GB6383

TEORI PERKEMBANGAN KERJAYA 16 Sept 2013

BILIK GM1 (3-6pm)

Konsep Kerjaya
1. Sebagai usaha atau aktiviti yang dilakukan secara sedar dan mempunyai tujuan untuk menghasilkan sesuatu yang berfaedah untuk diri juga untuk orang lain (Isacson,L.E, & Brown, D, 1997).

2. Perkembangan kerjaya adalah satu proses perkembangan sahsiah yang menjurus kepada pembentukan sifat yang menyediakan seseorang melakukan kerja.

Teori Kerjaya
Fungsi Teori: membantu kita mengenalpasti potensi, proses perkembangan kerjaya, masalah kelambatan atau kelewatan atau kerencatan dalam perkembangan serta menjelaskan masalah-masalah yang berkaitan dengan kerjaya bukan sekadar masalah pengangguran sahaja. Teori utama: i) Model yang dipelopori oleh John Holland (1973) yang dinamakan model Persekitaran-Insan (P-I) ii) Model yang dipelopori oleh Donald E. Super yang dikenali sebagai model Perkembangan Kerjaya.

Model Persekitaran-Insan (P-I)

ANDAIAN UTAMA 1) Minat kerjaya adalah berbeza dan dapat dikategorikan kepada enam jenis yang disebut sebagai personaliti kerjaya. Personaliti yang dimaksudkan ialah Realistik (R), Investigatif (I), Artistik (A), Sosial (S), Enterprising (E) dan Konvensional (K); RIASEK. Jenis personaliti boleh bergabung membentuk pola personaliti. 2) Persekitaran tempat individu bekerja juga dianggap mempunyai ciri yang sama iatu terdiri daripada enam jenis dengan nama yang sama iaitu Realistik (R), Investigatif (I), Artistik (A), Sosial (S), Enterprising (E) dan Konvensional (K) RIASEK, dan ia juga boleh bergabung membentuk pola persekitaran seperti yang dianggap berlaku pada jenis personaliti. 3) Kecenderungan untuk mencari persekitaran kerja yang kongruen/sesuai dengan ciri-ciri personalitinya, 4) Urutan RIASEK menjelaskan bahawa setiap Jenis personaliti memepunyai hubungan tertentu dengan jenis yang lain.

Model Persekitaran-Insan (PI) Holland

RIASEK R I

Sumber: Holland J.L (1973; 1977; 19850

CIRI PERSONALITI
R I A
Jenis R bercirikan aktiviti konkrit dan fizikal; materialistik, stabil dan tidak sosial mengguna kan daya intelek -bersifat abstrak dan saintifik, penghasilan sesuatu yang asli, tidak sosial Jenis ini cenderung menggunakan daya intelek dengan aktiviti bersifat abstrak dan saintifik, penghasilan sesuatu yang asli, juga tidak sosial. Jenis Artistik cenderung kepada hasil seni; aktiviti kabur, bebas, beremosi, impulsif, asli., akur, cermat, tekun, kawal-kendiri dan teratur Jenis Sosial cenderung menggunakan kemahiran perhubungan an; khidmat masyarakat spt , melatih, merawat, tunjuk ajar, berorientasikan tolak ansur. Jenis Enterprising cenderung melakukan kerjaya yang mencabar, pandai memujuk, petah, yakin pada diri, mempunyai daya kepimpinan, sedia mengambil risiko. Persekitaran R memupuk kemahiran teknikal; berorientasi mudah dan nyata. Contoh persekitaran realistik ialah seperti bengkel motor. Persekitaran I memupuk kecekapan dan pencapaian sains dan penyelidikan; berorientasikan kompleks, dan abstrak. Seperti pusat-pusat Persekitaran A memupuk kecekapan dan pencapaian bersifat seni, kabur, bebas, berorientasi kompleks, dan tidak konvensional- sesuai bekerja di studio-studio yang menghasilkan hasil seni. Dengan persekitaran seperti sekolah atau institusi pengajian adalah antara persekitaran kerja yang sesuai untuk personaliti jenis Enterprising memupuk kecekapan memujuk; manipulasi orang lain untuk diri dan organisasi; berorientasikan kuasa, kedudukan dan tanggungjawab. seperti bidang politik dan perniagaan. Persekitaran

S
E K

Jenis Konvensional memilih kegiatan yang direstui masyarakat; stereotaip, sistematik, akur, cermat, tekun, kawal-kendiri dan teratur

Persekitaran Konvensional memupuk kecekapan pengusaha dan perkeranian, manipulasi data dan rekod; berorientasikan konvensional

Jenis-Jenis Personaliti kerjaya di Malaysia

Jenis sampel Saiz sampel Pelajar Sek Menengah 3000
Pelajar Sek Menengah Penuntut IPTA Sek. Men. Teknik Pelatih Guru 799 2231 403 200

Jenis Personaliti S-E,A,R,K,I

A,I,R,E,K A,R-I, E-K I-K,A,E-S,R S, A, K, E, I, R

GURU Sek Rendah

277

S, E, K, A, I, R

Personalti Kerjaya
RIS, RSE, RIE, RIA, REC, REI, (R)
IER, IRE, IRK, ISK, ISK, ISR, ISE, (I)

KSE, KSA, KES, KIS, KRS, KEI (K)

ASE, ASI, AEK, AIR (A)

Taburan Pola Personaliti Pekerja dan Pelajar Berbagai Bidang Mengikut Bidang Mengikut Model RIASEK

Profil Berpuncak Tiga Orang Peserta Kajian

30

25
20 15

S1
S2 S3 Column1

10
5 0 R I A S E K

Sumber: Amla Hj.Mohd. Salleh (2010)

Profil Peserta Kajian Yang Bersifat Mendatar

12 10 8
P1 6

P2 P3

4 2 0 R I A S E K

Sumber: Amla Hj.Mohd. Salleh (2010)