Laboratorium Kompetencji Spoecznych podnoszenie kwalikacji nauczycieli i trenerw. La.Pe.

Co

www.lapeco.eu

red. Izabela Koodziejczyk-Olczak CHCESZ LEPIEJ NAUCZA? DOSKONALENIE KWALIFIKACJI NAUCZYCIELI I TRENERW
d 2011

Publikacja ta opracowana zostaa w ramach midzynarodowego projektu LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw projekt partnerski (Leonardo da Vinci Partnership 2009) realizowanego w ramach programu Uczenie Si przez Cae ycie.

Autorzy Polska: SPOECZNA WYSZA SZKOA PRZEDSIBIORCZOCI I ZARZDZANIA www.swspiz.pl Eugeniusz Brzuska, Micha Chmielecki, Renata Figlewicz, Marta Kdzia, Izabela Koodziejczyk-Olczak, Marta uczak, Patrycja uczak, Magdalena uniakPiecha, Maria Tatarska. oraz gocinnie Pilar Matas z Hiszpanii.

Redakcja naukowa: Izabela Koodziejczyk-Olczak Redakcja techniczna: Bartomiej Kcicki, Magdalena Kcicka

Spoeczna Wysza Szkoa Przedsibiorczoci i Zarzdzania

Copyright 2011 LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw projekt partnerski (Leonardo da Vinci Partnership 2009) numer projektu 2009-1-PL1-LEO04-05152 1
Wszystkie prawa zastrzeone. Przedruk i rozpowszechnianie materiau z niniejszej publikacji jest dozwolony wycznie na zasadach niekomercyjnych, pod warunkiem podania rda.

Ten projekt zosta zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej (Program LLP Leonardo da Vinci). Projekt i publikacja odzwierciedlaj jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialnoci za umieszczon w nich zawarto merytoryczn.

SPIS TRECI

OPIS PROJEKTU Marta Kdzia ............................................................................................................ 2 ZBIR WICZE .................................................................................................................................. 3 KWADRATY W CZCIACH ................................................................................................................ 4 ASERTYWNO................................................................................................................................ 6 BUDOWA WIE ................................................................................................................................ 7 KOMUNIKACJA ................................................................................................................................. 8 ROZWIZYWANIE KONFLIKTW ........................................................................................................ 9 LUWR / LE LOUVRE .........................................................................................................................10 WICZENIE Z ZAKRESU KOMUNIKACJI MIDZYKULTUROWEJ ...............................................................11 PRACA Z GRUP Z WYKORZYSTANIEM METODYKI PSYCHOLOGICZNEGO TRENINGU GRUPOWEGO ...........12 MOTYWOWANIE DO ZMIANY ............................................................................................................13 ZARZDZANIE CZASEM ...................................................................................................................14 WSPPRACA I WSPDZIAANIE ....................................................................................................15 BAJKA BUDOWANIE WIRTUALNEGO ZESPOU, WSPDZIAANIE, WSPPRACA ................................16 KWADRATY KOMUNIKACJA WERBALNA JEDNOKIERUNKOWA I DWUKIERUNKOWA...............................18 OBRAZ KOMUNIKACJA NIEWERBALNA ...........................................................................................19 INSTRUKCJA SZTUCZKA Z KOMUNIKACJI .......................................................................................20 MAPA WIATA ................................................................................................................................21 SO.............................................................................................................................................22 CZERWONA PIKA, TA PIKA ......................................................................................................24 CO JEST LEPSZE I DLACZEGO? .........................................................................................................25 WSKANIK MGLISTOCI GUNNINGA .................................................................................................26 OBSERWATOR ................................................................................................................................27

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

OPIS PROJEKTU
Marta Kdzia
Niniejsza publikacja jest efektem intensywnych prac ekspertw biorcych udzia w dwuletnim projekcie LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw1 realizowanym w ramach programu Uczenie si przez cae ycie Partnerstwo Leonardo da Vinci przez instytucje z Hiszpanii, Belgii i Polski w latach 2009-2011. Aby przedstawi gwne zaoenia projektu, postaramy si odpowiedzie na trzy podstawowe pytania: dlaczego ten projekt powsta, jakie byy cele partnerw i jakie s oczekiwane rezultaty LA.PE.CO.?

Przyczyna Badania pokazuj, e uczcym si dorosym brak kompetencji personalnych niezbdnych do efektywnej pracy zawodowej, takich jak komunikacja interpersonalna, radzenie sobie ze stresem, autoprezentacja itp.

Powodem moe by fakt, e nie rozwijaj oni tych wanych umiejtnoci intensywnie w procesie uczenia si, poniewa ich nauczyciele koncentruj si bardziej na samej treci kursu ni na zachcaniu uczniw do rozwijania umiejtnoci personalnych. W rodowisku korporacyjnym zachodz zmiany zwizane z globalizacj, umidzynarodowieniem, prac w rodowisku zrnicowanym kulturowo, wdraaniem nowych technologii na wielk skal. Zmiany w przedsibiorstwach wi si ze spaszczeniem struktury organizacji, powstawaniem przywdztwa transformacyjnego, silnym ukierunkowaniem na klienta, stosowaniem elastycznych technik, naciskiem na prac w grupie, podejciem procesowym, rosncym znaczeniem zarzdzania wiedz. W takich warunkach pracownicy naraeni s na nasilajcy si stres wynikajcy z braku rwnowagi midzy prac a yciem prywatnym, koniecznoci budowania kariery, zdobywania wiedzy, niepewnoci zatrudnienia. Rozwj kompetencji personalnych pozwoli im bardziej efektywnie funkcjonowa w tym zoonym i niespokojnym rodowisku. Cel Celem projektu jest wymiana metod i technik szkoleniowych sucych nauczaniu umiejtnoci personalnych pomidzy partnerami projektu, a take zbudowanie dugoterminowej wsppracy midzy instytucjami zajmujcymi si nauczaniem dorosych w Europie. Beneficjenci bezporedni: trenerzy i nauczyciele osb dorosych.
1

LA.PE.CO Laboratory of Personal Competences Improving qualifications of teachers and trainers Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

Beneficjenci personalne. Rezultaty

poredni:

uczcy

si

doroli

pragncy

rozwija

swoje

umiejtnoci

Oto najwaniejsze rezultaty projektu: raport oraz publikacja odnoszce si do nauczania umiejtnoci spoecznych w krajach partnerskich, strona internetowa projektu www.lapeco.eu stanowica forum prezentacji i wymiany materiaw zebranych w ramach projektu, zbir wicze uatwiajcych rozwj umiejtnoci spoecznych, europejska bibliografia dotyczca rozwoju umiejtnoci personalnych, warsztaty prowadzone w kadym z pastw czonkowskich, z udziaem trenerw i nauczycieli osb dorosych, utworzenie mikkimi. europejskiego zespou ekspertw zajmujcych si kompetencjami

Projekt umoliwia doskonalenie kwalifikacji zawodowych nauczycieli i trenerw osb dorosych, do ktrych jest adresowany. Wyjtkow cech projektu jest nacisk, jaki pooono w nim na rozwijanie kompetencji wasnych, w cisym powizaniu z podejciem biznesowym.

Marta Kdzia Koordynator projektu

ZBIR WICZE
Intencj autorw opracowujcych koncepcj projektu byo stworzenie zbioru wicze, gotowych szablonw, przydatnych podczas pracy w dorosymi uczestnikami kursw, studentami lub staystami. Utworzono wzorzec opisu wicze, ktry zosta nastpnie uzupeniony przez trenerw i nauczycieli z Polski, Belgii i Hiszpanii. Poniej znajduje si przegld wicze.

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw TYTU AUTOR RDO
Pilar Matas (Hiszpania)
http://www.wfh.org/3/docs/Publications/Hemo_Org_Resources/HOD4_Group_Dynamics_SP.pdf http://www.GERZA.com/dinamicas/categorias/todas/todas_dina/images/cuadros_rotos.GIF

KWADRATY W CZCIACH

Zrozumienie, e praca zespoowa stanowi skuteczny sposb rozwizywania problemw. Uwiadomienie, e upr w pracy zespoowej stanowi przeszkod. Nauczenie si, e gwnym powodem by pracowa zespoowo, jest osignicie wsplnego celu a nie uzyskanie osobistych korzyci czy indywidualnego sukcesu.

CELE

Organizujemy podgrupy, kada po 6 osb, i sadzamy je przy stoach. Grupa wybiera 1 osob jako obserwatora gry, ktry bdzie obserwowa i notowa wszystko co si wydarzy. Nastpnie kadej podgrupie wrczamy zestawy pocitych kwadratw, po 1 kopercie dla kadego uczestnika. Mwimy im, e nikt nie moe otworzy koperty zanim padnie polecenie zrobienia tego. Wszyscy musz zacz w tym samym czasie. Celem wiczenia jest uoenie przez was wszystkich moliwych, identycznych kwadratw. W tym celu otrzymujecie kopert z czciami. Niemniej nie bdziecie w stanie zoy kwadratu z elementw znajdujcych si w waszej kopercie; potrzebne wam bd rwnie elementy od waszych kolegw. Aby wykona zadanie, bdziecie musieli odda niepotrzebne czci i poprosi o inne. Elementy mona przekazywa w kierunku odwrotnym do ruchu wskazwek zegara. Naley przestrzega pewnych regu: 1. 2. 3. 4. 5. Nie wolno wam niewerbalnie. si porozumiewa z kolegami ani werbalnie, ani

Nie wolno wam prosi partnera o potrzebne czci, ani wskazywa ich w jakikolwiek sposb. Wszystkie czci naley wskazwek zegara. wrcza w kierunku przeciwnym do ruchu

OPIS

Czci musz by przekazywane pojedynczo i nie wolno wam sygnalizowa w aden sposb, e czekacie zbyt dugo bd, e zabrako wam elementw. wiczenie jest skoczone, gdy wszyscy macie ju cae kwadraty o takich samych wymiarach.

Przed rozpoczciem gry, mwimy uczestnikom, e to wiczenie polega na rywalizacji i e zesp, ktry skoczy pierwszy musi gono powiedzie zrobione. Nastpnie wszyscy musz si wstrzyma swoj prac. Po wyjanieniu i wytumaczeniu wtpliwoci mona zacz wiczenie Po skoczeniu wiczenia obserwatorzy musz powiedzie pozostaym co widzieli. Ewentualne zagadnienia do poruszenia:

Kto chcia odda kawaki ukadanki? Czy kto rozebra swj kwadrat widzc, e inni nie byli w stanie skoczy swojego? Czy kto mia problemy ze swoimi czciami, ale nie chcia si podda? Kiedy grupa rozpocza wspprac? Czy by kto, kto nie przestrzega regu?

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

CZAS TRWANIA

30 minut: 15 minut na wykonanie kwadratw i kolejne 15 minut na kocow dyskusj.

ROZWIJANE KOMPETENCJE

Kompetencja organizowania i zarzdzania, jako ustalenie stosownych wytycznych, przestrzeganych przez wszystkich czonkw zespou, wyznaczenie czasu na opracowanie zadania i znaczenie przestrzegania w pracy identycznych regu i kryteriw. Umiejtnoci rozwizywania problemw. Jak wykazano wczeniej, przed nauczycielami stoi kilka wyzwa, jak podejmowanie decyzji, czsto antagonistycznych, dlatego potrzebne im s umiejtnoci podejmowania decyzji i rozwizywania problemw.

FORMA (METODOLOGIA)

wiczenie to opiera si na metodzie podziau pracy, ktrej podstaw jest wsppraca, interakcja, ustalenie regu i wzajemny szacunek. Chcemy rwnie by bya ona dynamiczna i elastyczna, by umoliwi kademu uczestnikowi przystosowanie si. 5 zestaww kwadratw pocitych na czci, po jednym zestawie dla kadego z 5 uczestnikw. Kady zestaw skada si z elementw o rnych ksztatach, ktre z chwil ich waciwego uoenia, utworz kwadrat. W celu przygotowania zestawu naley wyci 5 identycznych kwadratw o wym. 7,5 x 7,5 cm.

NIEZBDNE MATERIAY

http://www.gerza.com/dinamicas/categorias/todas/todas_dina/images/cuadros_rotos.GIF

5 stow, wystarczajco duych, by mc na nich wygodnie pracowa i ustawionych w takich odlegociach od siebie, aby kada grupa moga zakoczy zadanie nie widzc, co robi inne zespoy. Tego rodzaju wiczenia maj na celu nauczenie si koordynacji, zarzdzania i planowania, jak i umiejtnoci pracy zespoowej.

PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

Musimy pamita, e obecnie, nawet jeeli praca jest wykonywana przez zesp ludzi, to nauczyciel i tak musi zaplanowa takie zajcia, a to oznacza zarzdzanie czasem i treci. Mimo to dokadne przewidzenie tego co si zdarzy jest niemoliwe, wic nauczyciel musi nauczy si identyfikowa kady nieprzewidziany problem. wiczenie to jest rwnie przydatne do trenowania uczenia si skoordynowanej pracy z innymi, bez nakadania si czynnoci czy dublowania dziaa.

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw TYTU AUTOR RDO CELE
Maria Tatarska
Opracowanie wasne

ASERTYWNO

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Identyfikacja i obrona wasnego terytorium Uwiadomienie wasnych potrzeb i asertywne zaspokajanie ich Doprecyzowanie ostateczne zakresu tematycznego szkolenia i zawarcie kontraktu. Mapa asertywnoci wypeniaj uczestnicy. Omwienie wynikw i okrelenie obszarw do dalszej pracy. Asertywno zachowania asertywne (mini wykad). Przypisywanie sobie praw. Terytorium psychologiczne. Monolog wewntrzny. Zdania proasertywne. Asertywna odmowa, i asertywne przyjmowanie. Omwienie modelu asertywnoci: zachowania ulege, agresywne i asertywne (mini wykad). wiczenie w parach: odgrywanie scenki i wiczenie w/w zachowa. Omwienie wiczenia. Dlaczego ludzie zachowuj si agresywnie, ulegle i asertywnie (zyski i straty z tych zachowa). Ochrona swoich praw i praw w sytuacjach spoecznych (mini wykad i wiczenia). Przyjmowanie i reagowanie na oceny krytyka i pochwaa (mini wykad i wiczenie). Wyraanie gniewu (agresywnie ,pasywnie i asertywnie) scenariusz stopniowania reakcji; wiczenie. Asertywno w kontakcie z samym sob. Dlaczego trudno by dla siebie asertywnym?

OPIS

13. 14. 15. 16.

Zakoczenie warsztatu, zebranie od uczestnikw informacji zwrotnych o przebiegu i jakoci szkolenia. Od 8 do 20 godzin; mona ten warsztat przeprowadzi w mniejszej liczbie godzin, ale wwczas trzeba pomin niektre zagadnienia, zaley, kto i do czego korzystaby z tych kompetencji. Zachowania asertywne w kontaktach spoecznych. Warsztat z elementami mikro wykadu interaktywnego. Kartki, dugopisy, flip-chart, rzutnik z laptopem. Moe by poprzedzony warsztatem z komunikacji. adnych przeciwwskaza, ani trudnoci nie dajcych si oswoi nie przewiduj.

CZAS TRWANIA

ROZWIJANE KOMPETENCJE FORMA (METODOLOGIA) NIEZBDNE MATERIAY PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw TYTU AUTOR RDO
Izabela Koodziejczyk-Olczak
Opracowanie wasne

BUDOWA WIE

CELE

Pobudzenie uczestnikw do dziaania. Autodiagnoza roli zespoowej. Rozwijanie kreatywnoci. Dzielimy uczestnikw na mniejsze grupy np. odliczajc do 5 na 5 zespow. Kady zesp otrzymuje jednakow porcj materiaw; po 12 kartek biaego papieru (A4), tam klejc, noyczki. Polecenie brzmi: Zbudujcie w zespoach wie, ktra jest najwysza, najpikniejsza, najbardziej przestrzenna, najdelikatniejsza, najlejsza, najbardziej kolorowa (mona wybra 2-3 kryteria). Zespoy pracuj, nastpuje porwnanie prac Zespoy wypowiadaj si. Podsumowanie wiczenia.

1. 2. 3.

OPIS

4. 5. 6.

CZAS TRWANIA ROZWIJANE KOMPETENCJE FORMA (METODOLOGIA) NIEZBDNE MATERIAY

Okoo 1-1,5 godziny Wsppraca, kreatywno, komunikacja, przywdztwo. Warsztat interaktywny P ryzy biaego papieru (A4), kilka opakowa tamy klejcej, kilka par noyczek, kredki, mazaki, farby, pdzle. wiczenie wartociowe jako wprowadzajce do warsztatu, przerywnik w trakcie trudnych zaj albo element warsztatu kreatywnoci, budowania zespou, motywowania. Raczej nie wystpuj trudnoci.

PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw TYTU AUTOR RDO
Maria Tatarska
Opracowanie wasne

KOMUNIKACJA

CELE

Zapoznanie z elementami skadowymi komunikacji. Rozwinicie umiejtnoci konstruktywnej komunikacji. Identyfikacja swoich zasobw w komunikacji interpersonalnej. Wstp, weryfikacja oczekiwa uczestnikw dotyczca warsztatu i ustalenie norm grupowych. wiczenia w aktywnym suchaniu. Nibylandia gra. Rodzaje i zasady komunikacji, co jest niezbdne do skutecznego porozumiewania si itd., burza mzgw, wiczenia w podgrupach. Struktura Portret w omwieniu wiczenia w codziennej komunikacji przekazywane znieksztaceniu. Co suy a co przeszkadza komunikacji? Lustro w omwieniu wiczenia, i komunikatach niewerbalnych. o odzwierciedlaniu, empatii warto wskaza jak informacje ulegaj

1. 2. 3. 4. 5.

OPIS

6. 7.

8
8. 9.

Parafraza czym jest i jak si ni posugiwa. Rozmowy z obserwatorem wiczenie Celem jest wychwytywanie wszystkich elementw sucych rozmowie, komunikatw niewerbalnych, parafraz itd. oraz tego co nie suyo podtrzymywaniu konwersacji.

10. Wasne mocne i sabe strony w komunikacji. 11. Podsumowanie warsztatu. Od 8 do 20 godzin; mona ten warsztat przeprowadzi w mniejszej liczbie godzin ale wwczas trzeba pomin niektre zagadnienia, to wszystko zaley, kto i do czego korzystaby z tych kompetencji. Wiedza i umiejtnoci w zakresie satysfakcjonujcej interakcji z otoczeniem. Warsztat z elementami mikro wykadu interaktywnego. Kartki, dugopisy, flip-chart, rzutnik z laptopem. Samo w sobie moe by pierwszym warsztatem w cyklu szkolenia. adnych przeciwwskaza, ani trudnoci nie dajcych si oswoi nie przewiduj.

CZAS TRWANIA

ROZWIJANE KOMPETENCJE FORMA (METODOLOGIA) NIEZBDNE MATERIAY PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw TYTU AUTOR RDO
Maria tatarska
Opracowanie wasne

ROZWIZYWANIE KONFLIKTW

CELE

Pogbienie wiedzy z zakresu powstawania konfliktw, ich faz i dynamiki. Udoskonalenie umiejtno rozpoznawania oraz konstruktywnego rozwizywania konfliktw przy zastosowaniu wybranych technik negocjacyjnych. Wprowadzenie i weryfikacja oczekiwa. Konflikty czym s i dlaczego powstaj. Jakie dziaania podejmuj ludzie w sytuacji konfliktu unikanie, rezygnacja,, szukanie wsparcia, arbitra trzeciej strony, konfrontacja, konflikt jako problem. Co decyduje o dziaaniach, jakie podejmowane s w sytuacji konfliktu cykl konfliktu postawy spostrzeganie sytuacji, reakcje, konsekwencje. Jakie s funkcje konfliktu DEKALOG: doceni konflikt. Rodzaje konfliktw relacji, danych, interesw, strukturalny, wartoci. Dylemat winia. wiczenie negocjacyjne w podgrupach. Rodzaje negocjacji wiczenie rozbitkowie na pustyni.

1. 2. 3.

4. 5.

OPIS

6. 7. 8. 9.

10. Co przeszkadza a co pomaga w negocjacjach, Zasady i etapy negocjacji. 11. Budowa fabryki, Negocjacje z Mediatorem. 12. Postawy asertywne i komunikacja w negocjacjach. 13. Zakoczenie, podsumowanie przez uczestnikw i prowadzcego. Od 10 do 20 godzin;

CZAS TRWANIA

mona ten warsztat przeprowadzi w mniejszej liczbie godzin ale wwczas trzeba pomin niektre zagadnienia, to wszystko zaley, kto i do czego korzystaby z tych kompetencji. Negocjacyjne, mediacyjne. Warsztat z elementami mikro wykadu interaktywnego. Kartki, dugopisy, flip-chart, rzutnik z laptopem Najlepiej, gdyby uczestnicy mieli kompetencje w zakresie komunikacji i zachowa asertywnych. adnych przeciwwskaza ani trudnoci nie dajcych si oswoi nie przewiduj.

ROZWIJANE KOMPETENCJE FORMA (METODOLOGIA) NIEZBDNE MATERIAY PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw TYTU AUTOR RDO
Magdalena uniak-Piecha
Opracowanie wasne

LUWR / LE LOUVRE

CELE

Nawiza kontakt. Rozadowa atmosfer. Pobudzi kreatywno. Nawiza dyskusj o sposobach i zasadach interpretacji cudzych myli lub o podobiestwach i rnicach midzy okrelonymi grupami.

Podzia uczestnikw na dwie grupy maksymalnie. 5 osb w grupie. Jeli uczestnikw spotkania jest wicej ni 10, dzielimy ich na 4, 6 lub wicej grup. Liczba grup musi by parzysta. Zespoy pracuj przy muzyce najlepiej klasycznej. W cigu 5 minut maj za zadanie wsplnie ulepi z plasteliny/narysowa/namalowa ilustracj do utworu, ktry sysz.

OPIS

Nastpnie zespoy zamieniaj si miejscami i przez kolejne 10 minut ogldaj dzieo drugiej z grup tworzc interpretacje owego dziea odpowiadajc na pytanie: Co autorzy mieli namyli? W czci interpretacyjnej zadaniem zespow moe by sama interpretacja lub interpretacja i zrecenzowanie dziea partnerw. Czonkowie zespow prezentuj sobie wzajemnie sposb, w jaki odczytali dzieo partnerw (10 minut na dyskusj).

10

CZAS TRWANIA

5 min+10 min+ 10 min + podsumowanie Jest to wiczenie-lodoamacz, suy nawizywaniu pierwszych kontaktw. W grupach, ktre ju si znaj suy rozlunieniu atmosfery. Jednake poczone z blokiem wicze dotyczcych przekazywania informacji i interpretowania cudzych myli i przekona suy do nawizania dyskusji o sposobach interpretowania cudzych myli i sposobu widzenia wiata. wiczenie to wietnie sprawdza si w grupach zrnicowanych kulturowo mona wtedy porwna sposoby interpretacji wiata w oczach rnych grup. wiczenie bywa rwnie wykorzystywane jako pretekst do dyskusji o rnicach i podobiestwach damsko mskich.

ROZWIJANE KOMPETENCJE

FORMA (METODOLOGIA) NIEZBDNE MATERIAY

Praca grupowa, warsztatowa. Odtwarzacz muzyki + pyta z muzyk moliw do ilustrowania (nie skoczne przeboje pop, raczej muzyka klasyczna), plastelina, kredki lub pisaki, due arkusze papieru. Moe ono stanowi lodoamacz lub generator dobrej, kreatywnej atmosfery wtedy mona je wykorzysta w pocztkowej czci warsztatu. Moe te suy jako podsumowanie umiejtnoci nawizywania kontaktu i rozmowy, przekazywania informacji zwrotnej kocowa cz warsztatu. Suy do nawizania dyskusji o sposobach interpretowania cudzych myli i sposobu widzenia wiata.

PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

wiczenie to jest do angaujce i raczej nie powoduje oporu, poniewa zadaniem uczestnikw jest grupowe oddawanie si swobodnej twrczoci, co na og jest atwiejsze, ni wystpowanie samodzielne. wiczenie to wietnie sprawdza si w grupach zrnicowanych kulturowo mona wtedy porwna sposoby interpretacji wiata w oczach rnych grup. wiczenie bywa rwnie wykorzystywane jako pretekst do dyskusji o rnicach i podobiestwach damskomskich.

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw TYTU AUTOR RDO CELE

WICZENIE Z ZAKRESU KOMUNIKACJI MIDZYKULTUROWEJ

Eugeniusz Brzuska
Opracowanie wasne

Dowiadczenie rnorodnoci. Kady z uczestnikw losuje karteczk, na ktrej wyszczeglniono narodowo i opisano typowe zasady zachowania si i obyczajw danej narodowoci. Wylosowani wchodz w rol wylosowanej narodowoci. Nastpnie losuje si jedn osob, ktra wchodzi w role obcego. Grupa musi zdecydowa, w jaki sposb wprowadzi obcego w jakie obowizki, na przykad sprzedawcy. Osoba wyznaczona do wprowadzenia obcego w obowizki stara si porozumie z nim i przekaza mu wiedz. Na kocu omawia si wraenia. Nie duej ni 40 minut. Umiejtno komunikowania si w sposb asertywny. Warsztat lub wiczenia. Kartki papieru oraz co do pisania.

OPIS

CZAS TRWANIA ROZWIJANE KOMPETENCJE FORMA (METODOLOGIA) NIEZBDNE MATERIAY PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

11

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw TYTU AUTOR RDO

PRACA Z GRUP Z WYKORZYSTANIEM METODYKI PSYCHOLOGICZNEGO TRENINGU GRUPOWEGO

Maria Tatarska
Opracowanie wasne

CELE

Umiejtnoci przygotowania koncepcji (scenariusza) i przeprowadzenia warsztatu umiejtnoci psychospoecznych Rozumienie i kontrolowanie procesu grupowego. Rozumienie i kontrolowanie i problemw osobistych. intensywnoci uruchamianych emocji

Umiejtno dokonania diagnozy potrzeb i przewidywanych efektw spoecznych dla rodowisk na rzecz ktrych prowadzony jest warsztat. Umiejtno konstruktywnego rozwizywania kryzysw indywidualnych i grupowych ujawniajcych si w trakcie procesu grupowego. Czym jest grupa, rodzaje grup a style prowadzenia grup, rodzaje grup a proces grupowy, kryteria podziau grup. Proces grupowy, role, fazy rozwoju. Opr i konflikt w grupie sygnay wskazujce na pojawienie si oporu, sposoby rozwizywania konfliktw grupowych. Przykadowe trudne sytuacje w grupie: OPR , jak go rozumie, jak rozpozna zachowania oporujce. Przygotowanie koncepcji i przeprowadzenie warsztatu.

12

OPIS

Od 50 do 60 godzin;

CZAS TRWANIA

mona ten warsztat przeprowadzi w mniejszej liczbie godzin ale wwczas trzeba pomin niektre zagadnienia, to wszystko zaley, kto i do czego korzystaby z tych kompetencji. Wykorzystanie metod aktywnych w uczeniu umiejtnoci yciowych. Warsztat z elementami mikro wykadu interaktywnego. Kartki, dugopisy, flip-chart, rzutnik z laptopem. Lepiej jeli poprzedzony bdzie warsztatem z komunikacji z elementami integracji. W warsztacie powinny uczestniczy z wykorzystaniem metod aktywnych. tylko osoby ju pracujce z grupami

ROZWIJANE KOMPETENCJE FORMA (METODOLOGIA) NIEZBDNE MATERIAY PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw TYTU AUTOR RDO
Maria Tatarska
Opracowanie wasne

MOTYWOWANIE DO ZMIANY

CELE

Zdobycie umiejtnoci osobistych, spoecznych niezbdnych do podejmowania wiadomych wyborw.

oraz

zadaniowych

1. 2. 3.

wiadomo rda obaw zwizanych z wprowadzaniem zmian. Wprowadzenie Pojcie zmiana, skojarzenia pozytywne, negatywne. Przywoanie osobistych dowiadcze, jakie uczucia, myli, emocje temu towarzyszyy, co byo szczeglnie trudne, co uatwiao podjcie zmiany, sposoby radzenia w tej sytuacji. Omwienie sposobw reagowania na zmian, co si dzieje w takim procesie. Mini-wykad teoretyczny model zmiany wiczenie procedura Koo zmiany wg Prochasky, Di Clemonte. Podsumowanie.

OPIS

4. 5. 6. 7.

Od 5 do 10 godzin;

CZAS TRWANIA

mona ten warsztat przeprowadzi w mniejszej liczbie godzin ale wwczas trzeba pomin niektre zagadnienia, to wszystko zaley, kto i do czego korzystaby z tych kompetencji.

13

ROZWIJANE KOMPETENCJE FORMA (METODOLOGIA) NIEZBDNE MATERIAY PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

wiadome decyzje dotyczce zmiany bd jej zaniechania. Konstruktywnego i skutecznego dziaania.

Warsztat z elementami mikro wykadu interaktywnego. Kartki, dugopisy, flip-chart, rzutnik z laptopem. Moe by poprzedzony warsztatem z komunikacji. adnych przeciwwskaza ani trudnoci nie dajcych si oswoi nie przewiduj.

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw TYTU AUTOR RDO
Maria Tatarska
Opracowanie wasne

ZARZDZANIE CZASEM

CELE

1.

Zdobycie umiejtnoci wyznaczania celw zawodowych i prywatnych. Nabycie umiejtnoci szybszego osigania celw. Okrelanie celw osobistych i zawodowych

2.

Metody i techniki wyznaczania celw Jak osiga yciowe cele Okrelanie mocnych i sabych stron Pozytywne nastawienie

Zarzdzanie czasem

OPIS

3.

formuowanie priorytetw planowanie ( system planowania czasu ) skuteczne metody planowania planowanie wedug metody ALPEN dziennik aktywnoci plany maej skali

14

Bdy i czynniki zakcajce

Od 5 do 10 godzin;

odwlekanie perfekcjonizm pracoholizm zachowania Typu A

CZAS TRWANIA

mona ten warsztat przeprowadzi w mniejszej liczbie godzin ale wwczas trzeba pomin niektre zagadnienia, to wszystko zaley, kto i do czego korzystaby z tych kompetencji.

ROZWIJANE KOMPETENCJE FORMA (METODOLOGIA) NIEZBDNE MATERIAY PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

Skutecznego planowania. Zapobieganie sytuacjom stresowym.

Warsztat z elementami mikro wykadu interaktywnego. Kartki, dugopisy, flip-chart, rzutnik z laptopem. Moe by poprzedzony warsztatem z komunikacji. adnych przeciwwskaza ani trudnoci nie dajcych si oswoi nie przewiduj.

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw TYTU AUTOR RDO
Maria Tatarska
Opracowanie wasne

WSPPRACA I WSPDZIAANIE

CELE

Dowiadczenie wsppracy i bycia w zespole. Identyfikacja swoich zasobw we wsppracy z innymi osobami. Rozpoznawanie wasnych ogranicze we wspdziaaniu. Budowanie nastawienia na wspprac i wiczenie postawy wspierajcej. Wstp: wprowadzenie, weryfikacja oczekiwa uczestnikw. Wypracowanie i otwartoci. zasad wsppracy i budowanie atmosfery zaufania

OPIS

Wsppraca i wspdziaanie: rozpoznawanie wasnych ogranicze we wspdziaaniu, budowanie nastawienia na wspprac i wiczenie postawy wspierajcej, uczenie si rozpoznawania schematw utrudniajcych efektywne penienie rl , uczenie si wiadomego zarzdzania sob formuowanie celw i budowanie planw dziaania, uczenie si dostrzegania perspektywy innych w trudnych (np. wprowadzanie zmian) sytuacjach i pokonywania oporw. Zakoczenie w tym refleksje.

15

d 8 do 20 godzin;

CZAS TRWANIA

mona ten warsztat przeprowadzi w mniejszej liczbie godzin ale wwczas trzeba pomin niektre zagadnienia, to wszystko zaley, kto i do czego korzystaby z tych kompetencji. Wsppracy i komunikacji w grupie. Warsztat z elementami mikro wykadu interaktywnego. Kartki, dugopisy, flip-chart, rzutnik z laptopem. Moe by poprzedzony warsztatem z komunikacji. adnych przeciwwskaza ani trudnoci nie dajcych si oswoi nie przewiduj.

ROZWIJANE KOMPETENCJE FORMA (METODOLOGIA) NIEZBDNE MATERIAY PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw TYTU AUTOR RDO

BAJKA BUDOWANIE WIRTUALNEGO ZESPOU, WSPDZIAANIE, WSPPRACA

Renata Figlewicz
Opracowanie wasne

CELE

Nauczenie studentw wsppracy. Nauczenie studentw cisego przestrzegania regu. Nauczenie studentw analitycznego i syntetycznego mylenia (czytania ze zrozumieniem, np.: jeli napisane jest: mona nie znaczy to, e trzeba. Nauczenie studentw wykonywania zada cile wg instrukcji. Zbudowanie zespou. Nauczenie studentw wsppracy on-line. Wypracowanie efektu synergii we wspdziaaniu (kiedy jedni si wypalaj inni wspieraj ich, inspiruj do nastpnych pomysw. To co na ksztat spirali jakoci Deminga. Jest punkt wyjcia i po wykonaniu dziaa zaplanowanych osigamy ju inny punkt wyjcia do dalszych dziaa. Kompetencje do samodoskonalenia, uczenia si przez cae ycie. Zadanie polega bdzie na polega bdzie na napisaniu opowiadania wsplnie przez wszystkich uczestnikw forum. Zasad jest, e kada osoba z grupy moe wpisa tylko 3 posty nie dusze ni 2 zdania. Posty jednej osoby nie mog nastpowa jedne po drugich, musz by oddzielone postem innej osoby. Opowiadanie musi mie pocztek, rozwinicie, zakoczenie i musi zosta napisane do okrelonego terminu (1 tydzie pracy on-line). Opowiadanie dotyczy ma pewnego dyplomaty z dalekiego Facylitator (nauczyciel on-line) wpisuje zdanie pierwsze, np.: kraju.

16

1. 2. 3. 4. 5.

OPIS

W dalekim kraju y sobie dyplomata o zotym sercu i bardzo piknym gosie. Kiedy przemawia na oficjalnych spotkaniach z sufitu spaday najdelikatniejsze patki r i fiokw. UWAGA! Tematyka bajki moe by zwizana z dziedzin jak dana grupa si zajmuje. Moemy rwnie zaoy, e grupa bdzie niejednorodna lub wielokulturowa, wtedy poszukujemy tematu uniwersalnego dla bajki. Powyszy przykad opracowany zosta dla studentw Stosunkw Midzynarodowych. 6. Podsumowanie zadania na forum oraz podczas dyskusji na czacie. Omwienie zjawisk i procesw grupowych jakie pojawiy si podczas realizacji zadania.

CZAS TRWANIA

1 tydzie trudno okreli w czasie ile godzin bdzie zajmowa warsztat. Kady z uczestnikw uzupenia posty w sobie dogodnym czasie. Wane jest to, eby zadanie skoczy do koca tygodnia. W zasadach mona okreli to np. do niedzieli dd/mm/yy godz. 24:00. (Zadanie wykonane w 48-osobowym zespole zaowocowao 18661 logami).

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

Warsztat uczy wsppracy w sytuacji duej odlegoci geograficznej (fizycznej). Pierwszy etap dziaa wymusza na studentach wspdziaanie oraz uwane ledzenie koncepcji wypracowanych przez kolegw z grupy. Nastpn kompetencj jaka jest oczekiwana po wykonaniu zadania jest systematyczno a take umiejtno wsparcia zespou. Warsztat uczy pracy grupowej. Nie ma tutaj miejsca dla lidera i wykonawcw wszyscy s wsptwrcami. Uczy umiejtnoci twrczego mylenia oraz rozwizywania problemw, wtedy np., kiedy tempo akcji spada. Kolejn kompetencj jest umiejtno przestrzegania zasad (czsto zdarza si, e chcielibymy napisa wicej ni dwa zdania i pokierowa opowiadaniem tak jak sami chcemy, jednak jest to niemoliwe).

ROZWIJANE KOMPETENCJE

FORMA (METODOLOGIA) NIEZBDNE MATERIAY PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

Zajcia z wykorzystaniem metod i technik ksztacenia na odlego. Wykorzystanie metodyki e-learingowej, przede wszystkich konstruktywizmu pedagogicznego. Praca on-line na platformie e-learningowej. Internet, dostp do platformy e-learningowej. wietne dla integrowania osb z rnych grup wiekowych i rodowisk. Daje to dodatkowy efekt w postaci uczenia si od innych osb majcych odmienne dowiadczenia, inny wiatopogld wywodzcych si ze rodowisk zrnicowanych kulturowo.

17

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw TYTU AUTOR RDO

KWADRATY KOMUNIKACJA WERBALNA JEDNOKIERUNKOWA I DWUKIERUNKOWA

Renata Figlewicz
Program profilaktyczny Jak y z ludmi

CELE

Pokazanie rnic pomidzy komunikacj jednokierunkow i dwukierunkow. Uwiadomienie przyczyn zakce i blokad w procesie komunikacji. Wyksztacenie umiejtnoci aktywnego suchania. Ksztatowanie umiejtnoci wiadomego i precyzyjnego wyraania wasnych potrzeb i siebie. Omwienie zaistniaych mechanizmw przekazu i odbioru komunikatw. Doskonalenie umiejtnoci porozumiewania si midzy ludmi.

Grupa rysuje wzr prezentowany przez jednego uczestnika. W pierwszej czci, bez moliwoci zadawania pyta i odpowiadania dla obu stron (opisujcy obrazek moe pozosta odwrcony tyem do grupy), drugiej z moliwoci wzajemnego dopytywania i odpowiadania. Mierzymy czas w obu sytuacjach. Porwnujemy czasy oraz rysunki z pierwszej i drugiej czci.

18

OPIS

Wyodrbnienie :

komunikacji jednostronnej komunikacji dwustronnej omwienie plusw i minusw kadej komunikacji

Uwaga : wiczenia Kwadraty i Opisywanie obrazka pokazuj rwnie trudnoci komunikacyjne wynikajce z wieloznacznoci poj.

CZAS TRWANIA ROZWIJANE KOMPETENCJE FORMA (METODOLOGIA)

45 minut Umiejtno analizowania i syntetyzowania przekazywanych informacji, umiejtno aktywnego suchania, skutecznego odbioru informacji, umiejtno zastosowania si do instrukcji przekazywanych ustnie. Warsztat Kartka z nadrukiem obrazka (przykad poniej), papier ksero, mazaki.

NIEZBDNE MATERIAY

PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

Warsztatami z komunikacji niewerbalnej. Nie powinno by poprzedzone wykadem, gdy uczestnicy warsztatu sami dochodz do definicji komunikacji werbalnej oraz zasad oddziaywania komunikatu werbalnego. wiczenie wskae na trudnoci zarwno w odbiorze jak i w precyzyjnym przekazie zadania innym uczestnikom. Podczas wiczenia moemy napotka na opr odbiorcw przekazu polegajcy na rezygnacji z dalszych faz realizacji zadania po pierwszych porakach zwizanych z trudnociami w zrozumieniu o co chodzi.

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw TYTU AUTOR RDO

OBRAZ KOMUNIKACJA NIEWERBALNA

Renata Figlewicz
Opracowanie wasne

Zapoznanie werbalnej.

uczestnikw

z mechanizmami

oddziaywania

komunikacji

CELE

Wyksztacenie u suchaczy kompetencji formuowania komunikatw oraz jego odbioru. Uwiadomienie uczestnikom trudnoci w komunikowaniu si bez uycia sw.

Dzielimy grup na dwuosobowe zespoy. Jedna osoba z kadej pary wychodzi za drzwi, gdzie otrzymuje karteczk bez adnych dodatkowych instrukcji, na ktrej napisane jest jakie miejsce, na przykad:

OPIS

w kosmosie, na Ksiycu, na oceanie, na pustyni, w Australii, w grach, na play, na Piotrkowskiej, w kawiarni, w jakiej szkole, w mieszkaniu u Kowalskich, w azience.

19

Po przeczytaniu, oddaje j osobie prowadzcej. Osoby, ktre pozostay w sali otrzymuj nastpujc informacj: Waszym zadaniem w parach jest wsplne narysowanie wydarzenia lub historyjki z uwzgldnieniem podanego miejsca, o ktrym wie Wasz partner. Nie moecie rozmawia. Wsplna instrukcja dla wszystkich: Waszym zadaniem jest wsplne narysowanie rysunku. Podsumowanie: po narysowaniu kady mwi, co robi i jaki jest efekt tej pracy, co pomagao, co przeszkadzao Omwienie : czy udao si kontaktowa bez sw, jaki rodzaj komunikacji mona byo wykorzysta.

CZAS TRWANIA ROZWIJANE KOMPETENCJE FORMA (METODOLOGIA) NIEZBDNE MATERIAY PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

60 minut Umiejtno komunikowania si bez uycia sw komunikacja niewerbalna. Warsztat Biay papier, kolorowe kredki i flamastry.

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw TYTU AUTOR RDO

INSTRUKCJA SZTUCZKA Z KOMUNIKACJI

Renata Figlewicz
Opracowanie wasne

CELE

Pokazanie rnic w percepcji uczestnikw warsztatu. Doskonalenie umiejtnoci odczytywania treci (dekodowania komunikatu). Wyksztacenie umiejtnoci wiadomego korzystania z dostpnych rodkw przekazu.

Wykonaj wszystkie polecenia w czasie nie duszym ni 3 minuty 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Przeczytaj wszystkie polecenia przed rozpoczciem pracy Napisz swoje inicjay w prawym grnym rogu kartki Narysuj trzy koa na lewym marginesie Odhacz ptaszkiem kade koo Podpisz si na dole kartki Podkrel polecenie numer 1 Na odwrocie kartki podziel 50 przez 15,5 Zrb trzy dziury w tym miejscu . . . Jeli wykonae wszystkie dotychczasowe polecenia, krzyknij zrobiem to!

20
OPIS

9.

10. Na odwrocie kartki narysuj rower w pozycji pionowej widziany od gry 11. Popatrz na rysunek polecenia 10 i oce rezultaty swej pracy 12. Jeli uwaasz, e jeste pierwsz osob, ktra dotara do tego punktu, krzyknij: prowadz 13. Sprawd czas na swoim zegarku 14. Podkrel wszystkie liczby jednocyfrowe po lewej stronie kartki 15. Gdy dojdziesz do tego punktu, krzyknij swoje imi 16. Napisz dzisiejsza dat na dole kartki 17. Gdy skoczysz czyta punkt 18, wykonaj tylko polecenie numer 2 18. Zakrel kko wok kadej liczby podzielnej przez 3

Omwienie mechanizmw dziaania uczestnikw warsztatu

CZAS TRWANIA ROZWIJANE KOMPETENCJE FORMA (METODOLOGIA) NIEZBDNE MATERIAY PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

15 minut Umiejtno syntezy i analizy, umiejtno rozumienia tekstu pisanego, przeciwdziaania analfabetyzmowi wtrnemu, umiejtno dziaania wg instrukcji. wiczenie Instrukcja, dugopis

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw TYTU AUTOR RDO
Marta uczak
Inspiracj do tego wiczenia Zaprogramowanie umysu. bya ksika G.H. Hofstede Kultury i organizacje.

MAPA WIATA

pokazanie uczestnikom, e ludzie w rny sposb postrzegaj wiat, sytuacje. Pokazanie uczestnikom, e czasami to co wydaje nam si trwae i niezmienne, w oczach innych moe by zupenie inaczej postrzegane. Uwiadomienie uczestnikom jak wana jest sztuka komunikacji. Pobudzenie uczestnikw do dialogu i negocjacji.

CELE

OPIS

Grup dzielimy na dwa zespoy. Kady zesp otrzymuje map wiata (kady inn wersj mapy). Nastpnie uczestnicy zostaj poproszeni, aby pracujc w swoich zespoach zaznaczyli na mapie miejsce, gdzie zorganizowaliby midzynarodow konferencj pt. Porozmawiajmy w centrum wiata o problemach ludzkoci. Nastpnie kady zesp prezentuje map i uzasadnia swj wybr.

CZAS TRWANIA

15 minut

ROZWIJANE KOMPETENCJE

wiczenie moe by szczeglnie przydatne podczas szkole z zakresu wielokulturowoci lub w pracy z grupami wielokulturowymi. Kompetencje komunikacyjne, negocjacji, ustalania wsplnego stanowiska, uzasadniania swojego zdania, akceptacji odmiennego sposobu patrzenia.

21

Warsztat

FORMA (METODOLOGIA) NIEZBDNE MATERIAY

Wydruk mapy wiata w dwch wersjach pierwsz wersj naley przygotowa (odpowiednio rozci i sklei) w ten sposb, by Afryka znajdowaa si do prawej stronie. Drug naley przygotowa w ten sposb, by Ameryka znajdowaa si po prawej stronie. Moe pojawia si niech wykonania tego wiczenia, kiedy nie wytumaczymy dokadnie co ma na celu to wiczenie. Wane by podkreli, e wiczenie nie ma na celu sprawdzenie wiedzy uczestnikw.

PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw TYTU AUTOR RDO
Marta uczak
Inspiracj do tego wiczenia jest anegdota o soniu w ciemnym pokoju.

SO

CELE

Pokazanie uczestnikom, e ludzie w rny sposb postrzegaj wiat, sytuacje. Pokazanie, e czsto ulegamy schematom i dziaamy tylko wg ustalonego wzoru. Pokazanie uczestnikom, e czasami moe rozmawia o tym samym, uywajc innych sw, patrzc na dany problem z innej perspektywy. Uwiadomienie uczestnikom jak wana jest sztuka komunikacji. Pobudzenie uczestnikw do kreatywnego mylenia, do wyobrani. Integracja zespow. Zwikszenie dynamiki pracy (pobudzenie do mylenia, wspzawodnictwa).

Grupa zostaje podzielona na 5 zespow. Wprowadzenie prowadzcego: Wyobracie sobie, e znajdujecie si w ciemnym pokoju. W pokoju znajduje si pewne zwierz. Za chwil rozdam Wam opis tego zwierzcia. Opisy s pewnego rodzaju sprawozdaniem osb, ktre miay okazj by w pokoju i dotkn zwierzcia. Sprbujcie odgadn co to za zwierz. Kady zesp otrzymuje kartk z zagadk. Na kadej kartce znajduje si inny opis (uczestnicy tego nie wiedz). Ustalamy zasad, e zespoy sobie nie podpowiadaj i nie wymieniaj si informacjami. Nastpnie w zespoach uczestnicy prbuj rozwiza zagadk (ok. 5 min). W dalszej kolejnoci poszczeglne zespoy przedstawiaj swoje propozycje rozwizania na forum. Na zakoczenie prowadzcy udziela poprawnej odpowiedzi (np. moe posiada obrazek sonia) oraz prosi by kada grupa odczytaa swj opis zagadki. 15 minut

22
OPIS

CZAS TRWANIA

ROZWIJANE KOMPETENCJE FORMA (METODOLOGIA)

Warsztat

Wsppraca w zespole. Szukanie niecodziennych rozwiza, uywanie wyobrani do rozwizywania problemw.

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

Opisyzagadki dla kadego zespou. Zesp I Co twardego, podunego, ok.3 m, ostre zakoczenie, o nie zbyt duej rednicy Odpowied so (ko soniowa) Zesp II Czuj oddech zwierzcia, co podunego, jest zakoczone dwoma wyrostkami Odpowied so (trba) Zesp III Dua powierzchnia, do 1,5 m dugoci. Gdy zwierze si porusza odczuwam lekki wiatr Odpowied so (uszy) Zesp IV Co o ksztacie kolumny lub filaru, na spodzie co mikkiego i delikatnego. Gdy zwierz si porusza robi to bezszelestnie Odpowied so (stopy/nogi) Zesp V Ogromna powierzchnia, wyczuwam pomarszczenia i szcztkowe owosienie. Skra jest gruba, marszczona skra o gruboci 24 cm Odpowied so (tuw) Przydatne moe okaza si zdjcie/obrazek sonia. wiczenie mona potraktowa jako wstp, wprowadzenie do tematyki warsztatu, rodzaj rozgrzewki na pocztku warsztatu. Wwczas wiczenie moe te suy integracji grupy, przeamania lodw. W pierwszej chwili moe pojawi si opr. Uczestnicy mog stwierdzi, e maj za mao informacji, e nie s w stanie nic wymyli.

NIEZBDNE MATERIAY

PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

23

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw TYTU AUTOR RDO
Patrycja uczak
Warsztaty dramy

CZERWONA PIKA, TA PIKA

CELE

Pomoc w integracji zespou. Wywoanie atmosfery zabawy i relaksu, a przez to zwikszenie dynamiki grupy.

OPIS

Uczestnicy staj w kole. Jedna osoba rzuca wyimaginowan czerwon pik do innej osoby. Podczas rzucania piki osoba ta mwi czerwona i osoba, ktra apie pik powtarza czerwona. Kiedy uczestnicy wiczenia dojd do wprawy dorzucamy kolejne piki w kolorach: ty, niebieski, zielony, czarny, biay. Wszystkie piki rzucane s wtedy rwnoczenie. 15 minut

CZAS TRWANIA

ROZWIJANE KOMPETENCJE FORMA (METODOLOGIA) NIEZBDNE MATERIAY PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

Wejcie w grup i zgranie si z zespoem. Umiejtno relaksu. Praca nad wsplnym celem.

Warsztat

24

wiczenie wstpne, tzw. rozgrzewka. Tego typu wiczenie ma na celu nauczenie si utrzymywania kontaktu wzrokowego i kooperacji, co w pocztkowej fazie wchodzenia w grup nie jest rzecz prost.

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw TYTU AUTOR RDO CELE
Patrycja uczak

CO JEST LEPSZE I DLACZEGO?

Pokonywanie blokad twrczych oraz odkrywanie ukrytych rzeczy. Dwie druyny prowadz dyskusj na temat: Co jest lepsze i dlaczego?

OPIS

KOT/PIES DZIE/NOC JEZIORO/MORZE OKNO/DRZWI

Trener pokazuje kartki z napisami i wyciga od grup odpowied i uzasadnienie. Uczestnicy maja poda twrcze argumenty za. Trener pilnuje, by uczestnicy uzasadniali odpowied.

CZAS TRWANIA ROZWIJANE KOMPETENCJE FORMA (METODOLOGIA)

10 minut Kreatywne pokonywanie blokad twrczych. Praca zespoowa. Potrzebne ilustracje/zdjcia, np.:

25

NIEZBDNE MATERIAY

PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

wiczenie powinno by poprzedzone rozgrzewk kreatywn, np. Prywatne ABC (do kadej litery swojego imienia przyporzdkowujemy, swoj cech charakteru, usposobienia). Biorc udzia w wiczeniu uczestnicy bd mogli si przekona, e nie ma jednej prawidowej odpowiedzi, jest wiele moliwoci rozwizania problemu.

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratorium Kompetencji Spoecznych. Podnoszenie kwalifikacji nauczycieli i trenerw TYTU AUTOR RDO
Renata Figlewicz
Na podstawie: G. Dryen, J. Vos, Rewolucja w uczeniu, Zysk i S-ka, 2003

WSKANIK MGLISTOCI GUNNINGA

CELE

Celem warsztatu jest wyliczenie wskanika mglistoci dla tekstu pisanego. Wskanik mglistoci jest stosowany do ustalenia czy tekst moe by atwy w odbiorze dla konkretnego audytorium. Teksty dla szerokiego spektrum odbiorcw powinny mie wskanik mniejszy ni 12. W przypadku tekstw uniwersalnych rozumiane mog by wtedy gdy ich wskanik jest mniejszy ni 8. POLECENIA Przeczytajcie tekst. 1. 2. 3. 4. Na niebiesko zaznaczono 100 sw dowolnie wybranych z tekstu Oblicz ilu sw uyto w przecitnym zdaniu W tym celu podziel 100 przez liczb uytych w tym fragmencie zda Policz ilu trudnych sw uyto przecitnie na kade 100 wyrazw (trudne to sowa 4-ro i wicej sylabowe poza imionami wasnymi) Dodaj wyniki uzyskane w punkcie 3 i 4 a nastpnie oblicz 0,4 tej sumy

OPIS

5.

Formua oblicze jest nastpujca:

26
CZAS TRWANIA
30 minut Warsztat doskonali kompetencje analizy przekazu pisanego, umiejtnoci autoprezentacji i komunikacji. Umiejtnoci te maj zastosowanie w przygotowaniu wasnych prezentacji i przemwie, wzmacniaj umiejtno pisania artykuw i informacji np. prasowych. Miniprezentacja i warsztat. Wydrukowane teksty w jzykach ojczystych uczestnikw (zaczniki 1-4). Nie wymaga specjalnych przygotowa, moe wystpowa oddzielnie poza sekwencj innych wicze. W jzyku niderlandzkim indeks mglistoci osign warto (11,6), w polskim (9,2), w hiszpaskim (25,2) a w angielskim najmniejsz (8,28). Wnioski jakie zostay wypracowane podczas warsztatu wskazuj na to aby by krytycznym wobec tych rezultatw. Jednake analizujc globalnie stopie trudnoci poszczeglnych jzykw w wskanik moe by przydatny. Ludzka percepcja oparta na 3-4 bitowym zapamitywaniu sekwencji daje nadziej na opanowanie atwiejszych jzykw. W praktyce jzykw ojczystych analiza musi by oparta o inne wytyczne. Moe wskanik mglistoci jest konkretnym wyznacznikiem atwoci rozumienia tekstu ma jednak pewne ograniczenia. Nie wszystkie trudne sowa s niezrozumiae. Nie wszystkie sowa powyej 4 sylab mona do nich zaliczy. Krtkie sowa mao uywane z jzyku codziennym, jak rwnie regionalizmy czy slang mog by rwnie trudne w odbiorze.

ROZWIJANE KOMPETENCJE FORMA (METODOLOGIA) NIEZBDNE MATERIAY

PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

LaPeCo Laboratory of Personal Competences. Improving qualifications of teachers and trainers TYTU AUTOR RDO CELE
Micha Chmielecki
Opracowanie wasne

OBSERWATOR

Zwikszenie wiadomoci znaczenia ekspresji twarzy i subtelnych sygnaw mowy ciaa w komunikacji. Cz A 1. 2. Uczestnicy tworz pary (partner A i partner B). Popro partnerw A o przedstawienie si i podanie podstawowych informacji na swj temat np. miejsce urodzenia, stan cywilny, rodzina itd. Partnerzy B uwanie obserwuj ruchy ciaa i mimik partnerw A. Partnerzy A nie mog kama. Popro partnerw B o przedstawienie si i podanie podstawowych informacji na swj temat np. miejsce urodzenia, stan cywilny, rodzina itd. Partnerzy A uwanie obserwuj ruchy ciaa i mimik partnerw B. Partnerzy B nie mog kama.

3.

Cz B 1. 2. 3. 4. 5. 6. Cz C Rozpocznij dyskusj w grupie zadajc pytania takie jak: Rozdaj kadej osobie list 10 pyta. Partnerzy A zadaj 5 pierwszych pyta. Partnerzy B odpowiadaj, nie wolno im kama. Partnerzy B zadaj 5 pierwszych pyta. Partnerzy A odpowiadaj, nie wolno im kama. Partnerzy A zadaj kolejne 5 pyta. Partnerzy B odpowiadaj przy czym mog zdecydowa czy mwi prawd czy kami. Partnerzy B zadaj kolejne 5 pyta. Partnerzy A odpowiadaj przy czym mog zdecydowa czy mwi prawd czy kami. Po kadym pytaniu partnerzy zgaduj czy odpowied bya prawd czy kamstwem. Weryfikuj swj osd, proszc partnera o wyjanienie.

27

OPIS

CZAS TRWANIA ROZWIJANE KOMPETENCJE

Jakie zmiany w mimice i mowie ciaa zauwaye u partnera kiedy kama? W jaki sposb umiejtno czytania mowy ciaa moe pomc Ci w relacjach ze wsppracownikami i klientami? Czy czsto polegasz na mowie ciaa kiedy starasz si oceni czy kto kamie? Czy jzyk ciaa moe by zwodniczy? itd.

20-30 minut

Kompetencje komunikacyjne Analiza mowy ciaa

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

FORMA (METODOLOGIA)

Uczestnicy obserwuj i porwnuj ekspresje twarzy i inne reakcje ciaa podczas mwienia prawdy i kamstwa. W tym wiczeniu bardzo wane jest, aby wszyscy uczestnicy byli bardzo aktywni i zaangaowani. Po zakoczeniu wiczenia odbdzie si dyskusja, ktra jest niezbdna do przeanalizowania obserwacji i wieo nabytej wiedzy. Lista 10 pyta (pytania przygotowane przez trenera, pytania otwarte)

NIEZBDNE MATERIAY PODSUMOWANIE, KOMENTARZE

28

Laboratory of Personal Competences www.lapeco.eu

W projekcie uczestniczyli:

SPOECZNA WYSZA SZKOA PRZEDSIBIORCZOCI I ZARZDZANIA Polska www.swspiz.pl kontakt: Marta Kdzia, mkedzia@swspiz.pl Autorzy
Eugeniusz Brzuska Micha Chmielecki Renata Figlewicz Marta Kdzia Izabela Koodziejczyk-Olczak Marta uczak Patrycja uczak Magdalena uniak-Piecha Maria Tatarska Justyna Wiktorowicz

ANNUR FORMACION CULTURA Hiszpania www.annur.org kontakt: Pilar Matas, annur@annur.org Autorzy
Yolanda Deocano Pilar Matas Ann Marie Nazzaro Joyce Strazzabosco

KATHOLIEKE HOGESCHOOL SINT-LIEVEN Belgia www.kahosl.be kontakt: Willem vanden Berg, willem.vandenberg@kahosl.be Autorzy
Liesbet De Brouwer Griet Deleenheer Annemie Van Hecke Ignace Martens Sabine Martens Els Vanfleteren Katja Verbeeck

www.lapeco.eu

Ten projekt zosta zrealizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej (Program LLP Leonardo da Vinci). Projekt i publikacja odzwierciedlaj jedynie stanowisko ich autora i Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialnoci za umieszczon w nich zawarto merytoryczn.