Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 10

TRANSFORMIMI I MADH KULTUROR, SHKOLLA E FRANKFURTIT DHE SHOQERIA POST-KRISHTERE Sipas filozofit gjerman Martin Hajdeger, Dasein sht

fenomen i vetdijes temporale.Dasein e di fatin e tij t kufizuar dhe mortal, kjo gjeneron frig dhe tmerr.Kjo sht nj vetdije e pakompromist pr kt arsye duhet t zbulojm nj qllim n jet pr ta amortizuar pr vetdijen mbi fundin e egzistencs son . Kjo sht dika n vend t asgjs. Imagjino nuk ka bot t amshuar sht e leht nse e provon Nuk egziston as ferri nn ne Mbi ne sht vetm qielli Imagjino njerzit jetojn vetm pr t sotshmen John Lenon Imagine

Legjenda e grupit Beatlles, John Lenon.

Pr deri sa pr Hegelin heroi ishte Napoleon Bonaparta pr t cilin tha se po e sheh shpirtin e bot s t ulur n kal, q po i jep fund historis. Heroi i Martin Hajdegerit ishte Adolf Hitleri pr t cilin tha se q po tejkalon historicizmin dhe krijon nj realitet t ri autentik Nj pyetje q rrjedh sht pse filozofet gjenial si Hegeli dhe Martin Hajdeger nderuan modelin fashist t Napoleon Bonaparts dhe Adolf Hitlerit q prgjakn Evropn

Zoti vdiq sht korigjimi politik i tradits krishtere n Evrop dhe themel i Postmodernizmit

Gjergj Llukai

Gjergj Llukai e themeloi shkolln e Frankfurtit, ai prpiqeshte q te influencoj dhe t bej ndryshime sociale n mas t madhe. Lukai ishte interesuar pr Bolshevizmin dhe strategjit jan funksionale pr jetsimin e do ideologjie. Ju duhet ti bindni se njerzit t jetojn n pesimizm, n botn pa zot dhe njkohsisht t promovoni nj sistem q ka ngjashmri me religjionin por kuptohet pa konceptin e nj qenie supreme. Llukai hulumtonte kultin Baal Shem nje sekt i Kabals hebreje, disa herezi mesjetare krishtere dhe perfshirjen e ketyre elementeve mesianike ne organizimin e levizjes kulturore bolshevike. Ndikimi i shkolles s Frankfurtit ishte aq i madh ne kulturen evropiane dhe prej kesaj mund te kuptohet edhe ndikimi i madh i Psikoanalizes se Zigmund Frojdit ne Evrope dhe SHBA. Martin Hajdeger erdhi ne perfundim se duhet larguar kulturen evropiane prej humanizmit metafizik.
2

Fridrih Nie duke aluduar n iden se Zoti Vdiq dshiroi q njeriun nga idea e shmblltyrs biblike t njeriut ta ktheje n nj shimpanz Sipas Fridrih Nies dhe Martin Hajdegerit si vler fundamentale t njeriut sht primitivizimi i tij Zoti Vdiq

Fridrih Nie Martin Hajdeger ishte pr ta larguar do debat q lidh veprimtarin dhe qenien e njeriut me shtje metafizike. Hajdeger pr ta br kt shkputje t lidhjes n mes t njeriut dhe realitetit metafizik e shfrytzoi filozofin e Fridrih Nies dhe themelin e filozofis s tij Zoti vdiq. Fridrih Nie shkruante Zotin e vrita un, gjithashtu dhe ju duhet ta vrisni. Fraza Zoti vdiq sht themeli i Postmodernizmit t korigjuar. Martin Hajdeger mendonte se qenia sht mortale, dhe nga kjo sfide e njeriut te perballur me fatin e tij te jetes se kufizuar, lindi edhe egzistencializmi pr t gjetur qllimin e egzistencs n jetn e shkurtr toksore. Filozofi gjerman Martin Hajdeger prmes frazs s Fridrih Nies Zoti Vdiq dshironte t shkpuste njeriun nga Zoti dhe mshira e tij pr njeriun. Shkolla e Frankfurtit ishin komentatort e filozofis s Fridrih Nies. Fridrih Nice ishte i smure prej sifilisit dhe jetonte i sfilitur n nj gjendje katatonike nga smundje dhe kokdhembjet q kishte. Nie shkruante q t
3

gjith vlerat q kishte krijuar njerzimi si zoti, morali, idea e t mirs dhe t keqes ishin false, sipas Nies kto vlera ishin krijuar si ngushllim pr dhimbjen q ka njeriu pr qenien e tij n jetn e shkurtr toksore. Martin Hajdeger erdhi n konkluzion se ajo q duhet larguar prej kulturs evropiane sht humanizmi metafizik Shkolla e Frankfurtit synonte qe ta renjoste Platonizmin krishter prej kulturs evropiane dhe ta zavendesonin me primitivizimin kulturor

Martin Hajdeger Martin Hajdeger ndjeksi egzistencialist i Fridrih Nies, u perpoq q filozofin perendimore ta riorientoj prej rrnjosjes s metafiziks drejt pyetjeve ontologjike m sakt pr qenien dhe cfar do te thote te-jesh. N zanafilln e njerzimit t fuqishmit fizikisht ishin br sundimtart ndrsa t dobtit ishin br skllevr, morali q e kishin kultivuar sundimtart ishte q e mire sht at q thon sundimtart dhe e keqe sht ato q nuk pranojn skllevrit. Sipas Nies, krishterizmi ishte nj kurth i hebrenjve. Gjurmt e ktij komploti u humbn por komploti ishte i suksesshm, andaj dhe Hitleri thot: S pari do te merremi me

hebrenjt, pastaj edhe do ta eliminojm ndikimin q pati krishterizmi tek raca jon superiore. Fridrih Nie ja mendonte se duhet t shkojm mbrapa krishterizmit,

monoteizmit hebraik, Platonin dhe Sokratin q e lidhnin t mirn me universin. Njeriu modern duhet t kthehet tek njeriu primitiv q krijoi zotrit e tyre. Sipas Nies mbinjeriu duhet t lirohet prej vlerave t krijuara mbi t mirn dhe t keqen, mbi drejtsin. Secili njeri duhet t jet vet arbitr dhe t krijoj vet koncepte mbi t
4

mirn dhe t keqen t bazuar mbi fuqin e tyre intelektuale dhe fizike. Mbinjeriu duhet t veproj sipas vullnetit pr fuqi q t krijoj vlerat dhe shtetin t bazuar mbi kt pasion. S pari do t merremi me hebrenjt, pastaj edhe do ta eliminojm ndikimin q pati (Gnjeshtra e tyre) krishterizmi tek raca jon superiore.

Adolf Hitleri Ai duhet t shkatrroj do qasje metafizike duke filluar nga krishterizmi, tradita Platonike madje ai edhe tha Une jam Antikrishti. Sipas filozofit gjerman Martin Hajdeger duhet t bhet ndarja n mes t Sein dhe Desein, qenia dhe qenia q sht duke jetuar n botn e prjetimeve. Historia mendore e njeriut sht Desein duke u munduar qe te kuptoje Sein ose qenia ketu te kuptoje qenien. Fenomenet si raca, sistemet sociale historicizohen, ato jan historikisht specifike. Psh mendimet e Platonit ishin autentike pr kohn e tij, ndrsa sot merren idet e tij si reale por n fakt nuk jan reale spjegon filozofi Martin Hajdeger. Hajdegeri konstaton se jeta nuk sht autentike sepse njeriu vdes, m autentikja tek njeriu sht vetdija e qenies s kufizuar dmth qenia prfundon me vdekjen. Kjo ide ishte edhe inspirim pr Zhan Pol Sartrin dhe lindjen e Egzistencializmit. Pr Hajdegerin Hero ishte ai q e tejkalon historicizmin dhe krijon nj histori t re autentike, ky ishte Adolf Hitleri. Prandaj ka qen influenca e filozofit Martin Hajdeger q shum intelektual gjerman kishin mbshtetur Adolf Hitlerin. Shkolla e Frankfurtit prbheshte prej Nies, Hajdegerit dhe programit organizativ Komunist. Shkolln e Frankfurtit e themeloi Gjergj Llukai qe ishte nje aristokrat prej Hungarise dhe qe ishte i influencuar prej Fridrih Nices, dhe elaboruesve t ideve t tij. Gjat lufts s par botrore ai ishte bolshevik, kur e morrn pr nj koh t shkurt bolsheviket pushtetin n Hungari m 1919 ishte komisioner pr kultur pas 100 ditve t prmbysjes s tyre , Gjergj Llukai shkon n Mosk dhe i bashkangjitet Kominterns duke u br nj zyrtar i lart i kominterns. Llukai parashtroi pyetjen Pse Bolshevizmi ngadhnjeu n Rusi ?. Llukai m pas u kthye n Frankfurt dhe themeloi nj Insitut mbi hulumtimet Sociale m 1922 q m von u quajt edhe shkolla Filozofike e Frankfurtit. Llukai erdhi n konstatim se n
5

Rusi kishin nje krishterizm Gnostik q ishte pesimist, kur shpirti individual nuk lozi rolin si subjekt veprues n bot, dhe lindi shpirti individual q identiteti i tij i subordinohet shpirtit komunal. Instituti i hulumtimeve Sociale erdhi n prfundim se edhe pas prpjekjes s Nies dhe prpunuesve t tij pr ta rrnjosur kulturn judeokrishtere prap n Evrop dominonte idea e shpirtit individual dhe atij hyjnor. Akoma m pesimiste ishte q njeriu perendimor akoma besonte n arsyen dhe vullnetin e zotit, si dhe shfrytzimit t arsyes n zgjidhjen e problemeve shoqrore. Kjo ishte nj penges q ta realizonin revolucionin Bolshevik n Evrop. Instituti pr hulumtime Sociale filloi t punoj pr t shkatrruar vlerat tradicionale judeo krishtere q me shekuj kishin zn vend n kulturn evropiane dhe si instrument i shkatrrimit t ktyre vlerave ky institut prpunoi at q njihet si Teoria Kritike dhe qllimi ishte q t rrnojn vlerat tradicionale dhe t themelojn nj sistem t ri t vlerave t bazuara n nj shoqri komunitare pa zot. Akuzat e tyre drejtoheshin drejt degradimit dhe pesimizmit t madh n kapitalizm dhe demaskimi i religjioneve monoteiste. Nj prej figurave qendrore t ktij instituti ishte Walter Benjamin i cili edhe ai sikur Hajdegeri shkon n shoqerit primitive para Sokratike dhe Platonike t cilt ashtu si dhe Lajbnici perdornin arsyen kreative n njohjen e t vrtetave metafizike. Walter Benjamin mendon se e vrteta gjendet n emerimin e objekteve ashtu si e filloi veprimtarin mendore njeriu primitiv. BJ DASHURI DHE JO LUFT

Herbert Markuze Pr Walter Benjaminin nuk egzistonin t vrteta metafizike, parime t larta t organizimit t universit. Vlerat e pavdekshme t artit, kulturs pr t kishin vetm vler t prkohshme n nj moment historik. Teodor Adorno ishte muzikant gjithashtu dhe ai pretendonte se Moxarti sht produkt i kohs s tij dhe muzika e tij i takon vetm kohs s tij, ndrsa duhet t ndodh kalimi n nj form t re t muziks.
6

Qllimi i artit sipas W.Benjaminit ishte q t organizohet pesimizmi dhe largimi i moralit prej politiks. Shkolla e Frankfurtit pas ardhjes s Hitlerit n pushtet zhvendoset n Amerik. W. Benjamini vdiq m 1941 nga nje mbidozim i drogs. Shkolla e Frankfurtit lozi edhe nj rol kundr familjes tradicionale q sht nukleusi i nj shoqrie. Dr.Gerald Atkinson shkroi se Shkolla e Frankfurtit teoretizoi se personaliteti autoritar sht produkt i familjes patriarkale. Kjo ide sht e lidhur me punimin e Fridrih Engelsit Origjina e Familjes, Prona Private dhe Shteti, q promovon matriarkin. Prandaj ishte Karl Marksi q shkroi pr konceptin radikal t komunitetit t grave n manifestin komunist. Prandaj ishte Karl Marksi q shkroi n menyr nnmuese pr iden se familja sht njsia baz e shoqris n Ideologjin Gjerman m 1845. Nuk sht befasuese q mbshtetsit e t drejtave t gayve dhe liris s gruas kan qen t trhequr prej msimeve t Shkolls s Frankfurtit. Qllimi thelbsor ishte q e gjith shoqria t prmbys udhheqjen e burrave dhe t inkurajoj grat dhe t varfrit t ndryshojn status quon. Personaliteti Autoritar i studiuar n shkolln e Frankfurtit n vitet 1940-1950 n SHBA, prgaditi rrugn pr luftn e mvonshme kundr gjinis mashkullore q u promovua prej Herbert Markuzes dhe bands s tij t revolucionarve social nn pretekstin e liris gravedhe levizja e re Majtiste e viteve 1960ta.

Levizja kunderkulturore droge-sex dhe RockenRoll Amerikant e fituan luftn e ftoht kundr Rusis, dhe kan dshtuar t kuptojn se nj elit intelektuale n menyre subtile dhe sistematike e konvertuan teorin ekonomike t Marksit n kultur dhe e perfshin n shoqerin Amerikane. Gjersa Amerikant i kishin syt e tyre jasht, kto e perfshin marksizmin kulturor n jetn e Amerikanve pr gati rreth 30 vite
7

Lvizja e Frankfurtit kishte nevoj q t nnshtroj t gjith shoqrin n mnyre q teorit e tyre t jen me influenc. Shkolla e Frankfurtit pati influenc tek Adolf Hitleri, si dhe nj pjes e ideologve t ksaj shkolle shkuan n SHBA ku filluan atje t konspirojn shoqerin amerikane duke brejtur vlerat tradicionale t kultivuara nga kultura krishtero-platonike. Sot postmodernizmi, korigjimi politik, politika sociale q derivojn prej ateizmit etj.., jan si rezultat i puns s teoreticientve social dhe filozofik q ishin aktiv gjat viteve 1920-1930 q ishin t influencuar prej ateistve subverziv Karl Marks dhe Fridrih Nie. Postmodernist kishin origjinn prej shkolls gjermane t Fridrih Nies, Martin Hajdegerit dhe shkolls s Frankfurtit.Zoti vdiq koncepti Niean sht baza e postomodernizmit t korigjuar politik liberal. Nieja , Hajdegeri dhe shkolla e Frankfurtit dshironin q t rrenjosnin krishterimin prej jets akademike dhe jets familjare si dhe vlerave tradicionale t kultivuara me shekuj n evrop. Gjithashtu dhe metafizika ishte rrnjosur trsisht dhe skishte vend asgjkundi. Sot mbshtetsit e Postmodernizmit nuk pranojn se Nieja e influencoi nazizmin. Ministri i propagands Naziste Josef Goebels ishte nj ithtar i rrnjosjes s ndikimit krishter n shoqri. Me 1936 me urdhr t Adolf Hitlerit, Ministri Nazist i Kulturs Josef Goebbels, formoi nj komitet akademiksh q t redaktoj tr veprat e Fridrih Nies. Martin Hajdeger u vendos n komitet, n prgaditje dhe ai pergaditi nj seri leksionesh mbi punimet e Nies. Hajdeger prfundoi se gjja m e rndsishme q ai ndan me Nien sht ishte angazhimi pr t shuar gjurmt e fundit n qytetrimin perndimor t asaj q ai e quajti 'humanizmi metafizik ". Ky angazhim sht br edhe nga Shkolla e Frankfurtit ".

Joezef Goebels Termi metafizik sht i paqart por rrnjosja e metafiziks humaniste do t jet edhe rrenjosje e besimit n zot, sepse metafizika sht ajo q sht prapa bots fizike.
8

Shkolla e Frankfurtit pas lufts u transferua n SHBA pr t konspiruar shoqerin Amerikane drejt ktyre vlerava antitradicionale. N SHBA fryma e shkolls s Frankfurit deprtoi n univerzitete prestigjioze Amerikane si : Princetone, Columbia, Brandeisi, Califronia, Berkley etj. Keto qendra n SHBA bhen qendra tepr me ndikim t madh n studimet e komunikologjis dhe sociologjis. sht pikrisht ky instucion q lozi rol t madh n formimin e opinionit publik, n industrin e filmit dhe t ndikimit mas-mediatik n SHBA dhe gjetiu. Kto nonsense kjo shkoll u perpoq qe ti bj vlera fundamentale t shoqeris moderne. Sipas ksaj shkolle nuk ka vlera universale por vetm vlera q i krijojm vet. M 1960 me ndikimin e tyre u themelua levizja kundr-kulturore ajo q njihet si gjenerata Baby Boomers. Kjo lvizje u udhhoq intelektualisht prej Marksistve Kulturor t shkolls s Frankfurtit si Herbert Markuze, Erich Fromm, Teodor Adorno, Max Horkheimer, Wilhelm Reich etj..Keto e perfshin Marksizmin Kulturor n jetn amerikane. Nse lejohet subversioni i vlerave dhe interesit Amerikan. Amerikant do t humbasin gjith at trashgimi q strgjyshrit e tyre luftuan dhan jetn pr to. Gjith ky konspiracion i sofistikuar tregon se amerikant mund t humbin gjn m t muar dhan jetn pr to. Etrit themelues u perpoqn q t luftojn pr konceptin biblik t njeriut t krijuar si shmblltyr hyjnore n tok. Dhe t drejtat e garantuara nga zoti si liria, barazia dhe lumturia, ndrsa shkolla filozofike n suaza t relativizmit kulturor prpiqet q ti shkatrroj pikrisht kto vlera fundamentale t liris dhe konceptimit t njeriut si imago dei, koncept q mendjet m t ndritura q nga Nikoll Kuza u perpoqn qe ti perfshijn n shptimin e qytetrimit n botn e re dhe q kto vlera etrit themelues i involvuan n deklaratn e Pavarsise se SHBAse. SHBAja u dizajnua prej kolonis s par Masachusets Bay q udhhiqej nga puritant me moral t lart q t jet si deklaroi John Wintropi CITY UPON A HILL n pamfletin e tij Modeli i Bmirsis Krishtere ku koncepti i njeriut ishte si shmblltyr e zotit.

10

You might also like