Professional Documents
Culture Documents
GENOTOKSYCZNOŚĆ
GENOTOKSYCZNOŚĆ
GENOTOKSYCZNO
1. Protoonkogeny mechanizm aktywacji
protoonkogeny mutacja aktywacja protoonkogenw rakotwrcze onkogeny produkuj zbyt duo kodowanego przez siebie biaka lub nadmiernie aktywne jego odmiany niekontrolowana proliferacja Protoonkogeny: syntetyzuj czynniki wzrostu i ich receptory uczestniczce w przenoszeniu sygnaw transdukcyjnych istotnych w procesach rnicowania peni rol czynnikw transkrypcyjnych na poziomie jdra tworz regularn kaskad systemu przekanikowego pomidzy jdrem, cytoplazm i powierzchni komrki
3. Chlorek winylu
zwizek o waciwociach kancerogennych wywouje raka u zwierzt i ludzi (misak naczyniowy) wchania si przez drogi oddechowe metabolizowany pod wpywem CYT P450, gwnie typ CYP2E1 powstaj elektrofilne metabolity (tlenek chloroetylenu i aldehyd chlorooctowy), ktre cza si z zasadami DNA (np. guanin) i powstaj addukty, gwnie addukt oksyetylowy (98%) t0,5= 62 h oraz etenowy t0,5=30 dni powoduje mutacje punktowe: tranzycja GCAT, transwersje ATTA. Skutek: dotycz genw kodujcych biako p21, p53
4. Prokancerogeny w wyniku ich aktywacji metabolicznej powstaj metabolity, ktre uszkadzaj DNA i w wyniku bdnej naprawy lub jej braku indukuj mutacje w docelowych komrkach. Prokancerogen kancerogen poredni kancerogen ostateczny
benzo[a]piren 9, 10 epoksyd ------- trans-dihydrodiol epoksyd azotany ---------- azotyny --------------- nitrozoaminy (np. dimetylonitrozoamina) hydroksymetylowa pochodna przeksztacenie aktywny jon metylokarbaminianowy aflatoksyny ----------------------------------- epoksyd etionina --------------------------------------- S-adenozyloetionina 2-acetyloaminofluoren --------------------- pochodne N-hydroksy
2
6. Cechy kancerogenw niegenotoksycznych:
nie uszkadzaj DNA nie indukuj mutacji nie stymuluj proliferacji komrek w tkankach decelowych oddziaywuj na etapie promocji (promotory wzrostu nowotworowego etanol, hormony) hamuj komunikacj midzykomrkow hamuj apoptoz w zainicjowanych komrkach nowotworowych
7. Kancerogeny chemiczna:
niekompletne zwizki mutagenne posiadajce zdolno do inicjacji procesu nowotworowego wspomagajce niegenotoksyczne i niemutagenne zwizki, tzw. promotory wzrostu nowotworowego, ktre wspomagaj i przyspieszaj proces nowotworowy kompletne posiadaj zdolno do inicjacji procesu nowotworowego i dopeniaj go na drodze promocji. 1. 2. 3. 4. czynniki alkilujce (iperyt, tlenek etylenu, siarczan dimetylu) tworz si monoalkilowe zasady w wyniku metylacji lub alkilacji zasady, np. guaniny analogii zasad: tyminy 5-bromouracyl adeniny 2-aminopuryna zwizki deaminujace (kwas azotowy, hydroksylamina) usunicie grupy aminowej (, ktra pochodzi od aminokwasw) zastpienie grupy aminowej grup hydroksylow, np. cytozyna uracyl metabolity zwizkw kancerogennych prokancerogen
(np. benzo[a]piren)
5.
zwizki interkalujace wi si odrwracalnie, wsuniecie miedzy dwie nici DNA (np. barwniki akrydynowe); topoizomeraza stabilizuje ni
9.
Cel mutacji
chromosomy czynniki wzrostowe i ich receptory onkogeny czynniki transkrypcyjne biaka powierzchniowe komrki system immunologiczny geny odpowiedzi na stres chemiczny geny kontrolujce syntez enzymw naprawczych DNA metabolizm
zaburzenie procesw wzrostu i rnicowania komrek zakcenie lub niewaciwa ekspresja genw zmiany w ruchliwoci komrek, inwazyjno, przerzuty spadek odpornoci, warunki sprzyjajce powstawaniu chorb wzrost czstoci mutacji zakcenie naprawy DNA, wzrost czstoci mutacji
2.
3.
3
4. inwazja