir t dendur prania e Perndis u fsheh. Ai errson strehn e Tij dhe fsheh shenjtrin e Tij nga syt njerzor. Perndia dhe engjjt e tij t shenjt ishin prapa kryqit. I Ati ishte me Birin e Tij. Prsri prania e Tij nuk u shpalos. Nse shenjtria e Tij do t kishte dal nga reja, ather do njeri i pranishm do t ishte shkatrruar. N at or llahtari Jezusi nuk u ngushllua nga prania e Atit. Ai e prballoi kt shkelje i vetm dhe asnj nga njerzit q ishin aty nuk e prkrahte.Ellen G. White, The Desire of Ages, fq. 753, 754. Pyetje pr diskutim: Si lidhet ungjilli me historin e krijimit? Cilat aspekte specifike t Zanafills 13 jan thelbsore pr ungjillin? Si bazohet historia e Jezusit n t vrtetn biblike t Zanafills? Si do e tregonim historin e Jezusit, nse nuk do kishte Adam dhe Ev? 1. Bibla pohon se krijimi sht realizuar nga procese mbinatyrore, q nuk jan t arritshme pr shkencn, por q mund t msohen vetm prmes rrfimeve t veanta. Pra, tensioni midis Bibls dhe shkencs nuk sht surpriz. Ather, pse sht gabim t presim q shkenca t shpjegoj t gjitha veprat krijuese t Perndis? 2. far lidhjesh ekzistojn midis ungjillit, krijimit dhe gjykimit si tregohet n Zbulesa 14:6, 7? 3. Shum kritik t Krishtrimit shpeshher argumentojn se Jezusi e dinte q m par q pas vdekjes Ai do t ringjallej. Pra, ata pyesin, far kishte t veant n vdekjen e Tij, kur Ai e dinte se do t ishte vetm e prkohshme? Si na ndihmon Mateu 27:4, s bashku me The Desire of Ages t cituar m lart, ti prgjigjemi ktij kundrshtimi?
Msimi 13
*Mars 2329
Krijimi, prsri
E SHTUN PASDITE Lexoni pr studimin e ksaj jave: Zbul. 21:15, Zan 3:19, 1 Kor. 15:5258, Zan. 6:1113, Isa. 11:69, Gjoni 14:13. Vargu prmendsh: Por, ne sipas premtimit t tij presim qiej t rinj dhe tok t re, n t ciln banon drejtsia (2 Pjetri 3:13). Tek 2 Pjetri 3:1013, Pjetri prshkruan fatin e qiellit dhe t toks. T dy kta s bashku me far prmbajn do t shkatrrohen. Por ky nuk sht fundi i historis, sepse nj qiell i ri dhe nj tok e re do t krijohen n vendin e tyre. Vreni kontrastin midis dy ekzistencave. Mkati ka sundim n ekzistencn e vjetr dhe drejtsia banon n t ren. Vdekja mbretron mbi t vjetrn, jeta n ekzistencn e re. Dallimi nuk mund t jet m i qart apo m i plot. Ashtu si mund t shohim n kto premtime, roli i Perndis si Krijues nuk prfundoi me Krijimin e par t toks. Ky rol nuk prfundon me at q Ai prmbush n ne, duke na br krijesa t reja n Krishtin. Jo, ai vazhdon, i njjti Perndi, i cili nprmjet fuqis mbinatyrore t Fjals s Tij krijoi nj her botn, do ta krijoj at prsri dhe prsri me fuqi mbinatyrore. N t vrtet, pa kt vepr t fundit t krijimit, i gjith krijimi i mparshm do t rezultonte asgj. Qielli i ri dhe toka e re jan kurorzimi i premtimeve t Perndis pr ne.
E DIEL
Mars 24
Nj fillim i ri
Nj gj q shkenca dhe Bibla kan t prbashkt sht besimi se kjo tok, ashtu si e njohim ne tani, nuk do t zgjas prgjithmon. Pr shkencn (t paktn n disa variante t saj), t njjtat forca t ftohta dhe t paqllimta t rastsis q solln n ekzistenc tokn dhe jetn n t, do t jen po t njjtat forca t ftohta dhe t paqllimta t rastsis q do ta shkatrrojn at. Bibla mson gjithashtu se kjo tok nuk do t jetoj prgjithmon, por do t shkatrrohet n t vrtet. N skenarin q shkenca ofron, shkatrrimi sht fundi i do gjje, prgjithmon. N dallim, n skenarin biblik, ai sht fillimi i dikaje trsisht t re dhe t mrekullueshme dhe q do t zgjas prgjithmon. Lexoni Zbulesa 21:15. Cila panoram e s ardhmes na prezantohet ktu? far premtimesh t mrekullueshme na presin? Pse sht kjo dika q vetm Perndia mund ta bj pr ne? ________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________ Pa dyshim, nj nga premtimet m t mira pr ekzistencn ton t re sht se vdekja dhe vuajtja do t jen zhdukur prgjithmon. Del qart se Perndia nuk i konsideron kto prvoja si pozitive. Ato nuk bnin pjes n Krijimin q Perndia e quajti shum t mir (Zan. 1:31). Ato jan shkelse t huaja; ato nuk u krijuan asnjher me qllimin pr t qen pjes e Krijimi origjinal dhe nuk do t jen pjes as e krijimit t ri. Jezusi erdhi pr t shkatrruar kto gjra dhe ne nuk do ti prjetojm kurr m. Krijimi i ri sjell nj fillim t ri. Ky eksperiment fatkeq me mkatin do t ket prfunduar. Rezultatet jan t prfshira dhe t qarta: mkati sjell vdekjen dhe vuajtjen dhe ligji i Perndis sht ligji i jets. Ashtu si Perndia krijoi qiellin dhe tokn n fillim, po kshtu Ai do t krijoj nj qiell t ri dhe nj tok t re dhe me to neve na ofrohet nj fillim i ri. Vetm Perndia, vetm Krijuesi mund ta bj kt pr ne. E gjitha kjo vjen tek ne nprmjet veprs s Jezusit br pr ne. Pa planin e shptimit, ne nuk do t kishim shpres pr gj tjetr prtej ksaj q na ofrohet nga kjo jet n t vrtet nj mendim shum i zymt. Pse jan premtimet pr nj ekzistenc t re kaq t rndsishme pr ne? Si do t ishte besimi yn pa to?
E HN
Mars 25
E MART
Mars 26
E MRKUR
Mars 27
M shum restaurim
N botn q ne njohim, t qenit grabitqar sht mnyr e zakonshme e t jetuarit midis kafshve. Termi zinxhiri ushqimor sht nj kujtes popullore e rndsis s t qenit grabitqar n ekologjin ton dhe pr ne sht e vshtir t imagjinojm nj bot pa t. Por, n fillim, t gjith krijesat e toks hanin bimt e gjelbra (Zan. 1:30). Asnj kafsh nuk ushqehej me kafsh t tjera. Zanafilla 1:30 nuk prmend ushqimin e krijesave t detit, por t njjtat parime, me shum mundsi, zbatoheshin dhe atje, n mnyr q Perndia kur e rishikoi Krijimin, t mund ta cilsonte at si shum t mir. Lexoni Zanafilla 6:1113, 9:24. Deri n kohn e Prmbytjes, far ndryshimesh kishin ndodhur n natyr? Si u prkeqsua m shum marrdhnia midis njerzimit dhe bishave t fushs pas Prmbytjes? Ajo q kishte filluar si nj mbretri e paqshme ishte mbushur plot me prishje, me dhun dhe me t keqe. Kto ishin rezultatet e mkatit. Bota q nj her ishte shum e mir ishte br kaq e keqe, sa krkonte shkatrrimin e vetvetes. Pas Prmbytjes, kafsht kishin frik nga njerzit. Ktu prfshiheshin si krijesat e toks, ashtu dhe ato t ajrit dhe t detit. Kjo situat ishte dukshm n dallim me situatn fillestare. Gjithashtu, sundimi i njeriut mbi kafsht rezulton i zvogluar n kt koh. Lexoni Isaia 65:25, 11:69. N mnyra ndryshojn marrdhniet midis krijesave n botn e tashme n krahasim me ato t premtuara nga Perndia n t ardhmen? Nprmjet bukuris s gjuhs poetike, Isaia na tregon se nuk do t ket dhun n botn e re. Prishja dhe dhuna karakteristika t bots para prmbytjes, q uan n shkatrrimin e saj do t mungojn n at t ren. Ajo do t jet nj bot harmonie dhe bashkpunimi, nj mbretri e paqes. Ne jemi kaq t msuar me dhunn, t qenit grabitqar dhe me vdekjen, sa sht e vshtir pr ne t imagjinojm gj tjetr. Si mund t shohim, ungjilli ka shum lidhje me restaurimin. Megjithse, vetm Perndia mund t bj restaurimin prfundimtar, far zgjedhjesh mund t ndrmarrim ne, t cilat mund t na ndihmojn n realizimin tashm t nj pjese t restaurimit t nevojshm?
E ENJTE
Mars 28
E PREMTE
Mars 29
Pr m tepr studim: Dhe vitet e prjetsis, ndrsa kalojn, do t sjellin zbulesa gjithmon e m t pasura dhe t lavdishme t Perndis dhe t Krishtit. Ashtu si njohuria sht progresive, po kshtu do t rritet dhe dashuria, nderimi dhe lumturia. Sa m shum t msojm nga Perndia, aq m i madh do t jet admirimi i tyre pr karakterin e Tij. Ndrsa Jezusi shfaq prpara tyre pasurit e shptimit dhe arritjet e mrekullueshme n betejn e madhe me Satanin, zemrat e t shpenguarve do t dridhen me prkushtim t zjarrt dhe me gzim ngazllues ata do ti bien harpave t arta; dhe, ather dhjet mij her dhe me qindra mijra zra do t bashkohen pr t rritur korin e madhrishm t lavdrimit. . . . Beteja e madhe ka prfunduar. Mkati dhe mkatart nuk jan m. I gjith universi sht i pastr. Nj rrahje harmonie dhe mirsie rreh n krijimin e gjer. Nga Ai q krijoi gjithka, rrjedh jeta, drita dhe ngazllimi, npr t gjith mbretrin me hapsir t pafund. Q nga atomi m i vogl deri n botn e madhe, t gjitha gjrat t gjalla apo jo, n bukurin e tyre t pahijezuar dhe n gzimin e tyre t prsosur, shpallin se Perndia sht dashuri.Ellen G. White, Beteja e Madhe midis Zotit dhe Satanit, fq.678. Pyetje pr diskutim: Mblidhni sa m shum tekste t mundni, veanrisht n librin e Zbuless, q flasin sesi do t jet toka e restauruar. Diskutoni n grupin e studimit se far thon kto vargje. Cilat aspekte t toks s restauruar ju plqejn m shum? Cilat jan m t vshtira pr tu kuptuar? 1. Si lidhet doktrina e Krijimit, ashtu si jepet tek Zanafilla 1 dhe 2, me doktrinn e ri-krijimit t qiellit dhe toks? Si duhet ta kuptojm ri-krijimin nse evolucioni teist do ishte i vrtet? 2. Lexoni Romakt 8:18 dhe 2 Korintasit 4:16, 17. far po thot Pali ktu dhe si mund t ngushllohemi nga kto fjal? 3. Meditoni m shum mbi konceptin e ungjillit si restaurim. far nnkupton fjala? far restaurohet? Dhe cili sht roli yn, nse kemi, n t gjith kt proces? 4. far na tregojn premtimi i nj qielli t ri dhe nj toke t re pr karakterin e Perndis?