Kanuni

. simbas botimit SHKODER SHTYPSHKROJA FRANESKANE 1933

KISHA. Artikull i par. PJESA QYTETNORE. KRYE I PAR

.1. Kuptimi i Hijes s Kishs. Per hije kishet xhet rrethi mje k mrrn kufni i toks, n t cillen sht ndertue: a) Kisha, b) bna (qela) e famullitarit.

.2. Tagri i Kishs. "Kisha bn tym n famull." Kisha k tager pasunijet si per gj, si per tok e shpija mbrend e jashta famullijet. Kisha k pjes n mal, n vrr, nduj e n mull t kujrs s famulls. Kishs i duhet b pjes n gion t famulls. Kisha k tager me bl e me shit, si edh me mrr e me mbajt t falunat, qi i vn prej bujars s bmirve e me vendue si ta shof vet me udh. .3. Paperlimsja e Kishs. "Kisha nuk giobitet." "Kisha sk png me kend." Kisha gjindet e vendosne nen sundim t t Parit t Fs e jo nen ligj t Kanunit: prandej Kanuni smund ti vj kurrnji barr kishs, ve se k detyr me i dal zot, kr kjo hup ndihmen e tij. Me bjt ndonji kundershtim ndermjet kishs e famulls, famullija smund ti lyp png kishs; ve do t bj vj te i Pari i Fs te Ipeshkvi e gjygjit t ktij, si kisha si famullija, do ti rrjn p fjal. Per do munges, qi kisha mundet me b n sy t famulls, kishs smund ti mirret gioba, vetun i vhet me l damet, qi tjen b per shkak t saj. Kisha sep pagesa, as del nushtr, as u qet buken djelmve t Bajrakut, as shkon angar nder pn t famulls. Ve se kr famullija dn me b ndoi pn per me mbajt a per me shtue pasunn e kujrs s vendit, n t cillen kisha t kt pjes, kjo, ather, sht n detyr me l pare, me qit buken e me ue pntorin n pn, mbas mndyret qi famullija ti a u ket d t gjithve per tym. .4. Ndera e Kishs. "Kisha shpat e konop sk." "Kush dhnon Kishen, dhnon Famulln." "Nderen e Kishs e lyp Famullija." "Kishs, mullnit, farks e tregtores nuk i pritet kush mik." Kush dhnon kishen, k detyr gioben a) kishs, b) famulls, c) Flamurit (Bajrakut). Dhnon kishen njaj, qi fjaliset, shn a i kercnohet kuej, qi rreh a vret kend n Hije t kishs. Gioben e fajtorit i a mrr famullija e jo kisha; pse kisha shpat e konop sk. Kush vritet a rrihet a n far-do mndyre koritet prej kuej, tuj h a tuj dal prej Hijes s kishs, marre kishs nuk i ln; pse kishs si pritet kush mik. Por, me pas me kris pushka jashta Hijes s kishs a me i r kush ndore kishs, ather aj njifet miku i kishs, famullija sht n detyr me e ue nderen e saj n vend (Vinctum, si aedes ejus (Dialis Flaminis) introierit, solvit necessum est. Gellius, b. 10. C. 15. )

Nye i 2. Vorret. .5. 1. N vorre t njij vllaznije a t njij fisi shn i dekuni a i vrami i vllazns a i fisit tjeter. Po e bni kush ket pn p lje t vllazns a t fisit, t cillit jn vorret, Kanuni i vn detyr me xjerr t deknin prej vorrit t huej. Me ardh me ngul n katund nji shp, qi sk vllazn as fis, mbas t pelqyemit t katundit, i caktohet vendi i vorreve nder vorre t famulls, tuj i a v detyr me l si i vjet nji vjet, nji mim kishs per me bl qira a ndoi send tjeter per ltr. Kush fjaliset, a hn e i kercnohet kuej, e kush vret a rreh kend nder vorre, bjen n giob si per Hije t kishs.

Nye i 3. Pronet e Pasunt e Kishs. .6. Pronet e pasunija e kishs jn t paprekshme. Pronet e pasunija e kishs jn t paprekshme e smundet kush me v dor mto. Pronet e pasunija e kishs jn nen roj t Meshtarit t kishs e t famulls. At, qi guxon me u shty kah pronet e pasunija e kishs, e bjen n mend famullija, tuj e b, mbas Kanunit, me hjek dor prej sosh. Kr ndokush ti bj dm kishs kah pronet e pasunija, fa mullija mon dmin, qi do ta laj dmori. Kush vjedh gjn e kishs, pos se do ta kthej at gj mbas Kanunit t vndit, k gjindet kisha, k edh detyr me i l gioben kishs per nder t mrrme, e gioben famulls per ndore t artne, pse kisha sht ndorja e famulls. Kr cubi e njef gabimin e vet e, p u mrr vesht dhna, qi i k b kishs, i bjen n dor Meshtarit t Famulls, tuj i a kthye gjn e vjedhme, sk detyr kurrfar giobet: Meshtari k tager me e fal. Me pas me i r cubi n dor Meshtarit mbasi ky ta kt leit vjedhsin n famull, famullija k tager me i a mrr gioben si per vedi si per kish, edh pse famullitari ti kt fal gabimin, me gjith gj t vjedhne.

.7. Rregullimi i pasuns s Kishs. Pronet e pasunn e kishs e rregullon Famullitari, e famullija nuk k tager me i lyp arsye Famullitarit per perdorim t frytit t xjerrun prej pasuns s kishs.

Nye i 4. Meshtari i Famulls, ase Famullitari. .8. Tmnuemt e Famullitarit.

 Famullitarin e vn Ipeshkvi n Famull, edh Ipeshkvi vetun k tager me e hjek prej Famullije.

.9. Tagri e detyrt e Famullitarit. Famullitari k tager me msue e me qortue Famulln e me i krye zyret e Fs gjithsi ta lyp pna e shpirtit, e kurrkush i famulls sk pushtet me i u perzie nder detyr t Meshtars. Famullitari, per sherbim, qi i bn Famulls, k tager me mrr t dhettat e kishs, mbas Kanunit t vendit k gjindet kisha. Famullija nuk k detyr me i a ue famullitarit t dhettat te dera; por Famullitari o ti xjerr e do ti baj me pntor t vet. Famullitari k tager me mrr frytin e pasuns s kishs si t tokve, ashtu edh gjve t gjalla, e kurrkush per t smund ti lyp arsye perpos t Parit t vet. Famullitari k detyr me i b Famulls gjith at sherbim shpirtit e Fejet, qi atij i a vn barr Kanuni i kishs; e m teper edh do sherbime tjera t posame nder do dit t shnjueme, si me thn: me bekue shpijat, me thn Mesh ndoi her n motmot nder vorre t largta prej kishs s Famulls etj. .10. Vehtja e Famullitarit sht e paprekshme. "Prifti sht ndorja e Famulls." "Prifti sbjen m gjak." "Prifti sohet n b." Kush vn goj n Famullitr, a e shn e i germushet, e vn dor m t e e rreh, ase e vret aj do ti perligjet Famulls n mndyr t Kanunit t vendit. Famullija sht n detyr me e lyp nderen e Famullitarit t vet. Me vr kush Famullitarin, gjaksin e ndjek Famullija, Bajraku e shpija e t vramit. Me u vr dorrasi prej Famullije a prej Bajrakut, shpija e Meshtarit nuk mund t vras tjeterkend prej shps s gjaksit; pse ndryshej e on gjak te shpija. Me vr kend Meshtari, as kisha as Meshtari sgiobiten, edh Meshtari nuk bjen n gjak: gjakun e bn shpija e Meshtarit. Rrall e gadi kurr sohet Meshtari n b1 e vetun per pn t madhe fort. Me ndoll qi Meshtari ohet n b, a per me dlir vedin a per Poronik, ky vetem do t njehet e do t zhet per njizet-e-kater vet. Kr Meshtari bn b, tuj kn se xhet per nieri i drejt e i kushtuem s Drejts s pasosme, nuk lypet qi aj t perkas Unjillin me dor; por mjafton qi t shqyptoj fjalt e bs para Unjillit. Me r Famullitari nen giob se kap Kanuni: sht pna e t Parit t vet. Po kje teper i rand faji i Meshtarit ndaj Famulln, Meshtari do ti shtrohet gjygjit t Kanunit. I Pari dergon nji Meshtr tjeter me shtrue pengun n Kan nmen t Famullitarit. Meshtari i Famulls mundet me i u mt edh me i r ndokuej e me gjith kta si lshon marre as t rrahunit as vet nuk bjen n faj para Kannit.2

Nye 5. Rrogtari i Kishs.

.11. 1. Rrogtari i kishs sht lir me pnue n shtek t vet. Rrogtari i kishs kdo t shkoj e per do fjal qi do ti troklloj kuej te dera mbas urdhnit t zotns s vet, aj shkon e tregon nmen t Famullitarit. Me e tundue kush rrogtarin e kishs me fjal a me pn, zhet se tundon Famullitarin, e bjen n giob t kishs mbas Kanunit. Gioba, qi mirret per pn t rrogtarit t kishs, nuk i perket rrogtarit por kishs e katundit. Me vr kush rrogtarin e kishs, dorrasi per n kjoft i Famulls s vendit, ndiqet vetem prej shps s t vramit; por, n kjoft se sht i katundit t huej, ather e ndjek edh Famullija, n t cillen rrogtari kje vr.

Nye i 6. Pntorija e Kishs. .12. 1. Me ng kush pntort e kishs, bjen n giob t Famulls. Sado pntor me pas per t kn n pn t kishs gergasi ln vetem nji giob, por m t rand. Gioba, qi mrret per ngase t pntors s kishs, dahet ndermjet kishs e pntorve.

Artikull i dyt PJESA NDESHKIMTARE. Nye i 7. Amtyra e ndeshkimeve. .13. Kuptimi i Ndeshkimit. Per ndeshkim kuptohet nji e keqe, qi prej pushtedit t ligjshem i pertrhet kuej per faj t bm.

.14. T caktuemt e Ndeshkimeve. Vetem Bajraktari me kren, e ndoi her edh me t Par t kishs, k tager me i a caktue ndeshkimin fajit t bm kundra kishs.

.15. T dhnunt e ndeshkimit. Fajtorit, qi k fye kishen, ndeshkimi i epet prej krenve e prej vogjlijet.

.16. Cilltija e Ndeshkimeve kundra fajtorve t kishs. Ndeshkimet, qi nepen per faje kundra kishs, jn njikto: t gjykuemt per dek; t xjerrunt prej Bajrakut me rob e rob; t djegunt e shps; t lnunt e toks djerr a t prmt e pmve; gioba me gj t gjalla; gioba me pare. V.O. Mbas Kanunit gioba me pare mundet me u l me do gj, tuj dhn oken e drithit 1 grosh, oken e raks 5 grosh, e kn e hulls 400 grosh.

Nye i 8. Caktimi i Ndeshkimit mbas cillss s fajit.3 .17. 1. Kush then kishen, sht i djegun e i pjekun e i qitun me rob e rob jashta Bajrakut. Fajtori dorrasi bhet batare prej Bajrakut, e shkon gjakhups. Vllaznija a fisi m i aferm i bkeqit e bln token e tij, e mimi i saj i shkon kishs s thyeme. Kush vjedh gjn e huej, e shkon e e msheh n kish, p dije t Famullitarit, i k detyr kishs 1000 grosh giob per nder t mrrme, e 100 desh e 1 k giob Bajrakut, pos gjs, qi do ti a kthej t zott n mndyr t Kanunit. Kush t vjedh gjn e gjall t kishs, m rreth k pershn Kanni, k me l d per nji, si gjithkuej.4 Kush t vjedh n qel a bne t Famullitarit, do t laj d per nji gjn e vjedhne, 100 grosh kishs per nder t mrrme, e 100 desh e 1 k giob Bajrakut. Aj, qi shn a vn goj m Meshtr t Famulls perpara popullit, k 100 grosh giob kishs, e 100 desh e 1 k giob Bajrakut.5 Aj, qi i kercnohet a i germshet Famullitarit, do t lj 10 desh giob. Kush ti shpifet Meshtarit n pn t rand kah ndera, k shpn e djegun e 100 desh e 1 k giob Bajrakut. Me v kush dor m Meshtr, me e rrah, me e shty a se me e pshty, i a ln tokn br (djerr) per dis vjet. Aj, qi vret Meshtarin, bhet batare prej Bajrakut e gjaku i hup. M teter i digjet shpija, toka i lhet br, pmt, vneshta e kopshtjet i priten e i rrnohe n. Toka e pronet e dromet e tija jesin per kish; por vllaznija munden me i shperblye me pare. Me i fol ndokush keq, a me ng rrogtarin e kishs, aj do tap 10 desh giob Bajrakut, a se edh m, mbas randss s fajit. Aj qi vret Rrogtarin e kishs, po kje dorrasi i katundit, i digjet shpija e i mirren 100 desh e 1 k per giob. Me ng kush me fjal a me pn puntort e kishs, fajtori do t laj gioben e 10 deshve. Aj, qi si vhet ndeshkimit t kishs e t Kannit, Bajraku do t mblidhet tok te shpija e tij e do ti mrr gjithshka t kt n vath.

FAMILJA Kreu i Dyt Ndertimi i Familjes Nye i nandt Familja e Kuptueme n vedvedi . 18. Percaktimi i familjes. Familja sht nji t mbledhun gjymtyrsh, t cillt gjallsin nen nji kulm, qellim i t cillvet sht t shtuemt e gjindes nper mjet t martess, t mkambunit e tyne kah zhdrvllimi i shtatit e kah zhvillimi i mendes e i shises 1). . 19. Pjestart e Familjes Familjen e perbjn gjindja e shps; si t shtohen kta, dahen n vllazn, vllaznija n gjin, gjinija n fise, fiset n flamur e t gjith zbashkut permbledhen n nji Familje m t hapt, e cilla quhet Km, e kan nji atme, nji gjak, nji gjh, e doke 2). .20. Tagri, perlimi e detyra e t zot't t shps. Mbas Kanunit, sundimi i shps i perket m t vjetrit nen kulm t shps i perket a se vllaut t par; po s' paten ato vet, qi duhen per me krye ket zyre si e lyp detyra,

atbot zgjidhet kuvendisht prej shpijakve njaj, qi t jt m i mem, i urt e m kujdestr. Zot shpije mundet m' u b edh nieri i pamartuem. 1 zoti i shpis k tager:

1 ) me ndj n krye t vendit n shp t vet, edh pse gjinden m t vjeter se ky n shp; 2 ) mb armt e veta, edh njiqind qese n' i bshin; mb kl t shals; mb shtroj e mbloj t veten; mb veglat e kafes, e kto sende as kanuja e dahes s' i pershn; 3 ) mb fitime t gjindes s shpis, t rrogs e t t falmve; 4 ) me bl, me shit e me ndrrue tok, s ar, livadhe,xna (ograja), prozhme, rendin e vads, gj t gjalla e rmet: 5 ) me dhn e me marr uh e me h dorzn: 6 ) me ndreq shpija, ksolla, vithna, etj; 7 ) me ue n n pn a n shtek gjinden e shps; 8 ) me ue gjinden e shps per pntor uh e edh fal; 9 ) mb vn e rak, a me bl a me shit a me dhn uh; 10 ) me ndeshkue gjinden e shps, kr mos t hecin si e lyp e mara e shps. Ndeshkimet jn njikto: a ) Me ln p hnger; b ) Me u hjekun armt e krahit e t brzit per nji a d jav; c ) Me lidh e me burgosun n shp; d ) Kryekcyemin me e d shpijet me pjes, qi i perket, per me shporr shnjerzimin e rrezikun. 11 ) Me h dorzn kush i shps pertej se i bn arma; me shit, me bl a me ndrrue gk p lje t zot' t t shps, k tager mos m' u pergjegj, se Kanuja s' e xn per t zakonshme as t shitmen, as t blemen as t ndrrumen e as dorzann kso dore. e do send a gj do t shkmehet, se ' b p lje t zot't t shps. . 21. Perlimi e detyra e t zot't t shps. 1 ) M'u perkujdes per t mart e gjindes e t shps; 2 ) Me mbajt n fr gjinden e shps t mos t' sjellin ndo 'i dm a rrnim; 3 ) Me pr m i par n pn, qi i perkasin vehtjes s tij; 4 ) Me mbajt s mb tokt, t mos t mos t jesin djerr; mb tuf t gjs s' gjall, t mos praptohet e mara e saj; 5 ) Me pnue me mend e urt mrenda e jashta shpijet e t mos t' a oj kah rrnimi e fika shpn. 6 ) M' u perkujdes per vesh e mbath t gjindes s shps prej fitimive t shps; 7 ) Me mbajt udhen e drejtsis n shp, e mos me i a mbajt krahin m teper njnit se tjetrit; 8 ) M'u bl armt djemvet, kur t shof se jn b per 'to. . 22. Tagri i s zojs s shps. E zoja e shps k tager:

1 ) Mb t gjitha sendet, qi bhen n shp; 2 ) Me dhn a me lyp uha miell, buk, kryp, djath a tlyen; 3 ) Me i urdhnue grt e shps, me i ue per uj, per dr, m' u ue buk pntorvet , me uj, per dr, m'u ue buk pntorvet, me ujt ( me vadit), me bajt pleh, me korr a me mih a me qirue. . 23. Perlimi i s zojs s shpis. E zoja e shps k: 1 ) Me b gati mjesditen e darken, me zie, me ndreq tryezen e me d haenat; 2 ) Me i a v menden bylmetit t mos t shkoj dm: 3 ) Mos me shit, as me bl a me ndrrue gj p lje t zot't t shps. E zoja e shpis s' gatuen, s'shkon per uj, s' bn dr, as pleh,as me ujt as me korr a me qirue, as buk m u ue pntorvet; 4 ) Me shikjue drejtsin n t ndrequn t gjindes e t fmive t shps; mos me i a mabjt krahin kuej m teper se tjetrit: 5 ) E zoja e shpis do t perkujdeset per fm, s t jan n pn grt. . 24. Tagri i gjindes s shpis. Gjindja e shps k tager: 1 ) Me hjek t zo'n e shpis pr n pashin se nuk pnon per t mirt e shpis a i on kah fika; 2 ) Me hjek t zojen e shps, per n' u raft per ssh se brancon, a shet gj tinz - edh nji kokerr voejet me kn - a n'u mbajt krah fmivet t vet m teper se t tjervet. 3 ) Mb armt e veta seicili; munden me shit, me ndrrue, a me ln png, por se s' kan tager me lyp tjetren n shp; 4 ) Mbi q k tager bulku, qi i nget; me i ndimue kuej a uh a fal p pas nevoj per lje t zot' t t shps; 5 ) Mb tuf dhnsh k tager bariu, qi i ruen; i zoti i shps s' k tager me i u perzie n ket zyre; para se t shese gj a t prese ndo 'i kamb berri, bariut do t'i thot, e ky e din se far berri a lope sht per t' u hjek. . 25 Perlimi i gjindes s shpis sht: 1) Mos me i h dorzn p lje t zot't t shps; 2 ) Munden me h dorzn edh p e pvet t zo'n e shps, pors per aq, s u bn arma, se kjo sht e vehtja; 3 ) Nuk munden me i shkue kuej per pntor p lje t zot't t shps; 4 ) Nuk munden me sht as me bl as me ndrrue gj; 5 ) Gjindja e shpis nuk munden me mundshtue t zo'n e shps n pnt e shps a t krahit; 6 ) Me ndigiue, e me shkue gjithkund t' urdhnoje i zoti i shpis; 7 ) Kuej t'i a njese gishtin i zoti i shps me dal n' ushtr, do dale; 8 ) Granija jn n detyr me pnue per shp: po u teproj koha, si t lirohen prej punve t shps, munden me b pun doret t vetat.

Nye i Dhett Familja e kuptueme n Katund e n Flamur. . 26. Tagri i Familjes. 1 ) Ka tager e z n kuvend t katundit; 2 ) Ka tager n pjes t giobs s katundit; 3 ) Ka tager n kujr t katundit; 4 ) Ka tager me mrr m ndore kdo; 5 ) Ka tager me pr me n zjarmi e me spat n t djegun t nji shpije n fis t vet; 6 ) Ka tager me pri giobtarvet n vath t fisit t vet; 7 ) Me r n ndo 'i faj t rand shpija, per t cillin i shkon ndeshkimi i ns s zjarmit e i spats, as katundi as Flamuri s' mund vj dor m rrnim p pr vet fajtori. . 27. Perlimi i Familjes. a) n Katund: 1 ) I zoti i shps do t pergjigjet per do dm, qi t'i bjn kuej gjindja; 2 ) Do t dal n katund gjith s her t mblidhet katundi; 3 ) Do t oj pntorin n pn, qi k katund rrethas; b) n Flamur: 1 ) Do t dal n kuvend t Flamurt kr t thirren << Burr per shp >>; 2 ) Do t pergjigjet rrethas me katund per << d hae buk >> djelmvet t Flamurit; 3 ) Do t laj 400 grosh giob Ders s Gjomarkut per do vras; 4 ) Do t dal n' ushtr t Flamurit.

Kanuni

. simbas botimit SHKODER SHTYPSHKROJA FRANESKANE 1933

MAR T ES A Nye i 11. Percaktimi e mndyrt e Martess. . 28. Percaktimi i Martess n Kan. M'u martue m kann do'me thn m'u b shp, me i a shtue shps nji rob m teper, s per krah t pnve, s per t shtuem t fmive. . 29. Mndyrt e Martess (1): a) Martesa me kunor, e pelqyeme kah Feja e kanuja e Leks; b) Grueja e mbajtne mb kunor, kundra Fejet e kanujet t Leks; c) Grueja e vajza e grabitme, e jasht - zakonshme kah Feja e kanuja ( 2 ) ) Martesa me prov kundra Fejet e kanunit. Nye i 12. Tagri i djalit e i vajzs. . 30. Tagri i djalit. "Djali k tagre me mendue per martes t vet, po s' pat prind".

Djali s t kt prind s' k tager: a) me mendue per martes t vet; b) me shnjue shkuesin; c) m' u perzie n fejes t vet; ) as n shj, as n petka, as n kpuc, e as n t prm fejet. . 31. Tagri i Vajzs. a) me zgjedh fatin e vet; do t shkoj per at, per t cilin t' a fejojn (1); b) m' u perzie n shkuesi as n fejes. c) as n kpuc as n petka. Nye i 13. Detyrt e burrit e t grues. . 32. Detyrt e burrit ndaj gruen Burri ' n detyr: a) me u perkujdes per vesh e math e per gjithshka t lypet per me mbajt jeten; b) me ruajt nderen e grues e mos me e ln me u ankue per kurrnji nevoj. . 33. Detyrt e grues ndaj burrin. Grueja ' n detyr: a) me i ruajt nderin burrit; b) me i rrogue p zhibla; c) me i ndj nen sundim; d) m'u pergjegj detyrave t kunors; e) me rrit e me mkamb fmin me nder; f) me ndj gadi me t veshmen e t mathmen ( kah e qepmja); g) mos me i u perzie n fejes t t bijve e t t bijave. . 34. Tagri i grues. Gruja k tager me lyp prej burrit t mbajtmen, e veshen e mathen. Nye e 14. Tagri i burrit t vej e i grues s vej. . 35. Tagri i burrit t vej. Burri i vej, po s' pat prind, k tager me fol vet per martes t vet, (porse burr i i Malevet t Shqypnis s' e bn ket pn, edh n dijt se do t' jes p u martue; dokja sht me qit nji tjeter qi t flas per t perkah martesa). . 36. Tagri i grues s vej. << Gruja e vej flet vet. -- Gruja e vej i kthen krushqt m' udh>>.

Gruja e vej k tager: a) me fol vet kah martesa; b) me zgjedh per fat at, qi t' i pelqej per sy; c) me d me gisht shkuesin, qi t' i a bjej shjin. Krye i Tret Shkuesija Fejesa Nye i 15. Shkuesija . 37. Percaktimi i shkuesit.

Shkues thirret njaj, i cilli rreket m'u b fjal - mir a te prindja e djalit a te prindja e vajzs, qi t mrrin a t napin vajzen per at djal. . 38. Tagri e perlimi i shkuesit. 1. - Shkuesi sht ndermjetsi te dhandrri e te nusja ( te djali e te vajza ), t mos t lua jn fjalet as njana as tjetra lagje. 2. - Shkuesi k tager mb 50 grosh t shkuess, per kpuc, t preme prej kanuje. 3. - Kpuct e shkuesit e kan vaden ne dit qi t mirret nusja. 4. - Shkuesin e gjn a shpija e vajzs a shpija e djalit. 5. - Kpuct e shkues'ss i bn gjith - her shpija e dhandrrit, edh ne e shnjoft shkuesin shpija e nuses. 6. - Shkuesi k tager me fol s per prindt e vajzs, ashtu edh per prindt e djalit. 7. - Perlimi i shkuesit sht me hec per t mrrun vesht, per me ue paret me t' a' n a t vlln e dhandrrit te prindja e vajzs. 8. - Shkuesi k tager m' u perzie n do pn ndermjet prinds s djalit e t vajzs, mje n dit t martess. Nye i 16. Fejesa. . 39. T ndaluemt e martess n Kann. N fejes varzash do t shikjohet: a) T mos t jet gjak e gjin; b) T mos t jet t njij fist; c) T mos t jet mes fist t djalit, qi do me e xn; d) T mos t jet gruja e lshueme; e) T mos t ket kumar: 1 ) n t peshuem n der t kishs; 2 ) n Kunor; 3 ) n t mrrun t flokvet;

4 ) t mos t jet vllaznue me gjak t pm. Kanuja s' e bn fejesen e martesen, kr t ndermjetsohen ndalimet e naltpermenuna, edh n katerqind brza me kn (1). N fejes t lir sht kan qi t shkoj shkuesi e i ati -- a i vllaj -- i djalit te prindja e vajzs, per me ue shjin n nt t dame. T hmit n'n, shkuesi do t perpush zjarmin, para se t lyp vajzen; si t' a perpush zjarmin, flet. Si t ket hnger dark, i ati i dhandrrit do t' i ap shkuesit n dor si paret, si shjin, Shkuesi si t njeh paret m qthit, do t ohej m kamb, e lshon n dor t t' et t vajzs si paret, si shjn. . 40. << Nuse p shkuesi s'bhet >> Vajza e grabitne a e hikne, me gjet burr, nuk mund t stoliset si nuse; do t shkoj vajznisht -- me petka vajznijet -- per arsye, q u muer e shkoi jasht kanujet p shkues. Nye i 17. Sheji. " Shji, nje ke t hjekish dor, t' a bn nierin t' ndin" . 41. Percaktimi i Shjit. Shji perbhet prej njij unzet t rmt a t'argjant ( tash von ), se arit s'i dihet fija nder malc t' ona. ( 2 ) -- << Unaza e dhet grosh >> jn me kann. Shji as ndrrohet as ktheht per t gjallt t' atij, qi e zn vajzen. Me shj perdorohet vajza, e, po duelen fjalet, prindja e vajzs shps s dhndrrit i kan nji gjak. . 42. Tagri i djalit per me lshue vajzen e znun. Njat her kr t' i teket djalit sht i lir me lshue vajzen e xnun, pors shji e gjiths pare te kt l per vajz i hupin; arsyja sht: << Kush e leshon vajzen nder unaz, kanuja i a bn gjob hm shjin hm paret s t kt l per t. >> Para se t' a leshoj vajzen djali. do t bj me dije shkuesin e ky me dy shok t katundit t djalit do t shkoj te prindja e vajzs, e nder s t dy shokve t katundit t vajzs, u kallxon, se djali, qi e pat xn vajzen e tyne, 'tue hjek dor, e jan lir me e martue njeti. . 43. Vajza nen unaz nuk k tager me lshue djalin. Vajza e xnun nuk mundet me e lshue djalin edh n mos e past per s. Por s' ndigioi vajza me shkue m' at fat, qi e k xn, e edh prindja i perkrahen s bs, kjo s' mund t martohet m per t gjallt e dhandrrit me tjetrkend. Prindja e vajzs jn detyrue me i a kthye shps s dhndrrit mje n m t mbramin dsh, qi kan l per at vajz.

Shji e dhet grosh e kans, qi i jn ue vajzs k r u x, do t jesin n' ark t sj deri diten e deks s dhandrrit; e t dije si vajza, si djali, si prindja se aj shj s' i ln me lujt. Kah Kanuja, vajza jet e lidhun, e ve me lje t dhandrrit qi pat xn e per n hjekt dor ky, se s' mund t martohet, e s'' kann qi t shkoj tjetrkush me e lyp, si t dij se gjindet e pengueme. Edh po muer tjetr grue dhandrri vajza e xnun prej tij jet e lidhun se e lidhun. Me dek t dhandrrit, kanuja e liron vajzen, e, po dasht, mund t martohet, per arsye qi << me dek t dhandrrit, shji xhet i hupun>>. -- Po s'ndigioi vajza me shkue m'at fat. qi e pat xn, edh me perdhni do t' i a apin atij, q e k xn me << Fishek m shin >>; e per n' i raft per sy vajza tue hikun, ky e vret me fishek t prinds s sj, e gjaku i vajzs shkon hups, per arsye q me fishek t tyne e vrau. Nye e 18. " E premja e Fs ". Dita m shj. ( 1 ) . 44. Percaktimi i "F s preme". << Me pr Fn >> do' me thn me d diten e vaden e kputme se kr me nis krushqit per me mrr nusen. Si t' i << pritet feja >> vajzs, tuj kn dit m shj, krushqit do t nisen at dit p tjera fjal , e ket dit as kanuja s'e shtn, as bn qi t shthet. Krushqit do t shkojn me mrr nusen at dit, edh me dijt se 'tuj dek nusja zhargas e rrshnas do t' a ojn n shp t dhandrrit. Krushqve s' u ndalohet udha edh me pas t dekmin n shp prindja e dhandrrit a prindja e vajzs. I dekni n shp, krushqit do t nisen; nusja hn n shp, i dekni del shpijet. Andej t vajtohet, kndej t kndohet. ( Kjo thohet per me diftue se as deka ket dit s' mund t' i ndal krushqit, se me kndue nuk kndohet. ) Nye i 19. mimi, si nepej e nepet per gr. mimi, si nepej per varza e gr, tash 50 vjet e andej, perbhej prej 50, 100, 200 mije 400 groshsh. mimi i kans s von perbhet prej 1500 groshve, aq s bn gjaku i grues. Nyse i 20. Trashigimi i grues Shqypatre. Gruja shqyptare far far trashigimit s' k te prindja, as m plng, as n shp, -- kanuja e xn gruen si nji tepric n shp. Prindja s' mendon per paj as per kurrnji send per vajz t vet; aj, qi e xn do t' i baje kujdesin Prindja e djalit, qi e xn vajzen do t mendojn per gjith shka duhet pr martes t saj.

Krye i Katert Darsma Nye i 21. Gatimi i darsmes n Kann. . 45. Per darsem do t gatohen: a ) - Kau i darsmes do t qes 100 ok mish e vjam; b ) - nji barr miell kallamoqit; c ) - 4 babne grn -- miell grnit; ) - 4 ok kafe; d ) - 12 ok sheqer; e ) - 8 ok oriz; f ) - 4 ok mjalt; g ) - 10 ok djath; h ) - 2 ok tlyen; i ) - 3 ok voj t but; j ) - 70 ok rak. V. O. Heret n vend t raks ishte vna. . 46. N darsem t Kans hjn: a ) - 12 Krushq e 1 Krushk; b ) - Thirca; c ) - Strafuleca; ) - Magjatore ( gatojce ); d ) - Sherbtor; e ) - Kcimtar; f ) - Deshart; g ) - Kng vallesh; h ) - Djandrri e Nusja: i ) - Dy dishmitar ( Kumart e Kunors); j ) - Kunora. . 47. Detyra e t zot't t Darsmes. Kater jav para darsmet i ati i dhandrrit a i zoti i shps do t shkoj vet me krye me thirr krushqit. M para thirren krushqit miq, mandej krushqit shok. . 48. " sht Kann, qi mikut t' i shkohet n darsem me dash. " Dash do t ojn a ) - Nipa e sternipa, edh n djep me kn e ma do t' a kt dashin per doret e djepin m shpn; b ) - i ngji i dhandrrit.

. 49. Rendi kr do t shkohet n darsem. a ) - T'jten shkojn bijat e nipat; b ) - T Prenden mbrma shkojn Thirrca, Strafuleca, Magjatore, Ujatore, Deshtart, e Krushqit miq. Deshtart, t mrrijtmit n' oborr t dhandrrit, do t qesin ka 'i pushk per krye. c ) - T Shtunden nadje shkojn Krushqit shok. T Shtundn, si t nisen Krushqit, do t theret gjedhi i darsmes. Nye i 22. Prija e Krushqvet . 50. << Prjen e krushqve lype e pvete e ve atij qi i perket, se s' k burr, q mund t prj>> -- sht e rrebt kjo Kan. Prja e krushqve s' luhet as ndrrohet. Me b me hutue i zoti i darsmes, e me shnjue per krushk t par at, t cilit s' i shkon prja e krushqs, pos qi bjen n giob, edh krushkparin, qi aj e shnjoi, kanuja s' i xn. Krushkpari s' mundet me kn: a ) - Mik, por shoq i katundit t dhandrrit; b ) - nuk do t'jt prej vllaznijet a fisit t dhandrrit, por prej fisit tjeter. Krushkparin kanja s' e shikjon per duk, por t cillit i perket prja, e edh fm e shemtim per s me kn, shpija e dhandrrit do t' a pelqeje. . 51. Vargu i Krushqve m' udh. Rreshti i krushqve kr t nisen me mrr nusen, e tuj u kthye me t, mbas kannit sht njeky: 1. - Krushkapari, shoq, prn 2. - Krushku mik 3. - Krushku shoq 4. - Krushku mik 5. - Krushku shoq 6. - Krushku mik 7. - Krushku shoq 8. - Krushku mik 9. - Krushku shoq 10. - Krushku mik 11. - Krushku mik 12. - Krushku shoq me dash per doret. 13. - Krushka tuj e resht dashin. M i mbrami do t shkoj i ati a i vllai i dhandrrit me kl per doret. Krushqit, tue nis per nuse, do t qesin ka nji pushk per krye n' oborr t dhandrrit. Nye i 23.

" Krushqit p e me nuse,, e percjellsat me t deknin, s' mund t' i kalojn kuj per der, pos me kn shteku a udha e katundit a udha e madhe". . 52. Udhen e katundit e udhen e madhe, s' k burr qi mund t' i a ndal kuej, edh me kn se i kalon para ders s shps. Aty, k kalon nieri, kalon edh bagtia kalon i gjalli, e kalohet me t dekunin. M' u b rrnim m' udh t madhe, zhyt e mbyt, aty do t kaloj shtektari e bagtija, nusja me krushq e percjellsa me t deknin. Zmja e t zot't lypet -- p ndryshim -- per me i kalua rrz shpijet, e ky mundet me lirue shtekun, porse me fjal, t mos t' i jes aty udh, e mos t' i bhet ndera dhn. Me b me u trimnue kush, a krushqit a percjellsat me te t deknin, me i kalue per der, kanuja e ep me i kthye dal, per arsye qi shtekun e shps e t pronvet t veta e k per vedi e jo per udh t madhe. Me qillue se shthen me bart ( forcade ), k ndoll, qi i jn b shok t deknit, e nuses i a v futa m krye. Nye i 24. " Krushku i vendit t' i a lshoj udhen krushkut mik ". Krushqit m'udh, tue shkue per nuse s'mund t qesn pushk, e kanuja vn lei mos me i nga kush. Shtektart, fardo kmbet e nderjet t jan, qi ndeshen m krushq, do t shmangen udhn s t kalojn krushqit. Krushku i vendit do t' i a leshoj udhen krushkut mik; kjo sht kan detyret e burrnijet, qi e kan pas malet t' ona q se mbahet n mend. M'u ndesh me krushq miq n katund a n Flamur t' m, kanuja m vn detyr m'u shmng me krushqt e m, s t kalojn krushqit miq. M' u ndesh d lagje krushq n katund a n Flamur t huej, kan detyret sht t shmangen s njna s tjetra lagje, e t dahen me nder e p fjal. Nye i 25. "Krushku - Krushk, Miku - Mik". . 53. Kanuja s'na vn lei mos me ng mikun n shp t' on. << Krushku ' krushk >> e kanuja na ln shtekun t lir me e ng, edheps na xn carnin e votres. - Me ng krushkun s'i quhet kuej per marre. Qe arsyeja: Krushqit vijn edh biejn me vedi mish, meze, rak ( ven ) paret e s bjtmes e tjera; kah kanja krushqit hn buken e vet n shp t' me. . 54. Krushqit do t bijn me vedi: 1. - Dashin 12 oksh rrmull; po erdh mengut, i ati i nuses k tager me ngushtue Krushkaparin qi t blej 'i dash tjetr si e lyp kanuja; 2. - N dit krezhmijet do t bjejn 8 ok peshk tht; 3. - Djath 2 ok;

4. - Vn 8 ok; 5. - Rak 2 ok; 6. - 12 grosh pare t s'bjtmes; -- kto pare jn per buk, qi u qet krushqve shpija e nuses ok e grosh; 7. - Djalit, qi del krushqve perpara 5 grosh; 8. - Grues, qi e vwsg nusen 5 grosh. 9. - 10 grosh ungjit t vajzs -- vllaut t s' ams. a ) Krushqit vijn si grabitar e si nji tub cubash at nat, per me r pr e me mrr niern si rob t xnun, e s' vijn si miq; b ) Edh i zoti i shps, pr, e k shtekun il me i ngucat, m' u r pr tuj u ndal armt, e peng me t s' mund t qesn, se kanuja s' jau gjegj vajin. . 55. Darsma n shp t nuses. N shp, prej s cils del nusja, s' 'kann me kendue, as me qit pushk. Krushqit edh n mrrijshin heret n katund t nuses, s' 'kan m 'u nis kah shpija, p prendue dielli e p u muzg. Nji holl kaut larg' shpi's s nuses, nji prej shoksh t katundit t nuses, i cilli s'do t jt as gjak as fis me nusen, do t' u dal perpara krushqve. Krushqit, tuj mrrjt n' oborri t nuses do t qesin ka nji pushk per krye, asht edh kr t dalin m' u nis me nusen. Krushkapari vetem flet, krushqit tjer s' ' kan qi t flasin, pos n' u thirrt a n' u pvett kush me men. Krushqit me krushken do t hajn buk zbashkut m nji tryez; s' 'kan me i d dyzash. Si t kryhet buka, do t lshojn darsmort dhntt per nusen mb buk t pathyeme m tryez. Dhntija perbahhet prej nji groshit per krye, s' ' kan me dhn as m teper as mengut. Krye i Pst. Kanuni i Dhandrris. Nye i 26. "Me dek dhandrri, prindja e nuses jn n detyr me i a kthye gjysen e mimit shps s dhandrrit ". . 56. Tagri i shps s dhandrrit e detyra e mikut. Me dek dhandrri p e mrr nusen, mikut i jet n dor Shji (unaza) e dhet grosh t kans, se paret tjera do t' i a kthej prinds s dhandrrit deri n m t mbramin dsh. U martua dhandrri e ve nji nat e kaloi me nusen e diq, gjysen e mimit do t' i a kthej miku prinds s dhandrrit. Me dek dhandrri n' at vjet qi u martue, gjysen se gjysen e mimit i a kthen miku prinds s dhandrrit. Me dek dhandrri n krye t d vjetve mbas marteses, d pjes t mimit miku i ndal per vedi, t treten i a kthen prinds s dhandrrit.

Me dek dhandrri edh vjetin e dyt, por tuj ln fm n car t voters, miku s' i k far detyret prinds s dhandrrit, per arsye qi bija i a la shpn t perzime e mimin e a lau me fm qi i a la n plng. Me dek dhandrri n krye t tr vjetve, prinds s ktij s' i jet gj me mrr te miku, per arsye qi bija e ketij i a bni rrogen n der. Nye i 27. Deka e nuses . 57. Tagri i prinds s nuses. Me dek nusja n krye t tr vjetve mbas marteset, p ln fm n plng t burrit, prindja e ksaj kan tager me marr petkat e rrgjnet, pors arka me dr me nji pal petka do t jesn ke prindja e burrit. Me dek gruaja, tuj ln nji djal a vajz te burri, prindja e ksaj kan tager mb rrgjnet e fylit, se tjetra sende do t jesin n shpi t burrt. Nye i 28. "Gruja s'bjen n gjak". - "Gruja lshon m gjak prinden". Njimend se mbas kanunit t' on << Gjaku shkon per gisht >>, pors kjo kan s' e pershin gruen, per arsye, qi << Grueja s' bjen n gjak >> edh me qillue se vret kend. Me vr grueja burrin e vet a kdo, prindja e ksaj do t' apin arsye per at gjak. Burri e bln mundin e t jetuemt e grues, por jo jeten e saj. Me e gjet gj gruen per faj t burrit, prindja e ksaj i lypin arsye m kan. Me rrah burri gruen, nuk bje n faj kah kanuja, e as prindja s' mund t' a kerkojn t rrahmen. Me plyr burri gruen, e po bni vj kjo ke prindt, burri do t' u ap arsye. Me mbyt gruja burrin, e m' u ue i kunati me vr t kunaten, pse i a vrau t vlln, kjo s' sht e perligjme m kann. -- Gjaku i grues s' bhet krahas me gjak t burrit; pr, tepricen e gjakut t burrit do t' a perligjin prindja e grues. Sikurs jn n detyr prindja me dhn arsye per do pn t lig qi t bj n der t burrit a kuejdo bija e tyne, asht mimin e gjakut t saj e bn prindja e jo burri a s djali i saj. Nye i 29. "Gruja sht shakull per me bajt ". Gruja njifet si nji calik per me bajt s t jet n der t burrit, se prindja s hjekin dor prej sojet, e ndalin per vedi e mbi vedi t pergjegjmen per t, por edh me lyp arsye, me b me e gjet gj. Nye i 30. Gruja e vej.

Gruja, qi mbet e vej e p fm, tuj u d me shp t burrit , petkat, qi pat pr si nuse e arken me dr i mrr me vedi. Gruja e r, qi mbet e vej, por me fm, po desht me ndjt n plang t burrit me fm, do t dorzanitet me d lagje dorzn; dy dorzn do t jan t katundit k mbet e vej, se s' k me pas kush pn me t, e se s' do t' i a korisin mnin prinds as burrit t dekun; dy tjer do t qes prindja a kushrinija e saj se s' do t' a dajn prej fmive, ve n lypt vet m' u d e m' u martue. Grueja, qi mbet p burr e p fm, e, pse e shtme n vjet, i lutet prinds me e ln n plang t burrit, s' guxon me e trazue kush prej vllaznis a fisit t burrit. Grueja e vej e p djelm, per n past varza t martume, k tager me ndjt e me jetue n plang t burrit. Mundet me shkue edh ke prindt a ke ndonjna bij e martueme me gjallit, e toka e burrit do t' i qes buken e gojs -- tr barr drith per vjet deri n dek. Po u martue grueja e vej, atbot rrnesen e vet e gjn te burri i dyt, se toka e burrit t par s' qet bim m per t. Nye i 31. Theku i Prm ( * ) " Me lshue gruen " Po s' u pr grueja si duhet te burri, kanuja i nep lje me i pr thekun a flokun e me e lshue. Kunora jet, e as burri as gruja nuk mund t martohen per t gjallt. -- Po u qortue gruja, mbas s lutmes s dashamirve, qillon qi burri e mrr perser. Per d pn e k fishekun n shpin grueja e per nji p^n i pritet theku e lshohet. a ) Per kurvn; b) Per mik t prm. Per kto d pn t pabesijet i shoqi e vert t shoqen, e rrn p ndore, p pse bes e p kn i ndjekun per gjak, se prindja e grues s vrame mrrin mimin e gjakut, e ktij do t' i napin fishekun e do t' i qesin dorznt. Per bracn a cubn burri e lshon gruen, porse tjetr dhn s' k tager me b grues. Grueja, qi lshohet, tuj dal shpijet t burrit, kurrnji send s' k tager me mrr me vedi pos petkash, qi k n shtat. I hupin petkat grues s lshume, pers mimi, qi k pas l burri per t, i jet ke prindt. Me pas djal prej gjiut grueja e lshueme, i shoqi, edh pse e dn kathedret, sht n detyr me i a shnjue nji vend rreth plangut t vet, me i a dhn djalin e me e mbajt me vesh e math e me buk. Nye i 32. Grueja e p - kunor. Aj, qi t mrr gruen p kunor, jet i lidhun kah Feja edh kah kanuja. Grueja e p - kunor far tagrit s' k n shp t burrit. Kanuja i nep kto ndeshkime burrit, qi mrr grue p kunor: a ) shpija i digjet e toka i jet djerr; b ) xieret prej vendit, e s' mund t' a shklas token e vet mje qi t' a largoj gruen e mbajtne p kunor.

c ) n past fm me grue t p kunor, njihen t p - ligj e prandej s' mund t bhen kurr perkaes ( trashigimtar ). Krye i Gjashtt. Prindja. ( Baba - Nna - Djelmt ) Nye i 33. Baba - Burri. . 58. Tagri i burrit mb gruen. Burri k tager: a ) me kshillue e me qortue gruen; b ) me rrah e me lidh gruen e vet, kr t mbrrj me i a perbuz fjalen e urdhnit. . 59. Tagri i babs mb t bijt. Baba k tager: a ) mb jet e mb gjallnim t t bijve b ) me rrah, me lidh, me burgos a edh me vr t birin e t bn, kanuja s'i lyp arsye, edh i a xn se vret vedin: << Kush vret vedin shkon gjak - hups >> (2) c ) me njit t birin n rrog s her t duej, per arsye, qi << S t jt i ati gjll, i b iri njihet si bulg (3)>>. d ) mb fitimet e t birit, t rrogs a sido kjoshin (4); e ) me shit e me bl, me dhn e me mrr; f ) me karmue t birin shpijet p pjes, kr mos t' i rrije nen sundim e ndigies (5); --pors, si t des i ati, i biri vjen n trashigim t t' et. . 60. Detyra e babs. a ) Baba sht n detyr m' u rrek per t mir t t bijve si kah ndera si kah pasunija; b ) m' u bl arm djelmve, si t bhen per 'to; c ) mos me b testamende, si t kt t bijt; d ) trashigimin paraz m' u ln djemvet. Nye i 34. Nana - Grueja. . 61. Paperlimsia e grues. *) a ) Burri, nuk k tager mb jet t grues; b ) Grueja far tagrit s' k as mb t bijt as shp; c ) Me vr i biri t' men, bjen ne gjak me prindt e s'ms; d ) Me rrah, me plyr e me vr gruen e burrit dora e huej, nderen i a kerkon burri, varren e gjakun prindja; e ) Me rrah kunetija gruen e burrit, prindja e grues i a lypin nderin, n mos i raft mbrapa i shoqi;

f ) Me kn nna gergase ( qi perzien shpn ), i biri e qet t' men prej shpijet p pjes e p gj, ve se vjetin e par do t' i ap buken e gojs ( tr barr drith ) e tjetr s' i k. Nye i 35. Djelmt. . 62. Detyra e perlimi i djelmvet. a ) Bijt jau kan detyr prinds bindjen e ndigjiesen; b ) do t rrjn nen sundim t t' et mjeqi t des ky; c ) s' mund t sjellin doren m 'at, as m' u r ndesh fjals; d ) per do pn do t mrren vesht me t' an; e ) p lje t t' et s' mund t shkojn kund; f ) p zam t t'et s' mund t blejn as s' mund t shesin gj, e as far mrrdhnjet s' mund t kan me kend; g ) s' munden me hi dorzn, pos per aq , s u bjn armt e brzit; h ) s' munden me qit t' an m rrug t madhe edh pse ' plak jets, i ) me pretue ( me mrr pr ), me vjedh a me vr kend i biri i ati do t pergjegjet per arsye qi << Fitimi e rreziku i t bijve i perpjesnohet t' et e vllazenve>>; j ) me vr i biri t' an, fisi a grn dorrasin ase e xjerr vendit per gjith her (1); k ) me i u mbush mendja ndonjnit nder djelm me u d prej t' et, del p pjes e p gj. . 63. Tagri i Parbnis ( djalit t par ). a ) Djalit t par i perket sundimi i shps mbas deks s t' et; b ) Vllau i par do t pvetet per gjithshka mbrenda e jashta shpijet; c ) Me kn der Flamurtari, djalit t par t vllaut t par i perket Flamuri; d ) Me kn der Vojvodet, djalit t par t vllaut t par i perket prja; e ) Me kn Plak katundit, djalit t vllaut t par i perket strapleqnija. Ose: S t jt p u d shpija, i ungji i t bijve t vllaut t par del nder zyre t katundit e t Flamurit; si t dahen, s'kan tager m' u perzie nder zyre t naltpermenduna as i ungji as t bijt e tij, pse jn t bijve t vllaut t par. Krye i Shtatt T Dmt. . 64. N Kan t damit pershihen: 1. - Shpija, troje e vathina. 2. - Toka: a ) ar, b ) vneshta; c ) livadhe; d ) xna, ograja; e ) prozhme - zabele; 3. Vada ( vendi i ujit ); 4. Mullini;

5. Fitimi i t prishuna; 6. Armt; 7. R6emet, hekurishta, almistra qsh; 8. Rraqe shpijet -- shtroja e mbloja --; 9. Gjja e gjall: lop q, kual, dele e dh; 10. Drithi e do bim aret; 11. Blett; 12. Djathi e tlyeni; 13. Vna e rakija; 14. Pleqt e t damit. . 65. Shpija, troje e vithna. 1. Shpija me tok, qi t ket per rreth, i perket vllaut t mbram. 2. Prroje e vithna dahen per vll - aq pjessh, s zjarmijesh t dahen vllaznit. -. 66. Toka 1. Toka e t parve do te dahet me terkuz -- per vll --. 2. Toka e blme pprej djelmve -- mbas deks s prinds -- do t dahet per pushk. 3. Vllau i ndermjemt k tager me zgjedh tok k t duej. 4. Ara, vneshta, livadhi, xna - ograja, prozhme e zabele do t dahen me terkuz -- per vll, s njani tjetri. 5. Kujria, mali e bjeshka s' dahen; do t'a ken zbashkut, si per dr si per kullos. . 67. Vada. Rendi i ujit do dahet me kerik mbas toket. . 68. Mullini. Mullini, si toka, dahet per vll. . 69. Fitime e t prishuna. 1. Fitimet e t prishunat jn t plangut: shpija i gzon e , p u d shpija, do t lahen. 2. Fitime t posata kanuja s veon: < Shka t xn t damit n shp, jet mrend.> 3. Paja e grues nuk hn n pleqni t t damit. 4. Dhantt, q i mblidhen nuses n dit t martess, si te prindja, si te burri, kanuja e t damit nuk i prishn; jn t grues. . 70. Armt Armt do t'i epen vllaut t par. . 71. Rme hekurishta, almistra qsh Rmet do t dahen per vll, si edh hekurishtat: spata, sheten, kosa, kmesa, kiza, sharra, thadra, dalta, etj; sht edh almistra qsh.

. 72. Rraqe shpijet. a ) Shtroja e mbloja do t dahen per vll: b ) vozga, govixha, fuija, sheka, per vll: c ) lug, qtha, vjedra ( mjelca ), mtij turren e drve, vegsha, vorba, kua, e shka t jen n drnit e dheut, i dn e zoja e shps per mbas msimit t pleqve, asht edh puplishtat. . 73. Gjja e gjall. < Berret dahen per pushk >. -- N t dam t berrevet, t lopvet, t qevet e t kuajvet mrrin vetun ata, qi jn t zot me bajt arm. . 74. Drithi. 1. < Drithi dahet per goj >. Burravet, gravet e fmive do t' u epet buka e gojs n dit t t damit. 2. Fmija -- djel e vajz -- p e mbush vjetin, s' kan tager n buk t gojs. Si t mbushin vjetin, do t' u dahet pjesa e buks si tjervet. 3. Jo ve drithi, por edh do bim tjeter e arave a e kopshtijeve, do t dahet per goj. . 75. Blett. 1. Zgjojt e bletve do t dahen per vll. 2. Mjalti dahet per goj. . 76. Djathi e tlyeni. Bylmeti e do melmes do t dahet per goj. . 77. Vna e rakija. Vna e rakija, me nji fjal, gjithshka hahet e pihet, do t dahen per goj. . 78. Pleqt e damit. 1. Pleqt e t damit do t jen dy a kater, a si t' a lyp nevoja e shps, qi dahet. 2. Pleqt e t damit kan tager me mrr ka nji berr per krye plakut. 3. Kpuct e pleqve t t damit do t' i apin zbashkut vllaznit, qi dahen. Oroe. . 79. a ) Plakut t shkret do t' i epen t prishunat e drekve p u d shpija. b ) Vllaut t pamartuem do t' i epen t prishuant e martess p u d shpija. c ) Granija s' hijn n pjes t t damit, pos per buk t gojs -- n t gjitha sendet, qi hahen e pihen --. d ) Grazhdi -- sna e kashta -- dahen mbas gjjet.

. 80. Po u mbush mendja vllaznve me u d per t gjallt e t' et, kta nuk kan tager me u perzie as n tok, as n pasun, e do t shkoj seicilli n' at pjes, qi t' u a shnjoj i ati. . 81. Mbas deket t t' et, kanuja e t damit nuk i veon vllaznit, por, s t jan, aq pjessh do t' a dajn pasunn e t' et, si t tundshmen s edh t patundshmen. . 82. Me kn kater vllazen, e per n qitshin Pleqt per m' u d, token e t parve do t' a dajn me terkuz per vll.

. 83. Me u d dy vllazen m nji krah e dy tjer m nji tjeter , token e t parve e dajn per gjyms, token e bleme prej sish per pushk. . 84. Me dek njani vll prej dy t damve, p ln djal n voter, toka, qi i pat r n pjes, do t dahet trsh, pos toksh t bleme mbrapa e pos gjs s gjall t pertrme mbasi jn d. . 85. Paragrafi 83 dhe 84 pershn edh vllazen d nanash. . 86. Vllaznit e dm nji her me gr e kufi. po u perzien perser, e mbas do kohe u mbushet mendja me u sterd, tokt i dajn mbas kufinit t s dames s par. Per n pain bl tok t reja e pertr gj t gjall permbasi u perzien, do t qesin n pn . 83. . 87. Me kn dy a m shum vllazen, e me dek njani tuj ln djal mbrapa, kur t dahen, djali i vorfen dahet me t' ungjin si vll, mrr pjesen e t' et. KRYE i TETT Trashigimet. Tagri i trashigimit n Kanu . 88.

Kanja njef per trashigues djalin e jo vajzen. . 89. Djalin t pakunor kanja s' e njef per trashigues. . 90. Nipit t trungut a t gjakut i perket trashigimi, e jo nipit t tamblit a nipit bijash. . 91. As te prindja as te burri grueja s' hn n pjes t trashigimit: a ) t mos t dyndet nipnija me ngl n plang t' ungjit t dal fare; b ) t mos ngrehen prindja e grues me ngul n plang t dhandrrit t dal fare; c ) t mos perzihen fiset e nji flamurit me fise t tjetrit flamur. . 92. Me dal fare mashkullimi i njij shpije e njiqind bija me pas dal aso dere, s' kan tager me u perzie n trashigim t prinds as kto, as bijt e bijat e tyne < Nip bije nuk mund t varet n krrab t' ungjve. > . 93. Me mbet nji djal ferishte djepi, i p tat e i p vll e moter, kushrinija e ngiat jn n detyr me e rrt, gjn e token me i a ruejt, pors s' kan tager as me shit e as me ndrrue gjsend. . 94. Kushrinija edh pse jn n detyr me rrit e me mkamb djalin e vorfen, me i a rujt gjn e tokt, mundin e djersve t veta kan tager me e mrr: < pntori do rrogen e vet. > Bmt i gzon, e shtojet e gjs do t' i dajn mbas kannit si t bhet i zoti i vedit djali. . 95. Si t bhet 15 vje djali, kanja e njef per burr e per t zo' n e krahve t vet, atbot edh do t'i dorzohen pronet e pasunit e sundimi i shpis s vet. . 96. Me kn shpija kushrijsh, si kan s njana tjetra, plangun e shuem do t' a dajn zbashkut. . 97.

Po s' pat kushrj t ngiat plngu i shuem, vllaznija e fisi edh m njiqind brza n kojshin, kan tager mb gj, prone e pasun t ktij plangu. . 98. Me mbet plangu n bija, kushrini m i ngiati, a shkon te ato, a i mrr n shp t vet, e aty e m' at hov mrr sundimin mb gj, pasun e prone.

Nye i 37. Detyra e Kushrijve e tagri i Bijave: . 99. Me mbajt n shp varzat e plangut t shuem, me i a bajt kujdesin per kah vesha e mbatha. . 100. Me martue varzat e vorna. . 101. Me i prit n t pm e me i percjell mbas kannit. . 102. Me u b drekt bijave, po diqne n shp t vet para a mbas martese. Nye i 38. Vllau i Shpifun. . 103. Vll i shpifun, mbas kannit, thirret njaj, i cilli i ln nns me burr t dyt. . 104. Vllau i shpifun s' k tager trashigimi as perkasije n plng t burrit t par t nns.

KRYE i NANDT T Lnunat testamendet Nye i 39.

Percaktimi i Testamendeve Oroe: Kanni i Leks nuk njef testamende; e , per n dasht kush me ln gj prej pasunsh t veta per shprt, duhet doemos pelqimi i kushrijve. . 105. Percaktimi i t Lnunave ( i testamendeve ). Per t lnunat e t falmet a, si thot goja e kombit t' on < me ln gjsend per shpiert > mrret vesht me ln gj per kish, si ar a livadh, kopsht a vsht, prozhem a zabel, rendin e ujit, a edh lang e plang me t' eger e t but, do t kt: a ) mendt e shendosha n krye; b ) t jt i lir kah e lmja; c ) mos t jt i tutun prej kercnimit t ndokuej; d ) t kt tager me ln. Nye i 40. Mndyr t Lnunash. . 106. T lnunat jn d mndyrsh: me barr e p barr. a ) T lnunat me barr ( me detyr ) jn ato kr lnsi i cakton kishs nji detyr, b. f. me thn nji a d Mesh n vjet per shprt t tij a t parvet t tij, per at pasun, qi po ln. b ) T lnunat p barr jn ato, kr lnsi ln gjsend per kish p i caktue detyr, e xhet si e falun. c ) L6ansi sht n detyr me mbledh kushrinn e vet e Pleqt e fisit me dishmitar, e, si lnsi si kta, do t vjn gisht n leter si e lyp Kanni.

Nye i 41. Tagri i t dalunit fare. . 107. Gjithkush sht i zoti i pasuns s vet, e aj, i cilli don me ln gjn e vet per kish, sht i lir e nuk mund t' a ndal kush. . 108. Baba edh n mos past djelm, nuk mundet me u ln bijave as tok as plng as shp. . 109. Baba, per t gjall t vet, k tager me u fal bijavet t holla, rraqe, akla; permbas deket t t' et s' k tager bija me lyp t falmet e t folmet e t' et. Nye i 42.

Tagri i Kushrinis. . 110. Kushrinija e t dalunit fare kan tager me shperblye token e gjn e t dalunit fare; porse mimin e ksaj pasunije do t' i a dorzojn kishs, mbas mendes s t dalunit fare. . 111. Me pas ln uh e detyr gjaqesh i daluni fare, do t lahen prej pasunsh t shperblyeme prej kushrjsh, e tepricen do t' i a dorzojn kishs per shpirt t t dalunit fare. . 112. Me dek n t papritun i daluni fare, kushrinija, kan tager mbi gj e pasun t tij. . 113. Edh n mos lasht gj me shkrim i daluni fare, kushrinija jn n detyr me mendue per shprt t tij; po s'e mueren n kujdes ket pn kushrinija, fisi e Pleqt e katundit, kr t' a dajn pasnn e tij, u caktojn se shka do t ln per kish. . 114. N past bija t martueme i daluni fare, e per ne e shperbleshin pasunin e tij kushrinija, n detyr jn me i prit e me i percjell mbas kanunit. . 115. Po pat djelm, i jati nuk mundet me b testamend. . 116. Po diq i ati n t papritun, tuj ln djalin ferishte djepi, kushrinija do t' a mrrin n kujdes pasurn e djalin mje qi t bhet 15 vje. Nye i 43 Rrogtari. . 117. Zotnija k urdhnesen, rrogtari ndigjesen. . 118. Rroga lahet mbas vendimit, qi t bhet ndermjet zotnis e rrogtarit.

. 119. Per ndo 'i faj, qi t bj rrogatri zotnija s' mund i a bj giob rrog n. . 120. Po vodh a vrau kend rrogtari me buk e me fjal t zotnis, rrogtari bjen n faj e n gjak, pors dmi sht i zotns, e ky do t' a xjerr s keq rrogtarin. . 121. Po ndolli cubnija a vrasa n katund t zotns, do t' a largoj rrogtarin, porse do t' a percjell me rrog t motmotit per arsye qi faji kje i zotnis e jo i rrogtarit. . 122. Po bni ndo 'i mbrapsht rrogtari a n katund t zotns a jashta ktij, pors n mende t vet e p dije t zotns, dmin e gioben do t' a hjek rrogtari, e n dasht zotnija me e percjell, rrogen deri n' at dit do t' i a ap. . 123. Me vr kend rrogatri n mende t vet, gjakun e on te shpija e vet. . 124. Me vr kush rrogtarin, bjen n gjak me shp t tij, por zotns i pritet mik. . 125. Me i u mbush mendja zotns me e d rrogtarin, ve pse nuk i pelqen e p e gjet n faj, rrogen e vjetit do t' i a laj. . 126. Me u dynd zotnija me plang prej nje krahine n nji tjeter, po s' e muer rrogtarin me vedi i a k detyr rrogen e vjetit; po s' u gjegj rrogtari me i shkue mbrapa, i a k rrogen deri n' at dit. . 127. Po i kcej rrogtari me u d prej rroget para vadjet, ve pse i merzitun, zotnija do t' i ap rrogen mje m' at dit. . 128. Po s' heci mbas andes s zotns rrogtari, mund t' a daj, 'se me v goj keqas mb t e me v dor nuk mundet.

. 129. Me sh keqas a me rraf rrogtarin zotnija, e per n' u daft ky para vadjet, per t rrafme e per t shame do t' i ligjohet. . 130. Brimen e qortimin e zotns do t' i kaperdije rrogtari. . 131. Me rraf rrogtarin dora e huej, ky lyp gjgj e zotnija buken e dhnueme.

Kanuni

. simbas botimit SHKODER SHTYPSHKROJA FRANESKANE 1933

Libri i Katert Shpi, Gja e Pron. Krye i Dhett Shpija e Rrethi i Saj Nye i 44. " Shpija e thyme k 500 grosh giob e d per nji t zot' t". . 132. N themel xhet shpija, po kje kull, mdhesk a ksoll, mjaft qi t kt carnin e votres e t qes tym. . 133. do ndertes si t gjindet n'oborr, sht e njitun me shp, pse gjindet n hije t saj; po u thye k giob e d per nji. . 134. S' i hhet kuej n shp, per p i b z n' oborr. . 135. Thirre e, s' t' u pergjigj kush, a rr e prit, a nisu n pn t' ande. . 136. Po u shtne e ile deren, shpija xhet e thyeme edh e prujtun, e cilla k 500 grosh giob, e rraqet e hupna d per nji. . 137. Kanuni thot: kush t' i a thej shpn kuej, per nder t mrrun k 500 grosh giob Flamurit ( Bajrakut ), e prej sendesh t vjedhuna d per nji t zot' t. . 138. Vathi i gjs k 500 grosh giob e d per nji t zot' t. . 139. Vathi i bletve k 500 grosh giob e d per nji t zot' t. . 140. katrrimi i tamblit k 500 grosh giob e d per nji t zot' t. . 141. Koshari i drithit k 500 grosh giob e d per nji t zot' t. . 142. Me i a thye kuej shtegun e oborrit, t' ars, t livadhit a t kopshtit, qi i k para shpije, k 500 grosh giob e t zot' t pnen t ndreqme.

Krye i Njimbdhett Gjja e Gjall Nye i 45. Bariu . 143. Bar thirret aj, si i prn tufs gjs n kullos. . 144. Bariu - rrogtr sht n detyr me i a v menden tufs t mos t' i damtohet as mos t' i bj dam kuej. . 145. Po i bni dam kuej bariu me gj, i zoti i tufs e ln e jo bariu. . 146. Me i tret ndo 'i kamb berri bariut, do t' a bje me dije t zo' n e tufs, e, si i zoti si edh bariu do t perpiqen n hetim t tij. . 147. Po treti bariut ndo i berr p shj e p duk, i zoti i tufs k tager me e ue barn deri n b; po i u l me b, s' i k tjeter detyr. . 148. Po thej qafen a u kafshue prej bishe ndo 'i berr, bariu ' n detyr me i a ue shjin t zot' t e tjeter detyr s' i k. . 149. Po i a vodh kush ndo 'i berr bariut, detyra e ktij sht me b me dije t zo' n e tufs, tuj i a kallxue vendin e kohen se k e kr u vodh; tjeter detyr s' i k. . 150. Po duel cub bariu vet, gjn e vjedhun do t' i a kthej t zot' t n mndyr t kanunit, edh e percjell n pn t vet. N mos e past krye vjetin, rroga do t' i epet mje n dit, n t cillen u gjet n faj. . 151. Me vr bariu cubin tuj vjedh a tuj pretue tufen, gjakun e on te shpija e vet, e s per berr a tuf t pretume, i zoti do t krepatohet. . 152. Bariu sht n detyr me rujt gjn, e nuk do t pshtet n t thurun a t p thurun, sepse << gjja do roj, 'se hec, e toka nuk luen >>. Nye i 46. Skjapi a dashi i kumbons ( Ogii ) . 153. << Ndera e vathit sht n kumbon >>.

. 154. Po u muer pr, per dhn a prej ndo 'i marazit e faqe bariut skjapi a dashi i kumbons, e po s' u vrn n'at hov, 500 grosh giob i mirren pretarit e gjja d per nji. Nye i 47.

Gjja per gjyms. . 155. Kryegjja hst e t zot' t; me cof ndo 'i km, dmi sht i t zot' t. Per vertetim do t'i ohet t zot' t shji prej atij, si e k per gjyms. . 156. Po u dhn per gjyms dh a dele, pjella, kmenda e leshi dahen per gjyms ndermjet zotns e bariut. . 157. I zoti s' sht me detyr me mendue as per kryp as per ksoll, por bariu s i mrr per gjyms. . 158. Po u dha vii fmen e u rrit n der t bariut, s t pjell, pjella e par sht e bariut, si e rriti, e bylmeti per gjyms. . 159. Po e prishi bariu bylmetin e gjs, si k per gjyms, detyr i a k t zot't a pjesen e bylmetit a pjellen. . 160. Gjja per gjyms nepet e merret gjither n vjesht. . 161. Lopa per gjyms i sjell t zot' t 4 ok djath e 2 ok tlyen. . 162. N dhet kren dh, i zoti mrr 5 ok tlyen -- gjyms oke per krye. . 163. N dhet kren dele, i zoti mrr 5 ok tlyen -- gjyms oke per krye. . 164. N djath s' k tager i zoti as n t dhive, as n t deleve. Nye i 48. Kryegjja. . 165. Kryegjja sht e t zot' t, e cilla as nuk shtohet, as nuk dnohet kurr. . 166. Kryegjja kurr s' cof. . 167. Lesht e kmenda e kryegjs sht e t zot't. . 168. Pjella sht krejt e bariut, mje si t' i rrj n der kryegjja. . 169. Bylmeti dahet si t bhet ndermjet tyne. -- Vende vende bylmeti nuk nepet aspak. -. 170. Po u damtue ndo 'i kamb berri, dami sht i bariut, e do t' a pertrj per me e mbush numrin. Nye i 49. Gjja me pergjegje. . 171. << Gjja me pergjegje nuk mirret >>.

. 172. Po morre gjn per gjyms, detyra e pergjegjes nuk t lidh; dami sht i t zot't. . 173. Po u shkaktue dami prej pkujdesit t bariut, dami sht i tij e gjn e damtume do t'a pertrj. Nye i 50. Dosa per gjyms. . 174. Po u muerr derku fmen per gjyms e pors t'a daje dosa, edh e rriti aj, si e muer, pjellen e saj do t' a daj per gjyms me t zo'n. . 175. Dosa i jet bariut, si e rriti, per t cillen do t' i ap zot' t nji derk m teper. . 176. Po s' u mbarrs dosa n' at vjet, bariu nuk mund t' a shes as s' mund t'a pres, por do t' a lj si t pjell nji her. . 177. Po u kervis dosa e puell e i shkuen dam dirqt p i d e ma, do t'a ruej bariu mje qi t mbarrset e t pjell s dyti, e dirqt dahen 'si n . 174. . 178.Dirqt dahen 'sit' i daj e ma e jo para. . 179. Po u dha per gjyms dosa e rritun pjella dahet per gjyms, e dosa i kthehet t zot't per t cillin do t' i lhet bariut nji derk m teper. Nye i 51. Steli i Qnit . 180. Qni i hekurave k stelin e vet. . 181. Stel sht tbna e rojsit t shps e t vathit. . 182. Po vrau kush qnin n stel t vet, i k 500 grosh t zot' t t q nit. . 183. Qni i hekurave lshohet mbas darksh t mdhaja, e rrin zgjidh mje si t dal drita. . 184. T shkrepunit dielli, qni i hekurave do t gjindet n stel me hekura n qaf. . 185. Po t' u turr qni n' udh t madhe, 'si t dal drita, e nuk mund i pshtove p e vr, edh e vrave, pang e plak nuk mund t lyp i zoti i qnit, per arsye si << Udha e madhe nuk ln gj >>. . 186. Po t' u turr qni n do koh t dits, i drodhe pushken edh e vrave. tuj i r a ballit a krahnorit, qni shkon hups. . 187. Qni n dam vritet, por at - bot ve kr t gjindet me << mish n goj >> b. f. tuj t b ndo 'i kamb berri n tuf.

. 188. Qnit n mal, tuj shkue mbas tufs s vet, s' i pritet gjygji: po e vrave ln qnin. . 189. Prifti nuk mundet me mbajt qn hekurash te Qela ( Kisha ), per arsye si Prifti do t gjindet gadi nat e dit per do nevoj t popullit. . 190. Po desht me mbajt qn hekurash Prifti, as nat as dit nuk mund t' a liroj prej hekurash. Nye i 52. Kau m h . 191. Kau m h po e dimnoi bulku, k nji barr drith; po e dimnoi i zoti k nji barr e gjyms. . 192. Po u vodh kau m h, bulku e i zoti i kaut do t rreken n hetim t tij. . 193. Kapucarn do t' a lajn zbashkut, s njani tjetri. . 194. Po i vojti mendja t zot't, se bulku i a damtue kn, ky do t'i lahet me b. . 195. Po e kaptoi kn bisha a e x' gjarpni n mal e bulku e gjet coft, do t' i a oj t zot' t lkuren a ndo' i shj tjetr. . 196. Po hupi kau p shj e p duk, bulku do t' i ligjohet t zot't me b, se nuk k gisht n dam t kaut. . 197. Po s'e ngau kn bulku, aj past e grazhdoft; porse t zot' t i a k hnin. . 198. Bulku do t' i a oj t zot't bimen te dera. Nye i 53. Bleta. . 199. " Vathi i blets i thyem k 500 grosh giob e d per nji t zot't. " . 200. Vathi i bletve, kah Kanja, i parazohet shps s thyeme, vathi i gjs, kosharit t drithit e arranikut t tamblit. . 201. Kush t vjedh nji zgjue bletet n vath, vathi xhet i thyem, pr k 500 grosh giob, e t zot't dy zgjoj per nji. . 202. Po ir mohit, bn e k me 12 poronik, 6 t njehun e 6 t panjehun. . 203. Zgjoni i blets me miza mbrend, mbas mimit t Kans, bn 50 grosh. . 204. Oka e mjaltit bn 5 grosh, oka e dyellit 5 grosh.

. 205. Bleta e hikun, si xn vend n pm a gardh t huej, sht e t zot't, si i vhet permbrapa, e i zoti i pms a gardhit nuk mund t'i a ndal. . 206. Bleta e hikun prej vathit t vet, po z' vend n pm a gardh t huej p e mrr mbrapa kush, i zoti i pms e i gardhit k tager mos me i dhn kuej, e me e ndal per vedi. . 207. Bleta, si lshon, do t mirret mbrapa kamb me kamb e do t ndiqet mje si t zates kund, e, kdo si t ndalet, e mbeledh i zoti. . 208. Po lshoi bleta edh shkoi me zatet kund p e mrr mbrapa k ush, aj si t' a gjj m i pari, e mbledh per vedi. . 209. Po u ue kush atje von, edh i duel zot blets s ikun, p e pas mrr mbrapa, kanja nuk i a gjegj vajin e b per blet nuk i epet kuej, per arsye si mundet kush me thn se kjo blet sht e mja, po s' e pat mrr mbrapa kamb me kamb kr i iku, 'se << Blet kjo, blet ajo >>. . 210. Bleten e gjetun nder kopshtije t hueja a n rrethn t shps s huej nuk mund t' a mbledh kush; sht e atij, n kopsht a n rrethn t cillit u gjet. . 211. Bleta e gjetun n mal a nder prozhme t hueja, po kje larg shpijash, sht e atij, si e gjet. . 212. Bleta e gjetun nder shpella t shkambijeve t vendit t huej, po kje larg shpijash, sht e atij, si e gjet; per ndryshej sht e atij, n rrethn t t cillit u gjet. Krye i Dymbdhett. Pronet. Nye i 54. Caktimi i Pronavet. . 213. Shkaf 'shp, si qet tym, do t kt pronet e veta. . 214. Plangu i shpis k oborr e kopsht, k vsht e ar, k livadh e xna, k udh e shteg, k kufj si n mal, si n vrr, si n fush. . 215. T gjtha tymet kan pjes n kujr. . 216. Ara, vshta, kopshti e livadhi, xna, prozhme e zabele, jn t dame me kufj. . 217. Kujrija, mali e bjeshka jn t perbashkta si per t ngulun t tbaneve, si per land e almiste, si edh per dr. . 218. Shpijat plangore munden me pas m se nji per tek ( thuper ), si u kan mbet trashigim prej t dalunve faret.

. 219. Aj, si t shkoj me ngl vath a tbne n bjeshk, me truell, kopsht a ndo'i cop ar, po desht me il, i il e jesin t tijat, e nuk mundet kush as me e nadl e as me e xjerr prej ativendi. . 220. Mrizat a lisat, si ln kush per me mrizue gjn, nuk mund t' i a pas kush, pse jn t' atij, si nguli m i pari n' at vend. . 221. Me u dynd nji shp e me u zhgul fare prej katundi t vet, po s' e shiti trollin e token, asht do t' i rrj e nuk k tager kush me ngul mb 'to. . 222. Po shiti me lang e me plang, vendi i tbns sht i tij, e mje si t qindroj shpija e tij, nuk mund t' i pushtoj kush. . 223. Se e cilla shp e katundit n Flamur k tager me sht n pn aq tok n kujr s t pershje rreth e rreth me gr t hjedhun me dor t majt. . 224. At. k t filloj me mif do t' ulet kambkryqi, do t marr nji paperdhok n dor t majt, edh e hjedh n kater n kryq e rreth vedi: aj vend sht i tij. Heret kan pas doke me hjedh latushen ( spate ). . 225. Token e ilne nji her e a per kopsht, a per ar, a per tbn, edh ne e lasht djerr i zoti per qinda vje, tjetrkush i katundit as i flamurit nuk mund t hij me pnue. Djal mbas djalit jet e tija, si e pat il i pari. ( Malcija e Lezhes). . 226. Aj, si mos t' i biej mbrapa tbns s vet per 10 vjet, mbas 10 vjetsh i del dore e i jet atij, si t' a xj i pari, ( Oroshi ). Nye i 55. Me b vll kend n katund. . 227. Me b vll kend n katund, don me thn me pelqye nji shp t flamurit t huej, si mundet me ardh e me ngul n katund t flamurit tjeter. . 228. Si t' a bj vll at shp katundi, kushdo i ktij katundi mundet me i a shit token, porse nder kater kufijt. . 229. N bjeshk, n vrr e n kujr, si t katundit si t flamurit gj s' i shitet e pjes zotnimi nuk mundet me pas kurr; s per kullos e per dr e almiste i nepet lirija e perdorimit per nder. . 230. Zyrevet t perbashkta t katundit do t' u pergjigjet.

. 231. Mort e darsem, peng e giob e uhn e miellit e k uhazisht me katund. Do t'ap giob, asht edh n pjes t giobs k tager. nye i 56.

Kujria. (Kujria shkon per tym)

. 232. Kujria sht vendi, si e k perbashkarisht nji katund a nji flamur per kullos, per land, per dr, per gjoj e per tjera nevoj.

. 233. Kujrija nuk dahet; por, s shp a tyme t jan n katund, kan tager n kujr t katundit, e s tyme t jan n flamur, kan tager n kujr t Flamurit.

. 234. Visarin e kujrs s' mund e shes nji p tjer; dmi e fitimi sht i t gjtha tymeve t katundit a t falmurit.

. 235. As ar, as vsht, as kopsht s'mund t il kush n kujri, p u pushue pna prej gjith katundit a prej flamurit.

. 236. Kush vn ndo'i pm n kujri, aj' si e vni, k tager mb land t saj e mund t' a pres kr t'i mbushte mendja, porse tjeterkush nuk mund t' i a ngul spaten.

. 237. Pma a landa e vme n kujr, sht e atij, si e k v, porse kokrrat i han kush t mundet p muejt me i ndal aj, si e k v. Krye i Trembdhett Kufini. Nye i 57. "Kufijt e toks nuk luhen ". . 238. Kufni perbhet prej gursh t mdhej e picigiat edh ngulen s nen, aq mb dh. Per kuf mund t sherbej edh ndo'i land e motnume. "" Guri i kufinit k dishmitar mbrapa "".

. 239. Guri i kufnit k per rreth dishmitar. Kta jn a gjasht a dymbedhet paperdhok ( gur t vogjel ), t cillt vorrohen nen dh rreth e rreth gurit t kufinit. . 240. N t ngulun t kufijve, pos shpijave nder fjal, duhet t jan edh pleqt e katundit, pleqt e flamurit e s m shum prej t rish e fmsh e edh prej katundesh t rrethit, si t mbahet n mend kufni.

. 241. Se e cilla tok, po kje ar a livadh, kopsht a vsht, prozhem a zabel, xn a ograj, a rrethi i shps, katundi me katund a Flamuri me Flamur e shpija me shp, kan t damet me kuf. . 242. << Kufni i ngulun nje her, nuk luhet m >>. . 243. Eshtnat e vorrit e guri i kufinit faqe Kanunit jn paraz. Me lujt kufnin sht nji si me lujt me eshtnat e t dekunve. . 244. Aj, si t hj me d kufj, a me drejtue ndo' i kuf t harrue, do t' a mrr n shprt, do t ngarkoj n cup t krahit nji gr e nji bc dheu, e do t'u prje d shpijave a d katundeve a d Flamurve, tuj ngul kufnin e r a tuj kallxua shjet e kufjve t vjetr. . 245. Me gr e dh n cup t krahit, plaku, si prn n t dm t kufijve t vjeter, do t perbahet para t niset. . 246. Mndyrt e bs mbas Kanunit jn njekto: 1 . - <, Per ket gr e dh ( ase per ket pesh ), me t cilat e ngarkova vedin. per shka kam pas ndie prej s parsh, vset e kufjve jn sikurse do t ju diftoj tash, e m s m' mrr mendja e shpirti , s'do t'i randohem kurrnjares lagj >. 2 . - < Per ket pesh, kt e kt kan kn kufijt e hershem e kt po i nguli edh un. I bajsha n'at jet, n kjosha tuj ju rrjt. > 3 . - < Per ket pesh, e cilla m' u randoft n'at jet, njekt jn kn shjat e vjetra t kufjve, si m k pas kallxue tatgjyshi, kr ishe camerdhok e bari dhizsh me 't . Aj e k pas mrr n'at jet, se kufjt jn kt e kt, e per mbas fjals s tij edh un po e mrr n shprt.> 4 . - < M'u randoft n ket e n'at jet kjo pesh, mos shkosha me shprt kah kufijt e vjeter. > . 247. Si t'a mrrsh me pesh ( si t'a mrrsh gurin e kufinit n krah ), s'k burr si mund t'a luej. . 248. Po i u dha plakut guri e plisi, i vni n krah e u v per me diftue kufijt, nuk mund t dal kush me e ndal, por i thohet : Prj pr, e mos pnojsh me t drejt, kjo pesh t' u randoft n' at jet! . 249. Si t'a ngul kufinin plaku, do T mbaj doren mb 't edh thot : << Aj si e luejtt ket gr, atij i u rendoft n' at jet! >>. . 250. Kush t' a luj kufnin me qellim si me ngatrrue a shpn me shp , a katundin me katund, a Flamurin me Flamur, i shtm prej s folmesh e s falmesh, po u hutue, pos gjobet e faqes s zez, atij i rendohen edh damet, si do t shkaktohen prej ktij ngatrrimit. . 251. Po u b ndo'i vras mbas ngatrrimit t kufnit t luejtun, ngatrrestari do t laj per gjob 100 desh e 1 k, e grhet katundisht. Nye i 58.

"Kufni nuk bn lak". . 252. Per me shporr do pamarrveshtje, kufni s'do t lakoj e s'do t shkoj dredha - dredha, por do t aj drejt. Nye i 59. Kufni i fituem me gjak. . 253. Me u sht kush mbrenda kufnit t huej p diejt se sht vendi i huej, e kush s' i shkoi te dera as s'i bni z, per me i thn se k kalua ne e huajen, edh n past b ndo'i dam n land a n shkado diten e pengut, s'i vhet me l gj per dame t bme, ve se del vendit mbasi duel i huej. . 254. Po u kapen per kufj vllazen, akushrj, a fis, a katund me katund, njiqind me u vr, vese fiken, se kufijt nuk luhen. Pengjet e Pleqt do t' i shgatrrojn. . 255. Me ndoll vrasa mund n koh t t damit t kufijve, a me qillue vrasa nder bar n mal, tuj u sht nder vedi per kah kufijt e kulloss n mal a n bjeshk, atbot kputet do pleqn per kah vendi i kufnit. << Aj m lypi pashtrakun, un i a ktheva hekurin e arkun >>. Aty k t'u ngulen muranat, jet vendi i kufnit. . 256. Gurt e muranve jesin per kufij per gjithmon. . 257. Me qillue se vriten dy vet flak per flak e bukur larg prej shoqi shoqit, kufni i njans lagje jet ke murana e njanit, e i tjetres ke murana e tjetrit. . 258. Vendi, si sht ndermjet d muranave, jet i t dyja lagjeve. . 259. Me ndodh se i vrami nuk rrxohet prej pushket, i ep zmer vedit e shthet, k tuj u ue. k tuj u rrxue rrshanas kah kufni i huej, sado kthellt me h, aty k t rrxohet, e i lodhun prej varret, des, i vhet murana; ajo muran jet per kuf, edhepse n vend t huej. . 260. Vendi i jet atij katundi e Flamuri, t cillvet u perkitte i vrami, si u sht, e s' k burr, si guxon me lujt muranen, si mbet per kufi, pse u muer me gjak e me rradake t lamun. . 261. ky tager sht vetem kr t vriten per kufj e jo per do vras. Nye i 60. Kufni i fituem me "Gurapesh " a me rras t ngarkueme. ( Heret - heret, kr s' k kn pushka ndoshta, n t dm t kufve qitej n pn gurapeshi per kufije t' aferta, e per t lan tat bhej gadi nji rras a gr s bindi me nji << kush i del ! > d.m.th. me u ngarkue me t.) . 262. D Flamuret ee ngatrrueme do t gjshin ka nji burr t fuqishem e t dmt e kufve do t' u lhej atyne.

. 263. Me gurapesh: Aj, si mbrrijte me hjedh gurin kah vendi i huej m6a larg, aj vnd i jite Flamurit t tij. M iftas: po e ferfllova gurn un m larg, t'a mirrshe at vend t; po e ferfllove ti, m'a mirrshe vendin. . 264. Me rras a gur t madh n shpin; tuj ngarkue rrasen a gurin, shtheshin mje si jitshin nen t. aj, si shthej m6a larg, vendi i kufinit t Flamurit t tij do t, jite aty. ( Si i nen - nderfandori n Fusha t Lugjeve n Mal Shjt t bjeshkve t' Oroshit. ) Nye i 61. kufni i ngulun me " spat ". . 265. Po m ngushtoi nevoja me xjerr ndo'i land a prej se s' km bjeshk, ase nuk mund t gjj aso lande, si m lypet, rroki latushen ( spaten ) e hj n bjeshk t huej. Mbas krizmes s spats, v6in rojatrt e bjeshks edh m gj6ejn tuj trupue arrnej t perhjedhun. . 266. Po u shterngue me t shpejt damori, e i punoi fuqia e krahve, edh i dha spats tuj e ngulun mje m t n trup t' arrnn; e po s' mund e xueren rojtart e bjeshks, kufni i flamurit t ktij, si e nguli spaten jite aty. ( Si i k pas ndodh gjok Bus s'Kainarit me Kushn. ) Oroe: Kufjt e fituem me gjak, me gura - pesh e m t ngulun t spats, do t njihen nder kanune Vigjsh, per arsye si per t fituem t tyne k pnue fuqia per t shporr marren e korn. Do t kuptohen edh m kjartas, kr t fillojm me mitue doket e Maleve t'ona. Nye i 62. Udha e Katundit. " Udht jn dejt e toks ". . 267. << Udha e shtegu ndermjet d megjave lyp pashin e vet >>. a ) - Udha e lagjeve t katundit do t'jt e gjn tet pllmb; kater pllmb njani, kater tjetri. b ) - Per t ngulun t gardhit ndermjet d arnajve, do t l6ehen tet pllamb: s njni s tjetri. c ) - Po s'kje udh katundi, por udha e dy kufijrave, kta, n lain rrug ndermjet, do t ln ka nji pllamb per shoq, asht si kufini t jes n mjedis; po s' ln rrug, gardhin do t'a thurin zbashkut. d ) - Po u rrethue vendi me ledh, aq larg kufnit t huej do t fillohet, s sht trashsija e ledhit. e ) - N'u ndertoft shpija, do t ndertohet larg kufinit t huej s xn vend streha. f ) - N'u ilt pusi, do t ilet aq larg, s mos t' a thith ujt e pusit t kufjarit, ase s sht e gjn gryka << Ujt sht gjaku i toks. >> g ) - po u v ullni a fiku a do land e dobishme, do t vhet ps kamb larg kufnit t huej; po s'u bajt, do' v dhet kamb larg kufinit.

h ) - Po b6ini landa mbrenda kufnit t tjetrit, po s' e shkmesi i zoti, kufjari k tager me e shkmes e me largue damin: << Jezulln e huej shkmes, mje k t mrrje kmesa >>. i ) - Po desht kush em v ndo 'i land fardo, dhet kamb do t' a largoj prej kufnit t huej. j ) - Landa a pma , si i bn dam ars s huej me hije, a do t' a zhgul i zoti, a do t'i a laj damin e pervjeem t zot' t t' ars ( Malsia e Lezhs ). k ) - Kush t' i pres kuej a land a pm rreth shpijet, ve prej mnijet,500 grosh do t' i laj t zot't t lands a t pms s preme. Nye i 63. Udha e madhe. . 268. Udha e madhe do t' jt e gjn aq, s mund t kaloj kali me barr e qt me zgjedh. . 269. Udha ndjek dellin, e s' ndalet as mund pritet. . 270. E mira e perbashkt i paravhet dmit t veant. . 271. << Pna e largon udhen e madhe, pors s' mund e qes n'uj, k mbytet bagtija, as n shkall ( shakmb ), k then qafen bagtija>>. . 272. Po e largove udhen e katundit prej vendit t' and, nuk do t'a terthorzojsh shum, edh mundim e s ndreqmes do t'a hjekish vet. . 273. Po e ndreqe keq, n t gjet dami t, e pa per vedi; po e gjet dami tjetrin, t t zhgarkohet, e do t' epsh arsye permbas damit. . 274. << Udha e Flamurit do t jt e gjn aq, s sht e gjat shtija e Flamurit>>. Nye i 64. Udha e verbt. . 275. Shtegu a kapercyelli a, mbas kanunit, udha e verbt, po kje n kater kufij t'ue ndrje e token pnoje. . 276. Po kje shtegu i kn gjithher, k kan kalue kambsoret ( shokt e katunit ), pors tuj t' a shkaktue dmi nder arnaj, kopshtije, nder vshta e nder p6emaj, ne e mbyllsh, do t ilish nji tjetr, por jo teper n t rrethuem. . 277. Po kje shtegu i lshuem per nder e me fjal, e t del d hn, k tager me e dr, e me i lshue fjal katundit t mos t bije m aty pari. . 278. Po kje shtegu k kan kalue shok, krushq me nuse e percjellsa me t dekun, a kah Kisha e kah vorret, e kn aty motit, nuk mund e ndrsh. . 279. Per t luejtun t do shtegut duhet, doemos, pelqimi i katundit.

Nye i 65. Pashtarku. . 280. << Pashtarkun epe vet, perndryshej t'a mrrin edh me perdhni >>. . 281. Pashtrak thirret vendi i kulloss mbrenda kufinit t njij flamuri, n t cillin nuk mund t hje me kullot tufa e njj Flamurit tjeter. . 282. Po u x nji tuf e huaja n mal a n vrr t Flamurit tjetr, i zoti i tufs do t laj pashtarkun. . 283. Dmi i pashtarkut do t lahet me krye berri. . 284. << Kumbona e ogiit nuk mund t mirret pashtrak; sht ndera e tufs. . 285. I zoti i malit nuk k tager me prek tufen e as me mrr me dor t vet berrin; dora e t zot't t tufs do t'i a ap vet berrin per dm. . 286. I zoti i malit nuk k tager me zgjedh berrin, por do t mrr at berr, si t' i ap dora e bariut. . 287. Njiqind her n dit n hft tufa e huaj n mal t huej, aq berre do t laj i zoti i tufs. . 288. Po s'u gjegj bariu me l pashtrakun, e u ue i zoti i malit me dis shok edh i r pr tufs n mal t vet, atbot si katundi, si Flamuri i perkrahen pretarit, e lypin arsye prej t zot't t tufs. Katundi i Flamurit i bariut a do t' a ngushtojn me l pashtrakun, a do t hjekin dor prej ti.

Liber i Gjashtt T Dhnunat. Nye i 82. Uhaja. . 499. Kanja e maleve nuk njef uh me shtojca fitimesh ( Fajde ). . 500. Kanja njef uh t fjesht: s t dha k me m dhn. . 501. Per me shndosh pnen e uhs e per me largue do dyshim pabesije per uh t dhnun, mund t mirret pengu. . 502. Pengu perbhet prej njj sendi, si kt mim a s uhaja e dhnun, a edh tepr. . 503. Pengu, si mirret per uh t dhnun, mund t xhet si << Peng hups >> . 504. Pengu i hupun xhet ather, kr aj, si mrr uh, i lidhet uhasit a me pr uhn n dit t caktueme, a me ln pengun, si t hup. . 505. Uhaja e prme n dit t caktueme e shperblen pengun. . 506. Po s' u pr uhaja n dit t caktueme e nuk erdh mrrsi me u p me uhasin, ky k tager me shit pengun e me xjerr uhn e vet.

. 507. Dita e caktueme vijon mje n prendim t diellit e uhasi do t' a pres detyrsin mje n prendim t diellit; po s' erdhi pengu i shitet. . 508. Shka t'i dal teper uhs s dhnsit prej pengut t shitun, do t' i a dorzoj t zot't t pengut. Oroe Mbas parimeve t permenduna e mbas kallximit t burrave t lasht, Shqyptart e hershem t Malevet t' ona nuk kan pas dijt as me dhn as me mrr uht me shtojca fitimesh; ky ves i mbrapsht fort von do t kt h. Nye i 83. Vadja. . 509. Vadja e uhave sht nji koh e caktueme, n t cillen detyrsi do t' i a oj t zot't uhn e mrrun. . 510. Uhaja mund t' epet me bes e burrn, me dorzan a edh vetem tuj e shndrrue me peng. Mb pgje shif: Librin VI, Nye LXXXII, << Uhaja >>, f. 56. Krye i Gjashtmbdhett E Folmja, e Falmja Nye i 84. E Folmja. "E folmja sht n fund t kulets ". . 511. E folmja sht prmtimi i njj sendi, si i bn kush kuej per nji mnd, si do t hjek. . 512. E folmja prmtohet: per nji pleqn, per nji udhtim a shtegtim, per pajtim t gjakut, per shkues a per mjek. . 513. E folmja perbhet prej njj mimi, si mund t mbrrj mje n 500 grosh. . 514. E folmja prmtohet edh p e permend caktimin e mimin me t holla, b. fj.: K nji par openga t holla, per n m'a marosh ket a at pn. - . Opangat e holla kan mimin 10, 20 mje 25 grosh. - . Opangat e trasha prej 50, 100 mje n 500 grosh. - . Oka e kafes prej 50 mje n 500 grosh. - . Oka e kafes kokerr xhet e caktume per 9 grosh. . 515. Po s' e ndreqi pnen plaku, udhtari, shkuesi etj, t folmet nuk epen e as kanja s' i a gjegj vajin per pn t pakryeme.

. 516. Si t' a ndreq pnen, ka t' i kt fol kush kuej, do t'i ap; seps << E folmja sht n fund t kulets >>. Nye i 85. E Falmja. " Fala, s' ta fala. Kanja s'e kap ". . 517. Po i the kuej, se don me i a fal ket a at send, e mbrapa e hangre fjalen t'ende, me << fjala, s't'a fala >>, kanja nuk t nget me peng e me plak. . 518. J i lr me mbajt burrnn t' ande; j i lr me u shburrnue. . 519. Kanja thot: Ftyren e vrugnume n da laje, n da zezoje edh m.

Kanuni

. simbas botimit SHKODER SHTYPSHKROJA FRANESKANE 1933

LIBER I SHTATT. FJALA E GOJS. NYJE I TETDHETEGJASHTT. Fjala. "Fjala mort sbn". "Shtriga n gjak nuk bjen". "Goja sqet kend n gjak".

520. Giha sht tulit e gjithshka bluen. 521. Fjala e gojs sme hn n vesh t tjetrit, e i treti e perdoron pr rrnim t kuej, un rr e tallem. 522. Fjala e me n shkaktoft vras t prgjegjme un rr e zgerdhhem; nuk mund t m kap kush pr pn t liga, qi shkaktoi goja e me. 523. Aj, qi shkon tuj mjell e tuj hap fjal t kqija e gergasa her per njanin her per tjetrin, me goj t kanunit thirret Argat i keq. As e thrret kush n pn, as i nep kush rrog. 524. A fola a sfola, goja nuk vulos gj. - Fjalt e sterkqive kanja si mrr para sysh. Oroe: Shnjimin e fuqn e fjals s folun n hov t vrass e shka don me thn Fjala peng, me koh do t zhvillohen.

Nye i 87. Mohi. 525. Mohues thirret aj, i cilli nuk i vhet zhgarkimit as shpifjes, kje per ndoi dm, per vjedhn aper ndoi vras, etj. 526. T germushunat e kercnimet prej njij hamendje kanja si bn. - Mohuesit nuk mund ti hypet n qaf qi t laj, pas e p pas, per do zhgarkim e shpifje. 527. Mohuesi vetem atbot bjen n faj, kr ky mos t duej me ardh narsye. 528. Zhgarkuesi e shpifsi e bjen narsye mohuesin me pleq e me peng.

Nye i 88. Beja. "Pert bn nuk shthet mllefi"1 "B, e ska prtej". "Beja ln gjaqe". "Gjn e djerrun e gjaqet e hupuna i vn per udh beja". "A bn, a gjn".2 529. Beja sht nji sjellje besimtare, per mjet s cills nieri, tuj dasht me dal s keq prej njij zhgarkimi t dhnshem, do t perkas me dor nji shj besimi, tuj e grish mnin e Perends n dishm t s vertets. 530. Kjo dor beje sht e pelqyeme prej kanunit t Malevet t Shqypns si per t dlirun prej zhgarkimesh, si edh per t lidhun bes. 531. Bn ngojsh kanja as se pelqen, as se tumir; e per t dlirun prej zhgarkimesh lypet doems qi t bhet beja mb nji shj besimi e t perkitet me dor. 532. Beja e Shqyptarit k d pn para ssh: a) thrret Perendn n dishm t s vertets; b) i nenshtrohet randimit t ndeshkimevet t perjetshme e giobs s kohshme kah kanja.

Nye i 89. Beja mb "Gr" e beja mb Kryq e mbUngjll.

533. Beja e Malevet t Shqypns sht d mndyrsh: a) beja mb gr, me Kan;3 b) beja mb Kryq a mbUngjll. 534. Beja mb gr kah kanja sht nder m t randat e m t mndershmet b, qi njef Shqyptari i Malevet. 535. Kan sht qi, po desht me u dlir prej njij zhgarkimi mohuesi, do t bj b a mb gr, a mb Kryq e Ungjll. 536. Betar a Poronik njehen dis dor bejet, qi do t perkasin Ungjillin, e dis tjer lhen per me ndigiue bn n Kish. (Dukagjini) 537. Bt mb gr bhen: a) per me u dlir prej njij zhgarkimi; b) per me u lidh me bes kundra hjeksive e trathtive t vendit; c) per me ndj gati me u b bll kercnimeve e rreziqeve t perbashkta.

Nye i 90. Kush do ta bj bn. 538. Bn e hup, thot kanja e jo bn e mrr. 539. Bn do ta bj aj, i cilli i bjen moh zhgarkimit. 540. Mohi k bn,. Mohuesit i bjen beja. 541. Zhgarkuesit si epet beja e nuk i bjen beja, edheps ndoshta e k p me s bkeqin a tuj vjedh a tuj vr. 542. Arsyeja e kanunit sht t mos ti epet beja atij, qi kjahet, pse, ke si a priton zhgarkimit, skishte me i a pritue as bs, ve ti dal me mrr. 543. T parit i lhet t shof bn e t dytit t bj bn. 544. Kanuni thot: Beja nuk mrr e Mrrsit si bjen beja. 545. Pors, tuj kn se, mbas parimit t kanunit: Cubi sht me b mb krah, si per me i a shndosh zmren t zott t gjs s hupun, si per me i a mbledh pjt t pandehunit, kanuja k ln qi ti njifet beja me Poronik. 546. Si epet as si gjegjet beja atij, qi don me l vedin p Poronik, seps Uku e lpin misht e vet, por t huejin e han. 547. Parimi i kanunit sht: Vedin me e l me b e si gjegjesh kuej.

Nye i 91. "Beja mrr gjn e vet". 548. Pak ras jn, nder t cillat kanja e k p me udh me ln qi t mrr beja. 549. Per gj n shj t hupun prej atij, n dor t cillit u gjet e qi mund t dishmojn edh tjert, se sht e atij, qi e lyp. 550. Edh ni raft moh aj, t cillit i u gjet n dor gjja me shj, kanja si a xn e beja si epet. 551. Po su gjegj me i dhn gjn t zott, i zoti do t bj bn se sht gjja e tij e gjja do ti epet. 552. Po kjau kush ndoi detyr a uh mb t dekunin, pr t cillat sdin a don me i hup prindja e t dekunit, tuj i r moh, parimi i kanunit sht: Mohin pr t dekun kanuja se xn. 553. Edh n ket ras Beja mrr, d.m.th. se zhgarkuesi do t bj b.

 554. Per do ankes, qi t bhet mb t dekun, beja do t bhet mb vorr t tij. 555. N dit t dame si zhgarkuesi si prindja e t dekunit do t gjinden te vorri i t dekunit, mb t cillin kjahet uhaja a detyra. 556. Zhgarkuesi do t mrr gur e dh prej vorrit t t dekunit, do ti vj mb cup t krahit e do t siellet tr heresh rreth vorrit t t dekunit, tuj fol kto fjal t caktueme per kso bsh: Un .... kaq e kaq uh a detyr kjj mb ket t dekun e, n kjosha tuj i u zhgarkue, e bajsha n ket e nat jet me gr edh gjithkah kah k shkel kamba e tij s kje gjall. 557. Si t bj ket b zhgarkuesi, uhn a detyren, qi kjn mb t dekunin, do ta lajn prindja e tij.

Nye i 92. Beja per der. 558. Kanja e k ln shtegun t lr qi tepet beja edh per der. 559. N b per der do t betohet i zoti i shps nmen t vet e nmen t gjindes s shps. 560. Me b per der i zoti i gjs s hupun nuk k tager me v n b edh gjinden shps, si ti bj bn i zoti i shps nmen t tyne. 561. Prej do beje granija e fmija jn t jashtuem prej kanunit. 562. Aj, qi ep b per der, k tager me ln per b me Porot at shp, mb t cillen i kjn zmra m fort. 563. Po e veoi nji shp i zoti i gjs s hupun, per me i dhn b me Porot, do t veoj edh s shpi tjera n katund, qi kan me i u dasht per Poronik, se n d b nuk mund t oj kend. 564. Edh n b, qi epet per der, do t bhet beja per vedi, per gjinden e shps e per S e d i j e.

Nye i 93. Beja n krye t djelmvet. 565. Beja, qi bhet n krye t djelmvet, njehet nder b t randa, edh sht e ligjshme kah kanja.

 566. Po i u lyp kuej beja n krye t djelmvet, do ta bj e do ti ashndosh zmren zhgarkuesit. 567. Si ta dajn diten e bs, zhgarkuesi do t shkoj te shpija e t pandehunit, e ky, s djelm mashkuj t kt nen kulm, i mbledh tub, u afro n krenat, i pshtet duert mb krenat e tyne e bn bn: Pasha kryet e djelmvet, nuk ta kam b at rreng, per t cillin m j bedit e as nuk e diej se kush ta k b! 568. Pert ksaj beje shgarkuesi nuk k tager me rrek t pandehunin me b tjera.

Nye i 94. Beja me "Sedije".4 569. Maja e bs sht sedija (se dija). 570. Beja ta njef edh sedijen. 571. Beja sk skj por sbn perbishtnime. 572. Sedija sht nji mjet, qi kanja e ka v per parim, per me i a rrudh pjt katundit, qi mos t bhet kush hjeks i gjs s shoqns a t kuejdo. 573. Sedija lypet p ndryshim n do b. 574. Edheps svodh as vrau aj, qi bn b, por ndoshta k ndie a edh din se vodh a vrau i vllaj a kushrni a kush tjeter. 575. Kr t bhet beja, do t thohet: as vet, as kush i shps sme e sdiej se kush t vodh a t vrau. 576. Prandej k v Poroten kanja, qi, tuj shkue n b gjith aj nieri, mos njani, tjetri e i treti mund t diej ndoi send k prej t ndiemit a prej t pamit t njij shji, e se nuk do ta shesin shpirtin, tuj e l me b t rrjshme nji nieri. 578. Si t bhet beja me sedije, sk tager kush me i u bedit m per at vjedhni a gjak t hupun as t pandehunit e as Porots. Do t shkoj njeti me b hetime per gj a gjak t hupun. B mb b kanja sbn. 578. Po smuejt kush me b bn me sedije, sdo t shkoj n b, tuj mendue se gjindet n peshim para Perends e se beja e rrjshme, pos qi k rrfn kah shpirti, ajo k ndeshkimin e faqen e zez permbrapa, po u hetue.5 579. Do t flas me ndonjanin prej Pleqsh, qi ta ndal Poroten, t mos shkoj n b; do tu kallxoj bkeqin, qi ta vj per udh t zon e gjs a t gjakut t hupun. 580. I zoti i gjs a i gjakut, permbas hetimevet t pertejme, do tu lyp arsye si mbas kanunit.

 581. Po si u v, i zoti i gjs a i gjakut k tager me e v n b, a, po i duel Kapucari, do ti pergjegjet detyrs edh kapucars. 582. A bn me sedije, a gjn, a cubin. 583. Dedejen n b se bn kanja; po su gjegj kush me b b me sedije, kanja e mban per fajtuer; pr, a bn me sedije, a me l gjn, a me kallxue bkeqin, n mos past ky gisht nat vjedhn a vras. 584. Parimi i kanunit sluen: Maja e bs sht sedija, e Sedija xjerr gjn. 585. Shka t mirret me b, i jet atij, qi e muer. Permbas bejet ti vj kumbon (berrit); permbas bejet ta ngas nar (kn). 586. Jan fjalt e kanunit, jo pse i pelqen, por pse sk si me i a njit grrmin, si t lahet me b. 587. Kanja jet dal n kto ras e prandej k mbet fjala: Mos t ndesht Zoti n brrjshmin! 588. Per t shmangun t do dyshimit t bs s rrjshme Pleqt e gjygjit do t ilini st, tuj zgiedh njerz t ndershem per Poronik t njehun, mb t cillt varet beja e drejt.

Nye i 95. Gioba e bs s rrjshme. 589. Po duel kush ndoi burr zmrak, edh i prn t zott n gj t vet permbas bs s rrjshme, aj do ta laj gjn t dyfishueme e gioben e bs s rrjshme, e mb kta kanja i a njet vulen e shnjerzimit brz mbas brzit mje n shtat faqe. 590. Po duel kapucari mbas bejet, Pleqt do ta shqyrtojn mir e do ta rmojn p t ngutun. 591. Si t dal kapucari i mir, i drejt e me shj t sigurta, cubit a gjaksit i brumbullakzohen n der Pleqt, Katundi, Poronikt e Kapucari, edh i zbatojn kanunin atij brrjshmit. 592. Ndeshkimet mb brrjshmin jan: do ti laj t zott t gjs dy per nji;6 do t laj kpuct e Kapucarit; do t laj 100 desh e nji k po kje beja m 24 Poronik, e 500 grosh Ders s Gjomarkut. Po kje beja nen 24 Poronik, gioben e mrr katundi. do t shkoj te Kisha me u zgidh prej bs s rrjshme me gjith Poronik; do t laj ka 500 grosh per krye Poroniku, pse u prni n b t rrjshme, tuj dhnue Kishen. Kto t holla cubi do ti lj mbi eltr per Kish.

Kanuni

. simbas botimit SHKODER SHTYPSHKROJA FRANESKANE 1933

Liber i Tett. Ndera Krye i Shtatmbdhett. Ndera Vehtjake. . 593. Kanuni i Malevet t Shqypns nuk e veon nierin prej nierit. << Shpert per shpert, se duken e fal Zoti >>. . 594. I miri e i keqi kan nji mim: Kanni i mban per burra: << Del i miri prej te keqit e i keqi prej t mirit >>. << N kandr t vet se i cili peshon katerqind derhm >>. . 595. N' i perkt kush kuej n nder, peng e plak per nder t mrrun s' k; Kanja thot: n da, fale; po deshte, laje ballin e vrugnuem. . 596. Nderin seicilli e k per vedi e nuk mund t' i perzihet kush kuej as me e rrethue me pgje e me pleq. Dy gisht nder n lule t ballit na i njiti Zoti i Madh. . 597. << Ndera e mrrun giob nuk k >>. - Ndera e mrrun s' falet kurr. . 598. << Ndera e mrrun nuk shperblehet me gj, por a me t derdhun t gjakut, a me t falun fisnikisht ( permbas ndermjetss s dashamirve t mir ). . 599. I korituni k deren il perkah ndera: peng s' shtron, pleq s' mrr, gjgj s' lyp; giob s' mrr. -- Burri i frt mrr gioben vet. . 600. Aj, t cillit i u muer ndera, xhet i dekun kah kanja. . 601. Ndera i mirret burrit: A ) - Me i thn kush se rrn faqe burrave t mbledhun n kuvend; B ) - Me e psht, me i u mat, me e sht a me i r kush; C ) - Me i prish ndermjetsn a besen; D ) - Me i a dhnue gruen a me i a ikun; E ) - Me i a marrue armt e krahit a t brzit; F ) - Me i a dhnue buken, tuj i a ng mikun a pntorin; G ) - Me i thye shpn, vathin, kotecin a arranikun n' oborr; H ) - Me i a ndal uhn a detyren; I ) - Me i a luejt rrasen e vegshit n voter; J ) - Me njye kashaten perpara mikut - i mirret ndera e mikut. K ) - Me korit trevezen nder s t mikut, kr i zoti i shps e kruen fulteren a shn e lpn kupen. Krye i Tetmbdhett. Ndera Shoqnore.

. 602. << Shpija e Shqyptarit sht e Zotit e e mikut >>. . 603. Miku nuk mund t hj n shp, p b z n'oborr. . 604. Si t bj z miku, i zoti i shps a kush i shpis i pergjigjet e i del perpara. . 605. Falet me mik, armen i a mrr, e i prn n shp. . 606. Armen i a var n krrab, edh e on n krye t vendit ke votra. . 607. Perprushet zjarmi, lypen edh dr. << Miku don dr >>. . 608. Mikut do t'i bhet nder: << Buk e kryp e zmer >>. . 609. Buka e krypa e zmra, zjarmi e trungu e do firi per shtroj do t gjindet gadi per mik n do koh t nats e t dits. . 610. Mikut t lodhun do t' i vihet rreth me t pritun me nder. Mikut i lahen kambt. . 611. Per do mik duhet buka si han vet. . 612. Per mik t mir duhet kafja, rakija e buka e shtrueme me ndo 'i send m teper. . 613. Per mik zmret duhet duhni, kafja e ambel, rakija e buk e mish. -- << Mikut t zmres i lshohet shpija >>. . 614. << Tuj h n shp, mikut do t' i mbajsh armen >>. . 615. E mbajtmja e arms sht: a ) - shj burrnije e nderje, edh knaqesh se t' erdh miku; b ) - sht roje, seps tuj i thn: << Mir se erdhe >>, aj do t rrj zot per do rrezik; c ) - sht shj urtije per vedi, pse, 'si t'i mrrish armen, edh n past ndo 'i mende te keqe miku, nuk k shka t bn, 'si t' a armatosish. . 616. << Mikut i lshohet kryet e vendit >>. . 617. Mikut i lshohet kryet e vendit, po kje n shp si edh po kje n kuvend burrash, pors n kuvend nuk k z. . 618. Mikut i lshohet kryet e vendit si per nder, si edh si t jt m n t pm e n shj, si edh t mos t perzihet nder robt e shps. . 619. Si hj miku n shp, t k l detyren. . 620. Po t hni miku n shp, gjak me t pas, do t' i thuajsh: << Mir se erdhe ! >> . 621. << Miku do t percillet deri k t lyp me e percjell >>.

. 622. << Miku, edheps xn kryet e vendit n shp a kdo, kurr s' prn, por do t' i prjsh >>. . 623. Miku percillet edh me nji fm, po kje djel a vajz, gjithnji si nji burr a grue. . 624. S t'a percjellish mikun deri k desht vet me shkue, e solle shpinen me shkue n pn t' ande, krisi pushka n' at hov e edh e vrau, t nuk t pritet mik. . 625. Mbas mikut do t hupish pntort, e me buk t' ande, t mos fikesh e t mos koritesh. . 626. << Si t' i prsh mikut, do dhn t'i bj kuej ky, lypet mb t >>. . 627. Mikut mos i prjsh, do t hapsh st si mos t'i bj kuej ndo'i dhn a pn t lig. . 628. Kanja urdhnon si t percjellet miku s mos t'a gjj ndo'i pn e lig, s edh mos t' i bj kuej ndo'i dm me buk t' ande. . 629. Po bni ndo 'i pn t keqe miku n buk t' ande, arsyeja lypet prej teje. . 630. I dhnuemi e i dmtuemeni s'sht n detyr me ndjek at, si e dhnoi e si e dmtoi, por i kerset n der atij, si e mabjti n shp e i dha buk. . 631. << Buka e ln dmin >>. . 632. Kan sht pr, si t'i prhet mikut, seps xhet se nuk din rrug e nuk din a do t ndeshet n mik a n' anmik. . 633. Do t'i prjsh, pse j rojsi i mikut, si me i a largue rrezikun, si edh me e ndal prej pnet t keqe. . 634. << Buka t nderon, pors t qet edh n pn >> ( Buka m'u gjet dreq pat thn dikush. ) . 635. Po t' a dhnoi buken miku do t'epsh arsye n kan per shp e vath t thyem, per tuf t mrrun e pretime tjera. . 636. Do t lajsh dmet e bme prej mikut t' and a tuj v kumbonen e tufs s' ate n tr, a me t hjekun t kaut t hulls, a me t shitun t rendit t' ujit. . 637. Nderen e dhnun do t'a dajsh me mikun e t dmtuemin do t'a ndreqish. . 638. Ti do t lajsh e , po mujte me xjerr gj te miku, e k per vedi; perndryshej t past mbet ngiat: Pa e dha thot kanuni. . 639. Sikurs j n detyr me lyp mikun e prm asht j n detyr me dhn arsye, n preft kend miku n buk t' ande.

Nye i 97. T prmet e mikut. " Ndorja nuk lshohet ". . 640. << Miku mik; shoqi shoq >>. . 641. << Ve nji gac me t'a lyp kush tedera per me kall ubukun, i a dhe, e ngau kush, t pritet mik >>. . 642. Po t r ndore kush, edh tuj t'a xn vetem mnin : << Jam miku i njatij >> e edh p t pas kn kurr te dera, po e nga kush, t jet mik n der e ftyra t'u vrugnue. . 643. Po t' a vni kush mikun n loj a t'a shau, ti do t'a mkmbish nderin e mikut me rrezik t jets s' ate. . 644. Po i u pr kuej miku, kanja e k ln d udh : a t fiket, a t koritet. . 645. Atij, si i u pr miku, do send do t epet me dor t mjt e per nen gi mje si t' a paguej mikun. . 646. Dora e mjt me kan quhet e pandershme, e cilla mrr e nuk ep; me miq nuk falet. Ve i pabesi me t pabesin falen me 't. . 647. Me kan t hershem gjygji'e karmote m h t pabesin, e s' e lite n kuvend burrash. . 648. I pabesi, si pret kend vet a shet kend n bes, grhet katundisht e shkon gjak hups. . 649. Me goj t kanunit: baba, vllau e deri kushrinija e dalun fare falet, porse miku nuk falet ( pos me t hm ndermjet t dashamirvet t zmres ). . 650. Per mik t prm rrall se e pet besa; ndermejtsia epet s t mrrin e t' apin, n hft pna n t ndrequn. . 651. Katundi shoqi - shot i presin mik: a ) - Kr nji shoq shmanget te nji shoq e, tuj dal prej shpije t ktij, e vret a shoqi tjetr a kushdo; b ) - Edheps shoq a kushr me t vramin mik - prm, detyr sht me lyp shoqin mikun e vrm; c ) - Po s' e lyp mikun e vrm, edheps shoq, s' k pse del n kuvend burrash, pse jet i koritun e i marruem pergjithmon e jets. . 652. Me ndesh n' udh t madhe dy shok, e, 'si t bjn do rrug, kerset pushka edh vritet njani sish, ktij tjetrit nuk i pritet mik. Oroe.

Njimend, se s'i pritet mik, pors jet i koritun mos me qit mb dorrasin.-- Shqyptari edheps bjen n gjak p gjak, tuj e pague me vras mikun e prm, aj s'e mrr ndore at pn; fiket me lang e plang pors merre s'bn. --

Nye i 98. T sjellunit e t zot't t shpis me miq n shpi. . 653. Miku xn kryet e vendit n trevez ( sofer ), mandej i hn ndorja. . 654. Flamurtarit nuk i takon kryet e dashit e mikut shpatulla. . 655. Po s'ndolli Flamurtari, por Kreu i njij Flamuri, shpatulla i tokon ktij e mikut kryet e dashit. . 656. Miku do t hjek rakn e m i pari do t'u biej duerve n travez.

. 657. Me ndodh n trevez kush i Gjomarkaj e nji mik i largt, Flamurtar e dn pergjyms me t Gjomarkain kryet e dashit e shpatulla i jet mikut. . 658. Flamurtari do t' a thej me grusht kryet e dashit e mikut, 'si t' a kt lp shpatullen, do t'i a thej sumbullen. . 659. Me ardh per mik i Ohrnjani ( i Thkallas ) a n Mirdit a n Malc t Lezhes e me ndodh aty edh kush e Gjomarkaj, kryet e vendit e xn i Ohrnjani, mandei i Gjomarkaj. ( Ket pn s'e bn kush prej ndrejet. ) Oroe: K;eto sjellje duken si loj, pors kan shkaktue vras t pergjegjme shi n travez.

. 660. Kafen e mrr miku, mandej i zoti i shps. . 661. Duert n travez i ln i zoti i shps, mandej miku. . 662. Goten e raks e pin i zoti i shps e t dyetn miku. . 663. Kashaten e njyen miku, mandej i zoti i shps. . 664. Aj zot shpije, si e njye kashaten perpara mikut, late 500 grosh giob. . 665. Aj zot shpije, si koritte travezen e vet nder s t mikut, late 500 grosh giob. . 666. Pushka e shitme per mik t prm nuk k giob. Nye i 99. Ndermjetsia.

. 667. Ndermjetsi, si lajmtari, nuk bn faj as nuk xhet. . 668. Ndermjets thirret aj, i cilli hn per me d fjalt e kqija, me shmang rra gen, prej t cillvet mund t shkaktohet vrasa a ndo 'i rrnim tjeter. . 669. Ndermjetes mund t jt burr a grue, djal a vajz a edh Prift. . 670. Ndermjets mund t hj per shp me shp, per katund me katund, per Flamur me Flamur. . 671. Me i u pr ndermjetsia njij shps s veant, vet e kerkon mikun. . 672. Me i u pr ndermjetsia njij katundi, katundisht u lyp mikun. . 673. Me i u pr ndermjetsia njij Flamuri, Flamuri mbar e lyp mikun. . 674. Me i u pr ndermjetsia Priftit, mikun e lyp Famullija, n t cillen gjindet, a se Flamuri e lyp, po hni ndermjet n'men t flamurit. . 675. Prifti, per me d t keq, hn ndermjet jo n'men t vet, por a n'men t Famullis a n' men t Flamurit; por vetem atbot, kr mos t'i pnoj fuqija e fja ls fetare. . 676. Po s' u muer para ssh fuqia e fjales fetre, atbot Prifti hn ndermjet si do qytetas, por, tuj mos bajt zyrja e tij shpat e litr, po i u b n' asgj ndermjetsia si e do qytetasit, katundi a Flamuri do t'a mekambin nderen e tij, tuj e lyp mikun e prm. . 677. Me kn t vram njiqind vet n njanin krah e n tjetrin kurrnji, 'si t hj kush ndermjet, pushka do t prj zjarmi do t shuhet. . 678. Me b me u qit posht fjala e ndermjetsit, ajo lagje, si t filloj pushken, i a pret mikun ndermjetsit. ( Po s' prni pushka e fjala e gergasa permbas ndermjetss, perzihet lamshi per mner, kryqzohet pushka, e grihen aty per aty. ) . 679. Fjalt e dokshme t ndermjetss jn: << L6eni fjalt, or juni, jam ndermjet une ! -- Prni pushken, burra, un jam ndermjet mje ke t mirremi vesht. -- Prni pushken, se katundi ..., Flamuri ... sht ndermjet !>> . 680. Ndermjets u mrr pgjet t yja lagjeve, tuj u a d diten se kr e k do t mblidhen n kuvend, per me u mrr vesht. . 681. Po nuk muejt me i ndreq ndermjetsi, p6egjet e t d lagjeve u lshon n dor burrave t' urt, e ky atbot lirohet e del prej ndermjetsie. . 682. Ndermjetsia mbaron gjither a me t ram diellit a me t mrrun t diellit ( me t lm a me prendim t diellit ). Nye i 100.

Dorzanija. . 683. Dorzn thirret aj, i cilli i lidhet kuej per t pergjegjun t njij detyre, t cillen, po s'e lau n vade t caktume detyrsi, ky bhet dordhns. . 684. Uhasi, 'si t kt dorzn, s'k nevoj me i shkue n der detyrsit; dorzni do t pergjigjet per 't: << Dorzn, dordhn >>, thot kanni. . 685. Edh n dekt detyrsi, uhasit s'i prishet gj; per detyr, si aj i pat ktij, do t pergjigjet dorzani: << N' dekt detyrsi, rrnoft dorzani, >> thot Kanni. . 686. Me b me u pendue dorzni e me dasht me dal dorznije, Kanja nuk e ln, seps: << Dorzani nuk hn per me mbajt n mend, por per me l>>. . 687. Dorzni hn me mirvet, e prandej nuk k tager me lyp kpuc as te detyrs as te uhasi: << Dorzn e bestr nuk hn kush me t holla >>. . 688. Detyrsi, kr lyp kend per dorzn e, per n'i hift ky, faqe burrave i thot: Un po t h dorezn, por shikjo, se, po s'e pate nder mend me i b gadi t hollat n vade t caktume, m kallxo prej tashti e t bhem gadi me l per t . T' a dijsh, se shnjerzim nuk duroj! . 689. Po nuk i u pergjegj detyrsi dorznit, edh e ln t lidh si t laj ky prej vedit detyren e tij, dorzni do t'i a ap pengun uhasit. . 690. Uhasi k tager me i a dorzue kujdo at peng, per me xjerr detyren e vet. . 691. Dorzni k tager me b vj n katund kundra detyrsit t keq, e katundi do t'a ngushtoj detyrsin si t'a shperblej pengun e dorznit e t'i a dorzoj t zot't. . 692. Po s'i bni gadi t hollat detyrsi vetem prej dhnet e kasnecijet, katundi e giobit permbas randss s fajit per pres t bme. . 693. Po i bni gadi t hollat detyrsi n vade t caktume, para se t'i a dorzoj t zot't, do t' a bj me dije dorznin. . 694. Po kje se detyrsi nuk muejt me i b gadi t ho llat n vade t caktueme vetem prej skamit, dorzni do t rrj gadi me l per 't, e kt me prit, se << Dora e that s' k urat >> e s'k pse e qet n katund, pse vajin nuk i a veshtron: t'a kishte mat vedin para se t'i hte dorzn. Krye i Nandmbdhetett Gjaku e Gjinja, Vllaznimi e Kumbarija n Kan t Malevet. Nye i 101. Gjaku e gjinja e brza Shqyptarsh.

. 695. Vargu i brzavet t gjakut e t gjins, shkon n t pasosun per Shqyptarin e malevet. . 696. Mahet vll e fis me t gjith ata, prej s cillsh t part e tij jn d heret a von. . 697. Katerqind zjarmesh me u d Shqyptari, aj as mrr as ep, do me than, nuk bn krushqn. Nye i 102. Lisi i Gjakut, Lisi i Tmlit, Nip Trungut e Nip Bijet. . 698. Brzat rrjedhin a prej gjakut a prej gjns. . 699. Brzat e gjakut rrjedhin prej net t babs; brzat e gjinis rrjedhin prej net t nans. . 700. Rrjedhja e brzavet prej net t babs thirret << Lisi i Gjakut >>. . 701. Rrjedhja e brzavet prej net t nns thirret << Lisi i Tamblit >>. . 702. << Nip Trungu >> a << Mes Trungu >> thirret aj varg mashkujsh a fmnash, si rrjedhin prej plangut t babs. . 703. Nip a mes bijash thirret aj varg mashkujsh a fmnash, si rrjedhin prej bijave t martueme. Nye i 103. Vllaznimi. . 704. Vllaznimi, si bhet tuj p gjak e ndalin krushqnn pergjithmon ndermjet t vllaznumve, shps s tyne e zjarmit t tyne. Nye i 104. Kumbarija ( Shengjonija ). . 705. ka sht gjaku e gjinija per kah krushqnija, asht sht edh kumbarija. . 706. Kumbarija e Shqyptarit te malevet sht tr nduersh: a ) - kumbarija e Pagzimit; b ) - kumbarija e Kunors; c ) - kumbarija e Flokve. Nye i 105. Kumbarija e Pagzimit.

. 707. Kumbarija e Pagzimit e ndalon krushqnn brz mbas brzit jo ve nder t pagzuemin, prinden e t pagzumit e nder ata, si e peshojn n der t Kishs, por edh nder s rob t kt shpija e njans e t tjetres lagje e t zjarmit t tyne mbar. Nye i 106. Kumarija e Kunors. . 708. Kumbarija e Konors e ndalon krushqnn nder robt e shps s kumbarve e t shps s dhandrrit e, si t plangsohet kumbarija e kunors nder d vllazni e t pershj edh zjarmet e tyne, kjo pn shkon me kumbari t Pagzimit. Nye i 107. Kumbarija e Flokvet. . 709. Kumbarija e ndrikullija, si bhet n t rruem e n t mrrun t flokvet hn n lidhje kanunore, si s'e luen gj. . 710. Kumbarija e flokvet e ndalon krushqnn brz mbas brzit ndermjet shps, vllazns e zjarmit t kumbars e t ndrikulls. . 711. Ndrikullija sht si nusija: Si shkon nusja ke prindt t caktuem prej Kannit, asht shkon edh ndrikulla n koh t caktueme t kumbara. . 712. Koha e ndrikulls e caktueme prej kanunit sht nji muej para s Lidhunash. . 713. Ndrikullija nuk mund t shthet mb ps dit: Ditt e ndjs s ndrikulles te kumbara do t jan gjither cub e jo kurr par, tri a ps. Nye i 108. Sjelljet Kannore n mrrun t flokvet. . 714. Nun a kumbar thirret aj, si mrr flokt. . 715. Ndrikull a nun thirret e ma e djalit a e vajzs, t cillvet u mirren flokt. . 716. Famull a famullesh thirret djali a vajza, t cillvet u mirren flokt. . 717. Nuni e ndrikulla jn si vll e moter e nuk veohen prej gjindes s shps. . 718. Po e mbushi vjetin djali e vajza, nuk u mirren flokt. . 719. Me dek fmija p i u mrr flokt, nuk do t shthet n dh: Do t thirret kumbara i shnjuem; po kje larg kumbara, do t'i mrr flokt nji tjetr, i cilli nuk do t jt prej vllaznijet e fisit t fms.

. 720. Per t mrrun t flokvet t djalit t jt burr, e grue per vajz. . 721. Prindja e djalit a t vajzs, t cillvet t'u mirren flokt, do t bjn gadi buken s m mir si t munden, per me nderue kumbaren. . 722. Kumbara do t vij me nji prej dashamirsh t vet. . 723. Thirren nja tre - kater shok per me mrr pjes n gzim t shps. . 724. Si t ken p kafe, goditet vendi, k do t'ulet Nuni e do t gjindet aty veglat per t mrrun t flokvet. . 725. Lypet karriga, k do t'ulet Nuni; kupa me uj, n t cillen Nuni do t lshoj nji asper t rrgjant; msalla, si do t shtrohet per t pritun t flokvet; gershan a brisk rrues per t qethun a per t rruem t famullit a t famulleshs. . 726. Si t'ulet n karrig Nuni, nji djal i fisit i a pshtet Nunit n prehn famullin a famulleshen. . 727. Nuni do t'i mrr flokt me ket rend: a ) - nji ub n bll; b ) - n tamza k nji ub; c ) - mbas kreje nji ub. . 728. Si t miren flokt, Nuni i bjen ballit t famullit a t famulleshs me gershan tr her, tuj thn: << Me shndet e jet t gjat ! >> E puth famullin a famulleshen e, tuj e hjek prhnit i a ep s' ams - Ndrikulls, -- e cilla edh mrr kupen me asper t rrgjant. . 729. Nuni i ep Ndrikulls 50 - 150 grosh e jo m teper. . 730. ubat e flokvet i mrr e ma edh i ruen n' ark.

. 731. Ndrikulla do t'i ap Kumbars: gjurd, brek e mangore, e gjindes s shps s kumbars - s t jan - do t'u oj kuej msall, kuj ride a kollik. . 732. P i u mrr flokt fms, gershana nuk do t'i aperkas kryet; po i u rrten teper flokt, i percullohen me flak t'ns s pshs. . 733. Si t'i mirren flokt fms Kumbara ben at nat n shp t famullit a t famulleshs; ne e neser ohet e mrr me vedi ndrikullen e famullin edh i on n shp t vet, k rrn tr a ps dit, si mbas Kannit. . 734. As mort as darsem e as t kremet s' luten p ndrikull e kumbar, p famull e famullesh.

Kanuni

. simbas botimit SHKODER SHTYPSHKROJA FRANESKANE 1933

Libri i Nandt Dmet. Nye i 109. Percaktimi i dmevet. . 735. << Dmi k mim. por jo giob >>. . 736. Dmi lahet permbas mimit t pleqve a t dy shokve. . 737. Po u gjet gruja tuj vjedh dr n mal t huej, me dor s' perkitet, porse kmesa e terkuza ( teja ) i mirret; drt e bme jesin aty. . 738. Kmesa e teja e mrrun xhen per shperblim t dmit e tjeter detyr s'k. . 739. << Dmi k mimin por jo pushk >>. . 740. Per do dm i lahet dmi t dmtuemit, po kje per ar e livadh, per kopsht a vsht. . 741. S'ndeshkohet kush me giob per dm t gjs. . 742. Po u gjet n dm kau a lopa, kali, mushku a gomari, delja a dhija, nuk mund t vriten, por do t mohet dmi i bm prej 'tyne. . 743. Povrau kush n dm kn, lopen, kalin, mushkun, gomarin, dhin, e delen, ln gjn. . 744. Gjja e gjetun n dm, a kapet e i ohet t zot't te dera, tuj i thn se e gjete n dm e t vj me e p, ase e vn perpara edh e on te shpija e jote edh e drn n burg e, si t pleqnohet dmi, i a kthen gjn. . 745. << Nji dh thn nji vrr >>. - - Dhuja sht frym e keqe; shka t perkas me goj, e thn. . 746. Po u gjet dhija tuj b dm n vsht, s cgj hardhije t ket verbue, kanja k pr kto dme: a ) - Cungu i hardhs i verbuem prej dhije nuk bn rrush per tr vjet; b ) - Nji cung hardhije bn rrush s per d ok vn e per nji ok rak n vjet; c ) - Hardhija e verbueme prej dhije pr k gjasht ok vn e tr ok rak per dm. . 747. S per dm t' ars, mimi i kanunit sht: << Njiqind kallz kallamoqi: nji babn drith >>. ( Per njiqind kallz a bm t damtume, do t laj i zoti i bagtis nji babn drith. ) Nye i 110.

Thiu n Dm.

. 748. Thiu n dm k pushk. - Po e gjete thn n dm, bjeri pushk >>.

. 749. Po u gjet thiu n dm p verza ( kulr - krrabza ) n qaf, vritet.

. 750. Me nji t shtme a me nji t sjellme, gjith s th t vriten, dmi sht i t zot't t thive. . 751. Pushka e dyt a edh e sjellmja e dyt ln thn. . 752. Pors t' a vras kush thn n dm, do t' i lshoj z t zot't si t shkoj me e mrr, pse misht i a han aj. . 753. Po e vrave thn n dm e nuk e bne me dije t zo'n n' at hov, si t shkoj me e mrr, e mbet thiu aty, s t filloj me u prish do t lahet thiu. . 754. Si t vritet thiu n dm, dmin e bm e ln me krye e i dmtuemi nuk k shka lyp m, pse vaji nuk i gjegjet n kan. . 755. Po hni n dm thiu me verza, k dmin e jo pushkn. Po e vrave, ln thn. Nye i 111. Kurtha e ngrefun a laku n kopsht. . 756. << N kopsht t'm a ngrefa kurthin a lakun, nuk mund t m ndal kush >.. . 757. N kopsht t thurun mir po ngrefi kush kurthen a lakun, nuk sht n detyr me i u pergjegj dmit. . 758. PO e ngrefi kush kurthen n kopsht t shthurun e r n t berri, ln berrin. . 759. N katund e rreth 'tj, po e ngrefi kush kurthen, - mje k kapen gjja per kullos - e r n 't ndo'i kamb berr, i zoti i kurths ln berrn. . 760. Kurtha shtrohet ( ngifet ) me t mrrme t diellit, e shkrefet a mblidhet a mblohet mir me t rame t diellit. . 761. Gjja e dame e e mbetun n mal nten, po r n kurth, rreziku sht i t zot't t gjs; i zoti i kurths nuk ln gj. . 762. Po u la shtruet kurtha diten, do gj, si biej m 't, i zoti i kurths do t'i pergjigjet dmit. . 763. Po rn n kurth nten qni e mica, shkojn hups, seps kerkojn dhn.

. 764. Kurtha e ngrefun n mal, pors neper shtigje kah kalon gjja, n raft ndo 'i kamb berri n 't, bariu k tager me coptue kurthen, e i zoti i saj nuk mund t'i lyp arsye. . 765. Po e ngrefi kush kurthen n rrethin t shpijave t huja e r n 't gjja e t zot't t vendit e mbet a me kmb t thyeme a edh cofi n kurth i zoti i kurths do t laj d per nji.

Kanuni

. simbas botimit SHKODER SHTYPSHKROJA FRANESKANE

1933

Libri i Dhett Kanni Kundra Mbrapshtinavet. Krye i Njizett Hjeksia.

. 766. Hjeks thirret aj, i cilli me ndermjets t mbrapsht e per nen dh i ep ndim tjetrit per me b ndo'i rrnim a ndo 'i faqe t zez tjetrit n katund t vet. . 767. Hjeksi i shokv: a ) - per t hikun t grave bjen n gjak e 500 grosh do t'i ap katundit per giob; b ) - per vras bjen n gjak e 500 grosh giob katundit; c ) - per cubn e per do send, si t vidhet n katund me buk, me prje e me msim t hjeksit, 'si hetohet, do t laj gjn mbas kannit. Krye i Njizetepar. Vjedhja. Nye i 112. Percaktimi i Vjedhjes. . 768. N vjedhn pershhen: a ) - Cubi; e sht aj, i cilli vjedh me dor t vet nji kafsh t huejen. b ) - Simahort, si jn ata, t cillt i bhen ndim e krah cubit n nji vjedhn a n do mbrapsht; e diten e mbrame, po u hetue vjedhja, do t lajn gjn e huej si mbas kannit e mbas pjess, si kan mrr. c ) - Buka sht njaj plang, k cubat me gj t vjedhun hn buk, ase marrn me vedi buk, edh perciellen me gj t vjedhun. -- << Cub e bukdhnsi jn nji >>. d ) - Kjori; e sht aj, i cilli e strofullon gjn e vjedhun. -- << Paras cubi, paras kjori >>. e ) - Edh n mos mrrt pjes n vjedhn kjori, aj bhet fajtuer s vet cubi, pse bhet strofull cubash e vjedhnsh.

f ) - Gjurma sht ferkimi, si bn gjja, permbas s cills udhton i zoti i gjs s vjedhun, tuj e ue gjurmen: a mbrenda kufinit t njij katundi a t njij lagje, a mbrenda rrethit t njij shpije, t' njij oborri a t njij vathi. -- << Gjurma e vme, gjja e gjetun >>. g ) - Fm, brraca e biramela. h ) - Grabitori; e sht aj, i cilli ballas e me perdhni i a mrr kuej nji gj per ndo'i detyr. . 769. Po i u duer gjurma n mal t zot't t gjs s vjedhun, nuk mund t kap as katundin e aferm, as flamurin; pors, n'i kjaft zmra mb' at katund, t'a mundoj si t'i lahet me b. . 770. Gjurma e prme mbrenda katundit; po s' mund e hetoi cubin, i zoti i gjs e lyp mb katund, e katundi do t'i pergjegjet. . 771. Gjurma e pr^me mbrenda njij lagje t katundit, po s' u hetue cubi, ajo lagje do t'i a laj gjn t zot't. . 772. Gjurma e prme mbrenda rreshit t shps t'oborrit, a t vathit, ajo shp do t'i a laj gjn t zot't. . 773. Gjurma e prme mbrenda rrethit t shps, t' oborrit, a t vathit, ajo shp do t'i a laj gjn t zot't. . 774. do dm, vjedhn e bracn t bme prej fmsh, bracash e biramalesh, po u hetuen, shpija, s cills i perkasin do t' a lajn. . 775. Parimi i katunit sht: << Shka t bjn t mtujt ( mcat ), burrnimi i shps do t'a lajn >>. . 776. Fmt, bracat e biramalat, edh ne u gjshin me bracn n dor, dora e huej nuk mund t'i perkas ( nuk mund t'i rraf ), por do t bhen me dije prindja, e kta do t pergjegjen per 'ta. Nye i 113. Grabija. . 777. << Udha e Zotit s'ln gj >>. . 778. Kanja s' bn si t trazohet kush n shteg t vet. Udha e madhe s'i a k ndo 'i detyr kuej. . 779. Po i pat kush ndo 'i detyr kuej e nuk i ep arsye, vajin do t'aa bj n katund uhasi, e ky do t biej mend dtyrsin. . 780. Po u ue kush edh thei udhen e madhe, tui i a nadal shtegtarit a kalin, a mushkun, gomarin a ndo'i kmb berri, -- po s'e vrn aty - per - aty -- grabitqari bjen n giob t katundit mbas randss s fajit e gjn e grabitun do t'i a kthej t zot't.

. 781. Po u ue kush, e vetem prej hamendjet, edh i grabiti kuej a kl, a mushk, a gomar, e s mbrami e del i pdetyr i grabitun, grabitari bjen n giob t katundit per t thyem t' udhs s madhe e t zot't do t'i a kthej gjn e mimin e ditve t hupuna. Nye i 114. Preja ( Pretimi ). . 782. << Preja mirret me pr >>. . 783. Me r pr, me pretue, me mrr pr don me thn me mrr a me persh nji tuf gjje n mal, n vrr a edh n vath. . 784. Preja t shumen e hers shkaktohet kr mos t gjegjet me i ardh n'arsye lagja lagjs. . 785. Preja nuk shndrrohet ndryshej, por a me pr tjetr, a me pushk. . 786. Preja ndoll a katund me katund, a Flamur me Flamur, a edh nder shpija t veanta. . 787. Preja shkaktohet a per kufije mali a bjeshke, a per kullos, a per ndonji dhn tjeter, me t cillen fyhet nji katund, nji Flamur, a edh nji shp e veant. . 788. Preja, s bhet n mal, k gjn t zot't, p tjeter. . 789. Preja, si bhet n vath, k gjn t zot't e 500 grosh giob per nder t vathit. . 790. Preja e p-rrug k gjn t zot't e 500 grosh giob. Permbas ndermjetst s dashamirvet e t burravet t dheut gioba falet. . 791. Po u pretue nji tuf e huej n rrug, n mal e n bjeshk per kuf, atbot si katundi si Flamuri i perkrahen pretarit. . 792. Prs s p - rrug, bni e i u perkrah katundi e Flamuri, ndermjetsia u mrrin pgje e do t peshohen prej Pleqsh si mbas Kannit. . 793. Si mbas randss s fajit do t' i lahet gioba e gjja t zot' t. . 794. Po i u perkrah pretari katundi e Flamuri, i pretuemi k tager me i r pr kuej t mundet n' at katund a Flamur, per me mkmb nderen e vet e me shperblye gjn e vet. . 795. I pretumi nuk mund t' apretoj as katundi as Flamurin, 'si t' a leis pretarin e t' a lj shp me shp. -- Katuni thot: << A gjn t zot't, a rrugen t lir >>. . 796. Gjja e pretume n mal a n bjeshk nuk k d-per-njahen, por gjn t zot't. . 797. <<Kumbona e tufs nuk mund t mirret pr >>.

. 798. Po u muer pr kumbona e ogiit n mal a n vath, kjo k nderen s tufa mar e s vathi; pretari do t laj 500 grosh giob per nder, edheps nuk muer kurrnji kamb berri. . 799. Ogii, hanori e vergani e qni i hekuravet, nuk mund t mirren pr as per detyr. . 800. << Preja per detyr nuk mirret >>. Po ndodhi kjo p6un, katundi e Flamuri e liisin pretarin, po s'u gjegj me kthye gjn. . 801. Po e prishi gjn e pretume pretari diten e lahes do t'i a kthej t zot't krye per krye edh tuj e zgiedh n tuf t tij. Nye i 115. Faji i Kobshem. . 802. Kush vjedh shpn e strajcen e mikut, kanja i k caktue per giob << faqen e zez >> e sht i hjedhun prej kuvendit e gjyqit. . 803. Po e vodh mikun e njij shps dora e tjetrkuej -- i shp's tjetr -- i lypet miku i prm e shpija e thyme. Nye i 116. Dypernjahja. . 804. Nder t gjitha vendet, k mbahet kanja, do gj e vjedhun k dypernjahen: << D per nji, mjaft si t ecin me kmb >>. . 805. Dypernja do t' epet jo ve per bagt t trasha, por edh per bagt t' ima, e per send t vjedhun. . 806. Dypernjaha do t shperblehet edh per nji t djegun t dhnshem t shps, t ksolls, t tbanit, t mullarit t sns a t kashts, t gjethit edh t gardhit. . 807. Kopshti, vshta e ara e vjedhun kan dypernjahen. . 808. Gjeli ( kndusi - kadoci ) i vjedhun a i vrm k gjygjin e prm: 500 grpsh t zot't, per arsye si: << Kendusi sht herori ( sahati ) i t vorfnit >>. . 809. Thiu i mbajtun, i vjedhun a i vrm ( pos se n'u gjet n dm ) k 500 grosh, per arsye si: << Thiu i ushqyem sht mbaja e njij shps >>. . 810. D kafsht e permenduna nuk e kan dypernjahen e as gjelin gjel, as thn th, por 500 grosh pare t thata. . 811. Per vegla bulkijet, bje fjala per um te vjedhun e t hetuem cubi do t'i laj t zot't aq pntor s dit i shkuen hups, e umni um.

Nye i 117. Tagri i t Zot't t Gjs s Vjedhun. . 812. << K t' a gjj gjn e vet i zoti, e mrr >>. . 813. Mbas ktij parimi i zoti i gjs s vjedhun nuk sht n detyr t rrafgohet, seps, kdo si t' a hetoj e t' a gjj gjn e vet, aj k tager me e mrr. . 814. Po u vodh gjja nper mjet t buks, buka do t'a laj. . 815. Po u vodh gjja nper mjet t kjorit, kjori do t laj. . 816. Po u ndoq per gjurm, aty k t jes gjurma, i zoti i gjs ngul e do t'i epet arsyeja m kmb e m dor. . 817. Po bleu kush nji gj t vjedhun, edh p dijt se sht e vjedhun, i zot i gjs k tager me e mrr e shitsi ( cub ) do t' i a kthej blesit deri n t mbram,in dsh t mimit, si muer per at gj t shitun, e t zot't t gjs dypernjahin. . 818. Pos se per vjedhn t bme n Kish e n Qel, cubi nuk k gjob as faqe katundi as faqe Flamurit. . 819. Po u vodh gjja n vath, cubi do t laj dypernjahen e 500 grosh giob per vath t thyem. . 820. Po u vodh gjja n ma, cubi do t laj dypernjahin. . 821. Po u vodh gjja n shp, cubi do t laj dypernjahen e 500 grosh per shp t thyme. Krye i Njizetedyt. Vrasa. Nye i 118. Prita. . 822. Prita sht nji sjellje, me t cillen malet e fushat e Shqypnis u vjn pusijt gjaksorvet a kujdo, si t kt menden me vr. ( Me dal n prit; me ndj n prit, me v priten, me r n prit. ) . 823. << S keqes i pergjigjet aj, qi prn ase rrethas >>. . 824. Mbrenda Flamurit t vet nuk mund t mrr kush shok, per me i dal kuej n prit; e, po duel kush, edh vrn kend t Flamurit, t gjith biejn n gjak. . 825. Jashta Flamurit t vet, po duel kush n prit per me vr kend t Flamurit t huej, prsi bjen n gjak e jo simahort. << Aj, si prn, e mrr gjakun mb vedi >>.

. 826. << Kush e ep fishekun, gjakun e bn t ve'n >>. . 827. U ue kush edh mblodh shok e dashamir edh i duel n prit kuej, tuj i thn: t gjiths pushk, si t shprazen, jn t mijat, po u vr kush, gjakun e mrr mb vedi prisi. . 828. << Pushka e on gjakun te shpija. -- << Pushka t lshon n gjak >>. . 829. Po e uhajti kush pushken e kuej e p dje t zot't t pushks shkoi ky e i duel n prit kuej edh vrau njerin, thjeksi bjen n gjak e jo i zoti i pushks. . 830. Po i muer kush pushken e kuej, tuj i kallxue t zot't se k nder mend me dal n prit e me vr nierin, edh e vrau i zoti i pushks bjen n gjak, sepse << Pushka e on gjakun te shpija >>. . 831. << Simahori i p'- gjak bjen n gjak. . 832. Po duel nji edh mblodh shok e dashamir e i duel n prit kuej, p i pas ky as gjak as varr, edhe e vrau, prsi me gjith simaher biejn n gjak. . 833. Po duel kush n prit per me vr gjaksin e vet, me gjiths shok e dashamir t jt, e mrr gjakun e vet e nuk biejn n gjak. . 834. Po duel n prit nji tub burrash, krisi pushka prej net t prittarvet, pors nuk vrn kend; e n'at hov krisi pushka edh prej net t' atyne, si rn n prit, n' at t perziem vritet nji prej atyne, si rn n prit, por nuk u vr prej pushket t prittarvet, kta biejn n gjak mbas Kannit, seps e filluen pushken. . 835. Prita do t filloj pushken mb burra e jo mb gr, fm, mb shp e mb bagt. . 836. Po qiti pushk prita mb gr, fm, shp a mb bagti, pnon kundra Kannit e, po nuk e muer n kujdes ket dhn Flamuri i prittarvet, si t'i ndeshkoj mbas Kanunit, atbot do t hj pushka shp me shp, mandej Fis me Fis, katund me katund e s mbramit Flamur me Flamur. . 837. Aj, si dn me dal n prit, do t mrr buk me vedi si edh per simahor. . 838. Po hn kund, p xn vend prite e pn kafe, a hangren buk, a mueren me vedi buken n ndonji shp t huej shkuen ne prit edh vrn nierin, shpija e t vramit e kerkon per gjak shpn, si u dha buk. . 839. << Pushka e buka e dhnun me dije t vrass, i sjellin gjakun atij, si e ep >>. . 840. Po u ue kush me i dal n prit shoqit t vet e per simahor mbldh shoqnn, po vrn kend, si prsi si shokt simahor biejn n gjak me at shp, po kje se duelen faqe.

. 841. Po u ue kush prej Mirdite me i a v priten ndokuj n Thkell a n Ma ls t Lezhes a njeti e per simahor mrr shok e dikend prej Flamurve t permendun, aj, si u prn, bjen n gjak. . 842. Po i tha kush kuej si t' i dal n prit ndokuej e t' a vras, tuj i folun besen, se n dit t pajtimit t' atij gjaku do t lj mimin e gjakut, e aj permbas bess s dhnun, shkoi edh vrau sh at, si i tha aj, e s mbramit e ln n qll e nuk i u pergjegj me t holla, dorrasi jet n gjak, e atij, si e shtini, i digjet shpija per pres, si i bni e 100 desh e nji k giob. Nye i 119. Dorrasi. . 843. Dorrs thirret aj, i cilli vret kend me dor t vet. . 844. Dorrasi, pors t'a vras nierin, do t oj fjal se e vrau aj e mos t hutojn mendsh prindja e t vramit. . 845. Dorras do t oj me lyp bes. . 846. Dorrasi, po muejt vet me e sjell mar t vramin, mir; perndryshej mb kdo, si t ndeshet, do t'i thot si t shkoj me e sjell mar e armen me i a pshtet te kryet. . 847. Dorrasi nuk guxon me mrr ermen e t vramit; po bni ket faqe t zez, aj bjen n d gjaqe. . 848. Dorrasi i prinds s vet grhet prej fisit a katundit. . 849. Dorrasi e k t luejtmen nten e aty, k t'a il drita, do t struket. Nye i 120. Simahori. . 850. Simahuer sht aj, i cilli i ep dor dorrasit, tuj i ndimue a n vras a n vjedhn a n t kryem t do mbrapshtijet tjeter. Nye i 121. Bestari. . 851. Bestar jn ata, si hijn te prindja e kushrinija e t vramit, per me xjerr bes per dorrasin e per shp t tij; jn mprojtart e dorrasit e t shps s tij, si mo s t' i gjj gj n vade t bess. . 852. << Dorzn e bestr nuk hn kush me pare >>.

. 853. Tuj kn nji nevoj uhazishte, Kanja nuk don si t mrrin opanga ata, si hjn dorzn e as ata, si xjerrin bes per ndokend. Nye i 122. Besa.

E Maili yn

na shkruani

gusht.2004 by " www.malsia.eu

Kanuni

. simbas botimit SHKODER SHTYPSHKROJA FRANESKANE 1933

Liber i Dymbdhett Shlirime e Perjetshme. Krye i 23. Pjestart e Perjashtimevet. . 1221. - l. - Kanni i Malevet t Shqypnis shliron e perjashton. - 1 . - Kishen; a ) - per do teloznet; b ) - prej dhetimit t tokavet e t gjs s gjall; c ) - prej giobet e do ndeshkimit; d ) - prej do angarije kah katundi e Flamuri; e ) - e bn pjestr n do giob; f ) - ndoren e ndermjetsn i a ruen. . 1222. - ll. - Priftin, i cilli: a ) - sht i jashtuem prej ushtrije; b ) - po u lyp n b, vehtja e tij xhet per 24 Poronik; c ) - po vrau kend, s' ndiqet per gjak; prindja e tij biejn n gjak; e ) - s' ndjek kend per gjak t prinds.

. 1223. - lll. - Krent e Flamurit: Po u lyp per Pronik nji nder Pleq t mdhaj, vehtja e tij xhet per 12 Pronik t panjefun. . 1224. - lV. - Kasnecat: Jashtohen prej ushtrije. . 1225. - V. - Farketart: Jashtohen prej ushtrije. . 1226. - Vl. - T vorfnin - djal t vetem, si i k mbet mb krye shpija e ma - : sht i jashtuem prej ushtrije. . 1227. - Vll. - Gruen: mos - pelqimi i saj kah kanja: a ) - per Plak; b ) - per Kapucar; c ) - per Poronik; as beja s' i gjegjet; d ) - s'k z as vend n kuvend; e ) - s'k trashigim as te prindja as te burri; f ) - nuk ndiqet per gjak; h ) ndermjetsia s'i dhnohet. . 1228. - Vlll. - Virgjinat ( fmnat, si veshen si burr ): S'veohen prej grsh tjera, pos si jn t lira me ndj nder burra, pors p tager znit e kuvendit. . 1229. - lX. - Deken: Ata, si kan deken n shp, jashtohen prej do pne si kah katundi si kah Flamuri, si edh kah t reshunt e ujit t muljevet. Ket tager e kan prej kanunit per nji jav dit rresht. - Si t mbushet java, do t'u pergjegjen detyravet si kah katundi si kah Flamuri, edh n kjoft krye a Dera e Gjomarkut. Krye i 24. Deka . 1230. Kanuni i Malevet nuk bn si t'i shkaktohet kuj trazimi mb trazim. . 1231. Kr t'i des kush njj shpije n katund, per nji jav dit rresht - mbas deket nuk mund t' i bzj kush te dera per kurrnji pn, si t' a ket vendi me e b katundisht. . 1232. Jashtohet me gjith gjinden e shps prej do angarije si kah katundi, si kah Flamuri, si edh prej vijash t'arave e t mullinit. . 1233. Po desht kush me prit per << krye shndosh >> pert javen, t pres; pors krye tet ditsh kanja i a don pntorin me kn edh i Ders s Gjomarkut. . 1234.Si t des kush, do dergohen lajmtart, per me thirr n mort. . 1235. Tuj b gjm burrnimi, grrishten edh tundin krahnorin.

. 1236. Grt vajtojn, por nuk grrishten. . 1237. Pors t vjn kamben n katund t dekunit miqt, do t vjn n krye jakzat e gjurdjavet. . 1238. Kan sht me b gjm mb t dekunin tr hersh, tuj perseritun fjalen << I mjeri un ! >> nand hersh. . 1239. Burrnimi nuk bertasin mb gr; por po i biri mb t' amen e i vllaj mb t motren. . 1240. Kr t niset kush per me shkue n mort, nuk thot << Lamtumir >> as i thot kush << Udha e mar >>. . 1241. Tuj kalue rrz vorresh, pntorvet, si ilin vorrin, nuk u thohet << pna e mar! >>. . 1242. N kjoshin miq, u shndoshin kryet; kjen shok, u thon: < u lodht, or juni? >>. . 1243. Si shokt e katundit t t dekunit, si miqsia, s'i t pijn kafen, kupzen e pshtesin n tok, tuj thn: << Zoti ju dhasht gajret !>> - << Per t mir >> nuk thohet. . 1244. T treten dit mbas deket, kushdo si t vij per << Krye shndosh >>. si mbas kafjet, si edh mbas thot: << Zoti ju dhasht gajret ! Per t mir mbas sodit ! >> Nuk thohet: << Ju shtroft per t mir ! >>. . 1245. Gjmatart rreshtohen, tuj perb gjyms rrethit me ftyr kah i dekuni. . 1246. << Percjellsat me t dekmin nuk mund t' i kalojn kuej per der, pos n kjoft udha e madhe a udh katundi >>. . 1247. Tuj dredhue prej vorresh, s'do t ndalet kush n' udh, por do t shkoj fill n shp t t dekunit. . 1248. Si t mrrjn n'oborr, u dalin perpara shokt e shps s t dekunit, u mbajn armt, u qesin uj duervet p h n shp e u prjn ke treveza, per me hanger Drek. . 1249. P krye s hangrmit t gjith, nuk do t ngrihet kush prej buk. . 1250. Si t ohen prej buke, do t dalin jasht t gjith e lajn duert para ders s shps n shek, e cilla do t gjindet plot me uj. . 1251. Miqt, si grrishten ftyre n dek t mikut nuk do t'i lajn faqet e pergjakuna as n shp, as n katund t t dekunit e as per udh, po 'si t mrrjn n shp t vet. . 1252. Zija per t dekun t shps ( per burrnim, por jo per gr ) do t mbahet nji vjet.

. 1253. Per fm nuk mbahet zija. . 1254. Zija hqet a per ndo'i t kreme, si lutet me miq, a per ndo'i dit t motmotit. . 1255. N drek do t gatuej buk gruja e vej. . 1256. Gruja me burr nuk mund t gatuej n drek, as me qit uj duarvet, as me qit rak e as buk me thye. . 1257. Po ju desht grues me burr t gjll me gatue n drek, n darsem nuk mun t gatuej. . 1258. Grueja e vej nuk mund t gatuej n darsem, as nuk mund t qes uj duervet, as rak, as me thye buk, as me vesh e me i u afrue nuses. . 1259. Me ardh n shp t prindes n pas bija e martume e me dek aty n'at koh drekt do t'i bj prindja. T prshunat e drekave do t'i bj shpja e prinds e jo e burrit. . 1260. Po u dha ndo'i ndim shpija e mikut, kjo xhet nder n kan, por jo detyr. . 1261. Me u ue prindja e me bajt trupin e dekun t s bs s vet n shp t burrit, katundi e giobit per at sjellje shnjerzimi. . 1262. N mos past me se me sht n dh t bn e vet prindj, vllaznija e fisi do t'i apin uh. . 1263. T prishunat e uht e drekvet do t lahen n krye t mujit, 'si t hj i dekuni n dh, e nuk mund t shthen pertej.

E Maili yn

na shkruani

gusht.2004 by " www.malsia.eu

na shkruani ne Forum

KANUNI

Kisha Familja Martesa Shpi Gjan e Prone Puna T Dhnunat Fjala e Gojs Ndera Dmet Kundra Mbrapshtinavet Kanuni i Pleqnis Shlirime e Perjashtime

SH T O J C

Spjegim

At Gjergj Fishta PARATHNE 1. Randsija e Folklores komtare. Kushdo nieri i leters e i kalemit, e qi t jet i zoti me perftue n mende t vet idn Atdh, kupton mirfillit randsn e madhe qi per km k n vedvedi t mbledhunt e folklors s tij komtare. Folklora sht pasqyra e kthjellt e psihes s komit; sht rrasa mermerit, m t cillen historija zgavrron tendunt e t shendunt e popujvet; asht cehja e pashterrshme e gjuhss e e leterss komtare. Folkloren, po, do t skjyrtojsh, po deshte me shkrue historn e komit, e cilla me hamende nuk shkruhet, por qi edh pa t komi jet nuk k; folklores do ti siellesh, po deshte me shtue pasunn e gjhs me fjal t permvehtsueme, me frazeolog shprehsore, me shembulltyra t gjalla, dramatike; n folklor prap k me ndesh m type m t nalta, m karaktere m t forta, e m motive m tardhuna e t perkueshme per zhvillimin e leteratyrs komtare. Epopt m t mdh e m t bukura t bots: si nji Iliade, nji Shah-Name, nji Niebelungen, nji Fingal etr. etr. kan ngallit e jan zhvillue mb bazen e folklors komtare. Mjerisht disa nder at t bij t fisit shqyptar, qi mbahen per intelektuala e udhhjeksa t fatit e t shartevet t komit, por qi shkolla, neper t cillen paten kn pershkrue, nuk mrrjti me u a qirue shpirtin krejt prej zdramit t do parimeve sterelizuese e shkatrrimtare, e as me u a hjek at lmashk pedantizmi e kulimlleku vagabond- modern, qi ata quejn kultur, perbuzin njomsn e vallevet popullore, bjn nasgja bukurn gjithmon t njetht e t kerthnest t rapsodijavet kreshnike, kerveshin buzen mb rands t vendimevet t kanunit doketar droit coutumier mb fjeshtsn e art t mytologs, t prrallavet, e mb mar folkloren ton komtare. E pra, sa bukurija thnjesh, sa njomsija e naltsija mendimesh nuk sht struk permbrenda ksaj folklore, m t cillen k punue psihja heroike e komit mar e i kan r m lim kavaljetet e gjata, t palodhshme! Per shembull: k ma k spo tham n leteratyr shqype: se m kjo e shkreta hec faqet per dh, sie grami; por edh nder leteratyra t reja t komevet t gjytetnueme nji pershkrim, pr me njyre m t gjalla, me shembulltyra m t pershtatuna, e me nji burrn m bujare, m fisnike e te njerzishme mb hijeshn e nji vashe, se, pershkrimin, me t cillin fatosi i rapsods Martesa e Halilit, botue ne Hll t Drits (1924, f. 261) paraqet hijeshn e Tanushs, s bijs s krajlit: "...E un Tanushen vet e ko pa, Kr kem pas bes me krajl: Gj m t mir sshef njeri nen ket diell? Vetulla e saj ndrejt, si fiskaja 1); Shteku i ballit, si shteku i malit, Kr merr hana me prendue; Syni i saj, si kokrra e qershs; E k qerpikun, si krahi i dallndyshs; Ftyra e saj, si kuqet molla mdeg:

Hunda ndrejt, si kalemi i Tushes 2); Goja e vogel, si lulja qi shperthen; Dhmt e bardh, si gurzit e lmit, Fll mbas shiut, kr po i shndritte dielli; Qafa e saj, si qafa e pllumit; Shtati i saj, si i shtat etine; Misht e dores, porsi rremi i shemshirit". K e k Petrarka mbreti i vjerrshs s bukurs e t dashtns nji pershkrim t hijeshs s grues m t bukur se ky? Petrarka, mshil prej mbramjet nod t vet, hup t thuesh krejt nder libra e karta t vjetra, n drit t zbet e t marrt t nji flake kandili vojit, e cilla her trashet e her thollohet thue se po fiket milik t vetin t shkrmuem: grumullue n magazin t fantazs s vet allabastra, fildisha, ixh, zadefa, perle etr. qi k mjt me p kund n ndonji kish, n ndonji salon, a duqan sendesh t rralla e t kushtueshme: si edh kroje e gurra te hartueme, lule e lulishta, kodra e suka t blera, ograja e senjore zotnsh etr. edh me nji cen, me nji dures pernjimend monakale, vhet e pershkruen n poez idealin e vet t bukurs Lauren, tue peshue do mendim, tue mat do fjal, tue limue do germ, e gjithmon tue fsh, tue rektue mbas saj, si qi edh sod mbas gjashtqind-shtatqind vjetsh t bhet se po i nden ato t fshme e t dihame t tijat. Ndersa rapsodi i malevet tona neper biga e hije blinit atj k ktheter-rrmysja shqype murroj bn erdhen neper gallushtra t stnavet tashklatisuna, neper duhme t ndonji rrfeje zharritse, dermuese gjithkah sht rrethue me madhn te pamatne t natyrs e me at bukur dermore t luginavet t karmatisuna e t grykavet terrta hijet t qarravet e t lisavet disa hersh shekullor. Ktej nji mal i blert, me vithna, thana, e stane; andej nji bjeshk e nalt e rryeshme, rand ngarkue me bor; pertej nji humnere mija metrash shpatit t malit thik nteposht zgavrrue; n fund tasaj humnerje nji lum tue gjimue zallit; nji uterr mat an, krejt bardh prej shkumet, tue u dikue nper krepa: e gurgullo gurra t cemta, e vallzo bylbyla neper brej, aha e etina: edh huti tue hukue, edh ujku tue ulrue, akalli tue leh: prap tingllo koana e capit, blegro kingji i delmes, thuja bariu kangs terthore e maje krahit, urliko fll e zanamare: kce blegreshat hijevet, pors Zanat mrizevet: e rrethon, po, nji jet, nji gjalln, nji galldim, nji gaz, si gazi i prendvers s rruzullimit! Edh ky, rapsodi, a se n zheg t dits te mrizi i ahit, a se n mbramet mbas darke ur voters s vet mirpritse, kap lahuten n dor, e plot menden e zmren me Zot e Shen Nkoll, me Or e me Zana, me drangoj e kulshedra, me fatosa, kreshnik, pleq, krn, bajraktar, pansira, heshta, arm t ngrjta, tagana, kual mejdanash, bes e burrn shqyptare, pa mat vjerrsh, pa lmue fjal, e rrmye mendjet n nalts e bukur targumentit, lshue krejt vedin mflatra t fantazs s vet tentuzjazmueme si thote Ovidi: Est deus in nobis; agitante calescimus illo, Sedibus theriis spiritas iste venit. 3) (Fast., VI, 6-7) tue perkue zanin me tingell t lahuts, i a hn me pershkrue bukurn e Tanushs, s bijs s krajlit, e tue e ndigjue nji qiell e kaltert, do bjeshk t nalta, ulkoja e bylbyli, e shokt e vet zmret bujare, kudon: E un Tanushen vet e ko p Gj m t mir sshef nieri nen ket diell ! E pse sdin shka jan allabastrat, fildishat, ixht, zadefat, perlet, mergjanet, rubinat e tjera kso ikrrsh salonash e duqanesh, per me pershkrue

nji bukur jo grueje, jo fmne e cilla e hiejshme mund t ndoll edh n mal, n fush, ne stan e nder shpija t nderit t dyshimt por bukurn e nji vashe fisnike, e t nji typi grueje bujare, ky Titan i r me fuq t fjals s vet rrmyese, t pushtetshme, perkul madhnn e natyrs nen lmaje t harkut t lahuts s vajtueshme, edhe merr kt nji shtek malit, k prendon hana: atj nji etin: pertej molla, qershija; nji qaf pllumi, nji krah dallndyshe: gurzit e lumit, fll mbas shiut kr po i shndritte dielli, lulet qi shperthejn: prap kalemin e Tushs, rremin prej shemshirit, edh kta, kaq me nji forc e gjalln shembulltyrash, nalts mendimesh, pershtats e permvehts fjalsh, sa me t vojt mendja, se j tue ndigjue kund ndonji therm te Titanomaks sEziodit. Pos dmit t Hektorit prej Andromaket, pershkrue prej Homerit nIliade, nuk m bjen nder mend, se kam lexue kund ndonji pershkrim m t frymzuem me fisnik e me burrn, e k titanizmi e njomsija e shembulltyravet t perkojn m ambel me naltsn e idvet, se ket pershkrimin e rapsodit malsuer mb bukurn e Tanushs, s bijs s krajlit. Prandej, mund t jt, ndoshta, se Laura e Petrarks sht nji Venus, mbr mshkum t detit; por sugurisht se Tanusha e rapsodit t Dukagjinit sht e bardha ajo Athenaja, shperthye e armatisne prej rrashtet t Zeusit rrufflakrues. Prej ktyne fjalve shifet kjartas randsija e madhe, qi per km mund t ket t mbledhunt e folklores komtare. E do v noroe, se kt, perj ngushticet t vendit, kjo rands u pr vetem n pikpame estetike-letrare e tue skjyrtue vetem nji deg t folklors: poezn popullore. Po tishte vendi, po ta lypte puna me e peshue ket rands nder t gjitha pikpamet shkencore e letrare, kishte me p fort m kjart detyra, qi k Qeverija e intelektualt shqyptar, mendjet t kthjellt e vullndeset t mir, me u perkujdes per t mbledhunt e t bashkuemt e ktij visari komtr, qi sht folklora. 2. Randsia e t mledhunit t ligjvet dokesore. Franeskjt shqyptar kjen njat, qi nder m t part n Shqypn pn randsn e madhe e nden nevojen e t mledhunit t folklors komtare; e nder kta m i pari kje drit past! t Shtjefen Konst. Gjeov, qi me zll, entuzjazm e dures i u v ksaj pune. T kryemen kndimet e veta e t marrmen qi muer Urdhnat e Meshtars, ky franeskan i shkelqyeshem me nji her i a nisi me mbledh kang e valle popullore, prralla, bestytn mitologike, thnje, fjale e kash-t lashta, lojna, loj fjalsh, fjal synonime etr. t popullit ton. Edh mbas pak vjetsh bashkoi nji materjal folkloristik mjaft t madh. Franeskjt, at her, ndertuen mbrenda rrethit t vet vepren Visari komtar, per t mbledhunt e t botuemt e folklors, n t cillen vepr mueren pjes edh do djelm civila, atdhetar entuzjast shkodran. Edh ksht vjetin 1910 botuen t parin bl t ktij kolekcjoni folkloristik, nen titullin Visari Komtar t perbm prej kangsh, vallesh popullore e rojmesh fmijsh, t mledhuna sidomos prej A. Shtjefen Gjeov nan t Gegns. Kjo vepr do t kishte vijue botimet e veta metodikisht, por erdhen kryengritjet, luftat, koht e vshtira e jo ve se nuk u botue m ndoni tjeter bl, mu hupi shumica e materjalit t bashkuem. Gjat ksaj kohe A. Sh. Gjeov, tue vijue gjithnji me nji cen e dures t pa shoqe nder rmime t veta folkloristike, kishte bashkue shum materjal mb Kanunin e Lek Dukagjinit: e kr Franeskjt (1913) ndertuen t perkohshmen Hylli i Drits, nisi

me botue mt numer per numer shinimet e pikzimet e veta mb kann. Botimi i ktij studjimi t tij mb kann kje prit me entuzjazm prej Shqyptarsh e prej dijetarsh jashta Shqypnijet. Dis profesora Akademsh e Universitetesh: nder t cillt edh Thallczy: me inzistenca t mdh lypen prej drejtimit t s perkohshmes autorizimin, qi me mjt e me perdorue ato studjime nder vepra t veta. Nderkaq A. Shtjefni vijote pa i a d kurr nder rmime e studjime mb kann, edh pat shtue materjal tjeter t r ksht, qi botimi definitiv i kanunit do t kishte dal, nen do pikpame, nji veper pernjimend fort e interesantshme. Ve shka se u vr mizorisht n Jugoslav, e i hupen edh dorshkrimet, pos qi vepra i mbet pa krye. Tash, Franeskjt i kan b bashk kto studjime tA. Shtjefnit Konst. Gjeov, t botueme rresht mbas rreshti n Hll t Drits, e po botojn tok n nji liber: t sugurt se me ket veper i ngrefim nji pomendore t padekshme mnit tAutktorit, e nji sherbim t pelqyeshem mar komit shqyptr. Me t vertet se neper botim t Kannit t Lek Dukagjinit i bhet komit nji sherbim i dobishem, mbas per do Shtet, qi thot, se do me jetue e me zhvillue mbas parimeve tarsyes e t hulls s gjytetns s vertet, ligjt gojdhnse e qi permblidhen n kanunin doketar t komit, kan nji rands t madhe fort n vetvedi: e se prandej duhen pas para ssh prej gjith njatyne, qi presin e zbatojn ligjt e Shtetit. Te bashkuemt e shum njerzve nuk mund t quhet shoqn, po spaten t gjith nji qellim t perbashkt. Qellimi i perbashkt paracakton natyren ase esencen e shoqns civile t Shtetit. Nieri ndoll n shoqn n nji mndyr t domosdoshme: prandej nieri sht i detyruem me bashkveprue me tjer shok, per pranimin e qeltimit t perbashkt. Veprimi i perbashkt konsolidon ekzistencen e Shtetit. Per me veprue mbas nji qellimit, nierit i duhet me kqyr neper arsye, qi mjetet t jen t perkueshme me pronim t qellimit: neper vullndes me nzit fuqt shp irtnore e fizike per pronim t ktij qellimi. Prandej, per me bashkveprue nieri me shok tjer, per nji qellim t perbashkt, lypet arsyeja e vullndesa. Arsyeja e vullndesa zhvillojn perparimin moral e materjal t Shtetit. Por arsyeja e vullndesa, qi do t bjn me veprue kolektivitetin n hull me pronimin e qellimit, per arsye qi gjithkush i shef e i kupton, nuk mund t jen individuale, por kolektive, t perbashkta. Ligja sht arsyeja e perbashkt; Auktoriteti vullndesa e perbashkt. N t pershtatunt me ligj e me auktoritet ngallit lumnija e mjerimi i Shtetit: i gjytetasvet marr kolektivisht e individualisht. Tash, m se pari ligja, per me detyrue gjytetast, do t jt e drejt ase e ndershme: pse ligja e padrejt e jo e ndershme nuk mund t krijoj detyr. S dyti, ligja do t jt e dobishme, e preme per t sjell njimend t miren e posame: mbas sh prej ksaj t mire ngallit t knunt e karakteri i do shoqnije t konkretueme e i do auktoriteti qi e qeveris. Por n mndyr mund do t reshet kjo e mir dobije t perbashkt? Mjetet do t jen t pershtatuna subjektit, qi do t lvitet, do t veproj: ligjt pr do t jen t pershtatuna popullit, qi do ti qes n pun e jo vetem n pikapame tids shoqn, por

edh t rrethnavet individualizuese t tija (Tapparelli). Prandej nji ligj mund t jt e mir per nji vend e e keqe per nji tjeter (Beutham). Nji ligj e preme, po zm, per ingilz, aleman e tjer popuj t shtruem e t gjytetnuem, sugurisht nuk bn sado e drejt e e ndershme t jt per rrebela t Ballkanit, fatalista t Azs, kanibal tAfriks etr. Por edh kodi penal, per arsye qi ndeshkimi do t jt i pershtatun me vehtjen qi ndeshkohet, si thot Tapparelli, ndryshon mbas kohve, vendit e komevet; pse shekuj e popuj t ndryshem duen t mira t ndryshme. Lodra, fjala vjen, dikr edh naten permallote gjinden n Shypn; por sod merzit gjithkendin edh diten. Koht ndrrojn, e na me to! Shifet kjartas, pra, se ligjt, per me kn vert t dobishme, pos se t drejta e t ndershme, do t jen edh t gjashme, due me thn: t prme mbas psihes e mbas nevojve t njimendta t popullit, qi do ti maj; e se prandej fuqija ligjdhnse e nji Shteti, para se t pres nji ligj t r, duhet ta njof mir shpirtin e popullit e ti peshoj sa duhet nevojt e kohvet e t vendit, per t cillat ajo ligj pritet. Per ndryshe ligja del dhn e jo hull jete. Prandej nji filozof i madh thot, se ligja, para se me ken ligj, sht nji fakt nji doke, zakon, "adet" e se ligja e drejt sht t shprehunt e nji faktit t vertet ligj e kanuni populluer. Kta nuk do me thne, se dokja, zakoni, "adeti" kanuni t bhet ligj, pa ken sankcjonue prej auktoritetit; por do me thn, se nji auktoritet i drejt do t pres ligjt, tue pas gjithmon para ssh doket, zakonet kanunin e vendit. Por k m mir e m kjart se nder ligj doketare t nji kanuni ligjdhanst e Shtetit kan pr t njoft shpirtin, karakterin e nevojt e verteta t popullit? Fuqija ktyne ligjve, m fort se prej sankcjonit t ligjdhnsve, u vjen prej faktit se jan b doke e prej vedit kan h sh n jet t popullit; e prandej jan m t gjashme, pse edhe influencen e kan m t madhe mb masat, qi merr seicilli nder ato interesat e veta. Ligjt neper koh e rrethna ndrrojn: prandej edhe ligjt e kanunint do t ndrrojn; por, para se t ndrrohen, jurista t specjalizuem do t studiojn kohen, mndyren se si me i ndrrue, tue ruejt gjithmon frymzimin karakteristik t tyne edh nder ligj t reja, neper t cillat t zevendsohen. Ksht kan punue t gjitha kombet e gjytetnueme, e dr dik edh Turkija vet. Prane Mehqemes Turkija mbate n Shqypn edh Xhibalin, i cilli nder do ashtje gjykote mbas ligjvet gojdhnse t kanunit. Prandaj me gjith arsye tham, se botimi i Kanunit t Lek Duka gjinit, perpilue prej A. Shtjefnit Konst. Gjeov, O.F.M. drit past! i sjell komit nji sherbim t dobishem, t pelqyeshem. 3. Kanuni i Lek Dukagjinit. Fjala kann sk dyshim, se etimologisht rrjedh prej fjalet greqishte kann, qi don me thn : mastr njajo vegel drunit a e ndonji brumit tjeter, qi vien me terhjek viza t ndrejta. Metaforikisht shenjon shtillin e ligjvet gojdhnse e t pa kodifikueme, mbas t cillave hecte dikr hullija e jets e e veprimit t popullit shqyptr. Por pse i thon: i Lek Dukagjinit? qe nji ashtje e cilla en nuk sht zhvillue krejt mir e me sugur t plot. Nji pal thon, se quhet i Lek Dukagjinit, per arsye qi ky Leka e paska mledh e kodifikue i pari. Ktij mendimi duket se k kne edh Dr. Milan ufflay, i cilli ne librin e vet Serbt edh Shqyptart (perkthye prej slavishtes) thot n faqe 90 Gojdhna, mbas s cills kto zakone ligjare t quejtuna me mnin Kanuni i Leks, sht n lidhje me Lekn III. Dukagjinin (1459-1479). E vertet se

Auktori i famshem, nuk thot, se ky Lek Dukagjini III. k permbledh e kodifikue Kanunin n fjal; por prej do vendeve tjera t librit t tij t sypripermendun mund t thohet edh, se pernjimend Kanuni k mjt me kn kodifikue prej Leks III. Prej vepret t citueme t Dr. ufflay theksohen do fakte, qi mund t ken t perpjekun me kodifikim t ligjvet n Shqypn. Qe nji her Auktori thot, (f. 23 et seq.) se q prej s t tremdhetes qindvjete nder do gjytete t Shqypns gjindeshin zyre noterjale, k u shkruejshin e prej kah u perhapshin lajmet gjygjtare t vendit. Prej trajts e prej mbrendss s lajmevet noterjale shqiptare dukljane, shkruen mandej (f. 25 et seq.) mund t xjerrim ndonji gj mb faret e statutevet t gjytetevet... N nji tjeter vend mandej shton (f. 27) ...qytetasit e Durrsit kishin qen t shternguem ti mshehshin statutet e veta. N fillimin e periudhs s Venedikut (1398) u gjet vetem nder Franciskjt e atjeshem neni i 35 i nji Statuti, i shkruem mb papr. Paska pas pra aso kohe statute t shkrueme n Shqypn. M teper (op. cit. f. 87 et seq.) Dr. ufflay kallxon, se si rreth s t tremdhets qindvjet filluen me u trajtue n Shqypn si do republika t vogla t permbme prej dis fshatesh a bajraksh, tue marr me vedi d elemente t reja: nji ushtarak e nji ligjuer Ksht (1414 e m tutj) bhet jashtzaonisht i fort fisi i Hotit, kryetari i t cillit quhej: Kapetan (Capitaneus montanae Hottorum), e rreth vjetit 1415 trajtohet lidhja e barjakvet t Mirdits, e cilla aso kohe mund t dyndte nji ushtr 12,000 luftarsh. Se do t ket pas dikr kso republikash t vogla n Shqypn, na difton mbas mendimit tm fakti, qi kt ka vise, qi quhen me dy mna pllojc. Per shembull: Shal e Shosh, Puk e Iballe, Shllak e Temal, Mat e idhen etr. Tash, tue kn se Auktori thot, se edhe Drishti ninterland t verit t Shqypns k pas Statutin e vet t kodifikuem (op. c. f. 25) nuk sht krejt fjal e pa vend, me thne, se edh kto republika kan mjt me pas t kodifikueme ligjt e veta mos seecilla mvedi, nji kann t perbashkt t gjitha. Masandej Auktori shkruen, (f. 91 e 180 op. c.) se dis nder kryetar fisesh n Shqypn u naltsuen n dinast t pamvarun. Ta merr mendja pr, se kta duk e princa, qi drejt per s drejti e nmen t vet lidhshin bes e merrshin e epshin me Shtete t mdh tEurops, sdo t ken ln mbas dore kodifikimin e ligjvet per vise t veta: mbas aso kohe u gjindshin kso ligjsh e kso statutesh t kodifikueme. Prandej sht t gjith gjasa se Kanuni i Lek Dukagjinit dikr k kn i kodifikuem. Ket pun e dishmojn edh analogt e shumta, qi ligjt e Kanunit te sodshem kan me ligj t Roms, t Byzantit, t Serbvet. Merret vesht prej vedit, se, mbas t hmit t Turqvet n Shqypn, Kanuni i Leks k hup si form kodi, e sht perdhos si land drejtsije. E po nder cillat vise t Shqypns qitej n pun, a si thon sot zbatohej Kanuni i Lek Dukagjinit? Qe nji tjeter pvetje, s cilles nuk mund ti pergjegjet me sugur; pse mjerisht per shum do arsye mungojn shenime pozitive mb ket ashtje. Por, per me fol pergjithsisht, mund t thohet se k pas vler legale nder Lek (Malsor t Mbshkoders) e n Dukagjin. Dukagjini nder koh t kalueme perfshte Shal e Shosh, Puk e Iballe, Mirdit, Kthell e Selit e Zhuben (Malsn) e Lezhs. Per ket pun thon nji pal, se Kanuni quhet i Lek Dukagjinit, jo pse k kn kodifikue prej Lek Dukagjinit, por pse k kn zbatue nder Lek e Dukagjin; pra: Kanuni Lek-Dukagjin, e jo i Lek Dukagjinit. Kto ashtje tash i zhvillon me koh historija.

Emra _ Mashkullor Emra _ Femnor A Adamat A Adamata oo2 Adan oo2 Adana oo3 Adomat oo3 Adania oo4 Adriatik oo4 Adanira oo5 Afrim

oo5 Adea oo6 Agim oo6 Admeta oo7 Agimor oo7 Adriatika oo8 Agrin oo8 Afeida oo9 Agron oo9 Aditafer o1o Aidan o1o Afrime o11 Aigin o11 Afrore o12 Aimir o12 Afta o13 Akal o13 Agime o14 Alaron o14 Agimore o15 Alasin o15 Agnushe o16 Alban o16 Agrina o17 Albanor o17 Agrone o18 Album o18 Aidana o19 Algas o19 Aiola o2o Alk o2o Aje o21 Alkan o21 Ajkina o22 Almarin o22 Ajkuna o23 Alper o23 Alarona o24 Altin

o24 Alasina o25 Alzan o25 Albana o26 Alzen o26 Albanesha o27 Alzet o27 Albanora o28 Amant o28 Albulena o29 Amantin o29 Albuna o3o Amat o3o Aleta o31 And o31 Alkana o32 Andam o32 Alketa o33 Anden o33 Alkina o34 Andik o34 Almarina o35 Andin o35 Alpera o36 Anen o36 Altina o37 Anil o37 Alzana o38 Antiam o38 Alzena o39 Aranit o39 Alzeta o4o Arben o4o Amanta o41 Arbenor o41 Amantina o42 Arber o42 Amisa o43 Arberesh o43 Ana o44 Arberor o44 Anda

o45 Arbi o45 Andena o46 Arbian o46 Andika o47 Arbor o47 Andina o48 Ardian o48 Anduena o49 Argjel o49 Anila o5o Argjend o5o Antiana o51 Argjendor o51 Antintana o52 Arianit o52 Anula o53 Aril o53 Aranita o54 Arion o54 Arba o55 Arlind o55 Arbana o56 Armir o56 Arbena o57 Artan o57 Arbenia o58 Artar o58 Arbenore o59 Artas o59 Arberasha o6o Artian o6o Arbiana o61 Artin o61 Arbrorja o62 Artmir o62 Ardiana o63 Artor o63 Argjela o64 Artoran o64 Argjendore o65 Arven o65 Arianisa

o66 Arzan o66 Arianita o67 Arzen o67 Arila o68 Asdrean o68 Ariona o69 Ashtin o69 Arjeta o7o Askan o7o Arlinda o71 Astrit o71 Armira o72 Atintan o72 Arnena o73 Audar o73 Arnisa o74 Audat o74 Arsa o75 Artana o76 Artare o77 Arte o78 Artiana o79 Artina o8o Artora o81 Artorana o82 Arvena o83 Arzana o84 Ashtina o85 Astirta o86 Atdhesore o87 Audara

o88 Audata o89 Aulona o9o Avenda www.plaveguci.eu B Bacol B Bajame o92 Bajuk o92 Bajuke o93 Bakull o93 Bajula o94 Balan o94 Balera o95 Baler o95 Balina o96 Balish o96 Balisha o97 Ballan o97 Ballargjenda o98 Ballor o98 Balleze o99 Ballush o99 Ballmira 1oo Balmir 1oo Ballonja 1o1 Balmir 1o1 Ballore 1o2 Balush 1o2 Balloshe 1o3 Bamir 1o3 Balmira 1o4 Baral 1o4 Baluke 1o5 Baral 1o5 Balushe 1o6 Bardh 1o6 Bamira 1o7 Bardhal 1o7 Bardha

1o8 Bardhani 1o8 Bardhabora 1o9 Bardhanjor 1o9 Bardhana 11o Bardhian 11o Bardhanjora 111 Bardhim 111 Bardhesha 112 Bardhok 112 Bardhime 113 Bardhor 113 Bardhina 114 Bardhosh 114 Bardhoke 115 Bardhush 115 Bardhonja 116 Bardhyl 116 Bardhora 117 Bardibal 117 Bardhoshe 118 Baren 118 Bardhulina 119 Barid 119 Bardhyle 12o Barjet 12o Barena 121 Barlet 121 Baresha 122 Barmal 122 Barida 123 Barven 123 Barzida 124 Barzid 124 Bashkime 125 Bashkim 125 Bata

126 Bato 126 Batona 127 Baton 127 Batoniana 128 Batonian 128 Batuja 129 Batul 129 Batula 13o Batun 13o Batuna 131 Batush 131 Batusha 132 Bec 132 Becana 133 Becan 133 Bedare 134 Bedar 134 Bedarina 135 Bedarin 135 Begatia 136 Begatim 136 Begatime 137 Begator 137 Begatore 138 Bejkush 138 Bejka 139 Belshar 139 Bejkushe 14o Ben 14o Belina 141 Bendo 141 Belita 142 Benush 142 Beltina 143 Bercen 143 Bena

144 Bergin 144 Benara 145 Berosh 145 Benkushe 146 Bersn 146 Benusha 147 Berzant 147 Bergina 148 Besart 148 Berkina 149 Besatar 149 Beroshe 15o Besator 15o Bersa 151 Besfort 151 Bersena 152 Besian 152 Berzanta 153 Besim 153 Besa 154 Besmir 154 Besara 155 Besnik 155 Besarta 156 Besor 156 Besforta 157 Bestar 157 Besiana 158 Betim 158 Besime 159 Bezan 159 Besmira 16o Bilan 16o Besnike 161 Bilbil 161 Besora

162 Bilen 162 Bestara 163 Bilind 163 Betare 164 Bilis 164 Betime 165 Binak 165 Bezana 166 Birzim 166 Bidusa 167 Bisar 167 Biklena 168 Bisen 168 Bilana 169 Bitil 169 Bilbile 17o Bizat 17o Bilbilesha 171 Bjeshkan 171 Bilena 172 Bjeshkor 172 Bilida 173 Blat 173 Bilisa 174 Bled 174 Bilonja 175 Bledar 175 Birkena 176 Bledaret 176 Bisara 177 Bledat 177 Bisena 178 Bledian 178 Biskonja 179 Bledin

179 Bitila 18o Bledion 18o Bizata 181 Bledor 181 Bjeshka 182 Bleg 182 Bjeshkana 183 Blegin 183 Bjeshkore 184 Blend 184 Bleda 185 Blendar 185 Bledana 186 Bleran 186 Bledare 187 Blerand 187 Bledareta 188 Blerian 188 Bledarina 189 Blerim 189 Bledata 19o Bleror 19o Blediana 191 Blerosh 191 Bledina 192 Blert 192 Blediona 193 Blerush 193 Bledora 194 Blet 194 Blega 195 Bletak 195 Blegina 196 Bletar 196 Blenda

197 Bletmir 197 Blendara 198 Bletor 198 Bleranda 199 Blin 199 Bleriana 2oo Blirim 2oo Blerime 2o1 Blodin 2o1 Blerina 2o2 Blond 2o2 Blerona 2o3 Boiken 2o3 Blerore 2o4 Bonin 2o4 Bleroshe 2o5 Bor 2o5 Blerta 2o6 Borak 2o6 Blertana 2o7 Boran 2o7 Blertoshe 2o8 Borash 2o8 Blertusha 2o9 Borbardh 2o9 Bletake 21o Bores 21o Bletana 211 Borian 211 Bletare 212 Borim 212 Bletmira 213 Borsak 213 Bletore 214 Borush 214 Blina 215 Bregan

215 Blirime 216 Brel 216 Blodina 217 Brerim 217 Boikena 218 Bresha 218 Bonja 219 Bret 219 Bora 22o Briken 22o Borake 221 Briz 221 Borana 222 Brizid 222 Borasha 223 Bruzor 223 Borbardha 224 Bubul 224 Boriana 225 Bujar 225 Borime 226 Bujet 226 Borina 227 Buklor 227 Borsaka 228 Bukuran 228 Borushe 229 Bukurosh 229 Bregana 23o Bukurush 23o Bregore 231 Bulezim 231 Brela 232 Bulim 232 Brena

233 Bulin 233 Brerima 234 Burim 234 Breta 235 Burnor 235 Briga 236 Burror 236 Brikena 237 Busid 237 Brisilda 238 Butar 238 Briza 239 Butor 239 Brizida 24o Buzagaz 24o Bruzina 241 Bylin 241 Bruzore 242 Bruzta 243 Bruztore 244 Bujana 245 Bujare 246 Bujaresha 247 Bujaria 248 Bujeta 249 Bukla 25o Buklore 251 Bukura 252 Bukurana 253 Bukuresha 254 Bukureza 255 Bukurie

256 Bukuriza 257 Bukuroshe 258 Bukurushe 259 Bulza 26o Bulzime 261 Bulzore 262 Bulima 263 Bulina 264 Bulore 265 Burbuqe 266 Burila 267 Burime 268 Burimza 269 Buronja 27o Burrnore 271 Butare 272 Butza 273 Butina 274 Butmira 275 Butore 276 Buzagaze 277 Buzida

www.plaveguci.eu C Cakol C Cala 279 Cal 279 Cela

28o Cel 28o Ceme 281 Celush 281 Cemtare 282 Cem 282 Cirkore 283 Cemtar 283 Cuca 284 Cer 284 Cukela 285 Ceril 285 Curlina 286 Cirkel 286 Currana 287 Cirket 287 Currela 288 Cok 289 Col 29o Cukal 291 Cukel 292 Curr 293 Curran www.plaveguci.eu ajup ajupe 295 apel 295 apela 296 ekel 296 eldita 297 eldit 297 elike 298 elik 298 elikore 299 elikan 299 elina 3oo elikor 3oo eljeta

3o1 elin 3o1 elora 3o2 eljan 3o2 eltare 3o3 eltar 3o3 eltina 3o4 iltrim 3o4 eltira 3o5 iltror 3o5 ika 3o6 iltor 3o6 iljeta 3o7 un 3o7 iltrime 3o8 iltore www.plaveguci.eu D Dadan D Dafina 31o Dajt 31o Dajtina 311 Dajtar 311 Dajza 312 Dalin 312 Dalina 313 Danjush 313 Dallndyshe 314 Dardan 314 Danja 315 Dasant 315 Danjana 316 Dasantil 316 Danjusha 317 Dasar 317 Darana 318 Dasaret

318 Dardana 319 Dash 319 Dardanesha 32o Dashalir 32o Dasanta 321 Dashamir 321 Dasantila 322 Dashan 322 Dasara 323 Dasho 323 Dasareta 324 Dashurim 324 Dasha 325 Dastid 325 Dashamira 326 Dator 326 Dashtra 327 Dazan 327 Dashuri 328 Dazem 328 Dashurime 329 Dazer 329 Dastida 33o Dazim 33o Dava 331 Dazin 331 Dazana 332 Dazmen 332 Dazema 333 Dborak 333 Dazeta 334 Dboran 334 Dazime 335 Dboras

335 Dazina 336 Dedan 336 Dazmena 337 Dedash 337 Dborake 338 Ded 338 Dborane 339 Dfrim 339 Dedana 34o Dejk 34o Dejka 341 Delin 341 Delina 342 Dlir 342 Dlira 343 Dliran 343 Dlirana 344 Dlirim 344 Dlirime 345 Delmin 345 Deliza 346 Delosh 346 Delmere 347 Demush 347 Delmina 348 Denat 348 Denata 349 Dshir 349 Desa 35o Dshirim 35o Dshira 351 Dshiror 351 Dshirana 352 Detar 352 Dshirime 353 Devoll 353 Detare

354 Diell 354 Diella 355 Diellar 355 Diellare 356 Diellor 356 Diellonja 357 Dijan 357 Diellore 358 Dijar 358 Dija 359 Dijemir 359 Dijana 36o Dilin 36o Dijara 361 Diljan 361 Dijemira 362 Dilosh 362 Dila 363 Dimal 363 Dilika 364 Dimat 364 Dilina 365 Dindar 365 Diljana 366 Dirin 366 Diloshe 367 Ditbardh 367 Diluke 368 Dite 368 Dindare 369 Dition 369 Dirina 37o Ditjon 37o Ditbardha 371 Ditlum 371 Ditila

372 Ditmir 372 Ditlinda 373 Diturak 373 Ditlume 374 Dituror 374 Ditmira 375 Ditver 375 Ditona 376 Donjet 376 Ditona 377 Dorargjend 377 Ditore 378 Dorart 378 Diturake 379 Dorbardh 379 Dituri 38o Dragon 38o Diturore 381 Dranjash 381 Ditvera 382 Dranush 382 Donika 383 Drejtar 383 Donjeta 384 Dren 384 Donmira 385 Drenaz 385 Dorargjenda 386 Drenor 386 Dorarta 387 Drenush 387 Dorbardha 388 Drilon 388 Dorina 389 Drin 389 Doriza

39o Drinaz 39o Doruntina 391 Drinbardh 391 Drande 392 Drinor 392 Dranushe 393 Drinush 393 Drejta 394 Drit 394 Drejtare 395 Dritan 395 Drena 396 Dritbardh 396 Drenaza 397 Dritsim 397 Drenore 398 Dritim 398 Drenusha 399 Dritjon 399 Drilona 4oo Dritor 4oo Drina 4o1 Dritosh 4o1 Drinaza 4o2 Dritush 4o2 Drinore 4o3 Drityll 4o3 Drinusha 4o4 Drivast 4o4 Driola 4o5 Dukagjin 4o5 Drita 4o6 Dukuran 4o6 Dritana 4o7 Dulin 4o7 Dritana 4o8 Durim

4o8 Dritbardha 4o9 Dushkan 4o9 Dritbardha 41o Dushkor 41o Dritsime 411 Dhelk 411 Dritime 412 Dhelkor 412 Dritjona 413 Dhuntiar 413 Dritona 414 Dhurtar 414 Dritoshe 415 Dhurim 415 Dritusha 416 Dritylle 417 Drivasta 418 Dukagjine 419 Dukurana 42o Dulina 421 Durime 422 Durimtare 423 Dushkana 424 Dhelka 425 Dhelkore 426 Dhuntare 427 Dhuntia 428 Dhurata 429 Dhurime 43o Dhuronja

www.plaveguci.eu E Edlir E Eanda 432 Edrin 432 Earta 433 Elban 433 Edlira 434 Elbar 434 Edliriana 435 Emirjon 435 Edrina 436 Emirush 436 Ejona 437 En 437 Elbana 438 Endrin 438 Elbara 439 Endrit 439 Elbaroza 44o Enian 44o Elbuna 441 Enkel 441 Elira 442 Enkelan 442 Eliriana 443 Enkelejd 443 Elona 444 Entel 444 Emrushe 445 Epidam 445 Emira 446 Epikad 446 Emiranda 447 Erag 447 Emirea 448 Eragim 448 Emiriana

449 Erand 449 Emirjona 45o Erbardh 45o Endrina 451 Erblin 451 Endrita 452 Erdet 452 Eniana 453 Erdit 453 Enkela 454 Erzak 454 Enkelana 455 Ergjnd 455 Enkelejda 456 Erin 456 Entela 457 Erind 457 Epikada 458 Eris 458 Era 459 Erjet 459 Eraga 46o Erkand 46o Eragime 461 Erlet 461 Eranda 462 Erlir 462 Erblina 463 Erlis 463 Erbora 464 Erlul 464 Erdetta 465 Ermal 465 Erdita

466 Ermir 466 Erzake 467 Eror 467 Erina 468 Ershel 468 Erinda 469 Erzan 469 Erisa 47o Erzen 47o Erjeta 471 Eshten 471 Erkanda 472 Etrit 472 Erleta 473 Etritan 473 Erlisa 474 Erlule 475 Ermale 476 Ermira 477 Erora 478 Ershela 479 Ervjollca 48o Erza 481 Erzena 482 Etleva 483 Etrita 484 Etritana 485 ndrrjeta www.plaveguci.eu F Fajkor F Fajkore

487 Fatbardh 487 Fatbardha 488 Fatlum 488 Fatlume 489 Fatmir 489 Fatmira 49o Fatmirosh 49o Fatmiroshe 491 Fatos 491 Fatose 492 Fatush 492 Fatushe 493 Festar 493 Festare 494 Festim 494 Festime 495 Fidan 495 Fidane 496 Fillor 496 Fiskaja 497 Fisnik 497 Fisnike 498 Fisnikor 498 Fisnikore 499 Fitor 499 Fitime 5oo Flakim 5oo Fitore 5o1 Flakor 5o1 Flakime 5o2 Flakrim 5o2 Flakore 5o3 Flamur 5o3 Flakrime

5o4 Flamurtar 5o4 Flamure 5o5 Flatror 5o5 Fajkore 5o6 Flatrosh 5o6 Fatbardha 5o7 Fllad 5o7 Fatlume 5o8 Flladagim 5o8 Fatmir 5o9 Flladim 5o9 Fatmiroshe 51o Flladjet 51o Fatose 511 Flokart 511 Fatushe 512 Florjon 512 Festare 513 Flurim 513 Festime 514 Fluturak 514 Fidane 515 Fluturim 515 Fiskaja 516 Fluturosh 516 Fisnike 517 Foltar 517 Fisnikore 518 Fortan 518 Fitime 519 Fitore 52o Flakime 521 Flakore

522 Flakrime 523 Flamure 524 Flamurtare 525 Flatrore 526 Flatroshe 527 Fllada 528 Flladagime 529 Flladime 53o Flladjeta 531 Flojera 532 Flokarta 533 Floriza 534 Flurime 535 Fluroma 536 Flutur 537 Fluturake 538 Fluturesha 539 Fluturime 54o Foltare 541 Forta 542 Fortana 543 Fortiana www.plaveguci.eu G Gacan G Gajusha 545 Galdim 545 Gajza 546 Gash 546 Galdime 547 Gaz

547 Galdimore 548 Gazjet 548 Garentina 549 Gazjon 549 Gashe 55o Gazlind 55o Gazjeta 551 Gazllim 551 Gazlinda 552 Gazmadh 552 Gazllime 553 Gazmend 553 Gazmadhe 554 Gazmim 554 Gazmenda 555 Gazmir 555 Gazmime 556 Gazmor 556 Gazmira 557 Geldon 557 Gazmore 558 Genc 558 Geldona 559 Gencian 559 Gelina 56o Gent 56o Genca 561 Gentian 561 Genciana 562 Gzim 562 Genta 563 Gzimjet 563 Gentiana 564 Gzimtar 564 Genusa 565 Glauk

565 Genzana 566 Gojar 566 Gshtenja 567 Gojart 567 Gzimbardha 568 Gojtar 568 Gzime 569 Gramoz 569 Gzimjeta 57o Gugush 57o Gzimtare 571 Gur 571 Gojarta 572 Guran 572 Gojtare 573 Gurash 573 Gonxhe 574 Gurnan 574 Grela 575 Gurosh 575 Gue 576 Gurran 576 Gugue 577 Gurten 577 Gugushe 578 Guxim 578 Gurbita 579 Guximor 579 Gure 58o Guximtar 58o Gurgullime 581 Gjallim 581 Gurije 582 Gjallor 582 Gurime

583 Gjanosh 583 Guroshe 584 Gjator 584 Gurtena 585 Gjelbrim 585 Guxime 586 Gjelbror 586 Guximore 587 Gjelosh 587 Guximtare 588 Gjelush 588 Gjallime 589 Gjerush 589 Gjallore 59o Gjethor 59o Gjelbrime 591 Gjik 591 Gjelbrore 592 Gjin 592 Gjelina 593 Gjinush 593 Gjeraqina 594 Gjethina 595 Gjethore 596 Gjina 597 Gjinushe www.plaveguci.eu H Hekur H Hanushe 599 Hekuran 599 Hare 6oo Hnor 6oo Hartina

6o1 Hershor 6o1 Hekurane 6o2 Hieshor 6o2 Hekurore 6o3 Hiror 6o3 Hekurusha 6o4 Hna 6o5 Hnore 6o6 Hnplota 6o7 Hnza 6o8 Herake 6o9 Hiesore 61o Hijeshia 611 Hijeshore 612 Hira 613 Hiroshe 614 Hirushe 615 Holli 616 Hosi 617 Hotiana www.plaveguci.eu I Idlir I Ilira 619 Ilir 619 Iliresha 62o Ilirian 62o Iliria 621 Ilirjet 621 Ilirjeta 622 Imir

622 Ilnaja 623 Indrit www.plaveguci.eu J Jasemin J Jasemina 625 Jel 625 Jada 626 Jelan 626 Jearta 627 Jerin 627 Jehona 628 Jetan 628 Jehora 629 Jetar 629 Jela 63o Jetbardh 63o Jelana 631 Jetgjat 631 Jelira 632 Jetik 632 Jemira 633 Jetish 633 Jera 634 Jetlir 634 Jerina 635 Jetlum 635 Jermsina 636 Jetmir 636 Jerta 637 Jetnor 637 Jeta 638 Jeton 638 Jetare 639 Jetor 639 Jetbardha

64o Jetosh 64o Jetmbl 641 Jetsor 641 Jetgjata 642 Jetush 642 Jetika 643 Jon 643 Jetisha 644 Joniar 644 Jetlira 645 Jontar 645 Jetlume 646 Jorik 646 Jetmira 647 Joshan 647 Jetnore 648 Jetona 649 Jetore 65o Jetsore 651 Jona 652 Joniana 653 Joniara 654 Jonila 655 Jontare 656 Jora 657 Jorika 658 Jorina 659 Josha 66o Joshina

661 Jumira www.plaveguci.eu K Kajan K Kaa 663 Kandal 663 Kaltona 664 Kaon 664 Kanarina 665 Kasden 665 Kandalina 666 Kastriot 666 Kanina 667 Keler 667 Kanjusha 668 Kelmend 668 Kanusha 669 Kelmendar 669 Kaona 67o Kndell 67o Kastriote 671 Klambet 671 Kelera 672 Klest 672 Kelmenda 673 Klestor 673 Kelmendina 674 Klevat 674 Kndella 675 Klevis 675 Kngushe 676 Kodran 676 Klambeta 677 Koldet 677 Klesta 678 Kolent 678 Klestore 679 Komir

679 Klevata 68o Komnen 68o Kodrane 681 Korab 681 Kojela 682 Krahbardh 682 Kolenta 683 Krenar 683 Koliza 684 Krenim 684 Komira 685 Kreshnik 685 Komnena 686 Kreshnikan 686 Korabe 687 Kreshnikor 687 Kosova 688 Krojan 688 Krahbardha 689 Kron 689 Krahjeta 69o Krrelar 69o Krahtare 691 Kryemir 691 Krenare 692 Kthjellim 692 Krenarija 693 Kthjellor 693 Krenime 694 Kujtim 694 Krenore 695 Kushtim 695 Kreshnike 696 Kushtrim 696 Kreshnikia 697 Kuvendor 697 Kreshnikore

698 Kyeart 698 Krojana 699 Krojza 7oo Krrelare 7o1 Kryearta 7o2 Kthjellime 7o3 Kthjellore 7o4 Kujtime 7o5 Kumbullore 7o6 Kumri 7o7 Kuqlina 7o8 Kuqlore 7o9 Kushtime 71o Kushtrime 711 Kuvendore www.plaveguci.eu L Ladan L Ladana 713 Labeat 713 Labeata 714 Labeatan 714 Labeatana 715 Labian 715 Labiana 716 Labrik 716 Ladina 717 Ladim 717 Ladona 718 Ladon 718 Laida 719 Laid 719 Laidana

72o Laidan 72o Laidina 721 Laidin 721 Laidona 722 Laidon 722 Lajmime 723 Lalosh 723 Lajmora 724 Lalzak 724 Lajthiza 725 Landr 725 Lajza 726 Lartan 726 Lanasa 727 Lartim 727 Landare 728 Lartor 728 Landra 729 Larush 729 Landroja 73o Lason 73o Lartana 731 Lastar 731 Lartime 732 Lavdrim 732 Lartore 733 Lavdim 733 Larushe 734 Lavdimir 734 Lasonia 735 Lavdor 735 Lastare 736 Lazrim 736 Lauresha 737 Lazror 737 Lavdrime 738 Led 738 Lavdi

739 Ledan 739 Lavdie 74o Ledar 74o Lavdime 741 Ledr 741 Lavdimira 742 Ledian 742 Lavduri 743 Ledion 743 Lavdusha 744 Ledor 744 Lazdrena 745 Lek 745 Lazrime 746 Lekan 746 Lazrore 747 Lelrim 747 Leda 748 Lend 748 Lediana 749 Lendar 749 Lediona

75o Lesin 75o Ledona 751 Letan 751 Ledra 752 Levik 752 Lekana 753 Ligjror 753 Leminota 754 Likan 754 Lenda 755 Linaz 755 Lndina 756 Lind

756 Lesina 757 Lindamir 757 Letana 758 Lindiell 758 Levika 759 Linor 759 Lidra 76o Lir 76o Ligjresha 761 Lirak 761 Ligjrime 762 Lirian 762 Ligjrore 763 Liridash 763 Likana 764 Lirim 764 Linada 765 Lirimtar 765 Linda 766 Lirjet 766 Lindamira 767 Lirjon 767 Lindiella 768 Lirosh 768 Lindita 769 Lirush 769 Lindiza 77o Lis 77o Lindrita 771 Lisian 771 Linora 772 Lisin 772 Lira 773 Lismal 773 Liriana

774 Lismor 774 Liridashe 775 Loran 775 Lirika 776 Luan 776 Lirime 777 Luftar 777 Lirishta 778 Luftarak 778 Liriza 779 Luftim 779 Lirjeta 78o Lul 78o Lirjoa 781 Lulan 781 Liroshe 782 Lulart 782 Lirushe 783 Lulash 783 Lisa 784 Lulbardh 784 Lisara 785 Lulbukur 785 Lisiana 786 Lulzim 786 Lisina 787 Lulian 787 Lisna 788 Luljet 788 Liveta 789 Luljon 789 Loke 79o Lulkuq 79o Lorana 791 Lulmaj

791 Luane 792 Lulmal 792 Luftarake 793 Lulmir 793 Luftare 794 Lulor 794 Luftrore 795 Lulosh 795 Lufttare 796 Lulver 796 Luftime 797 Lumbardh 797 Lula 798 Lumir 798 Lularta 799 Lumnor 799 Lulashe 8oo Lumtor 8oo Lulbardha 8o1 Lumturor 8o1 Lulbukur 8o2 Lunik 8o2 Lule 8o3 Lurtim 8o3 Lulza 8o4 Lushan 8o4 Lulzime 8o5 Luvar 8o5 Lulia 8o6 Luzak 8o6 Luliana 8o7 Llesh 8o7 Luljeta 8o8 Lleshan 8o8 Luljona 8o9 Lulkuqe 81o Lulmaja 811 Lulmale 812 Lulmira 813 Lulore 814 Luloshe 815 Lulushe 816 Lulvera 817 Lulvije 818 Lulzjarre

819 Lumbardha 82o Lume 821 Lumira 822 Lumjeta 823 Lumnesha 824 Lumnije 825 Lumnore 826 Lumtore 827 Lumturesha 828 Lumturi 829 Lumturore 83o Luriana 831 Lurtime 832 Lushana 833 Llamburi 834 Llaskonja

www.plaveguci.eu M Majlind M Madhnore 836 Madok 836 Madusa 837 Majmal 837 Majera 838 Mal 838 Majlinda 839 Malaban 839 Malabana 84o Malan 84o Malana 841 Malart 841 Malarta 842 Malbor 842 Malbora 843 Malen 843 Malda 844 Malor 844 Maldrita 845 Maloran 845 Male 846 Maltin 846 Malorana 847 Malton 847 Malore 848 Manar 848 Maltina 849 Mandet 849 Maltona 85o Manesh 85o Manare 851 Maranaj 851 Mandeta 852 Marash 852 Manushaqe 853 Maren 853 Manxurane 854 Margil 854 Marashe 855 Margjel 855 Mardana 856 Marnesh 856 Marena 857 Marson 857 Margarita 858 Marush 858 Margjela 859 Masil 859 Marina 86o Mat 86o Marnesha 861 Mbarsor 861 Marsona 862 Mbarjet 862 Marta 863 Medon 863 Masila 864 Meitin 864 Mbara

865 Meksh 865 Mbarsia 866 Melit 866 Mbarsore 867 Mendim 867 Mbarjeta 868 Mendor 868 Mbarvasha 869 Mentar 869 Medona 87o Mentor 87o Meitina 871 Mrkur 871 Melika 872 Mermor 872 Melita 873 Mrtish 873 Menata 874 Mesil 874 Menuria 875 Mesorian 875 Mendime 876 Mic 876 Mendore 877 Migjen 877 Mentare 878 Mikan 878 Mentore 879 Miklor 879 Mentoria 88o Milon 88o Mergita 881 Milosa 881 Merita 882 Minat 882 Meritore 883 Minaz 883 Merma 884 Mir 884 Mermore 885 Mirak 885 Mermushe 886 Mirakend 886 Mrsina 887 Miran 887 Merushe 888 Mirash 888 Mesila 889 Mirbardh 889 Mesoriana 89o Mirdash 89o Midila 891 Mirdit 891 Mikana 892 Mirdrit 892 Miklore 893 Mirsor 893 Milca 894 Mirgjen 894 Milona 895 Mirgjin 895 Milosana 896 Mirian 896 Milza 897 Mirjet 897 Mimoza 898 Mirjon 898 Minaza 899 Mirlind 899 Mira 9oo Miror 9oo Mirada 9o1 Mirosh 9o1 Miradije 9o2 Mirsjell 9o2 Mirakanda 9o3 Mirton 9o3 Mirale 9o4 Mirush 9o4 Mirana 9o5 Mirvjen 9o5 Miranda 9o6 Mitar 9o6 Mirashe 9o7 Mitil 9o7 Mirate 9o8 Mjaltor 9o8 Mirbana 9o9 Mjaltush 9o9 Mirbardha 91o Molos 91o Mirdashe 911 Monum 911 Mire 912 Morin 912 Mirena 913 Mugull 913 Mirsi 914 Mugullim 914 Mirsore

915 Mugullor 915 Mirgeta 916 Murrash 916 Mirgita 917 Muzak 917 Mirgjine 918 Miriana 919 Mirina 92o Mirjeta 921 Mirjona 922 Mirlinda 923 Mirnela 924 Mirni 925 Mirnije 926 Mirnisa 927 Mirore 928 Miroshe 929 Mirsjella 93o Mirtona 931 Mirushe 932 Mirvjena 933 Miserdhe 934 Mitare 935 Mitore 936 Mjaltina 937 Mjaltore 938 Mjaltushe 939 Mollarta 94o Molosia 941 Mugullore 942 Muzakina 943 www.plaveguci.eu N Naltor N Naltina 945 Nandi 945 Naltore 946 Narent 946 Nanda 947 Nares 947 Nerenta 948 Naresin 948 Naresa 949 Narest 949 Naresina 95o Naron 95o Naresta 951 Nart 951 Narona 952 Nderan 952 Narta 953 Nderbardh 953 Nartila 954 Nderim 954 Nava 955 Ndermir 955 Nderbardha 956 Nderor 956 Nderime 957 Nderush 957 Nderina 958 Ndriim 958 Nderore 959 Ndritar 959 Nderusha 96o Nedin 96o Ndriime 961 Nerit 961 Ndrina 962 Neritan 962 Ndrita 963 Nertil 963 Ndritesha

964 Nertilian 964 Nedina 965 Nesil 965 Nntore 966 Nestan 966 Nntorina 967 Neven 967 Nerenxa 968 Ngadhnjim 968 Nerita 969 Ngazllim 969 Neritana 97o Ngazllor 97o Nertila 971 Njomsh 971 Nesa 972 Njomzak 972 Nesila 973 Nestana 974 Nevena 975 Nevila 976 Ngadhnjime 977 Ngazllime 978 Nisjeta 979 Nistare 98o Njome 981 Njomzake www.plaveguci.eu O Ohri O Ohrije 983 Oimir 983 Oimira 984 Olt 984 Oketa 985 Oltan 985 O lisa 986 Oltian 986 Olsa 987 Oltion 987 Olta 988 Orges 988 Oltana 989 Ostral 989 Oltiana 99o Oltiona 991 Orgesta 992 Orgeta 993 Ostrala www.plaveguci.eu P Pajor P Pajtime 995 Pajtim 995 Panenta 996 Panent 996 Panjz 997 Paran 997 Paqsime 998 Parish 998 Paqsore 999 Parlind 999 Parane 1ooo Parmor 1ooo Par:ez 1oo1 Partin 1oo1 Parime 1oo2 Parush 1oo2 Parlinda 1oo3 Parver 1oo3 Parmore 1oo4 Pasin 1oo4 Partina 1oo5 Pelion 1oo5 Parushe 1oo6 Pelionian 1oo6 Parvera 1oo7 Pellazg 1oo7 Pashie 1oo8 Pllumb 1oo8 Pasina 1oo9 Pllumbardh 1oo9 Pekulare 1o1o Pllumbor 1o1o Pekule

1o11 Plqim 1o11 Peliona 1o12 Per 1o12 Pellazge 1o13 Prgzim 1o13 Pllumbe 1o14 Perinjak 1o14 Pllumbesha 1o15 Prnar 1o15 Pllumbore 1o16 Prparim 1o16 Plqime 1o17 Perset 1o17 Peml 1o18 Petrit 1o18 Pemlina 1o19 Pezar 1o19 Pera 1o2o Pin 1o2o Prgzime 1o21 Pine 1o21 Prgzore 1o22 Pinent 1o22 Prlindje 1o23 Pinjoll 1o23 Prnare 1o24 Pirro 1o24 Prparime 1o25 Pirust 1o25 Perseta 1o26 Pirustian 1o26 Petrite 1o27 Pishak 1o27 Peza 1o28 Pishtar 1o28 Pezare 1o29 Pladiron 1o29 Pina 1o3o Plahent 1o3o Pinenta 1o31 Plakont 1o31 Pirrina 1o32 Plarent 1o32 Pishtare 1o33 Plarentian 1o33 Plaina 1o34 Plarentin 1o34 Plarenta 1o35 Plat 1o35 Plarentina 1o36 Plator 1o36 Platora 1o37 Platoran 1o37 Platorina 1o38 Platur 1o38 Platura 1o39 Platuran 1o39 Platurana 1o4o Plepan 1o4o Plepane 1o41 Pleurat 1o41 Pleurata 1o42 Plotmir 1o42 Plotmira 1o43 Prarim 1o43 Plotnie 1o44 Prektar 1o44 Pohime 1o45 Premal 1o45 Pranvera 1o46 Premt 1o46 Prekatare 1o47 Premtar 1o47 Premta 1o48 Premtim 1o48 Premtare 1o49 Premtor 1o49 Premtime 1o5o Preshtim 1o5o Premtore 1o51 Pretash 1o51 Preshtime 1o52 Prijar 1o52 Prijare 1o53 Prijatar 1o53 Prijatare 1o54 Progon 1o54 Progone 1o55 Punbardh 1o55 Prusha 1o56 Puhie 1o57 Puhiza 1o58 Punbardha 1o59 Pundrita 1o6o Punmira

1o61 Puntore www.plaveguci.eu Q Qetar Q Qershina 1o63 Qetor 1o63 Qetore 1o64 Qetim 1o64 Qetime 1o65 Qetsor 1o65 Qeti 1o66 Qndrak 1o66 Qetza 1o67 Qetsore 1o68 Qetare 1o69 Qeta 1o7o Qershore 1o71 Qershiza 1o72 Qndrake www.plaveguci.eu R Redon R Redona 1o74 Regont 1o74 Rega 1o75 Rinim 1o75 Regonita 1o76 Rinor 1o76 Rilindje 1o77 Rinosh 1o77 Rimta 1o78 Rozaf 1o78 Rina 1o79 Rozafat 1o79 Rinime 1o8o Rudan 1o8o Rinore 1o81 Rudor 1o81 Rinoshe 1o82 Rrap 1o82 Rinushe 1o83 Rrapush 1o83 Rozafa 1o84 Rrnjak 1o84 Rozafata 1o85 Rrezag 1o85 Ruda 1o86 Rrezagim 1o86 Rudana 1o87 Rrezan 1o87 Rudina 1o88 Rrezar 1o88 Rudore 1o89 Rrezargjend 1o89 Rrape 1o9o Rrezart 1o9o Rrapushe 1o91 Rrezakuq 1o91 Rrezage 1o92 Rrezelind 1o92 Rrezagime 1o93 Rrezor 1o93 Rrezake 1o94 Rritan 1o94 Rrezane 1o95 Rritush 1o95 Rrezare 1o96 Rron 1o96 Rrezargjenda 1o97 Rrezarina 1o98 Rrezarta 1o99 Rreze 11oo Rrezedita 11o1 Rrezekuqe 11o2 Rrezepare 11o3 Rrezore 11o4 Rrona 11o5 Rronja www.plaveguci.eu S Saimir S Samira 11o7 Sabom 11o7 Saprina

11o8 Sament 11o8 Sardiana 11o9 Samir 11o9 Sarmina 111o Samon 111o Sationa 1111 Saprin 1111 Sazana 1112 Sarden 1112 Selvie 1113 Sardian 1113 Selvina 1114 Sarmin 1114 Senela 1115 Sation 1115 Sentona 1116 Sezan 1116 Serina 1117 Senton 1117 Sikana 1118 Sibal 1118 Sinera 1119 Sikan 1119 Sjellmira 112o Siner 112o Skediana 1121 Skend 1121 Sknde 1122 Sknder 1122 Skndere 1123 Skenobard 1123 Skenobarda 1124 Skerd 1124 Skerda 1125 Skerdian 1125 Skerdilaida 1126 Skerdilaid 1126 Skiftere 1127 Skifter 1127 Skirtana 1128 Skirt 1128 Skordiana 1129 Skirtan 1129 Slatora 113o Skord 113o Sokolane 1131 Skordian 1131 Sokolare 1132 Slator 1132 Sokole 1133 Sokllor 1133 Sokolesha 1134 Sokol 1134 Sorkadhe 1135 Sokolan 1135 Stelusha 1136 Sokolar 1136 Stenata 1137 Sorkadh 1137 Stolie 1138 Spartak 1138 Suferina 1139 Stelush 1139 Sugare 114o Suferin 114o Sukore 1141 Sugar 1141 Sumbullare 1142 Sukalem 1142 Sumbullore 1143 Sumbullor 1143 Surila 1144 Suril 1144 Surina 1145 Surin 1145 Suta 1146 Sutosh 1146 Sutore 1147 Sybukur 1147 Sutosha 1148 Syel 1148 Symira 1149 Symir 1149 Synore 115o Synar 115o Sytare 1151 Sytar 1151 Sheboja 1152 Syzjarr 1152 Shega 1153 Shegan 1153 Shegane 1154 Shegor 1154 Shegza 1155 Shegush 1155 Shegore 1156 Shelgor 1156 Shegushe 1157 Shend 1157 Shejnare

1158 Shndet 1158 Shelege 1159 Shendim 1159 Shelgore 116o Shendor 116o Shelgushe 1161 Shendver 1161 Shndete 1162 Shenjtar 1162 Shendvera 1163 Shklqar 1163 Shenjtare 1164 Shklqim 1164 Shenjza 1165 Shklqor 1165 Sheqere 1166 Shklzen 1166 Shigjetza 1167 Shkmb 1167 Shkabza 1168 Shkmbor 1168 Shkabonja 1169 Shkndijor 1169 Shklqare 117o Shkozak 117o Shklqime 1171 Shkulmor 1171 Shklzene 1172 Shkumbin 1172 Shkmbe 1173 Shpatar 1173 Shkmbore 1174 Shpel 1174 Shkndije 1175 Shpend 1175 Shkndiza 1176 Shptim 1176 Shkumbine 1177 Shpezar 1177 Shparta 1178 Shporiz 1178 Shpatana 1179 Shpresar 1179 Shpatore 118o Shpresim 118o Shpenda 1181 Shpresmir 1181 Shptime 1182 Shpresor 1182 Shporiza 1183 Shpuzak 1183 Shpresa 1184 Shtatmir 1184 Shpresare 1185 Shpresime 1186 Shpresore 1187 Shpuzake 1188 Shqipe 1189 Shqiponja 119o Shtatmira www.plaveguci.eu T Tamblak T Tanusha 1192 Tad 1192 Tadena 1193 Taden 1193 Tadina 1194 Tadin 1194 Tadora 1195 Tador 1195 Tarina 1196 Tanush 1196 Tariona 1197 Tarabosh 1197 Tataja 1198 Tarin 1198 Tatuja 1199 Tarion 1199 Taulante 12oo Tatul 12oo Taulantina 12o1 Taulant 12o1 Tefta 12o2 Taulantian 12o2 Temale 12o3 Teit 12o3 Teranda 12o4 Temal 12o4 Tergita 12o5 Terand 12o5 Ternila 12o6 Tergit 12o6 Tetore

12o7 Ternil 12o7 Tuta 12o8 Teut 12o8 Teutaja 12o9 Teutan 12o9 Teutana 121o Teutik 121o Teutika 1211 Timent 1211 Teutona 1212 Tomor 1212 Tomore 1213 Tomorak 1213 Tomorina 1214 Trndafil 1214 Trndafile 1215 Trim 1215 Trndalina 1216 Trimnor 1216 Trime 1217 Trimor 1217 Trimrore 1218 Trimshor 1218 Trimnore 1219 Trint 1219 Trita 122o Trishull 122o Tritana 1221 Tritan 1221 Tritanera 1222 Tritos 1222 Triteuta 1223 Trodant 1223 Trodanta 1224 Trumzak 1224 Tulirana 1225 Tufar 1225 Tumira 1226 Tulir 1226 Tushana 1227 Tuliran 1227 Tushe 1228 Tumir 1228 Thana 1229 Tush 1229 Thanza 123o Thanor 123o Thanore 1231 Thanush 1231 Thanula 1232 Thllzor 1232 Thanusha 1233 Thjeshtak 1233 Thllza 1234 Thjeshtor 1234 Thllzare 1235 Thllzore www.plaveguci.eu U Uc U Ujkana 1237 Ucan 1237 Uksana 1238 Udhmir 1238 Ulpiana 1239 Ujkan 1239 Urana 124o Ujkesh 124o Urime 1241 Ujmir 1241 Urta 1242 Uk 1242 Urtane 1243 Uksan 1243 Urtare 1244 Ulban 1244 Urtie 1245 Ulkan 1245 Urtoshe 1246 Ulptin 1246 Usiana 1247 Ulpian 1247 Uskana 1248 Ulqin 1249 Uran 125o Urim 1251 Urt 1252 Urtan 1253 Urtar 1254 Urtash 1255 Ushtror

1256 Ushtim 1257 Usian 1258 Uskan www.plaveguci.eu V Vajkal V Valbardha 126o Vajkan 126o Vala 1261 Val 1261 Valbona 1262 Valbardh 1262 Valdete 1263 Valdas 1263 Valgjine 1264 Valdet 1264 Valjeta 1265 Valgjin 1265 Vallnesha 1266 Valjet 1266 Vallzore 1267 Vallzor 1267 Valma 1268 Valm 1268 Valmira 1269 Valmir 1269 Valmore 127o Valmor 127o Valtida 1271 Valth 1271 Valtiza 1272 Valtid 1272 Vandana 1273 Vandan 1273 Vasha 1274 Vardor 1274 Vashza 1275 Varid 1275 Vashnore 1276 Vastak 1276 Vatha 1277 Vath 1277 Vegime 1278 Vegim 1278 Velsa 1279 Vels 1279 Venda 128o Velson 128o Vendona 1281 Vepran 1281 Veprane 1282 Veprim 1282 Veprime 1283 Verlind 1283 Vera 1284 Vermosh 1284 Verake 1285 Veror 1285 Veriana 1286 Verush 1286 Verime 1287 Verzant 1287 Verina 1288 Veshtak 1288 Verjona 1289 Vesid 1289 Verore 129o Vesim 129o Veroshe 1291 Vesor 1291 Verusha 1292 Vezullim 1292 Verzana 1293 Vezullor 1293 Vesa 1294 Vidan 1294 Veseka 1295 Vidush 1295 Veshtake 1296 Vilzan 1296 Vesime 1297 Vindar 1297 Vesore 1298 Viniok 1298 Vesoshe 1299 Virtyt 1299 Vettima 13oo Visar 13oo Vezullime 13o1 Vishkull 13o1 Vezullonja 13o2 Vishkullar 13o2 Vezullore 13o3 Vishkullor 13o3 Vidane 13o4 Vizak 13o4 Vidushe

13o5 Vlastar 13o5 Vila 13o6 Vleftar 13o6 Vilza 13o7 Vleran 13o7 Vilina 13o8 Vlersim 13o8 Vilna 13o9 Vleror 13o9 Vilzana 131o Vlerush 131o Vinioka 1311 Vllazrim 1311 Virtyte 1312 Vokon 1312 Visare 1313 Volset 1313 Vishkullore 1314 Vraptar 1314 Vishnjza 1315 Vrujim 1315 Vishnjore 1316 Vrullim 1316 Vistare 1317 Vukel 1317 Vitmira 1318 Vullnet 1318 Vitore 1319 Vullnetmir 1319 Vjeshtore 132o Vjollca 1321 Vjosa 1322 Vlastare 1323 Vlefta 1324 Vleftore 1325 Vlera 1326 Vlerana 1327 Vleroshe 1328 Vlersime 1329 Vlerushe 133o Vllazrime 1331 Vloresha 1332 Voglane 1333 Vokla 1334 Vokona 1335 Volseta 1336 Voltiza 1337 Vraptare 1338 Vraptore 1339 Vrila 134o Vrujime 1341 Vrulle 1342 Vrullie 1343 Vrullime 1344 Vrullore 1345 Vrulloshe 1346 Vullnete 1347 Vullnetore www.plaveguci.eu X Xixan X Xinxife 1349 Xixllim 1349 Xixa 135o Xixllor 135o Xixllime 1351 Xixllonja 1352 Xixllore

1353 Xixore www.plaveguci.eu Y Ylber Y Ylbere 1355 Ylberor 1355 Ylberia 1356 Ylberosh 1356 Ylberina 1357 Yll 1357 Ylberore 1358 Yllball 1358 Ylberoshe 1359 Ylldrit 1359 Yllballe 136o Yllim 136o Yllbardha 1361 Ylljet 1361 Ylldrita 1362 Ylljon 1362 Yllesha 1363 Yllkuq 1363 Yllza 1364 Yllmir 1364 Ylljeta 1365 Yllnor 1365 Yllka 1366 Yllor 1366 Yllkuqe 1367 Yllpar 1367 Yllmira 1368 Yllnesha 1369 Yllnore 137o Yllore 1371 Yllpara www.plaveguci.eu Z Zallor Z Zambake 1373 Zaimin 1373 Zaimina 1374 Zairik 1374 Zairika 1375 Zambak 1375 Zamira 1376 Zamir 1376 Zana 1377 Zarik 1377 Zanamira 1378 Zarist 1378 Zanesha 1379 Zbardhim 1379 Zanfina 138o Zbardhor 138o Zanushe 1381 Zbukurim 1381 Zarista 1382 Zdlir 1382 Zbardhime 1383 Zekash 1383 Zbardhore 1384 Zemror 1384 Zbardhullore 1385 Zeshkan 1385 Zbukurime 1386 Zgur 1386 Zbutime 1387 Zjarrmor 1387 Zdlira 1388 Zjarror 1388 Zmerdlira 1389 Zogan 1389 Zemrore 139o Zoglar 139o Zemrushe 1391 Zorad 1391 Zeshkane 1392 Zymbyl 1392 Zjarrina 1393 Zjarrta 1394 Zoga 1395 Zogla 1396 Zoglare 1397 Zoglina 1398 Zonate 1399 Zorada 14oo Zulma

14o1 Zulmore 14o2 Zymbyle

Thoti ishte e dhe krijues i shke ncs antike. Ai dhe dijeta rt tjer, flitnin shqip q meq ajo pe riudh historike (pa rahistorike) konside rohej si e r ilire, apo kutu shqiptarve t lasht.

Filologu i shquar nga Roma Giuseppe Catapano, botoi si rezuitat t puns s tij krkimore - shkencore 40 v fusha, e shkencave i filologjike, t cils i vuri nj titull mjaft interesant: THOT - TAT PARLAVA ALBANESE

sht hartuar n italishte n form proze dhe poezie, madje n italishte dhe arbrishte. Si shihet ng a vepr dhe t vshtir, sht mbshtetur krye si sht n veprat e shkrimtarve antik dhe n prmendoret e egjiptia romakve t vjetr, respektivi sht edhe n shkrimet e ilirve - shqiptarve t lasht. Duhet theksuar q n fi

Catapanos jan n harmoni me pohimet e shum filologve, historianve dhe arkeologve anglez, francez Qllimi im themelor sht q me kt shkrim t'ua prezentoj lexuesve tan nj vepr vrtet me rndsi kolo lasht t ilirve shqiptarve. Nga ana tjetr, shpre sojm se kjo do ta nxis kritikn shkencore n kto fusha n ditt tona nuk ka arritur t jet n nivel t duhur. Sipas mendimit t Catapanos, shqipja, m drejt, ilirish ndrsa sipa s Horald Whitehall-it, profesor i linguistik s anglo gjermane n universitetin Indiana (SHBA), sh trungut t familjes s gjuhve indoevropiane. Si e till, ajo nuk sht degzuar m tutje, por ka mbetur si g lexuar dhe dgjuar pr hieroglifet e egjiptianve t lasht, t cilt si skalitje t shenjta, jan krijuar para 400 ditt tona, nuk kemi ditur se hieroglifet egjiptiane kan domethnie shqipe. Kt dukuri na e zbuloi filologu vet "Thoti - Tati fliste shqip". Po kush i shte THOT - i ? THOT-i (ose TOT-i) (lat., gr. Thoth; egjip. Tehuti) isht shkatht si s s t shkruarit, e shkenc s dhe e magjis s egjiptianve t lasht; pastaj ishte mats i koh s prpilues i hieroglifeve. Ai prshkruhej si qenie me trup t njeriut e me kok t ibisit, prkatsi sht t shqipe Giuseppe Catapanos, Thot-i, i cili e "fliste shqipen", i prpiloi hieroglifet, alfabetin fonetik t egjiptianve t gjuhn e vet amtare" - n gjuhn shqipe. Jo vetm kaq, konstaton Catapanoja - nga hieroglifet egjiptiane u formuan edhe alfabetet, shkronjat tjera, a shkronja latine, shih tabeln, t hebraishte s, samaritano - palestini shte s, siriani shte s, arabishtes dhe t gr shkenc s antike. Ai dhe dijetart tjer, flitnin shqip qysh para 12000 vjetve, meq ajo periudh historike (p ilire, apo kutur pellazgjiko - ilire e shqiptarve t lasht. Sipas Giuseppe Catapanos, emrtimi Thot, padys thom, thua, thot = me thn, besim, lajm, etj. me kuptim "lajmtar i zotave" (messagero degli dei). Pr m ka edhe domethnien: me i thn, t gjitha diturit (urtsit) e Atlantids Atlasi t - Atla shit, e cila, poashtu, s shqipen: AT = at - baba, dhe LASH(T) = i vjetr, q do t thot: strgjysh. Por, far paraqiste Atlantida? A ishte vend i madh dhe i fuqishm, i cili, 9000 vjet para tij, ishte mbytur n Oqeanin Atlantik. Sipas G.Catapa nga vendet m t zhvilluara t strgjyshve t shqiptarve t sotm, t cilt, pas zhdukje s s saj (Atlantid mbetur gjall kaluan n luginn e Nilit, ku e krijuan nj kultur t re, kulturn e egjiptianve t lasht, e cila Atlantids. N t mir t ktij mendimi flasin edhe rezultatet shkencore t puns shumvjeare t G.Catapa shtje, thot: Atlantida quhej edhe Borei, d.m.th. e bardh, nga fjala iliro shqipe: bor. Kjo fjal prdorej te borea; n frngjishte t vjetr si bore, kurse n italishte si borea. Nga ana tjetr borea n Egjiptin e lasht i Egjipt i shte nj amblem guri, adhurues i DRITS, q e personifikonte Zotin. Prandaj Thoti, sipas gjykimit t egjiptiane, por asaj t boreo-s, d.m.th., t ers s Atlantids. Sepse Thoti konsiderohej krijues i doktrin s V manifestua n Tok. E DIELLI, ishte simbol i NJ P ERNDI E, ATUM ose TEM, terma kto q kan shpjegim AIN GATH KUF NU QULL SIXHIR IS SHI A,a G K N Q S I SH BROF FJER MIR U BUZ TR ASHIM B F M U R T A, O

AT = at = at (bab) U = un M = m = mm T = tat = bab E = e

M = m = m

Edhe G.Catapano sht i mendimit se emri ilir rrjedh nga i lir, dhe shqiptar nga shqiponja, d.m.th. ashtu s sepse shqipja (shqiponja) e simbolizon DRIT N, THOTIN, ZOTIN. Kshtu edhe hierogiifi i par >>>>, t cilin SHQIPE, e simbolizon vet THOTIN, d.m.th. ZOTIN, dhe ka kt shpjegim n shqipen: A = AT, fillimi premiers; Zot! At i prjetshm I = fjal (folje) krijuese (them eluese) e fillimit: Zot krijues N = (N = NU = n uj) materie e par (uji) pr t gjitha krijesat; Zot i prhapjes s dashuri s.

AIN-i, pra, ishte simbol q tregonte edhe lindjen, vitalitetin e burrri s, i cili frymzonte krijesn N t ve qe i pari dhe m i rndesi shmi n si stemin e hieroglifeve, e simbolizoi vetveten, sep se i shte krijues i tij, pra

alfabetin e shqipes paraqitet me A.

Hieroglifi , t cilin Thoti e quaj ti me fjaln shqipe BROF, me kuptim n kemb, paraqi ste tingullin e germ karakteri stik t njeriut inteligjent krijuar nga periudha n pozite drejt, me kok lart, i cili sht duke e ruaj t t prhershme. Tregon se ky qndrim sht njelzor e vet njeriu, si qenie, sht i prsosur. Fjala brof n sh Ngrihem menjher n kmb. Brofi ne kmb. U ngrit (u ua) brof. Hieroglifi ; t cilin Thoti e quajti DOR, si simbolik paraqi ste punn e dors s njeriut, apo t gjitha me qelli q puna t jet e begatshme e dobi shme pr njeriun. Ky hieroglif n shqipen mori formn D.

Hieroglifi , t cilin Thoti e quaj ti GATH (GA RDH), e si simbolik paraqi ste ndalesn - pengimin - gardhi shqip e mori formn G. Hieroglifi t cilin Thoti e quajti FJE R, paraqi ste shlingn ose neperkn, gjarprin helmues, me kok me dy dhmb n goj dhe bi sht t shkurtr. Edhe sot e ksaj dite neprka quhet FjER, n Malsi, n dial formn F.

Hieroglifi , t cilin Thoti e quajti HJET, d.m.th. ashtu si e quajn edhe sot arberesht b i shtalecin e flok shqipen mori form n H. Simbolin , Thoti, n si stemin e hieroglifeve, e quajti KUF, d.m.th. nga shqipja KOF (KOV), e ci la si przierja e fuqi s per krijimin e materies. N shqipen mori formn K. sht n interes t vihet n pah edhe nj dukuri. Shkronja KAF e arabi shtes, jo vetm q ka ruaj tur form n por do pjes (sure) e Kur'anit fillon me germn KAF ( far supozohet se KAF - at paraqesin vet Kur'a Allahut.

Hieroglifin , Thoti e quajti GJI, emrtim shqip i gjinjve t femrs, nga i cili u lind shhronja GJ n shqip Ndrkaq, hieroglifin Thoti e quajti NU, fjal kjo e prbr nga: N UJE. Nga ky hieroglif doli shkronja N. shqipton N'UJ ndersa kt shkronj hebreji e shqipton NUM, e arabi NUN, d.m.th. nga shqipja: N'UJ. Poa "N fillim perndia mori frym n'uj". Do te thot krijesat u krijuan n fillim n'uje, n dete. Kjo filozofi e str nga shkencat bashkkohore. N t vrtet, hieroglifi NU simbolizonte materien e par, Zotin dhe prha pjen

Hieroglifin Thoti e quajti U. nga shqipja un, kshtu q edhe n shqipen mori formn U. Thoti hieroglifin quaiti PLIS, q n shqipen do t thot: tull cop e madhe dheu q ngre pllugu kur a e prer me bel a me ndonj mjet tjetr; pli sat e ars; pli s me bar. N shqipen mori formn P.

Sipas Thotit hieroglifi quhej QULL, nga shqipja: materie pa form, brum, bal t, lloq, materie kjo q mu nga puna e njeriut. Ky hieroglif n shqipen mori formn Q.

Thoti hieroglifin e quajti BUZ, pr tingullin R. sepse buzt, me kt rast, prfaqsonin gojn, respekti "fjaln, gjuhn, dhmbt.

Ndrkaq, pr tingullin S. Thoti prdori dy hieroglife: , t cilin e quajti STOL, STOLI, dhe , t cilin e qu edhe sot e ksaj dite te shqiptart geg n form singjir, apo zingjir. Edhe pr tingullin T, Thoti prdori dy hieroglife; dhe nga fjala shqipe TER, me kuptim fitim.

Pr tingullin I dhe J Thoti prdori hieroglifin , t cilin e quajti IS, q do t thot DRIT, e me kuptim: FIL i cili rrezaton forc kreative. Shkronja I qe emr i par q iu dha perndi s s njeriut; PER NDIA E DRITS doli emri; IDIS - simbol i drits. Kshtu, pra, shkronja i te shqiptart hyn n tingullin e fjalve q shpreh d urtsi ISIA KE (i siak = nga is = DRIT ), n arbri shte do t thot DRIT. Hieroglifin ,Thoti e quajti ASHIM nse ASH R, me kuptim deg, filiz dru i arit (i plasari tur, i ndar). Hier aktivitetirl e njeriut n natyr. Zaten edhe n gjuhn e sotme t shqipes flala ASH R do t thot ashkll dru i ar si drrasa e holl, q prdoret si petavr ose pr t mbuluar atin, pullazin. ati me ashra. aj (bj) "ashr" i paraqi ste tingujt ,tinguj kta q jan gutural, por t zhdukur te toskt. N shqip mori formn .

Pr hieroglifin , Thoti e prdori shprehjen shqipe ZVARANIK ose ZHVARANIK = zvarr anik i toks. Simb zvarraniku konsiderohej frymezim i trbuar e sentimentai. Hieroglifi n fj al n shqipen dha tingullin Z dhe Kurse hieroglifin e fundit , Thoti e quajti me fjaln shqipe SHI. Si hieroglif paraqi ste nj liqe me uj t vdekja, rilindja, gjithmon jan t lidhura me ujin "NU" ose "SHI", sepse n "NU" krijohet jeta. Nga ky hiero

sht shum interesant edhe dukuria e ksaj shkronje, meq n hebrai shte dhe arabi shte quhet SHIN dhe hieroglifin SHI; "baz eni me pika t shiut", q do t thot se gjuha, kultura dhe prejardhja e shq iptarve, heb identike, si duket, sht nga ilirt e lasht, apo nga strgjysht e shqiptarve t sotm.

Mendimi mbi prejardhjen e njjt t shqiptarve, hebrej ve dhe arabve sht vall fakt hi storik, apo fantazi

endrr, por nse merren parasysh burimet hi storike, krkimet arkeologjike, t dhnat gjuhesore dhe Bibla mjaft edhe pr kt pohim jo aq t zakonshm.

Kto lidhje t shqiptarve me popujt m t lasht t Afriks dhe t Azis s Afrme jan shum t hershm menduar deri tash, ka tregon fakti se perndi a THOT (strgjysh i shqiptarve), e barti, pas katastrofs s A vjetve, kuLturn ilire - shpiptare n Afrik, siguri sht edhe n Azi. Kurse, para 6000 vietve Thoti e krijoi ed t ilirishtes - shgipes, si stem ky q shrbeu si mostr pr prpilimin e si stemeve t tjera t alfabeteve, si ai si alfabet latin, i hebrai shtes, samari taro - palestini shtes, siriani shtes, arabi shtes dhe i greqi shtes! Ky fakt shqiptarve, nga gjuha e zakonet shtriheshin q moti, jo vetm n gjith Siujdhesn Balikanike, por edhe n Deti t Mesdhe, Egje, ne Azin e vogl, n Siujdhesn Arabike, n Gadi shullin e Pirinejeve. Shkurt, kultura ili qytetrimit t par t ktij ambienti, shtrihej nga Irani n lindje, deri n Atlantik n perndim dhe nga Alpet jug.

N kt pjes t vshtrimit tim - nnvizon Catapanoja - u demonstrua vetm THOTI, i cili e krijoi alfabetin h shqipes (t iliri shtes - S.R.), q u muar pr do hieroglif te tingulFit t par, vokali ose konsonanti, t qeni e zbulon shpj egimin e sigurt, i cili nuk mund t mohohet:

1. Q origjina ilire na shpie n kohe m t vjetra, histori kjo e cila na mahnit, apo hi stori q na shp ie n neo origjina e civilizimit neolitik fillon me zhdukjen e Atlantids (para 12000 vjetve), epok kjo qe solli nevojn mnyr e shpjegimit t fillirnit t puns.

2. Ky studim, si pohim i s vrtets, korrigjon datn e hi stori s, korrologji s (di sciplin q studion ndarjen filologjis.

3. Ri shikimi i Thotit zgjeron kufijt e shkencave q deshm s'deshm ndikon n metafizikn e cila sht me sepse arrihet ri shtazi n kuptimin e mendimit s ndjenjs s t vrtets pr jetn q sht vrtet natyre shp shklqimit t lavdi shem t DRITS S PAR, prfundon G. Catapano.

Rezultatet shkencore t arkeologve anglez, amerikan, gjerm an dhe turq (J.E. Gauter m 1894, R. Camp Pitard m 1927, Kurt Bittel m 1831, Shevket Aziz Konsu, Kili Kokten, Enver Bostanci, Muzaffer Shanyurek e tutje, Halet ambel John Brandwood m 1968, etj.) pasqyrojn n mnyr plastike n veprat e tyre ket dijetarve kuptojm:

-se vala e par e furi shme e dyndjes s hititve t cilt prfaqsonin, nj fi s t veant t ilirve, ose i t ako dardanve, u shprnguln, kuptohet n di sa faza nga Ballkani i Eprm, apo nga Dardania, kah brigjet pern kah Kaukazi pr n Anadollin Qendrore; - se kjo shprngulje u b n kohn e paleolitikut, mezelitikut, neolitikut dhe halkolitikut; - se hititt e solln teknologjin e xehetari s dhe t metalurgjis nga Ballkani n Anadoll;

- se kah 2000 - vjetshi para e. s. filloi periudha hi storike n Anadoll, e cila nga shkenctart u quajt "per iudh

- se n shekullin XII para e. s. prmenden tre perandor me emrin Arnuvanda l,II,III, prej t cilit emr si duke metastez s, njri nga siononimet pr shqiptart - arnavud;

- se n vi tin 3000 para e. s. shkaktohet; vala e dyt e furi shme e dyndjes s ilirve dardan, prej t cilve u k dardanve u emrtuan: njra der e Trojs Dardanos. ngushtica detare mes Anadollit dhe t Ballkanit - Dar apo Dardanos n veri t Troj s.

- se m; 1200 para e. s. ndodh vala e tret e dyndjes s ilirve frigas nga Dardania e Ballkanit, prej t cilve u para e. s. ) n Anadollin Perndimor;

- dhe se, me sa duket, nga koha e dyndjes s hititve daton hi storia e nj krahine n Kaukaz, e cila quhej n banort e saj alban, siguri sht nga emri i nj fisi t ilirve t Ballkanit, t cilt quheshin alban.

Tani pr tani do t'i v n pah edhe di sa fjal hitite q kan lidhje me shqipen e sotm e, fjal kto q jan zbu cilat kan shrbyer si mjet pr t shkruar, me shkronj at e veta karakteri stike kunjore dhe hieroglifike.

N Ata Mat Wit Gjun ili Et Est Gurta Wesha Shur Turija Ara Shkal Leiht

= = = = = = = = = = = = = = =

tani ati, baba mas, matje vit-i gju-ri yll-i, zoti etj:e, -a; etjeje sht kala, fortifikat veshj :e,-a ran, rani sht turi,-ri t lashtat shpoj, shrthej leht (i,e)

Asht Maje Njoj Ane Qend Bait Lule Dor Mial Miel Urirn Nakt Sojoti Hur Lissi

Sipas G. Catapanos edhe vet Moisiu e ka folur shqipen e Thotit dhe se emri hebrej- jevrej, pr izraelitt rrj e Tl JE VET: JE VE(T). H e cekur, n hebrai shten e vjetr sht shqiptuar edhe si E.

Di sa hi storian arab mendojn se shqiptart dhe arabt kan prejardhje t prb ashkt qysh nga koht m (1611 - 82) v n pah se nga fi si Kurej sh, nga i cili rrjedh Muhamedi, profeti i islamizmit, rrjedhin edhe shqip prbashkt t shqiptarve dhe t arabve, nse kto pohime k an baz shkencore, duhet krkuar qysh nga 4000 vjetve, d.m.th. qysh nga koha e profeti t Ibrahim, prej t cilit, thuhet n botn arabe e hebreite, rrjedhi Borgeaud-i thot se palestinezt (filistint) kan em r ilir, dhe se Argolida dhe Elida n Greqi jan vatra t r Mesdheut. E sipas mendimit t Faik Reshit Unatit, palestinezt (filistint) u trhoqn nga Kreta pr n Pal es Palestinezt i shin banort e i sh qytetit ilir Pal este - Palasa e sotme n Himar.

N fund do t'i v n pah edhe di sa konstatime t Giuseppe Catapanos lidhur me lashtsi n e gjuhes shqipe ndrgjegj shme apo studimi komparativ i gjuhve t vjetra t llojilojshme, na shpien te "ESKUERA" baski sh t thot gjuh e shkuar - e kaluar), d.m.th. na bien te shqipja, hititi shtja, hebrai shtj a, arabi sht- ja, arameikis folur n kohn e lasht n Siri, Mesopotami, Palestin) dhe kopti shtj a - gjuh liturgjike e t krishterve t E THOTIT. Kt e dshmojn edhe faktet q vijojn: - Shprehja PAN - AMEN, prbhet nga Zoti Amon, emr i prbr nga fjalt shqipe: A = AT = bab M = M = mm ON = On = Yn = Yni (joni) -mos t harrohet se sht NJ ZOT

Kjo shprehje prdoret te t gjith popujt dhe n t gjitha gjuht n dy forma: AMEN ose AMIN. - THOTI, q sht atribut i t gjitha shkencave antike, nga Nili e shtriu dritn n gjith botn, sepse n Egjip - Prania e ilirve n Egjipt mund t datohet para 12000 vjetve, peridh kjo q prputhet me zhdukjen e Atla Platoni n dialogun e "TIMEO"-s dhe t "CRIZIA"-s. -Shqipja flitej para 12000 vjetve, jo vetm n tokn e Nilit, por edhe gjetiu, duke qen se: 1. Ilirishtja i shte shum m e vjetr se sa q mendohej deri m sot. 2. Kultura e lasht e POPULLIT T LIR (ilir) n Egjipt ishte e vjetr, s paku 12000 vjet.

- Emri POSEIDON, emrtim i zotit t deteve dhe t trmeteve i cili qe vllau i Zeusit (ZOTIT), shpjegohet me kuptim: shum e dshiron. - Emri FARAON, me kuptim I NJERZIS HM, poashtu rrjedh nga shqipia: FARA - JON.

- THOTI sht lajmtar i perndive.

- THOTi konsiderohet gjithashtu si personalitet m i ditur, "m i urti prej t urtve" i t gjitha kohve m t fillet e mdha t humanizmit, sikurse RAMA, KRISHMA, MOISIU, ORFEU, PITAGORA, PLATONI, t gjith: la ARDHSHME, ekzistues t prhershm, DIV IN LOGOS FIGLIO di DIO (A RSYEJA HYJNORE BIRIT T ZOTIT), njeriut dhe shptimin e bots.

THOTI sht them elues i religjionit t DRITS dhe i shkencave sekrete (okulte) t mi stereve dhe sht gfith shkrimit. Prandaj, bazuar n shnimet e siprshnuara mund t konkludohet: - se pellazgt - ilirt i shin strgjysht e shqiptarve;

- se pellazgt - ilirt, me emra t ndryshme, d.m.th. me emra t fi seve pellazgo - ilire (geg, tosk, alban, a hetit a hitit, troj an, ejiptian, etrusk , etj. etj.) jetonin n nj siprfaqe shum m t gjer n tri kontinen n Azi, deri n Iran dhe Indi;

- se ilirishtja - shqipja, si deg m e vjetr e familjes s gjuhve indoevropiane, sht els i qytetrimit nje - se nga gjiri i ilirve doln shum perndi, profet, perandore e dijetar;

- se strgjysht e shqiptarve, pellazget-ilirt, me kulturn e tyre t lart kontribuan jo vetm n civilizimin por, me an t vet asimilimit, kontribuan n krijimin e shum kombeve dhe kulturave (feve, gjuhve, shkri

- se shkatrrimi i pellazgve - ilirve t shumt dhe t kulturuar u shkaktua jo vetm nga katastrofat natyro brendshme q u zhvilluan mes fi seve t tyre, luft kjo q vazhdoi, tradicionali sht, d eri n ditt tona;

-se nga brthama e pellazgve -Ilirve shum t lasht - vetm shqiptart mbetn pa u shkrir n popuj apo arab, italian, austriak, sllav t jugut, turq, etj.;

- se vetn gegt, n nj mas t kon siderueshme, e kan ruajtur shqiptimin e ilirishtes - shqipes s lasht;

- dhe se fjaln vendimtare, prkiti me shtjet e shtruara, duhet ta japin, n radhe t par, filologt, arkeo

Gjuha me te cilen u s hkruan Iliada dhe Odisea

Gjuha me t ciln jan shkruajtur veprat origjinale Iliada dhe Odisea t Homerit ka qen SHQIPJA. D libri me autor Aristidh P. Kola, Arvanitasit dhe prejardhja e grekrve, Sh. B. 55, Tiran, 2002; faqe 17 Shqip 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Ai q nm, n m (folje) Anda, nda Ar, ara Bashk ec dera deti Dhe, dheu (tok) Dor-, dor-aDru Homerike Bizantine Neme-sis, neme-sao Andha-no Arura Vask ithi Thira Theti-s Jea, dhor, dha Ekedeka-dor-o Dris, drimos, driti

Gr

Ka Efk Ho Por Por Th Ji Qh Ks

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50

Edhe, dhe Elb, elbi En (veshje) Errt, errsir Ethe (kam ethe) Flas Fryma, frima (dial. j.) HedhHeq (helkj = trheq) Iki, ike Kale, kali Kall (djeg) Korr Krua, kroi Krye, krie Lehem (lind) Lepur Lesh Lig (i lig) Loz, ljoz (arbrisht) Lutem Marr, mar Marr (i marr) M duket Mend, mendoj nus Mri, mni (dial. v.) Mi, miu Mjeshtr Mjet Ndaj, daj (dial. v.) Ne (neve) Nisem Nuk Nuse Para (prpara) Pr ty Pr-hapa, pr-haps h Pun, puna Qas, kias Qen, qeni Re, ret

Idhe, te Alfiton Enimi Ere-vos Ethir, ethae Flio, fliarae Frimao Heo Elko Iko Kelis-tos Kileo Kiro Krunos Krithen Leho, lohia Leporis Lasios Lig-ios, lig-aes Lizo Litome Mar-pto Margos Dhokei mi Mendohem Minis Mis Mistor Mitos Dheo, deo Noi Nisome Ni uk Nisos, nios Paros Par ti Aps h, aps Ponos Qio, kio Qion Rea (perndia e reve)

Qe Kr Ru Sko Pir Mi Fis Rh Tra Fev lo Qe Th Vri Qe Jen Lag Ma Ad Pez Par Per Tre No Me Th Pon Teh Nim Ho Em Ks Dh Nif Mb Ja Pis Dh Sim Sqi Sin

51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68

Rrah Rri (qndroj) Rronj (rroj, jetoj) Ruaj, rojtar Shkel Shkop Sy Tata, ati, i jati Ter (thaj) Thrres, thrres, thrras Torr Udh, udha Van (shkuan) Vend, ved Ver (stina e Vers) Vesa, versa Vesh, vishem Zien

Rahso, raso e-ri-dhome Rronio, rronimi Rrio, rritor Skel-os Skipon, skiptro O-se Tata, ata, jetas Ter-so Threo, throos Tornoo Udhos Van Ved-os, vedh-os Vear Versi Ves-this, vesnimi Zei

Dh Ka Zo, Fil Pat Ra M Pat Ste Fon Jir Dh Pig Ed Ka Dh For Vra

Iliada dhe Odisea

jane shkruar ne gjuhen shqipe, gjuhe e cila ishte e vetmja ne te gjithe konitnentin europian ne ate koh Kjo gje vertetohen sa here qe nje studiues, merr ne analize dhe Iliaden dhe Odeisene, pervec studiuesv kane quajtur veten gjuhetare dhe nuk kane ditur shqipen. Odisea = udhe-sheu. Etimologjia e ketij emri eshte direkt per nje njeri i cili nuk sheh rrugen, ngatarrohet etj. Dhe e verteta eshte se Odisea, u end neper dete per nje kohe te gjate, pasi nuk gjente rrugen e kthimit Kjo, ka perseri lidhje dhe me Poseidonin,(perendia e deteve) i cili ishte babai i Polifemit, qiklopit, te ci vetem. Sa per emrin Iliada. Ne kete emer, nuk kemi asgje tjeter vetem fjalen shqipe ''yll'' Sot greket diellit i thone Ilios. Kurse yjeve u thone ''asteri'' Ne shqip atyre qe dalin naten dhe ndricojne u thone ''yje'' Atij qe na ngroh dhe na jep jete i thone ''Diell'' Ne dialekt, kemi dhe fjalen ''dill'' Shtesa e germes ''d'' ka bere qe dielli te ndahet nga yjet e zakoshme qe dalin vetem naten, sepse rrenja ''ill'' Pikerisht kete fjale gjuha greke e ka marre duke emertuar diellin pra = ilios. Nga ketu dalim se dhe vete titulli i Iliades (ylliades) nuk eshte asgje tjeter vetem nje titull shqip. Po perse qenka shqip ky titull? Sepse pikerisht shqipja ka qene gjuha e atehershme. Dhe vete poeti Homeri (i mjeri) ka kenduar ne gjuhen e tij amtare, e cila ka qene shqipja. Fakte qe flasin vetem shqip.

Iliada dhe Odisea u kendua ne pellazgjisht. Origjinali i vepres fillon me fjalen shqipe mni = mri . Aty tek origjinali i vepres kemi fjalet; Tin mni Pjesa ''tin'' eshte artikull, ashtu sic e kane italianet ''la'' apo anglezet ''the'' Por, sidomos ne dialektin e jugut, thuhet edhe ne ditet tona permeri vetor i vetes se dyte ... ti = tin ose Por fjalen nuk e kemi ketu. E kemi tek fjala mni qe ti edhe une e perdorim edhe sot e kesaj dite. Por, cfar kishte pra poeti Homeri = (I mjeri) qe e filloi keshtu kete kryeveper? ( Homeri = I mjeri...ka q Mos valle ne ketu na duhet te sjellim te gjithe librin dhe ta nalizojme? E kane bere te tjeret kete pune. Librin e Homerit qe e kane grekizuar komplet, blegerima e deleve te Polifemit eshte...Vi...vi....vi...vi, ne mire se delet nuk blegerine ne kete menyre, por, beee be beee ose...b...b...b...b. Si shpjegohet qe emrat e heronjve tek Homeri, zberthehen me shqipen? Kush kane qene shume emra te kesaj bote, ne lashtesi dhe se cfar gjuhe kane folur ata. Kjo gje, jo e sh Qe nga Cezari, qe fliste shqip, dhe i vuri emrin kryeqytetit te Rumanise Bukur-eshte ( Bukureshti) Ka folur shqip Cezari djem....mos t'ju duket hiperbole kjo gje. Nuk eshte Cezari si Perendia...por, ka q dhe pinte uje. Nuk duhet idealizur si mbi njeri, si figure e pa kapshme, jashte fuqive njerezore...haha.. shume te tjere keshtu. Ndoshta, shume ketu, nuk jane dakort me mua, sepse kane nje te keqe...nuk u besohet qe i perkasin nj kane dale shume emra qe atyre iu duket si te larget dhe te mistershem, te huaj dhe legjendare...deri ne nuk kane guximin dhe fuqine ta mbajne kete peshe kaq te madhe, kaq te vjeter, kaq te forte, kaq madh Kjo vjen nga shtypja psikike qe i kane bere ketij populli qe ende flet pellazgjishten e vjeter. Qe ende zon dialekt te saj etruskishten, qe studiues te pa afte nuk ngurruan te thonin qe ; etrusket nuk kane egzistu Pasi ata nuk kishin as idene me te vogel te gjuhes shqipe. Shume nuk jane dakort, por, asnjeri nuk po me hedh poshte...te kuptohemi...jo mua, por, studiuesit e a fakteve te pa kundershtueshme e kane sjelle si ne pjate te verteten duke deshifruar ''rebuse'' te vjetra m gjuhen e mallkuar shqipe. Ky popull ende nuk e di se kush eshte...ndaj dhe ka skepticizem.