Alef je pripovetka argentinskog pisca Horhea Luisa Borhesa, objavljena u asopisu Jug 1945, i kao jedna od kratkih pria

u okviru kolekcije Alef i druge prie 1949.[1] Ovo delo predstavlja bezbroj moguih tumaenja, meu kojima je i itanje iz egzistencijalistikog ugla, zasnovano na ideji o nemogunosti oveka da se suoi sa venou (to je prisutno u mnogim borhesovim pripovetkama) i na njegovom razumevanu i tumaenju preegzistencijalista, kao to su Seren Kjerkegor, Franc Kafka i Artur openhauer. U ovoj kratkoj prii, koja je postala gotovo kultna, moe se prepoznati ceo njegov opus, jer se ova moe kvalifikovati kao paradigmatska pria ogromne Borhesove biblioteke, dok, pritom, ironino napaja igru reima i, kako realnom, tako izmiljenom erudicijom. Ovo poslednje se moe nazreti, npr. u uvodnim epigrafima, u kojima su citirani Tomas Hobs i Vilijem ekspir, i u postskriptama iz 1943. u kojima se vri mogue istraivanje o drugim Alefima, citirajui istorijske autore, kao npr. Pedra Enrikesa Urenju, Riarda Frensisa Bartona, Lusijana de Samosatu i Abenhalduna ili Ibn Halduna.

Strukturalna analiza
Alef ima organizovanu, veoma paljivo ureenu, razraenu i dobro definisanu strukturu. Ove osobine idealno odgovaraju strukturalistikom kritikom pristupu.

Pripoveda
Ova kratka pria je ispriana u prvom licu, uz izmetanje u beskonano (mise en abyme) u kome se pripoveda identifikuje sa autorom i sa protagonistom prie, koji se predstavlja kao Borhes: "Beatris, Beatris Elena, Beatris Elena Viterbo, draga Beatris, zauvek izgubljena Beatris, to sam ja, to sam ja, Borhes." Ovim mehanizmom Borhes namerava da se, ukljuujui se u tekst, suoi sa itaocem pomou fiktivnog pojavljivanja sebe samog, sa jasnim, ali ciljem teorijski nepoznatim protegonisti prie. Zahvaljujui ovom izmetanju, autor sugerie na neizdefinisanost granica izmeu realnog i fiktivnog. On govori o mnogim dogaajima i ljudima iz prolosti u nebrojenim situacijama, meutim na osmoj stranici Borhes pie: (Ne priseam se uzalud tih nepojmljivih analogija; nekako su povezane sa Alefom.) jer te analogije, iako deluju ratrkano, u biti govore o onome to je Alef: taka u prostoru koja sadri sve ostale take.

Vremenski okvir
Pria je u vremenskom smislu situirana u jedan period u prolosti, od februara 1929. (od datuma Beatrisine smrti) do 1. marta 1943, do datuma kada bi se napisala postskripta, ali u isto vreme se deava u periodu izmeu 30. aprila 1941. i krajem oktobra iste godine.

Narativni vorovi
Pria se, u teoriji, sastoji od tri narativne niti koje se proimaju, ali zadravajui uoblienu strukturu. Te tri niti su sledee: A) Pria o "Borhesovom" potovanju prema Beatris, koja zapravo predstavlja jednu napaenu ljubavnu priu i u isto vreme onemoguenu usled smrti. U njoj se moe primetiti odreena tenzija izmeu sakralizacije i zatoenosti u vremenskom okviru u pogledu veze, i neizbena

promena koju donosi vreme i zaborav, koja e na k raju i trijumfovati. Ova veza ima ulogu okvira za razvoj radnje, to omoguava Borhesovom ritualizmu da bude glavni izvor prie (B). B) Rivalitet izmeu "Borhesa" i Danierija na ljubavnom i knjievnom polju. U intelektualnoj i literarnoj sferi ima dosta sveobuhvatnog i konstantnog "Borhesovog" potcenjivanja Danierija, meutim, on je roak koji mu omoguava pristup Beatrisinoj kui-hramu i oltaru njenih fotografija. Sa druge strane, takoe je oigledna Danierijeva kompetitivnost prema "Borhesu", koga esto bocka replikama u kojima mu stavlja do znanja da nikako nije veliki pesnik; alkoholno pie koje mu je ovaj poklonio naziva "pseudokonjakom" i time pompezno aludira na njegove zasluge. Razgovori o knjievnosti i svetu knjievnika, natopljeni humorom i ironjo m, su najpikantniji deo ove kratke prie. Opet, na drugoj strani je dubina ljubavnog rivaliteta koja se otkriva samo "Borhesu"(nakon dvanaest godinica smrti kod Garajevih) kroz Alefovo otkrie opscenih, neverovatnih, drskih pisama, koja je Beatris bila poslala Karlosu Argentincu. Takoe su dijalektiari. Danieri deluje da je naklonjen "Borhesu", iako ga ovaj ne potuje, jer to ini svestan opasnosti da izgubi svog Alefa i trai mu da se postavi kao medijator da bi doao do prologa; ali veza koja se uspostavila izmeu roaka i izmeu raznih Danierijevih aluzija o Beatris upuenih skrhanom "Borhesu" (izmeu ostalog: to to se Beatis znala zanositi sa Alvarom i to mu je Alef dozvolio da vidi sve Beatrisine slike), otkriva jedan potcenjivaki, izazivaki akt i podsmeh. Kada na kraju "Borges" otkrije sve to je bilo implicirano (i to se na neki nain oslikavalo u meusobnoj preutnoj netrpeljivosti i u zatrovanoj srei koju je osetio kada je pretpostavio da je ovaj drugi "lud"), najednom mu se pojavi elja za osvetom, ak po cenu da rtvuje Alefa i njegovu udesnost. Ovaj deo moe da slui kao shema Alefovog fantastinog porekla (C). C) Alefova pria o samom sebi, i pripovedaevo i iskustvo protagoniste sa njim, to je i jezgro naracije. Iskustvo postavljeno u scenu sukoba oveka sa beskonanim, prikazano "takom koja sadri sve ostale take Univerzuma". Pokazuje se kao najvii domet fantastine hiperrealnosti; nalazi se u podrumu jedne stare kue, i potrebno je biti baen na pod da bi se to videlo. Zanimljivo je primetiti kako se jedan objekat dostojan veliine kulta nalazi u jednom sutinski trivijalnom okruenju. To daje mesta za metafiziko -filozofske digresije; tu se nalazi ideja replike, onog netanog. Upravo, Alef iz ulice Garaj, kae "Borhes" bez uverljivosti, to nije istinito; uprkos tome to ga je video i tome ta je to video u njemu (ili moda zbog toga to je tamo video). Ovo delo je ima strukturu A-B-C-B-A. Razni vorovi se stalno zatvaraju otvarajui se i zatvaraju se progresivnim redom, izno va se svaki put zavravajui novom aluzijom na neizbeno proticanje vremena i na manjkavost ovekovog saznanja: "Na um je porozan usled zaborava; ja prvi se gubim i iskrivljujem, pod traginom erozijom godina, pod Beatrisinim borama", nasuprot kategorinom tvrenju sa poetka "Univerzum e se promeniti, ali ne i ja".

Interpretacija
Ova pria ja bila predmet brojnih interpretacija i radova, to joj je obezbedilo dobru poziciju u knjievnoj oblasti, dok je Borhes ve tu bio dobro kotiran. Meutim, mnoga tumaenja su dosta udaljena od onoga o emu se u samom tekstu govori, i tako nestaje autorov ironian ugao gledanja, gubi se u ogromnim metafizikim digresijama o mogucem egzistencijalizmu u tekstu, i u slinim postavkama. Moda jo tanije posmatranje dolazi iz humora kojeg Borhes koristi. Ovo itanje se zasniva, kako na deklaracijama samog Borhesa, u kojima je izrazio

radost koja ga je nagnala na pisanje ove prie, kako na satirinoj upotrebi jezika kod loih pesnika, kao to je i sam Danieri, koja deluje prenaglaeno, pompezno, tako i na ek splicitnoj nespretnosti njegovih likova i iskazivanju svojih oseanja.

Iz bilo kog ugla gledanja, opsesija fiktivnog Borhesa Beatrisinom pojavom, ta uzdizanja njenog lika i njegov knjievni neuspeh, zbog te doze apsurdnosti, postaju humoristiki elementi. Ovde se moe, pomou odreenog egzistencijalistikog umea sagledavanja stvari, pokazati cinizam zbog apsurda, u ponovnom shvatanju situacija da su smene, iako to nisu (kao na primer, injenica da se Borhes odrie Alefa iz iste osvete). Naravno, "ozbilj na" itanja e Borhes, svojom iskazanom erudicijom, u bilo kom momentu opravdati, ali ujedno se mogu sagledati kao (jedna od njegovih uobiajenih) ala o uverljivosti erudicije, tim pre to u samom tekstu i u dosta drugih tekstova, zaista iskazuje uzaludnost iskustva ovekovog saznanja, i to umee kao neko nedovreno gradilite. Ako je Univerzum beskonaan, a u njemu toliko beskonanog za upoznati, potrebno nam je vreme i beskonaan kapacitet da to shvatimo. Ideja beskonanog, ovde nazvana (hebrejskim) slovom "lef", inspirisana je radovima matematiara Georga Kantora i Mengenlereovom teorijom, a ta su otkria na polju beskonanih skupova pokazala da celina ne mora neophodno biti vea od jednog od njenih delova: u dva bilo koja segmenta postoji isti beskonani broj taaka. ak i najsiuniji segment ima isto toliko taaka, koliko i najvei segment u Univerzumu. Tako da, kako god to razmatrali, u ovoj Borhesovoj prii, alefovska metafora majstorski zaokruuje kantorovsku ideju o beskonanom skupu.

Zanimljivosti

Nije li Internet jedna vrsta Alefa, jer u njemu moemo videti (skoro) sve u (skoro) isto vreme? Borhes je naslutio ovaj fenomen u kome sada uivamo, i za koga, da je znao, sigurno bi ga neumorno crpeo. Ali nije. Prvobitno je Borhes napisao da su Beatris i Danieri brat i sestra a ne bat i sestra od strica, to je ostalo u definitivnoj verziji. Time je ovaj incest uinio manje transparentnim, ali ostavio je naznaku o tome (da bi nama omoguio da to uvidimo) u Danierijevoj izjavi da je "Beatrisina stara kua u ulici Garaj", zapravo "kua njegovih roditelja". U prii Nila Gejmana o fantastikom anru Peani ovek (strip), Kaliopi skoro eksplicitno pominje Borhesovog Alefa, i to iz pera jednog pisca, poludelog usled ogromne akumulacije ideja koje su prokletstvo Vladara Snova: "Neki starac iz Sanderlenda koji je posedovao Univerzum, a ja sam ga uvao u tegli marmelade u komodi punoj praine, ispod stepenita". U matematici , postoji broj lef (alef en na hebrejskom i fenianskom) i predstavlja kardinalnost (ili koliinu) beskonanih skupova. Povezan je sa konceptom beskonanog, prisutnog u Borhesovoj prii. U dugoj poemi Boanstvena komedija, Dantea Aligijerija, Beatris je ena koja Dantea vodi kroz Raj. Poznato je da je ova ena bila Danteova inspiracija tokom pisanja njegovog remek-dela (ona je takoe preminula kao vrlo mlada), i da je bio strastveno

zaljubljen u nju. Takoe Borhes u raznim prilkama pokazuje svoju naklonost ka ovom srednjovekovnom delu.

Ova pria je jedna od vie njih koje donekle pokazuju odreenu Borhesovu fascinaciju Judaizmom; ostale takve prie su Smrt i kompas, Tajno udo, Feniksova sekta i poema Golem. U jednoj verziji prie o Golemu (mitologija), iz hebrejske mitologije, Golema oivljava kada se napie slovo alef na njegovom elu. Alef je, u odreenom smislu, suprotnost Zairu iz druge Borhesove kratke prie, objavljene u isto vreme kad i Alef. Ali dok pogled na Alefa posmatrau omoguava da spozna sve stvari, pogled na Zaira podstie posmatraa da konano percipira kao jedinog postojeeg objekta. Danieri takoe moe biti aluzija na Boanstvenu komediju: DANte AligIERI Grupa Nena Dakonte ja sastavila jednu Alef(pesmu), inspirisanu ovom istoimenom kratkom priom. Vie nego jednom se ovo delo pokazalo kao satirina kritika dela Opti spev ileanskog pesnika Pabla Nerude i njegovog uzaludnog pokuaja da u svojoj knjizi obuhvati veliku koliinu sadraja. Lik Karlosa Argentinca Danierija je taj koji interpretira ovu Nerudinu ideju.

Alef Alonsa de Ersilje

U XXVII pevanju Araukane, vra Fiton konkistadoru Ersilji, panskom neprijatelju, pokazuje jedan sferini kristalni predmet u kome se moe u isto vreme posmatrati sve to se deava na drugim krajevima sveta. Strukturalna slinost ne prestaje da iznenauje prilikom uporeivanja ova dva teksta. Ovde treba napomenuti da Ersiljin Alef prethodi Borhesovoj ideji nekih 300 godina. Opis Mitski, magijski, oaravajui Borhesov svet podario je oveku naeg doba nove simbole, ili u skrivnicama drevnih pria pronaao stare i uzdigao ih do optepoznatih i optih. San o nedeljivosti i celovitosti sveta i njegove spoznaje, verovanje u tajna saglasja svega to postoji, otelotvoravaju se u Alefu taki u kojoj udesno i nepobitno sav svet postoji istovremeno.

ekanje Horhe Luis Borhes

Zirka Alef. Argentinski pesnik, pisac, eseista; porie ortinalnost! Lektira je graa za nova umetnika dela u knjievnosti je vano prepoznatljivo; PROITANO DOIVLJENO! U ovoj prii koristi grau Dantea Boanstvena komedija.

ANALIZA:
Prikriva se zaboravom! Neki ovek dolazi u neko drugo mesto prvi put se iznervirao kada je taksisti dao strani novac; Greke:

otkriva se da je stranac nije mu svejedno, uznemirio se, to je pokazao.

Nepoznati mladi dolazi u hotel; zapaa sve detalje u sobi, vano mu je da prozor gleda na dvorite, da bi ostao neprimeen. U hotelu se prijavljuje kao Viljari, zato to ga je to ime uznemiravalo, stalno je mislio o tom imenu lani Viljari je u bekstvu! Bila mu je strana misao stvarnosti, umetnosti, Izlazi kad je mrak, odlazi u bioskop; gleda tragine sudbine podzemlja slike su bile sline njegovom preanjem ivotu; uvek izlazi pre kraja filma eli da izbegne kraj; da ga ne bi primetili. Bei od ljudi, predaje se samoi iz straha da ne bude otkriven; Radnje koje se ponavljaju:

ide u bioskop ponekad, stalno ita istu rubriku u novinama.

oveka uvek neto iznenadi: svaki dan nosi neto novo! eli da traje, a uvek eka neto : smrt pravog Viljarija, svoju smrt. ivi sadanji trenutak. Kad god se nae meu ljudima, plai se da ga neko nije prepoznao posle ne izlazi nedeljama. 9. krug Lucifer izdajica prijatelja! Ugolini gloe vrat Rueriju, koji ga je izdao, oborio njegovu stanku, grofa, njegove sinove, unuke zatvorio u kulu i osudio na smrt glau! Orv. je glavni junak ove prie izdao prijatelja!!! Ne pomilja da bi i njega osudili na 9. krug pakla NJEGOVA KAZNA EKANJE! IZDAO ALEKSANDRA VILJARIJA! San koji se ponavlja vadi pitolj iz ladice i ubija Viljarija i napadae; probudilo ga je prisustvo par ljudi, a ne vrata! Pronali su ga zaustavio ih je rukom nastavio da spava! Stvarnost je deo sna! Kako samoa i strah deluju na oveka?

Apsurdna je egzistencija oveka: nain ivota koji vodi Viljari. Seanja, uspomene, daju nam snagu, ubijamo dosadu, zaokupiramo svoje misli! eli to due da ivi ukus aja, jakog duvana, mami ga na to slian je Mersou. Merso eka zoru pred pogubljenje. Vladimir i Estragon ekaju Godoa. Viljari eka pravog Viljarija i smrt. Zajedniki motiv EKANJE!

Jorge Luis Borges

Skoi na - : navigacija- , pretraga - "Borges" se preusmjerava ovdje. Za ostala znaenja, v. Borges (razvrstavanje).

Jorge Luis Borges

Borges u parikom Hotel Beaux 1969. godine Osnovni podaci Roenje 24.8. 1899. Buenos Aires, Argentina 14.6. 1986. Geneva, vicarska pisac, pjesnik, kritiar, bibliotekar Djelo

Smrt Zanimanje

Uticaj od

Homer Dante Cervantes Swift Berkeley Hume Kierkegaard Schopenhauer Heine Poe Whitman De Quincey Stevenson Kipling Carlyle Joyce Bloy Valry H.G. Wells Kafka G.K. Chesterton Reyes Fernndez

Uticaj na

Mrquez Fuentes Cortzar, Lem Ki Perec Pynchon Eco Calvino Pamuk Aira Bolao Piglia Casares Hell P.K. Dick Baudrillard

Jorge Luis Borges (brhs) (Buenos Aires, 24. avgust 1899. - eneva, 14. jun, 1986.) argentinski je pisac i jedan od najslavnijih pisaca dvadesetog veka. Najpoznatiji je po kratkim priama, ali bio je i pesnik i esejist.

Sadraj/

1 ivot
o o o o

1.1 Mladost 1.2 Rana karijera 1.3 Pobuna 1.4 Meunarodna priznanja

2 Dela 3 Eksterni linkovi

ivot
Mladost
Borhes je roen u Buenos Airesu. Njegov otac Jorge Guillermo Borges bio je advokat i uitelj psihologije, koji je takoe imao literarne tenje - pokuao je postati piscem, no u tome nije uspeo. Borhes je jednom prilikom izjavio: "Napisao je neke vrlo dobre sonete". Borhesova majka Leonor Acevedo Surez od svoga je mua nauila engleski i radila je kao prevoditeljica. Obitelj njegova oca delom je bila panjolskog i portugalskog, a delom engleskog porekla, dok je poreklo njegove majke bilo panjolsko i moda delimice portugalsko. U njegovoj se kui govorilo i panjolski i engleski, tako je od najranijih dana detinjstva Borhes bio bilingvista te je nauio itati engleski prije panskog. Odrastao je u prigradskoj etvrti Palermo, u velikoj kui s jo veom knjinicom. Njegovo puno ime glasi: Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo, ali slijedei argentinske obiaje nikada nije koristio svoje puno ime. Jorge Guillermo Borges bio je primoran otii u ranu mirovinu zbog slabog vida koji e u budunosti snai i njegova sina, te se 1914. porodica seli u enevu, gdje otac Borges odlazi kod specijalista za oi, dok su Jorge i njegova sestra Norah (roena 1902.) pohaali tamonju

kolu. Tamo je Borges nauio francuski, koji je navodno teko svladavao, te je zbog toga nauio njemaki i dobio diplomu na enevskom univerzitetu 1918. Poslije zavretka Prvog svetskog rata, obitelj Borges provodi tri godine u Luganu, Barceloni, Mallorci, Sevilli i Madridu. U panjolskoj Borges postaje lanom knjievne avangarde. Njegova prva pjesma, Himna moru, napisana je u stilu Walta Whitmana i objavljena u asopisu Grecia.

Rana karijera
1921. Borhes se s porodicom vraa u Buenos Aires gde donosi doktrinu ultraizma i zapoinje svoju karijeru piui pesme i eseje koje objavljuje u literarnim asopisima. Njegova prva kolekcije pesama Fervor de Buenos Aires objavljena je 1923. 1923. Borhes postaje urednik literarnog dodatka novinama Crtica, i ovdje se pojavljuju delovi pria kasnije objavljeni u Historia universal de la infamia (Opta istorija gadosti). Ta su dela izmeu nefikcionalnih eseja i kratkih pria, jer Borhes koristi elemente fi kcije kako bi ispriao istinite prie, kao i literarne fragmente za koje obino tvrdi da su prevodi delova slavnih ali rijetko itanih dela. U godinama koje slede, radi kao literarni saradnik za izdavaku kuu Emec Editores i pie nedeljne kolumne za El Hogar, koji se izdaje od 1936. do 1939. Borhesov otac umire 1938., to je za njega bio veliki udarac jer su bili posebno bliski. Na Novu godinu 1939., Borges zadobiva teku ozledu glave u nesrei; tokom leenja zamalo umire od otrovanja krvi. Dok se oporavljao od nesree, poinje pisati stilom po kojemu je postao poznat i pojavljuje se njegova prva kolekcija kratkih pria, El jardn de senderos que se bifurcan (Vrt razgranatih staza), 1941. Knjiga ukljuuje priu El sur, djelo u koje su uklopljeni neki autobiografski elementi, kao njegova nesrea, i koje je piscu osobno najdrae. Iako uopteno dobro prihvaen, El jardn de senderos que se bifurcan nije osvojio nagrade niti je zadobio priznanja koja su mu mnogi predviali. Ocampo je posvetio velik dio junskog izdanja Sur Reparaciji za Borgesa. Od 1937., Borhes poinje raditi u Miguel Can, ogranku Optinske knjinice Buenos Aires kao prvi asistent. Kada 1946. Juan Pern dolazi na vlast, Borhes biva otputen.

Pobuna
Kad je ostao bez posla, njegova je vizija poela bledeti, i bez mogunosti da uzdrava sebe kao pisac, Borhes zapoinje novu karijeru predavaa. Bez obzira na odreenu razinu politikog progonstva, bio je razmerno uspean te postaje javna linost, dobivi poloaje predsednika (1950 - 1953.) Argentinskog drutva pisaca i profesora engleske i amerike knjievnosti (1950 - 1955.) u Argentinskom udruenju engleske kulture. Njegova kratka pria Emma Zunz postaje film (pod imenom Das de odio, na engleski preveden kao Days of Wrath) snimljen 1954., a reirao ga je argentinski reditelj Leopoldo Torre Nilsson. Oko tog vremena Borges takoe poinje s p isanjem scenarija. 1955., na inicijativu Ocampa, nova protiperonistika vojna vlada postavlja ga na elno mjesto Nacionalne knjinice. Do tog vremena, ve je potpuno oslepio, kao i njegov prethodnik u Nacionalnoj knjinici. Poznata je misao:

Bog mu je dao 800 000 knjiga - i tamu."

Sledeih je godina dobio Nacionalnu nagradu za knjievnost, i prvi u nizu poasnih doktorata, i to od Univerziteta Cuyo (Argentina). Od 1956. do 1970., Borhes je takoer radio kao profesor knjievnosti na Univerzitetu u Buenos Airesu, te je esto privremeno radio na raznim drugim Fakultetima. Ve tada nije mogao niti itati niti pisati, pa se oslanjao na majku, s kojom je oduvek bio blizak i koja poinje raditi s njim kao njegova osobna sekretarica. Dakle, on joj je diktirao svoje misli, a ona je pisala na pisaoj maini.

Meunarodna priznanja
Borhesova meunarodna slava datira iz ranih ezdesetih godina dvadesetog veka. 1961. prima Formentor Prize, koju deli sa Samuelom Beckettom. Beckett je bio dobro poznat i cenjen u engleskom govornom podruju, gdje je Borhes u to vrijeme bio nepoznat i nepreveden, no tada ljudi postaju znatieljni ko je ta osoba koja je podelila nagradu s Beckettom. Njegovi su radovi prvi put prevedeni na engleski 1962., to su popratila predavanja po Evropi. 1967. Borhes zapoinje petogodinju saradnju s amerikim prevodiocem Normanom Thomasom di Giovannijem, zahvaljujui kojem postaje poznatiji unutar engleskog govornog podruja. Takoe nastavlja izdavati knjige, meu kojima su El libro de los seres imaginarios (Knjiga izmiljenih stvorenja, 1967.), El informe de Brodie (Brodijev izvjetaj, 1970.), and El libro de arena (Knjiga od pijeska, 1975.). Mnoga su od njegovih predavanja sakupljena u zbirke kao Siete noches (Sedam noi) i Nueve ensayos dantescos. Kada se Juan Pern vratio iz egzila i kad je ponovno izabran za predsednika 1973., Borhes daje ostavku na mestu direktora Nacionalne knjinice. 1975., posle majine smrti, Borhes zapoinje seriju poseta zemljama po c elome svetu, koje nastavlja sve do svoje smrti. Borhes se dva puta enio. 1967. se oenio sa svojom dugogodinjom prijateljicom Elsom Astete Milln, koja je nedavno postala udovica. Brak je potrajao tri godine. Nakon razvoda, Borhes se seli natrag svojoj majci. Tekom posljednjih godina ivio je s Marom Kodama, s kojom je prouavao anglosaski dugi niz godina i koja mu je takoe bila osobna saradnica. Oenili su se 1986., nekoliko meseci pre njegove smrti. Borhes je umro od raka jetre u enevi 1986. te je pokopan na groblju Cimetire des Rois.

Dela
Uz kratke prie, po kojima je i najpoznatiji, Borhes je takoe pisao poeziju, eseje, nekoliko scenarija, i mnogo knjievne kritike, predgovora, podgovora, ureivao je brojne antologije te je prevodio s engleskog, francuskog i njemakog na panski. Njegovo slepilo (koje se pojavilo u odrasloj dobi, ba kao i kod njegova oca) snano je utecalo na njegov kasniji rad. Borhes je iveo kroz vei deo dvadesetog veka, pa je na njega najvie uticao modernistiki stil pisanja, a posebno simbolizam. Kao Vladimir Nabokov i neto stariji James Joyce,

kombinirao je interese za svoju rodnu zemlju sa irim interesima. S njima je takoer delio viejezinost i razigranost jezika, no dok su Nabokov i Joyce, kako su postajali stariji, ili prema sve veim i kompleksnijim djelima, Borhes ostaje minijaturist. Takoer u kontrastu sa Joyceom i Nabokovom, Borhesov rad se kretao dalje od onoga to je on nazivao "barokom", dok se njihov rad tome primicao. Stil kasnijih Borhesovih dela je vie naturalistiki i transparentan nego u njegovim ranijim delima. Mnoge se od njegovih napoznatijih pria bave prirodom vremena, beskrajem, ogledalima (prema kojima velik broj njegovih pria izraava gotovo strah), lavirintima, stvarnou, identitetom. Naglasak velikog broja pria je na fantastinoj radnji, kao to je knjinica koja sadri sve mogue varijacije teksta u knjigama sa 410 stranica (Babilonska knjinica), mjesto na kojemu se sijeku svi pravci u svemiru (Aleph) i godina u kojoj vrijeme miruje, a dana je ovjeku prije nego to e na njega zapucati streljaki vod (Tajno udo). Mijeao je stvarne injenice s fikcijom. U nekoliko su navrata, pogotovo na poetku karijere, ta mijeanja ponekad prelazila granicu i ulazila u sferu prijevare i literarne krivotvor ine. "Platonski svet je njegovo bajno utoiste: neranjivo je, a on se osea naputenim; isto je, a on se gnua prljave stvarnosti; ne poznaje oseanja, a on bei od izliva nenosti; veno je, a njega pogaa prolaznost vremena. Pripao je platonskom svetu iz straha, gadjenja, stidljivosti i melanholije" (Ernesto Sabato) Dvadeseti vek je ispotovao mnoge literarne heroje, ali jedan od najvoljenijih je svakako bio Horhe Luis Borhes. On spada u onu retku kategoriju pisaca posle kojih vie nita nije isto, koji su poput Kafke i Beketa, napravili veliki zaokret u knjievnim tokovima, zaobiavi do svoga vremena ustaljene konvencije u pisanju. Ostvario je ogroman i univerzalni uticaj na knjievnost, a ostao je upamen kao obnovitelj pripovetke, pesnik, esejist, kritiar, prevodilac, antologiar, mirotvorac, uzor i nadahnue novih generacija, kolumnista, scenarista, predava "Nemam stalnu estetiku, ne jurim za temama, ali one jure mene. Trudim se da ih izbegnem, ali na duge staze one me sustiu i ja piem da ih se oslobodim." Njegovo delo predstavlja esenciju svega to je do sada napisano, a uz to prua i vrlo lini doivljaj sveta. Knjievnost je shvatao kao igru, a igrao se sa raznorodnim intelektualnim interesovanjima koje je spretno utkao u svoja dela. Najdrae literarne igrake su mu bile mitologija, matematika, teologija, filozofija, vreme, venost, realnost, linost, ogledala, lavirinti "Vreme je supstanca od koje sam sainjen. Vreme je reka koja me je odnela, ali ja sam reka; vreme je tigar koji me je rastrgnuo, ali ja sam tigar; vreme je vatra koja me je progutala, ali ja sam vatra." Svojim priama on je stvarao mitove budunosti, svet je video kao neizmernu peanu knjigu koja sipi itavu venost. Nita se ne dogaa niti e se desiti, a da nije ve negde zapisano i uredno poslagano na policama biblioteka. U tom svetu on nas vidi samo kao neije dvojnike, odraze nekih drugih ljudi, likove u ogledalima, ilulzije, iste privide. Na toj sumnji u nae postojanje poiva budunost sveta, i ona e ga konano progutati, jer je ovek crna rupa u kosmosu. "Svet je naalost stvaran, a ja sam naalost Borhes."

Razorio je staru i stvorio novu sliku o knjievnosti. Smatrao je da dobre prie nastaju i ive nezavisno od od toga da li ih njihov pisac shvata ili ne. ak je verovao da pisac ne moe sagledati svoje delo, ba kao to se vrednost ikone ne moe sagledati u ogledalu. Pored dara za priu imao je sposobnost da kompleksna pitanja obradi na jednostavan i tajnovit nain, a da to ne bude oigledno. Umeo je ubojito i delotvorno da preuti neke stvari koje se ponekad ne mogu drugaije saoptiti i tako pokazao da ono to nije ispriano moe biti vaniji deo prie. U senci kratkih pria, ostao je najznaajniji deo njegovog stvaralatva, a to je poezija koju je pisao tokom celog ivota. "Videti u smrti san, u smiraju Sunca tuno zlato, takva je poezija, besmrtna i siromana. Poezija se vraa kao zora i smiraj Sunca." Izuzetnu vrednost ima i njegovo kritiko i esejistiko delo. Zakasneli prevodi njegovih kritika su izvrili znaajan uticaj na evropsku kritiku. Svi njegovi eseji su prave intelektualne avanture kroz koje znalaki, ali sa puno mate vodi itaoce. Svome naelu da mata nije manje stvarna od onoga to nazivamo stvarnou, ostao je veran do kraja ivota. On je istinu video u literaturi, a literaturu je video izvan stvarnosti, koja je po njemu la, koja pokuava da istinu falsifikuje, umnoava i imitira. Ne zna se ta je gore, kad literatura tei da zameni stvarnost ili obrnuto. Svet je po njemu jadna greka i zlo, a jedino istu literaturu nije smatrao grekom. Tvrdio je da se knjievnost hrani knjievnou, a ne stvarnou, da je dobra literatura ona koja u sebi sadri itavu prethodnu knjievnost i da svi pisci sveta odvajkada piu jednu istu knjigu. "Raj sam uvek zamiljao kao nekakvu biblioteku." Nije bio samo pisac veka, bio je i italac veka. Znao je bolje no iko da sagleda tuu priu i da je smesti u kontekst one jedne, beskonane knjige, znao je da je knjievnost saradnja svih pisaca svih epoha. Svoje prethodnike je prevodio sa engleskog, francuskog i nemakog na panski jezik. Iza sebe je ostavio izvanredne prevode Oskara Vajlda, Edgara Alana Poa, Franca Kafke, Hermana Hesea, Radjarda Kiplinga, Andrea idea, Vilijama Foknera, Volta Vitmena, Virdinije Vulf "Svaki jezik je jedan novi nain da se razume svet." Smatrao je da prevod moe biti bolji od originala ("original nije veran prevodu"), da alternativni i eventualno kontradiktorni prevodi istog dela mogu biti podjednako vredni. U vie navrata se bavio literarnim krivitvorinama objavljujui kritike prikaze izmiljenih dela i autora. Tom triku je, kako je kasnije objasnio Danilo Ki, pribegavao da bi kod italaca stvorio iluziju da se pria koju eli da ispria, temelji na injenicama koje su izneli svedoci i oevici, ljudi dostojni poverenja. U srpskoj literaturi, osim kod Kia, uticaj Borhesovog duha se moe naslutiti u nekim radovima Pavia, Basare, Pope i Raikovia. "Ja nisam ni misilac ni moralist, ja sam samo ovek rei, koji linu konfuziju, i sveoptu sistematizovanu konfuziju koji nazivamo filozofijom, pretvara u literaturu." Roen je u uglednoj porodici uenih ljudi. Odgajila ga je engleska guve rnanta. Baba po ocu je bila Engleskinja u ijoj biblioteci je pronaao svoju prvu lektiru, jo od malena je itao ekspira na engleskom. Otac, advokat i profesor psihologije sa literarnim aspiracijama, otkrio mu je snagu pesnitva i nauio ga da rei nisu samo sredstvo opetnja, ve magini simboli i

muzika. U svojoj estoj godini Horhe je napisao svoju prvu priu pod uticajem Servantesa i jedan tekst o grkoj mitologiji. U devetoj godini je preveo sa engleskog "Srenog princa" Oskara Vajlda. "On mi je uz to, a da toga nisam bio ni svestan, dao prve lekcije iz filozofije. Kad sam bio jo sasvim mlad, pokazivao mi je, pomou ahovske table, Zenonove paradokse: o Ahileju i kornjai, nepominoj streli odapetoj s luka, o nemogunosti kretanja." Otac je ubrzo oslepeo i bio prevremeno penzionisan, pa se porodica zbog leenja seli u Evropu. Nastanili su se u enevi gde je mladi Borhes nauio francuski i zavrio uvenu "Kalvinovu" gimnaziju. U tom periodu je puno itao francuske pisce Voltera, Bodlera, Flobera, Mopasana, Remboa, da bi kasnije, po preseljenju u Lugano, nauio nemaki i upoznao se sa delima Hajnea, openhauera, Mejrinka. Posle prvog svetskog rata, nekoliko godina su iveli u paniji, gde je uestvovao u knjievnom pokretu zvanom ultraizam i saraivao u avangardnim asopisima. Tu objavljuje svoju prvu pesmu Himna moru pisanu u stilu Volta Vitmena. Po povratku u Buenos Aires, zapoinje karijeru pisca objavljujui poeziju i eseje u mnogim knjievnim asopisima u ijem osnivanju i radu aktivno uestvuje. Objavljuje knjigu pria Opta istorija besaa, a zatim i zbirku eseja Istorija venosti. Posle oeve smrti, doivljava teku povredu glave, te zbog trovanja krvi lebdi izmeu ivota i smrti. U bolnici provodi nekoliko nedelja i u nevienom kreativnom nadahnuu pie nekoliko svojih najpoznatijih pria koje se pojavljuju u zbirci Bata sa stazama koje se ravaju. Kasnije slede zbirke pria Matarije, Alef, a jo kasnije knjiga poezije i kratke proze Tvorac. Iako pod stalnom policijskom prismotrom, kao predsednik Udruenja argentinskih pisaca predvodi intelektualce u borbi protiv peronistikog reima. Posle proterivanja Perona iz zemlje preuzima katedru engleske knjievnosti na Univerzitetu u Buenos Airesu, postaje lan Argentinske akademije za knjievnost i d irektor Nacionalne biblioteke. U to vreme i sam rapidno gubi vid i govori o velianstvenoj Boijoj ironiji da mu istom trenutku podari 800.000 knjiga i totalni mrak. Majka tada preuzima ulogu njegovog linog sekretara, vodi mu poslove, odgovara na pisma, prati ga na putovanjima, ita mu i zapisuje njegova diktiranja, sve do smrti u svojoj 99. godini. Tada njenu ulogu preuzima Marija Kodama, koju je Borhes oenio u poslednjim danima svog ivota. Znajui da mu se blii kraj vratio se u enevu da umre i bude sahranjen daleko od Buenos Airesa, nadajui se da e u smrti moi da zaboravi samog sebe. A nama ostalima je dosta da znamo da je u Buenos Airesu dvadesetih godina dvadesetog veka jedan ovek ponovo promislio i otkrio izvesne vene stvari. "Besmrtnost me ne interesuje, ak me i plai. Jezivo bi mi bilo saznanje da u uvek biti Borhes. Sit sam sebe, svoga imena i slave i jako bih voleo da se reim svega toga." Jorge Luis Borges roen je u Buenos Aires, 24. kolovoza 1899. - umro u enevi, 14. lipnja, 1986. argentinski je pisac i jedan od najslavnijih pisaca dvadesetog stoljea. Najpoznatiji je po kratkim priama, bio je i pjesnik i esejist, bio je sija LJUBAVI, te udesne energije koju mnogi trae IZVAN SEBE i nikada je ne pronau. Borges nas je nauio ljubavi prema svemu to je lijepo i vrijedno u naoj povijesti, naim trenutcima i naoj sanjanoj budunosti. itajmo Borgesa, da bi nauili vrednovati LJUBAV.
Jorge Luis Borges O raznolikoj Andaluziji

Koliko stvari. Lukan svoj stih kuju, Onaj se drugi izrekama bavi.

Damija i luk. Duh islama slavi drvored, ritmom vode odjekuju. Zvukovi divlji, ipak tako isti. U sutonu bik usred borilita. Obiaj dobri ne initi nita. Iz idovske predaje kabalisti. Uz prijateljstva trpezu se nae Rafael noni. Gongora se zlati. Blago to mogu Indije ga dati. Maevi, gvoa, titovi i lae. Koliki zvuci i udesa stoje U jednoj rijei. Andaluzija to je.
"tavie, vrijeme koje razara tvrave, obogauje stihove (...) Vrijeme iri okove stihova, a znam da ima stihova koji su, slino muzici, bili sve za sve ljude ." Averoesova potraga "To umjee stiha" Rije je o izgubljenim predavanjima to ih je Jorge Luis Borges drao na Harvardu 1967-1968. To umijee stiha, djelo skinuto s tek nedavno pronaenih vrpci, zahvaa modulacije, otvorenost, duhovitost i iznimnu erudiciju jednog od najizvanrednijih i natrajnijih knjievnih glasova dvadesetoga stoljea. Knjiga obiluje obuhvatnim komentarima i istananim uvidima te predstavlja duboko osoban, a ipak dalekosean uvod u uitke rijei, kao i svjedoanstvo knjievnog ivota iz prve ruke. Premda kao predmet navodi poeziju, Borges istrauje teme u rasponu od proznih oblika,osobito romana, knjievne povijesti i teorije prevoenja do filozofijskih aspekata knjievnosti napose te komunikacije openito. Vjerojatno najnaitaniji graanin svijeta u svoje doba, navodi on obilje primjera iz knjievnosti na suvremenom i srednjovjekovnom engleskom, panjolskom, francuskom, talijanskom, njemakom, grkom, latinskom, arapskom, hebrejskom i kineskom te sa sebi svojstvenom elokvencijom govori o Platonu, norvekim kenninzima, Byronu, Poeu, Chestertonu, Joyceu i Frostu, kao i o prijevodima Homera, Biblije i Rubaija Omara Khayyama.

Bilo da raspravlja o metafori, epskome pjesnitvu, podrijetlu stiha, smislu u poeziji ili vlastitoj "pjesnikoj vjeri", Borges je u jednakoj mjeri zabavan i intelektualno privlaan. Posrijedi je poduka u ljubavi spram knjievnosti i stvaranju jedinstvena knjievnog senzibiliteta te trajan susret s jednim od pisaca po kojima e se dvadeseto stoljee dugo pamtiti. Borgesova slava zasniva se na ulozi ekskluzivnog aptaa, ezoterinog reformatora, elitnog sugovornika: usprkos svojoj poznatosti, Borgesovi itatelji imaju iluziju da su ga sami otkrili i da im se gotovo osobno obraa. Doista, teko ga je svrstati meu ostale pisce, jer kao da sve njih skupa podrazumijeva, zastupa i na neki nain kompenzira i iskljuuje. Naime, Borges predstavlja epohu ne toliko egocentrinom ili monomanijskom iskljuivou, koliko sposobnou osvjetljavanja, ulanavanja, odjekivanja. Nakon Borgesa doista nita u knjievnoj republici ne ostaje gdje je prije bilo "SHAKESPEARE i njegovo pamenje" etiri pripovijesti to tvore ovu zbirku pripadaju fantastinom anru kojemu se Borges priklonio poetkom etrdesetih. 25. kolovoza 1983. autorova je esta varijacija rascijepljenosti linosti, osebujni odjek Jekylla i Hydea, metafora dvojnosti, motiv Doppelgaengera. Paracelsusova rua dulja je glosa o glasovitu vicarcu koji upornom doljaku ne eli odati da posjeduje Rije to hrpicu pepela moe restituirati u ruu. Modri tigrovi i Shakespeareovo pamenje svoju fantastinu dimenziju grade na postupnoj preobrazbi uenog objekta u izvor uasa i ludila. Pisane su u prvom licu, pripovijedaju ih profesori, i dobrim su dijelom kripto-odslik samoga pisca. Modri tigrovi/kamenii/ploice, to se udesno umnoavaju ili nestaju, najzad postaju sablasno optereenje kojega se kotski profesor rjeava poklanjajui ih prosjaku u damiji. Shakespeareovo pamenje, pak, kojega se jednostavnim postupkom domogao njemaki profesor, ne daje klju za nastanak dramatiarevih djela, nego prijeti potiranjem identiteta. Ako ne odbacimo omiljenu Borgesovu tezu da je svaki itatelj Shakespearea u nekom trenutku Shakespeare, moemo s pravom zamisliti da je svaki itatelj Borgesa sm Jorge Luis Borges. Ta vrtoglava pretpostavka pomae nam da lake prodremo u sr pievih pripovijesti. Borgesov ivot

Mladost Jorge Luis Borges je roen u Buenos Airesu. Njegov otac Jorge Guillermo Borges bio je odvjetnik i uitelj psihologije, koji je takoer imao literarne tenje - pokuao je postati piscem, no u tome nije uspio. Borges je jednom prilikom izjavio: "Napisao je neke vrlo dobre sonete". Borgesova majka Leonor Acevedo Surez od svoga je mua nauila engleski i radila je kao prevoditeljica. Obitelj njegova oca dijelom je bila panjolskog i portugalskog, a dijelom engleskog podrijetla, dok je podrijetlo njegove majke bilo panjolsko i moda djelomice portugalsko. U njegovoj se kui govorilo i panjolski i engleski, tako je od najranijih dana djetinjstva Borges bio bilingvist te je nauio itati engleski prije panjolskog. Odrastao je u prigradskoj etvrti Palermo, u velikoj kui s jo veom knjinicom. Puno ime glasi: Jorge Francisco Isidoro Luis Borges Acevedo, ali slijedei argentinske obiaje nikada nije koristio svoje puno ime. Otac, Jorge Guillermo Borges bio je primoran otii u ranu mirovinu zbog slabog vida koji e u budunosti snai i njegova sina. Obitelj Borges seli 1914. godine u enevu, gdje otac Borges odlazi kod specijalista za oi, dok su Jorge i njegova sestra Norah roena 1902. pohaali tamonju kolu. Tamo je Borges nauio francuski, u Zrichu je nauio njemaki. Na koncu je dobio diplomu na enevskom sveuilitu 1918. Poslije zavretka Prvog svjetskog rata, obitelj Borges provodi tri godine u Luganu, Barceloni, Mallorci, Sevilli i Madridu. U panjolskoj Borges postaje lanom knjievne avangarde. Njegova prva pjesma, Himna moru, napisana je u stilu Walta Whitmana i objavljena u asopisu Grecia. Rana karijera 1921. Borges se s obitelji vraa u Buenos Aires gdje donosi doktrinu ultraizma i zapoinje svoju karijeru piui pjesme i eseje koje objavljuje u literarnim asopisima. Njegova prva kolekcije pjesama Fervor de Buenos Aires objavljena je 1923. 1923. Borges postaje urednik literarnog dodatka novinama Crtica, i ovdje se pojavljuju dijelovi pria kasnije objavljeni u Historia universal de la infamia, Opa povijest gadosti. Ta su djela izmeu nefikcionalnih eseja i kratkih pria, jer Borges koristi elemente fikcije kako bi ispriao istinite prie, kao i literarne fragmente za koje obino tvrdi da su prijevodi dijelova slavnih ali rijetko itanih dijela. U godinama koje slijede, radi kao literarni suradnik za izdavaku kuu Emec Editores i pie tjedne kolumne za El Hogar, koji se izdaje od 1936. do 1939. Borgesov otac umire 1938., to je za njega bio veliki udarac jer su bili posebno bliski. Na Novu godinu 1939., Borges zadobiva teku ozljedu glave u nesrei; tijekom lijeenja zamalo umire od otrovanja krvi. Dok se oporavljao od nesree, poinje pisati stilom po kojemu je postao poznat i pojavl juje se njegova prva kolekcija kratkih pria, El jardn de senderos que se bifurcan, Vrt razgranatih staza, 1941. Knjiga ukljuuje priu El sur, djelo u koje su uklopljeni neki autobiografski elementi, kao njegova nesrea, i koje je piscu osobno najdr ae. Iako openito dobro prihvaen, El jardn de senderos que se bifurcan nije osvojio nagrade niti je zadobio priznanja koja su mu mnogi predviali. Ocampo je posvetio velik dio lipanjskog izdanja Sur Reparaciji za Borgesa. Od 1937., Borges poinje raditi u Miguel Can, ogranku Opinske knjinice Buenos Aires kao prvi asistent. Kada 1946. Juan Pern dolazi na vlast, Borges biva otputen. Pobuna Kad je ostao bez posla, njegova je vizija poela blijedjeti, i bez mogunosti da uzdrava sebe kao pisac, Bor ges zapoinje novu karijeru predavaa. Bez obzira na odreenu razinu politikog progonstva, bio je razmjerno uspjean te postaje javna linost, dobivi poloaje predsjednika (1950 - 1953.) Argentinskog drutva pisaca i profesora engleske i amerike knjievnosti (1950 - 1955.) u Argentinskom udruenju engleske kulture.

1955., na inicijativu Ocampa, nova protuperonistika vojna vlada postavlja ga na elno mjesto Nacionalne knjinice. Do tog vremena, ve je potpuno oslijepio. Poznata je misao o Borgesu i knjinici: "Bog mu je dao 800 000 knjiga - i tamu." Sljedeih je godina dobio Nacionalnu nagradu za knjievnost, i prvi u nizu poasnih doktorata, i to od Sveuilita Cuyo (Argentina). Od 1956. do 1970., Borges je takoer radio kao profesor knjievnosti na Sveuilitu u Buenos Airesu, te je esto privremeno radio na raznim drugim sveuilitima. Ve tada nije mogao niti itati niti pisati, pa se oslanjao na majku, s kojom je oduvijek bio blizak i koja poinje raditi s njim kao njegova osobna tajnica. Dakle, on joj je diktirao svoje misli, a ona je pisala na pisaem stroju. Meunarodna priznanja Borgesova meunarodna slava datira iz ranih ezdesetih gotina dvadesetog stoljea. 1961. prima Formentor Prize, koju dijeli sa Samuelom Beckettom. Beckett je bio dobro poznat i cijenjen u engleskom govornom podruju, gdje je Borges u to vrijeme bio nepoznat i nepreveden, no tada ljudi postaju znatieljni tko je ta osoba koja je podijelila nagradu s Beckettom. Njegovi su radovi prvi put prevedeni na engleski 1962., to su popratila predavanja po Europi. 1967. Borges zapoinje petogodinju suradnju s amerikim prevodiocem Normanom Thomasom di Giovannijem, zahvaljujui kojemu postaje poznatiji unutar engleskog govornog podruja. Kada se Juan Pern vratio iz egzila i kad je ponovno izabran za predsjednika 1973., Borges daje ostavku na mjestu direktora Nacionalne knjinice. 1975., poslije majine smrti, Borges zapoinje seriju posjeta zemljama po cijelome svijetu, koje nastavlja sve do svoje smrti. Borges se dva puta enio. 1967. se oenio sa svojom dugogodinjom prijateljicom Elsom Astete Mill. Brak je potrajao tri godine. Nakon razvoda, Borges se seli natrag svojoj majci. Tijekom posljednjih godina ivio je s Marom Kodama, s kojom je prouavao an glosaski dugi niz godina i koja mu je takoer bila osobna suradnica. Oenili su se 1986., nekoliko mjeseci prije njegove smrti. Borges je umro od raka jetre u enevi 1986. te je pokopan na groblju Cimetire des Rois. Djela Uz kratke prie, po kojima je i najpoznatiji, Borges je pisao poeziju, eseje, nekoliko scenarija, i mnogo knjievne kritike, predgovora, podgovora, ureivao je brojne antologije te je prevodio s engleskog, francuskog i njemakog na panjolski. Njegovo sljepilo, koje se pojavilo u odrasloj dobi, ba kao i kod njegova oca, snano je utjecalo na njegov kasniji rad. Borges je ivio kroz vei dio dvadesetog stoljea, pa je na njega najvie utjecao modernistiki stil pisanja, a posebno simbolizam. Kao Vladimir Nabokov i neto stariji James Joyce, kombinirao je interese za svoju rodnu zemlju sa irim interesima. S njima je takoer dijelio viejezinost i razigranost jezika, no dok su Nabokov i Joyce, kako su postajali stariji, ili prema sve veim i kompleksnijim djelima, Borges ostaje minijaturist. Takoer u kontrastu sa Joyceom i Nabokovom, Borgesov rad se kretao dalje od onoga to je on nazivao "barokom", dok se njihov rad tome primicao. Stil kasnijih Borgesovih djela je vie naturalistiki i transparentan nego u njegovim ranijim djelima. Mnoge se od njegovih najpoznatijih pria bave prirodom vremena, beskrajem, zrcalima (prema kojima velik broj njegovih pria izraava gotovo strah), labirintima, stvarnou, identitetom.

El libro de los seres imaginarios Knjiga izmiljenih stvorenja, 1967., El informe de Brodie Brodijev izvjetaj, 1970. Mnoga su od njegovih predavanja sakupljena u zbirke kao Siete noches Sedam noi i Nueve ensayos dantescos "Devet ogledala o Danteu". Naglasak velikog broja pria je na fantastinoj radnji, kao to je knjinica koja sadri sve mogue varijacije teksta u knjigama sa 410 stranica Babilonska knjinica, El Aleph U njoj se, kombinacijom vrhunske intelektualne humoreske i onirike fantazije, opisuje sudbina beznaajnog pisca kojem sudbina dodijeli jedinstvenu milost, tj. da ugleda viziju Alepha - prvog slova hebrejskog alefbeta (alfabeta) - u kojoj se, u punoj istovremenosti, zrcale mijene itavog svemira. Kritiari sugeriraju da je tu posrijedi ironina parafraza Danteova pakla. Zahir Tono nasuprot njoj stoji pria Zahir, o ovjeku, Borgesu kojega, malo-pomalo, opsjeda slika niklenoga novia dok mu, na kraju, iz misli ne istisne svaku drugu pojedinost to je obuhvaa svemir. Mijeao je stvarne injenice s fikcijom. U nekoliko su navrata, pogotovo na poetku karijere, ta mijeanja ponekad prelazila granicu i ulazila u sferu prijevare i literarne krivotvorine. Druga istraivanja U ovoj knjizi Borges, esto s neodoljivim humorom, razmatra cijeli spektar egzotinih tema, od opravdanosti samoubojstva i sluaj u smrti Isusa Krista preko raznih modela univerzalnog svjetskog jezika do fantastinog sukoba paleontologa i teologa u 19. st, zbog biblijskog izvjea o stvaranju svijeta. Tu su i portreti pripovjedaa, pjesnika i fanatista kojih su djela, esto, zaboravljena, a sadre uvide u dosad nepoznata podruja duha. Borges je svojim Drugim istraivanjima duboko, i plodno, utjecao na neke najpoznatije filozofe i pisce, meu kojima su, npr., Michel Foucault i Umberto Eco. Pisani izvanrednim stilom, i pokrivajui golemo podruje tema, od budizma, gradnje Kineskoga zida i tajne Bojega imena, Borgesovi eseji esto se itaju kao prave kriminalistike prie. Izmiljaji Izmatana civilizacija u varljivoj enciklopediji, francuski fantast koji hoe iznova napisati "Don Quijota", odsanjani sanja, bezdani labirinti biblioteke, udvojeni identiteti, zazivanje Boga da zaustavi protok vremena i ispunjenje tog zazova... To su motivi to se granaju u prie sakupljene u Izmiljajima. Od krhke tvari tlapnje, knjievnog podatka i vrtoglave zbilje najvei argentinski pisac podigao je verbalni spomenik, trajniji od mjedi. Knjiga od pijeska (El libro de arena) J. L. Borgesa, trinaest pria s epilogom, prvi je put izila 1975. u Buenos Airesu, u izdanju Emece. Njezin engleski prijevod, Normana Thomasa di Giovannija, kojem je jo bila dodana zbirka pjesama Zlato tigrova (El oro de los tigres) i koji je iziao iste godine - u prva dva mjeseca prodan je u 40 tisua primjeraka. Bio je to najvei nakladniki uspjeh u Borgesovu ivotu. U ovoj se zbirci, uz ostale, nalazi i neobina pria Ulrica (Ulrikke). Poznato je da je Borges napisao mnogo ljubavnih pjesama, a da nije napisao ni jednu ljubavnu priu. Pria Ulrica ne samo da je izrazito ljubavna. U njoj pisac, prvi i jedini put, opisuje svoje seksualno iskustvo s dugogodinjom pratiljom, kojom se 1986. i oenio: bila je to Maria Kodama. etiri tjedna nakon vjenanja s njome bio je mrtav... Knjiga od snova

Ovaj "areni zbornik, sastavljen za razbibrigu znatieljnom itatelju" ne ravna se prema kolnikim kriterijima, zanemaruje kronologiju, ne uspostavlja hijerarhije i odbacuje geografsku zastupljenost. U taj "svrhoviti nered" rijei su Borgesove - uvrteni su oni tekstovi koji mogu pobuditi, ili su u autora izbora pobudili, estetski uitak. Za razliku od uobiajenih knjiga, ova se antologija dade itati napreskokce, bez nekog reda, ovisno o trenutnom raspoloenju ili zahtjevu. I to joj je najbolja preporuka. Opa povijest gadosti Objavljivan i tridesetih godina u subotnjem dodatku lista Critica, ovi gnjusobni ivotopisi su, prema pievom priznanju, tek "neodgovorna igra bojaljivca koji se nije usudio pisati pripovijetke i koji se zabavljao patvorenjem i izopaivanjem (...) tuih pria". Ponesen itateljskim erosom, Borges nie apokrifne scenarije koji svojim dramskim nabojem pobuuju veu pozornost nego li izvornici to su ih nadahnuli. Lazarus Morell, Tom Castro, gusarkinja ing... Osobna biblioteka Osobna biblioteka Jorge Luis Borgesa je serija beletristikih, filozofskih i znanstvenih knjiga raznih svjetskih, starih i modernih, autora - bila je zamiljena kao svojevrsna, gotovo privatna, pieva antologija. Bilo je predvieno da u prvom krugu izie 75 svezaka (broj im je varirao) te da svaki bude popraen kratkim Borgesovim predgovorom. Smrt je pisca, 1986., omela da projekt privede kraju, te su se napokon pojavila 72 zgotovljena sveska. Ostale knjige koje su izile bile su u okviru njegova prethodnog izbora, ali bez popratnoga teksta. Lucidnost ovih Borgesovih kritikih kameja sigurno e mnoge itatelje nadahnuti da i sami krenu tragom njegova nekonvencionalnog izbora izvrsnih autora i njihovih djela. Pjesnika antologija Tvorac jednoga od najudesnijih i najcjelovitijih literarnih sustava dvadesetoga stoljea, Jorge Luis Borges, zapoeo je i zavrio svoje djelo kao pjesnik. Iako je kroz tridesetak, vjerojatno najplodnijih i najutjecajnijih godina svojega stvaralatva (izmeu 1929. i 1960.) samo iznimno objavljivao stihove, ne moemo porei bitnu ulogu pjesnitva u Borgesovu formiranju i zanemariti pjesniko znaenje njegova opusa. Jer iza duboke erudicije stoji jo dublja fantazija, iza stroge konstrukcije dimenzija snovienja, iza maniristike igre plastinost izraza. Moemo kazati kako je on pjesnik-znalac, nekako izmeu Eliota i Valryja, pjesnik-tvorac, gotovo poput Dantea i Baudelairea i, konano, pjesnik-slijepac, na nesluajnom tragu Homera i Miltona. Povijest vjenosti U Povijesti vjenosti Borges razmatra poimanje vremena i vjenosti u platonizmu i u srednjovjekovnom kranstvu; poimanje vjenog vraanja u Nietzscheovoj filozofiji i ciklikog ponavljanja uope; staroislandsko pjesnitvo i metaforu svojstvenu diskursu koji ne spada u svjetsku literaturu; mogunosti i zamke knjievnog prijevoda u jezik kulture posve oprene kulturi u kojoj je nastao izvornik i, na posljetku, naine vrijeanja i ruganja u razliitim dijelovima svijeta i razliitim razdobljima, te njihovu uinkovitost. Ovaj tekst sam sastavila iz mnogo izvorita, teko je navesti sve izvore, ali najvei izvor su djela JORGE LUIS BORGESA