KODIRANJE, IDENTIFIKACIJA I OZNAAVANJE KONTEJNERA Meunarodni identifikacioni kodovi kontejnera nazivaju se BIC kodovi ili ISO alfa kodovi=registrovani

kod BIC organizacije- Meunarodnog biroa za kontejnere (Bureau International des Containers) -samo oni mogu da se koriste kao jedinstvena oznaka kontejnera u meunarodnom transportu i carinskim dokumentima. BIC ili ISO alfa kodovi ISO alfa kodovi omoguavaju: Identifikaciju vlasnika kontejnera ISO alfa kodovi olakavaju: Meunarodnu upotrebu i odreene carinske postupke Kontrolu kontejnera, runo ili automatski putem kompjuterizovanih sistema Oznaavanje kontejnera Oznake na kontejneru se dele na: -Identifikacione oznake -Eksploatacione oznake -Ostaleoznake (npr. uputstva za rukovanje, manipulisanje kontejn) Oznake mogu biti: Obavezne -moraju da se nalaze na svakom kontejneru Neobavezne -slue za bolje razumevanje Identifikacione oznake Obavezne oznake za identifikaciju: kod vlasnika(owners code) kod grupe robe(product group code) serijski broj(registration number) kontrolni broj(check digit) Neobavezne oznake za identifikaciju: kod zemlje(country code) kod veliine i tipa kontejnera(size and type code) Identifikacione oznake Obavezne identifikacione oznake mogu da se ispisuju horizontalno ili vertikalno Identifikacione oznake Neobavezne identifikacione oznake se ispisuju ispod obaveznih identifikacionih oznaka Eksploatacione oznake Obavezne: -maksimalna bruto masa (max gross) i tara(tare) -oznaka za visinu kontejnera preko 2.6 m (86) -znak za vazduno-kopnene kontejnere -znak opasnosti od elektrinog udara

Neobavezne: -maksimalna korisna nosivost (max payload) -zapremina (CU.CAP) Kontejnerski terminali predstavlja mesto sueljavanja razliitih robnih tokova i razliitih vidova transporta Osnovni zadatak kontejnerskog terminala je pretovar kontejnera sa jednog na drugi vid transporta Kontejnerski terminali STRUKTURA KONTEJNERSKOG TERMINALA PRISTANITE ZA BRODOVE STABILNE DIZALICE DRUMSKE SAOBRAAJNICE PROSTOR ZA SLAGANJE KONTEJNERA ELEZNIKI KOLOSECI ZATVORENA SKLADITA ZA PAKOVANJE KONTEJNERA UPRAVA TERMINALA BIROI ZA DISPEERSKU SLUBU VAGA ZA KONTEJNERE I DRUMSKA VOZILA PROSTORIJE ZA ODMOR VOZAA Funkcije kontejnerskih terminala Automatski voena vozila (AGVS Automated Guided Vehicle System) To su vozila bez posade koja se kreu pomou automatskog upravljakog sistema. Voenje vozila moe biti po fiksnoj i po slobodnoj putanji ALV vozilo (Automated Lifted Vehicles) AGV vozilo se zaustavlja pored kontejnera, zahvata kontejner robotizovanom rukom i utovara ga na sebe LMC sistem (Linear Motor Conveyance System) nii trokovi odravanja, manje investicije, laka integracija u postojeu infrastrukturu I mogunost rada u svim vremenskim uslovima AS-R sistem (Automated Storage and Retrieval Systems) SKLADITENJE KONTEJNERA Skladitenje kontejnera omoguena dostupnost svakom kontejneru. Slaganje kontejnera u dva reda (4-6 prazni) nauglice treba da naleu jedna na drugu. Kontejneri hladnjae problem napajanja u jednom redu u posebnoj zoni skladita Skladitenje kontejnera u polju dejstva dizalica (do 2 dana) van polja dejstva dizalica Sredstva za prevoz i pretovar kontejnera DRUMSKI SAOBRAAJ Koriste se specijalna postolja za kontejnere -vuna vozila,poluprikolice ili prikolice Opte preporuke: -doputeno osovinsko optereenje od 13t -postolje ima epove (za privrivanje kontejnera)

-dovoljna otpornost asije -ravnomernost koenja na svim osovinama -stabilizator protiv naginjanja u krivini Intermodalne transportne jedinice visine 2900mm (9,5ft)mogu se transportovati drumskim sredstvima standardne visine platforme od 1140mm do 1170mm - Za transport jedinica vee visine 3000-3200mm koriste se specijalna vozila sa sputenom platformom na 800-1000mm -kontejner ne sme da bude izvan gabarita vozila -da bi prevoz bio bezbedan kontejner mora biti oslonjen i privren na drumsko vozilo (eleznika kola) preko svoje etiri donje nauglice -najee se koristi metoda privravanja pomou obrtnih epova, koji mogu biti fiksni ili sa uvlaenjem, a u nekim sluajevima podesivi po visini. Obrtni ep sa uvlaenjem elezniki saobraaj specijalna plato-kola (vagon sa otvorenom platformom) opremljena ureajima za: mehaniko uvrivanje, amortizovanje udara u toku prevoza pri neravnomernom kretanju voza eleznika transportna sredstva -kola tipa S za kontejnere i izmenjive transportne sudove -kola tipa K, L i R za kontejnere Najvei deo evropske eleznike mree dozvoljava transport na standardnoj platformi U Francuskoj, paniji i Italiji dozvoljena visina transportnih jedinica u eleznikom transportu je manja (vagoni sa sputenom platformom) elezniki profil za intermodalni transport na evropskoj mrei Double stack vagoni u dva nivoa koriste se u SAD Vodni saobraaj Delimini kontejnerski brodovi ( prevoz kontejnera,ali i druge robe) Kontejnerski brodovi Konvertibilni kontejnerski brodovi Polukontejnerski brodovi (nisu prilagoeni za kontejnere, ali mogu ih prevoziti) Pomorski kontejnerski brodovi -nastali su transformacijom brodova tankera Danas kontejnerski brodovi po veliini spadaju u drugu kategoriju, odmah posle brodova tankera za transport sirove nafte. -Kapacitet se izraava brojem TEUs. -Danas su u upotrebi kontejnerski brodovi kapaciteta do 15000 TEU Pomorski kontejnerski brodovi Zbog veliine, kontejnerski brodovi novijih generacija nemaju sopstvenu pretovarnu mehanizaciju ve se utovar/istovar mora realizovati u luci primenom odgovarajueg pretovarnog krana. Pomorski kontejnerski brodovi

Manji kontejnerski brodovi esto su opremljeni kranom za utovar/istovar kontejnera. Trend rasta svetske robne razmene i zahtevi za smanjenjem trokova transporta uslovljavaju razvoj velikih kontejnerskih brodova. Osnovna ogranienja u razvoju brodova su dimenzije, veliine kanala: -Panamskog i -Sueckog kanala. Varijante kontejnerskih brodova Pored klasinih kontejnerskih brodova u upotrebi su i: brodovi za izotermike kontejnere, kontejnerski ro-ro brodovi ro-ro/lo-lo kontejnerski brodovi Brodovi za izotermikekontejnere svaki kontejner ima separatni prikljuak na izvor hladnog vazduha ili elektrine energije Kontejnerski ro-ro brodovi imaju rampu za utovar i istovar uglavnom se vezuje za krae relacije i znatno su manjeg kapaciteta Ro-ro/lo-lokontejnerski brodovi korienje rampe u tehnologiji roll-on/roll-off ili/i korienje lifta u tehnologiji lift-on/lift-off imaju dupli trup opremljeni on-board kranom Rena transportna sredstva Ogranienja plovne mree posledica su: - broja plovnih dana, - visine vodostaja, - zamrznutosti renog puta tokom zime, - visine mostova i sl Rena transportna sredstva Na evropskoj plovnoj mrei ogranienja su najmanje prisutna na reci Rajni kojom se odvija oko 90% renog kontejnerskog transporta (15km/h) 10-11km/h ostali plovni putevi Evrope Rena transportna sredstva Broj kontejnera po visini na renim brodovima varira i zavisi od dubine renog korita i visine mostova Rajna - 4 do 5 kontejnera po visini Dunav-Rajna 2 kontejnera po visini Najmoderniji reni kontejnerski brodovi koji saobraaju na Rajni su tipa Jowi i Amistad Sredstva za pretovar kontejnera -stabilna pretovarna postrojenja -mobilna pretovarna postrojenja -postrojenja za vertikalan sistem pretovara

-kreu se po inama -elezniki i drumski terminali -Ramne dizalice i pretovarni mostovi -Mobilna portalna dizalica -Viljukar -Kontejnerski jaha -Kontejnerski manipulator(utovar-istovar, dostava, pretovar, skladitenje) -Boni kontejnerski pretovariva -Spreder -Top spreder -Fiksni boni eoni spreder -Fiksni boni stranini spreder -viljuke -kleta za stezanje -oprema za prenos uadima Prednosti primene kontejnerskog transporta Racionalna podela rada izmeu pojedinih uesnika u transportnom lancu, Uproavanje i ubrzanje realizacije pojedinih postupaka i operacija transportnog lanca, Smanjenje potreba za manuelnim radom, Smanjenje trokova pretovara po jedinici pretovarnog rada, Viestruko ubrzanje pretovarnih operacija, Poveanje brzine dopreme robe, Poveanje stepena iskorienja transportnih sredstava Univerzalna primena kontejnera, Mogunost horizontalnog i vertikalnog zahvatanja, Uproavanje i ubrzavanje carinskih, komercijalnih i drugih operacija, Smanjenje rastura i mogunosti gubitka robe Mogunost korienja izuzetno produktivne mehanizacije pretovara, Mogunost automatizacije delova procesa, Dobra zatita od krae, klimatskih i atmosferskih uticaja i oteenja, Mogunost povezivanja svih karika transportnih lanaca i svih vidova transporta, uteda u trokovima skladitenja Nedostaci primene kontejnerskog transporta Visoke investicije za kontejner, transportna i pretovarna sredstva i infrastrukturu, Sistem zahteva odreen intenzitet robnih tokova u zavisnosti od tehnologije, Neophodan je jedinstveni nivo tehnologije i organizacije u okviru celokupnog transportnog lanca, Problem dostave praznih kontejnera na mrei, Postojei standardi kontejnerizacije ne uklapaju se optimalno u postojee standarde paletizacije, Sistem kontejnerizacijeu poetnoj fazi zahteva stimulativne mere drave,

Postojea standardizacija ne zadovoljava zahteve svih uesnika u transportnom lancu, Postoje tekoe kod obezbeivanja dovoljne koliine robe za oba smera otpreme na jednoj relaciji. TIPOVI KONTEJNERA Prema nameni: -univerzalni -specijalizovani Prema vrsti robe: -za komadnu robu -za rasutu robu -za tenu robu Prema veliini: -mali -srednji -veliki Prema konstrukciji: -klasini -sklapajui -rasklapajui -samoistovarujui -zatvoreni -otvoreni.. Prema vrsti materijala: -drveni -metalni -gumeni -plastini -od legura... Prema mestu korienja: -unutar jedne zemlje -internacionalni prevoz Prema nainu prevoenja: -direktan -kombinovan Prema vrstama ureaja kojima su opremljeni: -izotermiki -sa rashladnim ureajima Prema mogunosti upotrebe: -za jednokratnu upotrebu

-za viekratnu upotrebu Kapacitet kontejenra Izraava se u TEU jedinicama (twenty-foot equivalent unit). Ili FEU (forty-foot equivalent unit) Univerzalni kontejneri 70% kontejnerskog parka prizmatian oblik za komadnu robu, za robu iroke potronje koriste se u oba smera vonje obezbeuju uvanje i uredan prevoz robe Specijalizovani kontejner za robu koja zahteva posebnu zatitu pri prevozu zrnasti, teni, prehrambeni proizvodi, staklo.. meusobno se razlikuju u povratnim vonjama su uvek prazni Izotermiki kontejneri(stalna temperatura) Kontejneri sa ureajima za hlaenje Kontejneri za rasuti teret(otvori za laki utovar i istovar) Specijalizovani kontejner Kontejneri koji mogu da se sklope Kontejneri od gume Kontejneri sa prirodnim provetravanjem Kontejneri cisterne(nafta,ulja,maziva) UTOVAR I PRIVRIVANJE ROBE U KONTEJNERU PUNJENJE I PRANJENJE KONTEJNERA Pri punjenju i pranjenju kontejnera neophodno je primeniti tehnologije koje obezbeuju adekvatnu zatitu robe. Osnovni uticaji na robu u kontejnerskom transportnom lancu: -MEHANIKI (pritisak,vibracije,udar) -ATMOSFERSKI (temperatura,vlanost vazduha) -HEMIJSKI -BIOLOKI (bakterije,insekti) Pravila slaganja robe u kontejner Kontejner se u jednom punjenju moe tovariti razliitim teretima osim ako ne postoje neka druga ogranienja u vezi sa njihovim meusobnim uticajem. Teret u kontejneru treba razmetati ravnomerno u odnosu na povrinu poda. Raspored mase u odnosu na podunu osu kontejnera mora biti u ravnotei. Nije dozvoljeno slagati tee terete uz jedan, a lake uz drugi boni zid Pravila slaganja robe u kontejner Teke terete ne treba slagati iznad lakih.

Teret u ambalai sa otrim uglovima obavezno se odlae posebno i njegovo razdvajanje se vri drvenim pregradama Teret u oteenoj ambalai i mokar teret ne smeju se puniti u kontejner Ako kontejner nije u potpunosti ispunjen robom obavezno je privravanje tereta. Odlaganje tereta u kontejneru se po pravilu zapoinje od bonih zidova Privravanje tereta u kontejneru Svaki teret ije mere nisu deljive sa unutranjim dimenzijama kontejnera mora biti na odgovarajui nain privren i zatien od pomeranja Tereti u dakovima i drugoj mekoj ambalai privruju se pomou kanapa ili mree uz pomo alki u unutranjosti kontejnera Jedinini tereti mase od 2 4 tone moraju imati sopstvene oslonce od drvenih gredica. Sredstva za privrivanje su: PALETE TALASASTI KARTON PODUPIRAI RAMOVI VAZDUNI JASTUCI PLASTINE TRAKE UAD POJASEVI TEHNOLOGIJE PUNJENJA I PRANJENJA KONTEJNERA Punjenje i pranjenje kontejnera moe se izvriti na dva naina: na transportnom sredstvukada korisnik nema mehanizaciju za pretovar kontejnera odvojeno od transportnog sredstva Za punjenje-pranjenje kontejnera primenjuju se razliite tehnologije: viljukarska, pokretne kose rampe, runa kolica, runi viljukar, trakasti transporteri itd.