Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 20

LABeTKO

MoMqMJ10BCKH

EBponA BO nOTPArA 14gEHT14TET

no

CBOJOT

HameCTO BOB

/000

paBOTO Ha CCKOJ rp ar"aHHHHa EBPOIICKaTayHi4ja a riaTBa ciio6OHO HaceKage BO )pxaBllTe-

JIHKll Ha EY, ga ce BpaOTH H TpaJHO a ce acerni ae LUTO Ke nocaKa, e egeHOAHajjacHI[T 3HLll Ha IIOJIIITHKT Ha 06eg]aHeTa EBporial4 Hej3HHaTa xyaa gHmeHMHj Ho, EBpoiiiaHe ce cao gp>KaB1aTe-T-uieHKH Ha EY TK II PycHja II 3aiiagHHOTBaJIKaH ii cwre K011 ce HaotaaT Ha eBPOIICKHOT KOHTIIHeHT, Co HHBHHT IIOCe6HOCTH H crIeJin43wrnocTH, Co31IWIHHT KyJITYpHH BpeHOCTH Ii MJ1K IIOHHKBII u/eHTHTeTH. 3aToa, eporicaa Ha iAejiOBHTa EBpoiiia e HajroJIMIIOT II)H3BIIK Ha 21--OT BK Ha JIJ1KT HaAHBHJIH3agHjaTa II yiypaa - EBpoiia.

L(B9TKO MOMMIIOBCKH 9 rJOCTI.1IIPII0M9LI Ha 14/1T9P14C1AHT1IIMHPHMT9


EBpOTJCKH CTVJ1MH 39 MHrerpawija ii KOMHMKLft1I1 /7,011 MflO30c/?CKMOT OaKyj7TeT 90 CKOI7J9.

rIOTparaTa rio egl4HCTBeHl4OTeBporiCK14 H)eHTHTT 3a6p3aHO 3ariOxlHa 110 flOT HaTOTajiHTaPHHTe CHCTMH BO 3eMjuTe HapelIeHn no3a)H >Keiie3HaTa 3aBeca" ii CHJIHO

LBeTKO

MOM'-MJlOBCKL'I

H3pa3eHaTa cripeMfiOCT 0A HI4BH cpaa ja rH 1JCIIOJIHT eKOHOMCKHT 11 noJulTifincliTe KHTHMH 31 noycnemo rniTerpupaHe BO EY. Ho, KKO KOHCTTH XaHT]aHrTOH 'KpajoT Ha cyjeaa BojHa He 3Hll II Kpaj Ha CyHpHTe, TYKY CO3gaBaffieHOB]a HHTHTTH BKOHTII BO KYJITypaTala HOBII o6pacwi Ha cyup noMety rpyrnie oj: pa3JIH-LIHH KJITH K011 ce Ha HaJUJUpOKO HUBO, unBlurn3awIuTe " .1 "UeJITa Ha BOIICKOTO )pxaBjaHcTBo e ga ro 3ajaKHe II KOHCOrnipa EBPOHCKHOT HHTHTT Co IIITO e MOXHO noroiea HHBOJIBHHOCT Ha rparaHHTeB0HHTerpaqaCK14Te llpoIeC1I. AorOBOPOT o AMCTepgam, KOj Biie3e Ha cima BO 1999, Y11ITe IIOCUJIHO TIE 31BCTH " ripaaa HOB3HH CO 1PBJ KyJITYPH140T IIRHTHTT ro COIIIHBT BHOCHH CO1P>KHHH KOli ja KOHCTIITHT KynTypaTa, a Toa ce HCTOHJT, ja3liKOT, ymeTHOcTa.apxHTeKTypaTa,HOJIHTHIIKHOT cHcTem, KIETHHT BDeHOCTH, HHHOT Ha >KHBOT H oprallli3alwjaTa, peimm am H gp. ' KyjiTypeH HgeHTHTeT e CMOCBCT Ha IIHII)HHIH Ha eAHa rpyna KOj a HCTO-

ce pa3Bma, BO 3BIICHOCT 0A KHTH)TMIIT KOli ma rpyna rH BOCIIOCTtBB 130 OHOCHTe CO gpym onrnecrerni rpyrni CBeAogi4cmeHa ycnemH-aTaHHTerpagi4j a Ha 3eMjllTe og 3aiaagHa BO 3eMEBPoria, HO HCTO TaKa CM CBJO1W Ha HMHJIHT "POI-la ii BaJIKaHOT 130 O5HOT Ha IIpHKJIyyBaHe jilTe og 14CTOxIHa EB KOH EY 3a 14HTerpaL1HjaTa BO ea eg]aHCTBeHa EBPoiia, KKO UITO ceHeToiiepaHA14HTeHaeTHHxIKa H npeg C, peimrmKa 0CHOBa. 3aToa -IH-qHa 3a HapOA14Te H peinir]MTe Ha CneH e)Ha iipHKa3Ha KOja eTI41
HCMI HacTaHy-Ba H BOITCKIIOT rIpOCTOp. Kora IITCTBHHL1H Ha IIpaBOCJTaBHaTa, KTOJIWIKT H IIPOTecTaHCKaTa AP KBa 3)HO CO e)I eH IIHHOBHHK OTHime BO riocea Kaj egeH KHHCKH MH)HH ga Myja oJacHaT CBojaTa COI-ICTBeHa MuClija II CBOTO yLieHe, TO) KTKO HM OFOBOHfl a H3JI3T HaABOP H H nyfeTo ga jallPOHOBegaaT HHBHaTa HHaKY xpHcTHjaHCKa peimmja H

)a BH)H KKO CTO TOa 6u 193riieaio. 143HeHagyBaffieTo 61mo roiieo ora Tile MetyCeHO arioiiaiie )a ce paciipaBaaT II Ha KpajOT ce licrioTenaJIe. MaHgapRHOT Hapegwi ga ce 3TBOT CHT TpOjLa BO TeMHHHa ce gogeKa He ce IIOMHT e)eH CO gpyr. Ha Toa peampaii
1 XaHTHHTTOH, CeMjyen (2000: 145) Cyico6 iueu.auaiuja
U peo6uzuKo6ae ceewcKoz opeiKa, L1H flo)ropiva u POMAHOB Baiia 1Iyi'a. 2 Living in an area of freedom, security and justice in the EU; Office for Official Publication of the European Communities; Luxemburg 2001. 3 *, B. u gpyrH (1999), Ky.izcuypHa upaea, Beorpa/cKri ieap 3a AHMHTPHjeBHK iiy)cKa npaBa, Beorpa.

EBponaBo nOTparano cB0jOT M/HTWTT


geKaMHory go6po ru IIO3HB CHT TpojL1a II iea TOa HHKOIJJ HeMa ja ce criyrn 6HAej * KI4 me laOrIPBO ie ympaT BO TeMHIEHaTa. 110 ma 3a6ejiemKa peari4paii ii KIIHCKUOT MHIIH II peKOJI geKa ro H3meHyBa CBOJOT CTB H geKa ke ru )p)KIf BO TMHIIH ce gogeKa egeH Ha gpyr He cii ripocTaT. Ho xll4HOBHIIKOT KOj 143riiega MHory go6po nil II03HBJI peKOJI jea H Toa HeMa ga ce CJIyTH H jjeKa THe cenaK ie ympaT BO TeMHHHaTa HO HHKOFIIJ eeu Ha gpyr Hema ga Cli ripocTaT. KHHeCKIIOT MHIIH II03HT 110 CBojaTa giia6OKa MyOCT ce 3MllCIfflJI If PeKOJI aKO e HaBHCTHHa TaKa Toram Ke. rH OCJIOo:u Kora 6apemKe ce oecyaa BO jaBHocTa ea egeH Ha gpyr cn ilpoCTuuTe. KomnpOM14COT6i4ji ceiiaK rIpoHajeH 6nejiH OHa UJTO ce rneja BO j BHOCT ii BO OIIIIITCTBHT uHTepaKIHja e HBOfflHOTO rIoBeeHHe, a He MHCJTHTe.
BIHOBHHKOT :ii peoji ITP14Ka3HaTa eHaBl4CTHHaMHory uepeca 32tTO2t IIITO peJlW rHjaTa KKO ee o HajroJleMHTe AeTepMl4HaTOP14 Ha KJITHIIOT

HgeHTHTeTmoxe gaCTBOPH TOJIKy rojiemH pa3JIHKI4 H TO1 rIoMeI'y ripeTCTaBHHAHTe og e)Ha II UCTa peiii4ri4j a, XpHCTIIjaHCTBOTO, a 3aMncneTe KKO ceTo Toa 611 ce OBHBJIO Kora 611 Co HCJIaMOT, 6yH3MOT, X14HyH3MOT . . . Ho ceriaKjaripoHajoBMe 4opmyjiaTaKoja ro Hmniii4giipa peuleHHeTO,aToa e noBeeHneTo. EBPOHCKATA KYJTYPHA JUJAJorHKA
Bop6aTaHaCI-IPOTHBHOCTHTe,HeripeKHHaTOTO )BHXH II Kp14CTaJ1u3aLHjaTa Ha HOBHTC KIITHH flO143B011 e oHa IJJTO To HHH CO3)BIbTO Ha eAHH HOBU, a ITOCTIIHOTO oRyMHpa}be Ha HKOH

gpyrll

KJTTHH 4OPMH H cO)pXHHH. BHaTpe, BO xpHCTHjaHCKaTa

IKB H BO XHCTIIJHCKF[T MHCJHI IIOCTIICHO rIpo6HBajIu To CBOjOT flaT H113 JIa)KHIITe npegpacygHHHenpemoCTJIIIB14Te opa'rn ce OTBO

rloMety MOT H BepaTa, a pe3yJITaTOTegeKaYMOT He ii ce CHOTHCTBB 111111 HerHpaBepaTa, TYKY HIIOTHB ja HaOflOflHyBa, jaKomiaiiemeHTHpal4 HTOBOTO IIHCCTBO ce CMT1 32t H>KHO H e)eH o;E MO)KHHT Ha'JIIHH ja ce oKaKe eKa MOT MOXe )a TO HIIBH pa3yMHO ITOCTOHTO Ha Bor. EgrapMOPI,IH BeJrn )eKa peecacaa ke Til oCJio6o, )OTOTII1 caMo BHPTyeHHHTe allTarOHH3MH noMeIy xpHcTHjaHCKHTe, eBpejcKliTe, Tp1IKHTe HplIMCKI4TeKYJITYPHHripiagOHOC14. Ho noBTopHOTO 3aXCHBYBafbeHa eBaHrejiCKHTe H eBpej CKHT H3BO14 CTHB HMHHOBHO ...BO 15 BK KOT BO FepMaHlija cejaByBa pe4Jopmagi/ijaTa (1517) Koja KKO 6paH ii BO 3JHIHH O5JIHLH ce ifilipli H113 LeHaTa
HjaYEoToT
11

L4BeTKO MOMYV1J1OBCKM

EBPoiia. Toram ce paci-ijiaMryia BOjHaTa Ha penrwre Koja 3ar1oiHB BOJHH rioMery gp.>KaBHTe Ce )O BOCIIOCTaByBaIIe, HBHCTHH noJoIHa egeH MO)C BHBeHH 114 . Pe4opmagi4jaTa flaK OA CBojaCTpaHaOTBopa IIPOCTOP 31 e)eH
B14CTHHCK14gi4jajiorHeBHaTpeBOBepaTa JUl11 IIOMety3HHT xpHcTHjaHcKI?[ IKBII TK HoMely epaa iiYMOTog e)Ha cpaa H IIOMeI'y BepyBaEbeTo H COMHeBaHeTO O) gpyraCTpaHa. oafa go npouec Ha

Metyce6Ha nHTepaKLHja ii BKPCTYBaffieHa )HjaJIorHKaTa Homely BepaTa, pa3yMoT, eMrrnplljaTa, COMHeBaHeT0. HaTOj HHH BO peecacaa ii Co ea BOITCKT KIIT BOCKCHB KKO IIMHHTHO )HJMOFHKO BplleFbe, npe)u3BHKyBajkn HIIKHHTO llOjaByBaHe H)eH, Teopifil, TexHeHnja, COHOBII H 063111J11, IIJTO Ce 3H0 11 Mef'yce6Ho ie Ce 3)X11 KKO BO HeKOj B0)0BpTe>K. TOj KflTH B0)0BT)K HaCTaIYBa BO OHIIC YCJIOB14 BO KOj 11CTOBMHO ce Co3jaBa fl0JI11Tw1Ko-eKoHoMcK11-CoL11jaJIeH B0)0BpT)f( Koj BO HCTO BpemejaHOCIl 11 CO3)aBa EBpoiia. BoIIOTparaTanoegl4HCTBeHHOTeBPOIICKH KJITH 11)HT11TT He IIOCTOH eja pa3ra3e.qa naTeKaKoja iemi I'll oTKpHe T.ajHHTe TK HaHAYBameHa egHa ilMaruHapHa CK11I

6e3 IIOqeTOK 11 Kpaj, 6e3 HeKOj peg TYKY HaiipOTHBegeHorpomeH Hepep H KoHKypeHJ11ja. 'I OcoeHOCT Ha eBpO1lCKaTa KJIT e i-ipeg Ce BO KOHT11Hy11TTOT 11 caraa Ha Hej3HHaTa gHjajiorllKa BO Koja H11)H O) KOHCT11T14T11BH11T HHCTHL11 He nil YHHI_UTYBaH He I'll HCTpe6yBa gpyriviTe, H14TY flaK flOTpajHO B11I11 11OC14JIH xereMoHuja"5. OHaMTO IlPOI43iieryBaKaKO pe3yJITaT 11 Ce HMTHB KKO e)eH KBaiiHTeTemoK -Ta ga Ce ce B11111 BO CeKoj MOMHT ea CaM0KpHTHKa, 6opa Ha CITOT11BHOCT11 H oaf'ane go eg eH HOB KBaJIHTeT. BCyUJHOCT, oataMe go eHa KOHCTaTawlja geKa eBpOrICKaTaKYJITypaHe CMO InTO CIIpOTHBHOCTH, )HXOTOMH11 11 KOH4J1HKTH TyKygeKaTaaOg HHB )KHB

113111 K>KHO IIOHHaKy eBpOrICKaTaKYJITypa e 11OH3B0) O) HCTHT 614)l ejK"H CTOTO COIWOJIO1UKO 11BHJ1O Koe I'JIaCH ea HWI11HT jaCO3gaBa uocnejuiaa HO iiociiegHgaTa JIMa I1OBTHO gejCTBO B3 Ilpl4xll4HaTa MHory y6aBOHHaB1aCTHHa OpHI'HHaJIHO 3IBJIO BO CJIy1ajoT 11 4DeHomeHOT Ha CO3)aBaHeTo, H IIOCTOjaHOTO HagrpagyBafbe Ha eBPOHCKaTa KyJITypa.

B o IICTHOT TOj KOHTCKCT KK0 LUTO BJIH MopeH "ToaeKYJITypa Koja BO IIeJIHHa e HOCBeTeHa BO Taa CMHCJT LUTO, noaf'ajIH o) e)eH
4 5

M0pHH, Ejrap (1989: 62) KaKo tucituu Eepoy; CBjeTJIOCT


H6H:

,Cap ajeBO.

100.

EBpona BO nopara no CBOJOT M/eHTvTeT

opee MOMeHT, HueHa ll)eja He OCTaHyBaAOBOJIHO cBeTa IIJTIT OBOflHO nponea ga 614 MoKeJIa ga 1436era o BOOBpTe)KOT Ha pacnpaBaTa, )HcKydHjaTa ii noJieMliKaTa" 6 BCYIHHOCT, TeXHeHHeTO KOH YHHBep3aJIHOTO KKO HHHII[II JUl11 MOxeH KKO ea MO)KHOCT IIOCTOH BO MHory KJTTH HO BO cjlyqajoT Ha eBPOIICKaTaKYJITypa e
CTBHO Ha nHegeCTajiOT KKO OCHOBH ABHraTeii. CelaOCTaByBa ripamaHe )flH HOCTOR HeKOj THHCTBH H rIOCTOjaH crioj lloMefy HFTHBHOCT Koja e CBojcTBeHa Ha eponcaa KylEypa H iipouec KOJ HKOJIK nam BO IICTOHJT jaIIOBege EBponaBOpa3pyllIyBai-baTaHaBOjHl4Te? EA Ho e HBHCTHH jaCHO H HeBOCMHCneHo, KOIHTO HeMa MCTO 31 OCllOpyBaHe, a TOa e 4aKTOT;AeKaCI4TeRP14Hq1 ,11III Koj IIOCTOJI H CBOBMHO iapyane BOogpegeH BMHCKII rIepHo) Ha eBPOIICKaTaKYJITypa 614iiegOBegeHH I-IOA 3HK llpamaHe H CTBHII I-IOA COMHeHHeog cpaa Ha ClECHaTa reHepalwja, a npo6lEeMaTH3auHJaTa Ha 14CT14TeTiae IIHHIJHHH eiipecao ii ceoram ro 3a3eMaJia JHTMHOTO MCTO H yjioraHa peaop BO eponcaa KynTypa. AKOnpoiieCOT.Eia eBPOHCKaTa ilHTerpaIwja KKO JflTO BJ1IT Fe-opmE4peMOB, cera Beie, eKcnpeTcegaTejiOT Ha MAHY Moxe ga 611ge YHIICbl4KaHTeHBOiipaBHaTa, eKOHOMCKaTaHJIH TXHOJ1OIIIKT c4Depa, BO KYJITypaTaToj e riory6eH, 6uJejiH JIOCTOIE peiiaTHBHa aBTOXTOHOCT H caMoCTojHocT Ha ceKoj allagHOHaJIHaKYJITypaBp3aHa3a CBOjaTa H1HOHJIH TpauwIJa. Ho,AOMHHaHTHOCTaHa]AHTerpaTl4BH14TeTeHgeHAHH,Ha HpEEMep, BO eKOHOMCKHTe OHOCH (eHHCTBeH iiia3ap 1131111 Ba.JlIyTa) CHJIHO ke ja IIOTT12EKHBT HHTeI'paTIIBHaTa TeHeH111ja 11 BO KYJITYPHaTa c4epa 11 opaTHo. . .

HATOT JO EBPOHA KAKO 31;14P 0)j EAHHCTBO UPEKY PA3JIHqHOCTH Fp ar"aHlITe og 3aiiagHa EBpoiaaKoj 6ea pogeHI4 no 45-Ta 11M rioo6pa cy)611Ha 11 BI4CT]aHCKa maHCa )a ro )11BT COHCTBH110T )KHBOT BO CnO6OH11Te KpaumTa. Bo TaarlOJIOBHHaHa EBpoiia 6ea HajnpBo 3IIJTH11 ejieKTP14-LIH14TeCBeTjia, rIocJIe HOHK11TC 11 Ha KpajoT 3aCJIeHYBaqKHTe xaioreu JIaMilli. HIIKoram ripei Toa He ce c.rEytiyBJ11O TORKY MHOI'y Hapog Aa ce paT(yBaHa MHp, ClEooa, geMOKpaT-T4ja
6 7

46n: 101. jliieBH14K, 6poj 1560; 26-27 Maj 2001 F. cTp: 11, Ky.atuypHa paepca Ha

I'opueeuow ja3OJl.

T
qBeTK0M0MHWJ10BCKVI
H ripodilepliTeT. HaTOT KOH KTHBHOTO II OpraHll3lipaHO o6ellHyBaHe Ha EBpona name CBOII rIpoJIeMII KKO ilpoTecTu, peq)epeHAYM14, coIWJaJIHu HMHH H 6emeHOCToj allO 3anjiaIUYBaHO oi: BHT1UHHT cJIaOCTH HO BO CB014Te HajJIaronpHjaTHH MOMHTH 6eme eHa

ronea eBponca 3ae)Hrna Koja peme KOH gOToralU Henpera3eHHOT llT KOH EBporicKaTa yHuja. "Hocne jojje 'IyHaTa H Heripearioaa IIOBTOHO ja TperlepaT, BH)HO TeffiKa 1989 II JIMfflIT 13H >KIIBOT , O)HOBO BO Taa-- LieCT Ha EBpona, KOja 6eiue ocyjea Ha M1 BO MKOT Ha CBeTCKaTa xereMoHnja, KOja 6eiue I-IOU-mmaHa BO JaJITa, a IIOTBpgeHa BO XejiCIIHKH. 1FIojija1qI4Te, LIeCHTe, CJIOBagHTe, YHrapgHTe H pyre HajrIocJIe ro OTKpHja IITOT 3a KOj BepyBaa geKa ie nil ojece ITOBTOHO BO EBpoiia " 8 ;Lo TOJ MOMHT HCTOxlHa EBpoiaa oayame CBeTCKa xereMomija, yi-ipaByBaffie Ha HomeHKnaTypaTa H CUBa MH3epHja. Ce pa36ygHja
0

HOBHTe HageXM 3a IIpIIKIIy1 4yBaHe KOH 3aIIa)HOeBpOIICKHTe CTpyK-

rrpoHajoa TaMy? I-Iojija' YUITe caKaaT ga 6HgaT HapeKyBarni gHTe, -JeduTe ii YHrapgHTe ce L1ITJIH011CTOqHH EBpoiijam4, HO BO eBporlcKaTa TepMHHoJIoruja TOJ 36Op 6eme Beke 3a3eMeH. Hela36exmo ce OTB011 HOBaTa gimema HITO e Toa EBpona, KKO ga ce cTi4rHe gO Hea, H KKO 614 Tpe6aJIO ga 143JI) aa EBpona no cojaa 4opma HO ii no cOpxllHa? )ja ce OJFOBOH TaKa JICHO H 6p3o e HaBIICTIlHa rIpoJIeMaTwrno, )IaHCKI,IOT M14H]aCTep 3a HBOfflHII pa60TI4,Ta-cripaBeH npe peq)epeHgYMOT og 92 r. 3a BJI3 Him He BO EBPOIICKaTa YHi4j a nil llapa4paupame 360pOBIITe Ha MeKCIMP "EIa ce 6Hge 14Jl11 H, TOa e ripamaHTO cera. Bile egHOBpemeHO j a rneae EBpoiia HO H He i a rMeaTe. Hue ce pagyBame Ha pa3JI14-tIHOCTHTe, HO KOHTHHHHOTO 6apa]FbeTO Ha eAHHCTBOTO Huja jaa Ha/exTa". Toa JIB e 130 KpajHa cmeTKa ripaaa KoMHHaLwja O) egHHCTBO H pa3JIHIIHOCTH Koja 6Hja oripeena HOBaTa EBpoiia? anii EBpona He KYJITHBHpa pa3HOBHAHOCT joea 6apa eHurcTBo? qaJIH iOCTOH 01mTorIpn4DaTeHa TajHa 4DopMyJlIa KOja Hja OCTBapHj-.ra ma 3a)aa? AKO npicTaimme KOH ornimyaie Ha eTHIPIKOTO npo'rncTyBaHe Ha perHOHHTe, goarame 90 KOHCTaTaiAHja jea Toj 6poj e rIpHHIirnHJIHO 6ecKpaeH.)jYp1a BO HajHcKnyHTeJIrniTe cny'iarE C14Te ce CTMT a ria aCHM1aJIHpaaT CBOHTC MaJn]uHcTBa. AKo ro IIOCTyJIUpaMe ripirnJJHllOT geKa CHTe JIyf'e HMT ilpaBO ja )KIIBCT BO onpegejieHH O
TH H HHCTIITLHII HO LHTO HaBHCTHHa Tile
8

Dahrendorf, Ralf (1997: 176) After 1989, Macmilian Press Ltd in association with ST Anthony's College, Oxford.

EBpona BO nopara no CBOJOT L1/HTMTT

HHBcaMl4Te rpaHIILu, HIT ce riocTaByBa HII3)KH1IOT rEpoJTeM!? Koj Tpea ja i'll onpeenn TIIHTC ii rpaHIu1liTe, ii IIITO Ke 61ageCO TII KOj Ce pa3JI14T-IH14 HO )KHBT BO MKIIT Ha14CT1 , 1Te rpaHHLH HJIH BO coCeCTBoTo? Pe3y.nTaTHTe Hil Ce noeie oA oIHrJIeHH, a i'oa Ce KpBaBlaOTpaciriag Ha JyrocjiaBi4ja, MojiAaBi4ja,'L 1e1 ieHi4j a, EpmeHHja, BOCHa, KoCOBO H CJIy'IyBaHaTa Ha rpainaa Ha MaKegOHi4jaHO H BOBHaTpeIUHaTaTepI4TopHjaKajTeTOBCK140T H KyMaH0BCK0-nI411KoBCKHOT peoH JUl11 H OHile MeCTa Ha KOj xHBee THWIKO 1 IHCTO aJI6aHCK0 aeiernie Co I[CIEMCK Bep0HCII0BeCT. OBa Ce CJIIB Ha CO IIOTKTOTOT llOJ MefyHapeoHa ynpaa Ha OH - KOCOB0. KaKO ea iepana TeMa Hil Ce HMTHB 3KJTOKOT HJIH gwiemaTa AeKaCl4TeOBHe CJHH HaHaABopeMHHTerpaH14A14 Ha EBpoiia (gejioB14Ta)ce HarpaHHAHTe CO HcjiamCKaTa peiii4ri4j a. HeCKPOTJIHBaTa 3IIWIIITOCT H H3J1HBOT Ha HIIHOHYE1/I3MHT ja 3aiiiiaMyBa

E
Bi4gejK"H.>KHBeeme 130 CBT COHHT OA MHOry KyJITypu, 3JIWIH14 H 110 CBOjaTa 4opma HO H 110 CBojaTa cogp>K14Ha Ce COO'IyBaMe CO ee pyr llpO6IIeM, JJITO Kora uoeKeKYJT1T-Y1DH er 3llCrllpaaT BO e/Ha HaAHOHa.T ,lHa gp>KaBa H KKO CTO TOa 6H Tpeano JaJIarJIea? )jypix11 Kora u Ce oaxario H joaxaiio iea eja noejneia KJTT JIMa MHory II gaiieKy rioroiiea BHOCT H e cynepHOPHaBO O)HOC Ha HeKOJa gpyra KYJITYpa TILIKO 6j4 MO>KSIO ga Ce TBIT geKaTaa KYJITypaeHaBHCTHHa camogOBOJIHa IIJTO 611 IIMIIMHIJHJIO geKa HMt MCTO BO Hea 3a HI1ITO HOBO, 3 HeKoj eJIeMeHT ifiTO MOXeII 6apem maJIKY HegOCTaCYBa H HaonoJIHyBa, a npouiierya H llpirnaia Ha HeKoja cocema gpyraKYJITypa. Bo TO) iapaBeiA n1lTep K0314CTaKHYBa )eKa %1pOMHpYBaffieTO Ha 14HA14BHgyaJ1H14Te XOH30HTII e ea O KapaKTePHCTHK14Te Ha MYJITHKYJITypaJIH140T HeHTIITeT, 614AejK"H OH3 MTOceOTKPHBa 3agCTapHOTorpaHH1 4eH XOH30HT 611 Moxeno a rnea KKO Aa e BO KOH4DJIHKT co oHa IUTO Ce Haota BO HOBHT paMK14: KYJITYPHTe 611 Mo>Kene Jill" . 6H/aT ... MYRTHKYRTypaRHOcTa KKO TaKBa Moxe ga CO3ae cbopMllpaHe HJIII eAHOCTaBHO goaraffie jo HeKoj HOB KBaJIIITeT, HO 614 MO>KJT KTh TYPHTe 130 eAHO MJIT12IKJITHO OIIIIITCTBO BOOIIIIITO ja He Ce MemaaT II g oimpaaT H ia rIoCTojaT BO CBojaTa cenaK 7LIRCTa 4Dopma, HKKO HaIIOpeHO, een AO gpyr, a cenaK KKO ABa )JTHU H HCIIOIIBH CBeTa-,
9

Caws, Peter (1994: 515), "Identity: cultural, transcultural and multicultural ",in Multiculturalism, edited by D.T. Goldberg, Blackwell, London.

I4BeTK0 MOMLMJ1OBCKI/1

14aKO 'xHBeeMe BO CBT Koj e HIIOBTHO rLJlypaJIeH BO riorne Ha KynTypaTa, cenaK OCHOBa 3a XMOHHH KOer3HCTeHL1Hja Ha KYJITYPHTe moxe ga ce Haje BO 3MHOTO coenyaie Ha Ce OH InTO e 3)H14KO H 3aeMHa 1101 111T 3a oHa IIITO e pa3JIH-LIHO - Ka)e LUTO oBa He BKJIMB yrHeTyBai-beHa TIO)UHIIIT H rpynne ".'014 aKo OIII[OT II MO>KHaTa HHTepaKIuJa rioMefy Be pa3JIH-EIHH KJITII mo>Ke gaBPOAH Co HOBH MOMHTH II HOBH KJ1THH B)HOCTII BO Haj)o6paTa MO>KHa cmixiia mo>Ke ga ro iiMa H KOHTpae4JeKTOT, a Toa e oiiaceH K0H4DJ11EKT co KpajHo CIIpOTIIBCTaByaHe Ha 6a3aHa IITXO/HO ll3rpaeHH npejpacyj 3a Tyf'aTa KJTT H AYPH go KBBH CyHpH. BCYMHOCT, go6paTa ii opuruarrnaa CTPaHa Ha MYJITI4KYJITypa.UHOCTa KKO TaKBa ft j a HMJIO cBojaTa egl4HCTBeHa CMHCJIa, aKo BO HHHITO gpyro, 6apeM BO MOJ1H0T0 ooraTyBaae Ha IIOHHL]HT H rpyrnie ii Ha Toj HaIIH 113rpayBaHe eA eH HOB ii rio6oraT, 110
CopxHHa, KJ1TH HeHTHTeT O)HOCH0 MyJ1IT11KJ1TH ueHTuTeT. TepeHc TapHep ja opeya "MyJITHKyJITypaJIH0CTa KK0 MaH114ecTaJuja Ha 110CTM0epHHCTH'IKaTa peaKgiij a Ha eJu4rnTHMH3aTHjaTa Ha paaa ep0311ja Ha xereMoHlljaTa Ha ilMHHHTHT KYJITypa BO pa3BHeHl4Te K11HTJI4CTW4K11 3eMjll'

. Ha TK0B Ha1-IIJH ora ie gojge go HC11pe11JTeTyBaHe ii ooraTyBaae Ha KYJITYPHTe ii H14BHa 11HTepaKLHja Ce joata go egeH HOB KBaIrnTeT, a Toa e T1KtHapeeHaT meTaKYJITYPHa mpe>Ka KK0 IIITO KOHCTaTi4pa TapHep, a ifiTO 6u cojpxeo BO CBOJOT C0CTB ea Mpe)Ka Ha CHJIH, 11HCTHTyL11H, BpeHocTH, IIOJIHTHKa H gpyrH 1103IITHBHO HHTerpiapaxlKH eiiemeHTH 0A MYJITHKYJITypeH CKJIO11 IIJIH maTpHga.KOII BO JaBHaTa c4epa ft ro IIOTHKHYBaiie H 61a npeTcTaByBajie KTJIH3T0H BO 3roJIeMyBaIbeT0 Ha 6poj OT Ha KJITH11T rpyflll, 11HT11TTH 11 K0M11OMHC11 OK0JI CFIOPHHTe 11pamaHa.
IIpeTCTaBHHA14Te HJHI 6paHI4TejiI4Te Ha TeopHjaTa Ha aHTIIMyJITHKJITJIH3M0T Haj1TeCTo Ce

og amepI/IKaHCKo 11OTKJI0 11 TBOT Ha

TepliToplijaTa Ha amepI4KaHCKOTO onmTecTBo. 3aegHI41-IKO 3a CHTe HHB

e jea CMeTaaT )eKa aizo Ce A03BOJIH 4yHKuHoH11paFbe Ha MHory KJIT11 BO eAHO UCTO 011LUTCTBO 61a gomjio go KJITH xaoC H allapxnj a. ' AHTHMYJIT14KYJITypajiHCTHTe He ce BO 11BO Kora Ce 11JIIIIT 0A BJIujarnIeTo Ha jpyrue KJ1ITH B3 H14BHaTa 3a11aHa
10
I1

i46H):

519 Turner, Terence (1994: 467) Antropology and multiculturalism: What is Antropology that Multiculturalist hould Be Mindful of 1011 in Multiculturalism, Goldberg, D. (ed), Blackwell, Oxford.
,

EBponaBo nopara no CBOJOT M/HTMTT


K

u q ." - - - M
1,

3aiTaAHaTaKYJITypaHe 6H6HjiaOHaMToe6e3 IrcnaMcKHTe,

KHHecKIITe, a4DPIIKaHCKHTe ii MHory ApyrHKIITHH eiiemeHTH 6HAeja IH HeMa ollpaByBaHe OHOT ea ripoHcTeHa, 3a cpe1HHTe CJIOBH KapaKTepHCTIPIHa, copeea aMepHKallcKa JrnepaJIHa KyJIypa ga ce 4rnKClipa KKO 3ariaAHa 111111 gypH aMepKaHcKa KyJITypa . 12 KaKO IIJTO BIEH COLHJJIHHOT MHCJIHTeJI, eKOHOMHCTOT 110 ilpO-

cI edlija H jiH6epaii no y6eAyBube, Pajicb )japeHAOP4 "Toa He FE


BpeAHyBaHaAe.->KHTe Ha EBponjaHHTeKoH nil OTKHBT CBOHT pa3JIHxIHOCTHAoAeKa ro 6apaaTeAHHCTBOTO, HO TO HBITCTHH o3Haiya geKaHHe Tpea O)HOBO a IIO3MHCJIIIM H BO H3BCH CMHCOIL ja 3a110'IHCMe ia ja c03jaBaMe OHOBO opraHw3awfjaTa Ha TO IIHCTBO " .1' CriopeA TkapeHAOP4 KKO e)eH MO)KH YHIIBep3ajieHeBPOIICKH KyJITypeH MO)JI Ha mHe JO5pOBOJIHO 611 ce COTJIaCIIJIe H 611 ro rIpu4aTHJIe eBPOIICKHTeHapogi/i oil MO)KJI ja 6rne 3flHOBO11CKIIOT MOeJI H Ha Bpe)HOCTH, HO H 3JIllHOCT Ha KJTTHT Ha iaoeAHHenHHTe )pxaBH H HOH He 511 cMeTaJla H He 6R npeTCrj-McIByBajiaHHKaKBa ripe1TKa BO eKOHOMCKOTO 11 HOJIHTWIKOTO O5eHHyBaHe, . a rroce6HocTa Ha ceKoja yirrypa 511 iapeTcTaByBajia CaMO eHO 6oraTCTBO 11 MO>KH KJITH KOHTKT Ha o5oraTyBaie Ha KIET11T H HHBHO HHTerpHpaibeMTO He 3Hffl YHHcbHgHpaffie. 14gejaTa3apHMCKa EBpona JIMa noJIa5oKo 3Ha'JeHHe 11 MoxeSli ro KH KJIy'IOT 3a pemeHHeTO Ha ripoSJIeMoT. Mo>Ke6l4 TajHaTa Ha yciiexOTKe 6Hge npH4aiaHeTo Ha BHOCTHT O) 3a11a/HaTa eMoKpaTlija KKO IIITO ce napJIaMeHTapH3MoT, npocBeTeHocTa, HayKaTa, KYJITYPHaTaTOjiepaHiqi4ja, Jrn6epaJm3MoT, eKOHOMCKOTO Ha11peyBalbe, 11BH11OT C11CTM HO BO ea MJTK rioyepena BaplljaHTa CO caae aKgeHT Ha rpataHHHOT 11 H erOBaTa rparaHCKaKYJITypa H uHBHn113auHJa. CnopeA)japeHAOPCb, 11HH11fflHT o HMCKH H 3aHa)H Tiffi KOj 614 TpeSaJIo Aa 6HgaT KKO ee MOeSI 3a u3rpa5aTa Ha HOBaTa EBpoiia Ce CfleHHTe: 1. HeorixOgHaH H e ea EBpoiiaHa " cJlaSHTe HHCTHTYIWH" HMCTO eBpOrICKa cyriepp>Kaa ifiTO 511 3Ha1TeIIO ga Ce O3BOflH ripoJJyT Ha ea npocra pa3HoBwHocT, KOj allemaHHrry ga 6Hgel-IPOBogHpaHa

12

Eller, Jack David (1997: 485) Antimulticulturalism, American Antropologist: BO Antianti Multiculturalism, Blackwell, London
H6H: 179.

13

L4BeTK0 MOMYV1J1OBCKL'I

H14TY 3a6paHyBalla og geHTpaJlHaTaHHCTIlTygi4ja. OBa cao 614 3HIJIO JIOKJTHH pemeirnja 3aJIOKaJIH14Te llpO6JIeMIf. 2. PaMKa og eKOHOMCK14 IlpaBluTa. Ce Bll geKa BHTCIIIHIIOT riaap e HeJIu6epaJIHa KoHuenwIja, go;IeKaCllTeiia3api4 ce CTpeMaT KOH OTBOHOCT II OTCTpaHyBaHC Ha rparnine OABHaTpe II OgHagBOP. oea BHTHJHHOT naap 4YHKAROHi4pa BO HacoKa Ha CaMO3a1oBonyBaHe TOj e ITOCKBH HO HJTOM ie cTaHe rIpoTeKJHoHucTWIKH TOj ke AOBege )O IIOpaCT Ha 614pOKpaTHjaTa, go CKIIH 11p0113BOH H HCIIJJJHH OH)H 3a iipepaciapegeJIYBaffie H go HapymyBane Ha 3HWIKHOT CBTCKH rla3ap. 3a6paHa 3a )peHe MOHO1IOJI o/ cpaa Ha KOTO 611110 3a KOj 614jio 6143Hl4C. 3. EBpoiia ga ro ripeee 130 JIIOCT P14MCKOTO H 3IIHOTO npao 6Hgej*K'H TKBHOT CHCTM e IIOB>KH )ypll H O) eBPOTICKHOT BJITH COjy3. Co OBOj MoeJI 611 Ce cTeKHaIIe MHOIIBHH YCJIOB14 Ha CIIT BOIICKH rpafaHH ripen J1fflTO Ha ripaaa IIJTO 614 BOIIflO CO ea noroiiea gOBep6a rloMety cee ii noronea ToiiepaHiuja II KoorlepaTIIBHOCT, KKO H ILIYBCTBOTO Ha 3aegHHILIKa egHaKBOCT npeg 3aKOHHTe.. 4. 3aegHH-qKaTa eBponeKa Ha)Ropem-Ha II0JIHmKa. OBaa KOHCTKI1HJ ie CO3jae eiHo BcffICKO rIpOCTpaHCTBO, BO KOC BHaTpefflHam H HagBopeMHaTa IIOM[THKa ie Ce i-ipejieBaaT ea BO gpyra Kora ie Ce ojecya 3a BXHH npamaHa. Toa e iapocTpaHCTBO KOe c03)aBa Ha CBOHT XHTJU[ cpeHHa Ha CHHOCT H 611aroCOCToj6a, IIYBCTBO Ha 3aegHHxlKa MeryCeHO HciipeiiiieTeHa Cy)6HHa. )lajil4 Toa ke Hil iiomorHe 1TOBTOHO ga FH 3ariaimme, JIaM6HTe BO ieiia EBporia? He Mo>Ke, a ga He ce npi4ceTl4me Ha JyrociiaBl4j'a Koja Ce paCTYPH BO KpBaBa BOjHa H CMO egeH IFOCIIIOA Mae Kora OBUe MHHHaJIKaHCKH BOjHH ke 3BJIIT H 3a iexocnoBaIKa Koja ce pa3geiiH CO KaHcfeHH PaKaBHgi4. Ho H gBeTe Ce llO3llTJTfflI 321 wejaTa Koja j a paKOBOgH IIHBHJIH3i4pa'Ha EBpoiia, a Koja Heja e rioJiHa Co ilpoTliBpe'IHoCTH, KOffiMapil, THWIKO trnCTeHe, CO3)B}b HOBH H MIIH )pxaBu, eTHOKYJITYPHH CyapH. Toa e i4geaTa 3a eHa OIHflTOCT BO Koja 611arogapeHi4e Ha OIIifiTHTe rpataHCKu npaBa, pa3JIHxIHHTe rpymi MO)KT ga Cli onpeena CBOH yi-ipaBH14Ai4 6e3 ga TIM ce Haiiara HeHOTpe6HO ja Ce B03Hemi4pyBaaT 3a CBOjOT COIICTBH KJITH H)HTHTT KKO eTH14T4KH rpyn H 3a CBO]aTe cOrlCTBernrrpa}mu11. 1311 oxeiie jypii 130 HaIJHOHaJIIICTWTKaTa KpajllocT ga Ce BpaTl4me H Ha HHBO Ha )KHBOTHHTe, HO aKO CaKaMe ga OCTaHeme siyte UMaMe CMO eA eH HaT, a Toa e IITOT KOH OTBOHOTO OIILIITCTBO II KYJITYPHaTa TonepaHJHja.

EBpona BO noTpara rio CBOJOT MeHTVTeT

i91

COAP)KHHATA HA EBPOHCKHOT KYJITYPEH H)JEHTHTET


CO3gaBameT 0 Ha I1BHOT HaBl4CTHHa yciiemeH MO)fl Ha eBp011cKa aerna cneH rio BTopaTaCBeTCKaBOjHa, HO HHrnHjaTHBaTa Ha cIpaHLiija ripenoxea o) MOHel4 MHHHCTOT IIIyMaH o KaHgeiiapOT Ha ]FepmaHiij a Ag eHayep, 3a ea HOB Bu3uja Ha ypegyBa%e Ha MeI'yceHwre O1HOCH Ha 6a3aHa COpa60TKa HMCCTO P]dBajiCTB011 oBep6a HMCTO cTpaB. HaTOj Ha1IIIH Ha cpe6a aaaa 130 HapH3 ce oj3Baa llBHT 6 JIHKH Koj nil ygpHj a TeMeJIHTe Ha geHeIHHaTa EBPOI-ICKaYHHj a, a oa 6ea repmaHHj a, parnHja, 14TaiiHja, BejirHja, XojiaHAHj a H JIYKcem6yprBO1951 roHHa KOH ce corJladujaga ceHHTerpi4paaT Ha 6a3aHaHeKOJIKY OCHOBHH 3HWIKH llpHHLHnH. ''OBa e caMo ege k go6apgOKa3geKa CopaoTKaTa, MeiyCeTo CeHOTO pa3HpaHe H OgHOC14Te rpageHI4 Ha 6a3aHa 6jiHCKO CT H oepe ceHaBHCTHHagOBOJIHHga ce CTBH Kpaj Ha MeI'yCeHOTO Heno3HaBaEbe, HJIH Bpam Ha3a o nCTopHjaTa 3a ga 611 ce HCIIpaJmJIO ce OHalUTOi-ipeTCTaByBa,.,ri O-KHIJeHTpaT Ha OM3 H HeoBep5a, 3a a ce pre 130 rioparaa no eHa HOB CBCT Koja 614 pe3yJlTiapaiia BO ripoeaa Ha HeHTHTeToT. 3Ha'rn, e)eH HOB KOCMOIIOJI14TH3M Co CHIEHO H3pa3eHa eBpOIICKa ycmepeHOCT IIPHgOHeCyBa ga Ce CTBOH

e)eH HOB BOHCKH MHTJIHTT KOj e jaiey HOTOJTHTH H HOOTBOH cnpea HBHKHT H KYJITYPHHTe O6WJaH Ha gpyrl4Te, BO CJIytIajoB, coCeHTe, H H TKOB Ha'THH rH 36JT14>KyBa, Me1'yCO6HO HOB3B H yiiiaTyBaHa Me1yCe6Ha eKOHOMCKa Copa60TKa, HOJIHTHK HHTerpaIHja H KflTH pa3MeHa. HaTOj HllH MopeH KOHCTTH jea "ucToBpeMeHo, BDOHCKHT HaL1HH, He ry6ejiii ro CBOjOT H)eHTHTeT, gO>KHBYBaaT XpOMO30MCK peopraHH3agi4ja, ITBO KKO iiociiegi4ga Ha BOjHaTa (iioce6HO OHi4e rIo6e)eHHTe), a nooa KKO uonerna Ha TIOCJIBOHHT ilpOuecH. Taa peopraHI43cqgi4j-a 3ano1lHaJTa CO CllJIH COJ]HOKOHOMCKH pa3BOj KOj BO ITOTOKOT Ha iiegeceTT14Te roJrnIH r 1 3a4aTHM CHT 3eMjH og eBP OI-ICKHOT3ai-iaT(".14 Ha eKOHOMCKII iiiiaHiipomeH]aTe ce OBIIBJI BO CIIeLW4HHHOT KOKTIE BO KOj 0314paHeTO apupaio H 3BHCJIO O) ABaKJ"HH4D aKTOPI4, a oa ce airiapaTOT Ha gp.>KaBHaTa H oripeeneoca KOH BJICT II HFOBHOT HatIHH Ha

14

116H: 112.

I
21 flaRREA l immi" lo.

LBeTKO MOM-1L'1J1OBCKV1

riaapaa eKoHoMuja. Ce oBa TOBOII BO npirnor HaTe3aTa geKa K1HTOT KOj 6eiiiieCTaBeH Ha HauuoHaJuI3MHTe, ompa3HTe II gpyrHTe HTHBHH JIMHTH BO ME[HTOTO cera ce cTaBa BO CJIy)K6a Ha eKOHOMCKHOT MOMHT H CC ciyqya IIOCTIIHOTO c03aBaae Ha KOHTypilTe Ha eAHaHOBa eporica KoH4eepaIwJa, eepauujaiirni riojaBa sui generis. HaTOj HIHH ce rpagii ea HOB CBCT 3Et eporicaa KJTETH pa3HOJIHKOCT Ha BOIICKHT 1IHHHTeJIH 3a 6oraTCTBOTO HO II iiioce6HOCTaHaKYJITYPHHTe egl4HI441 , 1 KOj Co CBOTO 6oraTCTBO ii 11OJI14KyJIypa ja CO3aBaaT eBPOIICKa lloJrnKyIETypa. Ce IIOCTBB ripamal+eTo 3a IaAHH'HaTa Ha eBP OIICKaTa 3aeAHH'-lKaKYJITypa II OIICHOCTHT KOj 61a MO)KII a H HaJJJTeTaT. 'I JJLJIH e 011CHOCT og amep]aKaHCKOlaOTeKJIO? jlaaI4 H fHTHCK xoMoreHH3aL4jaTa Ha o614liauTe ii KYJITYPHaTaCTaHgapAH3 Koja BOEBpOIIa jaIlLI14PI4 wIHC0T, BeCTepHwre, ceplifiTe, moyTa, xaM6yprepuTe, KoKa-KoJIaTa, neriCliTo, caMonocl[yrllTe, CynepMapKemTe... TOj ripogeC KOj papynrni MHO1'y KJITH BO cBeToT, cera ja Hanai'a HajijaTa" 15 Amepl4KaHKiaOTmogeJI Ha CTaHapH3HpaFbe Ha C ITITO HHTerpupa, Ha coaae eHa TOMH3HH oTyteHa e3JIWIHa maca CO3)B eja orpOMHaHeiipemoCTHBa iapa3HHHa H OCMHO Kyi-iT-le 614ge*K'H aKo e noTpe6Ha CTaHap)H3aLuja ii o5eliHyBaHe liMIT ycorjiaCyBai-beBOi-ipaBOTO, eKoHoMujaTa, TXHHKT H HeKOj OMHII O) rIoJrnTuKaTa, Toa e cocea HerloTpeHo ii Aypll IIITTHO Ha HOJITO Ha KJITHHT 3JTWIHOCTH H IT0Ce6H0CTII. EBPPI-ICKaTaKYJITypa o6oeHaOA Hej3HHaTa pa3JIwIHocT, CO3gageHaOg Hej3HHaTa lloCe6HocT, e iiioce6HOoceTJI14Bai4paHJII,lBaTOKMY BO oHa LUTO TO 'JHHH Hej3HHoTo 6oraTCTBO,aToaeHej 314HaTa pa3JIWJHOCT. HOBHTeYCJIOB]a KOli CO3)aJoa HOBH MOMHTH H HOBII OHOCH BO CBeCTa Ha EBpoiij allHTe 6apaaTegeHorpomeH Hanop 3a ga ce coiya eBPOI-ICKaTaCBeCT,HOBaTa eponca CBCT 3L 3ae)HH'IKaTa cy6HHa, 3a MetyceHaTa yiaaTeHOCT H IIOB3HOCT 6nejIH oHa CBTO HJflTO IIITO Ha ea Ha[Hja H TO gaBa HHTHTTOT e 3HII1IKaTa CyJ6IIHa Koja e 143pa3eHa npey egl4HCTBOTOii xen6aTa 3a KllBOT HCllOTll CUTe MO)KHII 1 TOBeqKH H OIIH1TCTBCHIJ pa3JrnKu. Ho BO CJIyIajOT Ha EBpoiiaHHej3l4HaTal4CTopHja,COAPXHHaTaHaHOB11OTeBP OIUCKH KyJIype HHTHTT Til HeMa OHile eiiemeHTH Ha 3aeHWIKa HHTerpaLIfJa IIJIH paocm II no6e)H TYKY HCKCTBOTO e cocea noHHaKBo, IIOI'OpKO

15

H6n: 116.

EBpona BO nopara flOCBOJOT V/HTMTT

11 Ha ITB

norneg H3riiega HTHBHO H 31 LUTO cBeo'IaT H ABeTe CBTCKH BOJHH. Ho e BO HLUTO cocea pyTo, MOXll H Ha 11DB noriieg HeBHprnBo, a Toe e HOBTOHOTO nnmyaie Ha HCTOpHJaTa, HO CO CTaBaffie aKgeHT Ha OHHe eaemeHTH IIJTO )OBOJIHO jopo He ce llOHuI TUTU 3emaiie BO OSHp, H Ha Ha1 TIIH Ha yxiei-be Ha KaTaCTpOcfaJIHHTe rpemu Og MHHTOTO Co ea HHCTBH ien - HIIKOTJ1I rloBeke ga He ce rioBTopaT! EgeH gpyr eiiemeHT KOj ja HHH COpXIrnaTa Ha HOBUOT eBPOIICKH u/eHTHTeT, rIOKpaj ropenoeawre e H 3aeHIPIKaTa OIICHOCT O) HeKoj CTH 14maJIKyiiogaiie-qeH HeripujaTen KOj He ce Haofa HUT IIK ce rnea BO coCeoT. HaTOj Ha1IHH ce goafa go egeH HOB MOMHT
lijIll HOB KBJIHTT Ha Me1yCOCeCKII OHOCH pxaBllTe og EY, a TOa e IIOTIJOJIHO BOITCKH HII]2EJTIEH og MHHTOTO H 3L Ha Ha HaHaJ]HOHaflHam CBCT Ha eBPOHCKHTeHagHH3a yiiaTeHOCTaHaHagHagHOHaJlHaTa aeirqa cy/511Ha, KKO eAHa IJIHH BO BOCHOCTBBIb OHOC CO JpyrHTe CBTCKH rlapTHepli. 3Ha'rn geKa aKTyeJIH140T iurn ceramHUOT HenpiijaTen He e eie repaHcKuo'r, cfpaHIyCKHOT uiiii aHTJIHCKIJOT TyKy e 130 c4epaTa Ha iij Toj ja rna MacKaTa Ha mpaHujaTa II xereMoHlljaTa BO CBTCKH paMKu.

)ja pe3Hmi4pamegeKaOHaI1UTo ripeAH3BHKYBaHeMOK, HeoBep6a II CTB 611 Tpe6aJIo ga ro ycmepi4me 113111 a ro IITBOHM BO OH1 H1UT0 ITJTO BoJTja, II03HTUBH3M H H TOj HaUH oil j a KI[3T Ha coeca. 'I OHal-UTOcera ce jaByBaBo EBpoiiaHe e HeKoja HaHaJ]Uja TK MeTaHaL1nja. HiieHeMaeme anu ie ja UCIIOJIHU cBojaTa ien, T.e. gaiiiaKe ce CJIIH xeJIeHH3aIHja (iio aHanoriija Co FKHT rpagOB14 KOH ce pa3egHHHjieHameCTOga ce o6enHaT, IBTO )OBMO go XepOHej a H go llO3OT npej MaKegOHgHTe), xeiiBem3ari?ija (EBponaKoja 614CTaHaiiaKaKOHeyTpaJIHaIRBajgapiajaHa nnaeapaa epa), TUTU HIIJTO TpeTo, HOBO, IIJTO Ce yUITe HMI Hme it .16 CBegogi,i cMe geKa EY Ha IUTHOT Ha KOHOMCKOTO O6eJHHyBaHe 'JeKopil CO HBHCTHHU CMJiH HyciTeEUHHxieKOPH LUTO KaKOpe3yJlTaT ro HM Ha 3HWJKUOT BOIICKII riaap II nueJIHllOT IIHCTII 3a KoHKypeHL1Hja iaog egHaKB]a CJIOBU 3aClITe CO cTpora 3apaHa 3a KKOB 6llflO npoTeKIHoH143aM, HO 3 HajBHCOKaTa IIHCTHL Ha CJIOBHO KaKaHO KJITHOTO o6e)HHyBaIbe e IIOTpeHO

16

H6H/1: 142.

LBeTKO MOM'-MJ1OBCKV

a ce llO)HTH Ha IIOB]4COKO HHBO eBPOHCKHOT AYX KOj UCTOTO 611 ro OB03MOXHfl H HIIBHJI peaJlHo. ce cIEy'IyBaaT IIOMHII Cnopeg TeopiijaTa Ha U0HaTaH H HaCTarIyBaaT KH3H Ha L1HBHflH3HHHOT IIHTHTT BO CKOO CI4T OMHH OA BHCOKopa3BHeHHTeOIIMTeCTBa na TaKa )oaf'a go ripomeHH
TIJIJI KH3 BO KJITHIIOT HeHTHTeT. 11opaHeEL1H14TeHagi4OHaJIH14 H)HTHTTH cJIaeaT H HCTIIB npoiec Ha cfopMHpaFbe HOBH HeHTHTTH Ha peiiagHja LeHTap-nepH4epHja. AKO OIIIIITCTBOTO BO AOBOJIHa mepaKYJITYPHO HeMa HHKKBO BJIHJaHHe Ha HeKOj )J1 O) TepliTopujaTa, ce jaByBa ripogeC Ha 4DparMeHTawlja KOj rioiiiea HO crypo ripH4aa 4DopmaHa 6apai-ba 3aKYJITYPHa aBTOHOMIIja, JHBeeHa, THWIKH BHKeIba, a KpajHaTa 4opma JUl11 iiaT,eHTHa ueri e CMOKOHTOJI Ha 3aeJHIu1aTa Koja ce Haof'a iioi HHBOTO Ha pxaBa. Bo J]HTOT Ha CBTCKHOT CHCTM KKO H BO HerOBaTa nepli4epuja Hauio Ce 3rOJTeMyBa 6pojOT Ha /BHxeHaTa 3a HauuoHanHa, a co CMOTO TOa i 3aKYJITYPHa aBTOHOMHja, a UCTOTO OBa ce pe#ieKTi4pa14 BO caaa MHKpO)pKaBa BO Koj 130 egeH rioroiie en >KIIBT ripmiamiii Ha HKO jpyro MaIIIiHHCTBO KOe He npirnafa Ha rpyriaa ii KyiTypaa Ha OMIfflHT}fflOT HaPOA iuiii Halwj a. Oipema J?pHMaH "HaL1IIOHaJI1ICTWIKHTe BlieHa ce CMTHO onacirn 3a HHTFHTTOT Ha COBMHHT )XBHII OTHH3THH O IIOJJJHOKHOT OITJJJTCTBH CHCTM 6H)ejIH CMOTO riocoee Ha oue ABHXeffia iimrijuigi4pa ge3HHTerpagi4j Ha IIOJIHTWIKHT HTHTTH 17 T-HIHJIITO eM ce m' Bo llHO)HT Ha rjio6ajiHo mllpeHe Ha BxrnjaHHeTo Ha KyiTypaaa H Ha HepH4epHHTe oJIacm MO)KHO e 4Dopmi4paffieTOHa llOOJ1MH eTHHqKH 111111 MIILHHCKII 6%TEOKOBH K011 MOXT a Til 6paHaT Ilnil rIoTnoMaraaT CBOHT IIHTCH BO IIOIIJHOKI?[OT CHCTM HO HCOMHHO "IIOCTOH TeHeHIHja eKOHOMCKHOTycnex ga ro OcJIa6H THWJKHOT H)HTHTT aKo flO)HHUIT BO MOXHOCTHT 3 Bpa6oTyBaHe, KOe nil gaBaHagi4OHaJ1HOTO OIIIIITCTBO BO pa3Boj HaoraaT HOBU H IIpO4JIITa6HJIHI4 HHTIITTII 18 BeKe CIIOMHBM )eKa OBOj csIyIaj e TIIIIWJH npuep 32t eBpOIICKOTO OIIJJJTCTBO H eBPOTICKHOT KyJITy-

peii HgeHTHTeTHOmopagaceHaHomeHegeKa uaKo KyilTypaTaja rpa 1eHTPaJIHaTa yjioraBOgeTepMHHHpaffieTO Ha HHTHTTOT HCTT


KYJITypaHeBjierYBaBOiipogeCOT Ha MaTepIIJaJIHaTa penpOAYKgi4ja
17

Friedman, Jonathan (1994: 509) Culture, Identity and Global Process, Sage Publication,
London. H614j:511.

18

EBpona Bo nopara no CBOJ0T LI1/eHTMTeT

Ha rpyrlaTa. 3Ha-LIH,- eBPOIICKaTaCl4TyagHjal4JI19 IIOHHaKy K>KHO L1eHTOT Ha CBTCKHOT rJlo6aneH CHCTM e dHTyaLuja ae ifiTO ueiiaa nonyiiaiija eHaBl4CTI4Ha go6poHHTerpHpa HaBo egeH rioeie iuni flOMJTK yci-ieuieHxomoreHeKOHOMCK14 npoiec Ha aKyMyJiaiija Ha KarniTaJIoT. O A JIY-LI YBa xl Ka KapaKTepl4CT14KaHa KYJITypaTa e Hej3lrnoTo orpawiyae Ha 4yHKuHjaTa Ha HHTIITT II TOa InTO TOj )a 6Hge CIIJTIIHCKH IIpHCIIOCO6eH Ha HaLHOHaJTHHOT liME rjio6aJIHHOTperipOgYKT14BeHiipogec. 14CHHTYBameTO HaHOBaTa eporica CBCT BOH KOH KOHcTaTaIlljaTa ge K aKaj eBP OIICK14Te HO)H 11OCT014 TUXO H )JTa6HHCKO 6apafbe 3a EBporra. HyxceH e egeH KaTa jiH3aTOP Koj 6ii myOBO3MO:&11JI Ha oa 6apai-be npao Ha rpataHcTBo 3a )a 611 Moeno g * a ce HpellO3ae H 113pa311. MopeH KOHCTTH ea " 14HTeiieKTyaJIAI4Te Ha eBpOflCKHT 3eMju ceTi4e K011 611 mopaiieH mo.-;~Kejie ga j a H33T ciecTa 3a Cy6HHa H H)HTHTTOT 3a ga 614 ce OBO3MOXHJIO Ha 3aeHHqKaTa rloTpe6a ga MO)K a ce 113pa311" 19 Bo npiiiior KOH OBa mo>Keme CJIO6OHO a ro 14CTaKHeme IIBOTO pa36llBaHe Ha eBp011CKIIOT jyx, BO Koe HajllpeKTHo Ce dIIpOTHI3CTaBTIja noMef'y ce6e IIHTeO eBponcKuTe 3eMjH yBepe}rn BO HajJHBllfl143aTOpCKaTa y ji oraHaHHBHHTeCOI-ICTBeHH KJITH H HHBHHTe HaI]IIH, a Koe 6elue gHpeKTHa nocjiegHgaHaypHaTHHHTe O1 rIpBaTa CBTCK BojHa, a rloToa rnaaa yjioraHa y6HBa-Elll Ha BOIICKHOT yx j a npeeaa HaIr[3MoT, cTaIIHHH3M0T, BTopaTaCBeTCKaBOjHa, rloToa TOTaJUTTapH3MOT, TepopH3MoT, KOIIOIHCKHOT KarrnTaJrn3aM, 11TH. Bo MOHOTO T.e. MCOBHOTO O1111ITCTBO jaBHoTo M11CJRH e I-IPHBaTH3HpaHa aca Ha 11O)11HJ11 KO11 Meiy ce6e iieaa'r H11KKB11 JI11H11 11 H11OCH11 KOHTaKTH, a a aKTyeJIHHTe IIOJTHTWIKH, KOHOMCKH 11 KI[TH11 gBH)K eibaAO3HaBaaTcamo npeKy nocpegHHAHTe KO11 ja cfOpM11paaT 11 O6JIHKyBaaT jaBHaTa CBCT KKO JflTO ce TB, pagHo, BecHrnJ11Te, a cao geJIYMHO 11 dnopawIHo BO H11OC)H11 JHPIHH K0HTaKT14. OBa 3Ha'JH g ea ceOHi4e I'JTaBHH cI: aKTOPI4 KOj ja 4opmyjii4paaTwiH gypi MO)KM a a>iee ja eTepM11H11T CBCCT 3a C11H 11 noparaa 110 KyJiTypHHOT 11)HT11TT OA cTpaHaHal4HCTIITYA14]dTe Kofija 11MT KOHTpOJIaTa. Bo licToplijaTa Ha 4JOpMHpaHeTO Ha eBP OIICK140T KJITH 11HT11TT BJTnjaaT 11 MOMHT11T KaKB11 JflTO 6ea rioJenaTa Ha rpagOTBepjiHHHagBa )eJia 11 Ha KyJTTypH, HCTO1IHaTa 11 3a11a)HaTa.

19

H6H: 143.

m!i.tI
..
.. . ..

qBeTK0M0M14Wfl0BCKW

)jHpeKTI-Io

e II3BIIJH aTaK Ha gejiOB14TOCTa Ha eporicaa KJIT Co 1111H0T Ha Hej3nHoTo BfflTKO ripeceyae Ha )B ena KOTI AOJIrO Bpeme 6ea )HKTHO CIIOTHBCTBHH KKO BO H)eoJIorHliTe, CHCTMHT Ha BHOCTH H H1eHmTemTe. Ho BepJIHHCKHOTsHg nawia 3aToa IUTO paeiiyame e)eH HCT Hapog CO eAHaHCTa penHrHj a. 3Ha-qH, HKO 6eiLueHaiipaBeHa ;jHpeKTHa nojen6a yiue 130 MHHTOTO Ha BH3aHTHCKa H PHMCKa CerraK KYJITYPHaTaCOAP>Kl4Ha IJOCTOH H flOHTMy, IIOCTOJI 3HHMKHOT KOH Ha egHHCTBeHaTa eBPOIICKa KyJITypa,

a HKO 110 4OpMaTa aa 6eme;Ai4peKTHO ii Hajrpy6o pa3)lejieHa, CerlaK, oaia BMTO KoraCBoeTO Ke Cli gojgeHaCBoeTO. BHCTHHCKHH IIHJIIIBO 3arIo1myBa IIPOJJeCOT Ha 6ygei-beHa giia6OKO 3aCIIaHHTe B011CKH KIETHH HHTTHBHH TKOBII KOFE no)OnrO BpM Cifileja
BO CBOjaTa COILCTBH 3apO6eHOCT ii llO)JIHOCT Ha JB 3aKapaHll H KpajHO C11OTHBCTBHH CBeTa, HO rOBOPOT 3a )eMoKpaTHja BO CBTOT BO H'erOBaTaBHCTHHCKa CMEECJIa Ha 3OpOT

aceae

e H I'OBOpOT 31

BOIICK KyJITypa H rOBOp3aeAHaeBPORCKameTaHagHja. BocKpeCHYBaFbeTO Ha HejaTa 3a 1eMoKpaTHjaTa, LUTO rIOBJIeKyBa IIOIICT Ha HgeaTa3a COWIjaJTH3M0T, noBneIcyBa CHHJFHpeCTa

peaKIAHJ a Ha peKoHCTpyKTHjaBa Bp.eHocTuTe. EBpoila Ce Haof'a ripe ea HOB H MHO Ba;KHa MHCHja: ga ro rIpoHaje 6aiiaHCOT iuiH 3JIaTHaTa Cpe/HHa noMefy 3BHOT pay H pa3pymyBatlKHTe )KeJIH. FjiaBHaTaTe3aHa)japeHAOp4 e jea eKOHOMCKaTa MOI, eKOH0MCKHOT COjy3 He BOH aBTOMaTCKII H AO IIOJHTTWIKH COjy3 KOjifiTO e MHOry H aJIeKy noBaxell OA IIpBHOT, 6e3 HCTHOT a Ce IIOTI]eHyBa. EKOHOMCKHTeH IIOJTHTWIKHT '-iya Ce CIIJyBT HpHJIHXHO BO eHO H HCTO BpemeHO OA TOa He CJIB 3KJ1IOK )eKa IIBOTO e ripwrnHaTa 3a BTOpOTO. )ja 6Hgeme llonpeJH3HH, KOHOMCKHOT ycriex Hem
CTa6IIIIH3Hpa H HKO IlyfeTo )KHBT IIOJIHTHKHT HHTFJJHH H HHCTHTyIJHH,

rioaroe )KHBOT.

I;AJIKAHOT H MAKE)IOHHJA BO HOTPArA HO CBOJOT "EBPOHCKH" KYATYPEH HAEHTHTET iloCToeja )B THIIHHO MJITHKJITHH XBH BO BHCTHHCKa cmHcjia H1 36OpOT. Toa 6ea "LlexoCJIOBa-tlKaKoj a HaBIICTHHa MHHO H OOBOHO Ce 3eJIII Ha tieffiKa H H CnoBaqKa, H C(DPJyrociiaBl4j * a Koja CIIOMHBM IIPTXO1HO Ce paCTYPH BO KBB eTHHqKa, peiiHrHO3Ha, rpafaHcKa H BojHa 3a THTOHH KOHifiTO t5H Tpe6aJIo ga 6HgaTeTH14-LIKI/I 'JHCTH, a oa HMninwHpa H KJ1THO MOHOJTHTHH.
BOIICKHOT KOHTHHHT HaTePHTOPHj aTa

Ha

!xi BO nopara no CBOjOT M/HTMTT C(DPJ 6eiiie ea HBI1CTHH MJTTHTHW1K H MYJITIIKYJITYPHa 3eMja El uame MHO1'y nopa3nlilrna II gaiieKy lloo6pa cy)6HHa o 6llBllIl4Te coIujaJTucTllKEI/KoMyHucmKH 3eMjH If 110 cTaHapoT, H no CnO60)HTe BO o6pa3oBeH, coTHjaMeH H CeKOJ KJ1TH llorJIe. Ho He cee ja ce 3a6opaBll cD jea 'Taa gp>KaBa npeTcTaBysame TaMII0H-3oHa noMef'y ABeTeCBeTCKH cynepciuiii, KKO H TaMIIOH3OH 130 BeIIITaqKH HameTHaTaTa gej16aHaHCT0xlHaTa H 3aiaagHaTa KyJITypa. MaJlKY 4ajieme3a ga ro riOCTIIFHeme ceramHlloT caap Ha THT HajHHcKH 110 BHH Ha EY, nacomoT eme BH3 3a BJI3 130 ceKojaJp)KaBa, a BO HeaKaII14Taii H rpaHTOBHgaBauieR BJIOyame H CCCP HO i4 CAR, 614gej KW H ABeTe gp>KaBHHmaaHHTepec 3a Toa. PaCKPCHHgaTa gojgeBO1989 roirna Kora acaaa K1HHT BOIICKH en5H H paciiiagll HO H IICTHOKOT Ha IIOCTOeHeTO Ha Bapia-iaBCK1 ,10T BOH AOFOBOP HJIH IIKT KKO TaKOB, a ocaa caMo HATO IIKTOT KKO egl4HCTBeHa cyrlepcuJla, Koja TpI'Ha BO ee lloxo, ga ro 4DopmiipaHOBHOT CBTCKH llOpeOK. B03a6jiyga ceCHTeOHHe KOj BepyBaa jeKa eame 143JIHB14 Ha HaLH0HaJIH3MH, 5apaHa 3a IiOFOflMH KJTTHH npaa H OTIJeHyBaJKH THHL1141jJrL BO 614BivaTa C(DPJ 614gejK - H CHT TaKBH gmr4weffia 6ea BfflTO OTCTHBHH H rioeoram H BO KpB. Ho cc iia>KaT H CHT OHH KOH BepyBaageKaHRELITO He IHHeJIO, ea c 61ajio BemTa1TKH 6HejH riocoeme egeH AYX Ha copa6oTKa ii uHTerpauHja. Pa60THTe H IIHJIHKHT He 6ea HeanHo opH. He cc BO npao H OHH KOj ceaa ea cwre rIpo6JTeMH 6Hjie pemeHH, a CAA e oHoj KOj ja
paCTYPRJlgpKaBaTa3apagH HerOBHTe rJIoaJIHH nHTepecIf, 614gej K"H

paciiagOTgojgeHaBl4CTHHaO,gHaTpe Co llo6eRaTa Ha rlapllaMeHTapHHT H36OpH BO CpHja, XpBaTCKa H T3ocHa H XepgerOBP.,Hal4 HILBHIIT HIHOHJIHCTWIKH H XeI'eMOHHCTHqKH HCTOHH JIHepH, a IIITO 6eiiie riojoiHa IIOTKIIHO H IIOXHO oHaBop. flo nagOT Ha K0MyHH3M0T H CO Toa H H)OJIOfflKHOT HHTHTT Kaj Cp6HTe,XpBaTHTe It H MyCJIHMaHHTe KOH MHHO >KHBeej a KKO COC)H MJTTHTHWIHOCT HC3H H ceKoja rpyna Ce noeie cc HeHTH4D14KyBarne co KYJITYPHaTa3aeAHHga H cc opejyame co peqi4rHCK14TelaOjMOB14". 20 Og ceo oBa Moxe ga cc gojge go eHo HBHCTHH HCITOHO KKO TKB IIOCTOH H MO>Ke a CO3HHH jea ct HKIHOHH caMo BO CHHH HRH BO HIHOHJIHH ))KBH Kage TIOCTOH e)Ha )OMHHHTH a eTHH-ElKa rpyna Co ea AOMHHaHTHa

20

1/16H: 298.

L4BeTKO MOM'UtIJlOBCKL/l

eTHH-qKa3aegHHgaKoja Moxe HO H He mopa ja ce rlpoTKajyBa JUl11 ema Co gpyraTa MflWIHCK KJ1IT *'R HOBOHCTHT11T 614;q ej* K YCJIOBH TOBOT ea paciiagI4 HaCTaHaaHaCHTeOHHe MeCTa H BO CHTeOHHe gp>KaBH Ka)e IIOCToejaHepemeHI4 H111OHJIHO THWIKH npamaHa. BaJlKaHOTce pacTypH "Ha 11fljaHffl11 11apI11Fba" Ha KOli HBeeja THWIK11 'JUCTU I'pyllH, a BO CHTe OHHe MJITJITH11K11 CJTHH CO OOMH poj HaceiieHHeOg ABe 3IIJJH11 KJITH11 KapaKTe.pHCTHKH If geH geHec noCTojaT IIpO61IeM11 3apagi4 epemeue CTBH11 MKH mm H3)OBOJTCTBOTO og nono)KaTa Ha majigHHCTaBaTaKOHceBO HJIITO noroIleM 6pojO)lBOOWIaeHHOT. 3Ha-Lm, mo>KeMYJITHKYJITypa 11 Copa6oTKa KKO 11 paea Ha KflTH11 COX11H11 HO 11OMe1y Be HU11OHMH11 CBHH ))KB11 KOH BO CBojaTa eTHHIIKaTepllTopi4ja 11MT 11 MJUJIHCTB KOH HeKage H He Ce npH3HaeHl2E KKO TaKBJI, a CO TO He C JT113HH11 Hil H11BH11T KIITH11 ripaBa. Co Toa, BO K143 e 11 4Dopmiipai-beTO Ha HHBHJJOT KJ1TH 11)HTHTT 11ejIH C11OpeJL IIpO4D. rio coiujaJrna aHTpOIIOIlorllja, Fopfe MnageHOBCKH,C14TeTHeHOBI4i4geHT14TeTH, rpyiii4i4iiH rJpoeKTu K011 ce llpOjyKT Ha 6aIKaH113awIjaTa 6apaaTqa 614Aarjr LIIPH3HaeHH BO jaBHaTa ccepa KKO TaKBH, 6e3oriie;A Ha HJIBBJ1T aCnEEpau11H, 6e3oriiegHaToa gam4ceCIIPOTHBCTaByBaaTHa eTa6IL4paHIIOT rJopeJoK, JUl11 11K, CaKaaT a Ce HHTeI'pllpaaT TUTU CMO ga Ce aKOmogHpaaT 111111 11HKoprIop11pajIH Ce BO nero ga ro TpaHC4OpM11paaT. " KTOT IIJTO KOHTpa)HKTOpHJITe aCHUPaWIJI CM11 110 Ce6e MO)KT a 61/i;AaT 113BO II 11TKCT 3a KOH4DJTEIIKT nil HaTepaHeKOH 3eMjJJ ga ja pegepllHi4paaT CBoj aTaKYJITYPHa IIOJIIRTHKa II HMCTO aciamiaiiagHOHH3amgal-IO-ElHaTga3arOBapaaT MHJITHKYHTypaiiH3am" 21 CeROCTaByBa ripamaae )JIJI ml ce IIOTpe6HH HOBH rpallIIIAH Ha BaJlKaHOT KOli BO cee 61a 11M11JIIll11JIC peiiaTl4BHO JHCT11 eTHHxIKH T11TOJTJI ae IJJTO 6HIIOCToeiia ea OMHHHTH eTH11-JKa KylEypa 3a noouHa ga copa60TyBaMe 11 a FOBOHM 3a MyIET11TH11HOCT 111111 MO>KeH MaKe)oH11ja Koja M11H H113 BojHa ie TO OK)K CilpoTHBHOTO, O)HOCHO MyJITJJKJITHOCT 11 MJITIETJIHOCT H1 ReJIo? Aajii4 ke Ce 4DOpMHpa Ha eBPOIICKaTaTepHTopiaj ea roiiea eBPOIICKa cfeepaLHja BO Koja 11 BanKaH0T ie ro rIpoHaje CB0j0T C11C H BO11CKHOT KJITH HHTHTT Ke TO 1111cDTH JIa5OKO BO COilCTBHT CBeCT 111111 ie Ce CJTH HOBO ilpeKpOjyBaile Ha TepilTOpilil?

21

MJIaeHOBCKH, Fopft (1995: 7) "KyiiTypHHoT nJlypaJmI3aM H OH1UTCTBCHT HHTerpaLHja", Co1uoiiowKa peeuja; 6p. 1; ron., CKoHje.

EBpona Bonoipara no CBOjOT L1/HTMTT

1 ." 9o Nwl"'(WYi

fir

Mo.->Ke614 ciTaCOT ce KPl4e BO TajHaTa 4DopMyJla crioMeHaTa BO BOBOT KOraKl4HeCKHOTmaHgapl4HpeKOJIgeKaKe i'll llfflTli Ha ciio6o)a iiipeTCTaBH14AI4TeHa dilpoTliBeTaBeHilTe, II HaH3rne, CMTHO 3aKaPaHH peJIurlili aKo 6apem ceOgHeCyBaaTgeKa eie Ha gpyr Cli ea TIP OCTUJIe. HoMTO ke 614ge aKo He CaKaaT Hil )a Ce egeH Ha gpyr CII IIOCTHJT TK IIO)OJTXT CO paCKOJIHTe H OMpa3liTe? MOX , Ho e rpataHliTe Ha ceramwre JIHKH Ha EY KKO H rIoTeHWIjaJ1H14Te KHHTH 3a BJIe3, a IIOIHT CO TK HaBpeme,B03aBHCHOCTog 6P3l4HaTal4 TMIIOTO CO Koe ke CTHBT ITOJ1HOIIBH14 rneHKU Ha EY, ga rOBopaT BO HHIIH 3a ce6e geKa Ce rpaI'aHli Ha EBPoria, ea HMT ea 3aeHHKa BanyTa, eBpo, 31HWJKO 3HaMe. . . H COCM 3a Ha KJ ea HMaaT 3aeHwJKa maHCa 3a 3aeHHKa eBPOIICKa Cy)6HHa H eBporiCKH KJTTH H)HTIITT KOj 614mo->Keii ga 6H)qe o;r HaAHaAHOHajieH KapaKTepUlTo ft HMIULHIHJIO geKa Ce eBPOI-IjaHH, llpe) Ce, 111111 a JIMa CYHaWIOHaJIeH HJIH perHOHajieH Kp1KTD.

UBeTKO MOMYVTIOBCKV
Pe3Hme

Cvetko MOMCELOVSKI EUROPE SEARCHING FOR ITS OWN IDENTITY Abstract While the Countries in Europe were dividing themselves through ideology of Communism versus Capitalism, after the year 1989 and the fall of the Berlin wall, that ideology has been replaced by the new one of differences in Civilizations. Now the political struggle inside the countries is happening between democrats and totalitarians, but the main political agenda in Europe is that the walls that were separating the same nations, same or very close religions have vanished and will be replaced by the new invisible ones dividing the nations that belong to different cultures, opposite religions and identities. The Republic of Macedonia is on the move to show the new approach of multiethnicity and multicilturalism really happening according the Ohrid Framework Agreement.

)jogeKa3emj1dTeBo EBpoiia ce gejieaBP3 OCHOB Ha HOflOrlijaTa Ha KOMHII3MOT HCIIOTH KaIIIITaJrn3M0T, no 1989 roa ii nafaHeTo Ha BepRIMCKHOT siiJ ma HeoJioriija 6eme 3aMeHeTa Co HOB Koja ce oreame BO H14BHHTe I14BHflH3LHCKH paJIUKU. CeraI1OJIHTI4x1KaTa 6op6a ce CJIy'TyBa BO paMKHTe Ha 3eMj14Te Mei'y gemoKpaTHjaTa14 TOTaTrnTap1143MOT, HO rJIaBHaTa IIOJIHTWIK

areHg BO EBPoria H ma jea SUOBUT KOU nil HaLUUTe, 14CTI/lTe TUTU JIUCKUTe pem4rRH cera cie3}iaa a ce nojaBUJ ROBU, HBU)JIUBH THUJH KOU nil geiiaT HaAIJ14Te CllO) IIUIIJHOCT Ha pa3JIH-EIHH Kyn-

'rypli, CHpOTUBCTaBeHU pejiHrHi4H


UeHTUTeTU. '. Peny6RHKa MaKegOHi4ja e BO riopara iio HOB IIUCTII KOH MyJITUeTHIILUTeTOT U MyJITUKyJITJIU3MOT BO COJICHOCT CO 0XP14ACK1aOTpaMKOBeH gOFOBOP.

You might also like