DZIEA

PLATONA
PRZEKADA Z GRECKIEGO

TOM DRUGI

POZNA.
W KOMISIE KSIGARNI J. K. UPASKIEGO. 1879.

XlClU

AUGUSTOWI CZARTORYSKIEMU,
MO DE MU M I O Nl KOW I

RZECZY OJCZYSTYCH

PRZYPISA

TUMACZ.

ALKIBIADES PIERWSZY
CZYLI

JAK SI ZABIERA DO SPRAWOWANIA RZECZY PUBLICZNYCH. 2)

Sokrates. Alkibiades.
SOKRATES pierwszym madnie O synu Kliniasza! podobno dziwisz si, e ja 103 kochankiem twoim stawszy si, gdy inni wstali ci uciliwemi rozmowy codzie, ja

w mioci, jeden nie opuszczam ciebie, i e gdy inni gronagabywali przez tyle lat nawet nie przemwiem do ciebie. Tego atoli przyczyna by nie ludzki, ale jaki demoniczny opr, ktrego ty moc pnie] jeszcze poznasz; teraz przecie, skoro jut nie przeciwi si wicej, taki zbliyem si do ciebie; a dobrej jestem otuchy, i i w przyszoci ju on nie bdzie si przeciwni. Ot w tym czasie (nie zbliania si do ciebie) zastanawiaj ac si zauwaaem, jakie byo zachowanie twe wzgldem kochankw, e chocia miae ich wielu a dumnych, nie
l

Alkibiades Drugi czyli Modlitwa naley do podrobionych Dy-

alogw.
2 ) Przekad z edycyi londyskiej Jm. Bekkera, z maerai tylko odmianami.

2
znalaz si jednakowo aden, ktryby tw podniosoci zra104 ony nie opuci ci. Powd ten, dla ktrego pogardzie nimi, tak od pragn jest wyuszczy. i ciaa Powiadasz, si bez e adnego z ludzi nie potrzebujesz do niczego, bo, jak mwisz, to co posiadasz wielkie, obdziesz a do kogobad, duszy. i by poczwszy Mniemasz przymiotw przymiotw

albowiem

nasamprzd

najurodniejszym

najdostojniejnajwicej mohelleskich, bardzo zaczego

szej postawy i o tm kady przekona si moe i nie zmylasz nastpnie, i pochodzisz z rodu ojczego kdyto licznych w masz i Miecie, i z najpotniejszm Ojca przyjaci ktrzyby i z ci grodw gdyby

powinowatych

najprzedniejszych,

potrzebowa, wraz posuyli, a nie mniej niepolednich i mnogich ze strony Matki. Nad wszystko za to co wymieniem, wiksze znaczenie nadaje ci Perikles, syn Xantippa, ktrego twj Ojciec tobie i bratu opiekunem pozostawi; ktry to m nie tylko w temtu Miecie moen jest czyni co zechce, ale w caej Grecyi, tudzie pomidzy wielu a szerokiemi rodami w Barbarw. z Dodam tych jeszcze, mi przewag a oni, ja e do bogatych si naleysz; Ot jakkolwiek obec tego najmniej zdajesz but wynosi. tobie. si

wszystkich

przejty,

zapanowae A twej ciebie

nad kochankami chodzisz, jakim

swymi umysem

ubosi, ulegli nie

bacznoci nie uszo to; to te dobrze wiem, i w gow zamog puszcza i w co to dufajac ja dotrzymuj ci, kiedy inni pierzchnli.
ALKIBIADES

To te pewnie i ty nie wiesz, Sokratesie, i

o mao mnie tylko uprzedzie. Istotnie bo miaem na myli sam pierw do ciebie przystpiwszy zapyta, czego pragnc i na tylko jak otuch jak zastanawia obzierajc najpilniej mi, si, si naprzykszasz przy mog mnie by w mi si, gdzie Zajestem, zjawiajac. tm

prawd

jakie

zamiary

twoje, i bardzo chtniebym je pozna.

3
SOKRATES Sucha tedy mnie bdziesz, jak widz, z gotowoci, skoro, jak mwisz, pragniesz dowiedzie si co chowam w myli, to, jako do pragncego mi posucha i dotrzyma mi odzywam si tedy. ALKIBIADES Zupenie mw tylko. SOKRATES Obacz si przeci; bo mogoby nie zadziwi, gdybym, jako z trudem nareszcie do rzeczy przystpiem, taki z trudem o nij zaprzesta. ALKIBIADES O dobry! zaczynaj tylko, bd ci sucha. SOKRATES Trzeba tedy bdzie wynurzy si. Nie atwa to z mem nie ulgajacym kochankom wdawa si kochankowi, jednakowo nie zawadzi odway si wypowiedzie co myl. Ot gdybym, Alkibiadesie, widzia by ciebie miujcego to wszystko co dopiero wymieniaem i mniemajcego, i w pord tego y powiniene, od dawna bybym zaniecha tej mioci, jak przynajmniej przekonany o sobie jestem; teraz ja atoli znowu inne twe o sobie mylenia pod 105 sd stawi, z czego i poznasz, dla czego to nie spuszczaem ci z bacznego oka a dotd. Wydaje mi si bowiem, e gdyby jaki z bogw rzek do ciebie: O Alkibiadesie! czy pragniesz y posiadajc to wszystko co teraz posiadasz, czy te natychmiast umrze, jeeli ci nie bdzie wolno przywaszczy sobie jeszcze wicej? wydaje mi si, mwi, eby wtenczas wybra umiera raczj. Owo jak to ty teraz yjesz nadziej? Powiem ci. Ty sadzisz, e byle tylko wystpi wrd ludu Atheskiego, to za nastpi po dniach nader niewielu, wraz okaesz Atheczykom, i godnym jeste uczczenia, jakiego ani Perikles ani inny aden z dawniejszych nie dostpi, co okazawszy, e znaczy bdziesz najwicej w Miecie, a skoro tutaj bdziesz najwikszym, bdziesz nim i u innych Grekw, ba nie tylko u Grekw ale i u Barbarw, ktrzykolwiek na tym samym co my staym ldzie
1*

4
mieszkaj. A gdyby zatem znowu rzek do ciebie tene sam Bg, i tutaj w Europie, masz wadczy, lecz nie wolno ci bdzie przej do Azyi i zagarna tameczne sprawy; znowu mniemam, iby pod temi tylko tak ograniczonemi warunkami y nie chcia, gdyby nie mg imieniem swojm i przemonoci swoj wszystkich i tak powiem ludw zapeni; to mniemam, i ty prcz Cyrusa i Xerxesa nikogo godnym wspomnienia nie uwaasz. Ot e ty te ywisz nadzieja, o tm przekonany jestem a nie wnioskuj tylko. Moe mi wszake na to rzeczesz, ile przewiadczony e prawd mwie: C to przecie, Sokratesie, ma do owiadczenia twego, i wypowiesz powd, dla ktrego mnie nie odstpujesz? Ten ja ci ju powiem, o luby synu Klciniasa i Deinomachy. Ot twierdza, e wszystkich tych zamysw nie podobna ci przywie do skutku bez mojj pomocy; tak to wielka mniemam ja posiada wadz nad sprawy twojemi i nad tob. Dla tego to te, myl, od tak dawna nie dopuszcza mi Bg do rozmowy z toba, ktrego przyzwolenia na to wyczekiwaem. Jako bowiem ty ywisz z swej strony nadzieje, e potrafisz okaza Miastu, i nieopaconym dla jeste, a to pokazawszy, i nie masz nic czcgoby dokaza nie zdoa, tak i ja u ciebie do najwyszej doj wadzy spodziewam si okazawszy z swojej strony, i nieopaconym jestem dla ciebie i e ani opiekun ani krewny ani aden inny nic moen jest sporcdniczy ci tej przewagi, do ktrej tsknisz, oprcz mnie, z pomoc Boga atoli. Dopki by modszym i zanim przepenie si ta otuch, nie dozwala mi, jak myl, Bg rozmawia z toba, aebym na prno nie rozmawia; teraz za dopuci tego, teraz bo pewnie po106 suchasz mi. ALKIBIADES To ty mi, mj Sokratesie, o wiele dziwaczniejszym okazujesz si teraz kiedy zacze mwi, ni kiedy

5
milczc za mn postpowae; a przecie silnie i wtenczas takim ju przedstawiae si. Aali to ja tedy takie rzeczy mam na myli albo nie, to, jak si zdaje, rozpoznae; a jeeli zaprzecz temu, nic mi to wicej nie dopomoe do przewiadczenia ciebie. Nieche tak bdzie. Atoli jeeli ja takie zamysy chowam i jak najhardziej, jake przeci one z twoja tylko pomoc ziszcz si a bez ciebie nie zjciyby si? Umieszli powiedzie? SOKRATES Czy zapytujesz, aali umiem powiedzie jak dug mow, jakich sucha przywyke ? Nie moj to rzecz tumaczy si tym trybem. 1 ) Wszake okaza ci, jak mniemam, podoabym, i tak jest okoo tego istotnie, gdyby mi jedn tylko drobna rzecz posuy zechcia. ALKIBIADES O jeeli tylko nie mwisz o adnej trudnej posudze, gotw jestem. SOKRATES Jeeli trudna wydaje ci si odpowiada na zapytania ? ALKIBIADES To nie trudna. SOKR. Odpowiadaj mi tedy. ALKIBIADES Pytaj. SOKRATES A wic zapytywa ci bd jako zamylajacego tu co twierdz i zamylasz? ALKIB. Nieche, jeli chcesz, i tak bdzie, bylem wraz dowiedzia si co tam ju wypowiesz (o mnie). SOKRATES Do rzeczy wic. Zamylasz tedy, jak twierdz, wystpi jako doradzca Atheczykw w przecigu nie dugiego czasu. Gdybym ja wic skoro zabiera si bdziesz pj na mwnic, przytrzymawszy zapyta ci: o Alki1

) Jak Sofici, ktrzy w wypracowanych starannie mowach wy-

gaszali licznie zgromadzonej publicznoci nauki swoje.

biadesie! o czeme to zamylaj, radzi Atheczykowie, co ciebie spowodowao do podniesienia si, aby im w tej radzie by pomocnym? azali o tm co ty znasz lepiej ni oni?" Cby mi na to odrzek? ALKIBIADES Rzekbym ci pewnie, e o tm, co ja wiem lepiej od nich. SOKRATES Co tedy wiesz, w tm dobrym jeste doradzc. ALKIBIADES Jake bo nie? SOKRATES Nieprawda, to tylko wiesz, czego si od innych nauczy albo co sam wynalaze? ALKIBIADES C bo (wiedziabym) innego jeszcze? SOKRATES Czy wic moe by, aby kiedy nauczy si czego lub wynalaz co, ani uczy si pragnc ani sam poszukiwa? ALKIBIADES Nie moe by. SOKRATES Jake za? czy zechciae poszuka lub nauczy si tego, o czm mniemae, i to umiesz? ALKIBIADES Gdzie za. SOKRATES Co wic teraz oto umiesz, to, by czas, kiedy nic sadzie aby wiedzia? ALKIBIADES Koniecznie. SOKRATES Wszake czego si nauczye, to i ja wiem podobno; jeli za co uszo mojej bacznoci, dopowiedz. Ot nauczye si, ile pami moja zasiga, czyta i pisa, gra na cytrze i zapaskiwa si; gra bowiem na flecie nie chciae si uczy. To jest co umiesz, jeeli przynajmniej jeszcze czego mimo mojej wiedzy nie nauczye si; nie sadz jednak, bo ani noc ani za dnia nie wyszede z domu, abym tego nie widzia. ALKIBIADES Nie uczszczaem do innych jak do tych nauczycieli.

7
SOKRATES Czyli wic, gdy Atheczykowie o pisaniu radz, 107 jakby je przyzwoicie wykonywali, wtenczas podnosi si bdziesz, aby im doradza? ALKIBIADES Na Zeusa! ja zaprawd nie. SOKRATES Ale kiedy o uderzaniu w struny lyry? ALKIBIADES Bynajmniej. SOKRATES Ani zaprawd o zapaskiwaniach zwykli oni naradza si w zgromadzeniu. ALKIBIADES Zaiste nie. SOKRATES Kiedy wic, o czme to? naradza si bd, (powstawa bdziesz aby im radzi), bo pewnie nie, kiedy o budownictwie. ALKIBIADES Cale nie. SOKRATES Budowniczy bowiem tutaj lepiej doradza bdzie nieli ty. ALKIBIADES Tak. SOKRATES Ani zaprawd, kiedy o wieszczbiarstwie radz? ALKIBIADES Nie. SOKRATES Bo to znowu wieszczek lepiej im wskazywa bdzie od ciebie. ALKIBIADES Tak. SOKRATES Czy to on drobny czy wielki bdzie, czy pikny czy brzydki, nadto czy zacnie urodzony czy bez imienia. ALKIBIADES Jake bo nie? SOKRATES wiadomego bo, mniemam, w poszczeglnej rzeczy spraw jest doradza, a nie bogatego. ALKIBIADES Jake bo nie? SOKRATES Wic czy to ubogim jest czy bogatym rady podawajcy, nic to stanowi nie bdzie u Atheczykw kiedy naradza doradzc. si bda wzgldem zamieszkujcych w Miecie, jakby ci zdrowymi byli; lecz poszukiwa bda lekarza na

8 ALKIBIADES Susznie przecie. SOKRATES Kiedy atoli, o czme to? rozpatrywa bd, wtenczas ty podniosszy si aeby im doradza, w swojem miejscu podnosi si bdziesz? ALKIBIADES Kiedy o swoich wasnych sprawach naradza si bd, Sokratesie. SOKRATES O owych budowania okrtw dotyczcych mwisz, to jest jakie to trzeba im sporzdza nawy? ALKIBIADES Nie o tych mwi, Sokratesie. SOKRATES Budowa bo, mniemam, naw nie umiesz. Czy to tego przyczyna czy co innego? ALKIBIADES Nie, ale to. SOKRATES O jakiche to wic wasnych sprawach, mwisz, kiedy naradza si bd. ALKIBIADES Kiedy o wojnie, Sokratesie, albo o pokoju lub o innej jakiej ze spraw Miasto obchodzcych. SOKRATES Czy powiadasz, kiedy naradzaj si, z ktrymi to pokj maja zawiera a z ktrymi wojn prowadzi, i w jaki sposb ? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Powinni za z tymi, z ktrymi lepiej (korzystniej dla nich)? ALKIBIADES Tak. SOKRATES I wtenczas, kiedy lepiej? ALKIBIADES Zupenie. SOKRATES I na tak dugi czas, jak dogodniej? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Gdyby tedy naradzali si Atheczykowie, z ktrymi wrogami zapaskiwa si, a z ktrymi tylko na donie si potyka poni i w jaki sposb, czyby wtenczwinas ty lepsze rady im dawa, czy te naczelnik szermierni?

9
SOKRATES Czy umiesz mi teraz powiedzie, na co to obzierajc si, naczelnik szermierni doradzaby z ktrymi trzeba i w zapasy a z ktrymi nie, i kiedy i w jaki w sposb? Mwi za tak oto. Czyli naley i w zapasy z tymi, z ktrymi to lepiej, jak przeciwnie ? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Azali i tyle ile dogodniej? ALKIBIADES Tyle. SOKRATES A wic i wtenczas kiedy dogodnij?_ ALKIBIADES Cakiem przeci. SOKRATES Ale przeci i piewajcemu wypada niekiedy przygrywa na cytrze do piewu i stpa? ALKIBIADES Wypada to. SOKRATES A wic wtenczas kiedy lepiej? ALKIBIADES Tak. SOKRATES I tyle ile lepiej? ALKIBIADES Twierdz. SOKRATES Jake tedy? skoro to lepiej dodae do obojga, do przygrywania na cytrze do piewu i do zapaskiwania, ce to nazywasz lepiej w grze na cytrze? Jako ja w zapaskiwaniu zw to biegoci szermiersk; ty atoli jake nazywasz tamto ? ALKIBIADES Nie rozumiem. SOKRATES Ale chciej mnie naladowa. Ot ja przez odpowied moja rozumiem to, co ze wszech stron jest jak przynaley wykonane. Jak przynaley za wykonywanm jest, podobno co podug sztuki si dzieje; albo nie? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Sztuk za nie bya szermiersk? ALKIBIADES Jake bo nie? SOKRATES Ja za powiedziaem, e owo lepiej w zapaskiwaniu, jest to biego szermierska?

108

10

ALKIBIADES Tak powiedziae, SOKRATES Aali nie dobrze? ALKIBIADES Mnie si wydaje. SOKRATES Nue wiec i ty a przystaoby pono i tobie dobrze prowadzi rozmow powiedz nasamprzd; ktra to jest sztuka, ktrej rzecz (ktra uczy) gra na cytrze, piewa i stpa jak przynaley? Jak ona si caa nazywa? Jeszcze nie zdoasz odpowiedzie? ALKIBIADES Jeszcze nie. SOKRATES Prbuj wiec tak. Ktre to s boginie, do ktrych ta sztuka si odnosi? ALKIBIADES Czy o Muzach mwisz, Sokratesie? SOKRATES Tak jest. Patrz wiec; ktre to przezwisko od nich bierze ta sztuka? ALKIBIADES Muzyk zdajesz mi si mie na myli. SOKRATES To i mam j. C to wiec w teje jak przynaley dzieje si? Jako ja tam owo jak przynaley w sztuce oznaczyem biegoci szermiersk. Tak i ty tutaj, c tm mienisz? jak si to dzia powinno? ALKIBIADES Muzycznie, zdaje mi si. SOKRATES Dobrze mwisz. Nue teraz owo lepiej w prowadzeniu wojny i owo w zachowywaniu si w pokoju, to, mwi, lepiej, czm ty nazywasz? Jako tam oto do kadego dodawae dogodniej, poniewa muzycznij, a do drugiego, poniewa szermiersko bieglj; tak i tutaj usiuj okreli to lepiej. ALKIBIADES Ale nie nader jako potrafi. SOKRATES Wszake przeci wstydeby to by, gdyby ciebie, rozprawiajcego i rady dawajcego o pokarmach, jako ten oto (prawisz) lepszy od tego i teraz i tyle," zagad kto nastpnie: C? przez lepsze rozumiesz, Alkibiadesie; a tyby o tych rzeczach umia mu odeprze, i ten pokarm co zdrowszy,

11
jakkolwiek przeci nie udajesz si za lekarza ; o to za, czego udajesz si i owszm wiadomym by i w czm rady dawa bdziesz ludowi powstawszy z miejsca jako z rzecz obeznany, o to, mwi, zapytany, jak suszna, jeeli nie potrafisz odpowiedzie, czy nie bdziesz si wstydzi? albo nie okazuje ci si to sromotnm? ALKIBIADES Cakiem. SOKRATES Zastanw si tedy i cheije powiedzie, do czego to odnosi si to lepij w zachowywaniu pokoju i prowadzeniu wojny z tymi z ktrymi potrzeba? ALKIBIADES Ale zastanawiam si i znale nie mog. SOKRATES Ani wic wiesz, jakie to, kiedy wojn przedsibierzemy, wyrzucajc sobie krzywdy cigniemy na boje, i jak je nazywamy, wyprawiajac si w pole?
ALKIBIADES SOKRATES Wiem przeci e czynim to, kiedy nas zdra-

dzono w czm albo pogwacono albo zupiono. Poczekaj; pod jakime to wzgldem poszczeglna z tych krzywd ucierpiawszy, bierzemy si do ora. Usiuj oznaczy, jak si rni to tak" od tamtego tak".
ALKIBIADES Aali przez te tak rozumiesz, Sokratesie, spra-

wiedliwie lub niesprawiedliwie!

SOKRATES To wanie. ALKIBIADES Ot to zaprawd rni si ze wszech miar. SOKRATES

wic?

Atheczykom

ty,

naprzeciwko

ktryme z dwojga? doradza bdziesz bojowa; aali naprzeciw krzywdzcym czy naprzeciw sprawiedliwoci pilnujcym?
ALKIBIADES

Grone stawiasz pytanie. Jeli bo kto i tak

myli e naley naprzeciw sprawiedliwoci pilnujcym bojowa, to przecie do tego si nie przyzna.
SOKRATES ALKIBIADES

Nie jest to bowiem godziwm, jak si zdaje. Cale nie, ani ci piknm by si zdaje.

12
SOKRATES Podug tego wic i ty do sprawiedliwego (oci) mowy swe odnosi bdziesz? ALKIBIADES Koniecznie. SOKRATES Ot jeste czm innm owo, o ktre dopiero co zapytywaem ciebie, lepij, w prowadzeniu wojny lub nieprowadzeniu tudzie z ktrymi naley a z ktrymi nie naley, i kiedy trzeba a kiedy nie trzeba, jak tm wanie sprawiedliwszm? Albo nie? ALKIBIADES Okazuje si pono. SOKRATES Jake tedy, o luby Alkibiadesie? azali ty sam sobie ukrye i tego nie znasz, czy t mnie ukrye i uczye si i uczszczae do nauczyciela, ktry ci wpoi rozeznawanie sprawiedliwszego od niesprawiedliwego? i kt to jest on? Powiedz mi, aeby mu sprzymierzy gocinnego ucznia i we mnie. ALKIBIADES Szydzisz, Sokratesie. SOKRATES Na Przyjaznego mnie i tobie, i ktremubym najmnij pewnie wiaroomc okaza si pragn, nie. Ale jeeli umiesz, powiedz: kt to jest taki? ALKIBIADES Jake przeci, jeli nie wiem? mniemaszli, abym inaczej nie mg wiadomym by o tm co sprawiedliwe i niesprawiedliwe? SOKRATES ALKIBIADES SOKRATES ALKIBIADES SOKRATES znasz. ALKIBIADES SOKRATES i co Zatem nie byo czasu, kiedym tak myla? To pikna odpowied. Umiesz wic powiedzie Powiedz, zna ich , przed rokiemli poszukiOwszem, jeeli je sam wynalaz. Wic nie sdzisz, abym je wynalaz? I wielce przeci, jeeli ich szuka. Zatem nie mniemasz, abym szuka? Mniemam, jeli sam mniemae, i ich nie

mi ten czas kiedy nie mniemae, aby zna co sprawiedliwe niesprawiedliwe? i nie mniemae wae albo mniemae? Ale

13
prawdziwie odpowiadaj, aeby nam nadaremnie nie upy-

waa rozmowa. ALKIBIADES Ot mniemaem, e znam. SOKRATES Przed dwiema, trzema, czterema za laty nie tak? ALKIBIADES Owszem. SOKRATES Ale przed tym przecie czasem chopiciem bye. Nie prawda? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Wtenczas jednak wiem dobrze, i mniemae i znasz to. ALKIBIADES Jal<e to dobrze wiesz? SOKR Wielekro ja przysuchiwaem si tobie u nauczycieli kiedy bye jeszcze chopiciem i indziej, a kiedy gra w kostki albo inn gr si zabawiae, nie uwaaem, aby by w kopocie o to co sprawiedliwe i niesprawiedliwe, lecz bardzo gono i zuchawo syszaem ci stanowicego o ktrym bd z igraszkujacych z tob chopcw, e niewart i niesprawiedliwy i e krzywdzi. Albo nieprawd opowiadam ? ALKIBIADES Ali c miaem robi, Sokratesie, kiedy mi ktry krzywdzi? SOKRATES Gdyby za wanie nie rozpoznawa azali bye krzywdzony wtenczas lub nie, czy i do takiego przypadku rozcigasz to swoje, co miaem robi? ALKIBIADES Ale na Zeusa! nie byem ja w niewiadomoci, lecz wyranie rozpoznawaem e mnie krzywdzono. SOKRATES Mniemae tedy zna, cho chopiciem bdc jeszcze, jak si zdaje, co jest sprawiedliwe a co niesprawiedliwe. ALKIBIADES Tak jest, i znaem to przeci. SOKRATES W jakime atoli czasie one wynalazszy? bo pewnie nie w tym, kiedy mniemae e nie wiesz.

14 ALKIBIADES W tym nie. SOKRATES Kiedy wic sadzisz i bye w tych sprawach niewiadomym? zastanw si; nie znajdziesz do tego czasu. ALKIBIADES Na Zeusa! Sokratesie, to nie umiem go wymieni. SOKR Nie przez wynalazek wic dowiedziae si o tych rzeczach ? ALKIBIADES Nie okazuje si to jako. SOKRATES Ale przeci niedawno mwie, i wcale nie uczywszy si wiedziae je. Jeeli za ani nie znalaze ich ani nie wyuczye si, jake wiesz je i zkd? ALKIBIADES Ot pewnie to nie jak przynaley odpowiedziaem ci, gdy twierdziem, i wiem to sam nie wynalazszy. SOKRATES Wic jake z tm byo? ALKIBIADES Nauczyem si ich, mniemam, i ja tak jako drudzy. SOKRATES Znowu do tego samego przybywamy pytania. Od kog wic nauczye si? powiedz mi. ALKIBIADES Od rzeszy (tumu, ludu). SOKRATES Nie do powanych zaiste nauczycieli uciekasz si przeci, do rzeszy si odnoszc. ALKIBIADES Jake to wszake? albo ona nie wstanie jest nas uczy? SOKRATES Nawet tego nie, czy co podug prawide gry tabliczkowej dzieje si czy opak; a przecie to, mniemam, sprawy podlejsze od tego co sprawiedliwe. Jake? ty tak nie mniemasz? ALKIBIADES Tak SOKRATES Zatem rzeczy podlejszych nie zdolna rzesza nauczy, a daleko powaniejszych zdolna? ALKIBIADES Tak mniemam, innych przynajmniej wiele rzeczy zdolna jest naucza rzesza, powaniejszych od gry tabliczkowej.

15

SOKRATES Jakiee to one? ALKIBIADES Naprzykad i mwi po grecku od rzeszy ja to 110 wyuczyem si, i nie umiabym tu wymieni innego nauczyciela, lecz do tej samej w tm odnosz si, ktra ty twierdzisz by nie powana nauczycielka. SOKRATES Ale, mj zacny, tgo dobremi s nauczycielami rzesze, i t ich szko sprawiedliwie pochwali mona. ALKIBIADES Jak to? SOKRATES Poniewa posiadaj one co do tego to co dobrzy nauczyciele posiada winni. ALKIBIADES O czme mwisz? SOKRATES Czy to nie wiesz, e zamierzajcy naucza czegobd nasamprzd to sami umie powinni? albo nie? ALKIBIADES Nieinaczj. SOKRATES A wic umiejcy, i zgadza si ze sob a nie rni pomidzy sob winni? ALKIBIADES Tak. SOKRATES W czm za rni si bd, czy powiesz e to sami umiej? ALKIBIADES Cale nie. SOKRATES Tego wic jakeby naucza potrafili? ALKIBIADES Nigdy. SOKRATES C tedy? zdaje ci si rni pomidzy sob rzesza w zdaniu o tm co jest kamie lub drewno ? A kiedy ktrego z jej czonkw zagadniesz, azali nie zgadzaj si na to samo, i do tego samego si garn gdy zechc pochwyci kamie lub drewno? czyli nie tak samo we wszystkiem tego rodzaju? Prawie bo pojmuj, e przez umienie mwi po grecku, to wanie rozumiesz. Albo nie? ALKIBIADES Tak. SOKRATES A wic co do tych rzeczy, jakomy powiedzieli, zgadzaj si oni i z sob wzajem i z sob sami z osobna,

16
i publicznie Miasta naprzeciwko sobie nie s w wtpliwoci o tm, jedne to drugie co innego tu rozumiejc? ALKIBIADES Nie s w wtpliwoci. SOKRATES Susznie tedy w tych rzeczach i dobrymi nauczycielami pono bd. ALKIBIADES Tak. SOKRATES A wiec gdybymy zechcieli wdroy komu wiadomo o tych rzeczach, jak przynaley salibymy go na nauk do tych rzesz oto? ALKIBIADES Cakiem. SOKRATES Jake za gdybymy zechcieli, aby wiedzia nie tylko jacy s ludzie i jakie s konie, ale i ktre to z nich s cige a ktre nie, azali jeszcze rzesze tegoby potrafiy nauczy? ALKIBIADES Cale nie. SOKRATES Lecz dostatecznym ci jest dowodem e tego nie wiedz ni tego siakiemi (xpyvoi) s nauczycielkami, poniewa zgoa nie zgadzaj si pomidzy sob o te rzeczy? ALKIBIADES Tak jest. SOKRATES C za, gdybymy chcieli, aby si dowiedzia nietylko jacy s ludzie, ale i jacy to zdrowi lub chorzy; aali dostatecznemi byyby nam nauczycielkami rzesze? ALKIBIADES Cale nie. SOKRATES Byoby ci za dowodem e ndznemi s nauczycielkami tego, gdyby widzia e rni si zdaniem (o tm)? ALKIBIADES Tak jest. SOKRATES Jake przeci dalej? zdaj ci si teraz wzgldem sprawiedliwych i niesprawiedliwych ludzi i zgadza 112 si ze sob wzajem i z sob pojedynczo, rzesze? ALKIBIADES Jak najmniej, na Zeusa! Sokratesie. SOKRATES C przeci? jak najbardziej o to rni si w zdaniu?

17

ALKIBIADES Wielu. SOKRATES Teraz ty, mniemam, zapewne nigdy ni widziae ni syszae tak mocno rnicych si zdaniem ludzi o to co zdrowe lub chore, aeby dla tego a walczyli ze sob i zabijali si. ALKIBIADES Bynajmniej. SOKRATES Ale o to co sprawiedliwe i niesprawiedliwe, wiem dobrze, e chocia nie widziae, to syszae przynajmniej od innych wielu i od Homera. To i Odyssej i Iliad znasz. ALKIBIADES Najzupeniej przecie pono, Sokratesie. SOKRATES Azali te poemata nie opiewaj sporu o to co sprawiedliwe i niesprawiedliwe? ALKIBIADES Tak. SOKRATES To walki i zgony dla tego sporu dziay si wrd Acliajw i reszty Trojan, tudzie pomidzy zalotnikami Penelopy i Odysseuszem. ALKIBIADES Prawd mwisz. SOKRATES Mniemam take e i pomidzy polegymi pod Tanagr Atheczykami, Lakedaemoczykami i Bojotami i ktrzy potem pod Korone mier ponieli, wrd ktrych to i ojciec twj Kliniasz zgina, spr o adn inna rzecz, jak o to co sprawiedliwe a co niesprawiedliwe, te miercie i te walki spowodowa. Nieprawda? ALKIBIADES Prawd mwisz. SOKRATES O tych to wic rzeszach powiedzie mamy, i znaj te rzeczy, o ktre tak mocno si rni, i w sporze ze sob a ostatecznoci na sobie samych dopuszczaj si? ALKIBIADES Nie pokazuje si pono. SOKRATES A wiec do tych to takich nauczycielek odnosisz si, o ktrych sam przyznajesz, e tego nie wiedz czego szukasz? 2

18

ALKIBIADES

Podobno.

SOKRATES Jake tedy prawdopodobnm jest, aby zna co sprawiedliwe a co niesprawiedliwe, wzgldem ktrych tak bakasz si, i ktrych ani zdaje si nauki od nikogo nie powzie ani ich sam nie wyledzie? ALKIBIADES Z tego co mwisz, nie jest to prawdopodobnm. SOKRATES Widzisz znowu, Alkibiadesie, jak to nie piknie orzeke ? ALKIBIADES C takiego? SOKRATES e powiadasz, i ja to mwi. ALKIBIADES Jake za? albo ty nie mwisz tego, e ja nic nie znam si na tm co sprawiedliwe a co niesprawiedliwe? SOKRATES SOKRATES ALKIBIADES Nie mwi tak przeci. Tak. Jake przeci ? ALKIBIADES Wiec ja sam?

SOKRATES Tak si o tm dowiesz. Kiedy ci zapytam o jednm i dwch, ktre z nich czyni wicej, rzeczesz e dwa? ALKIBIADES Tak jest. SOKRATES Ile? ALKIBIADES Jedno. SOKRATES Ktry z nas teraz utrzymuje, e dwa od jednego wicej s o jedno? ALKIBIADES Ja. SOKRATES 113 ALKIBIADES A wic ja pytaem, a ty odpowiedziae? Tak.

SOKRATES O tm tedy co nas zaprzta azali ja zdaj si mwicym, ktry pytam, czy ty ktry odpowiadasz? ALKIBIADES Ja. SOKRATES Jake za gdybym si pyta jakie s goski w mia-

19

nie "Sokrates", a tyby je wymieni , ktby z nas by mwicym ? ALKIBIADES Ja. SOKRATES Owo ju jednm sowem powiedz: kiedy zapytanie i odpowied nastpuj, ktry wtenczas mwicym jest, pytajacy czy odpowiadajcy? ALKIBIADES Odpowiadajcy, zdaje mi si, Sokratesie. SOKRATES A wic ja dopiero co wci byem zapytujacym? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Ty za odpowiadajcym? ALKIBIADES Zupenie. SOKRATES Jake wic? to co si wypowiedziao, ktry z nas wypowiedzia? ALKIBIADES Zdaje si, ja, Sokratesie, podug tego co si przyznao. SOKRATES Azali tedy nie wypowiedziao si, e o tm co sprawiedliwe i niesprawiedliwe Alkibiades pikny, syn Kliniasza, nie ma wiadomoci, lecz mie j mniema, i zabiera si na zgromadzenie ludu poszedszy rady dawa Atheczykom o tm czego zgoa nie wie? nie byo tak? ALKIBIADES Podobno. SOKRATES Przypada tu tedy to co Euripides1) powiedzia, mj Alkibiadesie: od siebie to pono, a nie odemnie syszae, ni ja jestem ktry to mwi, ale ty a mnie ty naprno pomawiasz. ALKlBIADES I to zaiste dobrze mwisz. SOKRATES Szalone bo ty masz przedsiwzicie na myli, o najlepszy, aby kusi si naucza tego czego nie wiesz, gdy zaniedbae go nauczy si.

') Eurip. Ilippolytos 352. od siebie nie, odemnie posuch tego ci. 2*

20

ALKIBIADES Ja mniemam, Sokratesie, e Atheczykowie rzadko naradzaja si o tm, tudzie inni Hellenowie, co wiecej sprawiedliwe a co mniej sprawiedliwe. Takie bowiem pytania jak te, uwaaja za wyjanione, zaniechawszy wiec onyche, to badaj raczej, ktre z dwojga przyniesie im wicej korzyci w czynach. Nie jedno i to samo bowiem jest, mniemam, sprawiedliwe a przygodne (rzeczy), ale owszem wielu ju poszo na poytek, e si wielkich krzywd dopucili, a innym wdy znowu, mniemam, sprawiedliwe czyny nie przyday si. SOKRATES C wic? jeeli i jak najbardziej rni si miedzy sob wyobraenia, sprawiedliwe a przygodne, to nie mniemasz przeci aby znowu wiedzie t o, co ludziom przygadza i dla czego? ALKIBIADES A c temu przeszkadza, Sokratesie? chyba e mnie znw wypytywa bdziesz od kogo si tego nauczyem lub jak to sam wynalazem. SOKRATES Jake to poczynasz sobie! Jeeli co wypowiadasz nie jak przynaley, a to moe by dowiedzionem tym samym sposobem jak pierwsze, tedy mniemasz, i trzeba ci usysze nowe jakie rzeczy i inne jakie dowodzenia, poniewa pierwsze niby przyrzdy i stroje ju zuyy si, ktrychby nie przywdzia wicej, tylko trzeba eby ci przyniesiono wiee i nietknite jeszcze rzeczy utwierdzenie. Ja przecie 114 nie zwaajc na te wstpne harce twojej mowy, nie mniej powiem zkd nauczye si i wiesz co to jest przygodne i kto jest twoim nauczycielem, a wszystko uprzednie w jedno zapytanie zamykam. Atoli widoczna, i do tego samego powrcisz, i ani umie bdziesz wykaza, e wynalazszy wiesz co jest przygodne ani e dowiedziawszy si (tego) od innego. Skoro przecie swywolisz i juby ci nie szed do ust ten sam wywd, temu pytaniu dam pokj izali ty wiesz lub

21

nie wiesz co Atheczykom jest przygodne; atoli, czy jedno i to samo jest sprawiedliwe i przygodne lub czy jest rne, tego czemue nie wykaza? jeeli chcesz, zapytujc mnie tak jak ja ciebie, jeeli wolisz, sam od siebie cig mow rzecz przebiegaj. ALKIBIADES Ale nie wiem, Sokratesie, czybym w stanie by przed tob to tak przebiee. SOKRATES To, mj dobry, uwaaj mnie za zgromadzenie Atheczykw i lud; i tam przecie kadego z osobna zmuszon bodziesz przekona. Nie prawda? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Azali nie jest rzecz tego samego czowieka o tm co wi zdolnym by przewiadcza tak kadego z osobna jak wielu razem, jako uczcy czyta i pisa i jednego i wielu czyta i pisa uczy? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Azali wiec i o liczbie ten sam jednego i wielu przewiadcza nie bdzie? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Tym za bdzie wiadomy rzeczy, to jest rachmistrz ? ALKIBIADES Zupenie. SOKRATES A wiec i ty, o czm zdolen jeste przekonywa wielu, o tm i jednego? ALKIBIADES Prawdopodobnie. SOKRATES Jest za tm widocznie to co znasz (wiesz). ALKIBIADES Tak. SOKRATES Innego teraz co, jak e czowiek w takim oto jak to (nasze teraz) zebranie mwicy o tyle tylko rni si od mwcy wrd ludu odzywajcego si, i ten ostatni gromadnie o tm samem przewiadcza, tamten za po jednemu? ALKIBIADES Podobno.

22

SOKRATES Daleje teraz, skoro wykazuje si, i tego samego sprawa jest przekonywa i wielu i jednego, przewicz si na mnie i usiuj dowie, i sprawiedliwe niekiedy nie przygadza si. ALKIBIADES Zuchwalec jeste, Sokratesie. SOKRATES Teraz przynajmniej przez zuchwalstwo zamierzam przekona ciebie o zupenem przeciwiestwie tego, o czm ty mnie nie chciae (przewiadczy). ALKIBIADES Mw ju. SOKRATES Odpowiadaj tylko na zapytania. ALKIBIADES Nie, lecz ty sam mw. SOKRATES Jake przeci? nie chceszli jak najbardziej zosta przewiadczonym? ALKIBIADES Cakiem przeci pewnie. SOKRATES Czyli nie wtedy jak najbardziej przekonany bdziesz, kiedy powiesz, e tak jest okoo tego ? ALKIBIADES Mnie si wydaje. SOKRATES Odpowiadaje (mi) tedy; a jeeli sam od siebie tego nie usyszysz, i sprawiedliwe przygodnm jest, innemu to twierdzcemu nie zawierzysz przeci. ALKIBIADES Zaiste nie, to powinienem odpowiada; bo i mniemam, e przeto w niczm nie poszkoduj. 114 SOKRATES Ot wieszczem jeste! Powiedz mi zatem: z sprawiedliwych (rzeczy), czy nie mwisz, i jedne przygadzaj si, inne za nie? ALKIBIADES Tak. SOKRATES C dalj? e jedne znich s pikne, drugie za nie? ALKIBIADES Jake to pytasz? SOKRATES Czy ci ju kto wyda si brzydkie wprawdzie, lecz sprawiedliwe rzeczy czyni? ALKIBIADES Nie wyda mi si. SOKRATES Ale wszystkie sprawiedliwe i piknemi s?

23 ALKIBIADES Tak. SOKRATES Jake za znowu pikne? azali wszystkie dobremi albo jedne wprawdzie, drugie za nie? ALKIBIADES Mniemam ja, Sokratesie, e niektre z piknych zemi s. SOKRATES Aza i brzydkie dobremi? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Czyli ty o takich oto mwisz? Naprzykad wielu na wojnie pomoc przyniosszy towarzyszowi lub powinowatemu rany zyskali i polegli, ktrzy za nie przynieli pomocy, acz naleao si, zdrowo odeszli. ALKIBIADES Cakiem tak. SOKRATES A zatem takowe pomocniczenie piknem ty zowiesz ze wzgldu na usilno ocalenia tych ktrych naleao; to za jest mstwo. Albo nie? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Zm (zgubnm) za zowiesz je oto, ze wzgldu na zgony i pokaleczenia, ktre sprowadza. Nieprawda? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Azali wiec nie czm innem jest mstwo, a czm innem zgon? ALKIBIADES Cakiem tak. SOKRATES Nie pod tym samym wzgldem tedy piknm i zem jest pomocniczenie przyjacioom? ALKIBIADES Nie okazuje si. SOKRATES Obacz zatem azali z ktrj strony co piknm jest, jest wraz i dobrem, jako przecie tutaj. Ze wzgldu bo na mstwo przyznajesz, e pomocniczenie jest piknem. To tedy samo rozwa, mstwo, czy dobrem lub zem? Tak za rozwaaj. Ktreby ty z dwojga wybiera dla siebie, dobre czy ze? ALKIBIADES Dobre.

24

SOKRATES Owo najwiksze dobra najwolj, i najmnij wybieraby by pozbawionym takowych? ALKIBIADES Jake bo nie? SOKRATES Jake tedy mwisz o mstwie? za jaka cen wybieraby by onego pozbawionym ? ALKIBIADES Ani ycia nie wybierabym, gdybym tchrzem by mia. SOKRATES Ostatecznm wic ze zych by si zdaje tchrzostwo. ALKIBIADES Mnie przeci (zdaje si). SOKRATES Rwne mierci, jak si widzi. ALKIBIADES Twierdz. SOKRATES Czyli teraz mierci i tchrzostwa najwikszem przeciwiestwem nie jest ycie i mstwo? ALKIBIADES Tak. SOKRATES I jedne z tych rzeczy pragnby jaknajwolj posiada, drugie za jak najmniej. ALKIBIADES Tak. SOKRATES Azali dla tego poniewa jedne za najlepsze, drugie za najgorsze uwaasz? ALKIBIADES Tak jest. SOKRATES Pomocniczenie zatem na wojnie przyjacioom, o ile pikne, ze wzgldu na dobro dokonywane przez mstwo, piknem nazwae? ALKIBIADES Okazuje si przeci. SOKRATES Ze wzgldu za na ze powodowane przez mier, zem ? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Czy wic nie tak suszna jest mianowa kad czynno? jeeli, o ile ze powoduje, z j zowiesz, a o ile 116 dobre, dobr nazywa j naley. ALKIBIADES Mnie si wydaje.

25

SOKRATES Azali teraz i o ile dobre, czem piknm, o ile za ze, brzydkim? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Mwic tedy, e pomocniczenie przyjacioom na wojnie piknem jest wprawdzie, lecz zm, cale nie inaczj mwisz, jak gdyby j nazywa dobr wprawdzie, lecz i z. ALKIBIADES Prawd zdajesz mi si mwi, Sokratesie. SOKRATES adne tedy z piknych, o ile pikne, zm, ani z brzydkich, o ile brzydkim, dobrm nie jest. ALKIBIADES Nie pokazuje si. SOKRATES Jeszcze wszake i tak rozwa. Ktokolwiek piknie czyni, azali i dobrze nie czyni (sobie)? 1) ALKIBIADES Tak. SOKRATES Czynicy za dobrze (sobie) nie s szczliwymi? ALKIBIADES Jake bo nie? SOKRATES Azali nie s szczliwymi przez posiadanie dobrych ? ALKIBIADES Jak najbardziej. SOKRATES Nabywaj (posiadaj) za te przez czynienie dobrze i piknie? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Dobrze czynienie wic dobrm? ALKIBIADES Jake za nie? SOKRATES A wic czm piknm dobrzeczynienie (sobie )? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Temi samemi (jednm i tm samm) tedy wyjawiy nam si znowu pikne i dobre. ALKIBIADES Okazuje si.

) W greckim ma podwjne znaczenie, tj. dobrze czyni komu i dobrze czyni sobie czyli dobrego powodzenia, doznawa.
J

26

SOKRATES Co wic znajdziemy piknm, i dobrem to znajdywa bdziem, wedle tego przynajmnij wywodu. ALKIBIADES Koniecznie. SOKRATES Jake za? dobre przygadzaj (si) czy nie? ALKIBIADES Przygadzaj. SOKRATES Przypominasze sobie jeszcze, jakemy przyznali o sprawiedliwych ? ALKIBIADES Mniemam przecie, e to, i sprawiedliwie czynicy koniecznie i piknie czyni musz. SOKRATES A wiec i e piknie czynicy, dobrze czyni? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Dobre za przygadzaj, (si). ALKIBIADES Tak. SOKRATES Sprawiedliwe tedy, o Alkibiadesie, przygodnemi s. ALKIBIADES Podobno. SOKRATES C przeci? Czyli to nie ty te rzeczy powiadasz, a ja o nie tylko zapytuj? ALKIBIADES Podobno, jak si widzi. SOKRATES Jeeli wic kto powstaje, aeby rady dawa czy to Atheczykom czy Peparethczykom,J) mniemajc, e zna sprawiedliwe i niesprawiedliwe, powie za i sprawiedliwe niekiedy s zemi Czyli go nie wymiejesz? skoro przecie i sam wanie mwisz, i tmi samemi s sprawiedliwe a przygodne. ALKIBIADES Ale, na bogw! Sokratesie, ani ja ju wiem co mwi, ale zgoa podobien jestem dziwacznie usposobionemu na umyle. Raz bowiem to mi si zdaje wrd twego pytania, raz znowu tamto. SOKRATES Zatem ty, o przyjacielu, nie znasz (pojmujesz) co to jest za stan duszy? ALKIBIADES Cakiem przecie.
l

) Peparethos bya jedn z najmniejszych Kykladw.

27 SOKRATES tywa, rak, czy lub o co Czy wiec mniemasz, masz z eby, oczu, raz gdyby to ci kto lub zapyczworo raz 117 to

dwoje

lub

troje

to

dwoje

innego

podobnych,

odpowiada,

tamto, czy te zawsze by jedno i to samo odpowiada? ALKIBIADES Lkam si ju sam o siebie, mniemam atoli, e jedno i to samo. SOKRATES Czyli nie dla tego, e (to) wiesz? czy nie jest tego przyczyna? ALKIBIADES Mniemam tak. SOKRATES O ktrych wic rzeczach mimowoli przeciwne rzeczy odpowiadasz, widoczna e tych niewiadomy jeste. ALKIBIADES Prawdopodobnie. SOKRATES przygodnych si? zatem, A wic i i o sprawiedliwych w e i niesprawiedliwych, swych bkasz, bkasz poniewa o piknych i brzydkich, o zych i dobrych, o przygodnych i nieprzyznajesz, czy nie odpowiedziach dla tego si widna,

niewiadom ich jeste? ALKIBIADES Mnie si tak zdaje. SOKRATES czego nie Azali czy wic i jest o tak tm okoo w tego? kiedy kto dusza, wi, koniecznie niepewnoci

jego bka si musi? ALKIBIADES Jake bo nie? SOKRATES do nieba? ALKIBIADES Na Zeusa! tego nie wiem. SOKR, tych rzeczy? ALKIBIADES Wcale nie. SOKRATES Powd za tego wieszli albo ja ci go powiem? ALKIBIADES Powiedz. SOKRATES Poniewa, o przyjacielu, nie wiedzc mniemasz aby wiedzia. Aza take bka si, mniemanie twoje i co do C wic? czy wiesz jakim trybem podejdziesz

tego

nie

28

ALKIBIADES Jake to znw rozumiesz? SOKRATES Obaczaj i ty spoem. Czego nie wiesz, rozpoznajesz za e nie wiesz, czy bkasz si w niepewnoci co do tego? jako naprzykad co do przyrzdzania potrawy, wiesz pewnie przeci, e jj przyrzdzi nie umiesz? ALKIBIADES Zupenie. SOKRATES Azali wic sam o takich rzeczach tworzysz domysy, jak je naley przyrzdza, czy wiadomemu to poruczasz ? ALKIBIADES Tak jest. SOKRATES Jake za gdyby na nawie pyn, azaliby tworzy domysy, czy naley ster na wewntrz (do nawy) lub na zewntrz (od nawy) kierowa, i jako nie wiedzcy tego, czyby bka si w niepewnoci, albo t poruczywszy to sternikowi pokjby chowa? ALKIBIADES Sternikowi. SOKRATES Nie bkasz si tedy w niepewnoci o to, czego nie wiesz, skoro przecie wiesz, i nie wiesz? ALKIBIADES Nie zdaje si. SOKRATES Czy teraz pojmujesz, e i przewinienia w dziaaniu dla tej oto niewiadomoci dziej si, tj, mwi, e si mniema wiedzie to, czego si nie wie? ALKIBIADES Jak to znowu rozumiesz? SOKRATES Wtenczas podobno zabieramy si do dziaania, kiedy mniemamy wiedzie co dziaamy? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Kiedy za znowu niektrzy mniemaj, i nie wiedz, innym rzecz oddawaj? ALKIBIADES Jake bo nic? SOKRATES A wic takowi z nie-wiedzacych bez winy yj dla tego, i innym o tm staranie poruczaja? ALKIBIADES Tak.

29
SOKRATES Ktrzy to wic s zawiniajcymi? bo pewnie nie wiadomi rzeczy. ALKIBIADES Cale nie. SOKRATES Skoro za ani wiedzcy ani z niewiadomych wiedzcy i nie wiedz, czyli ju inni pozostaj jak (owi) 118 niewiedzcy lecz mniemajcy e wiedz? ALKIBIADES Nie, lecz ci. SOKRATES Ta to wic niewiadomo przyczyn jest zego, tudzie owo obmierze nieuctwo. ALKIBIADES Tak. SOKRATES Azali kiedy dotyczy spraw najwyszych, wtenczas najniegodziwsze i najohydniejsze? ALKIBIADES Wielce. SOKRATES C teraz? czy umiesz wskaza co wyszego nad sprawiedliwe, pikne, dobre i przygodne? ALKIBIADES Cale nie. SOKRATES Nieprawda, co do tych rzeczy powiadasz, i bkasz si w niepewnoci? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Jeeli za bakasz si, azali nie widna z poprzedzajcego, i nie tylko zapoznajesz najwysze rzeczy, ale i e nie wiedzc mniemasz je wiedzie? ALKIBIADES Grozi to. SOKRATES Oh, oh! Alkibiadesie, jaka to wic przygoda dotkna ci! t ja nazwa wzdrygam si, jednakowo, gdy sami jestemy, powinienem j orzec. Ot z nieuctwem zamieszkujesz, o mj najlepszy, najochydniejszm, jako tok mowy ci oskara i ty sam siebie. Dla tego te to rzucasz si ty na sprawy pastwa, zanim do nich wyksztacie si. Wszake spotyka to nie ciebie samego, ale i onych wielu sprawujcych rzeczy tego Miasta, wyjwszy niektrych tylko i moe opiekuna twego Periklesa.

30
ALKIBIADES Powiadaj przecie, o Sokratesie, e on nie ze siebie mdrym zosta, ale e z wielu a mdrymi przestawa, i Pythokleidesem i Anaxagorasem; i teraz jeszcze w tym wieku bdc obcuje on z Damonem w tym wanie zamiarze. SOKRATES C wiec? czy widziae ju kogo mdrego, aby nie moen by uczyni mdrym w tm co sam zna? Jako ten ktry ci wyuczy czyta, i pisa i sam by w tm mdry i ciebie takim uczyni i z innych ktrego zechcia. Nie prawda? ALKIBIADES Tak. SOKRATES A wic i ty w tm czego si ode nauczye zdolen bdziesz innego mdrym uczyni? ALKIBIADES Tak. SOKRATES I cytarzysta i naczelnik szermierni tak samo? ALKIBIADES Zupenie. SOKRATES Wyborny bo pewnie to dowd dla umiejcych cokolwiekbd i to umiej, poniewa i innego zdolni s udziaa umiejtnym. ALKIBIADES Mnie si wydaje. SOKRATES Jake atoli? czy umiesz powiedzie o Pcriklesie, kogo to on uczyni mdrym, od synw poczwszy? ALKIBIADES Ale jake? skoro ci dwaj synowie Periklesa tpakami urodzili si, Sokratesie? SOKRATES Ale Kliniasza twego brata? ALKIBIADES Jake ty dobrze mwi moesz o Kliniaszu, czowieku szalonym? SOKR Skoro tedy Kliniasz szaleje, dwaj za synowie Periklesa tpakami urodzili si, jak przyczyn dla ciebie zachowamy,1) e ci Perikles tak uzdolnionego zaniedbuje?

) Tak tumacze wyraz przez najznakomitszych interpretw przekadany przez: przypiszemy, zoemy na ...
1

31

ALKIBIADES Moja, mniemam, w tm wina, e nie przykadaem uwagi do tego co mwi. SOKRATES Wic z innych Atheczykw lub sprzymierzecw wska niewolnika lub swobodnego, ktry odzierza powd i przez obcowanie z Periklesem mdrszym zosta, jako ja potrafi ci powiedzie o skutku przestawania z Zenonem Pythodora syna Izolocha i Kalliasa syna Kalliadesa, z ktrych kady zapaciwszy Zenonowi po sto min, mdrym i znakomitym sta si. ALKIBIADES Ali na Zeusa! tego nie umiem. SOKRATES Niech tak bdzie. C tedy zamylasz o sobie? czy pozostawi siebie tak jakim teraz jeste, czy t jakie pielgnowanie siebie podj? ALKIBIADES Za wspln narad, Sokratesie. I zaprawd pojmuj co mwisz, i przystaj na to. Wydaj mi si bo istotnie sprawujcy rzeczy Miasta naszego, z wyjtkiem niewielu, nieuksztaconymi. SOKRATES Zatem c ztd wypada? ALKIBIADES Wszake gdyby byli wyksztaconymi, naleaoby zabierajcemu si do wspzawodnictwa z nimi, wyuczonym i wywiczonym i jakby na przeciw szermierzom; teraz atoli, skoro i oni na chybi trafi tylko przystpili do urzdzania spraw Miasta, jaka potrzeba wiczy si i nauk znoju sobie przysparza? To wiem doskonale, e talentem o wiele ich przenosi potrafi. SOKRATES Oh, oh! najlepszy, ce to wyrzeke za sowo, jake niegodne twojej urody i reszty przymiotw. ALKIBIADES Jake to znowu, i do czeg to stosujesz, o Sokratesie? SOKRATES Obruszam si niem (tm sowem) dla twojj i mojj mioci. ALKIBIADES Jake przeci?

119

32
SOKRATES Jeeli zapragne pj do zawodu z tymi tutaj ludmi. ALKIBIADES Ali z ktrymi tedy mam wspzawodniczy? SOKRATES Zasuguje to na zapytanie u ma uwaajcego si za grnomylnego! ALKIBIADES Jak to mwisz? nie z tymi to przecie wyznaczon mi zawd? SOKRATES A gdyby zamyla kierowa trjrzdow naw zabierajc si do bitwy morskiej, czyby ci wystarczyo zna sztuk sternika jak najlepiej z wsppyncych z toba, czy te mniemaby, i to wprawdzie take umie naley, lecz zwracaby wzrok twj na prawdziwych przeciwnikw zawodu, a nie jak teraz na wspzawodnikw tylko? Nad ktrymi to przecie tak dalece growa powiniene, eby oni nie pragnli nawet wspubiega si z tob, ale uznawszy tw wyszo, spoem z tob walczyli z nieprzyjacielem, jeeli ty icie pikne jakie dzieo wykona zamierzasz i godne siebie i Miasta. ALKIBIADES Zaprawd zamylam o tm. SOKRATES Wielce ci tedy godzi si poprzesta na tm jeeli przedniejszym bdziesz od prostych onierzy, a nie oglda si na dowdzcw przeciwnikw, skoro od tamtych przedniejszym stae si, to jedynie baczc i w tm tylko utwierdzajc si wiczeniem w obec onych . 1) ALKIBIADES O ktryche to wszake mwisz przeciwnikach, 120 Sokratesie? SOKRATES Albo to nie wiesz, e Miasto nasze z Lakedaemoczykami i wielkim krlem zwykle bojuje? ALKIBIADES Prawda.

) Cae rkopisw.
1

to

niechybnie

popsute

miejsce

tumacz

zatrzymujc

text

33
SOKRATES Czy wic, skoro masz w myli zosta wodzem tego tu Miasta, susznie sdziby przewiadczajc si, i zawdowa walka bdzie ci z krlami Lakedaemoczykw i krlem Persw? ALKIBIADES Podobno prawd mwisz. SOKRATES Nie, mj dobry; lecz na Meidiasa1) pielgnowacza przepirek trzeba ci si obziera i na innych podobnych ktrzy kusz si sprawowa rzeczy Miasta jeszcze niewolniczy,3) jak powiedziayby niewiasty, wos majc w duszy dla nieokrzesania ni uwolnieni ode dotd i nie pozbywszy go, lecz zarywajc jeszcze z barbarzyska przybyli, aby schlebia obywatelom Miasta a nie, aby nimi rzdzi. Na tych tedy trzeba ci, jak mwi, ludzi ogldajc si nic nie troska si o siebie samego, ani wyucza si tego cokolwiek z nauk ma zwizek, chocia zabierasz si do tak wielkiego zawodu walki, ani wiczc si w tm co daje wiczenie, natomiast we wszystek w zwyky3) przybr zaopatrzony tak winiene i do zawiadowania rzeczami Miasta. ALKIBIADES Ot zdajesz mi si ty prawd mwi, Sokratesie, mniemam jednakowo, e clowdzcy Lakedaemoczykw i krl Persw niczem si nie rni od innych. SOKRATES manie twoje. ALKIBIADES O czm? SOKRATES Nasamprzd, czy ty mniemasz, i lepij troskasz si o siebie, obawiajc si tych mw i mniemajc ich straszliwymi, czy przeciwnie? ALKIBIADES Widoczna, e, gdybym ich mniema straszliwymi.
) Synny podwczas handlarz i nauczyciel przepirek. 2) Przysowie, ale tylko w gwnej myli zrozumiae. 3) Zyskawszy sobie poplecznikw, stronnikw. 3

Ali, najlepszy, przypatrz si jakie jest to mnie-

34

SOKRATES Azali wic mniemasz, i jak szkod poniesiesz, jeeli bdziesz si troska o siebie? ALKIBIADES Bynajmnij, lecz owszem, e wielce skorzystam na tm SOKRATES A wic to jedno tak wielkie ze zawiera owo twe mniemanie. ALKIBIADES Prawda. SOKRATES Drngie znowu, e i faszywm jest ono, z prawdopodobiestw przekonaj si. ALKIBIADES Jake przeci? SOKRATES Azali prawdopodobnm jest, i lepsze powstaj przyrodzenia (usposobienia) w szlachetnych rodach, czy przeciwnie? ALKIBIADES Widna, e w szlachetnych. SOKRATES A wiec z przyrodzenia dobrze uposaeni, jeeli jeszcze dobrego dostpi wychowania, taki doskonaymi staj si ku cnocie? ALKIBIADES Koniecznie. SOKRATES Rozwamy teraz, przymiotom tamtych nasze naprzeciw stawiwszy, nasamprzd czy zdaj si z podlejszych by rodw Lakaedemoczykowie i krlowie Persw. Albo czy nie wiemy, e jedni od Heraklesa, drudzy od Achaemenesa pocztek wywodz, a rd Heraklesa i Achaemenesa do Perseusza syna Zeusa odnosz? 121 ALKIBIADES Przecie i mj, Sokratesie, do Euryzakesa, a znowu Euryzakesa do Zeusa odnosz. SOKRATES Jakoci i mj rd, o zacny Alkibiadesie, jeszcze do Daedala, a Daedal do Hefaesta syna Zeusowego zasiga. Atoli przodkowie tamtych od tych oto poczwszy krlami s z krlw a do Zeusa, jedni nad Argiwami i Lakedaemona, drudzy nad Perzid, bez przerwy, a wielokro i nad Azy, jako teraz panujcy; my za prostymi sobie ludmi

35
jestemy jako i ojcowie nasi. Gdyby ci tedy wypado powoa si na przodkw swoich i ojczyzn Euryzakesa, Salamin, albo Aeaka, jeszcze dawniejszego, Aegin, w obec Artoxerxesa syna Xerxesowego, jake wielki mniemasz obudziby miech na siebie? To obacz raczj, czy jako co do tj przewagi rodu, jako i reszty wychowania nie przyzostajemy po za tymi mami? Albo czy nie dostrzege, ile to tutaj dogodnoci przysuguje krlom Lakedaemoczykw, ktrych ony publicznie strzeone s przez Eforw, by, ile tylko mona, nie powsta ukradkiem z innego jak z potomka Heraklidw, nowy panujcy? Krl za Persw tak dalece szczliwszy jeszcze, i nawet podejrzenie nikomu nie przyjdzie, aby mg krl urodzi si z kogo innego jak znowu z krla; to te tam nie jest pilnowan ona krlewska, jak jedynie przez boja. Kiedy za urodzi si chopi najpierwsze, ktremu panowanie przypada, najprzd dzie ten uroczycie obchodz wszyscy mieszkace krajw, nad ktremi winda monarcha, a potm w nastpnym czasie w tyme dniu urodziny krla przecaa Azya ofiarami i uroczystociami wici. U nas natomiast, kiedy si kto urodzi, jak komedyopisarz1) mwi, nawet ssiedzi nie wiele co o tm dowiaduj si, mj Alkibiadesie. Nastpnie chopi u Persw nie jest wychowywane przez piastunk mao co wartajc, ale przez trzebiecw (Eunuchw), ktrzy uchodz za najlepszych u krla; ktrym jako inne starania okoo dziecka powierzone zostaj, tak i to, aeby jak najurodniejszem uczyni je usiowali, ksztatujc i prostujc jego czonki, a dopeniajcy tego wielkij czci zaywaj. Kiedy za chopcy dorosn lat siedmiu, udaj si do masztar i do nauczycieli konnej jazdy i na
) Patrz: Plutarcha Focyon 30. Platon komedyopisarz powiedzia: a ja gdym matk tw polubi, chopcze, i ssiad nawet nie dowiedzia si o tm."

3*

36
owy wyprawia si zaczynaj. Po skoczonym czternastym rokn obejmuj, opiek nad nimi ci, ktrych tameczni krlewskimi zowi ochmistrzami; s to za czterj wybrani z pomidzy Persw, uznani za najznamienitszych w swoim wieku, 122 najmdrszy, najsprawiedliwszy, najroztropniejszy i najmniejszy. Z tych pierwszy naucza modzieca tajemnic witych Zoroastra syna Oromazesa a jest to nauka czci bogw uczy go take spraw krlewskich; drugi, najsprawiedliwszy, wdraa zamiowanie prawdy w caym ywocie; trzeci najroztropniejszy, wychowaca przywodzi do nie ulegania ani jednj z roskosz, aby tak przywyka, by swobodnym i istotnym panem, wadncym przedewszystkiem nad podliwociami wasnemi, a nie sucym onyme; czwarty nareszcie sprawia go nie trwonym i nie ulkym, poniewa lkajac w niewolnika, by si zamienia. Tobie za, mj Alkibiadesie, Perikles dal na ochmistrza z domownikw swych najniezdatniejszego z powodu staroci, Zypyrsa, Thraka. Przeszedbym ci i dalsze wychowanie i wyksztacenie twoich przeciwnikw, gdyby to za duga nie bya praca; a oraz to co wypowiedziaem, wystarcza do wyjanienia reszty, ktra z tm sie czy. Co si atoli urodzenia twego dotycze, Alkibiadesie, wychowania i wyksztacenia, albo ktregokolwiek innego z Atheczykw, o to zgoa nikt si nie troska, chyba kochanek twj wanie ktry. Jeeli znowu zechcesz oglda si na bogactwa, zbytki, bogate ubiory, powczce si szaty, maci, pachnida, licznych sug otoczenia i reszt rozspiesego przyboru u Persw, zawstydzisz si sam przed sob, dostrzegszy jak daleko za nimi pozostajesz. To gdy uwag zwrcisz na roztropno, przyzwoito, atwo, skromno (f), wielkoduszno, karno, mstwo, wytrwao, mio trudw, wspzawodnictwo i dz chway u Lakedaemoczykw, chopiciem sam wyznasz si w obec tego

37
wszystkiego. Jeeli znw ju do bogactwa jak wag przywizujesz i tutaj mniemasz co znaczy, ni o tm nie przemilczmy, czy jako nie zmiarkujesz gdzie si z tm miecisz. Ju to bowiem jeeli zechcesz obejrze si na bogactwa Lakedaemoczykw, poznasz jak wielce te tutaj nasze nie dorwnywaj tamecznym. Co do ziem bowiem jakie w wasnym kraju posiadaj a i w Messenji, aden podobno z tutejszych obywateli nie szedby z nimi o lepsz, ni pod wzgldem tych ziem rozlegoci ni pod wzgldem dobroci, ani tak samo o posiadanie niewolnikw, tak innych jako Hejlotw ani zaprawd o mnogo koni, ni wreszcie wszelkich innych trzd, ktre wypasaj si w Messenji. Ali to wszystko pomijam, lecz zota i srebra nie masz u wszystkich Grekw razem tyle, ile go jest w Lakedaemonie jednej; przez wiele pokole bowiem ju wchodzi ono tame od przewszystkich Hellenw, czstokro i Barbarw, nie wychodzi za nigdzie, lecz cakiem podug sw, ktre lis u Aezopa powiada do lwa, i lady wstpujcych do Lakedaemomj pienidzy znaczne tylko w tamte stron, aeby za gdziekolwiek indziej wychodziy, nikt pewnie nie zobaczy, tak i upewni si o tm naley, e i zotem i srebrem najzamoniejszymi s mieszkace tameczni pomidzy Grekami, a wrd nich znowu krl; gdy z tych takowych przybytkw najwicj i najobficij przypada krlom, nadto jeszcze nie maa danina tam jest krlewska, ktr skadaj Lakaedemoczykowie swym panujcym. Jako wszake skarby Lakedaemoczykw naprzeciwko helleskiej zamonoci wielkie, tak znowu naprzeciw Perskim bogactwom i iche krla, niczm. To syszaem ja od ma zasugujcego na wiar, z tych co udawali si w gr do wielkiego krla, ktry mi powiada, i przechodzili okoo krainy nader rozlegej i urodzajnj, blisko cay dzie jeden, ktr miejscowi nazywaj przepask maonki krlewskiej; a ma by

123

38
jeszcze inna, ktr znowu mianuj namitk, tudzie innych wiele okolic piknych i yznych na przyozdobienia maonki krlewskiej wybranych, a kada z tych okolic nosi nazwisko od poszczeglnego z owych przyozdobie. Tak i mniemam, e gdyby kto rzek do matki wielkiego krla a maonki Xerxesa Amestridy: zamyla porwnywa si z synem twoim syn Dinomachy, ktra posiada ozdoby wartajce moe pidziesit min, wysoko oszacowane, syn jj za morgw (plethronw) roli w Erchii nawet nie trzysta; zadziwiaby si pewnie w co to tak dufajc na myl przychodzi ten Alkibiades wspzawodniczy z Artoxerxesem, i sdz, eby rzeka zatem: niepodobna aby w co innego dufajac na to way si m ten jak w staranno wiczenia i mdro, te bowiem tylko rzeczy jedynie warte uwagi u Grekw. Gdyby atoli dowiedziaa si, i ten Alkibiades teraz kusi si o to najprzd jeszcze nie bardzo spena lat dwadziecia majac, nastpnie zgoa bez wyksztacenia bdc, a do tego, gdy kochanek mu prawi i wyuczywszy si pierw, popracowawszy nad soba i powiczywszy tak dopiero naley przystpowa do zawodu z wielkim krlem, nie chce on o tm wiedzie, ale powiada, i wystarcza mu by tak jak jest; wtedy, mniemam, zdumiaaby si niewiasta i zapytaa: c e to wic jest w co ten modzieniaszek tak bije? A gdybymy na to odparli, e w urod, w wzrost ciaa, w rd, w bogactwo, w zdolno przyrodzon duszy, osdziaby, Alkibiadesie, obejrzawszy si na wszystkie takowe rzeczy u swoich, iemy szalecy. Owo mniemam eby i Lampido, crka Leotychi124

desa, wszyscy

a maonka Archidamosa, Agisa za matka, ktrzy krlami byli, eby, mwi, tako zadziwia si

spojrzawszy na to wszystko co u nich si znajduje, i ty masz na myli wspubiega si z jj synem, tak niedonie wychowany. A przecie czy to nie sromotna zdaje si

39

by rzecz, aeby ony wrogw (naszych) lepij o nas stanowiy, jakimi nam by naley, aeby przeciwko nim ycie way, nieli my sami o sobie? A wic, modzieniaszku posuchaj mnie i napisu w Delfach, i poznaj siebie", 1) poniewa takich to mamy przeciwnikw naprzeciw sobie, a nic tych ktrych ty mylae; tych to my adnym innym sposobem nie przemoemy podobno, jak tylko troskliwm staraniem si o siebie i sztuk. Od tych to dwch rzeczy jeeli opuszczon zostaniesz, opuszczon zostaniesz i od moebnoci zyskania imienia w pord Grekw, ktrego zdajesz mi si pragn jak aden inny. ALKIBIADES Jakie to tedy trzeba, o Sokratesie, podejmowa staranie? czy umiesz opowiedzie? Ze wszech miar bo zdajesz mi si mie suszno. SOKRATES Tak, ale za wspln (tylko) narad potrafi opowiedzie, jakbymy mogli sta si jak najlepszymi. Bo ja nie mwi tylko o tobie, i powiniene si wyksztaci, o sobie za nie. Nie masz bo czmbym si od ciebie rni, jak chyba jednm. ALKIBIADES Ktrme? SOKRATES Opiekun mj lepszy jest i mdrszy ni twj, Perikles. ALKIBIADES Kt to on, Sokratesie? SOKRATES Bg, o Alkibiadesie, ktry to nie dozwala mi przed dniem dzisiajszym rozmawia z toba; ktremu to te zawierzajc powiadam, i zawietnienie przez nikogo innego nie dostanie ci si w udziale jak przeze mnie. ALKIBIADES artujesz, Sokratesie. SOKRATES Moe; twierdz to wszake po prawdzie, i sta-

') Tak brzmia ten napis.

40

rania potrzebujemy, owszem wszyscy ludzie, lecz my obaj bardzo mocno. ALKIBIADES I ja (potrzebuj tego starania), nie mylisz si. SOKRATES Ani zaprawd, e ja tak samo. ALKIBIADES C wic pocz mamy? SOKRATES Nie powinnimy si zraa trudem i sabn, przyjacielu. ALKIBIADES To nie przystoi zaiste, Sokratesie. SOKRATES Cale nie, lecz rozwaa nam rzecz spoem, wraz odpowiadaj mi: ot mwimy, i pragniemy jak najlepszymi zosta. Nie prawda ? ALKIBIADES Tak. SOKRATES W ktrej e cnocie? ALKIBIADES Widna, e w tej w ktrej mowie dobrymi staja si. SOKRATES To jest dobrzy w czme? ALKIBIADES Widna, e w penieniu spraw? SOKRATES Jakich? azali konnych? ALKIBIADES Gdzie za. SOKRATES Bobymy wtedy do biegych w konnj jedzie udawali si? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Ale o eglarskich moe mwisz? ALKIBIADES Nie. SOKRATES Bobymy do znawcw eglugi szli wtenczas? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Jakie to wic sprawy? ktre ktrzy to? peni. ALKIBIADES Ktre peni nadobni i dobrzy z Atheczykw. 125 SOKRATES Nadobnymi za i dobrymi czy mienisz rozsdnych czy nierozsdnych? ALKIBIADES Rozsdnych. SOKRATES A wic w czm poszczeglny rozsdny, w tm dobry?

41
ALKIBIADES Tak. SOKRATES W czm za nierozsdny, w tm zy? ALKIBIADES Jake bo nie? SOKRATES Azali teraz szewc rozsdnym jest ze wzgldu na wyrabianie obuwia? ALKIBIADES Wielce. SOKRATES Dobry wic co do tych spraw? ALKIBIADES Dobry. SOKRATES Jake za? co do wyrabiania szat, czy nie nierozsdnym jest szewc? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Zym wic do tego? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Ten sam wic podug tego wywodu i zym i dobrym. ALKIBIADES Okazuje si. SOKRATES Czyli tedy mwisz, i dobrzy mowie s i zymi? ALKIBIADES Cale nie. SOKRATES Ale ktryche to tam dobrymi zowiesz? ALKIBIADES Ot zdolnych rzdzi w Miecie. SOKRATES Nie komi wdy przeci? ALKIBIADES Gdzie za. SOKRATES Lecz ludmi. ALKIBIADES Tak. SOKRATES Azali chorymi ? ALKIBIADES Nie. SOKRATES Ale pyncymi? ALKIBIADES Nie twierdz. SOKRATES Ale niwujacymi ? ALKIBIADES Nie. SOKRATES Czy tedy nic lub co czynicymi? ALKIBIADES Czynicymi, mwi.

42
SOKRATES ALKIBIADES SOKRATES ALKIBIADES SOKRATES si wiolarzami ? ALKIBIADES SOKRATES ALKIBIADES SOKRATES ludziom Gdzie tam. Tak. Ale mwisz zdolnych rzdzi ludmi fletniarzami, w piewie i posugujcymi si taneSternicza to bowiem pewnie cnota? C przecie? usiuj mi to pokaza. Ot spkujcymi z sob i wzajem sob posuA wiec rozumiesz zdolnych rzdzi ludmi, ktrzy Tak. Czy zachcajcymi do wiosa, ktrzy posuguj

gujcymi si, jak oto yjemy po Miastach. ludmi si posuguj?

przewodzcymi

cznikami orszakowymi. ALKIBIADES Gdzie za. SOKRATES Bo to pewnie znowu cnota mistrza orszakw zawodowych ? ALKIBIADES SOKRATES ALKIBIADES w jednej Cakiem. Ali c to tedy rozumiesz przez ow zdolno Ot i zdolno rzdzenia si z ludmi sob spkujacymi wzajem, tymi

rzdzenia ludmi, u tych, ktrzy ludmi posuguj si? ustawie zadawajcymi

oto wrd Miasta mieszkajcymi, t zdolno rozumiem. SOKRATES C to tedy jest za sztuka? Jako gdybym ci zapyta znowu o to co dopiero co: spkujacymi w egludze rzdzi umie, ktra to sztuka naucza? ALKIBIADES Sternicza. SOKRATES Spkujacymi ALKIBIADES Ktr sam

za

piewie,

jako

si

wanie

mwio, ktra umiejtno rzdzi uczy? dopiero wymieniae, umiejtno sprawiania tanecznych orszakw.

43

SOKRATES Jake za? spkujacymi w ustawie rzdzi uczc umiejtno, jake to nazywasz? ALKIBIADES Zaradnoci () nazywani j, Sokratesie. SOKRATES Jake to? Czyli bezradnoci zdaje ci si owa sternikw ? ALKIBIADES Cale nie. SOKRATES Lecz zaradnoci ()? ALKIBIADES Zdaje mi si, przynajmnij o ile zmierza do 126 ocalania pyncych. SOKRATES Dobrze mwisz. Jake tedy ta ktr zowiesz zaradnoci, do czeg ona zmierza? ALKIBIADES Do lepszego urzdzania i ocalania Miasta. SOKRATES Lepiej za urzdza si ono i ocala, kiedy c? przynajduje si i odnajduje (odpada)? Jako gdyby mi zapytywa: lepiej urzdz si ciao i ocala, kiedy c? do przynajduje si i odnajduje ze? Odparbym na to: kiedy zdrowie przynajduje si, a odnajduje choroba. Czy i ty tak nie mniemasz? ALKIBIADES Tak. SOKRATES A gdyby mi znw dalj zagadywa: kiedy za c? lepiej urzdzaj si i ocalaj oczy? Tak sarno rzekbym, kiedy do nich wzrok przynajduje si, a odnajduje lepota. To i uszy, kiedy guchota odnajduje si od nich, a przynajduje such, lepszemi si stawaj i przednij s pielgnowane. ALKIBIADES Susznie. SOKRATES Jake przeci Miasto? kiedy c? przynajduje si do niego i odnajduje ze, i lepszm si stawa i przednij pielgnuje i urzdz? ALKIBIADES Ja myl, Sokratesie, kiedy przyja powstaje w jego mieszkacach wzajemna, a nienawi i niezgody odnajduj si.

44

SOKRATES

Aza ty przyjani mienisz jednomylno czy

rnomylno () ? ALKIBIADES Jednomylno. SOKRATES Spraw ktrj to teraz sztuki jednomyl Miasta odnonie do liczb? ALKIBIADES Spraw zajmujcj si liczeniem (arythmetyki). SOKRATES C dalej? prywatni (pojedyczy), nie spraw nije take? ALKIBIADES Tak. SOKRATES A wic i kady sam z sob? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Spraw, ktrj to za sztuki kady sam z sob jedno myli o pidzi i okciu, ktre z nichi wiksze (dusze)? azali nie spraw sztuki miar? ALKIBIADES Jake nie? SOKRATES A wic i prywatni ze sob i Miasta? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Jake o wadze? nie takli samo? ALKIBIADES Twierdz. SOKRATES Ktr to ty przeci masz na myli jednomylno, c to za jedna i o czm? ktra sztuka j przysparza? tudzie czy ta sama co Miastu (j przysparza), take i prywatnemu, tak samemu dla siebie jako i wzgldem innego? ALKIBIADES Prawdopodobnie przeci. SOKRATES C to wic ona za jedna? nie unuaj si odpowiadaniem, lecz wawo wyrzekaj. ALKIBIADES Ot podobno rozumiem ja przez przyja i jednomylno t, ktr ojciec i matka miujc syna jedno myl z sob, to brat z bratem i ona z mem. SOKRATES Czy mniemasz tedy, Alkibiadesie, i m z ona o przdzeniu weny zdolen jest jedno myli, nieumiejtny z umiejtn?

45

ALKIBIADES Cale nie. SOKRATES Ani t tego cakiem nie potrzeba; bo to niewiecia nauka. ALKIBIADES Tak. SOKRATES Jake za? ona z mem o rzeczy broni czy 127 zdoaaby jedno myli nie uczywszy si tego? ALKIBIADES Cale nie. SOKRATES Mzk to bowiem pewnie znowu powiesz by nauka. ALKIBIADES Owszem. SOKRATES S tedy niewiecie, i s mskie nauki, podug tj mowy. ALKIBIADES Jake bo nic? SOKRATES Nie w tych to tedy jednomylno jest niewiast z mami. ALKIBIADES Nie. SOKRATES Ani tedy przyja, skoro przeci przyja jednomylnoci bya. ALKIBIADES Nie okazuje si. SOKRATES O ile wic niewiasty swoje wasne sprawy peni, nie doznaj przyjani mw. ALKIBIADES Nie zdaje si. SOKRATES Ani tedy mowie od on, o ile znowu swoje (sprawy peni). ALKIBIADES Nie. SOKRATES Ani tedy znowu Miasta z tej strony w splnoci zamieszkuj (jednocz si), kiedy pojedynczy kady swoje sprawy peni. ALKIBIADES Ja przynajmniej mniemam, Sokratesie. SOKRATES Jak to mwisz? kiedy przyja nie jest przytomna, o ktrj powiedzielimy, e kiedy powstaje, wtenczas dobrze urzdzaj si Miasta, inaczj za nie?

46

ALKIBIADES Ali mnie si zdaje, e i pod tym wzgldem ( ) przyja w nich powstaje, e kada z dwch stron swoje sprawy peni. SOKRATES Nie dopiero co przynajmnij tak ci si zdawao. Teraz wic znowu jak mwisz? cho jednomylno nie zarodzi si w umysach, przyja powstaje? albo czy podobna aeby jednomylno zaradzaa si co do tych rzeczy, ktre jedni znaj, drudzy za nie? ALKIBIADES Nie podobna. SOKRATES Sprawiedliwe za rzeczy czy niesprawiedliwe peni, kiedy si szczegowo kady swojemi sprawami zaprztaj? ALKIBIADES Sprawiedliwe, bo jakieby nie? SOKRATES Kiedy wic sprawiedliwe rzeczy peni w Miecie obywatele, przyja nie zaradza si w nich ku sobie wzajem? ALKIBIADES Koniecznoci to znowu by mi si zdaje, Sokratesie. SOKRATES Jake to tam wic rozumiesz przyja lub jednomylno, odnonie do ktrej nam trzeba by biegymi i zaradnymi, aebymy dobrymi ludmi byli? nie zdoam bowiem poj ani, ktra to ona, ani w ktrych to pewnych znajduje si; to bowiem w tych samych zdaje si mieci, to znowu nie, jak z twojj mowy wypada. ALKIBIADES Ali, na bogw! mj Sokratesie, ani ja sam wiem co mwi, i grozi mi, i od dawna nie spostrzegem si, jak najsrornotnij usposobion jestem. SOKRATES Ale nie trzeba ci traci odwagi. Gdyby bo jako pidziesicioletni dostrzeg ten niedostatek w sobie, trudnoby ci ju byo wsi si do starania okoo siebie; teraz atoli w tym jeste wieku, w ktrym naley nawet na tm si spostrzedz.

47

ALKIBIADES C wiec spostrzegajcemu si wypada uczyni, Sokratesie? SOKRATES Odpowiada na zapytania, Alkibiadesie. A gdy to czyni bdziesz, za wol Boga, jeli co i mojj wieszczbie zaufa godzi si, i ty i ja lepij si mie bdziem. ALKIBIADES Bdzie to, przynajmniej o ile od mego odpowiadania zawiso. SOKRATES Daleje wic! c to jest, stara si okoo siebie? aeby naszej bacznoci nie uszo, jako czstokro nie staramy 128 si o siebie, acz mniemamy i kiedy to wic czyni czowiek ? Azali kiedy o swoje sprawy si stara, wtenczas i o siebie? ALKIBIADES Mnie si przynajmniej wydaje. SOKRATES C tedy? o nogi, kiedy stara si czowiek? azali kiedy stara si o to co si do ng odnosi? ALKIBIADES Nie rozumiem. SOKRATES Mwisze o czm do rki si odnoszcm? naprzykad piercionek, czyli mgby do czeg innego z wasnoci czowieka odnosi jak do palca? ALKIBIADES Cale nie. SOKRATES A wic i do nogi obuwie tym samym trybem? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Czy wic kiedy staramy si o obuwie, wtenczas o nogi staramy si? ALKIBIADES Nie zupenie rozumiem, Sokratesie. SOKRATES Jake za, Alkibiadesie? nie uywasze wyraenia jak przynaley stara si o jak rzecz? ALKIBIADES Owszem. SOKRATES Czy wic kiedy kto co lepij robi, wtenczas oznaczasz to przynalene staranie? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Ktra to tedy sztuka obuwie lepszm robi? ALKIBIADES Szewska.

48

SOKRATES Przez szewsk wic staramy si o obuwie? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Czy take o nog przez szewska? czy przez ow, za pomoc ktrej nogi lepszemi czynimy? ALKIBIADES Przez t. SOKRATES Lepszemi za nogi czy nie przez t czynimy, przez ktr i reszt ciaa? ALKIBIADES Mnie si wydaje. SOKRATES Ta za nie jeste szermierska? ALKIBIADES Jak najbardzij. SOKRATES Przez szermiersk wic staramy si o nog, przez szewska za o to co do nogi si odnosi? ALKIBIADES Wielce. SOKRATES Take przez szermiersk o rce, przez wyrzynajac za piercionki o to co do rk si odnosi? ALKIBIADES Tak. SOKRATES To przez szermiersk o ciao, przez tkack za i inne, o te rzeczy, ktre do ciaa si odnosz? ALKIBIADES Najzupenij tak. SOKRATES Przez inn tedy sztuk staramy si, o sam rzecz poszczegln, a przez inn znowu o to co do niej si odnosi? ALKIBIADES Okazuje si. SOKRATES Nie wtenczas wic, kiedy o sprawy swoje si starasz, starasz si i o siebie samego. ALKIBIADES adn miara. SOKRATES Nie ta sama to bowiem sztuka, zdaje si, ta ktr kto o siebie samego si stara, a ta ktr o sprawy do niego si odnoszce stara si. ALKIBIADES Nie pokazuje si. SOKRATES Nue wic! przez j ake my to wic o siebie samych staramy si? ALKIBIADES Nie umiem powiedzie.

49

SOKRATES Ali tyle przynajmnij wyrozumielimy, e to nie jest ta, przez ktr cho cokolwiekbd z rzeczy do nas si odnoszcych lepszm sprawujemy, lecz przez ktr siebie samych takimi czynimy? ALKIBIADES SOKRATES obuwia? ALKIBIADES Niepodobno. SOKRATES Ani zaprawd, ktra to sztuka piercionki lepsze robi, nie wiedzc co to jest piercionek. ALKIBIADES Prawda. SOKRATES Jake tedy? ktra to sztuka lepszym czyni samego czowieka, azabymy to kiedy wiedzieli, nie wiedzc czm sami jestemy? ALKIBIADES Niepodobno. 129 SOKRATES Azali przecie atwe jest wanie to znanie siebie samego, i jakim miernot by w, ktry ten napis wyry na wityni w Pytko (pythyjskij); albo te nieco trudne i nie kadego to spraw? ALKIBIADES Mnie si to, o Sokratesie, wielekro wydawao spraw kadego, wielekro znowu bardzo trudnm. SOKRATES Ali, mj Alkibiadesie, czyli to atwe jest czy nie jest moe, jednakowo tak nam si przedstawia: oto przywaszczywszy sobie to, wnet przywaszczymy i znajomo starania nad samymi sob, zapoznajc ono, nigdy podobno. ALKIBIADES Jest to tak. SOKRATES Nue wiec! jakim e sposobem moe to wanie by znalezionm? Taki bowiem wnet ju znalelibymy, czm to tam sami jestemy, zostajc za jeszcze w niewiadomoci tego, niemoni pewnie jestemy. ALKIBIADES Przyzwoicie mwisz.
4

Prawda. Azalibymy przeci poznali kiedy, ktra to

sztuka obuwie lepszm robi, gdybymy nie znali samego

50

SOKRATES

Trzymaje wic to, na Zeusa! Z kime to teraz

rozmawiasz? azali nie zemn? ALKIBIADES Tak. SOKRATES A wic i ja z tob? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Sokrates wic jest rozmawiajcym? ALKIBIADES Zupenie. SOKRATES Alkibiades za przysuchujcym si? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Azali mow nie rozmawia Sokrates? ALKIBIADES Jake inaczej? SOKRATES Rozmawia za wdy i mowy uywa, tm samm pono nazywasz? ALKIBIADES Cakiem. SOKRATES Uywajcy za i to czego uywa nie czmsie innm ? ALKIBIADES Jakto mwisz ? SOKRATES Jak oto szewc kraje skr podobno noem krzywym i zagitym tudzie innemi narzdziami. ALKIBIADES Tak. SOKRATES A wic co innego krajcy i uywajcy, a co innego te narzdzia, ktrych do krajania uywa? ALKIBIADES Jake bo nie? SOKRATES Azali nie tak samo i narzdzia, ktrych cytarzysta do grania uywa i sam cytarzysta czm innem bd? ALKIBIADES Tak. SOKRATES O to tedy wanie pytaem, czy uywajcy i t czego uywa zawsze zdaj si by czem rnm. ALKIBIADES Zdaje si. SOKRATES C wic powiemy o szewcu? krajesze on narzdziami tylko czy t i rkoma? ALKIBIADES I rkoma.

51

SOKRATES Uywa wiec i tyche? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Czy take oczu uywajc szewczy (sztuki swej dopenia)? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Uywajcego za i te rzeczy ktrych uywa, uznajemy za rne przedmioty? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Czem rnm wic szewc i kitarzysta od rk i oczw, ktremi pracuj? ALKIBIADES Okazuje si. SOKRATES Owo i caego ciaa uywa czowiek? ALKIBIADES Wielce. SOKRATES Rnm za byo to co uywa i to czego uywa? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Rnm wic czm jest czowiek od ciaa wasnego ? ALKIBIADES Podobno. SOKRATES C tedy wic jest czowiek? ALKIBIADES Nie umiem powiedzie. SOKRATES uywajcm. ALKIBIADES Tak. SOKRATES Azali przeci co innego tamtego (ciaa) uywa 130 jak dusza? ALKIBIADES Nie innego. SOKRATES A wic niem rzdzc ? ALKIBIADES Tak. SOKRATES To zaprawd mniemam, i o t m oto przynajmniej nikt inaczj nie trzyma. ALKIBIADES O czme takim? SOKRATES ALKIBIADES Aby z trojga jednm wdy czem nie by czowiek? Z jakiego trojga?
4*

Umiesz

przeci,

jest

ci

owm,

ciaa

52

SOKRATES e dusza albo ciao albo oboje razem jest t caoci, na to wszyscy si zgadzaj. ALKIBIADES Czemu nie ? SOKRATES Ale przecie przyznalimy, e samo to rzdzce ciaem jest czowiekiem? ALKIBIADES Przyznalimy. SOKRATES Azali wic ciao samo sob rzdzi? ALKIBIADES adn miar. SOKRATES e bowiem rzdzone jest, powiedzielimy. ALKIBIADES Tak. SOKRATES Nie to to wic pewnie bdzie, ktrego szukamy. ALKIBIADES Nie zdaje si. SOKRATES Ale czy owo obojgo rzdzi ciaem i to jest czowiek ? ALKIBIADES Moe przeci. SOKRATES Jak najmnije w wiecie; gdy bowiem nie rzdzi spoem tamto drugie (dusza), adnego rodka nie masz aby obojgo rzdzio. ALKIBIADES Susznie. SOKRATES Skoro za ani ciao ani obojgo nie jest czowiekiem, wypada, mniemani, e to (czowiek) albo niczm nie jest, albo, jeli czem jest, wynika, i nic innego nie jest czowiek jak dusz. ALKIBIADES Cakiem tak. SOKRATES Jeszcze janiej wykaza ci trzeba, i dusza jest czowiekiem? ALKIBIADES Na Zeusa! nie, lecz wystarczjcm to mi si zdaje. SOKRATES Gdyby i nie dokadnie wykazao si, lecz cho pomiernie, wystarcza nam; dokadnie albowiem wtenczas si tego dowiemy, skoro wynajdziemy to comy teraz pominli, poniewa mnogiego wymaga zastanowienia.

53

ALKIBIADES C to takiego? SOKRATES Co oto niedawno tak jako tylko wymwio si, i nasamprzd rozway naley samo to samo; teraz za miasto samego samo poszczeglne roztrzsalimy, czm jest. I pewnie na tm poprzesta bdziemy mogli, bo nie powiemy pewnie, aby byo co nad nas samych istotniejszego, jak dusza. ALKIBIADES Zapewnie nie. SOKRATES Azali wic dobrze jest tak wierzy, e ja i ty przestawamy ze sob mowy uywajc, jako dusza z dusz? ALKIBIADES Zupenie. SOKRATES To to tedy byo co nieco przedtem powiedziaem, i Sokrates z Alkibiadesem rozmawia uywajc mowy, nie do twojj twarzy, jak si okazuje, lecz do Alkibiadesa czynic (zwracajc) mow; to za jest dusza. ALKIBIADES Mnie si wydaje. SOKRATES Dusz tedy nam rozkazuje pozna, zalecajcy abymy poznali siebie. ALKIBIADES Zdaje si. 131 SOKRATES Kto wic co z rzeczy ciaa poznaje, rzeczy swoje ale nie siebie pozna. ALKIBIADES Tak. SOKRATES aden wic z lekarzy siebie nie poznaje, o ile lekarzem, ani z ochmistrzw, o ile ochmistrzem jest. ALKIBIADES Nie zdaje si. SOKRATES Daleko wic rlnikom i innym rkodzielnikom do tego, aeby siebie poznawali. Ani bo ci rzeczy swoich, zdaje si, ale dalsze jeszcze od tyche rzeczy swoich, przynajmnij ze wzgldu na sztuki, ktre posiadaj, (tylko) znaj; gdy znaj oni rzeczy ciaa, ktremi (ciao) pielgnuje si. ALKIBIADES Prawd powiadasz.

54

SOKRATES Jeeli tedy roztropno jest poznawaniem siebie, aden z tyche roztropnym nie jest w swm rzemiole. ALKIBIADES Nie zdaje mi si. SOKRATES Dla tego to t przypiecowemi (podemi) te rzemiosa by si wydaj i nie przyzwoitemi dobremu mowi naukami. ALKIBIADES Cakiem tak jest. SOKRATES Jeszcze raz wic: azali ktokolwiek ciao pielgnuje, ten rzeczy swoje ale nie siebie pielgnuje? ALKIBIADES Grozi mu to. SOKRATES Ktokolwiek za dalej majtek (pielgnuje), ten ani siebie ani rzeczy do swojj osoby naleacych, ale rzeczy jeszcze dalsze (sobie) ni te ostatnie, pielgnuje? ALKIBIADES Mnie si wydaje. SOKRATES Nie do siebie wic ju nalece rzeczy sprawuje zarobkujcy. ALKIBIADES Susznie. SOKRATES Jeeli tedy ktry zosta kochankiem Alkibiadesa ciaa, nie Alkibiadesa umiowa on ale co z rzeczy do Alkibiadesa nalecych. ALKIBIADES Prawd mwisz. SOKRATES Lecz ktokolwiek dusz twoj miuje (ten umiowa Alkibiadesa). l) ALKIBIADES Koniecznie tak wypada z wywodu. SOKRATES Czy teraz miujcy twoje ciao (tylko), skoro to kwiat traci, nie pierzcha wraz ? ALKIBIADES Okazuje si. SOKRATES Miujcy za przeci dusz (twoj) nie oddali si prdzej, dopki ta dusza nie wemie kierunku ku lepszemu ? ALKIBIADES Prawdopodobnie przynajmnij.

) Alluzya artobliwa do Homera Odyssei II, 365.

55

SOKRATES Aza ja nie jestem tym nieodchodzcym lecz dotrzymujcym po przekwitaniu ciaa twego, kiedy inni poodchodzili ? ALKIBIADES Dobrze tak czynic, Sokratesie, i oby mi nie odstpowa. SOKRATES Pragnije wiec by jak najpikniejszym. ALKIBIADES Ale bd tego pragn. SOKRATES Ot tak ci si rzeczy urzdziy: ani dosta si, jak si pokazuje, w podziele Alkibiadesowi synowi Kliniasza prawdziwy kochanek ani ma on teraz innego jak tylko jednego jedynego tego oto umiowanego przez si Sokratesa, syna Sofroniska i Faenarety. ALKIBIADES Prawda. SOKRATES Owo powiedziae i nieco uprzedziem ci z przyblieniem si do ciebie, boby to by pierwszy uczyni, pragnac dowiedzie si, dla czego ja jeden nie odstpuj ciebie? ALKIBIADES Powiedziaem to tak. SOKRATES To wic przyczyna jest tego, e ja jedynym jestem kochankiem ciebie samego, inni za rzeczy do ciebie si odnoszcych; te za twoje rzeczy kras trac, lecz ty sam zaczynasz kwitn. I odtd jeeli nie zepsujecilud Atheczykw i nie staniesz si brzydszym, nie odstpi ciebie. Tego to bo ja najbardziej si obawiam, aby nam kochankiem ludu zostawszy nie zosta zepsowany; gdy wielu to ju a dobrych pomidzy Atheczykami spotkao. Piknobarwy bo jest nard wy sokosercego Erechteusza" ;l) lecz trzeba go bez barwy oglda. Uyj wic ostronoci jak ci wskazuj. ALKIBIADES Ktreje?

132

)Homer. Iliada II, 547.

56

SOKRATES wicz si nasamprzd, mj drogi, i naucz si tego co umie powiniene, aby przystpi do sprawowania rzeczy Miasta, prdzj za nie; aeby z rodkami obronnemi szed do rzdw i nic nie ucierpia gronego. ALKIBIADES Dobrze zdajesz mi si mwi, o Sokratesie; lecz prbuj wywie, jakim to trybem najlepij podejmujemy staranie okoo samych siebie. SOKRATES Owo o tyle tu ju naprzd postpilimy w pracy; to jest czm jestemy, o to dosy porozumielimy si. Lkalimy si za, abymy z t m si rozminwszy niepostrzeenie o co innego nie podejmowali starania anieli o siebie samych. ALKIBIADES Jest tak. SOKRATES Zatem tedy ju dusz pielgnowa naley i na to si obziera. ALKIBIADES Widocznie. SOKRATES O ciao za i o majtek staranie innym pozostawia. ALKIBIADES Nie inaczj. SOKRATES Jakime to wic trybem poznamy te rzeczy jak najwyrazicij? skoro to poznawszy, jak si zdaje i siebie samych poznamy. Azali, przez bogw! dobrze wyraajcego si, ktry dopiero co wspominaem, napisu Delfickigo nie pojmujemy? ALKIBIADES W jakieje to myli mwisz, Sokratesie? SOKRATES Powiem ci, co podejrzywam, i tene napis mwi i doradza nam. Podobno bowiem nie wielokro indzij jest jego wzr do znalezienia ale tylko we wzroku. ALKIBIADES J ak to rozumiesz. SOKRATES Patrz i ty. Gdyby on oku naszemu jakby czowiekowi rad dajc rzek: wid siebie! jake tumaczylibymy sobie to zalecenie? Czyli nie tak, aby oko na to patrzyo, na co patrzc oko ma ujrze siebie? ALKIBIADES Widocznie.

57

SOKRATES Pomylmy tedy, w co to patrz w bytnociach, i to i siebie samych wraz zobaczy moglibymy? ALKIBIADES Widna ju, Sokratesie, e w zwierciada i tym podobne. SOKRATES Dobrze si wyraasz. Aali teraz i w tm oku, ktrm patrzymy, nie znajduje si co z takowych? ALKIBIADES Wielce przeci. SOKRATES Czyli wic dostrzege, i oblicze wzierajcego w oko czyje pokazuje si w naprzeciwnym tym wzroku jakby w zwierciadle , co to wic i renic (pupili) zo- 133 wiemy, gdy jest odbiciem pewnm wzierajcego (wpatrujcego si)? ALKIBIADES Prawd mwisz. SOKRATES Oko tedy oko widzc i wcierajc w to co najprzedniejsz jest jego czci i ktra widzi, tak podobno widzie bdzie siebie? ALKIBIADES Okazuje si. SOKRATES Jeeli za na inn z czci czowieka patrze bdzie albo na ktry z bytw, wyjwszy na ten ktremu wanie ten jest podobny (to czemu samo jest podobne), nie bdzie widziao siebie. ALKIBIADES Prawd mwisz. SOKRATES Oko tedy, jeeli ma zobaczy siebie, w oko mu patrzy trzeba, a w oku tm znowu w to miejsce, w ktrm cnota oka si umiecia, jest to za podobno wzrok (sia widzenia). ALKIBIADES Tak jest. SOKRATES Azali wic, luby Alkibiadesie, i dusza jeeli ma pozna siebie, nie powinna w dusz patrze, a mianowicie w to jej miejsce, w ktrm umiecia si cnota duszy, to jest mdro, tudzie w inne co temu wanie podobne jest? ALKIBIADES Mnie si zdaje, Sokratesie.

58

SOKRATES Potrafimy teraz wymieni, coby byo w wadzach duszy umniejszm (rozumniejszm ) nad t ktra wiedzenie i pojmowanie (mylenia ) wyrabia? ALKIBIADES Nie potrafimy. SOKRATES Bogu1) tedy ona temi (wiedzeniem i myleniem) podobna jest, i kto patrzcy na to i ca bosko duszy rozpoznajcy, tak i siebie samego pewnie przedewszystkiem pozna. ALKIBIADES Okazuje si. SOKRATES Znaniem za siebie przyznajemy, i jest roztropno ? ALKIBIADES Wielce. SOKRATES Azali zatem nie znajc siebie samych ni roztropnymi bdc, potrafilibymy zna nasze wasne ze i dobre? ALKIBIADES I jakeby to nastpi mogo, Sokratesie? SOKRATES Niepodobnm pewnie widzi ci si, eby nieznajcy Alkibiadesa, to co do Alkibiadesa odnosi si, zna jako do Alkibiadesa odnoszce si. ALKIBIADES Niepodobnm przecie, na Zeusa! SOKRATES Ani wic nasze przypadoci (przymioty i przywary) e nasze, jeeli nawet nas samych nie znamy? ALKIBIADES Jake bo? SOKRATES Jeeli za tedy nawet ani tego co nasze nie znamy, wic ani tego co do naszego si odnosi? ALKIBIADES Nie okazuje si. SOKRATES Nie cakiem tedy jako susznie przyznalimy, gdymy niedawno mwili, i s niektrzy, co siebie samych wprawdzie nie znaj, lecz znaj to co do nich samych si odnosi; bo ani tego do nich samych odnoszcego si nie
) To miejsce nie jest zdaje si bez skaenia nam dochowane. Patrz: Stobaeus p. 181.
1

59

znaj oni. Zdaje si bowiem, i wszystko to przejrze, spraw jest jednego i jednj sztuki, mwi: przejrze siebie samego, to co do siebie samego si odnosi i to co przylegoci siebie samego. ALKIBIADES Podobno. SOKRATES Ktokolwiek za swoje wasne przypadoci (to co do niego samego si odnosi) zapoznaje, i przypadoci innych pewnie zapoznawa bdzie tak samo. ALKIBIADES C temu si przeciwi? SOKRATES A wic jeeli przypadoci innych, zatem i przypadoci Miast zapoznawa bdzie. ALKIBIADES Koniecznie. SOKRATES Nie bdzie wic takowy mem stanu (politycznym). ALKIBIADES Cale nie. SOKRATES Ni zaiste znajcym si na zarzdzie domowym. ALKIBIADES Cale nie. 134 SOKRATES Ani zaprawd wiedzie bdzie co czyni. ALKIBIADES Cakiem nie. SOKRATES Jako za niewiedzcy, nie bdzie bdzi? ALKIBIADES Zupenie. SOKRATES Bdzc za nie bdzie on le czyni i sobie z osobna i publicznie? ALKIBIADES Jake za nie? SOKRATES le za sobie czynic, nie jeste opakania godnym? ALKIBIADES Mocno. SOKRATES Jake za ci, dla ktrych czyni? ALKIBIADES I ci. SOKRATES Nie podobna wic, jeeli kto nie jest roztropnym i dobrym, aby by szczliwym. ALKIBIADES Nie podobna. SOKRATES li tedy pomidzy ludmi poaowania godni.

60

ALKIBIADES Mocno przecie. SOKRATES Ani wic, jeeli kto zbogacieje, uwalnia si od niedoli swj, lecz jeeli zroztropnieje. ALKIBIADES Okazuje si. SOKRATES Nie murw to tedy ani trjrzdowcw ni placw okrtowych potrzebuj Miasta, mj Alkibiadesie, jeeli maj by szczliwe, ani mnstwa ludu ni wielkoci ziem bez cnoty. ALKIBIADES Nie tego przeci. SOKRATES Jeeli tedy masz rzeczy Miasta sprawowa jak przynaley i piknie, cnoty udziela powiniene obywatelom. ALKIBIADES Jake bo nic? SOKRATES Mgeby za udziela kto tego, czego nie ma? ALKIBIADES I jake? SOKRATES Samemu wic ci najprzd naby trzeba cnot, i innemu kademu ktrykolwiek nie tylko z osobna sam sob i tm co do niego samego naley rzdzi i opiekowa si zamierza, ale i Miastem i tm co do Miasta naley. ALKIBIADES Prawd mwisz. SOKRATES Nie dowolno tedy i wadz przysposobia sobie winiene czynienia co zechcesz, i Miastu, ale sprawiedliwo i roztropno. ALKIBIADES Okazuje si. SOKRATES Sprawiedliwie bowiem poczynajc i roztropnie, i ty i Miasto mile bogom poczyna bdziecie. ALKIBIADES Prawdopodobnie. SOKRATES I co uprzednio mwilimy, na bosko i wietno patrzc dziaa bdziecie. ALKIBIADES Pokazuje si. SOKRATES Zaprawd tutaj spozierajc, i siebie samych i dobra swoje bdziecie dostrzega i rozpoznawa. ALKIBIADES Tak. SOKRATES A wic jak przynaley i dobrze poczyna bdziecie?

61

ALKIBIADES Tak. SOKRATES Owo tak oto poczynajcym w zakad odda siebie pragn, ie zaprawd szczcia zaywa bdziecie. ALKIBIADES Pewnym bo jeste zakadnikiem. SOKRATES Niesprawiedliwie za poczynajc na niebosko i ciemno spozierajc, jak naturalna, odpowiednio temu postpowa bdziecie, jako nie znajcy siebie samych. ALKIBIADES Naturalnie. SOKRATES bnie wypada Kto bowiem, o luby Alkibiadesie, ma moc czyw skutku, prywatnemu czy Miastu? Jak oto nienia co chce, ale rozumu nie ma, c temu prawdopodochorego, ktremu wolno robi co chce, lecz, ktry rozumu lekarskiego nie posiada, a tak jest gwatowny, eby go nikt nawet pogani nie way si, c spotka? azali nie, jak 135 suszna, zatrata ciaa? ALKIBIADES Prawd mwisz. SOKRATES Jake za na nawie, gdyby komu dowolno bya czyni co mu si widzi, a pozbawionemu umiejtnoci i cnoty sterniczj, czy widzisz coby spotkao i jego i wsppyncych? ALKIBIADES Owszem, eby podobno zginli wszyscy. SOKRATES A wic tak samo w Miecie i na wszystkich urzdach i wadzach odbieonych od cnoty, czy za brakiem tje w ladzie nie idzie ze poczynanie sobie? ALKIBIADES Koniecznie. SOKRATES Nie o bezzalene panowanie (tyrani) wic, najlepszy Alkibiadesie, stara si trzeba ni tobie ni Miastu, jeeli macie szczliwymi by, ale o cnot. ALKIBIADES Prawd mwisz. SOKRATES by od Zanim za przeci nabdzie cnoty, rzdzonym zbawienniejsz jest jak (samemu) rzdzi, lepszego

mowi nawet, nie tylko dziecku. ALKIBIADES Okazuje si.

62

SOKRATES Azali to co zbawienniejsze nie jest ci i pikniejsze ? ALKIBIADES Tak. SOKRATES Pikniejsze za przyzwoitsze? ALKIBIADES Jake nie? SOKRATES Przyzwoita tedy nikczemnemu suy, bo tak zbawienniej. ALKIBIADES Tak. SOKRATES Przyzwoite wic nikczemnoci sualstwo. ALKIBIADES Pokazuje si. SOKRATES Natomiast cnocie przyzwoita jest wolno. ALKIBIADES Tak. SOKRATES Nie trzeba przecie, przyjacielu, ucieka temu co przyzwoite przed sualstwem? ALKIBIADES Jak najbardzij, Sokratesie. SOKRATES Miarkujesze teraz, jak usposobion jeste? jestee przyzwoicie wolnym czy nie? ALKIBIADES Dostrzegam ja tego podobno i to bardzo mocno. SOKRATES Wiesz zatm, jak unikniesz tego co jest teraz w tobie? aby nie wymienia tego po nazwisku w piknym mu. ALKIBIADES Wiem. SOKRATES Jake? ALKIBIADES Skoro ty zechcesz, Sokratesie. SOKRATES Nie piknie wyraasz si, Alkibiadesie. ALKIBIADES Wic jake mi mwi naley? SOKRATES Skoro Bg zechce. ALKIBIADES Mwi tak wic. A nadto jeszcze dodaj, e zamienimy podobno postacie, Sokratesie, to jest ja twoj, a ty moj przywdziejesz; nie moe by bowiem, abym ja ciebie nie wodzi od dnia dzisiejszego, a ty nie towarzyszy mi wszdzie.

g regori og regor@ya hoo. es

63
SOKRATES O zacny! od bociana tedy nic rni nie bdzie si moja mio, jeeli u ciebie (jakby w gniadzie) wypiskliwszy si w mio podlotn przez t znowu wychowywana bdzie. ALKIBIADES Ale tak jest, i zaczn od tj zaraz chwili troska si o sprawiedliwo. SOKRATES Pragnbym aby w tm i dotrwa; lkam si jednak; nie twemu przyrodzeniu niedowierzajc, ale patrzc na t wpywow moc Miasta naszego, aby ta i mnie i ciebie nie podbia.