Namazi (dy rekatet sunnet) pas Ikindis

Analizimi i haditheve q n dukje jan kundrshtuese Transmetimet kundrshtuese jan t dy llojeve ato q prshkruajn Pejgamberin (s.a.v.s.) duke falur dy rekate pas Ikindis (Asr) vetm njher (duke ln t kuptohet q nuk e ka prsritur m asnjher); dhe ato q tregojn q i Drguari i Allahut (s.a.v.s.) i ka falur kto dy rekate rregullisht. T dy llojet e transmetimeve do t adresohen n kt seksion. 1. Aisha (r.a.) transmeton: I Drguari i Allahut (s.a.v.s.) [nj her] i ka humbur (nuk i kishte falur) dy rekate para namazit t Ikindis; kshtu q pasi e kreu ikindin, ai i kompensoj ato, dhe pastaj m nuk i ka falur asnjher at prsri (n at koh) [Muxhem et-Taberani, Mexhma uz-Zewaid 2:223). 2. Nj transmetim i ngjashm i Umm Selemes (r.a.) sht transmetuar nga Imam Ahmedi n Musnedin e tij (Mearif es-Sunen 2:135, Musned Ahmed 229:2 U). 3. Ibn Abbasi (r.a.) transmeton: I Drguari i Allahut (s.a.v.s.) fali dy rekate pas Ikindis dhe ngaq disa gjra [pr sadaka] arritn [pr tu shprndar] dhe e patn penguar q ai ti falte ato dy rekate [sunnet] pas Dreks. Kshtu q ai i kompensoi ato pas ikindis, dhe pastaj nuk e prsriti m kt gj. (Sunen et-Tirmidhi 1:45). Prej tri transmetimeve t msiprme, ne msojm q dy rekatet e Ikindis jan falur vetm njher nga i Drguari i Allahut (s.a.v.s.). T tri transmetimet qartazi e tregojn se i Drguari i Allahut (s.a.v.s.) vetm i ka kompensuar ato dy rekatet sunnet t dreks q ia ka humbur pas dreks. Kto hadithe poashtu tregojn q namazi pas ikindis n asnj mnyr nuk ishte namaz i veant q i Drguari i Allahut (s.a.v.s.) e ka kryer rregullisht at koh. Mirpo, kjo bie n kundrshtim me hadithet n vijim, q prmendin se i Drguari i Allahut (s.a.v.s) n fakt i ka falur kto dy rekate rregullisht: 4. Aisha (r.a.) transmeton: I Drguari i Allahut (s.a.v.s.) nuk m ka vizituar ndonjher pas namazit t Ikindis e t mos ket falur ty rekate. (Sahih el-Buhari, 1:83). 5. sht transmetuar nga Ebu Seleme (r.a.) q, ai e ka pyetur Aishen (r.a.) n lidhje me dy rekatet q Pejgamberi (s.a.v.s.) i falte pas Ikindis. Ajo i tha atij q ai i falte ato para [ikindis], derisa nj her ndodhe q ai ta humb at ose t harroj ta fal at pr shkak se ishte i zn me dika; kshtu q ai i fali pas ikindis. Ai pastaj vazhdoi ti kryente ato, sepse sa her q ai e falte ndonj namaz [t ri] nj her, ai e vazhdonte ta falte at rregullisht q aty e tutje. (Sahih Muslim, 1:277) 6. Aisha (r.a.) transmeton q,

I Drguari i Allahut (s.a.v.s.) asnjher nuk i ka ln dy rekatet pas Ikindis gjersa ishte n prani t saj (Sahih Muslim, 1:277). Kto hadithe tregojn q i Drguari i Allahut (s.a.v.s.) i ka falur kto dy rekate rregullisht. Ato thon q sa her q ai falte namaz t ri (nj her), ai e ka vazhduar at praktik rregullisht. N kt rast, ishin dy rekatet e dreks q ai ishte duke i zvendsuar dhe nuk ishte ndonj namaz i ri; por pasi q ai i kishte falur ato jasht kohs s zakonshme, ai pastaj ka vazhduar ti fal ato rregullisht pas ikindis. Sidoqoft, kto hadithe duket q jan n konflikt me setin e mparshm t haditheve, q thon ai ka falur dy rekatet pas ikindis vetm nj her. N lidhje me kt konflikt t jashtm (te teksteve) sht thn kjo n vijim. Hafiz Ibn Haxheri transmeton q seti i dyt i haditheve (4, 5, dhe 6) jan t shkalls m t lart t vrtetsis sesa tre t parat. Kjo domethn q sipas Ibn Haxherit, hadithet q thon se i Drguari i Allahut (s.a.v.s.) ka falur dy rekate rregullisht, kan shkall m t lart t vrtetsis sesa ato (hadithe) q prmendin se ai e ka falur at vetm nj her. Pr tu zgjeruar n kt pik, sht e vrtet q transmetimi i Ibni Abasit (r.a.) (hadithi 3) sht deklaruar vetm si i vrtet [hasen] nga Imam Tirmidhiu (r.a), ndrsa t gjitha hadithet e prmendura pas tij jan ose prej Sahih el-Buhari ose prej Sahih Muslim dhe jan rigorozisht t vrtetuar [sahih]. Kshtu q, transmetimi i Ibn Abasit (r.a.) nuk mund t krahasohet me ta. S dyti, hadithi i par i cili transmetohet nga Aisha (r.a.), thuhet q ka transmetuesin Kattat n [zinxhir t] transmetimit i cili sht quajtur gnjeshtar [kedhaab]. Kshtu q, sht shum i dobt pr t qndruar kundr transmetimeve tjera Sahih t Aishes (r.a.). Mirpo, hadithi i Umm Selemes (r.a.) (nr. 2) nuk sht defektiv dhe si i till nuk mund t anashkalohet. Transmetimi thot se i Drguari i Allahut (s.a.v.s.) ka falur dy rekate pas ikindis vetm nj her, dhe mohon ta ket falur ndonj her tjetr. Kjo do me thn q kemi nj hadith Sahih q sht n kundrshtim me tre hadithe tjera t vrtetsis s njjt. Kemi transmetimin e Aishes (r.a.) t transmetuar nga Imam Buhariu dhe Muslimi, q jan afirmativ [muthbit] n prcaktimin q kto dy rekate jan falur rregullisht nga i Drguari i Allahut (s.a.v.s.); dhe kemi nj hadith t autentifikuar rigorozisht [sahih] q thot t kundrtn. Kshtu q na kan mbetur ende dy tekste kundrshtuese, t dy prej t cilve jan autentike: njri tekst negativ [menfi] (d.m.th. n mbshtetje t ndalimit) dhe nj tekst afirmativ [muthbit] (d.m.th. jo n mbshtetje t ndalimit). Hafiz Ibn Haxher el-Askalani (ra) provon t harmonizoj n mes dy grupeve kundrshtuese t haditheve, dhe prdor nj rregull t Usul-ul-hadithit (parimeve t hadithit) q thot se nj tekst afirmativ [muthbit] duhet t ket prparsi ndaj atyre mohuese [manfi] (d.m.th. transmetimet afirmative kan m shum pesh sesa ato mohuese). Ai vjen n prfundim q, pasi q transmetimet e Aishes (r.a.) jan afirmative, atyre do tu jepet prparsi ndaj transmetimeve mohuese t Umm Selemes (r.a.). Ai m tutje thot se pohimi/afirmimi i Aishes (r.a.) q i Drguari i Allahut (s.a.v.s.) rregullisht i ka falur dy rekatet pas ikindis sht sipas dijes s saj personale t veprimeve t

Pejgamberit, dhe mohimi i Umm Selemes (r.a.) ishte sipas observimit t saj q i ka br namazit t Pejgamberit (s.a.v.s.). Shpjegimi i Ibn Haxherit (ra) do t kishte qen vendimtar, ngaq duket se zgjidhn konfliktin n mes dy llojeve t transmetimeve; mirpo, juristi dhe dijetari i madh i hadithit Alameh Taki Uthmani, thot n Derse Tirmidhi (1:427) q nj hadith n Sahihun e Muslimit e kundrshton bazn e shpjegimit t Hafiz Ibn Haxherit (ra) d.m.th. q edhe Aisha (r.a.) edhe Umm Seleme (r.a.) ishin duke transmetuar prej observimeve t tyre personale (prej prcjelljes s tyre t veprimeve t Pejgamberit (s.a.v.s.)). Hadithi n Sahih Muslim tregon q dija e Aishes (r.a.) n lidhje me faljen e ktij namazi n fakt sht marr nga Umm Seleme (r.a.). 7 . Hadithi n vijim e sqaron kt edhe m n detaje: Kurejbi transmeton q ai sht drguar nga Ibni Abbasi, Abdurrahman ibn Ezher dhe Misver ibn Mahreme (radiallahu anhum xhemian) tek Aisha (r.a.), gruaja e t Drguarit t Allahut (s.a.v.s.). Ata i than atij q tia prcjellin asaj selamet e tyre dhe pr ta pyetur at (r.a.) pr faljen e dy rekateve pas namazit (Farzit) t Ikindis, dhe pr ti thn se ata jan informuar q ajo fal ato dy rekate (pas farzit t ikindis), ndrsa atyre u ka arritur q Pejgamberi (s.a.v.s) e ka ndaluar at (faljen e ktyre dy rekateve sunet pas farzit t ikindis). Ibni Abbasi (r.a.) ka thn Omeri (r.a.) dhe un i kemi penguar njerzit nga kjo shtje (t falurit e atyre). Kurejbi thot: Hyra tek Aisha (r.a.) dhe e informova pr at q m kishin drguar, e ajo tha: Pyete Umm Selemen (r.a.). Un pastaj dola nga ajo dhe shkova te ata (q m kishin drguar) dhe i informova pr at q m tha Aisha (r.a.). Ata srish m drguan, te Umm Seleme (r.a.) pr ta pyetur at t njjtat pyetje. Ummu Seleme (r.a.) tha: E kam dgjuar t Drguarin e Allahut (s.a.v.s.) q kishte ndaluar pr kt [faljen e ktij namazi (dy rekateve pas farzit t ikindis)], po pastaj e pash at ti falte vet ato [dy rekate]. Hern e par kur e fali namazin e ikindis, pastaj hyri tek un (n shtpin time), e un kisha gra mysafire nga fisi Beni Haram q ishin nga Ensart. Ather e drgova te Pejgamberi (s.a.v.s.) nj shrbtore dhe i thash: Shko afr Pejgamberit dhe thuaj atij. Ummu Seleme (r.a.) po t thot: O i Drguari i All-llahut s.a.v.s. t kam dgjuar ty duke ndaluar n faljen e ktyre dy rekateve (sunetit pas farzit t ikindis), por po t shoh se ti po i fal ato. Nse t sinjalizon me dor ather, kthehu prapa. Shrbtorja veproi sipas porosis, e Pejgamberi (s.a.v.s.) i sinjalizoi me dor (kshtu q ajo u kthye prapa). Pasi kreu namazin ai tha: Oj e bija e Ibni Umejjes [Umm Seleme], m pyete pr dy rekatet (sunnet) pas farzit t ikindis. M erdhn disa njerz nga fisi Abdulkajs, dhe i angazhuar me ta m kaloi pa i falur dy rekatet sunet q jan pas farzit t dreks, e kto dy rekate jan ato t dreks pra. (Sahih Muslim, 1:277) Ky hadith pa asnj dyshim implikon q Umm Seleme (r.a.) ishte burimi i dijes s Aishes (r.a.) n lidhje me faljen e dy rekateve nga Pejgamberi (s.a.v.s.) pas ikindis. Kjo sepse i Drguari i fali ato n pranin e Umm Selemes dhe Aisha (r.a.) ishte n dijeni t ksaj. Transmetimi n vijim e sqaron edhe me tej kt:

8. sht transmetuar nga Abd el-Rahman ibn Ebi Sufjan q, Muawija (r.a.) drgoi nj person tek Aisha (r.a.), pr ta pyetur at n lidhje me dy rekatet pas ikindis. Ai iu prgjigj q Resulullahu (s.a.v.s.) nuk i ka falur ato n shoqrin e tij, por Umm Seleme i kishte treguar asaj q ai i ka falur ato gjersa ishte me t. Prandaj, Muawiu (r.a.) drgoi dik q t pyes tek Umm Seleme (r.a.). Ajo tha, Ai [nj her] ka faluar ato n prani timen, dhe ngaq se kisha par asnjher at ti fal ato m par, un e pyeta at, O i Drguar i Allahut, ka ishin kto dy rekate q t pash ti falje pas Ikindis? Ti nuk i ke falur ato asnjher m par. Ai u prgjigj, Ato ishin dy rekatet q un [zakonisht] i fal pas [namazit t] Dreks, por mi solln disa deve t mbledhura pr bamirsi (sadaka) [pr ti shprndar], kshtu q un harrova ti fal ato derisa e kreva Ikindin. Kur mu kujtua, nuk mendova se sht e prshtatshme ti kompensoj ato n xhami duke m par njerzit, prandaj i fala ato (ktu gjersa isha) me ty. (Imam Tahaviu, Sherh Meanil-athar 1:302). Ky hadith s bashku me t siprmin, qartazi vendosin se Pejgamberi (S.a.v.s.) nuk i ka falur s pari n prani t Aishes (r.a.), por n prani t Umm Selemes (r.a). Alameh Uthmani shkruan q edhe pas nj krkimi t thell, ai nuk mund t gjente nj shpjegim vendimtar pr t larguar mosprputhjen e jashtme n mes ktyre transmetimeve. Megjithat, ai thot q pasi sht menduar m tutje rreth ksaj shtjeje i sht br e dukshme q rasti i faljes s dy rekateve pas Ikindis n fillim ndodhi n prani t Umm Seleme (r.a.). Kjo konfirmohet nga Aisha (r.a.) n dy transmetimet (hadithet 7 dhe 8) e prmendura sipr. Pas ksaj, ngaq zakoni i Pejgamberit (s.a.v.s.) ishte t vazhdonte at praktik q e ka nisur, ai filloi t falte dy rekate pas namazit t Ikindis n prani t Aishes (r.a.) si prditshmri, por Umm Seleme (r.a.) nuk ishte n dijeni t ksaj. Kjo sht mbase arsyeja pse ajo ka insistuar q ai asnjher nuk ia ka falur ato prsri pos atij rasti (t vetm), dhe Aisha (r.a.) ka thn q ai gjithmon i ka falur ato n shoqrin e saj. Alameh Uthmani konkludon q ky duket t jet shpjegimi m i mir i mundshm pr t pajtuar n mes haditheve dhe pr t larguar kundrshtimin. (Derse Tirmidhi 1:428). Deri n kt pik, diskutimi ka qen n lidhje me dallimet q gjendet n hadithet n lidhje me at se sa her i Drguari i Allahut (s.a.v.s.) i ka falur kto dy rekate pas ikindis. Tani vijm tek nj pyetje tjetr: Cili sht qndrimi i umetit n lidhje me kto dy rekate pas ikindis. Dijetart mbajn qndrime t ndryshme n kt shtje. Njri grup thot q sht sunnet t falen kto dy rekate pas ikindis, ndonse i Drguari i Allahut (s.a.v.s.) ka ndaluar t gjitha namazet jo-obligative n at koh. Ata citojn transmetimet e Aishes (r.a.), t cilat jan prmendur sipr, si dshmi pr t mbshtetur pohimin e tyre. Mirpo, dijetart hanefij dhe shum t tjer, thon q kto dy rekate nuk mund t konsiderohet sunnet i prgjithshm vetm n bazn e ktyre haditheve. N fakt, sht Mekruh Tahrimen [vepr e urryer pr t ciln qortohesh] t falsh fardo namazi jo-obligativ n at koh. Pr kt ka transmetime dhe arsye t shumta tjera q qartazi ndalojn namazin pas Ikindis. Prktheu: Fatih Ibrahimi

Shkputur nga libri Fiqh al-Imam; Key Proofs in Hanafi Fiqh, shejh Abdurrahman ibn Jusuf; Kapitulli 9, namazi pas Ikindis http://www.facebook.com/medh.hanefij www.ehli-suneti.com