Professional Documents
Culture Documents
(WWW.ToanCapBa.Net) -Bài Tập phuong phap toa do trong khong gian
(WWW.ToanCapBa.Net) -Bài Tập phuong phap toa do trong khong gian
(WWW.ToanCapBa.Net) -Bài Tập phuong phap toa do trong khong gian
Net
1. TA IM V VECT TA IM V VECT
A/. CC KIN THC C BN:
I/. Ta im : Trong khng gian vi h ta Oxyz
1).
( )
M M M M M M
Mx ;y ;z OM x i y j z k + +
uuuur r r r
2). Cho ( )
A A A
A x ; y ; z
v ( )
B B B
B x ; y ; z
ta c:
B A B A B A
AB (x x ;y y ;z z )
uuur
2 2 2
B A B A B A
AB (x x ) (y y ) (z z ) + +
3). Nu M chia on AB theo t s k ( )
MA kMB
uuuur uuur
th ta c :
A B A B A B
M M M
x kx y ky z kz
x ; y ; z
1 k 1 k 1 k
(Vi k -1)
@/. c bit khi M l trung im ca AB (k = 1 ) th ta c :
A B A B A B
M M M
x x y y z z
x ;y ;z
2 2 2
+ + +
II/. Ta ca vct : Trong khng gian vi h ta Oyz
1).
1 2 3 1 2 3
a (a ; a ; a ) a a i a j a k + +
r r r r r
2). Cho
1 2 3
a (a ;a ;a )
r
v
1 2 3
b (b ; b ; b )
r
ta c :
1 1
2 2
3 3
a b
a b a b
a b
'
r r
1 1 2 2 3 3
a b (a b;a b;a b) tt t t
r r
1 2 3
k.a (ka ;ka ;ka )
r
1 1 2 2 3 3
a.b a. bcos(a;b) ab a b a b + +
rr r r r r
2 2 2
1 2 3
a a a a + +
r
III/. Tch c hng ca hai vect v ng dng:
WWW.ToanCapBa.Net
1
Chuyn
WWW.ToanCapBa.Net
1). Nu
1 2 3
a (a ;a ;a )
r
v
1 2 3
b (b ; b ; b )
r
th
2 3 3 1 1 2
2 3 3 1 1 2
a a a a a a
a, b ; ;
b b b b b b
_
1
]
,
r r
2). Vect tch c hng
c a, b
1
]
r r r
vung gc vi hai vect a
r
v b
r
.
3).
a, b a b sin(a, b)
1
]
r r r r r r
.
4).
ABC
1
S [AB, AC]
2
uuur uuur
.
5). V
HpABCDABCD
=
[AB, AC].AA'
uuur uuur uuuur
.
6). V
Tdin ABCD =
1
[AB, AC].AD
6
uuur uuur uuur
.
IV/. iu kin khc:
1).
a
r
v
b
r
cng phng
1 1
2 2
3 3
a kb
a, b 0 k R : a kb a kb
a kb
1
'
]
r r r r r
2).
a
r
v
b
r
vung gc
1 1 2 2 3 3
a.b 0 a .b a .b a .b 0 + +
r r
3). Ba vect a, b, c
r r r
ng phng
a, b .c 0
1
]
r r r
(tch hn tp ca chng bng 0).
4). A,B,C,D l bn nh ca t din AB, AC, AD
uuur uuur uuur
khng ng phng.
5). Cho hai vect khng cng phng
a
r
v
b
r
vect
c
r
ng phng vi
a
r
v
b
r
k,l R sao cho c ka lb +
r r r
6). G l trng tm ca tam gic ABC
A B C
G
A B C
G
A B C
G
x x x
x
3
y y y
y
3
z z z
z
3
+ +
+ +
'
+ +
7). G l trng tm ca t din ABCD GA GB GC GD 0 + + +
uuur uuur uuur uuur r
.
B/.BI TP:
Bi 1: Trong khng gian Oxyz cho A(0;1;2) ; B( 2;3;1) ; C(2;2;-1)
a)Tnh
F AB, AC .(OA 3CB)
1
+
]
uuur uuur uuur uuur
.
b)Chng t rng OABC l mt hnh ch nht tnh din tch hnh ch nht .
c) Vit phng trnh mt phng (ABC).
d)Cho S(0;0;5).Chng t rng S.OABC l hnh chp.Tnh th tch hnh chp.
Bi 2: Cho bn im A(1;0;0) , B(0;1;0) , C(0;0;1) , D(-2;1;-1)
WWW.ToanCapBa.Net
2
WWW.ToanCapBa.Net
a) Chng minh rng A,B,C,D l bn nh ca t din.
b)Tm ta trng tm G ca t din ABCD.
c)Tnh cc gc ca tam gic ABC.
d)Tnh din tch tam gic BCD.
e)Tnh th tch t din ABCD v di ng cao ca t din h t nh A.
Bi 3: Cho a (0;1; 2); b (1; 2;3); c (1;3;0); d (2;5;8)
r r r r
a)Chng t rng b ba vect a, b, c
r r r
khng ng phng.
b)Chng t rng b ba vect a, b, d
r r r
ng phng, hy phn tch vect
d
r
theo hai
vect a, b
r r
.
c)Phn tch vect ( )
u 2; 4;11
r
theo ba vect a, b, c
r r r
.
Bi 4: Cho hnh hp ch nht ABCD.ABCDbit A(0,0,0), B(1;0;0), D(0;2;0),
A(0;0;3), C(1;2;3).
a)Tm ta cc nh cn li ca hnh hp.
b)Tnh th tch hnh hp.
c)Chng t rng AC i qua trng tm ca hai tam gic ABD v BCD.
d)Tm ta im H l hnh chiu vung gc ca D ln on AC.
Bi 5: Trong khng gian ta Oxyz cho im A(2;3;4). Gi M
1
, M
2
, M
3
ln lt l
hnh chiu ca A ln ba trc ta Ox;Oy,Oz v N
1
, N
2
, N
3
l hnh chiu ca A ln ba
mt phng ta Oxy, Oyz, Ozx.
a)Tm ta cc im M
1
, M
2
, M
3
v N
1
, N
2
, N
3
.
b)Chng minh rng N
1
N
2
AN
3
.
c)Gi P,Q l cc im chia on N
1
N
2
, OA theo t s k xc nh k PQ//M
1
N
1
.
2. MT PHNG
WWW.ToanCapBa.Net
3
WWW.ToanCapBa.Net
A/. CC KIN THC C BN:
I/. Phng trnh mt phng :
1). Trong khng gian Oxyz phng trnh dng Ax + By + Cz + D = 0 vi
A
2
+B
2
+C
2
0 l phng trnh tng qut ca mt phng, trong n (A; B; C)
r
l mt
vect php tuyn ca n.
2). Mt phng (P) i qua im M
0
(x
0
;y
0
;z
0
) v nhn vect n (A; B; C)
r
lm vect
php tuyn c dng :
A(x x
0
) + B(y y
0
) + C(z z
0
) = 0 .
3). Mt phng (P) i qua M
0
(x
0
;y
0
;z
0
) v nhn
1 2 3
a (a ;a ;a )
r
v
1 2 3
b (b ; b ; b )
r
lm
cp vect ch phng th mt phng (P) c vect php tuyn :
2 3 3 1 1 2
2 3 3 1 1 2
a a a a a a
n a,b ; ;
b b b b b b
_
1
]
,
r r r
.
II/. V tr tng i ca hai mt phng
Cho hai mt phng (P): Ax+By+Cz+D=0 v (Q):Ax+By+Cz+D=0
(P) ct (Q) A : B : C A: B: C
(P) // (Q) A : A = B : B = C : C D : D
(P) (Q) A : B : C : D = A: B: C: D
2). Cho hai mt phng ct nhau : (P): Ax + By + Cz + D = 0 v (Q): Ax
+ By + Cz + D= 0 . Phng trnh chm mt phng xc nh bi (P) v (Q) l:
m(Ax + By + Cz + D) + n(Ax + By + Cz + D) = 0 (trong m
2
+ n
2
0)
III/. Khong cch t mt im n mt phng:
Khong cch t M
0
(x
0
;y
0
;z
0
) n mt phng (): Ax + By + Cz + D = 0 cho bi cng
thc :
0 0 0
0
2 2 2
Ax By Cz D
d(M , )
A B C
+ + +
+ +
IV/. Gc ga hai mt phng
Gi l gc gia hai mt phng : (P): Ax + By + Cz + D = 0 v (Q): Ax
+ By + Cz + D= 0.
Ta c :
P Q
P Q
2 2 2 2 2 2
P Q
n .n
A.A' B.B' C.C'
cos cos(n ,n )
n . n A B C . A' B' C'
+ +
+ + + +
uur uur
uur uur
uur uur
(0
0
90
0
)
0
P Q
90 n n
uur uur
hai mt phng vung gc nhau.
Trong phng trnh mt phng khng c bin x th mt phng song song Ox,
khng c bin y th song song Oy, khng c bin z th song song Oz.
WWW.ToanCapBa.Net
4
WWW.ToanCapBa.Net
B/. BI TP:
Bi 1: Trong khng gian Oxyz, cho bn im A( 3;-2;-2), B(3;2;0), C(0;2;1), v D(
-1;1;2).
a) Vit phng trnh mt phng (ABC).
b) Vit phng trnh mt phng trung trc ca on AC.
c) Vit phng trnh mt phng (P)cha AB v song song vi CD.
d) Vit phng trnh mt phng (Q) cha CD v vung gc vi mp(ABC).
Bi 2: Trong khng gian Oxyz, cho hai mt phng (P): 2x y + 2z 4 = 0, (Q): x
2y 2z + 4 = 0.
a) Chng t rng hai mt phng (P) v (Q) vung gc nhau.
b) Vit phng trnh tham s ng thng () l giao tuyn ca hai mt phng
.
c) Chng minh rng ng thng () ct trc Oz .Tm ta giao im.
d) Mt phng (P) ct ba trc ta tai ba im A,B,C. Tnh din tch tam gic
ABC.
e) Chng t rng im O gc ta khng thuc mt phng (P) t tnh th
tch t din OABC.
Bi 3: Trong khng gian Oxyz, cho mt mt phng (P): 2x + y z 6 = 0.
a) Vit phng trnh mp (Q) i qua gc ta v song song vi mp (P).
b) Vit phng trnh tham s ,chnh tc ,tng qut ng thng i qua gc ta
O v vung gc vi mt mp(P).
c) Tnh khong cch t gc ta n mt phng (P).
( TNPT nm 1993)
Bi 4: Trong khng gian Oxyz, cho hai mt phng (P): x + y z + 5 = 0 v (Q): 2x
z = 0 .
a) Chng t hai mt phng ct nhau,tnh gc gia chng.
b) Lp phng trnh mt phng () qua giao tuyn ca hai mt phng (P) v
(Q) i qua A(-1;2;3).
c) Lp phng trnh mt phng () qua giao tuyn ca hai mt phng (P) v
(Q) v song song vi Oy.
d) Lp phng trnh mt phng () i qua gc ta O v vung gc vi hai
mt phng (P)v (Q).
Bi 5: Trong khng gian Oxyz, cho mt phng (P) : 2x + 2y z + 2 = 0 v im
M(2;1;-1).
a) Tnh di on vung gc k t M n mt phng (P).
b) Vit phng trnh ng thng (d) qua M vung gc vi mt phng (P).
WWW.ToanCapBa.Net
5
WWW.ToanCapBa.Net
c) Vit phng trnh mt phng () i qua im M song song Ox v hp vi
mt phng (P) mt gc 45
0
.
Bi 6: Trong khng gian Oxyz, cho hai mt phng (P): 2x + ky + 3z 5 = 0 v (Q):
mx 6y 6 z + 2 = 0.
a) Xc nh gi tr k v m hai mt phng (P) v (Q) song song nhau,lc
hy tnh khong cch gia hai mt phng.
b) Trong trng hp k = m = 0 gi (d) l giao tuyn ca (P) v (Q) hy tnh
khong cch t A(1;1;1) n ng thng (d).
WWW.ToanCapBa.Net
6
WWW.ToanCapBa.Net
3. NG THNG
A/. CC KIN THC C BN:
I/. Phng trnh ng thng :
1). Phng trnh tng qut ca ng thng :
Ax By Cz D 0
A' x B' y C' z D' 0
+ + +
'
+ + +
(vi A : B : C A : B : C)
2). Phng trnh ttham s ca ng thng :
0 1
0 2
0 3
x x a t
y y a t (t R)
z z a t
+
+
'
Trong M
0
(x
0
;y
0
;z
0
) l im thuc ng thng v
1 2 3
a (a ;a ;a )
r
l vect ch
phng ca ng thng.
3). Phng trnh chnh tc ca ung thng :
0 0 0
1 2 3
x x y y z z
a a a
Trong M
0
(x
0
;y
0
;z
0
) l im thuc ng thng v
1 2 3
a (a ;a ;a )
r
l vect ch
phng ca ng thng.
II/. V Tr tng i ca cc ng thng v cc mt phng:
V tr tng i ca hai ng thng :
Cho hai .thng () i qua M c VTCP
a
r
v () i qua M c VTCP
a '
ur
.
() cho ()
a, a ' .MM' 0
1
]
r ur uuuuur
() ct ()
a, a ' .MM' 0
1
]
r ur uuuuur
vi
a, a ' 0
1
]
r ur r
() // ()
[a, a ']=0
M '
'
r ur r
() ()
[a, a ']=0
M '
'
r ur r
V tr tng i ca ng thng v mt phng:
Cho ng thng () i qua M(x
0
;y
0
;z
0
) c VTCP
1 2 3
a (a ;a ;a )
r
v mt phng
(): Ax + By + Cz + D = 0 c VTPT n (A; B; C)
r
.
() ct () a.n 0
r r
() // ()
a.n 0
M ( )
'
r r
WWW.ToanCapBa.Net
7
WWW.ToanCapBa.Net
() nm trn mp()
a.n 0
M ( )
'
r r
III/. Khong cch :
Khong cch t M n ung thng () i qua M
0
c VTCP
a
r
.
Y
uuuuur r
r
0
[M M,a]
S
d(M, )
c.ay
a
Khong cch gia hai ng cho nhau :
() i qua M(x
0
;y
0
;z
0
) c VTCP a
r
, () i qua M(x
0
;y
0
;z
0
) c VTCP a '
ur
r ur uuuuur
r ur
hop
ay
[a,a'].MM'
V
d( , ')
S
[a,a']
IV/. Gc :
Gc gia hai ng thng :
() i qua M(x
0
;y
0
;z
0
) c VTCP
1 2 3
a (a ;a ;a )
r
() i qua M(x
0
;y
0
;z
0
) c VTCP
1 2 3
a (a ' ;a ' ;a ' )
r
1 1 2 2 3 3
2 2 2 2 2 2
1 2 3 1 2 3
a.a'
a .a' a .a' a .a'
cos cos(a,a')
a . a' a a a . a' a' a'
+ +
+ + + +
r ur
r ur
r ur
Gc gia ng thng v mt phng :
() i qua M
0
c VTCP
1 2 3
a (a ; a ; a )
r
, mp() c VTPT n (A; B; C)
r
.
Gi l gc hp bi () v mp()
1 2 3
2 2 2 2 2 2
1 2 3
Aa +Ba +Ca
sin cos(a,n)
A B C . a a a
+ + + +
r r
B/. BI TP:
Bi 1:
a) Vit phng trnh tham s chnh tc tng qut ng thng qua hai im
A(1;3;1) v B(4;1;2).
b) Vit phng trnh ng thng (d) i qua M(2;-1;1) vung gc vi mt
phng (P) : 2x z + 1=0 . Tm ta giao im ca (d) v (P).
c) Vit phng trnh tham s chnh tc ca ung thng c phng trnh
2 4 0
2 2 0
x y z
x y z
+ +
'
+ +
WWW.ToanCapBa.Net
8
WWW.ToanCapBa.Net
Bi 2 : Trong khng gian Oxyz cho ba im A(0;1;1), B(-1;0;2), C(3;1;0) v mt
ng thng () c phng trnh
4 2 1 0
3 5 0
x y z
x z
+ +
'
+
+
' '
'
+
v mp (P) : x + y + z 7 = 0
a) Tnh gc gia ng thng v mt phng.
b) Tm ta giao im ca () v (P).
c) Vit phng trnh hnh chiu vung gc ca () trn mp(P).
Bi 8: Trong khng gian Oxyz cho hai ng thng () v () ln lt c phng
trnh:
2x y 1 0 3x y z 3 0
;
x y z 1 0 2x y 1 0
+ + + +
' '
+ +
.
a) Chng minh rng hai ng thng ct nhau tm ta giao im.
b) Vit phng trnh tng qut ca mt phng () i qua hai ng thng ()
v ().
c) Vit phng trnh ng thng (d) vung gc v ct c hai ng () v
() .
Bi 9: Trong khng gian Oxyz cho ba im A(5;0;0), B(0;5/2;0), C(0;0;5/3) v
ng thng
x 5 t
y 1 2t
z 4 3t
+
+
'
.
a) Lp phng trnh mt phng () di qua A , B, C. Chng minh rng () v
() vung gc nhau, tm ta giao im H ca chng.
b) Chuyn phng trnh ca () v dng tng qut. Tnh khong cch t M(4;-
1;1) n ().
c) Lp phng trnh ng thng (d) qua A vung gc vi (), bit (d) v ()
ct nhau.
( HK2 2005)
WWW.ToanCapBa.Net
10
WWW.ToanCapBa.Net
4. MT CU
A/. CC KIN THC C BN:
I/. Phng trnh mt cu:
Phng trnh mt cu tm I(a;b;c) bn knh R l:
(x a)
2
+ (y b)
2
+ (z c)
2
= R
2
.
2). Phng trnh x
2
+ y
2
+ z
2
+ 2Ax + 2By + 2Cz + D = 0 vi A
2
+B
2
+C
2
D>0 l
phng trnh mt cu tm I(-A;-B;-C), bn knh
2 2 2
R A B C D + +
.
II/. V tr tng i ca mt cu v mt phng:
Cho mt cu (S) : (x a)
2
+ (y b)
2
+ (z c)
2
= R
2
tm I(a;b;c) bn knh R v mt
phng (P): Ax+By+Cz+D=0.
Nu d(I,(P)) > R th mt phng (P) v mt cu (S) khng c im chung.
Nu d(I,(P)) = R th mt phng (P) v mt cu (S) tip xc nhau.
Nu d(I,(P)) < R th mt phng (P) v mt cu (S) ct nhau theo giao tuyn l
ng trn c phng trnh :
( ) ( ) ( )
2 2 2
2
x a x a x a R
Ax By Cz D 0
+ +
'
+ + +
Bn knh ng trn
2 2
r R d(I, (P)) .
Tm H ca ng trn l hnh chiu ca tm I mt cu (S) ln mt phng (P).
B/. BI TP:
Bi 1: Trong khng gian Oxyz, cho mt cu (S) : x
2
+ y
2
+ z
2
2x 4y 6z = 0 v hai
im M(1;1;1) N(2;-1;5).
a) Xc nh ta tm I v bn knh ca mt cu (S).
b) Vit phng trnh ng thng MN.
c) Tm k mt phng (P): x + y z + k = 0 tip xc mt cu(S).
d) Tm ta giao im ca mt cu (S) v ng thng MN. Vit phng
trnh mt phng tip xc vi mt cu ti cc giao im.
Bi 2: Trong khng gian Oxyz, cho A(6;-2;3), B(0;1;6), C(2;0;-1), D(4;1;0)
a) Chng minh rng A,B,C,D l bn nh ca t din.
b) Tnh th tch t din ABCD.
WWW.ToanCapBa.Net
11
WWW.ToanCapBa.Net
c) Vit phng trnh mt phng qua ba im A,B,C.
d) Vit phng trnh mt cu ngoi tip t din ABCD. Xc nh ta tm
v bn knh.
e) Vit phng trnh ng trn qua ba im A,B,C. Hy tm tm v bn knh
ca ng trn .
Bi 3: Trong khng gian Oxyz cho mt phng (P): 2x 3y + 4z 5 = 0 v mt cu
(S): x
2
+ y
2
+ z
2
+ 3x + 4y 5z + 6 = 0.
a) Xc nh ta tm I v bn knh R ca mt cu (S).
b) Tnh khong cch t tm I n mt phng (P).T suy ra rng mt phng
(P) ct mt cu (S) theo mt ng trn m ta k hiu l (C). Xc nh bn knh R v ta
tm H ca ng trn (C).
Bi 4: Trong khng gian cho (P): x + 2y z + 5 = 0 im I(1;2;-2) v ng thng
x 2y 1 0
(d) :
y z 4 0
+
'
+
.
a) Tm giao im ca (d) v (P). Tnh gc gia (d) v (P).
b) Vit phng trnh mt cu (S) tm I tip xc vi mt phng (P).
c) Vit phng trnh mt phng (Q) qua (d) v I.
d) Vit phng trnh ng thng (d)nm trong (P) ct (d) v vung gc (d).
(Thi HK2, 2002-2003)
Bi 5: Trong khng gian Oxyz ,cho A(1;-1;2), B(1;3;2), C(4;3;2), D(4;-1;2).
a) Chng minh A, B, C, D l bn im ng phng.
b) Gi A l hnh chiu vung gc ca im A trn mt phng Oxy. hy vit
phng trnh mt cu (S) i qua bn im A, B, C, D.
c) Vit phng trnh tip din () ca mt cu (S) ti im A.
(TN THPT 2003-2004)
Bi 6: Trong khng gian Oxyz cho A(1;0;0) B(1;1;1) v C(1/3; 1/3;1/3)
a) Vit phng trnh mt phng (P) vung gc OC ti C. Chng minh O, B, C
thng hng. Xt v tr tng i ca mt cu (S) tm B, bn knh R 2 vi mt
phng(P).
b) Vit phng trnh tng qut ca ng thng l hnh chiu vung gc ca
ng thng AB ln mt phng(P).
Bi 7: Trong khng gian Oxyz cho mp(P): x + y + z 1 = 0. mp(P) ct cc trc ta
ti A, B, C.
WWW.ToanCapBa.Net
12
WWW.ToanCapBa.Net
a) Tm ta A, B, C. Vit phng trnh giao tuyn ca (P) vi cc mt ta
. Tm ta giao im D ca (d):
2 0
2 1 0
x y
x y z
+
'
+
.
Bi 9*
Cho ba s thc x,y,z tha
2 2 2
x y z 1 + + tm gi tr ln nht v gi tr nh
nht ca
F 2x 2y z 3 +
.
Bi 10*: Gii h phng trnh:
2 2 2
6 2 2 2 0
2 2 6 0
x y z x y z
x y z
+ + + +
'
+ + +
.
Bi 11*: Gii h phng trnh:
2 2 2
2 4 6 0
3 2 2 8 0
3 3 4 12 0
x y z x y z
x y z
x y z
+ +
+
'
WWW.ToanCapBa.Net
15
WWW.ToanCapBa.Net
Bi 12: Tm a h sau y c nghim duy nht
2 2
2 2
0
x y x
x y a
+
'
+
+ + +
'
+
(S:m=-1/2)
Bi 14 Tm a h sau c nghim
2 2
4 3 2 0
x y a
x y
+
'
+
(S:a4/25)
Bi 15 Cho h
2 2
( 1) ( 1) 2
0
x y
x y m
+
'
+
xc nh m nghim ng vi mi x[0;2]
(Sm=0)
Bi 16: Cho h phng trnh
2 2
0
0
x y x
x ay a
+
'
+
b.
2 2
( )
log ( ) 1
2
x y
x y
x y a
+
+
'
+
Bi 18:
1 1 2 2
2 2
2 2
1 2 1 2
Gias(x ; ) ( ; ) lahai nghiem cua hephng trnh
x 0
0
Chng minh rang (x -x ) +(y -y ) 1
y va x y
y x
x ay a
+
'
+
WWW.ToanCapBa.Net
16