1) de drukerij

- De montage De films van de zetter (tekst) die van de reprofotograaf (afbeelding) worden nu gemonteerd dit word op n doorzichtige folie gekleefd dat noemt "de montage" - De kopie Van de montage word een drukvorm gemaakt dit kan zijn: een aluminium offsetplaat, een koperen cilinder, een flexoplaat, een fotopolymeerplaat,... De montage word met U.V. licht belicht op n van deze drukvormen - De drukkerij Er zijn verschillende soorten machines in een drukkerij: offsetpers, hoogdrukpers, diepdrukpers, zeefdrukpers - De afwerking in de afwerking word de bedrukte papier genaaid, geniet, gelijmd, enz Schema achterkant P1 O -> lichtbron /|\ (||) -> montage {~~~~~~~} -> gevoelige laag [::::::::::::::] -> aluminium laag

2) Hoogdruk en vlakdruk

- doel van drukken Activiteit waarbij tekst en/of afbeelding worden geproduceerd van een beelddrager - Hoogdruk De chinezen kennen deze drukmethode al vanaf 250 v. Chr. Johan Gutenberg (1399-1468) is de officile uitvinder van hoogdruk. Hoogdruk word gedrukt met een verhoogd beeld lage delen drukken niet mee vandaar de naam hoogdruk Hoogdruk is een directe druk Kenmerken: * Scherpe afdruk (zwarting) * moet * kraalrand * kleine oplage 2 Soorten hoogdruk: * Boekdruk Boekdruk is een historische term tegenwoordig word boekdruk meestal voor familie- handeldrukwerk toegepast in sommige kleine drukkerijen staan nog regelzet machines waarbij de tekst met loodletters getypt word tegenwoordig zijn het fotoplymeerplaatjes * flexodruk Er word meestal en flexibel drukvorm bedrukt (bv: plastieken zakken) meestal zijn deze machines cilinder persen om snelheid te behouden - vlakdruk (offset) Rond 1797 vond Alois senefelder de steendruk of lithografie (van het Grieks woord "LITHOS" ) senefelder ontdekte dat hij ook zonder hoogteverschil toch kon drukken hiermee vond hij vlakdruk Werkwijze: De drukvorm is een dunne metalenplaat de drukkende delen liegen op gelijke hoogte met niet drukkende delen om te voorkomen dat de drukvorm hellemaal onder inkt komt word de drukvorm bevochtigd met water de niet drukkende delen stoten het water af vlakdruk is indirecte druk - indirecte/directe druk Als papier rechtstreeks in contact komt met drukvorm spreken we van directe druk Kenmerken van vlakdruk: - vorm vervaardiging is snel - kwaliteit drukwerk - krachtige kleur - geen moet - oplage is middel groot - water en inkt stoten stoten elkaar af BELANGERIJK !!! TUSSEN P 6 EN 7 DUIDELIJKE SCHEMA

3) Diepdruk en zeefdruk
- diepdruk Reeds het jaar 1500 werd diepdruk beoefend in vorm van kopergravure. Omstreeks 1900 vond men rakeldiepdruk principe diepdruk is het tegengestelde van hoogdruk - Werkwijze: * Rakeldiepdruk Bij diepdruk liegen de drukkende delen lager in de drukvorm het is directe druk * staaldiepdruk De drukkende delen liggen lager dan de niet drukkende delen het is directe druk Kenmerken: - mooie kleurenovergang - oplage is zeer groot - hoge productie snelheid - zeefdruk (silkscreen) Zeefdruk is gemaakt om textiel, plastice zakken, stickers, baanaffiches,... te kunnen drukken Werkwijze: Drukvorm is en zijde raam (doek met heel kleine gaatjes) De inkt word besproeid met een rakel inkt word door kleine openingen in het weefsel op het papier bedrukt om te voorkomen dat inkt door de hele weefsel geraakt maakt men sjablonnen Kenmerken: - dikke inklaag - mattekleur - te gebruiken bij affiche en stickers

4) de 5 basisvoorwaarden
1. Drukinkt: Zonder inkt zal het beeld niet zichtbaar zijn op het papier 2. Een drukvorm: Een drukvorm bestaat uit elementen die moeten worden gedrukt 3. Te bedrukken materiaal: Papier, karton, glas, blik,... 4. Drukkracht: Voor de overdraag van druk elementen is altijd drukkracht nodig 5. De drukker: De drukker zelf

5) soorten drukingen

De meest bekende maar niet meer toegepaste manier van het drukken bestond uit losse loodletters of regels Kissprinting: om te voorkomen dat de ruberdoekvormen zich vervormen is de drukspanning minimaal

6) vellenschuivers

Doel: Niet met 2 exemplaar tegelijk drukken Gevolg: Het instellen gaat sneller Het kans op misdruk vermindert Papiertransport 1. Papier zien en horen opzuigen met regelingen tot de perfectie 2. De zuigers moeten papier lang aanzuigen vooraleer het blad tegen de zuiger komt 3. De vellen mogen niet met de afstrijkveertjes komen ( kans op dubbelvel) 4. Nooit 1 vel laten doorvoeren 1 pak doorvoeren 5. Controle of er dubbele vel is of niet 6. Machine moet stopen als hij 1 blad niet neemt 7. Bovenste 10 bladen los bladen De legger is een samenstelling van vellen en het te bedrukken materiaal Doel - bescherming tegen het beelddrager - goede resultaat bekomen 3 soorten leggers afhankelijk van: - de vorm - te bedrukken materiaal - de oplage - de afwerking

A) de harde legger * samenstelling Opspanvel, 2 3 vellen karton, 3 4 vellen papier, te bedruken materiaal * voordeel - zuivere afdruk - voorkomt overdreven moet - belet het overzetten - voorkomt het afronden van de letter - de oplage is groot * nadeel - vraagt meer toestel - onregelmatigheid in de vorm de zachte legger * samenstelling Opspanvel, 7a 8 vel papier, te bedrukken materiaal * voordeel - Weinig toestel *nadeel - Maakt letters rond - Veel moet C) de normale legger * Samenstelling Opspanvel, 4 a 5 vellen papier, 1 a 2 vellen karton, te bedrukken materiaal D) het rubberen legger * samenstelling Opspanvel, rubberen vel, te bedrukken materiaal * Voordeel - vangt zeer goed ongelijkheden van de beelddrager - minder kans op toestel

7) onderdelen van papiertransport

A) de inlegtafel: - plaats waar het te bedrukken materiaal in komt de voorste gelijk houders - houd de ingestapelde papier van voor gelijk C) afstrijkveertjes - beletten dat er een 2de blad zou mee komen D) blaasluchtslang - Zorgt dat papier losgeblazen word E) hoogteregelaar van de blazers - bepalen de stand van de blazers F) de zij gelijk houders - houd de ingesltapelde papier van zijde links gelijk G) de achterste gelijk houders - houd het ingestapelde papier van achter gelijk H) zuigerstang - 8 zuiger mondjes afzonderlijk te sluiten op een hole buis I) stapelhoogte regelaar - zorgt voor het regelmatig stijgen van de inlegtafel J) kieping - schuinere stand brengen van de zuigerstang K) uitvalschakelaar - word ingesteld om de machine te laten stoppen bij dubbel vel L) uitlegtafel - plaats waar het bedrukte papier komt M) fixeerwiel - zorgt ervoor dat de uitlegtafel gelijk met de inlegtafel daalt of stijgt N) gelijkhouders - de gelijk houders zit een gleuf van de uitlegtafel O) de grijpers - roterende grijpers zorgen voor papiertransport P) de inlegtafel: - plaats waar het te bedrukken materiaal in komt Q) de voorste gelijk houders - houd de ingestapelde papier van voor gelijk F) de zij gelijk houders - houd de ingesltapelde papier van zijde links gelijk I) stapelhoogte regelaar - zorgt voor het regelmatig stijgen van de inlegtafel

8) de legger

De legger is een samenstelling van vellen en het te bedrukken materiaal Doel - bescherming tegen het beelddrager - goede resultaat bekomen 3 soorten leggers afhankelijk van: - de vorm - te bedrukken materiaal - de oplage - de afwerking A) de harde legger samenstelling: Opspanvel, 2 3 vellen karton, 3 4 vellen papier, te bedrukken materiaal voordeel - zuivere afdruk - voorkomt overdreven moet - belet het overzetten - voorkomt het afronden van de letter - de oplage is groot nadeel - vraagt meer toestel - onregelmatigheid in de vorm B) de zachte legger samenstelling: Opspanvel, 7a 8 vel papier, te bedrukken materiaal voordeel - Weinig toestel nadeel - Maakt letters rond - Veel moet C) de normale legger Samenstelling: Opspanvel, 4 a 5 vellen papier, 1 a 2 vellen karton, te bedrukken materiaal D) het rubberen legger samenstelling: Opspanvel, rubberen vel, te bedrukken materiaal Voordeel - vangt zeer goed ongelijkheden van de beelddrager - minder kans op toestel E) de metalen legger Samenstelling: opspanvel, stalenplaat, eventueel leggerbladen

9) de legerdikte
Gevolgen van een onjuiste leggerdikte: - Overschrijdt men de 1mm dan gaat de degel onderaan eerst in druk met als gevolg dat er boven aan minder druk is Besluit: Te dikke legger: meer druk onderaan de degel Te dunne legger: - geen afdruk - meer druking geven - meer druk bovenaan de degel Er bestaan 2 methoden om de juiste leggerdikte te bebalen: 1. de voelmethode - door de verzaamede leggerbladen + het te bedruken papier en de opstanvel kan men de weerstand bebalen ( geen 100% zekerheid) 2. De micrometer-methode - men maakt gebruik van een meet-toestel met cijferschaal ( wel 100% zekerheid)

8) de inkttoevoer
Verschillende inktrollen 1. De inktbak 2. Duktor 3. Likrol 4. Kleine wissel vervrijfrol 5. Grote wissel vervijfrol 6. De raakrol 7. De vervrijf 8. De ruiterrol 9. Opstrijrol Inkwerk bestaat uit afwisselend stalen en zchte rollen Doel: 1. De inkwerk voorziet een hoeveelheid inkt 2. Het verdelen van inkt tot een gelijkmatige fijne inktfilm door de cilinders Met welke gegevent moet men rekening hoeden van de inktbak? - Nooit een inktbak zonder kennis van de groote, de blaas en de uitzicht Hoe afstellen ? 1. Dwangschroeven achteruit draaien 2. Inktbak sluiten 3. Hoofstelschroef vast draaien 4. Dwangschroeven gelijkmatig draaien 5. Keenis van de papier, vorm en oplage 6. Inkt aanbrengen 7. Machine aanzeten 8. dwangschroefregelen 9. duktor aftselen 10. Likrol inschakelen

9) Onderdelen
a) het mes is een dunne metalen plaat

b) hoofdstelschroef bepaalt de afstand van de inktmes

c) regelschroef, stelschroeven, dwangschroeven deze regelen de inkt hoeveelheid

d) de duktor en de likrol de duktor is een likrol met regelbare omwentelingen

de duktor is te regelen met tandjes voordeel: gemakkelijk instellingen onthouden nadeel: een tand meer of minder is soms teveel of te weinig

een duktor maakt omwentelingen dit om: De inkt in beweging houden Geen inktstrepen bekomen op afdruk

Instel mogelijk heden: Inkt aan -> druk aan Inkt af -> druk af inkt aan -> druk af inkt af -> druk aan

10) het uitnemen van raakrollen

Redenen tot het uitnemen van de raakrollen: Vervangen van de oude door de nieuwe rollen Voorkomen van beschadiging Grondig reinigen

Drukvorm altijd verticaal houden

6 reden waarom afdruk soms schuin is (met vellenschuivers) 1. vellenschuivers staan niet recht 2. de vel zakt ongelijkmatig op de vellenschuivers 3. het vel valt over de vellenschuivers 4. het vel zit vast tussen de vellenschuivers 5. geen vellenschuivers 6. de grijpers laten de bladeren niet los

4 reden waarom afdruk soms schuin is (zonder vellenschuivers) 1. papier is niet haaks 2. schuin doorgeven van het vel 3. niet haaks geschreven papier 4. slechte legger

Doel van een drukvorm : Op de juiste plaats brengen van de afdruk op de papier Hoe te werk gaan: Hoek aanduiden Nagaan of de afruk recht is Proef vergelijken met de stand

11) Uitvoeren van correcties

Uitvoeren va correcties kan in zekere volgorde gebeuren a) regelen van de drukking hoeveelheid inkt is van groot belang b) register verschillen gevolg zijn van: Te slap papier Niet vlak liggend papier Speld verkeerd geplaatst Papier wordt wapperend Papier is uitgezet of gekrompen

c) vollopen van het beeld Papierstof Ongeschikte inkt Slippen van de raakrollen

d) overzetten Op elkaar latten vallen van teveel vellen Teveel moet op afdruk Ongeschikte inkt

e) ketsen Te lang wachten met de volgende kleur Slechte inkt

f) vegen gevolg: Niet vlak liggend papier Niet strakke gespannen legger Slechte grijpers

- Overzicht van de druktechnieken

Hoogdruk DV: fotoplymeerplaat - Doorschrijfpapier - speciale druktechnieken Offset DV: offsetplaat - folders - reclame - boeken Diepdruk DV: diepdrukcilinder - verpakking drukwerk Zeefdruk DV: zeef - hout - textiel - metaal - stickers DV = drukvorm