Pengenalan

Perkhidmatan kesihatan sekolah adalah satu perkhidmatan yang diberikan oleh Kementerian Kesihatan Malaysia khusus untuk murid-murid sekolah yang berada di sekolah-sekolah bantuan kerajaan di selururh Malaysia. Perkhidmatan kesihatan ini telah dimulakan di negara ini pada tahun 1967 dan mulai tahun 1975, pasukan-pasukan kesihatan sekolah mula ditubuhkan bagi membolehkan lawatan dibuat ke sekolah-sekolah rendah dan menengah di Malaysia. Di bawah perkhidmatan kesihatan sekolah, murid-murid menerima perhidmatan pencegahan penyakit, saringan kesihatan, rawatan ringan dan rujukan ke klinik atau hospital. Perkhidmatan ini adalah bertujuan seperti berikut : Mengekalkan tahap kesihatan murid-murid di sekolah di paras paling optima melalui tindakan dan perancangan promosi kesihatan, pencegahan penyakit, rawatan dan rujukan. Melakukan pengesanan awal terhadap masalah-masalah kesihatan yang boleh menghalang pencapaian akademik murid di sekolah dan seterusnya membuat rujukan awal bagi membolehkan intervensi awal dan penempatan murid dalam sistem pendidikan khas. Menggalakkan penglibatan sepenuhnya masyarakat bagi membentuk sebuah sekolah sebagai institusi yang sihat dan selamat bagi membolehkan pembelajaran yang berkesan. Memastikan murid peka terhadap isu-isu kesihatan dan menjaga kesihatan masing-masing dengan cara yg betul. Memberi kesedaran kepada murid tentang bahaya penyakit seperti Aids, Hepatitis B dan penyakit berbahaya yang lain. Merancang dan melaksanakan program kesihatan seperti lawatan, ceramah dan pameran dan menjayakan sebarang kempen kesihatan.

Kumpulan Sasar
Secara umumnya, setiap tahun hampir 1.8 juta murid sekolah rendah dan menengah di Malaysia mendapat faedah langsung melalui perkhidmatan kesihatan sekolah ini. Kategori murid yang diberi pemeriksaan kesihatan adalah: Pra Sekolah Tahun 1 Tahun 6 Tingkatan 3

Pakej Perkhidmatan
Perkhidmatan kesihatan di sekolah boleh dibahagikan kepada tiga komponen utama. Tiga komponen tersebut terdiri dari : Perkhidmatan Kesihatan Sekolah Perkhidmatan Pergigian Sekolah Perhidmatan Alam Sekitar Sekolah

Buku Rekod Kesihatan Murid

Buku Rekod Kesihatan Murid (RKM1) adalah dokumen yang mencatatkan semua makumat kesihatan yang diperolehi semasa alam persekolahan. Buku ini diberi secara percuma oleh Kementerian Pelajaran Malaysia bagi setiap murid sekolah. Kebiasaannya buku ini diberikan semasa murid memasuki tahun 1 persekolahan dan ibu bapa dikehendaki mengisi maklumat murid dan memberikan kebenaran untuk petugas kesihatan menjalankan pemeriksaan kesihatan dan memberi pelalian kepada murid di dalam buku ini. Oleh itu adalah penting untuk IBU BAPA dan PENJAGA memahami kandungan yang terdapat dalam RKM 1 sebagai panduan penjagaan kesihatan anak sepanjang masa persekolahan. Ibu bapa dinasihati untuk merujuk kepada buku RKM1 bagi melihat perkhidmatan kesihatan yang telah diberikan kepada anak-anak mereka. Buku RKM1 ini hendaklah diserahkan semula kepada murid apabila mereka akan memasuki sekolah menengah dan tamat persekolahan menengah. Buku ini adalah buku rujukan yang mencatatkan proses pertumbuhan dan perkembangan murid semasa alam persekolahan.

Pendidikan Kesihatan
Pendidikan kesihatan di sekolah terbahagi kepada pendidikan kesihatan secara berkelompok dan individu. Pendidikan kesihatan secara berkelompok adalah pendidikan kesihatan yang dijalankan melaui kempen atau kem-kem kesihatan di sekolah. Muridmurid mendapat pengetahuan melalui pameran kesihatan, ceramah-ceramah kesihatan dan tunjuk cara oleh anggota kesihatan. Pendidikan kesihatan secara berkelompok memberi perhatian kepada masalah kesihatan atau mesej kesihatan khusus untuk golongan murid sekolah secara umum. Contohnya kempen talasemia untuk murid sekolah, kempen 'tak nak' dan kempen gaya hidup sihat. Pendidikan kesihatan individu pula merujuk kepada khidmat nasihat yang diberikan oleh anggota kesihatan semasa sesi pemeriksaan kesihatan. Sesi pendidikan kesihatan individu lebih menjurus kepada masalah kesihatan khusus yang dialami oleh murid seperti khidmat nasihat pemakanan, khidmat nasihat bagi rawatan kudis buta, khidmat nasihat untuk rujukan ke klinik dan sebagainya.

Imunisasi Kesihatan Sekolah

Sebagai kesinambungan kepada immunisasi alam kanak-kanak, murid-murid sekolah diberi imunisasi seperti di bawah:

JADUAL IMUNISASI MURID-MURID SEKOLAH YANG DILAKSANAKAN OLEH KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA Tahun 1 BCG sekiranya tiada parut Difteria dan pertursis Titisan Polio MMR

Tingkatan 3

Suntikan mencegah Kancing gigi

Sekiranya anak-anak didapati tidak mendapat pelalian di atas kerana tiada kebenaran ibu bapa atau anak tidak hadir ke sekolah pada masa lawatan Pasukan Kesihatan ke sekolah, ibu bapa boleh membawa anak mereka ke klinik-klinik kesihatan yang berhampiran dengan rumah untuk mendapatkan pelalian-pelalian ini.

Pemeriksaan kesihatan Diri

Pemeriksaan kesihatan diri adalah satu pemeriksaan fizikal yang dijalankan oleh Jururawat Kesihatan, Penolong Pegawai Perubatan atau Pegawai Perubatan semasa murid berada dalam pra sekolah, tahun 1, tahun 6 dan tingkatan 3. Pemeriksaan yang dilakukan adalah seperti dalam jadual di bawah :

Masalah-Masalah Kesihatan yang di Kesan di Kalangan Murid Sekolah

Antara masalah-masalah kesihatan yang dikesan di kalangan murid sekolah adalah : Masalah Masalah Masalah Masalah Masalah Obesiti. Ketajaman Penglihatan. Rabun Warna. Tulang Rangka. Jangkitan Cacing.

Masalah Kudis Buta. Masalah Pendengaran.

Rawatan dan Rujukan Kesihatan

Rawatan diberikan kepada semua murid-murid yang dikesan mengalami masalah ringan seperti luka kecil, kudis buta, jangkitan cacing, kutu kepala, rawatan demam dan selsema. Kes-kes yang dirujuk pula adala kes-kes yang memerlukan pemeriksaan lanjut untuk pengesahan kes. Antara masalah kesihatan yang dirujuk adalah masalah ketajaman penglihatan, rabun warna, masalah degupan jantung dan disyaki menghidap skoliosis.

Lawatan ke Rumah
Pasukan kesihatan sekolah juga menjalankan lawatan ke rumah pada masa cuti persekolahan. Lawatan ke rumah ini dilaksanakan samaada dengan menalipon ibu bapa di rumah ataupun jururawat akan membuat lawatan ke rumah untuk memastikan murid-murid yang terlepas peluang mendapat imunisasi di sekolah datang ke klinik kesihatan untuk mendapatkan pelalian ataupun untuk mendapatkan maklumbalas mengenai status rujukan yang dibuat ke hospital.

Pemeriksaan Kesihatan Pergigian Sekolah

Perkhidmatan ini dilaksanakan oleh pasukan pergigian sekolah yang melawat semua sekolah rendah dan menengah di Malaysia. Sila rujuk perkhidmatan pergigigan sekolah yang ditulis oleh Bahagian Kesihatan Oral.

Perkhidmatan Kesihatan Persekitaran Sekolah

Perkhidmatan Persekitaran Sekolah dilaksanakan oleh Kementerian Kesihatan dan Kementerian Pelajaran secara bersepadu. Pemeriksaan persekitaran sekolah meliputi pemeriksaan infrastrukur sekolah, kebersihan, pengawalan penyakit bawaan vektor dan pemantauan kebersihan dan pengendalian kantin sekolah. Perkhidmatan-perkhidmatan kawasan persekitaran sekolah ini adalah tertakluk di bawah beberapa akhta seperti Akta Kawalan Tembakau dan Akta Kawalan Penyakit Bawaan Vektor yang membawa kepada penalti sekiranya pihak pengurusan sekolah didapati gagal mematuhi akta tersebut. Di bawah perkhidmatan ini, sekolah-sekolah menubuhkan pasukan bagi membinasakan tempat pembiakan nyamuk di sekolah bagi membanteras penyakit Demam Denggi dan mewartakan sekolah sebagai kawasan larangan merokok. Penolong Pegawai Kesihatan Persekitaran kebiasaannya akan membuat pemeriksaan di sekolah setiap tahun bagi memastikn sekolah adalah bersih dan selamat.

Lain- Lain Perkhidmatan Berkaitan Kesihatan di Sekolah

Selain dari Kementerian Kesihatan, Kementerian Pelajaran turut bertanggungjawab dalam kebajikan murid di sekolah. Program bekalan makanan tambahan dan program susu sekolah yang diberikan kepada murid-murid sekolah rendah yang layak adalah contoh perkhidmatan berkaitan kesihatan yang termasuk dalam kategori ini.

Tindakan pihak kementerian melaksanakan program ini adalah berlandaskan rasional-rasional berikut : 1. 2. 3. 4. Mengurangkan masalah kesihatan di kalangan murid sekolah. Dapat mengawal penyakit bawaan vektor. Memantau tahap kebersihan di sekitar sekolah khususnya di kantin sekolah. Memastikan dan membuat tanda aras kebersihan dan keselamatan di sekitar sekolah.

Terdapat 6 teras utama dalam melaksanakan Program Kesihatan ini. Keenam-enam teras ini merupakan satu kaedah pendekatan pihak kementerian untuk menjayakan program ini. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Polisi Kesihatan Sekolah Persekitaran fizikal sekolah yang sihat dan selamat Persekitaran sosial sekolah yang selamat Penglibatan komuniti Kemahiran kesihatan diri Perkhidmatan kesihatan sekolah

Kepentingan program kesihatan sekolah 1. Mempergunakan model kesihatan untuk memperkembangkan individu dari segi JERIS. 2. Menggalakkan penglibatan keluarga dalam perkembangan pengetahuan dan kemahiran kesihatan murid. 3. Memberi penekanan kepada kepentingan penglibatan pelajar secara aktif.