AKDENZ/Trkiye Karar* Bavuru No. 25165/94 Strazburg 31 Mays 2005 USUL LEMLER 1.

Davann nedeni, Trk vatanda Mevlde Akdenizin (bavuran), 18 Austos 1994 tarihinde, nsan Haklar ve Temel zgrlkleri Korumaya Dair Szlemenin (Szleme) eski 25. maddesi uyarnca, Trkiye aleyhine Avrupa nsan Haklar Komisyonuna (Komisyon) yapt bavurudur (bavuru no. 25165/94). 2. Bavuran grevini Londrada ifa etmekte olan avukat Mark Muller temsil etmitir. Trk Hkmeti (Hkmet), AHM huzurundaki davalar iin bir Ajan tayin etmemitir. 3. Bavuran, olu Mehdi Akdenizin 20 ubat 1994 tarihinde kylerine gelmi olan askerler tarafndan gzaltna alndn ve o tarihten beri olundan haber alnamadn iddia etmitir. ddiasn, AHSnin 3, 5, 6 ve 14. maddelerine dayandrmtr. 4. Bavuru, 1 Aralk 1997 tarihinde Komisyon tarafndan kabul edilebilir bulunmutur ve 1 Kasm 1999 tarihinde, Komisyon bu tarihte henz davann incelenmesini tamamlamam olduu iin, AHSye ek 1 No.lu Protokoln ikinci hkmnn 5 3. maddesi uyarnca AHMye havale edilmitir. 5. Bavuruyla ilgili olarak AHMnin Birinci Dairesi grevlendirilmitir (AHM Tznn 52 1. maddesi). Szkonusu Daire ierisinde, davay deerlendirecek Heyet (AHSnin 27. maddesi), Tzn 26 1. maddesinde ngrld zere oluturulmutur. Trkiyeyi temsilen seilmi olan yarg Rza Trmen, davadan ekilmitir ( Tzn 28. maddesi). Dolaysyla Hkmet, ad hoc yarg olarak Feyyaz Glckly atamtr (AHSnin 27 2. maddesi ve Tzn 29 1. maddesi). 6. Bavuran, Hkmet deil, esaslar zerine grlerini sunmutur ( Tzn 59 1. maddesi). 7. 1 Kasm 1994 tarihinde AHM, Dairelerinde deiiklik yapmtr ( Tzn 25 1. maddesi). Szkonusu davayla ilgili olarak yeni oluturulmu Drdnc Daire grevlendirilmitir ( Tzn 52 1. maddesi). 8. 10 Mays 2005 tarihinde Daire, Byk Dairenin Tahsin Acar/Trkiye davasnda (ilk itiraz) [BD], no. 26307/95, ECHR 2003-VI, koymu olduu ilkeler nda, Hkmetin 9 Ocak 2002 tarihinde kendileri tarafndan sunulmu olan tek tarafl bildirisine dayanarak yapm olduu davann, dava listesinden drlmesi hususundaki isteini reddetmeye karar vermitir. * Dileri Bakanl ok Tarafl Siyas ler Genel Mdrl tarafndan Trkeye evrilmi olup, gayrresm tercmedir. OLAYLAR

I. DAVA OLAYLARI 9. Krt kkenli bir Trk vatanda olan bavuran, 1955 doumludur ve Diyarbakrda yaamaktadr. A. Giri 10. zellikle 20 ubat 1994 tarihinde gerekleen olaylarla ilgili olan dava olaylar, taraflar arasnda ihtilafldr. 11. Olaylar, bavuran tarafndan sunulduu ekliyle aada kaydedilmi olan Ksm Bde belirtilmitir (paragraflar 12-18). Hkmetin olaylarla ilgili sunumlar, aada kaydedilmi olan Ksm Cde zetlenmitir (paragraflar 19-21). Taraflar tarafndan sunulmu olan dokmana dayanan ifadeler Ksm Dde zetlenmitir (paragraflar 22-67). B. Bavurann olaylarla ilgili grleri 12. Szkonusu bavuraya yol aan olaylarn gerekletii tarihte bavuran ve ailesi, gney-dou Trkiyede, Diyarbakr yaknlarnda, Kulp Kasabas idari kaza blgesi ierisinde yer alan Karaorman Kyne bal Sesveren Kynde yaamaktadr. 13. 20 ubat 1994 tarihinde Kulp Blge Jandarma Karakolundan yaklak 200 asker bavurann kyne gelmi ve kylleri evlerinden kmaya zorlamlardr. Kyller, ky meydannda toplanm ve askerler, kyllerin evlerini yakmaya balamlardr. 14. Askerlerden biri, elindeki listeden alt erkek kylnn ismini okumutur: Halit Akdeniz (35 yanda), rfan Akdeniz (18 yanda), Mehmet irin Allahverdi (35 yanda), Ziya iek (22 yanda), Faik Akdeniz (35 yanda) ve son olarak bavurann olu, Mehdi Akdeniz (22 yanda) (belirtilmi olduu gibi alt kii). Alt kiinin, jandarmalarla oturmakta olan maskeli bir adam tarafndan tehis edilmi olmas mmkndr. Askerler daha sonra bu alt kiiyi dvmtr; bavurann olu, en kt muameleye maruz kalmtr. Daha sonra askerler bu kiileri kyllerin gremeyecei bir yere gtrmtr. 15. Askerler kyde yaklak olarak iki saat kalmlar ve daha sonra bu alt kiilik grupla yaklak 1.5 kilometre uzaklkta olan ve szkonusu alt kiiyi bekleyen bir araca bindirip uzaklatklar dier bir kye gitmilerdir. 16. Bavurann olu ile birlikte gzaltnda tutulan grg tanklar, bavurana Mehdi Akdenizin be gndr Kulp Blge Jandarma Karakolunda alkonduunu bildirmitir. Gzaltnda tutulduu srada ikenceye maruz braklmtr ve grg tanklarna gre alt kii ierisinde en ar ikenceyi o grmtr. 17. Grg tanklar, Diyarbakra gtrlmeden nce bir hafta boyunca alkonmu olduu Silvanda ok kt koullarda bulunduunu dorulamlardr. 18. Bavuran o tarihten beri, olunun nerede olduu ya da kaderi hakknda hibir ey duymamtr. Szl ve yazl olarak Diyarbakr Devlet Gvenlik Mahkemesine (belirtilmi olduu gibi Diyarbakr Mahkemesi) birok bavuruda bulunarak olu hakknda bir bilgi almaya alm fakat baarsz olmutur.

C. Hkmetin olaylarla ilgili grleri 19. 20 ubat 1994 tarihinde Kulp-Sesveren blgesinde hibir operasyon dzenlenmemitir ve, gzalt kaytlarna gre bavurann olu ya da sz geen dier be kiiden hibiri gzaltna alnmamtr. 20. 1992 ve 1993 seneleri arasnda Sesveren Ky, PKK yelerince saldrya uramtr ve ky sakinlerine PKK tarafndan gzda verildii iin evlerinden kamlardr. 21. 11 Mays 1994 tarihinde bavurana Diyarbakr Mahkemesi tarafndan, gzalt kaytlarna baklarak, Mehmet enin (sic.) gzaltna alnmam olduu bildirilmitir. D. Taraflar tarafndan sunulan dokmanlara dayanan ifade 22. Aada kaydedilmi dokmanlardan alnmtr. olan bilgiler, taraflar tarafndan sunulmu olan

23. 28 ubat 1994 tarihinde tutulmu olan ve Kulp Jandarma Karakolundan jandarma memuru ile drt jandarma askerinin imzalad bir gzalt kaydna gre, szkonusu alt kiiden bei, Halit Akdeniz, M.irin Allahverdi, Ziya iek, Faik Akdeniz ve rfan Akdeniz, jandarmalar tarafndan dzenlenen bir operasyonla yakalanmlardr. Dzenlenen operasyonun nedeni, jandarmalara gvenilir kaynaklarca, szkonusu kiilerin PKKya yardm ve yataklk ettiklerinin bildirilmi olmasdr. Ayrca rapora gre, be adamn vcudunda kama teebbs ve g kullanm sonucu olumu birok yara izi bulunmaktadr. 24. Belirsiz tarihlerde, szkonusu be kii bir jandarma komutan tarafndan sorgulanmtr. Akdeniz ksaca, PKK yesi olduunu belirtmitir. Dier be kii, Karaorman Kynn kylleri, kendilerine yiyecek vermeleri iin zorlayan PKK yeleri tarafndan ska ziyaret edildiini belirtmitir. 25. 8 Mart 1994 tarihinde bu be kii, Diyarbakr Mahkemesi hakimi tarafndan sorgulanmtr. Hakim daha sonra drdnn serbest braklmasna karar vermitir. Hakim, Faik Akdenizin tutuklu yarglanmasna karar vermitir. 26. 11 Mays 1994 tarihinde Diyarbakr Mahkemesi Cumhuriyet Basavcsna vermi olduu dilekesinde bavuran, Basavcya olunun, 20 ubat 1994 tarihinde Sesveren Kynde gvenlik gleri mensuplar tarafndan gzaltna alndn bildirmitir. Ayrca, szkonusu tarihten beri olundan haber alamadn ve hayat iin endie duyduunu belirtmitir. Olunun akbetine dair kendisine bilgi verilmesini istemitir. 27. Bavurann 11 Mays 1994 tarihinde vermi olduu yukarda kaydedilmi olan dilekeye ilikin Cumhuriyet Basavcs tarafndan el yazs ile yazlm olan bir nota gre, bavurann olu gzalt kaytlarnda kaytl deildir. 28. 29 Aralk 1994 tarihinde Adalet Bakanl Uluslararas Hukuk ve D likiler Genel Mdrl (belirtilmi olduu gibi Mdrlk) Diyarbakr Mahkemesi Cumhuriyet Basavcsna bir mektup gndermi ve kendisine, Komisyona bavuran tarafndan sunulmu olan bavuruyu bildirmitir. Basavcdan bavuran ikayetleri hususunda sorgulanmas ve iddialarna ilikin bir soruturma balatmas istenmitir.

29. 30 Aralk 1994 tarihli mektubunda Diyarbakr Mahkemesi Cumhuriyet Basavcs, Kulp Kasabasndaki Cumhuriyet Savcsndan Mdrln mektubunda istenen admlar atmasn istemitir. 30. Kulp Blge Jandarma Karakolu komutanndan 6 Ocak 1995 tarihinde Kulp Cumhuriyet Savcs tarafndan bavuran, bavurann olu ile birlikte gzaltna alnd iddia edilen be kii ile beraber (bkz. yukarda kaydedilen paragraf 14) Savcla armas istenmitir. Cumhuriyet Savcs ayrca, bavurann kynde yaamakta olan Cevdet Ylmaz ve Reat Pamuk isimli ahslarn da arlmasn istemitir. 31. Karaorman Ky yaknlarndaki Sivrice Jandarma Karakolundan jandarma askeri tarafndan 17 Mart 1995 tarihinde hazrlanm ve Kulp Cumhuriyet Savcsna sunulmu bir rapora gre, Kulp Cumhuriyet Savcsnn 6 Ocak 1995 tarihli mektubunda deinilen kiiler, terrist olaylar nedeniyle kylerini terk ederek bilinmeyen bir yere gitmilerdir. Bu rapor mteakiben, Diyarbakr Mahkemesindeki Cumhuriyet Savclna gnderilmitir. 32. 26 Temmuz 1995 tarihinde Kulp Cumhuriyet Savcs, Kulp Jandarma Tugay komutanna bir mektup gndermi ve bavuran ve yukarda kaydedilmi olan dier yedi kiinin Savcla arlmasn istemitir. 33. 27 Austos 1995 tarihinde iki jandarma askeri tarafndan hazrlanan ve Kulp Cumhuriyet Savclna gnderilen bir rapora gre, Kulp Cumhuriyet Savcsnn 26 Temmuz 1995 tarihli mektubunda deindii kiiler, terrist olaylardan yl nce kylerini terk ederek bilinmeyen bir yere gitmilerdir. 34. Cumhuriyet Savclar ve jandarmalar arasnda, Savclarn bavuran ve dier yedi kiiyi bulmak amacyla yapt baarsz giriimleri ortaya koyan benzer muhabere, bavurann olu ile ayn zamanda gzaltna alnd iddia edilen alt kiiden biri olan Halit Akdenizin yerinin tespit edildii 1996 senesi Haziran ayna kadar devam etmitir. 35. 13 Haziran 1996 tarihinde Kulp Cumhuriyet Savcs tarafndan alnan bir ifadeye gre, Halit Akdeniz 1994 senesi ubat aynda bir grup askerin kye geldiini ve kylleri, kyn dnda topladn belirtmitir. Daha sonra askerler, kydeki evleri atee vermitir. Kendisi, olu rfan, bavurann olu Mehdi ve dier kii kt muameleye maruz braklmtr. Daha sonra gece boyu tutulduklar Sivrice Jandarma Karakoluna gtrlmlerdir. Ertesi sabah, drt gn boyunca gzaltnda tutulduklar, gzlerinin baland, dvldkleri ve sorguya ekildikleri Kulp Komanda Tugayna gtrlmlerdir. Szkonusu drt gnn sonunda, bavurann olu Mehdinin dierlerinden ayrld Kulp Merkez Jandarma Karakoluna getirilmilerdir ve Mehdiyi bir daha grememilerdir. 15 gn daha gzaltnda tutulmular ve gzalt srelerinin bitiminde yalnzca Faik Akdeniz serbest braklmamtr. 36. Ayrca 13 Haziran 1996 tarihinde Kulp Cumhuriyet Savcs, olaylar babasnn anlatt ekliyle dorulayan rfan Akdenizi sorgulamtr. rfan, Mehdi Akdenizin dierlerinden daha sert bir ekilde dvlm olduunu da belirtmitir. 37. 20 Haziran 1996 tarihinde Kulp Cumhuriyet Savcs, bavurann olu ile birlikte gzaltna alnd iddia edilen dier alt kiiden biri olan Mehmet irin Allahverdinin ifadesini almtr. Halit ve rfan Akdenizin ifadelerine benzer bir ifade veren Allahverdi,

bavurann olu Mehdi Akdenizin 1994 senesi ubat aynda askerlerle birlikte kye gelen itiraf1 tarafndan tehis edilmi olduunu eklemitir. 38. 2 Austos 1996 tarihinde Cevdet Ylmaz (bkz. yukarda kaydedilmi olan paragraf 30) Elazdaki bir hapishanede bulunmutur. Trk Mahkemelerini protesto etmekte olduu iin Cumhuriyet Savclna giderek ifade vermeyi reddetmitir. 39. Kulp Cumhuriyet Savcs, 15 Austos 1996 tarihinde bavurann ifadesini almtr. Bavuran ifadesinde yukarda kaydedilmi olan ifadesini dorulamtr (bkz. yukarda kaydedilen paragraflar 13-18 aras). Son olarak, Cumhuriyet Savcsna olunun kaderine ilikin sorular sormutur. 40. 19 Austos 1996 tarihinde Kulp Cumhuriyet Savcs tarafndan Halit Akdeniz, rfan Akdeniz ve Mehmet irin Allahverdiden alnan ifadeler Diyarbakr Mahkemesi Cumhuriyet Savclna gnderilmitir. Kulp Cumhuriyet Basavcs ayrca Faik Akdeniz ve Ziya ieki bulma almalarnn devam edeceini belirtmitir. 41. Faik Akdeniz 16 Eyll 1996 tarihinde Kulp Cumhuriyet Savcs tarafndan sorgulanmtr. Akdeniz ayrca Halit Akdeniz, rfan Akdeniz, Mehmet irin Allahverdi ve bavuran tarafndan verilen ifadelere benzer bir ifade vermitir. 42. 5 Aralk 1996 tarihinde Kulp Cumhuriyet Savcs, Kulp Blge Jandarma Karakoluna bir mektup gndermi ve 1994 senesi ubat aynda Karaorman Kynde bir operasyon dzenlenip dzenlenmediini sormutur. 43. 27 Aralk 1996 tarihinde Kulp Blge Jandarma Karakolu komutan yardmcs, Karakoldaki kaytlara gre 1994 senesi ubat aynda Karaorman veya Sesveren Kynde hibir operasyon dzenlenmemi olduunu belirten yazl bir cevap gndermitir. 44. 12 Mays 1997 tarihinde Kulp Cumhuriyet Savcs tarafndan bavurann yine ifadesi alnmtr. Bavuran bir kez daha iddialarn dorulam ve Komisyona bir bavuruda bulunduunu eklemitir. 45. 26 Mays 1997 senesinde Kulp Cumhuriyet Savcs, Diyarbakr Mahkemesi Savcsna bavurann ifadesini tekrar aldn ve hala olundan bir haber alamam olduunu belirttiini bildirmitir. Ayrca, jandarmalarn gzalt kaytlarnda Mehdi Akdenizi grdkleri iddia edilen Cevdet Ylmaz, Ziya iek ve Reat Pamuku bulma abalarnn devem edeceini bildirmitir. 46. Bavuran 21 Temmuz 1997 tarihinde bu sefer Silvan Kasabas Cumhuriyet Savcs tarafndan sorgulanmtr. ddialarn dorulamtr. 47. 15 Aralk 1997 tarihinde bavuran bir kez daha Kulp Cumhuriyet Savcs tarafndan sorgulanmtr. ddialarn yinelemi ve ilk ifadesine ekleyecek bir sz olmadn belirtmitir. 48. Ayn gn Kulp Cumhuriyet Savcs, bavurann olu ile gzaltna alnm olduu iddia edilen beinci kii olan Ziya iekin ifadesini almtr. iek, bavurann bavurann
tiraf (confessor): nceleri, yetkili makamlara yesi olduklar rgt hakknda bilgi veren yasad rgt yeleri iin kullanlmakta olan bir terim.
1

olu ile gzaltna alnm olduklar iddia edilen dier drt kii tarafndan verilen ifadeleri dorulamtr. 49. Kulp Cumhuriyet Savcs, 16 Aralk 1997 tarihinde Diyarbakr Mahkemesi Cumhuriyet Savcsna bavurann dier bir ifadesini aldn ve olunu halen kayp olduunu rendiini bildirmitir. 50. 14 Ocak 1998 tarihinde Kulp Cumhuriyet Savcs, Kulp ve Silvan Blge Jandarma Karakollarndan, Diyarbakr l Jandarma Karakoluna ve Diyarbakr Polis Karakolundan Savcla, 20 ubat 1994 ve 10 Ocak 1995 tarihleri arasnda srasyla karakollarnda gzaltna alnan kiilerin isimlerini gsteren gzalt kaytlarn gndermelerini istemitir. 51. 24 Ocak 1998 tarihinde Kulp Blge Jandarma Karakolu komutan, Kulp Savclna 20 ubat 1994 ve 10 Ocak 1995 tarihleri arasnda gzaltna alnan kiilerin isimlerini gndermitir. Szkonusu mektuba gre, Halit Akdeniz, Ziya iek, Mehmet Allahverdi, rfan Akdeniz ve Faik Akdeniz isimli kiiler 28 ubat 1994 tarihinde PKK ile ibirlii yaptklarndan phelenildii iin gzaltna alnmtr. Serbest braklma tarihlerini gsteren stunlarda hibir bilgi bulunmamaktadr. 52. 27 Ocak 1998 tarihinde Mdrlk, Diyarbakr Mahkemesi Cumhuriyet Savcsndan bavurann olunun ortadan kaybolmasna ilikin soruturma hususunda bilgi istemitir. 53. 2 ubat 1998 tarihinde Kulp Cumhuriyet Savcs, Diyarbakr Mahkemesi Cumhuriyet Savcsna Halit Akdeniz, Ziya iek, Mehmet Allahverdi, rfan Akdeniz ve Faik Akdeniz isimli kiilerden alnm olan ifadelerin, bavurann iddialarn doruladn bildirmitir. Jandarmalardan, bavurann olunun gerekten kendileri tarafndan gzaltna alnp alnmadna dair bilgi alma almalar devam etmektedir. Bavurann olu halen kayptr. 54. 16 ubat 1998 tarihinde Kulp Cumhuriyet Savcs, Reat Pamukun ifadesini almtr. Pamuk daha nce, Kulp Kasabas yaknlarndaki Yayk Kynde yaamakta olduunu belirtmitir. 1994 senesi Ramazan aynda Silvan Kasabasnda kendisi ve bir grup arkada askerler tarafndan gzaltna alnmtr. Gzaltnda tutulduu sre ierisinde bavurann olu olan Mehdi Akdenizi grmemitir ve kim olduunu bilmemektedir. 55. Kulp Cumhuriyet Savcsnn 14 Ocak 1998 tarihli mektubuna, 24 ubat 1998 tarihinde verdii yantta Diyarbakr Polis Karakolu efi, Mehdi Akdenizin polis tarafndan gzaltna alnm olmadn belirtmitir. 56. Ayrca 24 ubat 1998 tarihinde Mdrlk, Diyarbakr Mahkemesi Savclna bavurann olu ile birlikte gzaltna alnm olduklarn iddia eden kiiler tarafndan verilen ifadelerin ieriklerinin doruluunu kontrol etmesini istemitir. Szkonusu mektup ayn gn Kulp Cumhuriyet Savcsna gnderilmitir. 57. 25 ubat 1998 tarihinde Kulp Cumhuriyet Savcs, Kulp Blge Jandarma Karakolu komutannn dikkatini, alm olduu formda 28 ubat 1998 tarihinde gzaltna alnm olan be kiinin serbest braklma tarihlerinin yer almadna ekti (bkz. yukarda kaydedilmi olan paragraf 51). Cumhuriyet Savcs, komutandan karakoluna szkonusu ahslara ilikin ne tr bir harekette bulunulduuna ilikin bilgi vermesini istedi. Jandarma komutan, bu istee uydu.

58. 24 ubat 1994 ve 21 Mart 1994 tarihleri arasnda Diyarbakr Jandarma Komutanlnda alkonan kiilerin isimlerinin olduu birtakm gzalt kaytlarna gre, 5 Mart 1994te, Diyarbakr Mahkemesinin beraatlarna karar verdii 8 Mart 1994 tarihine kadar be adam orada alkonmutur. 59. 16 Mart 1998de, Diyarbakr Mahkemesi Savcs,1994 ubatnda tutuklanmalarnn ardndan rfan Akdeniz, Mehmet Allahverdi ve Faik Akdeniz aleyhinde yaplan cezai takibatla ilgili olarak baz belgeleri Mdrle yollamtr (bkz. paragraf 23). Bu belgelere gre, bu kii yarglanm ve bir terr rgtne yardm ve yataklk etme suundan beraat etmilerdir. 60. 25 Mart 1998de, Kulp Savcs, bir kez daha Kulp Jandarma Komutanlndan Karaorman kynde 20 ubat 1994ten beri tutuklu bulunan kiilerin isimlerini istemitir. 61. 11 Nisan 1998de, Sivrice Jandarma Karakolu komutan, bir raporda 20 ubat 1994te Karaorman kynde karakolundaki askerler tarafndan hibir operasyonun gereklemediini ifade etmitir. 62. Szkonusu olaylarn olduu srada Karaorman kynn muhtar olan Mehmet Nuri Sansar, 15 Nisan 1998de Kulp Savcs tarafndan sorgulanmtr. Sansar, 20 ubat 1994te iki askerin ieri girip oradakilerden camiden ayrlmalarn istedikleri srada, Karaorman ky camiinde dua etmekte olduunu belirtmitir. Sansar ve camideki kyller bu emre uymu ve camiden ayrlmlardr. Sansar daha sonra, kyn askerler tarafndan kuatldn ve kyllerin ky dnda toplatldn grmtr. Askerlerin komutan Sansar yanna arm ve gda tedarikinin aralarla Karaorman kyne getirildiini ve dalardaki PKKya gtrldn anlatmtr. Komutan, Sansara gda maddelerini PKKya tayan kyllerin kimliklerini sormutur. Sansar bilmediini syleyince, askerler onu uzaa gtrp dvmlerdir. Askerlerin arasnda, yz kapal olan bir de itiraf bulunmaktayd. tiraf hibir ey sylememi, ancak alt kiiyi iaret etmitir. Alt kii uzaa gtrlm ve Mehdi Akdeniz hari dierleri bir sre sonra serbest braklmtr. 63. Cevdet Ylmaz (bkz. 30 ve 38. paragraflar), 29 Nisan 1998de bir savc tarafndan sorgulanmtr. Ylmaz, Mehdi Akdenizin yaad Sesveren kynn yanndaki Yayk kynde oturduunu ifade etmitir. Ylmaz ayrca, 1994 ubatnda tutuklandn ve Mehdi Akdenizi grd Silvandaki tutuklu evine gtrldn belirtmitir. Bununla beraber, dier tutuklularn aksine, Mehdi daha sonra Diyarbakr Mahkemesinde yarg nne karlmamtr. 64. 22 Mays 1998de, Kulp Savcs, Silvan Savcsndan birka grg tannn iddia ettii gibi Mehdi Akdenizin orada tutuklu kalp kalmadn dorulamak iin Silvandaki Jandarma Komutanl ile iletiime gemesini istemitir. 65. 22 Mays 1998de, Kulp Savcs, Diyarbakr Jandarma Kamutanlna iddialara gre Mehdi Akdenizin askerler tarafndan tutukland Karaorman kynde bir operasyonun gerekleip gereklemediini sormutur. 66. 13 Haziran 1998de, Silvan Jandarma Komutanl komutan, gzalt kaytlarna gre, 1994 ubatnda Mehdi Akdenizin Komutanlkta alkonmadn Silvan Savcsna bildirmitir.

67. 29 Haziran 1998de, Diyarbakr Jandarma Komutanl komutan yardmcs, Kulp Savcsnn 22 Mays 1998 tarihli mektubunu yantlam ve 1994 ubatnda Karaorman kynde operasyon gerekletirilmediini belirtmitir. II. LGL HUKUK 68. lgili i hukukun aklamas pek / Trkiye kararnda (no. 25760/94, 92-106, ECHR 2004-...(alntlar)) bulunabilir. HUKUK I. AHMNN DEERLENDRMES A. Taraflarn iddialar 1. Bavuran 69. Bavuran, kabuledilebilirlik karar ncesinde Komisyona sunduu iddialarnda, 20 ubat 1994te kylerine gelen askerler tarafndan olunun dvlp gtrldn ve o gnden beri olundan haber alnamadn ifade etmitir. Bavuran, AHSnin 3, 5, 6, 13 ve 14. maddelerine atfta bulunmutur. 2. Hkmet 70. Hkmet, 17 Mart 1995te Komisyona sunduu iddialarnda ve 29 Aralk 1995te sunduu ek iddialarnda, 1994 ubatnda bavurann kynde hibir operasyonun gerekletirilmediini ifade etmitir. Hkmet ayrca, iddialarnn eklendii gzalt raporlarna gre, ne bavurann olunun ne de bavurann belirttii dier kiilerin gzaltna alnmadn belirtmitir. B. AHMnin olaylar deerlendirmesi 71. AHM, Hkmetin 1995te bavurunun kabuledilebilirliinden nce iki kez sunmu olduu iddialarnda, ne bavurann olunun ne de bavurann oluyla birlikte alkonduklarn iddia ettii be kiinin alkonmadn ifade ettiini belirtmektedir. Hkmet, iddiasna kant olarak, Diyarbakr Jandarma Komutanlnn gzalt defterinin iki sayfasnn kopyalarn iddialarna eklemitir. Bu sayfalarda, 24 Ocak 1994 ile 24 ubat 1994 tarihleri arasnda orada alkonanlarn isimleri kaytldr. Ne bavurann olunun ne de dier be kiinin isimleri bu iki sayfada yer almamaktadr. 72. Bununla beraber, AHM ayn gzalt defterinin sonraki drt sayfasna gre, Hkmet tarafndan tutukluluklar inkar edilen be kiinin aslnda 5 Mart 1994 ile 8 Mart 1994 tarihleri arasnda orada alkonduklarn belirtmektedir. Bu drt sayfa, 22 Nisan 1999da Hkmet tarafndan Komisyona sunulmutur. 73. Ayrca, Kulp Merkez Jandarma Karakolunun gzalt defterinin kopyalarna gre (bkz. 51 ve 57. paragraflar), 28 ubat 1994 ve 5 Mart 1994 tarihleri arasnda be kii orada alkonmutur. FADELER VE OLAYLARIN TESPTN

74. Ayn ekilde, Hkmetin 1994 ubatnda Karaorman kynde hibir operasyonun gereklemedii ynndeki iddias, 28 ubat 1994te Kulp jandarmalar tarafndan hazrlanan ve Halit Akdeniz, M. irin Allahverdi, Ziya iek, Faik Akdeniz ve rfan Akdenizin jandarma tarafndan gerekletirilen bir operasyonda tutuklandklarn gsteren tutuklama kayd tarafndan rtlmtr (bkz. paragraf 23). Bu kiilerden bazlar daha sonra yarglanm ve beraat etmitir (bkz. paragraf 59). 75. Son olarak, AHM, 28 ubat 1994te bir operasyon olduunu ak ekilde belirten tutuklama raporuna ramen (bkz. paragraf 23), hem Kulp Jandarma Komutanl komutannn, hem de Diyarbakr Jandarma Komutanl komutan yardmcsnn byle bir operasyonun gerekletiini inkar ettiini belirtmitir (bkz. srasyla 43 ve 67. paragraflar). 76. Bu nedenle AHM, daval Hkmetin vermi olduu iddialarn yannda, Devlet ajanlarnn dava olaylarna ilikin elikili bilgi ve belgeler sunduu bir durumla kar karya gelmitir. Tatmin edici bir aklama bir yana, bunun iin hibir aklama yaplmamtr. AHM, bylesine ciddi bir elikinin Hkmetin sunduu ekliyle olaylarn inanlabilirliini dorudan etkilediini ve ayrca, bavurann iddialarnn yerinde olduuna dair yaplan karmlar hakl gsterdiini belirtmektedir (bkz. Timurta / Trkiye, no. 23531/94, 66, ECHR 2000-VI). 77. AHM, bavurann bavuru formundaki iddialaryla ilgili olarak, bu ifadelerin bavurann daha nce Diyarbakr Mahkemesi Savcsna sunmu olduu dilekeyle (bkz. paragraf 26) ve daha sonra birka savcnn nnde deiik tarihlerde vermi olduu drt ifadeyle tutarl olduunu belirtmitir (bkz. 39, 44, 46 ve 47. paragraflar). 78. Ayrca, bavurann iddialarnn doruluu, be kiinin deiik tarihlerde Kulp Savcs nnde verdikleri ifadelerle desteklenmitir (bkz. 35, 36, 37, 41 ve 48. paragraflar). 79. Bavurann iddialar, bavurann kynn yannda yer alan kendi kynde 1994 ubatnda alkonan Cevdet Ylmaz tarafndan da dorulanmtr. Ylmaz, bir Savcya vermi olduu ifadesinde, bavurann olu Mehdi Akdenizi askerlerin gzetiminde grdn teyit etmitir (bkz. paragraf 63). 80. Son olarak, bavurann iddialar, kynn muhtar Mehmet Nuri Sansarn ifadesiyle de dorulanmtr. Bavuran gibi Sansar da, askerlerin namaz zaman kylerine geldiini belirtmitir (bkz. paragraf 62). Sansar, bavurann olunun askerler tarafndan gtrldn dorulamtr. 81. AHM, eitli tarihlerde farkl kiiler tarafndan verilen btn bu ifadelerin, Cumhuriyet Savclar nnde verildiini belirtmitir. Bu ifadeler hem bavurann iddialaryla, hem de kendi aralarnda tutarldr. AHM, bu ifadeleri ikna edici bulmaktadr. Gerekten de, Kulp Savcs bu ifadelere dayanarak, bu ifadelerin bavurann olunun jandarma tarafndan alkonduu ynndeki iddiasn dorulad sonucuna varmtr (bkz. paragraf 53). 82. Sahihlii ve gerekliine Hkmet tarafndan itiraz edilmeyen yukarda bahsedilen ifadeler nda AHM, bavurann olunun be kylyle birlikte jandarma askerleri tarafndan tutukland sonucuna varmtr.

83. AHM, bu saptamaya dayanarak, AHSnin eitli maddeleri uyarnca bavurann ikayetlerini incelemeye devam edecektir. II. AHSNN 2. MADDESNN HLAL EDLD DDASI 84. Bavuran, 10 Nisan 2002 tarihinde AHMye sunduu iddialarnda, AHSnin 2. maddesi ihlal edilerek olunun Trk gvenlik gleri tarafndan tutuklanp alkonduunu ve ldnn tahmin edildiini belirtmitir. Bavuran ayrca, makamlarn olunun ortadan kaybolmasyla ilgili etkin bir aratrma yapmadklarn ifade etmitir. 85. Hkmet, bavurann olunun askerler tarafndan alkonduunu inkar etmitir. 86. AHM balangta, bavurann bavuru formunda AHSnin 2. maddesine atfta bulunmadn gzlemlemitir; bu maddeye ilk kez bavurann yukarda bahsedilen 10 Nisan 2002 tarihli iddialarnda deinilmitir. 87. Bu balamda, AHSnin 32. maddesi yledir: 1. AHMnin yarg yetkisi, 33., 34. ve 47. maddeler uyarnca kendisine intikal eden, ibu Szlemenin ve protokollarnn yorumu ve uygulanmasna ilikin tm konular kapsar. 2. AHMnin yarg yetkisinin olup olma d hakknda ihtilaf durumunda, karar AHMye aittir. 88. AHM, hukukta dava olaylarna ilikin yaplan tanmlamann uzman olduu iin, bavuran, hkmet ya da Komisyon tarafndan yaplan tanmlamaya bal olmadn dndn yinelemektedir. AHM, jura novit curia ilkesine dayanarak, kendi mekanizma ikayetlerini, huzurunda bulunanlarn uymad maddeler ile fkralara, ve hatta Komisyonun farkl bir hkme gre ikayeti kabuledilebilir bulurken, bu durumda kabuledilemez bulduu bir hkme gre deerlendirmitir. Bir ikayet, yalnzca dayanlan yasal gerekeler ya da iddialar tarafndan deil, kendi iinde ileri srlen olaylar tarafndan karakterize edilir (bkz. Guerra ve Dierleri / talya, 19 ubat 1998 tarihli karar, Raporlar 1998-1, 44; Powell ve Rayner / ngiltere, 21 ubat 1990 tarihli karar, A Serisi no. 172, s. 13, 29; bkz, Assenov ve dierleri / Bulgaristan, 28 Ocak 1998 tarihli karar, Hkm ve Karar Raporlar 1998-VIII, 132). 89. AHMnin yalnzca, bavurunun kabuledilebilirlik kararyla belirlenen dava kapsam iinde tam yetkisi vardr. Bu snrlanm alan iinde, AHM, dava ilemleri srasnda ortaya kan her trl maddi sorun veya hukuk sorunuyla ilgilenebilir (bkz, dier yetkili makamlar arasnda, Philis / Yunanistan (no. 1), 27 Austos 1991 tarihli karar, A Serisi no. 209, s. 19, 56). 90. Sz konusu davada, bavuran, komisyona yapm olduu bavurusunda AHSnin 2. maddesine aka atfta bulunmad halde, aslnda hem ulusal makamlar huzurunda hem de Komisyona sunduu grlerinde- bu maddeye bal olarak ikayetinin temelinden bahsetmitir.

91. Bu bakmdan AHM, bavurann 11 Mays 1994te Diyarbakr Mahkemesi Cumhuriyet Basavcsna yazm olduu dilekede, olunun hayatndan endie duyduunu ifade ettiini gzlemlemitir (bkz. paragraf 26). Ayrca, bavuran bavuru formunda, olunun hayatndan endie duymas iin btn sebepleri barndran koullarda ortadan yok olduunu iddia etmitir. Son olarak, Komisyona sunduu grlerinde bavuran, olunun hayatyla ilgili olan ciddi ikayetinin titizlikle incelenmediini ifade etmitir. 92. AHM, yukarda bahsedilen Timurta kararn kabul ettiinden beri, uzun sren onaylanmam alkonmalarn, AHSnin 5. maddesi ihlal edilerek usule aykr bir alkonmann tesine getiine karar vererek, AHSnin 2. maddesinde temin edilen yaam hakknn etkin olarak korunmasn gz nne aldn vurgulamtr (bkz, Timurta, yukarda kaydedilen, 83). AHM, bu tr iddialar, AHSnin 5. maddesinin yansra, 2. maddesine gre de incelemitir (bkz, inter alia, Orhan / Trkiye, no. 25656/94, 328-332, 18 Haziran 2002, ve pek, yukarda kaydedilen, 166-168). 93. Buradan, AHMnin, bavurann olunun alkonmasyla ilgili iddialarn, AHSnin 2. maddesinin anlam iinde yer alan yaam hakknn korunmas kuralnn nda deerlendirecei ortaya kmaktadr. AHSnin 2. maddesi yledir: 1. Herkesin yaam hakk yasann korumas altndadr. Yasann lm cezas ile cezalandrd bir sutan dolay hakknda mahkemece hkmedilen bu cezann yerine getirilmesi dnda hi kimse kasten ldrlemez. 2. ldrme, aadaki durumlardan birinde kuvvete bavurmann kesin zorunluluk haline gelmesi sonucunda meydana gelmise, bu maddenin ihlali suretiyle yaplm saylmaz: a) Bir kimsenin yasad iddete kar korunmas iin; b) Usulne uygun olarak yakalamak iin veya usulne uygun olarak tutuklu bulunan bir kiinin kamasn nlemek iin; c) Ayaklanma veya isyann, yasaya uygun olarak bastrlmas iin. A. Genel grler 94. Yaam hakkn koruma altna alan ve yaam hakknn alnmasnn hangi artlarda hakl grlebileceini belirten 2. madde, AHSnin hibir ekilde ihlaline izin verilmeyen en nemli hkmlerinden biridir. 3. maddeyle birlikte 2. madde de, Avrupa Konseyini oluturan demokratik toplumlarn temel deerlerinden birini iinde barndrmaktadr. Bu nedenle, yaam hakknn alnmasnn hakl grlebilecei koullar tam manasyla yorumlanmaldr. Bireylerin korunmas iin bir ara olarak AHSnin amac ve hedefi de, 2. maddenin teminatlarnn uygulanabilir ve etkin olabilecek ekilde yorumlanp uygulanmasn gerektirir (McCann ve Dierleri / ngiltere, 27 Eyll 1995 tarihli karar, A Serisi no. 324, 146-147). 95. 2. maddenin temin ettii korumann neminin altnda AHM, yalnzca Devlet ajanlarnn faaliyetlerini deil , ayn zamanda btn evreleyici koullar gz nne alarak, yaam hakknn elden alnmasn en dikkatli ekilde incelemelidir. Alkonmu kiiler savunmasz bir durumdadrlar, bu nedenle yetkililer onlar korumakla grevlidirler. Sonu olarak, salkl bir halde gzaltna alnan bir kiinin serbest brakldnda yaral olduu grldnde, bu yaralarn neden kaynaklandna dair makul bir aklama yapma grevi Devlete dmektedir (bkz, dier yetkili makamlar arasnda, Orhan, yukarda kaydedilen,

 326 ve orada kaydedilen yetkili makamlar). Alkonmu bir kiiye yaplan mdahalenin hesabn verme ykmllnn yetkili makamlara ait olmas, daha sonra bireyin lmesi durumunda daha da zorlu bir hal alr. 96. Tartma konusu olan olaylarn tamamen ya da ksmen makamlarn bilgisi dahilinde olmas halinde, denetimleri altnda bulunan alkonmu kiilerin durumunda olduu gibi, bu alkonma srasnda meydana gelen yaralanma ya da lmle ilgili olarak gl maddi karineler ortaya kacaktr. Gerekten de, kant yk, yetkili makamlarn yeterli ve ikna edici bir aklama yapmalarna dayanmaktadr (Salman / Trkiye [GC], no. 21986/93, 100, ECHR 2000-VII; akc / Trkiye [GC], no. 23657/94, 85, ECHR 1999-IV, ve Timurta, yukarda kaydedilen, 82). B. Mehdi Akdenizin lm olma ihtimali 97. Timurta kararnda (yukarda kaydedilen, 82-83) AHM u ifadede bulunmutur: (...) salkl bir halde gzaltna alnan bir kiinin serbest brakldnda yaral olduu grldnde, bu yaralarn neden kaynaklandna dair makul bir aklama yapma grevi Devlete dmektedir, aksi halde AHSnin 3. maddesi uyarnca bir sorun ortaya kmaktadr (...). Ayn balamda, 5. madde, alkonan ve bylece yetkili makamlarn kontrol altna giren bir kiinin nerede olduu konusunda, Devlete hesap verme ykmlln koymaktadr (...). Cesedin yokluu halinde, tutuklu kiinin bana ne geldii konusunda yetkili makamlarn makul bir aklama yapmamasnn AHSnin 2. maddesi uyarnca sorun tekil edip etmemesi, gerekli kant standardna gre alkonan kiinin gzaltndayken lm olabilecei sonucuna gtrebilecek somut unsurlara dayanan dava artlarna, zellikle de yeterli ikinci derecede kant varlna bal olacaktr (...). Bu bakmdan, her ne kadar kesin olmasa da, kiinin gzaltna alnmasndan bu yana geen zaman dilimi, gz nne alnmas gereken ilgili bir faktrdr. 98. 24 ubat 1994 ve 21 Mart 1994 tarihleri arasnda Diyarbakr Jandarma Komutanlnda alkonan kiilerin isimlerinin olduu birtakm gzalt kaytlarna gre, 5 Mart 1994te, Diyarbakr Mahkemesinin beraatlarna karar verdii 8 Mart 1994 tarihine kadar be adam orada alkonmutur. 99. 16 Mart 1998de, Diyarbakr Mahkemesi Savcs,1994 ubatnda tutuklanmalarnn ardndan rfan Akdeniz, Mehmet Allahverdi ve Faik Akdeniz aleyhinde yaplan cezai takibatla ilgili olarak baz belgeleri Mdrle yollamtr (bkz. paragraf 23). Bu belgelere gre, bu kii yarglanm ve bir terr rgtne yardm ve yataklk etme suundan beraat etmilerdir. 100. 25 Mart 1998de, Kulp Savcs, bir kez daha Kulp Jandarma Komutanlndan Karaorman kynde 20 ubat 1994ten beri tutuklu bulunan kiilerin isimlerini istemitir. 101. 11 Nisan 1998de, Sivrice Jandarma Karakolu komutan, bir raporda 20 ubat 1994te Karaorman kynde karakolundaki askerler tarafndan hibir operasyonun gereklemediini ifade etmitir.

102. Szkonusu olaylarn olduu srada Karaorman kynn muhtar olan Mehmet Nuri Sansar, 15 Nisan 1998de Kulp Savcs tarafndan sorgulanmtr. Sansar, 20 ubat 1994te iki askerin ieri girip oradakilerden camiden ayrlmalarn istedikleri srada, Karaorman ky camiinde dua etmekte olduunu belirtmitir. Sansar ve camideki kyller bu emre uymu ve camiden ayrlmlardr. Sansar daha sonra, kyn askerler tarafndan kuatldn ve kyllerin ky dnda toplatldn grmtr. Askerlerin komutan Sansar yanna arm ve gda tedarikinin aralarla Karaorman kyne getirildiini ve dalardaki PKKya gtrldn anlatmtr. Komutan, Sansara gda maddelerini PKKya tayan kyllerin kimliklerini sormutur. Sansar bilmediini syleyince, askerler onu uzaa gtrp dvmlerdir. Askerlerin arasnda, yz kapal olan bir de itiraf bulunmaktayd. tiraf hibir ey sylememi, ancak alt kiiyi iaret etmitir. Alt kii uzaa gtrlm ve Mehdi Akdeniz hari dierleri bir sre sonra serbest braklmtr. 103. Cevdet Ylmaz (bkz. 30 ve 38. paragraflar), 29 Nisan 1998de bir savc tarafndan sorgulanmtr. Ylmaz, Mehdi Akdenizin yaad Sesveren kynn yanndaki Yayk kynde oturduunu ifade etmitir. Ylmaz ayrca, 1994 ubatnda tutuklandn ve Mehdi Akdenizi grd Silvandaki tutuklu evine gtrldn belirtmitir. Bununla beraber, dier tutuklularn aksine, Mehdi daha sonra Diyarbakr Mahkemesinde yarg nne karlmamtr. 104. 22 Mays 1998de, Kulp Savcs, Silvan Savcsndan birka grg tannn iddia ettii gibi Mehdi Akdenizin orada tutuklu kalp kalmadn dorulamak iin Silvandaki Jandarma Komutanl ile iletiime gemesini istemitir. 105. 22 Mays 1998de, Kulp Savcs, Diyarbakr Jandarma Kamutanlna iddialara gre Mehdi Akdenizin askerler tarafndan tutukland Karaorman kynde bir operasyonun gerekleip gereklemediini sormutur. 106. 13 Haziran 1998de, Silvan Jandarma Komutanl komutan, gzalt kaytlarna gre, 1994 ubatnda Mehdi Akdenizin Komutanlkta alkonmadn Silvan Savcsna bildirmitir. 107. 29 Haziran 1998de, Diyarbakr Jandarma Komutanl komutan yardmcs, Kulp Savcsnn 22 Mays 1998 tarihli mektubunu yantlam ve 1994 ubatnda Karaorman kynde operasyon gerekletirilmediini belirtmitir. II. LGL HUKUK 108. lgili i hukukun aklamas pek / Trkiye kararnda (no. 25760/94, 92-106, ECHR 2004-...(alntlar)) bulunabilir. HUKUK I.AHMNN FADELER VE OLAYLARIN TESPTNDE ERLENDRMES A. Taraflarn iddialar 1. Bavuran

109. Bavuran, kabuledilebilirlik karar ncesinde Komisyona sunduu iddialarnda, 20 ubat 1994te kylerine gelen askerler tarafndan olunun dvlp gtrldn ve o gnden beri olundan haber alnamadn ifade etmitir. Bavuran, AHSnin 3, 5, 6, 13 ve 14. maddelerine atfta bulunmutur. 2. Hkmet 110. Hkmet, 17 Mart 1995te Komisyona sunduu iddialarnda ve 29 Aralk 1995te sunduu ek iddialarnda, 1994 ubatnda bavurann kynde hibir operasyonun gerekletirilmediini ifade etmitir. Hkmet ayrca, iddialarnn eklendii gzalt raporlarna gre, ne bavurann olunun ne de bavurann belirttii dier kiilerin gzaltna alnmadn belirtmitir. B. AHMnin olaylar deerlendirmesi 111. AHM, Hkmetin 1995te bavurunun kabuledilebilirliinden nce iki kez sunmu olduu iddialarnda, ne bavurann olunun ne de bavurann oluyla birlikte alkonduklarn iddia ettii be kiinin alkonmadn ifade ettiini belirtmektedir. Hkmet, iddiasna kant olarak, Diyarbakr Jandarma Komutanlnn gzalt defterinin iki sayfasnn kopyalarn iddialarna eklemitir. Bu sayfalarda, 24 Ocak 1994 ile 24 ubat 1994 tarihleri arasnda orada alkonanlarn isimleri kaytldr. Ne bavurann olunun ne de dier be kiinin isimleri bu iki sayfada yer almamaktadr. 112. Bununla beraber, AHM ayn gzalt defterinin sonraki drt sayfasna gre, Hkmet tarafndan tutukluluklar inkar edilen be kiinin aslnda 5 Mart 1994 ile 8 Mart 1994 tarihleri arasnda orada alkonduklarn belirtmektedir. Bu drt sayfa, 22 Nisan 1999da Hkmet tarafndan Komisyona sunulmutur. 113. Ayrca, Kulp Merkez Jandarma Karakolunun gzalt defterinin kopyalarna gre (bkz. 51 ve 57. paragraflar), 28 ubat 1994 ve 5 Mart 1994 tarihleri arasnda be kii orada alkonmutur. 114. Ayn ekilde, Hkmetin 1994 ubatnda Karaorman kynde hibir operasyonun gereklemedii ynndeki iddias, 28 ubat 1994te Kulp jandarmalar tarafndan hazrlanan ve Halit Akdeniz, M. irin Allahverdi, Ziya iek, Faik Akdeniz ve rfan Akdenizin jandarma tarafndan gerekletirilen bir operasyonda tutuklandklarn gsteren tutuklama kayd tarafndan rtlmtr (bkz. paragraf 23). Bu kiilerden bazlar daha sonra yarglanm ve beraat etmitir (bkz. paragraf 59). 115. Son olarak, AHM, 28 ubat 1994te bir operasyon olduunu ak ekilde belirten tutuklama raporuna ramen (bkz. paragraf 23), hem Kulp Jandarma Komutanl komutannn, hem de Diyarbakr Jandarma Komutanl komutan yardmcsnn byle bir operasyonun gerekletiini inkar ettiini belirtmitir (bkz. srasyla 43 ve 67. paragraflar). 116. Bu nedenle AHM, daval Hkmetin vermi olduu iddialarn yannda, Devlet ajanlarnn dava olaylarna ilikin elikili bilgi ve belgeler sunduu bir durumla kar karya gelmitir. Tatmin edici bir aklama bir yana, bunun iin hibir aklama yaplmamtr. AHM, bylesine ciddi bir elikinin Hkmetin sunduu ekliyle olaylarn inanlabilirliini dorudan etkilediini ve ayrca, bavurann iddialarnn yerinde olduuna dair yaplan

karmlar hakl gsterdiini belirtmektedir (bkz. Timurta / Trkiye, no. 23531/94, 66, ECHR 2000-VI). 117. AHM, bavurann bavuru formundaki iddialaryla ilgili olarak, bu ifadelerin bavurann daha nce Diyarbakr Mahkemesi Savcsna sunmu olduu dilekeyle (bkz. paragraf 26) ve daha sonra birka savcnn nnde deiik tarihlerde vermi olduu drt ifadeyle tutarl olduunu belirtmitir (bkz. 39, 44, 46 ve 47. paragraflar). 118. Ayrca, bavurann iddialarnn doruluu, be kiinin deiik tarihlerde Kulp Savcs nnde verdikleri ifadelerle desteklenmitir (bkz. 35, 36, 37, 41 ve 48. paragraflar). 119. Bavurann iddialar, bavurann kynn yannda yer alan kendi kynde 1994 ubatnda alkonan Cevdet Ylmaz tarafndan da dorulanmtr. Ylmaz, bir Savcya vermi olduu ifadesinde, bavurann olu Mehdi Akdenizi askerlerin gzetiminde grdn teyit etmitir (bkz. paragraf 63). 120. Son olarak, bavurann iddialar, kynn muhtar Mehmet Nuri Sansarn ifadesiyle de dorulanmtr. Bavuran gibi Sansar da, askerlerin namaz zaman kylerine geldiini belirtmitir (bkz. paragraf 62). Sansar, bavurann olunun askerler tarafndan gtrldn dorulamtr. 121. AHM, eitli tarihlerde farkl kiiler tarafndan verilen btn bu ifadelerin, Cumhuriyet Savclar nnde verildiini belirtmitir. Bu ifadeler hem bavurann iddialaryla, hem de kendi aralarnda tutarldr. AHM, bu ifadeleri ikna edici bulmaktadr. Gerekten de, Kulp Savcs bu ifadelere dayanarak, bu ifadelerin bavurann olunun jandarma tarafndan alkonduu ynndeki iddiasn dorulad sonucuna varmtr (bkz. paragraf 53). 122. Sahihlii ve gerekliine Hkmet tarafndan itiraz edilmeyen yukarda bahsedilen ifadeler nda AHM, bavurann olunun be kylyle birlikte jandarma askerleri tarafndan tutukland sonucuna varmtr. 123. AHM, bu saptamaya dayanarak, AHSnin eitli maddeleri uyarnca bavurann ikayetlerini incelemeye devam edecektir. II. AHSNN 2. MADDESNN HLAL EDLD DDASI 124. Bavuran, 10 Nisan 2002 tarihinde AHMye sunduu iddialarnda, AHSnin 2. maddesi ihlal edilerek olunun Trk gvenlik gleri tarafndan tutuklanp alkonduunu ve ldnn tahmin edildiini belirtmitir. Bavuran ayrca, makamlarn olunun ortadan kaybolmasyla ilgili etkin bir aratrma yapmadklarn ifade etmitir. 125. Hkmet, bavurann olunun askerler tarafndan alkonduunu inkar etmitir. 126. AHM balangta, bavurann bavuru formunda AHSnin 2. maddesine atfta bulunmadn gzlemlemitir; bu maddeye ilk kez bavurann yukarda bahsedilen 10 Nisan 2002 tarihli iddialarnda deinilmitir. 127. Bu balamda, AHSnin 32. maddesi yledir:

1. AHMnin yarg yetkisi, 33., 34. ve 47. maddeler uyarnca kendisine intikal eden, ibu Szlemenin ve protokollarnn yorumu ve uygulanmasna ilikin tm konular kapsar. 2. AHMnin yarg yetkisinin olup olma d hakknda ihtilaf durumunda, karar AHMye aittir. 128. AHM, hukukta dava olaylarna ilikin yaplan tanmlamann uzman olduu iin, bavuran, hkmet ya da Komisyon tarafndan yaplan tanmlamaya bal olmadn dndn yinelemektedir. AHM, jura novit curia ilkesine dayanarak, kendi mekanizma ikayetlerini, huzurunda bulunanlarn uymad maddeler ile fkralara, ve hatta Komisyonun farkl bir hkme gre ikayeti kabuledilebilir bulurken, bu durumda kabuledilemez bulduu bir hkme gre deerlendirmitir. Bir ikayet, yalnzca dayanlan yasal gerekeler ya da iddialar tarafndan deil, kendi iinde ileri srlen olaylar tarafndan karakterize edilir (bkz. Guerra ve Dierleri / talya, 19 ubat 1998 tarihli karar, Raporlar 1998-1, 44; Powell ve Rayner / ngiltere, 21 ubat 1990 tarihli karar, A Serisi no. 172, s. 13, 29; bkz, Assenov ve dierleri / Bulgaristan, 28 Ocak 1998 tarihli karar, Hkm ve Karar Raporlar 1998-VIII, 132). 129. AHMnin yalnzca, bavurunun kabuledilebilirlik kararyla belirlenen dava kapsam iinde tam yetkisi vardr. Bu snrlanm alan iinde, AHM, dava ilemleri srasnda ortaya kan her trl maddi sorun veya hukuk sorunuyla ilgilenebilir (bkz, dier yetkili makamlar arasnda, Philis / Yunanistan (no. 1), 27 Austos 1991 tarihli karar, A Serisi no. 209, s. 19, 56). 130. Sz konusu davada, bavuran, komisyona yapm olduu bavurusunda AHSnin 2. maddesine aka atfta bulunmad halde, aslnda hem ulusal makamlar huzurunda hem de Komisyona sunduu grlerinde- bu maddeye bal olarak ikayetinin temelinden bahsetmitir. 131. Bu bakmdan AHM, bavurann 11 Mays 1994te Diyarbakr Mahkemesi Cumhuriyet Basavcsna yazm olduu dilekede, olunun hayatndan endie duyduunu ifade ettiini gzlemlemitir (bkz. paragraf 26). Ayrca, bavuran bavuru formunda, olunun hayatndan endie duymas iin btn sebepleri barndran koullarda ortadan yok olduunu iddia etmitir. Son olarak, Komisyona sunduu grlerinde bavuran, olunun hayatyla ilgili olan ciddi ikayetinin titizlikle incelenmediini ifade etmitir. 132. AHM, yukarda bahsedilen Timurta kararn kabul ettiinden beri, uzun sren onaylanmam alkonmalarn, AHSnin 5. maddesi ihlal edilerek usule aykr bir alkonmann tesine getiine karar vererek, AHSnin 2. maddesinde temin edilen yaam hakknn etkin olarak korunmasn gz nne aldn vurgulamtr (bkz, Timurta, yukarda kaydedilen, 83). AHM, bu tr iddialar, AHSnin 5. maddesinin yansra, 2. maddesine gre de incelemitir (bkz, inter alia, Orhan / Trkiye, no. 25656/94, 328-332, 18 Haziran 2002, ve pek, yukarda kaydedilen, 166-168). 133. Buradan, AHMnin, bavurann olunun alkonmasyla ilgili iddialarn, AHSnin 2. maddesinin anlam iinde yer alan yaam hakknn korunmas kuralnn nda deerlendirecei ortaya kmaktadr. AHSnin 2. maddesi yledir:

1. Herkesin yaam hakk yasann korumas altndadr. Yasann lm cezas ile cezalandrd bir sutan dolay hakknda mahkemece hkmedilen bu cezann yerine getirilmesi dnda hi kimse kasten ldrlemez. 2. ldrme, aadaki durumlardan birinde kuvvete bavurmann kesin zorunluluk haline gelmesi sonucunda meydana gelmise, bu maddenin ihlali suretiyle yaplm saylmaz: a) Bir kimsenin yasad iddete kar korunmas iin; b) Usulne uygun olarak yakalamak iin veya usulne uygun olarak tutuklu bulunan bir kiinin kamasn nlemek iin; c) Ayaklanma veya isyann, yasaya uygun olarak bastrlmas iin. A. Genel grler 134. Yaam hakkn koruma altna alan ve yaam hakknn alnmasnn hangi artlarda hakl grlebileceini belirten 2. madde, AHSnin hibir ekilde ihlaline izin verilmeyen en nemli hkmlerinden biridir. 3. maddeyle birlikte 2. madde de, Avrupa Konseyini oluturan demokratik toplumlarn temel deerlerinden birini iinde barndrmaktadr. Bu nedenle, yaam hakknn alnmasnn hakl grlebilecei koullar tam manasyla yorumlanmaldr. Bireylerin korunmas iin bir ara olarak AHSnin amac ve hedefi de, 2. maddenin teminatlarnn uygulanabilir ve etkin olabilecek ekilde yorumlanp uygulanmasn gerektirir (McCann ve Dierleri / ngiltere, 27 Eyll 1995 tarihli karar, A Serisi no. 324, 146-147). 135. 2. maddenin temin ettii korumann neminin altnda AHM, yalnzca Devlet ajanlarnn faaliyetlerini deil , ayn zamanda btn evreleyici koullar gz nne alarak, yaam hakknn elden alnmasn en dikkatli ekilde incelemelidir. Alkonmu kiiler savunmasz bir durumdadrlar, bu nedenle yetkililer onlar korumakla grevlidirler. Sonu olarak, salkl bir halde gzaltna alnan bir kiinin serbest brakldnda yaral olduu grldnde, bu yaralarn neden kaynaklandna dair makul bir aklama yapma grevi Devlete dmektedir (bkz, dier yetkili makamlar arasnda, Orhan, yukarda kaydedilen, 326 ve orada kaydedilen yetkili makamlar). Alkonmu bir kiiye yaplan mdahalenin hesabn verme ykmllnn yetkili makamlara ait olmas, daha sonra bireyin lmesi durumunda daha da zorlu bir hal alr. 136. Tartma konusu olan olaylarn tamamen ya da ksmen makamlarn bilgisi dahilinde olmas halinde, denetimleri altnda bulunan alkonmu kiilerin durumunda olduu gibi, bu alkonma srasnda meydana gelen yaralanma ya da lmle ilgili olarak gl maddi karineler ortaya kacaktr. Gerekten de, kant yk, yetkili makamlarn yeterli ve ikna edici bir aklama yapmalarna dayanmaktadr (Salman / Trkiye [GC], no. 21986/93, 100, ECHR 2000-VII; akc / Trkiye [GC], no. 23657/94, 85, ECHR 1999-IV, ve Timurta, yukarda kaydedilen, 82). B. Mehdi Akdenizin lm olma ihtimali 137. Timurta kararnda (yukarda kaydedilen, 82-83) AHM u ifadede bulunmutur: (...) salkl bir halde gzaltna alnan bir kiinin serbest brakldnda yaral olduu grldnde, bu yaralarn neden kaynaklandna dair makul bir aklama yapma grevi Devlete dmektedir, aksi halde AHSnin 3. maddesi uyarnca bir sorun ortaya kmaktadr

(...). Ayn balamda, 5. madde, alkonan ve bylece yetkili makamlarn kontrol altna giren bir kiinin nerede olduu konusunda, Devlete hesap verme ykmlln koymaktadr (...). Cesedin yokluu halinde, tutuklu kiinin bana ne geldii konusunda yetkili makamlarn makul bir aklama yapmamasnn AHSnin 2. maddesi uyarnca sorun tekil edip etmemesi, gerekli kant standardna gre alkonan kiinin gzaltndayken lm olabilecei sonucuna gtrebilecek somut unsurlara dayanan dava artlarna, zellikle de yeterli ikinci derecede kant varlna bal olacaktr (...) Bu bakmdan, her ne kadar kesin olmasa da, kiinin gzaltna alnmasndan bu yana geen zaman dilimi, gz nne alnmas gereken ilgili bir faktrdr. Tutuklu kiiden haber alnmadan geen sre uzadka, bu kiinin lm olma olaslnn artt kabul edilmelidir. Dolaysyla, geen zaman, szkonusu kiinin ldne karar verilebilmesi iin ikincil derecedeki dier kant elerine verilen nemi bir dereceye kadar etkileyebilir. Bu balamda, AHM, bu durumun, 5. maddeyi ihlal eden basit bir usule aykr tutuklamann tesine geen sorunlar yaratt kansndadr. Byle bir yorum, 2. madde ile salanan ve AHSdeki en temel hkmler arasnda yer alan yaamn etkili korunmas hkmne de uygundur (). 138. AHM, szkonusu davay, AHMnin, daha nce bavurann olunun tutukluluk srasnda lm olduunu gsteren inandrc kantlarn yetersiz olduu hkmne vard Kurt/Trkiye (25 Mays 1998 tarihli karar, Reports 1998-III, 108) benzeri davalardan ayran baz eler olduunu dnmektedir. zeyir Kurt, son olarak kendi kynde etrafnda askerlerle grlm olmasna ramen, Mehdi Akdeniz ve dier be kyl askerler tarafndan gtrlrken grlmlerdir. stelik Mehdi Akdenizin son olarak gvenlik kuvvetlerinin elindeyken eitli tutukevlerinde grld belirlenmitir. 139. Ayrca AHM, yetkili makamlarn Akdeniz ailesinin PKKya yardm ve yataklk ettiinden phelendiklerini ve bu ailenin baz fertlerinin Mehdi Akdeniz ile birlikte yakalanarak daha sonra bu sutan yarglandklarn (bkz. yukardaki 59. paragraf) not eder. Aslnda, AHMnin de belirledii gibi, bavurann olu, PKKya yardm ve yataklk ettiinden kukulanlan dier be kiiyle birlikte tutulmutur. Gneydou Trkiyede 1994 ylnda hkm sren artlar balamnda, bu tr insanlarn kayt d tutuklanmasnn lm tehdidi yaratt gz ard edilemez (yukarda anlan Timurta, 85; yukarda anlan Orhan, 330; ve son olarak iek/Trkiye, say 25704/94, 146, 27 ubat 2001). 140. Ayrca daha nceki davalarda AHMnin, bu davada da szkonusu olan dnemde lkenin gneydousunda grlen ve ceza hukukunun etkili koruyucu zelliine zarar veren kusurlarn, gvenlik glerinin hareketlerinden sorumlu tutulmamasna yol at ya da bunu tevik ettii hkmne vard da hatrlanmaldr (Kl/Trkiye, no. 22492/93, 75, AHM 2000-III ve Mahmut Kaya/Trkiye, no. 22535/93, 98, AHM 2000-III). Szkonusu davada, Kulp Cumhuriyet Savcsnn, bavurann olunun jandarmalar tarafndan tutukland ynndeki iddialarnn dier baz tutuklularn ifadeleri ile de desteklendii hkmne varmasna ramen (bkz. yukardaki 53. paragraf), bavurann olunun tutulu bulunduu Kulpta grev yapan hibir jandarmay sorguya ekmemesi de bu duruma kant oluturmaktadr. 141. Yukardaki nedenlerle ve 11 yldan uzun sredir Mahdi Akdenizin nerede olduuna ilikin herhangi bir bilgi edinilmedii de gz nne alndnda, AHM, Akdenizin gvenlik kuvvetleri tarafndan kayt d bir ekilde tutuklanmasnn ardndan ldnn varsaylmas gerektii kansndadr. Dolaysyla, lmnde sorumlu Devletin mesuliyeti szkonusudur. Yetkili makamlarn, Mehdi Akdenizin tutuklanmasnn ardndan olanlara dair bir aklama getirmedii ve grevlilerinin kullanm olabilecei lmcl kuvvet iin geerli

bir sebep gstermedii dikkate alndnda, bu lmn sorumlu Hkmete isnat olunabilecei anlalmaktadr (tamam yukarda anlan Timurta, 86, Orhan, 331 ve iek, 147). 142. Bu nedenlerle, Mehdi Akdenize ilikin olarak, 2. madde ihlal edilmitir. C. Soruturmann yetersiz olduu iddialar 143. AHM, AHSnin 2. maddesinde yer alan yaam hakkn koruma ykmllnn, Devletin AHSnin 1. maddesi uyarnca sahip olduu kendi yetki alanlar iinde bulunan herkese bu Szlemede aklanan hak ve zgrlkleri tanma grevi ile birlikte ele alndnda, bireylerin kuvvet kullanm sonucunda lmesi halinde etkili bir resmi soruturma yaplmasn gerektirdiini hatrlatr (bkz. mutatis mutandis, yukarda anlan McCann ve Dierleri, 161 ve Kaya/Trkiye, 19 ubat 1998 tarihli karar, Reports 1998-I, 105). Bu soruturmann temel amac, yaam hakkn koruyan ulusal kanunlarn etkin biimde uygulanmasn gvence altna almak ve devlet grevlileri ile kurumlarn ieren davalarda, sorumluluklar altnda meydana gelen lmlere ilikin bu grevli ve kurumlara hesap sorulabilmesini salamaktr. Bu amalara ulamak iin farkl artlarda farkl soruturma biimleri kullanlabilir. Ancak nasl bir yntem kullanlrsa kullanlsn, olay nlerine geldiinde yetkili makamlarn kendiliklerinden harekete gemeleri gereklidir. Resmi bir ikayette bulunmay ya da soruturma ilemlerine balanmas iin sorumluluk almay yakn akrabalarn inisiyatifine brakamazlar (rnein bkz. mutatis mutandis, lhan/Trkiye [BD], no. 22277/93, 63, AHM 2000-VII). 144. Devlet grevlilerinin kanunsuzca adam ldrd iddialarna ilikin bir soruturmann etkili olabilmesi iin, genel olarak, soruturmay yrten ve soruturmadan sorumlu olan kiilerin, olaylara karan kiilerden bamsz olmasnn gerektii kabul edilebilir (Gle/Trkiye, 27 Temmuz 1998 tarihli karar, Raporlar 1998-IV, 81-82 ve Our/Trkiye [BD], say 21954/93, 91-92, AHM 1999-III). Ayn zamanda yaplan soruturmann, bu tr davalarda kullanlan kuvvetin szkonusu artlar altnda makul olup olmadnn belirlenmesini (yukarda anlan Kaya, 87) ve sorumlularn tespit edilip cezalandrlmasn (yukarda anlan Our, 88) salayabilmek asndan da etkili olmas gereklidir. Bu, sonuca deil aralara dair bir ykmllktr. Yetkililerin, inter alia, grg tanklarnn ifadeleri de dahil olaya ilikin kantlar gvence altna almak iin imkanlar dahilinde makul nlemleri almas gereklidir (tanklara ilikin olarak, rnein bkz. Tanrkulu/Trkiye [BD], no.23763/94, 109, AHM 1999-IV). Soruturmann lm nedenini ya da sorumlu kiiyi belirlemesini engelleyecek herhangi bir kusur, bu standarda uymama riskini tayacaktr. 145. Bu balamda ayrca bir hzllk ve makul abukluk art da vardr (Yaa/Trkiye, 2 Eyll 1998 tarihli karar, Raporlar 1998-VI, 102-104; yukarda anlan akc, 80, 87, 106; yukarda anlan Tanrkulu, 109 ve yukarda anlan Mahmut Kaya, 106-107). Belirli bir durumda, bir soruturmann ilerlemesini nleyen engeller ya da zorluklar olmas kabul edilebilir. Ancak, kamuoyunda hukukun stnlnn korunduuna dair gven salanmas ve yasad eylemlere destek verme ya da gz yumma grntsnn olumamas asndan, kuvvet kullanm ya da kaybolmaya ilikin bir soruturmada yetkili makamlarn hzla harekete gemesinin byk nem tad kabul edilebilir (genel olarak bkz. McKerr/ngiltere, no. 28883/95, 108-115, AHM 2001-III). zellikle tutuklu haldeyken kaybolma iddialar szkonusu olduunda hzl harekete geme ihtiyac zellikle nem kazanmaktadr.

146. AHM, bavurann iddialarnn 11 Mays 1994 tarihinde yetkili makamlarn dikkatine sunulduu bulgusuna ulamtr (bkz. yukardaki 26. paragraf). Ancak, Cumhuriyet Savcsnn Mehdi Akdenizin gzaltna alnmadna karar vermesi iin bavurann olunun isminin gzalt kaytlarnda bulunmamasnn yeterli olduu anlalmaktadr (bkz. yukardaki 26. paragraf). Cumhuriyet Savcs, hangi gzalt kaytlarna dantna dair bir bilgi vermemitir (bkz. yukardaki 27. paragraf); bu sonuca ulamadan nce hikimseyi sorguya ekmedii de anlalmaktadr. lgili gzalt kaytlarnn 24 Ocak 1998 tarihine kadar adli makamlara iletilmedii gznne alndnda (bkz. yukardaki 51. paragraf), AHM, Cumhuriyet Savcsnn 11 Mays 1994te bu kaytlar dikkate almad kansndadr. 147. Bavurunun, Komisyon tarafndan sorumlu Hkmete bildirilmesine kadar baka bir ilem yaplmamtr. 29 Aralk 1994te Genel Mdrlk, Diyarbakr Mahkemesindeki Cumhuriyet Savcsna Komisyona sunulan bavuruyu bildirmi, Cumhuriyet Savcsndan ikayetlerine ilikin bavuran sorgulamasn ve iddialara dair bir soruturma amasn istemitir (bkz. yukardaki 28. paragraf). 148. Soruturmay yrtmekle grevlendirilen Kulp Cumhuriyet Savcs, soruturmann ilk iki yln bavurann ve hepsi bavurann iddialarn dorulayan grg tanklarnn ifadelerini alarak geirmitir. 5 Aralk 1996 tarihine, yani soruturmaya baladktan neredeyse iki yl sonrasna kadar, bu Cumhuriyet Savcsnn aklna bavurann iddialarnn doruluunu gvenlik kuvvetlerine danarak teyit etmenin gelmedii anlalmaktadr. O zaman bile bu teyit, Kulp le jandarma Komutanlna yazyla bavurann kynde bir operasyon dzenlenip dzenlenmediini sormakla snrl kalmtr (bkz. yukardaki 42. paragraf). AHM, Cumhuriyet Savcsnn da dikkat ektii gibi, tutarl grg tan ifadeleri ile desteklenmelerine ramen, iddialara ilikin olarak gvenlik kuvvetlerine mensup bir kiinin bile sorguya ekilmemesini anlalmaz bulmaktadr. 149. Ek olarak, buna benzer bir soruturmada en mantkl balang yeri olarak grlmesine ramen, Kulp Cumhuriyet Savcsnn, Kulp le Jandarma Komutanlna ait gzalt kaytlarn elde etmesi de yldan uzun srmtr (bkz. yukardaki 51. paragraf). 150. Kulp Cumhuriyet Savcsnn, bir operasyon yrtldn belirterek Kulp le Jandarma Komutanlnn ve Diyarbakr Jandarma Komutanlnn, srasyla 27 Aralk 1996 ve 29 Haziran 1998 tarihlerinde yazlm, Cumhuriyet Savcsna ubat 1994te bavurann kynde bir operasyon yrtlmediini bildiren yazlarn tekzip eden 28 ubat 1994 tarihli askeri raporla bu komutanlarn karsna kmam olmas da AHMyi endieye sevketmitir. 151. AHM, bavurann olunun kaybolmasna ilikin yrtlen soruturmann, szkonusu dnemde Trkiyenin gneydousunda yrtlen ve baz davalarda AHM tarafndan incelenen dier soruturmalara benzedii hkmne varmtr. Bu davalarn ortak bir zellii, Cumhuriyet Savcsnn, gvenlik kuvvetlerinin sulanan mensuplar ile grmeyerek ya da bu kiilerin ifadelerini almayarak ve gvenlik kuvvetleri tarafndan sunulan olay raporlarn olduu gibi kabul ederek, gvenlik kuvvetlerinin kanund olaylara kartna ynelik ikayetleri takip etmemesidir. Ancak AHM, Kulp Cumhuriyet Savcsnn szkonusu davada yrtt soruturmann istisnai olduu, zira gvenlik kuvvetlerinin bavurann olunun kaybolmasnda parma olduunu gsteren kantlarn bolluuna ramen, onlar sorguya ekmek iin harekete geilmedii kanaatindedir (ayn zamanda bkz. Akko/Trkiye, no. 22947/93 ve 22948/93, 89, AHM 2000-X ve orada anlan davalar).

152. Yukarda zetlenen nedenlerle, AHM bavurann olunun kaybolmasna ilikin soruturmann ciddi biimde yetersiz ve kusurlu olduu hkmne varmtr. Dolaysyla, Mehdi Akdenize ilikin olarak AHSnin 2. maddesi bu adan ihlal edilmitir. III. AHSNN 3. MADDESNN HLAL EDLD DDALARI 153. Bavuran, olunun jandarma tarafndan gzaltnda tutulduu sre ierisinde ikence derecesine varacak bir muameleye maruz kaldna ynelik grg tan ifadeleri biiminde ciddi kantlar olduunu ileri srmtr. 154. Ayrca, olunun bana neler geldiini renememesi ve yetkili makamlarn sorduu sorulara ilikin olarak kendisine verdikleri yantlar ile gsterdikleri muamele nedenitle sknt ve ac ektiini ne srmtr. 155. Bu iki ikayete ilikin olarak bavuran AHSnin aadaki 3. maddesine atfta bulunmutur: Hi kimse ikenceye, insanlk d ya da onur krc ceza veya ilemlere tabi tutulamaz. 156. Hkmet, bavurann iddialarnn gereklere dayanmadn belirtmenin dnda, bu ikayeti zel olarak ele almamtr. A. Mehdi Akdenize ilikin olarak 157. AHMnin itihatlar, kt muamelenin 3. madde kapsamna girmesi iin belirli bir asgari vehamet derecesine ulamas gerektiini belirtmektedir. Bu asgari, greceli bir ekilde deerlendirilir: muamelenin sresi, fiziksel ve/veya zihinsel etkileri ve baz durumlarda kurbann cinsiyeti, ya ve salk durumu gibi dava olaylarna baldr (dier lerinin yansra bkz. Tekin/Trkiye, 9 Haziran 1998 tarihli karar, raporlar 1998-IV, 52). 158. AHM, bavuran da kapsayan grg tanklarnca verilen ifadelere dayanarak, bavurann olunun gzaltna alndn belirlediini hatrlatr. Bu tanklarn bavurann oluyla birlikte tutuklanan be kii de dahil verdikleri ifadelere gre alt kii kt muamele grm ve zellikle Mehdi Akdeniz yakalanma srasnda en iddetli dayaa maruz kalmtr. Bu tanklar ayn zamanda kt muamelenin tutukluluklar sresince devam ettiini belirtmitir. Gerekten de, yakalanma srasnda kt muameleye maruz kalma iddialar, bu kiileri yakalayp tutuklayan askerler tarafndan hazrlanan 28 ubat 1994 tarihli yakalama raporunca da desteklenmektedir. Bu rapora gre, be kiinin vcudunda, kama teebbsleri srasnda ve kuvvet kullanm sonucu oluan eitli yaralar bulunmaktadr (bkz. yukardaki 23. paragraf). 159. Yukarda da belirttii gibi, AHM, bu ifadelerin doruluundan phe duymamaktadr. Gerekten de, Hkmetin bu ifadelerin ieriklerinin zgnl ve doruluuna itiraz etmemi olmas not edilmelidir. Dolaysyla AHM, bavurann olunun, en azndan insanlk d ve aalayc muamelenin snrna gelecek derecede kt muameleye maruz kald hkmne vararak AHSnin 3. maddesinin bu adan ihlal edildiini bildirir (bkz., mutatis mutandis, Akdeniz ve Dierleri/Trkiye, no. 23954/94, 98, 31 Mays 2001).

160. Dolaysyla, bavurann olunun maruz kald muameleye ilikin olarak 3. madde ihlal edilmitir. B. Bavurana ilikin olarak 161. AHM, kayp bir kiinin aile fertlerinin 3. maddeye aykr bir muamelenin kurban olup olmadklar sorusunun, bavurann ektii acya, ciddi bir insan haklar ihlali kurbannn akrabalarnn yaad duygusal straptan farkl bir boyut ve zellik katan zel etkenlerin mevcudiyetine bal olacan yineler. Aile balarnn kuvveti bu balamda ebeveyn-ocuk bana belirli bir arlk verilecektir , ilikiye zel artlar, aile yesinin szkonusu olaylarn ne kadarna tank olduu, aile yesinin kayp kii hakknda haber alma abalarna ne kadar katkda bulunduu ve yetkili makamlarn bu yndeki sorulara yant verme biimi ilgili eler arasndadr (yukarda anlan pek, 181-183, ve orada anlan kararlar). AHM, ayrca, bu tr bir ihlalin temelinde aile yesinin kaybolmasnn deil, yetkili makamlarn konu dikkatlerine sunulduunda verdii tepkiler ve takndklar tutumlarn yattn vurgular. Bir akraba, zellikle bu son anlan hususa ilikin olarak, yetkili makamlarn davranlarndan dorudan zarar grdn iddia edebilir (bkz. yukarda anlan akc, 98). 162. Szkonusu davada, AHM, bavurann kayp Mehdi Akdenizin annesi olduunu not eder. Bavuran, olunun on bir sene nce askerler tarafndan gtrldne tank olmu ve bir daha kendisinden haber alamamtr. Hkmet tarafndan sunulan belgelerden de bavurandan defalarca Cumhuriyet Savclarna ifade vermesinin istendii ve bavurann birok kez Cumhuriyet Savclarndan olunun bana gelenleri bulmalarn talep ettii anlalmaktadr (bkz. yukardaki 38., 44., 46. ve 47. paragraflar). Olunun kaybolduunu ve hayatndan endie ettiini bildirmek iin Cumhuriyet Savcsna gitmi olmasna ramen, Cumhuriyet Savcs bu konuda bavurana olunun isminin gzalt kaytlarnda bulunmadn sylemekten baka bir ilem yapmamtr (bkz. 26. ve 27. paragraflar). Cumhuriyet Savclar, bavurann dilekesine dayanarak deil, Genel Mdrlkn Komisyona sunulan bavuruyu bildirdii yazsna dayanarak ilemlere balamtr (bkz. yukardaki 28. paragraf). 163. Askerler tarafndan yakalanmasnn ardndan olunun bana gelenlere ilikin olarak yetkili makamlarca bavurana mantkl bir aklama ya da bilgi verilmemitir. Aksine, yetkili makamalarn bavurann ciddi endieleri karsnda verdikleri tepki, olunun gvenlik kuvvetleri tarafndan gzaltna alndn reddetmekle snrl kalmtr (bkz. yukardaki 27., 55. ve 66. paragraflar). 164. Yukarda anlatlanlar nda, AHM, olunun kaybolmas ve bana nler geldiini renememesi sonucunda bavurann strap ektii ve ekmeye devam ettii hkmne varmtr. Yetkili makamlarn bavurann ikayetleri karsnda takndklar tavr, 3. maddeyi ihlal eden insanlk d muamele olarak grlmelidir. 165. Dolaysyla AHM, bavurana ilikin olarak AHSnin 3. maddesinin ihlal edildiine karar vermitir. IV. AHSNN 5. MADDESNN HLAL EDLD DDASI 166. Bavuran, olunun kaybolmasnn, AHSnin aadaki 5. maddesine ilikin bir ihlal tekil ettiini ne srmtr:

1. Herkesin kii zgrlne ve gvenliine hakk vardr. Aada belirtilen haller ve yasada belirlenen yollar dnda hi kimse zgrlnden yoksun braklamaz. a) Kiinin yetkili mahkeme tarafndan mahkum edilmesi zerine usulne uygun olarak hapsedilmesi; b) Bir mahkeme tarafndan, yasaya uygun olarak, verilen bir karara riayetsizlikten dolay veya yasann koyduu bir ykmlln yerine getirilmesini salamak iin usulne uygun olarak yakalanmas veya tutulu durumda bulundurulmas; c) Bir su iledii hakknda geerli phe bulunan veya su ilemesine ya da suu iledikten sonra kamasna engel olmak zorunluluu inancn douran makul nedenlerin bulunmas dolaysyla, bir kimsenin yetkili merci nne karlmak zere yakalanmas ve tutulu durumda bulundurulmas; d) Bir kn gzetim altnda eitimi iin usulne uygun olarak verilmi bir karar gerei tutulu durumda bulundurulmas veya kendisinin yetkili merci nne karlmas iin usulne uygun olarak tutulu durumda bulundurulmas; e) Bulac hastalk yayabilecek bir kimsenin, bir akl hastasnn, bir alkoliin, uyuturucu madde bamls bir kiinin veya bir serserinin usulne uygun olarak tutulu durumda bulundurulmas; f) Bir kiinin usulne aykr surette lkeye girmekten al konmasn veya kendisi hakknda snr d etme ya da geriverme ileminin yrtlmekte olmas nedeniyle usulne uygun olarak yakalanmas veya tutulu durumda bulundurulmas; 2. Yakalanan her kiiye, yakalama nedenleri ve kendisine yneltilen her trl sulama en ksa zamanda ve anlad bir dille bildirilir. 3. Bu maddenin 1.c fkrasnda ngrlen koullara uyarnca yakalanan veya tutulu durumda bulunan herkes hemen bir yarg veya adli grev yapmaya yasayla yetkili klnm dier bir grevli nne karlr; kendisinin makul bir sre iinde yarglanmaya veya adli kovuturma srasnda serbest braklmaya hakk vardr. Salverilme, ilgilinin durumada hazr bulunmasn salayacak bir teminata balanabilir. 4. Yakalama veya tutuklu durumda bulunma nedeniyle zgrlnden yoksun klnan herkes, zgrlk kstlamasnn yasaya uygunluu hakknda ksa bir sre iinde karar vermesi ve yasaya aykr grlmesi halinde kendisini serbest brakmas iin bir mahkemeye bavurma hakkna sahiptir. 5. Bu madde hkmlerine aykr olarak yaplm bir yakalama veya tutulu kalma ileminin maduru olan herkesin tazminat istemeye hakk vardr. 167. Bavuran, olunun kanund bir ekilde tutuklanmas, yetkili makamlarn olunu neden tutuklandna ilikin bilgilendirmemesi ve makul bir sre ierisinde adli bir makam karsna kartmamas ve olunun, tutukluluunun yasaya uygunluunu belirlemek iin herhangi bir ilem balatamamas nedeniyle bu hkmn ihlal edildiini iddia etmitir. 168. Hkmet bavurann tutuklandn reddetmitir. 169. AHM, 5. maddede bulunan, bireylerin bir demokraside yetkililerin elinde keyfi tutuklamaya maruz kalmamasna ilikin haklarn ieren teminatlarn temel nemini vurgular. Bu balamda, zgrlkten mahrum brakmann, yalnzca ulusal hukuktaki esasa ve usule ilikin kurallara uygun olarak deil, ayn zamanda 5. maddenin maksadyla, yani bireyi keyfi tutuklamadan korumakla da uyumlu olmas gerektiini vurgulamtr. Keyfi tutuklama risklerini asgari dzeye ekmek iin 5. madde, zgrlkten mahrum brakma eyleminin

bamsz yargsal tetkike tabi olmasnn salanmas iin bir temel haklar btn temin eder ve bunun iin de yetkililerin sorumluluunu teminat altna alr. Bireyin kayt d tutukluluu, bu teminatlarn tamamen inkar edilmesi demektir ve 5. maddenin ar ihlali olduunu aa vurur. Yetkililerin, kontrolleri altndaki bireylere dair sorumluluklar dikkate alndnda, 5. madde, bireylerin kaybolma riskine kar yetkililerin etkili tedbirleri almasn ve bir bireyin gzaltna alnd ve bundan sonra kendisinden haber alnmad eklindeki savunulabilir iddiaya ynelik hzl ve etkili soruturma yapmasn art koar (yukarda anlan Kurt, 122125; ayn zamanda bkz yukarda anlan pek, 187-191 ve orada anlan kararlar). 170. AHM, bavurann olunun yakalandn ve ubat 1994te gvenlik gleri tarafndan kynden alndn ve son olarak bu gvenlik glerinin elinde bir askeri bir tutukevinde grldn halihazrda tespit etmitir. Oradaki tutukluluu, ilgili tutuklama kaytlarna girilmemitir; akabinde nerede bulunduu veya akbetine ilikin resmi bir iz bulunmamaktadr. AHMye gre, bu gerein bal bana, en ciddi noksanlk olduu dnlmelidir, zira bu gerek, bireyi zgrlkten mahrum brakmakla sorumlu olan kiilerin, bir sua itirak ettiklerini gizlemelerini, izlerini kapatmalarn ve alkonulan kiinin akbetine dair sorumluluklarndan kamalar salar. Ayrca, tutuklama tarihi, zaman ve yeri, tutuklanan kiini ismi, tutuklama gerekesi ve tutuklayan kiilerin ismi gibi unsurlardan ibaret bilgi kaytlarnn bulunmamas, AHSnin 5. maddesinin asl maksadna uygun olmad dnlmelidir (bkz yukarda anlan Kurt, 125; Timurta, 105; akc, 105; iek, 165, ve Orhan, 371 kararlar). 171. AHM ayrca, yetkililerin, bavurann, olunun hayatn tehdit eden koullarda gtrldne ve gvenlik glerince tutuklandna dair ikayetlerini daha kapsaml ve hzl soruturma ihtiyacna ilikin olarak, daha tetik olmu olmalar gerektii kansndadr. Ancak, AHMnin 2. maddeye ilikin yukardaki gereke ve tespitleri, yetkililerin, Mehdi Akdenizin kaybolma tehlikesine kar korunmasna ilikin etkili tedbirleri almad hususunda hibir phe ortaya koymamaktadr. 172. Bu mlahazalar erevesinde, AHM, yetkililerin, kynden alnp gtrldkten sonra Mehdi Akdenizin yeri ve akbetine ilikin makul bir aklama getirmedii ve kaybolmasna ynelik olarak yaplan soruturmann ne hzl ne de etkili olduu sonucuna varmtr. Varlan bu sonula, soruturma yetkililerinin gvenlik glerinden ifade almadnn ve askeri yetkililerin, gzalt kaytlarnn Mehdi Akdenizin ne yakaland ne de tutuklandna iaret ettii eklindeki iddiasndan teye gitmeye ilikin isteksizliklerinin teyit edildii kansndadr. Gzalt kaytlarnn gvenilmezlii ve doruluktan uzak olmas da bu balamda dnlmelidir. 173. Buna gre, AHM, Mehdi Akdenizin 5. maddedeki teminatlardan tamamen yoksun olarak, kayt d tutukluluk yaadn ve bireyin bu madde ile teminat altna alnan zgrlk ve gvenlik hakknn ihlal edildiini tespit etmitir. V. AHSNN 6. MADDESNN HLAL EDLD DDASI 174. Bavuran, Hkmetin, olunun yakalanmas ve tutuklanmasnn yasal olduu ve i hukuk erevesinde bir su ilemi olduu iddiasna karn; olunun kanunla kurulmu bamsz ve tarafsz bir mahkeme tarafndan yarglanmamas gerekesiyle, AHSnin 6. maddesinin ihlal edildiini iddia etmitir. AHSnin 6. maddesinin ilgili blmleri yledir:

Herkes, gerek medeni hak ve ykmllkleriyle ilgili nizalar, gerek cezai alanda kendisine yneltilen sulamalar konusunda karar verecek olan, bir mahkeme tarafndan davasnn , hakkaniyete uygun olarak grlmesini istemek hakkna sahiptir. 175. AHM, Hkmetin bavurann olunun yasalara uygun olarak yakalanm ve tutuklanm olduunu veya i hukuk erevesinde bir su ilediini iddia etmediini gzlemler. Bavurann 6. madde balamndaki ikayeti incelenmeyecektir. VI. AHSNN 13. MADDESNN HLAL EDLD DDASI 176. Bavuran, AHS kapsamnda yapt iddialara ilikin olarak Trkiyenin gneydousunda hibir etkili hukuk yoluna sahip olmadn ifade etmitir. AHSnin 13. maddesine atfta bulunmutur, ilgili madde yledir: Bu Szlemede tannm olan hak ve zgrlkleri ihlal edilen herkes, ihlal fiili resmi grev yapan kimseler tarafndan bu sfatlarna dayanlarak yaplm da olsa, ulusal bir makama etkili bir bavuru yapabilme hakkna sahiptir. 177. Hkmet, bavurann iddialarnn olgusal temelini reddetmekten baka, bu ikayeti zel olarak ele almamtr. 178. AHM, i hukukta her ne ekilde teminat altna alnrsa alnsn, 13. maddenin, ulusal dzeyde, AHS haklar ve zgrlklerinin znn yerine getirilmesini salayacak bir hukuk yolunu garanti altna aldn hatrlatr. Dolaysyla, Szlemeci Devletlere, bu madde balamndaki AHS ykmllklerine uygun hareket etmeye ilikin belli bir takdir yetkisi verilmi olmasna karn, 13. maddenin bu balamdaki anlam, ilgili AHS ikayetinin konusunu ele alacak bir i hukuk yolu ve uygun tazmin salanmasn art komaktr. 13. madde balamndaki ykmlln kapsam, bavurann AHS erevesinde yapt ikayetin konusuna baldr. Bununla beraber, 13. maddenin gerektirdii hukuk yolu, gerek uygulamada gerekse hukukta etkili olmaldr, zellikle, uygulanmas, Sorumlu Devletin yetkililerinin davranlar veya ihmalleri ile haksz bir biimde engellenmemelidir (bkz. Aksoy Trkiye, 18 Aralk 1996 karar, Raporlar 1996-VI, 95; ve yukarda anlan Kaya, 89). 179. Buna ek olarak, bir kiinin akrabas, o kiinin, yetkililerin elindeyken kaybolduuna dair yapt savunulabilir bir iddia ortaya attnda, 13. maddenin maksad dahilinde etkili hukuk yolu kavram, uygun olan durumlarda tazminat denmesine ek olarak, akrabalarn soruturma srecine etkili eriiminin salanmas dahil olmak zere, sorumlularn belirlenmesi ve cezalandrlmasn salayacak ekilde kapsaml ve etkili bir soruturma anlamna gelir (bkz. mutatis mutandis, yukarda anlan Aksoy, Aydn ve Kaya kararlar, 98, 103 ve 106-107). AHM ayrca, 13. maddenin gerektirdiklerinin, Szlemeci Devletin 2. madde kapsamnda, en son yetkililerin elinde grlm olan bir kiinin kaybolmasna ynelik etkili soruturma yrtme ykmllnden daha kapsaml olduunu tekrarlar (bkz. yukarda anlan Kl, 93). 180. AHM, bavurann olunun jandarmalarca kynden alndn ve bir askeri tutukevinde gvenlik glerince, kayt d tutuklandn ve lm olduunun varsaylabileceini tespit etmitir (bkz. yukardaki 82. ve 101. paragraflar). Ayn zamanda, olunun kaybolmasndan dolay bavurann yaad sknt ve acnn ve yapt ikayetin yetkililerce ele alnma biiminin insanlk d muamele olduunu belirlemitir (bkz. yukardaki 124. paragraf). Dolaysyla, 2., 3. ve 5. maddeler balamnda yaplan ikayetler,

AHSnin 13. maddesinin maksad kapsamnda aka savunulabilir niteliktedir (bkz. Kaya ve Yaa kararlar, yukarda anlan 107 ve 113 ile beraber, Boyle ve Rice ngiltere, 27 Nisan 1988 karar, Seri A no. 131, 52). 181. Dolaysyla, yetkililerin Mehdi Akdenizin kaybolmasna ynelik etkili soruturma yapma ykmll bulunmaktayd. 2. madde kapsamndaki tespitlerini dikkate alarak (bkz. yukardaki 106-112. paragraflar), AHM, 13. maddeyle ilgili olarak, bavurann yapt ikayetlere ynelik hibir etkili soruturma yaplmad sonucuna varmtr. 182. Buna gre, AHSnin 13. maddesi ihlal edilmitir. VII. AHSNN 14. MADDESNN HLAL EDLD DDASI 183. Bavuran, kendisi ve olunun Krt kkenli olmalarndan dolay ayrmcla maruz kaldndan ikayeti olmu ve bunun AHSnin 14. maddesini ihlal ettiini belirtmitir, anlan madde yledir: Bu Szlemede tannan hak ve zgrlklerden yararlanma, cinsiyet, rk, renk, dil, din, siyasal veya dier kanaatler, ulusal veya sosyal kken, ulusal bir aznla mensupluk, servet, doum veya herhangi baka bir durum bakmndan hibir ayrmclk yaplmadan salanr. 184. Hkmet, ikayetlerin olgusal temeline itiraz etmekten baka, bu hususlar ele almamtr. 185. AHM, yukarda 2., 3. ve 13. maddelere ilikin tespitlerini dikkate alarak, bavuran ve olunun AHS haklarndan yararlanmas hususunda ayrmc muameleye de maruz kalp kalmadnn incelenmesini gerekli grmemitir. VIII. AHSNN 41. MADDESNN UYGULANMASI 186. AHSnin 41. maddesi yledir: Mahkeme ibu Szleme ve protokollerinin ihlal edildiine karar verirse ve ilgili Yksek Szlemeci Tarafn i hukuku bu ihlali ancak ksmen telafi edebiliyorsa, Mahkeme, gerektii takdirde, hakkaniyete uygun bir surette, zarar gren tarafn tatminine hkmeder. A. Maddi Tazminat 187. Bavuran, kaybolduunda olunun 22 yanda olduunu ve ailenin en byk olu olarak ailesinin geimini saladn ifade etmitir. Kendisi iftilik yapmakta ve hayvanclkla uramaktayd. Kaybolmasnn sonucu olarak aile, 67.838 Euro tutarnda bir kazan kaybna uramtr. 188. Hkmet, bavurann talep ettii tazminat ve ikayetleri arasnda bir sebep-sonu ba olmadn belirtmitir. Ayrca, Hkmet, bavurann dayanak olarak kulland, ngilterede kullanlmak zere tasarlanan aktaryel izelgelerin uygulanabilirliine itiraz etmitir. Ayn zamanda, talep edilen miktarn ar olduunu ve temelden yoksun olduunu ifade etmitir. Hkmet son olarak AHMnin denmesine karar verdii tutarlarn haksz kazanca sebep olmamas gerektiini belirtmitir.

189. Bavurann kazan kaybna ilikin talebiyle ilgili olarak, AHMnin itihad, bavurann tazminat talebi ve AHS ihlali arasnda bir sebep-sonu ba bulunmasnn gerektiini ve bunun, uygun olan durumlarda, kazan kaybna ilikin tazmini ierebileceini belirlemitir (bkz dierlerinin yan sra Barbra, Messegu ve Jabardo spanya (Madde 50, 13 Aralk 1994 karar, Seri A, no. 285-C, ss. 57-58, 16-20 ve yukarda anlan akc, 127). AHM (bkz. 101-102. paragraflar), yetkililerin, AHSnin 2. maddesi kapsamnda, bavurann olunun lmnden sorumlu olduunu tespit etmitir. Ayn zamanda, bavurann, olunun aileyi geindirdii eklindeki ifadesine Hkmet tarafndan itiraz edilmediini not eder. Bu koullarda, 2. madde ile bavurann olunun salad maddi destein kayb arasnda dorudan bir sebep-sonu ba belirlenmitir. 190. Yukarda anlatlanlar nda, AHM, eitlik temelinde yapt deerlendirme sonucunda bavurana 16.500 Euro denmesine karar vermitir. Bu tutarn deme gnnde geerli olan kur zerinden Yeni Trk Lirasna (YTL) evrilmesine karar vermitir. B. Manevi Tazminat 191. Bavuran, herhangi bir tutar belirtmeksizin, manevi tazminat talebinde de bulunmutur. 192. Hkmet, manevi tazminat denmesinin gereksiz olduunu belirtmitir zira, Hkmetin grne gre, herhangi bir ihlal tespiti, yeterli tazmin tekil edecektir. 193. AHM, yetkililerin bavurann olunun lmnden ve ayn zamanda inkar edilen tutukluluu ncesinde ve esnasnda maruz kald kt muameleden sorumlu olduu tespit ettiini gzlemler. Bu balamda, 2., 3. ve 5. madde ihlallerine ek olarak, yetkililerin bu ihlallere ilikin etkili bir soruturma yapmadn ve bir hukuk yolu salamadn ve bunun, AHSnin 2. maddesi balamndaki usuli ykmlle ve yine AHSnin 13. maddesine aykr olduunu tespit etmitir. Bu koullarda ve benzer davalarda verdii tazminat kararlarn dikkate alarak, eitlik temelinde yapt deerlendirme sonucunda, AHM bavurana, len olunun varisleri iin bavurana 20.000 Euro manevi tazminat denmesine karar vermitir. 194. Ayrca, bavurana, urad manevi zarara ilikin olarak, AHSnin 3. ve 13. maddelerinin ihlali balamnda 13.500 Euro denmesine karar vermitir. 195. Son olarak, AHM, yukardaki tutarlarn deme gnnde geerli olan kur zerinden Yeni Trk Lirasna evrilmesine karar vermitir. C. Mahkeme Masraflar 196. Bavuran, bavurunun yaplmas esnasnda tahakkuk eden cretler ve masraflar iin 8.479,39 Euro ve 6.457,50 Sterlin talep etmitir. Bu tazminat talebi unlar kapsamaktadr: (a) ngilterede Krt nsan Haklar Projesinde (KHRP) alan avukatlar iin 5.582,50 Sterlin; (b) Trkiyedeki avukatlar iin 4.410,91 Euro; (c) ngilteredeki avukatlarnn idari masraflar iin 875 Sterlin; ve (d) Trkiyedeki avukatlarnn idari masraflar iin 4.068,48 Euro. 197. Avukatlarnn cretlerine dair taleplerini desteklemek amacyla, bavuran detayl bir masraf listesi sunmutur. 198. Hkmet, bavurann, Trkiyedeki avukatlarnn cret ve masraflarna ilikin talebini desteklemek iin herhangi bir belge sunmadn ne srmtr. Bilhassa, bavurann

telefon konumalar, faks, posta ve krtasiye harcamalarna ilikin herhangi bir fatura sunmadn belirtmitir. 199. Krt nsan Haklar Projesinde alan avukatlarnn cret ve masraflarna ilikin talebine ilikin olarak, Hkmet, Krt nsan Haklar Projesine cret ve masraf demesi yaplmasnn hibir gerekesi bulunmadn ileri srmtr. 200. Yukardaki tutarlar dikkate alarak, elindeki bilgi temelinde yapt deerlendirme sonucunda, AHM, masraf ve cretlere ilikin olarak, bavurana, her trl vergi dahil olmak zere, bavuranca belirtildii ekilde, bavurann ngilteredeki temsilcilerinin banka hesabna Sterlin zerinden yatrlmak zere 15.000 Euro denmesine karar vermitir. D. Gecikme Faizi 201. AHM, gecikme faizi olarak Avrupa Merkez Bankasnn uygulad faiz oranna puan eklemek suretiyle elde edilecek orann benimsenmesinin uygun olduu kansndadr. BU GEREKELERE DAYANARAK AHM, 1. Bavurann olunun varsaylan lmne ilikin olarak AHSnin 2. maddesinin ihlal edildiine oybirliiyle; 2. sorumlu Devletin yetkililerinin, bavurann olunun kaybolmas ve akabinde varsaylan lmne ynelik yeterli ve etkili soruturma yapmamalarndan tr AHSnin 2. maddesinin ihlal edildiine oybirliiyle; 3. bavurann olunun yakaland srada ve tutukluluu sresince maruz brakld muameleye ilikin olarak AHSnin 3. maddesinin ihlal edildiine oybirliiyle; 4. bavuran asndan AHSnin 3. maddesinin ihlal edildiine oybirliiyle; 5. bavurann olu asndan AHSnin 5. maddesinin ihlal edildiine oybirliiyle; 6. ikayetin AHSnin 6. maddesi balamnda incelenmesinin gerekli olmadna oybirliiyle; 7. bavuran ve olu asndan AHSnin 13. maddesinin ihlal edildiine oybirliiyle; 8. AHSnin 14. maddesinin ihlal edilip edilmediinin belirlenmesinin gerekli olmadna oybirliiyle; (a) Sorumlu Devletin, bavurana, AHSnin 44 2. maddesi uyarnca kararn kesinletii tarihten itibaren ay iinde, her trl vergi dahil olmak ve deme gnnde geerli olan kur zerinden Yeni Trk Lirasna evrilmek zere 16.500 Euro (on alt bin be yz Euro) maddi tazminat demesine; (b) sorumlu Devletin, bavurana, ayn aylk zaman dilimi iinde, deme gnnde geerli olan kur zerinden Yeni Trk Lirasna evrilmek zere aadaki manevi tazminat tutarlarn demesine; (i) len olunun varisleri iin olmak zere 20.000 Euro (yirmi bin Euro); (ii) kendisine 13.500 Euro (on bin be yz Euro); ve (iii) yukardaki tutarlara uygulanabilecek her trl vergi; (c) sorumlu Devletin, ayn aylk zaman dilimi iinde, bavurana, kendisi tarafndan belirlenmi ngilteredeki banka hesabna, her trl katma deer vergisiyle birlikte, deme gnnde geerli olan kur zerinden Sterline evrilmek zere, mahkeme masraflar iin 15,000 Euro (on be bin Euro) demesine; (d) yukarda anlan aylk srenin almasndan deme gnne kadar geen sre iin Avrupa Merkez Bankasnn uygulad faiz oranna puan eklemek suretiyle elde edilecek orann gecikme faizi olarak uygulanmasna;

bire kar alt oyla; 9. bavurann adil tazmin talebinin kalan ksmnn reddine oybirliiyle KARAR VERMTR. ngilizce olarak hazrlanm ve Mahkeme Tznn 77 2. ve 3. maddeleri uyarnca 31 Mays 2005 tarihinde yazl olarak tebli edilmitir. Michael OBOYLE Sekreter Nicholas BRATZA Bakan

AHSnin 45 2. maddesi ve Mahkeme Tznn 74 2. maddesi uyarnca Yarg Glcklnn izleyen ksmi muhalefet erhi bu karara eklenmitir. N. B. M.O.B. YARGI GLCKLNN KISM MUHALEFET ERH (eviri) zlerek ifade etmeliyim ki, ounluun, manevi tazminata ilikin olarak 41. maddenin uygulanmasna dair grlerine katlmyorum. zninizle aklayaym. ounluun, bavurann kayp olunun sanki hayattaym gibi mantk yrttn kabul ediyorum. Bu durumda, tabiatyla [bavurana] manevi tazminat denmesine karar verilecekti. Ancak ne yazk ki, kayp ocuun l olduu varsaylmtr. Kendisi evlenmemiti; ei olmad gibi ocuu da yoktu. Buna gre, kendisi yerine, varislerine, 20.000 Euro denmesine karar verilmitir. Dava dosyasna gre, tek varis, annesinden, dier bir ifadeyle bavurandan, baka kimse deildir (bkz. kararn 152. paragraf). Ancak ayn zamanda, bavurana, ayn balk altnda, kendisi iin, 13.500 Euro denmesine karar verilmitir (bkz. 153. paragraf). Dolaysyla, bavurana, bir tek ve ayn olay iin, iki ayr, fakat kmlatif tazminat denmesine karar verilmitir. Bu, kabul edemeyeceim bir sonutur ve tamamyla speklasyon ve varsaymdan baka bir ey deildir.