Kyusho- en Katsu Jutsu.

door


Cees Freke


























2

Kyusho- en Katsu Jutsu.


door

Cees Freke

























De in dit werk vermelde gegevens worden slechts verstrekt ter informatie!

De auteur acht zich niet aansprakelijk voor blessures en ongevallen die mogelijk het
gevolg zijn van het foutief en onterecht toepassen van de in dit werk vermelde technieken.

Het wordt aangeraden kyusho technieken te (be)oefenen onder leiding van een
gekwalifiseerde en bekwame leraar!


Copyright 2003 Cees Freke, Leiden, Nederland.

Alle rechten voorbehouden.

Uit deze uitgave mag niets worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door
middel van fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande
schriftelijke toestemming van de schrijver en/of uitgever.



3

Curriculum sensei Cees Freke.

Geboren 09 juli 1941 te Katwijk a/d Rijn in Nederland. Cees Freke is
rijksgediplomeerd docent martial arts A (F.O.G.), 4
e
dan aikido, 3
e
dan
aikijujutsu, 3
e
dan police selfdefence, 2
e
dan aikibudo en instructeur
kyusho jutsu. Cees Freke studeerde aikibudo en aikijutsu bij shihan Cees
de Jongh en aikijujutsu bij shihan Jan Janssens in Belgi. Ook volgde hij
stages aikibudo bij Alain Floquet en M. Harmant in Frankrijk; en stages
aikido bij meerdere bekende Japanse aikido sensei.



Daarnaast beoefende
Cees Freke het koryu
wapenvechtsysteem
Tenshin Shoden Katori
Shinto Ryu. Zijn
leraren daarbij waren
Erik Louw, 5
e
dan
Aikikai aikido en 7
e

dan en menkyo okuden
Katori Shinto Ryu, in
Amsterdam en Jan
Janssens, 1
e
dan Katori
Shinto Ryu, in Belgi.
Tevens volgde hij
stages bij sensei Goro
Hatakeyama, menkyo
kaiden Katori Shinto
Ryu en hoofdleraar in
de dojo van wijlen
Yoshio Sugino in
Japan.



Ook volgde Cees Freke stages kyusho jutsu (drukpunten jutsu) bij de
bekende Engelse 7
e
dan karate P.M.V. (Vince) Morris en de Australier
Patrick McCarthy 7
e
dan karate. Verder heeft Cees Freke lessen jujutsu en
judo gevolgd bij de bekende budoka Louis Marchant in Boskoop, o.a. 5
e

dan judo en 5
e
dan jujutsu.

Tenslotte volgde Cees Freke cursussen shiatsu therapie en beoefent hij
reiki volgens de Usui methode 1
e
niveau.


4
Inhoud. Pagina 04.

Algemeen. Pagina 06.
Geschiedenis. Pagina 08.
Kyusho Jutsu. Pagina 08.
Katsu Jutsu Pagina 13.
Relatie Acupunctuur- c.q. pressuur en Kyusho Jutsu. Pagina 15.
Kyusho Jutsu. Pagina 16.
Traditionele Chinese Geneeskunde. Pagina 18.
Qi. Pagina 19.
Yin & Yang. Pagina 21.
De 5 Elementen. Pagina 23.
De Meridianen. Pagina 27.
De Organen van het lichaam en het skelet systeem. Pagina 32.
De Meridianen en de Actieve- en Extra Punten. Pagina 34.
Blaas. Pagina 35.
Dikke Darm. Pagina 43.
Dunne Darm. Pagina 47.
Galblaas. Pagina 50.
Hart. Pagina 56.
Lever. Pagina 59.
Long. Pagina 62.
Maag. Pagina 65.
Milt. Pagina 71.
Nier. Pagina 75.
Pericardium. Pagina 79.
3Voudige Verwarmer. Pagina 82.
Conceptievat. Pagina 86.
Gouverneurvat. Pagina 90.
Extra punten. Pagina 94.
Neurologische Shutdown Punten. Pagina 98.
Uitgestelde Doodsklap Punten. Pagina 99.
Katsu Jutsu. Pagina 100.
Voorbereidende handelingen. Pagina 103.
Zijwaartse benadering van een slachtoffer. Pagina 103.
Kantelen op de rug. Pagina 103.
Het brengen van een liggende naar een zittende positie. Pagina 103.
Tsuki katsu (de reflexen opwekkende bekloppingen). Pagina 104.
Te katsu (druk op de rug). Pagina 104.
Seoie katsu (bekloppen van de rug). Pagina 104.
Seoie katsu 1
e
vorm. Pagina 104.
Seoie katsu 2
e
vorm. Pagina 105.
Seoie katsu 3
e
vorm. Pagina 105.
Seoie katsu 4
e
vorm. Pagina 105.
Ura katsu (lende bekloppingen). Pagina 106.
Ura katsu 1
e
vorm. Pagina 106.
Ura katsu 2
e
vorm. Pagina 107.
Kami katsu (bekloppingen van de bovenbuik / maagstreek). Pagina 107.


5
Ha katsu (ademhalingstechnieken). Pagina 108.
Aik katsu (mond op mond). Pagina 108.
Saso katsu (buikademhaling). Pagina 108.
Eri katsu (opdrukken van de buik met rugwaartse tegendruk). Pagina 108.
Se katsu (oorspronkelijke techniek). Pagina 109.
Jinko katsu (ademhalingstechniek voor 2 hulpverleners). Pagina 109.
Shinzo katsu (hartmassage techniek). Pagina 110.
Shinzo katsu (uitwendige hartmassage). Pagina 110.
So katsu (volledige technieken). Pagina 110.
Tanden so katsu (buik technieken). Pagina 107.
Agura so katsu (technieken in zithouding). Pagina 111.
Aire so katsu (technieken voor 2 hulpverleners). Pagina 111.
De verlichtings technieken. Pagina 112.
Inno katsu (druk op het achterwerk). Pagina 112.
Kogan katsu (druk op de voet). Pagina 112.
Ko ryho (opbouwende revalidatie). Pagina 113.
Shiatsu punten. Pagina 114.
Verantwoording. Pagina 117.


6
Wanneer het leven zegeviert is er geboorte;
Wordt het gedwarsboomd, is er dood.
Een krijger bevindt zich in een permanente strijd
Op leven en dood voor Vrede.
Morihei Ueshiba.

Algemeen.

Kyusho-jutsu, tezamen met de Tuite technieken, kan worden omschreven als: de vaardigheid
in het manipuleren van de actieve punten in het lichaam van een tegenstander, met als doel een
aanval te neutraliseren, waardoor de verdediger controle verkrijgt over de aanvaller en
zodoende de situatie beheerst.

Kyusho: vitale (druk) punten in het lichaam.
Tuite: grijpen van, slaan op, of wrijven van de vitale punten.
Doel: het bereiken van een maximaal effect, met minimale inspanningen.

Kyusho-jutsu maakt het een bekwaam beoefenaar mogelijk om zeer effectieve verdedigings
technieken uit te voeren, ongeacht leeftijd, lichamelijke grootte en kracht.

In feite is kyusho jutsu een paradox, ontstaan uit de geneeswijze acupunctuur- c.q. pressuur.
Kyusho jutsu heeft ook nooit een zelfstandig bestaan verworven in de krijgskunsten, altijd is en
wordt het gezien in samenhang met de traditionele Chinese geneeskunst. Overigens zal dat de
kyusho jutsuka niet verontrusten, die heeft gewoonlijk belangstelling voor beide vaardigheden;
het kyusho jutsu beoefenen en zich de traditionele Chinese geneeskunst eigen maken.

Kennis wordt in de praktijk gebracht. Zo is het nu en was het in oeroude tijden. De krijger op
het slagveld past(e) kyusho jutsu toe in de verdediging en gewonde makkers werden/worden
met behulp van acupressuur weer op de been geholpen.

Veelal wordt kyusho geassocieerd met karate, doch dit is evenwel schijn zoals uit het hierna
volgende zal blijken. De vaardigheid om actieve punten te manipuleren kan in alle
krijgsdisciplines worden toegepast, dit met inbegrip van de wapenkunsten.

Overigens, het woord acupunctuur is bedacht door Europese geneeskundigen. Uit de Latijnse
benamingen voor punt = acus en steken = pungere stelden zij het woord acupunctuur
samen. In China zegt men Tsjen Tsjioe. Beide benamingen bedoelen hetzelfde. Acupunctuur-
c.q. pressuur is een geneeswijze die door manipulatie van nauwkeurig vastgestelde vitale
punten ziekten en stoornissen van organen en hun functies verbetert en opheft.

Naast de vechttechnieken kennen de krijgskunsten ook helende technieken katsu genaamd.
Katsu is de oude kunst van reanimatie, de betekenis ervan is dan ook: leven geven. De
omschrijving van katsu technieken zou men kunnen omschrijven als:


technieken voor reanimatie en verlichting van pijn bij krijgskunsten.


7
De macht om te genezen dan wel kwaad aan te richten, doet vaak in tweestrijd staan. Ook bushi
(krijgers) in oude tijden dienden vaak de rol van genezer op zich te nemen. Immers van oudsher
zijn de krijgskunsten synoniem met de vaardigheid om te genezen. De hand die leven neemt,
kan ook leven geven. Dit is een belangrijk punt, omdat de vaardigheden die een
krijgskunstenaar dient te hebben, eerst pas geheel tot hun recht komen indien deze beschikt
over voldoende kennis van anatomie en fysiologie.


8
Geschiedenis.

Kyusho Jutsu.

De oorsprong van de acupunctuur ligt in de grijze oudheid. Als uitvinder ervan geldt de
legendarische Huang Ti, de Gele Keizer. Volgens de sage leefde Huang Ti van 2674 tot 2575
v. Chr. De naar het heet 100 jaar oud geworden monarch zou in de loop van zijn lange leven
behalve de acupunctuur, de wagen en het geld hebben uitgevonden; de
muziek in een systeem hebben ondergebracht en als eerste de gesternten
wetenschappelijk hebben bestudeerd. Bewijzen voor deze beweringen zijn
niet voorhanden. Wel bewezen is de vijfduizend jaar oude geschiedenis
van de acupunctuur.. Van zijn hand zou ook de Nei Jing Su Wen zijn, het
klassieke geschrift over interne geneeskunde. Op talrijke plaatsen in China
hebben archeologen acupunctuur-instrumenten gevonden. De oudsten zijn
van steen vervaardigd en afkomstig uit de grijze voortijd, vr Huang Ti
regeerde. De oudste leerboeken van de acupunctuur zijn tweeduizend jaar
oud. Ze beschrijven de methode zo aanschouwelijk, dat ze nog in deze tijd
als grondslag van het therapeutisch handelen zouden kunnen dienen. Aan
de wezenlijke beginselen van de acupunctuur is tijdens de duizenden jaren oude geschiedenis
niets veranderd. Wel zijn intussen de theoretische verklaringen en de filosofische fundering, die
de oude Chinezen aan deze geneeswijze gaven, gewijzigd.

In de Nei Jing Su Wen wordt melding gemaakt dat tijdens de regering van Huang Ti bian shi
(stenen sondes of peilstiften) werden gebruikt voor herstel van de qi circulatie bij mensen. Een
ander geschrift is de Jin Kui Yao Lue (recepten uit de gouden kamer) van Zhang Zhong-Jing.
In het werk wordt het gebruik van ademhaling en acupunctuur voor een goede qi stroom
behandeld.

En van de eerste verwijzingen naar de krijgskunsten in China is van Kuao-Yee (ca. 200 na
Chr.). Hij zou de krijgskunst stijl Chang-Shou Chuan (= lange arm of lange vuist) hebben
gecreerd.

Een andere verwijzing is naar Hua-To (ca 190-265 na Chr.), een geneesheer die
een studie maakte van de dieren in de bossen. Hij ontwikkelde een serie
oefeningen ter verbetering van de gezondheid van zijn patinten door de
bewegingen van de dieren na te bootsen. Ook paste hij acupunctuur als
kunstmatige verdoving toe bij operaties.

Geen verhaal over krijgskunsten is complete zonder het verhaal van Bodhidharma.
Bodhidharma, de eerste Chinese patriarch in China (ca. 460-534), 28e patriarch na Boeddha.
Hij zou de zoon zijn van een vorst uit Zuid-India. Althans volgens de legende. Hij behoorde
tot de Lanka school, hetwelk later bekend werd als zen. De belangrijkste leer van de Lanka
was de Lankavatara sutra. Het hield de studie in van de geest, zowel de natuurlijke als de
gevolueerde. Toen hij in China arriveerde om de Boeddhistische leer te verspreiden, werd hij
door de keizer Liang Wu Ti aan het hof ontboden. De vragen van de keizer kon hij evenwel
niet naar diens tevredenheid beantwoorden en daarom werd hij door de keizer heengezonden.
Bodhidharma vertrok naar de Hunan provincie in Zuid China en naar de Shaolin tempel in de
Songshan bergen. Bij zijn aankomst daar bemerkte hij dat de monniken in een slechte
lichamelijke conditie verkeerden, waaronder hun studie en meditatie leden. De abt van het
klooster, Fang Chang, vreesde evenwel de vernieuwende gedachte van het zenboeddhisme,


9
waaronder men de staat van verlichting kan verkrijgen in vele vormen. Deze manier om
verlichting te verkrijgen bedreigde de strikt traditionele klassieken leerstellingen van de
Shaolin tempel. Ook hier werd hij toen weggezonden. Onmogelijk dit te accepteren trok
Bodhidharma zich terug in een nabijgelegen grot en zocht naar een manier om toch in contact te
kunnen blijven met de monniken. Bodhidharma observeerde de dieren in het nabijgelegen bos
en analyseerde hun bewegingen. Op basis daarvan ontwikkelde hij vechttechnieken, bekend als
de 18 handen van Lo-Han. Omdat hij de monniken niet rechtstreeks kon bereiken trainde hij
alleen in het bos, wetende dat hij geobserveerd werd vanuit de Shaolin tempel. Op die manier
wist hij toch de monniken te benvloeden. Ook beoefende hij tweemaal
per dag zittende meditatie gedurende twee uur per keer. Zijn
vastberadenheid en wilskracht imponeerde de monniken en na negen
jaar van eenzaamheid werd hij toch welkom geheten in de Shaolin
tempel. Bij zich had hij ook twee qigong klassiekers: de Yi Jin Jing
(of: Yi Gin Ching = spieren/pezen verandering) en Xi Sui Jing (of:
Shii Soei Ching = merg/hersen wassing). De spieren/pezen
verandering klassieker leerde de priesters op welke wijze men
gezondheid kan verkrijgen en hoe zwakke lichamen sterk kunnen
worden. De merg/hersen wassing klassieker leerde hoe met behulp
van qi het ruggenmerg gereinigd en het bloed- en immuun systeem versterkt kan worden.
Tevens kon met behulp van qi de hersenen verrijkt worden en leiden tot verlichting. De
merg/hersen wassing klassieker was evenwel moeilijker te begrijpen en de oefeningen waren
in de praktijk niet eenvoudig toe te passen. Reden om de methoden in het geheim over te dragen
aan slechts enkele uitverkorenen in elke generatie. De spieren/pezen verandering oefeningen
leidde bij de priesters tot een betere gezondheid en ook hun krachten namen aanzienlijk toe. De
integratie van de qi oefeningen met de krijgskunstoefeningen leidde tot een grotere efficiency
van de technieken. In aanvulling op de krijgskundige qigong training ontwikkelden de Shaolin
priesters vijf kungfu stijlen die waren gebaseerd op de manier waarop dieren vechten. De dieren
die werden gemiteerd waren: de tijger, de luipaard, de draak, de slang en de kraanvogel. De
stijl is bekend geworden als: het shaolin chan fa (Shaolin tempel boksen).
De Japanse naam van Bodhidharma is Daruma en de Chinese: Ta-mo. De naam
Bodhidharma is een samenstel van de woorden: bodhi = verlichting en dharma =
wet/waarheid.

De krijgskunstenaar en acupuncturist Chang San-Feng (circa 1200 na Chr.) begon een
onderzoek naar de actieve punten in een poging een vorm van zelfverdediging te
creren dat hem in staat stelde om met minimale inspanning een tegenstander te
kunnen controleren. Bij zijn onderzoek ontdekte Chang San-Feng dat bij het
activeren van bepaalde punten door drukken, knijpen of slaan, dit op andere
punten een hachelijker effect gaf dan manipulatie van dat (specifieke) punt
alleen. De legende wil dat Chang San-Feng en zijn leerlingen hun theorien
uitprobeerden op veroordeelde misdadigers. Om de principes van manipulatie
van de actieve punten over te dragen op leerlingen ontwikkelde Chang San-Feng
een serie van technieken (kata of quan), gebaseerd op zijn kennis van het Shaolin
Gongfu. Hij zou de bewegingen van de slang en de kraanvogel hebben
gecombineerd met qigong meditatie technieken. Men neemt tegenwoordig aan
dat de stijl van Chang San-Feng heeft geleid tot wat men vandaag de dag verstaat onder Tai
Chi Chuan.

In 1026 na Chr. werd de beroemde koperen man (Tong-Ren) voor acupunctuur ontworpen en
gebouwd door Dr. Wang Wei-Yi. Voor die tijd werden de vele publicaties over acupunctuur


10
theorien en aanverwante zaken wel bediscussieerd, doch bleven vele punten onduidelijk. Toen
Dr. Wang zijn koperen man bouwde, schreef hij ook een boek genaamd Tong Ren Yu Xue
Zhen Jiu Tu (illustratie van de koperen man acupunctuur en moxibustie). Hij beschreef de
relatie van de 12 organen de 12 qi kanalen, verduidelijkte de vele punten waarover verwarring
bestond en, voor de eerste keer, organiseerde systematisch de acupunctuur theorie en principes.

In 1034 na Chr. paste Dr. Wang acupunctuur toe om de Keizer Ren Zong te
genezen. Het gevolg was dat meer onderzoek werd gedaan naar medische
toepassingen. De Keizer bouwde een tempel voor Bian Que, die de Nan Jing
schreef. De Keizer vereerde hem als de stamvader van de acupunctuur.
Acupunctuur technieken kwamen zelf zozeer tot ontwikkeling dat zelfs het Jin
volk in het verre noorden om de koperen man en andere acupunctuur technieken
vroegen als voorwaarden voor vrede. Tussen 1102 en 1106 na Chr. ontleedde Dr.
Wang de lichamen van gevangenen en voegde de aldus verkregen informatie toe
aan het geschrift de Ndo-inddo-in-inan Jing. Het werk droeg aanzienlijk bij aan
de toename van kennis betreffende de Chinese geneeskunst; door een helder en
systematisch inzicht in de circulatie van qi in het menselijke lichaam.

Generaal Yueh Fei (1127-1279 na Chr.) heeft de stijl Hsing-I ontwikkeld, hetgeen betekent
vorm van de geest. Hij zou tevens de adelaars stijl hebben bedacht. Ook is hij degene geweest
die de befaamde oefeningen Acht vormen van Brokaat heeft ontwikkeld om zijn soldaten in
goede conditie te houden.

Pa Kua Chuan, hetwelk betekent Acht Trigrammen is ontwikkelt door Doong Hae-Chuan,
ergens gedurende de Ching Dynastie (1644-1911 na Chr.). Het legt de nadruk op circulaire en
lineaire houdingen. Veel van de bewegingen hebben de namen van dieren. Van alle interne
stijlen is het de meest betrokken met de fysieke aspecten van de krijgskunsten.

Gedurende de Ming dynastie (1366-1644) werden ook andere gevechtssystemen ontwikkeld,
gebaseerd op manipulatie van de (verboden) vitale punten.

Bij twee gelegenheden in de geschiedenis van de Ryukyu eilanden werden wapens door de
overheid verboden. De eerste was ongeveer in de 16
e
eeuw en de tweede in de 18
e
eeuw. Echter,
deze twee verboden hebben geen belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van het karate.

Het eerste wapenverbod was tijdens de zogenaamde periode van de Federatie van Drie
Koninkrijken. (Waarschijnlijk is dit een legendarisch verhaal wat terug te vinden is in het boek
van de Chinees Ba Kin, de Camelia Sprookjes van de halve maan). Tot aan het begin van de
vijftiende eeuw waren de Ryukyu eilanden verdeeld in drie onafhankelijke koninkrijken. Deze
waren genaamd Chuzan, Nanzan en Hokuzan. Elk wilde over de ander regeren, tot uiteindelijk
Chuzan er voor zorgde dat de koninkrijken werden verenigd in n rijk, onder de koning Sho
Hashi de Grote (1372-1439). Onmiddellijk na de vereniging stelde hij een niet-militaire
overheid in. Na die tijd werden scholen gesticht om het analfabetisme te bestrijden. Hij stelde
een wapenverbod in, dit hield ook in dat men zelfs niet in het bezit van een wapen mocht zijn.
De volgende twee eeuwen beleefde het rijk een aanhoudende vrede. In 1609 werden het
koninkrijk aangevallen door de militaire heersers van Satsuma, een eilandengroep ten zuiden
van de Ryukyu eilanden, onder leiding van Shimazu clan. Zij waren ervan overtuigd dat de
Ryukyu eilanden hun eigendom waren. Dit gebeurde tijdens de Japanse Sengoku periode
(Burgeroorlog 1467-1568).


11
De Shimazu familie kreeg dit land snel in handen, en wederom werden wapens in de ban
gedaan. Alleen de adel en hogere klassen mochten wel wapens dragen en gebruiken. De meeste
historici zijn er van overtuigd dat in deze periode het karate, een unieke vorm van het
wapenloos gevecht, is gecreerd. Vr deze periode werd het ongewapend gevecht wel
beoefend, maar een echte noodzaak was er toen niet.

Okinawa dreef in die periode veel handel met Zuid-China (Fukien). Een logisch gevolg daarvan
was dat het Chinese Kenpo (vuistmethode) in Okinawa werd gemporteerd. Het Kenpo kende
vele stijlen die ontwikkeld zijn door kloosters en families, nu ook wel Kungfu genoemd. Het
karate in die tijd kende eigenlijk twee oude vormen, het To-de en Okinawa-te.

In 1447 werd in Japan de nog steeds bestaande Tenshin Shoden Katori Shinto Ryu gesticht
door Iizasa Choisai Ienao Sensei. De opzet van de school is studenten op te leiden tot
zwaardvechters die bekwaam zijn in alle
krijgskunsten, varirend van wapentechnieken
tot tactische, logistieke en zelfs geneeskundige
kennis. De Katori Shint Ry behoort tot de
krijgskunsten die aangeduid worden als
Kobujutsu (oude krijgskunsten (oud is voor
1500). In de periode van het ontstaan van de
Katori Shint Ry werd op de slagvelden nog
helm en harnas gedragen katchu of ook wel
kabuto yoroi genoemd. In tegenstelling tot de
middeleeuwse harnassen van de Europese
ridders waren de Japanse zo gemaakt dat zij de
drager een grote mate van mobiliteit
verschaften. Om die beweeglijkheid mogelijk te maken was het onvermijdelijk om enkele delen
van het lichaam onbedekt te laten.

De Omote waza (de basistechnieken) zijn dan ook gericht op de zwakke plekken in de
wapenrusting. Die kwetsbare delen zijn: de zijkant van de nek, de oksel, de armen en polsen,
het midden van het lichaam (do), de liezen, de binnenkant van de dijen, de enkels en de knien.
Op al deze plaatsen is de wapenrusting open en juist daar bevinden zich belangrijke actieve
punten van het lichaam. Op de Katori Shinto Ryu kyusho kaart zijn de actieve punten duidelijk
aangegeven, waarbij het klaar is dat kyusho jutsu tot het curriculum behoort
van deze ryu. Overigens, ook de hierna genoemde samurai Muso Gonnosuke
was ooit student aan deze ryu en van Miyamoto Musashi is bekend dat hij
deze ryu heeft bezocht op zoek naar satori (= verlichting). Aannemelijk is
dat hij dan ook daar wel aan de trainingen zal hebben deelgenomen.

Van Miyamoto Musashi (1584-1645), Japans meest beroemde
zwaardvechter is bekend dat hij op 30 jarige leeftijd al meer dan 30 duels had
gewonnen. Slecht n duel verloor hij, tegen de stokvechter Muso
Gonnosuke. De meeste van Musashis tegenstanders stierven tijdens, of als
gevolg van het duel. Ook is bekend dat hij vele van de duels uitvocht met de
bokken - het houten zwaard. Een duel winnen met de bokken impliceert dat
Musashi de slagen toegebracht moet hebben op de vitale punten, zodoende snel en afdoende het
gevecht beindigende. Tweemaal vocht Musashi een duel uit met Muso Gonnosuke. De eerste
keer duelleerden ze terwijl Muso Gonnosuke met een vier voet lange bokken vocht en Musashi
met een wilgenstok die hij toevalligerwijs aan het snijden was. Musashi won het duel. De


12
tweede keer was Muso Gonnosuke gewapend met de jo en nu verloor Musashi. Muso
Gonnosuke is stichter van de krijgskunsttraditie Shinto Muso ryu. Van deze krijgskunst
traditie is het bekend dat het kyusho jutsu tot het curriculum behoort.

De Chinese krijgskunsten bereikten tenslotte Japan via verscheidene wegen. En van de
personen die genoemd worden is Chen Yuanbin (Chin Genpin in het Japans, 1587-1671) uit
Hangzhou. Hij reisde naar Nagasaki en wat later trad hij in dienst van de Owari familie in de
Nagoya area. Er is onder kenners enige twijfel of hij wel een krijgskunstenaar was, mondelinge
overleveringen zeggen dat hij les gaf in quan-fa en chin-na aan tenminste drie personen, te
weten: Fukuno Shichiroemon, Miura Yojiemon en Isogai Jirozaemon, die elk weer hun eigen
systemen van jujutsu ontwikkelden met o.a. atemi-waza naar de vitale punten.

Op Okinawa werd de Bubishi, gewoonlijk ook wel genoemd de Bijbel van
het Karate, n van de belangrijkste bronnen voor de overdracht van
krijgskunsten welke gebruikmaken van kennis van de vitale punten. De
Bubishi refereert zowel aan de specifieke vitale punten, als aan de algemene
gebieden die kwetsbaar zijn om te worden getraumatiseerd.

Bij gebrek aan op schrift vastgelegde overleveringen m.b.t. het karate van
Ryukyu eilanden (zg. Okinawa karate), moeten we aannemen dat de
kennisoverdracht voornamelijk mondeling en door oefening plaatsvond. In
de mokuroku (geschreven bronnen) van de Japanse krijgskunst tradities bevinden zich wel
kaarten van de vitale punten, doch dergelijke mokuroku behoorden gewoonlijk tot de zg.
geheime tradities.

Tijdens de Taisho tijdperk (1912-1926) introduceerde Gishin Funakoshi
(1868-1957) het Okinawa karate op het vasteland van Japan. Evenwel
Funakoshi onderwees het kyusho jutsu niet openlijk aan het grote publiek.
Zelfs zijn senior leerlingen instrueerde hij niet in het kyusho jutsu. Funakoshi
was de opvatting toegedaan dat kata zo eenvoudig mogelijk moesten zijn. In
het begin van 1900 ontwikkelde Funakoshis leraar, Anko Itosu, de 5 Pinan
kata die vervolgens deel gingen uitmaken van het Okinawaanse
schoolsysteem.

Het is duidelijk dat Funakoshi en anderen een karate
onderwezen waaruit alle gevaarlijke technieken waren
verwijderd. Klaarblijkelijk behoorde kennis van de actieve
punten ook in die tijd nog tot de geheime technieken.

Zelfs de zg. Funakoshi kaart die werd gepubliceerd in de
Karatedo Kyohan in 1935 is niet van Okinawaanse
oorsprong. De kaart zou een geschenk zijn aan Gishin
Funakoshi van zijn student Otsuka Hironori, 4
e
generatie
Shindo Yoshinryu Jujutsu en stichter van de Wadoryu Karatedo. Het zou dezelfde kaart zijn die
werd gebruikt in de Shindo Yoshinryu jujutsu traditie. De kaart werd aan Funakoshi
geschonken bij gelegenheid van de publicatie van het hiervoor genoemde boek Karatedo
Kyohan.

Judo werd door Jigoro Kano (1860-1938) ontwikkeld uit oudere jujutsu stijlen. Van Kano is
bekend dat hij alle gevaarlijke technieken verwijderde uit het curriculum van het judo.


13
Praktisch gezien transformeerde Kano de praktijk van manipuleren van
kyusho technieken tot kata, waardoor het niet meer nodig was te slaan
naar de actieve punten van een tegenstander.

Morihei Ueshiba (1883-1969) transformeerde het oudere aikijujutsu tot
het moderne aikido, een naam die het eerst in 1942 kreeg. Hij
onderwees zijn senior leerlingen in gaeshi-waza. Dit zijn vloeiende
overname technieken, waarbij vooral de gewrichten het doelwit zijn. De technieken werden
door hem overgedragen als een geheime handleiding, waardoor zijn leidende discipelen
onverslaanbaar werden tijdens demonstraties die zij later gaven. Duidelijk is ook dat deze
technieken in het aikido door Ueshiba geheim werden gehouden voor de lager gegradueerden.
De senior studenten moesten duidelijk superieur zijn aan de junior studenten. Het was zelfs zo
dat de geheime technieken in het geheel niet aan buitenlandse studenten werden onderwezen.
Dit blijkt o.a. andere uit zijn priv publicatie in 1938 van Budo waarin de waarschuwing
wordt gegeven: deze handleiding dient niet te worden getoond aan niet-J apanners.

Van Ueshiba wordt ook verhaald over een voorval gedurende zijn verblijf in Mongoli. Het
schijnt dat Ueshiba chinkon-kishin technieken beoefende op zieken. Chinkon-kishin zijn
meditatie technieken die worden beoefend door de Omoto
Boeddhistische sekte waartoe ook Ueshiba behoorde. Als hij
vervolgens zijn handen op stevig gebouwde Mongoolse krijgers legde
klapten die ineen alsof de benen onder hen werden weggeslagen. De
Mongolen hadden niet door dat hij hun actieve punten beroerde.

Het toepassen van kyusho speelde een belangrijke rol in de krijgskunst
van Ueshiba. Het is derhalve niet verwonderlijk dat de kunst van
kyusho jutsu niet werd geleerd aan buitenlanders. Ueshibas
vaardigheden om door slechts iemand aan te raken, die persoon in
elkaar te laten storten, moet een wonder hebben geleken.

In boeken over aikido leest men nooit over zoiets specifieks als
actieve punten en de vaardigheid van Ueshiba daarin. Onveranderlijk
evenwel wordt gezegd een atemi-waza (= slag naar de vitale punten) toe te passen,
voorafgaande aan de uitvoering van een techniek.

Opmerkelijk is een tekst in het Japans van ene Mr. Hashimoto. Deze tekst geeft een vergelijking
van 27 kyusho punten die in het aikido worden toegepast, met dezelfde punten in de
acupunctuur. De lijst vermeldt tevens de aikidobenamingen en de acupunctuurbenamingen.

Katsu Jutsu.

De juiste oorsprong van katsu jutsu is moeilijk te achterhalen. Het is zeer aannemelijk te
veronderstellen dat de oorsprong ligt in de Traditionele Chinese Geneeskunde. Feitelijk sluit
de kennis van katsu jutsu nauw aan op de wetenschap van acupunctuur- pressuur en shiatsu.

In de loop der tijden werd katsu jutsu een eigen discipline en als zodanig werd het lang
geheimgehouden. In het feodale Japan maakte katsu jutsu deel uit van de opleiding in de
krijgskunsten. Alhoewel, katsu jutsu werd niet onderwezen aan alle bushi. Slecht enkele
leerlingen die waardig werden bevonden om kennis te dragen van de katsu technieken,
ontvingen onderricht.


14
Alhoewel nog steeds relatief onbekend, vindt tegenwoordig de toepassing van katsu jutsu
steeds meer ingang bij de beoefening van de krijgskunsten. Hoewel katsu technieken in landen
als China en Japan al eeuwenlang met succes worden toegepast bij blessures, zijn de technieken
bij westerse artsen en andere hulpverleners vrijwel onbekend. Wellicht is dit een van de
redenen dat de technieken - ook onder vele krijgskunstenaars - worden miskend.

Het feit dat krijgskunstenaars in oude tijden vaardig waren in zowel verwonden als genezen
onderscheidde hen toch wel duidelijk van hun westerse tegenhangers. Oude jujutsu meesters
beheersten met hetzelfde gemak katsu technieken.

Er is het vermeldenswaardige verhaal over de vroege dagen van het judo in Japan. Het district
nabij de Kodokan (judo hoofdkwartier) was bekend als ruw en onveilig. Onschuldige en
nietsvermoedende voetgangers werden er maar al te vaak beroofd en mishandeld. Een aantal
gevorderde judoka besloten daar wat aan te doen. s Avonds verschuilden ze zich in donkere
hoeken, terwijl n hunner (de kleinste en zwakst uitziend) over de straat ging. Zodra die werd
belaagd door het tuig kwamen de andere judoka tevoorschijn en mengden zich in de strijd. Het
laat zich raden dat zij menige blessure veroorzaakten, alsmede ledematen ontwrichtten of
braken. De andere dag kwam het tuig, of zeg maar de slachtoffers, naar de Kodokan om hun
wonden te laten verzorgen, niet wetende dat hun genezers hun beulen van de vorige avond
waren. Dit gegeven gaf menig judoka heimelijk plezier; en tevens de gelegenheid hun
vaardigheden van de vorige avond te beoordelen en hun vaardigheden in het katsu toe te passen.


15
Relatie Acupunctuur- c.q.pressuur en Kyusho Jutsu.

In de oeroude Indiase krijgskunst tradities was kennis van de actieve punten
van het lichaam van essentieel belang. Het leven van de krijger was
afhankelijk van zijn kennis van de actieve punten teneinde te kunnen doden,
verdoven en/of ontwapenen van de tegenstander. Ook diende die kennis om
de eigen actieve punten te beschermen en om verwondingen te helen met
toepassing van de lichaamsvochten (opmerking: deze lichaamsvochten
zouden het equivalent kunnen zijn van het concept van qi).

Gedurende de meer dan duizend jaar dat de Chinezen de kunst van
acupunctuur beoefenden ontdekten zij dat behandeling van zekere actieve
punten niet alleen konden leiden tot genezing, maar ook ziekten konden
veroorzaken. Behandeling van weer andere actieve punten konden zelfs de
dood veroorzaken.

Deze ontdekking leidde ertoe dat ook krijgskunstbeoefenaars de actieve punten als doelwit van
verdediging gingen beschouwen. Een systeem werd ontwikkeld door Feng Yi-Yuan. Dit
systeem maakte gebruik van de oorspronkelijke 36 punten.

In de loop der tijden werden allerlei actieve punten ontdekt, waardoor het aantal van 36 punten
steeg van 72 naar 108. Nieuwe kata werden ontwikkeld teneinde er voor te zorgen dat men de
nieuw ontdekte actieve punten kon onthouden, tezamen met technieken die zorgdroegen voor
een correcte houding en richting van aanval. Deze kata kregen namen als seisan (13), seipai
(18) of niseishi (24), om er slechts enkelen te noemen. Sommigen geloven dat die namen het
aantal punten van aanval aangaven.

Met de spreiding van krijgskunsten van China via Okinawa naar
Japan nam ook de mythe toe van de werkelijke bedoeling van
kata en bunkai (analyse of studie van de kata) en in het bijzonder
kyusho jutsu. Met de introductie van karate op het Japanse
vasteland (Gishin Funakoshi) werden ook de namen van de kata
gewijzigd in voor Japanners meer acceptabele benamingen.
naifanchi werd tekki, seisan werd hangetsu, wahshu
werd enpi etc..

De meesters van Okinawa creerden hun technieken met gebruikmaking van hun grote kennis
van het menselijke lichaam en geneeskunde De geneeskunde waar zij vertrouwd mee waren
was vooral de traditionele Chinese geneeskunde. Traditionele Chinese geneeskunde vormde
het fundament en raamwerk waarmee de meesters kata technieken ontwikkelden. De
wetenschap van yin & yang, vijf elementen theorie, constructieve- en destructieve cirkel,
vormden een gemeenschappelijke wetenschap van deze meesters.

De befaamde dodelijke aanraking. Is het waarheid of legende? In China wordt beweerd dat als
een bepaald punt van het lichaam zelfs maar licht wordt aangeraakt op de juiste tijd van de dag,
verwonding of zelfs de dood, binnen een bepaalde tijd zal optreden. Zeker is dat de actieve
punten op alle momenten van de dag (en nacht) kunnen worden gemanipuleerd om met gemak
een tegenstander te kunnen controleren.


16
Kyusho Jutsu.

Sinds oeroude tijden pasten krijgers technieken toe om een tegenstander buiten gevecht te
stellen. Met de ontdekking van wat we nu kyusho jutsu noemen kregen die (oosterse) krijgers
een uiterst efficint wapen in handen. Zeker in een strijd tegen gewapende tegenstanders werd
de kennis van kyusho jutsu toegepast om een tegenstander te doden. Een vitaal punt dat werd
geactiveerd kon er toe leiden dat het betreffende orgaan ophield te functioneren. Door
bijvoorbeeld het hart te stoppen kon de onmiddellijke dood worden veroorzaakt. Het stoppen
van de nieren of lever resulteerde in de dood na enige dagen. Het activeren van de solaris
plexus of zonnevlecht (Japans: sui getsu) leidt na enige tijd tot een verstoring van het
immuun systeem. De Chinese benaming voor kyusho jutsu is: Dim-Mak.

Wellicht dat hier een verklaring ligt van de befaamde dodelijke aanraking danwel uitgestelde
dodelijke aanraking.

In essentie is een kyusho jutsu verdediging, het aanvallen van de
actieve punten die refereren aan posities langs een van de
(qi)meridianen van het menselijk lichaam. De actieve punten
bestaan uit een selectie van drukpunten (Japans: tsubo, Chinees:
hsueh). Het zijn dezelfde drukpunten die ook worden bedoeld in
shiatsu en acupunctuur- c.q. pressuur. Sommige punten zijn zeer
duidelijk herkenbaar, zoals de ogen, neus en geslachtsdelen.
Anderen zijn minder zichtbaar, maar even kwetsbaar, indien
geactiveerd op de juiste manier.

Een moeilijkheid is dat drukpunten in het algemeen maar klein zijn en elk punt dient op de
juiste manier te worden aangevallen, vanuit een bepaalde hoek, veelal uniek voor dat
betreffende punt. Een andere complicatie is dat elk punt zijn eigen manier van manipulatie
heeft. Dus slaan op- grijpen van- of wrijven van de vitale punten.

Kyusho slagen naar de actieve punten verstoren de normale qi-stroom door de meridianen.
Zoals een steen die in het water wordt geworpen, het water doet rimpelen; zo kan een slag naar
een vitaal punt de stroom van qi door het meridiaan systeem bevorderen of beletten. Zon
verstoring van de werking van het meridiaan systeem heeft gevolgen voor de inwendige
harmonie van het lichaam, met als gevolg daarvan een fysiologische reactie.

Kyusho jutsu verdedigingen, door het traumatiseren van de actieve punten van een aanvaller,
kunnen niet alleen ernstige pijn veroorzaken, maar ook bewusteloosheid en zelfs de dood. Als
zodanig is het effect op een aanvaller fataal. Afhankelijk van de kracht die op het vitale punt
wordt uitgeoefend, wordt een aanvaller ontmoedigd dan wel buiten gevecht gesteld.

Onderscheidend kan men als volgt stellen:
Acupunctuur- pressuur staat ten dienste van genezing.
Kyusho jutsu wordt toegepast in martiale (defensieve) situaties.

Heden ten dage passen we kyusho jutsu toe in verdedigingssituaties. Ons doel is niet om te
doden. Daarom als we worden aangevallen dienen we terughoudend te zijn in de verdediging.
Niet langdurig voluit slaan op- of grijpen van een activeringspunt, maar met een korte slag op
een vitaal punt de tegenstander uitschakelen. Is een aanvaller uitgeschakeld en eventueel buiten
bewustzijn controleer dan onmiddellijk zn toestand en tref maatregelen tot reanimatie.


17
Ook tijdens de training is het zaak om zich terughoudend op te stellen m.b.t. de mate van kracht
die we toepassen bij het activeren van de vitale punten. Dit is een kwestie van het gezonde
verstand gebruiken. Raak of tik de punten slechts licht aan. Denk er steeds aan dat het activeren
van de actieve punten gevolgen kan hebben voor het (dis)functioneren van de desbetreffende
organen. Oefen daarom op een rustige en beheerste manier en met een grote mate van
accuratesse.

Van groot belang is ook dat we niet te lang achtereen werken op activeringspunten. Langdurige
oefensessies moeten daarom worden vermeden. Vuistregel is dat 15 minuten per week
oefenen op activeringspunten meer dan voldoende is. Indien meer wordt geoefend in kyusho
jutsu is het voldoende dat de activeringspunten symbolisch worden gemanipuleerd.

Basis uitgangpunt is dat kyusho jutsu pijn kan veroorzaken. Het activeren van 2 punten
tegelijkertijd veroorzaakt het effect dat de pijn ergens in het midden wordt gevoeld. Activeren
van 3 punten d.m.v. een slag kan resulteren in bewusteloosheid. Er zijn slechts enkele plaatsen
op het lichaam waar het mogelijk is met n hand 3 plaatsen tegelijk te activeren. Meestal zijn
daarvoor beide handen vereist of 2 opeenvolgende snelle slagen met n hand. Activeren van 4
punten gelijktijdig verstoort direct het functioneren van een orgaan. Bewusteloosheid en zelfs
de dood kan het gevolg zijn. Daarom ook in dergelijke gevallen direct reanimeren. Activeren
van 5 nevenschikkende activeringspunten tegelijkertijd met 2 handen op de juiste manier en
volgorde is fataal en leidt tot onherstelbare schade, zo niet de dood.

Hou in geval van een confrontatie de volgende punten voor ogen.
Vertrouw niet alleen op het activeren van de vitale punten. In confrontaties hebben
actieve punten een toegevoegde waarde teneinde uit een gevaarlijke situatie te
ontsnappen.
Denk in termen van zones en lijnen waarin zich drukpunten bevinden, eerder dan in
(specifieke) drukpunten. Dit betekent dat bij manipulatie van een zeker gebied of lijn de
kans op het raken van een drukpunt groter zal zijn. Dit is vooral van belang in het donker.
Tracht een zo groot mogelijk gebied te raken.
Val niet aan op een drukpunt dat moeilijk is te bereiken als er ook een punt is dat
gemakkelijker kan worden gemanipuleerd.

De fundamentele principes van kyusho jutsu vereisen ook dat men een behoorlijke kennis van
atemi- en keri waza heeft om de anatomisch gevoelige gebieden te kunnen traumatiseren

De oorsprong van de kennis van kyusho jutsu ligt in de kennis van de traditionele Chinese
geneeskunde, derhalve lijkt het zinvol hierna onderwerpen te behandelen die aan de kennis van
de traditionele Chinese geneeskunde ten grondslag liggen.


18
Traditionele Chinese Geneeskunde.

Traditionele Chinese geneeskunde is een filosofie om de gezondheid te behoeden. Het is
gebaseerd op het begrip en de ultieme kracht van qi. In tegenstelling tot de westerse
geneeskunde is de traditionele Chinese geneeskunde van preventieve aard. Het doel is het
immuun systeem te versterken, teneinde ziekten te vermijden. In feite is de traditionele Chinese
geneeskunde gebaseerd op het principe dat elke zieke, kwaal of ongesteldheid in het lichaam te
wijten is aan het uit balans zijn van qi.

Al circa 2.500 jaar geleden werd, hoog in de bergen van Noord China, qigong beoefend door
Taostische priesters. Qigong is een meditatieve methode van lichaamsoefeningen en
ademhaling. Ze geloofden dat door de oefeningen de vitale levenskrachten versterkt werden.
Naar zij meenden was deze kracht, qi (prana in het Sanskriet, chi in het Chinees en ki in het
Japans), onafscheidelijk verbonden met het leven zelf. Ze ontdekten dat qi niet alleen het
lichaam versterkte, maar een energetische kracht is met universele gevolgen.

Door in de natuur de wisselwerking tussen vuur, water en damp te
observeren, ontdekte men dat er in het lichaam een vergelijkbaar iets
waarneembaar was. Ook in ons lichaam was een beweging gaande van
iets dat dezelfde subtiliteit had als damp.

Tevens ontdekte men dat de conditie (verdeling, stroming, enz.) van deze levensenergie van
wezenlijk belang was voor het functioneren van onze lichaam en geest. Zowel fysieke
processen als spijsvertering, bewegen, ademhalen, als geestelijke
processen als denken, concentreren, enz. bleken benvloed te worden
door de conditie van de qi c.q. de conditie van het energiestelsel. Ook
ontdekte men dat dit opgebouwd was uit een stelsel van meridianen die
verschillende organen en energiecentra met elkaar in verbinding
brengen in de vorm van een netwerk. Hetzelfde energiestelsel dat de
levensenergie over ons lichaam verdeeld, is ook de basis van de
acupunctuur, Chinese massage (Tuin-na), de Japanse drukpunt
massage (Shiatsu), e.a. Na veel inwendig onderzoek en experimenteren
ontdekte men langzamerhand ook dat en hoe de conditie van het
energiestelsel ten gunste benvloed kon worden door meditatieve
houdingen en bewegingen, ademhalingsoefeningen, klanken,
concentratie oefeningen, visualisaties, enz. In het kort gezegd: qigong kwam tot ontwikkeling.

De historici vertellen ons dat dit het begin was van de traditionele Chinese geneeskunde.

In de filosofie van de traditionele Chinese geneeskunde komen begrippen voor als: qi,
meridianen, yin & yang en de 5 elementen. Hierna worden deze begrippen uiteengezet.


19
Qi.

Qi als begrip vindt zijn oorsprong in de traditionele Chinese geneeskunde. Qi is onstoffelijk,
d.w.z. het kan niet zichtbaar worden gemaakt, noch is het tastbaar.

In de oosterse filosofie bestaat de mens uit drie delen, die tezamen een ondeelbaar geheel
vormen:
Tai: het eigenlijke lichaam, de materie.
Chen: de geest, het denken, de sturende en controlerende factor.
Qi: de energie die de materie bij elkaar houdt en de organen doet functioneren.

Alhoewel apart genoemd, zijn deze drie delen niet los van elkaar te zien. Zodra de geest
verdwijnt uit het stoffelijk lichaam, zal qi stoppen met het te voorzien van voeding. Het lichaam
sterft. Bij zware lichamelijke beschadiging zal de qi eruit verdwijnen en de geest heeft geen
woning meer om in te verblijven. Zodra qi geen toegang meer heeft tot het stoffelijk lichaam, of
de doorstroming wordt belemmert, zal tai sterven en shen verlaten.

Traditioneel wordt qi gezien als levensenergie; manifestatie van de subtiele levensenergie die in
elk mens stroomt en die niets anders is dan de oerenergie waaruit
aarde en heelal voortkwamen. Qi stelt ons in staat in alles dieper
door te dringen dan alleen met onze fysieke, scheikundige en
natuurlijke vermogens. Qi is onzichtbaar, maar de werking van qi
kan in het lichaam waargenomen worden. Qi zorgt er bijvoorbeeld
voor dat een wond uit zichzelf geneest. Als de qi-stroom
geblokkeerd is kan het lichaam ziek worden. Qi betekent in het
Japans zowel adem als bewustzijn. Bewustzijn zelf is qi, mentale
kracht is energie die uitgezonden kan worden naar elk deel van ons lichaam, of naar buiten kan
worden uitgestraald.

Ted Kaptchuk heeft in zijn boek The Web that has no weaver voor qi de volgende definitie
gegeven: Materie die op het punt staat in energie over te gaan, of energie die op het punt staat
in materie over te gaan. In de Chinese denkwereld wordt er immers geen onderscheid gemaakt
tussen materie en energie.

Een citaat uit Ki in het dagelijks leven van aikidomeester Koichi Tohei: Ons leven is te
vergelijken met een hoeveelheid water dat we uit de oceaan nemen en in onze handen houden.
We noemen dit ik. Het is hetzelfde als dat we het water ons water noemen, alleen omdat we
het in onze handen houden. Vanuit het standpunt van het water gezien, is het een deel van de
grote zee. Want als we onze handen openen, komt het water weer terug in de zee. Wanneer we
weigeren om het water haar eigen weg te laten gaan, zal het muf worden. Ons leven is een deel
van de universele ki, omhuld door het vlees van ons lichaam. Ofschoon we daar ik tegen
zeggen, is het vanuit het standpunt van de geest eigenlijk de ki van het universum. Hoewel deze
ki omsloten is door het vlees van ons lichaam, is het in voortdurende verbinding met het
universum en vormt het er een actief deel van. Wanneer de verbinding van onze eigen ki en de
ki van het universum niet verzwakt is, zijn we gezond en levendig.

Zonder qi kunnen we niet bestaan. Zowel voor het leven zelf, als voor het werk maken we er
gebruik van. Qi moeten we steeds aanvullen. Het is een basisenergie, meegekregen bij de
geboorte. Andere bronnen van qi zijn voedsel, zon, licht, zuurstof en contacten met andere
levende schepsels.


20
In t algemeen wordt gezegd dat de verzamelplaats van qi de onderbuik is (seika tanden). Het
ideogram (kanji) dat gebruikt wordt om qi te verbeelden is:

Dat ideogram kan als volgt worden ontleed.

De drie bovenste lijnen staan voor stoom en damp:

Het onderste deel van het ideogram staat voor:

Dit ideogram kan worden gesplitst in twee tekens:

Het eerste teken, vier streepjes, staat voor de rijst, welke door het tweede teken, kruis, door
dorsen van het pel wordt ontdaan.

Soms wordt het ideogram van rijst vervangen door dat van vuur:

Het ideogram voor qi wordt dan gevormd door het kanji voor water en vuur. Anders gezegd: de
kosmische energie, gesymboliseerd door water en vuur, wordt samengebald tot een geheel,
waardoor qi-krachten of oerenergie wordt opgewekt.

Qi wordt in het lichaam verzameld in energiecentra. Men onderscheid drie energiecentra: n in
de onderbuik, in het Chinees tantien en in het Japans hara genaamd, een tweede in de borst
en een derde in het hoofd. Het Indische Chakra/Nadi systeem is overeenkomstig, maar daar
noemt men de energiecentra chakra en telt men er zeven.

Letterlijk betekent tantien: zee van qi. Het zwaartekracht centrum van het lichaam. Ook wel
genoemd het cinnaber veld of elixer veld. Wordt beschouwd als het centrum van de vitale
energie of qi, daar waar de levenskrachten zich verzamelen. Vanuit dit punt vloeit qi door het
hele lichaam via energiebanen of meridianen.

Door de tantien staat de mens direct in verbinding met de oorspronkelijke eenheid der dingen.
En van de voornaamste doelstellingen van meditatie technieken en ademhalingsoefeningen in
de krijgskunsten is om de qi in de tantien te vergroten en versterken.


21
Yin & yang zijn de oorsprong van het leven.
Nei Jing

Yin & Yang.

De theorie van yin & yang (Japans: in en yo) is de basis van de oosterse filosofie. Yin &
yang zijn twee polariteiten die zich overal en altijd manifesteren en waarbinnen alle
bewegingen en veranderingen plaatsvinden. Deze bewegingen van energie is gelijk aan leven.
Yin & yang wordt gebruikt om leven te beschrijven. Het zijn geen statische begrippen, maar
een methode om veranderingen te beschrijven zodat er mee gewerkt kan worden. Een man is
meer yang en een vrouw meer yin. Maar een jonge vrouw is yang ten opzichte van een oude
vrouw. Met yin & yang kunnen relaties worden beschreven van dingen ten opzichte van elkaar.

Yin & yang zijn begrippen die overal in de natuur existeren als aan elkaar tegengestelde, maar
toch aanvullende principes: dag en nacht zijn tegenstellingen, maar zodra de zon om 12 uur zijn
hoogtepunt bereikt heeft, begint reeds een weinig yin van de nacht op te treden als voorbode
van de naderende schemering. Tegenwoordig weet men, dat de man ook wat vrouwelijk
hormoon in zich heeft en de vrouw niet alleen maar vrouw is. In de elektriciteitsleer ziet men
een positieve kern met negatieve elektronen, bij een magneet kent men een positieve en een
negatieve pool, in de geneeskunde kent men de tegengestelde, maar toch samenwerkende polen
van het onwillekeurige zenuwstelsel, de sympathicus en de parasympathicus.

Volgens de Taostische leerstellingen was er, voordat het heelal ontstond en vorming kreeg, een
toestand van volkomen leegte. De Chinezen noemden deze toestand Wu Chi. Wu Chi is
hetgeen wat niets is, doch alle ingredinten bevat om iets te laten ontstaan. Als we dit vertalen
naar de westerse opvattingen dan is dit de situatie voor de Grote Knal. Deze oertoestand was
niet gerelateerd aan tijd en snelheid omdat er niets was waaraan tijd en snelheid kon worden
afgemeten. Alles was leegte. Wu Chi betekent de uiteindelijke staat van het niets. Wu Chi
kwam in actie door een of andere impuls; en het begin van de schepping werd een feit. De eerste
impuls manifesteerde zich als qi, ontstaan uit de oerpolariteit tussen yin & yang. Het eeuwige
spel tussen yin & yang is de meest wezenlijke uitdrukking van Wu Chi. De Taosten noemden
dit proces Tai-chi (het meest uiteindelijke) de veelvoudigheid van alle verschijnselen in het
heelal, zichtbaar of onzichtbaar. Komt tot stand uit de dualiteit tussen yin & yang!

Het zijn en het niet-zijn produceren elkaar
Het moeilijke en het gemakkelijke vullen elkaar aan
Lang en kort contrasteren elkaar
Hoog en laag onderscheiden elkaar
Klank en stem harmoniseren elkaar
Voor en achter volgen elkaar.
Tao-Te-Ching

Uit de Nei-Jing (Boek van de Interne Geneeskunde), van de legendarische Gele Keizer Huang
Ti, blijkt dat ook op geneeskundig gebied de theorie van yin & yang zijn stempel heeft gedrukt.
Het boek beschrijft het leven en het functioneren van het menselijk lichaam in termen van het
yin & yang concept.

Volgens de theorie van yin & yang is niet alleen het leven op aarde, maar uiteindelijk het
bestaan van het hele universum gebaseerd op het principe van dualiteit. Enkele voorbeelden:


22
tegenover begin staat einde, donker brengt licht voort, de dag is een product van de nacht. Wit is
er alleen omdat er ook zwart is, geluid omdat het uit stilte ontstaat, vreugde omdat er ook
verdriet is. We zien dat alles bestaat uit twee tegengestelde polen. In het Chinees aangeduid met
de termen yin & yang. Ofwel, het een brengt het ander voort en het ander kan niet zonder het
een. Maar ook een toename of een afname van de ene gaat steeds gepaard met respectievelijk
een afname of een toename van de andere. Dit noemt men het proces van wederzijdse
consumptie en productie. Zolang yin & yang in evenwicht zijn, is er harmonie, balans en dus
gezondheid. Indien het harmonisch werken der tegendelen verstoord is krijgt men ziekte.

Men bedoelt ermee dat er een dynamisch evenwicht is; dit wil zeggen dat yang overdag actief
zal zijn en het yin zijn activiteit s nachts zal laten gelden. Deze verhoudingen in activiteit
behoren in balans te zijn. Een statisch evenwicht daarentegen wil zeggen dat er geen
transformatie meer plaats vindt, dit betekent de dood van een individu!

Yin betekent van oudsher schaduwkant van de berg en yang zonkant van de berg. Op het
lichaam lopen de yangmeridianen aan de buitenzijde die door de zon beschenen wordt (de
rugzijde en de bovenzijde van de armen) en de yinmeridianen aan de schaduwkant/binnenzijde
van het lichaam (voorzijde en onderkant armen). Niets is volledig yin of yang. Yin wekt yang
op en omgekeerd. Absoluut yang en absoluut yin bestaat dus niet.

Yin & yang zijn de weg van hemel en aarde,
principes en matrix van alle dingen,
ouders van alle veranderingen,
oorsprong van geboorte en dood...
Nei Jing

Yang: mannelijk, positief hemel, opgewonden, energie, licht, warm, zomer, actief, zout. Yang
doelt op alles wat actief is, expansief, bewegend, hard, licht, helder. Yang is het
handelende.
Yin: vrouwelijk, negatief aarde, kalm en stil, materie, donker, koud, winter, passief, zoet.
Yin doelt op alles wat negatief of passief is, traag, zacht, stoffelijk, zwaar, donker. Yin
is het ontvangende.

Yin & yang worden gesymboliseerd door de monade. Dit is een cirkel met daarin twee
golfbewegingen. In elke golfbeweging bevindt zich een rondje. De rondjes in de
golfbewegingen mogen zich niet op de loodlijn bevinden, dat symboliseert stilstand en dus de
dood. De monade moet daarom altijd getoond worden met de rondjes uit de aslijn, immers dat
symboliseert leven, dynamiek.


23
De 5 Elementen.

Men zal zich afvragen hoe de Chinezen aan het systeem van de vijf
elementen (Chinees: Wu Xing) komen. Uiteraard zijn het metaforen,
cryptische omschrijvingen van bepaalde fenomenen, die waarschijnlijk,
zoals alle andere kennis, werd opgedaan uit observatie van de natuur.

In eerste instantie waren de Chinese krijgsheren van ongeveer 500 v. Chr. vooral genteresseerd
in hoe het volk beheerst kon worden. De controlecyclus werd ontwikkeld: hoe wordt een
natuurlijk fenomeen beteugeld. Pas later kwam de voortbrengingscyclus in beeld: hoe brengt
het ene fenomeen het andere voort. En weer een tijd later is de fasenleer geworden tot wat ze nu
is: een verfijnd begrippenstelsel voor de interactie van alle fenomenen, van alles dat zich aan
ons voordoet. Behalve de classificatie van alle natuurlijke fenomenen brengt deze leer ons dus
ook de voortbrengingscyclus (shen) en de controlecyclus (k).

De leer van de 5 elementen is later ontstaan dan de yin & yang leer en voegt er iets aan toe. De
fasen zijn: aarde, metaal, water, hout en vuur. Ze vertegenwoordigen een meer gedetailleerde
classificatie van yin & yang in verschillende vormen van qi, beschreven door de eigenschappen
van metaal, water, hout, vuur en aarde. Alle verschijnselen in de natuur werden ingedeeld bij
een van de 5 groepen, die een bepaalde beweging of kwaliteit van energie aanduiden.

Opgemerkt wordt dat het woord element in onze taal een enigszins vaste connotatie heeft, die
het in het Chinees niet heeft. Vandaar dat de theorie vaak bekend is in de alternatieve vertaling
van vijf transformaties of van vijf fasen. De elementen zelf zijn eigenlijk beschrijvingen van qi
in verschillende stadia en veranderingsprocessen. Voor beoefenaars van shiatsu en andere
oosterse geneeswijzen is het vijf-elementenmodel heel handig om mee te werken, daar het
tastbaarder en dus beter te vatten is dan de soms vaag aandoende eigenschappen van yin &
yang. Net als yin & yang ontstond de vijf-elementenopvatting van het universum door het
observeren van de wisselwerking tussen de verschijnselen. De theorie van de vijf elementen
kent twee aspecten: ten eerste het groeperen van dingen of verschijnselen met een
gelijksoortige kwaliteit van energie tot correspondenties en ten tweede de energiestroom tussen
de elementen en strak gedefinieerde volgorden of cycli. Een belangrijk aspect van de
vijf-elemententheorie is de beschrijving van de manier waarop energie stroomt, samengevat in
de scheppingscyclus (voedende of shen) en de beheersingscyclus (controlerende of ko). In de
scheppingscyclus schept elk element het volgende, dus hout schept vuur dat aarde schept en zo
verder de kring rond. De cyclus van de seizoenen is hier een goed voorbeeld van: in het voorjaar
(tijd van houtenergie) stijgt de energie van de aarde omhoog en komt tot uitbarsting in de grote
bedrijvigheid van de zomer (vuur), die zich vervolgens transformeert tot de nazomer
(aardetijd). De nazomer rijpt tot de oogsttijd van de herfst (metaal) en dan rust de qi van de
aarde en slaat zichzelf op tijdens de winter (tijd van waterenergie), voordat het hele proces in
het voorjaar weer een aanvang neemt. De beheersingscyclus (ko-cyclus) is de vijfpuntige ster,
die laat zien hoe de elementen elkaar ook beperken om het anders oneindige sterker worden af
te remmen. Ook nu kunnen we naar de natuur kijken om de mechanismen die hier aan het werk
zijn te verklaren: water dooft vuur, vuur smelt metaal, metaal hakt hout, hout (bomen)
stabiliseert de aarde, aarde damt water in.


24

































25

Elke fase kan men opvatten als positieve, proces georinteerde kaders, waarbij de ideale
kenmerken van elk worden benadrukt. Deze ideale toestanden zijn slechts richtlijnen of doelen
voor een evenwichtig en gentegreerd functioneren. Ze weerspiegelen ook de relaties en
interacties tussen de fasen.

Zoals uit de tabel hiervoor blijkt zijn de elementen geassocieerd aan de verschillende relaties,
zoals: seizoen, cyclus, enz..

Deze verbindingen houden in dat er een relatie is tussen de omstandigheden van de organen van
het element en bijvoorbeeld het lichaamsweefsel. Als de structuur van het betreffende weefsel
verandert, zal dat te merken zijn in het orgaan en vice versa. Als de toestand van het orgaan
wijzigt, verandert ook de conditie van het verbonden weefsel.

In het denken in de Traditionele Chinese Geneeskunde is daarom ook geen sprake van
causaliteit, maar van gelijktijdigheid van die twee gegevens. Beide gegevens gaan samen met
Tabel van de vijf fasen, met opsomming van de relaties. De opsomming is niet bedoeld
volledig te zijn, of inmutabel.
element hout vuur aarde metaal water
seizoen
voorjaar zomer nazomer herfst winter
cyclus
geboorte groei transformatie oogst opslag
klimaat
wind hitte vochtigheid droogte koude
kleur
groen rood geel wit zwart/blauw
richting
oost zuid centraal west noord
vloeistof
tranen zweet speeksel slijm urine
stem
schreeuwen lachen zingen huilen kreunen
geur
ranzig branderig geurig stinkend rottend
emotie
woede vreugde piekeren verdriet angst
weefsel
spieren/pezen bloed lichaam huid beenderen
zintuig
ogen tong mond neus oren
smaak
zuur bitter zoet scherp zout
yangorgaan
galblaas dunne darm
3 voudige
verwarmer
maag dikke darm blaas
yinorgaan
lever hart
pericardium
milt long nier
tijdstip
01.00 - 03.00
23.00 - 01.00
11.00 - 13.00
13.00 - 15.00
19.00 - 21.00
21.00 - 23.00
09.00 - 11.00
07.00 - 09.00
03.00 - 05.00
05.00 - 07.00
17.00 - 19.00
15.00 - 17.00


26
een verschijnsel op het onstoffelijke vlak, te weten: een verandering in de met element en
orgaan verbonden energie.

De vijf elementen betreffen de vijf aspecten van de vele verschijnselen; b.v. het jaar: dan is hout
- voorjaar, vuur - zomer, aarde - nazomer, metaal - najaar en water - winter.
Houtaspect: kracht en groei, naar buiten tredend.
Vuuraspect: de volle wasdom, de kracht van het jaar, veel licht, weinig slaap, veel
activiteit.
Aardeaspect: rijping, oogsten,bewaren.
Metaalaspect: eliminatie,verwijderen, schoonmaken, de balans opmaken.
Wateraspect: stilte van de winter, veel slaap, donker,weinig activiteit, zaak koesterend.

Binnen elk element is een yin & yang aspect: yang = behoedend en voedend;
yin = zich uitbreidend.


27
De Meridianen.

Meridianen (Chinees: J ingluo / J apans: Keiraku).zijn de banen waardoor de energie zich in
ons lichaam beweegt. Soms komen deze banen overeen met de loop van spieren of bloedvaten.
Dit hoeft echter niet.

Ze vormen een theoretische verbinding tussen de acupunctuur- of
tsubopunten. Het is evenwel geen anatomische realiteit, dit in tegenstelling
tot de acupunctuurpunten zelf. Een meridiaan is als het ware een wijze van
verbanden leggen: waar wij verbanden of relaties zien, leggen de Chinezen
verbindingen: meridianen. Het meridiaanstelsel bestaat uit 80 meridianen.
Alle meridianen met elkaar vormen een netwerk de: J ing Luo.

J ing betekent: door geven of er doorheen gaan;
Luo betekent: iets dat verbindt, een net;
Mai betekent: een holle structuur waar iets door stroomt, een vat.

De naam duidt op een samenhangend geheel, waarin iets stroomt, op een
stelsel van kanalen en rivieren waarin materie (bloed) stroomt, om qi te
vervoeren.

Eigenlijk zouden we moeten spreken over de Jing Mai en de Luo Mai:
respectievelijk de meridianen en kollateralen. De naam meridiaan is
afkomstig van de Franse jezueten aan het keizerlijk hof in Beijing. Zij
zagen Tong Ren, de koperen man, een meer dan manshoge pop, waarop
alle acupunctuurpunten staan, onderling verbonden door meridianen. Deze
lijnen, die van onder de voet tot boven op de kruin liepen, vergeleken ze
met de meridiens: de denkbeeldige lijnen die op de aardbol van noord-
naar zuidpool lopen.

De oorspronkelijke betekenis van het Chinese woord J ing was waterweg,
beek, kanaal, later werd het draad. Jing staat ook voor boek, want dat wordt
door draden bijeen gehouden (Nan Jing, Nei Jing). De Luo Mai zijn de
transversale verbindingen in het meridiaansysteem. Jing Mai en Luo Mai
zijn a.h.w. schering en inslag, waarbij de Jing Mai de hoofddraden zijn en
de dwarsverbindingen door de Luo Mai gevormd worden, vandaar de
benaming Jing Luo.

De functie van meridianen is:
zorgen voor lichaamsbeweging (van bloed, gas, zuurstof, water e d );
verbinden van ledematen en hoofd met de romp;
communicatie van binnen naar buiten en van boven naar beneden;
zorgen voor de regulering van organen.

Elke meridiaan is gerelateerd aan n van de 5 elementen. Bijvoorbeeld de hart meridiaan is
gerelateerd aan het element vuur en de nier- en blaas meridiaan met water. Iedere meridianen
heeft zijn basis in een orgaan en is hiernaar vernoemd. Een uitzondering is de 3-voudige
verwarmer. Deze correspondeert niet met een eigen orgaan maar met bepaalde relaties tussen
andere organen en de totale verdeling van energie over het lichaam. De werking van de energie
die door een meridiaan loopt komt overeen met de functie van het betreffende orgaan. De dikke


28
darm heeft bijvoorbeeld de functie van het afscheiden van afvalstoffen. Emotioneel heeft de
dikke darm ook de functie van afscheid nemen en loslaten. Een verwoede verzamelaar kan last
krijgen van constipatie. Ook zaken als een rouwproces, of het uitgeven van een groot
geldbedrag kunnen effect hebben op de dikke darm als orgaan of spanning geven in het gebied
van de meridiaan. Bijvoorbeeld gespannen kuiten of gevoelige plekken op de bovenkant van de
arm net onder de elleboog.

Hiervoor werd gezegd dat het meridiaanstelsel uit wel 80 meridianen bestaat. Dit zijn de
meridianen die in de traditionele Chinese geneeskunde voorwerp zijn van behandeling. De 12
belangrijkste worden hierna in de matrix genoemd. Iedere meridiaan bedient een orgaan en is
ernaar genoemd. We onderscheiden:






















De meridianen liggen symmetrisch aan beide zijden van het lichaam, dus 24 in totaal. Daar
komen dan ook nog twee meridianen bij die niet aan een orgaan zijn gerelateerd, te weten:
Conceptievat en Gouverneurvat. Deze meridianen liggen op de middellijn van het lichaam,
het conceptievat aan de voorzijde en het gouverneurvat aan de achterzijde. Samen worden deze
twee meridianen ook wel de embryonale kringloop genoemd, omdat het de enige meridianen
zijn bij een foetus. Conceptie- en gouverneur- meridiaan bezitten de eigenaardigheid dat ze niet
in tweevoud voorhanden zijn.

Alles bij elkaar lopen er 26 hoofdmeridianen door ons lichaam.

Het komt voor dat een meridiaan in werkelijkheid een omweg maakt via de punten van andere
meridianen, zoals tussen lever 11, 12 en 13; milt 12 en 13; conceptievat 2, 3 en 4.
Ook kan er sprake zijn van een dubbele meridiaan, bijvoorbeeld tussen maag 12 en 30.

De hoofdmeridianen vallen tenminste in twee grote groepen uiteen, te weten:
de actieve energieproducerende (yang) organen;
en de passieve opslaande (yin) organen.
Nederlands J apans Chinees Acu-punten
Blaas / Bl Boukoukei Foot taiyang 67 pt
Dikke darm / Di Daityoukei Hand yangming 20 pt
Dunne darm / Du Syoutyoukei Hand taiyang 19 pt
Galblaas / Gb Tankei Foot shaoyang 44 pt
Hart / Ha Sinkei Hand shaoyin 9 pt
Lever / Le Kankei Foot yueyin 14 pt
Long / Lo Haikei Hand taiyin 11 pt
Maag / Ma Ikei Foot yangming 45 pt
Milt / Mi Hikei Foot taiyin 21 pt
Nier / Ni Zinkei Foot shaoyin 27 pt
Pericardium / Pe
of
Kringloop meridiaan
Sinpoukei Hand yueyin 9 pt
3 Voudige verwarmer / 3V Sansyoukei Hand shoayang
of
San jiao
23 pt
Conceptievat / Cv Nimyaku Ren-mai / Rn 24 pt
Gouverneurvat / Gv Tokuyaku Du-mai / Du 28 pt


29

Actieve yang-meridianen. Passieve yin-meridianen.
blaas. hart.
dikke darm. lever.
dunne darm longen.
galblaas milt.
maag. nieren.
drievoudige verwarmer. Pericardium
(of meester van het hart, of kringloop).

Ieder yang orgaan is gekoppeld aan een yin orgaan die een gelijksoortige functie heeft.
dikke darm / long: loslaten en opnemen.
maag / milt: opslag.
blaas / nier: zuivering.
dunne darm / hart: kwaliteit van het bloed.
galblaas / lever: verdelen energie.

Tussen de meridianen bestaat onderling wisselwerking, die door naburigheid en energie
gedefinieerd zijn. Zo ontstaat het beeld van een keten die er als volgt uitziet:










De passieve yin-meridianen van de opslaande organen liggen steeds aan de binnenkant van de
ledematen. Aan de binnenkant van de armen lopen de meridianen van hart, longen en
pericardium (meester van het hart of kringloop). Aan de binnenkant van de benen vindt men de
andere drie opslag-meridianen, namelijk: van milt, nieren en lever. De actieve yang-meridianen
van de energieproducerende organen lopen steeds aan de buitenkant van de ledematen; op de
armen die van dunne darm, dikke darm en de 3 voudige verwarmer; op de benen die van de
blaas, galblaas en de maag. Dit systeem vergemakkelijkt het onthouden aanzienlijk.

Elk van de orgaan- c.q. meridiaan systemen bevat vijf elementen. Als een aspect van het
orgaan/meridiaan systeem zich niet kan uitdrukken, of te veel nadruk krijgt, of uitgeput raakt,
wordt ook de balans binnen het element verstoord. Ieder element, aspect van een orgaan c.q.
meridiaan systeem heeft een eigen plaats op de meridiaan via welke een dergelijke verstoring
kan worden benvloed.

Door middel van zo punt, zoals het metaalpunt van een aarde-orgaan, wordt het metaalaspect
(schoonmaak) van dat orgaan benvloed. Alsook de verbinding tussen het betreffende
orgaan/meridiaan en de beide organen/meridianen van het metaalpunt in het algemeen.


30

De punten van de yin-meridianen aan de binnenkant van de ledematen.

Hout Vuur Aarde Metaal Water
Longen 11 10 9 8 5
Pericardium 9 8 7 5 3
3 yin arm
Hart 9 8 7 4 3

Milt 1 2 3 5 9
Lever 1 2 3 4 8
3 yin been
Nier 1 2 3 7 10

De punten van de yang-meridianen op de buitenkant van de ledematen.

Metaal Water Hout Vuur Aarde
Dikke darm 1 2 3 5 11
3Vw 1 2 3 6 10
3 yin arm
Dunne darm 1 2 3 5 8

Maag 45 44 43 41 36
Galblaas 44 43 41 38 34
3 yin been
Blaas 67 66 65 60 54


Onderstaande tabel laat zien welke meridianen in verbinding staan met welke spieren
en/of groepen van spieren.
blaas sacrospinalis, peroneus, tibialis.
dikke darm hamstrings, quad lumborum, fascia lata, flexor digitorum, longus.
dunne darm abdominals, quadriceps.
galblaas anterior deltoid, politeus.
hart subscapularis.
lever rhomboids, pectoralis major sternal.
long deltoids, diaphragm, anterior serratus, coracobrachialis.
maag
neck ext/flexors, levator scapulae, pectoralis major clavicular,
bracioradialis, sterno-cleido-mastoid.
milt trapezius, latissimus dorsi, oponens pollicis longus.
nier upper trapezius, psoas, iliacus.
pericardium gluteus maximus, gluteus med, piriformis, abductors, general pelvic.
3 voudige verwarmer
gastrocnemius, soleus, sartorius, gracilis, teres minor, flexor hallucis,
longus.


31
Een orgaan is het meest actief in een bepaalde periode. In die periode zal het ook de meeste
energie ontvangen c.q. opnemen. Kalmeren en tot rust brengen geeft het meeste resultaat op de
tijden in het schema aangegeven. Activeren geeft het beste resultaat in de twee uren na de tijd in
het schema aangegeven. Het minst actief is het orgaan- of meridaan-systeem 12 uur na de
periode van de hoogste activiteit.

Als in kyusho jutsu het correcte punt c.q. meridiaan op het juiste uur - waarin de meeste energie
in die specifieke meridiaan aanwezig is - wordt getoucheerd, dan zal de schade aan de
desbetreffen meridiaan en vitaal punt des te groter zijn.

























Toegepast op het gebied van het menselijk lichaam, de geest en de ziel kunnen de vijf
elementen van onschatbare waarde zijn om precies vast te stellen waar en hoe de lichaams-qi uit
balans is geraakt.


32
De Organen van het Lichaam en het Skelet Systeem.

De inhoud van dit werk betreft (uiteraard) de vitale punten in het menselijke lichaam. Echter die
zouden niets betekenen zonder het bijbehorende weefsel, de organen en de drager van dit alles:
het skelet systeem. Daarom zijn ter completering nog enige schemas opgenomen van de
lichaamsorganen de het skelet systeem.





33


































34
De Meridianen en de Actieve- en Extra Punten.

Op de hierna volgende paginas zijn de kaarten van de 12 hoofdmeridianen en de 2 niet aan
organen gerelateerde meridianen opgenomen. Ook zijn de extra punten opgenomen. De extra
punten zijn niet aan een meridiaan gelieerd. Ze tonen de verschillende delen van het lichaam
met de desbetreffende meridianen en actieve- en extra punten.

Cun.

Een aantal keren wordt de Chinese maateenheid cun genoemd. In de Chinese Traditionele
Geneeskunst is dit de gangbare maateenheid. Het is geen absolute, maar relatieve maateenheid,
gebaseerd op de evenredige lichaamsmaten van een persoon.

Dus een cun is geen vaste maateenheid, men baseert zich op
een aantal afmetingen van de hand. Een duimbreedte is 1 cun, 2
vingerbreedten is 1 cun, en een handbreedte (gemeten van
buitenzijde pink tot buitenzijde wijsvinger) is 3 cun. In de
praktijk komt dit neer op circa 1 inch of circa 2 centimeter.

Toucheren.

Bij een groot aantal punten wordt de manier genoemd waarop het best het punt kan worden
getoucheerd. In het algemeen zijn dit slagen, stoten en trappen. In het bijzonder bij karate
onderscheid men daarin vele vormen. Bij jujutsu en aikijujutsu/aikido ligt dit veel eenvoudiger.
Een slag wordt in de meeste gevallen uitgevoerd met een shuto ofwel tekatana (zwaardhand
/ handkantslag). Beoogt men met een stoot meerdere vitale punten te raken, doet men dit het
beste met een seiken (voor-vuiststoot). Wil men echter een bepaald vitaal punt treffen, dan is
de beste manier een nakadaka-ipponken (dit een vuist waarbij de middelvinger iets voor de
andere vingers uitsteekt, als het ware een puntig uitsteeksel). Een trap kan met het best
uitvoeren met een chusoku (met de bal van de voet), of met een kakato (hiel).



Shiatsu toepassing.

Bij een groot aantal punten wordt ook een shiatsu toepassing genoemd. Achterin dit werk is op
pagina 108 een alfabetische lijst opgenomen van indicaties. De indicaties verwijzen naar de
actieve- en extra punten die voor shiatsu toepassing in aanmerking komen. Bij de
desbetreffende punten is een beknopte uitleg van de behandeling gegeven.


35
Blaas / Bladder / Foot Taiyang.


















































36
De blaas-meridiaan.

Dit is de langste meridiaan. Begint in de hoek tussen neusrand en de benige oogkas, loopt over
de schedel, vertakt zich op de rug in tween (een curiositeit!), passeert daarna de achterzijde
van het been en eindigt langs de buitenste voetrand verlopend, in het buitenste nagelhoekpunt
van de kleine teen. Iedere blaasmeridiaan telt 67 punten.

Functies: alle uitscheidingsfuncties van het lichaam.

Kyusho punten.

bl 1 - jing ming (glans van het oog). Zelfs een lichte slag op dit punt geeft misselijkheid,
verlies van energie en qi en mogelijk zelfs (tijdelijk) gezichtsverlies. Het punt heeft
verbindingen met meerdere andere meridianen, derhalve zal er ook nadelig qi effect zijn
voor die systemen. Een harde slag zal de dood tengevolge kunnen hebben, als gevolg van het
tot stilstand komen van de qi-stroom. Omdat dit het beschermpunt is voor ziekten etc., zal
ook het immuun systeem geblokkeerd raken en dus op een later tijdstip tot allerlei ziekten
kunnen leiden. Het totale energiesysteem zal uit balans zijn.
Shiatsu toepassing: Oorklachten en oorsuizingen bestrijden door gedurende circa 20
seconden acupressuur toe te passen.
bl 2 - cuan zhu (bamboe verzamelen). Een gevaarlijk punt. Een treffen draineert qi aan het
systeem. Hoofdpijnen die maanden kunnen aanhouden. Een misselijk gevoel. Een opwaartse
stoot zal een gevoel geven of het hoofd ontploft. Een knock-out of zelfs de dood is mogelijk.
bl 3 - mei chong (knooppunt boven de wenkbrauw). Een slag of stoot op dit punt
veroorzaakt een knock-out en mogelijk zelfs een gebroken nek indien de slag hard genoeg is.
Energie drainage punt. Dit punt ligt nabij de cerebrum, dat deel van de hersenen die de
controle heeft over fysieke lichaamsfuncties. Een treffen heeft derhalve ernstige gevolgen
voor het lichaam.
bl 4 - qu chai (gebogen afwijking). Toucheren van dit punt zal de hersenen een shock geven.
De ontvanger zal niet weten wat hem/haar overkomt en het lichaam zal even buiten functie
zijn. Fysieke schade aan de nek is zeer wel mogelijk.
bl 5 - wu chu (vijf plaatsen). Een treffen op dit punt veroorzaakt plaatselijk pijn.
Neerwaartse qi drainage dat, zodra het de maag bereikt, misselijkheid veroorzaakt.
Knock-out bij een harde slag.
bl 6 - cheng guang (het licht ontvangen). Een slag of stoot veroorzaakt qi drainage en lokaal
veel pijn. De ontvanger zal erbij moeten gaan zitten, totdat het lichaam weer naar behoren
functioneert. Mogelijk schedelbeschadiging, daar het punt nabij de fontanel ligt.
Toucheren: Naast slaan is een goede manier dit punt te wrijven.
bl 7 - tong tian (verbinding met de hemel). Een treffen op dit punt veroorzaakt verwarring in
het brein en gevoelloosheid. Hoe harder de slag hoe langer de verwarring en gevoelloosheid
zullen duren.
Toucheren: Zie punt bl 6.
bl 8 - luo que (terugkerend luo-vat). Toucheren van dit punt leidt tot qi drainage, die omlaag
gaat aan de zijde van het lichaam waar het treffen was. Een harde slag veroorzaakt een
knock-out en in ieder geval tot misselijkheid.
Toucheren: Zie punt bl 6.
bl 9 - yu zhen (jade kussen). Een slag of stoot op dit punt geven de hersenen een shock, met
een knock-out als gevolg. Qi drainage vanuit de borstkas en een gevoel van misselijkheid.
Grote kans op falen van het hart.
Shiatsu toepassing: Masseren voor pijn in de nek.


37
bl 10 - tian zhu (hemelse zuil). Een gevaarlijk punt. Het punt ligt precies onder de medulla
oblongata. Dit is het onderste deel van de hersenstam en circa 2 centimeter lang. De
zenuwbanen kruisen op dit punt en zijn verantwoordelijk voor het ontvangen van informatie
van de tegengestelde kant van het lichaam. Het is het controle centrum voor veel vitale
lichaamsfuncties. Dit verklaart waarom een slag of stoot zoveel consequenties kan hebben.
In het bijzonder de functies van de ademhaling. Een harde slag op dit punt kan een knock-out
veroorzaken; en schade aan de ruggengraat en/of verlamming. De ontvanger zal tevens een
gevoel krijgen te zijn onthecht, doordat de emotionele energie is geblokkeerd, als gevolg van
het opbouwen van yang qi in het hoofd. Er zal een gevoel zijn alsof het lichaam geen
zuurstof ontvangt van de longen. Een slag of stoot in combinatie met de punten ma 9 en cv
17 doet de dood onmiddellijk intreden. De qi stroom in het lichaam zal onmiddellijk
stoppen. Zelfs een treffen op punt bl 10 alleen al kan dodelijk zijn.
Toucheren: Sla of stoot dit punt van achteren naar voren in een licht opgaande hoek.
Shiatsu toepassing: Masseren voor pijn in de nek.
1
e
Hulp: Druk gb 20 in aan beide kanten om de yang qi terug in het hoofd te brengen. Bij een
harde slag is er weinig kans op herstel en zal er steeds hersenbeschadiging zijn met continue
hoofdpijnen.
bl 11 - da zhu (grote weversspoel). Niet een punt om mee te spelen. Dit punt heeft effect op
het bottenstelsel en de nieren. Een actie op dit punt veroorzaakt derhalve onmiddellijk
misselijkheid. Qi drainage punt. Toucheren in combinatie met de punten ma 37 en ma 39 is
dodelijk. Op een later tijdstip kan bloedziekten, zoals leukemie ontstaan. De ontvanger zal
worden afgesneden van de geest (shen).
Toucheren: Recht langs achter en een lichtelijk naar beneden toe.
Shiatsu toepassing: Masseren voor pijn in de nek.
1
e
Hulp: Sla hard op ni 1, of prik erin met een naald.
bl 12 - feng men (poort van de wind). Een slag of stoot op dit punt heet fysieke en mentale
gevolgen. De qi circulatie wordt direct beschadigd en heeft tijd nodig om te herstellen. De
ruggengraat zal open staan voor aanvallen van buitenaf. Ook hier zal de ontvanger worden
afgesneden van de geest (shen). Gevoelig voor koude. In de loop der jaren zullen er
emotionele veranderingen optreden.
Toucheren: Recht erop en lichtelijk neerwaarts.
1
e
Hulp: Balanceer de blaasmeridiaan.
bl 13 - fei shu (transportpunt van de long). Een rug-shu punt. Dit punt is gerelateerd aan de
longen. Een treffen zal derhalve gevolgen hebben voor de longen. De ontvanger zal een
gevoel hebben in het kruis te zijn geschopt. Naar adem snakken en vooroverbuigen. Ook de
nieren zullen schade oplopen. De qi stroom is verstoord, in het bijzonder de wei-qi die
bescherming biedt voor ziekten-aanvallen van buitenaf.
Toucheren: Raken met een direct ingaande slag of stoot.
bl 14 - jue yin shu (transportpunt van de kringloop meridiaan). Rug-shu punt. Dit punt
staat direct in verbinding met de pericardium. Een slag of stoot heeft derhalve direct
gevolgen voor het functioneren van het hart. Ook op langere termijn. De pericardium
beschermt het hart tegen slechte qi. Ook de relatie van de geest met de spirit (shen) zal
verstoort zijn (aantasting van de menselijkheid). Tevens schade aan de jing van de nieren en
dus verzwakte nieren en totale lichaamszwakte.
Toucheren: Zie punt bl 13.
bl 15 - xin shu (transportpunt van het hart). Rug-shu punt. Staat direct in verbinding met
het hart. Toucheren van dit punt leidt tot falen van het hart. Ook gevolgen voor de spirit
(shen), daar die in het hart zetelt. Stoornissen in het emotionele en sociale (menselijkheid)
gedrag, omdat de shen de controle heeft verloren. De longen en het diafragma zullen zijn
beschadigd en het effect daarvan zal zijn alsof men is getroffen in het kruis.


38
Toucheren: Zie punt bl 13.
1
e
Hulp: Balanceer de yin en yang energie van het lichaam.
bl 16 - du shu (transportpunt van de du mai). Een actie op dit punt heeft gevolgen voor de
communicatie met de geest (shen) door de relatie met de cv meridiaan. Qi drainage van de
longen. Stoornissen in het sociaal en emotioneel gedrag. De qi drainage zal enige tijd later
plaatsvinden, waardoor de ontvanger zich zwak zal voelen. Als het treffen in de namiddag of
vroeg in de avond plaatsvindt, kan het de dood tengevolge hebben indien de qi drainage na
middernacht plaatsvindt.
bl 17 - ge shu (transportpunt van de middenrif). Meesterpunt van het bloed. Een actie op dit
punt heeft gevolgen voor de lichaamskracht. In het bijzonder de benen zullen daar onder
hebben te lijden, opstijgend naar de armen. De slag of stoot dient in opwaartse richting te
zijn. Een neerwaarts gaande slag of stoot leidt tot stoornissen bij het eten en slikken.
bl 18 - gan shu (transportpunt van de lever). Rug-shu punt van de lever. Een actie op dit
punt doet hout binnendringen in aarde. Het tegengestelde dus wat genezing doet op dit punt.
Gevolgen zijn een groot gevoel van misselijkheid in maag en darmgebied. Tijdelijke of
permanente blindheid. Effecten voor de galblaas. Onmiddellijke knock-out, daar het brein
zal denken dat de lever en galblaas ernstig zijn beschadigd en daardoor het systeem buiten
werking zal stellen tot het weet wat er aan de hand is.
bl 19 - dan shu (transportpunt van de galblaas). Rug-shu punt van de galblaas. Voor dit
punt geldt hetzelfde als voor het punt hiervoor (bl 18). Wel is het effect op het
spijsverteringssysteem groter. Ook zal de mate van misselijkheid groter zijn. Verder kunnen
er krampen in het midden van de rug optreden. Een actie in combinatie met de punten gb 25
en le 14 is voldoende om de ontvanger definitief uit te schakelen.
bl 20 - pi shu (transportpunt van de milt). Rug-shu punt van de milt. In kyusho ook wel
bekend als het braakpunt. Een actie op dit punt heeft effect op vrijwel elk orgaan in het
lichaam, alsook op aarde. Veroorzaakt grote misselijkheid en braken, doordat de maag,
verteringsorganen, lever, galblaas en milt aangevallen worden. De lever zal heet worden.
Een functie van de milt is het transport van qi, hetgeen verklaart waarom alle organen aan
gevallen worden.
Toucheren: Loodrecht erop.
1
e
Hulp: Laat een traditionele Chinese geneeskunst therapeut de milt en lever behandelen.
Eet watermeloen (heeft een koelende werking) om de hitte te verdrijven.
bl 21 - wei shu (transportpunt van de maag). Rug-shu punt van de maag. Toucheren van dit
punt veroorzaakt verlies van kracht. Enorm gevoel van misselijkheid en schade aan de lever.
bl 22 - san jiao shu (transportpunt van de 3 voudige verwarmer). Rug-shu punt van de 3
voudige verwarmer. Een speciaal punt voor de stofwisseling van water. Een treffen heeft
gevolgen voor de gehele 3 voudige verwarmer en de totale qi stroom van het lichaam.
Extreme qi drainage. Op termijn problemen met de lichaamssmering, waardoor gebreken
aan de gewrichten kunnen ontstaan.
bl 23 - shen shu (transportpunt van de nier). Rug-shu punt van de nier. Een actie beschadigt
de nieren. Het stoppen van de nieren en bloed in de urine. De ontvanger zal niet door kunnen
gaan met de confrontatie en zal neervallen. De nieren verliezen geleidelijk aan hun functie
en de dood is onafwendbaar. Een ander gevolg is de opbouw excessieve opbouw van yang
energie in de bovenste verwarmer, met als gevolg flauwvallen en eventueel de dood. In het
bijzonder voor de namiddag is dit een gevaarlijk punt.
Toucheren: Recht schroevend ingaand.
1
e
Hulp: Ga naar het ziekenhuis en bezoek ook een traditionele Chinese geneeskunst
therapeut om de nieren te behandelen.


39
bl 24 - qi hai shu (transportpunt van de zee van energie - rm 6). Een slag of stoot op dit
punt veroorzaakt krachtsverlies in de benen en de rug. De ontvanger zal neergaan. Daarnaast
zal er schade zijn aan de onderste verwarmer, hetwelk op termijn corpulentie veroorzaakt,
met hart problemen als resultaat.
bl 25 - da chang shu (transportpunt van de dikke darm). Rug-shu punt van de dikke darm.
Toucheren kan grote problemen veroorzaken aan de dikke darm. Onmiddellijk een gevoel
van misselijkheid, waardoor de ontvanger de actie moet stoppen. Lokaal veel pijn en qi
drainage van do onderste verwarmer. Als de conditie van de ontvanger niet verbetert zal dit
op termijn resulteren in stilstand en lichamelijk verval.
bl 26 - guan yuan shu (transportpunt van het bronpunt - rm 4). Een levenskracht punt ,
vanwege de actie op de (extra) chong mai meridiaan. Een treffen resulteert in schade aan het
onderlichaam, in het bijzonder het been aan de zijde van het treffen. Qi drainage en daardoor
misselijkheid. Op termijn zal dit effect hebben op het totale qi systeem, speciaal het
levenskracht systeem. De qi stroom in de chong mai zal worden beschadigd en geleidelijk
aan worden geblokkeerd en een andere weg moet zoeken. Later in het leven vermindert de
kwaliteit van de gezondheid, meer ziekten, operaties, etc..
bl 27 - xiao chang shu (transportpunt van de dunne darm). Rug-shu punt van de dunne
darm. Een middelmatige tot stevige actie op dit punt bezorgt de ontvanger onmiddellijk
misselijkheid en braken. Onmiddellijk of later zal vuur in het hart woeden, waardoor kwalen
zullen optreden op zowel fysiek als emotioneel gebied.
bl 28 - pang guang shu (transportpunt van de blaas). Rug-shu punt van de blaas. Een slag
of stoot op dit punt veroorzaakt qi drainage en hoogstwaarschijnlijk een knock-out. Verder
zullen de lichaamsmechanismen voor dynamische zelfregulatie (homeostasis) worden
verstoord. De functie van de blaas om ongewenst vocht af te voeren wordt geblokkeerd,
tezamen met andere functies als het afvoeren van excessieve warmte, damp of koude.
Daardoor kunnen kwalen als verkoudheid en griep het lichaam verzwakken.
bl 29 - zhong lu shu (transportpunt van het midden van de rug). Dit punt is zowel fysiek als
spiritueel van belang. De actie op dit punt dient een rechtstreeks ingaande slag te zijn. De
structuur van het lichaam zal daardoor tegengesteld reageren. De benen zullen niet meer
correct werken en de persoon zal met grote pijn er bij moeten gaan zitten. In een normaal
uitgebalanceerde situatie dient de qi omhoog te stijgen via de rug. Oude klassieken zeggen
hierover: als bl 29 is aangevallen zal deze functie niet werken en de qi zal niet stijgen langs
de rug, daarom zal de ontvanger zich erg moe voelen en geen energie hebben, in het
bijzonder in de namiddag.
bl 30 - bai huan shu (transportpunt van de witte cirkel). Ook dit punt is zowel fysiek als
spiritueel van belang. Een slag of stoot veroorzaakt grote schade aan het stuitbeen. Een
confrontatie zal dan ook snel beindigd zijn.
bl 31 - shang liao (bovenste gat). Een hard treffen op dit punt veroorzaakt aanzienlijke
schade aan de ruggengraat. Doordat het punt is gelegen boven het heiligbeen zal er tevens
grote spirituele schade zijn.
bl 32 - ci liao (tweede gat). Toucheren van dit punt veroorzaakt dat de benen onmiddellijk
hun kracht zullen verliezen, vervolgens zal het lichaam verzwakken, door een gebrek aan qi.
Bij een harde slag zullen de spieren verlamd raken. Ook zal er effect zijn in de communicatie
met de geest (shen).
bl 33 - zhong liao (middelste gat). Idem als voor het punt hiervoor (bl 32). Met dit verschil
dat de schade aan de ruggengraat groter zal zijn. De onderste verwarmer wordt beschadigd
op qi niveau; dat wil zeggen dat de afscheidingsorganen zullen disfunctioneren. Slaan af
stoten in een lichte hoek naar de ruggengraat.
bl 34 - xia liao (onderste gat). Idem als voor het punt hiervoor (bl 33).


40
bl 35 - hui yang (terugkerend yang). Een actie op dit punt beschadigt het stuitbeen (breken),
waardoor er problemen ontstaan in de afscheidingsorganen. Een knock-out door de pijn ,
alsmede qi drainage. Dit punt heeft tevens effect op de qi (bovenste hemelse stroom),
waardoor mogelijk later in het leven de ontvanger problemen zal ondervinden met zijn
spirituele zelf.
bl 36 - cheng fu (opnemen en steunen). Door dit punt stijgt grote hoeveelheden yang
energie naar boven en naar het hoofd. Een treffen hier veroorzaakt misselijkheid en indien
hard genoeg, mogelijk een knock-out.
bl 37 - yin men(poort van de volheid). Een actie op dit punt veroorzaakt geen al te grote
schade. Wellicht zou een tijdelijke verlamming van het been mogelijk zijn, maar dit is nooit
aangetoond.
bl 38 - fu xi (oppervlakkige spleet). Toucheren van dit punt geeft plaatselijk en innerlijk
grote schade. Problemen met de afscheidingsorganen, in het bijzonder de maag (een bezoek
aan het toilet). Schade aan de knie. Een treffen in combinatie met punt ni 10 maakt de
problemen nog veel groter.
bl 39 - wei yang (naast het midden het yang). Onderste he-punt van de 3 voudige
verwarmer. Een actie op dit punt doet de ontvanger urineren op de plaats. De blaas zal
schade hebben en indien er geen behandeling volgt, erger worden met het stijgen der jaren.
Schade aan de knie. Veelal zullen tegelijkertijd de punten bl 38, 39, 40 en ni 10 worden
getroffen. Deze combinatie kan de dood ten gevolge hebben, doordat de nierfunctie zal
stoppen.
Toucheren: Recht in de knieplooi.
1
e
Hulp: Consulteer een traditionele Chinese geneeskunst therapeut.
bl 40 - wei zhong (in het midden van de buigplooi). He-punt. Aarde-punt. Toucheren van dit
punt veroorzaakt krampen in de pezen van het gehele lichaam bij een harde slag. Op latere
leeftijd kunnen problemen ontstaan in het zenuw systeem. Excessieve yang energie kan hitte
problemen veroorzaken in het lichaam. Knock-out is mogelijk. Een onmiddellijke stoot
energie naar het hoofd is mogelijk, met een black-out als gevolg.
Toucheren: Recht in de achterzijde van de knie.
1
e
Hulp: Een neerwaartse druk op gb 21 en naar buiten toe wrijven.
bl 41 - fu fen (toegevoegd deel). Dit punt ligt tegenover punt bl 12. Deze punten in
combinatie met de punten bl 42 en 43 staat bekend als de energie lijn. Een actie op dit
gebied zal de structuur van het gehele bovenlichaam beschadigen. Qi drainage zal er toe
leiden dat de ontvanger zal neervallen. Veel plaatselijke pijn.
bl 42 - po hu (huishouding van de ziel). Idem als voor het punt hiervoor (bl 41). Er zal
echter meer schade zijn aan de longen en derhalve meer qi drainage van het bovenlichaam.
Een plotselinge stoot of slag zal een schokgolf naar het hart sturen, waardoor het hart
tijdelijk of voorgoed kan stoppen.
bl 43 - gao huang (het vitale binnenste). Een shu-punt van het vitale centrum. Een treffen
op dit punt draineert de qi van de longen en veroorzaakt grote zwakte. Het totale qi systeem
zal trager werken en ook de productie van qi zal verminderen, met als gevolg grote zwakte.
De ontvanger zal door onmiddellijke zwakte tegen de grond gaan.
bl 44 - shen tang (hal van de geest). Toucheren van dit punt zal de longen een shock geven.
Een stevig treffen doet de ontvanger neer vallen. Dit punt heeft gevolgen voor de geest
(spirit). De ontvanger zal onthecht zijn van het goddelijke en moeilijkheden ondervinden
met het terugvinden van het normaal menselijke.
bl 45 - yi xi (verrassing). Een slag of stoot op dit punt doet de ontvanger verzwakken. In
combinatie met een treffen op punt lo 5 of lo 8 en ha 5 veroorzaakt grote zwakte door qi
drainage.


41
bl 46 - ge guan (diafragmas scharnier). Een treffen op dit punt heeft gevolgen voor de
structuur van het bovenlichaam, waardoor dat niet zal kunnen reageren. Grote qi drainage
van het hart en de longen. Het spier stelsel in dit gebied zal schade ondervinden, met als
gevolg krampen, waardoor het lichaam zal vallen. Het diafragma, als de zetel van kracht, zal
worden aangevallen, met eveneens grote qi drainage.
bl 47 - hun men (poort van de ziel). Toucheren van dit punt veroorzaakt grote schade aan de
longen. De persoon zal onmiddellijk neervallen. Ook de neven effecten zijn groot.
Langdurige long problemen als: astma en bronchitis. Tevens zal de ontvanger emotionele en
gedragsproblemen ondervinden. Gebrek aan spirit. Er wordt beweert dat als de spirit door dit
punt is buitengesloten, die niet kan terugkeren. Dus als de spirit vrijelijk ronddwaalt als het
lichaam buiten bewustzijn is, kan de spirit na het bijkomen niet in het lichaam terugkeren.
bl 48 - yang gang (wezen van yang). Een actie op dit punt belemmert de yang qi. De
ontvanger zal neervallen en zal langdurige emotionele problemen ondervinden. Dat wil
zeggen geen sociaal leven hebben. Het onmiddellijke fysieke effect is dat de longen zijn
beschadigd en het ademen nagenoeg niet mogelijk is.
bl 49 - yi she (plaats van de wil). Idem als voor het punt hiervoor (bl 48). Heeft tevens effect
op de geest, in de zin dat de geest verbijsterd zal zijn en niet zal weten wat te doen. Praktisch
gezien zal het lichaam niet de nodige bewegingen kunnen maken om actie te ondernemen.
bl 50 - wei cang (graanschuur van de maag). Een treffen op dit punt maakt dat de ontvanger
het hooft voelt zwellen doordat de yang energie omhoog stoot. Plaatselijke pijn die zal
verdwijnen om enige minuten later terug te keren in de lage onderrug. De persoon zal grond
verliezen en gemakkelijk (voorover)vallen.
Toucheren: Trap of stoot dit punt met een direct in- en omhoog gaande beweging.
bl 51 - huang men (poort van de oerkracht). Toucheren van dit punt beschadigt het vitale
centrum. Een slag of stoot in combinatie met punt bl 22 doet het hart stoppen.
bl 52 - zhi shi (zetel van de wil). Een actie op dit punt veroorzaakt zowel fysieke als
spirituele schade. Als het punt aan de rechterzijde van het lichaam wordt getoucheerd, zal
het linkerbeen worden verzwakt. En omgekeerd. Zelfs een matige slag of stoot doet het been
al wankelen. Ook de wil om maar iets te doen zal door het treffen worden aangetast.
bl 53 - bao huang (kracht van de blaas). Idem als voor punt bl 28.
bl 54 - zhi bian (bezijden de plooi). Een treffen op dit punt in combinatie met de punten bl
54, 30 en 34 veroorzaakt grote qi drainage, waardoor de ontvanger zal neervallen.
bl 55 - he yang (raakpunt van de yang). Een trap of stoot op dit punt veroorzaakt
onmiddellijk krampen in het onderbeen. Tevens zal er yang energie stuwing zijn naar het
hoofd, met als gevolg een black-out.
bl 56 - cheng jin (steun voor de spier). Een trap of stoot op dit punt veroorzaakt een shock in
het gehele systeem. Grote schade aan het been, in het bijzonder aan de spieren van het
onderbeen.
bl 57 - cheng shan (steun voor de berg). Dit punt toucheren maakt dat de ontvanger niet in
staat zal zijn de confrontatie te voltooien. De hersenen zullen een signaal afgeven dat er iets
ergs is gebeurd, maar niet precies weet wat en dat het niet door kan gaan waar het mee bezig
is. Verder zal er grote schade zijn aan het onderbeen en tijdelijke onbekwaamheid het been te
gebruiken. Later in het leven kunnen er problemen aan de anus ontstaan. Vooral de sluitspier
zal ernstig verzwakken. Verdediging d.m.v. slaan, stoten of trappen tegen deze punten.
Toucheren: Recht ingaand met een lichtelijk opwaartse beweging.
1
e
Hulp: Bl 57 behandelen met massage of naalden.
bl 58 - fei yang (opstijgende yang). Shock punt. Een treffen hier stelt het been gedurende
enige tijd buiten werking. De totale yin & yang qi wordt door een treffen ontregelt. Mogelijk
dat de ontvanger gedurende kortere of langere tijd krankzinnig wordt.


42
Toucheren: Recht ingaand, vanaf de zijkant.
1
e
Hulp: Moxa, massage op bl 58.
bl 59 - fu yang (yang van de organen). Accumulatie punt. Een trap of stoot op dit punt kan
hoofdpijnen en schade aan het zicht veroorzaken. Het geeft een vol gevoel in het hoofd en
als gevolg daarvan een black-out. Een harde trap of stoot geeft veel fysieke schade en doet
de confrontatie onmiddellijk beindigen.
bl 60 - kun lun (landrug). Vuur en jing punt. Dit punt heeft effect op de energie (kracht) lijn
tussen de schouderbladen. Toucheren van dit punt verstoort de zenuwbanen en zal het
bovenlichaam doen verzwakken. De armen zullen niet weten wat te doen. Een vuur en jing
punt houdt het vuur en water in het lichaam in balans, derhalve zal deze functie worden
ontregeld. Gebruik van negatieve qi zal het gehele lichaam uit balans brengen. Extreme
plaatselijke pijn en verlies van energie. Een confrontatie zal snel ten einde zijn.
bl 61 - pu shen (dienen en raadplegen). Een treffen hier leidt tot verlies van energie en qi en
veroorzaakt veel pijn. De ontvanger zal grote behoefte gevoelen erbij te gaan zitten.
bl 62 - shen mai (uitstrekken/speciaal vat). Alle punten in de voet zijn bij toucheren zeer
pijnlijk en draineren qi. Dit punt is evenwel wellicht de gevoeligste. Een treffen heeft
gevolgen waarop de ontvanger communiceert met de geest (spirit). Veroorzaakt ook schade
aan zenuwen en pezen, geestesziekte en waak- slaapstoornissen. Dit is tevens het
meesterpunt voor de extra meridiaan yang qiao mai, de meridiaan die de yang energie
doorvoert. In negatieve zin getoucheerd zullen er verschijnselen zijn als: grote boosheid, een
rood gezicht, enz., vanwege de stuwing van te veel yang qi naar het hoofd.
Toucheren: Recht ingaand onder het enkelbot en lichtelijk voorwaarts.
1
e
Hulp: Druk neerwaarts op gb 21 en wrijf krachtig naar buiten toe over de schouders.
bl 63 - jin men (gouden deur). Accumulatie punt. Een trap of stoot op dit punt kan
geestesziekte veroorzaken. Lokaal veel pijn. Heeft effect op de wei-qi, dat het lichaam
beschermt tegen ziektenaanvallen.
bl 64 - jing gu (groot bot). Een yuan of bronpunt. Bij normale toepassing kalmeert het de
geest. Maar toucheren met negatieve qi heeft effect op de manier waarop de ontvanger
communiceert met de geest (spirit). De getroffene zal zich zeer zwak voelen door schade aan
de nieren.
Shiatsu toepassing: Stoornissen in de spanningstoestand van de spieren van de blaas kunnen
worden verbeterd door acupressuur van dit punt. Herhaald toepassen.
bl 65 - shu gu (beteugeld bot). Hout en shu punt. Een treffen op dit punt veroorzaakt
geestelijke verwarring, een vertroebelde blik en langdurige hoofdpijnen. Ook zal de blik
geleidelijk aan slechter worden. Tevens is er een tegengesteld effect op de wei qi.
bl 66 - zu tong gu (doorgang door het dal). Water en yong punt. Ook op dit punt veroorzaakt
een treffen een vertroebelde blik en later veel last van hoofdpijnen.
Shiatsu toepassing: Menstruatieklachten zijn veelal een gevolg van spierkrampen in de
baarmoederwand. Deze zijn goed te verhelpen door acupressuur op dit punt. Na de
acupressuur circa een uur blijven liggen.
bl 67 - zhi yin (bereiken van de yin). Metaal en cheng punt. Toucheren van dit punt heeft een
tegengesteld effect op de spieren en pezen in het gehele lichaam en veroorzaakt mentale
verwarring en een vertroebelde blik. Het gehele lichaam zal verzwakken als gevolg van het
effect op de nieren. Dit punt nooit toucheren bij een zwangere vrouw, omdat het een negatief
effect heeft op de foetus.
Shiatsu toepassing: Massage benvloed oogklachten positief. Ook dient dit punt om
stoornissen in de spanningstoestand van de spieren van de blaas te verbeteren door
acupressuur van dit punt. Herhaald toepassen. Oorklachten en oorsuizingen bestrijden door
gedurende circa 20 seconden acupressuur toe te passen.


43
Dikke Darm / Large Intestine (Colon) / Hand Yangming.
















































44
De dikke darm-meridiaan.

Deze ontspringt bij de nagelwortel van de wijsvinger. Loopt via de binnenkant van de
wijsvinger naar de pols, voorkant onderarm en elleboog, over de schouder naar de hals en
vandaar via de bovenkaak naar de neusvleugelplooi. De dikke darm meridiaan heeft in totaal 20
punten.

Functies: spijsvertering, onder - en overgewicht.

Kyusho punten.

di 1 - shang yang (handels yang). Jing-punt. Dit is geen kyusho, maar een shiatsu punt.
Shiatsu toepassing: Eerste hulp punt voor personen die in coma zijn geraakt; ook brengt het
qi naar de uiterste punten van de ledematen.
Shiatsu toepassing: Buikpijnen en-krampen, alsmede gassen in de buik te verhelpen met
acupressuur gedurende circa 20 seconden. Een ander punt voor gassen in de buik is het
midden van de oorlel.
di 2 - er jian (tussen twee). Xing-punt. Indien men kans ziet om gelijktijdig dit punt en punt
di 5 te manipuleren zal de ontvanger knock-out gaan.
Toucheren: Diagonale druk uitoefenen in de richting van de knokkel.
Shiatsu toepassing: Een punt om hardlijvigheid te verhelpen.
di 3 - san jian (tussen drie). Shu-punt. Een slag hier veroorzaakt tijdelijke blindheid.
Toucheren: Diagonale druk uitoefenen in de richting van de knokkel.
di 4 - he gu (ontmoeting in het dal). Yuan-punt. Een treffen hier geeft verlies van qi en
plaatselijk pijn. Ook veroorzaakt het verwarring in de hersenen.
Toucheren: Drukpunt met de duim. Een nakadaka ipponken is ook mogelijk.
Shiatsu toepassing: Revitaliserings- en pijnverlichtend punt; niet toepassen bij zwangere
vrouwen. Darmaandoeningen en ingewandstoornissen behandelen door gedurende circa 30
seconden acupressuur toe te passen. Bij migraine middelsterke acupressuur op dit punt
plegen. Ook acupressuur op het extra punt tian ying werkt zeer goed. Het tian ying punt
bevindt zich in de ooghoek tegen de neusbrug aan, dus iet schuin omhoog bij punt bl 1. Het
immuun systeem is van vitaal belang bij de bescherming van het lichaam tegen virussen en
bacteria, teven is het immuun systeem betrokken bij genezingsprocessen in het lichaam.
Acupressuur op dit punt versterkt het immuun systeem.
di 5 - yang xi (yang kreek). Jing-punt. Druk op deze plaats veroorzaakt grote pijn. Een
ontvanger zal met gemak door de knien gaan.
Toucheren: Drukpunt met de duim tussen de pezen in de richting van de pols.
di 6 - pian li (schuine doorloop). Luo-punt. Manipulatie van dit punt veroorzaakt verlies van
qi en plaatselijk pijn. Een harde slag kan een knock-out veroorzaken. De communicatie
tussen de bovenste en onderste verwarmers is verstoort, met als gevolg schade aan de
qi-stroom. Op termijn zullen emotionele verstoringen optreden, omdat men negatieve
emoties en gedachten niet meer onder controle heeft.
di 7 - wen liu (warme stroom). Xi-punt. Een slag of stoot op dit punt leidt tot qi-drainage en
plaatselijk pijn. Een harde slag geeft pijn langs de hele meridiaan en kan een knock-out
veroorzaken.
Toucheren: Een ingaande slag op dit punt tegen de radius (spaakbeen) en in de richting van
de hand.
di 8 - xia lian (onderste welving). Voor dit punt geldt hetzelfde als voor het punt hiervoor (di
7). Een combinatie van slagen of stoten op dit punt en punt lo 1 zal het effect heel veel erger


45
maken. Alle kracht zal uit het lichaam vloeien als deze punten zelfs maar licht worden
geslagen, de n na de ander, lo1 eerst.
di 9 - shang lian (bovenste welving). Een treffen op dit punt doet de hand en arm
verlammen. Een slag in combinatie met punt lo 1 zal tot zoveel krachtsverlies leiden dat een
confrontatie direct ten einde is.
di 10 - shou san li (drie lengten van de hand). Een slag of stoot verlamd de arm en doet
somtijds het hart stoppen. Veroorzaakt een schokgolf die via de arm opstijgt tot in het
bovenlichaam. Een harde slag veroorzaakt een knock-out. In combinatie met punt ma 9 kan
een slag tot de dood leiden. Dit punt heeft effect op de hele di-meridiaan, in het bijzonder het
gebied van de arm, nek en gezicht.
Toucheren: Een opwaartse slag, in de richting van de schouder, veroorzaakt qi-drainage en
misselijkheid. Een neerwaartse slag in de richting van de vingers doet de darmen activeren.
Een rechte slag op dit punt verlamd de arm, veroorzaakt krampen in de lage buikstreek en
men zal gedurende enige dagen last hebben van diarree.
1
e
Hulp: Knijp in di 1 en druk op di 4 voor een opwaartse slag. Voor een neerwaartse slag,
masseer het andere di 10 punt in dezelfde richting met middelmatige druk. Knijp di 1 bij een
rechte slag en wrijf over de buitenkant van de voorarmen.
di 11 - qu shi (gekromde vijver). He-punt. Een slag of stoot op dit punt veroorzaakt niet
slechts fysieke schade aan het gewricht systeem van de elleboog, maar ook diarree en
braken. Ook zal het gewrichtsysteem van het lichaam verzwakken door manipulatie van dit
punt. Verder zal de balans tussen lichaam en geest worden verstoord.
Toucheren: Een recht ingaande slag maakt de arm gevoelloos.
Shiatsu toepassing: Vetzucht c.q. corpulentie kan worden bestreden door activering van de
centra die op verzadiging, eetlust, honger en welbevinden werken.
1
e
Hulp: Masseer het andere di 11 punt en knijp in di 1.
di 12 - zhou liao (ellebooggroeve). Bij een treffen hier zal er een groot verlies van qi zijn. In
het bijzonder bij een neerwaartse slag met een meshand. Een confrontatie zal hierna snel
voorbij zijn.
di 13 - shou wu li (vijf lengtes van de hand). Een stoot op dit punt veroorzaakt grote pijn en
een zenuwshock. De pijn zal snel toenemen en zo groot worden dat de ontvanger wel moet
stoppen met alle activiteiten.
Toucheren: Een rechtingaande slag op de humerus (bovenarmbot). Ook uitstekend drukpunt.
di 14 - bi nao (arm schouder spier). Een stoot of slag op dit punt geeft groot qi verlies van
het gehele lichaam. Het lichaam zal geen energie van buitenaf meer kunnen opnemen,
hetwelk leidt tot verzwakking en emotionele problemen. De geest beseft dat er iets fout is
gegaan maar zal niet weten hoe dat is gebeurd.
di 15 - jian yu (voor het schouderbot). Dit is meer een shiatsu dan een kyusho punt. Echter
een goede harde slag of stoot zal er toe leiden dat de schouder zal breken of ontwricht raakt.
Een puur fysiek punt dus.
di 16 - ju gu (groot bot). Een slag hier geeft groot verlies van qi en fysieke schade aan het
sleutelbeen. De beste manier van manipulatie is met een nakadaka ipponken.
Shiatsu toepassing: Speciaalpunt, ook tegen jeuk tengevolge van aanmbeien (es-che-hei).
di 17 - tian ding (hemels vat). En van de meest gevaarlijke punten van het lichaam. Een
slag op dit punt veroorzaakt de dood. De hersenen zullen een shock ontvangen. Zowel de
bloedcirculatie, als de qi stroom zal worden geblokkeerd. Reanimatie zal nagenoeg niet
mogelijk zijn.
Toucheren: Tref dit punt in een diagonaals neerwaarts gerichte slag of stoot.
1
e
Hulp: Geen. Ook ehbo zal geen baat bieden.
di 18 - fu tu (lateraal van de welving). Ook dit is een uiterst gevaarlijk punt. Manipuleer met
een recht ingaande slag of stoot. Een dubbelslag in combinatie met het punt hiervoor (di 17)


46
is fataal. De dood zal onmiddellijk intreden en herstel is niet mogelijk. Zelfs een lichte slag
veroorzaakt grote schade. De emoties zullen lang na de slag verstoord zijn. Een gevoel alsof
de keel is geblokkeerd en gevoelens van buitensporig verdriet. Lichaam en geest zullen een
gevoel hebben vervreemd te zijn van de wereld.
Toucheren: Met een tekatana slag. Het grootste effect verkrijgt men indien het hoofd
zijwaarts is gebogen en de nek zodoende is gestrekt.
1
e
Hulp: Geen bij een harde slag. Bij een zachte slag consulteer dan een traditionele Chinese
geneeskunst therapeut voor de emotionele problemen en ontkoppelt gevoel.
di 19 - kou he liao (rijstekorrelgaatje bij de mond). De ontvanger van een stoot op deze
plaats zal een shock krijgen. Een harde slag leidt tot een knock-out. De beste manier van
toucheren is een nakadaka ippoken.
di 20 - ying xiang (reukorgaan). Een stoot op deze plaats geeft een knock-out.
Shiatsu toepassing: Buikpijnen en-krampen, alsmede gassen in de buik verhelpen door
acuperessuur gedurende circa 20 seconden op dit punt te plegen.


47
Dunne Darm / Small Intestine / Hand Taiyang.















































48
De dunne darm-meridiaan.

Deze heeft in totaal 19 punten (op beide lichaamshelften tezamen dus 38). Hij begint bij de
pinknagel, vlak bij de plek waar de hart-meridiaan eindigt. Loopt vervolgens aan de buitenkant
van de arm naar het hoofd, dwars over de zijkant van de hals, bereikt de wang en eindigt in het
midden van de oorlel.

Functies: alle slijmvliezen; opheffing van kramptoestanden in gladde spieren.

Kyusho punten.

du 1 - shao ze (klein moeras). Du-punt. Dit is meer een shiatsu dan een kyusho punt.
Controleert de spieren en pezen en verschillende meridianen. Indien dit punt wordt getroffen
zal de ontvanger in nijd ontsteken, als gevolg van hitte dat naar het hart wordt gestuurd.
Controleert tevens het verdedigings systeem. Op termijn kunnen derhalve
gezondheidsproblemen optreden als het systeem is beschadigd.
Shiatsu toepassing: Controleert de productie van borstvoeding en verbetert tevens de
kwaliteit ervan. Ook hier buikpijnen en-krampen, alsmede gassen in de buik te verhelpen
met acupressuur gedurende circa 20 seconden.
du 2 - qian gu (voordal). Xing-punt. Manipulatie van dit punt veroorzaakt hitte in het
lichaam. Verschillende fysieke problemen kunnen zich voordoen als: hart ziekten, pijnlijke
lippen en tong en in het algemeen een slechte gezondheid. Dit is een goed controlepunt.
du 3 - hou xi (achterste beekje). Shu-punt, cardinaalpunt van de du-mai. Een treffen op dit
punt veroorzaakt qi verlies en veel pijn. Heeft tevens nadelig effect op de lever. De geest zal
in verwarring raken en de communicatie tussen boven- en onderlichaam verstoren. Eveneens
een goed controlepunt.
Shiatsu toepassing: Vetzucht c.q. corpulentie kan worden bestreden door activering van de
centra die op verzadiging, eetlust, honger en welbevinden werken. Om bij verkoudheid de
luchtwegen vrij te houden acupressuur op dit punt toepassen.
du 4 - wan gu (polsbeen). Yuan-punt. Een slag op dit punt geeft verlies van energie. Op
termijn worden de ogen pijnlijk, jeukerig en branderig. Ook stuurt het hitte naar het hart en
kunnen problemen met de blaas ontstaan. Op lange termijn doen zich problemen voor met
het ontwikkelen van ideen.
du 5 - yang gu (dal van de yang). Jing-punt. Een harde slag op dit punt leidt tot wat is
bekend als yang gekte, d.w.z. dat de yang qi in het hoofd tot stilstand komt. Als dit punt is
geactiveerd zijn slagen op de punten st 9, si 16, st 15, en cv 14 van dodelijke aard.
du 6 - yang lao (verzorging van de oudere). Xi-punt. Een slag hier kan onmiddellijke
tijdelijke blindheid veroorzaken. Rekening moet worden gehouden met verminderd zicht.
Manipulatie met tegengestelde qi maakt de pezen in het hele lichaam gevoelig.
Toucheren: Druk dit punt tegen het bot (ulna) in de richting van de pols. Een slag met de
zwaardhand is eveneens effectief.
du 7 - zhi zeng (tak van de meridiaan). Luo-punt. Een gevaarlijk punt. Een manipulatie hier
veroorzaakt onmiddellijk grote pijn en stuurt veel yang qi naar het hart. Gedurende langere
tijd kan men last hebben van blindheid. Toevoer van hitte naar het hart veroorzaakt
misselijkheid en zwakte.
Toucheren: Sla of druk het punt tegen de ulna (ellepijp). Een slag zal de hand doen openen.
1
e
Hulp: Gebruik n van de lager genummerd du punten of pas vingerdruk toe op ha 5.
du 8 - xiao hai (kleine zee). He-punt. Ook dit is een gevaarlijk punt. Een slag of greep hier
veroorzaakt aanzienlijke pijn en verlies van qi, alsmede voortdurende hoofdpijn, die
behandeld dient te worden door een acupuncturist. Het is een uitstekend controlepunt. Druk


49
hier immobiliseert de ontvanger en maakt dat men op de grond valt. In combinatie met een
slag op punt lo 5 kan men een knock-out veroorzaken of zelfs de dood.
Toucheren: Recht op de binnenzijde van de elleboog.
1
e
Hulp: Consulteer een traditionele Chinese geneeskunst therapeut en laat de lagere du
punten behandelen.
du 9 - jian zhen (recht op de schouder). Een slag stuurt een energie stoot naar het hoofd en
geeft misselijkheid en een gevoel van zwakte. Op punt gb 20 wordt stagnerende qi
opgebouwd, dat een gevoel geeft alsof het hoofd explodeert.
du 10 - nao shu (transportpunt van de schouder). Een slag of stoot op dit punt veroorzaakt
grote fysieke schade, als gevolg van het samenkomen van spieren en pezen op dit punt.
Andere gevolgen zijn qi verlies, pijn en een mogelijke knock-out. Ook het schouderblad zal
schade oplopen.
du 11 - tian zhong (hemelse energie). Een slag of stoot op dit punt verlamd de gehele arm en
leidt tot verlies van qi. Onmiddellijk na de slag of stoot voelt men een elektrische schok door
de arm gaan, waarna de verlamming een feit is. Zelfs na deskundige behandeling duurt het
een week voordat de arm weer mobiel is.
Toucheren: Recht op het schouderblad.
1
e
Hulp: Grijp de schouder vast met beide handen en knijp met middelmatige druk.
Vervolgens met beide handen over de arm glijden (10 maal). Dit 3 maal daags herhalen en
dit voor 2 dagen.
du 12 - bing feng (wind ziekte). Een treffen hier stuurt een energie stoot naar het hoofd, met
als gevolg een knock-out. Gedurende enige tijd zal men een ziek gevoel in het bovenlichaam
hebben. Ook kan het schouderblad ontwricht raken, alsmede beschadiging van de pezen.
du 13 - qu yuan (gebogen muurtje). Dit punt is gevaarlijker dan punt 12. Manipulatie van dit
punt onttrekt meer qi dan dat het wordt toegevoerd. De longen kunnen fysiek worden
beschadigd door een slag. Ook kan er schade aan het schouderblad ontstaan.
du 14 - jian wai shu (buitenste transportpunt van de schouder). Een treffen hier
veroorzaakt een shock in het bovenlichaam en het hart en de longen zullen van slag zijn.
Extreme misselijkheid en braken en indien geen medische behandeling volgt kan zelfs de
dood intreden. Vooral indien het treffen in combinatie is met een slag op punt cv 14.
du 15 - jian zhong shu (middelste transportpunt van de schouder). Een slag of stoot op dit
punt veroorzaakt ernstig verlies van qi, met als gevolg een knock-out als de slag hard genoeg
is. Beschadiging van de zenuwen is mogelijk alsmede misselijkheid.
du 16 - tian chuang (hemelvenster). Een harde slag op deze plaats veroorzaakt
onmiddellijke dood. Een minder harde slag geeft hart problemen en emotionele stoornissen.
Een neveneffect kan zijn dat de ontvanger van een slag in lachen uitbreekt, als gevolg van
het emotionele uit balans zijn.
Toucheren: Raak dit punt in een hoek van circa 30 van achteren naar voren.
1
e
Hulp: Geen bij een harde slag. Bij een middelmatige slag naar een traditionele Chinese
geneeskunst therapeut gaan om het hart en de geest weer te laten verenigen in harmonie.
du 17 - tian rong (hemels gelaat). Ook dit is een dodelijk punt. Een lichte slag of stoot
veroorzaakt al een knock-out. Het hoofd zal aanvoelen alsof het explodeert.
Toucheren: Stoot in een omhooggaande hoek van 45, recht naar het centrum van het hoofd.
1
e
Hulp: Gb 20 opwaarts drukken in de schedel.
du 18 - quan liao (gat van het jukbeen). Knock-out punt met nakadaka ipponken. Een stoot
doet de qi van de nek naar de hersenen stromen en veroorzaakt daar een shock en verwarring.
Toucheren: Stoot of druk in een diagonaals opgaande lijn naar het centrum van het hoofd.
du 19 - ting gong (gehoor paleis). Een slag op dit punt kan mogelijk de hersenen blokkeren,
met als gevolg dat het lichaam verder dienst weigert. Men zal in ieder geval last hebben van
hoofdpijn en oorsuizingen.


50
Galblaas / Gall Bladder / Foot Shaoyang.


















































51
De galblaas-meridiaan.

De 1oop, van top tot teen, over in totaal 44 punten, begint aan de buitenkant van de oogrand,
passeert het gebied van de slaap en het achterhoofd, de zijkant van de romp en de buitenkant
van het been. Eindpunt is de vierde teen.

Functies: psyche, galblaas, opheffing van kramp.

Kyusho punten.

gb 1 - tong zi liao (gat van de oogappel). Een treffen op dit punt veroorzaakt extreme
misselijkheid, geheugenverlies en mogelijk zelfs de dood. Zelfs lichte stoten of slagen zijn al
buitengewoon gevaarlijk, ook voor het zicht der ogen.
gb 2 - ting hui (samenkomst van het gehoor). Een slag of stoot op dit punt veroorzaakt een
groot gevoel van misselijkheid en duizeligheid. Een harde slag kan de dood tot gevolg
hebben.
gb 3 - shang guan (boven het draaipunt). Dit is een uitermate gevoelig gebied. Een lichte
slag of stoot leidt tot een knock-out en een harde slag of stoot kan de dood veroorzaken.
Toucheren: Recht van de zijkant.
1
e
Hulp: Geen. Wellicht ehbo.
gb 4 - han yan (opvulling van de onderkaak). Kauwbewegingen kunnen worden gevoeld op
dit punt. Toucheren van dit punt geeft een enorm gevoel van duizeligheid. De ontvanger zal
neergaan. Ook is het mogelijk dat de dood intreedt.
gb 5 - xuan lu (opgehangen schedel). Dit punt geeft dezelfde gevolgen als bij het punt
hiervoor (gb 4), maar dan veel erger. Indien de punten gb 4 t/m gb 7 gelijktijdig worden
getroffen zijn de gevolgen vernietigend.
gb 6 - xuan li (op een li afstand van de ophanging). Een slag of stoot op dit punt kan leiden
tot de dood op een later tijdstip. In dit gebied bevindt zich een kleine slagader genaamd:
midden meningeal slagader. Een treffen kan er toe leiden dat de ader barst, waardoor er
bloed in de hersenen zal sijpelen. Het duurt circa 3 dagen om de hersenen te doordrenken
met bloed, waarna de dood intreedt. Als de slagader is gebroken kan men dit waarnemen aan
de pupillen, die zullen veranderen van grootte. Dit gebied herbergt ook veel belangrijk
hersenmateriaal, dus toucheren zal groot effect hebben op het totale qi systeem van het
lichaam.
gb 7 - qu bin (haarkrul op de slaap). Zelfs al een middelmatig krachtige slag of stoot op dit
punt kan de dood (al dan niet uitgesteld) tot gevolg hebben. Dit punt is gelinkt aan de dunne
darm. Een knock-out is daardoor ook mogelijk, door de connectie van de dunne darm met
het hart. Een gevaarlijk punt, vanwege de ligging aan de basis van de hersenen.
Shiatsu toepassing: Bij achterhoofdspijn acupressuur gedurende circa 2 minuten toepassen.
gb 8 - shuai gu (langs het oog gelegen dal). Licht toucheren van dit punt veroorzaakt een
knock-out, een harde slag of stoot veroorzaakt de dood, al dan niet uitgesteld. Een
middelmatig treffen zal tot gevolg hebben dat men niet meer weet waar men is of wie men is.
Het vermogen tot waarnemen zal worden uitgeschakeld.
Toucheren: Wrijven of een stoot met een nakadaka ipponken.
Shiatsu toepassing: Achterhoofdspijnen zie ook gb 7.
gb 9 - tian chong (hemel knooppunt). Manipuleren van dit punt leidt tot verlies van energie.
Een onmiddellijke knock-out en mogelijk zelfs de dood zijn mogelijk als gevolg van een
hard treffen.
Toucheren: Wrijven of een stoot met een nakadaka ipponken.
Shiatsu toepassing: Achterhoofdspijnen zie ok gb 7.


52
gb 10 - fu bai (drijvend wit). Een slag of stoot op dit punt veroorzaakt een hersenshock, en
verstoort het motorieke zenuwstelsel. Indien het treffen hard genoeg is, kan dat tot de dood
leiden en in ieder geval tot een knock-out.
Shiatsu toepassing: Achterhoofdspijnen zie ook gb 7.
gb 11 - tou qiao yin (opening van yin op het hoofd). De gevolgen voor dit punt zijn dezelfde
als voor het punt hiervoor (gb 10).
gb 12 - wan gu (been van voleinding). Een treffen op dit punt veroorzaakt tenminste een
knock-out en mogelijk zelfs de dood. In ieder geval zal men dagen lang last hebben van
hoofdpijnen. Het onttrekt qi aan het bovenlichaam en men heeft gedurende dagen gebrek aan
energie, alsmede een pijnlijk gevoel. Vanwege de anatomische locatie van dit punt kan men
het beste met een nakadaka ipponken een omhoog gerichte stoot maken.
gb 13 - ben shen (wortel van de geest). Gb 13 maakt deel uit van wat wordt genoemd de
driehoek stoot. Dit wil zeggen, men raakt tegelijkertijd de punten gb 13 t/m 15. Dit
veroorzaakt de zogenaamde cyclische qi scheuring. Tegengestelde qi zal naar het hoofd en
de hersenen worden gezonden, met als gevolg onmiddellijk disfunctioneren van de
hersenen. Men kan daar jaren last van hebben, als men al niet direct overlijdt.
Toucheren: Raak met vlakke hand om de motorieke vaardigheden te verstoren.
gb 14 - yang bai (wit van het yang). Een recht ingaande stoot veroorzaakt fysieke schade aan
de nek. Een stoot diagonaal omhoog stuurt yang energie in het hoofd, met als gevolg
verschijnselen als een zonnesteek, misselijkheid, black-out, of zelfs de dood. Een neerwaarts
gerichte stoot onttrekt qi aan het hoofd met als gevolg een knock-out. Dit punt maakt deel uit
van het brein dat bepaald dat we menselijk zijn. Dus toucheren van dit punt kan gevolgen
hebben voor de manier waarop we denken, bewegen, werken, etc..
Toucheren: Zie punt gb 13.
Shiatsu toepassing: Speciaalpunt, effectief bij galblaasziekten, zoals kolieken.
1
e
Hulp: Wanneer gb 14 opwaarts is geslagen druk uitoefenen met de snijkanten van de hand
op gb 21, vervolgens met de handpalmen over de schouder (naar buiten toe) wrijven, dit
haalt qi uit het hoofd (ook te gebruiken voor zonnesteek); Wanneer gb 14 neerwaarts
geslagen is drukken we inwaarts en naar boven en naar beneden op gb 20.
gb 15 - tou lin qi (boven de tranen op het hoofd). Een gevaarlijk punt. Een stoot geeft een
gevoel alsof het hoofd opzwelt, of wordt opgepompt als een ballon. De ontvanger zal
gedurende enige momenten niet weten waar hij of zij is. Een gematigd treffen veroorzaakt
een knock-out en een harde slag leidt tot de dood.
Toucheren: Zie punt gb 13.
gb 16 - mu chuang (oogvenster). Een bijzonder gevaarlijk punt, gezien de plaats ten
opzichte van het brein. Het punt ligt vlak bij het voorste voorhoofdsbeen, waar de
verschillende schedelplaten bij elkaar komen. Een slag of stoot op deze plaats kan er
derhalve toe leiden dat de schedel kan barsten, met alle gevolgen van dien. Het is ook de
plaats waar zich de hypothalamus bevindt. De hypothalamus regelt reflexen zoals: ik ga nu
koffie zetten. Een slag of stoot heeft derhalve gevolgen voor de reflexen, cordinatie en
vermogen om beslissingen te nemen. In dit deel van de hersenen bevindt zich tevens het
cerebrum, dat de lichaamsbewegingen controleert. Een treffen zal dus direct gevolgen
hebben voor de motoriek van het lichaam. Naast al deze kwalijke consequenties veroorzaakt
een slag of stoot ook nog onmiddellijk veel pijn en zal het energie systeem van het lichaam
worden aangetast.
gb 17 - zheng yin (oprecht streven). Voor dit punt geldt hetzelfde als voor het punt hiervoor
(gb 16). Dit punt ligt iets dichter bij het cerebrum en heeft daarom meer effect op de
reflexen. Een harde slag of stoot op dit punt kan tevens leiden tot een knock-out en/of de
dood.


53
gb 18 - cheng ling (ondersteuning van de geest). Gezien de plaats van het punt, leidt een
harde slag of stoot tot aanzienlijk disfunctioneren van het brein. Een middelmatig treffen
veroorzaakt al een knock-out, verstoring van de qi stroom in het bovenlichaam,
misselijkheid en de manier waarop de tantien de qi distribueert.
gb 19 - nao kong (opening naar de hersens). Een treffen op dit punt kan zeer grote schade
aanrichten. Zelfs een lichte slag of stoot veroorzaakt al een knock-out. Het gehele brein zal
een shock ondergaan, met alle gevolgen van dien. Ook nog lang na het treffen.
gb 20 - feng shi (vijver van wind). Het punt bevindt zich aan de basis van het brein. De
fysieke gevolgen kunnen daarom immens zijn. Elke slag of stoot op dit punt veroorzaakt in
ieder geval een knock-out. Een hard treffen kan de dood tot gevolg hebben.
Toucheren: Met een hoek van 45 omhoog of omlaag slaan of stoten.
1
e
Hulp: Sla neerwaarts op gb 21 en wrijf de palmen met aanzienlijke kracht over de
schouder naar buiten toe.
gb 21 - jian jing (bron van de schouder). Toucheren van dit punt doet qi onttrekken aan het
hoofd, met als gevolg een licht gevoel in het hoofd en mogelijk een knock-out. De ontvanger
zal zich genoodzaakt voelen er bij te gaan zitten. Wees voorzichtig met dit punt bij zwangere
vrouwen.
Shiatsu toepassing: Belangrijk revitaliserings punt.
gb 22 - yuan ye (kolkend water). Een bijzonder gevoelig gebied vanwege de lymfe klieren.
Toucheren van dit punt onttrekt extreem veel qi aan het systeem. De ontvanger zal dan ook
snel de confrontatie beindigen. Onmiddellijk of later kan de dood intreden. Veroorzaakt het
falen of stoppen van het hart.
Toucheren: Recht naar het centrum van het lichaam toe.
1
e
Hulp: Gebruik gb 20 bij een knockout en le 1 bij een gestopt hart om dit terug op te starten
en hartmassage en mond op mond beademing. Eventueel ook op le 10 en ha 3 drukken.
gb 23 - zhe jin (laterale spier). Een slag of stoot op dit punt onttrekt qi aan het lichaam. Zelfs
al een middelmatig treffen leidt er toe dat de confrontatie wordt beindigd. Een treffen in
combinatie met punt gb 22 is vernietigend.
gb 24 - ri yue (zon en maan). Mu-punt van de galblaas. Een treffen op dit punt veroorzaakt
knock-out een harde slag kan de dood veroorzaken.
Toucheren: Sla of stoot diagonaal neerwaarts en lichtelijk naar de zijde van het lichaam.
1
e
Hulp: Gb 20 recht indrukken.
gb 25 - jing men (stadspoort). Mu-punt van de nier. Een slag of stoot op dit punt veroorzaakt
grote schade aan de nieren. Treffen met een zijwaartse slag of stoot en een schokgolf zal de
nieren treffen. Een hard treffen kan de dood veroorzaken. Een lichte slag of stoot
veroorzaakt bloedingen aan de penis en vreselijke pijn in de nieren.
Toucheren: Sla of stoot op dit punt diagonaals van achteren naar voren.
1
e
Hulp: Gelijktijdig le 1 en ni 10 indrukken.
gb 26 - dai mai (gordel meridiaan). Een slag of stoot op dit punt veroorzaakt een shock in
het galblaas gebied, met veel pijn en de mogelijk de dood tot gevolg. Een treffen doet het
hart stoppen.
gb 27 - wu shu (vijf draaipunten). Toucheren van dit punt veroorzaakt een knock-out en
veel schade aan de nieren. Een harde slag of stoot maakt medische hulp noodzakelijk.
gb 28 - wei dao (ingesnoerd pad). Een rechtingaande slag of stoot hier heeft tot gevolg dat
de blaas kan barsten.
gb 29 - ju liao (botgat bij het plaatsnemen). Een slag of stoot op dit punt veroorzaakt een
knock-out. Tevens zal het bovenlichaam aan de zijde van het treffen verlamd zijn. Een slag
of stoot in combinatie met punt gb 12 veroorzaakt krampen in het gehele bovenlichaam.


54
gb 30 - huan tiao (buigen en springen). Een treffen op dit punt veroorzaakt een knock-out,
alsmede schade aan het been. Groot gevoel van misselijkheid. Blaasproblemen, zelfs tot
jaren na de confrontatie.
gb 31 - feng shi (windmarkt). Toucheren van dit punt verlamd de motoriek van het systeem
(dood been). Veroorzaakt tevens een knock-out. Het hart kan langzamer gaan kloppen of
zelfs geheel stoppen.
Toucheren: Raak dit punt met een direct ingaande stap of stoot.
gb 32 - zhong du (middengroeve). Een trap of stoot op dit punt veroorzaakt een knock-out.
Grote misselijkheid en schade aan het hart.
gb 33 - xi yang guan (scharnier van knie-yang). Manipulatie van dit punt geeft een
knock-out. Grote schade aan de pezen in dit gebied, waarbij het mogelijk is dat de pezen van
het bot worden gescheurd. Groot verlies van qi.
gb 34 - yang ling quan (bron op de yang-heuvel). He-punt, meesterpunt van de spieren. Een
treffen hier veroorzaakt een knock-out en vernietigd het been. Stimuleert de leverwerking
aanzienlijk, waarvoor medische hulp noodzakelijk is.
Shiatsu toepassing: Stimulatie punt.
gb 35 - yang jiao (samenkomst van yang). Een recht ingaande slag of trap veroorzaakt een
knock-out. Extreme plaatselijke pijn. Men zal neergaan. Het zenuwstelsel zal lam komen
te liggen totdat de hersenen hebben uitgevonden wat er mis is. Grote schade aan het
betreffende been, ook later in het leven optredend.
gb 36 - wai qiu (buitenste heuvel). Xi-punt. Idem als bij het punt hiervoor (gb 35).
gb 37 - guang ming (stralend licht). Luo-punt. Een stevig treffen op dit punt veroorzaakt
een knock-out. Plaatselijk pijn. Leven en galblaas schade. Schade aan de ogen, dat in de loop
der jaren geleidelijk aan zal toenemen. Een hard scherp treffen veroorzaakt tijdelijke
blindheid.
gb 38 - yang fu (steun van het yang). Jing-punt. Toucheren van dit punt veroorzaakt een
knock-out. Een stevige trap kan wekenlang hoofdpijnen tot gevolg hebben. Schade aan het
been.
gb 39 - xuan zhong of jue gu (hangende klok). Meesterpunt van het merg. Manipulatie van
dit punt leidt tot onmiddellijk verlies van energie in het been gebied. Binnen enige minuten
zal alle energie verdwenen zijn, met als gevolg een knock-out of mogelijk zelfs de dood.
Licht toucheren van dit punt veroorzaakt al totale desorintatie. Een iets steviger treffen
geeft onmiddellijk (of later) geestelijke problemen.
Shiatsu toepassing: Bevingen door bijvoorbeeld drankmisbruik. Krampen behandelen met
acupressuur gedurende circa 30 seconden.
gb 40 - qiu xu (heuvel met runes). Yuan-punt. Een hard treffen op dit punt kan verlamming
van het gehele lichaam tot gevolg hebben. Waarschijnlijker is dat het betreffende been
verlamd zal zijn. Ook een hartverlamming en/of knock-out behoort tot de mogelijkheden.
Schade aan het energie systeem van de galblaas en lever; en allerlei ziekten op latere leeftijd.
gb 41 - zu lin qi (tranenvloed aan de voet). Shu-punt, cardinaalpunt van de dai-mai. Dit is
een meesterpunt voor de extra meridiaan genaamd: dai-mai ofwel gordelmeridiaan. Deze
meridiaan loopt rond de middel. Toucheren van dit punt heeft derhalve ook effect op die
meridiaan. De dai-mai meridiaan heeft onder andere de functie van communicatie tussen
boven- en onderlichaam. Een treffen op dit punt veroorzaakt een knock-out en veel
plaatselijke pijn en tevens zal de communicatie tussen torso en benen zijn verstoord.
Waardoor tijdelijk de cordinatie functies van het lichaam niet zullen werken.
Toucheren: Trap met de hiel, of wrijf met de grote teen op dit punt. Een heen en weergaande
beweging geeft het meeste effect.


55
gb 42 - di wu hui (vijfde reniepunt). Voor dit punt geldt hetzelfde als voor het punt
hiervoor (gb 41). Een uitstekend punt om te toucheren met bijvoorbeeld de hiel. Dan zal de
ontvanger sterk gedesorinteerd zijn.
gb 43 - xia xi (ingeklemde beek). Xing-punt. Dit punt heeft effect op veel andere punten.
Toucheren van dit punt geeft veel hitte in het hoofd, alsof men een zonnesteek heeft
opgelopen. De persoon zal daardoor een flauwte krijgen. Veel plaatselijke pijn.
Shiatsu toepassing: Depressie c.q. neerslachtigheid, danwel ongemotiveerde verdrietigheid
door acupressuur op dit punt bestrijden.
gb 44 - zu qiao yin (opening van yin op de voet). Jing-punt. Een treffen op dit punt
veroorzaakt veel fysieke schade aan de spieren en pezen. Plaatselijk veel pijn, dat ook later
nog kan optreden. Knock-out bij een hard treffen. Extreem misselijk gevoel. Leverschade.


56
Hart / Heart / Hand Shaoyin.

















































57
De hart-meridiaan.

Verbindt negen punten. De meridiaan ontspringt aan de buitenkant van de borstspier en loopt
dan langs de binnenkant van boven- en onderarm en eindigt in de pink.

Functies: hart, psyche, heeft een zeer vergaande uitwerking op het innerlijk beleven en de
onbewuste zenuwfuncties die hun terugslag hebben op de functie van het hart.

Kyusho punten.

ha 1 - ji quan (hoogste bron). Extreem gevaarlijk punt in de armholte. Een slag of stoot op
dit punt kan de werking van het hart onmiddellijk doen stoppen. Zowel de spraak als de
geestelijke activiteit zal worden aangetast. De emotionele toestand van de ontvanger zal van
een slag op dit punt ernstig te lijden hebben. Ook zal er schade zijn aan de schouder en de
oksel slagader.
Toucheren: Recht naar boven in de oksel.
Shiatsu toepassing: Dit punt ordent en reinigt zowel in- als extern de qi in de meridiaan. Van
oudsher het punt ter behandeling van een bevroren schouder. Slaapstoornissen. Stoornissen
in de bloeddruk (hypertensie en hypotensie) en stoornissen in de bloedsomloop verhelpen
door acupressuur. Bij verlamming door schrik acupressuur toepassen gedurende circa 20
seconden.
1
e
Hulp: Ehbo.
ha 2 - qing ling (jeugdige geest). Manipulatie van dit punt heeft effect op de gehele arm en
stuurt een schokgolf door het bovenlichaam. Een knock-out kan het gevolg zijn. De hartslag
kan aanzienlijk teruglopen en een ziekmakend gevoel is waarschijnlijk.
Toucheren: Een slag met een zwaardhand, dan wel drukken met de duim.
1
e
Hulp: In de pink knijpen.
ha 3 - shao hai (mindere zee). He-punt. Een gevaarlijk punt. Een harde slag op dit punt stopt
de hartwerking. Ook het zenuw systeem zal worden beschadigd. De totale yin-yang
huishouding zal worden verstoord. Op termijn zullen verschijnselen optreden als nervositeit
en emotionele problemen. Men zal een slechte gelaatskleur vertonen, alsof men zijn leven
lang een zware roker is geweest. Men kan er uit gaan zien als een bejaard persoon. Een slag
in de nabijheid van dit punt veroorzaakt hoge bloeddruk. Een slag recht op dit punt verzwakt
het hart gedurende een lange periode.
Toucheren: Druk of sla op dit punt om verlamming te bewerkstelligen.
Shiatsu toepassing: Dit punt dient om stress, depressies en emotionele problemen te
bestrijden.
1
e
Hulp: Consulteer een traditionele Chinese geneeskunst therapeut en laat het totale
energiesysteem onderzoeken en uitbalanceren. Eveneens is het mogelijk ha 3 aan de andere
arm te behandelen met vingerdruk in opwaartse richting. Ofwel in ha 9 knijpen.
ha 4 - ling dao (het pad van de geest). Jing-punt. Punten ha 4, 5, 6 en 7 liggen zeer dicht bij
elkaar en daardoor moeilijk apart te bereiken. Gewoonlijk worden ze ook alle 4 tegelijk
gemanipuleerd. Dit zal leiden tot een groot verlies van qi kracht en immobiliteit. Alleen
geraakt stuurt het vuur naar het hart en veroorzaakt hoge bloeddruk.
ha 5 - tong li (de plaats bereiken). Luo-punt. Dit is een klassiek punt om qi te onttrekken aan
het systeem. Dit punt kan een knock-out veroorzaken als gevolg van verlies van qi. De
elleboog zal in hoge mate verzwakt zijn.
ha 6 - yin xi (yin opstapeling). Xi-punt. Slaan op- maar vooral druk uitoefenen op dit punt
verzwakt het hart en veroorzaakt razernij.


58
Toucheren: Druk dit punt tegen de ulna (ellepijp), in de richting van de hand, om de pols en
greep te verzwakken.
ha 7 - shen men (poort van de geest). Shu- en yuan-punt. Dit punt heeft veel effect op de
geest (shen). Een slag op dit punt beschadigt het gehele emotionele controle systeem. Door
de onbalans zal het systeem veel warmte opnemen. Her resultaat is een instabiel en gevoelig
emotioneel systeem.
Toucheren: Recht of grijpen van de pols.
Shiatsu toepassing: Hartkloppingen als gevolg van angst en andere geestelijke oorzaken en
ontregeling van het autonome zenuwstelsel. Verwondingen gepaardgaande met heftige pijn.
Weerkerende voorhoofdspijnen bestrijden door acupressuur op dit punt.
1
e
Hulp: Druk op ha 7 van de andere hand en ha 3. Dit zal de geest herstellen en de rust zal
terugkeren.
ha 8 - shao fu (mindere plaats). Xing-punt. Dit punt verstoort de geest en de emotionele
stabiliteit. Indien op geslagen verstoort dit punt de qi van het hart, waadoor schade aan het
hart ontstaat. Tevens zal de lichaamstijdklok worden ontregeld waardoor men jetlag
symptomen vertoond.
Toucheren: Druk uitoefenen met de vingertoppen.
Shiatsu toepassing: Punt ter bestrijding van jetlag verschijnselen. Vermoeidheid (ook door
zware belasting).
ha 9 - shao chong (mindere stroom). Jing-punt. Meer een shiatsu dan een kyusho punt.
Indien zeer hard getoucheerd zal voor een moment het hart worden geschokt.
Shiatsu toepassing: Activeringspunt, revitaliseringspunt. Een schock c.q. collaps (acute
stoornis in de werking van hart en bloedsomloop), waardoor lichaamsfuncties als zintuigen,
nieren en hersenen worden verstoord zijn via dit punt goed te behandelen. Stoornissen in de
bloeddruk (hypertensie en hypotensie) verhelpen door acupressuur. Een gevoel van
onwelzijn verhelpen door circa 10 seconden acupressuur toe te passen. Depressie c.q.
neerslachtigheid, danwel ongemotiveerde verdrietigheid met acupressuur behandelen.
Doorbloedingsstoornissen verhelpen door circa 10 seconden acupressuur op dit punt te
plegen. Bij griep 3 x daags acupressuur toepassen. s Morgens en s avonds oogpuntmassage
doen. Koudegevoel corrigeren door acupressuur op dit punt. Vermoeidheid door zware
belasting of gebrek aan slaap kan door acupressuur op dit punt worden verholpen.
Langdurige werking is door acudruk op het mi-le-ba te bereiken. Dit punt ligt op de tweede
(middelste) gewrichtsplooi van de pink aan de binnenkant.


59
Lever / Liver / Foot Yueyin.
















































60
De lever-meridiaan.

Deze begint bij de nagelhoek aan de grote teen, loopt langs de binnenkant van het been omhoog
en eindigt, bij een totaal van 14 punten, op de ribben.

Functies: lever, stofwisseling, reconvalescentie.

Kyusho punten.

le 1 - da dun (grote oprechtheid). Jing-punt. Dit punt stuurt qi naar alle gebieden in het
lichaam, tevens regelt het de verdediging van het lichaam. Een trap op dit punt veroorzaakt
naast veel plaatselijke pijn tevens het transport van qi. Langdurige gezondheidsproblemen
kunnen daardoor ontstaan. Onmiddellijk na de trap zal misselijkheid en verlies van energie
optreden. Een hard treffen in combinatie met punt le 13 kan grote inwendige schade en zelfs
de dood veroorzaken.
Shiatsu toepassing: Door verkeerde eet- en leefgewoonten kunnen problemen ontstaan als
verstoppingen en verslapping van de darmspieren. Harmonisering van dit punt heeft daarop
een goed werking. Jeuk als bijvoorbeeld de gevoelszenuwen of de bloedvatvoorziening van
de huid, de psyche en de vegetatieve zenuwen uit evenwicht zijn geraakt. In een aantal
gevallen ontstaat jeuk door bepaalde ziekten (aambeien, wormen, suikerziekte,
leveraandoeningen).
le 2 - xing jian (tussenkomst). Xing-punt. Het effect van een trap op dit punt is dat het vuur
naar de lever stuurt, met grote irritatie als gevolg. De ontvanger zal een groot gevoel van
boosheid krijgen, zo veel zelfs dat men er overstelpt van zal zijn. De confrontatie zal dan
snel ten einde zijn. Verder veel plaatselijke pijn en verlies van qi.
Shiatsu toepassing: Alcoholisme. Darmaandoeningen en ingewandstoornissen behandelen
door gedurende circa 30 seconden acupressuur toe te passen.
le 3 - tai chong (grote aanval). Shu- en yuan-punt. Een trap hier zal de ontvanger
onmiddellijk immobiliseren. Heel veel plaatselijke pijn en verlies van qi, zo erg dat de
ontvanger totaal gedesorinteerd zal zijn. Een gevoel van leegheid tot in het hoofd aan toe.
Toucheren: Trap of stoot dit punt diagonaals.
le 4 - zhong feng (middelste zegel). Jing-punt. Het effect van een trap op dit punt is hetzelfde
als een treffen in het kruis. Plaatselijk pijn en enkel schade. Een confrontatie zal snel voorbij
zijn als dit punt goed wordt geraakt.
le 5 - li gou (houtworm groeve). Luo-punt. Een gevaarlijk punt. Een treffen veroorzaakt
allereerst misselijkheid en vervolgens kramp in de onderbuik. Ook andere spieren zullen
verkrampen. Het is genoeg om een confrontatie te doen stoppen. Later in het leven kan
blijken dat ook de lever schade heeft opgelopen.
le 6 - zhong du (middelste samenstroom). Xi-punt. Dit is een qi verzamelpunt. Een treffen
hier geeft plaatselijk pijn en kramp. Een rechte trap of stoot veroorzaakt misselijkheid en
verlies van energie. Als de trap of stoot hard genoeg is zal de ontvanger erbij moeten gaan
zitten om tot zichzelf te komen.
le 7 - xi guan (knie scharnier). Een punt dat grote plaatselijke pijn geeft indien erop wordt
getrapt of gestoten. De pijn zal opstijgen tot in de oren en zodoende onbalans veroorzaken.
Shiatsu toepassing: Vetzucht c.q. corpulentie kan worden bestreden door activering van de
centra die op verzadiging, eetlust, honger en welbevinden werken.
le 8 - qu quan (gebogen bron). He-punt. Een treffen op dit punt zal het systeem geleidelijk
aan warmer doen worden. Daardoor kan een groot gevoel van misselijkheid ontstaan. De qi
circulatie in het lever kanaal zal worden verstoord. Het lichaam zal totaal uit balans zijn.
Shiatsu toepassing: Activeringspunt. Reumatiek.


61
le 9 - yin bao (omhulling van yin). Een knock-out punt. Een treffen veroorzaakt schade aan
de lever en kan dientengevolge de dood ten gevolge hebben. Ook kan er onherstelbare
schade ontstaan voor later in het leven, zoals emotionele problemen.
le 10 - zu wu li (vijf lengtes van de voet). Een treffen hier veroorzaakt plaatselijk pijn en
verlies van qi. Een harde stoot of slag heeft een onmiddellijke vertroebelde blik tot gevolg.
Een uitstekend knock-out punt.
le 11 - yin lian (yin zijde). Een slag of stoot hier veroorzaakt zwakte in armen en benen. Zo
erg zelfs dat de ontvanger er bij moet gaan zitten. Heeft ook gevolgen voor het
denkvermogen, verwarde gedachten etc.. Ook de milt zal beschadigd zijn.
le 12 - ji mai (levendige pols). Dit punt heeft groot effect op de genitalin. Een slag of stoot
hier voelt daarom aan alsof men in de genitalin is geraakt. Een hard treffen is dodelijk. Zelfs
een lichte stoot kan de genitalin doen bloeden. Ook spieren en pezen in dit gebied zullen
ernstig beschadigd zijn. Heeft eveneens gevolgen voor de tantien en veroorzaakt
dientengevolge enige tijd een verstoring in de qi stroom. Een slag of stoot in combinatie met
punt gb 24 heeft een verwoestend gevolg.
Toucheren: Sla of stoot diagonaal neerwaarts en lichtelijk naar de zijde van het lichaam.
le 13 - zhang men (afgesloten poort). Mu-punt van de milt, meesterpunt van de
zang-organen. Ontmoetingspunt van de galblaas- en lever meridianen. Een stoot of slag op
dit punt kan de dood veroorzaken. Een knock-out is al het gevolg van een matige slag of
stoot. Schade aan de lever en milt. Later in het leven kunnen emotionele problemen ontstaan.
Toucheren: Stoot recht ingaande en diagonaal opwaarts.
1
e
Hulp: Voor de emotionele problemen kan je lo 1 en 5 en behandelen met zachte tot
middelmatige druk. Overige problemen een arts laten komen.
le 14 - qi men (tijdspoort). Mu-punt van de lever. Een uitermate gevaarlijk punt. Een slag of
stoot in combinatie met punt ma 9 is fataal. Zelfs een relatief lichte slag of stoot kan al een
knock-out veroorzaken. Een treffen veroorzaakt: geestelijke- en hart problemen, ingeklapte
longen, het stoppen van de leverfunctie, onmiddellijke blindheid (of later), het stoppen van
de qi-stroom, energie verlies en emotionele problemen.
Toucheren: Treffen met een diagonaals ingaande slag of stoot.
Shiatsu toepassing: Jeuk als bijvoorbeeld de gevoelszenuwen of de bloedvatvoorziening van
de huid, de psyche en de vegetatieve zenuwen uit evenwicht zijn geraakt. In een aantal
gevallen ontstaat jeuk door bepaalde ziekten (aambeien, wormen, suikerziekte,
leveraandoeningen).
1
e
Hulp: Geen.


62
Long / Lung / Hand Taiyin.















































63
De long-meridiaan

Deze begint in de derde tussenribsruimte en loopt over 11 punten langs de binnenkant van de
arm naar de wijsvingerkant van de duimtop.

Functies: longen, bronchin, mondholte.

Kyusho punten.

lo 1 - zhong fu (centrale opslagplaats). Mu-punt van de long. Dit punt dient te worden
gemanipuleerd met een nakadaka ipponken. Veel verlies van qi. Pijn zal zich geleidelijk
verspreiden door de gehele borstkas. Daarnaast zal de opname van qi die komt van voedsel
en vocht (graan-qi) worden verstoord. Het gevolg zal zijn dat de graan-qi in het niets
verdwijnt, waardoor geleidelijk aan de gezondheid af zal nemen en het leven moeizamer zal
verlopen.
Toucheren: Raak dit punt met een direct ingaande neerwaartse stoot.
Shiatsu toepassing: Revitaliseringspunt. Allergien. Astma of ademnood als gevolg van
psychische oorzaken, angst en spanningstoestanden. Keelpijn of angina als gevolg van
infecties of psychische oorzaken.
lo 2 - yun men (poort der wolken). Een opwaartse slag of stoot op dit punt heeft een
verwoestend effect op de qi in het gehele lichaam. Geweldige pijn en verlies van qi.
Inwendig zal er enorme schade zijn en uitwendig zal niets daarvan zichtbaar zijn. Qi verlies
zorgt voor een knock-out en wellicht de dood. Een neerwaartse slag of stoot geeft eveneens
verlies van qi, maar tevens zal het sleutelbeen zijn gebroken en meer pijn. Een neerwaartse
slag zal de confrontatie snel doen stoppen.
Toucheren: Opwaarts op de clavicle, danwel neerwaarts.
1
e
Hulp: Druk lichtjes op de Xishang en lo 5 punten van de andere zijde. Druk tevens de
andere lo 2 in.
lo 3 - tian fu (hemelse zetel). Een slag, stoot of druk op dit punt geeft een elektrische schok
die door de hele arm zal gaan en zal leiden tot een onmiddellijke en langdurige verlamming
van de arm. Een extreme aanval van duizeligheid is eveneens het gevolg. De balans tussen
hoofd en lichaam zal zijn verstoord en leiden tot verbijstering en emotionele problemen, die
indien niet behandeld lang kunnen duren en steeds erger worden. Later in het leven zullen
deze emotionele problemen kunnen leiden tot geheugenverlies.
Shiatsu toepassing: Dit punt kan worden behandeld om neusbloedingen te stoppen. Daartoe
dienen de punten op beide armen met lichte druk gedurende 20 seconden te worden bewerkt.
lo 4 - xia bai (onder het witte). Dit punt geeft dezelfde effecten als het punt hiervoor (lo 3).
Alleen de elektrische schok, pijn en emotionele problemen zullen minder zijn. Manipulatie
op dit punt heeft eveneens tot gevolg dat het verstand het lichaam doet verstijven, niet
wetende wat er aan de hand is.
Shiatsu toepassing: Hoesten. Bij griep acupressur toepassen.
lo 5 - chi ze (vijver van de elleboog). He-punt. Een slag of stoot op dit punt richt grote schade
aan in het hele systeem. Een effectieve manier van slaan is met een losse arm, knokkels van
de hand omlaag gericht en waarbij geen kracht wordt gebruikt. Een knock-out is mogelijk na
een harde slag, alsook hersenbeschadiging. Het gehele bovenlichaam zal uit balans zijn,
zowel fysiek als qi-gewijs. Ook zal qi worden onttrokken aan de longen. Verlies van kracht
is onvermijdelijk.
Toucheren: Een slag op een circulaire manier, terugsnijdend in de richting van de hand.
Drukpunt met de duim.
1
e
Hulp: Prik het andere lo 5 punt of masseer het totdat de qi teruggekeerd is in de longen.


64
lo 6 - kong zui (gat met de grootste werking). Xi-punt (tussenpunt). Een harde slag of stoot
hier zal leiden tot een verlamming van de onderarm. De ontvanger ervaart een gevoel alsof
hij in de longen is gestoken. Meerdere harde slagen op dit punt kan snel de dood tot gevolg
hebben.
Toucheren: Een slag op dit punt in de richting van de hand, teneinde die te verzwakken.
Shiatsu toepassing: Dit punt kan het gebrek aan qi in de longen herstellen, na bv een aanval
op het longgebied.
Eerste hulp: Werk onmiddellijk op het andere lo 6 punt. Gebruik vervolgens ehbo als de
ontvanger niet meer ademt en geen polsslag meer heeft.
lo 7 - lie que (verbroken volgorde). Luo-punt, cardinaalpunt van de ren-mai. Praktisch punt
voor de nek en achterhoofd. Een slag of druk op dit punt veroorzaakt tenminste veel pijn en
verlies van qi. Manipuleren neerwaarts in de richting van de hand. Waarschijnlijk zal de
ontvanger erbij willen gaan zitten. Ook een knock-out zal mogelijk zijn. De yin & yang
tussen de longen en de ruggenwervel zal uit balans zijn, waardoor kunstmatige smart
ontstaat met veel gehuil. Ook het vermogen om fysieke vaardigheden aan te leren zal worden
aangetast en allengs zelfs verergeren.
Toucheren: Drukpunt, dan wel ingaande slag naar de pols toe teneinde die te verzwakken.
1
e
Hulp: De long en dikke darm qi moeten worden gebalanceerd.
lo 8 - jing que (goot van het vat). Jing-punt. Dit is het uur punt van de meridiaan, ergo een
manipulatie hier zal de qi gedurende de 24 uurs cyclus danig verstoren. Veel verlies van qi
kracht. De longen zullen de hele dag niet op hun best zijn. Naarmate herstelbehandeling
uitblijft, zal de balans van de qi verslechteren. Ook heeft het effect op de slaap. Tussen 03.00
en 05.00 s nachts is de slaapstoornis het grootst, met een voortdurende aandrang tot
urineren.
Toucheren: Drukken in het kuiltje naast het spaakbeen, in de richting van de pols, om de
hand te verzwakken.
1
e
Hulp: Werk aan de andere lo 8 punt in combinatie met le 3.
lo 9 - tai yuan (grote bron). Shu- en yuan-punt, meesterpunt van de bloedvaten. Dit is niet
direct een aanvalspunt, maar wel een goed controle punt. Pressie op dit punt geeft veel pijn
en leidt tot veel verlies van qi. Het leidt tot doelloos hijgen daar de ontvanger denkt te
worden geworgd.
lo 10 - yu li (visbuikgrens). Xing-punt. Indien dit punt hard wordt getroffen leidt dit tot hitte
in de longen en ernstig kuchen en hoesten.
Toucheren: Druk uitoefenen met de vingertoppen.
Shiatsu toepassing: Activeringspunt, door dit punt te behandelen heft men hitte op in de
longen, waardoor een zere keel en hoesten worden bestreden.
lo 11 - shao shang (kleine koopman). Jing-punt. Harde druk op dit punt leidt tot verlies van
qi in het bovenlichaam. Op een later moment kunnen emotionele problemen opkomen.
Shiatsu toepassing: Dit punt dient voor de genezing van spieren en pezen. Ook keel en
amandelen kunnen via dit punt worden behandeld. Keelpijn of angina als gevolg van
infecties of psychische oorzaken. Ook stuurt het weiqi naar de oppervlakte van de huid om
een ongezonde huid te verbeteren.


65
Maag / Stomach / Foot Yangming.
















































66
De maag-meridiaan.

De maag- meridiaan omvat 45 punten en reikt van de schedel tot de voet. Loopt van de bovenste
rand van het slaapbeen over onderkaak, oog, hals, borst en buik, langs de buitenkant van het
been naar de nagel van de tweede teen.

Functies: harmonisering van alle psychosomatische processen, maag.

Kyusho punten.

ma 1 - cheng qi (tranen opvangen). Een gevoelig punt dat zeer gemakkelijk te beschadigen
is. Een lichte slag of stoot is al voldoende om ernstige misselijkheid en qi verlies te
veroorzaken. Een middelmatige slag kan een knock-out veroorzaken en een stevige slag
zelfs de dood. Omdat de lever tevens de ogen controleert, alsmede het gebied eromheen, zal
ook de lever worden beschadigd.
ma 2 - si bai (viervoudig helder). Eveneens een heel gevoelig punt, dat bij een slag of stoot
ernstige pijn en qi verlies geeft. Een knock-out zal mogelijk zijn, alsmede beschadiging van
het zenuw stelsel. Men ervaart een gevoel van opwinding en de benen zullen zwak worden
als gevolg van qi verlies in neerwaartse richting.
Toucheren: Raken met een lichtelijk neerwaartse gerichte stoot of slag.
ma 3 - ju liao (groot bot). Een harde stoot stuurt een schokgolf naar het brein, met als gevolg
desorintatie, almede een groot gevoel van misselijkheid.
ma 4 - di cang (voorraadschuur). Een harde stoot op dit punt verstoort het hele systeem en
kan een knock-out veroorzaken.
ma 5 - da ying (groots ontvangen). Elke serieuze slag of stoot op dit punt veroorzaakt een
knock-out. Kaakbeschadiging is evident. Een schokgolf van yang-qi naar de hersenen zal
grote schade aanrichten in het hoofd. Een slag of stoot dient omhoog- en ingaand te zijn.
Toucheren: Sla of stoot op dit punt in een hoek van 45 naar het centrum van het hoofd.
1
e
Hulp: Ehbo bij een harde slag.
ma 6 - jia che (kaakhoek). Alle slagen en stoten naar dit punt zijn gevaarlijk. Een knock-out
is zeker. Bijkomende verschijnselen zijn o.a.: misselijkheid, geheugenverlies,
hersenschudding en emotionele instabiliteit. Let ook op verschijnselen als: verwijde
pupillen, langdurige bewusteloosheid, verstoord gezichtsveld evenwichtsstoornissen en
onregelmatige ademhaling.
ma 7 - xia guan (onder de barrire). Dit is een qi afvoer punt en indien getroffen is een
knock-out het resultaat. Verlies van qi in de nek zal worden gevoeld en vervolgens zullen de
benen zwak worden, tengevolge van energie verlies. Ook kunnen oorproblemen ontstaan,
die soms wel jaren kunnen aanhouden.
Toucheren: Sla of stoot in een omlaaggaande hoek van 45, om de kaak te ontwrichten.
ma 8 - tou wei (buitenkant hoofd). Een treffen op dit punt veroorzaakt hersenschudding en
een groot gevoel van misselijkheid. Plaatselijk veel pijn, verlies van qi en een knock-out.
Een harde slag kan de dood ten gevolge hebben.
Shiatsu toepassing: Buikpijnen en-krampen te verhelpen met acupressuur. Nervositeit
(neurasthenie) dat wordt gekarakteriseert door sterke prikkelbaarheid en snelle uitputting, is
goed te behandelen met acupressuur op dit punt.
ma 9 - ren ying (het midden ontvangen). Een belangrijk kyusho punt. Een lichte slag of
stoot veroorzaakt al een knock-out, een stevige slag of stoot zal de dood tot gevolg hebben.
Omdat dit punt in verbinding staat met de halsslagader zal de ontvanger verschijnselen
vertonen van extreem hoge bloeddruk. De hersenen ontvangen hierover een signaal, die op
haar beurt een signaal zal afgeven om de bloeddruk weer normaal te krijgen. Deze


67
tegenstrijdige berichtgeving kan leiden tot disintegratie van de halsslagader en enige jaren
later de dood ten gevolge hebben. Dit punt heeft eveneens een effect op de emotionele
energie en kan aldus leiden tot een gevoel van verlatenheid, en een gevoel van disconnectie
tussen hoofd en lichaam. Een slag of stoot op het punt aan de rechterzijde heeft groter effect
dan hetzelfde punt op de linkerzijde van het lichaam. Dit kan worden verklaard door het
gegeven dat de rechterzijde van het lichaam yang is en de linkerzijde yin.
Toucheren: Stoot met een ingaande hoek van 45 om bewusteloosheid te veroorzaken.
1
e
Hulp: Druk gb 20 in opwaartse richting, ofwel ehbo bij een hardere confrontatie.
ma 10 - shui tu (opborrelend water). Dit punt is even gevaarlijk als punt ma 9. Een treffen
hier stuurt een stoot yang-qi naar het hoofd met als gevolg een knock-out. Het gezicht zal
hoogrood kleuren en de tong zal blauw worden. De ontvanger zal onmiddellijk na een slag of
stoot neergaan.
Toucheren: Op dezelfde wijze als bij ma 9. In combinatie met punt ma 9 zal bewusteloosheid
optreden.
ma 11 - qi she (woning van de energie). Een neerwaarts gericht slag zal het hart doen
stoppen. Een slag of stoot in combinatie met punt 15 of 16 zal het effect versterken en dus
fataal zijn.
Toucheren: Druk met n of twee vingers in- en omlaaggaand.
Shiatsu toepassing: In noodgevallen kan dit punt worden gebruikt om het hart op te starten.
1
e
Hulp: Ehbo.
ma 12 - que pen (leegbekken). Dit punt heeft effect op de communicatie tussen yin & yang.
Een treffen hier veroorzaakt yang-qi drainage. Het effect zal groter zijn indien tevens punt
ma 11 wordt gemanipuleerd. Men kan niet doorgaan met de aanval, die dan ook
onmiddellijk voorbij is. Verder veel plaatselijke pijn en verlies van energie.
Toucheren: Druk ingaand achter het sleutelbeen met n of twee vingers.
1
e
Hulp: Ga naar het ziekenhuis met een gebroken sleutelbeen en balanceer de qi.
ma 13 - qi hu (deurtje van de energie). Een treffen hier stuurt yang-qi naar het hoofd,
waardoor de balans zal worden verstoord en men zal vallen. Ook een groot gevoel van
misselijkheid. Dit punt neemt qi op in de meridiaan, dus een stoot of slag hier verstoort de
yin & yang energie in het hele lichaam.
ma 14 - ku fang (opslagruimte). Een stevige slag of stoot op dit punt geeft de ontvanger een
ziekmakend gevoel in de borst, die overgaat in misselijkheid. De slag of stoot dient
neerwaarts en ingaand te zijn.
ma 15 - wu yi (dakbedekking). Een treffen op dit punt in combinatie met punt ma 16 kan het
hart doen stoppen. In neerwaartse richting slaan of stoten.
Toucheren: Recht erop of neerwaarts, het effectiefst is een slag met de klok mee aan zijn
linkerzijde en n tegen de klok in aan de rechterzijde.
1
e
Hulp: Ehbo.
ma 16 - ying chuan (borstvenster). Zelfde effect als punt 15 hiervoor.
ma 17 - ru zhong (het midden van de borst). Een slag of stoot op dit punt heeft een
verwoestend effect en zal leiden tot de dood. Men zal een sensationeel gevoel ervaren dat
opstijgt langs de nek aan de kant van het treffen en via het achterhoofd naar het voorhoofd
gaan. Extreem verlies van qi en een knock-out en geheugenverlies. Als het treffen hard
genoeg is kan dit op latere leeftijd resulteren in geestesziekte, die geleidelijk aan erger
wordt.
Toucheren: Niet een specifiek punt, doch door een slag op de zijkant van de kaak zal het
effect toenemen.
1
e
Hulp: Ga naar een traditionele Chinese geneeskunst therapeur en vertel dat je op ma 17
geslagen bent en consulteer hem/haar tevens over de mentale achteruitgang.


68
ma 18 - ru gen (oorsprong van de borst). Een harde slag of stoot veroorzaakt hoofdpijn,
misselijkheid en indien het treffen links is een schok naar het hart. Een treffen in combinatie
met le 14 geeft verlies van qi.
Toucheren: Raak dit punt met een recht ingaande slag of stoot.
ma 19 - bu rong (zonder inhoud). De zetel van kracht. Een harde slag of stoot op dit punt
kan de dood door verstikking veroorzaken. Het diafragma is geraakt, hetwelk leidt tot groot
verlies van energie en men zal neervallen.
Toucheren: Recht ingaand en lichtelijk naar de buitenkant van het lichaam toe.
1
e
Hulp: Leg de getroffene op de rug en pas opwaartse druk toe van de navel tot de borstkas,
met middelmatige druk. Consulteer een arts.
ma 20 - cheng man (volle plaats). De zetel van kracht. Een slag of stoot veroorzaakt een
knock-out, dan wel de dood.
ma 21 - liang men (etenspoort). Een stoot of slag geeft plaatselijk veel pijn en verlies van qi.
Ook veel problemen met maag en milt als gevolg van de yang-qi van deze organen.
ma 22 - guan men (grenspoort). En aanval op dit punt verstoort de communicatie tussen het
bovenste en onderste deel van het systeem. Er zal dus fysieke verwarring ontstaan. Een
gevoel van verlies van energie in het onderste deel van het lichaam en grote zwakte in de
benen.
ma 23 - tai yi (grote eenheid). Zelfde effecten als bij punt 22 hiervoor. Ook komen daar nog
problemen met de blaas bij, onmiddellijk en later in het leven. Het is zelfs mogelijk dat de
ontvanger spontaan zal gaan urineren.
ma 24 - hua rou men (poort van het gladde vlees). Dit punt is vrij goed beschermd door de
spieren van de torso. Een harde stoot of slag evenwel heeft een elektrisch gevolg voor de
dikke darm. Met andere woorden, de stoelgang van de ontvanger zal geruime tijd
geblokkeerd zijn, gepaard gaande met veel pijn.
ma 25 - tian shu (hemelse spil). Mu-punt van de dikke darm. Een treffen hier nogal wat
gevolgen. Het is het grensgebied van de door spieren beschermde torso en de onbeschermde
buik. Een harde stoot veroorzaakt knock-out en mogelijk zelfs onmiddellijke diarree.
Harmonieverstoring tussen sheng en zhang fu, fysiek gevolg: communicatie stoornis tussen
de galblaas en de 3 voudige verwarmer. Fysieke effecten daarvan zijn emotionele wanorde,
grote pijn en een verlies van kracht.
Toucheren: Recht naar het centrum van het lichaam.
Shiatsu toepassing: Dairree. Door verkeerde eet- en leefgewoonten kunnen problemen
ontstaan als verstoppingen en verslapping van de darmspieren.
1
e
Hulp: Wrijf de buitenkant van de voorarm stevig naar beneden toe, met speciale aandacht
voor le 10.
ma 26 - wai ling (buiten de heuvel). Zelfde gevolgen als bij punt 25 hiervoor. Er zal evenwel
meer fysieke schade zijn. Een harde stoot veroorzaakt een knock-out, door de stoot op het
darmen stelsel. Er zijn drie organen die, als ze pijn hebben, een knock-out veroorzaken,
namelijk de galblaas, de dikke- en dunne darm en de blaas.
ma 27 - da ju (groot en machtig). Een slag of stoot verstoort de communicatie tussen de
shen (geest) en de maag. Veroorzaakt aldus onmiddellijk emotionele problemen. Indien
behandeling door bv een acupuncturist uitblijft zullen die steeds groter worden. Extreme
obsessies zijn dan het gevolg. Het directe gevolg van een treffen kan een knock-out zijn, qi
verlies en veel pijn.
ma 28 - shui dao ( waterloop). Een gevaarlijk punt, dat onmiddellijk een knock-out
veroorzaakt indien geraakt. Door de verbinding met de dikke darm zal zich in de onderste
verwarmer een explosie voordoen die zich zal verspreiden door de gehele lage buikstreek.
Punt ma 28 geeft een shock aan de gehele onderste verwarmer, waardoor het gehele


69
afscheidingssysteem schade zal oplopen. Meerdere aanvallen op hetzelfde punt kan later in
het leven darmkanker veroorzaken.
ma 29 - gui lai (teugkeer). Een speciaal punt voor de genitalin. Het ligt tegenover cv 3, dat
een ontmoetingspunt is voor de 3 yins. Een treffen heeft gevolgen voor de circulatie van de
qi van de nieren en dientengevolge voor de algehele lichaamskracht. Het veroorzaakt
stagnatie in de vorming van qi en derhalve een geleidelijke teruggang in de gezondheid. Het
onmiddellijke effect is een knock-out en indien hard genoeg de dood.
Toucheren: Recht ingaand en lichtelijk naar het centrum van het lichaam.
1
e
Hulp: Consulteer een arts en een traditionele Chinese geneeskunst therapeut.
ma 30 - qi chong (aanstormende energie). Zee van voeding punt. Heeft verbinding met de
chong mai, ofwel levenskracht meridiaan. Een slag of stoot op dit punt maakt dat het
lichaam het vermogen om strijd te leveren zal verliezen. De interne organen krijgen
geleidelijk aan minder qi aangeleverd. De onbelemmerde aanvoer van qi zal stagneren door
een treffen. Een onmiddellijke knock-out. De dood behoort tot de mogelijkheden als het
treffen hard genoeg is.
Toucheren: Recht naar het centrum van het lichaam.
1
e
Hulp: Druk uitoefenen op het andere ma 30 punt, alsmede punt ma 36.
ma 31 - bi guan (hoekpunt van de dij). Een trap, stoot of slag op dit punt veroorzaakt qi
verlies in het been, zo erg dat de ontvanger moet gaan zitten, anders zal hij vallen. Fysiek
gezien is het mogelijk dat het been zal breken.
ma 32 - fu tu (hurkende haas). In kyusho termen: een verlammingspunt. Een treffen
verlamd het been en shockt het hele systeem en veroorzaakt tevens een knock-out. Een
shock zal het brein treffen, dat niet zal beseffen wat er is gebeurd.
ma 33 - yin shi (marktplaats van de yin). Een trap of stoot veroorzaakt plaatselijk veel pijn
en verlies van qi in het been. Een elektrische shock stuurt een golf van qi naar het hoofd
waardoor verwarring in de hersenen zal optreden en een mogelijke black-out.
ma 34 - liang qiu (balkvormige heuvel). Xi-punt. Dit punt bevordert de qi circulatie in het
gehele lichaam. Een stoot of slag met tegengestelde qi zal derhalve tot gevolg hebben dat in
het hele lichaam de qi stroom stagneert. Verlies van kracht door gebrek aan qi en bloed.
Plaatselijk pijn en zwakte in het been.
Toucheren: Raak dit punt diagonaal neerwaarts gaand, teneinde de knie te ontwrichten.
ma 35 - du bi (kalfsneus). Trauma punt. Een trap of stoot geeft plaatselijk veel pijn en
beschadiging van- en verlies van qi in de nieren. Krachtverlies en vermoeidheid.
ma 36 - zu san li (drie lengtes van de voet). He-punt. Zee van voeding punt. Een belangrijk
punt in zowel kyusho als shiatsu. Een trap of stoot veroorzaakt grote zwakte, die geleidelijk
aan erger wordt. Ook de milt is beschadigd. Onmiddellijk veel pijn en beschadiging van het
been. De interne organen kunnen veel schade oplopen.
Shiatsu toepassing: Speciaalpunt: opheffen van onbestemde angst. Voor immuun systeem
zie ook punt di 4.
ma 37 - shang ju xu (de grote leegte boven). Dit punt beschadigt de functie van de dikke
darm. Een harde trap of stoot zal dan ook een onmiddellijke ontlasting tot gevolg hebben.
Ook wordt te veel qi naar het been gestuurd, waardoor onbalans want het hele systeem. Op
het immuun systeem het als effect dat het geleidelijk aan inefficint wordt. Onmiddellijk zal
er veel pijn en verlies van qi zijn.
Shiatsu toepassing: Voor immuun systeem zie ook punt di 4.
ma 38 - tiao kou (streepvormige opening). Een trap of stoot heeft een akelig effect op de
kracht in het bovenlichaam, in het bijzonder in de schouders. In sommige gevallen zullen de
armen werk weigeren. Voor tegenbehandeling punt ma 12 bewerken.
ma 39 - xia ju xu (de grote leegte onder). Onderste he-punt van de dikke darm. Een trap of
stoot op dit punt heeft gevolgen voor de dunne darm. Het veroorzaakt tevens verlamming


70
van de benen bij een hard treffen. Doordat de wei-qi zal worden aangetast zal ook het
immuun systeem geleidelijk aan verzwakken. Onmiddellijk veel pijn.
ma 40 - feng long (overvloed). Luo-punt. Een treffen hier geeft veel pijn en verlies van qi.
De milt zal schade oplopen. Onbalans tussen de maag en milt, waardoor verzwakking van
het hele lichaam. Dit is een klassiek punt ter behandeling van epilepsie, dus de mogelijkheid
bestaat dat een harde trap of stoot een epilepsie aanval tot gevolg heeft.
ma 41 - jie xi (loskomende beek). Vuur en jing-punt. Een trap op dit punt heeft veel effect op
de maag, waardoor veel misselijkheid. Voldoende om de confrontatie te beindigen. Verlies
van qi in de benen en een gevoel van zwakte.
Shiatsu toepassing: Activeringspunt. Depressie c.q. neerslachtigheid, danwel
ongemotiveerde verdrietigheid door acupressuur op dit punt bestrijden. Druk op de
bovenbuik verhelpen door acupressuur op dit punt.
ma 42 - chong yang (aanstormend yang). Yuan-punt. Een trap op dit punt veroorzaakt
schade aan het zenuw stelsel. Een elektrische schok in het been. Verlies van qi en plaatselijk
veel pijn. De confrontatie zal snel ten einde zijn.
ma 43 - xian gru (verzonken dal). Shu-punt. Een trap of stoot op dit punt veroorzaakt verlies
van qi, krachtsverlies en plaatselijk grote pijn. Indien bij het manipuleren negatieve qi wordt
toegepast is het krachtsverlies zo hevig dat de ontvanger moet gaan zitten. Het is zelfs
mogelijk dat op een later tijdstip de ontvanger zal gaan lijden aan reuma.
ma 44 - nei ting (binnenhof). Xing-punt. Een trap, of stoor op dit punt benvloedt de manier
waarop de qi door het lichaam wordt gevoerd. Krachtsverlies en plaatselijke pijn. De
ontvanger ervaart het merkwaardige gevoel in de kaak te zijn gestoken. Het verstand
vertaald dit door knock-out te gaan. Indien geen behandeling volgt zullen er allerlei qi balans
problemen ontstaan die alleen maar erger worden.
ma 45 - li dui (duidelijke plek). Jing-punt. Een treffen op dit punt heeft enige akelige
effecten voor de spieren en de pezen. Neusbloedingen en geestelijke verwarring zijn
eveneens mogelijk.
Toucheren: Een trap op de 2
e
teen.
Shiatsu toepassing: Om te vermageren, danwel ter bestrijding van vetzucht c.q. corpulentie,
acupressuur gedurende circa 20 seconden van de centra die op verzadiging, eetlust, honger
en welbevinden werken. Ook is dit een punt om buikpijnen en-krampen te verhelpen met
acupressuur. Bij hallucinaties acupressuur gedurend circa 15 seconden toepassen. Ook op dit
punt is nervositeit (neurasthenie), dat wordt gekarakteriseert door sterke prikkelbaarheid en
snelle uitputting goed te behandelen met acupressuur.
1
e
Hulp: Druk uitoefenen op de top van de andere 2
e
teen.


71
Milt / Spleen / Foot Taiyin.
















































72
De milt-meridiaan.

Deze meridiaan loopt van de top van de grote teen tot de borstkas en representeert ook de
buikspeekselklier (21 punten).

Functies: milt, buikspeekselklier, bloedbeeld, bindweefsel.

Kyusho punten.

mi 1 - yin bai (verborgen wit). Jing-punt. Cheng en hout punt. Controle punt voor de spieren
en pezen. Een trap hier zal dus grote gevolgen hebben, ook voor de milt. Veel verlies van
energie, misselijkheid. Ontrekt qi zowel aan de longen als aan de milt. Veel verwarring
tussen lichaam en geest. Symptomen van een shock, alsmede slapeloosheid. Bij zwangere
vrouwen heeft het effect op de uterus en bij diabetespatinten op het suikerspiegelgehalte.
Toucheren: Een trap op de grote teen.
Shiatsu toepassing: Om uitputting te verhelpen op dit punt gedurende circa 20 acupressuur
toepassen.
1
e
Hulp: Druk hard op het andere mi 1 punt. Consulteer een traditionele Chinese
geneeskunst therapeut.
mi 2 - da du (grote samenkomst). Xing-punt. Een treffen op dit punt beschadigt de milt en
veroorzaakt verzwakking van het lichaam. Misselijkheid en braken. Op termijn
geheugenverlies. Vertraging van de qi stroom in de meridiaan. Een stevige kneep op dit punt
zal een aanvaller onmiddellijk de aanval doen stoppen. Ook dit punt heeft bij zwangere
vrouwen effect op de uterus.
mi 3 - tai bai (het grote witte). Shu- en yuan-punt. Een trap op dit punt geeft veel pijn en
verlies van qi van de borst tot in de voet. De pijn zal voldoende zijn om de confrontatie te
doen beindigen. Een onmiddellijke shock van het systeem, waardoor een knock-out. Op
termijn verschijnselen als: krampen, wegteren van de spieren, geheugenverlies en ontstaan
van blauwe plekken.
Shiatsu toepassing: Activeringspunt.
mi 4 - gong sun (grootvaders kleinzoon). Luo-punt, cardinaalpunt van de chong-mai. Een
treffen veroorzaakt veel plaatselijke pijn, duizeligheid en verlies van qi. Ook een knock-out
is mogelijk. De pijn kan dagen aanhouden en mede daardoor veel slapeloosheid. Heeft ook
effect op de werking van het hart. Verstoring van de yin & yang energie van de maag en milt.
Als gevolg daarvan zal geleidelijk aan de kwaliteit van het leven van de ontvanger
verminderen.
Toucheren: Inwaarts op de zijkant van de voet.
Shiatsu toepassing: Zenuwpijnen (neuralgie) door stofwisselingstoornissen en zware
inspanningen. Lichte tot middelsterke druk. Indien chronisch 2 x daags 5 minuten masseren.
Hartkloppingen als gevolg van geestelijke oorzaken en ontregeling van het autonome
zenuwstelsel. Gewrichtspijnen. Vermoeide en pijnlijke voeten.
1
e
Hulp: Consulteer een traditionele Chinese geneeskunst therapeut.
mi 5 - shang qiu (handelaars heuvel). Jing-punt. Metaal en jing punt. Een trap op dit punt
veroorzaakt plaatselijk veel pijn, krachtverlies en verlies van qi. Zelfs onder lichte druk zal
het gewricht meegeven.
mi 6 - san yin jiao (kruising van drie yin). Samenkomstpunt van de drie lagere yin
meridianen. Een trap of stoot veroorzaakt onmiddellijk veel pijn en een gevoel vanaf de
middel alsof er iets naar beneden valt. Mogelijk zelfs onmiddellijke ontlasting. Een groot
gevoel van misselijkheid. De confrontatie zal direct voorbij zijn.
Toucheren: Trap of stoot dit punt in een opwaartse richting.


73
Shiatsu toepassing: Voor immuun systeem zie ook punt di 4.
mi 7 - lou gu (slapend dal). Een trap veroorzaakt onmiddellijk veel pijn en verlies van qi.
mi 8 - di ji (mechanisme van de aarde). Xi-punt. Een trap doet het onderbeen verkrampen.
Veel plaatselijke pijn. Verstoring van de meridiaan en daardoor problemen aan de milt.
Maagstoornissen, ontwikkelen van spataderen blaas problemen. In combinatie met een stoot
recht tussen de ogen zal het hoofd exploderen (letterlijke vertaling).
mi 9 - yin ling quan (bron van de yin heuvel). He-punt. Water en he punt. Een trap of stoot
veroorzaakt plaatselijk veel pijn. Het verschijnsel doet zich voor dat het lichaam water zal
gaan vasthouden. Indien geen genezing wordt gezocht (acupunctuur bijvoorbeeld) zal de
dood intreden. Groot gevoel van misselijkheid.
Toucheren: Raak dit punt diagonaals omhooggaand om de knie te ontwrichten
mi 10 - sue hai (zee van bloed). Een trap of stoot op dit punt stuurt een shock door het
systeem, waardoor de werking van het brein even wordt verstoord.
Toucheren: Manipuleren onder een hoek van 45 graden, zowel omhoog- als neerwaarts
gaand. Neerwaarts gaand zal tevens de knie worden ontwricht.
mi 11 - ji men (korenschop deur). Een trap of stoot veroorzaakt veel plaatselijke pijn en
verlies van qi. Heeft eveneens effect op het transport van de qi door de milt, waardoor verlies
van kracht.
Toucheren: Een trap of stoot dient recht ingaand- of omhooggaand te zijn.
mi 12 - chong men (poort van de aanstormende energie). Een trap of stoot veroorzaakt
grote schade aan de slagader in de dij. Het punt is ook gesitueerd vlakbij de zenuwen in de
dij, waardoor het gehele been zal zijn verlamd. Een harde trap of stoot kan zelfs ontwrichting
van het dijbeen veroorzaken. Met als gevolg veel pijn aan pezen en banden en immobilisatie.
Op latere leeftijd daardoor zal het lichaam niet in staat zijn om qi op te nemen uit voedsel,
water en de lucht. Ziekten en lichamelijke verzwakking zijn het gevolg.
Toucheren: Sla of stoot diagonaal neerwaarts en lichtelijk naar de zijde van het lichaam.
mi 13 - fu she (herberg van de organen). Voor dit punt geldt hetzelfde als voor punt 12
hiervoor; met dit verschil dat dit punt dichter bij de zenuwen van de dijbeen ligt. Grote
problemen met het zenuwstelsel, zoals verlamming, of blokkades zijn het gevolg.
mi 14 - fu jie (knooppunt van de buik). Een harde slag of stoot op dit punt shockt het hele
systeem en kan een knock-out veroorzaken.
mi 15 - da heng (groot dwarsverloop). Een harde slag of stoot hier kan onmiddellijk diarree
en een groot gevoel van misselijkheid veroorzaken.
mi 16 - fu ai (buikklacht). Het gebied van het diafragma. Een harde stoot of slag heeft
derhalve verwoestende gevolgen, zoals dood door verstikking. In het gunstigste geval zal de
ontvanger er bij moeten gaan zitten om weer op adem te komen.
mi 17 - shi dou (voedselholte). Een gevaarlijk punt. Een harde slag of stoot heeft desastreuze
gevolgen. In ieder geval veel plaatselijke pijn welke uren kan aanhouden. Het verlies van qi
is zo groot dat men verlangen heeft om te gaan liggen. De gevolgen kunnen zo ernstig zijn
dat het hart stopt met werken. Een slag of stoot dient van buiten naar binnen te zijn gericht.
Toucheren: Van de buitenkant van het lichaam naar binnen toe.
1
e
Hulp: Masseer het mi 17 punt in de omgekeerde richting als van de slag. Wrijf vervolgens
de binnenkant van de bovenarm vanaf de oksel tot aan de elleboog.
mi 18 - tian xi (hemelbeek). Ook een slag of stoot op dit punt heeft een ernstig gevolg
doordat een schokgolf naar het hoofd zal stijgen en in het gebied van de borstkas, waardoor
groot verlies van qi. Het hart kan stoppen met werken.
mi 19 - xiong xiang (thuisplaats van de borst). Dit punt controleert de kracht van het andere
been. Dus een slag of stoot op dit punt rechts, zal het linkerbeen doen verzwakken en vice
versa. De zenuwen in het schoudergebied zullen grote schade oplopen.


74
mi 20 - zhou rong (afzijdig glans). Controleert de functies in het tegenoverliggende been,
echter in mindere mate. Een stoot op dit punt geeft een verscheurend gevoel in de pezen van
de schouder, met weinig tot geen externe schade. Inwendig is het evenwel mogelijk dat
onder de spieren de pezen gescheurd zullen blijken te zijn. Een slag of stoot in combinatie
met punt le 14 is dodelijk. Longen en hart zullen stoppen.
mi 21 - da bao (groot omhulsel). Dit punt houdt het lichaam in balans, vooral de torso. Een
slag of stoot zal zich verspreiden door de borst en het qi systeem uit balans brengen. De
ontvanger kan in coma raken als het treffen hard genoeg is. Energie balancering zal nodig
zijn om die situatie op te heffen. Zowel de lever als de longen kunnen fysieke schade
oplopen. Een stoot in combinatie met punt ma 9 veroorzaakt een knock-out en extreme
schade aan de milt. De longen zullen samentrekken, een verstikking veroorzakende.
Toucheren: Sla of stoot dit punt recht ingaand naar het centrum van het lichaam.
Shiatsu toepassing: Om uitputting te verhelpen op dit punt gedurende circa 20 seconden
acupressuur toepassen.
1
e
Hulp: Masseer mi 20 en 21 in neerwaartse richting of druk de gb 20 punten in opwaartse
richting.


75
Nier / Kidney / Foot Shaoyin.
















































76
De nier-meridiaan.

De 27 (tezamen 54) lichaamspunten beginnen met het harmoniseringspunt op de voetzool. De
meridiaan verloopt vervolgens aan de binnenkant van het been naar het lichaam toe, bereikt de
omgeving van de blaas, stijgt dan vrijwel parallel aan de middellijn en eindigt bij het
borstbeen-sleutelbeengewricht.

Functies: nieren en bloedsomloop.

Kyusho punten.

ni 1 - yong quan (opborrelende bron). Jing-punt. Staat niet bekend als een kyusho punt.
Shiatsu toepassing: Manipulatie van dit punt is energie bevorderend en leidt tot herstel van
energiestoornissen. Stoornissen van het autonome zenuwstelsel, zoals: hartkloppingen,
innerlijke onrust, slaapstoornissen, vochtig-koude ledematen,etc.. Harmoniseringspunt
(links heeft mr effect dan rechts).
ni 2 - rang gu (brandend dal). Xing-punt. Een trap of slag op dit punt veroorzaakt, apart van
de pijn, diarree. Manipulatie van dit punt met onttrekkende qi veroorzaakt zwakte en dat
ziekte zich meester kan maken van het lichaam.
Shiatsu toepassing: Menstruatieklachten zijn veelal een gevolg van spierkrampen in de
baarmoederwand. Deze zijn goed te verhelpen door acupressuur op dit punt. Na de
acupressuur circa een uur blijven liggen.
ni 3 - tai xi (grote waterkreek). Shu- en yang-punt (bronpunt). Een harde slag op dit punt
leidt tot extreme pijn en groot verlies van qi kracht. Een black-out is het gevolg. De nier
functie van opslag van qi voor noodgevallen zal worden verstoord. Op termijn kunnen
ziekten optreden.
Shiatsu toepassing: Dit punt dient tevens voor herstel van energiestoornissen.
ni 4 - da zhonh (grote beker). Luo-punt. Manipulatie van dit punt verhindert de
doorstroming van yang qi door de meridiaan, waardoor onmiddellijke zwakte optreedt. Het
geeft een vol gevoel in het hoofd; en wel zo alsof het op barsten staat.
ni 5 - shui quan (waterbron). Xi-punt. Indien met onttrekkende qi bewerkt geeft dit punt
grote pijn. Verlies van qi kracht en de ontvanger zal ten val komen. De feitelijke taak van dit
punt is om qi in het systeem te brengen teneinde blokkades op te heffen.
Shiatsu toepassing: Speciaalpunt (heer van de liefde en het bloed, heeft veel succes bij
seksuele stoornissen).
ni 6 - zhao hai (lichtende zee). Cardinaalpunt van de yin-qiao-mai. De trap, slag of stoot
dient recht op het punt te geschieden. Manipulatie van dit punt geeft extreme pijn en verlies
van qi kracht. Onmiddellijke geestelijk verwarring is het gevolg. Later in het leven kunnen
mentale stoornissen het gevolg zijn.
Shiatsu toepassing: Bij een insektensteek gedurende 20 circa 20 seconden dit punt
manipuleren.
ni 7 - fu liu (terugwaartse stroom). Jing-punt. Indien bewerkt veroorzaakt dit punt schade
aan de nieren. De ontvanger zal de warmte voelen stijgen naar het hoofd. De schade aan de
nieren veroorzaken enorme misselijkheid en mogelijk een knock-out. Dit punt onttrekt
tevens energie aan het lichaam en veroorzaakt schade aan de longen. Zelfs later in het leven
kan men nog schade ondervinden aan het lichaam.
ni 8 - jiao xin (uitwisseling van brieven). Manipulatie van dit punt geeft onmiddellijk
geestelijke verwarring. Ook leidt het tot slapeloosheid.


77
ni 9 - zhu bin (dijk aanleg). Bewerking van dit punt geeft grote schade aan het qi systeem.
Ook veroorzaakt het enorme pijn en op een later tijdstip geestelijke problemen. Indien hard
geslagen kunnen de nieren schade oplopen, alsook een knock-out tot gevolg hebben.
Shiatsu toepassing: Activeringspunt. Reisziekte, combinatie van duizeligheid, misselijkheid
en nervositeit..
ni 10 - yin gu (yin vallei). He-punt. Een gevaarlijk punt. Een trap, slag of stoot op dit punt
veroorzaakt een onmiddellijke knock-out en ernstige verzwakking van het lichaam. Bij
manipulatie kunnen nier stoornissen optreden, alsmede een langzaam verval van de nieren.
Ook kan onmiddellijk of later impotentie optreden. Heeft tevens effect op de functie van het
hart en de gouverneur meridiaan (du mai).
Toucheren: Recht op de achterkant van de knie.
1e Hulp: Ga naar een dokter bij bloed in de urine en pijn in de nier zone. Ga naar een
traditionele Chinese geneeskunst therapeut als je niet meer kan slapen.
ni 11 - heng gu (dwarslopend bot). Een trap of stoot op dit punt veroorzaakt grote pijn en
een onmiddellijke knock-out. Manipulatie van dit punt is vaak ernstiger dan een trap in het
kruis. Op een later tijdstip kan nier schade blijken. Is tevens verbonden met de levenskracht
meridiaan chong mai.
ni 12 - da he (grote helderheid). Dit punt heeft een effect op de geest en de emoties.
Manipulatie geeft onmiddellijke geestelijke en emotionele verwarring. Een trap of stoot lijdt
tot extreem qi verlies en een knock-out is hoogstwaarschijnlijk. De emotionele wanorde is
tevens fysiek zichtbaar, zoals een hoge gevoeligheid in lage buikstreek, en seksuele
problemen.
ni 13 - qi xue (holte van de energie). In een gebied met weinig fysieke bescherming is dit
een gevaarlijk punt. Bij een slag, stoot of trap zal er veel qi verlies zijn en een onmiddellijke
knock-down. Op een later tijdstip zal er gebrek zijn aan energie. Een lange diepe slag
veroorzaakt een knock-out, of zelfs de dood.
ni 14 - si man (vier volheden). Op hetzelfde moment dat men op dit punt wordt getroffen zal
een enorme pijnscheut langs de centrale lijn worden gevoeld. Dit is omdat de tantien, via de
levenskracht meridiaan chong mai, is geraakt. Als de slag erg hard is zal de dood optreden
na circa 4 minuten en na een knock-out onmiddellijk.
Toucheren: Recht ingaand en naar de as-lijn van het lichaam gericht.
1
e
Hulp: Geen.
ni 15 - zhong zhu (centrale waterstroom). Een harde slag op dit punt zal qi doen rijzen naar
het nek gebied en de ontvanger zal een gevoel hebben dat hij stikt. Is ook verbonden met de
levenskracht meridiaan chong mai.
ni 16 - huang shu (transportpunt van de vitale centra). Dit punt houdt balans (yin & yang)
van het systeem op orde. Een slag op dit punt heeft vooral een psychologisch effect op de
ontvanger, met afwisselende gevoelens van blijdschap en angst. De geest zal eveneens in
angstige verwarring worden gebracht, denkende dat er verlies van qi heeft plaatsgevonden.
Is ook verbonden met de chong mai meridiaan.
ni 17 - shang qu (gekromde overgangsfase van metaal). Een slag of stoot op dit punt kan
tweerlei gevolgen hebben. Eerstens een knock-down tengevolge van qi verlies en gebrek
aan zuurstof. Of een knock-down als gevolg van onderbreken van toevoer van bloed naar de
hersenen. Deze slag verstoort de hele maagstreek, van de tantien recht omhoog naar de nek.
Een harde slag veroorzaakt de dood.
Toucheren: Recht in de maag.
1
e
Hulp: Plaats het hoofd van de patint tussen zijn benen en druk neerwaarts op de rug voor
3 seconden, laat los, en doe het opnieuw.
ni 18 - shi guan (nauwe pas van steen). Is tevens verbonden met de levenskracht meridiaan
chong mai. Een stoot op dit punt onttrekt qi van de zetel van de bron van energie, het


78
diafragma.Een knock-out is het gevolg. Een toename van yang qi naar het hoofd volgt en
kan eveneens een knock-out veroorzaken, maar dan om de tegenovergestelde reden.
ni 19 - yin du (samenkomst van yin). Hoe dichter in de buurt van de plexus solaris hoe groter
de schade kan zijn. Een slag op dit punt veroorzaakt verlies van qi en een knock-out. Doordat
het diafragma wordt beschadigd is het verlies van energie erg groot. Een confrontatie zal dan
ook snel zijn beindigd. Een zeer harde slag kan tot de dood leiden.
ni 20 - fu tong gu (door het buikdal). Voor dit punt geldt hetzelfde als voor het punt ni 19.
Doordat het dichter bij de plexus solaris ligt kunnen de gevolgen zelfs ernstiger zijn.
ni 21 - you men (donkere poort - pylorus). Een extreem gevaarlijk punt. Is geschakeld met
cv 14 door de levenskracht meridiaan chong mai. Een slag of stoot kan onmiddellijk de
hartwerking doen stoppen, in het bijzonder tussen 11.00 s morgens en 01.00 s middags. De
dood is het gevolg.
Toucheren: Recht ingaand en lichtelijk naar de as-lijn van het lichaam.
1
e
Hulp: Geen.
ni 22 - bu lang (lange wandelgang). Ook dit punt is bijzonder gevaarlijk, maar niet in
dezelfde mate als punt ni 21.
ni 23 - shen feng (verzegelde geest). Dit is een spiritueel punt. Een slag of stoot op dit punt
veroorzaakt een communicatie stoornis van de ontvanger met zijn geest. Ook een
hartstilstand kan het gevolg zijn, waardoor er een schokgolf wordt omhooggestuwd naar
bovenin de borstkas. Een confrontatie is daarmee beindigd.
Toucheren: Raken met direct ingaande stoot (nakadaka ipponken).
1
e
Hulp: Druk langs beide kanten van de wervelkolom zonder deze te raken. Dit brengt
lichaam en geest (shen) terug in harmonie.
ni 24 - ling xu (leegte van de geest). Ook dit is een spiritueel punt, dat de communicatie
regelt tussen het hogere en de mens. Een harde slag of stoot op dit punt leidt tot
hartstilstand.
ni 25 - shen cang (geestesreservoir). Een slag of stoot op dit punt heeft gevolgen voor de
longen. Ook zal men een gevoel gewaarworden van enorme droefheid en angst. De geest
wordt eveneens aangeraakt. Na enige tijd is ook sprake van emotionele instabiliteit. De qi
zal doelloos door het lichaam worden verspreid. Zwakheid, als gevolg van het effect op de
longen, is onmiddellijk het gevolg.
Toucheren: Recht erin en lichtelijk neerwaarts op de borst.
1
e
Hulp: Wrijf beide armen opwaarts aan de binnenkant van de voorarm en voer druk uit op
gv 20.
ni 26 - yu zhong (weelderig midden). Manipulatie van dit punt heeft eveneens gevolgen
voor de longen. Onmiddellijk verlies van qi zal plaatsvinden. Voldoende druk geeft een
knock-out. De ontvanger gevoelt een enorme vermoeidheid, zodanig dat men moet gaan
zitten.
ni 27 - shu fu (transportplaats). Een stoot of slag op dit punt geeft grote schade aan het qi
systeem en ernstige plaatselijke pijn. Een harde slag geeft een knock-out. Links en rechts
van het lichaam zullen in onbalans geraken. Indien niet behandeld zal mentale instabiliteit en
in een later leven fysieke onbalans, het gevolg zijn.


79
Pericardium (Kringloop Meridiaan of Hart Constrictor) / Hand Yueyin.















































80
Pericardium ofwel Meester van het Hart- of Kringloop-meridiaan.

Achter deze overgeleverde naam verbergt zich een meridiaan die bloedsomloop en seksualiteit
cordineert. Hij ontspringt midden tussen de tepel en de voorste okselplooi, loopt langs de
binnenkant van de arm en eindigt bij het eindkootje van de middelvinger, duimzijde.

Functies: seksualiteit, bloedsomloop.

Kyusho punten.

pe 1 - tian chi (hemelse vijver). En slag of stoot op dit punt verstoort de hartwerking. Het
heeft ook effect op de longen; kuchen en hoesten een jeukend gevoel in de nek zijn het
gevolg. Het onttrekt qi aan de longen en het hart, waardoor grote schade aan het gehele
hart-longen systeem zal ontstaan. Gevoeligheid op dit punt betekent dat er iets mis is met het
orgaan. Wanneer dit punt wordt gemanipuleerd is er gevoeligheid. Ook het emotionele
systeem zal worden benvloed, alsmede de nieren. Een slag of stoot op dit punt tezamen met
punt mi 17 heeft een verwoestend effect. Het veroorzaakt grote interne schade en weinig tot
geen buitenwaartse schade. Indien men de bedoeling heeft geen zichtbare schade aan te
brengen dan is dit de slag. De dood kan het gevolg zijn en het zal lijken dat dit het gevolg is
van een hartaanval. Dit is geen punt om te manipuleren bij demonstraties.
Toucheren: Sla of stoot dit punt in een recht ingaande lijn naar het centrum van het lichaam.
Shiatsu toepassing: Ruimtevrees. Hernia of tussenwervelschijfaandoeningen door slijtage
en/of eenzijdige belasting. Ischias, daarbij gaat het om een speciaal geval van hernia,
namelijk het beklemd raken van de ischiaszenuw waar deze uit de wervelkolom treedt. Bij
plotseling optreden spreekt men van spit (lumbalgie). Stoornissen in de bloeddruk
(hypertensie en hypotensie) verhelpen door acupressuur.
1
e
Hulp: Masseer het andere pe 1 punt met middelmatige druk. Bij een stopping van het hart
gebruik je eerst ni 1 om het hart terug op te starten, alsmede ehbo.
pe 2 - tian quan (hemelse bron). Dit punt heeft invloed op de functie van het hart. Een
(klauw) pakking in combinatie met lo 3 veroorzaakt verstoring en verlies van qi kracht.
Indien correct toegepast zal de ontvanger door de knien gaan. Plaatselijk zal pijn worden
waargenomen en zenuw beschadiging is waarschijnlijk. Een slag op dit punt doet de
ontvanger de adem benemen en door de knien doen gaan.
Toucheren: Een direct ingaande slag op de humerus (bovenarmbot).
pe 3 - qu ze (vijverkromming). He-punt. Dit punt heeft invloed op het hart en de darmen. Het
stuurt warmte naar het hart en veroorzaakt op termijn verschijnselen als emotionele
problemen en veel gepraat om niets. Een slag op dit punt in combinatie met de punten ha 3
en lo 5 (triple slag) heeft extreem qi verlies tot gevolg waardoor het hart en de longen hun
werking zullen staken. Een neerwaartse slag op punt pe 3 zal tot energie verlies leiden en de
hartwerking nadelig benvloeden. Een opwaartse slag zal gevolgen hebben voor de
longwerking. Een slag met de snijhanden is de meest effectieve manier om de drie punten
gelijktijdig te manipuleren.
Toucheren: Neerwaarts naar de pols, of neerwaarts en naar de bovenarm toe.
1
e
Hulp: Gebruik ni 1 om de yang qi terug te brengen en vervolgens ehbo. Bij extreme
misselijkheid druk op pe 6 in opwaartse richting.
pe 4 - xi men (tussenpoort). Xi-punt. Dit punt raken heeft gevolgen voor de werking van het
hart, in het bijzonder als de ontvanger last heeft van angina. In dat het geval, dan zal het hart
onmiddellijk stoppen met werken. Bij een gezonde persoon zal de hartwerking verzwakken,
het hart wordt gevoelig en zal sneller slaan. Ook zal verhoogde bloeddruk optreden. Een slag
is effectiever als ook de punten pe 5 en 6 gelijktijdig kunnen worden geraakt.


81
pe 5 - jian shi (binnenkomend afgezant). Jing-punt. Bewerken van dit punt heeft nadelig
gevolg voor de geest. Verstrooidheid en onzekerheid, grenzend aan geestesziekte is het
gevolg. Het hart zal nadelig worden benvloed. De balans tussen hart en longen zal worden
verstoord, verlies van qi veroorzaakt zwakte. Een slag op dit punt in combinatie met de
punten pe 6 en 4 kan tot gevolg hebben dat het hart stopt te werken. De werking van de
spijsvertering zal nadelig worden benvloed.
pe 6 - nei guan (binnenste poort). Luo-punt, cardinaalpunt van yin-wei-mai. Dit is n van
de belangrijke punten, voor zowel kyusho als helende doeleinden. Ook als controle punt is
het zeer belangrijk. Indien op geslagen zal de yin-yang balans worden verstoord en in het
lichaam grote verwarring veroorzaken. Bewerken van dit punt kan geestesziekte, of op zijn
minst verwarring en geestelijke instabiliteit veroorzaken. Dit is een belangrijk punt om
verlies van qi kracht te veroorzaken.
Toucheren: Druk uitoefenen in de richting van de pols, om die te verzwakken. Een slag op
dit punt zal de werking van het hart zonder enige reden sterk doen toenemen en de longen
zullen meer zuurstof willen opnemen. Gewoonlijk dient dit punt te worden gemanipuleerd
door middel van een stevige slag of greep. In combinatie met een polsklem is het een
belangrijk controlepunt. Een rechte slag op dit punt zal sterke misselijkheid bewerkstelligen
Shiatsu toepassing: Stoornissen in de bloeddruk (hypertensie en hypotensie) en stoornissen
in de bloedsomloop verhelpen door acupressuur. Menstruatieklachten zijn veelal een gevolg
van spierkrampen in de baarmoederwand. Deze zijn goed te verhelpen door acupressuur op
dit punt. Na de acupressuur circa een uur blijven liggen.
1e Hulp: Masseer de andere pe 6 (nei guan) in een opwaartse richting. Masseer tegelijkertijd
3v 6 aan de andere zijde van de pols.
pe 7 - da ling (grote heuvel). Shu- en yuan-punt. Manipulatie van dit punt heeft
onmiddellijke gevolgen voor het hart. Een harde slag of greep kan de dood tot gevolg
hebben. Het veroorzaakt veel warmte in het hart.
Shiatsu toepassing: Activeringspunt. Hartkloppingen als gevolg van geestelijke oorzaken en
ontregeling van het autonome zenuwstelsel. Hoest. Verkoudheid, circa 20 seconden
acupressuur. Vermoeidheid (ook door zware belasting). Stoornissen in de bloedsomloop
(prikkelingen en slapen van de ledematen) verhelpen door acupressuur. Bij griep
acupressuur toepassen. Koudegevoel corrigeren door acupressuur op dit punt. Vermoeidheid
door zware belasting of gebrek aan slaap kan door acupressuur op dit punt worden
verholpen. Langdurige werking is door acudruk op het mi-le-ba te bereiken. Dit punt ligt
op de tweede (middelste) gewrichtsplooi van de pink aan de binnenkant.
pe 8 - lao gong (tempel van het lijden). Xing-punt. Dit punt ligt in het centrum van de palm
van de hand. Dit is meer een helend- dan een kyusho punt. In kyusho wordt het hart
verwarmd. Helend wordt het hart gekoeld.
Shiatsu toepassing: Dit is het punt waar de qi krachten uitstromen uit het lichaam, zowel in
kyusho als helend. Het maakt niet uit of dat de hand open is dan wel gesloten, de qi blijft
komen van dit punt. Het koelt het hart. Bij verstoring van de yin-yang in het systeem kan
door dit punt herstel worden bevorderd.
pe 9 - zhong chong (middelste knooppunt). Jing-punt. Niet direct een kyusho punt, maar
een helend punt. Als men zich bij vergissing op dit punt stevig raakt, ontwaart men warmte
in het hart en ook boosheid. Men is geneigd woorden te bezigen die men onder andere
omstandigheden nooit zou zeggen. Ook heeft men de neiging wat in het rond te springen.
Shiatsu toepassing: Dit is een herstel punt voor noodgevallen als iemand buiten bewustzijn-
of in coma raakt. Stoornissen in de bloeddruk (hypertensie en hypotensie) verhelpen door
acupressuur. Ischias, daarbij gaat het om een speciaal geval van hernia, namelijk het
beklemd raken van de ischiaszenuw waar deze uit de wervelkolom treedt. Bij plotseling
optreden spreekt men van spit (lumbalgie).


82
3 Voudige Verwarmer / Triple Heater / Hand Shoayang.














































83
De meridiaan van de 3 voudige verwarmer.

Ook onder deze oude naam gaat een hoofdlijn van grote betekenis schuil; die drie functies - die
van de ademhaling, spijsvertering en uitscheiding - op elkaar afstemt. Beginpunt ligt bij de
nagel van de ringvinger. De meridiaan, bestaande uit 23 punten, loopt langs de buitenkant van
de arm en bereikt via sleutelbeen en schouder het oor en de onderkaak.

Functies: ademhaling, spijsvertering, uitscheiding.

3v 1 - guan chong (grensknooppunt). Jing-punt. Niet direct een kyusho punt. Evenwel een
slag op punt veroorzaakt naast de pijn een situatie van onbalans die geruime tijd kan
aanhouden.
Shiatsu toepassing: Amputatiepijnen. Bevingen door bijvoorbeeld drankmisbruik.
Buikpijnen en-krampen te verhelpen met acupressuur.
3v 2 - ye men (poort van de vloeistoffen). Xing-punt. Met geopende hand een moeilijk te
bereiken punt. Met gebalde vuist is dit punt gemakkelijker te lokaliseren. Indien
gemanipuleerd veroorzaakt dit punt ernstige verstoring aan de qi stoom in het lichaam. Ook
de vochthuishouding in het lichaam zal serieuze schade kunnen oplopen.
Shiatsu toepassing: Activeringspunt.
3v 3 - zhong zhu (middelste eiland). Shu-punt. Druk op dit punt heeft effect op het gehoor.
Kan effectief worden toegepast bij een vingerslot. Druk heeft ook effect op de zijkanten van
het lichaam, men zal proberen zijwaarts uit te buigen. Dit geeft de mogelijkheid een
verdediging toe te passen op bijvoorbeeld punt gb 25, met als gevolg grote interne schade en
een knock-out.
Toucheren: Drukpunt, slaan met een nakadaka ipponken is ook mogelijk.
Shiatsu toepassing: Lage rugpijn te bestrijden door acupressuur op dit punt Circa 20
seconden vasthouden. Ischias, daarbij gaat het om een speciaal geval van hernia, namelijk
het beklemd raken van de ischiaszenuw waar deze uit de wervelkolom treedt. Bij plotseling
optreden spreekt men van spit (lumbalgie).
3v 4 - yang chi (stroom van yang). Yuan-punt. Uitstekend punt om controle op een persoon
uit te oefenen. Druk op dit punt veroorzaakt grote pijn en verlies van qi kracht, soms zo
hevig dat de ontvanger moet gaan zitten. Ook kan schade worden toegebracht aan de pezen.
Bij personen die een operatie hebben ondergaan aan de geslachtsdelen (zowel mannen als
vrouwen) kan pressie op dit punt zeer ernstige schade voor de gezondheid opleveren.
Shiatsu toepassing: Allergien. Astma of ademnood als gevolg van psychische oorzaken,
angst en spanningstoestanden. Keelpijn of angina als gevolg van infecties of psychische
oorzaken. Diarree. Hernia of tussenwervelschijfaandoeningen door slijtage en/of eenzijdige
belasting. Wespensteken. Vetzucht c.q. corpulentie kan worden bestreden door activering
van de centra die op verzadiging, eetlust, honger en welbevinden werken.
3v 5 - wai guan (buitenste poort). Luo-punt, cardinaalpunt van yang-wei-mai. Dit punt
vormt een brug naar meerdere andere meridianen. Manipulatie van dit punt leidt tot
verstoring van de yin & yang in het lichaam. Druk op- of slaan op dit punt veroorzaakt grote
pijn en wel zodanig dat de ontvangende persoon grote behoefte krijgt om te gaan zitten of
liggen. Ook zal er qi aan het lichaam worden onttrokken.
3v 6 - zhi gou (vertakking van de groeve). Jing-punt. Punt om controle over een persoon uit
te oefenen. Druk op- of slaan op dit punt geeft grote pijn en verlies van qi kracht. Een
persoon heeft sterke behoefte te gaan zitten. Manipulatie van dit punt met toepassing van
(aanvallend) qi zal het lichaam van de ontvanger verzwakken en in een later stadium kunnen
ingewand problemen optreden. De qi stroom zal worden verstoord en warmte zal opstijgen


84
naar de middelste en bovenste verwarmers, waardoor ademhalings- en concentratie
problemen kunnen optreden.
3v 7 - hui zong (samenkomst van de voorouders). Xi-punt. Uitstekend punt om controle uit
te oefenen over een persoon. Een slag of stoot op dit punt leidt tot een qi explosie waardoor
de qi in het gehele lichaam wordt verstoord. De ontvangende persoon ervaart grote pijn en
heeft een sterke wil om te gaan zitten.
3v 8 - san yang luo (drie yangpunten verbinding). Tegen een slag of stoot op dit punt is
geen weerstand mogelijk. Een combinatie van manipulatie met de punten cv 24 en pe 6 is
dodelijk. Onmiddellijk verlies van qi, grote pijn en een opkomend gevoel in de borst, dat
opstijgt naar het hoofd.
Toucheren: Loodrecht op het punt.
1
e
Hulp: Masseer het andere 3v 8 punt.
3v 9 - si du (vier goten). Manipulatie van dit punt leidt tot verlies van qi kracht. Een persoon
die op dit punt een slag, stoot of stevige pakking ondergaat zal het gevoel krijgen dat hij
zinkende is en door de knien gaan.
3v 10 - tian jing (hemelse bron). He-punt. Een slag op dit punt kan ernstige gevolgen
hebben voor de werking van de 3 voudige verwarmer. Weke delen van het lichaam zullen na
enige tijd gaan opzetten. Serieus verlies van krachten zal optreden. Met acupunctuur kan
herstel worden bewerkstelligd, maar gehele terugkeer van krachten zal vermoedelijk niet
plaats vinden. Voortdurende en ernstige hoofdpijnen zijn eveneens het gevolg.
Toucheren: Recht op de achterzijde van de elleboog.
Shiatsu toepassing: Speciaalpunt: Effectief bij reumatiek, spierpijnen, verrekkingen,
beenkrampen.
1
e
Hulp: Ga naar een traditionele Chinese geneeskunst therapeut.
3v 11 - qing leng yuan (heldere koude bron). Manipulatie van dit punt verzwakt het
ellebooggewricht. In feite is het verstandiger bij een controletechniek dit punt te
manipuleren dan het gewricht zelf. Een gebroken arm is zeer wel mogelijk.
Toucheren: Wrijf dit punt in een op- en neergaande beweging.
1
e
Hulp: Ga naar het ziekenhuis met de gebroken arm.
3v 12 - xiao luo (gedeelde rivierbedding). Een belangrijk punt voor controle op de arm.
Manipulatie van dit punt onttrekt qi aan het gehele lichaam. Bij een opwaartse slag op dit
punt zal een grote hoeveelheid qi in het hoofd worden gepompt, met een grote kans op een
knock-out.
Toucheren: Een ingaande slag naar de humerus (bovenarmbot). Ook wrijven is effectief.
1
e
Hulp: Grijp de triceps vast en knijp daarin zachtjes totdat de arm herstelt is. Een andere
methode is om de pols vast te nemen en zachtjes met de arm te schudden, daarna sla je
zachtjes op le 10 en 3v 8 met de palm van de hand.
3v 13 - nao hui (trefpunt van de schouder). Een slag of stoot op dit punt zal de qi balans
verstoren. Het punt is ook geschakeld aan punt di 14. In combinatie met een dubbelslag op
dit punt zal de werking veel heviger zijn. De qi stroom zal volledig geblokkeerd zijn.
Gewoonlijk is dan de confrontatie over.
3v 14 - jian liao (gat in de schouder). Hoewel dit punt goed beschermd ligt, kan een slag die
een schok veroorzaakt in het lichaam, toch grote schade toebrengen aan het
schouderbladgebied. Een groot gevoel van misselijkheid zal optreden. Ook op du 12 zal het
effect merkbaar zijn.
3v 15 - tian liao (bovenste gat inde schouder). Een slag of stoot op dit punt verstoort de
werking van het qi systeem. Plaatselijke pijn in het boven ruggebied en een ziek makend
gevoel in de maag. Dit punt ligt geschakeld aan punt ma 12 en daarom zal bij de ontvanger
de wil om door te gaan niet bijzonder groot zijn.


85
Toucheren: Raak dit punt met een diagonaals neerwaartse stoot of slag. Druk met de duim
werkt ook goed.
3v 16 - tian yao (hemelvenster). Een gevaarlijk manipulatiepunt. Manipulatie van dit punt
stuurt een grote hoeveelheid yang qi naar de hersens, waardoor grote verwarring ontstaat bij
de ontvanger en grote kans op een knock-out. Een harde slag of stoot kan dodelijk zijn.
Emotionele problemen zullen optreden en groter schijnen dan ze in werkelijkheid zijn.
Manipulatie van dit punt dient te worden vermeden.
Toucheren: Recht in de zijkant van de nek.
1
e
Hulp: Geen. Voor emotionele problemen die het gevolg zijn van deze slag, ga dan naar
een traditionele Chinese geneeskunst therapeut om hetzelfde punt te laten behandelen.
3v 17 - yi feng (windscherm). Een lastig te manipuleren punt, maar indien geraakt kan het
absoluut dodelijk zijn. Terugkeer is niet mogelijk.
Toucheren: Een slag of stoot op dit punt dient van achteren naar voren en diagonaals
omhoog te geschieden.
1
e
Hulp: Geen. Zelf ehbo werkt niet wanneer dit punt in de juiste richting geslagen werd.
3v 18 - chi mai (kramp vat). Dit punt is zeer gevoelig voor hersenbeschadiging. Een stevige
slag veroorzaakt een knock-out en een hevige slag de dood.
3v 19 - lu xi (schedel in rust). Een stevige slag veroorzaakt op dit punt ten minste
desorintatie en waarschijnlijk een knock-out. Een harde dubbelslag met punt 3v 18 leidt
onherroepelijk tot de dood. Een slag met n hand op beide punten behoort tot de
mogelijkheden.
3v 20 - jiao sun (oortop). Dit punt moet hard worden getroffen wil het enig effect hebben.
Als dat het geval is zal grote duizeligheid en misselijkheid het gevolg zijn. Men zal geheid
op de grond vallen.
3v 21 - er men (poort van het oor). Een slag op dit punt veroorzaakt een ziek makend gevoel
dat de gehele borstkas vervult. Na enige tijd zal dit gevoel overgaan in een zeurende pijn,
alsof men een hartaanval krijgt. Om dit gevoel op te heffen kan men het beste hartmassage
toepassen. Een harde slag op dit punt veroorzaakt een knock-out.
3v 22 - he liao (gat voor het oor). Een slag, stoot of druk op dit punt veroorzaakt grote pijn
en verlies van qi kracht. Een knock-out kan het gevolg zijn. In combinatie met een slag op
punt gb 3 kan dood het gevolg zijn.
3v 23 - si zhu kong (hol bamboe gat). Een gevaarlijk punt. Een slag op dit punt veroorzaakt
ernstig verlies van qi kracht in de onderste en middelste verwarmer. De ontvanger voelt
grote pijn. In een fractie van een seconde ervaart men een zinkend gevoel in de borst en
buikstreek en zakt men door de knien. Een knock-out is het gevolg. Zelfs na het bijkomen
blijft men zwak in de knien.
Toucheren: Een inwaartse, neergaande slag in de richting van de ogen kan blindheid
veroorzaken. Een zeer harde slag kan de dood tot gevolg hebben.
1
e
Hulp: Druk gb 20 in opwaartse richting in. Voor de slag richting het oog, behandel dan het
andere 3v 23 punt.


86
Conceptie Vat / Conception Vessel / Ren-Mai.















































87
De conceptie-meridiaan.

Deze meridiaan, in het Chinees ren-mai (vat der ontvangenis) genaamd, omvat 24 punten. Ze
liggen op de middellijn aan de voorkant van het lichaam en lopen van vlak voor de anus tot het
midden van de plooi onder de onderlip. Vanuit martiale overwegingen gezien is deze meridiaan
zeer zeker de gevaarlijkste.

Functies: alarmpunten, seksualiteit.

Kyusho punten.

cv 1 - hui yin (samenkomst van yin). In het centrum van de perineum. Hui = kruisen, yin =
genitalia. Huiyin is n van de meest kwetsbare plaatsen van het lichaam. Een trap, slag of
stoot kan coma of nog erger dood tot gevolg hebben.
Toucheren: Recht omhoog naar het centrum van het lichaam.
Shiatsu toepassing: Bij verdrinking om jing qi te genereren.
1
e
Hulp: Wanneer de 3 meridianen zijn geraakt is er niet veel hoop meer op herstel! Men kan
wellicht nog wel ni 1 proberen.
cv 2 - qu gu (gekromd beenstuk). Een slag, stoot of trap op deze plaats veroorzaakt
knock-out of zelfs de dood als het maar hard genoeg aankomt. Een trap hier is veelal
effectiever dan een trap in het kruis. Potentile gevaren van een slag of trap op dit punt zijn
steriliteit, of kanker aan de genitale regio.
cv 3 - zhong ji (middelste pool). Mu-punt van de blaas. Heel gevaarlijk punt. Een trap of
stoot hier doet de ontvanger onmiddellijk neer gaan. Veel qi verlies en wellicht bloedverlies
via de penis. Indien medische hulp uitblijft, is de dood zeer wel mogelijk. Ook veel effect op
de milt, nieren en lever. Verder als het punt hiervoor (cv 2).
Toucheren: Sla of stoot diagonaal neerwaarts en lichtelijk naar de zijde van het lichaam.
Shiatsu toepassing: Ook dit punt dient om stoornissen in de spanningstoestand van de
spieren van de blaas te verbeteren door acupressuur van dit punt. Herhaald toepassen.
cv 4 - guan yua (eerste poort van de pas). Mu-punt van de dunne darm. Opslagplaats voor
oorspronkelijke qi. Vlak onder de tantien. Van hieruit wordt qi getransporteerd naar alle
delen van het lichaam, zodat die haar werk kan doen. Als dit gebied wordt beschadigd, dan is
de dood niet veraf. Een slag of stoot in de juiste richting hier kan tot de dood leiden doordat
de qi stopt met werken. Een opwaartse slag veroorzaakt onmiddellijk verhoogde bloeddruk,
flauwvallen en wellicht de dood. Een neerwaartse slag leidt tot verlies van qi energie, een
knock-out. Een slag recht op dit punt veroorzaakt dat qi traag gaat werken, een ziekmakend
gevoel en wellicht de dood.
Toucheren: Zie punt cv 3.
Shiatsu toepassing: Door verkeerde eet- en leefgewoonten kunnen problemen ontstaan als
verstoppingen en verslapping van de darmspieren. Buikpijnen en-krampen te verhelpen met
acupressuur.
1
e
Hulp: Bij een recht ingaande slag, plaats de patint in de coma positie en wrijf de hele
borst omgeving naar beneden en druk opwaarts op gv 26. Bij een neerwaartse slag, masseer
cv 14 en druk zachtjes op cv 1. Bij een opwaartse slag, tik dan op ma 9 om de bloeddruk naar
beneden te krijgen.
cv 5 - shi men (stenen poort). Mu-punt van de 3 voudige verwarmer. Dit is het tantien punt.
Een andere naam is: ming men.Zelfs acupuncturisten zullen dit punt indien mogelijk niet
behandelen. In oude teksten wordt vermeld dat dit punt het leven bekort van patinten en bij
vrouwen tevens steriliteit veroorzaken. Het moge dus duidelijk zijn dat een slag, stoot of trap
hier het leven van de ontvanger bekort. Bij vrouwen zal ook het reproductie systeem worden


88
beschadigd. Een trauma hier zal de interne communicatie die nodig is voor de qi productie
en distributie belemmeren. Zelfs bij de training dient men voorzichtig te zijn met dit punt.
Toucheren: Zie punt cv 3.
Shiatsu toepassing: Diarree. Reisziekte, combinatie van duizeligheid, misselijkheid en
nervositeit. Buikpijnen en-krampen te verhelpen met acupressuur.
1
e
Hulp: Geen. Wellicht het hele systeem energetisch herbalanceren.
cv 6 - qi hai (zee van qi). Ook dit is een zeer gevaarlijk punt. Een dubbelstoot op cv 5 en 6
heeft een verwoestend resultaat. In oude dim-mak teksten wordt gezegd dat van een
zodanige stoot geen terugkeer mogelijk is. De gehele qi circulatie zal worden verstoord of tot
stilstand gebracht, met als resultaat onmiddellijke danwel uitgestelde dood. Het duurt zon
drie dagen waarin de qi geleidelijk stopt te stromen. Zelfs een lichte stoot maakt dat de
nierfunctie voor het leven wordt beschadigd.
Toucheren: Zie punt cv 3.
Shiatsu toepassing: Voor immuun systeem zie ook punt di 4.
cv 7 - yin jiao (kruising van yin). Een gevaarlijk punt. Maar minder gevaarlijk dan punten
cv 5 en 6. Een stoot of trap hier veroorzaakt knock-out en als gevolg van beschadiging van
de nierfunctie kan de dood erop volgen.
cv 8 - shen que (wachttoren van de psyche). In het midden van de navel, die niet echt goed
is beschermd. Het is derhalve eenvoudig dit punt te beschadigen. Een andere naam is qiz
hong, navelcentrum. Een slag, stoot of trap op deze plaats veroorzaakt schade aan de milt
en fysiek maagletsel. Veel yang qi zal zich door het lichaam verspreiden tot in het hoofd toe,
met als gevolg een mogelijke knock-out, of zelfs de dood.
cv 9 - shui fen (verdeling van water). Een stoot of trap hier zal de kracht van de longen, milt
en nieren wegnemen. Van fysieke schade is niet veel te merken, daar de schade via
elektrische overdracht plaatsvindt.
cv 10 - xia wan (onderste watergroeve). De productie van qi zal worden verstoord en
langzaam stoppen indien dit punt wordt beschadigd. Met de gezondheid zal het geleidelijk
aan slechter gaan en de dood is niet onmogelijk.
cv 11 - jian li (versterking van het innerlijke). Een goed beschermd punt. Een hard treffen
evenwel veroorzaakt inwendige schade door qi verlies en een knock-out.
cv 12 - zhong wan (middelste maaggroeve). Mu-punt van de maag, meesterpunt van de
Fu-organen. Idem als voor punt cv 10. Daarbovenop komt nog braken en diarree. Een treffen
veroorzaakt ook disharmonie in de yin & yang en geeft emotionele problemen en kan
resulteren in zwaarlijvigheid.
Shiatsu toepassing: Buikpijnen en-krampen, met name maagslijmvlies (gastritis) te
verhelpen met acupressuur.
cv 13 - shang wan (bovenste maaggroeve). Een treffen hier geeft hetzelfde resultaat als bij
punten cv 10 en 12. Daarbij komen nog verlies van qi en fysieke verzwakking, alsmede een
gevolg voor hart en longen.
cv 14 - ju que (groot paleis of tempel). Mu-punt van het hart. Een zeer gevaarlijk punt. Een
harde slag op dit punt verstoort de functie van het hart, hoesten en braken. In combinatie met
een slag op punt cv 4 kan dit fatale gevolgen als de dood hebben. Een opwaartse slag
veroorzaakt verhoogde bloeddruk. Een treffen hier geeft ook kans op geestesziekte en
disharmonie tussen het verstand en de geest.
1
e
Hulp: Geen.
cv 15 - jiu wei (wilde duivenstaart). Luo-punt. Voor dit punt geldt hetzelfde als voor het
punt hiervoor (cv 14), evenwel niet zo gevaarlijk. Een bijwerking kan een jeukende huid
zijn, die niet met een normale westerse medische behandeling valt te verhelpen.
Toucheren: Recht ingaand.


89
cv 16 - zhong ting (middelste binnenplaats). Een treffen hier geeft zowel psychische schade
als inwendige schade. Braken en hoestaanvallen. Een knock-out behoort tot de
mogelijkheden. Een zeer harde slag of stoot kan de dood tot gevolg hebben.
cv 17 - tan zhong (centrum van de borst). Mu-punt van de pericard, meesterpunt van de qi.
Ook wel bekend onder de naam shanz hong. Dit punt neemt energie op van de zetel van
kracht, het diafragma. Een gevaarlijk punt. Een slag of stoot veroorzaakt energie verlies,
een harde neerwaartse slag of stoot kan tot hartstilstand, knock-out of de dood leiden. De
ontvanger zal neervallen door gebrek aan kracht. Een aanval hier zal ook effect hebben op
het hart. De qi stroom door het lichaam zal worden ontregeld. De relatie en balans tussen
water en vuur in het systeem zal worden vernietigd. Waarschuwing: toucheer dit punt
nooit bij personen onder de 25 jaar. Het sternum (borstbeen) is bij jonge personen nog niet
uitgehard en kan gemakkelijk worden gebroken.
Toucheren: Treffen met een direct ingaande slag of stoot.
Shiatsu toepassing: Slaapstoornissen.
1
e
Hulp: Moxa op het punt.
cv 18 - yu tang (paleis van jade). Een punt dat goed beschermd ligt. Evenwel indien hard
genoeg geraakt zal de ontvanger toch schade oplopen. Hoesten en kuchen. Plaatselijke pijn
en verlies van qi.
Toucheren: Raken met een recht ingaande stoot.
cv 19 - zi gong (purperen paleis). Voor dit punt geldt hetzelfde als het punt hiervoor (cv 17).
Met dien verstande dat meer pijn zal worden gevoeld en het verlies van qi groter is. De beste
manier van treffen is met nakadaka ipponken.
cv 20 - hua gai (met bloemen bedekt). Voor dit punt geldt hetzelfde als voor het punt
hiervoor (cv 19). Het punt is echter gevaarlijker.
Shiatsu toepassing: Activeringspunt.
cv 21 - xuan ji (noordster of parel van jade). Een treffen op deze plaats veroorzaakt pijn en
qi verlies.
Shiatsu toepassing: Hoesten.
cv 22 - tian tu (hemelse verhevenheid). Holte juist boven het borstbeen. Een dodelijke
plaats voor aanvallen Veroorzaakt tenminste ademnood, hoesten/kuchen en in het ergste
geval onmiddellijke verstikking en hersendood. Overleeft men dan is een bijwerking
emotionele trauma, zoals angst en smart.
Toucheren: Druk of steek met n of twee vingers in- en omlaaggaand.
Shiatsu toepassing: Allergien. Astma of ademnood als gevolg van psychische oorzaken,
angst en spanningstoestanden.
1
e
Hulp: Geen. Probeer ehbo.
cv 23 - lian quan (zijdelingse bron). Boven de adamsappel. Een slag op deze plaats zal de
dood veroorzaken als gevolg van verstikking.
cv 24 - cheng jiang (plaats van de pap). Het verdiepte punt midden op de kin. Een stoot
dient te worden toegebracht met een nakadaka ipponken. Een stoot van rechts naar links op
dit punt veroorzaakt hevige misselijkheid en braken, een knock-out kan ook het gevolg zijn.
Een stoot van links naar rechts op dit punt kan hevige pijn in de lage buikstreek veroorzaken,
soms zo erg dat de ontvanger van pijn ineen zal krimpen.


90
Gouverneur Vat / Governing Vessel / Du-Mai.















































91
De gouverneur-meridiaan.

Heette vroeger vat des heersers (du-mai in het Chinees), omvat 28 punten, die van een punt
vlak achter de anus, over de ruggengraat en de schedel, naar een punt tussen bovenlip en
bovenkaak (dus in de slijmvliesplooi) lopen.

Functies: gebit, storingen in het geestelijk evenwicht, pijnen.

Kyusho punten.

gv 1 - chang qiang (altijd sterk). Luo-punt. Een trap of stoot op dit punt veroorzaakt
bewusteloosheid en geestelijke en fysieke stoornissen aan de anus. De qi schade op dit punt
is groot. De gehele energie systeem van het lichaam zal uit balans zijn.
gv 2 - yao shu (transportpunt van de lendenen). Manipulatie van dit punt veroorzaakt
fysieke schade aan de onderrug, voornamelijk aan het heiligbeen. Men moet behoorlijk hard
treffen om schade en qi-drainage te bewerkstelligen. Ook de nieren kunnen worden
aangetast.
gv 3 - yao yang guan (grens van het yang in de lendenen). Dit punt controleert de qi van de
nieren. Toucheren van dit punt verzwakt de knien en de taille. Een harde slag zal ook
schade toebrengen aan de ruggenwervel op dit punt, met veelal blijvend gevolg.
gv 4 - ming men (levenspoort). Een neerwaartse slag op deze plaats richt grote schade aan.
De ontvanger zal grote pijn voelen in de taille die omhoog stijgt naar het hoofd. De totale
yin-yang energie van het lichaam zal worden verstoord en schade aan de nieren is het
gevolg. De ontvanger zal zich zeer ziek voelen. Indien behandeling tot herstel uitblijft, is het
zeer wel mogelijk dat de ontvanger n tot twee weken later overlijdt als gevolg van het
totaal tot stilstand komen van de qi circulatie.
Toucheren: Recht en lichtelijk neerwaarts.
Shiatsu toepassing: Voor immuun systeem zie ook punt di 4.
1
e
Hulp: Zelfde punt in andere richting opwaarts bewerken.
gv 5 - xuan shu (hangend scharnier). Een slag of stoot op dit punt veroorzaakt
ademloosheid en de ontvanger zal in elkaar buigen en neervallen. Een grote pijn zal zich
verspreiden rond de taille, omhoog tot in de longen. Om dit te bewerkstelligen dient een
rechte slag te worden toegebracht, met een zg nakadaka ippoken.
gv 6 - ji zhong (midden van de wervelkolom). Voor dit punt geldt hetzelfde als voor het punt
hiervoor (gv 5). Met dien verstande evenwel dat men tevens een gevoel zal hebben in de
ingewanden te zijn gestoken, omdat er ook op de longen zal zijn.
gv 7 - zhong shu (centrale as). Ook voor dit punt geldt hetzelfde als voor punt gv 5. Er zal
echter meer schade aan de longen zijn, met hoesten en ademnood. Door een opwaartse
energiestoot zal er schokeffect zijn op de hersenen, met een mogelijke knock-out.
gv 8 - jin suo (samentrekkende spier). Opnieuw geldt voor dit punt hetzelfde als voor punt
gv 5. Ook hier met veel schade aan de longen. Indien zeer hard getroffen kan er tijdelijk
blindheid optreden en zelfs de dood.
gv 9 - zhi yang (aankomst van yang). Een slag of stoot op dit punt veroorzaakt
hoesten/kuchen. De werking van lever en galblaas wordt verstoord. De qi stroom wordt
instabiel en fysieke schade aan de ruggenwervel is het gevolg. Sla of stoot hard genoeg en de
aanval is over.
gv 10 - ling tai (ster van de geest). Een slag of stoot op dit punt veroorzaakt verlies van
kracht. Er ontstaat duidelijk schade aan de ruggenwervel en het centrale zenuwsysteem. Bij


92
een harde slag is het mogelijk dat het hart stopt te werken. Schade op dit punt leidt eveneens
tot verstoring van de communicatie tussen geest en geesteskracht.
gv 11 - shen dao (weg van de geest). Een slag op deze plaats geeft aanzienlijke schade aan
de ruggenwervel. Ook leidt schade aan dit punt tot mentale stoornissen, zoals depressies,
zorgen en droefheid. Op termijn kan geheugenverlies optreden dat met de tijd erger wordt.
Indien er geen behandeling plaatsvindt zal de ontvanger aan hartkloppingen gaan lijden.
gv 12 - shen zu (lichaamszuil). Een slag of stoot op dit punt geeft schade aan de longen.
Indien er geen behandeling volgt zal kuchen of zelfs astma het gevolg zijn. De qi in het hele
lichaam zal uit balans zijn, waardoor op termijn allerlei klachten zullen verschijnen.
gv 13 - tao dao (pottenbakkersweg). Manipulatie van dit punt zal leiden tot geestelijke
ontregeling en schade aan de ruggenwervel. De mogelijkheid is niet uitgesloten dat op
termijn het bottenstelsel zal verzwakken, daar dit punt dat proces regelt.
gv 14 - da zhui (grote wervel). Alarmpunt. Bij een neerwaarts gericht slag of stoot ontstaat
een groot verlies van qi kracht, met verlangen tot slapen. Er zal gebrek zijn aan energie en
zelfs het optillen van een arm kost moeite. Ook is er schade aan de ruggenwervel. Bij een
opwaartse slag of stoot zal een energiestoot naar het bovenlichaam opstijgen, waardoor de
spieren zullen samentrekken. In beide gevallen zal de ontvanger ernstig gaan zweten en zich
zwak voelen.
Toucheren: Opwaarts, danwel neerwaarts afhankelijk van het beoogde effect.
Shiatsu toepassing: Helpt om een onthecht persoon weer tot een normale status te laten
terugkeren. Het punt dient dan licht te worden beklopt. Dit werkt ook bij personen die
vermoeid zijn en nieuwe energie nodig hebben. Om een persoon in slaap te brengen kan een
zak met wat ijs op dit punt worden gelegd. Voor immuun systeem zie ook punt di 4.
1
e
Hulp: Het punt zacht tikken voor een neerwaartse slag en zachtjes neerwaarts wrijven bij
een opwaartse slag.
gv 15 - ya men (poort van het zwijgen). En van de meer gevaarlijke punten van het
lichaam. Een slag hier zal tenminste knock-out en veel waarschijnlijker de dood
veroorzaken. Andere verschijnselen zijn: stomheid, extreme duizeligheid, doofheid en
schizofrenie.
Toucheren: Recht en lichtelijk opwaarts.
1
e
\Hulp: dit punt met zachte druk bewerken.
gv 16 - feng fu (wind zetel). Dit punt is nog gevaarlijker dan punt gv 15. Alles wat bij punt
gv 15 is genoemd is ook hier van toepassing. Op termijn zal de werking van de zintuigen
verminderen, om te beginnen met de reuk. Dit punt heeft een directe verbinding met de
hersenen, dus elke slag of stoot is vernietigend.
Toucheren: recht ingaand.
1
e
Hulp: Dit punt en du 5 en/of du 3 en gv 20 masseren.
gv 17 - nao hu (scharnier naar de hersenen). Een heel gevaarlijk punt. Een slag of stoot
geeft ten minste een knock-out, maar de dood is ook mogelijk. Bijkomend zijn een groot
gevoel van duizeligheid en neervallen, alsmede het verlies van de stem.
gv 18 - qiang jian (alkoof van de kracht). Knock-out punt. Een rechte slag op dit punt leidt
tot een schokgolf naar de hersenen en een knock-out als gevolg. Na het bijkomen zal de
ontvanger een zwaar gevoel in het hoofd hebben en moeite hebben met het opstaan.
gv 19 - hou ding (achter de top). Een knock-out punt en zelfs een lichte slag leidt tot dit
resultaat. Grote plaatselijke pijn en verlies van energie. De pijn kan zo groot zijn dat de
ontvanger er bij moet gaan zitten.
gv 20 - bai hui (honderd ontmoetingen). Het punt ligt op de kruin en is een kruispunt van
diverse meridianen. Een krachtige slag op dit punt kan een knock-out veroorzaken. Locale
pijn en verlies van qi veroorzaken een instabiele houding. Een shock kan het gevolg zijn.
Toucheren: Loodrecht op het hoofd.


93
1
e
Hulp: Eerst de gb 20 punten druken en vervolgens hard drukken op le 10. Bij shock op
gv26 drukken in opwaartse richting.
gv 21 - qian ding (voor de top). Kwetsbaar voor alle vormen van slagen en stoten. Een
krachtige slag op dit punt kan dodelijk zijn en in het minste geval een knock-out
veroorzaken. Ook hersenbeschadiging kan het gevolg zijn. Misselijkheidverschijnselen.
Shiatsu toepassing: Kiespijn gedurende circa 8 minuten acupressuur toepassen.
gv 22 - xin hui (samenkomst van de fontanel). Een slag hier veroorzaakt een verdoezelde
blik, dan wel tijdelijke blindheid. Een schokgolf zal omlaag gaan tot in de borstkas, die
tijdelijk desorintatie veroorzaakt. Enige minuten na de slag zal pijn worden gevoeld.
gv 23 - shen ting (tempel van de geest). Ook hier veroorzaakt een slag een verdoezelde blik,
dan wel tijdelijke blindheid. Op termijn zijn nasale problemen mogelijk. Plaatselijk zal men
pijn gevoelen door verlies van qi.
gv 24 - shang xing (bovenste ster). Indien hard geraakt kan er hersenbeschadiging optreden.
Een kopstoot met dit punt dient te worden vermeden. Voor een kopstoot is het beter de
zijkant van het voorhoofd te gebruiken.
Shiatsu toepassing: Activeringspunt. Bij netelroos acupressuur op dit punt tepassen
gedurende circa 10 seconden. Depressie c.q. neerslachtigheid, danwel ongemotiveerde
verdrietigheid door acupressuur op dit punt bestrijden.
gv 25 - su liao (neusbeengroeve). Een slag of stoot op deze plaats veroorzaakt een shock en
verlies van qi. Fysiek zal er grote pijn zijn en een bloedneus.
Shiatsu toepassing: Shock en lage bloeddruk kan via dit punt worden behandeld. Ook heeft
dit punt een gunstige uitwerking op de longen.
gv 26 - shui gou (watergoot). Centrum van de philtrum. Ook wel ren zhong genaamd. Het
gebied is zeer gevoelig door de grote hoeveelheid zenuwen op dit punt. Een normale slag op
dit punt veroorzaakt een shock en verstoring van de qi balans van het lichaam. Een harde
slag veroorzaakt tenminste een knock-out en mogelijk zelfs de dood. Het hele lichaam zal in
kramp verstijven door de slag op de zenuwen.
Toucheren: Naast slaan of stoten is de meest effectieve manier dit punt te wrijven. Gebruik
hiervoor de knokkels in een laterale beweging. Een stoot omhoog onder de neus is
levensgevaarlijk.
Shiatsu toepassing: Zenuwpijnen (neuralgie) door stofwisselingstoornissen en zware
inspanningen. Lichte tot middelsterke druk. Ook voor de behandeling van kiespijn is dit een
goed punt.
1
e
Hulp: Sla op de gb 21 punten en wrijf de handen naar buiten met kracht ofwel druk op gv
20 in neerwaartse richting ofwel gebruik de visbuik punten (halverwege de wenkbrauw)
door daarop te drukken in een lichte neerwaartse richting.

gv 27 - dui duan (bij de opening). Een slag hier veroorzaakt een schok vanaf de lendenen tot
in de hersenen, met als gevolg geestelijke wanorde en verbijstering. Zeer waarschijnlijk
zullen er uitgeslagen tanden zijn.
gv 28 - yin jao (kruising met het tandvlees). Dit is meer een shiatsu punt en tevens moeilijk
te bereiken.


94
Extra punten.

Si shen cong (4 punten om de geest te scherpen). Betekenis: ook genaamd: het binnenste
vierkant; si betekent: groep van 4 punten: voor, achter, links en
rechts; shen betekent: spirit of geest en cong betekent: slim of
intelligent zijn. Neem punt gv 20 (bahui) en lokaliseer op 1 cun (circa
2 cm) de punten er om heen.
Een actie op dit punt veroorzaakt duizeligheid, met als effect op
lange termijn slapeloosheid. Veroorzaakt tevens geestelijk
instabiliteit.
Toucheren: De slag wordt uitgevoerd met omlaag gerichte handpalm,
om het gehele gebied in n keer te kunnen bestrijken.
Shiatsu toepassing: Goed om de mentale activiteit te stimuleren en de geest te scherpen.

Bi tong of shang ying xiang (doorgankelijke neus). Op het hoogste punt van de nasolabial
plooi, op de grens van neuskraakbeen en bot, circa 1 cun boven punt di 20.
Een slag of stoot op dit punt veroorzaakt grote misselijkheid en zwakte in het gehele lichaam,
vanwege het effect op de longen. Veel plaatselijke pijn en qi drainage.
Toucheren: Een nakadaka ipponken in een hoek van 45 in de richting van de neus.
Shiatsu toepassing: Neusaandoeningen

Er jian (oortopje). Bevind zich op het topje van het oor, aan de kant van de schedel. Toucheren
van dit punt veroorzaakt extreme duizeligheid,
tenminste een knock-out en mogelijk zelfs de dood.
Tevens zal de ontvanger uit balans zijn.
Toucheren: Recht ingaande stoot, in de richting van
het hoofd. In combinatie met n van de
galblaaspunten rond het oor, zal het treffen
verwoestend zijn.
Shiatsu toepassing: Ontstoken ogen, ontstoken keel,
vertroebeling van het hoornvlies, verdrijft
ziekteverwekkende wind, doet pijn afnemen. In
combinatie met punt gv 15 voor een zere keel en stemverlies.

J ia cheng jiang (zijdelings van de plaats van de pap). Dit punt bevindt zich op 1 cun lateraal
van cv 24 (cheng jiang). Recht onder de mondhoek.
Een treffen op dit punt veroorzaakt knock-out, schade aan de kin en een black-out.
Toucheren: Een nakadaka ipponken, in een lichte inwaarts gaande hoek
Shiatsu toepassing: Aangezichtsverlamming, aangezichtspijnen, gelaatskrampen, zweren aan
het tandvlees, zenuwhoofdpijnen (trigeminal neuralgia).

Qian zhen (gedachten punt of normaal trekken). He punt bevindt zich circa cun voor de
lobulus auricula (oorlel), op het achterste deel van de kaak.
Een slag of stoot op dit punt blokkeert boodschappen die worden doorgegeven aan de hersenen.
Een knock-out zal het gevolg zijn, met gevaar dat de hersenstam wordt beschadigd. Een
bijzonder pijnlijk punt.
Toucheren: Een nakadaka ipponken.
Shiatsu toepassing: Pijnlijke kiezen, onwelriekende adem, etterende zweren in de mond,
scheeftrekken van mond en ogen.


95
Qiu hou (achter de bulbus). Evenwijdig aan het onderste ooglid, op afstand gerekend vanaf
de neus, circa cun onder het ooglid.
Een stoot op dit punt veroorzaakt duidelijke schade aan het oog en een dagenlang aanhoudende
kloppende pijn.
Toucheren: Een nakadaka ipponken, lichtelijk omlaaggaand in de oogkas. Elke confrontatie zal
onmiddellijk ten einde zijn.
Shiatsu toepassing: Oogziekten.

Shang ming (opperste helderheid). Het punt bevindt zich midden, op het bovenste ooglid,
tegenover punt ma 1.
Een slag of stoot op dit punt komt op het oog terecht. Een confrontatie zal direct over zijn.
Niemand kan dit weerstaan. Grote plaatselijke pijn. Men kan tijdelijk of langere tijd niet zien.
Beschadiging van de oogbal.
Shiatsu toepassing: Oogziekten, verziendheid, tranende ogen, optische atrofie.

Tai yang (het grote yang). De plaats van het punt is het kuiltje circa 1 cun voorbij de ooghoek.
Vlak naast gb 1. Mu-punt van het hart.
Een stoot op dit punt veroorzaakt schade aan de interne yang qi, waardoor zwakte optreedt.
Knock-out, oogkasbeschadiging.
Toucheren: Bij voorkeur raken met nakadaka ipponken, van achteren naar voren gericht.
Shiatsu toepassing: Zenuwhoofdpijnen (trigeminal neuralgia), oogproblemen en
voorhoofdshoofdpijnen (directe verlichting).

Yin tang(zegel hal). Yin betekent: verven en tang betekent: plaats of plek. Het punt ligt
exact tussen de beide wenkbrauwen op de gv-meridiaan, doch is niet een gv punt. Wordt ook
wel het derde oogpunt genoemd. Mu-punt van het hart en de lever.
Een slag of stoot op dit punt shockt de hersenen en veroorzaakt daardoor een knock-out. Een
combinatieslag met een holle hand in de nek zal hetzelfde effect hebben. Dit is in feite de oude
evangelisten knock-out.
Toucheren: Treffen met gestrekte vingers of een nakadaka ipponken.
Shiatsu toepassing: Oogpijnen, duizeligheid, misselijkheid, braken, stuiptrekkingen bij
kinderen, voorhoofdshoofdpijnen, krankzinnigheid en voorhoofdsholteontstekingen.

Yu yao (vis taille). Dit punt ligt midden op de wenkbrauw. Een stoot op dit punt veroorzaakt
aanzienlijke drainage van het qi systeem van het gehele lichaam. Oogkasbeschadiging.
Toucheren: Een nakadaka ipponken.
Shiatsu toepassing: Pijnlijke ogen, tic aan de ogen, scheeftrekken van mond en ogen.

An mian (rustige slaap). Het punt bevindt zich in het midden op de lijn tussen 3v 17 en gb 20.
Een matig treffen veroorzaakt extreme
duizeligheid, dan wel een knock-out. Op termijn
kan slapeloosheid optreden. Een harde slag of
stoot op dit punt is op zichzelf al dodelijk. In
combinatie met punt 3v 17 of gb 20 is er geen
herstel meer mogelijk.
Toucheren: Recht en lichtelijk opgaand.
Shiatsu toepassing: Transpireren, kalmerend,
slapeloosheid, hoofdpijnen, hartkloppingen, duizeligheid, overgevoeligheid, doofheid en
zenuwziekten. Masseren met de duim, in de richting van 3v 17 circa 3 minuten.


96
Yi ming (oogtroebeling helder). De plaats van het punt is in cun, in het verlengde van 3v 17,
naar de nekwervels toe. Op de hoogte van het oorlelletje.
Een treffen hier heeft verwoestende gevolgen voor de hersenen. Een knock-out en zelfs de dood
is mogelijk.
Toucheren: Treffen met een recht ingaande nakadaka ipponken. Veelal zal tevens punt 2v 17
worden geraakt.
Shiatsu toepassing: Oogkwalen, nachtblindheid, duizeligheid, slapeloosheid, oorsuizingen,
tekenen van groene staar, zenuwziekten en mania met emotionele opwinding.

Chong gu (eerbiedwaardig bot). Het punt ligt lateraal van en tussen
de 6
e
en 7
e
(onderste) halswervels.
Toucheren van dit punt veroorzaakt extreme drainage van de yang qi,
alsook mentale instabiliteit.
Toucheren: Een nakadaka ipponken.
Shiatsu toepassing: Astma, hoesten, longziekten (tuberculose), stijve
en gezwollen nek, moeizaam slikken; maniakaal gedrag, gepaard
gaande met emotionele opwinding; krankzinnigheid en emotionele
depressies.

J ian qian (voorste schouder). Het punt ligt op het midden van de lijn die de voorste okselplooi
verbindt met punt di 15.
Een treffen op dit punt heeft effect op het tegenoverliggende
been. In het bijzonder in combinatie met punt milt 19.
Ontneemt het tegenoverliggende been kracht en veroorzaakt
grote plaatselijke pijn en zwakte. Veelal zal de ontvanger
erbij moeten gaan zitten.
Shiatsu toepassing: Pijn in de schouder, bevroren schouder,
verlamming van de bovenste ledematen, stoornissen aan het
bewegingsapparaat in de schouder.

Biz hong (centrum van de voorarm). Het punt bevindt zich op de laterale kant van de voorarm,
tussen de pols- en het elleboog-gewricht, op circa 8 cun
van beide gewrichten, tussen de radius en de ulna.
Een treffen op dit punt veroorzaakt pijn in de voorarm, qi
drainage en mogelijk een knock-out. In combinatie met
punt lo 5 zal het effect veel groter zijn.
Shiatsu toepassing: Pijn in de voorarm, krampen en
verlamming van de bovenste ledematen.

Er bai (twee witten). Betekenis: men moet inzicht hebben in het gebruik. De punten bevinden
zich circa 4 cun vanaf de polsplooi, radiair en ulnair van de pees van de m. flexor carpi radialis.
Toucheren van deze punten veroorzaakt een knock-out , grote lokale pijn en qi drainage. Het
effect zal echter groter zijn in combinatie met punt lo 5.
Shiatsu toepassing: Pijn in de voorarm, verzakking van het rectum (endeldarm) en aambeien.

Lao zhen of wai lao gong (buitenste pericard 8). Betekenis: nek verrekking. Het punt bevindt
zich op de handrug in de verlengde hoek tussen de wijsvinger en middelvinger, circa een cun
achter de metacarpophalangeale gewrichten.
Toucheren van dit punt veroorzaakt een elektrische schok in de arm en hand; en daardoor qi
drainage.


97
Shiatsu toepassing: Uitstekend punt om verrekking van de nek te behandelen, pijn in schouder
en nek en maagpijn.

Yao tong dian (lumbago punten). Betekenis:
lendepijn. Twee punten die zich op de handrug
bevinden tussen de 2
e
en 3
e
& 4
e
en 5
e
ossa
metacarpalia, circa 1 cun van het polsgewricht.
Actie op deze punten veroorzaakt grote pijn, alsmede
plaatselijk qi drainage.
Shiatsu toepassing: Bestrijding van lendepijn. Heft
blokkades op in de meridianen en werkt pijnstillend.

Zhong quan (middelste bron). Betekenis: bron in de handrug. Bevind zich in de dorsale
polsplooi van de hand, tussen de punten di 5 en 3v 4.
Toucheren: Druk op dit punt veroorzaakt extreme pijn en qi drainage.
Shiatsu toepassing: Bestrijding van kwalen en pijn in de onderbuik, hoesten, astma en buikpijn.

Wei shang (maagheffen). Betekenis: het omhoog heffen van de maag in geval van een
verzakking. Twee punten aan weerszijden van de middel, daar
waar de middel het smalst is. Circa 2 cun boven de navel en 4
cun lateraal naar beide zijden.
Een actie op deze punten stuurt een schokgolf omhoog naar de
longen en het hart; en kan interne organen doen scheuren die
zich achter deze punten bevinden. Een combinatie van slagen op
deze punten en de punten le 13 brengt de ontvanger in groot
gevaar.
Toucheren: Een stoot op deze punten kan het best worden
uitgevoerd met de zwaardhanden.
Shiatsu toepassing: Bij extreme verzakking van de maag in de lage buikstreek.

Dan nang (galblaas). Betekenis: galblaas. Het punt bevindt zich 2
cun beneden punt gb 34, op de galblaas meridiaan.
Een harde trap of stoot veroorzaakt qi drainage, of zelfs een
knock-out. Een zeer pijnlijk punt.
Toucheren: Raak dit punt met een diagonaal opwaarts gaande trap of
stoot, teneinde de knie te ontwrichten.
Shiatsu toepassing: Acute en chronische cholecystitis (ontsteking van
de galblaas). Ook dit punt is uitstekend geschikt om nervositeit
(neurasthenie), dat wordt gekarakteriseert door sterke prikkelbaarheid
en snelle uitputting, te behandelen met acupressuur. Iedere avond gedurende 2 minuten
middelmatige kracht uitoefenen.

Ba feng. (acht winden). Betekenis: ba is de 8 ruimtes tussen de 10 tenen
en feng betekent ziekteverwekkende wind. De punten bevinden zich op
de grens van de roze en witte huid, tussen de tenen.
Een treffen op deze punten veroorzaakt grote pijn en qi drainage.
Shiatsu toepassing: Elimineren van ziekteverwekkende wind, het
verlichten van pijn, activeren van de bloed circulatie en verwijderen van
verstoppingen van de meridianen.


98
Neurologische Shutdown Punten.

Dit zijn slagen die niet zijn gericht naar vitale punten, maar naar zenuwpunten die het gehele
zenuwstelsel benvloeden en niet slechts de getroffen zenuw.
Oude Chinese geschriften spreken over zachte punten.

Deze punten brengen geen permanente schade toe aan de ontvanger (dus perfecte punten voor
overheidsdiensten). De ontvanger zelf zal niet meer weten buiten bewustzijn te zijn geweest en
als hij/zij bijkomt op de grond, gewoon doorgaan met de confrontatie op dat punt waarop hij/zij
buiten gevecht werd gesteld. Dus let erop buiten bereik te zijn van de agressor.

Er zijn 4 neurologische shutdown slagen.

NS punt nr. 1:
Deze slag wordt uitgevoerd met de snijkant van de hand in de nek. De palm van de hand is
opwaarts gericht zodat onze pink de oorlel aanraakt en de polsbasis rust op ma 11 (vagus
zenuw). De vagus zenuw controleert het hartritme zodat een druk hierop het hartritme en
bloeddruk verlaagt wat resulteert in een knockout.
Een zachte plotse druk volstaat om de tegenstander buiten gevecht te stellen.

NS punt nr. 2:
Deze slag wordt uitgevoerd met een holle handpalm (to ho). De zijkant, achterkant van de nek
wordt getroffen en meer bepaald de accessory zenuw. Deze slag verwart de hersenen zo, dat ze
een moment hun functie stilleggen, met knockout als gevolg.

NS punt nr. 3:
Deze slag wordt uitgevoerd met tekatana. De zijkant van de kaak wordt getroffen met deze slag.
De slagrichting is recht naar de nek toe. De getroffen zenuw hier is de auricularis magnus die
ervoor zorgt dat het centrale zenuwstelsel even wordt stilgelegd met knockout als gevolg.

NS punt nr. 4:
Deze slag wordt uitgevoerd met een holle hand over de oogkas, zodat zowel de kaakbeenderen
als de wenkbrauw wordt geraakt.
Deze slag is een combinatie van een kyusho slag op het extra punt yuyiao, een zenuwslag op de
gelaat zenuw en een slag op ontvangers (receptoren) die proprioceptors genoemd worden. Deze
proprioceptors geven ons de mogelijkheid om posities en bewegingen waar te nemen. Tevens
controleren ze ons evenwicht enz
De slag wordt gegeven met een zware hand techniek of met een percussie slag (vibrerend). De
slagrichting is recht op het ooglid.
Deze slag leidt ertoe dat de agressor totaal van slag is (desorintatie) en tijdelijk weerloos. Deze
slag zal niet zozeer bewusteloosheid veroorzaken, maar wel iemand ertoe aanzetten om even te
gaan zitten om bij te komen. Verder kunnen hierbij ook misselijkheid en/of braakneigingen
voorkomen.


99
Uitgestelde Doodsslag Punten.

Gb 6, 7 en 8 - xuan li, qu bin, shuai gu: Een slag doet de kleine middelste meningeal ader
springen zodat bloed de hersenen doet onderlopen. Het neemt circa 3 dagen in beslag om de
hersenen voldoende te doen onderlopen om de dood te veroorzaken. Als de ader is gesprongen,
is dit te zien aan de pupillen van de ontvanger, ze veranderen namelijk van grootte.

Gb 13, 14 en 15 ben shen, yang bai, tou lin gi: De driehoek slag, doet lichaam en geest
desintegreren. Het kan (enige) jaren duren eer men sterft.

Ma 9 - ren ying: De ontvanger kan verscheidene jaren later sterven aan een hartaanval die
wordt veroorzaakt door geleidelijke desintegratie van de interne wand van nervus vagus
(carotide zenuw).

Le 9 - yin bao: Een harde slag vernietigt de lever van de ontvanger zodat deze langzaam
wegkwijnt.

Le 14 - qi men: Deze slag heeft de mogelijkheid om het hart te doen stoppen, longen te doen
begeven en de lever te vernietigen. Dit over een periode van tijd.

Ni 14 - si man: Na een harde slag zal de dood optreden, circa 4 minuten na de knockout.

Cv 5 en 6 - shi men, qi hai: Deze slag stopt de qi stoom na 3 dagen.

Gv 4 - ming men: Eene slag op dit punt doet de qi stroom stagneren en na ongeveer 2 weken
stoppen.


100
Katsu Jutsu.

Katsu jutsu is een vorm van hulpverlening, dus als het ware rste hulp bij ongevallen. Een
eerste vereiste is dan ook dat in iedere dojo een goed gevulde verbanddoos aanwezig is. Ook is
het zeer wenselijk dat tijdens de training altijd iemand aanwezig is die kleine blessures of
verwondingen kan behandelen. Ook is het natuurlijk zo dat iemand die tijdens de training een
blessure of verwonding heeft opgelopen die iets meer dan onschuldig is, die zo snel mogelijk
laat behandelen door een arts of andere gekwalificeerde hulpverlener.

De snelheid van ingrijpen is zeer van belang. Na een flauwte zijn de kansen op reanimatie meer
dan 90% als er minder dan 1 minuut verstrijkt. Verstrijken er evenwel 5 minuten dan is de kans
op reanimatie nog maar 2%. Het toepassen van katsu is dan ook altijd een alternatieve keus, er
rekening mee houdende dat een arts of gekwalificeerd hulpverlener in het algemeen eerst pas na
10 minuten ter plaatse kan zijn.

Hoewel een specifieke training wenselijk is, zijn de katsu technieken relatief eenvoudig en
gemakkelijk toe te passen.

De benaderen van een persoon die buiten bewustzijn is geraakt door bv een verwurging of
traumatisering van een lichaamsdeel kan beste als volgt plaatsvinden:
Breng de persoon geleidelijk aan weer bij positieven. Hou hem of haar goed in de gaten, rustig
aan laten opstaan en een paar stapjes laten lopen. Zorg er voor dat de persoon goed diep
ademhaalt. Ook is het belangrijk met de persoon te praten, stel vragen en let er op dat er goed
wordt geantwoord. Dit is van belang om te kunnen beoordelen dat de persoon zijn gedachten
kan formuleren.

Wanneer een bepaalde techniek is gebruikt tegen een persoon, dan zal dat een zeker effect
sorteren. Dat kan van een plaatselijke, tijdelijke verlamming gaan tot een knock-out. Meestal
herstellen die gevolgen zich vanzelf na een tiental minuten. Is echter te hard geslagen dan kan
dat langer duren of zal moeten worden geholpen.

In regel hetzelfde doen als hiervoor: sla met de vlakke hand enige malen op het geraakte punt;
niet te hard en ook niet te zacht; masseer het punt met de wijzers van de klok mee. Als de punten
in een bepaalde volgorde geraakt zijn, meestal is dat van de ledematen naar het lichaam toe, nu
behandelen in omgekeerde volgorde, van het lichaam naar de ledematen.


Door het raken van punten kunnen er zich specifieke dingen voordoen
zoals bijvoorbeeld een knock-out. Vooral de punten op de nek of het
achterhoofd (gb 20) kunnen daarvoor verantwoordelijk zijn.


De oorzaak van knock-out is meestal dat de bloedvoorziening naar de hersenen tijdelijk of
gedeeltelijk is onderbroken. Als dat gebeurt, leg dan het slachtoffer op de rug, met de benen
schuin omhoog, op een stoel bijvoorbeeld. Hierdoor laten we het bloed maximaal terug naar het
hoofd stromen. Geef het slachtoffer voldoende lucht door knellende kleding los te maken en
zeker de hals vrij te maken.

Vraag de omstanders om niet te dichtbij te komen staan en waai lucht toe met een stuk karton,
een waaier of iets dergelijks.


101

Wie met tsubopunten ervaring
heeft kan in dit geval de punten gv
26, pe 9 en ma 36 behandelen.



Hebben we te maken met een verstuiking dan leggen we zo snel mogelijk ijs op de plaats van
verstuikingen. Het lichaamsdeel zeker niet naar beneden laten hangen want dat veroorzaakt een
dikkere zwelling. Leg het iets hoger. Stop onmiddellijk alle activiteit.

Een eenvoudig geheugensteuntje is de I CE regel (ijs = koelen):
I = immobilisatie (niet meer bewegen);
C = compressie (druk geven);
E = elevatie (hoger leggen).
Ook kan men op zoek gaan naar de lokale punten, vooral pijnpunten en deze stimuleren.

Bij kneuzingen eveneens zo snel mogelijk ijs
op leggen. Later herstellen we de qi circulatie
via massage of moxastick (een staaf van een
bepaalde stof die we door verbranding doen
gloeien en met de gloeiende zijde op enige
afstand van de te behandelen plaats houden en
ronddraaien).

Laat in ieder geval n ding duidelijk zijn. Experimenteer nooit. Roep er altijd een arts of
gekwalificeerd hulpverlener bij als het ernstig lijkt, of in geval van twijfel. Houd het slachtoffer
nog een tijdje in het oog, zelfs al lijkt het beter te gaan. Verborgen verwondingen kunnen zich
later manifesteren. De punten die wij hier aangeven hebben louter een indicatieve waarde en
vervangen nooit het bezoek aan een arts, tenzij ze door een bevoegd persoon behandeld werden.

Wanneer we in een fysieke confrontatie terechtgekomen zijn, dan zullen we hoe dan ook altijd
ergens geraakt zijn. Misschien zonder merkbare gevolgen, maar er zullen zich op dat ogenblik,
zij het misschien minuscule, blokkades gevormd hebben. Nadien, als we rustiger worden zal de
pijn voelbaar worden. Zoek dan die pijnpunten op en stimuleer ze door zachtjes te masseren.

Aanvullend of als er niet direct duidelijk pijnlijke plaatsen zijn kan je de algemene qi circulatie
bevorderen door volgende qigong oefeningen:

Sta met voeten evenwijdig in de wu chi houding. Ontspan je en concentreer je op
de rechterhand. Daarmee klop je, beginnende van de schouder op de binnenzijde
van de arm, naar de hand toe en vandaar terug via de buitenkant van de arm naar
de schouder toe. Geef dan een kort tikje tegen het achterhoofd, bovenaan op het
hoofd en op het voorhoofd. Herhaal met de linkerhand op de rechterarm en tik
opnieuw de punten op het hoofd aan. Dan, met beide handen op de rug kloppen
vanaf de nieren naar de voeten toe over de achterkant van de benen, om terug
naar boven te komen via de binnenkant van de benen. Klop goed stevig door, het
moet goed voelbaar zijn. Klop dan met de rechterhand


102
diagonaal vanaf de rechterschouder over de romp en de buitenkant van het linkerbeen naar
de linkervoet toe. Doe dan hetzelfde met de linkerhand naar de rechtervoet toe. Zwaai
daarna de armen rond je lichaam in de beweging die je zou maken wanneer je het koud hebt.

Wiebel heen en weer over je voetzolen. Achtereenvolgens al het lichaamsgewicht op de
voetzool, dan op de hiel brengend. Zorg ervoor dat de volledige voetzool op die manier
gestimuleerd wordt. Deze oefening mag een paar minuten duren, tot je duidelijk warme
voeten krijgt.


Stimuleer door massage
de volgende algemene
energiepunten:
gv 26 - pe 9 - ma 36 - di 4
- 3v5 - cv17 - ni3.


Bij eventuele of mogelijke zwangerschap, de punten op de benen vermijden en zeker de punten
di 4 en ni 3 met rust laten. Zij kunnen ween opwekken.

Sta stevig in de wu chi houding, zak wat dieper in de knien en veer van hieruit op en neer.
Breng je lichaam zo aan het schudden en drijf de snelheid op. Laat alles los, laat je hoofd,
schouders en armen hangen. Ontspan alles en schud steeds sneller, ongeveer 200 maal en
vertraag dan langzaam. Blijf nog een tijdje nagenieten van dat zalige, tintelende warme
gevoel. Neem een pluk haar boven aan je hoofd en trek jezelf hieraan omhoog (bij gebrek
aan haar doe je dat denkbeeldig). Voel jezelf helemaal naar de hemel groeien en kijk met
een blik vol zelfvertrouwen recht voor je uit. Suggereer jezelf dat je je prima voelt en dat je
de wereld aankan. Adem diep in en rustig uit. Herhaal een paar maal tot je voelt dat de
suggestie haar werk doet.

Al deze oefeningen kan je doen na een training of na een fysiek contact maar ook zomaar,
preventief op even welk ogenblik van de dag. Niet alleen dragen ze bij tot een goede qi
circulatie, ze versterken het immuunsysteem en verhogen zodoende de weerstand tegen
ziekten.


De technieken.

Katsu technieken kunnen worden onderscheiden in de navolgende groepen:
Voorbereidende handelingen (het benaderen van de persoon).
De reflexen opwekkende bekloppingen (tsuki katsu).
Ademhalingstechnieken (hai katsu).
Cardiale (hart) technieken (shinzo katsu).
Volledige technieken (so katsu).
Verlichtende technieken (inno katsu / kogan katsu).
Opbouwende reanimatie (ko ryho).


103
Voorbereidende handelingen.



Zijwaartse benadering van een
slachtoffer.

De handen van het slachtoffer liggen
gekruist op de band.

De hulpverlener plaatst n hand op de
gekruiste handen en de andere hand achter
het hoofd van het slachtoffer.



Kantelen op de rug.

De hulpverlener plaatst n hand op de heup en
de andere hand op de schouder van het
slachtoffer, om deze van buikligging naar
rugligging te kantelen.






Het brengen van een liggende naar een
zittende positie.

Voor sommige handelingen is het
noodzakelijk dat het slachtoffer in een
zithouding is.



Fase 1.

De hulpverlener steunt de nek met twee
handen en brengt het slachtoffer omhoog. Hij
kan daarbij de rug van het slachtoffer met de
knie ondersteunen.

Fase 2.

Het slachtoffer wordt in een zithouding
gehouden en is zo gereed voor tsuki katsu (de
reflexen opwekkende bekloppingen).


104
Tsuki Katsu (de reflexen opwekkende bekloppingen).


Te katsu (druk op de rug).

Dit is een voorbereidende techniek ter
ontspanning. De techniek wordt toegepast
in het geval dat het slachtoffer verkrampt
is (met of zonder stuipen). Het slachtoffer
ligt op de buik.

Men past n enkele langzame krachtige
druk toe tussen de schouderbladen.







Seoie katsu (bekloppen van de rug).

Deze techniek wordt toegepast op de midden longzone. De techniek
dient er toe om een slachtoffer die buiten bewustzijn is geraakt
(verwurging / flauwte) weer bij kennis te brengen.

De handeling bestaat uit n of meerdere de reflexen opwekkende
bekloppingen (bij meerdere bekloppingen: 2 tot 5 per 10 seconden).







Seoie katsu (bekloppen van de rug).

1
e
vorm.

Het slachtoffer ligt op de buik.

De handeling bestaat uit een korte
verende klop met de geopende vlakke
hand op de midden longzone.




105


Seoie katsu (bekloppen van de rug).

2
e
vorm.

Het slachtoffer is in de zithouding.

De handeling bestaat uit een korte stevige
verende klop met de vuist op de midden
longzone.

Slaan met de bovenkant van de vuist.







Seoie katsu (bekloppen van de rug).

3
e
vorm.

Het slachtoffer is in de zithouding.

De handeling bestaat uit een korte klop met
de geopende vlakke hand op de midden
longzone.








Seoie katsu (bekloppen van de rug).

4
e
vorm.

Het slachtoffer is in de zithouding.

De handeling bestaat uit een korte verende
duw met de knie op de middenlong zone.







106
Ura katsu (lendebekloppingen).

Ura katsu kent 2 technieken: o-katsu en jinko-katsu. In beide gevallen is de handeling dezelfde.
Slecht de te behandelen plek verschilt.







De techniek voor o-katsu (hoge lendezone) is specifiek voor gevallen
van bijna verdrinking (flauwte na tewater geraakt te zijn), of
plotselinge flauwte.












De techniek jinko-katsu (lage lendezone) is specifiek bedoeld voor
gevallen van zenuwinzinking.







Ura katsu.

1
e
vorm.

Het slachtoffer is in de zithouding.

De handeling bestaat uit een duw met de bal
van de voet op de hoge lendezone.

Deze vorm van behandeling geniet de
voorkeur.




107
Ura katsu.

2
e
vorm.

Het slachtoffer is in de zithouding.

De handeling bestaat uit een enkele stevige
duw met de knie op de hoge lendezone.

Het slachtoffer wordt gedurende de
handeling iets van de grond getild.

Deze techniek is bedoeld voor enkele
ernstige gevallen.




Kami katsu (bekloppen van de bovenbuik / maagstreek z.g.
epigastrische zone).

De techniek bestaat uit bekloppingen langs het middenrif
(epigastrische zone). Het is belangrijk dat er geen kledingstukken in
de weg zitten, anders lukt de behandeling niet.

In geval van een flauwte dienen 3 4 stevige kloppen te worden
toegepast. Betreft het een beklemming van de ademhalingswegen,
dient 1 krachtige klop te worden uitgevoerd, evenwel steeds
herhalend.




Het slachtoffer ligt languit op de rug. De
hulpverlener plaatst een knie naast het hoofd
van het slachtoffer. De andere knie is gewoon
aan de grond. Het hoofd van het slachtoffer
dient iets omhoog te worden gehouden (dat
kan eventueel ook door het hoofd van het
slachtoffer te laten rusten op de voet van de
hulpverlener).

Voor de beklopping gaat de hulpverlener met
de palm van de hand langs het middenrif om
de juiste plaats te bepalen en oefent
vervolgens een kruiswaartse druk uit.



108
Ha Katsu (ademhalingstechnieken).




Aik katsu (mond op mond).

Deze techniek wordt toegepast in
t geval het slachtoffer niet meer
ademt.


Met n hand wordt de neus dichtgeknepen en met de andere hand houdt men de kin omhoog.
Niet drukken op de borstkas.

Het normale ademritme van de mens is ongeveer 10 12 keer per minuut. Beadem het
slachtoffer dus n keer per 5 seconden en hou het eigen ademritme aan. Men mag niet zo hard
blazen dat de lucht niet naar binnen wordt geperst. Per keer 1 liter lucht inblazen.



Saso katsu (buikademhaling).

Deze techniek wordt toegepast in de
buikstreek. De handeling bestaat uit
een ferme klap met de zijkant van
de hand. Als de handeling wordt
herhaald, dient de klap synchroon te
lopen met de ademhaling van de
hulpverlener (10 12 keer per
minuut).




Eri katsu (opdrukken van de buik met
rugwaartse tegendruk).

De techniek bestaat uit een gelijktijdige
behandeling van de middenrif- en de
middenrug zone.

Het veroorzaakt een sterke uitademing bij het
slachtoffer, hetgeen een opgang komen van de
ademhaling tot gevolg heeft.

De handeling bestaat er uit dat met n hand
de middenrugzone wordt ingedrukt en met de
andere hand de middenrif wordt gemasseerd.



109
Se katsu (oorspronkelijke techniek).

Deze techniek wordt vaak verwisseld met de 4
e

vorm van seoie katsu.

De techniek wordt toegepast in de moeilijke
gevallen van flauwte, na bv. een verwurging
(en als de handeling van de 4
e
vorm van seoie
katsu niet heeft geholpen).

De hulpverlener plaatst een knie in de
middenrug zone en houdt die daar. De techniek
wordt in fasen uitgevoerd.


In fase 1 wordt het slachtoffer naar voren
geduwd om uitademing te bewerkstelligen
(knie in de rug).

In fase 2 wordt het slachtoffer met een snelle
zwaai naar achteren getrokken (nog steeds
met de knie in de rug) om inademing te
bevorderen.

Deze vorm van ademhaling met kniedruk in
de rug veroorzaakt het weer op gang brengen
van de ademhaling bij het slachtoffer.


Jinko katsu (ademhalingstechniek voor 2 hulpverleners).

De techniek is onderverdeeld in 2 fasen: inademing en uitademing.


De handeling moet uitgevoerd worden door twee hulpverleners.

Leg het lichaam op de rug in gestrekte positie. Vervolgens brengt de n de benen naar het
lichaam en de andere doet hetzelfde met de armen. Daarna wordt het lichaam weer gestrekt.

Deze ademhalingsbeweging dient herhaald te worden totdat het slachtoffer zelf weer
regelmatig gaat ademen.


110
Shinzo Katsu (hartmassage techniek).



Shinzo katsu (uitwendige hartmassage).

Deze techniek moet worden toegepast als het
slachtoffer geen circulatie van de
bloedsomloop (meer) heeft. Dit kan men
constateren doordat er geen polsslag meer is,
dan wel dat de halsslagader niet meer klopt.
Het slachtoffer zal ook in diepe
bewusteloosheid verkeren.


De massage wordt toegepast in een tempo van 80 100 samendrukkingen per minuut. n
hulpverlener doet steeds 5 samendrukkingen en de tweede hulpverlener geeft een beademing na
de 5
e
samendrukking.

Is er slechts n hulpverlener aanwezig dan geeft deze 15 massages, waarna twee beademingen
volgen.

Met de hulp moet worden doorgegaan totdat er een medische hulpdienst arriveert die de
hulpverlening kan overnemen.


So Katsu (volledige technieken).



Tanden so katsu (buik
technieken).

So katsu zijn technieken
die meerdere effecten
combineren. Voor het
merendeel betreft het
combinaties van de hier
voorgaande technieken.


De handeling bestaat er uit de buikwand sterk in te drukken ter hoogte van de flanken. De
hulpverlener voert de druk geleidelijk aan op. De techniek combineert een de reflexen
opwekkende beklopping en een ademhalings-stimulering (uitademing).


111
Agura so katsu (technieken in zithouding).

De hulpverlener neemt plaats achter het
slachtoffer en omvat het slachtoffer onder de
oksels; en plaatst zijn voeten op de dijbenen
van het slachtoffer.

De hulpverlener voert een tegengestelde druk
uit, d.w.z. met de armen trekt hij het slachtoffer
naar achteren en met de voeten voert hij een
voorwaartse druk uit op de dijbenen.

Na de handeling de armen van het slachtoffer
uit elkaar houden.

De techniek houdt het midden tussen een
buikdrukking en een beademings-stimulering (inademing).


Aire so katsu (techniek voor 2 hulpverleners).

De techniek is een combinatie van de technieken tanden so katsu en jinko katsu. Het houdt het
midden tussen een de reflexen opwekkende beklopping en een ademhalings-stimulering.




In de 1
e
fasewordt het slachtoffer in
een gestrekte positie gebracht om een
diepe ademhaling te kunnen
bewerkstelligen.





In de 2
e
fase van de handeling
ondergaat het slachtoffer een
zijwaartse druk tegen de buik, terwijl
de armen stevig tegen de borstkas
worden gedrukt.

De handeling veroorzaakt een sterke
uitademing van het slachtoffer.




112
De verlichtings technieken.

De twee technieken inno katsu en kogan katsu dienen ter verlichting van een slachtoffer die een
slag in de (lage) buikstreek heeft gekregen (trauma in de buikstreek).






Inno katsu (druk op het achterwerk).

De handeling bestaat er uit om het slachtoffer
onder de armen op te tillen; en vervolgens te
laten vallen met het achterwerk op de
bovenkant van de voet van de hulpverlener.










Kogan katsu (druk op de voet).

Deze handeling wordt toegepast op een
been van het slachtoffer, het maakt niet uit
welk been.

De hulpverlener tilt een been van het
slachtoffer op in een zo rechtstandig
mogelijke positie en plaats zijn voet in de
lage buikstreek van het slachtoffer.

Vervolgens dient hij een vuistslag
(hamerslag) toe op de bal van de voet van
het slachtoffer.



113
Ko Ryho (opbouwende reactivering).

N een trauma, bewustzijnsverlies of hevige pijnen is het belangrijk dat een slachtoffer
langzaamaan weer bij kennis komt. Dit is van toepassing op onwillekeurig welke katsu
techniek. Er dient dan ook de uiterste zorg aan worden besteed dat dit zo plaatsvindt.

Het is voldoende om het slachtoffer te helpen oprichten of staan. Ga een stukje met het
slachtoffer lopen. Zorg dat het slachtoffer goed en diep ademhaalt.

Het is ook belangrijk met het slachtoffer te praten. Dit is van belang om er achter te komen of de
hersenen wel goed werken. Stel daarom enkele vragen zoals welke dag het is, of hij nog weet
wat er is gebeurd. Vraag naar de naam en leeftijd.

Na dit alles is het toch nog van belang om met het slachtoffer naar een arts te gaan voor nader
medisch onderzoek.


114
Shiatsu punten.

Aambeien di 16 / er bai (extra punt).
Aangezichtspijnen- en verlamming jia cheng jiang (extra punt).
Activeringspunt ha 9 / le 8 / lo 10 / ma 41 / mi 3 / ni 9 / pe 7 /
3vw 2 / gv 24 / si shen cong (extra punt).
Ademnood / astma lo 1 / 3vw 4 / cv 22 / chong gu / zhong quan
(extra punten).
Agorafobie / ruimtevrees pe 1.
Alcoholisme le 2.
Allergien lo 1 / 3vw 4 / cv 22.
Amputatiepijnen 3vw 1.
Angina (keelpijn) lo 1, 10, 11 / .3vw 4.
Angina pectoris (hartpijn) ha 7 / pe 7 / mi 4.
Angst ha 1 / ma 36.
Armpijn biz hong / er bai (extra punten).
Beenkrampen 3vw 10.
Beving (tremor) gb 39 / 3vw 1.
Blaasaandoeningen bl 64, 67 / cv 3.
Bloeddruk ha 1, 9 / pe 1, 6, 9 / gv 25.
Bloedsomloop (stoornissen) ha 1 /pe 6, 7 / ba feng (extra punt).
Borstvoeding du 1.
Braken (misselijkheid) yin tang (extra punt).
Buikpijnen di 1, 19 / du 1 / ma 8, 45 / 3vw 1 / cv 4, 5, 12 /
zhong quan (extra punt).
Coma di 1 / pe 9.
Darmaandoeningen (nerveuze) / di 4 / le 2.
Ingewandstoornissen
Depressie / neerslachtigheid / gb 43 / ha 3, 9 / ma 41 / gv 24 / chong gu
ongemotiveerde verdrietigheid (extra punt).
Diarree ma 25 / 3vw 4 / cv 5.
Doorbloedingsstoornissen ha 9.
Duizeligheid yin tang / an mian / yi ming (extra punten).
Emotionele problemen ha 3.
Endeldarm er bai (extra punt).
Energiestoornissen ni 3.
Galblaasziekten gb 14 / dan nang (extra punt).
Gewrichtspijnen mi 4.
Gassen in de buik di 1, 20 / du 1 / het punt midden op de oorlel.
Gewrichtspijnen mi 4.
Griep ha 9 / lo 4 / pe 7 / oogpuntmassage.
Hallucinaties ma 45.
Hardlijvigheid di 2.
Harmoniseringspunt ni 1
Hartkloppingen ha 7 / mi 4 / ni 1 / pe 7 / an mian (extra punt).
Hartstilstand ma 11.
Hernia of tussenwervelschijfaandoening pe 1, 9 / 3vw 4.
Hoesten lo 4, 10 / pe 7 / cv 21 / zhong quan (extra punt).
Hoofdpijnen (zenuw) / migraine ha 7 / gb 7, 8, 9, 10 / jia cheng jiang / tai yang /
tian ying / yin tang / an mian (extra punten).


115
Immuun systeem di 4 / ma 36,37 / mi 6 / cv 6 / gv 4, 14.
Insectensteek ni 6.
Ischias / spit pe 1, 9 / 3vw 3.
Jetlag ha 8.
Jeuk di 16, le 1, 14 / ni 9.
Kalmeringspunt an mian (extra punt).
Keelpijn en problemen er jian / chong gu (extra punten).
Kiespijn gv 21, 26.
Koudegevoel ha 9, pe 7.
Krampen gb 39.
Krankzinnigheid (zenuwziekten) yin tang / an mian / yi ming / chong gu (extra punten).
Lendepijn yao tong dian (extra punt).
Longziekten chong gu (extra punt).
Maagaandoeningen ma 8, 41, 45 / cv 12 / lao zhen / wei shang
(extra punten).
Maniakaal gedrag chong gu (extra punt).
Menstruatieklachten bl 65 / ni 2 / pe 6.
Moeheid ha 9 / pe 7 / mi-le-ba punt.
Mond (ook inwendig) qian zhen / yu yao (extra punten).
Nekpijnen- en problemen bl 9, 10, 11 / chong gu / lao zhen (extra punten).
Nerveusheid / zenuwachtigheid ma 8, 45 / dan nang (extra punt).
Netelroos gv 24.
Neusbloeding en aandoeningen lo3 / bi tong (extra punt).
Onthechting gv14.
Onwelzijn ha 9.
Oogklachten bl 67 / er jian / qiu hou /shang ming / tai yang /
yin tang / yu yao / yi ming (extra punten).
Oorklachten / Oorsuizen bl 1, 69 / an mian / yi ming (extra punten).
Pijnverlichting di 4 / ba feng (extra punt).
Qi stimulatie ha 1 / lo 6, 11 pe 8.
Reisziekte (wagen-, lucht- en zeeziekte) ni 9 / cv 5.
Reumatiek 3vw 10/ le 8.
Revitalisering di 4 / gb 21 / ha 9 / lo 1.
Ruimtevrees pe 1.
Rugpijn (lage) 3vw 3.
Schouderpijn (frozen shoulder) ha 1 / jian qian / biz hong / lao zhen (extra
punten).
Seksuele stoornissen ni 5.
Shock (collaps) ha 9 / gv 25.
Slaapstoornissen ha 1 / ni 1 / cv 17 / an mian / yi ming (extra
punten).
Spierpijnen lo11 / 3vw 10.
Stimulatie gb 34.
Stoornissen autonome zenuwstelsel ha 7 / ni 1 / pe 7.
Stress ha 3.
Stuiptrekkingen yin tang (extra punt).
Tandvlees jia cheng jiang (extra punt).
Uitputting (nerveuze) / neurasthenie mi 1, 21.
Verdrinking cv 1.
Verkoudheid du 3 / pe 7.


116
Verlamming door schrik ha 1.
Vermageren / vetzucht di 11 / du 3 / le 7 / ma 45 / 3vw 4.
Vermoeidheid ha 9 / pe 7.
Verrekkingen 3vw 10.
Verstoppingen van de meridianen ba feng (extra punt).
Verstopping / obstipatie le 1 / ma 25 / cv 4.
Voeten, pijnlijke mi 4.
Voorhoofdsholteontstekingen yin tang (extra punt).
Wespensteken 3vw 4.
Wind (ziekteverwekkend) er jian / ba feng (extra punten).
Wondpijn ha 7.
Zenuwpijnen (neuralgie) gv 26 / mi 4 / gv 26.
Zweten (transpireren) an mien (extra punt).


117
Verantwoording.

Bij de totstandkoming van dit werk is buiten het eigen werk, onder andere gebruik gemaakt van
de volgende werken en publicaties:

Stop Agressie van Theo de Gelaen, Hubert Laenen en Paul Pauwels.
Voor een aantal grafische afbeeldingen is gebruik gemaakt van het werk van Ted Kaptchuk,
The web that has no weaver.
Internet publicaties van Erle Montaigue.
Dim-mak van Glenn Leemans (Ma.).
Diverse andere internet teksten, vooral Engelstalig en bewerkt naar het Nederlands,
alsmede grafische afbeeldingen afkomstig van het internet.
Grafische afbeeldingen ter beschikking gesteld door Olivier Duchemin,
(http://membres.lycos.fr/okuden/pagearticles/kuatsu/dossierkuatsu.htm)

Dit werk is vooral bedoeld voor intern gebruik.