Professional Documents
Culture Documents
Medjunarodni Marketing
Medjunarodni Marketing
1.
.
. XII ,
1990. , Jerome Brightman
.
. ,
.
,
, .
.
.
. ,
, , .
, ,
.
, ,
.
:
( ),
,
,
,
,
.
. , ,
, . ,
,
. .
" .
, ,
,
.
."1
... "
, ,
, .
, ,
, ".2
.
.
.
, ,
.
,
.
, .
"". ,
:
, ,
,
,
.
, .
, .
.
:
1
2
,
,
,
, ., , , , 1993, . 23.
, ., - - , , , 1993. . 9.
.
, .
.
. , ,
:
,
,
.
,
,
,
.
( ). "
: , , .
."3
1.
" , , ,
, , .
3
, ., , , , 1993. . 25.
,
, ."4
, .
. .
, :
,
, ,
,
,
, ,
, ,
.
" , , ,
. , , , .
, , , ."5 .
,
.
, . ,
, ,
, , , .
: " , ."6
.
.
, .
4
5
6
, ., - - , , , 1993. . 9.
, . 9
Terpstra, V., International Marketing, Fourth edition, The Dryden Press, New York, 1986. p. 6.
1. 7
100,00
100,00
100,00
11,30
15,00
10,70
11,50
11,30
9,90
11,40
8,70
7,60
8,60
7,00
9,70
7,60
5,10
8,20
9,90
19,70
57,00
5,00
29,00
19,70
15,10
22,10
13,90
6,90
1,50
9,40
6,30
6,90
7,30
6,80
10,30
28,30
4,10
37,70
32,00
28,30
36,10
24,80
35,20
24,50
13,50
29,20
36,80
24,50
22,60
25,40
22,40
, ,
100,00
100,00
100,00
100,00
100,00
,
.
, ,
.
,
. Terpstra
: , ,
.8
", , ,
"9 ,
( ) .
1.1.
,
ad hoc .
.
,
.
7
Rocco, F. i grupa autora, Markteing izvozne privrede, R.O. Sombor - Zagreb, 1984. str. 28.
Terpstra, V., International Marketing, Fourth edition, The Dryden Press, New York, 1986. p. 7.
9
, . 7.
8
,
.
, ,
:
1.
:
,
.
2.
.
:
,
,
,
,
,
,
.
"
,
, ,
.
. , ,
,
, , , ."10
: "
."11
:
10
11
12
,
,
.12
, ., , , , 1977. . 165.
, ., , , , 1993. . 13.
, . 19.
: " ,
,
. , ."13
,
, ,
. , ,
.
-
. " ,
, :
, (
) ,
( ) () ."14
" ,
, ,
."15 "
."16
,
, .
-
. , ,
.
. ,
, .
1.2.
.
,
. ,
.
13
, ., , , , 1986. . 157.
Rocco, F., i grupa autora, Marketing izvozne privrede, R.O. Sombor, Zagreb, 1984. str. 13.
15
, ., , , 25 (4) 1994. . 40.
16
Hess, J.; Catora, R., International Marketing Richard Irwin, Homewood, Illinois, 1971. p. 14
14
, .
"
,
. ,
( )
."17
,
, . ,
. ,
.
,
, ,
, ,
. , ,
.
, ,
.
,
.
.
. ,
:
,
,
.
, , :
, ,
.
, .
.
,
,
. ,
, .
.
. ,
.
17
, ., , , , 1993. . 263.
.
.
.
, ,
,
.
.
.
: , , ,
.
,
.
.
. ,
. ,
, .
. , . :
,
,
.18
- ,
,
,
,
.19
.
. :
,
18
19
Swenson, A. C., Selling to a Segmented Market, NTC Business Books, New York, 1993. p. 134.
, . 138.
,
,
.
.
,
, , , :
,
,
( ),
,
,
,
.
, .
. ,
. conditio sine qua non .
:20
, ,
,
,
,
.
"
( ).
,
. ,
."21
, .
1.3.
20
21
Czinkota, R. M.; Masaaki, K., The Japanese Distribution Systems, Probus, New Jersey, 1993. p. 291.
, ., , , , 1993. . 263.
10
,
,
, ,
,
,
,
.22
,
:
,
,
,
,
,
, ,
,
,
,
.23
, ,
.
:
22
23
,
,
,
,
.
Terpstra, V., The changing Environment of International Marketing International Marketing Review, IMR, Autmn 1989., p. 7-16
, ., - , "
", . 1 - 2 / 1997.
11
.
.
,
.
.24
"
: , ,
,
."25
.
:
,
,
.
,
,
,
.
"
. ,
,
.
."26
. :
,
,
,
,
.27
:
24
, ., , , , 1989. . 106.
, ., , , , 1993. . 266.
26
, . 266.
27
, . 266 - 267.
25
12
,
,
,
.28
,
. ,
, .29
:
2. 30
1. ;
2. : , ;
3. : , ,
();
4. ;
5. ;
6. ( , , );
7. .
1. ;
2. ;
3. .
1. ;
2. ;
3. ;
4. ;
5. ,
6. (, ) .
. , ,
.
:
2. 31
28
, . 267.
, ., , , , 1987, . 484.
30
, ., , , , 1989, . 45.
31
Kinnear, T. S. and Bernhardt, K. L., Principles of Marketing, Second Edition, Scot Foresman and Company, Gienview, Illinois, 1986,
p. 274
29
13
,
, .
,
, .
, , , :32
: 1.
. 2. ,
(
). 3. ,
.
: 1.
,
. 2.
. 3.
. 4. . 5.
,
.
: 1. , , ,
, 2. , 3.
, 4.
, 5. .
: 1.
, 2. , 3.
, 4. (
), 5.
.
32
33
,
(PIGGY - BACK),
LOHN () ,
,
,
,
,
SWITCH () ,
,33
, ., , , , 1993. . 47.
, ., , , , 1993. . 269-289.
14
.
.
.
,
. :
a. ) " ,
b. ) ( ),
c. ) (. ) (.
) ."34
:
" ,
,
,
,
,
,
."35
()
.
.
. , ,
:36
,
,
,
- ,
, ,
34
, ., , , , 1989. 111.
, ., , , , 1993. 270.
36
, 270, Lawkonce S. Wlch; Joun Pat; Groupning for Export: An Efective solution?, Managing Export Entry and
Expansion Praeger Publishing, 1987. str. 58.
35
15
,
.
PIGGY - BACK .
LOHN () .
,
, .
:
,
,
,
,
,
,
.39
:40
,
,
,
37
Terpstra, V.: International Marketing, Fourth edition, The Dryden Press, New York, 1986, p. 344
, . 346.
39
, ., , , , 1993. . 274.
40
, . 274 - 275.
38
16
,
.
(LEASING) ,
.
. ,
.
, ,
,
.
(LEASING)
.
.
, ()
: , .
, .
. , ,
. :41
a.
b.
c.
d.
() ,
, ,
.
.
.
.
.
.
3.
41
17
. :42
1)
2)
3)
4)
.
. ,
.
.
, . .
,
, .
SWITCH () ,
. SWITCH :43
1)
2)
3)
4)
SWITCH ,
.
, .
, SWITCH
.
SWITCH , .
SWITCH
.
, , .
(), .
42
18
.
44, :
,
,
,
,
,
,
,
.
, .
.
2.
"
. .
. .
..."45
() .
"
, , ,
, .
. ,
."46
,
.
. ,
, . , , : "
",
"?". : "
3%,
44
, ., , , , 1990, . 237.
, ., () ,
: " ", , , 1985. . 354.
46
, ., , , , 1993. . 19.
45
19
". , ,
.
.
.
,
.
, ,
.
3. 47
1.
2.
3.
4.
5.
. , ,
. .
, , .
,
,
.
47
, ., , , , 1990. . 63.
20
:
.
, .
, . " - "48, , .
, , , ,
, ?
.
,
.
,
.
, , , .
,
, . .
. ,
, .
: , .
,
.
.
"" ,
. ,
.
. ,
.
.
.
, .
.
,
. ,
.
,
.
. ,
48
M. Best, The New Competition - Institutions of Industrial Restructuring, Polity Press, Cambridge, 1990. p. 18.
21
, .
,
: , .
,
, ,
.
.
, , .
: (.
), . ,
.
. ,
:
, .
.
.
, ,
, ,
. .
, , FEED - BACK
,
. ,
.
.
,
, .
.
,
, ,
.
.
, .
. ,
.
,
" " ,
.
22
.
.
.
.
, .
. ,
, ,
,
.
,
.
.
3.
. SEV-,
.
,
, (?)
. , ,
,
.
. ,
, , ,
.
,
.
.
.
.
23
.
.
, ,
.
.
.
.
.
:49
Bretonwood-
(1971);
, ,
(1973, 1979);
(1979);
(1982 - 1986),
" ",
-
, , .
.
.
.
,
.
,
.
( 7).
,
.
49
, ., ,
, , , 1994. . 25.
24
(70 - 90%)
(, , , ,
40 - 60%).
7. ( )
1989. ( )50
4=3:2
22,4
15,5
69,3
20,0
11,1
55,9
18,7
9,8
52,1
23,5
9,2
39,2
30,6
2,7
8,9
60,1
45,1
75,0
25,1
13,7
53,7
29,6
9,2
31,0
58,9
52,1
88,4
47,0
36,8
78,2
25,0
4,7
18,6
50
, ., " " ,
, , , 1994. . 91.
25
42,8
20,6
48,2
18,8
7,8
41,6
32,2
2,0
5,9
19,7
14,2
72,4
75,1
52,3
69,6
77,3
50,6
65,5
82,1
56,7
69,0
91,6
72,1
78,8
90,7
63,2
69,7
72,0
52,0
72,2
"
,
, ,
."51
. "
, ( . , ), - ,
.
."52
3.1.
.
, , , . ,
,
.
. , ,
,
.
.
. , , ,
51
52
, ., , , , 1989. . 14.
, ., , , , 1993. . 62.
26
.
.
.
. , , , ,
.
"
. :
, ."53
(
, , ). ,
( .
), ,
.
.
,
, .
,
.
.
,
.
,
.
. ,
.
.
, :54 ,
, .
.
.
:55
53
, ., , , , 1993. . 131.
Erdener, K., Marketing the Third World, Praeger, New York, 1982, p. 29
55
, ., , , , 1993. . 156 - 157.
54
27
.
, ,
.
. .
, ""
.
. ,
.
. .
, .
.
. .
.
. .
.
.
.
.
.
. (
) .
:56
1.
2.
3.
4.
5.
" .
56
Cateora, R. P., Strategic International Marketing, Dow Jones Irwin Inc., Homewood, Illinois, 1985, p. 26.
28
: , , ."57
.
. , "know how"
.
.
, , ,
. ,
, ,
, .
,
:58
,
,
.
,
,
.
.
.
.
, ,
, ."
".59
() . "
: ,
, .
, . ,
".60
. ,
.
,
57
, ., , , , 1993. . 175.
, ., , , , 3 - 4/1993. . 19 - 20.
59
, . 17.
60
, . 17.
58
29
.
.
- .
. ,
.
, :61
,
() ,
,
- .
8. WPRF
(World Political Risk Forecast) BI (Business International)62
WPRF
BI
WPRF
BI
, : ,
( ),
, , ,
. ,
.
.
condito sine qua non .
, , ,
.
61
62
Cateora, R. P., Strategic International Marketing, Dow Jones Irwin Inc., Homewood, Illinois, 1985, p. 47.
, ., , , , 1993. . 139.
30
7.
3.2.
:
1) 2)
.
,
.
.
. ,
e a , .
,
.
,
:
31
9. ( . .)63
1996
1997
1996
1997
8.179
12.907
17.487
23.397
780
402
2.732
3.854
34
55
164
215
178
209
9.157
13.579
20.395
27.398
. ,
, .
, , . ,
, .
.
,
.
. ,
.
.
.
,
.
:
,
,
,
,
.
.
:
1.
63
:
) ,
, , , . 1, 1998, . 25 - 29.
32
) ,
:
) ,
) ,
) ,
) ,
) .
2.
.
, ,
. - 1997.
:
10. -
1997. ( . .)64
1.373
849
370
154
164
130
29
25
19
278
53
170
55
383
29
190
164
19
13
2.242
1.064
791
387
100 %
47 %
35 %
18 %
, :
(.
, ),
.
,
.
,
.
. :
64
,
,
, . 25.
33
,
.
, . ,
, , ,
.
3.3.
. ,
.
() ,
.
,
:
, ,
,
,
,
,
, .
. -
.
(, , ),
.
.
,
, ,
. , , ,
, . ,
, .
34
, , ,
. " "
. ,
, , ,
, . , .
,
.
,
(. ).
,
, :
,
,
,
,
.
.
.
. , ,
.
.
. ,
, .
. ,
, ,
.
. :
,
; ,
, ""
;
,
(). , -
,
35
.
.
, ,
, , ,
, , ,
, , ;
.
;
;
;
,
,
,
;
,
(
);
,
( , , )
.
, , ,
, . "" ;
,
, ;
;
;
,
,
,
;
,
, ,
;
36
(
, , , ).
.
.
,
. , ,
:
( )
.
;
, . , ,
;
.
""
;
()
,
;
;
, .
-
;
, . ,
,
, ,
;
37
,
.
;
, .
,
;
, ,
,
;
, .
,
- ,
;
, ,
,
.
, ,
, ,
.
.
38
2.
1.
, :65
11.
1989 - 1994*
( $)
( $)
( )
1989
3.284.618
15.395
4,6
1990
3.531.732
26.068
7,3
1991
3.546.342
17.199
4,8
1992
3.829.849
6.973*
1,8
1993
3.527.641
5.419*
1,5
1994
3.953.192
5.562*
1,4
,
( , )
.
. ,
, : ,
. (
,
, ).
:66
65
66
39
11.
( )
000
7.450
120
( )
000
8.550
54
000
3.314
46,8
14
000
862
4,6
000
1.440
000
1.756
12,5
000
353
5,8
16
000
1.008
44,5
44
000 $
5.603
0,5
000
1.538
1,7
000
795
9,9
226,5
0,25
000
1.858
1,7
000
1.733
3,5
000
47
2,6
55
000
3.424
31
000
1.108
11
10
000
29.070
000
236
0,3
000
5.167
135
26
000
210
- ()
- ()
1994.
.
,
.
:67
67
, ., , , , 1993.
. 13.
40
12.
%
1990.
1.
()
102
11,2
13,5
71,0
2.
()
80
8,8
4,3
58,9
3.
( )
34
3,7
2,2
55,0
4.
()
408
45,7
4,4
36,0
5.
()
43
6,0
6,1
55,0
6.
()
16
1,7
36,2
76,8
7.
0,8
64,7
8.
()
1,0
4,0
60,0
9.
9,6
2,4
90,0
10.
20
2,0
11,5
11.
103
12,3
14,6
75,0
100%
16.290.000
913
100%
,
,
: " "; "Cindi"; " "; " ";
""; "" .
1.1.
.
, .
,
, ,
.
,
.
:
41
,
.
,
,
,
,
.
,
,
,
,
( )
.
.
, .
, ,
.
:
,
,
,
,
42
( )
, ,
.
1.2.
, .
.
,
. , ,
,
,
.
, ,
.
.
.
,
.
, , ,
. ,
.
.
,
. ,
.
, ,
, ,
,
.
.
.
,
, .
, ,
43
, .
.
,
.
(
), ,
. ,
, ,
.
.
.
,
. ,
.
, ,
, , , , ,
.
.
,
.
:
,
,
,
,
.
,
. , ,
, .
, .
. ,
,
.
, , , .
44
,
, :
,
,
,
,
,
.
. :
,
.
-
.
,
.
,
, .
.
,
130
.
.
,
, ,
.
. ,
.
1.3.
45
.
:
,
,
,
,
,
,
.
.
, ,
. , ,
.
,
.
: , ,
, , ,
.
.
.
,
, .
, ,
, ,
, ,
. ,
, .
. :
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
,
,
,
,
,
,
.
46
1.
.
, .
,
.
:
,
.
. ,
,
.
.
2. . "
,
- .
.
, .
."68
.
3.
. :
,
,
, ,
.
"
.
."69
4. :
68
69
, ., , , , 1993. . 372.
, . 377.
47
,
,
.
, ,
. "
,
,
,
,
."70
5.
.
.
.
:
,
,
.
6. .
, ,
. ,
.
7.
,
. :
70
.
, .
.
,
,
,
,
,
, . 382.
48
,
,
.
2.
.
. 1989 - 1994.
67% 71%,
.
. , , (1994) 70%
.
"" , .
. ,
. ,
, ,
.
( 13 14):71
71
49
13. ( 100.000 $)
1989
1990
1991
1992
1993
1994
7.155
6.900
6.700
5.400
5.830
7.000
389.540
490.487
508.908
532.249
485.760
551.834
10.610
7.470
1.024.948
1.254.808
1.270.272
1.322.610
1.203.569
1.307.429
148.047
131.206
27.079
44.841
42.944
42.142
44.607
46.664
52.293
142.691
131.061
101.289
125.940
271.379
324.004
330.491
347.280
3.466
3.376
3.026
125.590
147.890
304.238
359.035
1.610
9.270
16.720
3.337
2.194
2.300
245.723
269.966
217.643
212.859
180.750
231.767
2.015.128
2.441.321
2.479.449
2.587.870
2.166.920
2.433.700
2.919.733
3.564.776
3.895.185
4.098.618
3.426.109
3.782.190
161.807
198.219
215.735
233.004
220.136
215.152
88.030
86.261
114.650
110.662
125.303
145.538
14.124
16.620
17.702
16.860
13.513
14.664
172.871
207.346
208.561
218.180
211.764
254.720
1.531.372
1.820.899
1.823.770
1.892.184
1.480.950
1.677.880
8.430
9.763
12.410
14.809
19.565
21.204
8.058
5.150
23.389
11.460
11.994
12.453
23.494
21.745
23.997
1.640
1.810
1.759
1.262.700
1.544.300
1.119.080
1.360.747
1.374.038
1.479.460
236.569
271.968
255.737
261.271
240.707
272.084
102.711
95.036
132.383
158.939
188.340
215.691
188.938
248.833
261.293
295.152
242.128
270.725
85.966
98.869
57.934
62.596
65.217
71.090
369.840
268.070
386.496
62.450
65.540
715.412
877.211
934.136
61.410
65.010
72.470
1.000.925
789.808
920.579
491.334
547.988
499.426
502.193
430.490
517.903
582.721
698.816
665.537
658.994
608.284
678.953
1.968.767
2.237.730
2.099.324
2.224.901
2.104.809
2.348.700
50
19.530
148.020
188.900
147.307
1.145.535
1.210.856
434.580
24.310
99.890
14. ( 100.000 $)
1989
1990
1991
1992
1993
1994
5.715
4.133
3.000
1.000
1.250
2.000
324.923
410.978
411.864
409.374
401.716
449.727
7.510
7.150
1.001.178
1.183.406
1.181.324
1.238.520
1.253.780
1.433.750
158.195
134.357
34.421
39.359
35.656
40.584
45.975
39.038
42.604
132.120
143.180
403.220
369.486
417.666
1.480
8.320
13.080
144.571
118.437
110.671
113.100
285.881
354.505
363.002
3.466
4.177
4.371
4.373
3.232
3.250
232.900
265.563
230.398
240.916
234.966
296.399
1.851.293
2.221.372
2.288.606
2.497.000
2.217.169
2.495.369
3.625.474
4.265.134
4.027.658
4.296.760
3.800.960
4.241.039
75.851
80.836
86.916
95.247
84.417
94.081
95.840
95.556
102.416
107.048
89.069
107.008
14.093
15.930
15.565
15.283
14.009
16.238
206.658
237.262
242.026
283.340
286.263
342.160
1.408.344
1.702.930
1.694.394
1.785.800
1.692.289
1.898.089
8.960
10.404
9.900
8.050
7.000
20.193
8.452
11.284
12.571
8.750
10.553
9.801
15.444
13.564
15.589
1.190
1.740
7.000
1.158.091
1.364.503
1.340.746
1.409.900
1.402.449
1.579.320
270.504
338.708
341.098
352.340
319.026
344.717
134.580
142.858
134.244
131.645
141.430
172.401
126.708
163.543
163.028
182.138
154.280
179.976
106.312
57.754
42.657
42.634
48.922
61.513
423.760
442.970
632.430
53.940
65.830
66.830
60.070
68.190
444.705
555.250
601.275
647.487
598.469
730.314
516.139
575.043
551.712
562.932
500.041
611.910
515.758
638.389
615.917
657.648
613.708
702.554
51
1.515.602
1.831.999
1.822.853
133.360
143.060
106.394
1.091.616
1.040.156
469.740
1.875.895
1.811.409
2.025.689
31.730
31.160
97.080
. 60%
. , , ,
, ,
.
TERMS OF TRADE .
, ,
, ,
.
,
,
.
3.
,
.
.
.
,
() .
. , OECD-
:
(7,5% ), 9,1%, 10,6%,
11,9%, 25%, 27,3% . ,
, .
.
(, 1, 2, 3).
, .
.
.
,
,
.
52
OECD-
. ,
.
. 50%
80% .
, .
17. 1962 - 199272
( $)
1962
1972
312
1982
229
1992
734
1.255
97
185
500
855
395
620
2.087
3.569
2.436
4.243
12.914
22.087
112
299
1.361
2.314
1.647
4.950
13.281
22.715
230
418
730
1.249
1.027
2.755
10.281
17.584
453
766
2.161
3.696
300
911
1.558
453
1.315
3.798
6.496
5.701
6.801
13.985
23.919
()
240
501
1.316
4.731
7.020
16.876
28.864
262
389
1.521
2.601
82
269
1.793
3.067
598
429
1.833
3.135
1.911
5.413
16.235
27.767
,
,
.
72
53
1962
1972
70
1982
1992
552
1.494
2.825
1.570
361
669
1.294
2.447
1.592
962
1.498
4.972
9.401
5.832
1.276
4.980
15.755
29.791
7.704
205
431
1.390
2.628
314
804
1.755
5.649
10.682
- 12.033
242
773
2.233
4.222
2.793
1.422
4.208
15.098
28.549
10.965
332
651
766
1.448
- 2.247
531
1.131
2.139
581
429
942
2.999
5.671
- 825
()
834
1.902
7.375
13.945
- 9.973
207
402
1.232
5.171
9.737
30.572
58.053
29.189
1.030
2.743
8.034
15.191
12.590
476
862
1.339
2.532
- 535
674
780
2.349
4.442
1.307
456
245
821
1.552
- 26.205
17 18
. , 30 ,
, , .
- - ,
.
, .
.
, , ( ) . ,
,
,
() .
1990. 70
, .
, .
73
54
, ,
.
,
, . ,
. 1902. ,
.
. .
,
,
.
1995/96.
"
". ,
, , , .
,
, . ,
1995/96.
.
.
" .
,
."74 ,
, ,
.
(OECD)
.
OECD-,
,
.
,
, , ,
(). ,
.
. , OECD-,
.
, , ()
.
, ,
, , ,
74
, ., , , ,
1993. . 41.
55
. ,
, ,
.
UN (FAO)
. FAO ,
,
.
.
GATT-, .
,
.
,
,
.
, ,
.
,
() . ,
. ,
. , ,
(
) . ,
.
,
. :
. ,
.
- , : ;
,
.
.
- - ,
,
DEUS EX MACHINE . , ,
, ,
56
. ,
, :
, ,
, . , ,
.
,
: ;
"" ;
" " .
.
-
,
, : , , .
- ,
.
. -
- :
; - ;
.
.
.
. ,
19 20.
""
. 1996.
.
57
19.
1986,1989 1997. 75
USD
1986
1989
1998
6,93
5,45
6,0138
0,8678
2,17
1,62
1,7945
0,8270
1.491,00
1.998,00
1.773,8
1,1897
2,45
1,82
2,0193
0,8242
7,40
6,26
7,4471
1,0064
140,10
101,9
1,5298
1,0877
7,12
5,91
7,6661
1,0767
0,68
0,56
0,5996
0,8818
1,39
1,17
1,4305
1,0291
0,981
1,102
0,9073
0,9249
168,00
144,8
1,3035
0,7759
,
. ,
1990. .
: 10%,
.
, .
20. 1986 1990. 76
1990
1986
1990
2,5
3,4
13,31
- 0,1
2,7,
6,73
6,1
6,1
24,33
0,1
2,5
2,07
4,2
4,2
26,41
8,8
6,7
25,63
2,3
10,5
29,61
3,6
9,5
29,02
3,3
4,8
19,47
1,3
5,4
19,24
0,6
3,1
6,31
75
58
AD HOC,
.
, ,
.
,
.
.
.
,
.
3.
1.
,
.
.
, , .
, , (, ,
.), ,
-
.
,
.
,
, , , .
, ,
- ,
.
59
( , , - , ,
).
"
,
.
17 - 20%, , 52%
."77
:
,
,
,
.
.
- . :
,
.
, -
.
, , ,
, ,
. ,
" " ,
. ,
. ,
, , ,
, .
" " (
"" , , , "" ).
- , ,
, , , , .
.
, .
77
, ., , , , . 1. 1995. . 18.
60
, , ,
.
.
.
,
. , ,
. ,
,
. ,
,
. , , ,
,
, .
.
,
. , ,
. ,
.
,
,
. ,
,
,
.
. ,
,
, ,
.
.
.
1.1
.
, ,
61
, , .
,
,
. ,
- .
,
. ,
.
1990. ,
, ,
, , .
, .
,
. " ".
, "" , ""
"" . "":78
78
,
,
,
,
,
,
, , ,
,
,
,
,
,
,
, ,
,
,
,
,
,
,
,
.
62
"" :79
,
- ,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
.
"" :80
79
80
, , ,
" " "",
, , ,
,
, , , . ,
,
,
,
,
,
/ ,
(, , , ),
,
"" ,
, , ,
,
, , , ,
, , "" , 1996.
"", , 1996.
63
, , ,
, ,
, ,
.
, "
", ,
. " ".
.
( ) . ,
, ,
.
, .
" "
, ,
, .
.
2.
: .
. ,
(),
: .
. , , ,
. ,
.
, , ,
.
,
. ,
:
. ,
.
64
.
. ,
,
.
.
.
,
, . ,
, ,
, ,
. , ,
,
.
.
,
,
.
.
2.1.
,
, . ,
, .
,
. .
, , , .
, : ,
, .
:
65
1981 - 1985
(000 )
000
1958
1968
1978
1962
1972
1982
1994
000
. $
()
38,6
43,5
24,5
54
()
19,4
42,4
33,0
39
25,4
61,6
41,5
99
10
13
3,3
3,6
3,7
18
13
13,5
18,3
2,5
10
19,3
21,8
36,8
113
12,2
10,9
0,9
1,5
22
361
206
144
86
36
25
33
12
17
16
14
29
13
24
31
:
-
-
55
52
76
66
18
17
25
77
,
150 . , 1981 - 85. .
( , BABY - BEEF
), .
,
. .
.
, ,
. ,
.
81
66
,
.
, .
. ()
. , 12
. ,
.
, ,
.
.
.
.
.
, .
, .
, :
, .
.
, ,
.
.
,
.
2.2.
.
, , ,
: , , .
-
. - ,
.
,
, . -
: ,
.
-
. , .
67
.
-
.""
.
.
- .
, .
,
. ,
, .
, , .
.
,
, .
,
.
,
: ( ), (, ,
), (, ), (, , ) , ,
(, ). ,
.
, ,
. ,
. : " ""
60 , .
. 1978.
80 . , ,
1985. 23 , 70 -
100 . ,
, :
4 , 66% 45%.
, , , ,
".82
( ),
.
, . ,
,
. ,
.
82
, ., , , , , 6/1986,
. 24.
68
,
.
, .
,
. ( 80 - )
.
().
, . ,
, , .
AD HOC
.
.
- ,
, .
, ,
.
.
. ,
, .
.
,
. AD HOC,
, , ,
. ,
, ,
.
,
.
. , , ,
,
, .
, :
.
.
- , - ,
. ,
. (
) 300 .
, ,
69
. ,
. -,
.
3.
,
,
,
.
, , ,
.
.
. ,
, .
, ,
. , ,
,
.
,
, .
,
, ,
.
. ,
, .
,
.
, ,
.
,
70
, . ,
,
.
. ,
.
, ,
.
,
,
. ,
. "
, , , ,
."83
" ,
. ( )
, .
.
."84
.
, ,
, . ,
.
, :
" ;
;
, ,
, ,
;
,
."85
83
, ., , , , 1981. . 316.
Drucker, P., , , , , 1995. . 50.
85
, ., , , , 1981. . 319.
84
71
4.
1.
" 800
,
( ), 40 50%
. ,
, ."86
.
, .
, , .
"" "" , .
,
,
. ,
. ,
. ,
.
:
86
72
.
.
.
:
.
,
,
.
:87
( , , , ),
(, , , , , , ),
(, ,
, ),
,
( -
, ,
, )
.
1.1.
,
. ",
,
: ,
, ."88
87
88
73
.
,
( 8).
, ,
, ,
. " , , ,
, ."89
.
8. 90
" (, ) .
,
."91
.
.
.
.
. ,
,
.
, , .
89
, . 319.
, . 320.
91
, ., , , , 1993. . 210.
90
74
, , , ,
, .
,
.
"", .
"
, , , ,
."92
,
. : , , ,
, . .
.
.
, .
, ,
.
,
.
, "
."93
, :
.
, ,
,
. " , ,
( )
." 94
, ,
.
. , ,
. ,
( 9).95
, ,
92
Kotler, P., Marketing menadment: Planiranje, analiza i kontrola, Informator, Zagreb, 1989, str. 282.
, . 279.
94
, ., , , , 1977. . . 43.
95
Kotler, P., Marketing menadment: Planiranje, analiza i kontrola, Informator, Zagreb, 1989, str. 275.
93
75
.
,
.
, " ".
,
.
.
, ,
.
9.
.
.
, ,
. ,
, . .
,
, .
,
" ".
76
.
"
."96
10. Ansoffu -
, :
: )
, ) , ) .
: ) , )
) .97
( ),
. (
11).
(11)
(12)
. (21),
, .
.
.98
()
()
11
12
()
21
22
()
11. 99
96
, . , ., , , ,
1991. . 145.
97
Ansoff, H. I. L., Corporates Strategy, Penguine Books, London, 1987, p. 109.
98
, ., , , , 1987. . . 478.
99
Meffert, H.; Althaus, J., International Marketing, Kohlhammer Verlag, Stuttgart, 1982, str. 111, :
, ., , , , 1989, . 361.
77
1.2.
. ,
,
.
,
( ), ,
.
, .
, .
, .
: , ,
, , . ,
.
, ,
.
,
. , .
, .
.
. , ,
,
. " ",
-
.
.
.
,
:
,
,
.
,
, , ,
. :
78
.
.
,
. ,
,
.
" .
. , ,
."100
.
,
.
"
. ( )
( ) ."101 ,
.
, ,
, .
.
.
.
. , ,
.
, .
, (,
, , ,
,
)
. .
:
100
101
,
(
),
, ., , 5 - 6, , 1992. . 48.
, ., ("made in" image) , . 1 - 2,
, 1997. . 20.
79
(
),
( ),
( , know - how,
.)
, ,
:
, ( )
.102 ,
, . ,
, , .
,
.
,
.103 ,
. ,
( , ,
.).
,
.104 ,
. , , ,
(.
.).
"
...
- ,
. ,
102
, ., , , , 1977. . 293.
, . 293.
104
, . 293.
103
80
."105 ,
.
.
:
.
.
.
.
:
(, , ),
(, ),
( ,
),
( - ),
- ,
.106
2.
.
.
,
.
.107
,
.108
105
Rocco, F., , Marketing izvozne privrede, R. O. "Sombor", Zagreb, 1984, str. 170.
, ., , , , 1993. . 372.
107
, ., , , - , , 1989. 17.
108
Porter, M., The strategic Role of International Marketing, The Journal of Consumer Marketing, in spring 1986, p. 58.
106
81
. ,
,
. ,
.
.
.
,
:109
1) ,
, ,
2) ,
,
3) ,
, ,
4) , ,
( ) ( ).
.
12.
12. 110
109
110
82
,
.
, .111 . ,
:112
,
,
,
, ,
,
, ,
,
,
, .
. ,
, ,
. "
,
, .113
,
.
. ,
. " ,
, , " " (
" ")
."114
"
.
111
, ., , , , 1993. 88.
, ., , , , 1987. . 477.
113
, ., , , , 1993. . 89.
114
, ., , , , 1990. . 74.
112
83
,
."115 ( 13).
13. 116
115
116
, ., , , , 1993. . 88 - 89.
, . 89
84
2.1.
()
. , ,
." ,
.
. .
, ."117
.
.
,
.
.
"DESK RESEARCH ", :
) :
,
-
,
,
-
,
.
)
.
)
.
) .
)
.
)
:
117
, ., , , . 4/94, ,
. 47.
85
,
,
,
() ,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
.
,
, ,
, .
, .
, , , ,
. ,
( ).
, .
, 118 ()
,. .
,
.
,
(
).
condite sine qua non
,
. "
() .
."119
,
.
118
119
Jeannet / Hennessey, J. P., Internaltional Marketing Management, Houghton Mifflin Company, Boston, 1988, p. 247.
, ., , , , 1993. . 182.
86
120 : ,
:
:
,
,
,
.121
,
,
,
,
,
,
.
.
.
( ).
()
. .
,
. ,
,
,
.
2.2.
,
.
120
121
Jeannet / Hennessey, J. P., Internaltional Marketing Management, Houghton Mifflin Company, Boston, 1988, p. 247.
.
87
.
, ,
,
.
,
.
() ( )
.
,
.
.
.
.
. ,
,
()
.
,
, ,
.
,
. , ,
,
.
. "
(, , , , know - how).
.
, ."122
, (),
, , , ,
.
. , 123
,
.
122
123
88
2.3.
.
.
.
.
,
.
.
,
.
, , , .
,
,
.
, ,
, .
,
. "
"" ,
.
. , , ".124
, , , ().
.
. ,
.
.
.
, .
.
124
89
,
.
, .
.
,
,
.
, ,
.
. ,
:
.
. ,
( ),
.
.
, , , , ,
.
,
, , .
:
1)
2)
3)
(
, ,
, ,
),
( , - , , , , , ,
),
( ,
),
.
2.3.1.
, ,
.
, , . ""
.
90
, .
( )
.
(
). (
) ,
, .
, ,
.
, . .
,
,
.125
.
, . ,
.
, ,
.
.126
,
.
( 15):
15.
125
126
Cateora, P., Strategic International Marketing, Dow Jones Irwin Inc., Homewood, Illinois, 1985, p. 137.
.
91
.
,
, ,
.
,
. 127
:
1)
,
2)
3)
.
. .
,
,
.
. " ",
.
, , ,
. ,
:
1)
2)
, ,
, :
,
, "
"
.
3)
" "
.
.
, .
,
.
127
Cateora, R. P., Hess, J. M., International Marketing, Richard D. Irwin Inc., Homewood, Illinois, 1979, p. 369.
92
,
, ,
.
, ,
. .
,
, ,
.
, ,
, (
) .
,
:128 1)
2)
.
.
129 : 1)
, 2) , 3) , 4) 5) .
()
, , ,
.
,
() .
, :130 1)
, 2) 3)
.
, .
, ,
.
.
, ,
, ,
.
.
,
, .
128
Cateora, P., Strategic International Marketing, Dow Jones Irwin Inc., Homewood, Illinois, 1985, p. 149.
, . 150.
130
, . 153.
129
93
,
, , , .
,
,
. ,
, .
2.3.2.
.
, .
.
,
.
(. public relations),
( )
.
.
.
, .
.
, , , ,
,
.
, ,
.
.
,
.
, .
,
, ,
, "
: , , .
.
."131
.
131
, ., , , , 1993. . . 380.
94
. ,
.
:
.
,
.
. ,
.
.
.
" ".
.
, . , ,
, .
,
(, )
. , .
. .
,
.
,
. .
, :
( , ,
.). , ,
,
,
(, .),
.
, ,
:
95
,
,
,
,
.
.
. ,
.
.
,
. , ( , ) ,
:
a.
b.
c.
, ,
;
, ,
;
,
.
, , ,
.
. ,
,
, ,
. "
, ,
( , ,
) ,
."132
.
132
, . ., , , , 1995. . . 251.
96
. , ,
.133
, ,
.
. ,
,
.
, ,
, ,
.134
2.3.3.
, .
, , ,
.
. ,
, .
. ,
,
. , ,
, .
,
.
.
,
.
.135
" ,
".136
, , ,
,
. ,
,
,
, .
133
Cateora, P., Strategic International Marketing, Dow Jones Irwin Inc., Homewood, Illinois, 1985, p. 191.
, ., , , , 1993. . 381.
135
, ., , , , 1993. . . 372.
136
, ., , , , 1981. . . 222.
134
97
.
,
. ,
, ,
.
, : ,
, , ,
,
. ,
, . ,
, :
.
, ,
,
.
, ,
,
.
. ,
.
. , , .
,
.
()
, .
, . ,
.
.
,
.
, , .
.
, ,
, .
,
, .
.
, .
,
98
. , , , ,
.
,
. . .
.
. .
,
.
, .
.
.
. . ,
,
.
2.3.3.1.
, ,
. ,
.
. .
.
, .
.
: ,
.
99
. , .
,
.
. :
" ,
,
,
."137
:
" ,
,
,
,
( , ,
, .) ,
,
,
,
,
,
, , ,
."138
.
. ,
. ,
.
, AD HOC.
, . ,
.
, , , ,
, .
. ,
.
137
138
, ., - - , , , 1993. . . 170.
, . 170 - 171.
100
.
,
, .
.
,
.
, .
, , . ,
, ,
,
. ,
.
.
, ,
.
, ,
. , ,
. , ,
, , , .
.
, ,
. ,
.
, .
,
, . .
, .
, ,
, ,
, .
2.3.3.2.
.
139
:
1) ,
2)
,
3) : ,
4) .
:
139
Jeannet / Hennessey, J. P., Internaltional Marketing Management, Houghton Mifflin Company, Boston, 1988, p. 398.
101
16.
140
17.
. , ,
.
, , , , , . ,
, . .
, -
.
. ,
- . ,
. ,
.
141
.
.
"
, ,
140
141
, . 399.
, . 400 - 401.
102
( - "image"
);
, ,
142
(, , )."
, , ,
.
-
.
.
.
143
.
,
, .
.
.
. ,
.
.
-
.
, . .
.
-
(, , ).
, , , .
144
, .
.
, , .
,
. ,
. ,
( ). ,
, .
. ,
145
. ,
. .
. ,
, , , .
.
.
.
, .
,
. .
,
. .
2.3.4.
, .
.
(). ,
142
, ., , , , 1981. . . 228.
Jeannet / Hennessey, J. P., Internaltional Marketing Management, cit. delo, str. 401.
144
, . 404.
145
, . 405.
143
103
. ,
:
,
,
,
, ,
.
, .
. ,
, ,
, , .
.
. ,
.
, ,
, .
, ,
.
, , , ,
, . ,
,
,
.
,
.
, :
,
,
,
,
,
,
,
,
.
,
.
, .
104
"
.
, ."146 ,
,
. ,
, . "
,
, ,
, ."147
,
, :
,
,
,
, .
.
.
. , ( ,
),
, .
.
, ,
, ,
. , ,
,
. , ,
.
,
:
146
147
,
,
,
,
, ., , , , 1993. . . 376.
, ., - - , , , 1993. . . 178.
105
, ,
,
,
( ),
,
,
,
.
2.3.4.1.
. ,
.
.
,
.
,
. ,
. , :
,
; ,
.
.
, ,
.
106
, .
()
. ,
. ( )
, .
, .
.
, .
,
, .
, , ,
.
, ,
.
.
,
.
,
.
,
,
.
,
.
, .
. ,
,
. :
,
.
.
,
.
. ,
.
, ,
, .
107
, :
, .
,
, .
.
.
,
. ,
. ,
, , ,
.
,
, . ,
, . ,
,
.
,
.
,
.
, .
,
.
,
.
.
, .
,
.
.
, ,
.
,
108
. ,
.
.
,
, .
, . ,
. ,
,
, .
, ,
,
.
() .
. ,
, (.
).
, ,
.
, ,
.
,
.
,
. .
, (
),
.
.
2.3.4.2.
.
.
, ( ), .
.
109
17. 148
, .
,
. ,
, .
.
,
.
.
,
.
( ) . :
148
,
( ),
,
Jeannet, J. P., and Hennessey, H. D., Internaltional Marketing Management, Houghton Mifflin Company, Boston, 1988, p. 366.
110
,
,
, ,
, , ,
,
.
, . , ,
, , , ,
, .
.
,
.
,
:
1)
2)
3)
4)
.
,
.
,
.
.
,
,
. ?
.
,
, :
,
" ",
111
,
,
.
.
.
.
. , .
2.3.4.3.
, ,
.
( )
.
.
.
: 1) 2) .
, ,
.149
, :
. ,
: ,
, , ,
.
. :150
149
150
Collins, A., Competetive Retail Marketing, Mc Grow Hill Book Comp., London, 1992, p. 35.
Jeannet / Hennessey, J. P., Internaltional Marketing Management, Houghton Mifflin Company, Boston, 1988, p. 367.
112
,
,
, .
.
.
. ,
, , , .
,
.
, ( ),
.
,
.
, ,
, . ,
.151
.
,
.
.
. ,
.
. ,
.
, (
).
.
,
. , ,
. ,
. ,
.
151
, . 368.
113
.
.
,
.
, .
.
2.3.4.4.
" ,
,
."152
153
1.
,
2.
,
3.
,
4.
152
153
, ., , 7 - 8/91, , . 19.
, . 21.
114
5.
,
6.
(, ),
( , . ),
.
. "
.
.
, , ,
."154
. .
:155
,
,
,
,
,
.
:156 () ,
.
.
, ,
.
,
.
. , , ,
154
115
.
.
. 157
.
. :
,
,
.
. ,
. ,
,
, , ,
, .
.
, .
. , ,
, , .
, ,
, , .
.
.
.
.
"
.
."158
.
. , ,
.
.
2.3.4.5.
157
158
, . 374.
, ., , , , 1993, . . 378.
116
. .
,
, .
,
.
. , , , .
.
.
.
.
:
, .159
.
.
.
.
.
. ,
. ,
,
.
,
().
.
. ,
, .
. ,
159
Berman, B. and Evans, J. R., Retail Management, A Strategic Approach, Prentice Hall Internaltional, Englewod Cliffs, New Jersey,
1995, p. 640
117
-
. , -
.
.
.
. , .
.
.
.
.
.
.
, .
.
.
.
.
, ,
,
.
,
.
,
,
.
, .
, .
.
.
2.3.4.6.
,
,
,
.
.
118
. , ,
, , ,
. ,
,
. ,
, . ,
. ,
.160
, , ,
. ,
, :161
,
,
,
,
, (),
.
: .
:
,
,
,
.
:162
,
,
160
Kotler, P., Marketing Management: Analysis, Planning and Control, Prentice - Hall, Inc. Englewood Cliffs, New Jersey, 1988.,
Prevod dr Vlasta Andrli, Informator, Zagreb, 1988. god, str. 609
161
, ., , , . 21, 2/90, ,
1990, . 122.
162
, . 122 - 123.
119
, ,
,
,
() .
:163
.
.
.
(, , ,
). :
, , , , , ,
.164 ,
,
.
.
, , ,
.
,
.
, .
, , ,
.
,
, , ,
. ,
.
.
.
.
163
164
Jeannet, J. P., and Hennessey, H. D., Internaltional Marketing Management, Houghton Mifflin Company, Boston, 1988, p. 389.
, ., , , , 1989. . . 286.
120
.165
. .
, .166
.
.
.
,
.
.
.
.
( , ...)
.
.
, .
.
.
.
. , ,
.
. 167 :
,
,
.
2.3.4.7.
165
Jeannet, J. P., and Hennessey, H. D., Internaltional Marketing Management, Houghton Mifflin Company, Boston, 1988, p. 391.
, IQ, , 1994. . . 68.
167
Terpstra, V., International Marketing, Fourth edition, The Dryden Press, New York, 1986. p. 395.
166
121
.
.
, ,
( ) .
.
,
.
"franchise" .
"franchise" ) , )
, . )
, .168
,
.
: - , , , . ,
,
.
21.
( )
,
.
,
, ,
. ,
.
. .
, ,
.
.
, .
168
, ., , , ,
, 1988. . . 78.
122
" ,
.
(
)
(). , ,
"know - how"'-
."169
, :
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.
"
,
,
,
,
,
,
""
,
."170
,
.
, ,
,
( , , ,
.). ,
, (, , ), , , .
, ,
,
, , , .
,
, " "
. ,
" "171
, .
169
, ., , ,
, , 1988. . . 200.
170
- , ., franchisingom?, , 5/1991.
. 14.
171
, ., , , , 1990. . . 213.
123
.
. , .
.
. .
,
.
.
, .
: - ,
, , , , , , , . () , 100
( 5% ). ( ), (McDonlads),
(Intercontinental) . ()
.
3.
.
.
. ,
.
,
,
, .
,
.
,
:
,
, ,
124
(,
),
,
,
,
,
,
, . ,
,
,
.
,
.
, .
.
.
( )
. ,
.
:172
1)
,
2)
,
3)
,
4)
.
1.
() .
.
:173
1)
2)
3)
4)
5)
172
173
,
,
,
.
125
:174
1)
,
2)
,
3)
, ,
4)
,
5)
,
6)
.
2. ,
, , .
. ()
. .
""
.
:175
1)
2)
3)
4)
5)
6)
,
,
,
,
,
.
:176
1)
2)
3)
4)
5)
,
,
,
,
.
.
.
() .
, ,
174
, . 209.
, . ., , , , 1995. . . 210.
176
, . 210.
175
126
, , . ( )
( ). , ,
, .
.
,
.
, .
3.
.
:
.
().
.
,
(). .
.
,
.
4.
.
. .
.
, ,
,
,
.
3.1.
.
, ,
.
127
,
.
( )
: , . ,
, ,
. ,
.
,
, , .
,
,
( ,
) . , ,
,
.
, (
, , ).
( ,
). , ,
.
, ,
. , ,
(
),
. ,
.
. ,
.
, 60%
. , :
,
,
,
,
,
,
,
,
.
128
. ,
, :177
,
,
,
,
,
,
,
,
,
,
.
3.2.
.
,
, .
,
.
, , , , ,
( )
. ,
,
, , . ,
, , , , .
, ,
.
, , , .
.
, ,
177
129
.
.
, , , , ,
.
3.2.1.
.
,
.
,
.
,
.
,
.
.
.
,
.
, ,
.
.
,
.
, .
.
,
.
, .
.
.
, , -
130
, . .
3.2.2.
, . ,
.
. ,
. ,
.
.
.
, .
,
.
,
.
, .
,
.
,
. , ,
, . .
, ,
.
.
.
, , .
"
.
, .
, , ,
. ,
.
.
.
131
.
."178
3.2.3.
.
. ,
, ,
. ,
,
.
,
,
.
,
. , , ,
.
, ,
,
.
,
, , ,
.
,
, , ,
, .
:
(, ),
,
,
.
,
. ,
. , ,
, .
178
, ., , , , 1993. . . 134.
132
,
.
.
,
.
, , , .
, . ,
.
,
: , , , , , , . ,
, ,
,
.
.
.
:179
1)
2)
3)
4)
5)
, ,
,
,
.
: 180
179
180
,
,
-
, ,
( )
,
-
" " .
Peters, T., Uspean u haosu: prirunik za revoluciju menadmenta, Poslovni sistem "Grge", Beograd, 1996, str. 53 - 55.
, . 59.
133
3.3.
.
,
.
181
:
1)
2)
3)
,
.
. .
, ,
, .
. , , ,
.
,
, .
, .
,
, , ,
.
,
.
. . , .
,
.
.
,
, .
, , , .
,
.
181
Kotler, P., Marketing Management: Analysis, Planning and Control, Prentice - Hall, Inc. Englewood Cliffs, New Jersey, 1988.
p. 470 - 471
134
.
:182
, , 183 ,
.
.
. Jeannet
Hennessey184 : 1)
2) .
. ,
,
, .
.
,
.
,
. ,
.
.
.
.
.
,
.
. ,
.
.
, , , .
.
.
. , , .
.
182
Terpstra, V., International Marketing, Fourth edition, The Dryden Press, New York, 1986. p. 616.
, ., , , , 1987. . . 399.
184
Jeannet, J. P., and Hennessey, H. D., International Marketing Management, Houghton Mifflin Company, Boston, 1988, p. 513.
183
135
-
.
,
. ,
.
.
.
, ,
, .
,
.
, .
:185
,
,
,
.
3.4. WTC
, , ,
. .
, . ,
,
.
.
.
,
.
.
( ),
,
.
. ,
. ,
, .
185
, . ., , , , 1995. . . 214.
136
.
, ,
, .
. ,
. ,
, . . ,
, .
(World Trade Centar - WTC)
238 67 .
NETWORK WTC, . "
(Bulletin Board) , . ,
, 14 . ,
PC. "" " " . ."186
"" .
,
. ,
,
.
, , ,
.
.
,
, .
. ,
,
.
, , ,
. " . ,
,
186
: , , 1994. . . 12.
137
.
. ,
, ,
."187
. ,
. ,
, . ,
. ,
.
International Organization for Standards (ISO) 1987- 9000 (ISO 9000, ISO 9001, ISO 9002,
ISO 9003, ISO 9004).
. , , , 40
.
.
1. 1993.
. ,
,
ISO 9000. , . "
" ,
.
ISO 9000
,
.
ISO 9000
.
.
, ,
, .
" , .
.
, , ,
, ,
."188
187
- , ., , ,
, , , 1994. . . 164 - 165.
188
, . 169.
138
ISO 9000 ,
, 30 , .
(1991. )
, .
JUS ISO 9000.
ISO 9000 ,
,
,
.
ISO 9000
, , ,
,
.
.
,
JUS ISO 9000.
, . ,
,
.
5.
1.
.
.
.
:
.
139
,
. ,
, , ,
.
, ,
.
,
. ,
. ,
.
.
. . .
.
,
.
,
.
. ,
,
.
,
, , ,
.
,
.
, .
(baby - beef)
. . , ,
,
,
.
,
" ".
, ,
, .
.
140
, .
.
. , , ,
.
, , . ,
.
.
.
.
, ,
.
2.
.
, ,
, .
, , .
,
.
.
. , ,
, , ,
,
.
,
.
.
,
:
141
.
,
.
, .
,
, .
, ,
.
,
. , ,
,
, . .
.
, , ,
.
. ,
, ,
.
,
.
3.
3.1.
. ,
,
,
.
. , 142
.
.
.
, , .
,
.
.
.
.
.
.
. , .
3.2.
"
,
."189
.
.
:
,
.
,
. "
, ,
, ."190
189
190
, .: , , , 1981. . 9.
Naisbitt, J., Megatrends, Warner Book Edition, New York, 1984. str. 39.
143
, ,
,
.
.
.
.
.
.
.
.
, .
:
,
,
,
,
(
),
,
.
.
,
. ,
,
( ) (
).
.
.
.
.
.
, , . ,
,
.
144
.
.
.
:
,
,
,
,
.
,
,
,
.
. ,
.
,
.
,
.
.
. "
. , , . . ,
, ".191
, ,
.
. "
191
Drucker, P., Menadment za budunost, "Grme" "Privredni pregled", Beograd, 1995. str. 35.
145
. , ,
".192
. , ,
.
, .
,
.
.
.
,
.
.
,
, , , . ,
.
.
.
,
.
.
:
. ,
.
.
,
.
.
, .
, .
, , .
,
- , , , ,
, , ,
, .
, : ,
192
Rocco, F., Teorija i primjena istraivanja marketinga, kolska knjiga, Zagreb, 1971. str. 383.
146
, .
.
. ,
.
. ,
, . "
, ,
".193 , ",
, ".194
. , ,
, .
,
.
.
.
.
.
, ,
,
.
, ,
,
. , ,
.
3.2.1.
.
.
. ,
193
194
Jones, H., Preparing Company Plans: A Worbook for Effective Corporate Planning, Wiley, New York, 1974. p. 137.
Collins, A., Competitive Retail Marketing, London , Mc Graw Hill Book Co. 1992. p. 35.
147
.
- , ,
. ,
.
.
,
.
.
,
eo ipso , .
,
.
, ,
, .
.
. ,
,
.
.
, ,
.
. ,
.
. , , . ,
.
, .
.
,
.
,
,
.,
, .
.
,
.
148
, ,
.
,
,
.195 ,
, (, ,
), .
, ,
.
,
,
.
, .
.
,
.
, , ,
.
,
.
, ,
(OECD, EU, NAFTA .). , ,
.
.
:
,
,
,
.
,
.
.
.
,
.
195
149
,
,
. . .
, :
,
,
,
.
. ,
, , ,
,
. .
3.2.2.
,
, ,
, .
.
.
, . .
:
( , .),
( , , , know - how - . )
.
,
.
,
.
.
150
.
.
.
, ,
.
,
. ,
.
,
,
. ,
,
, ,
.
. , , :
,
,
,
,
.
,
,
, .
,
.
:
,
,
,
,
,
.
151
,
. .
:
,
,
,
,
.
, :
,
,
.
, .
.
. ,
, .
. ,
, ,
.
. .
, , .
, .
. , 196 :
196
( ).
,
.
.
Stanton, W. J., Fundementals of Marketing, Mc Graw Hill International Book Company, Tokyo, 1981. p. 474 - 476.
152
( )
.
.
,
.
,
, .
.
.
, ,
, ,
. ,
.
.
, :
,
,
,
,
.
3.2.3.
, ,
. "
, , , ."197.
:
.
, .
197
, ., , , , 1976. . 204.
153
.
.
,
. : ,
,
, , .
,
,
.
,
. ,
. , -
,
.
.
,
.
: , .
, .
. :
,
,
,
,
.
. ,
- ,
,
,
,
,
.
. ,
.
.
,
154
.
.
198, , ,
.
:
( , , .),
, , .,
.
,
, .
, , , .
:
, .
, , ,
.
.
,
,
.
,
.
.
.
.
. , .
, .
.
,
.
.
.
198
Narver, J., and Savitt, R., The Marketing Economy, Hold, Rinehart and Winston, Inc., New York, 1971. p. 244.
155
,
.
3.2.4.
, :
?
,
.
:
.
.
,
.
( )
. , , ,
.
. " , , ,
.
:
,
,
,
.199
:
1)
2)
3)
199
: ,
() ,
:
,
: ,
Johnson, S., Exploring Corporate Strategy, Prentice Hall Inc., New Jersey, 1984. p. 137.
156
.200
.
.
, ,
, .
, ,
.
.
, ,
. ,
, .
,
.
. ,
, .
. ,
,
.
.
. ( ),
, .
,
.
.
.
.
.
.
:
200
, . 138.
157
. :
, ,
,
, . .
, (
)
.
, ,
. ,
. " ,
."201
,
.
. .
, , ,
. ,
.
.
, .
,
, .
. ,
, , , , .
, ,
.
.
.
"
201
, ., , , , 1989. . 137.
158
. ,
.
,
.
3.2.5.
"
. .
."202
.
( . "" ),
"" .
, ,
, , ,
, , .
.
,
,
, .
.
.
.
, . ,
,
, .
, .
,
.
. ,
. ,
,
.
. ,
202
, ., , , , 1993. . 372.
159
,
, .
.
.
, ,
() ()
, , , .
, ,
.
. ,
.
, .
.
.
,
, .
.
. ,
()
. ,
.
.
, , , .
.
.
( . "INCOTERMA 1953").
.
.
.
.
. ,
,
.
160
,
. ,
.
.
. ,
,
.
3.2.6.
,
.
. ,
, , , ,
, ,
. ,
.
.
,
. ,
.
: , , ,
.
,
.
-
.
.
.
,
. ,
.
,
.
161
.
, , ,
(
), ,
.
.
,
.
:
,
,
,
.
.
, ,
.
( ),
.
, (
).
. ,
.
, .
.
, .
.
:
162
,
.
, ,
, , .
. ,
,
,
.
, -
:
,
,
-
,
,
.
.
.
.
3.2.7.
: , ,
. "
.
".203
.
203
, ., , , , 1993. . 380.
163
.
,
.
.
,
.
:
,
,
.
,
.
,
.
,
, :
,
.
,
.
-
,
, .
,
.
,
.
.
, -
.
164
.
.
.
,
.
, .
.
.
:
, ,
.
, , ,
,
, .
.
, ,
.
,
.
,
, .
.
, , :
165
.
,
,
. , .
, : , , , ,
.
,
. ,
.
,
,
.
, , , .
, IMAGE
.
.
,
. ,
,
.
1. O
, .
,
.
.
.
, , ,
, ,
.
300 ,
150 . ( IBRD )
.
,
, .
, ,
166
.
. ,
.
,
, ,
.
,
. ,
, .
, ,
.
,
.
,
, .
, , .
,
. ,
. ,
,
.
,
- ,
, , .
2.
M , ,
.
, , ,
, .
,
.
,
, ,
.
1950- 6%, 1960- 8,2%.
1970-1991. , 2,5
9,0% , 1991-1995. ,
6,2%.
,
.
,
.
.
167
.
, , ,
.
.
. off-shore
.
,
.
, ,
,
.
. ,
.
3.
,
. , ,
, .
,
.
.
, .
: , ,
, , ,
.
,
,
.
-
, .
,
,
. :
, , , - .
.
,
.
,
168
.
.
1914.
.
.
. Singer, Standard Oil, General Electric,
International Harvester, Eastman Kodak, Westinghouse . ,
.
Bayer, Unilever, Nestle, Ciba, Simens, Schell .
. ,
, , ,
: , .
,
, , ,
, .
10%,
.
.
,
.
. ,
95%
.
4.
,
.
1929. .
. : , .
.
,
, .
.
. -
,
.
.
-
.
112 , 69, 22,
6.
- . UNESCO-
111 3%
169
, 1
0,3% .
-
, ,
.
.
.
.
.
.
.
,
. ,
, .
.
,
.
,
.
,
.
5.
, ,
.
,
. ,
.
,
.
,
,
.
, ,
.
,
.
( , ,
).
:
170
-
, , , ,
, ,
-
, , ,
, ,
, ,
-
, ,
.
- ,
, ,
.
,
, ,
.
, ,
,
.
Matsushita, Hitachi, Toshiba, Toyota
, .
,
, , .
.
, . , .
.
:
,
. ,
.
.
.
,
.
6.
.
,
.
,
.
171
,
. ,
, . ,
, .
, , ,
,
. ,
, ,
.
. ,
: ,
.
: ;
; ; ; ;
; ; ; .
,
. , ,
, , ,
.
.
, ,
.
,
,
.
.
,
.
,
.
.
.
,
.
7.
.
,
.
,
, .
172
, .
,
, ,
.
,
.
.
.
,
.
,
.
.
,
.
.
,
. ,
.
.
,
. ,
,
.
8.
.
, ,
.
,
.
,
, .
.
, , , ,
.
, ,
.
.
173
.
, ,
. ,
,
.
,
. ,
,
.
, ,
-
. ,
.
,
,
.
,
.
, .
,
.
,
.
,
,
. ,
,
.
, .
.
,
.
.
,
. ,
.
9.
.
.
, ,
.
.
. ,
174
, ,
.
,
,
.
,
. ,
, , ,
.
, .
,
, -
-. .
,
? ,
?
. ,
.
,
.
.
,
.
,
,
, ,
- , .
.
,
.
10.
.
, ,
, ,
.
.
:
.
.
175
.
, .
.
, .
. , ,
. :
, , ,
, , ,
.
.
.
.
,
,
.
, : ,
.
.
. .
.
.
, ,
.
, ,
. , ,
.
. ,
,
, ,
,
, ,
, ,
.
.
.
. ,
,
.
, .
.
,
,
.
176
11.
, .
.
.
,
,
.
.
, .
.
.
.
, .
,
,
.
,
: ,
, , ,
, ,
.
,
, .
, , , . ,
,
, , .
12.
, .
,
. , .
. ,
, .
.
, .
177
,
,
.
, ,
.
,
. :
- ,
- ,
-
,
- , , , ,
.
,
.
,
.
, ,
.
. ,
.
.
13.
, ,
.
,
.
.
, ,
.
.
, .
,
, .
, .
,
, .
, ,
.
,
. , ,
, .
,
. ,
.
178
,
.
,
,
. ,
, ,
,
.
,
, ,
.
,
.
,
, .
,
.
14.
,
,
, .
,
.
.
, ,
. ,
, ,
, , , ,
.
,
.
, ,
1975. , ,
, .
, ,
, .
1965.
, 1965. .
.
.
,
.
, , .
,
.
179
:
. , .
,
.
.
,
.
, ,
.
. , ,
, .
, ,
, ,
,
. .
.
.
.
, , , ,
.
,
.
15.
.
, -
.
, ,
.
,
-
.
.
,
, .
, ,
.
,
, ,
, .
- .
,
.
, . ,
.
180
, . ,
, ,
. ,
, ,
,
,
.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
181
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
Jones, H., Preparing Company Plans: A Worbook for Effective Corporate Planning, Wiley,
New York, 1974.
, ., , , . 25 (4), 1994.
, ., , , , 1990.
, ., , ,
7 - 8/91, , 1991.
, ., , , . 18/97,
, 1997.
, ., ,
, . 21, 2/90, , 1990.
, , 1996.
Kinnerar, T. S.; Bernhardt, K. L., Principles of Marketing, Second Edition, Scot Forestman
and Company, Gienview, Illinois, 1986.
Kotler, P., Marketing Management: Analysis, Planing and Control, Prentice - Hall
International, Englewood Cliffs, New Jersey, 1988.
, ., : , , ,
, 1989.
, ., , ,
. 11/89, , 1989.
, ., , , , 1975.
, ., - , , , .
1 - 2/1997.
, ., , , , 1977.
, ., , , , , 1989..
, ., , , , 1987.
, .; , ., ,
, , 1991.
, ., , , . 1, , 1995.
- , .,
franchisingom?, , . 5/1991, , 1991.
, , 1996.
, , , 1993.
Naisbitt, J., Megatrends, Warner Book Edition, New York, 1984.
Narver, J.; Savitt, R., The Marketing Economy, Hold, Rinehart and Winston, Inc., New York,
1971.
, ., , ,
, 6/1996, , 1996.
, ., , , , 1964.
, ., , , , 1991.
Peters, T., Uspean u haosu - prirunik za revoluciju menadmenta, Poslovni sistem
Grme, Beograd, 1996.
, ., , ,
, 1995.
, .,
, ,
, , 1994.
Porter, M., The Strategic Role of International Marketing, The Journal of Consumer
Marketing, New York, 1986.
182
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
, ., () ,
, , , 1995.
, .,
, , , , 1988.
, ., , , , 1993.
, .,
, , , , 1993.
, ., (made in image)
, , . 1-2, , 1997.
Rocco, F., Eksportni marketing, SEMA, Zagreb, 1977.
Rocco, F., Eksportni marketing, ZIT/CEMA, Zagreb, 1977.
Rocco, F., i grupa autora, Marketing izvozne privrede, R.O. Sombor, Zagreb, 1984.
Rocco, F., Osnove trinog poslovanja, Informator, Zagreb, 1983.
Rocco, F., Teorija i primena istraivanja marketinga, kolska knjiga, Zagreb, 1971.
Sholes, J., Exploring Corporate Strategy, Prentice - Hall Inc., New Jersey, 1984.
, , , 1994.
Stanton, W. J., Fundamentals of Marketing, McGraw - Hill International Book Company,
Tokyo, 1981.
Terprstra, V., The Changing Environment of International Marketing, International Marketing Review, IMR, Autmn, 1986.
Terpstra, V., International Marketing, Fourth Edition, The Dryden Press, New York, 1986.
, ., , , ,
1986.
, ., , , . 17, . 3/1986.
, ., , , , 1989.
- , ., , ,
, , , 1994.
World Outlook, New York, 1992.
Zelenovi, J., Savremena iskustva i perspektive daljeg razvoja marketinga, Ekonomika 5-6,
Ni, 1992.
, ., - - , ,
, 1993.
World Outlook, OUN, New York, 1992.
183