Hoofdstuk 1 + 2

Inleiding en Indeling van organismen

BIOLOGIE
Biologie is de natuurwetenschap die zich bezighoudt met het bestuderen van het leven in al zijn facetten
Relatie tussen biotische en abiotische factoren Studie binnen n organisme

1) Welke van de volgende organismen doen aan fotosynthese?

A) planten B) schimmels C) insecten D) kikkers

2) Welke van de onderstaande stoffen worden tijdens de fotosynthese (lichtreactie) aangemaakt A) enkel koolzuurgas B) zuurstof en koolhydraten C) methaan en koolhydraten D) enkel zuurstof

3) Welke bewering over schimmels is juist? A) cellen van schimmels hebben bladgroenkorrels. B) cellen van schimmels zijn omgeven door een celwand. C) cellen van schimmels hebben geen celmembraan. D) cellen van schimmels hebben geen organellen

4) Organen zijn opgebouwd

A) uit cellen, bestaande uit weefsel B) uit weefsels, bestaande uit cellen C) enkel uit spierweefsel D) uit orgaanstelsels, bestaande uit cellen

5) Leven op aarde ontstond ongeveer A) 7 miljoen jaar geleden B) 4000 jaar VC C) 200.000 jaar geleden D) 3,5 miljard jaar geleden

Het ontstaan van de aarde en het leven

Ouderdom van de aarde en ontstaan van het leven

Aarde: 4.6 miljard jaar Leven:
Eerste bacterin: 3.5 miljard jaar Eerste eukaryote cellen: 1.5 miljard jaar Eerste meercellige organismen : ongeveer 800-700 miljoen jaar

Bacterin (prokaryoten) waren de eerste cellen op aarde

Complexere cellen (eukaryoot) met organnellen ontstaan later

http://www.bioplek.org

Moleculen en organellen

Cel (neuron)

Weefsel (ganglion)

of levensgemeenschap

Classificatie of taxonomie
De taxonomie of systematiek is de wetenschap die zich bezighoudt met de classificatie (het ordenen), de nomenclatuur (naamgeving) en identificatie (beschrijving) van levende organismen.

taxon (=systematische eenheid).

Fylogenetisch classificatiesysteem
Gebaseerd op natuurlijke afstamming Rekeninghoudend met:
Homologe structuren Primitieve en afgeleide kenmerken Anatomische en fysiologische kenmerken Sequenties van macromoleculen (cyt C en rRNA)

Homologe structuren

Homologe structuren

Homologe structuren

Verschillende invalshoeken
Fenetisch Cladistisch evolutionair

Besluit
classificeren van organismen is steeds het resultaat van een gevolgde methode en van de aard van de uitgevoerde observaties: de taxonomische waarnemingen vormen dan ook geen coherent geheel.

DE CEL- eenheid van het leven

De kleinste organisatorische eenheid van een organisme

Prokaryoten en eukaryoten.
Pro-karyon= voor de kern (bacterin) Eukaryoten= echt gekernde cellen

Prokaryoot = bacterie
Bacterin op de punt van een injectienaald Een ingekleurde opname met een SEM scanningelektronenmicroscoop). Deze bacterin zijn ongeveer 5 m lang

Eukaryoot

Verschil en gelijkenissen pro-en eukaryoot

Prokaryotes

Eukaryotes
Nucleus Endoplasmic reticulum Golgi apparatus Lysosomes Vacuoles Mitochondria Cytoskeleton

Cell membrane Contain DNA Ribosomes Cytoplasm

5-rijkensysteem Whittaker (1969)

twee domeinen

5-rijkensysteem

3-domeinensysteem, Carl Woese (1986)

Gebaseerd op vergelijking rRNA sequenties

Monera worden opgesplitst in Eubacteria en Archaebacteria

Archaebacteria leven vaak in extreme omstandigheden

3 Domeinen

Fig 28.1

6-rijken (3-domeinen) systeem -Woese

Bacterin macroscopisch en microscopisch

Fungi of schimmels

Figure 12.9 - Overview

Fungi of schimmels

Figure 12.2 - Overview

Protisten- eukaryote eencelligen

Figure 12.20a

Protisten- eukaryote eencelligen

Protisten- eukaryote eencelligen

Figure 12.21 (1 of 3)

Animalia of dieren

http://www.utm.edu/~rirwin/b120lab.htm#Plant

Plantae of planten

Taxa

Figure 10.5 - Overview (1 of 3)

Soort of species
Een soort is een groep levende wezens die overeenkomstige morfologische (=vorm) en fysiologische kenmerken vertonen en die bij onderlinge kruising fertiele nakomelingen voortbrengen
De soort is het enige taxon met een echte biologische betekenis, althans toch bij hogere organismen.

Binominale naamgeving
Linnaeus introduceerde de binominale naamgeving

Ieder organisme heeft een dubbele naam in het Latijn

Geslacht- of genusnaam EN soort- of speciesnaam

Binominale naamgeving
Genus (geslacht) en species (soort)naam vb
Homo sapiens of Homo sapiens Escherichia coli of Escherichia coli

Tweede maal gebruikt in tekst: H. sapiens en E. coli

Modelorganismen voor biomedisch onderzoek

Escherichia coli als modelorganisme (biotechnologie)

Modelorganism en voor biomedisch en chemisch onderzoek

http://www.nih.gov/s cience/models/

Fungi gistenSaccharomyces cerevisiae

Animalia

http://www.utm.edu/~rirwin/b120lab.htm#Plant

Rond- of spoelwormen (Nematoda)

Pseudocoelomaat Belangrijk studie-object : Caenorrhabditis elegans
http://rigel.umdnj.edu/

Geleedpotigen (Arthropoda)
http://www.xs4all.nl/~ednieuw/Spiders/spidhome.htm

Coelomaten Protostoom Gesegmenteerd Exoskelet

Insecten (Klasse: Hexapoda): Drosophila melanogaster. Male at left, female at right.

(http://www.gen.cam.ac.uk/dept/ashburner.html

Geleedpotigen (Arthropoda)
Coelomaten Protostoom Gesegmenteerd Exoskelet

Daphnia

Artemia

Schaaldieren (Klasse: Crustacea): pissebedden, garnalen, krabben, kreeften Artemia salina, Daphnia,..

 Stekelhuidigen (Echinodermata
Coelomaten Deuterostoom

Zee-egels (Klasse: Echinoidea)

Chordata (vnl Vertebrata)

Notochord (=ruggengraat bij vertebraten)
(Zakpijpen (Tunicata)) Lancetvisjes Vertebraten

Deuterostoom

Lancetvisje (Amphioxis)

Vertebraten
Vissen (Pisces)
Beenvissen (zebravis- Danio rerio)

Vertebraten
Amfibien: kikkers/padden Xenopus laevis

Vertebraten
Zoogdieren, mus musculus, rattus norvegicus, **

Planten
Zaadplanten*
(zandraket, tabaksplant,..)

Tabak (Nicotiana tabacum)

De zandraket: Arabidopsis thaliana

Meer info
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/About/model/ma mmal.html http://www.bioplek.org/ http://www.nih.gov/science/models/