Cu 12: Chn on hnh nh si ng mt v si ti mt? I./ i cng: - Si mt l mt bnh ph bin Vit nam. - Si ng mt gp nhiu hn si ti mt do yu t nhim khun v nhim KST.

. - Si ng mt c th nm ng mt trong gan, ng mt ngoi gan hoc phi hp c 2. Si ng mt c hnh thnh t mui mt. - Si ti mt t gp hn nhng cng cng ngy cng tng ln Vit Nam. Tc nhn gy si lin quan nhiu n s tng Cholestrol mt v gim mui mt. - V mt gii phu i th si mt c 3 dng: Bn mt, si bn v si. II./ Chn on hnh nh: 1./ Xquang: Chp bng khng chun b. a./ Chp gan xa (chp Tl gan). - Xc nh kch thc tht ca gan. - ng knh honh nh: 14 16,5 cm. - ng knh honh ct sng: 9 12cm. b./ Chp cc phim thng nghing: - nh gi si mt cn quang (30%). Si mt cn quang c nhiu vng ng tm. - Phim nghing: Hnh cn quang nm trc ct sng (phn bit vi si thn phi) *./ Chn on phn bit: Hnh cn quang bt thng nm vng gan, si thn phi, vi ha nhu m gan (nang sn, u gan, vi ha mch mu), ti mt s - Chiu Xquang: Di ng theo t th, nhp th ca bnh nhn. 2./ Siu m: a./ Si ng mt ch (si ng mt ngoi gan). - C th c hnh thnh ti ch hoc do si ng mt trong gan hay si ti mt di chuyn n. - Si OMC c th khng c khng c triu chng lm sng hoc biu hin au, st, vng da tng t. - Si c th n c hoc nhiu, i khi cht y ng mt. */ Hnh nh siu m: - Du hiu trc tip l Hnh tng m km bng cn pha sau nm trong OMC. - Du hiu gin tip l gin ng mt pha trn si. Mc gin nhiu khi khng tng xng vi kch thc v s lng si. Dch mt pha trn si c th c bn mt. - Si bn l hnh tng m khng km bng cn. - i khi si hnh thnh trn mt mnh xc giun. Siu m thy mnh xc giun hnh ng ray v hnh tng m bao quanh km bng cn. - Si OMC nm v tr thp nhiu khi kh pht hin do vng hi trong t trng, bnh nhn bo. */ Chn on phn bit: - U ng mt ngoi gan. - U ty (nht l vi si bn). - Si u ty trong vim ty mn. b./ Si ng mt trong gan: - Gp nhiu Vit Nam - Si c hnh thnh ti ch do nhim trng hoc KST. i khi si hnh thnh do nhng d dng ng mt. */ Hnh nh siu m: Siu m l phng php chn on hu hin nht.

- Du hiu trc tip v du hiu gin tip ca si trong gan cungx ging nh si ng mt ngoi gan l hnh tng m km bng cn nm trong ng mtj trong gan v gin ng mt trn si. - Siu m cn chn on c th V tr ca si thy gan phi hay tri, phn thy v h phn thy v nh hng ca n ti ng mt pha trn gip nh hng iu tr. *./ Chn on phn bit: - Hi trong ng mt: Do phu thut ni mt rut, do can thip ni soi ng mt, do thng ng mt vo ng tiu ha. + Hi trong ng mt thng c hnh bng dt, sng hn, khng c bng cn, thng nm vng ngoi vi hn. + Nu ng mt gin to th hi nm ch cao. - Vi ha nhu m gan: Nhng hnh tng m km bng cn nm dc theo nhnh tnh mch ca thng l si hn l vi ha nhu m gan. c./ Si ti mt: - Si ti mt c th khng c triu chng lm sng m pht hin tnh c trn phim chp bng khng chun b hoc siu m. - Khi c bin chng si c th gy au vng vng h sn phi v cng c th gy vng da tc mt. */ Hnh nh siu m: - Du hiu trc tip: + Si mt: Cu trc tng m km bng cn hnh trn hoc hnh bu dc trong ti mt. Thay i v tr theo t th bnh nhn. Khi nhiu si tp trung thnh m nm st nhau hay si qu ln th khng thy ton b hnh vin si m ch thy mt vng cung tng m km bng cn. Khi ti mt teo nh hay si kt c ti mt th si khng di ng theo th th bnh nhn. + Si bn: tng m thay i, gim m hn si mt khng km bng cn. Di ng theo t th bnh nhn. + Bn mt: Tng m so vi dch mt, khng km bng cn. Thay i theo t th bnh nhn, lun lng ng phn thp. Chim mt phn hay ton b ti mt. + Cc si c th ring r hoc phi hp vi nhau trn cng bnh nhn. - Du hiu gin tip: + Gin ti mt: Kch thc ngang ti mt > 4 cm. + Vim ti mt mn: Ti mt teo nh thnh dy, tng m, thm nhim m xung quanh. + Dch mt c th khng trong do vim nhim , m, chy mu. + ng mt pha trn khng gin. - Hn ch ca siu m trong chn on si ti mt + Si nh khng km bng cn. + Si nm c hoc ng ti mt + Bnh nhn bo. + So m bng hoc hi ng tiu ha nhiu. - Mt s hnh nh c th nhm si ti mt: + Hi ng tiu ha (t trng hoc i trng) Hnh nh thay i trong qu trnh thm khm.

+ U ti mt: Hnh tng m khng bng cn. Thnh ti mt dy khu tr thnh mng, khi b nham nh, xm ln gan v rn gan. + Polype ti mt: Hnh tng m nh, khng c bng cn, dnh vo thnh ti mt, c th c cung, khng thay i v tr theo t th bnh nhn. + Np gp ca ti mt: Tng m tng ng thnh ti mt, khng bng cn, xut hin trn 1 lt ct nht nh, mt v tr nht nh. + Hi trong ti mt: B khng nt, nm v tr cao. + Sn l gan trong ti mt: Khng c bng cn. + Kp phu thut. 3./ CT.Scanner: - Chn on si mt ch yu da vo siu m l . CT thng c ch nh cho nhng trng hp siu m gp kh khn nh: Hi trong ng tiu ha, si nh nm on thp OMC, si c bin chng hoc nhng BN si mt cn nh gi chi tit v khch quan v tr si, tnh trng nhu m gan, tnh trng ng mt nh hng phng php iu tr nht l iu tr ct gan. - Si mt biu hin trn CT l hnh tng t trng nm trong ng mt v ng mt pha trn si gin. - Cc si Cholesterol thng ng t trng vi dch mt v cc si nh i khi b st trn phim chp CT III./ Bin chng si ti mt: 1/ nc ti mt cp: L tnh trng ti mt gin to v cng au - Ti mt cng to > 4 cm thnh mng, xung quanh khng c dch. - C th c si trong lng ti mt. - Du hiu Murphy SA (+) 2/ Vim ti mt cp: - Ti mt cng to, thnh dy 2 b. - C si trong lng ti mt. - C dch quanh ti mt. - Du hiu Morphy SA (+). - CT: Dy thnh ti mt (>4mm) km theo hnh nh 2 b khng u, bt thuc cn quang mnh sau tim. Thm nhim t chc m quanh ti mt 3/ Vim ti mt mn: L bin chng mun ca si ti mt. - Ti mt teo nh. - Thnh dy khng u, tng m vi ha. - Lng cha si, c khi khng c dch mt */ Ti mt s: Thnh ti mt b vi ha v hu nh lun i km si mt. y l mt th c bit ca vim ti mt mn. - Chp gan mt khng chun b thy hnh ti mt cn quang. - Siu m: Ti mt biu hin bng mt vng cung km bng cn. Cn phn bit vi 2 vng cung trong vim x teo ti mt c si. - C khong 20% ti mt s c ung th ti mt i km. 5/ Ung th ti mt: - Thnh ti mt dy khu tr thnh mng, khi b nham nh. - Xm ln gan v rn gan 6/ Hi chng Mirizzi: Him - Si c ti mt. - Vim ti mt mn. - Tc mt do hp ng gan chung. 7/ D mt ng tiu ha:

- Hi trong ng mt. - C th thy si trn phim x quang nu si cn quang. - Tc rut do si. 8/ Chy mu ng mt: - Dch mt c. - i khi thy cc mu ng tng m khng km bng cn, di ng trong ti mt.