Professional Documents
Culture Documents
VBO Focus Begroting: Het Is Vijf Na Twaalf!
VBO Focus Begroting: Het Is Vijf Na Twaalf!
BE
FOCUS BEGROTING
…doet de overheidsfinanciën zwaar in het rood duiken… Grafiek 2 - Het verloop van de overheidsfinanciën over de afgelopen 40 jaar
De keerzijde van de medaille is wel dat de overheidsfinanciën hierdoor (Bron: NBB)
geboekt. Dit is sinds 1993 niet gezien! Ook op het niveau van de schuld- 8
verminderen (van 137,1% in 1993 tot 84% in 2007), viel hij in 2008 2005
2010 p 1975 4
opnieuw hoger uit dan in 2007. De verwachting is dat hij in 2010 2009p 2008
1970
opnieuw boven de symbolische grens van 100% van het bbp zal uitstij- 2
gen. Hierdoor wordt zo’n vijf jaar van schuldafbouw in twee jaar volledig
0
weggeveegd (grafiek 1). -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8
Primair saldo (in % van het bbp)
140 Grafiek 1 -
Deze grafiek toont hoe het primair saldo (i.e. het verschil tussen de
Verloop van de
schuldgraad inkomsten en de uitgaven van de overheid exclusief de rentelasten) en de
120 (in % van het bbp;
Bron: NBB)
rentelasten in de afgelopen 40 jaar zijn geëvolueerd. Vier periodes zijn
duidelijk zichtbaar: (1) de periode 1975-1981 met een verslechtering
100 van zowel de rentelasten als het primair saldo; (2) de periode 1982-1990
met een sterke verbetering van het primair saldo en een nog lichte stij-
80 ging van de rentelasten; (3) de periode 1993-2001 met een verbetering
van de rentelasten én het primair saldo, en (4) de periode 2002-2008
met een daling van de rentelasten, maar een verslechtering van het pri-
60
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009p
2010p
30
31,1
32,1
29,8
2007 naar
economische Uitgaven
functie
25
22,0 (Bron: Eurostat))
19,6 20,5
20 Sommige uitgavenposten kennen onduurzame groei
15
Voor sommige uitgavenposten (bv. werkloosheid) is het logisch dat deze
10
op een anticyclische manier evolueren. Dit vormt immers de essentie van
5
de werking van de automatische stabilisatoren. Het grote probleem is ech-
0
consumptie arbeid kapitaal ter dat er voor andere posten totaal geen koppeling wordt gemaakt met de
BE Eurozone DE-FR-NL
draagkracht van onze economie (grafiek 5). De twee meest sprekende voor-
beelden zijn de gezondheidsuitgaven en de welvaartsvastheid van de socia-
het verhogen van de vennootschapsbelasting. Dit zal immers een rem zet-
46,5%
ten op nieuwe investeringen (inclusief in innovatie) en extra hinderpalen
creëren voor de groeibedrijven die we vandaag extra hard nodig hebben.
Wil men de investeringen daarentegen sneller terug op dreef krijgen, dan
zou men, uitsluitend voor 2010, kunnen opteren voor een versnelde fis-
cale afschrijving. Een tweede type van belastingen die hard wegen op de 31,6%
tingen zorgen er immers voor dat er minder jobs worden gecreëerd, dat men
minder of zelfs niet zal werken en dat ondernemerschap wordt ontmoedigd. le uitkeringen. Zo mogen de gezondheidsuitgaven bijvoorbeeld nog steeds
Ook hoge belastingen op economische transacties (bv. registratierechten) elk jaar met 4,5% bovenop inflatie stijgen, ongeacht wat de economische
dienen volgens de OESO te worden vermeden, daar deze de efficiënte groei in werkelijkheid is! Elke twee jaar wordt er ook in het kader van het
stroom van mensen en middelen doorheen de economie afremmen, wat meer welvaartsvast maken van de sociale uitkeringen in een budgettaire
dan weer onze potentiële groei verder onder druk zal zetten. enveloppe voorzien, die volgens de wet moet uitgaan van een jaarlijkse
groei van de productiviteit met 1,75%. In de periode 2003-2008 is de pro-
Hét grote probleem is dat voor een aantal uitgavenposten zoals
de gezondheidszorg totaal geen koppeling met de draagkracht van ductiviteit echter gemiddeld met slechts 0,9% per jaar gestegen en het
de economie wordt gemaakt. Federaal Planbureau verwacht zelfs dat dit gemiddelde verder zal zakken
in de komende zes jaar tot 0,7%. Het is duidelijk dat onze economie der-
gelijk hoge groeitempo’s van de uitgaven niet meer kan blijven dragen. Eén
hervorming die op korte termijn dan ook dringend dient te worden geno-
men, is de groei van deze uitgaven opnieuw sterker afhankelijk maken van
de werkelijke prestatie van onze economie.
4. Besluit
We staan voor een aantal moeilijke begrotingsjaren. Weinig populaire Ten tweede moeten we ons steeds afvragen wat de impact is van elke voor-
Omvangrijke en toenemende tewerkstelling in overheidsdienst …en een potentiële besparing van 462 EUR per inwoner!
In termen van tewerkstelling in de tak van de overheidsadministratie onderscheidt België Dit verschil van 1,5% vertegenwoordigt de niet geringe som van 5 miljard EUR, of 462
zich duidelijk van zijn buurlanden. In de eerste plaats, door een hoger aantal werknemers EUR/inwoner. Dat is het bedrag dat onze overheid zou kunnen besparen als ze even effi-
in deze tak: 425.000 personen, of 4 per 100 inwoners in 2007, terwijl het gewogen gemid- ciënt was als in de buurlanden (tabel 1). Deze meerkosten zijn niet alleen terug te vin-
delde van de buurlanden 3,4 per 100 inwoners bedraagt. Dit verschil van 0,6 stemt over- den op het vlak van de bezoldigingen, waar het verschil het grootst is (1,4% van het bbp),
maar ook op het vlak van het intermediair verbruik (0,1% van het bbp). De Belgische over-
5 Grafiek 6 - heidssector heeft meer personeel en zou dus minder een beroep moeten doen op onder-
Tewerkstelling in aanneming… wat voor de 4 beschouwde functies niet het geval is!
4,0
4 3,8 de administratie
3,7 3,7 3,7 3,7
3,4 sensu stricto per
1
Going for Growth 2009.
2
Exclusief transfers “politiehervorming”: in 2002 werden 8.500 rijkswachters overgeheveld van de federale overheid naar de lokale overheden.