DE SMAAK VAN BIOlogische

PRODUCTEN
De smaak van BIO Wetenschapsweek Klas 2

NAAM LEERLING
INTRODUCTIE : WAT IS BIOlOGISCH???
Je kunt geen tijdschrift openslaan of je leest iets over biologische voeding .
Bekende Nederlanders, restauranthouders, boeren, overheidsinstellingen; ze laten
allemaal hun voorkeur voor biologische producten blijken.
Biologische voeding is “hot”. Maar waarom?

1.1. Wat betekent biologisch?

Biologische producten zijn geteeld in harmonie met het milieu, de

natuur en landschap en het welzijn van de dieren. Er wordt geteeld
zonder kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen. De producten
bevatten geen chemische- synthetische geur-, kleur en smaakstoffen
en conserveermiddelen.
Hiervoor bestaan natuurlijke alternatieven.
De dieren die opgroeien in de biologische sector worden met respect
behandeld, met veel ruimte en rust zodat hun leven met recht diervriendelijk
genoemd kan worden. Biologische producten zijn herkenbaar aan het EKO-
keurmerk.

1.2. Waarom is biologisch beter voor milieu en natuur?

In biologische landbouw worden geen chemische

bestrijdingsmiddelen gebruikt die in het grondwater terecht
komen of de lucht vervuilen.

In de biologische landbouw krijgt elk dier meer ruimte

waardoor er geen mestoverschot is. De natuurlijke mest
van deze dieren wordt naast o.a. compost gebruikt voor
bemesting van de akkers. Natuurlijke mest ligt goed vast in de grond en spoelt
daarom minder gauw weg met het regenwater het grondwater in. Dat voorkomt
verzuring en vermesting. Op die manier wordt het bodemleven gevoed en dat voedt
de gewassen die er op groeien; zo houd je de bodem vruchtbaar en voorkom je
ziektes en plagen.

Dit kunnen biologische tuinders en akkerbouwers ook voorkomen door sterke

plantenrassen te planten die gewend zijn op eigen kracht te groeien. Ook met
vruchtwisseling - door elk seizoen een ander gewas op een perceel te telen - kan de
biologische tuinder ziektes en plagen voorkomen.

1.3 Waarom is biologisch beter voor dieren?

Een gezond dier levert een gezond product. En dat

weet de biologische veehouder. Daarom zorgt hij dat
zijn dieren dieren kunnen zijn, door ze genoeg ruimte
te bieden, en ze de mogelijkheden te bieden zich thuis
te voelen in hun omgeving. Zo moeten kippen kunnen
scharrelen, en varkens kunnen wroeten in de grond,

2
De smaak van BIO Wetenschapsweek Klas 2

en koeien kunnen grazen. Ingrepen, zoals het afknippen van de staart, zijn niet
toegestaan in de biologische sector. De dieren krijgen dus rust, ruimte en respect.

1.4 Waarom kiezen mensen voor biologische voeding?

Mensen kunnen om verschillende redenen kiezen voor duurzame voedingsmiddelen.
Hieronder geven we een aantal voorbeelden:
- de zorg voor het milieu
- het welzijn van de dieren
- een eerlijke wereldhandel
- de keuze voor kleinschaligheid
- de zorg om de telers
- een verminderd energieverbruik
- de gezondheid
- de smaak van de voeding

1.5 Waarom is biologisch lekkerder?

Biologische gewassen en dieren hebben meer tijd gekregen om te groeien en te

rijpen. Daardoor heeft de smaak genoeg tijd gehad om zich te manifesteren en dit
proef je in biologisch voedsel. Verder zitten er geen afvalstoffen in dit voedsel en ook
dat proef je!

1.6 Zintuigen en smaak

Wat wij ‘smaak’ noemen is een complex van indrukken, waarbij vooral ons
reukorgaan van belang is. Maar er zijn veel meer factoren die invloed hebben op de
smaakbeleving, zoals:

-herinneringen -kennis omtrent herkomst van de voeding

-psyche -kennis omtrent de kwaliteit van de producten
-klimaat -kennis omtrent de bereidingswijze van de voeding
-tijdstip -je eigen smaakontwikkeling
-(eet)cultuur -samenstelling der gerechten
-sociale context
-traditie
-geloof

Zintuigen beïnvloeden de smaak. In onze mond onderscheiden we vier basis smaak

zintuigen;
1. zout 2. zuur 3. zoet 4. bitter

In Japan kennen ze een vijfde smaakzintuig: de umami (hartig, vleesachtig).

3
De smaak van BIO Wetenschapsweek Klas 2

OPDRACHT : TEST JE KENNIS

1. Hoe weet je dat biologisch ook echt biologisch is?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

2. Wat doet een biologische boer anders?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

3. Wat maakt biologisch beter voor de dieren?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

4. Wat maakt biologisch milieuvriendelijker?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

5. Is biologisch gezonder?
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

6. Wat is van invloed op de smaak?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

7.Waarom zou jij kiezen voor biologische voeding?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

4
 De smaak van BIO Wetenschapsweek Klas 2

Bestudeer de volgende theorie en maak de volgende vragen en/of lees de tekst.

I. WORTELEN

Van veel wortelen eten krijg je goeie ogen!

Weinig groenten worden door zowat iedereen gegeten en zijn
bijna het hele jaar door uit eigen tuin of streek beschikbaar. Veel
wortelen eten is heel heilzaam wegens het hoge gehalte aan
bètacaroteen (provitamine A), dat in de lever wordt omgezet in
vitamine A.
Vooral in de winter hebben we die nodig. Wie te weinig vitamine A opneemt of
aanmaakt, kan last krijgen van nachtblindheid.
In de volksmond hoor je wel eens zeggen dat je van wortelen eten goeie ogen krijgt.
De teeltwijze van de biologische wortelen is van groot belang voor de natuur.
Biologische wortelen hoef je niet te schillen, hooguit wat te reinigen met een
groenteborstel.

De biologische boer wil werken in harmonie met de natuur. Daardoor zijn de akkers
en weiden van een biologische boer meestal niet eentonig en vind je op het land van
een biologische boer veel planten- en diersoorten. Onderzoek toont aan dat op het
land van biologische boeren meer vogels en meer vlinders en andere insecten
aanwezig zijn dan op het land van andere boeren.
Eten & weten
Een kleine wortel die traag groeide, kan veel smaak hebben en veel vitamines-
bevatten. Wetenschappers toonden aan dat door een snelle teelt met gebruik van
kunstmest de wortelen meer water bevatten.
Wil dit zeggen dat alle biologische wortelen klein zijn? Natuurlijk niet! Er zijn bij
wortelen verschillende rassen en verschillende smaken!

PROEFOPDRACHT 1: WORTELEN

1. Proef en vul het werkblad in.

a) Welke wortel vind je het lekkerst? 0A 0B
b) Welke wortel smaakt het meest naar wortel? 0A 0B
c) Welke wortel is volgens jou de biologische wortel? 0A 0B

2. Waaraan kun je een biologische wortel herkennen?

0 aan de kleur? 0 aan de smaak? 0 aan de geur? 0 aan de grootte?

0 aan het EKO label?

4. Waarom vind je veel planten- en diersoorten op het land van een

bioboer?

5
De smaak van BIO Wetenschapsweek Klas 2

______________________________________________________________

5. Een biologische wortel. Wel of niet voor jou?

______________________________________________________________

II.YOGHURT

Wanneer is een koe een biologische koe?

Een biologische boer krijgt pas een Eko-label voor zijn melk als hij zich aan de
volgende regels houdt:
- Maximaal 1 koe per halve hectare land (dus ongeveer per voetbalveld)
- Minimaal 6 m2 stalruimte per koe.
- In de stal moet daglicht en frisse lucht zijn, en voor elke koe een droge en
schone plek met stro of zaagsel waarop zij zacht kan liggen.
- Minimaal 95% van het voer moet biologisch geteeld zijn.
- Een koe heeft -als het weer goed is -altijd toegang tot de weide.
- Preventief gebruik van geneesmiddelen, antibiotica en hormonen is verboden.
- Ziekte kan voorkomen worden met goede verzorging en voeding. Bij de
behandeling van ziekten hebben natuurlijke en homeopathische medicijnen de
voorkeur.

Biologische melk is gezond

'Biologische melk is gezonder dan melk uit de
gangbare landbouw', aldus het Deense Instituut voor
landbouwwetenschappen.
Uit hun onderzoek blijkt dat in biologische melk
doorgaans meer nuttige stoffen zitten die ons
immuunsysteem verbeteren, ontstekingen
verminderen en ons tegen kanker beschermen.
Biologische melk is gezond omdat biologische koeien meer gras en klaver eten dan
gangbare koeien, in klaver zitten veel beschermstoffen die je terugvindt in de melk.
Uit een eerder onderzoek van het Deense instituut bleek al dat koeien uit een weide
gezondere melk geven dan koeien die het hele jaar op stal blijven. In de biologische
sector hebben melkkoeien -als het weer goed is -altijd vrije toegang tot de weide.

PROEFOPDRACHT 2: VANILLEYOGHURT

1. Proef en vul het werkblad in.

a) Welke yoghurt vind je het lekkerst? OA 0B

b) Welke yoghurt smaakt het zoetst? OA 0B
c) Welke yoghurt is volgens jou de biologische yoghurt? OA 0B

2.Waaraan kun je biologische vanilleyoghurt herkennen?

0 aan de smaak? 0 aan de geur? 0 aan het EKO label?

6
De smaak van BIO Wetenschapsweek Klas 2

3.Wanneer spreek je van een biologische koe?

_____________________________________________________________

______________________________________________________________

4. Biologische yoghurt. Wel of niet voor jou?

______________________________________________________________

III. BIOLOGISCHE KAAS

Biologische kaas is gemaakt door een kaasboer die biologische melk gebruikt
van een biologische koe uit een biologische weide.
Kaas kan alleen biologisch zijn als de kaasboer biologische melk gebruikt.
Melk is biologisch als de koe die de melk levert, op een biologische wijze gehouden
wordt.
De biologische kaasboer gaat heel hygiënisch te werk. Hij mag immers geen
synthetische additieven zoals schimmelbestrijdende middelen gebruiken.

Het biogamma is heel uitgebreid: van zachte platte kaas tot schimmelkaas en
harde kaas in plakjes. De voeding van het dier (koe, geit of schaap) bepaalt de
kwaliteit en de smaak.

PROEFOPDRACHT 3: KAAS

1. Proef en vul het werkblad in.

Welke kaas vind je het lekkerst?

0A 0B

Waarom?
___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

7
De smaak van BIO Wetenschapsweek Klas 2

2. Welke kaas is volgens jou de biologische kaas?

0A 0B

3. Als jij een biologische boer zou controleren, waarop zou je dan letten?

___________________________________________________________________

IV. BIOLOGISCH APPELSAP

Appelsap is biologisch als het gemaakt is van biologische appelen én als er

tijdens de bereiding van het sap geen kunstmatige stoffen toegevoegd zijn.
Kunstmatige kleurstoffen, smaakstoffen, aroma's en bewaarmiddelen horen niet thuis
in biologisch sap. Biologische appelen worden zonder synthetische
bestrijdingsmiddelen geteeld. Besluit: biologisch appelsap is puur natuur.

Voor je gezondheid is het belangrijk dat een bewerkt product zoveel mogelijk van de
oorspronkelijke ingrediënten bevat. De universiteit van Wageningen onderzocht
welke vitamines het verwerkingsproces van appel tot verpakt appelsap overleven.
Vitamines zijn onder meer belangrijk om ons te beschermen tegen kanker.
Resultaat van het onderzoek: meer dan de helft van de vitamines blijven achter in de
pulp en komen niet in het gefilterd sap terecht.
Conclusie: troebel, ongefilterd sap, waarbij de pulp dus mee in de fles zit, bevat veel
meer nuttige stoffen dan helder, gefilterd sap.

Biologisch appelsap kan volgens de wettelijke regels zowel gefilterd als ongefilterd
zijn. In het winkelrek vind je meestal ongefilterd biologisch appelsap, precies omdat
de biologische producent wel weet dat troebel, ongefilterd sap gezonder is.
Wil dit zeggen dat alle biologische sappen ongefilterd zijn? Neen dus! Aan jou de
keuze.

8
De smaak van BIO Wetenschapsweek Klas 2

PROEFOPDRACHT 4: APPELSAP

1.Welk appelsap vind je het lekkerst?

0A 0B

2. Welk appelsap is volgens jou het biologische appelsap?

0A 0B

3. Waarom is troebel biologisch appelsap gezond?

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

4. Hoe kan een biologische boer zijn appels beschermen zonder synthetische
bestrijdingsmiddelen te gebruiken?

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

9
De smaak van BIO Wetenschapsweek Klas 2

OPDRACHT : Gedachteweb

Maak een gedachteweb rond appelsap, kaas, wortelen en yoghurt.

• Trek lijnen vanuit deze woorden.
• Schrijf aan het eind van de lijnen woorden waaraan je denkt bij deze
begrippen.
• Bekijk de nieuwe woorden. Maak nieuwe takken aan de lijnen voor
de woorden waar je nu aan denkt.
Maak maximaal drie vertakkingen bij elk woord.

KAAS BIOKAAS

APPELSAP BIOAPPELSAP

WORTELEN BIOWORTELEN

YOGHURT BIOYOGHURT

10
De smaak van BIO Wetenschapsweek Klas 2

KLASSENGESPREK GEDACHTEWEB
• We bekijken het gedachteweb.
• Vertel over een woord dat jij op het bord schreef.

Huiswerkopdracht
De smaak van Bio, hoe denkt jouw omgeving erover?

Deze opdracht bestaat uit vier onderdelen:

• vragenlijst maken met 10 meerkeuzevragen
• 5 mensen interviewen
• uitkomsten in grafieken weergeven
• conclusie uitwerken

Wat lever je in?

De vragenlijst, de uitwerking in grafieken en de conclusie.

De vragenlijst:
Je maakt een vragenlijst met 10 meerkeuzevragen. De vragen moeten te
maken hebben met (de smaak van) biologisch eten. Gebruik de informatie uit
dit boekje.
Zorg dat de vragen allen te beantwoorden zijn met Ja, Nee en Soms.

Voorbeeldvraag:

Koopt u wel eens biologische producten vanwege de betere smaak?

A. Ja
B. Nee
C. Soms

Het interview:
Met de vragenlijst ga je op zoek naar 5 mensen in je omgeving. Dit kunnen
familieleden zijn, je buren of willekeurige mensen op straat. De enige
voorwaarde is dat ze ouder zijn dan 12 jaar.

Uitkomsten:
Zodra je vijf mensen hebt geïnterviewd, ga je de uitkomsten verwerken in een
kolomgrafiek of in een cirkelgrafiek. Dit kun je doen met behulp van de
computer. In het programma Word kun je via het menu Invoegen via
Afbeelding de Grafieken vinden. Nu kun je zelf kiezen of je per vraag een

11
De smaak van BIO Wetenschapsweek Klas 2

cirkelgrafiek maakt, of dat je één kolomgrafiek maakt waarin je per vraag de

uitkomsten invult. Lukt het niet met de computer, dan teken je een grafiek.

Ja
Nee
Som s

Voorbeeld cirkelgrafiek, kies je hiervoor dan maak je per vraag een cirkelgrafiek.

7
6
5
4 Ja
3
Nee
2
1 Som s
0
Vrg. Vrg. Vrg. Vrg. Vrg. Vrg. Vrg. Vrg. Vrg. Vrg.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Voorbeeld kolomgrafiek

De conclusie:
Nu je de interviews hebt afgenomen en de resultaten in grafieken hebt
uitgewerkt, kun je conclusies trekken. Beschrijf ook wat je is opgevallen in de
uitkomsten. Misschien dat juist jonge mensen liever biologisch eten. Of dat
mensen die veel geld te besteden hebben biologisch eten helemaal niet lekker
vinden.
In ongeveer 200 woorden beschrijf je de mening over biologisch eten van de
mensen uit jouw omgeving.
Wat lever je in?
De vragenlijst, de uitwerking in grafieken en de conclusie. Maak gebruik van
de computer en zorg dat het er mooi uit komt te zien. Uiteraard zet je je naam
er op en je zorgt dat het vrijdag (28 november) af is, zodat je het kunt
presenteren!

12
De smaak van BIO Wetenschapsweek Klas 2

Veel succes!

13