Lediana Paja

Pax Deorum

poezi

Botimet PRINCI Titulli: Pax Deorum Autor: Lediana Stillo Paja Redaktor: Lediana Stillo Paja Dizajni: Shpend Bengu Copyright Autori, 2011 Shtypja u krye n shtypshkronjn "Kristalina" Tiran, prill 2011

Prmbajtja
1. E shoh dashurin t shkruar mbi kamxhik............................7 2. Si Val e Detit... ..................................................................................8 3. t bj me ty, Zot?............................................................................9 4. Nuk mund ta gnjesh dhimbjen...............................................10 5. Reklama................................................................................................11 6. Hello ...............................................................................................12 7. N kraht e tu do t gjendem m pas.....................................13 8. Kontakt me mitet.............................................................................14 9. Mbrmja...............................................................................................16 10. E prhnur........................................................................................17 11. Rrfim n vet t Par..................................................................18 12. Bedelizm..........................................................................................19 13. T shkruash t kaluarn tnde.................................................21 14. Sy m sy me kobrn......................................................................22 15. T jesh.................................................................................................23 16. Sakrific..............................................................................................24 17. Historia sht po ajo....................................................................26 18. Klepsidra...........................................................................................28 19. Brama e dyllit..................................................................................29 20. Kora ime e largt..........................................................................30 21. Epilogu...............................................................................................31 22. Don Kishoti sot ... ........................................................................32 23. Dehje...................................................................................................34

24. Dimri...................................................................................................35 25. ZERO..................................................................................................36 26. Akord..................................................................................................37 27. Fundfillim.........................................................................................38 28. Kur koha t trheq n tmthe ...........................................40 29. Brthamza n gojn time.........................................................41 30. Mumje.................................................................................................42 31. Zgjim gjinkalle................................................................................43 32. Pritje....................................................................................................44 33. PAX DEORUM...............................................................................45 34. Duel me gjuhn..............................................................................47 35. Po t flas me gjuhn e Ledas.....................................................48 36. Pak zjarr Prometeu.......................................................................49 37. Pendim...............................................................................................51 38. Mos e hap kutin e Pandors...................................................52 39. Statuja e Liris.................................................................................54 40. Abstraksion......................................................................................55 41. Dualizm...........................................................................................57 42. Murosje..............................................................................................58 43. Abanozi im.......................................................................................59 44. N fije t perit..................................................................................60 45. Prerja e hnes..................................................................................62 46. I falem mngjesit...........................................................................64 47. Silueta dashurie..............................................................................65 48. Shamia e nats.................................................................................66

49. Prhumbje.........................................................................................67 50. Fjalkalim..........................................................................................68 51. Miku im.............................................................................................69 52. Jeta........................................................................................................70 53. Olimpi im..........................................................................................72 54. Cigani..................................................................................................74 55. Kubizm.............................................................................................75 56. Ma fal nj rreze...............................................................................77 57. T ecsh mbi mite .................................................................79 58. T jesh grua......................................................................................80 59. N prehrin e kohs........................................................................81 60. Pentagram i huazuar ............................................................82 61. Ditlindje e munguar .................................................................84 62. Klithma nga gremina...................................................................85 63. Nuk mund t jem gjeniale.........................................................86 64. Dashuria ime...................................................................................87 65. Shpirti im..........................................................................................88 66. Ura e drunjt....................................................................................90 67. Grua memece..................................................................................91 68. Boston - City hall..........................................................................92 69. Kurm...................................................................................................94 70. Pas nate...............................................................................................95 71. Lmoj lkurn.................................................................................96 72. N trenin e pasdites......................................................................97 73. God bless America........................................................................98

74. Pasion..................................................................................................99 75. Shtpiza............................................................................................100 76. Bota n syt e mi.........................................................................101 77. Shembllim....................................................................................102 Mbasthanie (nga Primo Shllaku): Dy fjal pr L. Stillon dhe shkrimet e saj................................103

1. E shoh dashurin t shkruar mbi kamxhik

rruazat e gjakut klithin bishtit t tij. N trotuart ku parkohen dhimbjet, nj embrion kridhet n lulen e jets.

2. Si Val e Detit...
N kurmin e mngjesit shkelin cicrimat e zogjve, shfrenuar si litart e nj anije n bord. Prkundin ankthin e varur n spango. Shprfillje zogjsh. Harlisje ninulle, q rrmben duart plastike dhe i fsheh npr brima, si t vrteta t mundshme t fallsifikuara. N fetusin toksor mbillet fara e pafajsis, eshtrat e reve kputen si shkarpa dhe grisin pelerinat e vertebrave t tyre, mbi horizontin rreze-munguar. N ecje shoh shum hapa q ngatrrohen e bhen nyje rreth qndrs s shpirtit, hapa q nyjzohen me ty, n ty, pr ty. N vendin tim thon: kur nyja ngatrrohet, pritet. Un them: kur nyja ngatrrohet, lre valn e detit ta shpjer vet anijen

3. t bj me ty, Zot?
far t bj me ty, Zot? T krkoj vetm kur mbi mua zri i nj papagalli i bzan ajrit me korda thuajse t ngjirura. Kur dita tallazohet mbi dorn e shtrir timen, un grushtin ia fsheh detit dhe mbi gjoks prplasen valt. far te bj, m thuaj, Zot?! Kafshatn e fundit t shpress, e glltita si nafor dhe ende e mbaj n stomak, t patretur.

4. Nuk mund ta gnjesh dhimbjen

Nuk mund ta gnjesh dhimbjen si fmijn kur sdshiron t haj. Dhe as ta flijosh. N flett e do libri m trheq intriga, parabola e fshehur n myshqe ndienjash si zhardhokt e patates nn tok. N gishtrinjt e mi numrohen ndrrat. Dhjet nyjet e fatit prfytin njri tjetrin si oborrtart n funeralin e mbretris s patrashguar. Tek heshtjen e thyej ndr dhmb, pres zemrngrir vendimin pr nj fund q nesr mund t prmbyset dhe t bhet fillim...

10

5. Reklama
Kudo q udhtoj nuk m ndahet reklama e lngut t portokallt. Nentucket nectars dhe Kevin Youkilisnj buzqeshje naive dhe nj shkop bejzbolli. Prapa tyre, ndrtesat e xhamta glltisin n qndr ngjyrn nazike t dits Gjithka fshikulluar me indiferencn ushtarake t manekinve subkoshient, q mbi kapakt e rinj t librave syrin do nisin ta prgjumin me ndrra boshe.

11

6. Hello
Hello deprton zri i Alice Tan Ridler n salln e veshur me melodi dhimbjeje. 20 vjet marinse kan kmbt q trokasin metron si brumbuj indiferent t kores s toks, me vesht e mbyllur me tampona mbyts: - Epitaf i dits monotone. Dhe pr nj ast gjithka prmbyset. Bota kafshon hijen e saj, gjinkallat hyjnizojn kngn e fundit n shpirt nn tingujt e violonelit t vjetr n ndrr t nj zhgjndrre, q duhej t ishte zgjuar me koh...

12

7. N kraht e tu do t gjendem m pas

M lini ta vesh qerpikun me ndrrn e bardh ta njom vargun e gjoksit me ndjenjen m t rrall, ta mbledh si nj glob n qendr t qenies sime dhe, si nj hieroglif, tia dshifroj rrotullimin. do pike t galaktiks nj kryq do ti heq; sht vendodhja jote, ajo q m trheq, n kraht e tu do gjendem m pas si nj metafor q shtrihet prmbi varg...

13

8. Kontakt me mitet a - Mit i prgjumur

Kmbzbathur ecn fmija n shtigjet e etrve dhe gjakoset n tokn e lulekuqeve gjakkuqe... Mbi trupin e tij valvitet flamuri me korba t verbr q mezi presin ta shqyejn Prometeun e ringritur... Fmija qesh. Bashkon pllmbt. Prkund korbat si zogj t vegjl, rn nga kraht e thyera t pemve I ushqen me gjuh ndrrash. I mjekon me tinguj jehonash. U kndon ninulln e heronjve. Natn do i ver n gjum n djepin e tij t kraharort. Ditn do i prkund n shtratin e rinis s tij t paardhur.

14

b - Apokalipsi i mitit
Kam bashkuar duart . Gishtrinjt krahshqiponje cekin paqsisht kraharorin tim antik, veshur me stof prej mitesh. E ndiej si vizatohet igrasia e thrrmimit t shekujve mbi mollzat q, si ang, gjmojn kohn me pendl sorre... Deti im i kujtimit sht blu, fytyra ime zog i rn nga dega me pupla pikturuar n shpin oktapodsh, gishtrinjt e mardhur nga pritjet pas muresh. E ndiej shqiponjn time artur n jermin e saj epileptik, q me akrepat e ors zihet pr floksh si i burgosuri me gardianin e burgut.

15

9. Mbrmja
Mbrmja e ndar n ngastra katrore do cop, nj segment mbi ndjenj rradhit mkatet si fustane mbrmjesh si tjegull e huaj mbi shtpi t re dhe vargzohen mbi qrpik t hns dy-tre shpirtra, thurrur si grshet. Thurje e thurur mbi thuprn e jets: si nderet ylberi prmbi ren e zez.

16

10. E prhnur
Kam shtrir hnn, kolovitem n shilarsen e saj drapr.. Nj fill i holl, i tejdukshm, rrshket mbi kurmin tim t brisht dhe degzohet npr flok, aureol gjmbae. Pelerina ime e ndritshme, thith shikimet e trishta ngjllore q ngulfaten n skutat verdhacuke t dhoms. Jam n ndrr a zhgjndr? Nuk e di. Njoh vetm prkundjen mbi hnn, drapr-shilars Dhe, mbi kokn time, aureola bashkon fillin e saj n krthiz t hns

17

11. Rrfim n vet t Par

Mos m pyesni pr emrin tim: Jam si ju, nj endacake e verbr, zhytur n shurdhimin e territ tim. N dor mbaj nj fije shkrepse t hajthme, si korridor fundmbyllur veshur me kalldrme mkatesh. Mos m pyesni as nga vij. Kmbt e mia jan rrfyer n thembra dhe gishtrinj si dita e par e dashuris, ruajtur n korniz. Nuk mbaj mend dern e daljes, atia pikon ende mbi gishtrinj sprklat e saj t ujit qiellor. Ndrsa un ec e drobitur rrugve t kalldrmta me diellin tim t shpuar n shpin

18

12. Bedelizm
N nett kur asgj nuk ndodh me thonjt ngulur mbi kolltuk, jam shpendi i nats, q gjumin njerzve ua prgjoj me shikimin e ngulur n errsir. Nj klithm bishe vjen nga brenda. Un mbaj frymn. Peshku prplitet n akuariumin me uj t ndenjur. Mbaj vesh. M shurdhon vetm qetsia. Marshi i milingonave akordohet mbi pllakat e kuzhins si turma njerzish n lakmim t luftes civile Luft ska. Morn fund luftrat. Dhmbt e florinjt, zverdhin fytyrat galakuqe, si bedel krcnuar nga mikrobi i vdekjes: Tatuazh i dhimbjes historike. Me bulzat e gishtave pikturoj karikaturn e bedelizmit ton. 19

Mbi xhamin e brymt t harress fantazma e historis pa t ardhme gjuhn ia nxjerr prpjekjes son t fundit.

20

13. T shkruash t kaluarn tnde

T shkruash t kaluarn tnde sht si t krehsh flokt me grabuj e t lsh jasht disa fije bari t lig, si thinja t padshiruara q mbushin prerjet e thikta t kapitujve, zverdhur nga vjeshtat. T shkruash t kaluarn tnde n plhurn e trupit tnd t zbuluar si mbi nj papirus t ngulfatur n myk apo nj lkur e regjur, harruar mbi galin, sht si t zbussh rrufet e egra q pandalur mbi shpatulla t bien e shtratin ta shtrojn me araf t djegur. T shkruash t kaluarn tnde sht si ti vjedhsh dits shpejtsin e ikjes e t ecsh me patkonj mbi er, t grissh kohn e copzat e saj e ti ngjitsh mbi mozaikun e kujtimeve, t dehur keq me ver.

21

14. Sy m sy me kobrn
Qndrojm sy m sy me kobrn n nj duel zhbirues. Nuk kafshohemi, vetm mprehim dhmbt zhytyr n mistik, me legjenda mbrujtur. Un mbulohem me jorgan tjegullash, ajo ndrron lkurn n shkurrisht. Fshehim kmbt sikur mkatet. Mbi tokn e trisht pezull rrim. Mbase jemi gjilpra t dalldisura busullash q shtyhen e trhiqen jug-veri, veri-jug nga forc e padukshme e fatit ton. Qndrojm shpin pr shpin me kobrn n duelin dhjethapsh. Duart apo zemrat na dridhen me shum? Kush do ta fitoj betejn e pafund, ajo q helm botn e mbush apo un, e shtpis gjarprush?...

22

15. T jesh
N bark, djalli mban frymn. Mbshtjell si nj kula n pjekje transformon qnien e nj nimfe t shkret n nj gjeraqin t egr... Oshtijn kordat vokale t saj si trumbet e ndryshkur me vallen e fjetur t zgjoj

Posht, kmbt, mbajn peng hapat e siluets s statujs q rreket t krcej Requiem... Rreth homo exemplaris vrtitet dilema hamletiane: T jesh, a t mos jesh? Ndoshta t jesh 23

16. Sakrific
Frym Trmeti n qiellin e shpirtit, zgjoi rrahjet e shfrenuara mbi horizont. Duart shtrnguan dheun, ngjeshn gishtrinjt mbi t pr t krkuar.. pak tok pak uj, t gjelbrn pr flamur... Maratona e zgjimit u b prjetim i vetes nn thellimin e brymt t qiellit.. Jam shkmb argjili q ujit tretem, pr t pluskuar n velzat e hajthme t nj peshku. Frym.. Brym.. Tok.. 24

Uj.. Veshur muret e labirinthit. Jet. Kryqzohuni kraharorit tim. Tretmni!...

25

17. Historia sht po ajo

E ndiej sesi dita rrmben timbrin e saj nga zemra ime, npr shkulma mendimesh fluturoj si e marr. Si zog trumcak dimror ukis mbi xhamat e ngrir, ku trokthi i gazit rri varur mbi nj sqep t that, e galaktika do t vazhdoj t rrotullohet ndrsa toka do t gjmoj me klithma valsh detare. Skelete velash vrshojn rrugve si dallg, e valvitin mbi vete shpirtrat m t rrall. Ata q rrahin pambarim dritn, e vjedhin pafund an-marrn ton. I shoh dhe hesht. I dgjoj dhe i harroj. Zrat e turbullt m kthejn n fluturimin e dikurshm, si galabun, n hobin e tij t dits. Marrosem dhe grryej fundnajat e mia, strukem n limanin e anijes s aprdisur pa kapiten, pa ekuipazh, pa bord gjithashtu..

26

Si njeri i Neanderthalit q prmbi zjarr, Hiin krkon t godas me nj eki t pagdhendur guri... Galaktika vazhdon t rrotullohet... Historia marroset pas bishtit t vet.

27

18. Klepsidra
Mbi Klepsider parakalojn fosilet n ecjen e tyre t fundit. Nj salutim tribunor, krcitje dhmbsh ngadhnjimtar ku bluhen mitet n nofullat ranore. Mishi ka nginjur korbat me koh e ndrrat shkatrruan perandorit e iluzioneve. Ngashrim! Klepsidrs shpirti i ra n fund t kmbve. Srish duhet prmbysur ajo

28

19. Brama e dyllit

Si bram dylli vendosur mbi nj pjat kafeje Shtrir jam n cektsin e shtratit tim. Qiriu ka koh q sht shuar. Hiri i syve t mjegulluar, krkon botn ta shoh ndryshe, n rrpirn thepisur mbi djerrin. Si mbi pjatz, vrtiten sipr meje duar t neveritshme. M prekin gungn e dhjamt, honin e kruspullosur ku dshirat kan vdekur. Nj dor, shum duar vrtiten mbi trupin tim t brisht e m grryejn me thonj.

29

20. Kora ime e largt

Ja tek e kafshoj molln me dhmb fildishi mprehur me gocan. Dhoma ermon kujtimin e nj kopshti t vogl, me barishte, mbjell prreth dhe dy pem molle prej Kore, diej varur n deg me arom foshnjeje. Rruga e kalldrmt shtrihet tej, tutje me kraht e saj t kujtess m rrmben si dashurin e par, noshtr jargavansh q mbi flok varen, si ubishte fshehtare, ku vashza mbi luledelen krkonte fatin, shkruar tek petalet e shkulura t ankthit. Sa her kafshoj molln e Bostonit, dhmbt e fildisht ngulen n kujtes. Kora ime e largt tkurret n bishtak.

30

21. Epilogu
Prkdhela me dhimbje iluzionin e dashuris. N brohorin e stins. Mbi dor m lshuan nj papirus t njom, ku epitafi i jets shkruhej me mirsi dhe derte. Epilogu dimr, fshihet brenda shpress, si asgjja e frikshme fshihet, e un apitem n hyrje t shkrettirs.

31

22. Don Kishoti sot ... (meditim)

Ai vrtitet rrugve me nj kal Jo... ai vrtitej rrugve me nj kal thatim, eshtak dhe krenar Rosinanti sot quhet mercedes... N kok mban nj helmet t hekurt Jo... mbi kok mbante nj helmet t hekurt qesharake, zgrdhitse e kokshpuese. Sot tregon emblemn e elits drejtuese. Dashuron fort Dylqinjn e Tobozs Jo... dashuroi fort Dylqinjn e Tobozs, trashaluqen, shtrembaluqen, kokkuqen. Sot Dulqinjat veshin minifunde. Ai vrtitej dikur me nj kal. Sot me mercedez bredh ai. Misteri i shekujve sht zbuluar si gjoksi i prostitutes n sedile. Ai luftonte me mullinjt e ers Sot era fshin fjalt e tij... 32

Ai ishte, sht, do t jet Krenar e qesharak, i rrem dhe i vrtet, halleshum dhe hallepak, Don Kishoti vet

33

23. Dehje
do gj rri pezull. Gjsende n nj fluturake kosmike lundrojn n furkn e kohs. ndrrat shprthejn kraharorit t tij si alga te vogla, t gjelberta e qndrojn aty, rrotull pa gravitet dhe ato, ashtu si vet ai q vrtitet rreth vetes. Ato rrotullohen n orbitat e tyre t iluzionit dhe vetshpiken nga imazhi i pamundsis. Ai verbohet. Diku n errsir vazhdon t shoh ndrrn pikturuar n kapakt e syve.

34

24. Dimri
Prse friksohesh nga dimri, voglushja ime e gjor? Dimri sht zemra e zhgnjyer e prillit q me shtrydhjen e reve ngushllohet; Ndrsa vera... (Ah vera!...), zemra e zhgnjyer e njerzve, q nginjet me shqyerjen e drerve nga egrsirat e pyllit.

35

25. ZERO
N rrethin e zeros, gjarpri misterioz kafshon vetveten Miti shndrrohet n eklips e dielli gjakoset me thonjt e vet.. Heronj nuk ka. Ai vet, prijsi i legjends, lufton me vetveten n hellin e zjarrt, vetndezur... M pas, Kujtesn e var mbi nj akrep t vjetr. Dhe pret agimin, e nj dite t re Nj ringjallje...

36

26. Akord
Nj dhom e errt un dhe kandili! N faqen e murit, filmi njngjyrsh i hijeve shfaqet Gishtrinjt projektohen, Kur, n flakn verdhacuke t kandilit, i struken. Si zvarranik muresh ato zgjaten, duke luajtur me madhshtin e hijeve.. Klithin muret Pa z! Ndrsa syt, shohin membrann e amebs, vizatuar n mur. Prap hije 37

27. Fundfillim I.
Kur linda e qava botn me mituri zanafille. E vesha me buzqeshje, si shtpi t porsamartuarish. I dhash arsye, por rritjen ma flijoi. Hapat mi ukiti te ngatrruara n nj fush pa caqe e sinore, me mendimin thurur si rrjet merimange qiell i drithruar nn purtekn e fryms.

II.
Kur u rrita, bota m qau me grotesk milingone. Ia dhunova shpinn me pluhur mitesh, bluar ndr dhmb. 38

Ia njoma detet me vesn e shpirtit dhe flokt kaurela ia shtriva me nj varg Shpirti mbeti peng si violin e braktisur n salln e zbrazt ku kurohet gjaku.

39

28. Kur koha t trheq n tmthe

Zemra shtrydhet si nj sfungjer mbi ret e hirta t trishtimit, pa gjak, pa ritme marshi; tundon mbi tmthe t bluaj kohn, ta vras, ta glltis dhe ta mbars n dy gishtrinj si prestigjatori anonim i cirkut Njeri. Nj kal trhiqet me kapistr si njerzit prej kohs n tmthe e rrebelimin e tyre e fshehin si lak i papunuar mbi shtiz, ku do t punohet nj triko me inicialet e ngjarjes, mbajtur mes dy thonjve, nga nj pretigjator anonim...

40

29. Brthamza n gojn time

Shtrnguar n dhmbt e mi rri nj brtham, 12 vjee, si sumbull e dal nga nj kajsi voglake e papjekur e me lng t atht. Gjuha, si nj nuse e re vrtitet rreth saj sa nga e majta n t djatht e sa nga e djathta n t majt, duke prkundur brthamzn me ninulla pa stin. Goja ime sht fruti eremit, q vetm nj brtham di t bluaj Kshtu ia diktuan. Kshtu e msuan. Dhe dryni sht harruar sdi se ku. Ajo ka frik t hapet. Qepenat i mban mbyllur si kioskat n koh trazirash, q dashuri bnin parreshtur me ca plumba qorra. Ndr dhmbt e mi, brthama dremit heshtjen me ritm hapi vajzror.

41

30. Mumje
Mbi kalin e bardh, nj mumje zgjidh fashat e zverdhura nga thinjat e kohs dhe mrmrin npr dhmb legjendn e vet. Ndr duar i lvrin i njjti pluhur: epidemi e shnjuar e shkmbinjve q grryen fort me nj ashkl. Dy bukt q do ti varen n krah jan zn me maja dhe qiqr, t bluar mes dy gurve. Dhimbjet si ndien ende. Duhet nj qen q tia grryej me dhmb dhe tia shpluhuroj nga smri q e ndrydh buz lumit. Dhe pak dhe do t arrij tek porta, ku do t ngjyej me psalm t ardhmen e me mjalt t kaluarn.

42

31. Zgjim gjinkalle

Nuk ka knaqsi m t madhe se zgjimi me kngn e gjinkalls s fjetur. Transformi i dit-nats, n nj ak t re. T shkelsh fshfrimn e gjetheve t rna nuk do t thot t jesh nj bujts n mbretrin e ofshamave t braktisura, aroma e drits mblidhet si lmsh n fyt n vrapin pr tek e nesrmja. Nj kurth rri ngrehur n shtegun e ri

43

32. Pritje
Natn e shtriva mbi pllmbn time dhe e zbardha dalngadal me dritn e yjeve t largt. (m von i prcolla n shtpit e tyre ku thuren shtresa t mndafshta mbi vegjn me plhur si t Penelops) Ti qeshje ose heshtje n fotot me korniza t humbura N siluetat e tyre kishe ngrir nj vshtrim kalimtar, ashtu si dhe un para syve t tu prej ndrre. Dita nuk bri dallim nga nata: dy ushtart e ors punonin m ngadal se rrahjet e zemrs sime, mardhur tek der e pritjes. N gishtrinjt e mi numrat hidhnin valle, syt i shihnin t cakrdisur kalimet e tyre mbi fushn e bardh ndar n kuadrate. Sa shum e prita nj kmban ta shungullonte, ta shkundte kokn time mbi shtratin e njelmt t nj nate kaq puntore... 44

33. PAX DEORUM

Thelb i jets mbeti dashuria, erozioni i shpirtit q tundon amshimin e zotave mbi Olimp, Mbi malin ku trokasin mesazhet e dodonave me fshfrima t lisit plak, un, priftresha e palindur, klith me pshprimn e shpirtit nn tringllimat e tingujve zemrak q grimcojn pambarim mitin. Ashtet e mia numrojn zgjimet. thyejn heshtjen me frgllimn e tyre si nofulla klepsidre. Zra t panjohur, kndojn sonatn e mbrmjes me gishtrinj kaprthyer harps s ashtit tim, 45

sternumit hibrid q e lind dashurin. N shpirtin e ajrosur me paqe perndish bilbili i nats i kndonte dits kngn e ringjalljes. Me testamentin - ANNUIT COEPTIS fshehur n krthiz.

46

34. Duel me gjuhn

Gjithmon mbetm n luft, un dhe gjuha ime. Mes nj transheje duel plumbojm vetveten; Ajo sht meduza shkmb e kthen mendimin tim. Akil i shigjetuar n thembrn time t dhimbjes. Botn e kaprthejm n zverk, e paralizojm me apoteoza ndryshku. Ern e mykut gjuha ime e quan vrer. Gjithmon vetmbrohet n guack krmilli. Si nj Jud pshprit mallkimin e parafolur t rrass s sarkofagut, Anarkin e trinis...

47

35. Po t flas me gjuhn e Ledas

Eros, perndia e dashuris, po t flas me gjuhn e Ledas. Pupla e mjelms m sht ngatrruar n flok, n dor m sht lshuar veza e Zeusit hibrid, thinj e akrepave t ors, me tik- tak t mardhur mbi pllmb, q plasarit guackn time. At nuk e mbaj dot mbi kok. Historia e kafshon pak nga pak. Veza ime ka pigment blu. Veza ime nuk sht e prdal. N dorn tnde, sht fati i sime bije. Vezt e mia pshprisin legjendat, freskuar me lasht mbrmjeje. Vezet e mia nuk e njohin molln adamike Por, n zverk mbshtjell, e kan aromn e saj.

48

36. Pak zjarr Prometeu

Pishtari shuhet. Frika krcllen ashklat kumbuese. Hijen e tij e derdhin mbi pasqyrn plagjatur. Nn harpn e kohs melodia prshperitse i ngjan zrit t lisit shekullorsh. Gjethet e dafins kan ngrir. Kurora ka mbetur pezull. Mlia shprishet si rr klepsidre. Mbi Kaukaz gjmoj dnimin: Jam njeriu q n shpirt iu var monedh pagesa Hesiodi ma pati thn me koh... Mbi Kaukaz, ret shtrydhin tmthat e mi. Mbi Kaukaz, shqiponja skrmit mlin time Mbi Kaukaz, koha m ka shtrir mbi t sajin rreth dhe hapat e mi jan hija e akrepave t saj.

49

Prometeu sot pi kafen me zotat e mua m rndojn gozhdt e Hefestit. Un, gjysm njeriu, q n shpirt nuk mbakam pak zjarr prometeu

50

37. Pendim
Nuk ka pendim m t madh se t kaprdish grishjet mbi honin e braktisur; te firmossh zhgjndrrn me ankerplast alkimisti e ti ndjesosh dhimbjen Ajo sht karboni i klorofilt q mbi shpirt mbjell farn e hajthshmris s jets shte gjndra e ndienjs q mbi petale lulesh rrjedh si nj pik ves. sht zot i degzuar n lumin e jets, q nuk pendohet pr rrjedhjen e vet t rregullt. sht pem q rritet me amanete, pa mallkuar astin e vet t lindjes

51

38. Mos e hap kutin e Pandors

Qiejt po t pshprisin, duan t t ndjellin... eksitimet e brishta, t thurura n furkat e fjalve, ata, sdo bjn tjetr, vese, mbi kryet tuaj do mrmrijn, nj mallkimin t lasht, si nj mantel nate q fsheh shklqimin e yjeve, me tufa mjergullash, lidhur pas engelit t hns... Mos e hap kutin e Pandors. Errat mbi kokn tnde flokt do t t ngren pesh, grsheta do thurin imazhet e djallzis prmbi krye, prdllimi i dashuris do t t fshik zemrn, zjarri i xhelozis do t ta ngrij mendjen, do t t prpij t trn. E shkreta ti, grua! Zeusi do qesh, do t t tall si Pandorn! -Nj grua, nga nj grua,- kolapse zemrash t vetmuara, dashuruara, tradhtuara, zhgnjyera, masakruar. N qndr t tyre nj kuti, nj loj, nj enigm, nj tallje, prbuzje. Grua! Kureshtja sht vdekje, thik me dy teha, kam rrugicash e udhkryqesh, 52

llampandar t ndritshm shpirtrash q mbi rrugt e tyre vakin shpresa t thata.

53

39. Statuja e Liris

Rrugt e NY gumzhijn nga hapat si rezonanca e shpirtrave brenda nj skterre dhe ndalin, aty, n Wall Street Park. Ku tezgat si gjuh neprkash zgjaten me trupin pikturuar plot tatuazhe Statujn e gjall t njerzimit ndrrfashiturn e t robruarit . Nj memorandum, nj kujtim, nj ikon, nj mit.. Imazhet valviten n mndjen time, dhe pse ajo qndron aty, e palvizur n pritje t sorrave tezga q gjumin e mngjesit tia prishin q gjakun e derdhur tia mpiksin q lirin Liris tia ndrydhin Ngre duart lart dhe ia fsheh gjatsin mes dy gishtave t mi, aty ku liria fillon...

54

40. Abstraksion
Jetojm n KAOS! -pshprijn njerzit e pashpres me zrin ngjyer n brymn e tyre klithse tmerr! -gulasin ngjjt npr ndrra dhe fiksojn vibrimet e krahve t tyre n kujtime. Dy goj kqyrin qiellin e kaltr me krshri n pritje t reve, pr t njomur etjen... Nj sy, qndron pezull mbi pelerinn e kohs dhe shekujt thrret pr ngashrim. Rrotullohet s brendshmi, vrapon pas hijeve t frikshme q identitetin shfaqin n erresir. Ai e di ku fshihet misteri, q frikn e tij rilind, n do agim. 55

Atij, i plqen ta zbuloj misterin e tij, iluziv! Kaprthen thonjt n mendjen e tij dhe shpon do dit retinn lngun e jets s vet pr ti shkatrruar hijet...

56

41. Dualizm
Jam ngjlli q nj njbrirshi ia shkuli t vetmin bri t tij... Ulur mbi sfern e dualizmit, ndrroj shmbllim! Briri im shndrrohet n mirazhe reflekton djallzin... Mbi shtratin e thar t oqeanit tres miresin ndr copa shkmbinjsh (ku fosilet skalitin hijen e ekzistences). Sfera e lkundjeve mbi bosht-lavjerrsin, rrotullohet... Un, mbi t, ngrij! 57

42. Murosje
Pash nj njeri t ngrir mbi nj maj vertikale shkmbi; strall nga jasht argjil s brendshmi, me nj hajmali varur qafs si sy maceje, q prthithte shikimin tim. Dorngriturin grusht, e shqiptonte me finokun e syrit, shkab drithruar prplitse. Dhe befas mendova sikur, sikur prej atij guri t dilte apo prej asaj murosje t ngjallej, - bj be se Zeniti as ai sdo kishte vnd ku t fshihej

58

43. Abanozi im
Rrnjt e mia rrin ngatrruar pems s nj Abanozi e koren e toks grryejn do nat... Flokt, shkalafitur degve, rndojn kuroren e tyre me myshqe: prralln mitike q rizgjim krkon... Mbi to, do stin elin sythet e dashurise. Flladet mbahen peng, e si kmbanaja flakruese endin melodin e mbrmjes. N mbrmje, kmbanat sythore oshtijn qiellin, pr ti knduar toks, ninulln e saj... 59

44. N fije t perit

Mbi portn e kuqe t nj shtpie gri, rri un e varur, n fije t perit, si kmban Me tingujt e rrahjes s zemrs, flas fjalt, q mbytin klithjet pa dal ende prej kordave t mia. Murlani fryn thell q portn e kuqe t hapur t shtpizs sime gri, q ta godas fort, ta oshtij!... Un si globi 60

mbi lulen e jets pshertij mendimet pakuptim q, mbi timbrin e palindur timin, treten

61

45. Prerja e hnes

E fashuan hnn; me lot pelint e saj nj got shampanje mbushn. Aty ktu, disa dredhza lshuan shungullimn e tyre si ninull t mbrmjes... dhe u lkundn kotur dors s padukshme. Mbi litarin e tij, qielli flet prmallshm melodin e kmbve t prbaltura ngjyer me nektarin e vdekjes... ... E verbuan hnn, thika e Kainit shpinn e saj bekoi... Npr panteone sdo t dgjohen m lutje sdo piskat askush prgjrimet djallzore. 62

Hnn e fashuan, por hijet ende glltisin dredhza jete, ngjyer n lot pelini...

63

46. I falem mngjesit

Qerpikt u ngjyen me tisin e nats nj mjegull verboi shikimin tim. Me mijra drithrima tronditn kafazin kristalin, kupoln e akullt nn trazim. Nj ngjizje ermir mikloi qenien time t ftohur, nn t brymtin mendim. Kafshuar nn dyshime, strukur nn nj hije si nimfa Dafin n perndim. Trazuar isha, si dallga e vetmuar q shkmbin rreh pr ngashrim, pa shpres qndroja, direk anije, furtunash, e njihja fatin tim. Emblemn e trishtimit e flaka tej, mbshtjell tisesh plot trazim, mngjesit iu luta, mantelin e art, lehtsisht tia fali trupit tim.

64

47. Silueta dashurie

Siluetave t dashuris u enda konturet e saj m fshikulluan marrzisht n endje dshirash e pasionesh imazhe zjarri skalisnin trurin tim. Vizioni yt mbrujti qenien time, imazh verbuar nn dehje perndish, me mijra fjal mbetn pa shkruar buqeta puthjesh q svinin kurr tek ti. Ngatrruar rrugt e jets dhe sot, delirin shkrijn ngadal nn fantazi n siluetat e dashuris sime kridhem, verbohem, pshertij.

65

48. Shamia e nats

Nata mbledh veten si ant e nj shamije palosur instiktivisht nga duar t lodhura n agoni.. Mbshtjell copat e saj, me thonj grisur cepave n pritje q ritmi i dits ta mblsoj, me elsat e nj pianoje t harruar... Tastat: shkmbinj buz lumit, thrmuar n gurzalle prej rrkeve t brishta, trumbetojn hareshm marshet ajkovskiane. Vetm ndrra mbshtjell shamin e nats, duke na treguar viset e ndaluara.

66

49. Prhumbje
Mbi val u shtriqa si nj re n qiell, lundrova mbi oqeane rrotull globit tim si nj top i prpir nga val kapriioze mbarsur n vetvete deri n amshim Utopizmi i shpirtit m kishte rrmbyer n gropn thithse t tij marramendje!

67

50. Fjalkalim
Fjalkalimi i fryms nuk u gjend; zbrthyer n atome lodron si alg pellgu n horizont... Bretkosa kalimtare prpin nj prej tyre: ... sheh ylberin ngjizur syve t saj t dlirt... ... miklon kolorin e shpress mbi retin... Fjalkalimi i shpirtit zbrthyer atomesh prpihet lehtsisht nga bretkocat e gjolit. Fjalkalimi im atome zbrthyer tretet n heshtje n nj pellg shpirti. 68

51. Miku im
Nj mbrmje eca rrugve t shpirtit tnd m pas, drejt kopshtit Eden m oi nj lum.. Gjak- shiu derdhur mbi zemrn tnde, ndrionte smeraldesh si llampadar do udh. Aty, si npr ndrra pallatesh klasike, qndronin rrotull teje me mijra hije e ti me gjakun tnd ua shplaje dhimbjen dhe n nimfa e najada i shprishje... Sa bukur kopshti yt i Edenit, miku im, aty mahnitur prej teje kam mbetur se kurr n jet skisha par diku q hija nj zan uji t kish fshehur...

69

52. Jeta
Jeta ssht thjesht nj piskam as dhe nj timbr kmbane por shum m thell se aq: - curril vrapuese drejt rrjedhs s lumit mbi shtratit e tij t thar, q me limf jete ta njom e t kujtoj se ekziston... Ashtu si nj gaforre q del nga uji i kripur, me ecjen e saj s prapthi rrugs plot rr, ajo lshon ca gjurm t rregullta n t si brazd e punuar toke me nj cop t thar kartoni... Inekzistenc n ecje inekzistenc n tok por hapat brohorasin vetveten! shenjn q toks i dhuruan... A nuk e sheh sa gzohet ajo, gaforja plak; det- braktisura pr t punuar rripin e fundit t toks s saj, 70

pr t treguar se ekziston?... klithm! angullim mesnate ! O shpirt i flakruar dshirash dhe egosh, ekzistenca e gjurmve t nginj, t mkon...! Oh, jet! Ecje prej gaforrje mbi sheshin rrzuar, przier me trupat ton...

71

53. Olimpi im
Prangosur qndroj robin e malit tim, Olimpit, ku eshtrat e perndive kangjella m jan vn, burgosin shpirtin tim aty do dit mes predikime lutjesh, parathn... T prangosur rrim aty t gjith, mes hekurash fosile, dheun trashgojm dhe Zeusi i ulur mbi sternumin tim hesht, mrmrit, urdhron, verbon. Aty dhe Erosi ka marr pushtet, n maj t malit tim Olimp qndron aty vadit t fresktat kujtime dhe zemrn time pesh gjithmon e on. Aty mblidhen do nat, nimfat dhe najadat gurgullon i qet Styxi im, por dhe Prometeu, kundra perndive, lirin e nats srish e fiton. Ja dhe Artemida teksa vjen nga gjahu me nj hap t lirt virgjreshe dhe dorn e brisht Poseidonit ia kalon mes ballit, i fshin djersn.. Dhe hiresh shprthen e saja bukuri e zjarrit prometean vazhdon t vallzoj me muzat dhe nimfat deri n amshim 72

kur dhe Perendit prej gjumit t ojn. Gardiane do t bhen t gjitha m pas, kangjella t ngurta rreth shpirtit tim e un smund t mendoj tjetr nat ast, ve se jam robin e Olimpit tim.

73

54. Cigani
Flladi u mrzit; me fishkllima i drithroi ret; u a qielli, u an dhe ret; dhe mbetn si qelqe t thyera n nj kabare; ku frymmarrjet anemike treten n shtllungat e duhanit e mbi xhama vulosin krenarin e tyre t martirizuar.. Rryli i ciganit vazhdon t gulas ethet e tij t fundit, mbi tytn e saksofonit; vjetruar n lashtat e pendimit. Qielli harbohet nga lutja q tastat e saksofonit zhulatin n errsir. Ret, hedhin valle mbi kryet e tij ndrsa dielli, fillon t riputh, koren e ftohur, t toks.. 74

55. Kubizm
Kubi rrotullohet n duart e mia apo duart e mia rrotullohen mbi t? Mbi boshte, ndiej lvizjet e kujtess, dejet e mia ngjizin shpirtin tim pas tyre Un rrotullohem, lviz mbi njollat e errta q mes kutish mbjellin zbrazetira gul-klithse .. Bhem e padukshme; deprtoj zbraztirn, mbizotroj hiin. Askush nuk qesh Jam vetm un n rrotullimet e mia boshtore Ngre piedestale iluzionesh, (po aq t errta sa dhe zbraztia ime...) Glltit vetveten, mbarsem mbi t 75

dhe si goj fantazme deformohem e shtriqem ... Impulset me ndjekin pas si hije,.. M shukin, transformojn, m shuajn.. Dhe un shoh vetveten teksa rilind srish mbi nj kuadrat te ri..

76

56. Ma fal nj rreze

sht ftoht. Gjithka ka ngrir... Shikimet e trishta ngulin shtizat e tyre t akullta mbi trupin tim Un frymoj t fundit afsh t ngroht dhe e nder mbi petalin e trndafilt, rastsisht lindur n nj dit dimri. Ma fal nj rreze! Njeri, dgjoje lutjen time! Akulli sht dnimi i qiellit ndrsa ti ke harruar skajet e thella t shpirtit ku mirsia jote thadrohet.. Ma fal mua. Falma nj rreze. Derdhe mbi kt trup 77

q ftohet nga nj pik loti, akull i tretur mbi nj gonxhe

78

57. T ecsh mbi mite

Prej vitesh kam ecur mbi mite, disa i shkela, disa i shpluhurosa si nj arkeolog relikn e sapogjetur. T dehura n ndjenjat e mia shkeln prgjumjen shekullore dhe mbi kok m vendosen 12 midhje. Nj dit e re. Nj bekim pr to, nj ast i gjunjzuar para meje, si nj ushtar para mbretreshs s shahut, q turret pr ta kafshuar...

79

58. T jesh grua

Jeta jote sht frym. Nj kopse varur mbi pallton e sapomarr nga pastrimi kimik, me fill gjysm t kputur. Kolovitesh n lisharsen e fatit, n ulje ngritjet e tij. Kraharori yt sht epruveta ku lirohen acidet. Amoniaku sht prhumbja jote, q nn lkur mpin damart si tatuazh eklipsi. Kripa q lirohet syve sht oksigjeni i velzave t peshkut q vozit krenar mbi dogann e shpirtit. Gjithcka e numruar me ligjsi sociale. Ti je kopsa varur n fill Dhe nj hamall pret gjith shpres kputjen tnde

80

59. N prehrin e kohs

...mesdita kryqzohet n vertikale rrezesh. Me trupin veshur me mozaik si lkurra gjarpri shklqimin e akullt mbi tok lshon. Paralelet dhe meridianet prthithin vshtrimet dhe syngrir presin sinjalin e saj.. Nga prplitja e absurdit, drithrima shokuese t tij, ajo flakron gojs pshprimn e zakonshme. Ngre syt lart. Koha sht shenjuar n nj kryqzim t ri.

81

60. Pentagram i huazuar

Ia kreha floket ers dhe mbi nj busull t vjetr, mykosur n rrugn e panjohur i mbrtheva aty, tek skajet e saj, n lindje dhe perndim. Nj piano e mome, harruar dikur, pluhuron kujtimet e myshqet i vjell plot ankes mbi barkun e saj, zgavr. Shtrngoj mollzat e mia mbi tastat e saj, me dheun e pashkelur ngjyej zrin e ers mbi pentagram Dhe ja.. nj zog trumcak krkon t ulet gjith qejf aty, por trmbet, fluturon dhe ngatrrohet me flokt e ers. Prish notat e mia mbi t.. 82

Ajrit shungullon melodia e frikshme, zogun e trondit, e frik... Ai rrshket tek nj tjeter fill e bashk me ern fluturon, humbet... Tretet horizontesh, pr t kapur ylberin e jets s tij. Un rrmbej busulln Dhe, mbi fuin e thar nga vera, e mbyll dhe e mbys, ujrave t oqeanit t ngrir, duke huazuar pentagramin

83

61. Ditlindje e munguar

Sot ora duket thjesht nj fush dhe un q gjendem n syrin e saj rreshtoj vitet e mia aty. Nj metamorf, sot dhe dje, vendosur rrafsh mbi njri tjetrin brenda nj rrethi.. E ardhmja pudroset n t sotmen, rrmben dorn time dhe m shndrron n nj bosht centrifuge Aty, si yll, qndr e galaktiks s rrugs s qumshtit, ciklon oqeani. Pret ve nj shkndij ta ngroh... ta ngroh... 84

62. Klithma nga gremina

Ti vjen si knga e zogut n pranver mpreh rrnjt e pemve t vishet krkon vetm gjelbrimin, tibilbili i vetm i stin - dimrit... Vjen dhe ikn si t ishe ve nj ast, ku mikesha kokn mbi sup t var dhe t brymoj qafs tnde hollacake t fundmet kujtime t tua mjerane. Vishen kujtimet si xhami i nj dritarje si gisht thatim mbi t shkruan: -Ku je? E n mendjen tnde ushton ve jehona q gremina e shpirtit ka ngritur ndr re.. Je ti, thirrje-klithm e shpirtit dhe kordave t kohs, q siluetn tnde prkdhel dhe kridhesh natyrs fshehtare q trondit prjetimin tnd?

85

63. Nuk mund t jem gjeniale

Nuk mund t jesh gjeniale, - m pshprite Ikon pa mish, gjak e prjetime pa ethe, rnkime e pshertima me heshtje murosur n korniza... Nuk mund t jem gjeniale, - mendova Ikon e jets ndrydhur mes hijeve, pshertim shekujsh, emblem braktisur, vuajtje e varur n dy brir fildishi...

86

64. Dashuria ime

Dashuria ime shndrrohet n mijra copa t pastra, t dlira... Graviteti i shpirtit i rradhit n nj piramid. Pikat e lotve ngrijn n kristal smeraldi dhe pellgun mitik e ushqejn me limf jete Dashuria ime jeton e copzuar themeleve t tempujve antik, e, nn trysnin e mallit, kurr smund t bht nj trup.

87

65. Shpirti im
Mos rri vetmuar me pasqyrn tnde n dor, duke trazuar honet q shprthejn kraharorit tnd zbuluar.. Nj jet u kacavare shtigjeve t pafund t jets per t thithur nektarin e nje luleje, maj shkmbit t thepisur. Ma jep mua pasqyrn syve t mia ta tres. Ti vetem qesh; lirohu nga gjykimi pr veten... Nse do e thyejm copash do pasqyr, prbindshi q sheh brenda teje, nuk sht i till. sht si flaka e qiririt q mirazhin pasqyron n syt e tu ndryshe, prmbys, t zmadhuar, 88

me nj goj ciklopike, q do t kafshoj botn. Ah,sikur! Sikur kjo bot t kafshohej Nga nj goj... A nuk mendon se ne do t ishim ndryshe? A nuk mendon se e keqja sdo t jetoj? Fli i qet, kotur prehrit tim, dhe mblsoje gjumin

89

66. Ura e drunjt

Mbi urn e drunjt gdhnden me sqep papirust e lasht, t rregullt, misterfshehur, si hieroglife dhimbjesh lidhur me litar floksh q shtriqen qiellit pa fund, pr t kapur pafundesin me nj prqafim. Shqiponja mbi t zgjat sqepin e saj t skrmit dhe pak emblemn e vet, vezn e vogl kozmike q tkurret, tkurret vazhdimisht.

90

67. Grua memece

Shoh nj memece q flet me triket e duarve n nj rrug t Bostonit. Era ndal shpejtsin e saj, vrullshm ia rrmben kraht e hajthme e, si pulbardh goditur nga sprklat e shiut, oshtin shurdhrin e bots. Oqeani brymoi mjergulln e ftoht dhe ngriu uditshm mbi fytyrat njerzore. Mjerimi pa goj, ligjroi mbl n gjuhn e tij t nns, prmes ksaj gruaje memece, n nj rrug n Boston.

91

68. Boston - City hall

Zhgarraviten rrugt gzueshm: t gjith n ecje, n haprim gjithka si milingonat q, n nj kasolle t drunjt, parketit ngjyr mjalti rrshqasin n nuhatje ushqimi, se koha nuk ka asnj kuptim derisa mbi kok mbajn ecjen aritmike si dit e prgjumur nga opiumi q bulevardeve hiqet zvarr. Dhe ja, tek city hall, ngre kokn krcnueshm Gjykata e District Court e Park Plaza, si kokrr arre n vjesht. Aty do dite gjykohet ai q ligjin prligj apo si sklep n sy e mban drejtsia fjalkote q shkrehet n vaj kur duhet prbiruar npr nj unaz... Kullojn mendimet si rrshir n kotsin e ktij qyteti t pagoj, derisa rrahim trotuaret e tij e shkelim mbi endrrat e shtirura. 92

Mbi leckat varfanjake, t shqepura, qilimat e kuq prbalten pafajsisht. N kt qytet t drunjt, njerzit din vetm se si ta tjerrin kohn dhe ern me fildispanj gruri.

93

69. Kurm
Kurmi shtrihet plhurs s hns, ku yjet rrijn ta veshin me dlirsi.. pas territ t nats, hijet xhelozuan, krknonin ti shkatrronin pafajsin. Ajo rri aty, nn madhshtin e mbrmjes dhe epshi prdridhet kontureve t saj. Si nj auror, dirigjon mes harqesh Simfoni gzimesh, naivitet idilor. Linjat e saj nderen plhurs s hns. Ajo aty, n qender, madhrueshm rri Dhe kmbt violina luajn gjith mbrmjen Valsin erotik q trathtueshem shprish...

94

70. Pas nate

Aurora, qendis ndrrat e mia t fundit fundbarkut t saj, dhe ikn, e mbarsur me amanete, pas gjurmeve t hns vrapon, kokn prapa pa kthyer, pa thn asnj fjal

95

71. Lmoj lkurn

Prek me duart e mia t brishta dhe ndjej kafazin tim, tjerrur ndr kangjella.. Lutem q pasmesnatn ta ngroh nj rreze dhe e nesrmja t jet me diell t vakt.

96

72. N trenin e pasdites

N trenin e pasdites gjithmon i njejti ankth trondits. Nj grumbull insektesh bzitin t orientuar mbi nj kok njeriu, varur n nj trekndsh. Kabinat rrin ngjitur me masti, si karton lodrash. T gjtha t njjta. Edhe njerezit, t njjt humbur n peisazhin e lodhur t veshjeve t tyre. Syt, aroma trndafilash t egr n vjesht q shtrijn kurmin para shiut t fundit. Traseja si aort shtyn monotonin drejt stacionit t radhs, n Maverick Burri q shfletonte New Yorker bhet gati t zbres, me xhaketn e rrudhosur n kurriz dhe nj vshtrim t pashpres anonimi. sht fundi i nj dite. T gjith jemi n trheqje si ushtart q kthehen nga betej e humbur, duke llogaritur territoret q ran n duart e t tjerve. Edhe heroi i fundit u zhduk. E prpiu vrima e zez, si kurrizin e nj balene siprfaqja e oqeanit, papritmas, befasisht e pa gjurm kurrfar...

97

73. God bless America

Mbi bregun e detit marinsat e armatosur nderojne mrmrinn e valve... Kshtu shkruhet n reklamn e Government Center The shining sea . Pasqyr e kputur q hapat e valve prpasin mbi shpinn time dhe m dshmojn dnimin tim n tokn e bekuar. Perceptimit tim i shtohet fytyra e vrazhdt e qenies pa emr. Zgjas dorn n ajr si leshterik, orjentuar n bregun e shkret. God bless America stampon mjerimin e hirt, Nnshkruar pajtueshm me frymn ton t prbashkt.

98

74. Pasion
Pasioni im nuk njeh as t prpjeta, as tatpjeta, jo; ai nuk ka krah nuk fluturon... as t ec nuk di... Me gjuhn e epshit lpin djerst e nats s ftoht. Pasioni im zvarritet n nj rrethrrotullim. Me pulsin e zemrs q gulon, pandjeshm nga lvozhga lirohet dhe nuk e kuptoj dot n ka guxim apo frik...

99

75. Shtpiza
Shtpia e kangjellt nanuritet rrugs s panjohur t pshertimave, ku piskama t frikshme flakrojn nj oxhak t pandezur.. Hiresh dridhen kurmet e nj gruaje nn shkndija q ethesh prplitet, q zjarresh digjet, q ndrrash kridhet ndr miliona vegime... Nata e kobshme shtriqi duart e saj, pr t prekur pafajesin nn guaskn e mkatit..

100

76. Bota n syt e mi

Bota n syt e mi sht syth me push lyer petaleve, me arom t myshkt, me gur sferik prrenjsh, q derdhen n fundgotat e djajve. Dhe ndjek ritmin e nj marshi t panjohur, t ngadalt, t mrzitshm n ecjen e vet.. Bota n syt e mi sht nj bebz, e zez sterr, si grop thithse, q vjedh jashtmrisht, at q prbrnda vesh. E sipr mbi kore ca parazit milingonash, nuk din se jan, harrojn q jan, smendojn se sdo t jen m..

101

77. Shembllim
Imazhi i hns u ul mbi det, si topth i qelqt, i rnduar, n pritje t paqes, sprkel vese q pret t bjer nga nj barishte e plot, me dehje mbarsur. Alegoria sht krmill, me ecjen e vet t zvarrt. Guacka e saj si gur Sizifi sht miti mbarsur n palcn time, me ecjen time po zvarranike, me paqen varur n dy brir krmilli.

102

MBASTHANIE Dy fjal pr L. Stillon dhe shkrimet e saj

Ndr ne erdhi shum von letrsia granore ose, pr m me delikates, ajo femnore. Vetkuptohet se kjo ka t bj me gjendjen e gjinis s dobt n nji shoqni shqiptare totalisht e prjetsisht maskiliste, edhe pse nganjiher delnin malsive ca Tringa, Nore e ca Shote e ca Marie q e thyenin monotonin pr ta b fill mbas edhe m t shkret e m shterp pejzazhin shoqnor t jets shqiptarte n aspektin gjinor t kontributeve. Nji Dora dIstria u shfaq n mjegullnajn shqiptare si fenomen diaspore, por e randsishme sht se ajo vinte pothuejse n t njajtn koh me George Sandin n Franc, edhe pse pa ata motive dhe n nji kontekst fort t ndryshm kultural. Ndr ne zgjimi i grave letrare pati nji hov n vjett 70, por mjerisht ai erdhi m tepr pr logjik t krkess s nji ekuilibri aritmetik, sesa si lvizje e mbrendshme, e shtyme prej fermentesh feministe ose edhe m t gjana kulturore. Nji zgjim i vrtet erdhi n dhjetvjetshin q pasoi ramjen e diktaturs dhe letrsia shqipe njofti nji fluks t pazakont letraresh gra e vajza. Mund t themi se simbas mnyrs son dhe jo simbas modeleve ku pati pr prparimi, gjat vjetve 90, n Shqipni fillo njifar revolucioni gjinor.U dukn t rij q putheshin haptaz trotuareve.Ata shoqnoheshin pa frik edhe si ifte, vajzat filluen cigaren dhe npr klube, veshnin minifunde dhe zgaqeshin deri thell, a thue se ndr ne kish pllakos ndonji lngat frigjiditeti e jo q po harlisej deri n uri kolektive prirja e konsumimit seksual edhe para mnartess, edhe para fejess, por edhe para moshs s pubertetit. 103

N ditt e sotme ky revolucion me t gjith ekceset e veta, me t gjitha keqkuptimet e veta dhe me te gjith zhvillimet e veta m t skajshme, nuk ka mbarue. Hakmarrja e frenimit i zgjat dukunit prtej metrave t normalitetit dhe na jemi nji pist ku normaliteti i t tjerve sht abnormalitet pr ne e anasjelltas. Si ishte e pritshme.edhe femna shqiptare do t merrte pjes n ket lvizje dhe ajo,bile, do t bhej edhe faktor. Ajo q po ndodhte dhe kryhej n rrug, n shkolla, n familje, n mjedise shlodhje dhe dfrimi, po e markonte tashm shoqnin shqiptare dhe dalngadal po merrte statusin e zakonit, pra, t ritualit, t s lejueshmes, t s zakonshmes. Por nuk mund t kuptohet kurr si i plot ky revolucion, poqese mbrenda shoqnis shqiptare nuk do t faktorizohej grueja si subjekt krijues dhe si subjekt lirie. Krijimi dhe liria jan faktort m t eprm t emancipimit njerzor. Krijimtaria sht m e natyrshme tek grat, por liria duhet p si prdorim i jets dhe disponibilitet i vetvetes. N fushn e letrave erdhi krejt papritmas nji dallg emnash femnor me tema dhe shtjellime nga m t guximshmet, nga m t prsertat, nga m t rrezikshmet q deri ather bnin pjes n zona t thella mbrenda territoreve t tabus dhe t pahijshmes. Ndr m t rejat kisha me prmend L.Dushin, M.Brahajn, L.Lleshanakun, A.Velajn, Y.Filipin etj. Shum afr fryms s tyne, edhe pse e emigrueme prej vjetsh n Amerik, qndron edhe Lediana Stillo, autore e ktij vllimi me poezi. L.Stillo ngrihet me gjith peshn e zanit t saj t panjoftun me fillue nji kang soliste, gati-gati si nji vox clamantis in deserto. Kuraja sht nji e dhan e dukshme. Ka koh q letrsia ndr ne sht konceptue si individualizm dhe kjo autore ban 104

sigurisht pjes n kt rrjedh. Por ndryshimet mes ktyne autoresh femna, edhe pse sillen n t njajtin oborr, kan edhe veantit e veta. Masa e ndryshimit varet nga masa e nevojs q secila prej tyne ndien pr me u shprfaq si dinjitare e gjinis s vet e sa e gatshme sht me e afishue pr syt e lexuesve ngjashmnin e rastit personal me rastin q prek ndjeshmnin e prgjithshme. Sidoqoft, ai revolucion gjinor q filloi tek na me nji prmbysje t fort t tradits s femns s heshtun dhe t pagoj, tek autoret dhe shkrueset e poezis zbulon nuancn e nji prpjekje q ata fakte, t cilat n jet jan kthye e po kthehen n zakone t shoqnis, t mos mbeten me aq, por t kthehen edhe n fakte kulture dhe spiritualiteti, lirie dhe sfide ndaj establishmentit moral. N ket kontekst kontributi i tyne letrar merr nji randsi t veant dhe letrat shqipe po i rikuperojn vonesat dhe ngurrimet e gjata q u shkaktuen prej zhvillimesh kaotike t t gjitha historive tona. Mund t themi, pra, me njifar sigurie se sht n zhvillim e sipr njifar prpjekje pr ta kthye problemin dhe konfliktin latent ndrgjinor n nji fakt t hapt kulture, pr ta shtrue at n drit t diellit dhe pr ti hap rrug liris s fjals publike e t rrfimit tek grueja. Ky fakt nuk ka qen kurr i leht ndr ne. Kemi pas censur, autocensur, kanune, izolim njerzor, kolektivizm ,shtypje fizike mbi prparsit mendore dhe intelektive, dashuni t kaparueme dhe marrveshtje t parishikueshme, kontrata t prjetshme dhe hierarki t patrandshme. N ksi muri me fugatur kaq t holl, zor se mund t lindeshin lule pr plqimin ton. Autorja e Pax deorum (Paqja e perndive) ka edhe ajo dilemat e angushtit e saj sa ekzistenciale, aq edhe krijimtare. Ajo e shef artin si librim dhe si liri. Ka vendos n nji ast t jets s saj ta prdor jetn dhe veten e saj n ket drejtim. Ky 105

ka qen nji akt i kulluet lirie, aq m tepr q ajo nuk vjen prej formimesh t mirfillta letrare, por prej shkencash racionale dhe numerike, kisha me than. N njenin krah e brengosin prjetimet dhe n ann tjetr rropatet n krkim t nji formule shprehje ku perdja q do t ngrej ajo mbi rrfenjn e vet, t mos merret si fakt personal ose si nji miniCV e saj. Ky perpleksitet i pafajshm sht rrug e detyrueshme pr t gjith krijuesit, t cilt, sa krkojn t mprojn privatsin, aq jan t kujdesshm q tingllimi n artin q krijojn, t jet ku e ku m i gjan e ma i thell se prjetimi i tyne privat. L.Stillo ka gjithkund problem me rrfimin e saj artistik. Ecunia e rrfimit t saj i prnget itinerarit t shrregullt t nji urithi q dshiron t mbahet sa m afr syprins s dheut pra, shfaqjes por shpesh her gabon dhe e shpon cipn e dheut dhe del tamam mbi siprfaqe, atje ku ka m pak dshir me dal. Ky kujdes dhe ky ravgim fare afr t vrtetave, q asaj i japin energjin pr me krijue, por dhe kalkulimet e dala huq pr t mos e a cipn, prbjn at vler shum gjenuine t vargjeve t saj. Ajo nuk kontrollohet dot, e vrteta e saj shpesh ka tingullin e s vrtets artistike dhe ajo nuk ndihet m individ, por energji krijuese dhe shprthyese. Edhe pse n faza ende rudimentale q ajo mund ti prmirsoj me an studimesh e pune pingule mbi kto q themi, autorja ka fillue me i pas mjetet e vetndjemjes artistike, t atij realiteti hiperreal ku rrfimi i intimitetit sht njikohsisht edhe rrfim sugjestiv e estetik. Ajo e kupton se ti ke n dor vetm intimitetin dhe privatsin tande, por kur pasqyrimi i saj mbrrin universalen, ai t ka rrshqit tashm prej dore dhe nuk sht dika e jotja m. Takimi me shpronsimin intim t krijuesit sht nji faz fatlume , me t ciln , them un, autorja na duket se ka fillue me u takue. Dhe meq, ky sht 106

edhe libri i saj i dyt, tashm dikush edhe mund t hjek nji diagram pr ta hetue tendencn. Autorja po shkon ngadal por, me vetdije, drejt nji distilimi m epror dhe nji sublimimi m metamorfozik t prjetimit drejt substancs eterike t artit dhe t estetiks. Libri i saj i par me poezi Lott e nimfs (2008) paraqet shja t dukshme ku vargnimi merr detyra kriptogramatike. Mungon kontakti me universalen dhe poezit kan tingllim t ngusht. Edhe pse emotiviteti i tyne ka intensitet t nalt, ato nuk rezonojn si t vrteta m t gjana. Autorja L.Stillo edhe n ket vllim ngurron. Ngurrimi i saj ka marr nji form t re. Ket her ajo u sillet miteve dhe mitologjis edhe si model ngjarjesh e interpretimesh, por edhe si paravent q mpron e mshef prej synit mizor t krshris. Tue perifrazue Bibln, dikush edhe mund t thoshte: T panumurta rrugt e krijuesve. Tiran, pranver 2011 P. Shllaku

107