Biule tyn nr 3 Lipiec 2013

NAJTASZA ENERGIA - ZAOSZCZDZONA

Efektywno energetyczna Biae certyfikaty

Inteligentne Sieci Energetyczne

Porozumienie Burmistrzw

Najtasza energia - zaoszczdzona

Biuletyn FPGLD Ciuchcia Krasiskich

SPIS TRECI
Sowo wstpne Inteligentne Sieci Energetyczne krok w przyszo Najtasza energia zaoszczdzona efektywno energetyczna Zasadno i korzyci z Inteligentnych Sieci potrzebne analizy Przetarg na biae certyfikaty Porozumienie Burmistrzw
Wydawca: Fundacja Partnerska Grupa Lokalnego Dziaania Ciuchcia Krasiskich Prezes Zarzdu: Anna Kienik, email: anna.kienik@ciuchcia.org Biuro: Rostkowo 38, 06-415 Czernice Borowe tel. 29 597-01-01 fax 23 682-12-79 www.ciuchcia.org, email: fundacja@ciuchcia.org Biuletyn redaguje zesp w skadzie: Mikoaj Niedek, Wodzimierz Kaleta Biuletyn wydawany jest w ramach projektu Inteligentna energia w domu i w gminie. Kampania edukacyjna na rzecz promowania Inteligentnych Sieci Energetycznych w Polsce wspfinansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej.

12 16 19

Szanowni Pastwo!
Spord przygotowywanych ju od duszego czasu pakietw zmian i nowych ustaw energetycznych, w tym ustawy o odnawialnych rdach energii, przyjta zostaa w 2011 r. jedynie ustawa o efektywnoci energetycznej. W 2010 r. postulowane byy przez wczesnego Prezesa Urzdu Regulacji Energetyki plany stworzenia odrbnej regulacji prawnej w zakresie Inteligentnych Sieci Energetycznych ustawy o wprowadzeniu inteligentnych systemw pomiarowo - rozliczeniowych w niektrych sektorach infrastrukturalnych oraz o dziaalnoci prosumenckiej w energetyce. Koncepcja ta, prezentowana na forum sejmowej podkomisji ds. energetyki, obejmowaa rwnie jednostki sektora finansw publicznych (np. jednostki samorzdu terytorialnego), gdzie miayby funkcjonowa mechanizmy suce poprawie tzw. efektywnoci energetycznej. W kadym razie dziaania na rzecz rozwoju efektywnoci energetycznej i inteligentnych sieci s wspzalene i wzajemnie uwarunkowane. Aktualnie rodowisko prawne dla dynamizacji implementacji ISE i inteligentnego opomiarowania w Polsce ma stworzy tzw. trjpak energetyczny, w aspekcie rozwoju prosumpcji za ustawa o odnawialnych rdach energii. Szczeglnym bodcem dla wdroenia ISE w Polsce na poziomie prawa UE s dyrektywy Unii Europejskiej, szczeglnie za dyrektywa 2006/32/WE o efektywnoci kocowego wykorzystania energii i usugach energetycznych oraz 2009/72/WE o wsplnych zasadach rynku wewntrznego energii elektrycznej, jak rwnie denie do realizacji celw pakietu energetyczno-klimatycznego 3x20 planowanych do osignicia do roku 2020. Przypomnijmy, i chodzi o zwikszenie efektywnoci energetycznej o 20%, zwikszenie udziau energii ze rde odnawialnych w bilansie energetycznym do 20% cakowitego zuycia energii finalnej w UE oraz zmniejszenie emisji gazw cieplarnianych o co najmniej 20%. Inicjatyw czcy wysiki samorzdw lokalnych w tym kierunku jest europejska inicjatywa Porozumienie Burmistrzw. Dziaania na rzecz osigania celw energetycznoefektywnociowych w Polsce okrela aktualnie Drugi Krajowy Plan Dziaa dotyczcy efektywnoci energetycznej. Dokument ten zawiera opis planowanych rodkw poprawy efektywnoci energetycznej ukierunkowanych na kocowe wykorzystanie energii w poszczeglnych sektorach gospodarki. Drugi Krajowy Plan Dziaa zosta przyjty przez Rad Ministrw w dniu 17 kwietnia 2012 r. Zakada on, e poprawa w zakresie efektywnoci energetycznej ma si dokona poprzez zwikszenie efektywnoci kocowego wykorzystania energii dziki zmianom technologicznym i gospodarczym oraz zmianom zachowa konsumentw energii. Instrumenty te zakada rwnie koncepcja ISE, ktra integruje modernizacj systemu energetycznego z wzrostem efektywnoci wytwarzania, dystrybucji i uytkowania energii oraz wzrostem udziau energii ze rde odnawialnych (prosumpcji) i partycypacji (aktywizacji) w tym systemie odbiorcw energii, bdcych dotychczas zazwyczaj stron biern. Z dowiadcze skandynawskich wynika, i wprowadzenie ISE pozwolio zmniejszy zuycie energii midzy 5 a 9 %. Scenariusz z inteligentnymi sieciami opracowany przez Midzynarodow Agencj Energii przewiduje mniejsze zuycie energii o 25% w 2050 roku. ISE to take technologie, ktre maj pozwoli na popraw cigoci zasilania, zwikszenie moliwoci przyczania rozproszonych rde energii, a take przyczyni si do poprawy efektywnoci dziaania przedsibiorstw sieciowych, czyli porednio obniy koszty ponoszone przez odbiorcw energii. Zarysowane na wstpie zagadnienia podejmowane s na amach niniejszego, trzeciego ju numeru e-Biuletynu Inteligentne Sieci Energetyczne, wydawanego w ramach kampanii Inteligentna Energia w Domu i w Gminie. Wszystkich czytelnikw zapraszamy te do aktywnego udziau w szkoleniach e-learningowych Abc inteligentnych sieci prowadzonych na platformie www.ise.ews21.pl, a porednio rwnie w konkursie edukacyjnym "Inteligentny Konsument Inteligentny Samorzd Inteligentna Sie". Zapraszamy te na stron internetow projektu pod adresem www.inteligentnaenergia.com.pl

Mikoaj Niedek Redaktor

INTELIGENTNE SIECI ENERGETYCZNE KROK W PRZYSZO

yszymy coraz czciej, e ju za niecae 8 lat opleceni zostaniemy inteligentnymi sieciami energetycznymi. Dyskusja o plusach i minusach przeksztacenia sieci energetycznych w inteligentne sieci toczy si przede wszystkim pord specjalistw, z ktrych cz zwraca uwag rwnie na problemy, jakie mog si pojawi wraz z tym nowym rozwizaniem, m.in. zwizane z bezpieczestwem naszych danych osobowych, czy zbyt du dysproporcj korzyci operatora wobec odbiorcw energii. Skoro specjalici maj rne zdania w kwestii ISE, to jak ma si w tym wszystkim rozezna nieprofesjonalista, mieszkaniec gminy czy powiatu, przecitny konsument energii elektrycznej? Bdziemy starali si peni rol przewodnika, starajc si skutecznie przeprowadzi czytelnikw przez meandry zwizane z tym tematem. Europejskie wyzwania Obowizujce ustawodawstwo Unii Europejskiej stawia przed polsk energetyk szereg bardzo trudnych wyzwa. Jednym z nich jest wypenienie wymogw zawartych w tzw. Pakiecie Klimatycznym, ktry przewiduje ograniczenie do 2020 roku emisji gazw cieplarnianych o 20%, zwikszenie udzia rde odnawialnych w bilansie energetycznym do 20% oraz podniesienie o 20% efektywnoci energetycznej. Kolejnym wanym krokiem, s dziaania zapisane w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie efektywnoci kocowego wykorzystania energii i usug energetycznych. Zgodnie tym dokumentem krajowy cel indykatywny w zakresie oszczdnoci energii powinien wynie 9 % redniego rocznego zuycia energii w 9 roku obowizywania dyrektywy. Oznacza to, e do roku 2016 roku powinnimy uzyska oszczdnoci energii w wysokoci 9 %. Ponadto zgodnie z unijnymi wytycznymi, kraje czonkowskie s zobowizane do wprowadzenia tzw. inteligentnej sieci, a w szczeglnoci inteligentnych systemw pomiarowych. Jest to jeden z mechanizmw wpywajcych na popraw efektywno zuycia energii, a ktry jest wymieniony zarwno w dyrektywie w sprawie efektywnoci kocowego wykorzystania energii i usug energetycznych jak rwnie w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotyczcej wsplnych zasad rynku wewntrznego energii elektrycznej i uchylajca dyrektyw 2003/54/WE. Wprowadzenie rozwiza zwizanych z rozwojem inteligentnej sieci, w tym take inteligentnych systemw opomiarowania (smart metering), ma wiele zalet zwizanych m.in. z ograniczeniem zuycia energii. Dlatego temat ten zosta wprowadzony do projektu Polityki Energetycznej Polski do 2030 roku, w postaci zapisw o koniecznoci wdroenia tych rozwiza do polskiego systemu elektroenergetycznego. Dokument ten uznaje rozwj inteligentnej

sieci pomiarowej oraz systemu inteligentnego opomiarowania za jedn z nowych technik zarzdzania popytem (Demand Side Managment). Bdzie te wsparciem dla rynku poprzez moliwo przekazywania sygnaw cenowych odbiorcom przy pomocy zdalnej dwustronnej komunikacji z licznikami elektronicznymi. Program dziaa wykonawczych do realizacji tego zaoenia przewiduje w szczeglnoci wprowadzenie obowizku stosowania licznikw elektronicznych umoliwiajcych przekazywanie sygnaw cenowych odbiorcom energii, jak rwnie upowszechnienie stosowania elektronicznych licznikw energii elektrycznej, z wprowadzeniem oglnopolskich standardw dotyczcych cech technicznych, instalowania i odczytu tych licznikw. Wprowadzenie inteligentnych systemw opomiarowania, to nie tylko techniczne rozwizania w energetyce, ale rwnie dwustronna komunikacja pomidzy przedsibiorstwem energetycznym, a odbiorc. Dziki nim odbiorca energii bdzie mia stay dostp do informacji o biecym zuyciu energii oraz o jej cenach, co pozwoli mu w racjonalny sposb zarzdza zuywan energi, korzysta z taszych taryf i wpywa na wysoko rachunkw. Argumenty te w jasny sposb pokazuj jak wane jest wprowadzenie w/w rozwiza, majc w szczeglnoci na uwadze obowizki wynikajce z realizacji pakietu klimatycznego oraz celu indykatywnego przewidzianego w dyrektywie o efektywnoci energetycznej.

System korzyci Najwicej spoecznego zainteresowania, ale te kontrowersji budz tzw. inteligentne liczniki. Czy rzeczywicie zmiana licznika pozwoli oszczdza energi? W jaki sposb? Na jakiego jeszcze rodzaju profity mog liczy mieszkacy miast i wsi? Zanim sprbujemy odpowiedzie na te m.in. pytania, konieczna jest krtka wycieczka w niedalek przeszo, ktra uwiadomi nam, skd si wzia i jak si rozwijaa koncepcja budowy ISE w naszym kraju w ostatnich latach. - Witamy w Polsce, kraju gotowym do inwestycji w inteligentne sieci energetyczne mwi na przywitanie uczestnikw midzynarodowej konferencji Smart Metering Central & Eastern Europe 2010 dr Mariusz Swora, wczesny prezes URE. Przed trzema laty ponad 200 goci z caego wiata przyjechao na t wan dla Europy rodkowej i Wschodniej konferencj powicon inteligentnemu opomiarowaniu (smart metering) do Warszawy. To wwczas pady po raz pierwszy, na tak wanym, oficjalnym spotkaniu europejskim, wane sowa o koniecznoci przeprowadzenia w Polsce zaawansowanego projektu budowy inteligentnych sieci i przeprowadzenia inwestycji w inteligentne technologie energetyczne. Ju wwczas zdaniem b. szefa URE problematyka inteligentnych sieci znajdowaa si w centrum polityki regulacyjnej urzdu. W Polsce, co wwczas rwnie podkrelano, mia by sprzyjajcy polityczno-gospodarczy klimat dla tego typu inwestycji. Krajowy rynek energetyczny liczcy 15 milionw odbiorcw by i jest, ze wzgldu na rozwinit baz gospodarcz i naukow - dobr baz do prowadzenia inwestycji w innych pastwach regionu. Trzeba te przypomnie, e bezpieczestwo energetyczne stao si specjalnoci polskiej prezydencji, a jego czci jest niewtpliwie wdroenie systemu inteligentnych sieci.

Prezes URE nakreli istotne elementy skadajce si na polityk polskiego regulatora w zakresie promowania smart gridu, zwracajc uwag na zainteresowanie wielu rodowisk t problematyk.- Skupilimy wok projektu rodowiska sektora nowoczesnych technologii, cz energetyki, organizacje branowe i konsumenckie, orodki naukowe, pora jednak, aby ta wsppraca zacza przynosi konkrety - powiedzia szef URE. Podkrela te czsto, e mimo oporw rodowisk, ktre z natury rzeczy s niechtne jakimkolwiek zmianom, system ten zostanie wprowadzony z korzyci dla polskiej gospodarki i odbiorcw kocowych. Ju w 2010 r. w Ministerstwie Gospodarki trway prace nad przygotowaniem odpowiednich rozwiza legislacyjnych, ktre umoliwiyby inwestycje w smart metering - lokomotyw w pocigu polskiej i wiatowej energetyki. Liczymy na licznik Niedawno Energa Operator zakoczya pilotaowy program montau inteligentnych licznikw w ok. 50-tysicach gospodarstw domowych w Kaliszu. Jak do tej pory na terenie caego oddziau Energa zamontowano cznie ju ok. 100 tys. inteligentnych licznikw, a w kolejnych latach zamierza zamontowa dalszych 310 tys. inteligentnych licznikw, na co chce przeznaczy 96 mln z. Co to s inteligentne liczniki? Agnieszka Goniewska podkrela, e "urzdowa" definicja inteligentnych licznikw zawarta zostaa w projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo energetyczne (w tzw. trjpaku). Wedug zapisu w projekcie tego aktu prawnego licznik inteligentny to zesp urzdze sucych do pozyskiwania danych pomiarowych oraz umoliwiajcych dwustronn komunikacj z systemem teleinformatycznym operatora systemu przesyowego. Zakres funkcjonalnoci tzw. inteligentnych licznikw, cho jest przedmiotem dyskusji, nie budzi wtpliwoci, i powinny one umoliwia nie tylko zdalny odczyt, ale rwnie dwustronn transmisj z systemem zarzdzania danymi pomiarowymi przedsibiorstwa dystrybucyjnego, a ponadto np. moliwo zdalnego ograniczenia mocy oraz odczenia odbiorcy czy rejestracj zdarze takich jak zdjcie obudowy licznika. Zdaniem Pani rzecznik waniejszy od definicji nowego licznika jest szczegowy katalog, tego co z jego zamontowania bdzie mia "Kowalski"? - Systemy inteligentnego opomiarowania funkcjonuj ju w tysicach gospodarstw domowych miedzy innymi w takich krajach jak Wochy, Wielka Brytania, USA, Kanada, Holandia, Niemcy, Wgry podkrela Goniewska. Lista tych korzyci jest duga i dlatego z reguy rzadko kiedy wymieniana w caoci. A warto j pozna chociaby po to, aby wyrobi sobie zdanie o celowoci wymiany licznika Wrd korzyci bezporednich, jakie nowe liczniki przynios odbiorcom specjalici wymieniaj przede wszystkim:

Obnienie cen dostaw energii - sprzedawcy bd minimalizowa rnice midzy planowanym a rzeczywistym zuyciem energii, ktre obecnie przenoszone s na odbiorcw kocowych. Ponadto kluczowym nonikiem obnienia cen bdzie take wiadome obnianie zuycia

energii dostosowane do potrzeb rodziny lub firmy.

Dostosowanie taryf do indywidualnych potrzeb grup

klientw

sto otrzymywanych danych pozwoli wej na rynek maym przedsibiorstwom obrotu minimalizujc straty powodowane nietrafionymi prognozami zakupw energii. Do korzyci z zainstalowania nowych urzdze pomiarowych dla dystrybutorw zaliczy naley midzy innymi: ograniczenie strat wynikajcych z kradziey infrastruktury technicznej i kradziey energii (szacuje si, e zmniejszenie rnicy bilansowej z tytuu ograniczenia energii wyniesie 3%, czyli mniej wicej rwnowarto pracy jednego 200 MW bloku przez cay rok), ograniczenie kosztw zwizanych z udziaem w rynku bilansujcym, korzyci wynikajce z wikszej dokadnoci pomiarw - np. rejestracj poboru energii przez urzdzenia pozostajce w trybie gotowoci (stand-by). Liczniki smart umoliwiaj zdalne wstrzymywanie energii elektrycznej gotowoci (stand-by), ograniczenie kosztw zlece w terenie i obsugi klientw zamiast tradycyjnego odczytu licznikw, uatwienia w windykacji nalenoci wobec odbiorcw, ktrych nalenoci ulegy przeterminowaniu. Liczniki smart umoliwiaj zdalne wstrzymywanie energii elektrycznej. ISE pozwol w przyszoci na wczenie do inteligentnego systemu sieci transportu miejskiego, wodocigw, sieci ciepowniczej, elektrycznej i gazowniczej. Inteligentne sieci poczone z nowoczesnymi systemami komunikacji elektronicznej mog uatwia korzystanie z usug uytecznoci publicznej, uczyni te usugi bardziej efektywnymi, a w konsekwencji poprawi jako ycia i zwikszy dobrobyt wsplnot samorzdowych. Inteligentne sieci elektroenergetyczne maj te zapewni wiksz efektywno energetyczn i lepsz jako dostarczanej energii.

Dokadno rozlicze za pobran energi - obecny system cyklicznych odczytw energii powoduje powstawanie bdw prognostycznych istotnie obniajcych zaufanie do dostawcw energii i trudnoci patnicze u konsumentw o niskich dochodach.

Ograniczenie zuycia energii - faktury wystawiane w

okresach krtszych ni obecnie oraz na podstawie faktycznego zuycia zwiksz motywacj do oszczdzania energii. Dowiadczenia krajw UE wskazuj, e odczyt danych w cyklu godzinowym umoliwia uzyskanie oszczdnoci na poziomie 6-10%.

Techniczne uproszczenie procedury zmiany sprzedawcy liczniki ze zdalnym przesyem danych zasadniczo skrc i uproszcz proces rozliczenia z dotychczasowym sprzedawc i okrelenie stan pocztkowego u nowego.

Poprawa jakoci dostaw energii i jakoci parametrw

energii Usugi bardziej efektywne Sprzedawcy energii take odnios korzyci, m.in.: precyzyjne zakupy energii ogranicz koszty rynku bilansujcego dla sprzedawcw. Znajc rzeczywisty profil zuycia energii przez odbiorc sprzedawcy mog skonstruowa taryfy dostosowane do indywidualnych potrzeb danej grupy konsumentw. Zdalne opomiarowanie umoliwi take precyzyjn kalkulacj ryzyka zwizanego z przerwami awaryjnymi. Likwidacja czci barier rozwoju rynku - dokadno i cz-

NAJTASZA ENERGIA ZAOSZCZDZONA EFEKTYWNO ENERGETYCZNA

o prawnych uwarunkowa zwikszania efektywnoci energetycznej, a porednio wdraania inteligentnych systemw pomiarowych naley Dyrektywa 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywnoci kocowego wykorzystania energii i usug energetycznych. Obok odnawialnych rde energii kluczowym elementem dziaa na rzecz osigania celw polityki energetyczno-klimatycznej UE w skali europejskiej, krajowej, regionalnej i lokalnej jest zwikszanie efektywnoci energetycznej. Dotyczy to zarwno efektywnoci wytwarzania energii, systemu jej przesyu, dystrybucji i uytkowania. Polityka energetyczna W 2009 roku przyjty zosta dokument "Polityka energetyczna Polski do 2030 roku". Dokument ten, opracowany na podstawie ustawy Prawo energetyczne, przedstawia strategi pastwa, majc na celu odpowied na najwaniejsze wyzwania stojce przed polsk energetyk, zarwno w perspektywie krtkoterminowej, jak i w perspektywie do 2030 roku. Kwestia efektywnoci energetycznej jest traktowana w tej Polityce w sposb priorytetowy. Gwne cele polityki energetycznej Polski w obszarze efektywnoci energetycznej to:

"Polityce energetycznej Polski do 2030 roku":

ustalanie narodowego celu wzrostu efektywnoci energetycznej;

wprowadzenie systemowego mechanizmu wsparcia dla

dziaa sucych realizacji narodowego celu wzrostu efektywnoci energetycznej;

stymulowanie rozwoju kogeneracji poprzez mechanizmy

wsparcia, z uwzgldnieniem kogeneracji ze rde poniej 1 MW, oraz odpowiedni polityk gmin;

stosowanie obowizkowych wiadectw charakterystyki

energetycznej dla budynkw oraz mieszka przy wprowadzaniu ich do obrotu oraz wynajmu;

oznaczenie energochonnoci urzdze i produktw zuywajcych energi oraz wprowadzenie minimalnych standardw dla produktw zuywajcych energi;

wsparcie inwestycji w zakresie oszczdnoci energii przy

zastosowaniu kredytw preferencyjnych oraz dotacji ze rodkw krajowych i europejskich, w tym w ramach ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontw, Programu Operacyjnego Infrastruktura i rodowisko, regionalnych programw operacyjnych, rodkw Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej;

denie do utrzymania zeroenergetycznego wzrostu gospodarczego, tj. rozwoju gospodarki nastpujcego bez wzrostu zapotrzebowania na energi pierwotn;

wspieranie prac naukowo-badawczych w zakresie nowych rozwiza i technologii zmniejszajcych zuycie energii we wszystkich kierunkach jej przetwarzania oraz uytkowania;

konsekwentne zmniejszanie energochonnoci polskiej

gospodarki do poziomu UE-15;

zwikszenie sprawnoci wytwarzania energii elektrycznej, poprzez budow wysokosprawnych jednostek wytwrczych;

zastosowanie technik zarzdzania popytem (Demand

Side Management), stymulowane poprzez m.in. zrnicowanie dobowe stawek opat dystrybucyjnych oraz cen energii elektrycznej w oparciu o ceny referencyjne bdce wynikiem wprowadzenia rynku dnia biecego oraz przekazanie sygnaw cenowych odbiorcom za pomoc zdalnej dwustronnej komunikacji z licznikami elektronicznymi. Ten ostatni punkt ma szczeglne znaczenie w perspektywie wdraania w Polsce Inteligentnych Sieci Energetycznych i opomiarowania (Smart Metering). Drugi Krajowy Plan Dziaa Dokumentem uszczegawiajcym dziaania strategiczne na rzecz zwikszania efektywnoci energetycznej jest Krajowy Plan Dziaa (KPD) dotyczcy efektywnoci energetycznej. Drugi Krajowy Plan Dziaa zosta przyjty przez Rad Ministrw w dniu 17 kwietnia 2012 r. i zawiera opis planowanych rodkw poprawy efektywnoci energetycznej ukierunkowanych na kocowe wykorzystanie energii

dwukrotny wzrost do roku 2020 produkcji energii elektrycznej wytwarzanej w technologii wysokosprawnej kogeneracji, w porwnaniu do produkcji w 2006 r.;

zmniejszenie wskanika strat sieciowych w przesyle i

dystrybucji, poprzez m.in. modernizacj obecnych i budow nowych sieci, wymian transformatorw o niskiej sprawnoci oraz rozwj generacji rozproszonej;

wzrost efektywnoci kocowego wykorzystania energii; zwikszenie stosunku rocznego zapotrzebowania na

energi elektryczn do maksymalnego zapotrzebowania na moc w szczycie obcienia, co pozwala zmniejszy cakowite koszty zaspokojenia popytu na energi elektryczn. W celu realizacji poprawy efektywnoci energetycznej zostay podjte nastpujce dziaania przedstawione w

w poszczeglnych sektorach gospodarki. Strategicznym celem KPD jest uzyskanie do 2016 r. oszczdnoci energii finalnej, w iloci nie mniejszej ni 9 proc. redniego krajowego zuycia tej energii w cigu roku (tj. 53452 GWh oszczdnoci energii do 2016 r.). Wanym programem wsparcia efektywnego wykorzystania energii pozostaje rwnie Fundusz Termomodernizacji i Remontw adresowany gwnie do sektora budynkw mieszkalnych. Wspieraniu efektywnoci energetycznej su te programy wdraane przez Narodowy Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej (NFOiGW), a take wsparcie ze rodkw Programu Operacyjnego Infrastruktura i rodowisko oraz stosowanie kredytw preferencyjnych. Ponadto, zgodnie z Krajowym Planem Dziaa, NFOiGW realizuje we wsppracy z sektorem bankowym program dopat do czciowych spat kapitau kredytw bankowych przeznaczonych na zakup i monta kolektorw sonecznych do ogrzewania ciepej wody uytkowej oraz do wspomagania zasilania w energi innych odbiornikw ciepa w budynkach mieszkalnych. Program skierowany jest do osb fizycznych i wsplnot mieszkaniowych. Dopata NFOiGW wynosi 45 proc. kapitau kredytu bankowego wykorzystanego na sfinansowanie kosztw kwalifikowanych przedsiwzicia. W budecie programu zarezerwowano 300 milionw z na wypaty dotacji do umw zawieranych w latach 2010-2014.

uzyskanej wielkoci efektu uytkowego danego obiektu, urzdzenia technicznego lub instalacji, w typowych warunkach ich uytkowania lub eksploatacji, do iloci zuycia energii przez ten obiekt, urzdzenie techniczne lub instalacj, niezbdnej do uzyskania tego efektu. Zdefiniowano rwnie oszczdno energii, gdy powszechne rozumienie tego pojcia, jako zmniejszenie zuycia energii, nie pokrywao si w peni z definicj dyrektywy. Ponadto w sowniku zdefiniowano m. in. takie pojcia jak: audyt efektywnoci energetycznej, przedsibiorstwo energetyczne, jednostka sektora publicznego, efekt uytkowy oraz przedsiwzicie suce poprawie efektywnoci energetycznej. Nie zdefiniowano w sowniku ustawowym takich poj, ktre ju s okrelone w ustawie Prawo energetyczne, ustawie o finansach publicznych, a take tych, ktre s pojciami powszechnie znanymi. Przepisy ustawy dotycz w szczeglnoci odbiorcw kocowych, rozumianych jako osoby fizyczne lub prawne, ktre dokonuj zakupu energii na wasny uytek, przedsibiorstw energetycznych oraz przedsibiorstw bdcych dostawcami rodkw poprawy efektywnoci energetycznej na terytorium RP. Uzasadnienie do ustawy stwierdzao, e w Polsce nie dziaaj wystarczajco silne mechanizmy rynkowe zapewniajce wymagany poziom poprawy efektywnoci energetycznej. Dlatego te ustawa ma suy rozwojowi mechanizmw rynkowych, w tym gwnie wiadectw efektywnoci energetycznej stymulujcych popraw efektywnoci energetycznej. Krajowy cel w zakresie oszczdnego gospodarowania energi przyjto na poziomie uzyskania do 2016 r. oszczdnoci energii finalnej w iloci nie mniejszej ni 9 % krajowego zuycia tej energii w cigu roku. Ten zapis ustawowy stanowi bezporednie wypenienie postanowie dyrektywy, ktra nakazuje pastwom czonkowskim nadzorowanie ram ustanowionych w zwizku z realizacj celw dyrektywy, w tym w szczeglnoci weryfikacj oszczdnoci energii uzyskiwanych dziki stosowaniu programw i rodkw wzrostu efektywnoci energetycznej oraz sporzdzanie sprawozda zawierajcych informacje o wynikach realizacji tych programw i rodkw.

Ustawa efektywnociowa i strategiczne wytyczne

Celem ustawy o efektywnoci energetycznej przyjtej w 2011 r. byo stworzenie ram prawnych dla dziaa na rzecz poprawy efektywnoci energetycznej gospodarki. Mimo, i Polska dokonaa duego postpu w dziedzinie poprawy efektywnoci energetycznej (wedug danych GUS Energochonno PKB w cigu ostatnich 10 lat spada o prawie 30%) to w dalszym cigu efektywno polskiej gospodarki, liczona stosunkiem PKB na jednostk energii, jest dwa razy nisza od redniej europejskiej. Dziaania majce na celu zwikszenie efektywnoci energetycznej przewidziane w ustawie prowadzone s w trzech obszarach:

1. zwikszenia oszczdnoci energii przez odbiorcw kocowych,

2. zwikszenia oszczdnoci energii przez urzdzenia potrzeb wasnych, 3. zmniejszenia strat energii elektrycznej, ciepa lub gazu ziemnego w przesyle lub dystrybucji. Ustawa z dn. 15 kwietnia 2011 r. (Dz.U. z 2011 nr 94 poz. 551 z pn. zm.) okrelia krajowy cel w zakresie oszczdnego gospodarowania energi, zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywnoci energetycznej, zasady uzyskania i umorzenia wiadectwa efektywnoci energetycznej oraz zasady sporzdzania audytu oraz uzyskania uprawnie audytora efektywnoci energetycznej. W art. 3, stanowicym sownik poj ustawowych, zdefiniowano efektywno energetyczn rozumian jako stosunek

Art. 14 dyrektywy rozszerzy obowizek zwizany z monitorowaniem realizacji celw dyrektywy nakazujc pastwom czonkowskim opracowanie i przekazanie Komisji Europejskiej krajowych planw dziaa dotyczcych efektywnoci energetycznej. Powinny one zawiera m.in. opis programw i rodkw wzrostu efektywnoci energetycznej niezbdnych dla realizacji celw okrelonych w art. 4 ust. 1 i 2 dyrektywy, a take wypenienia przepisu art. 5 ust. 1 dyrektywy dotyczcego penienia wzorcowej roli przez jednostki sektora publicznego oraz przepisu art. 7 ust. 2 dyrektywy dotyczcego doradztwa i przekazywania informacji odbiorcom kocowym. Pierwszy Krajowy Plan Dziaa dotyczcy efektywnoci energetycznej (przyjty przez Komitet Europejski Rady Ministrw w dniu 31 lipca 2007 r.) przekazano do Komisji Europejskiej w dniu 1 sierpnia 2007 r. Dokument ten okreli cel indykatywny w zakresie oszczdnoci energii na rok 2016 na poziomie 53452 GWh, ktry ma by osignity w cigu dziewiciu lat poczwszy od 2008 roku, zgodnie z art. 4 dyrektywy. Istotnym elementem tych rozwiza bdzie podniesienie wiadomoci spoecznej przez edukacj i kampanie informacyjne oraz promowanie racjonalnego wykorzystania energii w gospodarstwach domowych i przemyle. Przewiduje si kompleksowe podejcie do zarzdzania popytem na energi, prowadzce do jej znaczcego oszczdzania m.in. przez rnego rodzaju rozwizania organizacyjne i systemy zacht. Zadania jednostek sektora publicznego Wspomniana na wstpie dyrektywa nakazuje, aby jednostki sektora publicznego peniy wzorcow rol w zakresie oszczdnego gospodarowania energi. Ponadto maj one informowa obywateli i przedsibiorstwa o dziaaniach podejmowanych w ramach penienia tej wzorcowej roli. Art. 5 dyrektywy nakazuje te stosowanie przez jednostki sektora publicznego rodkw wzrostu efektywnoci energetycznej, ktre s efektywne ekonomicznie tzn. przynosz najwiksze oszczdnoci energii w najkrtszym czasie. W ustawie efektywnociowej zostay okrelone zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywnoci energetycznej. Do rodkw tych nale: 1) umowa, ktrej przedmiotem jest realizacja i finansowanie przedsiwzicia sucego poprawie efektywnoci energetycznej; 2) nabycie nowego urzdzenia, instalacji lub pojazdu, charakteryzujcych si niskim zuyciem energii oraz niskimi kosztami eksploatacji; 3) wymiana eksploatowanego urzdzenia, instalacji lub pojazdu na urzdzenie, instalacj lub pojazd, charakteryzujce si niskim zuyciem energii oraz niskimi kosztami eksploatacji, albo ich modernizacja; 4) nabycie lub wynajcie efektywnych energetycznie budynkw lub ich czci albo przebudowa lub remont uytkowanych budynkw, w tym realizacja przedsiwzicia termomodernizacyjnego w rozumieniu ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontw 5) sporzdzenie audytu energetycznego w rozumieniu

ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontw eksploatowanych budynkw w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane o powierzchni uytkowej powyej 500 m2, ktrych jednostka sektora publicznego jest wacicielem lub zarzdc. W audycie energetycznym zalecane jest wykonanie przedsiwzi wykazanych w tym audycie w zalenoci od ich opacalnoci ekonomicznej. Przedsiwzicia te mona sfinansowa ze rodkw bdcych w dyspozycji Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej. 27 grudnia 2012 r. wesza w ycie nowelizacja ustawy o efektywnoci energetycznej. Przewiduje ona wyeliminowanie przepisw okrelajcych wymogi, jakie powinna spenia osoba, ktra ubiega si o wykonywanie zawodu audytora efektywnoci energetycznej.

Powysze sposoby zwikszania efektywnoci energetycznej mog przekada si na rne projekty, realizowane zarwno przez gminy, jak i spki komunalne zajmujce si dostarczaniem ciepa, komunikacj miejsk, gospodark zasobami budowlanymi, gospodark wodno-kanalizacyjn.
Dziaania te mog obejmowa przedsiwzicia w zakresie:

termomodernizacji budynkw, wymiany owietlenia, wprowadzenia mechanizmw monitorujcych wykorzystanie energii i zasadno jej wykorzystania,

przebudowy wewntrznych instalacji, celem zwikszenia

ich efektywnoci. Sposobem zwikszenia efektywnoci mog by rwnie wsplne zakupy mediw, np. energii elektrycznej przez spki komunalne i gmin. Zakres moliwych projektw zwikszajcych efektywno energetyczn jest znaczny.

Przykadowo, w zakresie gospodarki wodnokanalizacyjnej, projekty te dotyczy mog: zwikszania efektywnoci wykorzystania energii w infrastrukturze sieciowej, zwikszania efektywnoci energetycznej pomp, zastosowania odzyskiwania energii z osadw, wdroenia systemu opomiarowania zuycia energii i monitoringu procesw i maszyn, czy te zastosowania technologii przetwarzajcych cinienie w trakcie dostarczania wody na energi elektryczn. W stosunku do gminnych przedsibiorstw transportowych, projekty dotyczy mog:

Planowane do wdroenia przez gmin instrumenty, metody i rodki poprawy efektywnoci energetycznej powinny by ujmowane w opracowywanych przez wjtw (burmistrzw, prezydentw miast) projektach zaoe do planw zaopatrzenia w ciepo, energi elektryczn i paliwa gazowe, a docelowo w samych tych planach. Dziaania na rzecz efektywnoci energetycznej prowadzone przez gminy i spki komunalne mog by rdem dodatkowych korzyci finansowych dla tych jednostek, anieli tylko wynikajcych z prowadzonych inwestycji. Korzyci wynikaj m.in. z moliwoci uzyskania zewntrznego finansowania dla inwestycji sucych poprawie efektywnoci energetycznej. Celem ustawy jest, aby jednostki sektora publicznego peniy wzorcow rol w zakresie efektywnoci energetycznej. Definiujc te jednostki, ustawa odnosi si do art. 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych powodujc, i obowizek ten zosta naoony zarwno na gminy, jak i na spki komunalne Biae certyfikaty Przepisy czwartego rozdziau ustawy o efektywnoci energetycznej dotycz, nakazanego dyrektyw obowizku nakadania na przedsibiorstwa energetyczne obowizkw takich jak: promowanie konkurencyjnych cenowo usug energetycznych, audytw energetycznych lub rodkw wzrostu efektywnoci energetycznej, albo uiszczanie opaty do funduszy wspierajcych efektywno energetyczn bd ustanowienie dobrowolnych umw lub innych instrumentw rynkowych, takich jak wiadectwa efektywnoci energetycznej (okrelane w dyrektywie jako biae certyfikaty). Jest to mechanizm rynkowy wspierajcy inwestycje w przedsiwzicia energooszczdne, takie jak np.: modernizacja budynkw, lokalnych sieci ciepowniczych i rde ciepa, urzdze przeznaczonych do uytku domowego, izolacja instalacji przemysowych oraz odzysk energii w procesach przemysowych. Zgodnie z art. 12 ustawy, przedsibiorstwa energetyczne sprzedajce energi elektryczn, ciepo lub gaz ziemny odbiorcom kocowym przyczonym do sieci na terytorium Polski obowizane s uzyska i przedstawi do umorzenia Prezesowi Urzdu Regulacji Energetyki wiadectwo efektywnoci energetycznej, tzw. biay certyfikat o wartoci, wyraonej w tonach oleju ekwiwalentnego (toe). Warto ta nie moe by wiksza, ni 3 % ilorazu kwoty przychodu ze sprzeday energii elektrycznej, ciepa lub gazu ziemnego odbiorcom kocowym, osignitego za dany rok, w ktrym obowizek ten jest realizowany, kwoty transakcji zakupu energii elektrycznej, ciepa lub gazu ziemnego na giedzie towarowej, osignitego za dany rok, w ktrym obowizek ten jest realizowany, w przypadku odbiorcy kocowego dziaajcego we wasnym imieniu oraz towarowego domu maklerskiego lub domu maklerskiego dziaajcego na zlecenie tego odbiorcy, i jednostkowej opaty zastpczej. Alternatyw dla nabycia takiej iloci biaych certyfikatw jest uiszczenie odpowiadajcej im opaty zastpczej, okrelonej wedug wzoru zawartego w art. 12 ust. 5 ustawy. Aby zrealizowa powyszy obowizek przedsibiorstwa

wymiany taboru na bardziej efektywny energetycznie, optymalizacji funkcjonowania transportu miejskiego, w prowadzania systemw zarzdzania ruchem, promowanie oszczdnej jazdy transportem miejskim
przez kierowcw,

wymian owietlenia i termomodernizacji budynkw, zapewnienie efektywnego energetycznie zachowania

zatrudnionych pracownikw. Zadania te mog by finansowane przez gminy i spki komunalne samodzielnie. Ustawa tworzy jednak mechanizmy umoliwiajce zewntrzne finansowanie tego rodzaju inwestycji. Suy temu ma mechanizm wiadectw efektywnoci energetycznej, tzw. biaych certyfikatw oraz wsppracy z firmami ESCO.

O stosowanych rodkach poprawy efektywnoci energetycznej jednostka samorzdowa powinna informowa na swojej stronie internetowej lub w inny sposb zwyczajowo przyjty w danej miejscowoci. Wzorcowa rola sektora publicznego w duej mierze wiza si bdzie z koniecznoci przeprowadzenia dziaa, czsto o charakterze inwestycyjnym. Niezbdne bdzie w tym przypadku zagwarantowanie, aby wykorzystanie potencjalnych oszczdnoci energii nastpowao w sposb efektywny ekonomicznie, czyli przynoszcy oszczdnoci finansowe po uwzgldnieniu niezbdnych nakadw inwestycyjnych.

10

energetyczne zajmujce si sprzeda energii elektrycznej, ciepa i gazu ziemnego zobowizane s do uzyskania biaych certyfikatw. Mog je naby m.in. od gmin i spek komunalnych, ktre to podmioty albo samodzielnie przeprowadz inwestycje suce efektywnoci energetycznej i uzyskaj z tego tytuu biae certyfikaty, albo przedsibiorstwa energetyczne bd finansoway, tudzie wspfinansoway, tego rodzaju inwestycje, w zamian za ktre uzyskaj od gmin lub spek komunalnych te certyfikaty. System ten daje moliwoci finansowania projektw inwestycyjnych gmin i spek komunalnych, ktre odcia mog budety tych jednostek, dajc im w zamian dodatkowe dugofalowe korzyci. Zgodnie z art. 16 ustawy wiadectwa efektywnoci energetycznej (biae certyfikaty) s przyznawane w drodze przetargu i wydawane w formie zawiadczenia przez Prezesa Urzdu Regulacji Energetyki. Zasady ogaszania i organizacji przetargu zostay okrelone w art. 16 oraz art. 18 21 ustawy. Przetarg prowadzony jest oddzielnie dla trzech kategorii przedsiwzi sucych poprawie efektywnoci energetycznej: 1. zwikszenia oszczdnoci energii przez odbiorcw kocowych 2. zwikszenia oszczdnoci energii przez urzdzenia dla potrzeb wasnych 3. zmniejszenia strat energii elektrycznej, ciepa lub gazu ziemnego w przesyle lub dystrybucji. Gminy i spki komunalne, w zalenoci od zakresu dziaania mog wystpowa w przetargach w kadej z powyszych trzech kategorii. Formua przetargu zakada, i wybierane bd najlepsze projekty, przewidujce najbardziej efektywne energetycznie rozwizania przy najniszych kosztach. W ogoszeniu o przeprowadzeniu przetargu, umieszczanym w Biuletynie Informacji Publicznej Urzdu Regulacji Energetyki na dwa miesice przed dniem wyznaczonym do jego przeprowadzenia, Prezes URE okrela warto wiadectw efektywnoci energetycznej przewidzianych do wydania w danym przetargu oraz zamieszcza informacj o wartoci wspczynnika akceptacji ofert "t". Wspczynnik ten, uregulowany w art. 20 ustawy, okrela przedzia wartoci uzyskiwanego przez przedsiwzicia efektu energetycznego, ktry kwalifikuje si do wystpienia w przetargu i uzyskania biaych certyfikatw. Stanowi to swoiste ograniczenie, ktre premiuje efektywne projekty i dobrze przygotowane oferty przez gminy i spki komunalne. Zgodnie z art. 18 ustawy, do przetargu moe by zgoszone przedsiwzicie suce poprawie efektywnoci energetycznej, w wyniku, ktrego uzyskuje si oszczdno energii w iloci stanowicej rwnowarto, co najmniej 10 toe rednio w cigu roku, albo przedsiwzicia tego samego rodzaju suce poprawie efektywnoci energetycznej, w wyniku ktrych uzyskuje si czn oszczdno energii w iloci stanowicej rwnowarto co najmniej 10 toe rednio w cigu roku.

Warunek ten premiuje zgaszanie duych projektw, lub czenie projektw o takim samym charakterze, realizowanych przez dany podmiot. Dodatkowo, istotne jest, i do przetargu mog by zgaszane zakoczone ju projekty, pod warunkiem, i nastpio ono po 1 stycznia 2011 r. Moliwe jest zgoszenie rwnie takich projektw, ktrych realizacji jeszcze nie rozpoczto, pod warunkiem, e zgaszajcy zadeklaruje termin realizacji tego przedsiwzicia. Daje to zgaszajcemu podmiotowi elastyczno, moe on czeka z rozpoczciem inwestycji do czasu potwierdzenia, e uzyska biae certyfikaty w drodze przetargu. System biaych certyfikatw umoliwia wykorzystanie istniejcego potencjau oszczdnoci energii w sposb efektywny energetycznie, tzn. pozwala osign jak najwiksze oszczdnoci energii w jak najkrtszym czasie. Niewtpliw przewag systemu biaych certyfikatw nad wyej wymienionymi mechanizmami poprawiajcymi efektywno energetyczn jest fakt, i system ten obejmuje szerok grup odbiorcw (dziaa w obszarach: zwikszenia oszczdnoci energii przez odbiorcw kocowych; zwikszenia oszczdnoci energii przez urzdzenia potrzeb wasnych. Warto podkreli, i system obliczania taryf za dystrybucj ciepa nie zachca wystarczajco przedsibiorstw do inwestycji w modernizacj sieci dystrybucji ciepa. Niewystarczajce s rwnie inwestycje w zakresie kocowego uytkowania energii, w zakresie wytwarzania energii elektrycznej, a take inwestycje majce na celu zmniejszenie wskanika strat sieciowych w przesyle i dystrybucji energii elektrycznej takie jak: modernizacje obecnych i budowa nowych sieci, wymiana transformatorw o niskiej sprawnoci. Wan zalet systemu biaych certyfikatw, jako mechanizmu rynkowego, szczeglnie istotn w czasie wiatowego kryzysu gospodarczego, jest rwnie fakt, i obcienie budetu pastwa zwizane z funkcjonowaniem systemu jest najmniejsze w porwnaniu z innymi, moliwymi do wprowadzenia, przewidzianymi dyrektyw, mechanizmami poprawiajcymi efektywno energetyczn. System biaych certyfikatw oparty zosta na ju istniejcych systemach wsparcia kogeneracji oraz odnawialnych rde energii (tzw. czerwonych i zielonych certyfikatw). Systemy te s mechanizmami rynkowymi sprzyjajcymi rozwojowi energetyki odnawialnej oraz promowaniu kogeneracji, pozwalajcymi na osignicie zaoonych celw przy stosunkowo najniszych kosztach.

11

ZASADNO I KORZYCI Z INTELIGENTNYCH SIECI POTRZEBNE ANALIZY

godnie z wytycznymi Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/72/WE z 13 lipca 2009 r. dotyczcej wsplnych zasad rynku wewntrznego energii elektrycznej pastwa czonkowskie Unii Europejskiej maj zapewni wdroenie inteligentnych systemw pomiarowych, ktre pozwol na aktywne uczestniczenie konsumentw w rynku dostaw energii elektrycznej. Jednake zgodnie z zacznikiem nr 1 do tej Dyrektywy, wdroenie tych systemw uzalenione jest od ekonomicznej oceny wszystkich dugoterminowych kosztw i korzyci dla rynku oraz indywidualnego konsumenta lub od oceny, ktra forma inteligentnego pomiaru jest uzasadniona z ekonomicznego punktu widzenia i najbardziej opacalna oraz w jakim czasie ich dystrybucja jest wykonalna. Wane analizy Od ukazania si przedmiotowej dyrektywy w Polsce powstao kilka znaczcych dokumentw na temat potrzeb i zasadnoci wprowadzenia inteligentnych systemw pomiarowych (smart metering) do polskiego systemu elektroenergetycznego. Do najistotniejszych z nich naley dokument przygotowany przez jedno ze stowarzysze reprezentujcych przedsibiorstwa zajmujce si dystrybucj energii elektrycznej pt. Studium Wdroenia Inteligentnego Pomiaru Energii Elektrycznej w Polsce. Drugim projektem, ktry w kompleksowy sposb ujmuje problematyk wdroenia inteligentnych systemw pomiarowych w Polsce jest Budowa systemu zarzdzania popytem na rynku energii elektrycznej, a w szczeglnoci jeden z projektw realizowanych w ramach tej analizy tj. Zbudowanie i uzgodnienie modelu rynku opomiarowania i stosowania mechanizmw zarz dzania popytem wraz z opracowaniem modeli biznesowych przygotowane dla Operatora Systemu Przesyowego (OSP). Wskazane dokumenty s kluczowe z punktu widzenia oceny opacalnoci wdroenia do polskiego systemu elektroenergetycznego inteligentnych systemw pomiarowych. Ponadto powstao rwnie szereg innych dokumentw, ktre odpowiadaj na pytania odnonie potrzeby wprowadzenia w Polsce inteligentnych systemw pomiarowych oraz wskazujce jak powinien wyglda system elektroenergetyczny po wdroeniu tych rozwiza, a w szczeglnoci jak powinien zosta skonstruowany model rynku opomiarowania. Do opracowa tych naley zaliczy Stanowisko Prezesa URE w sprawie niezbdnych wymaga wobec wdraanych przez OSD elektroenergetycznych inteligentnych systemw pomiarowo-rozliczeniowych z uwzgldnieniem funkcji celu oraz proponowanych mechanizmw wsparcia przy postulowanym modelu rynku oraz Stanowisko Prezesa Urzdu Regulacji Eneretyki pt. Koncepcja dotycz ca modelu rynku opomiarowania w Polsce, ze szczeglnym uwzgldnieniem wymaga wobec Operatora Infor-

macji Pomiarowej. Analiz opacalnoci wdroenia inteligentnych systemw pomiarowych przeprowadzio te jedno z najwikszych w Polsce przedsibiorstw zajmujcych si dystrybucj energii elektrycznej, a mianowicie ENERGA Operator S.A. Spka ta po przeprowadzeniu analizy zdecydowaa si na rozpoczcie penego wdraania tego typu urzdze na obszarze swojej dziaalnoci. O zasadnoci wdroenia inteligentnych systemw pomiarowych bya ju mowa w opracowanym w 2008 roku na zlecenie Urzdu Regulacji Energetyki (URE) raporcie w ramach projektu Transition Fascility - Wzmocnienie nadzoru regulatora nad sektorem energii, ktry przeanalizowa potrzeb wdroenia inteligentnych systemw pomiarowych do polskiego systemu elektroenergetycznego. Ponadto w Ministerstwie Gospodarki powsta zesp ekspertw pod nazw Zesp Doradczy do spraw zwizanych z wprowadzeniem inteligentnych sieci elektroenergetycznych w Polsce, w skad ktrego weszli przedstawiciele Ministerstwa Gospodarki, Urzdu Regulacji Energetyki oraz sektora elektroenergetycznego. Gwnym zadaniem tego Zespou byo przeanalizowanie i prba udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy w Polsce istnieje potrzeba wdroenia inteligentnych systemw pomiarowych. Zdaniem ekspertw Zespou, wprowadzenie inteligentnych systemw pomiarowych z uwagi na wyzwania, jakie stoj w najbliszym czasie przed polsk energetyk, jest koniecznoci.

12

Cele i potrzeby wdraania ISE Zgodnie z opublikowan przez Ministerstwo Gospodarki Informacj dotyczc zasadnoci wprowadzenia inteligentnych form pomiaru zuycia energii elektrycznej w Polsce, wrd przesanek wdroenia inteligentnych systemw pomiarowych mona wyrni przyczyny formalne, czyli wymagane porednio lub bezporednio na podstawie aktw prawnych Unii Europejskiej, takich jak dyrektywy oraz przyczyny nieformalne, rozumiane jako te, ktre stanowi przejaw oglnej polityki UE oraz pastw czonkowskich. Do pierwszej z wymienionych grup zaliczy naley Dyrektyw 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywnoci kocowego wykorzystania energii i usug energetycznych oraz uchylaj ca dyrektyw Rady 93/76/EWG oraz Dyrektyw Parlamentu Europejskiego i rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycz c wsplnych zasad rynku wewntrznego energii elektrycznej i uchylaj c dyrektyw 2003/54/WE. Natomiast do nieformalnych przesanek nale w szczeglnoci:

konieczno zwikszenia efektywnoci energetycznej, redukcja emisji gazw cieplarnianych, wzrost konkurencji na rynku energii elektrycznej, wzrost produkcji energii elektrycznej ze rde odnawialnych,

Wdroenie inteligentnych systemw pomiarowych jest nie tylko procesem koniecznym i opacalnym, ale take wydaje si by nieuchronne, gdy oprcz oglnych rozwojowych tendencji europejskich i wiatowych oraz czerpania wzorcw z pastw dynamiczniej rozwijajcych si w zakresie wprowadzania nowych technologii przemawiaj za tym zarwno przesanki faktyczne, jak i wzgldy formalnoprawne. W celu realizacji polityki klimatycznej i wzrostu efektywnoci zuycia energii konieczne bdzie zastosowanie narzdzi, umoliwiajcych odbiorcom energii elektrycznej wiadome z niej korzystanie, takich jak inteligentne opomiarowanie wraz z usugami mu towarzyszcymi. Umoliwiajc odbiorcy stae monitorowanie poziomu zuycia energii wraz z jednoczesnym wystawianiem rachunkw wedug rzeczywistego zuycia, ksztatowa mona w sposb najbardziej bezporedni wiadome, racjonalne i efektywne korzystanie z zasobw energetycznych pastwa. Dodatkowym czynnikiem, szczeglnie istotnym w Polsce, przemawiajcym za zastosowaniem systemw smart, jest zmniejszenie zagroenia niezbilansowania krajowego systemu elektroenergetycznego. Naprzeciw tyme potrzebom wyszed prawodawca unijny, ustanawiajc akty prawne, ktre cho nie w sposb imperatywny bezporednio w odniesieniu do inteligentnego opomiarowania wskazuj na konieczno zastosowania rodkw efektywnoci energetycznej i poprawy sytuacji odbiorcy, do ktrych bez wtpienia nale systemy inteligentnego pomiaru. Koncepcja krajowego systemu inteligentnego opomiarowania W zwizku z wdroeniem inteligentnych systemw pomiarowych zmianie ulec bdzie musia rwnie dotychczasowy model rynku danych pomiarowych. Wariantem preferowanym w Polsce jest ten, w ktrym powouje si centralne repozytorium danych obsugiwane przez jeden regulowany przez pastwo podmiot. Do gwnych zalet tego rozwizania naley zaliczy przede wszystkim niedyskryminujcy dostp do danych pomiarowych poprzez jeden kana komunikacyjny dla wszystkich podmiotw rynku, co znacznie przyczyni si do zwikszenia konkurencji na rynku energii elektrycznej, midzy innymi poprzez uatwienie startu nowym sprzedawcom. Rozwizanie to pomoe rwnie w przesyaniu sygnaw cenowych do klientw oraz monitorowanie ich reakcji. Wpynie na popraw bezpieczestwa pracy KSE, take dziki stworzeniu warunkw do aktywnego uczestnictwa w rynku energii przez odbiorcw kocowych. W nowym modelu rynku opomiarowania zmieni si nieco rola niektrych podmiotw, ktre dotychczas na tym rynku funkcjonoway jak rwnie niezbdne bdzie wprowadzenie kolejnej instytucji centralnego repozytorium danych dla uatwienia nazywanego operatorem informacji pomiarowej (OIP). Proponowany model nie przewiduje jednak zasadniczej zmiany funkcji dotychczasowych podmiotw, ktre na tym rynku funkcjonuj. Wobec powyszego najwiksze zmiany zajd na linii OSD sprzedawca. Zasadnicz modyfikacj dla tych podmiotw bdzie fakt uzyskiwania danych pomiarowych przez sprzedawcw nie od OSD ale od OIP. Ponadto OSD bd zobowizane do prze-

potrzeba wdroenia rozwiza sprzyjajcych zbilansowaniu Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE) w sytuacji powstajcych w najbliszych kilku latach zagroe zwizanych z planowanymi ubytkami mocy wytwrczych.

13

kazywania danych pomiarowych do OIP zamiast do sprzedawcw, natomiast do OSP bd przekazywane dane dot. bilansowania systemu. OSD pozostanie operatorem systemu pomiarowego na swoim terenie i nadal bdzie samodzielnie dokonywa wyboru technologii gwarantujcych okrelone wymagania zewntrzne takie jak czstotliwo odczytw, zakres informacyjny od i do licznika, take w zakresie programw Demand Side Rsponse (DSR). Wprowadzenie nowego modelu rynku oraz inteligentnych systemw pomiarowych moe oznacza dla OSD zwikszone inwestycje w zarzdzanie sieci niskich napi. W przypadku sprzedawcw to, podobnie jak w przypadku OSD, rola ich nie ulegnie zasadniczej zmianie, podlega jej bdzie w zasadzie tylko rdo pozyskiwania informacji o danych pomiarowych. Dziki wprowadzeniu nowego podmiotu na rynek energii, jakim bdzie OIP, a przede wszystkim wdroeniu inteligentnych ukadw pomiarowych, pojawi si dla sprzedawcw moliwoci poszerzenia dziaalnoci o nowe usugi i nowe produkty. Dziki wdroeniu nowego modelu rynku bdzie moliwe aktywne oddziaywanie sprzedawcw na swoich odbiorcw w programach zarzdzania popytem oraz optymalizacja kosztowej dziaalnoci operacyjnej poprzez uelastycznienie zachowa popytowych klientw, umoliwiajc optymalizowanie portfela zakupu energii sprzedawcy. Dziki temu, e OIP bdzie zarzdza danymi pomiarowymi, przewidywany jest wzrost aktywnoci sprzedawcw energii elektrycznej, z uwagi na atwiejszy dostp do danych pomiarowych udostpnianych przez OIP. Nie zmieni si rwnie rola OSP. Dziki wprowadzeniu inteligentnych systemw pomiarowych bdzie mg on jednak realizowa nowe zadania polegajce midzy innymi na wpywaniu na zachowania odbiorcw energii poprzez mechanizmy DSR. OSP bdzie zobowizany rwnie do przekazywania do OIP danych z urzdze pomiarowych u klientw podczonych bezporednio do sieci przesyowej. Dziki nowemu modelowi rynku OSP bdzie mia moliwo pozyskiwania od OIP duo dokadniejszych danych o pracy sieci. Na rynku zacznie dziaa rwnie nowy podmiot, jakim bdzie operator informacji pomiarowej (OIP). Bdzie to podmiot, ktry nie tylko przechowuje informacje, ale rwnie pilnuje przestrzegania standardw technologicznych i jakociowych dostarczanych informacji. Dziki wprowadzeniu takiego podmiotu zagwarantowany bdzie trway, rwnoprawny dostp do danych pomiarowych dla wszystkich uprawnionych uczestnikw rynku, jak rwnie rozwizanie to daje moliwo otwarcia infrastruktury na inne media bez ryzyka zagroenia ze strony wzajemnej konkurencji, umoliwi ono obnienie kosztw wdroenia ze wzgldu na standaryzacj wymiany informacji na rynku danych pomiarowych. Konieczne zmiany prawne eby mona byo wprowadzi inteligentne systemy pomiarowe oraz nada nowy ksztat caemu rynkowi danych pomiarowych w Polsce naley przeprowadzi szereg zmian

prawnych. Podstawowym aktem prawnym regulujcym rynek energii elektrycznej w Polsce jest ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne. Ustawa ta wraz z wydanymi na jej podstawie aktami wykonawczymi okrela zachowanie si podmiotw dziaajcych na tym rynku wzgldem siebie oraz wzgldem odbiorcw energii elektrycznej. W przypadku tej ustawy wdroenie inteligentnych systemw pomiarowych oraz wprowadzenie nowego rynku danych pomiarowych bdzie wymagao jej uzupenienia m. in. o postanowienia dotyczce:

wymiany licznikw na liczniki inteligentne, harmonogramu wdroenia tych licznikw, zapewnienia dostpu do nieruchomoci w zwizku z wymian licznikw,

wprowadzenia obowizku budowy przez OSD infrastruktury umoliwiajcej dziaanie licznikw inteligentnych oraz rozszerzenia systemu sankcji za uchybienie tym obowizkom. W przypadku, gdy nowy model rynku danych pomiarowych bdzie opiera si na OIP, konieczne bdzie wprowadzenie do ustawy przepisw okrelajcych ramy prawne dziaalnoci tego operatora, w szczeglnoci jego ustrj, tj. form prawn, przedmiot dziaalnoci, struktur wasnociow, sposb powoywania i odwoywanie organw. Niezbdne bdzie rwnie wskazanie relacji pomidzy poszczeglnymi uczestnikami rynku.

Zmianie bdzie musiaa ulec take regulacja dotyczca pozyskiwania, przechowywania, przetwarzania, udostpniania i zarzdzania danymi pomiarowymi, a take kompetencje regulatora dotyczce wykonywania nadzoru regulacyjnego nad nowo powstaym podmiotem.

14

Jednym z moliwych do zrealizowania elementw ograniczenia kosztw zwizanych z wdroeniem inteligentnego opomiarowania moe by jednorazowe przeduenie okresw wanoci legalizacji pierwotnej i ponownej dla licznikw energii elektrycznej czynnej prdu przemiennego typu indukcyjnego o mocy nominalnej nie wikszej ni 30 kW. Jest to uzasadnione wzgldami ograniczenia przyszych kosztw osieroconych zwizanych z ryzykiem wymiany spowodowanej wzgldami legalizacyjnymi (konieczno dokonania legalizacji ponownej) obecnie uytkowanych licznikw na liczniki niespeniajce wymaga. Naley rwnie podkreli, i kwesti szczeglnie istotn z punktu widzenia instalowania nowych ukadw pomiarowych oraz budowania nowego rynku danych pomiarowych jest ochrona danych osobowych, ktra jest w Polsce uregulowana w ustawie o ochronie danych osobowych. Zgodnie z zapisami zawartymi w tej ustawie dane osobowe uwaa si wszelkie informacje, ktre pozwalaj na zidentyfikowanie osoby fizycznej, a osoba moliwa do zidentyfikowania to taka, ktrej tosamo mona okreli bezporednio lub porednio, w szczeglnoci przy powoaniu si na numer identyfikacyjny albo jeden lub kilka specyficznych czynnikw okrelajcych jej cechy fizyczne, fizjologiczne, ekonomiczne, kulturowe, umysowe lub spoeczne. Ustawa reguluje rwnie kwesti przetwarzania danych pomiarowych, ktre jest dopuszczalne jedynie w przypadkach okrelonych w tej ustawie. W przypadku wprowadzenia nowego ksztatu rynku danych pomiarowych mog si pojawi problemy z przetwarzaniem tych danych. Jednak wedug informacji resortu gospodarki nie ma potrzeby zmiany przedmiotowej ustawy

poniewa sposobem, ktry bdzie rozwizywa problem z gromadzeniem i przetwarzaniem danych bdzie odpowiednia agregacja lub anonimizjacja danych osobowych z opomiarowaniem, a to wymaga jedynie odpowiedniego zapisania w ustawie Prawo energetyczne. Wedug Informacji resortu gospodarki zakada si przyjcie przez OSD w Polsce jednolitych wymaga wobec elementw systemu AMI. Przyjcie wsplnego rozwizania powinno bowiem przyczyni si do:

zapewnienia zgodnoci wykorzystywanych urzdze z

zaoonymi wymaganiami funkcjonalnymi,

obnienia cen urzdze poprzez zapewnienie efektu skali,

ograniczenia ryzyka dostawcw zwizanego z kontraktowaniem urzdze,

skrcenia czasu dostaw urzdze i zapewnienia wysokiej

ich jakoci. Zatem w Polsce zostay wypracowane pewne wymagania funkcjonalne dla inteligentnych systemw pomiarowych i cho ich aktualizacja nadal jest prowadzona to mona przyj, e obecnie wypracowane wymagania odzwierciedlaj biec wiedz i dowiadczenie w zakresie wdraania systemw AMI. Naley jednak zaznaczy, e wymagania te bd podlegay okresowej weryfikacji. Nakady na ISE

Przeprowadzone w Polsce analizy w zakresie opacalnoci wdroenia AMI s dosy zrnicowane i ksztatuj si w przedziale od 6,3 mld z do 10,2 mld z. Wysoko przewidzianych nakadw zaley od wielu czynnikw, midzy innymi od funkcjonalnoci jakie te liczniki bd posiada. Jednak w najbardziej prawdopodobnym scenariuszu szacowane koszty nakadw na wdroenia w Polsce inteligentnego opomiarowania wynios ok. 9 mld z.
Przy okrelaniu nakadw na wdroenie w Polsce systemu AMI oraz przy szacowaniu korzyci z jego eksploatacji przyjto do rozlicze okres omioletni. Przyjcie takiego wanie okresu wynika z deklarowanego przez producentw licznikw czasu bezawaryjnej pracy licznika. Taki jest rwnie okres wanoci cechy legalizacyjnej licznikw statycznych (elektronicznych). Podstawowym warunkiem wdroenia smart meteringu w Polsce jest rozwizanie kwestii finansowania tego wdroenia. Nakady, z istoty rzeczy, przypisane s do przedsibiorstw sieciowych (operatorw), a korzyci wystpi w skali caej gospodarki narodowej. Z porwnania nakadw wdroenia smart meteringu w Polsce oszacowanych na kwot ok 9 mld z z korzyciami dla samych tylko przedsibiorstw sieciowych, ktre oszacowano na kwot 5,3 mld z (w uproszczonym rachunku: redukcja kosztw odczytu - 2,3 mld, odoenie w czasie niektrych inwestycji majcych zwikszy przepustowo sieci elektroenergetycznej - 0,6 mld, redukcja rnic bilansowych obejmujca straty techniczne i handlowe - 2,4 mld) wynika, e nakady jakie ponios te przedsibiorstwa przewysz oczekiwane przez nie korzyci.

15

PRZETARG NA BIAE CERTYFIKATY

rezes Urzdu Regulacji Energetyki posiada ustawowe zadania w zakresie ogaszania, organizacji i przeprowadzania przetargw na wybr przedsiwzi sucych poprawie efektywnoci energetycznej, za ktre mona uzyska wiadectwa efektywnoci energetycznej. Przetarg taki przeprowadzany jest na podstawie przepisw nastpujcych aktw prawnych: 1. ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywnoci energetycznej (Dz. U. z 2011 r. Nr 94, poz. 551 z pn. zm.), zwanej dalej ustaw; 2. rozporzdzenia Ministra Gospodarki z dnia 23 padziernika 2012 r. w sprawie przetargu na wybr przedsiwzi sucych poprawie efektywnoci energetycznej (Dz. U. z 2012 r. poz. 1227), zwanego dalej rozporzdzeniem z dnia 23 padziernika 2012 r.; 3. rozporzdzenia Ministra Gospodarki z dnia 10 sierpnia 2012 r. w sprawie szczegowego zakresu i sposobu sporzdzania audytu efektywnoci energetycznej, wzoru karty audytu efektywnoci energetycznej oraz metod obliczania oszczdnoci energii (Dz. U. z 2012 r. poz. 962), zwanego dalej rozporzdzeniem z dnia 10 sierpnia 2012 r.; 4. obwieszczenia Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2012 r. w sprawie szczegowego wykazu przedsiwzi sucych poprawie efektywnoci energetycznej opublikowanego w Dzienniku Urzdowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski z dnia 11 stycznia 2013 r. (M.P. z 2012 r. poz. 15), zwanego dalej obwieszczeniem z dnia 21 grudnia 2012 r. .

W myl artykuu 16 ust. 1 ustawy Prezes URE dokonuje wyboru przedsiwzi sucych poprawie efektywnoci energetycznej, za ktre mona uzyska wiadectwa efektywnoci energetycznej. W tym celu, co najmniej raz w roku, ogasza, organizuje i przeprowadza przetarg, zwany dalej przetargiem. Prezes URE moe przeprowadza w danym roku kolejne przetargi, w szczeglnoci gdy warto wiadectw efektywnoci energetycznej, ktre mog by przedstawione do umorzenia w danym roku, nie zapewnia realizacji krajowego celu w zakresie oszczdnego gospodarowania energi. Wedug dokumentu Zestawienie podstawowych informacji dotyczcych przetargw na wybr przedsiwzi sucych poprawie efektywnoci energetycznej, za ktre mona uzyska wiadectwa efektywnoci energetycznej przetarg przeprowadza si oddzielnie dla nastpujcych kategorii przedsiwzi sucych poprawie efektywnoci energetycznej: 1. zwikszenia oszczdnoci energii przez odbiorcw kocowych; 2. zwikszenia oszczdnoci energii przez urzdzenia potrzeb wasnych;

3. zmniejszenia strat energii elektrycznej, ciepa lub gazu ziemnego w przesyle lub dystrybucji.
Pod pojciem przedsiwzicia sucego poprawie efektywnoci energetycznej, zgodnie z art. 3 pkt 12 ustawy rozumie si dziaanie polegajce na wprowadzeniu zmian lub usprawnie w obiekcie, urzdzeniu technicznym lub instalacji, w wyniku ktrych uzyskuje si oszczdno energii. Natomiast zgodnie z art. 3 pkt 13 ustawy, oszczdno energii to ilo energii stanowica rnic midzy energi potencjalnie zuyt przez obiekt, urzdzenie techniczne lub instalacj w danym okresie przed zrealizowaniem jednego lub kilku przedsiwzi sucych poprawie efektywnoci energetycznej a energi zuyt przez ten obiekt, urzdzenie techniczne lub instalacj w takim samym okresie, po zrealizowaniu tych przedsiwzi i uwzgldnieniu znormalizowanych warunkw wpywajcych na zuycie energii. Poprawie efektywnoci energetycznej su w szczeglnoci rodzaje przedsiwzi wymienionych w art. 17 ust. 1 ustawy, tj.: 1) 2) 3) izolacja instalacji przemysowych; przebudowa lub remont budynkw; modernizacja: a. b. c. d. urzdze przeznaczonych do uytku domowego, owietlenia, urzdze potrzeb wasnych, urzdze i instalacji wykorzystywanych w proce-

16

sach przemysowych, e. 4) 5) e) lokalnych sieci ciepowniczych i lokalnych rde ciepa;

nych w tej deklaracji. Wzr deklaracji przetargowej zawiera zacznik do rozporzdzenia z dnia 23 padziernika 2012 r. Do przetargu mog przystpi podmioty, ktre zrealizoway lub zadeklaroway zrealizowanie przedsiwzicia lub przedsiwzi sucych poprawie efektywnoci energetycznej, za ktre mona uzyska wiadectwa efektywnoci energetycznej wymienionego w szczegowym wykazie przedsiwzi sucych poprawie efektywnoci energetycznej, ogoszonym przez Ministra Gospodarki, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzdowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski, o ktrym mowa w art. 17 ust. 2 ustawy, tj. w obwieszczeniu z dnia 21 grudnia 2012 r. Do przetargu moe by zgoszone przedsiwzicie suce poprawie efektywnoci energetycznej, w wyniku ktrego uzyskuje si oszczdno energii w iloci stanowicej rwnowarto co najmniej 10 toe rednio w cigu roku, albo przedsiwzicia tego samego rodzaju suce poprawie efektywnoci energetycznej, w wyniku ktrych uzyskuje si czn oszczdno energii w iloci stanowicej rwnowarto co najmniej 10 toe rednio w cigu roku. W wietle art. 2 ust. 2 pkt 2 ustawy o efektywnoci energetycznej nie stosuje si do instalacji objtych systemem handlu uprawnieniami do emisji w rozumieniu ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazw cieplarnianych i innych substancji, z wyjtkiem urzdze potrzeb wasnych. Przez urzdzenie potrzeb wasnych, w wietle art. 3 pkt 14 ustawy, naley rozumie zesp pomocniczych obiektw lub instalacji w rozumieniu art. 3 pkt 10 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r., poz. 1059), sucych procesowi wytwarzania energii elektrycznej lub ciepa.

odzysk energii w procesach przemysowych; ograniczenie: a. b. c. a) przepyww mocy biernej, b) strat sieciowych w cigach liniowych, c) strat w transformatorach;

6)

stosowanie do ogrzewania lub chodzenia obiektw energii wytwarzanej we wasnych lub przyczonych do sieci odnawialnych rdach energii, w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r., poz. 1059), ciepa uytkowego w kogeneracji, w rozumieniu ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne, lub ciepa odpadowego z instalacji przemysowych. Szczegowy wykaz przedsiwzi sucych poprawie efektywnoci energetycznej ogoszony zosta w dniu 11 stycznia 2013 r. przez Ministra Gospodarki w obwieszczeniu z dnia 21 grudnia 2012 r. Ogoszenie o przetargu

Przetarg przeprowadza komisja przetargowa powoana przez Prezesa Urzdu Regulacji Energetyki, ktry zamieszcza ogoszenie o przeprowadzeniu przetargu w Biuletynie Informacji Publicznej Urzdu Regulacji Energetyki na dwa miesice przed dniem wyznaczonym do jego przeprowadzenia. W ogoszeniu tym okrela si warto wiadectw efektywnoci energetycznej przewidzianych do wydania w danym przetargu, ktra nie powinna by nisza, ni 80% cakowitej wartoci wiadectw efektywnoci energetycznej przewidzianych do wydania w danym przetargu, Dniem przeprowadzenia przetargu jest dzie otwarcia ofert przetargowych, a otwarcie ofert przetargowych jest niejawne. Ogoszenie wynikw przetargu nastpuje poprzez zamieszczenie protokou z przebiegu przeprowadzonego przetargu w Biuletynie Informacji Publicznej Urzdu Regulacji Energetyki, z zachowaniem przepisw o ochronie informacji niejawnych lub innych informacji prawnie chronionych. Warunkiem uczestnictwa w przetargu jest zoenie oferty w miejscu, formie oraz terminie okrelonych w ogoszeniu o przetargu oraz zachowanie zgodnoci oferty z wymaganiami, jakimi powinna odpowiada oferta. Podmiot przystpujcy do przetargu skada ofert przetargow w zaklejonej kopercie w siedzibie Prezesa URE, w terminie 30 dni od dnia ogoszenia o przeprowadzeniu przetargu na wybr przedsiwzi sucych poprawie efektywnoci energetycznej. Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy w przetargu moe uczestniczy podmiot, ktry przedoy Prezesowi URE prawidowo wypenion deklaracj przetargow wraz z audytem efektywnoci energetycznej sporzdzonym dla przedsiwzicia lub przedsiwzi tego samego rodzaju sucych poprawie efektywnoci energetycznej okrelo-

17

Zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy do przetargu nie moe by zgoszone przedsiwzicie suce poprawie efektywnoci energetycznej zakoczone przed dniem 1 stycznia 2011 r.; na ktrego realizacj przyznano premi termomodernizacyjn, lub uzyskano rodki pochodzce z budetu Unii Europejskiej lub z budetu pastwa. W zwizku z wyczeniem moliwoci udziau w przetargu w przypadku finansowania przedsiwzicia ze rodkw pochodzcych z budetu pastwa, do udziau w przetargu na wybr przedsiwzi sucych poprawie efektywnoci energetycznej nie moe by zgoszone przedsiwzicie realizowane na obszarze Specjalnej Strefy Ekonomicznej. W przypadku wykonania audytu efektywnoci energetycznej lub realizacji przedsiwzicia sucego poprawie efektywnoci energetycznej ze rodkw Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej (NFOiGW), nie wystpuje negatywna przesanka, o ktrej mowa w art. 18 ust. 2 pkt 2 lit. b ustawy, wykluczajca moliwo udziau w przetargu w przypadku finansowania przedsiwzicia ze rodkw pochodzcych z budetu pastwa. Jednake pewne ograniczenia w kwestii moliwoci zgoszenia do przetargu na wybr przedsiwzi sucych poprawie efektywnoci energetycznej przedsiwzi finansowanych ze rodkw NFOiGW wynikaj wprost z treci Programu Priorytetowego Efektywne wykorzystanie energii. W przypadku finansowania inwestycji preferencyjnymi kredytami bankowymi z dopat do kapitau i dopatami do

odsetek, pochodzcymi ze rodkw NFOiGW lub wojewdzkich funduszy ochrony rodowiska i gospodarki wodnej, udzielonymi przez Bank Ochrony rodowiska S.A. podmioty podejmujce realizacj inwestycji finansowanych ww. kredytami mog bra udzia w przetargu uprawniajcym do uzyskania wiadectwa efektywnoci energetycznej, gdy ww. rodki nie stanowi rodkw pochodzcych z budetu pastwa. Niemniej wykorzystanie dla realizacji tych przedsiwzi rodkw pochodzcych z budetu Unii Europejskiej uniemoliwia udzia ju w przetargu. Majc zatem na uwadze, e podmioty realizujce przedsiwzicia suce poprawie efektywnoci energetycznej maj moliwo korzystania z programw pomocowych na finansowanie ww. inwestycji z rnych rde, to na podmiocie przystpujcym do przetargu spoczywa obowizek ustalenia, z jakich rde pochodz rodki przeznaczone na realizacj przedsiwzicia sucego poprawie efektywnoci energetycznej w zalenoci od programu dofinansowania, z ktrego dany podmiot skorzysta. Podmiot, ktry nie zawiadomi Prezesa URE o zakoczeniu przedsiwzicia sucego poprawie efektywnoci energetycznej lub, zawiadamiajc, udzieli nieprawdziwych lub wprowadzajcych w bd informacji o jego zrealizowaniu, a take w przypadku negatywnej weryfikacji oszczdnoci energii, o ktrej mowa w art. 23 ust. 2 ustawy, nie moe bra udziau w przetargu przez okres 5 lat od dnia, w ktrym przedsiwzicie to powinno by zrealizowane.

18

POROZUMIENIE BURMISTRZW

orozumienie midzy burmistrzami (Covenant of Mayors) to popularny ruch europejski skupiajcy wadze lokalne i regionalne, ktre dobrowolnie wczaj si w dziaania na rzecz zwikszenia efektywnoci energetycznej i wykorzystywania odnawialnych rde energii na podlegajcych im obszarach. Celem sygnatariuszy Porozumienia jest zrealizowanie oraz wykroczenie poza unijny cel, jakim jest zmniejszenie emisji CO2 o 20% do 2020 roku.

niem i warsztatach tematycznych. Jeeli zainteresowanym wadzom lokalnym brakuje umiejtnoci i/lub zasobw, by przygotowa i wdroy SEAP, mog one uzyska wsparcie ze strony organizacji dysponujcych takim potencjaem, zwanych Strukturami Wspierajcymi. List istniejcych Struktur Wspierajcych mona znale na stronie internetowej Porozumienia Burmistrzw.

Porozumienie dla zrwnowaonego rozwoju

Porozumienie Burmistrzw jest inicjatyw angaujc europejskie miasta i miejscowoci w dziaania na rzecz ochrony klimatu. Jej sygnatariusze zobowizuj si do przekroczenia celw unijnej polityki klimatyczno-energetycznej ustalonych dla roku 2020 poprzez ograniczenie na swoim terenie emisji dwutlenku wgla (CO2) o ponad 20%. Wywizanie si z tego zobowizania wymaga od sygnatariuszy Porozumienia opracowania Planu Dziaa na rzecz Zrwnowaonej Energii (tzw. SEAP), wdroenia dziaa z zakresu efektywnoci energetycznej i wykorzystania odnawialnych rde energii, zarwno w sektorze publicznym jak i prywatnym, jak rwnie organizacji Dni Energii zachcajcych mieszkacw do jej oszczdzania. Wsparcia sygnatariuszom Porozumienia udziela Komisja Europejska, Biuro Porozumienia Burmistrzw oraz tzw. Struktury Wspierajce. Nadrzdnym celem sygnatariuszy Porozumienia jest ograniczenie na swoim terenie emisji CO2 o ponad 20% do 2020 roku poprzez dziaania ukierunkowane na zwikszenie efektywnoci energetycznej i wykorzystanie odnawialnych rde energii. Zobowizania szczegowe, ktre maj umoliwi osignicie tego celu, obejmuj natomiast:

Przystpienie do Porozumienia Burmistrzw oferuje szereg moliwoci:

zoenia publicznej deklaracji przekroczenia celw unijnej polityki klimatyczno-energetycznej w zakresie redukcji emisji CO2, stworzenia lub wzmocnienia dynamiki redukcji emisji CO2 na swoim terenie, skorzystania z dowiadcze innych miast i miejscowoci przodujcych w dziaaniach na rzecz ochrony klimatu, podzielenia si wasn wiedz i dowiadczeniami z innymi, rozsawienie swojej miejscowoci jako pioniera w dziedzinie ochrony klimatu, zaprezentowania swoich osigni na stronie internetowej Porozumienia. Jak przystpi do Porozumienia Burmistrzw? Porozumienie Burmistrzw jest otwarte dla wszystkich wadz lokalnych wybranych w demokratycznych wyborach, niezalenie od ich rozmiaru oraz stopnia realizacji lokalnych polityk energetycznych/klimatycznych. Przedstawiciele sa-

sporzdzenie Bazowej Inwentaryzacji Emisji w cigu roku od dnia podpisania Porozumienia; opracowanie, przyjcie przez Rad Miasta/Gminy oraz przesanie do Biura Porozumienia Planu Dziaa na rzecz Zrwnowaonej Energii (SEAP) w cigu roku od dnia podpisania Porozumienia; regularne sporzdzanie - co 2 lata poczwszy od dnia przedoenia SEAP - raportw informujcych o postpach we wdraaniu planu oraz osignitych do tej pory rezultatach; promowanie dziaa podejmowanych w zwizku z przystpieniem do Porozumienia i angaowanie w nie mieszkacw oraz lokalnych interesariuszy, w tym regularna organizacja Lokalnych Dni Energii; promowanie Porozumienia Burmistrzw, w szczeglnoci poprzez zachcanie innych miast i gmin do przystpienia do Porozumienia oraz udzia w najwaniejszych wydarzeniach organizowanych w zwizku z Porozumie-

19

morzdu lokalnego pragncy, aby ich miasto lub gmina przystpio do Porozumienia Burmistrzw musz w pierwszej kolejnoci przedstawi inicjatyw Radzie Miasta (lub innemu rwnorzdnemu organowi decyzyjnemu) oraz przedyskutowa j na jej forum. Gdy decyzja o przystpieniu do Porozumienia zostanie formalnie przyjta (poprzez uchwa Rady Miasta lub Gminy), wadze lokalne musz poinformowa o tym Komisj Europejsk. W tym celu wysyaj wiadomo e-mail na adres Biura Porozumienia Burmistrzw z zaczonym formularzem przystpienia. Formularz musi by prawidowo wypeniony oraz podpisany przez burmistrza lub inn osob upowanion do tego przez Rad Miasta lub Gminy. Po wysaniu wiadomoci, miasto/ gmina zostanie dopisane do listy sygnatariuszy Porozumienia, a Rada Miasta/Gminy otrzyma poczt elektroniczn potwierdzenie przystpienia do Porozumienia wraz z informacjami o nastpnych wymaganych dziaaniach. Wadze lokalne mog przystpi do Porozumienia Burmistrzw w dowolnej chwili, nie ma ograniczenia czasowego! Uroczyste ceremonie podpisania Porozumienia, dajce Burmistrzom moliwo zoenia publicznego podpisu oraz pokazania si na forum midzynarodowym, maj natomiast miejsce raz w roku. ENERGY for MAYORS Programem wspierajcym inicjatyw Porozumienie Burmistrzw dla poprawy klimatu jest projekt ENERGY for MAYORS. Dziaania w jego ramach prowadzone s poprzez:

istotn rol we wdraaniu Porozumienia, jednake same potrzebuj pomocy, by z powodzeniem wspiera sygnatariuszy Porozumienia, w tym przede wszystkim mae i rednie miasta, ktrym brakuje niezbdnych umiejtnoci i/lub rodkw, aby wypeni zobowizania wynikajce z przystpienia do tej inicjatywy. Projekt przewiduje budow potencjau Struktur Wspierajcych poprzez organizacj specjalnych szkole, opracowanie i rozpowszechnienie zestawu narzdzi uatwiajcego realizacj zaoe Porozumienia, wymian dowiadcze oraz wspprac sieciow. W ramach projektu wsparcie otrzymaj take miasta i gminy. Partnerzy projektu z 10 regionw Europy, ktrzy sami s Strukturami Wspierajcymi, pomagaj okoo 70-ciu miastom i gminom w opracowaniu i wdroeniu Planw Dziaa na rzecz Zrwnowaonej Energii (SEAP), angaujc w prace nad planem lokalnych interesariuszy, jak rwnie organizujc cykle warsztatw w poszczeglnych regionach objtych projektem. Ponadto, w wybranych miastach pilotaowych prace nad SEAP zostan poczone z wdroeniem Systemu Zarzdzania Energi zgodnego z now norm EN 16001. Celem jest stworzenie standardw w zakresie monitorowania wdraania SEAP, jak rwnie wkad w organizacj komunikacji wewntrznej i zewntrznej. Wsparcie Komisji Komisja Europejska wspiera sygnatariuszy Porozumienia poprzez: Biuro Porozumienia Burmistrzw odpowiedzialne za promocj inicjatywy, koordynacj dziaa zwizanych z jej realizacj oraz wspieranie sygnatariuszy Porozumienia; stron internetow suc promocji Porozumienia oraz dzieleniu si sukcesami; narzdzia i metody (poradniki, szablony, itp.) majce uatwi sporzdzenie standaryzowanej inwentaryzacji emisji oraz Planu Dziaa pozostajcego w zgodzie z ju istniejcymi dokumentami (inne obowizujce plany i programy); programy finansujce, w tym przede wszystkim programy Europejskiego Banku Inwestycyjnego, Fundusze Strukturalne, itp.; wydarzenia majce suy promocji sygnatariuszy Porozumienia na szczeblu europejskim; sie Struktur Wspierajcych, pomagajcych miastom i gminom w wywizaniu si ze zobowiza wynikajcych z przystpienia do Porozumienia. Dni Energii Jednym z zada sygnatariuszy Porozumienia Burmistrzw jest organizacja Dni Energii promujcych wrd mieszkacw oszczdzanie energii oraz wykorzystanie jej odnawialnych rde, a take angaujcych ich w inicjatywy proklimatyczne realizowane przez wadze lokalne. Aktywne zaangaowanie lokalnych interesariuszy jest niezbdne dla opracowania udanego Planu dziaa na rzecz zrwnowaonej energii (SEAPu) oraz jego wdroenia, gdy plan ten obejmuje zarwno dziaania w sektorze komunalnym, jak i prywatnym.

umocnienie Struktur Wspierajcych jako organizacji udzielajcych pomocy sygnatariuszom Porozumienia, jak rwnie wzmocnienie roli samorzdw lokalnych jako organw politycznych i administracyjnych; pomoc w opracowaniu i wdroeniu Planw Dziaa na rzecz Zrwnowaonej Energii (SEAP) w wybranych miastach i miejscowociach; efektywny monitoring wdraania SEAP oraz jego rezultatw, jak rwnie poprawa efektywnoci zarzdzania energi w wybranych miastach i miejscowociach; zwikszenie liczby Struktur Wspierajcych Porozumienie Burmistrzw. Projekt ten zakada, e Struktury Wspierajce odgrywaj

20

Dni Energii s wydarzeniem majcym na celu podniesienie wiadomoci lokalnej spoecznoci w takich dziedzinach jak efektywno energetyczna, wykorzystanie odnawialnych rde energii czy powizania pomidzy wykorzystaniem energii a zamianami klimatu. Wydarzenie to moe przyj rne formy i obejmowa szereg imprez, jak np. warsztaty, wystawy, wizyty studyjne, dni otwartych drzwi, lokalne fora energetyczne, konkursy dla szk oraz ogu mieszkacw itp. Dni Energii daj wadzom lokalnym moliwo:

zaprezentowania swojego zaangaowania w realizacj

celw klimatyczno-energetycznych UE na szczeblu lokalnym; wzmocnienia wizi z mieszkacami i zaangaowania ich w realizacj lokalnej strategii w zakresie poszanowania energii i ochrony klimatu; szerokiej promocji zrwnowaonego wykorzystania energii; pokazania mieszkacom, jak mog oszczdza energi w yciu codziennym. Wicej informacji na temat Porozumienia Burmistrzw mona znale na stronie internetowej Porozumienia: www.eumayors.eu/about_the_covenant/index_en.htm

www.porozumienieburmistrzow.eu

www.energyformayors.eu/pl/covenant-of-mayor

21

22