Download as odt, pdf, or txt
Download as odt, pdf, or txt
You are on page 1of 2

Uraren Garrantzia

Uraren zikloa edo zikloa hidrologikoa urak iragiten dituen fase desberdinen seguida da : lurretik , itsasotik edo lehorreko ur-bilduetatik lurruntzea , hodei eran kondentsatsea , presipitazioa lurzoruan edo ur bilduetan pilatzea eta berriro lurruntzea . Ur masaren parterik gehiena egoera likidoan egoi ohi da . Batez ere itsaso eta ozeanoetan aurki dezakegu egoera honetan , baina baita ur -azpiko ur eta lur -azaleko uretan(ibaiak eta lakuak)ere. Egoera solidoan dagoen ura ere oso esangarria da , bi poloetan eta mendiko glazarrietan pilaturiko izotza , hain zuzen ere .Frakzio txikiena atmosferan agertzen da, egoera likidoan lainoetan moduan , edo gas egoeran ur lurrin moduan .Atmosferako ur hau ,ordea,oso garrantzitzua da hidrosferako gune ezberdineko uren trukea gertatu dadin , gordailu nagusietik urruti dauden eskualde kontinentaletara ura irtsi dadin ahalbidetzen baitu . Gure planetaren lurrazalaren hiru laurdenak urez estalirik daude . Ura , ezagutzen dugun konposaturik ugarinetariko bat da eta hiru egoeratan aurki dezakegu lurrean :solido-egoeran ,likido-egoeran eta ur-lurrina .

Uraren zikloa Itsaso, ibai, hodei eta euria etengabe aldatzen dira, lurrazaleko ura lurrundu, prezipitazio moduan berriz ere lurrera erori, lurrean iragazi eta abar. Hidrosferako gune ezberdinetako uraren zirkulazio eta kontserbazioari uraren ziklo edo ziklo hidrologiko izena ematen zaio. Erreakzio kimiko gutxi gertatzen diren ziklo biogeokimiko bat da, non ura leku batetik bestera igarotzen den eta

egoera fisikoa aldatzen duen.


URAREN EGOERAK

Ura gai elkartua da, oxigeno bat eta bi hidrogeno atomoz osatua (H2O). Girotenperaturan likidoa da, usaingabea, zaporegabea eta koloregabea. Nahitaezkoa uste da bizitzarako, ez baita ezagutzen uraren gabezia osoan bizi den izakirik. Lurrean nahiko ugaria den gai elkartua da, hainbat leku eta itxuratan ageri dena: ozeanoetan eta plaka polarretan nagusiki, baina baita hodei, ibai, aintzira eta bestelakoetan ere. Urak lurrazalaren %75 estaltzen du. Ur horren % 97,2 gazia da, eta % 2,8 geza. Ur geza horren % 1 baino ez dago egoera likidoan, gainerakoa poloetan izoztuta.

Ura da baldintza naturaletan hiru egoera fisikoetan aurki daitekeen gai bakarra da .Urak ez dauka ez , zapore , ez kolore , ezta usainik ere. Meteorologiak , ez bezala , klimatologia atmosferaren aldaketa epe luzerara ikertzen du . Hau ,da meterologia fenomenoen aldizkakotasuna urte eta milurtekoetan zeher ikertzen du . Klimatologoek klimen ezaugarriak eta aldakorrak egiten dituzten egileak , ikertzen dituzte , etorkizuneko klima aldaketa iragartzeko .Hori egiteko , klima ereduak erabiltzen dituzte . Horretarako , klimatologia astrofisika , fisika atmosferikoa , kimika , ekologia , geologia , geofisika , hidrologia eta ozeanografia zientziekin harremanak ditu . Agian klima ikertzeko lehendabiziko zientzalaria Erdi Aroko Txinan bizi zen Shen Kuo (1031-1095) zen .Honek harri bihurtutako banbuetan Yanzhoun (gaur egungo Yan' an , Shaanxi probintzian ) bere bizilekuaren urtaro lehorrak ikusi zituen . 1686 Edmund Halleyk Hego Hemisferioko haizeen mapa argiratu zuen .Benjamin bnghmjgFranklinek Golkoko itsaslasterra aurkitu zuen . Francis Galtonek antizikloi hitza asmatu zuen . Baina Helmut Landsberg izan zen klimatologia modernoaren sortzailea , estalistika -azterketa erabiltzeari ekin zionean .

You might also like