Download as doc, pdf, or txt
Download as doc, pdf, or txt
You are on page 1of 1

Men kan de situatie van een eenparige cirkelbeweging (zoals die ook bij gradintwind voorkomt) op 2 manieren beschrijven:

1 vanuit de optiek van een waarnemer die NIET aan de rotatie deelneemt in dat geval ziet deze een rondbewegend deeltje, dat weliswaar steeds dezelfde snelheid heeft, maar ook telkens van richting verandert. Deze waarnemer kan dit alleen maar verklaren door een kracht te veronderstellen die op het deeltje werkt, en wel in een richting loodrecht op de bewegingsrichting naar het middelpunt van de cirkel gericht: de middelpuntszoekende- of centripetaalkracht. In geval van gradintwind wordt deze kracht geleverd uit het verschil tussen de gradintkracht en de corioliskracht. Aangezien de gradintkracht vastgelegd is door de isobarenafstand en dus constant is, kan de vereiste centripetaal kracht alleen maar worden geleverd doordat de corioliskracht zich aanpast c.q. de bewegingssnelheid van het deeltje (die immers rechtevenredig is met de grootte van de corioliskracht). Voor een evenwichtssituatie zoals die in het geval van gradintwind betekent dit, dat de snelheid van het deeltje en daarmee de corioliskracht zich zo aanpast dat het verschil ervan met de gradintkracht precies de vereiste centripetaalkracht oplevert. Door de verschillende richtingen van de gradintkracht bij lage- en hogedruksituaties (naar binnen c.q. naar buiten gericht) valt eenvoudig in te zien dat bij cyclonale gevallen C < G en bij anticyclonale gevallen C > G, ergo is de wind in het cyclonale geval kleiner dan in het anticyclonale geval. 2 Vanuit de beleving van een waarnemer die met het deeltje meeroteert die in zon geval slechts een eenparig rechtlijnige beweging meemaakt, en dus netto een de krachtensom gelijk nul ondervindt. Omdat deze waarnemer in een denkbeeldig touw, waarmee hij met het middelpunt verbonden is, een spankracht voelt die naar binnen is gericht, moet hij een evengrote, naar buitengerichte kracht veronderstellen die deze spankracht opheft: de middelpuntsvliedende- of centrifugaalkracht. Bij gradintwind betekent deze zienswijze, dat deze middelpuntsvliedende kracht tezamen met de coriolis- en gradintkracht nul moet zijn (er is immers een eenparig rechtlijnige beweging!). Ook hier is het weer de aanpassing van de corioliskracht, die ervoor zorgt dat evenwicht onstaat tussen de 3 krachten: in het cyclonale geval levert de centrifugaalkracht samen met de corioliskracht het tegengestelde van de gradintkracht (en is dus weer C<G), in het anticyclonale geval geldt dat de cenrtifugaalkracht samen met de gradintkracht evenwicht maakt met de corioliskracht (waarmee weer C>G). Het mag duidelijk zijn, dat er geen sprake is van een voorkeur voor de ene of andere zienswijze: hier gaat het om een keuze hoe je naar de beweging kijkt, de resultaten zijn dezelfde. Duidelijk is wel dat intuitief de beschrijving met de centripetaalkracht beter past in de meteorologische context (de waarneming lijkt op die uit een satelliet). Duidelijk mag ook zijn, dat iemand die in een en dezelfde beschrijving zowel de centrifugaal- als de centripetaalkracht introduceert, er weinig van heeft begrepen!

You might also like