Masusing Banghay-Aralin sa Filipino II Kagawaran ng Filipino, Kolehiyo ng Edukasyon Angeles University Foundation, Angeles City

I. LAYUNIN: Sa pagtatapos ng talakayan ay ang mga mag-aaral ay inaasahang:

Nailalahad ang pagkakaiba ng salitang may at mayroon sa wastong kalagayan; Nakasusulat ng isang editoryal na may mga pangungusap gamit ang salitang may at mayroon; Naipapahayag ang kanilang mga pahayag o kasagutan gamit ang mga salitang may at mayroon; Nakabubuo ng isang repleksyon tungkol sa isang isyu na naayon sa paksang tinalakay (salitang may at mayroon); Naisasagawa ang takdang-aralin sa pamamagitan ng pagdudula at pag-aawit batay sa tinalakay na paksa.

II. PAKSA: Ang wastong gamit ng may at mayroon.

III. KAGAMITAN: Cartolina Laptop Projector Larawan Sipi ng Dula-dulaan

IV. PROSESO NG PAGKATUTO

GAWAIN NG GURO A. PANIMULANG GAWAIN PAGGANYAK Magandang Umaga!

GAWAIN NG MAG-AARAL

Magandang umaga din po!

Alam ba ninyo kung ano ang duladulaan? Sino ang makapagbibigay ng kahulugan ng dula-dulaan klas? Sige nga, Wharren? Tama! Ito po ay isang uri ng panitikan na ang pinakalayunin ay itanghal sa tanghalan.

Sino pa kasagutan?

ang

may

ibang

Yes, Heloiza, ibahagi mo ga ang Ito rin po ay nahahati sa ilang yugto iyong nalalaman ukol sa dulaat ang bawat yugto'y maraming dulaan? tagpo. Ang tagpo ay ang paglabas-masok sa tanghalan ng mga tauhan.

Okay, tama ang inyong ibinigay na kasagutan. Akoy may inihandang dula-dulaan na kinapapalooban ng diyalogo ng mga ibat-ibang tauhan.

Ang bawat isa sa inyo ay aatasan kong magbasa batay sa tauhang Opo, Maam. nakaatas sa kanila. Pagkatapos ay may mga katanungan akong ibibigay sa inyo.

PAGHAWI NG BALAKID Bago natin basahin ang dula ay atin munang bigyang linaw ang Opo, Maam. mga bagong talasalitaan upang lalong maintindihan ang mga ito. Malinaw ba iyon klas? Tumutugtog ang kampana. Ann, basahin pangungusap. ang unang Ang ibig sabihin po ng salitang kampana ay isang instrumentong lumiklikha ng tunog o mas kilala sa katawagang bell sa ingles.

Ang ibig sabihin ng kampana ay? Tama! Mag-ingat kayo sa paglalakad sa kalsada. ang

Jessica, pakibasa pangalawang pangungusap.

Ang ibig sabihin po ng salitang Ano ang ibig sabihin ng salitang kalsada ay ang daanan ng mga sasakyan. kalsada? Tama! Mayroon akong puto at kutsinta. Ang ibig sabihin po ng salitang kutsinta ay isang uri ng malagkit na

Glenda, pakibasa pangungusap.

ang

ikatlong

Ano ang ibig sabihin ng salitang puto. kutsinta? Tama!

Heloiza, pakibasa ang ikaapat na pangungusap.

Kaawaan kayo ng Diyos, mga anak.

Ano ang ibig sabihin ng salitang Ang ibig sabihin po ng salitang kaawaan? kaawaan ay ang pagbibigay basbas o blessing sa isang tao. Tama! Para sa ating salu-salo ang lahat Wharren, pakibasa ang ikalimang ng niluto ko. pangungusap. Ang ibig sabihin po ng salitang saluAno ang ibig sabihin ng salitang salo ay marami o ibat-iba. salu-salu? Tama!

Mark, pakibasa pangungusap.

ang

Nakahanda na ang mga pagkain huling natin para sa Noche Buena.

Ano ang ibig sabihin ng salitang Ang ibig sabihin po ng salitang Noche Buena ay ang araw bago Noche Buena? sumapit ang pasko. Tama!

Ngayon klas, maaari niyo ng basahin at isadula ang ibinigay kong halimbawa ng dula-dulaan batay sa iniatas kong tauhan.

Lolo at Lola- gagananap ay si Wharren Ninang at Ninong- gaganap ay si Mark Tatay at Nanay- gaganap ay si PASKO - Dula-dulaan Heloiza Unang Tagpo Mga Anak- gaganap ay sina Ann at (Tanawin: Loob ng bahay) Glenda (Naghahanda ang mag-anak papunta sa simbahan. Tumutugtog ang kampana.) Tagapagsalaysay- gaganap ay si Jessica. Nanay: Dalian ninyo mga anak. Mayroon nang misa ngayon baka mahuli tayo. Anak 1: Nandiyan na po ako, Nanay. Anak 2: Hintayin ninyo ako. Hindi ko makita ang sapatos ko. Anak 3: Handa na po ako, Tatay. Anak 4: Ako rin po. Nanay: O sige, hihintayin namin kayo sa labas ng bahay, mga anak. Tatay: Mag-ingat kayo sa paglalakad sa kalsada at may dumaraang mabibilis na sasakyan doon. (Lalakad ang mag-anak papuntang simbahan.) Tilon Pangalawang Tagpo (Tanawin: Labas ng simbahan matapos ang misa) (May tindera at may tugtuging pamasko.) Nanay at Tatay: Maligayang Pasko sa inyo, mga anak. Mga Anak: (Magmano) Maligayang

Pasko rin po sa inyo, Nanay at Tatay. (May mararaanang mga tindera ang mga bata paglabas ng simbahan.) Anak 1: Ano po ang tinda ninyo? Tindera 1: Mayroon akong puto at kutsinta. Anak 1: Pagbilhan po ninyo ako ng puto. Anak 2: Mayroon ba kayong suman? Tindera 2: May tinda akong suman, anak. Ilan ba ang gusto mo? Anak 2: Dalawa po. Anak 3: Kina Lolo at Lola na lang ako kakain sapagkat mayroon silang inihanda, Ate. Hindi pa naman ako gutom. Anak 4: Ako rin; maraming magluto si Lola, marasap pa! Nanay: Halina kayo kina Lolo at Lola. Hinihintay nila tayo. Tatay: (Kakatok sa pinto ng bahay nina Lolo at Lola.) Lolo: (Bubuksan ang pinto.) Tuloy kayo mga anak. Tilon Pangatlong Tagpo (Tanawin: Loob ng bahay nina Lolo at Lola) Mga Anak: Mano po, Lolo. Mano po, Lola. Lolo at Lola: Kaawaan kayo ng Diyos, mga anak.

(Nanay at Tatay magmamano rin) Ninong at Ninang: (Naka-upo sa silya.) Anak 1: Mano po, Ninong. Mano po, Ninang. Ninang at Ninong: Kaawaan ka ng Diyos. Anak 2: Lola, ang sarap naman ng amoy ng luto ninyo! Lola: Para sa ating salu-salo ang lahat ng niluto ko. Lolo: Halina na kayo, mga anak. Nakahanda na ang mga pagkain natin para sa Noche Buena. Anak 3: Gutom na nga ako eh. Anak 4: Sabi ko na inyo eh,

maraming niluto si Lola, at mayroon pang masarap na pagkain.

(Matapos kumain - Hahaplusin ang tiyan sa busog at magkukuwentuhan) Anak 2: Nanay, Tatay, sanay maging Pasko araw-araw para narito tayong lagi kina Lolo at Lola. Mga Anak: Lolo, Lola, aalis na po kami. Maligayang Pasko po ulit sa inyo at Manigong Bagong Taon sa lahat. Nanay at Tatay: Maraning salamat po sa handa ninyong mga pagkain. Busog na busog po kaming lahat. Buong Mag-anak: (Muling magmamano kasabay ang pagpapaalam.) Paalam na po. Mamasko pa po kami sa ibang kamag-anak natin pagkagising sa umaga.

Magaling ang pagbabasa anak!

mga

PAGLALAHAD Okay ating babalikan ang dula klas. Anong okasyon mayroon at ganoon na lamang ang pagmamadali ng mag-anak?
Lolo at Lola: Mag-iingat kayo sa daan. Tilon

Yes, Ann? Tama! Mayroon pong misa nagmamadali ang mag-anak. Anong dahilan kung bakit kailangang mag-ingat sa kanilang paglalakad ang mga bata? Sige nga Wharren? kaya

Tama!

Dahil may dumaraang sasakyan doon.

mabibilis

na

Pagkalabas nila sa simbahan, ano ang kanilang nakita? Sige nga Mark?

Magaling!

Anong paninda tindera?

mayroon

ang

May tindera at may tugtuging pamasko. May mararaanang mga tindera ang mga bata paglabas ng simbahan.

Ano ang iyong kasagutan Glenda?

Tama!

Ano pa ang hinahanap na pagkain ng panganay na anak? Yes, Heloiza?

Mayroon siyang puto at kutsinta.

Tama!
Mayroon ba siyang tindang suman?

Ano naman ang tindera sa kanya? Yes, Jessica? Tama!

isinagot

ng

Ano ang dahilan kung bakit gusto May tinda akong suman, anak. Ilan ba niyang kumain sa bahay ng ang gusto mo? kanyang Lolot Lola? YES, Mark? Tama!
Sapagkat mayroon silang inihanda.

Ngayon klas, batay sa mga ibinigay ninyong mga kasagutan na isinulat ko sa pisara ay atin muna itong basahin muli. Malinaw ba iyon klas?

HANAY A

HANAY B

1.

2.

3.

Ano ang napansin ninyo sa mga pangungusap na binasa? Sige Wharren?

4.

1. Dahil may Mayroon dumaraang pong misa mabibilis na kaya sasakyan nagmamad doon. ali ang mag-anak. 2. May tindera at may Mayroon tugtuging siyang puto pamasko. at May kutsinta. mararaanan g mga Mayroon tindera ang ba siyang mga bata paglabas ng tindang simbahan. suman?. 3. May tinda Sapagkat akong mayroon suman, silang anak. Ilan ba inihanda. ang gusto mo?

Tama!

PAGHAHAMBING/PAGHALAW Sa pagpapahayag ng inyong mga kasagutan o pahayag ay gumamit kayo ng mga salita na nagsisimula sa salitang may at mayroon. Hahatiin ko kayo sa dalawang pangkat upang suriin ang nakasulat sa bawat hanay Hanay A (GROUP 1) at Hanay B (GROUP 2). At baway miyembro ng grupo ay kinakailangang sumagot. Makinig kayong mabuti.

Batay po sa aking sariling pagpapahayag ng aking kasagutan, ang nasa hanay A po ay ginamitan ng salitang may samantalang ang nasa hanay B ay ginamitan ng salitang mayroon.

Katanungan para sa unang grupo. Ano ang napansin sa mga unang salita ng pangungusap na nasa Hanay A? Sagutin nyo nga (GROUP 1)? Tama!

Opo, Maam.

Ano naman ang mga sinundan ng mayroon?

salitang

Sagutin nyo nga (GROUP 1)?

Ito po ay nagsisimula sa salitang mayroon.

Tama!

Anong bahagi ng pananalita ang mga ito? Sagutin nyo nga (GROUP 1)?

Magaling!

Katanungan para sa ikalawang grupo. Ano ang napansin sa mga Ang mga salitang sinundan unang salita ng pangungusap na mayroon ay pong, siyang, silang. nasa Hanay A?

ng at

Sagutin nyo nga (GROUP 2)? Tama!

Ano naman ang mga sinundan ng mayroon?

salitang Ang salitang po ay isang kataga. Samantalang mga salitang siya at sila ay panghalip na panao. Sagutin nyo nga (GROUP 2)? Tama!

Ito po ay nagsisimula sa salitang may.

Anong bahagi ng pananalita ang mga ito? Sagutin nyo nga (GROUP 2)? Ang mga salitang sinundan ng may ay dumaraan, tindera, mararaanan, at tinda.

Magaling!

PAGLALAHAT Batay sa inyong mga kasagutan ano ang wastong gamit ng salitang mayroon? Yes, Wharren? Ang salitang dumaraan at mararaanan ay mga pandiwa. Samantala ang mga salitang tindera at tinda ay pangngalan

Tama!

Ano naman ang wastong gamit ng salitang may? Yes, Jessica?

Tama!

Ang mayroon ay ginagamit kung ang sumusunod na salita ay isang kataga, panghalip na panao (personal pronoun) o pamatlig at pang-abay na panlunan (adverb of place.

PAGGAMIT/ EBALWASYON Upang lubos niyong maunawaan ang wastong gamit ng salitang may at mayroon, kayoy aatasang kung sumulat ng isang editoryal. Nasa inyo kung anong paksa ang inyong nais, kailangan lamang ito ay naglalaman ng mga wastong paggamit ng salitang may at mayroon.

May ang ginagamit kung ang sumusunod na salita ay pangngalan, pang-uri, pandiwa at pang-abay.

TAKDANG-ARALIN Sa isang buong papel, sumulat ng isang repleksyon tungkol sa isyu na napanood ninyo sa telebisyon o kayay internet gamit ang wastong gamit ng salitang may at

mayroon. Itala kung anong petsa ninyo napanood, ano ang paksa o isyu at ang inyong reaksyon. At sa susunod nating pagkikita ay irepresenta ang isinagawang repleksyon sa pamamagitan ng pagsasadula kalakip nito ang paglalapat ng pagkilos, ibat-ibang emosyon at pagsasaawit dito.