Les 7

Aan de hand van een powerpoint wordt bliksemsnel een blik geworpen op de parlementaire
democratie. Er zijn aantekeningen voor leerlingen en de powerpoint wordt ondersteund met
beeldmateriaal. Toegang tot teleblik is noodzakelijk.

Op de site van de Tweede Kamer, staat een film over de Tweede Kamer, deze film is ooit
voorgerdragen voor het filmfestival van Cannes. De film geeft een goede blik in de keuken van de
Tweede Kamer.
Na de films en aantekeningen wordt het tijd voor actie; les 8.

Hieronder een woordelijk verslag van de film over de Tweede Kamer.

De Tweede Kamer
Eens in de vier jaar, en soms eerder, nemen we een belangrijke beslissing. Op wie gaan we stemmen
en op welke politieke partij? Nu, in het stemhokje, is het zover. Wie vertegenwoordigt mij de
komende vier jaar in de Tweede Kamer? Op straat en op tv zagen we lijst- trekkers en anderen
voorbij komen... om aandacht voor hun programma te vragen en hun stemadvies te geven. Maar wat
wordt er met onze stem gedaan? Welke rol spelen de gekozenen? Hoe maken ze de beloftes waar?
En welke middelen hebben ze daarvoor? De verkiezingen zijn achter de rug en de stemmen zijn
verdeeld.
Dat betekent dat we 150 nieuwe of herkozen Kamerleden hebben. De komende vier jaar zijn zij
onze volksvertegenwoordigers. De Kamerleden zijn verantwoording schuldig aan alle
Nederlanders... ongeacht hun politieke voorkeur of waar ze wonen. Het Kamerlid zit er ook om te
zorgen... dat het programma van zijn of haar politieke partij wordt uitgevoerd. In onze democratie is
een meerderheid nodig om besluiten te kunnen nemen. In Nederland is nooit 'n partij geweest die
alleen de meerderheid had. Daarom werken altijd twee of meer politieke partijen samen. Bij de
formatie wordt onderzocht welke partijen het beste bij elkaar passen. Ze vormen een coalitie en
leveren elk de ministers voor het kabinet. Die partijen willen zo veel mogelijk van hun
verkiezingsbeloftes waarmaken.
Al deze afspraken komen in het regeerakkoord. Wacht even, jongens. We zijn nog niet klaar. Het is
zover. Het kabinet is benoemd en beëdigd door de koningin. De Kamer zal vanaf nu de
regeringsvoorstellen... en de uitvoering daarvan kritisch volgen... en de ministers, die hier op het
bordes staan, ter verantwoording roepen. Dit is 't werkterrein van de Kamerleden. Je komt ze hier
overal tegen. De bekendste plek is de plenaire zaal. Daar vinden de grote debatten plaats. Hier gaan
de Tweede Kamerleden met het kabinet in debat. Ze stellen de ministers vragen of roepen hen op
het matje. Voorzitter, op dit punt wil mijn fractie echt helderheid. Geeft u eens een paar
voorbeelden. Voorzitter, de meerderheid in de Kamer steunt dit voorstel. Mijn vraag aan de
premier... Dit is een belangrijke taak van de Tweede Kamer: het controleren van de regering.
Ministers en staatssecretarissen worden hier onder vuur genomen. Ruding hoort te verdwijnen. Die
kan niet minister van Financiën zijn... Wij zeggen het vertrouwen op in minister Verdonk. Wat ons
betreft, leidt dat tot het vertrek van de minister. ...de ministers aanleiding zien Hare Majesteit hun
ontslag aan te bieden.
In de plenaire zaal heeft iedereen een eigen plek. De Voorzitter heeft het beste overzicht. Naast haar
zitten de griffiers. Zij adviseren haar over het staatsrecht en het verloop van de vergadering. De
ministers en staatssecretarissen zitten rechtsvoor, in vak-K van kabinet. Ze kijken van daaruit recht
de zaal in. Ze zijn hier op verzoek van de Tweede Kamer en zijn eigenlijk te gast. De Kamerleden
hebben ook een vaste plaats. Per partij zitten ze bij elkaar. Meestal zijn tijdens een plenaire
vergadering lang niet alle zetels bezet. Dat komt omdat er meerdere vergaderingen tegelijk
plaatsvinden. Overige Kamerleden zijn dan te vinden in de kleinere vergaderzalen... waar ze in
commissies overleggen. Deze vergaderingen ontlasten de plenaire vergadering... doordat allerlei
details daar niet meer besproken hoeven te worden. De Tweede Kamer behandelt zoveel zaken... dat
nooit ieder Kamerlid alles kan weten over ieder onderwerp. Kamerleden zijn daarom woordvoerder
over bepaalde onderwerpen.
Kamerleden uit kleine fracties moeten zich in veel zaken specialiseren.... en veel
commissievergaderingen bijwonen. Leden van grote fracties kunnen zich beperken tot één of twee
specialismen. Deze Kamerleden zijn gespecialiseerd in ruimtelijke ordening. Ze zijn in overleg met
de minister en geven haar een opdracht mee... voor een aanstaand Europees overleg. Omdat ze
elkaars standpunt kennen uit de commissievergadering... bespreken ze in de plenaire vergadering
alleen de hoofdlijnen. Bovendien worden hier pas de beslissingen genomen. Dit gebeurt door
stemming. De voorzitter vraagt de bode de stemmingsbel te gebruiken. Deze is in het hele gebouw
te horen. Alle aanwezige Kamerleden spoeden zich naar de zaal. Soms kan een voorstel echt
afhangen van één stem. Er wordt gestemd over moties, wetsvoorstellen of amendementen. Het
wetsvoorstel is met algemene stemmen aangenomen.
Dinsdag, 14:00. De eerste vergadering van de week in de plenaire zaal. Het wekelijkse
vragenuurtje, live uitgezonden op tv en internet, begint. Ik open de vergadering. De Kamerleden
stellen vragen aan de minister. Deze moet antwoorden. Ik heb nog geen antwoord op de vragen...
Dit spel van vraag en antwoord kan lang doorgaan. Soms hebben Kamerleden moeite met een
uitspraak van de minister. Dan wordt deze op het matje geroepen. Dit heet het recht van
interpellatie. De minister moet zich verantwoorden. Als het antwoord ze niet tevreden stelt, kunnen
Kamerleden 'n motie indienen. U heeft de Kamer gehoord, en die kan straks wel een motie
indienen... maar het zou beter zijn als u toezegt wat de meerderheid gevraagd heeft. Een motie is
een uitspraak die de minister maant tot actie over te gaan. Als de minister weigert de motie uit de
voeren, is er een conflict. Het gevolg kan zijn dat de minister aftreedt of dat zelfs het kabinet valt.
Dan kan het gebeuren dat er nieuwe verkiezingen worden uitgeschreven. Het zwaarste
controlemiddel van de Kamer is de parlementaire enquête. Dit is een onderzoek achteraf naar de rol
van de overheid. Dat... dat niet is gelukt. Het gaat altijd over zeer belangrijke kwesties. De Kamer
stelt een speciale commissie in... met Kamerleden uit verschillende partijen. De commissie
ondervraagt ministers, ambtenaren en burgers onder ede. Waarom is er geen openheid betracht naar
de Kamer? De Kamer moet natuurlijk toch de controletaak kunnen uitoefenen. Prinsjesdag, de
derde dinsdag in september. Op deze dag wordt het parlementaire jaar officieel geopend... door het
hoofd van onze regering, de koningin. Een traditie die al heel lang bestaat. Leden der Staten-
Generaal. Dit jaar vindt uw verenigde vergadering plaats... Deze woorden zijn gericht aan de leden
van de Eerste en Tweede kamer. Deze historische ruimte... In de Ridderzaal maakt de koningin de
plannen voor het komende jaar bekend. ...om kracht en Gods zegen voor u bidden.
Leve de koningin. Hoera, hoera, hoera. Na de troonrede gaan de Kamerleden naar de plenaire zaal...
waar de minister van Financiën zijn koffertje aanbiedt. Hierin zitten de Miljoenennota en de
rijksbegroting: de financiële vertaling van de troonrede.
De twee volgende dagen bespreekt de Kamer de plannen van de regering. De heer Marijnissen. -U
legt 't nooit uit, mijnheer de premier. Hoe wil de regering het allemaal realiseren? Eerst reageren de
fractievoorzitters van de diverse partijen op de plannen. U zit daar echt faliekant naast. -Op een
waardige manier... Daarna voert de premier namens de regering het woord. Dit debat heet de
algemene beschouwingen. Het is de eerste en belangrijkste confrontatie in het regeringsjaar. We
kennen die passage... toch een beetje bij de neus genomen. Nu mijn slotvraag. Als u er zoveel van
hebt opgestoken... vanwaar dan die aarzeling om bij enig ander... In de volgende maanden leggen de
ministers elk aan de Kamer uit... wat er op hun departement gaat gebeuren. De Tweede Kamer
gebruikt het budgetrecht. Dit gaat door tot kerst. De Kamer heeft de plannen goed- gekeurd. De
begroting is aangenomen.
De plannen kunnen worden uitgevoerd en het geld besteed. Meer geld voor het openbaar vervoer,
scholen of ziekenhuizen. Maar er is meer. De verkiezingsbeloftes moeten worden omgezet in
wetten. Meer veiligheid op straat? Er is een wet gekomen die regelt dat de politie sneller kan
fouilleren. De regering dient de meeste wetsvoorstellen in. De Kamer kan wijzigingen aanbrengen.
Dit heet het recht van amendement. Kamerleden kunnen zelf ook met wetsvoorstellen komen: het
recht van initiatief. Een Kamerlid is niet alleen in Den Haag aan het werk. Welkom in het Onze-
Lieve-Vrouwegasthuis. Kamerleden kijken op werkbezoek hoe wetten in de praktijk uitwerken... en
welke problemen mensen tegenkomen. Dat ik u hier nu tegenkom. Wat prettig. Vrijheid maken we
samen. Ze houden hoorzittingen in het land of discussiëren met hun kiezers. Steeds vaker schrijven,
mailen of bellen mensen de Kamerleden zelf. De dag der verantwoording, op de derde woensdag in
mei. Ook nu komt de minister van Financiën met een koffertje naar de Kamer.
Alleen nu niet met plannen van de regering... maar met verslagen van wat er het afgelopen jaar is
gedaan. Hebben de ministers hun woorden waargemaakt? Hebben ze de vele miljarden goed
besteed? Zijn er nu genoeg agenten op straat en genoeg computers op scholen? De Kamer
bestudeert de verslagen nauwkeurig. Ook hierover wordt de komende weken stevig gedebatteerd.
De Kamer aan het werk. Jaar in, jaar uit. Het controleren van de regering en samen met haar wetten
maken. Jaar in, jaar uit. Na vier jaar worden de Kamerleden en ministers beloond of afgerekend. Er
zijn weer verkiezingen. Opnieuw is het woord aan de kiezer. Dan komen we hiermee aan het eind
van de eerste termijn van de Kamer. Dames en heren, het was een plezier om u te laten zien hoe de
Kamer werkt. Van harte welkom namens de Kamer. Ik wens u een plezierige rondleiding. Dan geef
ik nu het woord aan de minister.