Professional Documents
Culture Documents
Lý thuyết và bài tập Quản trị sản xuất
Lý thuyết và bài tập Quản trị sản xuất
NGUYN VN DUYT
ThS. TRNG CH TIN
L THUYT & BI TP
QUN TR SN XUT
T SCH I HC CN TH
2009
THNG TIN V TC GI
PHM VI V I TNG S DNG
CA GIO TRNH
1. THNG TIN V TC GI
H v tn: NGUYN VN DUYT
Sinh nm: 01/01/1968
C quan cng tc:
B mn: Qun tr kinh doanh. Khoa: Kinh t & QTKD
Trng: i hc Cn Th
a ch Email lin h: nvduyet@ctu.edu.vn
2. PHM VI V I TNG S DNG
Gio trnh c th dng tham kho cho nhng ngnh no:
- Gio trnh cho chuyn ngnh Qun tr kinh doanh, cc ngnh tham kho: Qun tr
thng mi, Qun tr Marketing, Ti chnh doanh nghip, Cng ngh thc phm,...
C th dng cho cc trng no:
- Gio trnh c s dng cho nhng trng c o to cc ngnh thuc lnh vc
kinh t
Cc t kha ( ngh cung cp 10 t kha tra cu):
- Gio trnh Qun tr sn xut Nguyn Vn Duyt
Yu cu kin thc trc khi hc mn ny:
- Hc vin phi nm c kin thc c bn v lnh vc kinh t nh: Qun tr hc,
Kinh t vi m, Kinh t v m, M hnh ton kinh t
xut bn in cha, nu c th Nh xut bn no:
- Cha xut bn, ch in n lu hnh ni b ti t sch i hc Cn Th (3 ln
khong 5.000 quyn)
MC LC
THNG TIN V TC GI..............................................................................................1
1. THNG TIN V TC GI .........................................................................................1
2. PHM VI V I TNG S DNG .....................................................................1
MC LC...........................................................................................................................2
CHNG 1:GII THIU V QUN TR SN XUT...............................................9
I. MT S KHI NIM..................................................................................................9
1. Khi nim v sn xut..............................................................................................9
a. Sn xut bc 1 (sn xut s ch): .........................................................................9
b. Sn xut bc 2 (cng nghip ch to): ...............................................................10
c. Sn xut bc 3 (cng nghip dch v):...............................................................10
2. c im ca sn xut hin i.............................................................................10
3. Khi nim v qun tr sn xut ..............................................................................11
II. CC BC PHT TRIN CA QUN TR SN XUT .....................................11
1. Cch mng cng nghip ........................................................................................11
2. Qun tr khoa hc ..................................................................................................12
3. Cch mng dch v.................................................................................................13
III. HNG NGHIN CU QUN TR SN XUT .................................................14
1. Sn xut nh l mt h thng ................................................................................14
a. Yu t u vo: ..................................................................................................15
b. Yu t u ra:.....................................................................................................17
2. Cc quyt nh trong qun tr sn xut v tc nghip...........................................17
a. Cc quyt nh v chin lc:............................................................................17
b. Cc quyt nh v hot ng: ............................................................................17
c. Cc quyt nh v qun l:.................................................................................17
IV. VAI TR CA NGI QUN L TRONG QUN TR SN XUT:................18
1. Cc k nng cn thit ngi qun tr sn xut...................................................18
a) K nng k thut (technical skills) hoc chuyn mn nghip v:.....................18
b) K nng nhn s (human skills):.......................................................................18
c) K nng nhn thc hay t duy: (conceptual skills) ...........................................19
2. Cc hot ng ca ngi qun tr sn xut ..........................................................19
a. Trong chc nng hoch nh:.............................................................................19
b. Trong chc nng t chc: ..................................................................................19
c. Trong chc nng kim sot:...............................................................................20
d. Trong chc nng lnh o: ................................................................................20
e. Trong chc nng ng vin: ..............................................................................20
f. Trong chc nng phi hp: ................................................................................20
V. CU HI N TP ...................................................................................................20
CHNG 2: D BO ....................................................................................................21
I. KHI NIM V D BO. ........................................................................................21
II. PHNG PHP D BO NH TNH. .................................................................21
1. Ly kin ca ban iu hnh. ...............................................................................21
2. Ly kin ca ngi bn hng..............................................................................21
3. Phng php chuyn gia (Delphi).........................................................................22
2
Bi 12:..................................................................................................................129
Bi 13:..................................................................................................................129
Bi 14:..................................................................................................................130
CHNG 6: HOCH NH TNG HP.................................................................132
I. MC TIU V S CN THIT CA HOCH NH TNG HP. ..................................132
1. i tng v phm vi ca hoch nh tng hp .................................................132
2. Mc tiu ca hoch nh tng hp ......................................................................133
3. S cn thit ca hoch nh tng hp .................................................................134
II. HOCH NH TNG HP: ..................................................................................134
1. Cc k hoch trong hoch nh tng hp............................................................134
a. K hoch thay i mc d tr..........................................................................134
b. K hoch lm thm gi. ...................................................................................135
c. K hoch thay i lt lao ng theo mc nhu cu. .......................................135
d. K hoch s dng cng nhn lm bn thi gian..............................................136
e. K hoch tc ng n nhu cu. ......................................................................136
f. K hoch hp ng ph....................................................................................137
g. K hoch thc hin n hng chu. .................................................................137
h. K hoch sn xut sn phm hn hp theo ma..............................................137
2. Phng php hoch nh tng hp......................................................................138
III. LCH TRNH SN XUT CHNH:......................................................................143
1. Mc tiu ca lch trnh sn xut: .........................................................................143
2. Mc thi gian trong lch trnh sn xut:..............................................................143
3. Qui trnh xy dng lch trnh sn xut: ...............................................................143
IV. CU HI & BI TP CUI CHNG ..............................................................149
IV.1. Cu hi n tp: ...............................................................................................149
IV.2. Bi tp c li gii: ..........................................................................................150
Bi 1:....................................................................................................................150
Bi 2:....................................................................................................................153
Bi 3:....................................................................................................................156
IV.3. Bi tp t gii: ................................................................................................162
Bi 4:....................................................................................................................162
Bi 5:....................................................................................................................162
Bi 6:....................................................................................................................163
Bi 7:....................................................................................................................164
Bi 8:....................................................................................................................164
Bi 9:....................................................................................................................165
Bi 10:..................................................................................................................165
Bi 11:..................................................................................................................166
Bi 12:..................................................................................................................167
Bi 13:..................................................................................................................167
CHNG 7: HOCH NH TN KHO ...................................................................169
I. MT S KHI NIM LIN QUAN N TN KHO:...........................................169
1. H thng tn kho:.................................................................................................169
2. Cc quan im khc nhau v lng tn kho........................................................169
3. Phn tch chi ph tn kho. ....................................................................................170
6
Bi 4:....................................................................................................................208
Bi 5:....................................................................................................................210
III.3. Bi tp t gii: ................................................................................................213
Bi 6:....................................................................................................................213
Bi 7:....................................................................................................................213
Bi 8:....................................................................................................................214
Bi 9:....................................................................................................................214
Bi 10:..................................................................................................................215
Bi 11:..................................................................................................................215
Bi 12:..................................................................................................................216
CHNG 9: LP LCH TRNH SN XUT ...........................................................217
I. LP LCH TRNH CHO CC H THNG SN XUT HNG V QUI TRNH.
......................................................................................................................................217
1. Phng php sp xp th t ti u trong sn xut, dch v................................217
a. Trng hp ch c mt my hoc mt dy chuyn sn xut. ..........................217
b. Nguyn tc Jonhson:........................................................................................221
c. Trng hp tng qut: (Lch trnh cho N cng vic trn M my)...................224
2. Phng php phn cng cng vic cho cc my: ...............................................226
II. LP LCH TRNH CHO CC H THNG SN XUT HNG V SN PHM:
......................................................................................................................................229
1. Lp lch trnh cho l sn xut:.............................................................................229
a. EOQ cho l sn xut (POQ):............................................................................229
b. Phng php Run-out: .....................................................................................230
2. Lp lch trnh phn phi: (Phng php ng cn bng) ................................231
III. CU HI & BI TP CUI CHNG...............................................................234
III.1. Cu hi............................................................................................................234
III.2. Bi tp c li gii: ..........................................................................................234
Bi 1:....................................................................................................................234
Bi 2:....................................................................................................................238
Bi 3:....................................................................................................................239
Bi 4:....................................................................................................................240
Bi 5:....................................................................................................................242
III.3. Bi tp t gii: ................................................................................................243
Bi 6:....................................................................................................................243
Bi 7:....................................................................................................................243
Bi 8:....................................................................................................................243
Bi 9:....................................................................................................................244
Bi 10:..................................................................................................................245
Bi 11:..................................................................................................................245
Bi 12:..................................................................................................................245
Bi 13:..................................................................................................................246
Bi 14:..................................................................................................................246
TI LIU THAM KHO.............................................................................................247
Chuyn ha
u ra
-Ngun nhn lc
-Nguyn liu
-Lm bin i
-Hng ha
-Cng ngh
-Tng thm gi tr
-Dch v
-My mc,thit b
-Tin vn
-Khoa hc & ngh thut qun tr.
S 1-1: Qu trnh sn xut.
Nh vy, v thc cht sn xut chnh l qu trnh chuyn ha cc yu t u vo bin
chng thnh cc sn phm hoc dch v u ra. Ta c th hnh dung qu trnh ny trong
s 1-1.
Theo ngha rng, sn xut bao hm bt k hot ng no nhm tha mn nhu cu ca
con ngi. N c th phn thnh: sn xut bc 1; sn xut bc 2 v sn xut bc 3.
a. Sn xut bc 1 (sn xut s ch):
L hnh thc sn xut da vo khai thc ti nguyn thin nhin hoc l nhng hot
ng s dng cc ngun ti nguyn c sn, cn dng t nhin nh khai thc qung m,
khai thc lm sn, nh bt hi sn, trng trt,...
11
CHUYN HA
Ngoi vi
-Php lut,chnh tr
-X hi
-Kinh t
-K thut
L tnh
Ch to, khai m
Th trng
-Cnh tranh
-Thng tin SP
-NC khch hng
Dch v trao i
Bn s,bn l
Ngun lc S Cp
-Vt t
-Nhn s
-Vn
-Tin ch khc
Dch v nh v
Vn chuyn
Dch v khc
Bo him, ti chnh, y
t, gio dc,...
U RA
u ra trc tip
* Sn phm
* Dch v
u ra gin tip
* Thu
* Tin lng
* S pht trin cng ngh
* S tc ng ca:
-Mi trng
-Cng nhn
-X hi
Thng tin
Phn hi
14
iu kin v kinh t:
Nhn t kinh t c nh hng trc tip i vi s thu ht tim nng ca cc chin
lc khc nhau. Chng hn nu nh li sut tng ln th s vn cn cho vic a dng ha
s qu t hoc khng c sn. Hay l, khi li sut tng ln th s thu nhp s dng c
ty thch s gim i v nhu cu sn phm s dng ty thch cng gim. Khi gi c
phiu tng ln, s mong mun c c phn nh l ngun vn pht trin th trng s
tng ln. Nh vy, khi th trng tng trng th ca ci ca ngi tiu th v doanh
nghip tng ln.
Cc bin s kinh t quan trng cn theo di.
Nhng chnh sch tin t, kh nng cung cp tn dng, li sut.
Gi tr ca ng tin trn th trng, t l lm pht, t gi hi oi.
Thm ht ngn sch ca chnh ph.
Thu nhp bnh qun trn u ngi, xu hng tht nghip.
Cc chnh sch thu kha, qui nh v xut nhp khu.
15
20
Chng 2: D bo
CHNG 2: D BO
I. KHI NIM V D BO.
Ngi ta thng nhn mnh rng mt phng php tip cn hiu qu i vi d bo l
phn quan trng trong hoch nh. Khi cc nh qun tr ln k hoch, trong hin ti h
xc nh hng tng lai cho cc hot ng m h s thc hin. Bc u tin trong
hoch nh l d bo hay l c lng nhu cu tng lai cho sn phm hoc dch v v
cc ngun lc cn thit sn xut sn phm hoc dch v .
Nh vy, d bo l mt khoa hc v ngh thut tin on nhng s vic s xy ra
trong tng lai, trn c s phn tch khoa hc v cc d liu thu thp c.
Khi tin hnh d bo ta cn c vo vic thu thp x l s liu trong qu kh v hin ti
xc nh xu hng vn ng ca cc hin tng trong tng lai nh vo mt s m
hnh ton hc.
D bo c th l mt d on ch quan hoc trc gic v tng lai. Nhng cho d
bo c chnh xc hn, ngi ta c loi tr nhng tnh ch quan ca ngi d bo.
II. PHNG PHP D BO NH TNH.
Cc phng php ny da trn c s nhn xt ca nhng nhn t nhn qu, da theo
doanh s ca tng sn phm hay dch v ring bit v da trn nhng kin v cc kh
nng c lin h ca nhng nhn t nhn qu ny trong tng lai. Nhng phng php
ny c lin quan n mc phc tp khc nhau, t nhng kho st kin c tin
hnh mt cch khoa hc nhn bit v cc s kin tng lai. Di y l cc d bo
nh tnh thng dng:
1. Ly kin ca ban iu hnh.
Phng php ny c s dng rng ri cc doanh nghip. Khi tin hnh d bo, h
ly kin ca cc nh qun tr cp cao, nhng ngi ph trch cc cng vic, cc b
phn quan trng ca doanh nghip, v s dng cc s liu thng k v nhng ch tiu
tng hp: doanh s, chi ph, li nhun...Ngoi ra cn ly thm kin ca cc chuyn gia
v marketing, ti chnh, sn xut, k thut.
Nhc im ln nht ca phng php ny l c tnh ch quan ca cc thnh vin v
kin ca ngi c chc v cao nht thng chi phi kin ca nhng ngi khc.
2. Ly kin ca ngi bn hng.
Nhng ngi bn hng tip xc thng xuyn vi khch hng, do h hiu r nhu
cu, th hiu ca ngi tiu dng. H c th d on c lng hng tiu th ti khu
vc mnh ph trch.
Tp hp kin ca nhiu ngi bn hng ti nhiu khu vc khc nhau, ta c c
lng d bo tng hp v nhu cu i vi loi sn phm ang xt.
21
Chng 2: D bo
Nhc im ca phng php ny l ph thuc vo nh gi ch quan ca ngi bn
hng. Mt s c khuynh hng lc quan nh gi cao lng hng bn ra ca mnh.
Ngc li, mt s khc li mun gim xung d t nh mc.
3. Phng php chuyn gia (Delphi).
Phng php ny thu thp kin ca cc chuyn gia trong hoc ngoi doanh nghip
theo nhng mu cu hi c in sn v c thc hin nh sau:
c Mi chuyn gia c pht mt th yu cu tr li mt s cu hi phc v cho vic
d bo.
d Nhn vin d bo tp hp cc cu tr li, sp xp chn lc v tm tt li cc kin
ca cc chuyn gia.
e Da vo bng tm tt ny nhn vin d bo li tip tc nu ra cc cu hi cc
chuyn gia tr li tip.
f Tp hp cc kin mi ca cc chuyn gia. Nu cha tha mn th tip tc qu
trnh nu trn cho n khi t yu cu d bo.
u im ca phng php ny l trnh c cc lin h c nhn vi nhau, khng xy
ra va chm gia cc chuyn gia v h khng b nh hng bi kin ca mt ngi no
c u th trong s ngi c hi kin.
4. Phng php iu tra ngi tiu dng.
Phng php ny s thu thp ngun thng tin t i tng ngi tiu dng v nhu cu
hin ti cng nh tng lai. Cuc iu tra nhu cu c thc hin bi nhng nhn vin
bn hng hoc nhn vin nghin cu th trng. H thu thp kin khch hng thng qua
phiu iu tra, phng vn trc tip hay in thoi... Cch tip cn ny khng nhng gip
cho doanh nghip v d bo nhu cu m c trong vic ci tin thit k sn phm. Phng
php ny mt nhiu thi gian, vic chun b phc tp, kh khn v tn km, c th khng
chnh xc trong cc cu tr li ca ngi tiu dng.
III. PHNG PHP D BO NH LNG.
M hnh d bo nh lng da trn s liu qu kh, nhng s liu ny gi s c lin
quan n tng lai v c th tm thy c. Tt c cc m hnh d bo theo nh lng
c th s dng thng qua chui thi gian v cc gi tr ny c quan st o lng cc
giai on theo tng chui .
Cc bc tin hnh d bo:
c Xc nh mc tiu d bo.
d Xc nh loi d bo.
e Chn m hnh d bo.
f Thu thp s liu v tin hnh d bo.
22
Chng 2: D bo
g ng dng kt qu d bo.
Tnh chnh xc ca d bo:
Tnh chnh xc ca d bo cp n chnh lch ca d bo vi s liu thc t.
Bi v d bo c hnh thnh trc khi s liu thc t xy ra, v vy tnh chnh xc ca
d bo ch c th nh gi sau khi thi gian qua i. Nu d bo cng gn vi s liu
thc t, ta ni d bo c chnh xc cao v li trong d bo cng thp.
Ngi ta thng dng sai lch tuyt i bnh qun (MAD) tnh ton:
MAD =
MAD =
1. D bo ngn hn.
D bo ngn hn c lng tng lai trong thi gian ngn, c th t vi ngy n vi
thng. D bo ngn hn cung cp cho cc nh qun l tc nghip nhng thng tin a
ra quyt nh v cc vn nh:
Cn d tr bao nhiu i vi mt loi sn phm c th no cho thng ti ?
Ln lch sn xut tng loi sn phm cho thng ti nh th no ?
S lng nguyn vt liu cn t hng nhn vo tun ti l bao nhiu ?
a. D bo s b:
M hnh d bo s b l loi d bo nhanh, khng cn chi ph v d s dng. V d nh:
S dng s liu hng bn ngy hm nay lm d bo cho lng hng bn ngy mai.
S dng s liu ngy ny nm ri nh l d bo lng hng bn cho ngy y
nm nay.
M hnh d bo s b qu n gin cho nn thng hay gp nhng sai st trong d bo.
b. Phng php bnh qun di ng:
Phng php bnh qun di ng trung bnh ha cc s liu trong mt giai on gn
y v s trung bnh ny tr thnh d bo cho giai on ti.
n
Ft =
At 1 + At 2 + ... + At n
=
n
At i
i =1
Chng 2: D bo
so snh tnh chnh xc ca chng trong giai on 10 tun l gn y nht (n v: 10
Triu ng).
Kt qu bi ton:
Tnh ton bnh qun di ng 3, 5, 7 tun:
Tun l
D bo
Nhu cu d
tr thc t
3 tun
5 tun
7 tun
100
125
90
110
105
130
85
102
106,7
104,0
106,4
110
105,7
106,4
106,7
10
90
99,0
106,4
104,6
11
105
100,7
103,4
104,6
12
95
101,7
98,4
103,9
13
115
96,7
100,4
102,4
14
120
105,0
103,0
100,3
15
80
110,0
105,0
105,3
16
95
105,0
103,0
102,1
17
100
98,3
101,0
100,0
24
Chng 2: D bo
Tnh ton lch tuyt i bnh qun MAD cho 3 loi d bo ny:
Tun l
3 tun
Nhu cu d
5 tun
7 tun
tr thc t
D bo
AD
D bo
AD
D bo
AD
102
106,7
4,7
104,0
2,0
106,4
4,4
110
105,7
4,3
106,4
3,6
106,7
3,3
10
90
99,0
9,0
106,4
16,4
104,6
14,6
11
105
100,7
4,3
103,4
1,6
104,6
0,4
12
95
101,7
6,7
98,4
3,4
103,9
8,9
13
115
96,7
18,3
100,4
14,6
102,4
12,6
14
120
105,0
15,0
103,0
17,0
100,3
19,7
15
80
110,0
30,0
105,0
25,0
105,3
25,3
16
95
105,0
10,0
103,0
8,0
102,1
7,1
17
100
98,3
1,7
101,0
1,0
100,0
104,0
92,6
96,3
MAD
10,4
9,26
9,63
25
Chng 2: D bo
n
Ft =
t i
i =1
Vi: Ft - D bo thi k th t
.k i
k
i =1
Ft = Ft 1 + ( At 1 Ft 1 )
F t -1
A t -1
= 85
26
Chng 2: D bo
F9 = 85 + 0,1(102 - 85) = 86,7
=0,2
Tun l
Nhu cu d
tr thc t
=0,1
=0,2
=0,3
D bo
AD
D bo
AD
D bo
AD
102
85,0
17,0
85,0
17,0
85,0
17,0
110
86,7
23,3
88,4
21,6
90,1
19,9
10
90
89,0
1,0
92,7
2,7
96,1
6,1
11
105
89,1
15,9
92,2
12,8
94,3
10,7
12
95
90,7
4,3
94,8
0,2
97,5
2,5
13
115
91,1
23,9
94,8
20,2
96,8
18,2
14
120
93,5
26,5
98,8
21,2
102,3
17,7
15
80
96,2
16,2
103,0
23,0
107,6
27,8
16
95
94,6
0,4
98,4
3,4
99,3
4,3
17
100
94,6
5,4
97,7
2,3
98,0
2,0
133,9
124,4
126,0
MAD
13,39
12,44
12,6
Chng 2: D bo
Cng thc tnh ton nh sau:
FTt = St - 1 + T t - 1
St = FTt + (At -FTt )
Vi:
Tt = Tt - 1 + (FTt - FTt - 1 - Tt - 1 )
Trong FTt - D bo theo xu hng trong giai on t
St
- D bo c iu ha trong giai on t
Tt
At
t - Thi on k tip.
t-1
- Thi on trc.
- H s iu ha trung bnh c gi tr t 0 1
- H s iu ha theo xu hng c gi tr t 0 1
130
136
134
140
146
150
Kt qu bi ton:
Chng ta c lng d bo bt u vo thng 1 bng d bo s b, tc l bng s
liu thc t. Ta c: FT1 = A1 = 130
Chng ta c lng phn t xu hng bt u. Phng php c lng phn t
xu hng l ly s liu thc t ca thng cui cng tr s liu thc t thng u tin, sau
chia cho s giai on trong k ang xt.
T1 =
A6 A1 150 130
=
=4
5
5
Chng 2: D bo
S2 = FT2 + (A2 - FT2 ) = 134 + 0,2( 136 - 134 ) = 134,4
T2 = T1 + (FT2 - FT1 - T1 ) = 4 + 0,3 (134 - 130 - 4) = 4
FT3 = S2 + T2 = 134,4 + 4 = 138,4
D bo tng t cho cc thng 4, 5, 6, 7 ta c bng sau:
Thng (t)
Doanh s bn (At)
St - 1
Tt - 1
FTt
130
130,00
136
130,00
4,00
134,00
134
134,40
4,00
138,40
140
137,52
4,12
141,64
146
141,31
3,86
145,17
150
145,34
3,76
149,10
149,28
3,81
153,09
2. D bo di hn.
D bo di hn l c lng tng lai trong thi gian di, thng hn mt nm. D
bo di hn rt cn thit trong qun tr sn xut tr gip cc quyt nh chin lc v
hoch nh sn phm, quy trnh cng ngh v cc phng tin sn xut. V d nh:
Thit k sn phm mi.
Xc nh nng lc sn xut cn thit l bao nhiu ? My mc, thit b no cn s
dng v chng c t u ?
Ln lch trnh cho nhng nh cung ng theo cc hp ng cung cp nguyn vt liu
di hn.
D bo di hn c th c xy dng bng cch v mt ng thng i xuyn qua cc
s liu qu kh v ko di n n tng lai. D bo trong giai on k tip c th c
v vt ra khi th thng thng. Phng php tip cn theo kiu th i vi d
bo di hn c th dng trong thc t, nhng im khng thun li ca n l vn v
mt ng tng ng hp l nht i qua cc s liu qu kh ny.
29
Chng 2: D bo
Doanh s
ng xu hng
Thi gian
Phn tch hi qui s cung cp cho chng ta mt phng php lm vic chnh xc
xy dng ng d bo theo xu hng.
a. Phng php hi qui tuyn tnh.
Phn tch hi qui tuyn tnh l mt m hnh d bo thit lp mi quan h gia bin
ph thuc vi hai hay nhiu bin c lp. Trong phn ny, chng ta ch xt n mt bin
c lp duy nht. Nu s liu l mt chui theo thi gian th bin c lp l giai on thi
gian v bin ph thuc thng thng l doanh s bn ra hay bt k ch tiu no khc m
ta mun d bo.
M hnh ny c cng thc:
a=
n x y x y
n x 2 ( x ) 2
Y = ax + b
b=
x 2 y x xy
n x 2 ( x ) 2
Chng 2: D bo
Nm
S lng bn
Nm
S lng bn
1.000
2.000
1.300
2.200
1.800
2.600
2.000
2.900
2.000
10
3.200
Kt qu bi ton:
Ta xy dng bng tnh thit lp cc gi tr:
Nm
Lng bn (y)
Th.gian (x)
x2
xy
1.000
-9
81
-9.000
1.300
-7
49
-9.100
1.800
-5
25
-9.000
2.000
-3
-6.000
2.000
-1
-2.000
2.000
2.000
2.200
6.600
2.600
25
13.000
2.900
49
20.300
10
3.200
81
28.800
Tng
21.000
330
35.600
a=
n xy x y xy 35.600
=
=
= 107 ,8
330
n x 2 ( x ) 2 x 2
b=
x 2 y x xy = y = 21.000 = 2.100
n
10
n x 2 ( x ) 2
Dng phng trnh hi qui tuyn tnh d bo hng bn ra trong tng lai:
Y = ax + b = 107,8x + 2.100
31
Chng 2: D bo
d bo cho hng bn ra trong 3 nm ti ta thay gi tr ca x ln lt l 11, 13,
15 vo phng trnh.
Y11 = 107,8 . 11 + 2.100 = 3.285 3.290 n v
Y12 = 107,8 . 13 + 2.100 = 3.501 3.500 n v
Y13 = 107,8 . 15 + 2.100 = 3.717 3.720 n v
Trng hp bin c lp khng phi l bin thi gian, hi qui tuyn tnh l mt
nhm cc m hnh d bo c gi l m hnh nhn qu. M hnh ny a ra cc d bo
sau khi thit lp v o lng cc bin ph thuc vi mt hay nhiu bin c lp.
V d 2-6: ng B, nh tng qun l ca cng ty k ngh chnh xc ngh rng cc
dch v k ngh ca cng ty ng ta c cung ng cho cc cng ty xy dng th c quan
h trc tip n s hp ng xy dng trong vng ca ng ta. ng B yu cu k s di
quyn, tin hnh phn tch hi qui tuyn tnh da trn cc s liu qu kh v vch ra k
hoch nh sau:
c Xy dng mt phng trnh hi qui cho d bo mc nhu cu v dch v ca
cng ty ng.
d S dng phng trnh hi qui d bo mc nhu cu trong 4 qu ti. c
lng tr gi hp ng 4 qu ti l 260, 290, 300 v 270 (VT:10 Triu ng).
e Xc nh mc cht ch mi lin h gia nhu cu v hp ng xy dng
c a ra.
Bit s liu tng qu trong 2 nm qua cho trong bng:(n v: 10 Triu ng).
Nm
Qi
Nhu cu ca cng ty
Tr gi hp ng thc hin
150
10
170
15
190
170
12
180
13
190
12
200
16
220
Kt qu bi ton:
c Xy dng phng trnh hi qui.
ng A xy dng bng tnh nh sau:
32
Chng 2: D bo
Thi
gian
Nhu cu
(y)
Tr gi hp ng
(x)
x2
xy
y2
150
22.500
1.200
64
10
170
28.900
1.700
100
15
190
36.100
2.850
225
170
28.900
1.530
81
12
180
32.400
2.160
144
13
190
36.100
2.470
169
12
200
40.000
2.400
144
16
220
48.400
3.520
256
Tng
95
1.470
273.300 17.830
1.183
n xy x y
[ n x 2 ( x ) 2 ][ n y 2 ( y ) 2 ]
r2 = 0,799
2.990
0 ,894
3.345,8
Chng 2: D bo
Di y l vi gi tr ca r:
r = -1. Quan h ngc chiu hon ton, khi y tng ln th x gim xung v ngc li.
r = +1. Quan h cng chiu hon ton, khi y tng ln th x cng tng v ngc li.
r = 0. Khng c mi quan h gia x v y.
b. Tnh cht ma v trong d bo chui thi gian.
Loi ma v thng thng l s ln xung xy ra trong vng mt nm v c xu
hng lp li hng nm. Nhng v ma ny xy ra c th do iu kin thi tit, a l
hoc do tp qun ca ngi tiu dng khc nhau...
Cch thc xy dng d bo vi phn tch hi qui tuyn tnh khi v ma hin din
trong chui s theo thi gian. Ta thc hin cc bc:
c Chn la chui s liu qu kh i din.
d Xy dng ch s ma v cho tng giai on thi gian.
Ii =
yi
y0
Q2
Q3
Q4
520
730
820
530
590
810
900
600
650
900
1.000
650
Kt qu bi ton:
c u tin ta tnh ton cc ch s ma v.
Nm
Qu 1
Qu 2
Qu 3
Qu 4
C nm
34
Chng 2: D bo
1
520
730
820
530
2.600
590
810
900
600
2.900
650
900
1.000
650
3.200
Tng
1.760
2.440
2.720
1.780
8.700
Trung bnh qu
586,67
813,33
906,67
593,33
725
Ch s ma v
0,809
1,122
1,251
0,818
Nm
Qu 1
Qu 2
Qu 3
Qu 4
642,8
650,6
655,5
647,9
729,2
721,9
719,4
733,5
803,5
802,1
799,4
794,6
x2
xy
Q11
642,8
642,8
Q12
650,6
1.301,2
Q13
655,5
1.966,5
Q14
647,9
16
2.591,6
Q21
729,3
25
3.646,5
Q22
721,9
36
4.331,4
Q23
719,4
49
5.035,8
Q24
733,5
64
5.868,0
Q31
803,5
81
7.231,5
35
Chng 2: D bo
Qu
x2
xy
Q32
10
802,1
100
8.021,0
Q33
11
799,4
121
8.793,4
Q34
12
794,6
144
8.535,2
Tng
78
8.700,5
650
58.964,9
Xc nh c h s a = 16,865 v b = 615,421 .
Phng trnh c dng: Y = 16,865x + 615,421
f By gi chng ta thay th gi tr ca x cho 4 qu ti bng 13, 14, 15, 16 vo
phng trnh. y l d bo phi ma v trong 4 qu ti.
Y41 = (16,865 x 13) + 615,421 = 834,666
Y42 = (16,865 x 14) + 615,421 = 851,531
Y43 = (16,865 x 15) + 615,421 = 868,396
Y44 = (16,865 x 16) + 615,421 = 885,261
g Tip theo, ta s dng ch s ma v ma v ha cc s liu.
Ch s
D bo phi
D bo ma
ma v (I)
ma v (Yi)
v ha (Ymv)
0,809
834,666
675
1,122
851,531
955
1,251
868,396
1.086
0,818
885,261
724
Qu
Chng 2: D bo
Tuy nhin, trong thc t, nhiu lc d bo khng mang li hiu qu mong mun v
nhng l do sau:
c Khng c s tham gia ca nhiu ngi vo d bo. Nhng c gng c nhn l quan
trng, nhng cn s kt hp ca nhiu ngi nm cc thng tin khc c lin quan.
d Tht bi do khng nhn thc c rng d bo l mt phn rt quan trng trong
vic hoch nh kinh doanh.
e Tht bi do nhn thc rng d bo lun l sai. c lng cho nhu cu tng lai th
c xem l c sai lm v s sai lm v mc sai lm ph thuc vo loi d bo ,
thng ln i vi loi d bo di hn hay thi hn cc ngn.
f Tht bi do nhn thc rng d bo lun ng. Cc t chc c th d bo nhu cu v
nguyn vt liu th s c dng sn xut - sn phm cui cng. Nhu cu ny khng
th d bo ng, bi v n c tnh ton ra t sn phm hon chnh . D bo qua nhiu
s vic c th dn n vic qu ti cho h thng d bo v lm cho n tr nn tn km
tin bc v thi gian.
g Tht bi trong vic s dng phng php d bo khng thch hp.
h Tht bi trong vic theo di kt qu ca cc m hnh d bo c th iu chnh
tnh chnh xc ca d bo.
Lm th no theo di v qun l m hnh d bo.
theo di v qun l l n nh gii hn trn v gii hn di, cho php kt qu ca
d bo c th sai lch trc khi thay i cc thng s ca m hnh d bo. Ngi ta gi
n l du hiu qun l hay l tn hiu theo di.
Du hiu quan ly =
Du hiu quan ly =
i =1
MAD
37
Chng 2: D bo
Tn hiu bo ng
Tn hiu theo di
Gii hn trn
Phm vi chp nhn
Gii hn di
Nhu cu
Thng
Nhu cu
Thng
Nhu cu
46
14
39
16
10
13
28
14
11
18
21
12
12
15
38
Chng 2: D bo
Xy dng d bo bnh qun di ng cho 6 thng qua (t thng 7 n thng 12) vi
thi k di ng l 2, 4 v 6 thng. Bn khuyn khch s dng thi k di ng no v d
bo nhu cu lao ng cho thng ging nm sau l bao nhiu?
Li gii
Tnh d bo bnh qun di ng theo 3 cch v xc nh lch tuyt i bnh
qun nh bng s liu sau.
Thng Nhu cu
2 thng
4 thng
6 thng
46
39
28
21
14
16
14
15,00
1,00
19,75
5,75
27,33
13,33
12
15,00
3,00
16,25
4,25
22,00
10,00
13,00
4,00
14,00
5,00
17,50
8,50
10
13
10,50
2,50
12,75
0,25
14,33
1,33
11
18
11,00
7,00
12,00
6,00
13,00
5,00
12
15
15,50
0,50
13,00
2,00
13,67
1,33
Tng lch T
18,00
23,25
39,50
MAD
3,00
3,88
6,58
Qua bng tnh ton ta thy bnh qun di ng 2 thng l t sai lch nht. V MAD
l nh nht, nn ta dng loi ny d bo cho thng ti.
Nh vy, s lao ng cn thit cho vic bo tr khch sn trong thng ti (thng
ging nm sau) l:
D bao =
18 + 15
= 16 ,5 17 lao ng
2
39
Chng 2: D bo
Bi 2:
Mt i l bn giy dp mun d bo s lng giy th thao cho thng ti theo
phng php bnh qun di ng 3 thi k c trng s. H cho rng s liu thc t xy ra
gn y nht c nh hng ln n s liu d bo, cng xa hin ti th mc gim dn.
Tuy nhin qua nhiu ln d bo h nhn thy 3 cp trng s cho t sai lch: (K1: k11=3;
k12=2; k13=1) ; (K2: k21=2; k22=1,5; k23=1) v (K3: k31=0,5; k32=0,3; k33=0,2). Bn hy
gip n v xc nh cp trng s no chnh xc hn. Bit rng s liu 6 thng qua c
thu thp nh sau.
Thng
S lng thc t
Thng
S lng thc t
378
386
402
450
410
438
Li gii
Trc tin, ta tnh d bo bnh qun di ng vi cp trng s K1 nh sau:
* D bo lng giy th thao thng 4:
F4 =
Thng
S liu
thc t
378
402
410
386
402,00
16,00
400,22
14,22
401,20
15,20
450
396,67
53,33
397,56
52,44
396,40
53,60
40
Chng 2: D bo
Thng
S liu
thc t
438
16,00
419,78
18,22
422,80
15,20
Tng lch T
85,33
84,89
84,00
MAD
28,44
28,30
28,00
Qua bng tnh ton ta thy bnh qun di ng 3 thng vi cp trng s K3 l t sai
lch nht. V MAD l nh nht, nn ta dng loi ny d bo cho thng ti
D bao =
n gi
Thng
n gi
Thng
n gi
0,99
0,93
0,98
0,97
0,97
10
0,91
0,92
0,95
11
0,89
0,96
0,94
12
0,84
Chng 2: D bo
* D bo gi ng thng 3.
F3 = F2 + ( A2 F2 ) = 0 ,99 + 0 ,1( 0 ,97 0 ,99 ) = 0 ,988 USD/pound
* D bo gi ng thng 4.
F4 = F3 + ( A3 F3 ) = 0 ,988 + 0 ,1( 0 ,92 0 ,988 ) = 0 ,981 USD/pound
= 0,1
= 0,3
= 0,5
0,99
0,990
0,000
0,990
0,000
0,990
0,000
0,97
0,990
0,020
0,990
0,020
0,990
0,020
0,92
0,988
0,068
0,984
0,064
0,980
0,060
0,96
0,981
0,021
0,965
0,005
0,950
0,010
0,93
0,979
0,049
0,963
0,033
0,955
0,025
0,97
0,974
0,004
0,953
0,017
0,943
0,028
0,95
0,974
0,024
0,958
0,008
0,956
0,006
0,94
0,971
0,031
0,956
0,016
0,953
0,013
0,98
0,968
0,012
0,951
0,029
0,947
0,033
10
0,91
0,969
0,059
0,960
0,050
0,963
0,053
11
0,89
0,963
0,073
0,945
0,055
0,937
0,047
12
0,84
0,956
0,116
0,928
0,088
0,913
0,073
0,478
0,385
0,369
MAD
0,040
0,032
0,031
42
Chng 2: D bo
Bi 4:
Sau mt nm kinh doanh, ca hng i Phc c ghi li s lng lp xe gn my
bn ra trong tng thng nh sau.
Thng
S lng
Thng
S lng
Thng
S lng
300
334
345
320
338
10
338
314
326
11
347
330
340
12
355
T1 = 5
FT2 = S1 + T1 = 300 + 5 = 305
* D bo theo xu hng thng th 3: FT3 = S 2 + T2
S 2 = FT2 + ( A2 FT2 ) = 305 + 0 ,3( 320 305 ) = 309 ,5
Chng 2: D bo
* D bo theo xu hng thng th 4: FT4 = S3 + T3
S 3 = FT3 + ( A3 FT3 ) = 314,5 + 0 ,3( 314 314,5 ) = 314,4
S
lng
= 0,3; = 0,2
St
Tt
300
300,0
300,0
320
300,0
5,0
314
309,5
330
= 0,2; = 0,3
St
Tt
0,0
300,0
300,0
0,0
305,0
15,0
300,0
5,0
305,0
15,0
5,0
314,5
0,5
308,0
5,0
313,0
1,0
314,4
5,9
320,3
9,8
313,2
5,9
319,1
10,9
334
323,2
5,9
329,0
5,0
321,3
6,0
327,2
6,8
338
330,5
6,5
337,0
1,0
328,6
6,6
335,2
2,8
326
337,3
6,8
344,0
18,0
335,8
7,0
342,8
16,8
340
338,6
6,8
345,4
5,4
339,4
7,2
346,6
6,6
345
343,8
5,7
349,5
4,5
345,3
6,2
351,5
6,5
10
338
348,2
5,4
353,6
15,6
350,2
5,8
356,0
18,0
11
347
348,9
5,1
354,0
7,0
352,4
5,4
357,8
10,8
12
355
351,9
4,2
356,1
1,1
355,6
4,3
359,9
4,9
S liu d bo 355,8
3,8
359,6
83,0
358,9
3,7
362,6 100,0
MAD
FTt lch
6,9
FTt lch
8,3
Chng 2: D bo
Bi 5:
Mt cng ty cn d bo doanh s bn ra cho nm ti. Ngi ta tin rng doanh s
bn ra hng nm ca cng ty c lin quan n doanh s bn ca mt hng XT trn th
trng. S liu thu thp c nh sau (VT: Triu ng):
DSB hng XT
976
1.068
845
763
1.125
689
837
DSB ca cng ty
329
332
315
321
345
329
331
x2
xy
y2
329,0
976,0
952.576,0
321.104,0
108.241,0
332,0
110.224,0
315,0
845,0
714.025,0
266.175,0
99.225,0
321,0
763,0
582.169,0
244.923,0
103.041,0
345,0
119.025,0
329,0
689,0
474.721,0
226.681,0
108.241,0
331,0
837,0
700.569,0
277.047,0
109.561,0
b=
n xy x y
n x ( x )
2
x 2 y x xy
n x 2 ( x )2
Chng 2: D bo
r=
r=
n xy x y
[ n x 2 ( x ) 2 ][ n y 2 ( y ) 2 ]
( 7 * 2.078.631 ) ( 6.303 * 2.302 )
( 7 * 5.830.309 6.303 )( 7 * 757.558 2.302 )
2
40.911
= 0 ,646
63.358 ,33
S lng hng qi
Qi 1
Qi 2 Qi 3
Qi 4
125
92
121
136
110
89
118
133
105
85
107
129
Xy dng d bo cho 4 qi ca nm th 4.
Li gii
u tin, chng ta tnh ton cc ch s ma v.
Nm
Qi
Qi 1 Qi 2 Qi 3 Qi 4
C nm
125,0
92,0
121,0 136,0
474,0
110,0
89,0
118,0 133,0
450,0
105,0
85,0
107,0 129,0
426,0
Tng
88,7
115,3 132,7
112,5
-
Chng 2: D bo
Qi 1
Qi 2
Qi 3
Qi 4
124,08
116,73
118,03
115,33
109,19
112,92
115,10
112,78
104,23
107,85
104,37
109,39
x2
xy
Q11
124,08
1,00
1,00
124,08
Q12
116,73
2,00
4,00
233,46
Q13
118,03
3,00
9,00
354,08
Q14
115,33
4,00
16,00
461,31
Q21
109,19
5,00
25,00
545,96
Q22
112,92
6,00
36,00
677,54
Q23
115,10
7,00
49,00
805,71
Q24
112,78
8,00
64,00
902,26
Q31
104,23
9,00
81,00
938,05
Q32
107,85
10,00
100,00
1.078,48
Q33
104,37
11,00
121,00
1.148,09
Q34
109,39
12,00
144,00
1.312,69
Tng
1.350,00
78,00
650,00
8.581,69
n xy x y ( 12 * 8.581,69 ) ( 78 * 1.350 )
=
= 1,35
n x 2 ( x )2
( 12 * 650 ) ( 78 ) 2
b=
Chng 2: D bo
Y41 = 1,35 * 13 + 121,29 = 103,74;
Ch s ma v
D bo phi ma v D bo ma v ha
1,005
103,74
104,26
0,788
102,39
80,68
1,025
101,04
103,57
1,179
99,69
117,53
V.3. Bi tp t gii:
Bi 7:
Mt i l phn phi hng tiu dng c thng k v s lng tiu th trong 10 tun
l qua nh sau:
Hy d bo s lng c kh nng tiu th trong tun th 11:
a. Phng php bnh qun di ng 3; 5 v 7 tun, loi no t sai lch nht?
b. Ly kt qu cu a, d bo bng phng php bnh qun di ng c quyn s (t
cho quyn s).
Tun
S lng
Tun
S lng
220
290
210
330
250
400
270
390
350
10
420
Bi 8:
Anh An, nh qun tr ca cng ty Thnh Cng mun thc hin mt k hoch d bo
ngn hn v lng sn phm tiu th hng tun. Chuyn gia v d bo ca cng ty
khuyn anh nn dng phng php bnh qun di ng 2 tun, 4 tun, hoc 6 tun.
48
Chng 2: D bo
xc nh nn dng cch no cho chnh xc hn, anh An thu thp s liu thc t v sn
phm trong 10 tun qua nh di y:
Tun
S lng tiu th
thc t
tun
S lng tiu th
thc t
150
140
136
148
142
150
152
170
160
10
164
S lng thc t
D bo ca b phn
Sn xut
Kinh doanh
6.732
7.200
6.000
7.536
7.600
6.500
7.245
7.400
7.000
5.637
6.800
7.000
6.723
7.000
7.100
6.692
7.100
7.100
49
Chng 2: D bo
Bi 10:
C s sn xut bnh m Tin Pht ghi li s lng tiu th trong 8 tun qua nh
bng di y:
Hy d bo kh nng tiu th tun th 9 bng cch dng:
Tun
S lng tiu th
Tun
S lng tiu th
3.200
4.160
3.420
4.240
3.510
3.820
3.250
3.910
Doanh s bn
Thng
Doanh s bn
370
450
410
468
430
443
390
10
508
420
11
476
450
12
492
50
Chng 2: D bo
Bi 12:
Cc nh qun tr cao cp ca cng ty C ang ln k hoch hot ng cho nm ti.
ng J l mt trong cc nh phn tch chu trch nhim c lng doanh s bn cho nm
ti. Phng php lm vic ca ng ta l xy dng d bo cho tng loi sn phm ring
bit v sau kt hp chng li. By gi ng ang trong qu trnh tnh ton doanh s bn
cho 6 nm gn y nht i vi loi sn phm my vi tnh XT (VT: Triu ng).
Nm
Doanh s
Nm
Doanh s
1.400
26.800
6.900
34.900
16.500
39.100
51
Chng 2: D bo
Nm
S nh mi (Triu nh)
2,1
1,8
2,4
2,8
3,1
2,6
2,4
230
215
a. Xy dng phng trnh hi qui tuyn tnh gia DSB ca cng ty vi s lng
nh ca xy ct trong vng 2 nm ti. Ngi ta c lng trong 2 nm ti s lng nh
xy ct l 2,6 v 3 triu nh.
b. Bao nhiu phn trm bin ng trong doanh s bn ca cng ty c th gii
thch c?
Bi 15:
Mt i l nc ngt mun d bo v s lng (kt) nc ngt c kh nng tiu th
trong nm ti. Gi s rng s liu thu thp trong 3 nm qua c tnh ma v nh sau.
Nm
S lng hng qi
Qi 1
Qi 2
Qi 3
Qi 4
139
105
86
112
172
128
95
138
206
173
138
167
52
Chng 2: D bo
Chng 2: D bo
vo khai thc c tnh cht thng mi. N bao gm ton b hot ng t chc, phi hp
nhm xc nh nhng mc tiu, to ra nhng iu kin v mi quan h cn thit c
c sn phm v cng ngh mi. Nhng hot ng ny bao gm c cc hot ng
nghin cu, thit k thng xuyn v nhng nghin cu c th.
a. V mt ni dung, cng tc t chc thit k sn phm v cng ngh bao gm 3
vn c bn sau:
T chc h thng cc b phn tham gia cc hot ng nghin cu, thit k sn
phm v cng ngh mi. Vic ny khng n thun ch l vic thit lp mt h thng cc
b phn, t chc c chc nng nghin cu, thit k cc sn phm v cng ngh mi, m
cn bao gm c vic phn cng trch nhim t chc s chuyn mn ho v hp tc gia
cc c s, cc b phn. C ch hot ng cng nh s lin kt, hp tc vi cc c s khc
ngoi doanh nghip. Trong vic t chc h thng ny, cn c bit ch ti s phi hp c
tnh lin ngnh ca cc b phn chuyn ngnh. Mc ch ca vic ny l m bo c s
tham gia ca cn b thuc cc lnh vc chuyn mn khc nhau ngay t u c th loi
b bt tnh khng tng, tnh phi thc t ca sn phm v cng ngh mi, chc khng i
n lc nghin cu xong, a ra thm nh mi c th kt lun c. Mt khc thng qua
y c th tit kim chi ph nghin cu, tit kim thi gian tm ra cc gii php c tnh
ng b t cc kin, quan im ca cc chuyn gia thuc cc lnh vc khc nhau.
Trong vic t chc h thng cc b phn lm chc nng nghin cu, thit k sn
phm v cng ngh, khng ch cn n s hp tc lin ngnh, m cn ch n vic lm
sao cho cc ngun lc khng b phn tn, mt li th v mt thi gian trong cnh tranh.
T chc cc hot ng nghin cu, thit k sn phm v cng ngh mi. y l
hot ng nhm duy tr cc hot ng thng ngy ca doanh nghip trong lnh vc
nghin cu, thit k sn phm v cng ngh mi. Trc ht nhm vo cc b phn
chuyn trch lm nhim v nghin cu thit k sn phm v cng ngh mi. Chng
thng thc hin trn c s k hoch hot ng ca cc b phn ny v bn k hoch
li thng da trn mt s cn c ch yu nh hng hot ng chung v nhim v do
doanh nghip ra. Trong vic t chc cc hot ng nghin cu, bn cnh vic xc nh
c nhng mc tiu ngn hn cng nh di hn ca cng tc nghin cu, thit k sn
phm, cng ngh. S phn cng c th cho cc b phn c lin quan, cn cn tm kim
thc hin cc bin php nhm li cun ng o ngi lao ng v cc cn b thuc cc
cp khc nhau trong h thng qun l. lm c vic ny ngi ta c th p dng
nhiu hnh thc t chc khc nhau, thm ch kt hp chng mt cch linh hot.
T chc lc lng cn b nghin cu, thit k sn phm v cng ngh mi. Trong
bt k mt doanh nghip no, d ch l sn xut kinh doanh thun tu (khng t chc b
phn nghin cu, thit k sn phm v cng ngh ring), th vn cn nhng sn phm v
cng ngh mi, cng c nhng cn b c kh nng nghin cu theo hng ny.
b. Nhng hnh thc t chc nghin cu, thit k sn phm, cng ngh thng p
dng l:
T chc quan h gia cc bn tham gia vi t cch l nhng bn muabn, thng
thng l hng ho c giao dch l sn phm v cng ngh mi, tn ti di dng bn
v, bn m t,... Quan h gia 2 bn khng n thun l mua bn m cn c s hp tc
trong qu trnh trin khai, a , bn v thnh hin thc. Trong nhiu trng hp bn
54
Chng 2: D bo
mua (n v sn xut kinh doanh) cng cung cp nhng iu kin mnh c (nh xng,
thit b,...) cc c s nghin cu s dng th nghim theo ti ca h.
T chc quan h lin kt gia cc c s sn xut kinh doanh (n v trc tip s
dng kt qu nghin cu, thit k sn phm v cng ngh, vi t cch l bn mua hoc
bn gp vn v cc iu kin khc nhm khai thc li ch ca sn phm, cng ngh mi)
vi cc c s nghin cu thit k sn phm v cng ngh mi.
T chc cc c s nghin cu nh nhng b phn c lp trong mt t chc sn
xut kinh doanh c qui m ln. Nhim v ca b phn ny c tp trung ho vo khu
nghin cu thit k sn phm v cng ngh mi. N c th hot ng nh mt b phn
c lp ca ton b cng ty, c cung cp nhng iu kin cn thit nghin cu. y
l m hnh t chc cc phng nghin cu, cc trung tm hoc vin nghin cu trong cc
tp on, cng ty ln trong nc v a quc gia.
3. Qui trnh pht trin sn phm.
a. Pht trin sn phm mi:
S 3-1 ch ra cc bc quan trng trong vic thit k v pht trin sn phm mi.
Nu c hi cho mt sn phm mi c nhn ra, th nghin cu kh thi v phng din
kinh t, cng ngh cho chng ta mt hng dn c ch trong vic xy dng mt d n
pht trin sn phm. Nu nghin cu kh thi ban u ny c tin hnh, cc k s c
th chun b mt bn thit k c s. Bn thit k c s ny cho bit cc hnh thi c bn,
kh nng thch ng v chc nng sn phm cui cng, nhng nht thit n phi ph hp
vi m hnh sn xut. Kt qu ca vic kim tra li v ti thit k tip tc cho n khi qu
trnh thit k - kim tra - ti thit k a ra mt bn thit k c bn c kt qu tha mn.
Tip theo l nh gi v nhn dng th trng cng vi vic minh ha khch hng tim
nng, kim tra li th trng. Nu s p ng ca bn thit k c bn ny tt th s nh
gi kinh t ca bn thit k c bn ny c s dng c lng qui m sn xut, chi
ph v li nhun cho sn phm, khi d n s c a vo giai on thit k sn xut .
1.Cc nghin cu kh thi v kinh t v cng ngh.
2.Thit k ban
Chc nng
Marketing
v
th trng
Chc nng
sn xut v
cng ngh
Chng 2: D bo
chnh ph hp vi s thay i ca iu kin th trng, s thay i ca cng ngh sn
xut v cho php s ci tin v phng din ch to.
Khong 5% cc tng v sn phm mi cn tn ti trong sn xut nhng ch c
1/10 trong s l thnh cng. Tt nht l nn loi b nhng d n pht trin sn phm
hay dch v mi khng ha hn, tp trung cc ngun nhn vt lc vo cc d n ha
hn hn. iu ny cho thy s cn thit phi c mt ban kim tra xem xt tin trnh
ca cc d n sn phm hay dch v mi.
b. a sn phm ra th trng nhanh hn:
thnh cng trong vic cnh tranh, cc cng ty phi thit k, pht trin v gii
thiu sn phm ca mnh nhanh hn.
Mt phng php tip cn trong vic y nhanh tin trnh thit k v gii thiu sn
phm mi l vic s dng i pht trin v thit k t ng. Nhng cng ty nh: General
Motors, IBM, General Electric, Toyota, Nissan, Honda, i thit k c quyn a ra
cc quyt nh, t quyt nhiu hn trong thit k v gii thiu sn phm. Kt qu t
c l kh tt. Thi gian cn c nhng sn phm mi c thit k, pht trin v gii
thiu ra th trng cng gim, tit kim nhiu chi ph. Cng c th tn dng s tr gip
ca my vi tnh thit k ra cc b phn, tng th, cc tng quan trng v kim tra
li s trc trc c th c gia cc b phn.
Thng l, thit k sn phm v thit k qui trnh sn xut l hai hot ng ring bit.
Cng ty cn phi i qua tt c cc bc thit k sn phm, sau cc bn thit k ny
c a n cho nh sn xut thit k qui trnh sn xut. Nhng cch ny phi mt
nhiu thi gian a sn phm mi n c th trng.
S 3-2 minh ha khi nim ca thit k ng thi, c ngha l bn thit k sn
phm, dch v c tin hnh ng thi vi bn thit k qui trnh sn xut thng qua s
tng tc lin tc gia chng. Cch ny rt ngn thi gian thit k, sn xut v gii thiu
sn phm mi.
Cc tng v sn phm hoc dch v
Nghin cu kh thi v cng ngh v kinh t
Tng tc lin tc
Sn xut v a ra th trng
phm,Thit
dch k
v ng
mi thi.
S sn
3-2:
Chng 2: D bo
Cc hot ng sn xut, tip th, ti chnh v k thut c lin quan n thit k v
pht trin sn phm, n c tm quan trng nh l sn phm mi c pht trin. Khi sn
phm i vo giai on cui ca chu k sng ca n, cc c gng ny s c chuyn
thnh mi quan tm v ci tin bn thit k cho sn phm hin c.
c. Ci tin bn thit k sn phm hin c:
Cc cng ty thng rt c gng iu chnh v ci tin sn phm hin c. Tiu
im ca s c gng ny l ci thin kt qu, cht lng v chi ph vi mc tiu l duy
tr, nng cao th phn cho sn phm ang trng thnh. Chng hn cng ty TOYOTA,
mt chng trnh lin tc c tin hnh ci tin bn thit k sn phm nhm gim chi
ph sn xut. Bng cch nhn mnh vic ci tin thit k sn phm lin tc, nhng ci tin
nh ny ng gp vo vic ci tin trong di hn v cht lng sn phm v chi ph sn
xut.
d. Thit k thun tin cho sn xut:
Thit k sn phm thun tin cho sn xut l con ng c bn ca cc nh sn
xut, gip h tr thnh nh cnh tranh mnh m trn th trng.
C 3 khi nim lin quan n vic thit k thun tin cho sn xut: chuyn mn
ha, tiu chun ha v n gin ha.
* Chuyn mn ha l vic m t chi tit v nguyn vt liu, cc b phn hay sn
phm bao gm cc s liu nh v mt cu to, v b mt, pH v cc tiu chun vt l
khc. Nhng ch dn c bit ny cung cp nhng thng tin chnh xc v cc c trng
ca loi sn phm cn c ch to.
* Tiu chun ha cp n hot ng thit k nhm gim s bin ng trong sn
phm hay cc b phn. V d nu nhm sn phm c 20 mu m c thit k chn
ly ra 10 mu, chng ta s xem 10 mu ny l c tiu chun ha cao hn cc sn phm
trc. Tiu chun ha nhm sn phm hay cc b phn l kt qu ca khi lng ln
tng sn phm hay cc b phn v c th gip cho chi ph sn xut thp hn, cht lng
sn phm cao hn, c kh nng t ng ha d dng hn.
* n gin ha vic thit k sn phm l vic loi b nhng cu trc phc tp,
nhng vn c c cc chc nng sn phm theo d nh vi chi ph thp hn, cht
lng cao hn hay tha mn nhu cu khch hng cao hn. S tha mn ny c th c
gia tng bng cch lm cho sn phm c thun tin khi mua, d lp t, d bo tr hay
s dng. Chi ph c th thp hn thng qua vic d dng lp rp, c th s dng nguyn
vt liu r tin hn hay l c th lm gim hao ph nguyn liu khi sn xut.
e. Thit k hng v cht lng.
Mt yu t quan trng ca vic thit k sn phm l nh hng ca n ln cht
lng sn phm. Sn phm c chp nhn bi khch hng hay khng, l c quyt
nh cui cng mc hng v cht lng sn phm ca vic thit k. Cc sn phm
hay dch v c cht lng siu hng u bt u t thit k. Ba kha cnh c bit quan
trng ca thit k hng v cht lng l: thit k chc chn, thit k sn xut v thit
k cho s tin cy.
* Mt thit k chc chn: s c thc hin ngay khi nhng iu kin khng mong
mun xy ra c trong sn xut ln ngoi thc t.
57
Chng 2: D bo
* Thit k sn xut: lm gim ng k cc sai st v ci thin cht lng sn
phm. Khi mt sn phm c thit k mt cch thch hp s c t chi tit hn v c th
lp rp mt cch d dng, nhanh chng.
* Thit k tin cy: Tng chi tit c mc tin cy ca n v tp hp li ta c mc tin
cy ca h thng. Cn lu rng, mc tin cy ca cc chi tit gii hn s quyt nh mc
tin cy ca ton h thng. V d: Mt v xe t c chu k sng l 30.000 dm, nu c 1%
b hng di 30.000 dm chng ta ni v xe c mc tin cy 99%. Nu c 4 v xe t,
tng chic c mc tin cy l 99% th mc tin cy ca h thng 4 v xe l : 0,99 x 0,99 x
0,99 x 0,99 = 0,961 hay 96,1%. Nh vy mun tng mc tin cy ca h thng, ta phi:
- Thit k trnh cc h hng thng thng cc b phn.
- n gin ha thit k, gim cc chi tit tng tc trong sn phm.
- Cung cp ngay cc chi tit thay th, hoc c th t vo h thng thay th mt
cch t ng i vi chi tit c tin cy thp.
Cc nh ch to hin nay t mc tiu l sn xut ra nhng sn phm gn hon
ho v cht lng.
f. Thit k v pht trin dch v mi.
Chng ta bit qua cc chin lc nh v cho dch v l:
* Cch thit k sn phm: chuyn bit cho tng khch hng hay theo tiu chun.
* Cch thit k qui trnh sn xut: hng v sn phm hay hng v qui trnh.
* Cch khch hng tip xc nhiu hay t.
C l iu hin nhin nht v thit k dch v l s a dng ca chng, song c 3
kha cnh tng qut ca vic thit k dch v l:
- Mc tiu chun ha ca dch v. Tnh cht ca sn phm l ph hp cho tng khch
hng hay l cho nhm khch hng, dch v c ging nhau cho mi khch hng hay khng.
- Mc giao dch vi khch hng trong vic phn phi dch v. C trng hp mc
giao dch vi khch hng cao nh l trong lnh vc thi trang hay l thp nh trong
nh hng cung cp thc n nhanh.
- S pha trn ca hng ha hu hnh v dch v v hnh, s pha trn ny b chim
lnh bi dch v v hnh nh trong trng i hc hay hng ha hu hnh nh sn phm
ca cc hiu may.
C c s thun li v khng thun li ca tng khuynh hng trn trong vic thit k
dch v. V d: cc dch v c tiu chun ha vi mc tip xc khch hng thp
thng t tn km v c th nhanh chng a ra th trng, c th thch hp i vi chin
lc ca mt s dch v. Ngc li, c mt vi mt hng khc cn c s giao dch vi
khch hng mc cao.
58
Chng 2: D bo
A H thng
hng v sn
phm, bn vng
B H thng hng
v sn phm sn
xut theo l
Ch to theo
nhm b phn
C
H thng hng v
qui trnh, ca hng
cng vic
D
S lng thit
k sn phm
Chng 2: D bo
dn sang im D. Nhu cu v vn ca doanh nghip c th l nhn t quan trng trong vic
chn kiu thit k qui trnh v chin lc kinh doanh s c iu chnh theo .
2. Phn tch kinh t.
Trong cc nhn t c xem xt, chi ph sn xut l nhn t quan trng chn ra cch
thc t chc sn xut. Trong phn ny chng ta s tho lun v cc hm s chi ph ca tng
cch thc, cc khi nim nh n cn hot ng, phn tch ha vn v phn tch ti chnh.
a. Hm s chi ph ca cc qui trnh.
Nh c lu trc y, tng loi thit k qui trnh sn xut c nhu cu s lng
vn khc nhau. Chi ph v vn thng thng n nh cc khon chi ph xy ra trong tng
thng v i din cho cc bin php o lng chi ph vn ca x nghip. S 3-7 minh
ha cho thy cc hnh thc khc nhau ca thit k qui trnh sn xut tng loi sn phm
c hm chi ph khc nhau. Chi ph ban u v my mc thit b cao, chi ph v nh xng
v cc thit b khc cao th tng chi ph c nh s cao hn. Cng th, hnh thc khc
nhau ca t chc sn xut s c chi ph bin i khc nhau ty theo s lng sn phm
sn xut trong tng thng.
Chi ph sn xut
hng nm (t )
Ch to theo nhm
Dy chuyn lp rp t ng
22,5
11,1
5
Sn phm /nm
100.000
250.000
Chng 2: D bo
b.Khi nim v n cn hot ng.
n cn hot ng l cng c o lng mi quan h gia chi ph vi doanh s bn
hng nm ca mt x nghip. Nu chi ph c nh cao trong tng chi ph ca x nghip, ta
cho rng x nghip c mc n cn hot ng cao. Mc cao v n cn hot ng,
nu nhng nhn t khc l khng i, khi c s thay i trong doanh s bn s dn n
s thay i ln trong thu nhp. S 3-8 minh ha vn ny.
Khi nim n cn hot ng c nhng ngha quan trng trong vic chn bn thit
k qui trnh.
* Li nhun di hn ln hn c th thy c cc qui trnh sn xut vi n cn
hot ng ln hn khi sn xut t n mt mc nht nh.
* L di hn cng ln s pht sinh t nhng qui trnh sn xut vi n cn hot
ng ln hn nu nh khi lng sn xut t hn im ha vn.
* n cn hot ng ca mt qui trnh sn xut cng cao, th li nhun trong tng
lai cng khng chc chn.
* D bo doanh s bn ln khng chc chn th mc ri ro cng ln khi s dng qui
trnh c n cn hot ng cao.
Chi ph v thu nhp
hng nm
Doanh s
Ch to theo nhm
Dy chuyn lp rp
t ng
Sn phm/nm
BE1 BE2
BE3
Qui trnh C
Qui trnh A
61
Chng 2: D bo
Chng 2: D bo
1. nh ngha, o lng v d bo nng lc sn xut thc t:
a. nh ngha nng lc sn xut thc t:
Nng lc sn xut thc t ti a l sn lng t c thng qua cc ca lm vic
bnh thng trong ngy hay trong tun, khi phng tin sn xut khng t c hiu
qu cao nht. Ni chung, nng lc sn xut l t l sn xut ti a ca mt n v sn
xut kinh doanh.
Cc nhn t nh hng nng lc sn xut bao gm:
c Cc bin i hng ngy nh s vng mt ca cng nhn, s hng hc ca my
mc thit b, cc ngy ngh, s tr ni trong vic cung ng nguyn vt liu lm cho kt
qu sn xut ca cc phng tin tr nn khng chc chn.
d T l sn xut cc loi sn phm khc nhau v cc dch v ca cc loi sn phm
ny cng khc nhau. V th s pha trn s lng sn phm cn c sn xut phi c
tnh n khi hoch nh nng lc ca phng tin sn xut.
e Mc sn xut l bao nhiu? Kh nng ti a, nng lc sn xut da trn lch
lm vic l bao nhiu ngy trong tun, nng lc sn xut thc t da trn vic s dng
phng tin sn xut hin c m khng cn s dng n cc my mc thit b d phng...
b. o lng nng sut:
i vi nhng cng ty ch sn xut ra mt hoc mt vi sn phm tng t nhau th
vic o lng nng lc sn xut n gin, nh s lng xe my sn xut ra hng thng,
s tn than sn xut ra hng thng... Khi c s pha trn nhiu loi sn phm khc nhau th
chng ta thy c vn trong vic o lng nng lc sn xut. Khi bt buc cc nh
qun l phi xy dng mt n v o lng tng hp. n v o lng ny cho php
chuyn i nng lc sn xut ca nhiu sn phm khc nhau thnh n v o lng nng
lc sn xut tng hp. V d: tn/gi, doanh s bn/thng.
Trong hoch nh nng lc sn xut i vi ngnh dch v, n v o lng kh
chnh xc v thng xc nh da vo u vo c s dng. V d: ngnh hng khng
s dng n v o lng l hnh khch-kilomet/thng, nhng bnh vin tnh s bnh
nhn/thng, nhng n v dch v k thut ngi ta s dng s gi lao ng ca cng
nhn/thng.
c. D bo nhu cu ca nng lc sn xut:
Khi ni n nng lc sn xut c ngha l phi to ra phng tin sn xut - t ai,
nh xng, my mc thit b, nguyn vt liu, nhn s v cc tin ch khc. Cng tc
hoch nh, mua sm, xy dng v hun luyn cn thit i vi phng tin sn xut mi
c th mt t 3 - 7 nm, v nhng phng tin nh th c th tn ti t 10 - 20 nm. D
bo nhu cu cho sn phm hoc dch v phi c tin hnh cho 10 - 30 nm. D bo di
hn nh vy th rt kh khn, v c nhiu thay i ca nn kinh t, thay i trong s thch
ca khch hng, thay i v khoa hc k thut, thay i trong cc qui nh ca nh nc,
nhng iu kin v chnh tr hay mt s pht trin khc xy ra.
D bo nng lc sn xut cho sn phm hoc dch v c lin quan n cc bc sau:
- c lng chung cho mt loi sn phm hay dch v ring bit.
- Th phn (phn trm ca tng nhu cu) cho tng cng ty c c lng.
63
Chng 2: D bo
- Th phn c nhn vi tng nhu cu t c s d bo nhu cu cho tng cng ty.
- Nhu cu cho sn phm hoc dch v c chuyn thnh nhu cu v nng lc sn xut.
Sau khi cng ty t c con s c lng tt nht i vi nhu cu sn phm
dch v, chng ta phi xc nh nng lc sn xut cho tng loi sn phm hoc dch v.
C nhiu l do ti sao nng lc sn xut khng nht thit phi bng vi s lng
nhu cu sn phm hay dch v c d bo:
c Ngun vn khng y v cc ngun lc khc khng phi lc no cng lun
sn c mt cch hiu qu tha mn tt c cc nhu cu.
d V tnh khng chc chn ca d bo v nhu cu lin kt nng lc sn xut vi
chin lc tc nghip cho s u tin cnh tranh. Mt nng lc sn xut m cn c
thit lp, l lng nng lc sn xut thm vo:
- Nng lc sn xut tng thm trong trng hp nhu cu v sn phm hoc dch v tng.
- Kh nng p ng nhu cu vo nh ma v.
- Chi ph sn xut thp, nu phng tin sn xut cng gn vi nng lc sn xut th
chi ph s cao hn.
- Tnh linh hot v sn xut v khi lng sn phm sn xut ra; vic p ng theo
nhu cu khch hng i vi tng loi sn phm khc nhau v khi lng sn xut khc
nhau th c th nh vo nng lc sn xut tng thm.
- Cht lng sn phm hay dch v c ci thin; phng tin sn xut hot ng
cng gn vi nng lc sn xut th thng c cht lng khng cao.
Ngoi ra, cng cn xem xt n nng lc sn xut ca cc nh cnh tranh c th
thm vo. Nu nh cc nh cnh tranh tng cng nng lc sn xut lm cho hin tng
d tha trong ngnh xy ra, cng ty nn xem xt li nng lc sn xut ca mnh.
d. Cch thc thay i nng lc sn xut:
Khi nng lc sn xut di hn c c lng thng qua d bo, cc cng ty c th
vp phi trnh trng khng hay d tha nng lc sn xut. Bng 4-1 lit k mt s cch
thc m nh qun l c th s dng cho vic thay i nng lc sn xut trong di hn.
Bng 4-1: Cc phng thc thay i nng lc sn xut.
Kiu thay
i NLSX
M rng
64
Chng 2: D bo
Thu hp
c Bn i my mc thit b hin c.
d Ct i my mc thit b, chuyn cng nhn i.
e Pht trin v gii thiu sn phm mi khi cc sn phm c suy gim.
D
2
Nghin cu
400
5.000
65
Chng 2: D bo
d Nghin cu s t tri sang phi, tnh ton gi tr k vng cho tng s kin ngu
nhin t dng quyt nh th hai.
G A = 200tr
G D = 400tr
Chng 2: D bo
2. Hy cho bit qui trnh pht trin sn phm mi?
3. Cho bit cch thc thay i nng lc sn xut trong iu kin kh nng thp hoc
cao hn so vi nhu cu th trng?
4. Bn hy t chn mt sn phm no m bn thch, hy cho bit tng ca bn
khi pht trin sn phm ?
5. Bn hy tm mt sn phm c khuyt tt (khuyt tt th hin r hoc l c chi tit
hay b phn ca sn phm d b h hng). Theo bn, khc phc khuyt tt th
lm cch no?
VI.2. Bi tp c li gii:
Bi 1:
ng J ang nghin cu v nng lc sn xut ca cng ty. Vn l nh my khng
kh nng sn xut v n tr nn quan trng hn nu nng lc sn xut khng c
tng cng. ng J ang c lng 2 kh nng cho vic gii quyt vn nng lc sn
xut ny (n v tnh: 10.000ng).
Ch tiu
Chi ph c nh hng nm
Qui trnh t ng
690.000
269.000
29,50
31,69
nm c lng : nm th 1
152.000
152.000
nm th 5
190.000
190.000
nm th 10
225.000
225.000
Y1 = 29,50x + 690.000
Y2 = 31,69x + 269.000
Y1 = Y2 = 6.360.991,5
67
Chng 2: D bo
Chi ph
1.000 ng
Y2
Y1
6.360.991,5
690.000
269.000
Sn phm
192.237
c = 2,22
Ch tiu
Chi ph ban u
Phng tin A
Phng tin B
17.808.000
9.100.000
Chi ph c nh hng nm
300.000
200.000
22,40
27,6
68
Chng 2: D bo
Nhu cu trung bnh hng nm (sn phm)
600.000
600.000
36
36
n gi sn phm
TA =
17.808.000
= 2 ,265 2 nm 3 thng 5 ngy
7.860.000
9.100.000
= 1,88 1 nm 10 thang 16 ngay
4.840.000
17.808.000
= 1,88
( 36 c )600.000 300.000
Mua
SX th cng
SX bng t ng
250.000
250.000
250.000
750.000
1.250.000
10,50
8,95
6,40
Chi ph c nh/nm
Chi ph bin i/b phn
69
Chng 2: D bo
b. nhng khi lng sn xut no th khng c s khc bit gia sn xut th
cng v sn xut bng my mc t ng?
c. nhng khi lng sn xut no th khng c s khc bit gia mua v sn
xut t ng?
Li gii
a. Ta xc nh tng chi ph hng nm ca tng trng hp nh sau:
Y1 = 10,50 * 250.000 + 0
= 2.625.000
x = 196.078 n v b phn
x = 304.878 n v b phn
Chi ph
c nh
Bin
ph
Chi ph
c nh
Bin
ph
c nh
Bin
ph
Tin Giang
1.000.000
25
1.300.000
20
1.800.000
14
Long An
1.200.000
22
1.300.000
18
2.000.000
12
a im
Chi ph
70
Chng 2: D bo
Bn hy phn tch gip cng ty bit c lng sn phm trong khong no th
chn a im v qui trnh thch hp?
Li gii
Da vo bng s liu ta c cc hm chi ph tng a im nh sau:
Tin Giang:
- ng vi qui trnh c:
Long An:
- ng vi qui trnh c:
x = 60.000 sn phm
YT1 = YT3
x = 72.728 sn phm
YT2 = YT3
x = 83.334 sn phm
YL1 = YL2
x = 25.000 sn phm
YL1 = YL3
x = 80.000 sn phm
YL2 = YL3
x = 116.667 sn phm
Ti Long An:
x = 66.667 sn phm
x = 0 sn phm
x = 100.000 sn phm
x = 42.857 sn phm
Chng 2: D bo
YT1 = YL3
x = 61.539 sn phm
x = 50.000 sn phm
x = 75.000 sn phm
YT1
YT2
YT3
YL1
YL2
YL3
25.000
42.875
50.000
60.000
61.539
66.667
72.728
75.000
80.000
83.334
87.500
100.000
116.667
125.000
130.000
72
6000
5000
YT1
YL1
YT2
YT3
Chng 2: D bo
Kt lun:
* Nu sn xut t x 42.875 th xy dng ti Tin Giang ng vi qui trnh c.
* Nu sn xut t 42.875 x 116.667 th xy dng ti Long An ng vi qui trnh
ci tin.
* Nu sn xut t x 116.667 th xy dng ti Long An ng vi qui trnh hin i.
Bi 5:
Mt nh kho ang c xem xt vic m rng nng lc p ng nhu cu tng
thm v sn phm. Cc kh nng c th l xy dng nh kho mi; hoc m rng v ci
to nh kho c; hoc khng lm g c. Kh nng tng quan v kinh t vng nh sau: 60%
kh nng l nn kinh t khng thay i; 20% kh nng kinh t tng trng; v 20% kh
nng kinh t suy thoi. c lng thu nhp rng hng nm nh sau (n v tnh: t ng):
Kh nng
Tng trng
n nh
Suy thoi
Xy dng nh kho mi
1,9
0,3
-0,5
M rng nh kho c
1,5
0,5
-0,3
Khng lm g c
0,5
-0,1
n nh 0,6
0,3 t ng
-0,5 t ng
1,5 t ng
1,9 t ng
n nh 0,6
0,5 t ng
-0,3 t ng
73
Chng 2: D bo
Xc sut
Doanh thu
Pht trin
0,4
1.000.000
n nh
0,5
700.000
Suy thoi
0,1
500.000
Nu chi ph l 500 triu ng hon thnh d n pht trin ny, trung tm nghin
cu v pht trin c lng l 50% xc sut d n thnh cng. Nu d n khng thnh
cng, tng ny khng th bn c v ton b chi ph d n b mt. Nu nh d n
thnh cng, cng ty C c th sn xut v tip cn th trng cho sn phm mi hoc l
bn bn quyn sn phm ny. Nu sn xut v bn sn phm, gi tr hin ti thun ca
doanh thu th ph thuc vo kch thc th trng.
Kch thc th trng
Xc sut
Doanh thu
Ln
0,3
12.000.000
Nh
0,7
1.000.000
74
Chng 2: D bo
Nu nh cng ty C bn i bn quyn sn phm mi, gi tr hin ti thun ca doanh
thu ph thuc vo tnh hnh kinh t khi bn hng.
Tnh hnh kinh t
Xc sut
Doanh thu
Pht trin
0,4
6.000.000
n nh
0,5
4.000.000
Suy thoi
0,1
2.000.000
a. S dng biu cy phn tch v gii thiu hng hot ng cho cng ty C
i vi tng v sn phm ny.
b. Nu cng ty thun theo li ngh ny, gi tr hin ti thun m cng ty C mong
mun nhn c l bao nhiu?
Bi 7:
Mt n v sn xut d nh m rng qui m hot ng, h ng trc 3 kh nng
la chn: hoc l lp thm qui trnh cng ngh vo nh my sn xut hin c (1), hoc l
xy dng nh my mi ln hn (2), hoc xy dng thm nh my mi nh khc. Cc s
liu c th c lng c sau y (n v: 1.000 ng).
Ch tiu
(1)
(2)
(3)
1.500.000
1.500.000
1.500.000
nh ph hng nm
1.600.000
2.200.000
1.800.000
3,050
2,645
2,898
Bin ph n v
Chi ph c
nh
Bin ph/n
v
Qui trnh B
Chi phc
nh
Bin ph/n
v
75
Chng 2: D bo
X
2.500.000
7,90
5.400.000
3,80
1.750.000
9,40
3.000.000
5,10
Qui trnh X
Qui trnh Y
Chi ph c nh
Bin ph
Chi ph c nh
Bin ph
800.000
25
600.000
28
700.000
22
900.000
20
1.000.000
12
800.000
18
Kh nng A
Kh nng B
500.000
500.000
5.000
6.500
Bin ph n v (ng)
29.450
26.510
76
Chng 2: D bo
Bi 11:
Hng ch to xe t MeKng hng nm mua bnh accu t nh my pin ng Nai vi
gi 140.000 ng mi bnh. Bn thn Hng ch to xe t MeKng khi lm lun chng, h
cng thy mnh c kh nng t lm ly c bnh accu, nhng phi u t trang thit b
ban u mt 480 triu ng th gi thnh sn xut ch c 100.000 ng mi bnh.
a. Vy theo bn hng nm, hng ch to xe t MeKng cn bao nhiu bnh accu
tr ln mi ng u t trang thit b t lm ly?
b. Nh my pin ng Nai thm d thy Hng ch to xe t MeKng c nh t
lm ly bnh accu m khng i mua, khng b mt khch hng Nh my pin ng Nai
cho gi li v c gim gi tng ng tng mc cho Hng ch to xe t MeKng vi
iu kin nh sau:
- Nu mua 8.000 bnh accu tr li th gi vn l 140.000 ng mi bnh;
- Nu mua t bnh th 8.001 n 12.000 bnh th gi 130.000 ng mi bnh tng thm;
- Nu mua t bnh th 12.001 tr ln th gi 120.000 ng mi bnh tng thm.
Vy trong trng hp ny Hng ch to xe t MeKng cn bao nhiu bnh accu
hng nm th mi ng u t t lm ly?
77
Chng 4: Xc nh a im nh my
CHNG 4: XC NH A IM NH MY
I. MC CH, VAI TR XC NH A IM NH MY.
1. Mc ch ca xc nh a im
Xc nh v tr t doanh nghip hoc nh my l mt ni dung c bn trong qun tr
sn xut. Thng thng khi ni n xc nh a im doanh nghip l ni n vic xy
dng mt doanh nghip mi. Tuy nhin, trong thc t nhng quyt nh xc nh a
im doanh nghip li xy ra mt cch kh ph bin i vi doanh nghip ang hot
ng. l vic tm thm nhng a im mi xy dng cc chi nhnh, phn xng,
ca hng, i l mi,... Hot ng ny c bit quan trng i vi doanh nghip dch v,
vic b tr doanh nghip hp l v mt kinh t x hi to iu kin rt thun li cho
doanh nghip hot ng sau ny v gp phn nng cao hiu qu qu trnh sn xut kinh
doanh ca doanh nghip. a im b tr doanh nghip c nh hng lu di n hot
ng v li ch ca doanh nghip, ng thi n cng nh hng n s pht trin kinh t
x hi v dn c trong vng, gp phn cng c v thc y doanh nghip pht trin. V
vy, chn a im b tr doanh nghip l mt tt yu trong qun tr.
Xc nh a im doanh nghip l qu trnh la chn vng v a im b tr doanh
nghip, nhm m bo thc hin nhng mc tiu chin lc kinh doanh ca doanh
nghip la chn. y l ni dung c bn ca chn a im t doanh nghip. chng
c th c thc hin ng thi trong cng mt bc hoc tch ring tu thuc vo qui
m v tnh phc tp trong hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Hot ng
ny kh phc tp, c ni dung rng ln i hi phi c cch nhn tng hp, nh gi ton
din trn tt c cc mt kinh t, x hi, vn ho, cng ngh,... Mi phng n a ra l s
kt hp kin thc ca rt nhiu chuyn gia thuc cc lnh vc khc nhau, i hi phi rt
thn trng.
Khi tin hnh hoch nh a im b tr cc doanh nghip, thng ng trc cc la
chn khc nhau. Mi cch la chn ph thuc cht ch vo tnh hnh c th v mc tiu
pht trin sn xut kinh doanh ca doanh nghip. C th khi qut ho thnh mt s cch
la chn ch yu sau y:
M thm nhng doanh nghip hoc b phn, chi nhnh, phn xng mi cc a
im mi, trong khi vn duy tr nng lc hin c.
M thm chi nhnh, phn xng mi trn cc a im mi, ng thi tng qui m
sn xut ca doanh nghip.
ng ca doanh nghip mt vng v chuyn sang vng mi. y l trng hp
bt buc v rt tn km, i hi phi c s cn nhc so snh thn trng gia chi ph ng
ca v li ch ca a im mi em li trc khi ra quyt nh.
Cc doanh nghip v t chc hot ng lnh vc khc nhau u c mc tiu xc nh
a im khng ging nhau.
i vi cc n v kinh doanh sinh li th t li ch ti a l mc tiu ch yu khi xy
dng phng n nh v. Xc nh a im doanh nghip lun l mt trong nhng gii
php quan trng c tnh chin lc lu di nng cao kh nng cnh tranh v chim lnh
th trng. Trong thc t, tu tng trng hp m mc tiu xc nh a im ca doanh
78
Chng 4: Xc nh a im nh my
nghip c t ra rt c th nh: Tng doanh s bn; m rng th trng; huy ng cc
ngun lc ti ch; hnh thnh c cu sn xut y ; tn dng mi trng kinh doanh
thun li;...
i vi cc t chc phi li nhun, mc tiu quan trng nht ca xc nh a im
doanh nghip l m bo cn i gia chi ph lao ng x hi cn thit b ra v mc tho
mn nhu cu khch hng v cc dch v cung cp cho x hi.
Tm li, mc tiu c bn ca xc nh a im doanh nghip i vi tt c cc t
chc l tm a im b tr so cho thc hin c nhng nhim v chin lc m t chc
t ra.
2. Tm quan trng ca xc nh a im
a im xy dng doanh nghip c ngha rt quan trng i vi hot ng sn xut
kinh doanh ca tng doanh nghip. Hot ng xc nh a im doanh nghip l mt b
phn quan trng thit k h thng sn xut ca doanh nghip, ng thi l mt gii php
c bn mang tnh chin lc i vi hot ng sn xut kinh doanh ca doanh nghip.
Tc ng ca xc nh a im doanh nghip rt tng hp, l gii php quan trng
to ra li th cnh tranh v nng cao hiu qu hot ng kinh doanh nh tho mn tt
hn, nhanh hn, r hn cc sn phm v dch v m khng cn phi u t thm.
Xc nh a im doanh nghip hp l to iu kin cho doanh nghip tip xc vi
khch hng, nng cao kh nng thu ht khch hng, thm nhp v chim lnh th trng
mi, thc y sn xut kinh doanh pht trin, tng doanh thu v li nhun.
Xc nh a im doanh nghip l bin php quan trng gim gi thnh sn phm.
Quyt nh xc nh a im doanh nghip nh hng mnh m n chi ph tc nghip,
c bit l chi ph vn chuyn nguyn liu v sn phm.
Xc nh a im doanh nghip hp l cn to ra mt trong nhng ngun lc mi
nhn ca doanh nghip. N cho php doanh nghip xc nh, la chn nhng khu vc c
iu kin ti nguyn v mi trng kinh doanh thun li, khai thc cc li th ca mi
trng nhm tn dng, pht huy tt nht tim nng bn trong.
Tm li, xc nh a im doanh nghip l mt cng vic ht sc phc tp c ngha
di hn, nu sai lm s rt kh sa cha, tn km nhiu chi ph v mt thi gian. Bi vy,
vic chn phng n xc nh a im doanh nghip lun l mt trong nhng nhim v
quan trng mang ngha chin lc lu di.
3. Quy trnh t chc xc nh a im
Vic quyt nh a im doanh nghip thng gn b cht ch vi bn cht ca cc
lnh vc kinh doanh v qui m doanh nghip. Chng hn, cc doanh nghip qui m nh
thng phn b t do hn, nhng cc doanh nghip ln cn phi xc nh vng nguyn
liu, nng lng v b tr thnh nhiu a im khc nhau. quyt nh a im ng
n, hp l cn thc hin cc bc ch yu sau:
79
Chng 4: Xc nh a im nh my
Xc nh mc tiu, tiu chun s s dng nh gi cc phng n xc nh a
im doanh nghip. Vn quan trng l cng vi vic xc nh ch tiu cn phi xc
nh r cc tiu chun c dng lm c s nh gi cc phng n xc nh a im.
Xc nh v phn tch cc nhn t nh hng n a im doanh nghip. Vic b tr
doanh nghip chu nh hng ca rt nhiu nhn t khc nhau nh iu kin t nhin, v
tr a l ca vng, cc yu t kinh t, x hi v vn ho.
Xy dng nhng phng n nh v khc nhau, y l mt trong nhng yu cu
chung ca qun l kinh t, i vi a im doanh nghip li cng quan trng hn. Trong
thc t c rt nhiu phng n xc nh a im doanh nghip, mi phng n u
chnh sch mt tch cc v hn ch khc nhau. V vy vic xy dng nhiu phng n l
c s cho vic nh gi, la chn phng n hp l nht vi nhng m tiu v tiu chun
ra.
Sau khi xy dng cc phng n xc nh a im doanh nghip, bc tip theo l
tnh ton cc ch tiu v mt kinh t. Lng ho cc yu t c th, trn c s so snh
h thng cc ch tiu ca tng phng n, tm ra nhng phng n c li nht tnh theo
cc ch tiu . Ngoi ra, cn phi nh gi y v mt nh tnh cc yu t khc da
trn nhng chun mc ra. Trong nhiu trng hp phng n c la chn khng
phi l phng n c ch tiu kinh t lng ho cao nht, m l nhng phng n kh
thi v hp l c th tho mn c nhng mc tiu chnh ca doanh nghip ra.
II. CC NHN T NH HNG N VIC CHN A IM
1. Cc nhn t nh hng n la chn vng.
C rt nhiu nhn t nh hng n quyt nh xc nh a im doanh nghip. Tuy
nhin, vai tr v tm quan trng ca cc nhn t khng ging nhau. Khi xy dng
phng n xc nh a im doanh nghip cng tp trung phn tch, nh gi nhng
nhn t quan trng nht. Trn c s phn tch, nh gi d xc nh, la chn c
vng v a im thch hp nht phn b doanh nghip.
a. Th trng tiu th:
Trong iu kin pht trin nh hin nay, th trng tiu th tr thnh mt nhn t
quan trng nht tc ng n quyt nh a im doanh nghip. Cc doanh nghip
thng coi vic b tr gn ni tiu th l mt b phn trong chin lc cnh tranh ca
mnh. iu ny c ngha c bit quan trng i vi cc doanh nghip hot ng trong
lnh lc dch v, doanh nghip gn th trng c li th cnh tranh. xc nh a im
t doanh nghip, cn thu thp, phn tch, x l cc thng tin th trng nh: Dung lng
th trng; c cu v tnh cht ca nhu cu; xu hng pht trin ca th trng; tnh cht
v tnh hnh cnh tranh; c im sn phm v loi hnh kinh doanh...
b. Ngun nguyn liu
Nguyn liu c nh hng ln n quyt nh a im doanh nghip nh:
Chng loi, s lng v qui m ngun nguyn liu. i vi nhiu loi hnh sn
xut kinh doanh, vic phn b doanh nghip gn ngun nguyn liu l i hoi tt yu do
80
Chng 4: Xc nh a im nh my
tinh cht ca ngnh. Chng hn, cc ngnh khai khong lun chu s rng buc cht ch
vo a im v qui m ngun nguyn liu sn c.
Cht lng v c im ca nguyn liu s dng trong qu trnh sn xut kinh
doanh. Mt s doanh nghip hot ng c hiu qu cn phi t gn vng ngun
nguyn liu; mt s khc do yu cu v phng tin, khi lng vn chuyn v tnh cht
cng knh, d v, kh vn chuyn, kh bo qun ca nguyn liu, i hi doanh nghip
phi t gn ngun nguyn liu nh: doanh nghip ch bin nng sn, sn xut xi mng,...
c. Nhn t lao ng
Thng doanh nghip t u th s dng ngun lao ng ti l ch yu. c
im ca ngun lao ng nh kh nng p ng v s lng, cht lng lao ng, trnh
chuyn mn, tay ngh nh hng trc tip ti nng sut lao ng v kt qu hot ng
sn xut kinh doanh ca doanh nghip sau ny.
Ngun lao ng di do, c o to, c trnh chuyn mn, k nng tay ngh
cao l mt trong nhng yu t thu ht s ch ca cc doanh nghip. C nhiu ngnh
cn lao ng ph thng phi dc phn b gn ngun lao ng nh nhng khu dn c;
nhng cng c ngnh cn lao ng c tay ngh cao, i hi gn thnh ph ln, gn trung
tm o to nghin cu khoa hc.
Chi ph lao ng c ngha c bit quan trng i vi quyt nh a im doanh
nghip. Chi ph lao ng r rt hp dn cc doanh nghip, cc doanh nghip thng
mun t doanh nghip mnh nhng ni c chi ph lao ng thp. Tuy nhin, khi phn
tch nh hng ca chi ph lao ng cn phi i i vi mc nng sut lao ng trung
bnh ca vng.
Thi lao ng i vi thi gian, vi vn ngh vic v di chuyn lao ng cng
tc ng rt ln n vic chn vng v a im phn b doanh nghip. mi vng, dn
c c thi khc nhau v lao ng, da trn nhng nn tng vn ho khc nhau. Vic
chn phng n xc nh a im doanh nghip cn phn tch y , thn trng s khc
bit v vn ho ca cng ng dn c mi vng.
d. C s h tng kinh t
Hin nay c s h tng c coi l nhn t ht sc quan trng khi xc nh a im
doanh nghip. Trnh v tnh hnh pht trin c s h tng kinh t c sc thu ht hoc
to nn nhng tr ngi to ln cho quyt nh t doanh nghip ti mi vng. Nhn t c
s h tng kinh t c nh hng rt ln n kh nng nm bt thng tin kinh doanh, to
iu kin cho nhng phn ng sn xut nhanh, nhy, kp thi vi nhng thay i trn th
trng. H thng giao thng gp phn gim chi ph vn chuyn, gim gi thnh v gi
bn sn phm, to iu kin nng cao kh nng cnh tranh ca cc doanh nghip.
e. iu kin v mi trng vn ho x hi
Vn ho c xem l mt trong nhng nhn t c tc ng rt ln n quyt nh
a im doanh nghip. Do phn tch, nh gi cc yu t vn ho x hi l mt i
hi cn thit khng th thiu c trong qu trnh xy dng phng n xc nh a im
doanh nghip. Nhng yu t v cng ng dn c, tp qun tiu dng, cch sng v thi
lao ng nh hng gin tip n hot ng ca doanh nghip. Nhng yu t ny li
chu nh hng su sc ca nn vn ho truyn thng mi dn tc, mi vng. Ngoi ra,
81
Chng 4: Xc nh a im nh my
cn phi tnh ti hng lot cc nhn t x hi khc nh: chnh sch pht trin kinh tx
hi a vng; s pht trin ca ngnh b tr trong vng; qui m ca cng ng dn c
trong vng v tnh hnh x hi; tn gio, tn ngng, phong tc tp qun;...
2. Cc nhn t nh hng n chn a im.
Sau khi nh gi nhng nhn t nh hng ti vic la chn vng, mt vn quan
trng khc l tin hnh nh gi cc nhn t nh hng n chn a im doanh nghip.
Nu nh nhng nhn t chn vng c nh gi phm vi rng ln th nhn t a
im li rt c th, chi tit. Nhng nhn t ch yu cn cn nhc:
Din tch mt bng v tnh cht t ai ca a im doanh nghip;
Tnh thun li ca v tr t doanh nghip nh kh nng tip xc vi th trng, vi
khch hng, iu kin v kh nng ni lin giao thng ni b vi giao thng cng ng;
Ngun in , nc;
Ni cht thi;
Kh nng m rng trong tng lai;
Tnh hnh an ninh, phng, cha chy, cc dch v y t, hnh chnh;
Chi ph v t ai v cc cng trnh cng cng hin c;
Nhng qui nh ca chnh quyn a phng v l ph dch v trong vng, nhng
ng gp cho a phng,...
3. Xu hng nh v cc doanh nghip hin nay trn th gii.
Hin nay trong tnh hnh quc t ho cc hot ng sn xut kinh doanh, s hp tc
kinh t gia cc nc, cc khu vc cng vi cnh tranh ngy cng gay gt trn th gii
ang din ra nhng xu th nh v doanh nghip ch yu sau:
a. nh v nc ngoi
S hnh thnh cc cng ty, cc tp on kinh t a quc gia v xuyn quc gia
y nhanh qu trnh a cc doanh nghip t trong nc vt ra ngoi bin gii n t
nc ngoi. Hin nay xu hng nh v doanh nghip nc ngoi tr thnh trao lu
ph bin khng c l c quyn ca cc doanh nghip ln cc nc pht trin m xu
th chung, so nhiu doanh nghip cc nc c trnh pht trin thp hn cng u t
xy dng doanh nghip nc pht trin.
b. nh v trong khu cng nghip, khu ch xut
y l mt xu th hin ang rt c s quan tm ch ca cc doanh nghip. a
cc doanh nghip vo cc khu cng nghip to ra rt nhiu thun li cho hot ng v
pht trin ca bn thn doanh nghip. Vic nh v trong cc khu cng nghip, khu ch
xut gip cc doanh nghip tn dng nhng thun li do khu cng nghip, khu ch xut
to ra, ng dng hnh th t chc kinh doanh hin i, tit kim chi ph v nng cao hiu
qu ca hot ng.
82
Chng 4: Xc nh a im nh my
c. Xu hng chia nh cc doanh nghip a n t ngay ti th trng tiu th
Cnh tranh ngy cng gay gt di hi cc doanh nghip ngy cng quan tm hn,
ch nhiu hn n li ch ca khch hng. Khch hng c quyn la chn ngi cung
cp sn phm hoc dch v cho mnh, v vy nhng iu kin thun li trong giao hng
v thi gian giao hng nhanh, kp thi, v ang tr nn c ngha quyt nh trong
kinh doanh. Mt xu hng hin nay l cc doanh nghip chia nh v a n t ngay ti
th trng tiu th nhm gim ti a thi gian giao hng v tng cc iu kin thun li
trong dch v sau khi bn hng.
III. PHNG PHP XC NH A IM
ra quyt nh la chn a im b tr doanh nghip c th dng rt nhiu phng
php khc nhau, cc phng php bao gm c phn tch nh tnh v nh lng. Trong
vic quyt nh la chn phng n nh v doanh nghip c nhiu yu t mang tnh tng
hp rt kh xc nh. Vic la chn cn cn nhc da trn nhiu yu t nh tnh tng
hp. Tuy nhin, mt yu t c bn trong la chn quyt nh a im doanh nghip l
to iu kin gim thiu c chi ph vn hnh sn xut v tiu th. Nhng chi ph ny
c th nh lng c, do phn ln cc k thut v phng php gii thiu sau y
c dng tnh ton v lng ho mt s ch tiu kinh t ch yu l ch tiu chi ph
ca cc phng n xc nh nh im doanh nghip. Trn c s la chn phng n
nh v c tng chi ph nh nht.
1. Phng php dng trng s n gin.
Mt phng php xc nh a im doanh nghip c la chn tt nht khi tnh n
y c hai kha cnh l phn tch v mt nh lng v nh tnh. Trong tng trng
hp c th c th u tin nh lng hoc nh tnh tu thuc vo mc tiu tng qut ca
doanh nghip. Phng php dng trng s gin n va cho php nh gi c cc
phng n v nh tnh, va c kh nng so snh gia cc phng n v nh lng.
Phng php ny cho php kt hp nhng nh gi nh tnh ca cc chuyn gia vi
lng ha mt s ch tiu. Tuy nhin, phng php dng trng s gin n c phn
nghing v nh tnh nhiu hn. Tin trnh thc hin phng php ny bao gm cc bc
c bn sau:
Xc nh cc nhn t nh hng quan trng n a im doanh nghip;
Cho trng s tng nhn t cn c vo mc quan trng ca n;
Cho im tng nhn t theo a im b tr doanh nghip;
Nhn s im vi trng s ca tng nhn t;
Tnh tng s im cho tng a im;
La chn a im c tng s im cao nht.
Ba bc u ch yu do cc chuyn gia thc hin, kt qu ph thuc rt ln vo vic
xc nh, la chn cc nhn t, kh nng nh gi, cho im v trng s ca cc chuyn
gia. V vy, y c th coi l phng php chuyn gia. Phng php ny rt nhy cm
vi nhng kin ch quan.
83
Chng 4: Xc nh a im nh my
V d 4-1: Cng ty A lin doanh vi cng ty xi mng B lp mt nh my sn xut xi
mng. Cng ty ang cn nhn la chn gia 2 a im X v Y. Sau qu trnh iu tra,
nghin cu, cc chuyn gia nh gi cc nhn t nh sau
Yu t
im s
Trng s
im c trng s
Nguyn liu
0,30
75
60
22,5
18,0
Th trng
0,25
70
60
17,5
15,0
Lao ng
0,20
75
55
15,0
11,0
0,15
60
90
9,0
13,5
Vn ho,x hi
0,10
50
70
5,0
7,0
Tng s
1,00
69,0
64,5
Xt =
X Q
i =1
n
Q
i =1
Yt =
Y Q
i =1
n
Q
i =1
Chng 4: Xc nh a im nh my
a im
800
900
200
100
c21 c22
C= .
.
.
.
cm1 cm2
... c1n
... c2n
... .
... .
... cmn
85
Chng 4: Xc nh a im nh my
B1
B2
C11
C12
C1n
x11
x12
x1n
C21
C22
C2n
x21
x22
x2n
...
...
...
Am
Cm1
Cm2
Cmn
xm1
xm2
xmn
b1
b1
A1
A2
K1.
...
c
n
Bn
...
i =1 j =1
K2.
...
ij
a1
a2
...
...
am
b1
xij Min
ij
ai , i = 1,2,..., m (4.1)
ij
bi , j = 1,2,..., n
j=1
m
(4.2)
i=1
K3. xij 0, i = 1, m; j = 1, n.
Gi nh rng
i =1
nh sau:
n
K2.
ij
= ai , i = 1,2,..., m
ij
= bi , j = 1,2,..., n
j=1
m
x
i=1
n
j =1
Chng 4: Xc nh a im nh my
b + bn + 1 = i =1 a i ( bn + 1 = i =1 a i j = 1 b j )
j =1 j
Trng hp 2.
m
i= 1
a i + a m + 1 = j =1 b j ( a m + 1 = j =1 b j i = 1 a i )
n
Cc bc gii bi ton:
Bc 1. Xc nh li gii cho php u tin bng phng php gc Ty Bc hoc yu
t b nht.
Bc 2. Kim tra du hiu ti u ca li gii:
c Nu nh cc chn bng m+n-1 v khng to thnh vng th ta thu c k hoch
cho php u tin. Nu s chn nh hn m+n-1 (gi s k ) ta cn thm k chn gi
vi xij=0 sao cho cc chn c v mi khng to thnh vng .
d Tnh cc s th v Ui v Vi ca bng vn ti:
i vi cc chn: h s Ui v Vj phi tho mn ng thc Ui + Vi = Cij . gii h
ny ta cho bt k mt h s Ui hoc Vj no bng khng, sau tm ra cc Ui v Vj cn
li.
Kim tra du hiu ti u: i vi cc loi phi tha mn iu kin
Ui + Vi Cij
Dng 1
Dng 2
87
Chng 4: Xc nh a im nh my
Xij =
Xj +
Xj -
Xj
C
Cu
d
10
x11
e
2
x12
16
x33
15
20
x24
14
x32
11
9
x23
Cung
x14
7
x22
x31
20
x13
12
x21
18
x34
15
10
25
10
d
10
e
2
f
20
Cung
11
15
88
Chng 4: Xc nh a im nh my
10
12
7
5
20
15
25
14
16
18
Cu
15
15
10
v2 = 2
10
u1 = 0
5
u3 = 3
(16)
7
(3)
(9)
Cu
20
25
16
(9)
15
15
(4)
15
14
(11)
Cung
11
v4 = 15
20
10
12
u2 = 5
v3 = 4
18
15
10
v1 = 10
v2 = 2
10
u1 = 0
5
v3 = 4
v4 = 15
20
11
+
12
7
5
u3 = 3
15
10
u2 = 5
Cung
15
14
20
25
16
18
89
Chng 4: Xc nh a im nh my
Cu
15
15
10
v2 = 2
10
u1 = 0
15
20
9
15
11
Cung
15
u3 = 8
v4 = 15
12
u2 = 5
v3 = 4
20
25
10
14
16
18
Cu
15
15
10
Kim tra k hoch, E14 = 4 > 0. K hoch cha ti u. Ta xy dng k hoch mi nh sau.
v1 = 10
u1 = 0
10
0 +
u2 = 5
v2 = 2
12
11
Cung
15
10
v4 = 11
20
10
u3 = 8
v3 = 4
20
16
18
25
15
14
Cu
15
15
10
Kim tra k hoch, E21 = 3 > 0, k hoch cha ti u. Ta ci thin theo phng php
nh bit. K hoch ny c tt c cc s kim tra Eij 0, k hoch ti u.
v1 = 7
u1 = 0
v2 = 2
10
2
5
v3 = 4
v4 = 11
20
11
Cung
15
10
90
Chng 4: Xc nh a im nh my
u2 = 5
12
7
10
u3 = 5
20
25
16
18
15
14
Cu
15
15
10
A1 B4 : 10 n v hng.
A2 B2 : 10 n v hng.
A2 B3 : 15 n v hng.
A3 B1 : 5 n v hng.
Tng ng vi k hoch vn ti trn, ta c tng chi ph vn ti nh nht v bng: (5
x 2) + (10 x 11) + (10 x 7) + (15 x 9) + (5 x 2) = 335 n v tin.
IV. CU HI & BI TP CUI CHNG
IV.1. Cu hi n tp:
1. Hy cho bit mc ch ca vic xc nh a im nh my sn xut, kinh doanh?
2. Hy nu quy trnh t chc xc nh a im nh my?
3. Hy nu cc nhn t nh hng n vic chn vng v a im c th ca nh my?
4. Cho bit cc phng php xc nh a im nh my?
IV.2. Bi tp c li gii:
Bi 1:
Cng ty X hin c 2 c s sn xut t ti a im A v B. Sn phm ca 2 c s
sn xut ch yu cung cp cho 3 a im l I, II, III. Do nhu cu th trng ngy cng
gia tng, nn cng ty quyt nh s xy dng thm mt c s sn xut na ti a im C
hoc D. Bit chi ph sn xut, chi ph vn chuyn t c s sn xut n tng ni tiu th
nh sau:
C s sn xut
Hin c
CPSX
Tr/Tn
CPVC (Tr/Tn)
Sn lng
II
III
(Tn/ngy)
8,2
0,8
0,6
0,9
18
7,3
1,0
1,1
1,4
26
91
Chng 4: Xc nh a im nh my
D kin
7,4
0,9
1,1
1,2
10
7,0
1,3
1,2
1,0
10
12
14
28
Nhu cu (Tn/ngy)
x1
x2
x3
18
x4
x5
x6
26
x7
x8
x9
10
x1
x4
x7
12
x2
x5
x8
14
x3
x6
x9
28
K3: xj 0 (j=1,2,...,9)
Gii bi ton bng phng php bi ton vn ti ta c kt qu nh sau.
x1 = x5 = x6 = x7 = 0 ; x2 = 14 ; x3 = 4 ; x4= 12 ;
467 triu ng.
x8 = 14 ; x9 = 10 v Z =
x8 = 14 ; x9 = 10 v Z =
Chng 4: Xc nh a im nh my
nh kho mi l D v E. Chi ph vn chuyn trn n v sn phm t nh my ch to n
tng nh kho, nhu cu hng nm ca nh kho, nng lc sn xut hng nm c cho nh
bng s liu:
a im
Nh my
Nng lc
hng nm
3,00
3,50
2,00
4,00
3,15
50.000
1,50
1,75
3,25
2,75
2,50
50.000
NC nm
25.000
25.000
dn c
Nhu cu sn
phm ca dn
c
1,0
1,0
2,0
2,0
10.000
1,0
1,5
2,5
2,5
20.000
1,0
1,0
1,0
0,5
20.000
3,0
2,5
2,0
2,0
10.000
Nng lc ca nh
my
20.000
20.000
20.000
20.000
Trung tm
Kcch t dn c n nh my sn xut
Chng 4: Xc nh a im nh my
Bi 4:
Nh my bia X c kho phn phi t cc to (54;40) kho ny cung cp hng
ho cho 6 i l, to cc i l v lng hng ho vn chuyn cho nh sau.
Cc i l
To (x;y)
Lng vn chuyn/thng
i l 1
(58;54)
100
i l 2
(60;40)
400
i l 3
(22;76)
200
i l 4
(69;52)
300
i l 5
(39;14)
300
i l 6
(84;14)
100
94
u im:
H thng sn xut c tnh linh hot cao;
Cng nhn c trnh chuyn mn v k nng cao;
H thng sn xut t b gin on v b nhng l do trc trc ca thit b, con ngi;
Tnh c lp trong ch to cc chi tit ca b phn cao;
Chi ph bo dng thp, c th sa cha cheo thi gian, lng d tr ph tng
thay th khng cn nhiu;
C th p dng v pht huy c ch khuyn khch nng cao nng sut lao
ng c bit.
Hn ch:
Chi ph sn xut trn mt n v sn phm cao;
Lch sn xut v cc hot ng khng n nh;
S dng nguyn liu km hiu qu;
Mc s dng my mc thit b thp;
Kh kim sot hot ng v chi ph kim sot pht sinh cao;
i hi phi ch ti tng cng vic c th.
b. B tr theo sn phm:
B tr theo hng sn phm c thit k thch ng cho mt vi loi sn phm,
v dng nguyn vt liu c b tr i qua xng sn xut. Kiu b tr ny dng cc my
mc thit b chuyn dng thc hin nhng thao tc c bit trong thi gian di cho
97
Nguyn liu
Nguyn liu
...
Sn phm
g
Sn phm
...
H thng sn xut khng linh hot vi nhng thay i v khi lng, chng loi
sn phm, thit k sn phm;
H thng sn xut c th b gin on (ngng) khi c mt cng on b trc trc;
Chi ph bo dng, duy tr my mc thit b ln;
Khng p dng c ch khuyn khch tng nng sut lao ng c nhn.
c. B tr theo khu vc sn xut:
Kiu b tr theo khu vc, my mc c tp hp vo khu vc sn xut, chc nng
ca cc khu vc i khi cng ging nh kiu b tr theo hng sn phm trong mt
xng sn xut hay qui trnh sn xut ln, mi khu vc c thnh lp sn xut mt
98
Cng nhn
My mc thit b
Nguyn vt liu
u im:
Gim s vn chuyn hn ch h hng v chi ph vn chuyn;
Sn phm khng di chuyn nn c s lin tc hn trong lc lng lao ng c
phn cng khng phi lp k hoch, b tr nhn s li mi khi mt hot ng mi bt u;
Hn ch:
Yu cn cng nhn c k nng cao;
Vn chuyn cng nhn, my mc thit b n ni lm vic c th tn km nhiu
chi ph;
Mc s dng my mc thit b thp.
99
M t b phn
n S ch nguyn liu
8.000
12.000
5.000
10.000
8.000
p Trn ph gia.
5.000
7.000 15.000
q X l nhit
12.000
r nh dng sn phm
s Cn ong sn phm
20.000
10.000
t ng gi
10.000
u Giao nhn
Gii php:
Trc tin, ta thc hin tm nh dng s v tr ca cc b phn ban u v biu
hin mi quan h qua li gia cc b phn nh sau:
100
12.000
8.000
5.000
p 15.000
10
10.000
10.000
5.000
12.000
20.000
u
10.000
5.000
12.000
10.000
n S ch nguyn liu
300
200
p Trn ph gia.
150
q X l nhit
300
r nh dng sn phm
200
s Cn ong sn phm
200
t ng gi
150
101
M t b phn
u Giao nhn
300
Gii php:
u tin, ta dng s h thng cui cng ca v d 5.1 v t cc b phn ny vo
tm din tch tng b phn ca n.
8.000
10.000
5.000
u
10.000
12.000
o
5.000
12.000
10.000
r 20.000 p 10.000 t
10.000
5.000
u 10.000
13.000
5.000
q 12.000
10.000
12.000
r20.000 p10.000t
B tr B
10
10
S di chuyn
gia b phn
B tr A
1-5
B tr B
S di chuyn
gia b phn
B tr A
B tr B
30
30
3-9
30
20
1-7
10
10
4-5
30
30
1-9
10
10
4-7
10
10
1-10
10
10
4-10
10
10
2-5
10
10
5-6
10
10
2-6
20
20
6-9
10
10
2-10
10
10
7-8
20
50
3-6
40
10
8-10
20
30
Bit cch thc ch to v s lng trung bnh tng loi sn phm sn xut trong k.
Sn
phm
Chui b
phn ch tc
S SP ch tc
trong thng
Sn
phm
Chui b
phn ch tc
S SP ch tc
trong thng
1-5-4-10
1.000
1-7-8-10
1.000
2-6-3-9
2.000
2-5-6-9
2.000
2-10-1-9
3.000
1-7-4-10
4.000
Bi gii:
u tin, tnh khong cch vn chuyn cho tng sn phm k t khi bt u cho
n khi hon thnh sn phm i vi tng kiu b tr.
Sn phm
chui b phn
ch tc
B tr B
103
1-5-4-10
30+30+10=70
30+30+10=70
2-6-3-9
20+40+30=90
20+10+20=50
2-10-1-9
10+10+10=30
10+10+10=30
1-7-8-10
10+20+20=50
10+50+30=90
2-5-6-9
10+10+10=30
10+10+10=30
1-7-4-10
10+10+10=30
10+10+10=30
S SP ch tc
trong thng
B tr A
B tr B
B tr A
B tr B
1.000
70
70
70.000
70.000
2.000
90
50
180.000
100.000
3.000
30
30
90.000
90.000
1.000
50
90
50.000
90.000
2.000
30
30
60.000
60.000
4.000
30
30
120.000
120.000
570.000
530.000
Tng cng
Qua bng tnh ton ta thy b tr B cho kt qu tt, vi tng khong cch dch
chuyn sn phm trong thng qua cc my mc thit b l nh nht.
Trong nhng nm gn y, nhiu chng trnh my tnh c xy dng pht
trin v phn tch b tr mt bng theo hng qui trnh. Mt s chng trnh s dng t l
gn gi nhm ti a ha tng quan h i vi cc b phn khc nhau ph hp vi mt
bng nh xng. Mt s khc, c vit nhm thit lp s ti thiu ha chi ph vn
chuyn trong tng thi k.
Nhn chung, cc chng trnh ny gip chng ta tit kim c thi gian v cng
sc gii quyt nhng vn ln v phc tp. Tuy nhin cc kt qu ch l b tr ban u,
nhiu khi ta cn phi chnh l li, kim tra s logic cng nh my mc thit b phi c
iu chnh cho va vn bng tay.
104
Kt thc phn
cng cho khu
vc sn xut c,
bt u 1 khu
vc sn xut
mi.
c Bt u khu vc sn xut
mi bng cch phn cng cng
vic k tip trong s u tin
vo khu vc sn xut mi, tnh
mc s dng cho khu vc sn
xut ny.
By gi khu vc
sn xut hon tt
phn cng. Kt hc
v bt u 1 khu
vc sn xut mi.
Cha
Mc
s dng ny l
100% khng?
Co
Tt c cng
vic phn cng
ht cha?
Ri
Dng
Khng
Co
Khng Mc s dng c
mc s dng
trc?
Khng
Mc s dng l
100% khng?
Co
Cha
phn cng
ht cng vic
cha?
Ri
S 5.3: Qui trnh thc hin phng php mc s dng tng thm
Phn tch dy chuyn l mc tiu trung tm ca b tr mt bng theo hng sn
phm. Cc yu t nh thit k sn phm, nhu cu th trng i vi sn phm nh hng
quyt nh cui cng n qui trnh cng ngh v nng lc sn xut. Ngoi ra, ngi ta
cng xc nh s lng cng nhn, my mc vn hnh bng tay hay t ng v cc cng
c khc cn thit sn xut.
Cn bng dy chuyn sn xut: L phn tch dy chuyn sn xut, phn chia
nhng cng vic c thc hin theo tng khu vc sn xut, mi khu vc sn xut m
nhim mt nhim v ging nhau, tp hp nhm khu vc sn xut ng nht ny thnh
105
Ttg
Tck
Cc nh nghin cu thng s dng phng php tuyn tnh hay nhng m hnh
ton khc nhau gii quyt vn cn bng dy chuyn sn xut. Tuy nhin chng li
khng hu dng khi cn gii quyt mt vn ln. Cc phng php khc da vo
nhng nguyn tc n gin c dng tm ra nhng gii php rt tt tuy khng phi
ti u. l nhng phng php mc hu dng tng thm v phng php thi gian
cng tc di nht.
c Phng php mc s dng tng thm:
S 5.3 th hin trnh t thc hin phn cng cng vic bng phng php
mc s dng tng thm c biu din bng s khi tng qut nh trang trc.
Phng php ny ch n gin l giao thm nhim v cho cc khu vc sn xut, theo
trnh t cng vic qui nh cho n khi mc s dng t 100% hay bt u gim xung.
Qui trnh ny c lp li cho n khi ta phn ht cc cng vic vo cc khu vc sn xut.
V d 5.4: Mt phn xng sn xut thuc bo v thc vt xc nh nhu cu tiu th
trn th trng l 4.160 chai thuc/ngy. Bit thi gian chun b my mc thit b, vt t
nguyn liu, cng c sn xut,... mt trung bnh 64 pht/ngy. hon tt mt chai
thuc, phn xng cn phi thc hin qua 15 cng on sn xut nh trang sau.
106
10
15
A,B
10
C,D
10
F,H
I,J
12
10
15
K,M
20
10
Cng
152
Cng vic
O
107
Ttg .d
Tsx
Ttg
Tck
152
= 25 ,3 kvsx
6
Pht/my
S KVSX lm
vic
(2)
(3)
(4)=[(3)/thi
Trm
sn
xut
gian chu k]
(1)
S KVSX Mc s dng
thc t ca KVSX (%)
cn thit
[(4)/(5)]x100
(5)
10
1,67
83,3
A,B
10+15=25
4,16
83,3
A,B,C
10+15+10=35
5,83
97,2
A,B,C,D
10+15+10+6=41
6,83
97,6
A,B,C,D, 10+15+10+6+8=4
E
9
8,17
90,7
1,33
66,7
E,F
8+6=14
2,33
77,8
E,F,G
8+6+10=24
4,00
100,0
0,83
83,3
H,I
5+7=12
2,00
100,0
1,33
66,7
108
J,K
8+12=20
3,33
83,3
J,K,L
8+12+10=30
5,00
100,0
15
2,50
83,3
M,N
15+20=35
5,83
97,2
M,N,O
15+20+10=45
7,50
93,8
26
Tm tt phn cng cng vic vo khu vc sn xut trn dy chuyn nh sau:
Trm sn xut
E,F,G
H,I
J,K,L M,N,O
5
Tng: 26
Nh vy, hon thnh khi lng sn phm cn sn xut trong 1 ngy l 4.160
chai thuc th chng ta cn c 5 trm lm vic, tu vo mi trm m cn s khu vc sn
xut (s cng nhn hoc my mc thit b)
A
F
2
1
B
K
J
4
L
O
5
S kv mim
25,3
=
x100 = 97 ,3%
S kv thc t
26
Ttg
Tck
152
= 5 ,07 khu vc
30
Cc cng
vic
(1)
(2)
(3)
(4)
[30-(4)]
10
10
20
A,B
15
25
10
10
20
C,D
16
14
C,D,E
24
C,D,E,F
30
10
10
20
G,H
15
15
G,H,I
22
G,H,I,J
30
12
12
18
K,L
10
22
15
15
15
20
20
10
N,O
10
30
A,B
C,D,E,F
G,H,I,J
K,L
N,O
110
15
A
1
B
S kv min
5 ,07
x100 =
x100 = 84 ,5%
S kctt
6
2
D
K
J
4
L
M 5
tc l thi gian chu k phi ln hn hoc bng thi gian ln nht cn thc hin cng
vic trong chui cng vic ch to sn phm. Theo nh bi ton trn th Tck = 30 giy,
cng vic tiu hao thi gian ln nht l cng vic N mt 20 giy.
III. B TR MT BNG DCH V:
1. Cc kiu b tr mt bng dch v:
B tr mt bng dch v ty thuc vo bn cht t nhin ca dch v v cc m cc
doanh nghip phi hp v vn chuyn dch v ca h: hng khng, ngn hng, nh bn
l, bnh vin, nh hng, bo him, vn ti, gii tr, vin thng....Ngoi ra, b tr mt bng
dch v cn ty thuc vo my mc chuyn dng cho tng loi dch v.
im khc bit trong kinh doanh dch v so vi sn xut l s chm trn gia khch
hng v nhng dch v m cc doanh nghip ny cung cp cho h. S chm trn ny c
th mnh m v khch hng thc s l mt phn ca qui trnh sn xut nh trong bnh
vin, ni m dch v thc s c hnh thnh trn khch hng. Hoc s chm trn t
mnh m hn trong cc hiu bun l v khch chn hng, thanh ton v mang i
nhng hng ha vt cht. Nhng bt k trng hp no, b tr mt bng dch v c nh
hng mt cch su m.
Nguyn tc chung l phi b tr sao cho khch hng d dng khi vo, ra v i li gia
cc phn trong mt bng. Ngoi ra, cng cn phn b din tch thch hp cho hnh lang,
phng ch...
C 2 cc trong vic b tr mt bng dch v. V d, a ngn hng chng hn, mt cc
l dch v cng khai, khi cc my mc thit b phi c b tr xung quanh khch
hng, lm cho h thun li nht (phng ch, ni u xe, ca s thu ngn...). Mt cc
khc l cc dch v bn trong vi cc my mc phc v c b tr ch yu theo cng
vic giao dch ti chnh (cp nht ti khon, lp bo co...)
Hu ht cc b tr u xoay quanh hai cc ny. V d, cc nh hng b tr nhm nhn
mnh s chp nhn v tin li c nhn ca khch hng hn l chun b v ch bin thc n.
111
ngha
T l gn gi
ngha
Cn thit
Hi quan trng
Rt quan trng
Quan trng
B phn A
B
C
6
1
5
3
5
1
6
5
1
5
5
1
1
5
D
E
F
Dng phng php t l gn gi b tr 6 nhm mt hng ny vo mt bng ca ca
hng.
Bi gii:
u tin, ch rng cp b phn c t l gn gi 1 (cn thit) l A-C, A-E, A-F, C-E,
C-F v E-F. A phi tip cn C, E v F; C phi cnh E v F; E phi cnh F. Khi th ln
u tin, c gn b tr A, C, E, F tt c cnh nhau. B tr di y thch hp vi tt c
cp b phn vi t l gn gi 1.
A
B
112
5.000
2.000 4.000
2.000
4.000 5.000
1.000
g
h
i
4.000
5.000
5.000 3.000
4.000 1.000
113
8.000
1.000
5.000
d
5.000
4.000
3.000
8.000
1.000
5.000
c
h
5.000
4.000
5.000
5.000
3.000
k
Cui cng, ta hon chnh li s c b tr hp l nht.
1.000
c
h
i
9.000
4.000
4.000
f
e
j
4.000
2.000
1.000
8.000
d
g
k
114
B phn
100
50
50
150
200
50
50
100
150
ca din tch cn thit cho tng b phn tng ng. Ta c dng s b nh sau:
1.000
9.000
4.000
d
g
4.000
i 4.000
8.000
1.000
1.000
4.000
c
h
4.000
2.000g
k
j
1.000
115
B tr II
Sn phm
Ch tc
S lng
Sn phm
Ch tc
S lng
1-4-3-7
4.500
1-4-3-5
4.000
2-3-4-8
3.000
1-5-6-8
2.000
1-2-3-5
5.500
3-4-7-6
3.500
B tr II
1-2
20
15
1-4
15
1-5
B phn
B tr II
3-7
15
25
10
4-7
10
15
15
25
4-8
10
20
2-3
10
15
5-6
10
30
3-4
10
10
6-7
20
10
3-5
30
10
6-8
15
10
Hy la chn cch b tr sao cho dng di chuyn gia cc b phn ch tc l ngn nht.
Bi gii
Trc tin ta tnh tng khong cch vn chuyn sn xut c 1 sn phm
gia 2 phng n b tr, kt qu tnh ton nh bng sau.
Sn
phm
chui ch
tc
B tr II
116
1-4-3-7
15+10+15=40
10+10+25=45
2-3-4-8
10+10+10=30
15+10+20=45
1-2-3-5
20+10+30=60
15+15+10=40
1-4-3-5
15+10+30=55
10+10+10=30
1-5-6-8
15+10+15=40
25+30+10=65
3-4-7-6
10+10+20=40
10+15+10=35
265
260
Tng
chui ch
tc
KCVC/sp (m)
KCVC/thng (m)
B tr I
B tr II
B tr I
B tr II
1-4-3-7
40
45
157.500
202.500
2-3-4-8
30
45
90.000
135.000
1-2-5-3
60
40
330.000
220.000
1-4-3-5
55
30
220.000
120.000
1-5-6-8
40
65
80.000
130.000
3-4-7-6
40
35
140.000
122.500
265
260
1.040.000
930.000
Tng
Cng vic
trc
117
0,18
B. t mch in #1 vo khung.
0,12
C. t mch in #2 vo khung.
0,32
D. t mch in #3 vo khung.
0,45
B,C,D
0,51
F. Hn ni mch in .
0,55
0,38
0,42
I. t v gn mn hnh.
0,30
J. t v gn bn phm.
0,18
K. t v gn thn trn.
0,36
0,42
K,L
0,48
0,30
0,39
Cng vic
E. Gn mch in vo khung.
M. t v gn thn di.
Tsx
54
=
= 0 ,1 phut/may
d
540
Ttg .d
Tsx
Ttg
Tck
5 ,36
= 53,6 kvsx
0 ,1
C
D
K
E
J
L
118
* Cn bng dy chuyn sn xut: K n, phn cng cng vic cho tng trung tm
sn xut, vic ny cn phi tun theo th t trc sau ca cc cng vic mt cch cht
ch (D phi sau A, G phi sau F...). Cc nhim v c kt hp theo th t cho n khi
mc s dng ca trung tm sn xut l 100%, hay khi quan st thy s gim xung ca
n so vi b tr trc . Lc ny ta m trung tm sn xut mi v bt u li trnh t.
S
KVSX
S
Mc s dng
KVSX
(%)
thc t
Tr
m
SX
Cng vic
0,18
1,8
90
A,B
0,18+0,12=0,30
3,0
100
0,32
3,2
80,0
C,D
0,32+0,45=0,77
7,7
96,3
C,D,E
0,32+0,45+0,51=1,28
12,8
13
98,5
C,D,E,F
0,32+0,45+0,51+0,55=1,83
18,3
19
96,3
0,55
5,5
91,7
F,G
0,55+0,38=0,93
9,3
10
93,0
F,G,H
0,55+0,38+0,42=1,35
13,5
14
96,4
F,G,H,I
0,55+0,38+0,42+0,3=1,65
16,5
17
97,0
F,G,H,I,J
0,55+0,38+0,42+0,3+0,18=1,8
3
18,3
19
96,3
0,18
1,8
90,0
J,K
0,18+0,36=0,54
5,4
90,0
J,K,L
0,18+0,36+0,42=0,96
9,6
10
96,0
J,K,L,M
0,18+0,36+0,42+0,48=1,44
14,4
15
96,0
J,K,L,M,
N
0,18+0,36+0,42+0,48+0,3=1,7
4
17,4
18
96,7
Pht/my
ti thiu
119
J,K,L,M,N 0,18+0,36+0,42+0,48+0,3+0,39
,O
=2,13
21,3
22
96,8
55
Tm tt phn cng cng vic vo khu vc sn xut trn dy chuyn nh sau:
Trung tm sn xut
13
17
22
Tng: 55
53,6
x100 = 97 ,45%
55
Bi 5:
Mt n v c dy chuyn sn xut vi cng sut trung bnh l 480 sn phm/ngy.
n v hot ng l mi ngy lm vic 1 ca 8 gi, thi gian chun b my mc, nguyn
liu, khi ng my, ng ca nh my mt trung bnh l 48 pht/ngy. Bit rng trnh t
ch to sn phm v thi gian cn thit thc hin cc cng vic nh sau:
Cng
vic
Cng vic
Thi gian
ng trc
Cng vic
Thi gian
(pht)
Cng
vic
ng trc
(pht)
1,0
1,8
1,2
0,5
1,4
0,8
1,5
L,G
1,6
0,9
H,K
1,4
2,0
1,0
1,1
M,N,O
2,0
Hy tnh thi gian chu k, s khu vc sn xut ti thiu, v s trnh t thc hin
cc cng vic, phn cng cng vic vo cc khu vc sn xut bng phng php mc s
dng tng thm v tnh hiu qu mc s dng ca my mc thit b.
Bi gii
Tnh thi gian hon thnh mt sn phm, bit rng mi ngy n v mt trung
bnh l 48 pht cho vic khi ng, ng ca nh my... Do thi gian thc s sn xut
l: (8gi * 60 pht) - 48 pht = 432 pht
120
TSX 432
=
= 0 ,9 phut/sp
d
480
S KV =
K n, ta phn cng cng vic cho tng trung tm sn xut. Khi phn cng cn
phi tun th theo th t trc sau ca cc cng vic, kt hp cc cng vic n khi mc
s dng ca trung tm sn xut cng gn n 100% cng tt.
Trung tm
sn xut
Cng vic
Pht/my
S KV min
S KVthct
M SD (%)
1,0
1,11
55,56
A,B
1,0+2,0=2,2
2,44
81,88
A,B,C
1,0+2,0+1,4=3,6
4,00
100,0
1,5
1,67
83,33
D,E
1,5+0,9=2,4
2,67
88,89
D,E,F
1,5+0,9+2,0=4,4
4,89
97,78
D,E,F,G
1,5+0,9+2,0+1,1=5,5
6,11
87,30
1,1
1,22
61,11
G,H
1,1+1,8=2,9
3,22
80,56
G,H,K
1,1+1,8+0,5=3,4
3,78
94,44
G,H,K,L
1,1+1,8+0,5+0,8=4,2
4,67
93,33
121
0,8
0,89
88,89
L,M
0,8+1,6=2,4
2,67
88,89
L,M,N
0,8+1,6+1,4=3,8
4,22
84,44
1,4
1,56
77,78
N,O
1,4+1,0=2,4
2,67
88,89
N,O,P
1,4+1,0+2,0=4,4
4,89
97,78
A,B,C
D,E,F
G,H,K
L,M
N,O,P
S KVmin
20 ,22
=
* 100 = 96 ,29%
21
S KVthct
Bi 6:
Mt n v sn xut d nh cung cp sn phm Y ra th trng l 112 sn
phm/ngy. Chnh sch ca n v hot ng l mi ngy lm vic 1 ca 8 gi, thi gian
chun b my mc, nguyn liu, khi ng my, ng ca nh my mt trung bnh l 32
pht/ngy. Bit rng trnh t ch to sn phm Y v thi gian cn thit thc hin cc
cng vic nh sau:
Cng vic
Thi gian
(pht)
Cng
vic
ng trc
(pht)
1,0
C,D
0,8
1,2
H,G
0,5
0,4
0,8
1,1
L,K
0,6
0,9
1,2
0,2
1,0
1,1
N,O
0,2
Cng
vic
Cng vic
Thi gian
ng trc
122
TSX 448
=
= 4 phut/sp
d
112
Phn cng cng vic vo cc khu vc sn xut sao cho thi gian tha khu vc
sn xut cng t th mc s dng my mc thit b cng cao. Cn m bo nguyn tc
ca phng php l cng vic ng thi xy ra th cng vic no c thi gian cng tc di
hn c xp trc.
Khu
vc
sn xut
(1)
Tng thi
gian cng
tc
Thi gian
tha KVSX
(3)
(4)
(5)
TCK-(5)
1,2
1,2
2,8
B,A
1,0
2,2
1,8
B,A,D
1,1
3,3
0,7
B,A,D,C
0,4
3,7
0,3
0,9
0,9
3,1
E,H
0,8
1,7
2,3
Cng
vic
Kt hp CV
(2)
123
Tng thi
gian cng
tc
Thi gian
tha KVSX
E,H,F
0,2
1,9
2,1
E,H,F,G
1,1
3,0
1,0
E,H,F,G,L
0,8
3,8
0,2
0,5
0,5
3,5
K,M
0,6
1,1
2,9
K,M,N
1,2
2,3
1,7
K,M,N,O
1,0
3,3
0,7
K,M,N,O,P
1,2
3,5
0,5
Cng
vic
Kt hp CV
B,A,D,C
E,H,F,G,L
K,M,N,O,P
0,3
0,2
0,5
S KVmin
2 ,57
=
* 100 = 85 ,67%
3
S KVthct
Bi 7:
Cng ty M b tr cc b phn vn phng sao cho thun li trong cng vic cng nh
truyn t v tip nhn thng tin gia cc phng l nhanh nht. Bit rng mi quan h
gn gi gia cc phng nh sau.
Mc gn gi
ngha
Mc gn gi
ngha
Rt quan trng
t quan trng
Quan trng
Bnh thng
Phng A
Phng B
Phng C
Phng D
Phng E
3
1
3
5
5
1
1
1
1
3
1
5
1
5
124
Bi gii
Trc tin ta cn ch n cc cp b phn c t l gn gi l 1 (rt quan trng)
l A-C, A-E, A-F, B-E, B-F, C-D, D-E. Nh vy A phi cn C, E, F; B cn E, F; C cn
D; D cn E. ta c b tr di y l ph hp vi t l gn gi 1.
D
E
C
B
F
3.000
4
5
1.500
1.000
2.000
2
3
500
1.000
3.500
1.000
1.500
500
500
125
1.000
2.000
Bit rng din tch mt bng ca phn xng cng nh din tch tng b phn cn
thit c cung cp nh sau:
B phn
B phn
75
50
50
50
50
50
75
50
chui ch
tc
S
lng
1-4-7-8
1.000
4-2-5-7
1.600
1-5-6-8
1.500
3-4-7-8
1.800
2-7-3-8
1.700
1-2-6-8
2.200
Sn phm chui ch tc
S
lng
B tr B
B tr C
B
phn
B tr A
B tr B
B tr C
1-2
15
15
25
1-4
20
10
1-5
15
2-4
B
phn
B tr A
B tr B
B tr C
3-7
15
25
15
20
3-8
20
35
10
20
10
4-7
10
10
25
15
25
10
5-6
10
25
10
2-5
20
35
35
5-7
25
15
15
2-6
25
10
30
6-8
35
20
20
2-7
10
20
20
7-8
15
10
10
3-4
25
20
10
Bi 10:
Mt c s sn xut nc ung ng chai, bao gm cc cng vic thc hin tun
t nh sau:
TT
A. Chun b nc
Khng
15
B. Ly chai
Khng
10
C. Chit nc ra chai
A,B
D. Ly np chai
E. p np, vn np
C,D
10
F. Ly mng co
E,F
15
H. p mng co
20
I. Ly nhn chai
10
H,I
18
127
K. p nhn chai
22
12
L. ng hn s dng
13
M. chuyn vo thng
Bit rng n v ny mun sn xut 330 chai/gi, thi gian cht trung bnh l 5
pht/gi. Hy tnh:
a. Thi gian chu k v s khu vc sn xut ti thiu
b. Cn bng dy chuyn sn xut bng phng php mc s dng tng thm
c. Tnh mc s dng ca h thng
Bi 11:
Mt c s gia cng ch bin tri cy sau thu hoch nhm ko di thi gian s dng sn
phm. C s ny cn m bo thc hin ng qui trnh ch bin qua 12 cng vic sau y:
Cng vic
ng trc
Thi gian
(giy)
Cng
vic
35
20
20
15
25
E,F,G,H
24
20
20
15
14
40
L,M
18
Cng
vic
Cng vic
Thi gian
ng trc
(giy)
128
Thi gian
(pht)
Cng
vic
ng trc
(pht)
1,0
1,8
1,2
0,5
1,4
0,8
1,5
L,G
1,6
C,D
0,9
H,K
1,4
2,0
M,N
1,0
1,1
2,0
Cng
vic
Cng vic
Thi gian
ng trc
Hy phn cng cng vic vo cc khu vc sn xut bng phng php thi gian
cng tc di nht v tnh hiu qu mc s dng ca my mc thit b.
Bi 13:
Mt n v sn xut thc n gia sc ang ln k hoch xy dng thm mt nh my
mi hot ng lin tc 12 thng mi nm, v d nh sn xut 6 loi thc n gia sc (A, B,
C, D, E, F). ch to c 6 loi thc n ny ngi ta cn thc hin theo cc chui ch
tc di y. Bit rng s lng thc n cc loi cn sn xut ra trung bnh hng thng l:
Loi thc
n
chui ch
tc
S lng
(Tn)
Loi thc
n
chui ch
tc
S lng
(Tn)
1-4-7-8
2.000
1-2-5-7
1.000
1-5-6-8
1.200
3-4-7-8
1.800
2-7-3-8
2.700
1-2-6-8
3.200
129
B tr B
Phn
B tr A
B tri B
phn
B tr A
B tri B
1-2
20
30
3-7
15
15
1-4
20
20
3-8
20
10
1-5
17
15
4-7
10
25
2-4
15
10
5-6
10
10
2-5
25
40
5-7
25
15
2-6
35
30
6-8
35
20
2-7
10
20
7-8
15
10
3-4
30
10
Cng
Cng vic
Thi gian
vic
ng trc
0,50
0,10
0,40
E,G
0,25
Cng
Cng vic
vic
ng trc
thc hin
(pht)
130
0,25
0,28
0,18
I,H
0,32
D,B
0,40
0,45
0,30
K,J
0,15
Bit thi gian trung bnh dnh cho c nhn ngh l 8 pht/gi. n v mun sn
xut c 400 sn phm/gi cung cp cho khch hng. Hy tnh:
a. V s trnh t cc cng vic.
b. Tnh thi gian chu k v xc nh s khu vc sn xut ti thiu.
c. Cn bng dy chuyn sn xut bng phng php mc s dng tng thm v xc
nh mc s dng my mc thit b.
131
Kh nng sn xut/nhu cu
Nhu cu
Kh nng sn xut thp
Thi gian
Tng
1.200
900
1.000
1.200
1.200
1.500
7.000
25
20
21
22
26
26
140
Tng
Nhu cu
1.200
900
S ngy
25
20
21
22
26
26
140
Nhu cu ngy
48
45
48
55
47
58
50
58
55
45
48
48
Trung bnh sn
xut 50 sn
phm/ngy
47
thng
6.200
= 50 san phm/nga y
140
Trc tin ta lp bng tnh, ct sn xut c tnh ton bng cch l ly s ngy sn
xut thc t mi thng nhn vi lng trung bnh sn xut mi ngy l 50 sn phm.
Kt qu bng tnh nh sau.
Thng
Nhu
cu
1.200
1.250
+ 50
50
900
1.000
50
+100
150
1.000
1.050
150
+ 50
200
1.200
1.100
100
-100
100
1.200
1.300
100
+100
200
1.500
1.300
200
-200
Tng
7.000
7.000
Tn cui
k
700
TK CK = TK DK + SX NC
139
Nhu cu
Sn xut
Thu thm
Sa thi
1.200
1.200
900
900
300
140
1.000
1.000
100
1.200
1.200
200
1.200
1.200
1.500
1.500
300
Tng
7.000
7.000
600
300
141
90X2
min
700
3.200
9.000
900
900
X2
+
X3
5X1
X4
X5
X6
5X3
5X2
5X4
5X6
X1,X2,X3,X4,X5,X6
Qu
Nhu cu
ngun cung
Qu 2
Qu 1
1
Cha dng
Kh nng
cung (SP)
Trong gi
X1
60 X3
110 X7
160
1.800
Ngoi gi
X2
90 X4
140 X8
190
180
Trong gi
X5
60 X9
110
1.800
Ngoi gi
X6
90 X10
140
180
Tng cu
700
3.200
60
3.960
D bo (loi hng,
s lng, thi im
giao hng)
Nng lc sn xut (t l
u ra, thi gian ngh
theo k hoch)
143
Tun l
Ch tiu
20
20
50
50
30
30
20
20
Yu cu sn xut
50
50
50
50
Tn kho cui k
50
30
30
30
50
70
50
30
Nhu cu c lng
30
30
40
40
40
30
30
30
Yu cu sn xut
60
60
60
60
60
Tn kho cui k
80
50
70
90
50
80
50
80
Nhu cu c lng
20
20
20
20
30
30
30
30
Yu cu sn xut
50
50
50
Tn kho cui k
60
40
70
50
70
40
60
30
...
...
...
...
...
...
...
...
Nhu cu c lng
A
...
...
B phn
Sn xut
100
150
200
150
100
50
50
25
100
150
100
25
200
225
300
225
200
100
150
100
150
200
250
200
150
75
50
75
100
75
...
...
...
...
...
...
...
...
...
144
Lch sn xut
Tun l
Loi hng
50
50
50
50
60
60
60
60
60
50
50
50
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Lp rp
Ch to
...
...
...
...
...
...
...
...
...
Tng cng
250
250
300
350
300
250
250
200
NGUN
YU CU
n hng 1
20
10
10
10
10
n hng 2
20
20
n hng 3
10
10
10
10
n hng 4
20
20
20
20
20
20
30
30
30
20
20
20
TNG
20
20
50
50
30
30
30
30
40
40
40
30
Tun l
CH TIU
Tng nhu cu
20
20
50
50
30
30
Tn kho u k
70
50
30
30
30
50
Yu cu sn xut
50
50
50
50
Tn kho cui k
50
30
30
30
50
70
Tng nhu cu
30
30
40
40
40
30
Tn kho u k
50
80
50
70
90
50
Yu cu sn xut
60
60
60
60
Tn kho cui k
80
50
70
90
50
80
260
420
Tn kho
sn xut
cui k
(4)=(2)-(3)
(5)
(6)=(2)+(5)-(3)
20
50
50
50
20
30
30
30
50
-20
50
30
30
50
-20
50
30
30
30
50
50
50
30
20
50
70
Tun
Tn kho
u k
(1)
(2)
70
Tng
nhu cu
(3)
Cn bng
146
Gi lp rp hng tun
1
Sn xut
50
50
50
50
Gi lp rp
45
45
45
45
Sn xut
60
60
60
60
Gi lp rp
96
96
96
96
96
141
141
45
141
564
100
100
100
100
100
100
600
Tng
Ch tiu
Gi lp rp hng tun
1
Sn xut
100
100
Gi lp rp
90
90
Sn xut
60
60
60
60
Gi lp rp
96
96
96
96
96
96
90
96
90
96
564
100
100
100
100
100
100
600
Tng
Ch tiu
Gi lp rp hng tun
1
Sn xut
100
100
Gi lp rp
90
90
Sn xut
60
60
60
60
Gi lp rp
96
96
96
96
96
90
96
96
90
96
564
100
100
100
100
100
100
600
Tng
d. Da trn lch trnh sn xut chnh cu c, ta tnh ton chi ph hon thnh khi
lng sn xut p ng ng v nhu cu khch hng trong k vi chi ph thp nht.
148
149
Thng 1
Thng 2
Thng 3
Thng 4
Thng 5
Thng 6
5.500
5.100
4.800
4.800
5.000
5.000
3.600
3.800
3.000
2.800
3.100
3.500
20
gi
* 60 phut
Kh nng sn xut sn phm Y: 1.584 phu
= 3.168 san phm
t
30
Thng
Nhu cu
Sn xut
TK cui k
Lm thm
5.500
3.600
4.752
3.168
52
68
5.100
3.800
4.752
3.168
296
564
4.800
3.000
4.752
3.168
168
48
4.900
2.800
4.752
3.168
536
148
5.000
3.100
4.752
3.168
604
248
5.000
3.500
4.752
3.168
272
248
52
1.648
988
564
Tng
28.512 19.008
Y:
-Chi ph tn tr sn phm:
X: 52 sn phm * 2.500 ng/sn phm/thng = 130.000 ng
Y: 1.648 sn phm * 2.000 ng/sn phm/thng = 3.296.000 ng
Tng chi ph thc hin phng n ny l:
TC1 = 152.000.000 + (3.425.000 + 2.932.800) + (130.000 + 3.296.000) =
161.847.000 ng.
151
Nhu cu
Sn xut
Lm thm
Ri vic
5.500
3.600
4.700
3.100
52
68
5.100
3.800
4.752
3.168
348
632
4.800
3.000
4.752
3.000
48
168
4.900
2.800
4.752
2.800
148
368
5.000
3.100
4.752
3.100
248
68
5.000
3.500
4.752
3.168
248
332
28.460
18.336
1.040
964
52
672
Tng
Y:
Y:
52 sanpham * 20 phut
* 8.000 ng/gi * 60% = 83.200 ng
60 phut
Y:
Qi 2
Qi 3
Qi 4
X1
10,3
11,4
13,9
9,3
X2
6,1
5,4
7,8
6,7
X3
3,0
1,4
4,2
5,7
153
1.000
sn phm
21,7
19,4
18,2
Qu
1
b. Xc nh s gi lao ng tng hp cho tng qu, thng qua bng tnh sau (mi
sn phm mt 5 gi lao ng).
Sn phm
Qi 2
Qi 3
Qi 4
X1
10,3
11,4
13,9
9,3
X2
6,1
5,4
7,8
6,7
X3
3,0
1,4
4,2
5,7
Tng
19,4
18,2
25,9
21,7
Gi lao ng
97.000
91.000
129.500
108.500
- S cng nhn cn qu 2 :
91.000
= 175 cng nhn
520
154
Nhu cu
Sn xut
Thu thm
187
187
175
175
12
250
250
75
209
209
41
75
43
Tng
Tng chi ph pht sinh gm chi ph thu thm v chi ph thi vic.
- Chi ph thu thm: 75 cng nhn * 0,2 triu ng/cng nhn = 15 triu ng.
- Chi ph cho thi vic: 53 cng nhn * 0,25 tr /cn = 13,25 triu ng
Tng chi ph thc hin k hoch ny l:
TC1 = 15 + 13,25 = 28,25 triu ng.
Sn xut theo mc nng lc trung bnh.
- Nng lc sn xut trung bnh hng qu:
19.400 + 18.200 + 25.900 + 21.700
= 21.300 san phm
4
Nhu cu
Sn xut
Pht sinh
Tn kho cui k
19.400
21.300
+1.900
1.900
18.200
21.300
+3.600
5.000
25.900
21.300
-4.600
400
21.700
21.300
- 400
Tng
7.300
155
Sn phm A
500
200
300
400
Sn phm B
200
200
600
100
750
Sn phm C
400
50
200
100
Ch tiu
500
150
300
20
10
30
300
150
400
15
20
30
1.500
2.000
1.800
Ch tiu
Tun
1
Nhu cu
500
200
300
Tn kho u k
500
300
300
100
100
Yu cu sn xut
300
300
Tn kho cui k
300
300
100
100
100
700
100 100
-
600
100 300
156
Sn
phm
Tun
Ch tiu
5
750
Nhu cu
200
200
200
100
Tn kho u k
150
100
100
50
50
100 100
Yu cu sn xut
150
150
600
150
Tn kho cui k
100
100
50
50
100
100 100
Nhu cu
400
50
200 100
Tn kho u k
300
300
300
300
250
250 50
Yu cu sn xut
400
400
Tn kho cui k
300
300
300
250
250
50
350
750
sn phm)
Tun
Sn phm A
300
300
600
Sn phm B
150
150
600
150
750
Sn phm C
400
400
Tun
Tng
Sn phm A
75
75
150
300
Sn phm B
50
50
200
50
250
600
Sn phm C
200
200
400
125
200
50
200
125
600
1.300
157
200
200
200
200
200
200
200
1.400
Tng
Sn phm A
75
75
150
300
Sn phm B
50
100 200
50
200
600
Sn phm C
200
200
400
1.300
Nng lc SX
1.400
11.490.000 ng.
Sn
phm
Tun
Ch tiu
Nhu cu
500
200
300
400
Tn kho u k
500
300
300
400
400
700
700
Yu cu sn xut
300
300
600
Tn kho cui k
300
300
400
400
700
700
300
Nhu cu
200
200
600
100
750
Tn kho u k
150
100
100
200
200
250
850
Yu cu sn xut
150
300
600
150
600
Tn kho cui k
100
100
200
200
250
850
100
400
50
200
100
Tn kho u k
300
300
300
300
250
250
50
Yu cu sn xut
400
400
Tn kho cui k
300
300
300
250
250
50
350
Nhu cu
C
Tng
3.100
1.800
1.800
Tng
Sn phm A
75
150
75
300
Sn phm B
50
50
200
100
200
600
Sn phm C
200
200
400
125
200
200
200
175
200
200
1.300
Nng lc SX
200
200
200
200
200
200
200
1.400
11.790.000 ng.
Tun
Ch tiu
Nhu cu
500
200
300
400
Tn kho u k
500
300
300
700
700
700
700
Yu cu sn xut
300
600
300
Tn kho cui k
300
300
700
700
700
700
300
Nhu cu
200
200
600
100
750
Tn kho u k
150
100
100
50
50
250
850
Yu cu sn xut
150
150
600
300
600
Tn kho cui k
100
100
50
50
250
850
100
400
50
200
100
Tn kho u k
300
300
300
300
250
250
50
Yu cu sn xut
400
400
Tn kho cui k
300
300
300
250
250
50
350
Nhu cu
C
Tng
3.700
1.500
1.800
Tng
Sn phm A
75
75
150
300
Sn phm B
50
100
200
50
200
600
Sn phm C
200
200
400
125
200
175
200
200
200
200
1.300
Nng lc sn xut
200
200
200
200
200
200
200
1.400
Ch tiu
Nhu cu
500
200
300
400
Tn kho u k
500
300
300
400
400
700
700
Yu cu sn xut
300
300
600
Tn kho cui k
300
300
400
400
700
700
300
Nhu cu
200
200
600
100
750
Tn kho u k
150
100
100
200
200
250
250
Yu cu sn xut
150
300
600
150
600
Tn kho cui k
100
100
200
200
250
250
100
400
50
200
100
Tn kho u k
300
300
300
300
250
250
450
Yu cu sn xut
400
400
Tn kho cui k
300
300
300
250
250
450
350
Nhu cu
C
Tun
Tng
3.100
1.200
2.200
161
Tng
8.100
9.000
11.100
10.500
12.000
12.300
63.000
Tng
Sn phm A
2.100
1.800
1.900
2.400
2.200
2.000
12.400
Sn phm B
1.200
1.700
1.500
1.400
1.600
1.600
9.000
162
1.200
1.200
1.400
1.800
1.800
1.600
1,8
2,0
1,5
2,0
1,8
1,2
163
54.000
56.000
57.000
17.500
16.000
19.750
17.500
26.000
24.000
24.000
25.000
Sn phm A
300
400
400
100
Sn phm B
200
250
400
300
165
Sn phm A
Sn phm B
100
70
20
15
350
200
10
20
Sn phm A
Sn phm B
1.400
1.300
1.800 1.800
Sn phm A Sn phm B
200
300
200
100
800
500
1,6
300
200
166
Sn phm A
4.000 4.200
5.000 3.000
8.000
Sn phm B
800
600
800
1.000
500
Sn phm C
500
400
300
600
400
Sn phm
500
150
100
200
100
50
1.000
500
300
200
400
500
100.000
150.000 200.000
Tun
1
40
120
170
240
240
200
100
160
160
120
167
168
169
171
Nhm A
80%
Nhm B
20%
Nhm C
5%
% S lng
15%
30%
55%
Nhu cu
hng nm
% s
lng
Gi n v
Tng gi tr
hng nm
% gi tr
Loi
1.000
3,92
4.300
4.300.000
38,64
2.500
9,80
1.520
3.800.000
34,15
1.900
7,45
500
950.000
8,54
1.000
3,92
710
710.000
6,38
2.500
9,80
250
625.000
5,62
2.500
9,80
192
480.000
4,31
400
1,57
200
80.000
0,72
500
1,96
100
50.000
0,45
200
0,78
210
42.000
0,38
10
1.000
3,92
35
35.000
0,31
11
3.000
11,76
10
30.000
0,27
12
9.000
35,29
27.000
0,24
Tng
25.500
100,00
8.030
11.129.000
100,00
173
175
Mc tn kho
im t
hng (OP)
Mc d tr
trung bnh Q/2
Thi gian
Thi gian cch qung gia 2 ln t hng (T)
TC
Ctt
Cdh
Q*
S lng
D
Q
S+ H
Q
2
==>
Q* =
2.D .S
H
176
Trong m hnh ny chng ta gi nh rng, s tip nhn n hng c thc hin cng
ngay lp tc vo mt thi im. Tuy nhin trong thc t thi gian t lc t hng n lc
nhn hng c th ngn trong vi gi hoc rt di n hng thng. Do , im t hng
li c xc nh nh sau:
im t hang ( OP ) = Nhu cu ngay (d) x Thi gian ch hang (t)
D
Q
10.000
400
S+ H =
5 ,5 +
0 ,4 217 ,5
Q
2
400
2
triu ng
2.D.S
=
H
2 x10.000 x 5 ,5
524 ,4 vale/n
0 ,4
hng
10.000
524 ,4
5 ,5 +
0 ,4 209 ,76
524 ,4
2
triu ng
Xc nh im t hng li:
OP =
10.000
x 3 = 120 vale
250
177
= (p d) (Q/p)
= 0
=
1
(Tn
2
Q( p d )
H
2p
D
Q( p d )
H+ S
Q
2p
M hnh EOQ cho l sn xut (POQ), hu dng cho vic xc nh kch thc n
hng nu mt vt liu c sn xut mt giai on ca qui trnh sn xut, tn tr trong
kho v sau gi qua giai on khc trong sn xut hay vn chuyn n khch hng. M
hnh ny cho ta thy cc n hng c sn xut mc ng nht (p) trong giai on u
178
(p-d)(Q/p)
Q
im t hng
li (OP)
Thi gian
2.D .S . p
=
H .( p d )
2 x10.000 x 5 ,5 x120
642 ,26 vale/n
0 ,4( 120 40 )
hng
10.000
642,26 ( 120 40 )
0 ,4 171,26
5,5 +
2 x120
642,26
triu ng
179
.
Theo m hnh EOQ
2.D.S
H
Q*
TC
D
Q
S + H + D.g
2
Q
Q*
TC
D
Q( p d )
S+
H + D .g
Q
2. p
Cc bc thc hin:
180
n gi (triu ng)
1 - 399
2,2
400 - 699
2,0
Trn 700
1,8
2.D.S
=
I .g
2 x10.000 x 5,5
= 500 vale
20% x 2,2
*
=
Q12
2 x10.000 x 5,5
524,4 vale ;
20% x 2,0
*
Q13
=
2 x10.000 x 5 ,5
553 vale
20% x1,8
*
; Q13
= 700 vale
10.000
524
x 5 ,5 + 10.000 x 2 ,0 = 20.209 ,76 ngn ng
x 20% x 2 ,0 +
524
2
TC 3 =
700
10 .000
x 20 % x 1,8 +
x 5 ,5 + 10 .000 x 1,8 = 18 .204 ,57 ngn ng
2
700
181
2.D .S . p
=
I .g .( p d )
2 x 10 .000 x 5 ,5 x 120
612 vale
20 % x 2 ,2 x ( 120 40 )
*
Q 22
=
2 x10.000 x 5 ,5 x120
*
2.031vale ; Q 23 =
20% x 20.000 x( 120 40 )
2 x 10 .000 x 5 ,5 x 120
677 vale
20 % x 1,8 x ( 120 40 )
642( 120 40 )
10.000
5 ,5 + 10.000 x 2 ,0 = 20.171,86 ngn ng
20% x 2,0 +
2 x120
642
TC 3' =
700( 120 40 )
10.000
20% x1,8 +
5,5 + 10.000 x1,8 = 18.162,57 ngn ng
2 x120
700
Tbt
Lbt + Tbt
14
15
16
17
18
19
20
0,03
0,07
0,20
0,30
0,20
0,15
0,05
Tbt
10.000
=
= 0 ,25
Lbt + Tbt 30.000 + 10.000
14
15
16
17
18
19
20
0,03
0,07
0,20
0,30
0,20
0,15
0,05
XS bn c
1,00
0,97
0,90
0,70
0,40
0,20
0,05
So snh p vi kt qu
>0,25 >0,25
>0,25
>0,25
>0,25
<0,25
<0,25
Tbt
300
=
= 0 ,375
Lbt + Tbt 500 + 300
183
1.000
1.600
1,0
0,375
0,0...
Phm vi bn ht hng
Bn khng ht hng
2.D .S
2 * 1.200 * 4.500.000
=
= 79 ,7 san phm
H
1.700.000
TC = C dh + Clk =
184
1-199
200-599
trn 600
n gi (ng)
65.000
59.000
56.000
Bit mc s dng trung bnh ca chi tit X hng nm l 700 chi tit, chi ph tn tr l
14.000 ng/chi tit/nm v mi ln t hng nh sn xut tn mt khon chi ph l
275.000 ng. Hi nh sn xut nn phi t hng l bao nhiu c hng li ch
nhiu nht theo bng chit khu trn.
Li gii
Trc tin, xc nh lng t hng ti u theo m hnh EOQ
Q=
2.D.S
=
H
2 * 700 * 275.000
= 165,83 chi tit
14.000
TC = C dh + C lk + C vl =
200
700
275.000 +
14.000 + 700 * 59.000 = 43.662.500 ng
200
2
600
700
275.000 +
14.000 + 700 * 56.000 = 43.720.830 ng
600
2
Ta nhn thy tng chi ph khi t hng theo mc Q = 200 chi tit th tng chi ph ca
tn kho s thp nht. Vy ta chn mc ny t hng.
Bi 3:
Khch sn Sao m c ch trng cung cp cho khch hng ca h cc hp x bng
tm mi khi khch thu phng. Lng s dng hng nm ca loi x bng tm ny l
2.000 hp. Mi ln t hng, khch sn phi chu khon chi ph l 10.000 ng, bt k s
lng t hng mi ln l bao nhiu. C khong 5% lng x bng b tht thot v h
hng mi nm do nhng iu kin khc nhau, thm vo khch sn cn chi khon 15%
n gi cho vic tn tr. Hy xc nh lng x bng ti u cho mi ln t hng, nu
bit n gi mi hp x bng l 5.000 ng.
Li gii
185
2.D.S
=
H
2 * 2.000 * 10.000
= 200 hp
1.000
Tnh tng chi ph cho hng tn kho pht sinh hng nm:
D
Q
S + I .g + D .g
Q
2
2.000
200
=
x10.000 +
20% x 5.000 + 2.000 x 5.000 = 10.200.000 ng
200
2
TC = C dh + C lk + C vl =
Bi 4:
Mt cng ty chuyn sn xut chung g cng nghip cho cc nh chn nui g trn
ton quc. Nhu cu hng nm ca loi chung g l 100.000 chung. Tuy cng sn
xut cc chi tit ging nhau nhng khi chuyn i lot sn xut t kiu chung g tht
sang kiu chung g hoc ngc li th tn khon chi ph l 100.000 ng. Chi ph sn
xut (gi thnh sn phm) mi chung g l 40.000 ng, chi ph tn tr l 25% chi ph
sn xut cho mi chung/nm. Nu mc cung cp ca cng ty hin ti l 1.000
chung/ngy th kch thc l sn xut ti u l bao nhiu, bit s ngy lm vic trong
nm ca cng ty l 250 ngy.
Li gii
Theo thng tin bi ta c gi tr ca cc ch tiu:
Chi ph tn tr
Chi ph t hng
Nhu cu hng nm
D = 100.000 chung/nm
2.D.S . p
2 * 100.000* 100.000* 1.000
=
= 1.825,74 1.826 chung
H( p d )
10.000( 1.000 400 )
Tnh tng chi ph cho lng hng tn kho pht sinh hng nm.
TC = C dh + C lk + C vl =
TC =
D
Q( p d )
I .g + D .g
S+
2p
Q
100.000
1.826 ( 1.000 400 )
25% x 40.000 + 100.000 x 40.000 4.010.954.450 ng
x100.000 +
2 x1.000
1.826
186
1-299
300-499
trn 500
n gi (ng/kg)
2.000
1.500
1.000
2.D.S
=
I .g
2 * 5.000 * 2.500
= 250 kg
20% * 2.000
Q2* =
2.D.S
=
I .g
2 * 5.000 * 2.500
289 kg ;
20% * 1.500
Q3* =
2.D.S
=
I .g
2 * 5.000 * 2.500
354 kg
20% * 1.000
D
Q
S + I .g + D.g
2
Q
TC 1 =
5.000
250
2.500 +
2.000 * 20% + 5.000 * 2.000 = 10.100.000 ng
250
2
TC 2 =
5.000
300
2.500 +
1.500 * 20% + 5.000 * 1.500 = 7.586.700 ng
300
2
TC 3 =
5.000
500
2.500 +
1.000 * 20% + 5.000 * 1.000 = 5.075.000 ng
500
2
Sau khi so snh tng chi ph 3 mc khu tr, chng ta chn phng n t hng l
500 kg cho mi ln t hng, khi tng chi ph s thp nht v bng 5.075.000
ng/nm.
187
1-999
1.000-2.999
trn 3.000
200
180
175
188
1-999
1.000-1.999
trn 2.000
450.000
390.000
350.000
189
190
191
Vi MRP
trc
hin hnh
Vi MRP
tng lai
3,2
4,3
5,3
Gi ng li ha giao hng
61%
76%
88%
32%
19%
9%
10
71 ngy
59 ngy
44 ngy
Ch tiu
u vo
Cn n hng
Cc d liu v
hot ng tn kho
D bo v s chi
tit cung cp ri
D liu v trnh
trng tn kho
Lch sn xut
chnh
u ra
H THNG
HOCH
NH NHU
CU VT
LIU
Cc thay i v n
hng k hoch
Lch thc hin n
hng
Bo co k hoch
Bo co thc hin
D liu v cu trc
sn phm
Cc bo co c
bit
194
S lng
#377
1
M
1
A
10
1
A
40
1
#377
M1
A10
F1
B3
C1
A40
H1
D3
B3
phn
b
Th
i
gia
Kch
n
thc l
sn
xu
t
Tn
kho an
ton
#37
7
500
300
LFL
200
LFL
ang
Nhn theo
Chi tit
tin
cung cp ri
S
lng
Tu
n
S
lng
Tu
n
195
300
LFL
1.500
200
1.000+ 2
30.000
5.000
15.000 50.000+
5.000
2.500
10.000+
1.000
500
800
1.000+
3.000
2.000
10.000+
1.000
50.000
1.000
10.000
1.000
A
D
4
#377
H
3
Tun
1
#377
800
2.000
600
2.000
500
2.000
Kch thc l hng 1.000+ ngha l: nu nhu cu nh hn hoc bng 1.000 th lng t hng phi l 1.000. Nu
nhu cu ln hn 1.000 th lng t hng l nhu cu thc t
196
1.000
1.500
A
B
66.000
10.000
10.000
1.000
1.900
300
500
1.000
600
300
300
300
1.500
b. EOQ
d. Cn i gia cc thi k.
Gii php:
Tnh tng chi ph tn kho v t hng qua lch trnh 8 tun l bng phng php lotfor-lot (l sn xut = nhu cu thc t trong mi thi k)
Tun
Ch tiu
Chi ph
5
Tn
kho
t
hng
Tng
4.000
4.000
Nhu cu thc t 300 500 1.000 600 300 300 300 1.500
Tn kho u k
L sn xut
Tn kho cui k
2 DS
=
H
2 x 30.000 x 500
1.095 n
0 ,5 x 50
v.
Tun
Chi ph
Ch tiu
1
Nhu cu thc t
300
Tn kho u k
L sn xut
Tn kho cui k
500 1.000
600
300
300
300
1500
795
390
885
585
285
1.080
1.095
795
295
1.095 1.095
295
390
885
Tn
kho
285
1.080
t
hng
Tng
2.500
4.995
675
50
50
S tun l trong nm
=
=
2tuan / donhang
S n hang trong nm D / Q 30.000 / 1.095 ,4
Tun
Chi ph
Ch tiu
1
Nhu cu thc t
Tn kho u k
Tn
kho
300
1.500
500
600
300
1.500
L sn xut
800
1.600
600
1.800
Tn kho cui k
500
600
300
1.500
t
hng
Tng
Lng
Chi ph
Chi ph
Tng
kt hp
t hng
t hng
tn tr
chi ph
300
500
500
1,2
800
500
250
750
1,2,3
1.800
500
1.250
1.750
1.000
500
500
3,4
1.600
500
300
800
3,4,5
1.900
500
600
1.100
300
500
6,7
600
500
150
650
6,7,8
2.100
500
1.800
2.300
1.500
500
500
199
E3
B2
F1
F2
C1
H3
D12
G3
E3
a. Hy tnh ton nhu cu vt liu cho sn phm #10, nu chng ta mun sn xut sn
phm vi s lng 300 sn phm.
b. Nu ta bit lng hng tn kho v tng b phn ca sn phm, bit c thi gian
cn thit lp rp hoc ch to tng b phn nh sau.
B phn
#10
Thi gian SX
Tn kho
50
20
100
30
40
50
300
1.000 400
200
Cp 0
A1
Cp 2
Cp 2
D8
E3
B2
F1
F2
C1
H3
D12
G3
E3
: 300 * 8 = 3.200
: 300 * 3 = 900
: 300 * 1 = 300
: 300 * 2 = 600
: 600 * 2 = 1.200
: 600 * 3 = 1.800
: 300*12 = 3.600
: 300 * 3 = 900
6.800
1.800
1.500
900
1.800
b. Nu bit thm thng tin v s lng cc hng mc (b phn hoc chi tit ca sn
phm) cn tn kho v thi gian cn thit sn xut cc hng mc th ta thc hin cc
bc sau.
201
F
H
G
D
#10
B
C
E
3
202
#10
Ch tiu
Tng nhu cu
Tn kho sn c
Nhu cu thc
Thi im hon chnh
Thi im bt u SX
Tng nhu cu
Tn kho sn c
Nhu cu thc
Thi im hon chnh
Thi im bt u SX
Tng nhu cu
Tn kho sn c
Nhu cu thc
Thi im hon chnh
Thi im bt u SX
Tng nhu cu
Tn kho sn c
Nhu cu thc
Thi im hon chnh
Thi im bt u SX
Tng nhu cu
Tn kho sn c
Nhu cu thc
Thi im hon chnh
Thi im bt u SX
Tng nhu cu
Tn kho sn c
Nhu cu thc
Thi im hon chnh
Thi im bt u SX
Tng nhu cu
Tn kho sn c
Nhu cu thc
Thi im hon chnh
Thi im bt u SX
Tng nhu cu
Tn kho sn c
Nhu cu thc
Thi im hon chnh
Thi im bt u SX
Tng nhu cu
Tn kho sn c
Nhu cu thc
Thi im hon chnh
Thi im bt u SX
Thi gian
2
3
5
300
50
250
250
Thi gian
sn xut
250
250
20
230
230
500
100
400
400
250
30
220
220
230
400
220
4.480
1.000
3.380
3.380
1.350
400
950
950
230
0
230
230
660
50
610
610
3.380
950
800
100
700
700
700
230
610
1.200
300
900
900
900
203
Cp
2
1001
2001
3001
3002
2002
3004
4001
4002
3005
2003
3006
3007
4003
4004
3008
1002
2004
2005
3009
3010
4005
4006
4007
1003
2006
3011
3012
2007
3013
3014
4008
4009
1004
2008
2009
3015
3016
4010
4011
4012
2010
S lng
1
2
3
3
6
2
5
10
7
4
1
6
12
9
8
4
1
3
5
9
1
2
3
6
2
3
5
7
4
2
4
4
2
3
5
7
6
5
4
3
8
2
204
10012
20013
30013
10021
20022
30026
30054
30045
400110
20031
300712
30066
40027
20043
40039
30084
40048
10032
20055
10043
20063
30099
30101
30115
40052
40063
40076
20074
30127
30144
30136
40084
20085
40092
20097
30156
40104
40113
20102
30165
40128
Bi 3:
C s cu trc ca sn phm X di y:
X
A3
C3
B4
D3
E3
F4
Bit lng hng tn kho, mc tn kho an ton v thi gian cn thit ch to tng
hng mc nh bng s liu.
Hng mc
Tn kho hin c
50
180
450
870
420
600
1.000
Tn kho an ton
10
50
120
150
400
Thi gian ch to
205
F
7
206
Ch tiu
Tng nhu cu
Tn kho sn c
Tn kho an ton
Nhu cu thc
Tim hon chnh
Tim bt u SX
Tng nhu cu
Tn kho sn c
Tn kho an ton
Nhu cu thc
Tim hon chnh
Tim bt u SX
Tng nhu cu
Tn kho sn c
Tn kho an ton
Nhu cu thc
Tim hon chnh
Tim bt u SX
Tng nhu cu
Tn kho sn c
Tn kho an ton
Nhu cu thc
Tim hon chnh
Tim bt u SX
Tng nhu cu
Tn kho sn c
Tn kho an ton
Nhu cu thc
Tim hon chnh
Tim bt u SX
Tng nhu cu
Tn kho sn c
Tn kho an ton
Nhu cu thc
Tim hon chnh
Tim bt u SX
Tng nhu cu
Tn kho sn c
Tn kho an ton
Nhu cu thc
Tim hon chnh
Tim bt u SX
Thi gian
3
4
460
1.380
180
50
1.250
1.250
7
500
50
10
460
460
Thi gian
sn xut
1.250
1.840
450
120
1.510
1.510
1.510
2.500
870
0
1.630
1.630
1.630
3.750
420
150
3.480
3.480
3.480
4.530
600
0
3.930
3.930
3.930
6.040
1.000
400
5.440
5.440
5.440
207
Nhu cu
Tun
Nhu cu
500
750
350
500
450
300
700
250
b. Theo EOQ
Nhu cu
Tn kho u k
L t hng
Tn kho cui k
1
500
0
1.00
0
500
2
350
500
150
3
450
150
1.00
0
700
4
700
700
0
750
500
250
1.00
0
1.00
0
250
750
300
250
750
450
450
200
208
50
50
=
= 2 tun
*
25.000 / 1.000
D/ Q
- Lch tip nhn l hng, c 2 tun th ta t hng 1 ln, lng t hng bng nhu cu
ca 2 tun .
Tun
500
350
450
700
750
500
300
250
350
700
500
250
L t hng
850
550
350
1.25
0
Tn kho cui k
1.15
0
250
Nhu cu
Tn kho u k
700
500
209
Lng t hng
Chi ph t hng
Chi ph tn tr
Tng chi ph
500
100.000
100.000
1,2
850
100.000
35.000
135.000
1,2,3
1.300
100.000
125.000
225.000
700
100.000
100.000
4,5
1.400
100.000
75.000
175.000
4,5,6
1.950
100.000
175.000
275.000
500
100.000
100000
6,7
800
100.000
30.000
130.000
6,7,8
1.050
100.000
80.000
180.000
Nhu cu
Tun
Nhu cu
460
350
120
220
370
540
410
410
180
10
500
Bit rng n v hot ng 50 tun l trong nm. Nhu cu c tnh hng nm c suy
ra t nhu cu trung bnh ca bng s liu trn. Chi ph t hng pht sinh mi ln t l
200.000 ng/n hng, chi ph tn tr l 142,4 ng/b phn/tun. Gi s lng hng
tn kho u k (u tun 1) l 50 b phn; tn kho an ton l 20 b phn, v mun c
210
; b. Theo EOQ
; d. Cn i gia cc thi k.
Li gii
a. Xc nh kch thc l hng theo phng php Lot-for-lot.
Chi ph t hng = 10 ln x 200.000 ng/n hng = 2.000.000 ng
Chi ph tn tr = 280 b phn x 142,4 ng/b phn/tun = 39.872 ng
Tng chi ph = 2.000.000 + 39.872 = 2.039.872 ng
Tun
10
Nhu cu
460 120 370 410 180 350 220 540 410 500
TK u k
50
L hng
430 120 370 410 180 350 220 540 410 500
TK cui k
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
100
b. Theo EOQ.
- Xc nh nhu cu trung bnh hng nm
D=
3.560
* 50 = 17.800 b phn
10
- Xc nh lng t hng ti u. Q* =
Tun
2.D.S
=
H
2 * 17.800 * 200.000
= 1.000 b phn
142,4 * 50
10
Nhu cu
460
120
370
410
180
350
220
540
410
500
TK u k
50
590
470
100
690
510
160
940
400
990
1.000
100
510
160
1.00
0
470
1.00
0
590
1.00
0
L hng
TK cui k
690
400
940
490
990
50
50
=
= 2 ,8 tun 3 tun
*
17.800 / 1.000
D/ Q
- Lch tip nhn l hng, c 3 tun th ta t hng 1 ln, lng t hng bng nhu cu
ca 3 tun .
Tun
10
Nhu cu
460
120
370
410
180
350
220
540
410
500
TK u k
50
510
390
20
550
370
20
970
430
20
L hng
920
940
580
TK cui k
510
390
20
550
370
20
1.17
0
430
20
100
970
Chi ph t hng = 4 ln x 200.000 ng/n hng = 800.000 ng
Chi ph tn tr = 3.380 b phn x 142,4 ng/b phn/tun = 481.312ng
Tng chi ph = 800.000 + 481.312 = 1.281.312 ng
d. Phng php cn i gia cc thi k
Thi k kt hp
Lng t hng
Chi ph t hng
Chi ph tn tr
Tng chi ph
430
200.000
2.848
202.848
1,2
550
200.000
27.784
227.784
1,2,3
920
200.000
131.008
331.008
1,2,3,4
1.330
200.000
309.008
509.008
410
200.000
2.848
202.848
4,5
590
200.000
31.328
231.328
4,5,6
940
200.000
133.856
333.856
4,5,6,7
1.160
200.000
230.688
430.688
540
200.000
2.848
202.848
8,9
950
200.000
64.080
264.080
8,9,10
1.530
200.000
232.112
432.112
212
Tn kho
20
40
20
50
60
100
70
80 60
50 60
Thi gian
a. Hy tnh ton nhu cu vt liu cho sn phm trn, nu chng ta mun c mi loi
100 sn phm hon chnh.
b. Hy xc nh lch tip liu, nu ta bit lng tn kho ca cc b phn l:
Bi 7:
Hy v s cu trc ca sn phm sau y.
Cp
0
#355
A
E
M
N
F
G
N
P
B
G
N
P
H
N
P
C
G
P
Q
W
R
S
K
P
S
L
S lng
1
5
4
7
6
3
8
1
7
10
2
1
7
2
7
1
4
4
6
2
8
8
5
2
6
10
3
213
E3
C2
F1
G2
F10
K3
B2
H3
L3
K12
N3
L3
K8
M3
L3
F3
H3
H K
Tn kho
100
80
Tn kho an ton
20
20
40
30
50
50
20
50
Thi gian
Bi 9:
Nhu cu thc t (rng) ca mt loi nguyn vt liu ch to sn phm A trong mt
hoch nh nhu cu vt liu trong bng s liu.
Tun
Nhu cu
Tun
Nhu cu
2.200
1.500
1.900
1.850
2.100
1.650
2.350
2.400
; b. Theo EOQ
; d. Cn i gia cc thi k.
Bi 10:
Qua nghin cu v phn tch th trng, cng ty X c lng c kh nng tiu
th sn phm Z trong nm ti l 63.180 sn phm. Hin ti cng ty ang d tr sn phm
ny trong kho l 500 sn phm, chi ph cho vic tn tr ti kho ca n v l 200
ng/sn phm/tun.
Chi ph cho mi ln chuyn i my mc thit b khi bt u thc hin l sn xut l
600.000 ng. Nhu cu cung cp cho 10 tun l ti nh sau:
Tun
Nhu cu
Tun
Nhu cu
1.200
1.100
900
1.050
1.000
1.200
850
1.000
900
10
1.000
; b. Theo EOQ
c. Lng t hng thi k thch hp. (n v hot ng sut 52 tun l trong nm).
d. Cn i gia cc thi k.
Bi 11:
Hng giy Bata Si gn c nhu cu hng tun v giy c 39 hng tun nh sau:
Tun
Nhu cu
Tun
Nhu cu
500
550
400
600
450
500
320
700
215
c. Lng t hng thi k thch hp.( Bit n v hot ng rng l 50 tun l).
d. Phng php cn i gia cc thi k.
Bi 12:
K hoch cn s dng chi tit m s #935 hng tun cho qi ti l:
Tun
Nhu cu
Tun
Nhu cu
1.500
1.600
1.200
1.000
1.400
1.700
1.200
1.300
216
217
Ttg
S cv
Ttg
Tsx
3.
N
N tb = th
S cv
4.
Chi ph chuyn i: Tng chi ph thc hin vic chuyn i my mc trong mt nhm cng vic.
Thi gian SX
(ngy)
T l ti hn
2,00
(2)
18
3,60
(5)
2,67
(3)
1,25
(1)
20
2,86
(4)
24
4,00
(6)
218
* Nguyn tc d
Ttg Tgh Nth
18
10
14
14
18
21
20
21
20
27
24
27
24
27
81
27
79
15
* Nguyn tc e
Cng vic Tsx
* Nguyn tc f
Ttg Tgh Nth
20
13
24
18
18
14
18
22
17
20
24
25
17
27
20
27
23
27
77
11
27 112
57
219
T l ti hn
1,25
2,00
2,67
16
20
2,86
21
18
3,60
27
24
4,00
27
83
Sau khi tnh ton cc ch tiu cho tng nguyn tc ta c bng tng hp:
Ch tiu
Nguyn tc
c
Tht
81
= 13,5
6
79
= 13,17
6
77
= 12,83
6
112
= 18,67
6
83
= 13,83
6
S cv
81
=3
27
79
= 2,93
27
77
= 2,85
27
112
= 4,15
27
83
= 3,07
27
N th
15
= 2,5
6
6
=1
6
11
= 1,83
6
57
= 9,5
6
9
= 1,5
6
Nhn xt:
- Nguyn tc d c s ngy tr hn trung bnh nh nht, trong khi nguyn tc e c thi
gian hon thnh cng vic v s cng vic bnh qun trn dy chuyn l nh nht.
- Ty theo thc t tng t chc, quan h vi khch hng...m nh qun l chn nguyn
tc thch hp.
Nguyn tc kim sot chi ph chuyn i my mc:
Chi ph chuyn i l nhng chi ph pht sinh trong qu trnh thc hin, bao gm: chi
ph chuyn i my mc, chi ph b tr cng vic, chi ph thay i vt liu v cng c.
Thng thng, cc cng vic nn sp xp sn xut theo th t no c chi ph
chuyn i thp nht.
V d 9-2: di y minh ha r hn trong vic s dng nguyn tc ny:
Mt x nghip in cc loi bao b vi khi lng ln cung cp cho cc n v sn xut.
Vn l mi khch hng u cn mc u tin nh nhau, nn nh qun l quyt nh
220
12
15
10
35
20
25
20
20
25
20
27
15
12
20
15
16
30
10
25
30
35
20
25
30
30
20
25
15
25
30
Trnh t sp xp nh sau:
- Trc tin, chn cng vic no c chi ph chuyn i thp nht.
- Cng vic xp tip theo l cng vic c chi ph chuyn i thp k tip.
Trong cc d liu trn, ta thy c 2 mc chi ph chuyn i bng nhau l: CD v
DA l 10.000 ng. Nh vy ta xy dng 2 chui cng vic nh sau:
c
A sau D
Chi ph chuyn i l
10.000 ng
F sau A
20.000 ng
C sau F
15.000 ng
B sau C
20.000 ng
E sau B
20.000 ng
85.000 ng
80.000 ng
Cng vic
My mi
10
12
Ta thy: - Cng vic A c thi gian thc hin trn my mi l 2 gi, nh nht, ta b tr
A cui cng. Loi tr A v n b tr xong.
- Trong cc cng vic cn li, cng vic B c thi gian thc hin trn my tin l 3
gi, nh nht, ta b tr B trn cng. Loi tr B.
- Tip n, cng vic C c thi gian thc hin l 4 gi trn my mi, ta b tr v pha
cui (trc A). Loi tr C.
- Cng vic D v E u c thi gian thc hin l 7 gi, nhng E trn my tin ta b tr
trc v D trn my mi ta b tr sau.
222
10
Tin B3
Mi
0
20
E7
D10
B6
28
33
C8
E12
A5
D7
10
22
29
C4
33
A2
35
- Tng thi gian han thnh l 35 gi, khi bt u my tin v kt thc my mi.
- My tin bt u vo mc 0 gi v c gii phng sau 33 gi hot ng.
- My mi c thc hin sau my tin 3 gi v kt thc sau 32 gi hot ng.
d Lp lch trnh cho N cng vic trn 3 my:
Sp xp th t N cng vic c th s dng nguyn tc Johnson nu tha 1 trong 2 iu
kin sau y:
* Thi gian ngn nht trn my 1 thi gian di nht trn my 2 (T1min T2max).
* Thi gian ngn nht trn my 3 thi gian di nht trn my 2 (T3min T2max).
Nu tha 1 trong 2 iu kin trn ta chuyn i sang trng hp N cng vic cho 2
my bng cch lp li bng phn b cng vic vi thi gian T1= t1 + t2 v T2= t2 + t3
V d 9-4: C 4 cng vic c thc hin trn 3 my, vi thi gian thc hin cho di
y. Hy xp th t cng vic sao cho tng thi gian thc hin l nh nht.
Thi gian thc hin
Cng vic
My 1 (t1)
My 2 (t2)
My 1 (t3)
13
Ta thy: t1min (5) = t2max (5) = t3min (5) .Lp bng chuyn i v xp th t nh sau:
Cng vic My 1 My 2 My 3
18
14
10
13
10
6
223
My 1 B5
My 2
My 3
0
18
A13
B3
5
24
C6
A5
B7
8
15
A9
31
D7
C4
43
D2
C5 D6
23
32
37
43
II
III
IV
a1 x11
b1 x21
c1 x31
a2 x12
b2 x22
c2 x32
a3 x13
b3 x23
c3 x33
a4
b4
c4
S tnh ton.
a1
x11
b1
a2
x12
x21
a3
b2
c1
x13
a4
x22 B3
x31
c2
x23
b4
x32 c3
x33
c4
Trong s trn, xij (i=1,2,3; j=1,2,3,4) l thi gian ch i khi ca cc cng vic khi
chuyn t my ny sang my kia. Theo s ta c cc h phng trnh nh sau:
{x
11
+ a2 = b1 + x21
x21 + b2 = c1 + x31
{x
12
+ a3 = b2 + x22
x22 + b3 = c2 + x32
{x
13
+ a4 = b3 + x23
x23 + b4 = c3 + x33
224
II
III
IV
Cng vic
{x
11
{x
12
{x
12
+ 2 = 2 + x21
I
2
2
3
II
x11
x21
x31
2
4
5
III
x12
x22
x32
4
2
3
IV
x13
x23
x33
3
4
2
x21 + 4 = 3 + x31
+ a3 = b2 + x22
x22 + b3 = c2 + x32
+ a3 = b2 + x22
x22 + b3 = c2 + x32
150
300
225
350
250
300
200
400
300
250
150
100
100
200
150
300
100
200
250
200
150
350
230
375
260
Cng vic
226
A
B
C
D
E
150
75
200
100
150
75
100
50
100
200
100
50
100
200
50
100
50
50
200
100
150
100
200
100
50
50
200
80
225
110
200
80
125
60
150
25
50
150
50
200
100
50
200
50
200
30
75
10
227
My
250
300
100
100
150
Chi ph
900
80
110
120
140
80
110
50
120
150
90
50
90
30
50
90
50
30
50
90
50
70
30
60
80
70
30
60
80
30
10
20
20
20
30
10
40
30
60
50
228
10
10
10
70
60
2.D.S . p
H( p d )
Gi my
D bo nhu cu
Sn Thnh phm
D bo nhu cu Tn kho tnh
cn cho 1
tun ti theo gi
phm tn kho (tn)
tun ti (tn) theo s gi my
tn
my
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)=(2)x(3)
(6)=(3)x(4)
160,0
1,0
100
160,00
100
210,0
2,0
200
420,00
400
200,5
2,5
200
501,25
500
150,6
1,5
160
225,90
240
170,2
1,5
100
255,30
150
1.562,45
1.390
Tng
230
Qtk + Tm D
D
(8)=(4)+(7)
(9)=(8)-(2)
127,5
227,5
67,5
67,50
255,0
455,0
245
490,00
255,0
455,0
254,5
636,25
204,0
364,0
213,4
320,10
127,5
227,5
57,3
85,95
Tng
(10)=(9)x(3)
1.599,80
231
1.000
1.000
2.000
1.000
2.000
10
2.000
1.000
2.000
11
2.000
1.000
2.000
12
2.000
11.000
12.000
11.000
12.000
11.500
14.000
12.000
15.000
Lp rp ng c
Th nghim ng c
Lp rp v ngoi
h h th
Ch to Lp rp hon
chnh
khung my
11/2
11/4
/4
/2
/4
Vn chuyn
0
BIU TIN
20.000
ng cn bng
15.000
S lng
cac n v
luy tin i
qua tng
bc cua
qui trnh
san xut.
10.000
5.000
10 11 12
ng khao sat
1 2
3 4
6 7
233
T l
1,50
2,33
10
1,67
18
2,25
11
5,50
14
2,00
Tsx
Ttg
Tgh
Nth
13
10
21
18
23
11
12
30
14
16
30
98
34
234
Ttg
S cv
T tg
T sx
98
= 16 ,33
6
98
30
= 3,27
N th 34
=
= 5,67
S cv
6
Nguyn tc d: cng vic c thi im giao hng trc phi thc hin trc.
CV
Tsx
Ttg
Tgh
Nth
13
10
15
11
22
14
30
18
12
30
91
Ttg
Ttg
S cv
Tsx
27
91
= 15,17
6
91
= 3,03
30
N th 27
=
= 4 ,5
6
S cv
235
Tsx
Ttg
Tgh
Nth
11
15
10
22
14
30
18
12
30
83
28
Ttg
Ttg
83
= 13,83
6
83
= 2 ,77
30
S cv
Tsx
N th 28
=
= 4 ,67
S cv
6
Tsx
Ttg
Tgh
Nth
18
15
14
21
10
11
25
19
28
21
30
11
19
30
127
Ttg
Ttg
S cv
Tsx
71
=
127
= 21,17
6
127
= 4 ,23
30
236
N th 71
=
= 11,83
S cv
6
Nguyn tc g: t l ti hn.
CV
Tsx
Ttg
Tgh
1,50
10
10
1,67
17
14
2,00
25
18
2,25
28
21
2,33
30
11
19
5,50
30
114
Nth T l ti hn
50
Ttg
Ttg
S cv
Tsx
114
= 19
6
114
= 3,8
30
N th 50
=
= 8 ,33
S cv
6
Nguyn tc
T ht
16,33
15,17
13,83
21,17
19,00
S cv
3,27
3,03
2,77
4,23
3,80
N th
5,67
4,50
4,67
11,83
8,33
237
10
14
15
12
14
16
14
12
20
18
22
A sau D
Chi ph chuyn i l
8.000
B sau A
15.000
C sau B
14.000
37.000
Tuy nhin, gii php ny ch cho chng ta la chn mt cch nhanh chng vi chi ph
c th chp nhn c, ch cha phi l mt gii php sp xp cc sn phm c chi
ph thp nht. c tng chi ph thp nht th ta phi xc nh tt c cc kh nng c th
xy ra. Theo bi ton ny c 4 loi sn phm tc l c 4! = 24 kh nng. Kt qu tnh
ton nh sau.
238
ABCD
51.000
= ABDC
45.000
= ADBC
48.000
= DABC
37.000
ACBD
46.000
= ACDB
52.000
= ADCB
44.000
= DACB
36.000
BCAD
48.000
= BCDA
44.000
= BDCA
44.000
= DBCA
42.000
BACD
48.000
= BADC
42.000
= BDAC
42.000
= DBAC
37.000
CABD
47.000
= CADB
48.000
= CDAB
45.000
= DCAB
41.000
CBAD
42.000
= CBDA
38.000
= CDBA
46.000
= DCBA
34.000
Cng vic
Khoan
11
Mi
a. Hy lp s iu thc hin cc cng vic sao cho thi gian bt u cng vic u
tin n khi cng vic cui cng c hon tt l nh nht (c 2 b phn do 1 ng c ko).
b. Gi s 2 b phn ny hot ng c lp nhau (mi b phn do 1 ng c ko). Bn hy
xc nh thi im bt u v kt thc ca tng b phn sao cho thi gian thc hin hon tt
cc cng vic k t khi bt u ca b phn 1 n khi kt thc b phn 2 l ngn nht.
239
Khoan
11
Mi
Khoan
Mi
D2
0
A5
D7
14
25
E7
A6
C11
E8
15
29
37
B4
C9
23
25
B3
34
37
Thi gian hon thnh cc cng vic k t khi bt u cng vic u tin n khi hon
tt cng vic cui cng mt khong thi gian l 37 pht. Trong khong thi gian ny b
phn khoan chy khng ti 8 pht, b phn mi chy khng ti 4 pht.
b. Nu 2 b phn ny hot ng c lp nhau, th ta c lch iu nh sau.
0
Khoan
Mai
D2
A5
14
D7
0
25
E7
C11
E8
A6
11
17
29
37
B4
C9
25
B3
34
37
B phn I
10
12
14
15
14
13
B phn II
B phn III
14
16
10
13
14
15
a. Hy lp s iu thc hin cc cng vic sao cho thi gian bt u cng vic
u tin n khi cng vic cui cng c hon tt l nh nht (c 3 b phn do mt
ng c ko).
240
16
20
21
25
18
14
20
18
22
22
20
22
1
2
3
10
A10
23
F13
A6
35
B12
F7
A14
16
49
E14
B9
F15
30
64
D15
E8
B16
45
78
C14
D5
C4
E14
D13
61
75
C10
88
98
Thi gian k t khi bt u cng vic u tin n khi hon tt cng vic cui cng
mt 98 pht. Trong khong thi gian , b phn 1 chy khng ti 20 pht; b phn 2
chy khng ti 59 pht; b phn 3 chy khng ti 16 pht.
b. Trng hp 3 b phn sn xut c lp nhau, ta xc nh thi im bt u v kt
thc tng b phn nh sau.
0
10
1 A10
2
3
23
F13
35
B12
49
64
78
E14
D15 C14
A6 F 7 B9 E 8 D5 C4
43
8216
A5614 65 F7315
B
49
63
78
94
E14
108
D13 C10
121
131
My 1
My 2
My 3
My 4
My 5
12
10
Bn hy sp xp th t thc hin cc cng vic sao cho tng thi gian thc hin k t
khi my 1 bt u n khi my 5 hon tt cng vic cui cng l nh nht? V bng bao
nhiu?
Li gii
Theo bi ta thit lp c 4 h phng trnh, gii cc h phng trnh ta xc nh
c thi gian gin on ca tng cng vic khi chuyn t my trc sang my sau. Ta
gi xij (i=1,2,3 ; j=1,2,3,4,5) l thi gian gin on.
Tng hp thi gian thc hin theo cch sp xp A-B-C l:
x11 + 12 = 5 + x 21
cho x11 = 0 x 21 = 7 ; x 31 = 7
x 21 + 8 = 8 + x 31
x12
x 31
x13
x 23
x14
x 24
+ 7 = 8 + x 31
+ 6 = 10 + x 32
+ 5 = 6 + x 23
+ 7 = 9 + x 33
+ 6 = 7 + x 24
+ 3 = 5 + x 34
cho x 32 = 0 x 22 = 4 ; x12 = 5
cho x 33 = 0 x 23 = 2 ; x13 = 3
cho x 34 = 0 x 24 = 2 ; x14 = 3
TABC = 9 + 0 + 12 + 5 + 7 + 3 + 6 + 3 + 5 = 58 pht
Tnh ton tng t nh vy vi 3! = 6 cch sp xp, ta c kt qu:
TABC = 58 pht ; TACB = 56 pht ; TBCA = 53 pht
TBAC = 56 pht ; TCAB = 54 pht ; TCBA = 56 pht
So snh 6 phng n tnh ton th ta chn c cch b tr theo th t BCA c tng
thi gian hon tt 3 cng vic qua 5 my ngn nht l 53 pht.
242
316
10
325
16
314
300
305
14
310
22
327
300
11
10
Bi 8:
C 6 cng vic c gia cng tun t trn 3 my chuyn dng, thi gian gia cng (pht).
a. Hy sp xp th t gia cng sao cho thi gian hon thnh cc cng vic l ngn
nht, xc nh lch iu .
243
Bi 9:
Gi s ta c s khch hng n t hng pht sinh theo th t (A,B,...) v bit chi ph
chuyn i my mc thit b khi chuyn t lot sn phm ca khch hng ny sang sn
xut sn phm ca khch hng khc (1.000 ng).
Cc khch hng ng trc
A
10
14
16
10
14
15
12
14
11
18
13
16
14
12
12
17
10
20
18
22
12
15
16
10
16
17
20
16
13
19
18
16
18
14
20
20
17
18
20
22
21
244
Cng vic
My I
15
18
10
12
My II
12
14
15
11
Bi 11:
Cc cng vic tun t c thc trn 2 my cho trong bng di y, bit thi gian gia
cng c tnh bng gi. Hy lp s iu gia cng sao cho tng thi gian thc hin
l nh nht.
Cng vic
My I
14
15
10
My II
12
10
11
15
13
12
Bi 12:
Gi s c cc cng vic tun t c thc trn 3 my cho trong bng di y, bit
thi gian gia cng c tnh bng gi. Hy lp s iu gia cng sao cho tng thi
gian thc hin l nh nht.
Cng vic
My I
14
12
10
My II
My III
12
10
10
245
My I
My II
My III
My IV
My V
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
1.000
850
900
800
1.000
900
750
1.000
900
1.200
1.000
900
1.100
1.200
800
1.300
1.000
950
1.000
900
246
247