Novio Tech Campus

Novio Tech Campus
Masterplan op hoofdlijnen
Gemeente Nijmegen, NXP, Oost NV

25 februari 2008
Royal Haskoning
9T0610
VHP
KplusV
Documenttitel Novio Tech Campus
Masterplan op hoofdlijnen
Verkorte documenttitel Novio Tech Campus
Status Eindrapport
Datum 25 februari 2008
Projectnaam Novio Tech Campus
Projectnummer 9T0610
Opdrachtgever Gemeente Nijmegen, NXP, Oost NV
Referentie 9T0610/R/901286/Nijm
INHOUDSOPGAVE
4 Blz.HET FUNCTIONEEL CONCEPT 18

4.1 Nieuwe concepten voor werklocaties 18
1 NOVIO TECH CAMPUS: EEN KANS? 1 4.2 Economische ambitie gemeente Nijmegen 22
1.1 Enkele trends 1 4.3 Trends en kansen bij elkaar brengen: Novio Tech
1.2 Een nieuw type werklocatie: een aanwinst voor Campus! 24
stad en regio 3 4.4 Kort en bondig: het concept voor Novio Tech
1.3 Doelstelling 3 Campus 26
1.4 Opzet van deze rapportage 4
5 BEELD VAN DE TOEKOMST 27
2 IS ER EEN MARKTPERSPECTIEF? 5 5.1 Programma van eisen 27
2.1 Hoogtechnologische bedrijvigheid in de regio 5 5.2 Inspiratiebeelden 28
2.2 Nader bekeken: de medische technologie 5
2.3 Nader bekeken: de halfgeleiderindustrie 6 6 TOETSING, RANDVOORWAARDEN EN VERVOLGTRAJECT 29
2.4 Nijmegen in een internationale vergelijking 8 6.1 Belangrijke te vervullen randvoorwaarden 29
2.5 Een reactie vanuit instellingen en bedrijfsleven 9 6.2 SWOT-analyse 29
2.6 Het marktperspectief 14 6.3 Toetsing bij ondernemers 31
6.4 Fasering 32
3 TE STELLEN EISEN AAN EEN FUNCTIONEEL CONCEPT 15 6.5 Vervolgtraject 32
3.1 Succesfactoren elders 15
3.2 Eisen en verwachtingen vanuit de regio 16 LITERATUUR 34
BIJLAGE 1: GEÏNTERVIEWDE PERSONEN 36
BIJLAGE 2: DEELNEMERS AAN DE WERKSESSIE ONDERNEMERS 37
Novio Tech Campus -i- 9T0610/R/901286/Nijm

Eindrapport 25 februari 2008
1 NOVIO TECH CAMPUS: EEN KANS? deels naar lage lonenlanden en kenniswerk wordt belangrijker. De
export wordt steeds afhankelijker van specifieke kennisproducten en
1.1 Enkele trends van bedrijven met kennisintensieve productietechnologieën. Bij dit
soort bedrijven, zoals laboratoria, R&D centra en andere
De laatste decennia ontwikkelt de economie van Nederland zich in de hoogtechnologische bedrijven, neemt het belang van producten
richting van een kenniseconomie. Een gevolg daarvan is onder meer diensteninnovaties toe. Sterker nog: innoveren is een voorwaarde om
dat een belangrijk deel van de bedrijven én werknemers andere eisen te overleven. Doordat bedrijven sterk gefocust zijn op hun
zijn gaan stellen aan hun werkomgeving. Dat leidt tot nieuwe kernactiviteiten en voor die innovaties veel kennis nodig hebben,
concepten voor werklocaties. ontstaan samenwerkingsrelaties met andere bedrijven en
Met de herontwikkeling van het bedrijventerrein Winkelsteeg wil de kennisinstellingen. Dit leidt tot sterke vervlechtingen, tot netwerken die
gemeente Nijmegen samen met een aantal strategische partners variëren van regionaal tot internationaal schaalniveau. Zo wordt door
inspelen op deze ontwikkelingen en een toekomstgericht onder meer vrije handel, snellere verbindingen en ICT een
bedrijventerrein voor de hoogtechnologische bedrijvigheid tot stand (inter)nationale netwerkeconomie zichtbaar. Dit biedt kansen voor
brengen. Dat moet beantwoorden aan de eisen van ondernemers en steden en regio’s die zich weten te onderscheiden door een specifiek
werknemers van vandaag, maar zeker ook van de toekomst. vestigingsklimaat aan te bieden dat op knopen van dit netwerk de
Alvorens hier nader op in te gaan willen we even kort stil staan bij drie optimale faciliteiten biedt. Daarbij is het een absolute voorwaarde, dat
trends: goed wordt ingespeeld op de specifieke vestigingseisen van
- de al genoemde ontwikkeling naar een kenniseconomie; (innovatieve) bedrijven en de veranderingen daarin.
- de veranderende vraag naar arbeidskrachten;
- de hogere eisen die aan een werkomgeving worden gesteld. Veranderende vraag naar arbeidskrachten
Eén van de veranderingen bij die vestigingsplaatsfactoren – en vooral
De ontwikkeling naar een kenniseconomie voor de high tech sector een heel belangrijke – betreft de
De globalisering van de economie en de ontwikkeling naar een verkrijgbaarheid van gekwalificeerd personeel. De vraag daarnaar is
kenniseconomie hebben een hoog tempo aangenomen. De sterk toegenomen. Door een dreigende krapte op die arbeidsmarkt
ontwikkeling van China, India en de voormalige Oostbloklanden zoeken bedrijven naar mogelijkheden om mensen te vinden en te
hebben negatieve gevolgen voor delen van onze economie, maar binden. Het bieden van goede werkomgeving kan daarbij van
bieden tegelijkertijd kansen voor productie en afzet. Veel bedrijven die betekenis zijn. Een ideale werkomgeving draagt aantoonbaar bij aan
voorheen vooral westers georiënteerd waren, maken gebruik van deze innovaties en aan de verbetering van de productiviteit.
nieuwe mogelijkheden. Dit heeft ertoe geleid dat de economische Uit onderzoek is gebleken dat deze factor in belang ver uit komt boven
structuur van de westerse landen is veranderd. Productiewerk verdwijnt andere factoren die in de huidige tijd van een netwerkeconomie van
Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Eindrapport -1- 25 februari 2008
belang worden gevonden. In onderstaand figuur is dit weergegeven Hogere eisen aan werkomgeving
voor het totaal aan productiebedrijven, groothandelsbedrijven en In een kenniseconomie stellen (innovatieve) bedrijven én medewerkers
zakelijke dienstverleners. De regio Arnhem Nijmegen wijkt qua hogere eisen aan hun werkomgeving. Ze hebben behoefte aan een
beoordeling van het belang van personeel niet opmerkelijk af van het nieuw type werkomgeving die optimaal faciliteert. Dat betreft de
totaal van alle zes onderzochte regio’s (RPB, 2006). kenmerken van stad en regio, maar ook die van de werklocatie zelf.
Dat laatste komt er voor ondernemers op neer dat zij maximale
Figuur 1: Het belang dat ondernemers hechten aan vier belangrijke aspecten van interactie moeten kunnen hebben met andere bedrijven en/of
de netwerkeconomie (percentage date en factor van belang vindt of als zeer
kennisinstellingen. Dit verhoogt de kans op succesvolle innovaties.
belangrijk beoordeeld. Regio Arnhem Nijmegen in vergelijking met zes andere
stedelijke regio’s in Nederland) Bedrijven kunnen weliswaar over grote afstand met elkaar en
kennisinstellingen interacteren (zeker als het gaat om belangrijke,
100 strategische informatie), maar nabijheid maakt die communicatie over
90 en weer wel gemakkelijker. Het gaat verder ook om zaken als gebruik
80 kunnen maken van elkaars faciliteiten (bijvoorbeeld laboratoria) en de
gezamenlijke inkoop van diensten.
70
Niet alleen de ondernemers, maar ook de werknemers hebben
60
behoefte aan een nieuw type werkomgeving die inspeelt op nieuwe
50 eisen: flexibele werktijden en een goed voorzieningenniveau (zoals
40 kinderopvang, sportfaciliteiten, winkelmogelijkheden, restauratieve
30 voorzieningen, kledingreiniging, et cetera). Recreatieve mogelijkheden
20 spelen daarbij eveneens steeds meer een rol. Het is aangetoond dat
een dergelijke (re)creatieve omgeving bijdraagt aan de productiviteit
10 Stadsregio Arnhem Nijmegen
Totaal van zes regio's van de werknemers (zie ook het kader op de volgende pagina).
0
s
l
s
it
ee
er
er
i te
on
em
ci
rs
an
rs
ve
fn
er
Pe
A
ni
ev
U
el
To

opkomst van nieuwe typen bedrijven, zoals laboratoria, R&D-centra,
Where does inspiration come from?
bedrijven in softwareontwikkeling en andere high-tech-bedrijven is de
Once, perhaps, It was enough for a business to be efficient.
vraag naar werklocaties de afgelopen decennia gewijzigd.
These days, it takes much more than that to compete successfully. To
stay ahead of the field in the 21th century, businesses need a constant
supply of fresh ideas and innovative thinking. De herontwikkeling van Winkelsteeg tot Novio Tech Campus is meer
And increasingly, the most successful companies are coming to recognise dan de herinrichting van een deels verouderd bedrijventerrein en
that, as a source of inspiration, few things are more important than the vraagt daarom om meer dan een ruimtelijk-economisch visiedocument.
quality of their working environment. De achterliggende doelstelling is het vasthouden en aantrekken van
Quite simply, people work better – more productively, more happily kenniswerkers en bedrijven rond thema’s als halfgeleiders en medische
ande, above all, more creatively - in surroundings that stimulate them. technologie. Bèta en technologische bedrijven hebben nu al te kampen
met een tekort aan goed gekwalificeerd personeel (trend in heel
Uit: brochure ‘Stimulate inspiration’ van Greenpark, Reading (UK) Nederland). Met de vergrijzing in het vooruitzicht wordt dit probleem
steeds groter. Om voldoende bedrijven vast te kunnen houden en aan
te kunnen trekken is voldoende gekwalificeerd personeel (o.a.
afgestudeerde studenten) nodig en om deze werknemers in de regio
vast te kunnen houden zijn voldoende aantrekkelijke werkgevers nodig
1.2 Een nieuw type werklocatie: een aanwinst voor stad
en moet de woon- en leefomgeving aangenaam zijn. Dit vraagt om een
en regio
integrale aanpak; de hele stad moet er bij wijze van spreken op gericht
zijn.
Tegen de achtergrond van de hier geschetste ontwikkelingen hebben
de gemeente Nijmegen, NXP en Oost NV het initiatief genomen om
een nieuw concept voor een werklocatie op het bedrijventerrein
1.3 Doelstelling
Winkelsteeg in Nijmegen tot stand te brengen. Dat concept heeft de
naam Novio Tech Campus als werktitel. De ontwikkeling zou zich
Tegen de hiervoor beschreven achtergrond wordt in dit rapport een
vooral moeten richten op de halfgeleiderindustrie en de medische
functioneel en ruimtelijk concept voor Winkelsteeg uitgewerkt. Onder
sector / medische technologie. Juist het leggen van dwarsverbanden
de werktitel van Novio Tech Campus gaan we op zoek naar de
tussen deze sectoren wordt door de initiatiefnemers van groot belang
vormgeving van een werklocatie die:
geacht.
! de ideale plek en omgeving is voor bedrijven op het gebied van
Met het beoogde nieuwe concept kan worden ingespeeld op de
primair halfgeleiders, medische technologie en aanverwante
hiervoor beschreven gewijzigde vraag bij een deel van het
bedrijfsleven. Door veranderingen in de economische structuur en de

bedrijven. Juist om een wisselwerking tot stand te brengen die kan ruimtelijke vertaling daarvan in hoofdstuk 5. In hoofdstuk 6 wordt kort
leiden tot nieuwe, innovatieve producten; een beeld geschetst van het mogelijke verder te volgen traject.
! de ideale plek en omgeving is voor de (hoogopgeleide)
werknemers door de kwaliteit van de werkomgeving. Dit wordt
vooral vertaald in aantrekkelijke en duurzame architectuur,
optimale inrichting van de gebouwen en buitenruimte, sociale
veiligheid, landscaping en zeker ook een breed aanbod aan
voorzieningen, inclusief recreatiemogelijkheden.
De doelstelling is dan als volgt:

Stel een economisch visiedocument op voor de herontwikkeling van
bedrijventerrein Winkelsteeg tot Novio Tech Campus Nijmegen,
centrum van producten diensteninnovaties
! dat de marktmogelijkheden in beeld brengt;
! deze vertaalt in een aansprekend functioneel concept;
! dit verder uit werkt in een aantal eerste inspirerende ruimtelijke
beelden.
1.4 Opzet van deze rapportage
In het volgende hoofdstuk wordt aan de hand van bestaand materiaal

een beeld geschetst van de markt van technologische bedrijvigheid in
Nijmegen en de regio. Op grond van deze informatie lijkt een basis
zeker aanwezig. In hoofdstuk 3 wordt mede aan de hand van
gesprekken met vertegenwoordigers vanuit de sector en potentiële
partners in de ontwikkeling (onder meer kennisinstellingen)
aangegeven waaraan het concept zou moeten voldoen. In de volgende
twee hoofdstukken wordt dit vervolgens uitgewerkt. Eerst zal een
functioneel concept worden uitgewerkt (hoofdstuk 4), gevolgd door de

2 IS ER EEN MARKTPERSPECTIEF? 1996 tot 2004 voor de creatieve sector een groeipercentage zien van
53% en lijkt gezegend met een relatief grote creatieve sector.
2.1 Hoogtechnologische bedrijvigheid in de regio Bovendien neemt Nijmegen volgens het Ruimtelijk Planbureau een
goede positie in wanneer wordt gekeken naar hoogtechnologische
”Een business valley kan alleen slagen als voldoende kennis en banen in de ICT branche (RPB, 2007). Het bureau stelt, niet
bedrijvigheid bij elkaar wordt gebracht". Zo opende een artikel in het onbelangrijk in deze context, dat van de dienstensectoren de ICT
Financieel Dagblad in juni jongstleden. De noodzakelijke ingrediënten sector de meeste innovatieve bedrijven heeft.
om tot een succesvolle business valley te komen, zijn
- de aanwezigheid van een kritische massa aan kennisinstellingen
en bedrijven, 2.2 Nader bekeken: de medische technologie
- het hebben van een goede positie in het internationale
kennisnetwerk en Volgens onderzoek voor de Nederlandsche Maatschappij voor
- een aantrekkelijke en inspirerende woon- en werkomgeving. Nijverheid en Handel (NMNH, 2005) levert de medische sector in de
In Nijmegen lijken de elementen voor de vorming van een business regio Nijmegen1 een belangrijke bijdrage aan economische
valley rondom het thema hightech feitelijk aanwezig met grote en ontwikkeling op twee cruciale gebieden, namelijk de groei van
toonaangevende spelers als NXP, UMC St. Radboud en de Universiteit arbeidsplaatsen - en daarmee de aantrekkelijkheid van de regio voor
en de aanzuigende werking die daarvan uitgaat. Het idee van het hoogopgeleid personeel - en het stimuleren van innovatie. Rondom
bedrijvenpark Novio Tech Campus zou hierbij de brug moeten slaan Nijmegen is de medische sector te verdelen in medische bedrijven
tussen verschillende branches en sectoren. Tussen medische enerzijds (medische bedrijven in de productie, groothandel/verkoop of
technologie en halfgeleiders, maar ook tussen sectoren als automotive, R&D van medische producten) en gezondheidszorg anderzijds
communicatie, entertainment, multimedia, tracking & tracing en tussen (ziekenhuis, medische- en paramedische instellingen en
de nieuwe markten voor diezelfde halfgeleiders. zorginstellingen). In de totale medische sector gaat het voor het gebied
Waar de High Tech Campus in Eindhoven zich meer richt op in en rondom Nijmegen – Arnhem om ruim 80.000 banen (NMNH,
wetenschappelijk onderzoek, zou in Nijmegen de nadruk moeten liggen 2006).
op productontwikkeling en het toepassen van technologische Wanneer gekeken wordt naar de medische bedrijven of de medische
innovaties in op de markt te brengen producten. technologie, zijn er in de ruime Nijmeegse regio 112 productiebedrijven
te vinden, 127 groothandelsbedrijven en 35 R&D bedrijven. De
Nijmegen heeft voor een dergelijke ontwikkeling een solide basis. Zo
identificeert het rapport van het SEO (2005) de regio Arnhem/Nijmegen 1
Onder de regio Nijmegen wordt in dat onderzoek verstaan de stad Nijmegen, een
als een opmerkelijke creatieve hotspot. Deze regio laat over de periode zogenaamde 'inner ring' (naburige gemeentes) en een zogenaamde 'outer ring'
(gebied rondom inner ring, inclusief Arnhem, Oss en Wageningen).

aanwezigheid van deze bedrijven en hun bijdrage aan het aantal Figuur 2: Deel van campus Heyendaal met academisch ziekenhuis en medische
faculteit
banen (respectievelijk 7.700 banen, 1.400 banen en 800 banen) maakt
deze clustering zeer interessant.
De gezondheidszorg wordt in Nijmegen en de directe regio
gedomineerd door ziekenhuizen. In Nijmegen zelf zijn het UMC St.
Radboud en het CWZ Ziekenhuis samen goed voor ruim 11.000 banen
(gelijk aan 53% van het totale aantal banen in de medische sector in
Nijmegen en 23% van de totale Nijmeegse werkgelegenheid). In de
directe omgeving van Nijmegen bevinden zich negen ziekenhuizen,
samen nog eens goed voor 9.300 banen. Van belang zijn daarnaast de
aanwezigheid van ziekenhuisgerelateerde bedrijven in de regio. Van
tandartsen tot fysiotherapeuten, van verzorgingstehuizen tot
preventieve gezondheidszorg, alles is aanwezig in de regio en
daarmee een mogelijke broedplaats voor innovatie en samenwerking.
Zo wordt de aanwezigheid van het UMC St. Radboud zelfs als één van
de onderscheidende factoren genoemd in het rapport van de NMNH,
wanneer gekeken wordt naar het innovatieve klimaat. Belangrijk punt
daarbij is wel de conclusie in dat rapport dat het bedrijfsleven graag
zou zien dat er meer samenwerking zou komen tussen UMC en het 2.3 Nader bekeken: de halfgeleiderindustrie
bedrijfsleven. De aanwezigheid van gespecialiseerde instituten zoals
Dekkerswald en de St. Maartenkliniek vergoot daarnaast de kansen Naast Amerika en Japan is Nederland het enige land in de wereld dat
voor kruisbestuiving tussen wetenschap en bedrijfsleven. marktleiders huisvest in de semiconductor equipement manufacturing,
Veranderingen in de medische sector (waar onder opschaling, in semiconductor industry en in embedded system applications (Pôle
veranderende vraag naar en aanbod van zorg, verandering van zorg de Compètitivité, 2006). Met een €20 miljard aan omzet door Hightech
naar preventie en de ontwikkeling van nieuwe technologieën en Systems bedrijven in Nederland, een groeipercentage van 10%, een
medicijnen) bieden volop mogelijkheden voor de aanpalende branches, exportomvang van 90%, 14.000 directe banen en 140.000 indirecte
waaronder de halfgeleiderindustrie. Voor al deze ontwikkelingen geldt banen heeft Nederland alles in zich om een speler van formaat te
dat samenwerking een cruciale rol speelt in het succesvol omgaan met worden op de mondiale markt.
deze wijzigingen. In de regio Nijmegen zijn 50 toonaangevende bedrijven in de
halfgeleiderindustrie te vinden. Van deze bedrijven houdt ruim de helft

zich bezig met verkoop- of klantenondersteuning en 20% met Figuur 3: Radboud Universiteit, Centre of Molecular Life Sciences
machinebouw. R&D, engineering en ontwerp tellen elk voor ongeveer
10% mee. Uit onderzoek onder deze bedrijven (KplusV, 2006) blijkt dat
de sector jong is. Het merendeel van de bedrijven heeft zich in de jaren
‘90 gevestigd. Daar komt bij dat er een brede spreiding is van bedrijven
in de waardeketen, zowel van bedrijven binnen de keten als van
toeleveranciers aan de keten. Het nabewerken van wafers is een
duidelijke speerpunt waarmee de regio zich positief onderscheidt. Het
gaat hierbij zowel om jonge bedrijven als om langer gevestigde
bedrijven, waaronder toonaangevende. De meeste van deze bedrijven
zijn hoogwaardige kennisintensieve bedrijven, waarvan meer dan de
helft een eigen R&D activiteit heeft en waarvan meer dan een derde
substantiële IPR en/of 'trade secrets' bezit.
Ander onderzoek (Tweehuysen, 2007) noemt NXP de belangrijkste
speler in de Nederlandse halfgeleiderindustrie met €180 miljoen aan Gezien de groei van de halfgeleiderindustrie (van 204 miljard dollar in
jaarlijkse R&D investeringen en ruim 4.500 medewerkers in Nijmegen 2000 naar 400 miljard dollar in 2011; Bits & Chips nr 10, 2007) en het
zelf en 6.000 in heel Nederland. NXP richt zich voornamelijk op aandeel van halfgeleiders in apparaten en producten, is het te
mobiele communicatie en automotive. Daarnaast wordt in dit verwachten dat er steeds meer segmentatie zal optreden en dat er
onderzoek naar de sterkten en kansen van Hightech in Nijmegen de sprake zal zijn van een intensievere samenwerking tussen foundry's,
Radboud Universiteit aangeduid als de expert op het gebied van short materiaal- en apparatenfabrikanten en designbedrijven. Hiermee wordt
laser pulses en high magnetic fields. Beide zijn van groot belang voor het aantal markten dat benaderd zal worden uitgebreid tot onder
de halfgeleiderindustrie. Het Instituut voor Moleculen en Materialen andere automotive, entertainment, identificatietechnologie,
(IMM) biedt daarnaast excellente faciliteiten zoals het High Field consumentenelektronica, mobiele telefonie, domotica en multimarkten.
Magnet Lab, het Nuclear Magnetic Resonance Lab en de Trace Gas Ook op deze gebieden heeft Nijmegen een en ander in huis, denk aan
Facilities. Bovendien is recent €26 miljoen toegekend om een High- het lectoraat Automotive aan de HAN Hogeschool. Een nauwe relatie
resolution Spectroscopy Facility te ontwikkelen. Naast het Nanolab met het Wageningse cluster kan daarnaast leiden tot interessante
Nijmegen en een nieuw Terahertz Free Electron Laser Laboratory is kruisbestuiving.
hiermee de omgeving meer dan geschikt om de vragen uit de
halfgeleiderindustrie aan te kunnen.

Figuur 4: Rangordes van de onderzochte steden op de onderscheiden dimensies
en voor het totaal
2.4 Nijmegen in een internationale vergelijking
Een uitgebreide internationale studie onder leiding van het Center of

Regional Science van de Universiteit van Wenen heeft in oktober 2007
in totaal 70 Europese steden met elkaar vergeleken en een ranglijst
opgesteld (figuur 4) op basis van zes kenmerken:
1. Smart Economy, wat gemeten is aan de hand van
concurrentiekracht in de vorm van innovatief karakter,
entrepreneurship, economische imago, productiviteit, de flexibiliteit
van de arbeidsmarkt, internationale inbedding en de vaardigheid
om te veranderen).
2. Smart People, wat zoveel is als de hoeveelheid Social and Human
Capital in de vorm van niveau van scholing, affiniteit om te blijven
leren, sociale en etnische pluriformiteit, flexibiliteit, creativiteit,
werelddenken en de participatie in het openbare leven.
3. Smart Governance, de mate van participatie in besluitvorming, het
niveau van de publieke en sociale diensten, de mate van
transparantie van de overheid en de politieke strategieën en
vooruitzichten.
4. Smart Mobility, wat de prestaties meet op het gebied van transport
en ICT in de vorm van lokale toegankelijkheid, (inter)nationale
toegankelijkheid, de beschikbaarheid van ICT infrastructuur en de
aanwezigheid van duurzame, innovatieve en veilige
transportsystemen.
5. Smart Environment, wat de impact meet van de natuurlijke bronnen
in de vorm van de aantrekkelijkheid van de natuurlijke condities, de
mate van vervuiling, de kracht van de natuurbescherming en de
status van duurzame resource management.

6. Smart Living, wat iets zegt over de Quality of Life in de vorm van 2.5 Een reactie vanuit instellingen en bedrijfsleven
culture faciliteiten, gezondheidscondities, persoonlijke veiligheid,
kwaliteit van woningbouw, kwaliteit van educatie, aantrekkelijkheid Uit de verschillende gesprekken die gevoerd zijn in het kader van dit
voor toeristen en de sociale cohesie. onderzoek (zie bijlage 1) blijkt dat het moment daar is om gebruik te
maken van de sterke punten van de regio op het gebied van
Nijmegen eindigt in de analyse als veertiende op lijst van zeventig hoogtechnologische bedrijvigheid. De praktijk wijst daarnaast uit dat er
Europese steden. Het is hiermee de tweede Nederlandse stad na al veel gebeurt in Nijmegen. Op grond van de informatie uit de
Eindhoven (op de achtste plaats) en vóór Groningen (op de vijftiende interviews gaan we in deze paragraaf nader in op de stand van zaken.
plaats). Kijkend naar de zes punten (figuur 5) valt af te leiden dat Dit gebeurt aan de hand van de zes kenmerken die in de vorige
Nijmegen hoog scoort op Smart Mobility, op Smart People en op Smart paragraaf zijn genoemd.
Governance. Nijmegen scoort vervolgens een 24e plaats op Smart
Economy en op Smart Living. Als minpunt blijkt dat Nijmegen relatief Nijmegen en Smart Economy
het minst scoort op Smart Environment (51e). Hoewel Nijmegen geen topper is op het gebied Smart Economy,
Vergeleken met Nijmegen scoort Eindhoven alleen echt beter op Smart volgens de studie uit Wenen (Centre of Regional Science, 2007), staat
Economy (6e). dit de ontwikkelingen niet in de weg. Nijmegen heeft toppers in vele
branches. Eerder onderzoek (KplusV, 2006) identificeerde al 66
Figuur 5: Score van Nijmegen op de onderscheiden dimensies bedrijven in de halfgeleiderindustrie in de regio Nijmegen en met NXP
heeft men in Nijmegen een speler van formaat. In de softwarewereld
heeft
Nijmegen met Planon een marktleider op het gebied van
facilitymanagementsoftware en een van de 500 grootste
softwarebedrijven volgens 'Software Magazines Software 500'.
Synthon is één van de snelgroeiende farmabedrijven van ons land. Dit
zijn slechts een paar voorbeelden. Instituten als St. Maartenkliniek en
het FC Donders Centre maken het plaatje compleet.
Onderzoek van Biopartner (2005) laat bovendien zien dat Gelderland
op het gebied van dedicated life sciences2 (Wageningen en Nijmegen
2
Dedicated Lifesciencebedrijven zijn gespecialiseerd in life sciences en actief in
life sciencesgeoriënteerde R&D en in de toepassing in processen, producten en
diensten. Voorbeelden zijn Crucell en Keygene.

ieder 13 bedrijven en Wageningen met een Biopartner Centrum) van heeft Nijmegen na Groningen en Tilburg de grootste beroepsbevolking
nationaal belang is. Het zwaartepunt ligt overigens in de regio Veluwe. qua omvang, ook is het aandeel hoger onderwijs zeer hoog te noemen
Op het gebied van ICT volgt de regio Nijmegen het landelijke (ruim 53%; zie ook figuur 6).
gemiddelde wat betreft aanwezigheid van aantal bedrijven en hun De goede score op het gebied Smart People is mede te verklaren door
omvang. Een belangrijke conclusie uit het onderzoek van Biopartner is de Radboud Universiteit, maar zeker ook door de Hogeschool Arnhem
dat bedrijven belangrijke en meer specialistische kennis vooral buiten Nijmegen en de nabijheid van de universiteiten van Wageningen,
de eigen regio werven. Voor de regio Nijmegen, tegen Midden- en Zuid Twente en Eindhoven.
Nederland aan, is dat positief. Voor de life sciences branche is Toch blijkt het aspect People een groot obstakel voor Nijmegen. Zowel
daarnaast aangetoond dat er een positieve relatie is tussen het bedrijfsleven als overheid zijn het eens over de stelling dat het
aangaan van regionale kenniscontacten en het innovatieve vermogen. aantrekken van geschikt personeel de grootste zorg wordt voor de
Nijmegen dient daarom geplaatst te worden in een nationale context, komende jaren. De bedrijven die betrokken zijn bij dit onderzoek geven
waar de contacten met de rest van Nederland minstens zo belangrijk aan dat zij hier een groot probleem voorzien, waar zij momenteel al
lijken als de contacten binnen de eigen directe omgeving. grote moeite hebben om geschikt personeel te vinden. Voor allen geldt
Een studie van het Ruimtelijk Planbureau (RPB, 2007) bevestigd het het aantrekken van geschikt personeel als grootste prioriteit wanneer
hierboven geschetste beeld dat lokale clustering niet noodzakelijk is gekeken wordt naar de ontwikkeling van Novio Tech Campus. De
voor innovatiekracht en economische groei. Ruimtelijke concentratie gemeente heeft al maatregelen getroffen, zoals een 'rode loper
van sectoren blijkt zelfs geen aantoonbare garantie voor een programma'. Dit programma betrekt jong topmanagement van het
bovengemiddelde economische groei in een regio. Noch voor de Nijmeegse bedrijfsleven bij de ontwikkelingen op gemeentelijk vlak en
algemene lokale economische groei, noch voor de specifieke groei nodigt hen letterlijk uit om ideeën uit te wisselen en in contact te
binnen die sectoren. Bovendien concludeert het RPB dat clusters niet treden.
kunnen worden gecreëerd door beleidsmakers of opgelegd kunnen
worden. Het blijken de unieke lokale omstandigheden te zijn die het
succes bepalen. Het is daarom essentieel om de gewenste profilering
van Novio Tech Campus in een breder perspectief te plaatsten.
Nijmegen en Smart People

Zoals al gemeld scoort Nijmegen hoog op dit vlak. Het niveau van het
human capital is hoog te noemen, waar het kennishart van de stad
zorgt voor hoog opgeleide arbeidskrachten en een sociaal
maatschappelijke focus op kennis en kennisinstellingen. Niet alleen

Eindrapport - 10 - 25 februari 2008
Figuur 6: Opleidingsniveau beroepsbevolking 2006 (bron: CBS) in Nijmegen te vestigen. De wens om een Nijmeegse dependance van
een internationale school te vestigen hoort daarbij.
Nijmegen en Smart Governance

Op smart governance scoort Nijmegen goed. Dat hangt onder meer
samen met de ambitieuze plannen als Waalsprong, Limos en
Waalfront. Dergelijke plannen leiden tot een verbetering van de
leefomgeving. Er zijn plannen voor een tramlijn, de binnenstad wordt
aangepakt, er komen nieuwe hotels en de wegeninfrastructuur wordt
verbeterd. Gesprekken met de gemeente maken duidelijk dat er een
lange termijn visie bestaat die gericht is op het ontwikkelen van
Nijmegen in het geheel en van de economie in het bijzonder. In deze
ontwikkelingen wordt het publiek duidelijk betrokken en gelden
kennisinstellingen en bedrijfsleven als samenwerkingspartner.
De rol van de gemeente in de ontwikkeling van Novio Tech Campus
mag worden gezien als die van het faciliteren van infrastructuur, van
Waar onderzoek concludeert dat universiteiten en overheids R&D groenvoorziening, soepele(re) regelgeving en invloeden op
technology transfer slechts voor een beperkt aantal nieuwe banen en (bestaande) bestemmingsplannen. Bovendien is de gemeente actief in
business zorgt (Bozeman, 2000), zijn de geïnterviewden het erover de herplaatsing van bestaande bedrijven en het aantrekken van
eens dat men uiterst voorzichtig moet zijn met de veronderstelling dat nieuwe bedrijven. Men kijkt daarbij breder dan één branche en betrekt
er een significante aanwas van banen door nieuwe en hightech iedereen zo veel mogelijk. Mogelijk minpunt is dat Nijmegen een dure
ondernemingen in een regio mag worden verwacht. De ontwikkeling gemeente blijkt om een bedrijf te vestigen.
van Novio Tech Campus geldt dus niet als bron van banen sec, maar Tijdens enkele gesprekken is tevens aandacht besteed aan de rol van
wel als boost voor de kwaliteit van bestaande banen. Niet zozeer de de overheidsgelieerde partijen, zoals Ontwikkelmaatschappij Oost
creatie van nieuwe banen dus, maar het opwaarderen van de Nederland NV. Hun rol wordt door de bedrijven als positief ervaren,
arbeidsomgeving in Nijmegen en daarmee het behoud van en vooral waar net de verbindende taken en netwerkfunctie betreft. Een
verhogen van kwaliteit onder arbeidskrachten. Op termijn kan dat dergelijke instantie zou echter nóg beter ingezet kunnen worden, zo
overigens zeker ook tot groei leiden. lijkt het.
Het expat-beleid van de gemeente past hier ook in. Dit moet het voor
buitenlandse kenniswerkers en bedrijven aantrekkelijk maken om zich

Nijmegen en Smart Mobility Toch scoort Nijmegen op toegankelijkheid nog ondermaats. De nieuwe
Volgens de al aangehaalde studie is de mobiliteit hét gebied waar stadsbrug en de toekomstplannen voor nieuwe snelwegen in de regio
Nijmegen in uitblinkt in relatie tot haar Europese concurrenten. (A325, A15, A73 en A18) zullen hier verandering in brengen.
Nijmegen heeft alle mogelijke infrastructuur en ontwikkelt deze ook. Geconstateerd moet ook worden dat voor de A15 en A18 momenteel
Vooral op het gebied van ICT krijgt de stad een zeer goede donkere wolken dreigen.
beoordeling. Om mobiliteit binnen Nijmegen te verbeteren zijn er plannen in
De inmiddels in gebruik genomen Waalsprinter (busverbinding), de ontwikkeling voor een nieuw station op Heyendaal (lightrail) en wil men
plannen voor de tramlijn, maar ook plannen voor een tweede stadsbrug verschillende gebieden beter utiliseren door combinaties van wonen en
om Nijmegen meer toegankelijk te maken zijn hier duidelijke werk, door uitbreiding van faciliteiten als hotels, restaurants,
voorbeelden. Daarnaast telt de ontwikkeling van vliegveld Weeze als congresruimte en sportzalen. Alles om de mobiliteit te verbeteren of
duidelijke pre en ligt vliegveld Eindhoven in de omgeving. Binnen een minder noodzakelijk te maken. Dit laatste wordt nadrukkelijk beaamd in
uur staat men in Utrecht, binnen 6 uur in Marokko, aldus sommigen. de gehouden gesprekken. Het bedrijfsleven zelf en de
Het is kenmerkend voor de ambities in Nijmegen. kennisinstellingen zoeken naar mogelijkheden om de mobiliteit te
optimaliseren. Van thuiswerk tot flexibele werktijden, van locale
Figuur 7: Scores van Nijmegen op smart mobility huisvesting tot bevordering van het gebruik van de fiets.

Nijmegen en Smart Environment belang van natuur en noemen dit als het wellicht sterkste punt van de
Volgens het Nijmeegse hoogtechnologische bedrijfsleven is deze factor regio als het gaat om smart environment.
het meest cruciaal voor de ontwikkeling van hun bedrijf. De impact van
de omgeving zal namelijk grotendeels bepalen of zij aan personeel Nijmegen en Smart Living
kunnen komen, zowel in pure arbeidskracht als in de vorm van Nijmegen mag rekenen op een duidelijke aantrekkingskracht wanneer
topmanagement. Het zal daarnaast de aanwas van nieuwe bedrijven we kijken naar culturele faciliteiten, educatieve faciliteiten, kwaliteit van
sterk beïnvloeden, geven zij aan. Op dit moment is ruimte schaars in woningbouw en de aanwezige sociale cohesie. Voor Novio Tech
Nijmegen, zeker ook omdat groenvoorzieningen in hoog aanzien staan. Campus noodzakelijke randvoorwaarden wil men de noodzakelijke
Het terrein van de universiteit en van het ziekenhuis raakt vol, het arbeidskracht lokken naar Nijmegen. De ontwikkeling van het
terrein van NXP komt vrij. Het lijkt een kans voor een succesvolle FiftyTwoDegrees Business Innovation Centre is daarnaast een
(ver)plaatsing van bedrijfsleven, van en naar het gebied Winkelsteeg. uitstekend voorbeeld van ontwikkelingen in de facilitaire sfeer die
Mede omdat onderzoek laat zien dat 94% van alle bedrijven binnen de dragend kunnen blijken voor de regio. Inmiddels is het beeldbepalende
eigen regio blijven wanneer zij verhuizen (RPB, 2007). Enkele gebouw in gebruik genomen en staat uitbreiding op de agenda (fasen
gesprekspartners bevestigen dit beeld. Zij gaven daarbij aan dat Novio 1b en 2). De ontwikkelingen van Novio Tech Campus moet hier
Tech Campus een aantrekkelijke locatie zou zijn. naadloos op aan kunnen sluiten. FiftyTwoDegrees, de aanwezigheid
Voornoemd percentage geeft bovendien aan dat een groei van de van hightech ontwikkelen productieomgeving en de aanwezige
gemeentelijke werkgelegenheid door bedrijven van buiten de regio niet infrastructuur op NXP terrein, de directe nabijheid van het Goffertpark,
worden overschat. De gemeente zou zich vooral moeten richten op de het Goffertstadion en het Sanadome, de Universiteitscampus en
huisvesting van bedrijven uit de eigen gemeente en regio die een Mercator Science & Technology Park én de verbeterde bereikbaarheid
andere, grotere locatie zoeken. Deze conclusie strookt met enkele maken dat Novio Tech Campus een uitgelezen kans krijgt om zich te
bevindingen uit de interviewronde, waar een mogelijke verhuizing naar ontwikkelen. De recent geslaagde lobby om het Nationaal Historisch
de Novio Tech Campus samen moet hangen met de mogelijkheid om museum naar Arnhem te halen en vergelijkbare projecten (renovatie en
tevens uit te breiden als bedrijf. herprofilering van het Museumpark Orientalis, de ontwikkeling van het
Het belang dat door de partijen uit de regio zelf wordt gekoppeld aan culturele kwartier rond Lux) in de brede regio Nijmegen zijn bewijs voor
de fysieke omgeving lijkt in contrast te staan met de score van een continu streven naar een verbetering van het culturele aanbod.
Nijmegen op bijvoorbeeld de aantrekkelijkheid van de natuurlijke
omgeving in het Smart Cities onderzoek. Dat wordt echter veroorzaakt
door het gegeven dat de meeste natuur buiten de gemeentegrenzen is
te vinden. Zou de regio zijn genomen, dan was op dit punt een hogere
score bereikt. Alle geïnterviewden in ons onderzoek wijzen op het

2.6 Het marktperspectief verzorgen. Dat biedt bovendien mogelijkheden om vanuit bijvoorbeeld
een incubatorcenter de eigen aanwas voor de verdere ontwikkeling van
Het belang van de directe omgeving en de vestiging van bedrijven het terrein op te kweken.
daarin, lijkt geen bepalend effect te hebben op de mate van Bovendien laten technologie en science parken een sterke groei zien,
samenwerking tussen bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen. worden er op dergelijke terreinen twee keer zoveel nieuwe producten
Samenwerking tussen universiteiten en bedrijven kent namelijk ontwikkelt en wordt er een veel groter aandeel gekwalificeerde
voornamelijk een nationale oriëntatie en blijkt in de onderzochte wetenschappers en ingenieurs aangetroffen dan bij soortgelijke
sectoren relatief beperkt plaats te vinden. Samenwerking tussen bedrijven buiten dergelijke parken (ANGLE, 2003).
universiteiten en overheidsinstellingen blijkt vooral zeer lokaal. En
samenwerking tussen dezelfde types organisaties (bijvoorbeeld tussen Alle basisvoorwaarden lijken vervuld voor de ontwikkeling van Novio
kennisinstellingen onderling) kent een sterk internationaal karakter. In Tech Campus. Voldoende aanwezig bedrijfsleven in diverse sectoren,
de praktijk, hebben wij echter gemerkt, blijkt samenwerking tussen met een voldoende zwaartepunt in hightech (waaronder de
branchegenoten in de directe omgeving tóch een duidelijke wens. De halfgeleiderindustrie), uitstekende kennisinstellingen en een
halfgeleiderbranche leunt tegen NXP aan in werkzaamheden, maar interessante stedelijke omgeving. Alle andere signalen staan op groen,
zou ook geografisch graag "in de buurt zitten". Bovendien zijn wij puur van een enthousiaste overheid met een gunstige grondpositie tot een
en alleen positieve geluiden tegen komen tijdens de gesprekken over wereldspeler als NXP die de kar mee wil trekken.
het Novio Tech Campus concept. Dat houdt vooral ook verband met de
beoogde kwaliteit van de werkomgeving. Mede daardoor kan Novio
Tech Campus een aanzuigende werking hebben op bedrijven. Het
moet gaan om een bijzonder vastgoedconcept dat ondernemers in de
kennissector sterk aanspreekt vanwege de mogelijkheden voor
informele contacten, maar tevens omdat een bijzondere werkomgeving
wordt geboden (voorzieningen, werkplekken, omgeving, ambiance) die
kan helpen hoogopgeleid personeel aan te trekken en te behouden in
een krapper wordende arbeidsmarkt.
Uit onderzoek naar de bestaande bedrijfsverzamelgebouwen en
incubators blijkt daarnaast dat de beschikbare ruimte voor nieuwe
bedrijven nagenoeg volledig bezet is (Hoogendoorn & Tolmeijer, 2007)
en dat de vraag naar bedrijfsruimte in Nijmegen groot genoeg is om op
een nieuw terrein nieuwe mogelijkheden voor dergelijke bedrijven te

3 TE STELLEN EISEN AAN EEN FUNCTIONEEL CONCEPT hogescholen, stevige onderzoekscentra, de aanwezigheid van
onderzoekers uit binnen- en buitenland en de noodzaak voor een
3.1 Succesfactoren elders aantrekkelijke woon- en werkomgeving en ondernemende mensen.
Ook de aanwezigheid van een universitair ziekenhuis wordt in Leuven
Wanneer we kijken naar de ontwikkeling van een nieuw concept zoals als van groot belang gezien. Overigens noemt Leuven het bestaan van
Novio Tech Campus kan worden geleerd van successen elders. Wat is directe samenwerking in onderzoeksprogramma's de meest efficiënte
er al eerder gedaan in zowel Nederland als in het buitenland en waar vorm van kennistransfer. Daarnaast wijzen zij op de noodzaak van
ging het bij de voorgangers goed of juist fout? Wat zijn de aanwezigheid van innovatienetwerken en innovatiefondsen. Hinoul
succesfactoren die gekoppeld kunnen worden aan de ontwikkeling van wijst vervolgens op de noodzaak voor een juridisch raamwerk voor
Novio Tech Campus of van business parken in het algemeen? Waar exploitatie van academisch onderzoek, een duidelijk beleid voor
moet een business park aan voldoen? kennistransfer en het eigendom van IP, de aanwezigheid van
De succesvolle ontwikkeling van technologie en science parken hangt professionele intercedenten en multidisciplinaire teams ter
sterk af van de locatiekeuze, de markt en doelgroepafbakening, ondersteuning en een stimulerende houding van de directe omgeving
bedrijvenselectie, management van het park en klantgerichtheid. Het (Hinoul, 2006). Dit wijst opnieuw op de noodzaak voor strak
cruciale karakter van management en klantgerichtheid wordt daarbij management in en rondom de technologie en science parken.
nadrukkelijk genoemd. Ervaringen van de geïnterviewden in het gebied
rondom de Microweg in Nijmegen laten zien dat dit inderdaad in de Onderzoek in Cambridge (vlg. Allot, 2006) leert ons ook dat innovatie in
praktijk cruciaal kan zijn. Waar in Nijmegen in dat gebied eerder technologie ontstaat door het vinden van innovatieve ideeën vanuit de
gekozen is voor een gebied voor clustering van microgerelateerde directe discussie met klanten, door input van sales- en
bedrijvigheid (zelfs de naam Microweg werd bewust gekozen), zien we marketingactiviteiten en door input vanuit de serviceafdelingen. Klanten
dat - volgens de daar gevestigde bedrijven - het ontbreken van strak blijken de grootste bron van nieuwe R&D projectideeën (Cohen,
management heeft geleid tot het wegtrekken van bedrijven en het Nelson & Walsh, 2002). Overigens concluderen deze auteurs ook dat
ontstaan van een verzameling van diverse bedrijven zonder werkelijke de universiteit over het algemeen geen goede plek is om
onderlinge samenhang. productinspiratie te vinden. Het bepalende kanaal hiervoor, volgens
hun studies, zijn de publicaties en de meetings en conferenties waar
In Leuven kan de ontwikkeling van het science park gezien worden als mensen elkaar ontmoeten.
een succes. Leuven stelt in een onderzoek naar haar eigen historie In de halfgeleiderindustrie blijken publicaties koploper, gevolgd door de
(Leuven.Inc, 2004) dat er een aantal factoren cruciaal zijn geweest in informele contacten. De farmaceutische industrie vertrouwt
haar ontwikkeling. Als ingrediënten voor succes noemen zij de voornamelijk op publicaties, gevolgd door externe advisering en
aanwezigheid van een sterke universiteit, van aanleunende informele contacten.

Samenvattend lijkt intermenselijk contact dus van groot belang voor het (zoals wegen, openbaar vervoer, ICT, gebouwen, groene ruimte,
succes van innovatie en juist dat contact wordt in Leuven en faciliteiten, betaalbare grond/huurprijzen, maar ook een meewerkende
Cambridge gestimuleerd. Zo lijkt Cambridge voornamelijk aan te overheid en randvoorwaarden als cultuur en recreatie) en een
bevelen (Allot, 2006) om interactie te bewerkstelligen tussen nadrukkelijk management van het technologie of science park.
kennisinstellingen en bedrijfsleven in de vorm van werken in elkaars
omgeving. Met andere woorden, ondernemers moeten terug de
collegezalen in en op faculteiten werkzaam zijn. Afgestudeerde 3.2 Eisen en verwachtingen vanuit de regio
wetenschappers moeten ruimte krijgen om te blijven hangen met
behulp van uitkeringen van en stageplekken in het aanwezige Wanneer gekeken wordt naar de eisen en verwachtingen vanuit de
bedrijfsleven en er moeten netwerkclubs komen rondom regio zelf, afgeleid uit de diverse interviews in ons onderzoek, lijkt de
kennisgebieden en/of faculteiten met daarin wetenschappers en nadruk te liggen op een campus waar een aantrekkelijk werkklimaat
bedrijfsleven. centraal staat. Er moeten voor bedrijven tal van mogelijkheden zijn om
De verschillende geïnterviewden onderschrijven het belang van deze samenwerking te zoeken met andere bedrijven, kennis en faciliteiten te
zogenaamde software van technologie en science parken. Dat is alles delen, maar het moet tevens de ideale werkomgeving voor de
dat niet direct met de fysieke locatie of gebouwen te maken heeft, werknemer zijn. Dat krijgt onder meer gestalte door inspirerende
waaronder imago, kapitaal & fondsen, uitkeringen/beurzen, gebouwconcepten, een aantrekkelijke landscaping en een breed scala
businessclubs, netwerken, relevante opleidingen, organiserend aan voorzieningen. De kwaliteit van de leefomgeving van de stad als
vermogen, etc. geheel spelt daarin eveneens een rol.
Novio Tech Campus moet al met al een kenniswerkermagneet worden.
Bovenstaande punten, zowel uit Cambridge als uit Leuven, zijn terug te Ruimte, groenvoorzieningen en faciliteiten zijn hierbij kern. Fysieke
vinden in veel rapporten en presentaties die de bouw van ruimte om te recreëren (wandelen, joggen, uitwaaien), fysieke ruimte
kennisclusters centraal stellen. De één pakt wat meer uit dan de ander, tussen panden om een open sfeer te krijgen en simpelweg ruimte om
maar in essentie zeggen ze allemaal hetzelfde: werknemers nemen fysiek te groeien als bedrijf. Onder groenvoorzieningen vatten we de
een centrale positie in op technologie en science parken. Daaraan gewenste parkachtige omgeving samen, als rustieke en gemoedelijke
voorafgaand gelden uiteraard allerlei eisen ten aanzien van de omgeving. Een link met het water in de buurt, specifiek het kanaal,
aanwezigheid van universiteiten en kenniscentra, mensen met wordt meerdere malen en nadrukkelijk gelegd door de geïnterviewden.
ondernemerschapervaring of –ambitie (ondernemers, businessclubs, Het bestaande natuurgebied zou moeten worden geïncorporeerd in de
netwerken), voldoende geld (fondsen, investeerders, beurzen, gebiedsvisie. Hoe dat precies zou moeten is aan de opdrachtgever,
uitkeringen, subsidies etc.), voldoende kennis (van technologie, van maar "kabbelend water doet het zelfde als een flinke groene weide of
bedrijfsleven en van bedrijfsvoering), een dragende infrastructuur een groot bos". Onder de genoemde gewenste faciliteiten groeperen

wij de toegang tot openbaar vervoer, maar ook fitnessruimte, De verwachtingen vanuit de regio beperken zich overigens niet alleen
restaurants, hotels, congresruimtes, culturele faciliteiten en de tot de mogelijke Novio Tech Campus alleen. Er is uitvoerig stilgestaan
nadrukkelijke wens tot extern en onafhankelijk management van het bij de noodzaak voor een langere termijnvisie voor het gebied. Met
park. Het idee is geopperd om hiervoor een aparte lange termijn werd gedoeld op een periode van 15 tot 30 jaar.
ontwikkelingsmaatschappij op te richten en een (streng) Bovendien - en daarmee samenhangend - is er veelvuldig gewezen op
selectie/toegangsbeleid. Al het bovenstaande behoort ook tot de de noodzaak om verder te kijken dan puur het NXP terrein en/of
software, zoals eerder benoemd in 3.1, en de juiste software zal in het FiftyTwoDegrees. En zelfs een focus op geheel Winkelsteeg werd door
park volgens velen zorgen voor toenemende traffic van bezoekers en enkelen als te beperkt gezien. De groei van de stad en haar
juist deze traffic zal het bedrijfsleven en kenniswerkers aantrekken. ontwikkeling zal volgens enkelen leiden tot een centrale positie van de
Novio Tech Campus in de toekomst, wat unieke kansen biedt. Durf,
Waar samenwerking tussen MKB (o.a. Synthon, ELMOS en ERP) en zoals getoond bij de ontwikkeling van FiftyTwoDegrees, zijn hierbij
(medische) kennisinstellingen maar beperkt voor lijkt te komen in onontbeerlijk en moeten worden vastgehouden en doorgezet. De rol
Nijmegen en de samenwerking tussen NXP en deze kennisinstellingen van de gemeente Nijmegen wordt hierbij als leidend ingeschat, met
nog beperkt en pril is, lijken de goede intenties voor clustering van de hoge ambities, een nieuwe branding en een lange termijn inspanning.
halfgeleiderindustrie met de medische wereld nog niet voldoende De gemeente zelf lijkt hiertoe ook bereid.
voorwaarde voor direct succes. Men waarschuwt voor te hoge
verwachtingen omdat de halfgeleidertoepassingen in de medische
wereld nog toekomstmuziek is. Een te beperkte focus op medical lijkt
hier dus te geforceerd/kunstmatig. Tegelijkertijd geven alle
geïnterviewden aan dat ze nadrukkelijk kijken naar de ontwikkelingen
en dat zij de medische hoek in willen stappen. De kansen en het
toekomstpotentieel worden weldegelijk en nadrukkelijk onderkend,
samen met de wens om samen te werken waar mogelijk. Het lijkt
alleen voornamelijk een lange termijn wens. Een bredere focus op
hightech is daarom wenselijk, onderschreven door de doelgroep die
NXP zelf vaststelt voor haar gebouw M op het eigen terrein. Hieronder
vallen, naast bedrijven in de medische en/of farmaceutische sector, de
semiconductor gerelateerde bedrijven, toeleveranciers (zoals ASML en
KLA Tencor) en bedrijven die een relatie hebben met de business lines
van NXP (Hoogendoorn & Tolmeijer, 2007).

4 HET FUNCTIONEEL CONCEPT Figuur 8: High Tech Campus, Eindhoven
4.1 Nieuwe concepten voor werklocaties
In de voorafgaande hoofdstukken is duidelijk geworden dat er een

basis is voor een verdere uitbouw van de technologische bedrijvigheid
in Nijmegen in samenhang met verschillende in stad en regio
aanwezige kennisinstellingen en bedrijven. Op grond van de
verzamelde informatie zijn in de vorige hoofdstukken tevens de lijnen
uitgezet voor de gewenste invulling van Winkelsteeg. Dit te
revitaliseren bedrijventerrein wordt door de gemeente Nijmegen en
NXP als een goede locatie gezien om de betreffende sector verder (en
in onderlinge samenhang) verder tot ontwikkeling te laten komen onder
de noemer van Novio Tech Campus. Insteek van gemeente en NXP is
dat dit moet leiden tot een bijzonder concept dat een meerwaarde heeft
voor de sector, maar ook voor de economische ontwikkeling van de
regio en voor het imago van de stad. In het verlengde van de
ontwikkeling naar een kenniseconomie, de veranderende vraag naar
Open innovatie
arbeidskrachten en de hogere eisen die gesteld worden aan de
Bedrijven concentreren zich op kernactiviteiten én tegelijkertijd willen
werkomgeving (zie hoofdstuk 1), spelen dergelijke nieuwe concepten
ze maximale interactie hebben met andere bedrijven om nieuwe
voor werklocaties een steeds belangrijkere rol. Enkele van de relevante
producten en/of diensten te ontwikkelen. Ze zoeken naar concepten
concepten worden hieronder kort beschreven.
om belangrijke toeleveranciers en coproducenten op het eigen terrein
toe te laten dan wel in de directe nabijheid te hebben. Hiermee beogen
ze de kans op succesvolle innovaties te verhogen.
Voorbeelden van dergelijke concepten zijn onder meer te vinden bij
NedCar, DSM en Philips (High Tech Campus). Op bijvoorbeeld Tech
Valley in de staat New York is IBM bijvoorbeeld de motor achter de
ontwikkelingen (zie kader).
Ook NXP heeft de ambitie om op Winkelsteeg de omslag te maken van
een traditionele productie naar een open samenwerking met andere

bedrijven om op die manier hun R&D activiteiten te versterken en die brengen van spontane mechanismen van kennisoverdracht in een
van andere bedrijven. NXP wil coproducenten en leveranciers op het regionale economie. Vooral kleine bedrijven kunnen daarvan
eigen terrein toelaten om dit te realiseren, maar ook vanaf andere profiteren.
locaties op Winkelsteeg kan goed met elkaar worden samengewerkt
aan die open innovatieprocessen. Figuur 9: Oxford Science park
Science Parks
Universiteiten zijn belangrijke bronnen van kennis en vernieuwing.
Gegeven het sterk toegenomen belang van kennis als productiefactor
in tal van bedrijven is het niet vreemd dat een concept als science
parks tot ontwikkeling is gekomen. Omdat de factor nabijheid van
beperkte betekenis is als het gaat om strategische kennisontwikkeling
is de beschikbaarheid van kennis niet de alles bepalende factor.
In het Verenigd Koninkrijk heeft 41 procent van de bedrijven op science
parks een relatie met een universiteit of kennisinstelling, maar het gaat
daarbij meestal om niet meer dan informele contacten. Een kwart van
de ondernemers geeft aan dat het sterke relaties betreft (ANGLE,
2003).
De bereidheid om lange afstanden af te leggen is in het geval van
strategische informatie dus hoog. Anders kan dit liggen bij coproductie
(gezamenlijke productontwikkeling) en open innovatie. Door de fysieke
nabijheid wordt de kans op (toevallige) kruisbestuivingen tussen Werklocaties voor dit type van bedrijvigheid worden wel als een
partijen wel degelijk groter. Juist omdat Novio Tech Campus zich richt community aangeduid. Een community van bedrijven, maar zeker ook
op bedrijven in de productontwikkeling (development) is het creëren van werknemers. Werknemers van de verschillende bedrijven die
van een werkmilieu met optimale mogelijkheden voor open innovatie ideeën uitwisselen waardoor een groepsgevoel ontstaat en de
van groot belang. Novio Tech Campus kan een voorbeeldfunctie betreffende werklocatie een zekere identiteit gaat krijgen. Dat krijgt
vervullen als het gaat om de combinatie van technologie, wetenschap, gestalte in bijvoorbeeld businessclubs en andere georganiseerde
de feitelijke vertaling naar commercie en het bieden van een bijeenkomsten.
inspirerende werkomgeving. Capello en Morrison (2005) stellen in dit Bij deze concepten neemt de aandacht voor de werknemers snel toe.
verband dat science parks vooral ook van belang zijn bij het op gang Vooral het hoogopgeleide personeel krijgt daarbij aandacht, omdat dat

in de komende decennia vanwege demografische veranderingen
Tech Valley
schaarser zal worden. Nu al wordt gesproken van een ‘war for talent’
In de omgeving van Albany (V.S.) is tot nu toe meer dan $ 13 miljard
tussen bedrijven. Voor tal van bedrijven – en zeker niet alleen in de
geïnvesteerd. Dit gebied in het oosten van de staat New York is dé nieuwe
hoogtechnologische sector – wordt het van levensbelang om locatie geworden voor vestiging van een high-tech bedrijf. Onderzoek en
medewerkers aan te kunnen trekken en vast te kunnen houden. In de technologieontwikkeling behoren tot de kernactiviteiten van deze regio. Met
strijd om getalenteerd personeel speelt de aantrekkelijkheid van de een slimme mix van goed opgeleid personeelsaanbod, veel direct beschikbare
werklocatie en de woon- en leefomgeving een steeds belangrijkere rol. bedrijfsterreinen en financiële prikkels positioneert de staat New York Tech
Valley de laatste tijd steeds sterker. De regio kan nu bogen op een forse
toename in het aantal high-tech banen: 5600 in periode 2003-2004. Een ander
resultaat is de uitbreiding van de beschikbaarheid van lokaal venture capital
tot ruim $ 150 miljoen en de sterke samenwerkingsverbanden tussen industrie,
universiteiten en overheid.
Drijvende kracht achter de economische en technologische ontwikkeling van
Tech Valley vormt het eerder genoemde RTDC en het Center for Economic
Growth (CEG) in Albany. CEG werkt nauw samen met de New York State
Foundation for Science, Technology and Innovation (NYSTAR) aan een Impact
Action Agenda voor Tech Valley met drie uitgangspunten:
1. Grow! Assistentie aan locale bedrijven voor de ontwikkeling van strategieën
gericht op versnelde groei. Een technology roadmap voor Tech Valley vormt
daarbij het startpunt. Nieuwe initiatieven zijn: een 'bedrijvenversneller',
het centrum voor nationale defensie en veiligheid (Watervliet Arsenal) en
industriële netwerken, zoals TechConnex, Bioconnex en Chief Executives
Network for Manufacturing.
2. Attract! Aantrekken van technologie investeringen met blijvende binding
aan Tech Valley. CEG heeft een stevig acquisitieprogramma opgezet
gericht op de VS, Europa en Azië. Met behulp van industriële consultants
worden kandidaat-bedrijven voor acquisitie geïdentificeerd.
3. Prepare! Behouden en promoten van het uitstekende leefklimaat van Tech
Valley onder andere door de economische ontwikkelingen van de
afzonderlijke steden en dorpen te steunen.

Enjoy work!
Enjoy Work!
In de strijd om het werven én vasthouden van hoogopgeleid personeel
Als er één business park is dat probeert in te spelen op de toenemende eisen
gaat de werkomgeving, naast materiële aspecten en
van bedrijf en vooral ook personeel, dan is dat Chiswick Park London. De slogan
carrièremogelijkheden, een steeds belangrijkere rol spelen3. Die strijd voor dit business park is ‘Enjoy work!’ en daar wordt op alle mogelijke manieren
om de steeds schaarser wordende hoogopgeleide arbeidskrachten en aan gewerkt, onder leiding van een echte lifestyle manager. Deze draagt onder
de veranderende vestigingseisen van bedrijven hebben ertoe geleid andere zorg voor het aanbod van cursussen, de organisatie van evenementen,
dat een nieuw type werklocatie begint te ontstaan dat hierop inspeelt. sportieve activiteiten en dergelijke. In de optiek van het management zijn de
Een absolute trendsetter dat als voorbeeld dient voor het veranderende gevestigde bedrijven en hun medewerkers gasten en is alles er op gericht dat
denken over werkomgevingen is Chiswick Park (London). Het thema de bedrijven zich kunnen focussen op hun kernactiviteiten. Via een eigen
voor het park is Enjoy work! (zie kader). Binnen dit concept wordt er op intranet hebben werknemers toegang tot allerlei informatie, kunnen zij
allerlei manieren gewerkt aan dat thema onder leiding van een lifestyle reserveringen maken, producten bestellen (die op kantoor worden geleverd),
manager. De gevestigde bedrijven en medewerkers zijn gasten, zodat zich opgeven voor de evenementen, cursussen, enzovoorts. Het lenen van
bedrijven zich kunnen focussen op hun kernactiviteiten. Op het terrein paraplu’s of van een fiets is even goed mogelijk. Het regelen van
en in de directe omgeving (de hoofdstraat van Chiswick) is een hoog schoenreparaties, kledingreiniging, dagelijkse boodschappen wordt
voorzieningenniveau aanwezig. vergemakkelijkt door de situering. Chiswick Park is midden in een stedelijke
Het terrein is campusachtig opgezet met gedeelde faciliteiten en omgeving tot stand gekomen op een herstructureringslocatie. Het ligt gunstig
ten opzichte van het openbaar vervoer, maar ook van winkels en
ruimten en optimale interactiemogelijkheden. Er is veel aandacht voor
horecavoorzieningen in de nabijgelegen hoofdstraat Chiswick High Road.
de ruimtelijke kwaliteit, sociale veiligheid en aantrekkelijke architectuur.
De lifestyle manager vertelt dat uit recent onderzoek naar voren is gekomen
dat 95% van de werknemers tevreden is met het aanbod van voorzieningen en
Figuur 10: Chiswick Park, Londen
90% vindt dat de evenementen een positief effect hebben. 40% van de
werknemers heeft waardering voor het aanbod aan lifestyle services en 73% is
van mening dat Chiswick Park er in slaagt aandacht te hebben voor wat op de
werkplek echt belangrijk is.
Daarnaast wordt op het park zorg gedragen voor een optimale accommodatie in
de gebouwen en is veel aandacht besteed aan de landscaping. De ontsluiting van
het terrein vindt buitenom plaats zodat een groot, autovrij binnengebied
beschikbaar is waarop alle gebouwen zijn georiënteerd. In dat binnengebied is
3
gezorgd voor veel groen en water (met een waterval van ruim twee meter hoog)
Een voorbeeld om dit aan te geven is het volgende verhaal. Toen een van de gevestigde
en een plein voor evenementen.
bedrijven op het hierna te beschrijven Chiswick Park vertrok, zijn drie medewerkers van dat
bedrijf een baan gaan zoeken bij een van de andere op Chiswick Park gevestigde bedrijven
om zodoende op het terrein werkzaam te kunnen blijven.

Innovatie + wetenschap + ideale werkomgeving = Novio Tech 4.2 Economische ambitie gemeente Nijmegen
Campus
Novio Tech Campus beoogt de drie voornoemde concepten te Het idee van de Novio Tech Campus zal door zijn focus op specifieke
combineren. Dat moet leiden tot een meerwaarde voor bedrijven, doelgroepen goed aan kunnen sluiten bij de ambities van de gemeente
werknemers, stad en bevolking. Dit moet leiden tot een bijzonder Nijmegen. De gemeente heeft als belangrijk aandachtgebied van
geheel met een sterke innovatiekracht die ook aantrekkingskracht uit economisch beleid de versterking van de kenniseconomie met kansen
kan oefenen op bedrijven van buiten de regio. voor nieuwe bedrijven en werkgelegenheid. In het Sociaal-economisch
beleidsplan is de ambitie onder meer in de volgende twee speerpunten
Figuur 11: een combinatie van concepten verwoord:
Het bestaande koesteren en versterken (speerpunt 1.1)
Kenniseconomie:
Kenniseconomie: Kenniseconomie:
Kenniseconomie: Veranderende
Veranderendevraag
vraag “Binnen de structuur van het bedrijfsleven neemt NXP semiconductors
Interactie
Interactietussen
tussen Interactie
Interactietussen
tussen naar
naararbeidskrachten:
arbeidskrachten: een aparte positie in. Deze vestiging krijgt de mogelijkheid om op de
bedrijven
bedrijvenonderling
onderling bedrijven
bedrijvenen
en Schaarste
Schaarstegekwali-
gekwali-
kennisinstellingen ficeerdpersoneel
knoop Winkelsteeg de omslag te maken van een traditionele productie
kennisinstellingen ficeerd personeel naar een open samenwerking met andere bedrijven, om de bestaande
R&D-activiteiten te versterken, zodat de werkgelegenheid ook voor de
toekomst zeker gesteld kan worden. We zullen al het mogelijke doen
Open
OpenInnovatie:
Innovatie: Science
ScienceParks:
Parks: Enjoy
EnjoyWW ork:
ork:
Interactie
NXP voor de stad te behouden” (p.29 SEB 2005, Nijmegen).
Interactietussen
tussen Interactie
Interactietussen
tussen Interactie
Interactietussen
tussen
bedrijven
bedrijvenonderling
onderling bedrijven
bedrijvenonderling
onderling bedrijven
bedrijvenonderling
onderling
Groei en bloei van de zorgsector (speerpunt 2.1)
“In de medisch-technologische en biomoleculaire clusters zit potentie
voor vernieuwing, voor economisch toegevoegde waarde, voor nieuwe
Combinatie
Combinatievan
vandeze
deze of uitbreiding van bestaande bedrijvigheid en daarmee ook voor
drie concepten:
drie concepten: werkgelegenheid. Daarvoor is het nodig dat er nieuwe en
hoogwaardige kennis gegenereerd en vercommercialiseerd wordt
Novio
NovioTech
TechCampus
Campus vanuit de regio.” (p.32 SEB 2005, Nijmegen).
Met haar specifieke focus op hoogtechnologische bedrijvigheid bouwt

de gemeente voort op haar verleden van een industriestad, zij het dat
het nu gaat om geheel andere vormen van productie met een zeer
sterke kenniscomponent. Daarmee ook heeft de stad zijn eigen

economische profiel dat complementair is aan dat van Arnhem. Juist
Health
door die complementariteit, waarbij Arnhem meer de kantorenstad is,
De kern van de kennisconcentratie Health wordt in belangrijke mate
versterken beide steden elkaar binnen de stadsregio.
gevormd door de kennisketen Radboud Universiteit en het Universitair
Medisch Centrum St. Radboud in Nijmegen met hun instituten F.C.
Donders, NCMLS en IMM. In de Stedendriehoek is dat voor Health en
Care Saxion en in Twente (onder meer) het Roessingh, het CTIT en het
BMTI.
De aandacht is ook in deze kennisconcentraie verdeeld over

verschillende onderzoeksgebieden. Sommige daarvan kennen elders in
Nederland minstens zo sterke spelers. De programmacommisie Oost-
Nederland beschouwt binnen dit kenniscluster ‘neuroscience’, ‘biomedical
materials’ en ‘molecular imaging en medicine’ en ‘vroegtijdige diagnostiek’
als technologische focusgebieden.
Door scherpe keuzes te maken en door organisatie en coördinatie te

versterken (zoals sinds enkele jaren ingezet via Health Valley) kan een
sterk cluster ontstaan. Kansen liggen vooral op de raakvlakken met beide
andere centrale kennisconcentraties
Technology
Ook in Nijmegen en omgeving is dit kennisgebied aanwezig. Dit uit zich
in de aanwezigheid van bedrijven gericht op productie en ontwikkeling
van chips en semiconductors. Verder zorgen raakvlakken vanuit
Technology met de kennisconcentraties Food & Nutrition en Health voor
nieuwe mogelijkheden. Te denken valt aan nanotechnologie en voeding, en
de toepassing van technologieën in de gezondheidszorg (zoals zorg op
afstand). Veranderende consumptiepatronen en de toenemende
vergrijzing kunnen deze mogelijkheden stimuleren.
Bron: Programmadocument Oost Nederland 2007

4.3 Trends en kansen bij elkaar brengen: Novio Tech Hiermee zijn de mogelijkheden geschapen om een vernieuwing
Campus! van Winkelsteeg gecoördineerd in gang te zetten. Dat begint vanuit
het centrale gebied waar die eigendommen gelegen zijn: NXP-
De kansen voor Novio Tech Campus liggen in de volgende punten: locatie, parkeerterreinen NXP en Compaq-terrein.
! Mogelijkheden voor sturing en verwachte olievlekwerking: op
! Noodzakelijke revitalisering van Winkelsteeg: dit terrein heeft op termijn is het de verwachting dat door het in gang zetten van een
delen verouderingsverschijnselen en dit biedt mogelijkheden om herstructurering op de terreinen van de gemeente Nijmegen en
het in gang te zetten vernieuwingsproces te koppelen aan het NXP de overige gebieden van Winkelsteeg niet zullen achterblijven
bieden van ruimte aan de technologische bedrijvigheid. In de in de ontwikkeling. Een concreet aangrijpingspunt ligt aan de
actualisatie van het kansenboek 2007 ziet de gemeente Nijmegen westzijde van NXP. Hier bevindt zich een omvangrijke
nieuwe ruimtelijke kansen voor Knoop Winkelsteeg. Centraal staat bodemverontreiniging. Uiteindelijk zal hier een sanering moeten
de aansluiting bij de thema’s Gezondheid & Levensstijl en plaats vinden. Ook dit biedt mogelijkheden om te komen tot een
Wetenschap & Innovatie. herinrichting van een deel van het gebied, aansluitend op de
! FiftyTwoDegrees als eerste stap in de herontwikkeling: deze centrale, primaire zone.
ontwikkeling heeft op gebouwniveau al allerlei elementen in zich ! Unieke ligging en ontsluiting van het gebied: Winkelsteeg heeft
die overeenkomen met het hier beoogde concept voor het gebied een unieke ligging in de stad. Het terrein ligt in de directe nabijheid
als geheel. De toren is bovendien een geweldig landmark voor de van het Goffertpark met stadion, Sanadome en het nieuw te
ontwikkeling. Het project zal de komende jaren verder worden ontwikkelen ‘huis van de topsport’. Het gebied is goed bereikbaar.
uitgebreid met onder meer en congrescentrum, kantoren en Zowel via het hoofdwegennet, zeker met de komst van de nieuwe
woningen. stadsbrug, als via spoor met de komst van een NS voorstadhalte.
! Aanwezigheid NXP en keuze voor open innovatie: NXP heeft de Dit geeft voor ondernemers én medewerkers een extra dimensie
ambitie om op de knoop Winkelsteeg de omslag te maken van een aan deze werkomgeving.
traditionele productie naar een open samenwerking met andere
bedrijven, om de bestaande R&D activiteiten te versterken. NXP
heeft doordat ze hoofdhuurder van FiftyTwoDegrees is op haar
eigen terrein vestigingsruimte over die bestemd is voor innovatieve
bedrijven (coproducenten, leveranciers, et cetera). Hiermee sluiten
ze aan bij de principes van open innovatie.
! Posities NXP en gemeente Nijmegen: de gemeente Nijmegen en
NXP hebben een belangrijk deel van Winkelsteeg in eigendom.

Er liggen zodoende voldoende kansen om van Winkelsteeg een ideale
werkomgeving te maken voor zowel ondernemers als werknemers.
Een gebied waar rekening gehouden wordt met de veranderende
behoeften van ondernemers en werknemers.
Kortom: alle ingrediënten zijn aanwezig om het hoogwaardige
bedrijventerrein Novio Tech Campus te ontwikkelen. Een terrein dat
zich kwalitatief onderscheidt van andere bedrijventerreinen en dat tot
de top van het aanbod behoort (zie schema).
Figuur 12: het concept
Trends
Trendsén én nieuwe
nieuwe Economische
Economischeambities
ambities Kansen
Kansenvoor
voorKnoop
Knoop
concepten:
concepten: Nijmegen
Nijmegen Winkelsteeg
Winkelsteeg
• •Kenniseconomie;
Kenniseconomie; Versterken
Versterken vande
van de • •Ontwikkelingen
OntwikkelingenbijbijNXP
NXP
• •Veranderende
Veranderende kenniseconomie
kenniseconomiedoor door • •Ontwikkeling Winkelsteeg
Ontwikkeling Winkelsteeg
arbeidsmarkt
arbeidsmarkt focus
focusop
op • •Ontwikkelingen
Ontwikkelingenbijbij
• •Veranderende
Veranderendeeiseneisen hoogtechnologische
hoogtechnologische FiftyTwoDegrees
FiftyTwoDegrees
aan
aanwerklocaties:
werklocaties: bedrijven,
bedrijven,i.h.b.:
i.h.b.: • •Gunstige
Gunstigegrondposities
grondposities
• •Open
Openinnovatie
innovatie • •Halfgeleiderindustrie;
Halfgeleiderindustrie; bieden
biedenmogelijkheden
mogelijkheden
• •Science
ScienceParks
Parks • •Medisch technolo-
Medisch technolo- • •Unieke
Unieke liggingen
ligging en
• •Enjoy
Enjoywork!
work! gische
gischeindustrie.
industrie. ontsluiting
ontsluitingvan
vanhet
hetgebied
gebied
De
De combinatie
combinatie van
van deze
deze
aspecten is:
aspecten is:
Novio
Novio Tech
Tech Campus
Campus

4.4 Kort en bondig: het concept voor Novio Tech Campus Onderscheidende kenmerken
Het concept onderscheidt zich van de meeste andere werklocaties
Missie door de volgende elementen:
De gemeente Nijmegen, NXP en andere betrokken partners willen het - het vormgeven aan de netwerkeconomie op lokale/regionale schaal
vestigingsklimaat voor technologische bedrijven in stad en regio verder door toepassen van het open innovatieconcept en het stimuleren
versterken door het duurzaam ontwikkelen van de Novio Tech van netwerkvorming en innovaties;
Campus. Deze state-of-the-art werklocatie moet bedrijven in de - het realiseren van een incubatorcenter waar beginnende bedrijven
technologiesector de mogelijkheden bieden optimaal te functioneren, tot wasdom kunnen komen om vervolgens elders op de campus
mede door de vele mogelijkheden voor interactie op het terrein met zich verder te kunnen ontwikkelen;
andere bedrijven en instellingen, maar ook met andere bedrijven en - het toepassen van het enjoy work-concept, zodat werknemers een
kennisinstellingen in stad en regio. ideaal werkklimaat aantreffen, productiviteit en innovativiteit worden
Tevens zal de campus door de werknemers worden ervaren als de gestimuleerd en werknemers worden gebonden aan bedrijf en
ideale werkomgeving door een zorgvuldige inrichting van terrein en regio;
gebouwen en een breed aanbod aan voorzieningen. - een sterk management van het terrein tot uitdrukking komend in
Novio Tech Campus zal een open structuur kennen en van daaruit de onder meer:
Nijmegenaren nadrukkelijk kennis laten maken met bèta en techniek, o strikte toelatingsstrategie;
mede door specifieke op de bevolking gerichte programma’s en o het ‘ontzorgen’ van bedrijven;
evenementen. o het vasthouden van de gerealiseerde ruimtelijke
Dit alles moet uiteindelijk leiden tot kwaliteit;
- een versterking van de lokale en regionale economie; - een bijzondere stedenbouwkundige en architectonische
- een versterking van het imago van Nijmegen als technologiestad vormgeving door onder meer:
en als aantrekkelijke woon- en werkomgeving; o een hoogwaardige uitstraling;
- het vasthouden van afgestudeerden. o duurzame vormgeving;
o eenheid in gebouwen (coördinerend architect);
Doelgroepen o een goede inpassing in bestaand stedelijk gebied en
Novio Tech Campus richt zich primair op bedrijven in de verweving daarmee.
hoogtechnologische of kennisintensieve sectoren. Daarbij wordt een
accent gelegd op de halfgeleiderindustrie en de medisch
technologische industrie.

5 BEELD VAN DE TOEKOMST onderscheidende werklocatie. Daarbij kan een onderscheid worden
gemaakt in:
5.1 Programma van eisen ! eisen aan de stedenbouw;
! eisen aan de gebouwen;
In dit hoofdstuk wordt het beschreven concept ruimtelijk vertaald. In dit ! eisen aan de voorzieningen / management.
stadium van de ontwikkeling kan daarbij geen sprake zijn van een
stedenbouwkundig ontwerp. Een aantal inspiratiebeelden wordt Voor het gebied als geheel gelden de volgende eisen:
gepresenteerd als basis voor een verdere gedachtevorming met de ! Stedenbouw:
partners in het project. Om deze beelden gestalte te kunnen geven - Gezien de lange ontwikkeltijd: flexibiliteit in het plan om goed
moeten we eerst vast stellen aan wat voor eisen die beelden moeten op toekomstige veranderingen in te kunnen spelen.
voldoen. - Goede inpassing in de omgeving; zachte overgangen naar
omliggend groen.
Om te beginnen moet Novio Tech Campus maximaal aansluiten op de - Creëren van een creatieve werkomgeving.
eisen van technologiebedrijven. Op het niveau van de locatie zelf - Duidelijke scheiding aanbrengen tussen vervoersstromen,
kunnen deze voor wat betreft omvang en kwaliteit van gebouwen en vooral voetgangers en autoverkeer. Vrij liggende voetpaden.
ruimtelijke opzet uiteenlopen. Daar kunnen we op inspelen door de al - Toegankelijkheid voor hulpdiensten.
aanwezige structuren te versterken. Beschouwen we Novio Tech - Goede bewegwijzering.
Campus in het grotere geheel dan kunnen we een onderscheid maken - Parkeernorm van 1 plaats per 50 m2 bruto vloeroppervlak.
tussen - Mede door ruimtelijk ontwerp zorg dragen voor sociale
- het Goffertgebied als grootschalige groenstructuur met daarin veiligheid in en rond parkeervoorzieningen en in het openbaar
opgenomen een aantal (grootschalige) voorzieningen; gebied.
- het Compaq-gebied dat een grotere dichtheid van gebouwen heft,
relatief gezien minder grootschalig is en veel groen heeft en
! Gebouwen
- en het noordelijke gedeelte van Winkelsteeg met een (mogelijkheid
- Variatie in huisvestingsvormen: solitair en
tot) grote dichtheden en gebouwen van wisselende omvang.
bedrijfsverzamelgebouwen
- Bouw van een incubatorcenter (om daarmee de toekomstige
Bij de verdere ruimtelijke uitwerking van het concept Novio Tech
gebruikers van het terrein als het ware ‘op te kweken’).
Campus hebben we rekening te houden met de eisen van de beoogde
- Hoogwaardige gebouwen.
doelgroepen en het beoogde kwaliteitsniveau om te komen tot een zich
- Gebouwen groeperen zodat grote groene tussenruimtes
ontstaan en interactie wordt gestimuleerd.

- Duurzaam bouwen. Toepassen van zorgvuldig ruimtegebruik. De groene kwaliteit van de omgeving wordt versterkt in heel het
- Geen buitenopslag toestaan. plangebied.
- Beeldkwaliteitplan met strikte eisen en een coördinerend - Parkeren uit het zicht door reliëf in landschap, ondergronds,
architect / stedenbouwkundige om zorg te dragen voor eenheid inpandig en gebouwd parkeren. In sommige deelgebieden
in de uitstraling. parkeren aan de achterzijde van gebouwen, uit het zicht. In het
- Geen hekken rond gebouwen. deel met de hoogste kwaliteit geen parkeren op maaiveld, maar
in gebouwde voorzieningen.
! Voorzieningen / management
- Voorzieningen in afzonderlijke bedrijfsgebouwen niet toestaan.
Uiteenlopende zelfstandige voorzieningen krijgen een plaats op 5.2 Inspiratiebeelden
de campus.
- Het creëren van ruimte voor uiteenlopende voorzieningen. Op de volgende pagina’s wordt het functioneel concept vertaald in vier
- Maximale digitale bereikbaarheid. mogelijke ontwikkelingsmodellen. Op grond van een analyse van het
- Uitbesteden van beheer van de openbare ruimte aan het op te gebied zijn in combinatie met het functioneel concept vier modellen
zetten parkmanagement. uitgewerkt:
- Uitbesteden van de gehele ontwikkeling aan een vastgoedpartij 1. central park
zodat gebouwen kunnen worden verhuurd, maximale flexibiliteit 2. eilandenrijk
voor ondernemers wordt gecreëerd en ruimtelijke kwaliteit op 3. parktuinen
lange termijn is gewaarborgd. 4. paleispark.
Tussen de te onderscheiden deelgebieden kan worden gevarieerd

op de volgende punten:
- Er zal een onderscheid gemaakt worden tussen zeer
hoogwaardige zones en zones met bovengemiddelde
kwaliteitsniveaus. Dit is afhankelijk van de gekozen ruimtelijke
opzet. Over het algemeen zal het meest hoogwaardige deel
worden gerealiseerd in het centrale gebied langs de Nieuwe
Dukenburgseweg.
- Ook als de dichtheid in de bebouwing varieert, zal de
ruimtelijke en architectonische kwaliteit van hoog niveau zijn.

Nijmegen centrum, Heijendaal en Winkelsteeg
vormen een complementaire balans en
versterken elkaar economisch.
Dit hoofdstuk bestaat uit drie onderdelen:

20.000
A positionering en ambities Winkelsteeg arbeidsplaatsen
B conceptueel ruimtelijke modellen
C vergelijkingen / referentiebladen
-> 20.000 20.000

arbeidsplaatsen
arbeidsplaatsen
NIJMEGEN
DE 3 ECONOMISCHE MOTOREN VAN NIJMEGEN

A BEREIKBAARHEID
NIJMEGEN
NIJMEGEN
5 km
5 km
huidig Binnenkort
Deze complementaire economische ontwikkeling

vraagt om een uitstekende bereikbaarheid.
Zeker het OV kan beter. Niet enkel een NS station
is wenselijk, ook een goede busverbinding tussen
Heijendaal & Winkelsteeg / Noviotech.
De relatie is ook van belang voor een goede
fietsverbinding.
30 min NIJMEGEN - NOVIO TECH

A
RUIMTELIJKE KWALITEIT & HOOGWAARDIGE BEBOUWING
De drie motoren vernieuwen zich continue en

ontwikkelen zich naar steeds hoogwaardiger
kennisniveau. Dit komt ook tot uitdrukking in de
ruimtelijke kwaliteit van gebouwen en openbare
ruimte. Zo vormen ze ook betekenisvolle plekken
in de stad.
vernieuwingsslag
op kenniseconomie
A
HISTORISCHE POSITIE VAN DE 3 ECONOMISCHE MOTOREN
Iets wat in het verleden ook reeds zo was.

Plaatsen van economische importantie hebben vaak een
lange geschiedenis van occupatie achter de rug. De
landschappelijke kwaliteiten van de drie locaties vormen
een goede basis voor ontwikkeling.
landgoed heydepark
landgoed
heyendaal
jonker-
bosch
1861
Landgoed heydepark Jonkerbosch Landgoed Heyendaal

“De boerderij is gelegen aan de rand van het “Voor 1932 maakte het terrein deel uit van het “Nadat Heyendaal vanaf 1705 vele malen van
Goffertpark en is vermoedelijk omstreeks 1845 jachtgebied 'Het Jonkerbosch', ongeveer 100 ha eigenaar was gewisseld, kwam het in 1734 in
gebouwd als koetshuis voor het naastgelegen groot (waarvan 64 ha bos). Het was eigendom handen Adam Jacob Smits, toentertijd
herenhuis annex boerderij van LANDGOED van de heer P.Th.H.M. Dobbelmann, zeepfabri- Nijmeegs burgemeester. Smits kocht enkele
HEYDEPARK. Dit herenhuis is gebouwd in kant te Nijmegen en lid van de Eerste Kamer der belendende stukken heidegrond aan, die hij
opdracht van P.M.E. Gevers Deynoot op de toen Staten-Generaal. Deze had zijn zomerverblijf op aan het landgoed toevoegde. Op grote
nog onontgonnen heidevelden van Hatert die huize 'De Winkelsteegh' te Hatert.” (schakel, gedeelten van Heyendaal liet hij bossen
rondom de stad Nijmegen lagen. In 1952 werd informatieblad voor de bewoners van aanplanten, waarvan een deel bestond uit
Heydepark onderdeel van het Goffertpark, dat Jonkerbosch) sterrenbossen: bossen met paden die vanuit
zich in deze tijd in zuidwestelijke richting alle richtingen op één punt uitkwamen en zo
uitbreidde. ” (Monumentenregister van Nijmegen) een ster vormden. In 1758 breidde de volgende
eigenaar, Steven Adriaan graaf van Welderen,
het landgoed nog verder uit.
Heyendaal bereikte zijn grootste omvang aan
het begin van de 20ste eeuw. Het had toen een
oppervlakte van ongeveer 67 hectaren en
omvatte grofweg het gebied dat is gelegen
tussen de huidige Kapittelweg,
Heyendaalseweg, Houtlaan en Sint Annastraat.”
(www.noviomagus.nl)
A
LANDSCHAPPELIJKE KWALITEITEN VAN DE 3 ECONOMISCHE MOTOREN
RIVIER & UITERWAARDEN
NIJMEGEN
stad aan de rivier
landgoed
stadspark
De landschappelijke kwaliteiten van

Nijmegen zijn nog steeds ijzersterk.
Ieder van de 3 economische moto-
ren grenst aan een landschap van
formaat of vormt er zelfs een
onderdeel van. Iedere economische
motor kent zijn eigen landschap- STUWWAL
pelijke kerakteristiek.
Winkelsteeg zou weer profijt

moeten trekken van zijn prachtige VENNEN
ligging...
5
A NOVIOTECH ALS ONDERDEEL VAN HET STADSPARK
We stellen voor het stadspark te vergroten zodat het gebied Winkelsteeg zich meer
kan verbinden met haar groene omgeving. Het stadspark de Goffert vormt een prima
referentie om de ambities van Noviotech aan te verbinden: werken in het Stadspark.
De deelgebieden dienen zich

vanzelf aan als gradienten van een
parkmilieu.
stadspark
CONCEPT VOOR HET COMPLETE STADSPARK
6
B CONCEPT
Een klavertje-3 rondom een centraal draaipunt met

daarin voorzieningen op stadsniveau direct aan het
station gelegen.
station
stadspark
7
B
CONCEPTUEEL RUIMTELIJKE MODELLEN
MODEL1: CENTRAL PARK
stadspark
MODEL 2: EILANDENRIJK
MODEL 3: PARKTUINEN
Voor het gebied Winkelsteeg zijn er nog vele oplossingsrichtingen

mogelijk. We onderzoeken vier verschillende richtingen om het
potentieel van het parkconcept te onderzoeken. Ieder model kiest
een ander parkprincipe.
MODEL 4: PALEISPARK
We maken nog geen keuze tussen deze 4 oplossingsrichtingen
8
B
Dit model wordt gevormd door 1 centrale

parkruimte die een directe relatie legt tussen
Goffertpark en het Maas-Waalkanaal, via het
grasdak van 52 Degrees.
De bedrijven positioneren hun representatieve
zijden aan deze centrale groene ruimte. Dit park
heeft landschappelijke proporties en kan ook
een ecologische betekenis vervullen.
De ontsluitende infrastructuur steekt op slechts
enkele plaatsen het park over.
Het parkeren bevindt zich aan de binnenzijde
van de bebouwingsvlekken, uit het zicht.
9
B
REFERENTIEBEELDEN
Nieuwe dukenburgseweg
10
B
Dit model bestaat uit een drietal eilanden met

ieder een eigen karakteristiek. De bebouwing is
ingebed in een bosstructuur die een voortzetting
vormt van de bosrijke omgeving.
De bedrijfsgebouwen oriënteren zich naar de
binnenzijde, waar zich een collectieve parkruimte
bevindt. Deze parkruimtes kunnen ieder een
geheel eigen karakteristiek krijgen.
Het parkeren gebeurt langs de buitenrand van
het eiland, eventueel half verdiept onder de
gebouwen en in gebouwde voorzieningen.
11
B
REFERENTIEBEELDEN
12
B
MODEL 3: PARKTUINEN
Dit model bestaat uit drie grote parkruimtes

waar naar toe de bedrijven zich oriënteren. Hier
bevindt zich de representatieve zijde van de
gebouwen. Via deze ruimte presenteren ze zich
aan de Nieuwe Dukenburgse weg. De randen
van de bebouwingsvlekken zijn hard en zoveel
mogelijk continue.
Parkeren gebeurt aan de binnenzijde, uit het
zicht. De grote parkruimtes worden met elkaar
verbonden door een meer informele paden-
structuur. De grote parkruimtes leggen een
directe relatie met het Goffertpark en het Com-
paqterrein.
13
B
MODEL 3: PARKTUINEN
REFERENTIEBEELDEN
14
B
MODEL 4: PALEISPARK
Dit model wordt gevormd door een park opge-

bouwd uit lanen en zichtassen. De meest mar-
kante gebouwen bevinden zich aan het eind van
de as, in de zichtlijnen. Aan de assen liggen de
representatieve zijden van de bedrijfsgebouwen.
De randen van de bebouwingsvlekken zijn hard
en zoveel mogelijk continue. Parkeren gebeurt
aan de binnenzijde en zo veel mogelijk uit het
zicht. De assen en hoofdontsluiting van het
gebied vallen samen. De assen leggen een
directe relatie tussen de verschillende deelge-
bieden.
15
B MODEL 4: PALEISPARK
REFERENTIEBEELDEN
16
C REFERENTIEBLADEN
Karakteristieken
- business park
- compact van opzet, dicht bebouwd en toch
groen
- hoogwaardige inzichting openbare ruimte
- parkeren onder de bebouwing
- eenheid in architectuur
NOVIOTECH CHISWICK PARK LONDEN
15 min
LONDEN - CHISWICKPARC
17
C REFERENTIEBLADEN
Karakteristieken
- research campus
- voorzieningen centraal geconcentreerd
- hoogwaardige inrichting openbare ruimte
- royaal van opzet, zeer landschappelijk
- parkeren in gebouwde voorzieningen
- hoogwaardige architectuur
NOVIOTECH EINDHOVEN - HIGH TECH CAMPUS
10 min
EINDHOVEN - HIGH TECH CAMPUS
18
C REFERENTIEBLADEN
20 min
Karakteristieken 20 min
- gemengd kennisgebied; research, productie,

universiteit, ziekenhuis
- onderdeel van de stad CENTRUM
- zeer goed OV
- bijzondere functies met betekenis op hoger LUMC LEIDEN (BIO SCIENCE PARK)
schaalniveau (Naturalis)
- gebouwen van wisselende kwaliteit
- parkeeroplossingen ook
NOVIOTECH
LUMC LEIDEN (BIO SCIENCE PARK)
19
6 TOETSING, RANDVOORWAARDEN EN VERVOLGTRAJECT herontwikkeling van het gebied op te pakken met sterke
vastgoedpartijen.
6.1 Belangrijke te vervullen randvoorwaarden ! Er moet een verbinding komen tussen Novio Tech Campus en
Campus Heyendaal. Sterker nog: verbindingen tussen beide
Het beeld voor de ontwikkeling is positief. Voor zover zich dat voor een campussen en het stadscentrum. Op deze manier worden de drie
lange termijn ontwikkeling als deze laat beoordelen is een marktbasis belangrijkste (complementaire) werkgebieden van Nijmegen in
aanwezig. Zeker zo belangrijk is dat partijen die aan een dergelijke samenhang ontwikkeld.
ontwikkeling mee moeten werken dan wel partijen voor wie het bedoeld ! Voldoende aanbod van opleidingen in bèta en techniek in de regio.
is (zie ook hierna) positief hebben gereageerd op het concept. ! Het opzetten van een programma om afgestudeerden te binden
aan de stad.
Om het concept tot een succes te kunnen maken zullen vele ! Met het oog op aan te trekken internationale kenniswerkers: een
randvoorwaarden moeten worden gesteld. In dit stadium van de goede internationale school en andere relevante voorzieningen.
ontwikkeling kunnen de volgende worden genoemd: ! Een breed uitgedragen imago van de stad, met aandacht voor high
! De wisselwerking tussen bedrijven en kennisinstellingen moet tech, arbeidsklimaat en het bijzondere woon- en leefklimaat.
worden gestimuleerd. Het blijkt in de praktijk dat op science parks
de beoogde relaties niet altijd even gemakkelijk tot stand komen.
Hier ligt een rol voor het parkmanagement. 6.2 SWOT-analyse
! Er dient een strikte toelatingsstrategie gehanteerd te worden,
waarmee vastgehouden wordt aan de doelgroepkeuze. Een aantal belangrijke punten uit de hier uitgevoerde analyse kunnen
! Er is een langere exploitatietermijn nodig dan gebruikelijk bij in een SWOT analyse worden samengevat (figuur 13). Daarin staan
bedrijventerreinen om aan het concept vast te kunnen houden. niet alleen de sterke punten en de kansen. We moeten ons tevens
! Een goede afstemming tussen gemeente, FiftyTwoDegrees en goed bewust zijn van de zwakke punten en de bedreigingen. Die
NXP is noodzakelijk. vragen om een resolute aanpak om van het project een succes te
! Om grip te krijgen en te houden op de herontwikkeling is het kunnen maken.
noodzakelijk dat er bij de gemeente voldoende middelen zijn om
vrijkomende strategisch gelegen bedrijfslocaties aan te kunnen
kopen. Bezien moet worden wat de mogelijkheden zijn van het
grondbeleidsinstrumentarium. Gezien de benodigde investeringen
zal zeker de mogelijkheid moeten worden onderzocht om de

Figuur 13: SWOT-analyse Kansen Bedreigingen
Sterkten Zwakten
Regionaal Regionaal
! Versterking internationale ! Toenemende congestie en niet
Regionaal Regionaal
bereikbaarheid door groei Weeze doorgaan van A15 en A18
! Hoog niveau human capital in de regio ! Congestie op wegenstelsel
! Brede focus op high tech goed mogelijk ! De krapte op en diversiteit van de
! Relatief sterke vertegenwoordiging ! Beperkte opleidingsmogelijkheden
met accenten voor halfgeleiders en markt van hoogopgeleiden (te
creatieve sector, medische sector en bèta en techniek
medische technologie weinig aanwas van nieuw
halfgeleiderindustrie ! Geen internationale school in de
! Winkelsteeg is laatste mogelijkheid potentieel en niet altijd de juist
! Aanwezigheid universiteit, academisch stad
voor een hoogwaardig bedrijventerrein 'soort' hoogopgeleiden aanwezig)
ziekenhuis en hogeschool ! Kennisvalorisatie UMC nog in
in Nijmegen ! Ontwikkelingen binnen de markt
! Goede kwaliteit van woon- en leefmilieu aanloopfase
! Aansluiting op ontwikkelingen als open voor halfgeleiders en/of NXP
! Nog beperkte samenwerking
innovatie en de campusgedachte, op ! Uitblijven doorbraken in
Terreinniveau tussen universiteit en bedrijfsleven
bestaande plannen van de gemeente samenwerking RU/UMC en de
! Goede ligging campuslocatie (o.a. t.o.v. ! Lange aanlooptijd voor
en op het kennisvalorisatieprogramma halfgeleiderindustrie
centrum, Heyendaal en Goffert) ontwikkelingen van combinatie
van het UMC en RU ! Ontbreken van kapitaal (fondsen,
! Goed ontsloten via hoofdwegen met medische technologie en
! Beoogde ruimtelijke clustering van vc, subsidies e.d.)
aansluiting op snelwegen halfgeleider industrie
delen van de halfgeleiderindustrie in
! Actieve inzet van partijen die als trekker ! Clusters zijn niet maakbaar; je kunt
(oost)Nederland Terreinniveau
van het concept op willen treden (o.a. hoogstens de voorwaarden
! Vraag naar ruimte door (technologie) ! Gevaar van loslaten lange termijn
NXP, Oost NV en de gemeente zelf) scheppen
starters visie en/of campusformat door druk
! NXP en gemeente hebben sterke ! Huidig imago van Nijmegen
van bijvoorbeeld conjunctuur
grondpositie
Terreinniveau ! (Te) hoge verwachtingen van
! Goede mogelijkheden voor een Terreinniveau
! Het momentum is aanwezig (o.a. concept en spelers (bijv. de
gefaseerde ontwikkeling ! Concept vraagt om een lange
noodzaak van revitalisering van het verwachting dat op korte termijn
termijn strategie en vooral ook het
terrein, verdere ontwikkeling significante aanwas van banen
door de jaren heen vasthouden aan
FiftyTwoDegrees met nieuwe en/of bedrijven van buiten de regio
die visie
faciliteiten, open innovatie NXP) kan worden verwacht),
! Versnippering eigendom grond
! Ruimte voor een incubator binnen het ! Onvoldoende afstemming tussen
buiten de locaties NXP en Compaq
campusconcept en gezamenlijk optrekken van de
! Matige kwaliteit van de bestaande
! Verdere versterking ontsluiting door ontwikkelaars van de deelgebieden:
bebouwing]
route naar derde Waalbrug en NS FiftyTwoDegrees, gemeente en
voorstadshalte NXP
! Inschakelen van de professionele ! Speculaties met grondposities
vastgoedsector buiten de drie voornoemde
deelgebieden

basisvoorzieningen. Men zou hierbij kunnen denken aan
6.3 Toetsing bij ondernemers het delen van clean rooms, onderzoekslaboratoria, etc.
! Vasthouden aan het concept:
Voor ondernemers is medio februari een werksessie belegd om de o Door bestemmingsplannen en privaatrechtelijke
ideeën voor Novio Tech Campus een eerste keer te toetsen. De constructies kan dit gewaarborgd worden.
resultaten van de analyse, het concept en de eerste ruimtelijke o Door het terrein te laten ontwikkelen door een private partij
schetsen zijn aan een gezelschap van een tiental ondernemers die gelooft in het concept kan het vasthouden aan dat
voorgelegd (zie bijlage 2 voor de deelnemers). concept wellicht beter worden gewaarborgd dan wanneer
De ondernemers reageren positief op de gepresenteerde plannen. dit door de gemeente gebeurt.
Vooral de kwaliteit van de werkomgeving spreekt tot de verbeelding en o Het concept Novio Tech Campus sluit goed aan op de
de mogelijkheid om tamelijk grootschalig technologische bedrijvigheid aanwezige economische structuur in de regio en de (zowel
op deze locatie te concentreren. Men onderkent de noodzaak tot het economische en natuurlijke) kwaliteiten van de omgeving.
creëren van werkomgevingen die aantrekkelijk zijn voor hoger o De ontwikkeling van de Novio Tech Campus is geen
opgeleiden, zeker met het oog op de toenemende schaarste op de gelopen koers. Er zal hard gewerkt moeten worden om het
arbeidsmarkt. Vooral dit laatste wordt als een cruciale factor gezien in te realiseren. Maar als de betrokken partijen er achter gaan
de slagingskansen voor het project. Er dient in Nijmegen een staan, de gemeente commitment toont en private partijen
arbeidsmarkt aanwezig te zijn die aansluit bij de (kwaliteits) vraag van bereid zijn te investeren, dan zal de Novio Tech Campus
de ondernemingen. Een goed opgezet ‘wervingsprogramma’ gericht op succesvol ontwikkeld kunnen worden.
dit type werknemers is onmisbaar voor een succesvolle realisatie van ! Basisvoorwaarden:
de Novio Tech Campus, maar ook het regionale programma B4YOU o Hoger opgeleid personeel is mobiel. Opgeleid in Delft,
kan hierin een rol vervullen. Bezien moet worden hoe de banden met Eindhoven en Enschede betekent niet dat men niet in
afstuderenden aan de technische universiteiten van Eindhoven en Nijmegen kan komen werken. De Novio Tech Campus zal
Enschede kunnen worden aangetrokken. daarvoor wel zichtbaar moeten zijn en in de markt gezet
moeten worden (branding).
Door de ondernemers werden verder nog de volgende kanttekeningen o Daarnaast heeft Nijmegen met de Universiteit wel enkele
geplaatst: hoogstaande onderzoekscentra in huis die goed
! De meerwaarde voor partners op het Science Park: gekwalificeerde opgeleiden afleveren.
o Deze zit, naast de nabijheid en daardoor de vergrote kans o En met de aanwezigheid van NXP en de groene woon- en
op innovaties, in het samen opzetten en gebruiken van werk omgeving heeft Nijmegen een goed vestingklimaat.

o Investeringen in de infrastructuur zijn wel onontbeerlijk In het verlengde hiervan is het de moeite waard om te onderzoeken of
(bijvoorbeeld in de relatie Universiteit – Novio Tech beleggers of een beleggersconsortium te interesseren is voor het
Campus; de regionale bereikbaarheid). overnemen van bedrijfspanden op Winkelsteeg in een sale & lease
back constructie. De ondernemers zijn dan van hun vastgoedzorg af
6.4 Fasering (en kunnen de opbrengsten gebruiken voor de bedrijfsvoering), de
gemeente krijgt te maken met een beperkt aantal eigenaren en voor de
De ontwikkeling van Novio Tech Campus is niet op voorhand een beleggers is er een interessant perspectief op termijn. Door een
gelopen race. Zoals al aangegeven vraagt het concept om een lange beperkt aantal eigenaren en een perspectief op verbetering van
planningstermijn. Deze is volgens ons ook goed mogelijk omdat het rendementen kan dan ook buiten de Compaq- en NXP terreinen een
gebied prima fasegewijs kan worden ontwikkeld: herontwikkelingsproces op gang komen. Dit idee van sale & lease back
! Begonnen kan worden met de herinrichting van het NXP terrein en vraagt echter eerst om nadere analyse van de mogelijkheden, alvorens
de herontwikkeling van het Compaq terrein. Dat zal in goede de haalbaarheid duidelijk wordt en dit verder kan worden
onderlinge afstemming moeten gebeuren. geconcretiseerd.
! Vervolgens kan het overige noordwestelijke gedeelte van het
terrein worden aangepakt (ten noorden van de Dukenburgseweg).
! Tot slot volgt de omgeving van de Hulzenseweg. 6.5 Vervolgtraject
De twee laatstgenoemde ontwikkelingen kunnen ook omgekeerd plaats Het is zaak om met dit idee nu eerst de beoogde partners te gaan
vinden, afhankelijk van de mogelijkheden die zich voordoen. benaderen en hen deel te laten gaan nemen in de verdere
ideeontwikkeling. Daarbij gaan de gedachten in de eerste plaats uit
Waar het die twee gebieden betreft zal de gemeente moeten bezien naar de grote kennisinstellingen, grote bedrijven en de gemeente
hoe zij haar instrumentarium maximaal kan inzetten om niet gewenste Nijmegen. Dit moet leiden tot de instelling van een stuurgroep en een
verwerving van gronden tegen te gaan (grondexploitatiewet, wet werkgroep. Stuur- en werkgroep zouden zich dit jaar moeten gaan
voorkeursrecht gemeenten). richten op:
" het instellen van een comité van aanbeveling;
Naar onze mening moet zeker ook worden bezien hoe de " het produceren van PR materiaal. Voorrang geven aan een
professionele vastgoedsector bij de ontwikkeling kan worden website;
ingeschakeld. Zij kunnen specifieke expertise en kapitaal inbrengen die " het naar buiten brengen van het idee via uiteenlopende kanalen;
voor de ontwikkeling van het concept van belang is. " het organiseren in het najaar van een congres over de
ontwikkelingen in de high tech, de bijbehorende

vestigingsplaatseisen (nodig managers uit van buitenlandse
voorbeelden: Chiswick Park, science parks) en de betekenis voor
de regionale economie.
In het najaar van 2008 moeten de verkregen reacties worden
verzameld en beoordeeld. Op grond daarvan wordt besloten tot een
verdere uitwerking van de plannen.
Daarnaast kunnen verdere inhoudelijke activiteiten worden uitgevoerd.

Te denken valt bijvoorbeeld aan een gedetailleerde inventarisatie van
de bedrijvigheid in het gebied om te bezien welke bestaande bedrijven
in het concept passen, hoe de betreffende ondernemers tegen het
concept aankijken en van hen te vernemen of zij bereid zijn
investeringen te plegen die tegemoet komen aan de beoogde
kwaliteitseisen op het terrein.

LITERATUUR ! Cohen, W.M., H. Nelson en P. Walsh (2002). Links and Impacts, The Influence
of Public Research on Industrial R&D. In: Management Science.
! Allot, S. (2006). Presentatie "From Science to Growth; what exactly is the ! DBSC Consulting (2005). A Room with a View – Halfgeleiders. Kansen voor
mechanism by whcih scientific research turns into economic growth?”. de maakindustrie in Brabant en Limburg in het marktsegment halfgeleiders.
Cambridge. Marktverkenning i.o.v. BOM/LIOF.
! ANGLE (2003), Evaluation of the past and future economic contribution of the ! Dinteren, Jacques van (2003), Engelse business parks: de lessen. In: Real
UK Science Park Movement. Little Chesterfi eld, Cambridge, Essex. Estate Magazine, nr. 29, pag. 20-25.
! Automatiseringsgids (2007). Nieuwsartikel op website maandag 17 december ! Dinteren, Jacques van (2005), Een nieuw type werklocatie: “Enjoy Work” als
" NXP vestigt innovatiecentrum in Eindhoven voor partners". www. leidend principe. In Real Estate Magazine, februari, pag. 24 -29.
! Barrell, A. (2003). Presentatie "Experience of Emerging Biotech Cluster ! Dinteren, Jacques van (2007), Science parks en universiteiten: worden we er
Development – Biology in Business". Cambridge. wijzer van? In Real Estate Magazine, oktober, pag. 26 - 31.
! Barrell, A. (2007). Presentatie "People Factors for Tomorrow's Businesses". ! Europese Commissie (2006), The Networked Future: Living in a world of
Cambridge. converging information and communication technologies. Brussel: Europese
! Barrell, A. en H. Hauser (2006). Presentatie i.o.v. het Technolpolicy Network Commissie, Information Society Media Directorate-General.
"Entrepreneurship in Science Based Regions, The Cambridge Phenomenon". ! Gemeente Nijmegen (2005), Versterken – Verbinden –Vernieuwen. Sociaal
Cambridge. Economisch Beleidsplan. Nijmegen: gemeente Nijmegen.
! BioPartner (2005). The Netherlands life sciences sector report 2005. ! Gemeente Nijmegen (2007), Beeldkwaliteitsplan Winkelsteeg. Nijmegen.
! Bits & Chips (2007). Halfgeleiderscluster Oost-Nederland ziet levenslicht. ! Gemeente Nijmegen (2007), Bestemmingsplan Nijmegen Goffert-Winkelsteeg.
Nijmegen tracht Eindhoven campusvoorbeeld te volgen. Magazine nr. 19, Nijmegen.
pagina 21. Techwatch BV, Nijmegen. ! Gemeente Nijmegen (2007), Bestemmingsplan Nijmegen Goffert-Winkelsteeg
! Bits & Chips (2007). NXP en TSMC. Magazine nr. 10, pagina 3. Trendwatch – Ambtshalve Aanpassingen. Nijmegen.
BV, Nijmegen. ! Gemeente Nijmegen (2007), Bestemmingsplan Nijmegen Goffert-Winkelsteeg
! Bozeman, H. (2000). Technology transfer and public policy: a review of – Zienswijze nota. Nijmegen.
research and theory. In: Research Policy Magazine. nr 29. ! Gemeente Nijmegen (2007), Actualisatie Kansenboek. Ruimtelijke kansen
! Buck Consultants International (2002). Marktverkenning kennisintensieve voor een ongedeeld Nijmegen. Nijmegen: gemeente Nijmegen.
bedrijvigheid Compaqterrein/Hulzenseweg. Nijmegen. ! Hinoul, M. (2006). Presentatie "12 Lessons from Leuven". Cambridge.
! Capello Roberta en Andrea Morrison (2005), An evaluation of the ! Hoogendoorn, A. en J. Tolmeijer, J. (2007). Haalbaarheidsonderzoek voor het
effectiveness of science parks in local knowledge creation: a territorial opzetten van een ondernemerscentrum in gebouw M op het NXP terrein.
perspective. Paper voor de 5th Triple Helix Conference. Turijn. Arnhem.
! Center of Regional Science (2007). Smart Cities – Ranking of European ! Innovation Champions Network (2004). Innovation Champions Network: The
medium-sized cities. Wenen. Cambridge Cluster Description. Munchen.
! Cohen, W.M. & H. Nelson (2002). Public Research, Patents and Implications ! Jones Lang LaSalle (2007). Het vastgoedbeleggingsbeleid van de grote
for Industrial R&D in the Drug, Biotechnology, Semiconductor and Computer Nederlandse institutionele beleggers en vastgoedfondsen 2007. Amsterdam.
Industries. In: Management & Science.

! Koninklijke Vereniging van Staathuishoudkunde (2004). Innovatie in
Nederland: de markt draalt en de overheid faalt. Den Haag. Websites
! KplusV organisatieadvies (2006). Marktonderzoek van de halfgeleiderindustrie
in de regio Nijmegen. Arnhem. www.alanbarrell.com www.leuveninc.com
! Leuven.Inc. (2004). Nieuwsbrief en brochure "Leuven, Parel van Kennis". www.atlasvoorgemeenten.nl www.ncmls.nl
Leuven. www.automatiseringgids.nl www.nxp.com
! Library House Ltd. (2004). The Cambridge Cluster Report 2004, Flight to www.cam.ac.uk www.planon.nl
Quality. Cambridge. www.cbs.nl www.pwcglobal.com
! Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel (2005). Diagnosis of www.dataquest.com www.rpb.nl
the medical sector in the larger Nijmegen region. Nijmegen. www.europeansmartcities.com www.semi.org
! Nederlandse Maatschappij voor Nijverheid en Handel (2006). Quick Scan www.gemeentenijmegen.nl www.synthon.com
Health & High Tech Systems regio Nijmegen. Onderscheidende faciliteiten, www.healthvalley.nl www.technopartner.nl
topkennis en samenwerkingsrelaties. Nijmegen. www.hightechcampus.nl www.umcn.nl
! NXP en TSMC (2007). In: Bits & Chips nr 10. www.hoovers.com www.vlsi.com
www.kuleuven.ac.be www.vsonet.nl
! Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV (2004). Naar een aanpak voor
versterking van de kenniseconomie in Nijmegen. Arnhem.
! Ontwikkelingsmaatschappij Oost Nederland NV (2007). Naar een zichtbaar
Businesscluster Semiconductors Oost Nederland. Arnhem.
! PdC (2006). "Pole de Compètitivité. Worldwide leadership in nanoelectronics
and embedded systems". Eindhoven.
! Ponds, Roderik, en Frank van Oort (2006), Kennishubs in Nederland.
Ruimtelijke patronen van onderzoekssamenwerking. Rotterdam: NAi
Uitgevers.
! Programmacommissie Oost-Nederland (2007), Pieken in Oost-Nederland,
werk maken van kennis. Programmadocument voor Oost-Nederland.
! Reinier, R. (2006). Presentatie op conferentie "PUSH – Wirtschaftorderung
Region Stuttgart GmbH". Cambridge.
! SEO (2005). Rapport i.o.v. Atlas voor Gemeenten "Cultuur en creativiteit naar
waarde geschat". Amsterdam.
! Weterings, Anet, en Roderik Ponds (2007), Regionale kennisnetwerken en
innovatie. Rotterdam: Nai Uitgevers.
! Weterings, Anet, en Frank van Oort, Otto Raspe, Thijs Verburg (2007)
Clusters en economische groei. Rotterdam: NAi Uitgevers.

BIJLAGE 1: GEÏNTERVIEWDE PERSONEN
Sr Vice President &

- Dhr. Fred Rausch NXP Country Manager The
Netherlands
- Dhr. John Elmos Advanced Packaging Directeur & bestuurslid
Pleumeekers Businesscluster Semicon
- Dhr. Hendrik-Jan
Vos UMC St Radboud Directeur van het
Directoraat Valorisatie
- Dhr. Jan
Ramaekers Op persoonlijke titel (ex Philips Semicon)
- Mw. Hannie
Kunst Gemeente Nijmegen Wethouder EZ
- Dhr. Albert
Oldenhof Synthon Manager corporate
communications
- Dhr. Henk
Gerards Oost NV sr projectmanager
Business Environment
- Dhr. Theo Manager
Föllings Oost NV Bedrijfsomgeving,
Ontwikkeling & Innovatie
- Dhr. Theo de
Bruin ERP Technopower Directeur
- Dhr. Anton Vice President Raad van
Franken Radboud Universiteit Bestuur

BIJLAGE 2: DEELNEMERS AAN DE WERKSESSIE ONDERNEMERS
- Dhr. E. Duivelshof Alewijnse Nijmegen Utiliteit BV Nb

- Dhr. P. Chall A.L.S.I Chief Executive Officer
- Dhr. M. Ruiter EPR Technopower General Manager
- Dhr. Schmitz Industriële Kring Nijmegen Secretaris IKN
- Dhr. R. van den Bogaart Van der Linden Groep Commercieel directeur
- Dhr. W. Arts Brunel Engineering Salesmanager
- Dhr. T. Hendriks Brunel Engineering Nb
- Dhr. H. Inia Bruco b.v. Bussiness Line Manager
- Dhr. J. Verhoeven Hendriks metaal Hoofd Techniek en Productie
- Dhr. A. Oldenhof Synthon Nb


Novio Tech Campus - Eindrapportage

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Novio Tech Campus - Eindrapportage

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Gemeente Nijmegen, NXP, Oost NV

4 Blz.HET FUNCTIONEEL CONCEPT 18

BIJLAGE 1: GEÏNTERVIEWDE PERSONEN 36

BIJLAGE 2: DEELNEMERS AAN DE WERKSESSIE ONDERNEMERS 37

Novio Tech Campus -i- 9T0610/R/901286/Nijm

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

De doelstelling is dan als volgt:

1.4 Opzet van deze rapportage

In het volgende hoofdstuk wordt aan de hand van bestaand materiaal

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Een uitgebreide internationale studie onder leiding van het Center of

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Nijmegen en Smart People

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Nijmegen en Smart Governance

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

4.1 Nieuwe concepten voor werklocaties

In de voorafgaande hoofdstukken is duidelijk geworden dat er een

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Met haar specifieke focus op hoogtechnologische bedrijvigheid bouwt

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

De aandacht is ook in deze kennisconcentraie verdeeld over

Door scherpe keuzes te maken en door organisatie en coördinatie te

Bron: Programmadocument Oost Nederland 2007

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Figuur 12: het concept

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Tussen de te onderscheiden deelgebieden kan worden gevarieerd

Novio Tech Campus 9T0610/R/901286/Nijm

Dit hoofdstuk bestaat uit drie onderdelen:

B conceptueel ruimtelijke modellen

-> 20.000 20.000

DE 3 ECONOMISCHE MOTOREN VAN NIJMEGEN

Deze complementaire economische ontwikkeling

30 min NIJMEGEN - NOVIO TECH

De drie motoren vernieuwen zich continue en

Iets wat in het verleden ook reeds zo was.

Landgoed heydepark Jonkerbosch Landgoed Heyendaal

RIVIER & UITERWAARDEN

stad aan de rivier

De landschappelijke kwaliteiten van

Winkelsteeg zou weer profijt

De deelgebieden dienen zich

CONCEPT VOOR HET COMPLETE STADSPARK

Een klavertje-3 rondom een centraal draaipunt met