UNIT II - ARALIN 1: ANIM NA PANGUNAHING PAGPAPAHALAGANG MORAL ( Six Core Moral Values) Panimulang Katanungan: Bakit ang pakikisalamuha

ng tao ay likas sa kanya? (Dahil tayo ay Social being/panlipunang nilalang) -Subalit may malaking hamon sa tao?(ang maging mabuti at kumilos nang maayos kasama ang iba.) Paano kumikilos ang mabuting tao ayon sa kanyang kalikasan? - (Siya ay mayroong sinusunod na mga pamantayan sa pamilya, simbahan, at pamayanan.) Saan kaya nakaugat ang mga pamantayang ito? - Upang higit na mapabuti ng tao ang kanyang pagkilos, kailangan niya ng mga pagpapahalagang magpapatibay ng kanyang pagkatao, ang anim na pangunahing pagpapahalagang moral. Ano kaya ang pinag-ugatan ng anim na pangunahing pagpapahalagang moral? (Dignidad ng Tao) Ano ang Dignidad? - Ang dignidad ng tao ang nag-aangat at nagpapatunay na natatangi siyang nilalang. Ang dignidad din ng tao ang pinagugatan ng anim na pangunahing pagpapahalagang moral. I. Pagmamahal sa Diyos (love of God) Bilang nilikha ng Diyos, marapat na siya ay mahalin. Higit pa dito siya ang pinagmulan ng pag-ibig kaya sinasabing Ang Diyos ay pag-ibig. Siya ang pinagmulan ng tao at siya rin ang patutunguhan ng tao (ultimate end). Likas sa tao na hanapin ang kanyang pinagmulan kaya hindi mahirap sa tao na maunawaang mayroong diyos. Mula pagkabata, iminulat na siya na kilalanin ang kapangyarihan at mahalin ang diyos. Ang pagmamahal sa diyos ay makatutulong sa tao upang maging matatag sa buhay at magkaroon nang lubos na tiwala sa sarili.

Paano mo pinakikita ang pagmamahal mo sa Diyos? Sa Paanong paraan? II. Pagpapahalaga sa Katotohanan (love of truth) Ang katotohanan ay hindi inimbento ng tao, ito ay kanya lamang natutuklasan. Siya ay nag-iisip, kumikilos at naniniwalang ang katotohanan ang gabay sa mabuting pamumuhay. Maluwag ang damdamin at pamumuhay ng taong nagtataguyod ng katotohanan. Higit sa lahat, ang taong nagbabalak gumawa ng masama ay nangingimi kung alam nilang ikaw ay nagsusulong ng katotohanan. Ang katotohanan ay maaaring tuklasin ng tao dahil sa kanyang intellect at will. Ang kanyang pag-iisip ay may kapasidad na magsuri, magmuni-muni at timbangin ang katotohanan ng bawat bagay. Ang katotohanan ay hindi nagbabago kahit magbago pa ang panahon.

Magbigay ng mga alam mong kuwento/karanasan tungkol sa kasabihang Walang katotohanang hindi nabubunyag. Paano mo pinakikita ang pagpapahalaga sa katotohanan? III. Paggalang sa buhay (respect for life) Ang buhay ay dakilang kaloob ng Diyos sa tao. Ang paggalang dito ay paraan ng pagpapahalaga at pagmamahal sa Diyos. Hindi maaaring isakripisyo ang buhay para lamang sa material na kagalingan. Ang buhay ng tao ay dakila dahil ito ay mula sa Diyos. Ang paggalang sa buhay ay paraan ng pasasalamat sa nagbigay nito. Ang katawan na siyang material na kalikasan ng tao ay nararapat na ingatan. Samantalang ang ispiritwal na kalikasan ay nararapat na payabungin.

Paano mo iginagalang/iniingatan ang iyong material na katawan? Paano mo pinayayabong ang iyong ispiritwal na pagkatao?

IV. Paggalang sa Kapangyarihan (respect for authority) Ang unang tatlo sa sampung utos ng Diyos ay ang patungkol sa paggalang sa kapangyarihan ng Diyos. Siya ang nagbigay ng buhay sa atin kayat marapat lamang na igalang at sambahin ang Diyos. Ang pang-apat na utos ay ang paggalang sa mga magulang sila ang paraan at tinawag na kasama sa paglikha (co-creator) ng tao sa mundo. Sila rin ang bumubuhay at nangangalaga sa kanilang mga anak kaya nararapat na sila ay igalang. Ang pinuno naman ng bayan ay iginagalang dahil sila ang namumuno ng kaayusan at kabutihan ng lahat.

Ibigay ang unang tatlo sa 10 utos ng Diyos? 1. Ibigin mo ang Diyos ng lalo at higit sa lahat. (Love God above all else). 2. Huwag kang sasamba sa mga diyos-diyosan. (Do not worship false gods). 3. Ipangilin mo ang araw ng Sabbath. Bakit kinakailangang igalang natin an gating mga magulang ayon sa 10 utos? Bakit kinakailangang igalang naman natin ang mga pinuno ng bayan? Ang pamumuno sa isang pamilya, pamayanan, pamahalaan o anumang asosasyon ay kailangan upang magkaroon ng kaayusan. Inaasahang susundin ng mga anak ang kanilang mga magulang dahil sila ang namumuno at nangangalaga sa kanilang pamilya. Kinakailangang sundin ng mga mamamayan ang pinunong pinili upang mapaunlad at magkaroon ng kaayusan ang bayan. Kinakailangan ding sundin ng tao ang mga aral at turo ng Diyos upang matupad ang layunin ng paglalang ng Diyos sa tao.

Bakit kinakailangan pa na magkaroon ng isang pinuno?

V. Paggalang sa Sekswalidad (respect for human sexuality) Ang pagiging mabuting babae at mabuting lalaki ay sukatan ng mabuting pagkatao. Walang kahihinatnan ang dunong at yaman kung walang paggalang sa iyong sekswalidad at sekswalidad ng iba. Ang pagiging marangal ng tao ay nababatay kung paano ka kumilos ayon sa iyong kasarian. Nasa sinapupunan pa lamang ang tao, tukoy na ang kanyang kasarian, babae man o lalaki. Ang babae ang inaasahang kumilos at gampanan ang tungkulin bilang babae. Gayundin ang lalaki, inaasahang kumilos at gampanan ang tungkulin bilang lalaki.

Ano ang sekswalidad? Sa paanong paraan mo ipinapakita ang paggalang sa iyong sekswalidad at sekswalidad ng iba? Ano ba ang tamang kilos/tungkulin ng isang babae? Ano ba ang tamang kilos/tungkulin ng isang lalake?

VI. Wastong Pamamahala ng mga Materyal na Bagay (responsible dominion over material things) Naunang likhain ng Diyos ang lahat ng bagay, may buhay o wala kaysa sa tao. Upang mabuhay ang tao, kinakailangan niya ng mga material na bagay. Kung kayat ginawa siyang tagapamahala ng lahat ng mga bagay sa mundo. Ang tao ay lilipas sa mundong ito ngunit mananatili ang mga bagay na ito sa mundo. Kaya kailangan niyang ayusin ang paggamit sa mga ito upang mapakinabangan din ito ng mga darating pang henerasyon.

Anu-ano ang mga paraan kung papaano natin mapangangalagaan ang ating kalikasan? Bakit mahalagang hikayatin ang iba pang kabataan na itaguyod at isabuhay ang anim na pangunahing pagpapahalagang moral?

Inihanda ni Ginoong JR Ramos