Atlas Roslin Polnych

PODR}CZNY ATLAS CHWASTW
69
LEGENDA
Nazwy aciskie gatunkw oraz ich przynaleno do poszczeglnych rodzin botanicznych podano za Mirkiem i in. (5). Opisy gatunkw chwastw obejmuj: midzynarodowy 5-literowy symbol chwastu, nazw zwyczajow, opis siewki, opis roliny dorosej, wystpowanie, szkodliwo i ciekawostki. Dodatkowo umieszczono herbicydy z oferty rmy Makhteshim-Agan, ktre zwalczaj dany gatunek chwastu. Kolor niebieski okrela du wraliwo na herbicyd, a kolor zielony redni.
RODZINA
SIEWKA
ROLINA DOROSA
NAZWA
WST}P
Chwastami moemy okreli wszystkie gatunki wystpujce na polu, w anie roliny uprawnej, ktre nie s przedmiotem uprawy. Chwasty mog powodowa duo wiksze straty w plonie ni choroby czy szkodniki atakujce rolin uprawn. Zaniechanie, czy opnienie walki z nimi, moe spowodowa niemale cakowit utrat plonu, zwaszcza w odniesieniu do rolin uprawianych w szerokich midzyrzdziach.
Orientacyjne straty w plonie wywoane rnym stopniem zachwaszczenia (wg ZEiZCh IUNG Wrocaw) Rolina uprawna Stopie zachwaszczenia (% pokrycia gleby przez chwasty)
may 10-20% p.g. redni 20-75% p.g. duy 75% > p.g.
Burak cukrowy Kukurydza Rzepak Ziemniak Zboa jare Zboa ozime
20 15 10 5 10 10
50 60 25 25 20 25
85 90 45 45 40 35
Oprcz tego najbardziej wymiernego wpywu chwastw na rolin uprawn, ich szkodliwo jest szersza i rnokierunkowa, a w zalenoci od gatunku moe ona wynika z: konkurencji o skadniki pokarmowe, wod i wiato, pasoytnictwa i ppasoytnictwa, poredniczenia w przenoszeniu chorb i szkodnikw rolin uprawnych, moliwoci krzyowania si z rolin uprawn, waciwoci trujcych, pogarszania jako produktw rolniczych, utrudniania zbioru, zanieczyszczania materiau siewnego, wzrostu kosztw produkcji. Prezentowany atlas ma przybliy Pastwu najbardziej popularne chwasty wystpujce na naszych polach oraz przedstawi kilka cenniejszych uwag o ich specycznych waciwociach.
dr hab. Marcin Kozak prof. nadzw. dr in. Wiesaw Wojciechowski
SPIS CHWASTW WRAZ Z NAZWAMI

ACISKIMI
Nr 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Nazwa polska Chaber bawatek Maruna bezwonna Mlecz zwyczajny Mniszek lekarski Ostroe polny Przymiotno kanadyjskie Rumian polny Rumianek pospolity Starzec zwyczajny tlica drobnokwiatowa Babka lancetowata Babka zwyczajna Koniczyna polna Wyka czteronasienna Wyka drobnokwiatowa Wyka ptasia Bodziszek drobny Iglica pospolita Dymica pospolita Fioek polny Bniec biay Gwiazdnica pospolita Kkol polny Sporek polny Ostreczka polna Gorczyca polna Kapusta rzepak Rzodkiew wirzepa Tasznik pospolity Toboki polne Komosa biaa
Nazwa aciska Centaurea cyanus L. Matricaria inodora L. Sonchus oleraceus L. Taraxacum ofcinale F. H. Wigg Cirsium arvense (L.) Scop. Erigeron canadensis L. Anthemis arvensis L. Matricaria chamomilla L. Senecio vulgaris L. Galinsoga parviora Cav. Plantago lanceolata L. Plantago maior L. Trifolium arvense L. Vicia tetrasperma L. Vicia hirsuta (L.) S.F. Gray Vicia cracca L. Geranium pusillum L. Erodium cicutarium L. Fumaria ofcinalis L. Viola arvensis Murr. Melandrium album Mill Stellaria media (L.) Vill Agrostemma githago L. Spergula arvensis L. Consolida regalis S.F.Gray Sinapis arvensis L. Brassica napus L. Raphanus raphanistrum L. Capsella bursa-pastoris (L.) Med. Thlaspi arvense L. Chenopodium album L.
SPIS CHWASTW
ACISKIMI
WRAZ Z NAZWAMI
Nr 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62
Nazwa polska oboda rozoysta Mak polny Przytulia czepna Kurzylad polny Pokrzywa zwyczajna Pokrzywa egawka Powj polny Bielu dzidzierzawa Psianka czarna Rdest kolankowy Rdest plamisty Rdest powojowy Rdest ptasi Szczaw tpolistny Szczaw polny Skrzyp polny Szarlat szorstki Krzywoszyj polny Niezapominajka polna Przetacznik bluszczykowy Przetacznik perski Jasnota purpurowa Jasnota rowa Poziewnik szorstki Chwastnica jednostronna Miota zboowa Owies guchy Perz waciwy Wonica sina Wonica zielona Wilczomlecz obrotny
Nazwa aciska Atriplex patulum L. Papaver rhoeas L. Galium aparine L. Anagallis arvensis L. Urtica dioica L. Urtica urens L. Convolvulus arvensis L. Datura stramonium L. Solanum nigrum L. Polygonum lapathifolium L. Polygonum persicaria L. Polygonum convolvulus L. Polygonum aviculare L. Rumex obtusifolius L. Rumex acetosella L. Equisetum arvense L. Amaranthus retroexus L. Lycopsis arvensis L. Myosotis arvensis L. Veronica hederifolia L. Veronica persica Poir. Lamium purpureum L. Lamium amplexicaule L. Galeopsis tetrahit L. Echinochloa crus-galli (L.) Beauv Apera spica-venti L. Avena fatua L. Agropyron repens (L.) Beauv. Setaria glauca (L.) Beauv Setaria viridis L. Euphorbia helioscopia (L.) Scop.
Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)
Chaber bawatek - Centaurea cyanus L. CENCY Nazwa zwyczajowa: Modrak, Bawatek

Rolina jednoroczna, ozima lub jara. Chwast zimujcy. SIEWKA Licienie: owalne lub odwrotnie jajowate, dugo 10-15 mm, nagie, ciemnozielone lub czerwono nabiege, na szczycie lekko zaokrglone, soczyste. odyka podlicieniowa: dugo 5-10 mm, naga, zielonkawa lub czerwono nabiega. Pierwsze licie: podugowatolancetowate, na szczycie zwajce si, ostro zakoczone, szarawo-zielone, brzeg falisty, zbkowane, obustronnie silnie pajczynowato owosione lcowate woski. ROLINA DOROSA Korze: palowy, wrzecionowaty, do 20 cm dugoci. odyga: wysoko 10-80 cm, kanciasta, od poowy rozgaziona, pajczynowato owosiona. Licie: dolne (odziomkowe) jajowatolancetowate z 2-3 odlegymi odcinkami z obu stron, grne lancetowate, siedzce,
1
lekko owosione, szaro-zielone, caobrzegie. Kwiatostan: koszyczek na dugiej szypuce. Kwiat: kwiaty brzene lejkowate niebieskie lub ciemnooletowe, kwiaty wewntrzne rurkowe niebiesko-oletowe. Kwitnienie: od czerwca do wrzenia. Owoc: nieupka, odwrotniejajowata, srebrzysta, ze zocistymi lub oletowo-brunatnymi szczecinkami na citym kocu, dugo 3,0-4,0 mm. Nasienie: owalne, podugowate. WYST}POWANIE uprawy: zboowe, okopowe, motylkowe. gleby: rne typy gleb, szczeglnie lekkie lub rednie, piaszczyste lub piaszczysto-gliniaste, ubogie w wap. SZKODLIWOm Chwast gwnie rolin zboowych ozimych, dojrzewajc rwnoczenie ze zboowymi, zachwaszcza gleb i materia siewny. Owoce, o duej zdolnoci kiekowania, pod wpywem zmiennej wilgotnoci wykonuj ruchy pezajce. Chaber moe w ograniczonym stopniu rozmnaa si rwnie wegetatywnie. Jest porednim ywicielem nicieni atakujcych zboa i koniczyn. CIEKAWOSTKI Kwiaty byy dawniej uywane do wyrobu barwnika (obecno cyjaniny), wina domowego oraz leczenia chorb oczu. Nasiona zawieraj do 28% tuszczu. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Buramet 70 WG, Gold 450 EC, Bromotril 250 SC, Domino 700 SC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 90 WG, Tolurex 500 SC, Tolutex 80 WP . Panida 330 EC, Protugan 500 SC.
Maruna bezwonna - Matricaria inodora L. MATIN

Rolina jednoroczna, dwuletnia lub wieloletnia. Siewki pojawiaj si na wiosn i na jesieni. SIEWKA Licienie: jajowato-eliptyczne lub eliptyczne, dugo 3-4 mm, drobne, nagie, zielone, na szczycie zaokrglone, z krtkim ogonkiem lub siedzce. odyka podlicieniowa: dugo 3-10 mm, naga, zielona. Pierwsze licie: oszczepowatotrjdzielne lub pojedynczo pierzastodzielne, nagie, ciemnozielone. ROLINA DOROSA Korze: cienki, wrzecionowaty. odyga: wysoko 15-60 cm, okrgawa, od poowy rozgaziona, naga. Licie: 2-3-krotnie pierzastosieczne, odcinki rwnowskolancetowate z szerszym odcinkiem szczytowym, misiste, nagie, blaszki liciowe ciemnozielone. Kwiatostan: koszyczek na wyduonej szypuce, okrywy koszyczka miseczkowate o listkach z biaawym obrzeeniem.
2
Kwiat: kwiaty brzene jzyczkowate biae, w liczbie 13-21, kwiaty wewntrzne rurkowe te, o 5 zbkach, dno kwiatowe wypenione, stokowe. Kwitnienie: od maja do padziernika. Owoc: nieupka graniastosupowa, na szczycie cita, ciemnobrzowa, ebrowana na biao, pomarszczona. Nasienie: nieregularne WYST}POWANIE uprawy: zboowe, okopowe, rzepak, trwae uytki zielone, stanowiska ruderalne. gleby: rne typy gleb (szczeglnie gliniaste), prchniczne, wilgotne, pospolity chwast na caym obszarze kraju. SZKODLIWOm Bardzo dua podno rolin, wydaj ponad 100 000 nasion z 1 roliny. Zachowuj ywotno do 6 lat. Moe kiekowa cay rok, silnie zachwaszczajc uprawy. CIEKAWOSTKI Licie i odyga po roztarciu bez zapachu, koszyczki kwiatowe o dnie penym. Rolina zawiera garbniki, ma waciwoci owadobjcze. Nasiona zawieraj do 20% tuszczu. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Bromotril 250 SC, Legato 500 SC, Legato Plus 600 SC, Racer 250 EC, Kalif Mega 283 SC, Aminopielik Tercet 500 SL. Domino 700 SC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 90 WG, Buramet 70 WG, Gold 450 EC.
Mlecz zwyczajny Sonchus oleraceus L. SONOL Nazwa zwyczajowa: oczyga warzywna

Rolina jednoroczna, jara. Siewki pojawiaj si najliczniej na wiosn i w pocztku lata. SIEWKA Licienie: jajowate lub eliptyczne, dugo 3-7 mm, zielone, nagie, na szczycie tpe, krtkoogonkowe. odyka podlicieniowa: dugo 3-5mm, jasnozielona, pokryta nalotem brunatnym. Pierwsze licie: pierwszy li okrgawy, sinawozielony, kolejne lancetowate, skrtolege, na szczycie i w nasadzie tpe. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, bardzo rozgaziony, szybko rosncy. odyga: wysoko 30-100 cm, z biaym sokiem mlecznym, naga, gruba, pusta, wzniesiona, rozgaziona. Licie: podugowate lub lirowate, powcinane, grubo- i drobno-zbkowane, od czwartego licia pokryte biaymi woskami, dolne zwone w oskrzydlony ogonek, grne strzakowato obejmujce odyg z odstajcymi uszkami.
3
Kwiatostan: koszyczki nieliczne, zebrane w baldaszkowate wiechy. Kwiat: jzyczkowaty, piciozbkowy, bladoty, spodem purpurowo prgowany. Kwitnienie: od czerwca do padziernika. Owoc: nieupka, jajowato-lancetowata, doem i gr zwona, z 3 eberkami, tawo-brunatna, spaszczona, dugoci 2,5-3,5 mm. Nasienie: podune, spaszczone. WYST}POWANIE uprawy: okopowe, inne gatunki jare, ogrody, sady, rowy, nieuytki. gleby: gliniaste, yzne, lejsze, prchniczne, zasobne w azot, niekwane. SZKODLIWOm Sztywna, ostra rolina, wyczerpujca gleb z azotu. CIEKAWOSTKI Rolina z biaym sokiem mlecznym. W redniowieczu uprawiana jako rolina warzywna. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Buracyl 80 WP , Rofosat 360 SL, Bromotril 250 SC, Kontakttwin 191 EC, Taifun 360 SL.
Mniszek lekarski Taraxacum ofcinale F . H. Wigg. TAROF Nazwa zwyczajowa: Mlecz

Rolina trwaa, wieloletnia. Siewki pojawiaj si z kocem maja. SIEWKA Licienie: eliptyczne lub odwrotnie jajowate, dugo 5-9 mm, zielone, w nasadzie zwone w krtki ogonek, nagie. odyka podlicieniowa: dugo 5-10 mm, walcowata, brunatno-zielona, naga. Pierwsze licie: owalne lub podugowatojajowate, o brzegach wielobocznych amanych z drobnymi zbkami nad ktami i klinowat nasad. ROLINA DOROSA Korze: palowy, rozgaziony, silny. odyga: wysoko 5-50 cm, zmienna. Licie: lancetowate lub podugowate, zebrane w przyziemn ryczk, ywozielone, zatokowo, pierzasto wcinane, o atkach trjktnych zwrconych w ty, nagie lub lekko owosione.
Kwiatostan: koszyczek, rednica okoo 5 cm, szypuki koszyczkw wewntrz puste. Kwiat: kwiaty jzyczkowe, obupciowe, te. Kwitnienie: od maja do czerwca. Owoc: nieupka, jasnobrunatna, czworograniasta, podunie eberkowana, z koczykiem na szczycie, dugo 3-4 mm, odpadajcy dzibek jest 3-4 krotnie duszy od owocu. Nasienie: wypenia nieupk. WYST}POWANIE uprawy: trawy, koniczyny, lucerny, ogrody, nieuytki, rumowiska. gleby: gliniaste, prchniczne, zasobne w skadniki pokarmowe, nie kwane. SZKODLIWOm Bardzo pospolity chwast konkurujcy o powierzchni yciow i skadniki pokarmowe z innymi gatunkami. CIEKAWOSTKI Rozsiewa si za pomoc lotnych nieupek, ale moe odrasta ze citych korzeni dziki pczkom kalusowym. Rolina lecznicza i trujca. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Rofosat 360 SL, Bromotril 250 SC, Taifun 360 SL, Tomigan 250 EC. Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL.
Ostroe polny - Cirsium arvense (L.) Scop. CIRAR Nazwa zwyczajowa: Oset polny
Rolina dwupienna, wieloletnia. Siewki i odrosty korzeniowe pojawiaj si na wiosn. SIEWKA Licienie: odwrotnie jajowate, dugo 8-10 mm, nagie, zielone, misiste, na szczycie zaokrglone, z krtkimi ogonkami (uwaga formy z rozmnaania wegetatywnego czsto ich nie wytwarzaj!). odyka podlicieniowa: dugo 1-3 mm, krtka, naga, gruba, biaawo-zielona. Pierwsze licie: odwrotnie jajowate, skrtolege, z wierzchu lekko owosione, pod spodem popielato gsto owosione, zbkowane. ROLINA DOROSA Korze: silnie rozgaziony, gboki (2-6 m), walcowaty, ztawo-biay lub tawo-brunatny. odyga: wysoko 40-150 cm, obokanciasta, silnie rozgaziona, szaro-zielona, naga lub gr lekko owosiona. Licie: rnej postaci, eliptyczne lub podunie lancetowate, zmiennie owosione, z wierzchu zielone, pod spodem popielate, silnie kol czasto zbkowane. Kwiatostan:
5
koszyczek jajowato-walcowaty, oddzielne koszyczki kwiatw prcikowych i kwiatw supkowych. Kwiat: kwiaty rozdzielnopciowe, purpurowo-liliowe lub rowo-liliowe (bardzo rzadko biae). Kwitnienie: od czerwca do padziernika. Owoc: nieupka, jasnobeowa, klinowata, z pierzastym puchem kielichowym o dugoci 20-30 mm, dugo nieupki 2,0-3,0 mm. Nasienie: owalne, podugowate. WYST}POWANIE uprawy: wszystkie uprawy, miedze, przydroa, stanowiska ruderalne. gleby: rne typy gleb z wyjtkiem najuboszych. SZKODLIWOm Ostroe zachwaszcza wszystkie uprawy. Silnie wyczerpuje gleb ze skadnikw pokarmowych. Rolina wytwarza do kilkudziesiciu tysicy (35000) nieupek, ale spora ich liczba jest uszkadzana przez yjce w koszyczkach larwy owadw. Jeeli rozmnaa si z nasion, to w pierwszym roku tworzy jedynie rozet liciow. Owoce wykazuj zrnicowanie pod wzgldem dugoci okresu spoczynku oraz wymaga termicznych i wietlnych podczas kiekowania. Wegetatywnie rozmnaa si z rozogw, a nowe odrosty mog si tworzy z bardzo krtkich ich fragmentw. CIEKAWOSTKI Wiatr moe przenosi nieupki na odlego okoo 500 metrw. Pozostawione niewielkie powierzchnie rosncego ostronia (4,5 m2) mog powodowa w przyszoci zachwaszczenie nawet 50 ha upraw. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Gold 450 EC, Rofosat 360 SL, Bromotril 250 SC, Taifun 360 SL. Tomigan 250 EC.
Przymiotno kanadyjskie Conyza canadensis L. Cronquist = (Erigeron canadensis) ERICA

Na polach uprawnych rolina jednoroczna, jara lub ozima. Na nieuytkach rolina dwuletnia. Siewki pojawiaj si na wiosn i w jesieni. SIEWKA Licienie: eliptyczne, dugo 2-4 mm, drobne, zielone, na szczycie zaokrglone, z wierzchu drobno owosione, na krtkim ogonku. odyka podlicieniowa: dugo 2-3 mm, krtka, sabo rozwinita, niekiedy purpurowosina, naga. Pierwsze licie: szerokojajowate, dugo 5-8 mm, krtko owosione, ciemnoszare, zakoczone maym dzibkiem. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, cienki. odyga: wysoko 15-100 cm, rozgaziona od kwiatostanu, prosta, szorstko owosiona. Licie: rwnowskolancetowate, dugo zaostrzone, szczeciniasto owosione, dolne rzadko zbkowane.
6
Kwiatostan: koszyczki, drobne skupione w wskie wiechy na rozgazieniach odygi. Kwiat: kwiaty drobne, brudnobiae, brzene supkowe, wewntrzrurkowe obupciowe. Kwitnienie: od czerwca do padziernika. Owoc: nieupka podugowata, nieco spaszczona, podunie lekko bruzdkowana, ta lub jasnoszara, owosiona puchem kielichowym, dugo 1,0-1,5 mm. Nasienie: podune, jasne. WYST}POWANIE uprawy: wszystkie gatunki upraw polowych, ogrody, sady, ugory, przydroa, zrby lene. gleby: lekkie, suche, najczciej piaszczyste, unika gleb wapiennych. SZKODLIWOm Przymiotno kanadyjskie jest pospolitym chwastem na niu i w niszych partiach grskich. atwo si rozprzestrzenia dziki lotnym nieupkom, ktre rozsiewa wiatr. Do silnie konkuruje z gatunkami uprawnymi o skadniki pokarmowe. CIEKAWOSTKI Ziele zawiera olejek eteryczny (do 1,7%) i awonoidy. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Rofosat 360 SL, Taifun 360 SL, Tomigan 250 EC.
Rumian polny - Anthemis arvensis L. ANTAR

Rolina jednoroczna, jara i ozima. Siewki pojawiaj si przede wszystkim w jesieni oraz na wiosn. SIEWKA Licienie: owalne lub owalno-eliptyczne, dugo 4-6 mm, siedzce, misiste, nagie, zielone, na szczycie lekko wcite. odyka podlicieniowa: dugo 5-10 mm, naga, brunatnoczerwona. Pierwsze licie: pojedynczo pierzastodzielne z dwoma parami lancetowatych odcinkw, lekko owosione, naprzeciwlege. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty. odyga: wysoko 10-50 cm, okrgawa, silnie rozgaziona, przylegajco owosiona lub naga. Licie: dwukrotnie pierzastosieczne, odcinki rwnowskolancetowate do odlege od siebie, caobrzegie lub zbkowane, misiste. Kwiatostan: koszyczek.
Kwiat: kwiaty brzene jzyczkowate biae, kwiaty wewntrzne rurkowe te, dno kwiatowe z plewinkami (przysadki kwiatowe), wypuke. Kwitnienie: od czerwca do padziernika. Owoc: nieupka pryzmatyczna, na szczycie lekko wklsa, z licznymi podunymi eberkami, tawo-szara, 4-5 kanciasta, dugo 2,0-2,5 mm. Nasienie: nieregularne. WYST}POWANIE uprawy: okopowe, zboowe, rzepak, trwae uytki zielone, stanowiska ruderalne. gleby: rne typy gleb (lekkie, rednie, cikie), pospolity chwast na caym obszarze kraju. SZKODLIWOm Chwast wystpujcy pospolicie w rnych uprawach, szczeglnie zboowych. Rozwija si dobrze na glebach piaszczystych, kwanych, ubogich w skadniki pokarmowe. Na jednej rolinie wytwarza kilka tysicy owocw o zrnicowanej wielkoci i okresie spoczynku. CIEKAWOSTKI Rumian polny oddziauje na owady jako naturalny insektycyd. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Gold 450 EC, Rofosat 360 SL,Fuego 500 SC, Kalif Mega 283 SC, Legato Plus 600 SC, Metazanex 500 SC, Protugan 500 SC, Taifun 360 SL, Tomigan 250 EC. Domino 700 SC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 90 WG, Kalif 480 EC, Panida 330 EC, Racer 250 EC, Buramet 70 WG.
Rumianek pospolity Chamomilla recutita (L.) Rauschert = (Matricaria recutita) MATCH

Rolina jednoroczna, jara. Siewki pojawiaj si na wiosn. SIEWKA Licienie: jajowato-eliptyczne lub jajowate, dugo 3-8mm, lekko soczyste, siedzce na odydze. odyka podlicieniowa: cienka, dugo 10-15 mm, zielonkawa, naga. Pierwsze licie: wskolancetowate z 1-2 parami lancetowatych odcinkw, naprzeciwlege, brzegiem zbkowane. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, wski. odyga: wysoko 15-40 cm, prosta lub od nasady rozgaziona, naga. Licie: dwu-, trzykrotnie pierzastodzielne, o rwnowskich, ostrych i spaszczonych odcinkach. Kwiatostan: koszyczek o pustym dnie kwiatowym, umieszczony na dugiej szypuce. Kwiat: brzene kwiaty nibyjzyczkowe, o 3 zbkach, biae, supkowe, wewntrzne kwiaty rurkowe, o 5 zbkach, te, obupciowe.
8
Kwitnienie: od maja do lipca. Owoc: nieupka, podugowato-jajowata, tawo-szara, eberkowana, ze citym wierzchokiem, dugo okoo 1,0 mm. Nasienie: owalne, tawe. WYST}POWANIE uprawy: zboa, okopowe, warzywa, stanowiska ruderalne. gleby: gliniaste, yzne, lekko kwane, wilgotne. SZKODLIWOm Pospolity chwast w zachodniej Polsce, konkuruje rednio lub w duym nagromadzeniu silnie o skadniki pokarmowe z gatunkiem uprawnym. Moe kiekowa przez cay rok. Jest rolin dnia dugiego, im pniej wzejdzie na wiosn, tym krtszy ma okres wegetacji (nawet do 40 dni). Siewki jesienne mog zimowa w postaci rozety. Dua podno, kilka tysicy nasion o zrnicowanym okresie spoczynku i duej zdolnoci kiekowania. CIEKAWOSTKI Rolina naga, o charakterystycznym zapachu, kwiaty zebrane w wonny koszyczek o pustym dnie kwiatowym. Zawiera 0,5-1,5% olejku eterycznego, bogatego w azulen, garbniki, ywic, gorycz i glikozydy awonowe. Stosowana w lecznictwie w postaci wysuszonych koszyczkw kwiatostanowych. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Gold 450 EC, Bromotril 250 SC, Fuego 500 SC, Kalif Mega 283 SC, Metazanex 500 SC, Protugan 500 SC, Racer 250 EC, Tolurex 80 WP , Tolurex 500 SC, Tomigan 500 SC. Afalon Dyspersyjny 450 SC, Buramet 70 WG, Goltix 700 SC, Goltix Compact 90 WG, Kalif 480 EC, Linurex 500 SC, Panida 330 EC.
Starzec zwyczajny - Senecio vulgaris L. SENVU

Rolina jednoroczna, jara lub ozima. Siewki pojawiaj si masowo szczeglnie na wiosn. SIEWKA Licienie: eliptyczne, dugo 5-8 mm, nagie, z wierzchu ciemnozielone, poyskujce, pod spodem rowawe, na szczycie tpe lub lekko zaokrglone, z widocznym nerwem rodkowym. odyka podlicieniowa: dugo 5-10 mm, naga, w grze sinawo-brunatno nabiega. Pierwsze licie: owalne, nagie, skrtolege, brzegiem z kadej strony z 3-4 zbkami, krtko zaostrzone. ROLINA DOROSA Korze: rozgaziony z licznymi bocznymi odgazieniami. odyga: wysoko 15-40 cm, okrgawa, rozgaziona, wzniesiona, naga lub lekko pajczynowato owosiona. Licie: dolne podugowato-opatkowate, zwajce si w ogonek, ciemnozielone, pikowane, grne zebrane w ryczkach, pokryte cienkimi, szarymi woskami.
Kwiatostan: koszyczek (zebrane w gste, rozgazione wiechy). Kwiat: kwiaty zewntrzne jzyczkowe brak, kwiaty wewntrzne rurkowe te, obupciowe. Kwitnienie: od lutego do listopada, przy agodnych zimach przez cay rok. Owoc: nieupka, podugowata, eberkowana, szaro-brunatna lub ciemnoszara, z atwo odpadajcym puchem kielichowym, prosta lub zagita, dugo 2,0-2,5. Nasienie: wyduone, spaszczone. WYST}POWANIE uprawy: ogrody, okopowe, motylkowe wieloletnie, stanowiska ruderalne. gleby: gliniaste, prchniczne, wilgotne, zasobne w azot. SZKODLIWOm Chwast wschodzi przez cay okres wegetacyjny, dajc kilka pokole w cigu roku. Owoce o zrnicowanym okresie spoczynku, mog kiekowa natychmiast po dojrzeniu. CIEKAWOSTKI Rolina trujca, cz zielna zawiera alkaloidy. Podejrzewana o waciwoci kancerogenne. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Buracyl 80 WP , Rofosat 360 SL, Afalon Dyspersyjny 450 SC, Bromotril 250 SC, Kontakttwin 191 EC, Linurex 500 SC, Mistral 70 WG, Taifun 360 SL. Tomigan 250 EC.
tlica drobnokwiatowa - Galinsoga parviora Cav. GASPA

Rolina jednoroczna, jara. Do kiekowania potrzebuje duo ciepa, dlatego wschody pojawiaj si pno (poowa maja) i trwaj przez cay okres wegetacyjny. SIEWKA Licienie: kolisto-jajowate lub jajowate, dugo 15-20 mm, nagie, jasnozielone, poyskujce, na szczycie lekko wcite, trapezowate. odyka podlicieniowa: dugo 5-10 mm, naga, niekiedy lekko oletowo nabiega, lekko bruzdkowana. Pierwsze licie: jajowate, lekko owosione, naprzeciwlege, brzegiem falisto wrbne, na szczycie zaostrzone. ROLINA DOROSA Korze: palowy rozgaziony, z licznymi bocznymi odgazieniami. odyga: wysoko 10-70 cm, okrgawa, silnie rozgaziona, przylegajco owosiona. Licie: dolne jajowate, naprzeciwlege, ogonkowe, grne lancetowate, lekko owosione, jasnozielone, zbkowane. Kwiatostan: koszyczki na dugich szypukach zebrane w baldachoksztatne kwiatostany. 10
Kwiat: kwiaty brzene jzyczkowate biae (zwykle 5), kwiaty wewntrzne rurkowe te (35-40). Kwitnienie: od czerwca do jesiennych przymrozkw. Owoc: nieupka, omszona, czterokanciasta, czarna, dugo do okoo 1,7 mm. Nasienie: okrgawe, czarne. WYST}POWANIE uprawy: ogrody, okopowe, rzadziej zboowe, stanowiska ruderalne. gleby: gliniaste oraz lekkie, prchniczne, zasobne w azot. SZKODLIWOm W sprzyjajcych warunkach moe wyda kilka pokole w cigu lata. Jedna rolina wydaje bardzo duo owocw (do 300.000 szt.). Wypielona, a niesprztnita z pola, szybko ukorzenia si ponownie, tworzc korzenie przybyszowe na pdach. Bardzo wraliwa na niskie temperatury ginie przy pierwszych przymrozkach. CIEKAWOSTKI Nasiona dojrzewaj nawet po wyrwaniu roliny z gleby, s wytrzymae na mrz i zachowuj zdolno kiekowania przez dugie lata. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Buramet 70 WG, Rofosat 360 SL, Afalon Dyspersyjny 450 SC, Bromotril 250 SC, Domino 700 SC, Fuego 500 S.C., Galigan 250 EC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 90 WG, Kontakttwin 191 EC, Linurex 500 SC, Metazanex 500 SC, Racer 250 EC, Taifun 360 SL. Mistral 70 WG, Tomigan 250 EC.
Rodzina: Babkowate Plantaginaceae
Babka lancetowata Plantago lanceolata L. PLALA

Rolina trwaa. Siewki pojawiaj si na wiosn. SIEWKA Licienie: rwnowskie, bardzo wskie, nitkowate, w nasadzie zronite, dugo 35-75 mm, nagie, zielone. odyka podlicieniowa: oba, dugo 7-9 mm, czerwonawo nabiega, naga. Pierwsze licie: lancetowate, skrtolege, na szczycie zaostrzone, lekko pokryte cienkimi woskami. ROLINA DOROSA Korze: gwny wrzecionowaty, krtki, gruby, wtry korze miotekowaty. odyga: wysoko 10-60 cm szypuki kwiatostanowe. Licie: lancetowate, zebrane w rozet, na brzegach delikatnie amane, ciemnozielone, ogonki liciowe, zwykle czerwono nabiege. Kwiatostan: kos szczytowy, bardzo gsty, jajowato podugowaty. Kwiat: suchoboniaste kwiaty, jasnobrunatnej lub brunatnej barwy.
11
Kwitnienie: od maja do wrzenia. Owoc: torebka dwunasienna, w dolnej czci z wieczkiem, dugo 3,0-4,0 mm. Nasienie: owalne lub jajowato-eliptyczne, jasno- lub ciemnobrunatne, gadkie, poyskujce, dugo 2,3-2,8 mm. WYST}POWANIE uprawy: koniczyny, lucerny, len, zboa jare i ozime, pastwiska i ki, nieuytki. gleby: rne, lekkie i cikie. SZKODLIWOm Na polach uprawnych jest chwastem szczeglnie uciliwym w rzadkich koniczynach i lucernach, w ktrych zwykle wystpuje masowo. Nasiona utrzymuj zdolno kiekowania przez kilka lat i kiekuj gwnie wiosn. CIEKAWOSTKI Licie zawieraj luz, glikozyd aukubin, potas i kwas cytrynowy. Jest stosowana w lecznictwie ludowym. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Rofosat 360 SL, Taifun 360 SL.
Babka zwyczajna Plantago maior L. PLAMA

Rolina trwaa, na polach uprawnych take jednoroczna. Siewki pojawiaj si z kocem maja. SIEWKA Licienie: eliptyczne, podugowate, dugo 4-5 mm, na wierzchoku zaokrglone lub tpo zwone, zwykle nagie, zielone. odyka podlicieniowa: krtka, dugo 1-3 mm, brunatnawa, naga. Pierwsze licie: dwa lub jeden eliptyczne, skrtolege, zielone, zwykle nagie, caobrzegie, trjnerwowe, na rynienkowatych ogonkach. ROLINA DOROSA Korze: wizkowy z du iloci korzeni przybyszowych, zronity z kczem. odyga: wysoko 10-40 cm szypuki kwiatostanowe, z krtkim pionowym kczem. Licie: szeroko jajowate lub eliptyczne, zebrane w ryczk, tpe lub zaostrzone, na brzegach delikatnie zbkowane, ciemnozielone, trj- dziewicionerwowe, na rynienkowatych ogonkach.
12
Kwiatostan: kos, oby, wyduony, zwajcy si ku szczytowi, szypuki kwiatostanowe dugoci lici. Kwiat: to-biaawej lub zielono-brunatnej barwy, drobny, z ciemnooletowymi lub brudnotymi pylnikami. Kwitnienie: od czerwca do wrzenia. Owoc: torebka, otwierajca si wieczkiem, zawiera 4-16 nasion, dugo 3,0-4,0 mm. Nasienie: zmiennego ksztatu, owalne, podugowate, klinowate, ciemnooliwkowe lub brunatne, pomarszczone, dugo 1,0-1,7 mm. WYST}POWANIE uprawy: koniczyny, lucerny, pastwiska i ki, sady, nieuytki. gleby: rne, szczeglnie preferuje wilgotne i yzne. SZKODLIWOm Na polach uprawnych jest chwastem szczeglnie uciliwym w rzadkich koniczynach i lucernach. Nasiona utrzymuj zdolno kiekowania przez kilka lat i kiekuj gwnie wiosn. CIEKAWOSTKI Jest powszechnie stosowana w lecznictwie ludowym. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL.
Rodzina: Bobowate (Motylkowate) Fabaceae (Papilionaceae)
Koniczyna polna Trifolium arvense L. TRFAR Nazwa zwyczajowa: Kotki

Rolina jednoroczna lub dwuletnia, na polach uprawnych jara lub ozima. Siewki pojawiaj si gwnie na wiosn. SIEWKA Licienie: podunie eliptyczne, dugo 3-4 mm, na szczycie zaokrglone, na krtkich ogonkach, ciemnozielone, lub czerwonawo nabiege, nieco soczyste. odyka podlicieniowa: dugo 4-5 mm, sabo rozwinita, krtka, cienka, doem biaawa, w grze brunatnoczerwono nabiega. Pierwsze licie: pierwszy li owalny, na szczycie z drobnym wciciem, pokryty woskami, z ogonkiem dwukrotnie duszym od blaszki liciowej. ROLINA DOROSA Korze: palowy, rozgaziony. odyga: wysoko 5-30 (40) cm, rozgaziona, rozesana lub podnoszca si, wraz z limi kosmato, szaro owosiona.
13
Licie: trjblaszkowe, o listkach podugowato sercowatych, lekko zbkowanych, pokrytych rzadkimi woskami, rodkowy listek wikszy od bocznych. Kwiatostan: gwka, pkolista, ustawiona po jednej na gazkach pdw, kosmato owosiona, czsto czerwono nabiega. Kwiat: czerwony, rowy lub prawie biay, korona kwiatu bardzo drobna. Owoc: strk, drobny, czsto otulony kielichem. Nasienie: kulistojajowate lub jajowate, jasnote, zielonote lub brunatne, o sabym poysku, dugoci okoo 1,0 mm. WYST}POWANIE uprawy: zboa, motylkowate drobnonasienne, ki, zarola. gleby: piaszczyste, piaszczysto-gliniaste, suche wzgrza, stanowiska ubogie w wap. SZKODLIWOm Jako rolina motylkowa jest do pewnego stopnia poyteczna, gdy uynia gleb i ma pewn warto pastewn (w somach zb), w koniczynach niepodana ze wzgldu na zanieczyszczenie nasion. CIEKAWOSTKI Ziele koniczyny polnej stosowano w zioolecznictwie ludowym.
Wyka czteronasienna Vicia tetrasperma (L.) Schreb. VICTE

Rolina jednoroczna, jara lub ozima. Siewki pojawiaj si w jesieni i na wiosn. SIEWKA Licienie: niewidoczne (pozostaj w nasieniu), kiekuje hypogeicznie. odyka podlicieniowa: niewidoczna. Pierwsze licie: pierwszy li o jednej parze listkw, ksztatu owalnego, caobrzegie, dalsze licie parzystopierzaste, o 3-5 parach rwnowskich listkw, na wierzchoku zwone w ws czepny. ROLINA DOROSA Korze: palowy, rozwidlony. odyga: wysoko 20-60 cm, naga, cienka, wijca si, silnie rozgaziona. Licie: parzystopierzaste, o 3-8 parach rwnowskich listkw, na szczycie zakoczone wsem czepnym, z przylistkami caobrzegimi.
14
Kwiatostan: grono, 1-2 kwiatkowe. Kwiat: kwiaty drobne, biaawe lub biaoliliowe, z ykami oletowymi. Kwitnienie: od maja do pocztku wrzenia. Owoc: strk, rwnowski, zwykle nagi i gadki, somiastoty lub tawobrzowy, czteronasienny. Nasienie: kuliste, o powierzchni matowej, czarnobrunatne, plamiste, o odcieniu zielonkawym, rednica 1,6-2,2 mm. WYST}POWANIE uprawy: zboowe, okopowe, len, koniczyny, czsto z innymi gatunkami wyki, stanowiska ruderalne. gleby: piaszczyste, lekkie, przewiewne, ubogie w wap. SZKODLIWOm Wystpuje jako chwast segetalny w uprawach zb powodujc zwikszone wyleganie anu i utrudniajc zbir mechaniczny. Nasiona dojrzewaj zwykle przed zbiorem roliny uprawnej. Czsto kiekuje dopiero w drugim lub trzecim roku po sprzyjajcych jej wschodom zabiegom uprawowym. CIEKAWOSTKI Dobra rolina pastewna dla rnych gatunkw zwierzt. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Tomigan 250 EW.
Wyka drobnokwiatowa Vicia hirsuta (L.) Gray VICHI Nazwa zwyczajowa: Wyka szorstka
Rolina jednoroczna, jara lub ozima. Siewki pojawiaj si przede wszystkim w oziminach. SIEWKA Licienie: niewidoczne (pozostaj w nasieniu), kiekuje hypogeicznie. odyka podlicieniowa: niewidoczna. Pierwsze licie: 2 pierwsze licie parzystopierzaste, o 2 parach podugowatych, rwnowskich listkach, na wierzchoku zwone w krtki ws czepny. ROLINA DOROSA Korze: palowy, rozgaziony. odyga: wysoko 20-80 cm, cienka, czworokanciasta, leca lub podnoszca si, od nasady rozgaziona, czsto lekko owosiona. Licie: parzystopierzaste, o 4-10 parach rwnowskich listkw, na szczycie zakoczone wsem czepnym. Kwiatostan: grono, 2-10-kwiatkowe.
15
Kwiat: kwiaty drobne, bkitne lub biaawe. Kwitnienie: od czerwca do sierpnia. Owoc: strk, podugowaty, rombowaty, brunatny lub czarny, zwykle owosiony, krtki, zwykle dwunasienny. Nasienie: prawie kuliste, nieco spaszczone, gadkie, lekko lnice, brunatno-zielone, czarno plamiste, rednica okoo 2,5 mm. WYST}POWANIE uprawy: zboowe, okopowe, len, koniczyny, stanowiska ruderalne, brzegi wd. gleby: piaszczyste lub piaszczysto-gliniaste, lekkie, przewiewne, ubogie w wap. SZKODLIWOm Oplatajc roliny uprawne, ogranicza dostp wiata, powoduje zwikszone wyleganie anu i utrudnia zbir. Nasiona przez wiele lat mog pozostawa w gbszych warstwach gleby, nie tracc siy kiekowania. CIEKAWOSTKI Nasiona s odporne na dziaanie sokw trawiennych zwierzt. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Aminopielik 720 SL, Aminopielik Standard 600 SL, Tomigan 250 EW.
Wyka ptasia Vicia cracca L. VICCR Nazwa zwyczajowa: Wyka wizoka

Rolina trwaa, wieloletnia. Siewki, barwy ciemnozielonej, pojawiaj si na wiosn. SIEWKA Licienie: niewidoczne (pozostaj w nasieniu), kiekuje hypogeicznie. odyka podlicieniowa: niewidoczna. Pierwsze licie: pierwsze trzy licie normalnie rozwinite z jedn par listkw rwnowsko lancetowatych, na szczycie z nieduym ostrzem. ROLINA DOROSA Korze: palowy, silny. odyga: wysoko 30-100 cm, eberkowana, cienka, wta, przylegajco z rzadka owosiona, wijca i pnca si. Licie: od 4. licia parzystopierzaste, o 6-10 parach rwnowskich lub podugowatych listkw, na szczycie zakoczone wsem czepnym, z caobrzegimi przylistkami. Kwiatostan: grono, gste, jednostronne, 20-40 kwiatw.
16
Kwiat: kwiaty o agielku tak dugim, jak ludzki paznokie, niebieskie i niebiesko-oletowe. Kwitnienie: od czerwca do wrzenia. Owoc: strk podugowato rombowaty, brunatny, spaszczony, zawierajcy 4-5 nasion. Nasienie: prawie kuliste, ciemnoszaro-zielone lub ciemnobrunatne, z widocznym 2-3 mm znaczkiem i ciemnym marmurkowym rysunkiem, rednica okoo 2,0-3,5 mm. WYST}POWANIE uprawy: zboowe, okopowe, ki, lasy, stanowiska ruderalne. gleby: gliniaste, prchniczne, wapienne. SZKODLIWOm Wyka ptasia w stanie dzikim wystpuje na kach, w zarolach i na miedzach. W uprawach pospolita na caym niu i w grach. Oplata roliny gatunkw uprawnych, powodujc zwikszone wyleganie rolin. CIEKAWOSTKI Nasiona zawieraj glikozyd cyjanogenny, mog by toksyczne dla zwierzt, a szczeglnie dla koni. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Tomigan 250 EW.
Rodzina: Bodziszkowate Geraniaceae
Gatunek Bodziszek drobny Geranium pusillum Burm. f. ex L. GERPU

Rolina na polach uprawnych jednoroczna, jara lub ozima. Siewki rozwijaj si wczenie na wiosn. SIEWKA Licienie: nerkowate, w nasadzie sercowate, dugo 4-6 mm, na szczycie z szerokim wciciem, na dugich, doem czerwonawo nabiegych ogonkach, na wierzchoku z drobnym guzkiem w pytkim wciciu. odyka podlicieniowa: dugo 8-10 mm, naga lub w grze omszona, brunatno lub czerwono nabiega. Pierwsze licie: pierwszy i drugi li doniasto-7-dzielny, doniasto klapowany, z widocznym doniastym unerwieniem, blaszki i ogonki pokryte gsto odstajcymi woskami. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, lekko rozgaziony. odyga: wysoko 10-50 cm, rozgaziona, zwykle rozesana, krtko owosiona, w grze czsto czerwono nabiega.
17
Licie: doniasto-5-9-dzielne, w zarysie okrgawe lub nerkowate, na obu stronach gsto owosione, czasami cae czerwono nabiege. Kwiatostan: baldachoksztatny. Kwiat: kwiaty w ktach lici, jasnooletowe lub bladopurpurowe, szypuki kwiatowe po przekwitnieniu odgite w d. Kwitnienie: od maja do wrzenia. Owoc: rozupnia, jajowata, z maym dzibkiem, rozpadajca si na 5 czci, przylegle owosiona, tawo-brunatna, dugo 1,5-2,0 mm. Nasienie: jajowate, gadkie, tawo-brunatne. WYST}POWANIE uprawy: zboa, okopowe, pastewne, ogrody, koniczyny, lucerny, stanowiska ruderalne. gleby: piaszczysto-gliniaste, suche, zasobne w skadniki pokarmowe. SZKODLIWOm Gatunek rednio intensywnie wyczerpuje gleb ze skadnikw pokarmowych. Moe tworzy formy dwuletnie. CIEKAWOSTKI Rolina zawiera garbniki, silnie pachnca. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Rofosat 360 SL, Legato Plus 600 SC, Taifun 360 SL.
Iglica pospolita Erodium cicutarium L. EROCI Nazwa zwyczajowa: Bociany

Rolina jednoroczna, jara lub ozima. Siewki pojawiaj si jesieni i na wiosn, szczeglnie licznie na glebach piaszczystych. SIEWKA Licienie: w zarysie jajowate, w nasadzie sercowate, dugo 7-8 mm, 2-3-(4)-klapowe, boczne klapy okrge, lekko omszone. odyka podlicieniowa: walcowata, dugo 10-15 mm, bladozielona, w grze zwykle omszona. Pierwsze licie: dwukrotnie pierzastosieczne, o zarysie trjktnym, skrtolege, licie i ogonki pokryte drobnymi, biaawymi woskami, unerwienie niewyrane, czsto czerwono nabiege. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, cienki, biaawy, rozgaziony. odyga: wysoko 10-50 cm, od dou rozgaziona, wzniesiona lub podnoszca si, owosiona, doem zwykle czerwono nabiega, u gry lekko gruczoowata. Licie: pierzastosieczne, odcinki gboko powcinane, siedzce, naprzeciwlege lub skrtolege.
18
Kwiatostan: baldach, na dugiej szypuce. Kwiat: liliowy lub bladopurpurowy, grny z janiejsz lub ciemniejsz plamk. Kwitnienie: od kwietnia do wrzenia. Owoc: rozupnia, 5-dzielna, wrzecionowata, na powierzchni drobno brodawkowana, ciemnobrunatna, zocisto owosiona, z dzibkiem, dugo bez oci okoo 6,0 mm. Nasienie: walcowate, podune, gadkie, czerwono-brunatne. WYST}POWANIE uprawy: zboowe, okopowe, koniczyny, miedze, rowy. gleby: piaszczyste, lejsze gliniaste, zakwaszone gliniaste. SZKODLIWOm Kiekuje i rozwija si przez cay sezon wegetacyjny w kadych warunkach pogodowych. CIEKAWOSTKI Rolina lecznicza, rozsiewa si dziki dzibkom (zdrewniae szyjki supka), zwijajcym si limakowato przy zmianie wilgotnoci powietrza i gleby. Dawniej wykorzystywana do mierzenia wilgotnoci powietrza.
Rodzina: Dymnicowate Fumariaceae
Dymnica pospolita Fumaria ofcinalis L. FUMOF

Rolina jednoroczna, jara lub ozima. Siewki pojawiaj si gwnie na wiosn i na jesieni. SIEWKA Licienie: lancetowate, dugo 10-15 mm, nagie, sinawo-zielone, na szczycie ostro zaostrzone, w dole zwone przechodzce w rynienkowaty ogonek. odyka podlicieniowa: dugo 10-15 mm, naga, oletowo nabiega. Pierwsze licie: pierwsze dwa licie dwukrotnie doniasto trjsieczne, naprzemianlege. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, biaawy lub brunatnawo-ty, mao rozgaziony. odyga: wysoko 10-50 cm, kanciasta, silnie rozgaziona, wzniesiona, naga, czasem czerwonawo nabiega, pokryta niebieskozielonym nalotem. Licie: dwu-, trzykrotnie pierzastosieczne, atki kocowe rwnowsko lancetowate, sinawozielone lub sine.
19
Rodzina: Dymnicowate Fumariaceae
Kwiatostan: grono. Kwiat: kwiaty grzebieniaste, czerwone, rowe lub purpurowe, na szczycie ciemniejsze. Kwitnienie: od koca kwietnia do sierpnia. Owoc: drobna kulista nieupka, lekko spaszczona, na szczycie wklsa, dugo okoo 2,0 mm. Nasienie: owalne. WYST}POWANIE uprawy: okopowe, rzadziej zboowe, strczkowe, len, ogrody. gleby: gliniaste, wilgotne, prchniczne, zasobne w azot. SZKODLIWOm Wystpuje na stanowiskach wilgotnych i zasobnych w skadniki pokarmowe. Ze wzgldu na woskowy nalot trudniejsze zwalczanie herbicydami. CIEKAWOSTKI Rolina lecznicza. Moe by traktowana jako gatunek wskanikowy (wysoka sprawno roli). HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Aminopielik Tercet 500 SL, Buracyl 80 WP , Buramet 70 WG, Domino 700 SC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 90 WG, Kontakttwin 191 EC, Protugan 500 SC, Racer 250 EC. Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Tomigan 250 EC.
Rodzina: Fiokowate Violaceae
Fioek polny Viola arvensis Murray VIOAR Nazwa zwyczajowa: Bratek polny
Rolina jednoroczna, ozima lub jara. Siewki pojawiaj si na jesieni, jak i na wiosn. SIEWKA Licienie: jajowate, dugo 4-5 mm, w nasadzie zaokrglone, nagie, z wierzchu zielone, pod spodem oletowo nabiege, z obu stron skonie cite (trudne do odrnienia), ukowato unerwione. odyka podlicieniowa: dugo 3-8 mm, naga, zielonkawa w grze oletowo nabiega. Pierwsze licie: okrgawo-jajowate, skrtolege, nagie lub lekko owosione, z dwoma widocznymi wciciami (karbami) po bokach, na szczycie zaokrglone. ROLINA DOROSA Korze: palowy, wrzecionowaty. odyga: wysoko 10-30 cm, prosta lub rozgaziona, podnoszca lub rozesana, moe dorasta nawet do 60-80 cm. Licie: dolne jajowate, naprzeciwlege, grne lancetowate, z charakterystycznymi dugimi przylistkami (czci podpierajce li o takiej samej wielkoci jak li), na brzegach karbowane.
20
Rodzina: Fiokowate Violaceae
Kwiatostan: brak. Kwiat: kwiaty pojedyncze na dugich szypukach, grzbieciste z prost ostrog, biao-te z lekkim odcieniem oletowym, dziaki kielicha dusze od patkw korony. Kwitnienie: od kwietnia do wrzenia. Owoc: torebka, trjkomorowa, pkajca podunie klapami. Nasienie: ciemnote lub jasnobrunatne, podunie jajowate, poyskujce, dugo 1,5-1,8 mm. WYST}POWANIE uprawy: zboowe, okopowe, strczkowe, rzepak, ogrody, przydroa. gleby: rne typy gleb, gatunek bardzo plastyczny. SZKODLIWOm Fioek zachwaszcza wikszo upraw, zwaszcza ozimych (zboa, rzepak). Nasila si w podozmianie z wysokim udziaem zb i w monokulturze. Licznie i dugo zalegajce w glebie nasiona utrzymuj wysok zdolno kiekowania. CIEKAWOSTKI Torebki, pkajc, wyrzucaj dojrzae nasiona na due odlegoci, ponadto nasiona s przenoszone przez mrwki. Cz zielna roliny zawiera glikozyd wiolakwercytryn oraz witamin C, barwi na to, nasiona zawieraj do 38% tuszczu. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Buramet 70 WG, Rofosat 360 SL, Bifenix N 499 SC, Goltix Compact 90 WG, Taifun 360 SL, Kontakttwin 191 EC, Mistral 70 WG. Afalon Dyspersyjny 450 SC, Tomigan 250 EC, Kalif Mega 283 SC, Linurex 500 SC, Metazanex 500 SC, Panida 330 EC, Racer 250 EC, Aminopielik Tercet 500 SL, Buracyl 80 WP , Gold 450 EC.
Rodzina: Godzikowate Caryophyllaceae
Bniec biay Melandrium album (Mill.) Garcke MELAL Nazwa zwyczajowa: Godzieniek biay
Rolina dwupienna, jednoroczna, dwuletnia lub rzadziej wieloletnia. Siewki pojawiaj si na wiosn. Do penego rozwoju potrzebuje najczciej dwch okresw wegetacyjnych. SIEWKA Licienie: eliptyczne lub odwrotnie jajowate, dugo 5-9 mm, nagie, zielone, niewyranie zaostrzone, z nasad zwon, zbiegajc w krtki ogonek, widoczny tylko nerw rodkowy. odyka podlicieniowa: dugo 3-5 mm, naga, bladozielona. Pierwsze licie: podugowato eliptyczne i szeroko eliptyczne, naprzeciwlege, na szczycie tpo zwone i zakoczone dzibkowatym drobnym ostrzem, zebrane w ryczk. ROLINA DOROSA Korze: palowy, rozgaziony, biao-ty. odyga: wysoko 30-100 cm, rozgaziona od podstawy, mikko owosiona, w grze lepka, wzniesiona. Licie: dolne odwrotnie jajowate, grne lancetowate lub owalno-lancetowate, zaostrzone, zwajce si w ogonek, naprzeciwlege, krtko, mikko owosione. 21
Kwiatostan: wierzchotka dwuramienna. Kwiat: rolina dwupienna, kwiaty biae, due, gruczoowato omszone, kielich kwiatw mskich rurkowy, eskich rozdty. Kwitnienie: od maja do wrzenia. Owoc: torebka, owalna, jednokomorowa, otwierajca si na szczycie z 10 zbkami. Nasienie: nerkowate o grzbiecie wypukym, wyranie brodawkowate, popielate lub szare, matowe, dugoci 1,0-1,5 mm. WYST}POWANIE uprawy: zboowe, okopowe, koniczyny, lucerny, ki, ogrody, rowy, miedze, zarola, nieuytki. gleby: rne, yzne, prchniczne, zasobne w azot. SZKODLIWOm Wschody spotyka si w rnych uprawach, ale w peni rozwija si gwnie w koniczynach, lucernach i na kach. Nasiona kiekuj w powierzchniowej warstwie gleby. Szkodliwo rednia. CIEKAWOSTKI Rozmnaa si za pomoc nasion oraz pczkw przybyszowych na szyjkach biao-tych korzeni. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Gold 450 EC.
Gwiazdnica pospolita Stellaria media (L.) Vill. STEME

Rolina jednoroczna, jara lub ozima. Siewki wystpuj w zasiewach w kadej porze roku. SIEWKA Licienie: lancetowate, dugo 5-7 mm, owosione, zielone, na szczycie ostre, u nasady zaokrglone. odyka podlicieniowa: dugo 5-10 mm, naga, zielonkawa, przechodzca w cienki korzonek. Pierwsze licie: szerokojajowate, nagie, ciemnozielone, naprzeciwlege, na szczycie z drobnym ostrzem. ROLINA DOROSA Korze: cienki, wty. odyga: wysoko 5-40 cm, cienka, rozesana, jednoszeregowo owosiona, zakorzeniajca si w wzach. Licie: dolne i rodkowe jajowate, ogonkowe, naprzeciwlege, grne siedzce, nagie lub lekko owosione, naprzeciwlege. Kwiatostan: dwuramienna wierzchotka. Kwiat: kwiaty drobne, biae, na dugich szypukach. Kwitnienie: cay rok z wyjtkiem okresw mronych.
22
Owoc: torebka, podugowata, pkajca od nasady 6 otworkami. Nasienie: okrgawe lub nerkowate, spaszczone, ciemnobrunatne, matowe, na powierzchni brodawkowate w ksztacie gwiazdki, rednica 1,0-1,3 mm. WYST}POWANIE uprawy: wszystkie uprawy, szczeglnie okopowe, warzywa. gleby: rne typy gleb, wilgotne, zasobne w azot gatunek azotolubny. SZKODLIWOm Uciliwy chwast odznaczajcy si szybkim rozwojem i du ywotnoci. Szczeglnie obcie rozrasta si w latach o duej sumie opadw, tworzc paskie kpy. Rozmnaa si z nasion i z czci odyg (np. po pieleniu). W cigu lata moe wyda 2-3 pokolenia. Jedna rolina wydaje okoo 1000 nasion. CIEKAWOSTKI Cz zielna zawiera saponiny, moe by wykorzystywana jako pasza zielona dla zwierzt domowych i drobiu, zwiksza mleczno krw, kz i owiec. Rolina miododajna. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Buracyl 80 WP , Buramet 70 WG, Gold 450 EC, Rofosat 360 SL, Trifsan 480 EC, Afalon Dyspersyjny 450 SC, Arrow 240 EC, Domino 700 SC, Fuego 500 SC, Goltix Compact 90 WG, Kalif 480 EC, Kalif Mega 283 SC, Kontakttwin 191 EC, Linurex 500 SC, Metazanex 500 SC, Mistral 70 WG, Panida 330 EC, Protugan 500 SC, Racer 250 EC, Tolurex 80 WP , Tolurex 500 SC, Taifun 360 SL. Bromotril 250 SC.
Kkol polny Agrostemma githago L. AGOGI

Rolina jednoroczna, ozima lub jara. Siewki pojawiaj si najliczniej na jesieni, a niekiedy take na wiosn. SIEWKA Licienie: owalne lub podugowate, dugo 20-30 mm, nierwne pod wzgldem wielkoci, podune, z wierzchokiem zaokrglonym, pochwiasto zczone w ogonki. odyka podlicieniowa: dugo 10-25 mm, bladozielona. Pierwsze licie: lancetowate lub podugowate, naprzeciwlege, ostre na szczycie, w dole ogonki szerokie, prawie oskrzydlone. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, lekko rozgaziony. odyga: wysoko 10-100 cm, szara, wyprostowana, mikko dugo owosiona, gr rozgaziona, szaro owosiona. Licie: rwnowsko lancetowate, naprzeciwlege, ostro zakoczone, owosione. Kwiatostan: brak. Kwiat: kwiaty pojedyncze na dugich szypukach, purpurowe i oletowe.
23
Kwitnienie: od czerwca do pocztku sierpnia. Owoc: torebka, otwiera si 5 zbkami, zawiera do 40 nasion. Nasienie: nerkowate, czasem kuliste, czworocienne, ciemnobrunatne lub czarne, gsto pokryte ostrymi wyrostkami, dugo 2,5-3,5 mm. WYST}POWANIE uprawy: zboa (szczeglnie yto). gleby: rne typy gleb, zarwno cisze, jak i lekkie. SZKODLIWOm Kkol jest pospolitym chwastem zb ozimych i jarych. Dojrzewa razem ze zboami i dlatego dostaje si do materiau siewnego. Nasiona kkolu stosunkowo szybko trac swoj ywotno w oborniku i w glebie. CIEKAWOSTKI Nasiona kkolu zawieraj trujc saponin i gitagin. Przy duym zanieczyszczeniu ziarna nadaj mce silne zabarwienie i nieprzyjemny gorzki smak.
Sporek polny Spergula arvensis L. SPRAR

Rolina jednoroczna, jara. Siewki pojawiaj si na wiosn w maju i w czerwcu. SIEWKA Licienie: rwnowskie, dugo 8-25 mm, nitkowate, zronite u dou podstawami, nagie, zielone, na szczycie tpo zakoczone. odyka podlicieniowa: oba, dugo 5-10 mm, nitkowata, zielonkawa lub brunatno-czerwona. Pierwsze licie: parami naprzemianlege, prawie nitkowate, na grnej stronie wypuke, na dolnej z podun bruzdk, skupione w niby-okku. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, rozwidlony. odyga: wysoko 10-60 cm, wyprostowana lub wznoszca, od nasady rozgaziona, gruczoowato owosiona, lepka. Licie: nitkowate, pod spodem z wyrana bruzdk, ciemnozielone, zebrane w okki, misiste, lepkie. Kwiatostan: wierzchotka dwuramienna. Kwiat: drobne kwiaty, biae, na dugich, cienkich szypukach.
24
Kwitnienie: od lipca do wrzenia. Owoc: torebka, pkajca, zawierajca liczne drobne nasiona. Nasienie: kuliste, spaszczone, czarne z biaaw boniast obwdk, drobne brodawki na powierzchni, rednica 1,0 mm. WYST}POWANIE uprawy: zboa jare, ozime, okopowe. gleby: lekkie, piaszczyste, bardzo sabe, preferuje wilgotne, zwaszcza kwane, (rolina wskanikowa). SZKODLIWOm Gatunek o duej zdolnoci adaptacyjnej, wystpuje w rnych formach ekologicznych. Nasiona zachowuj zdolno kiekowania przez wiele lat. CIEKAWOSTKI Dawniej uprawiany jako rolina paszowa. Chtnie zjadany przez zwierzta. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Afalon Dyspersyjny 450 SC, Fuego 500 SC, Linurex 500 SC, Metazanex 500 SC, Panida 330 EC, Tolurex 80 WP , Tolurex 500 SC. Protugan 500 SC, Tomigan 250 EC.
Rodzina: Jaskrowate Ranunculaceae
Ostreczka polna Consolida regalis Gray CNSRE Nazwa zwyczajowa: Ostrka polna
Rolina jednoroczna, ozima lub jara. Siewki pojawiaj si jesieni. SIEWKA Licienie: jajowato-eliptyczne lub eliptyczne, dugo 5-10 mm, nagie, przy nasadzie lekko omszone, zielone, na szczycie lekko zaostrzone lub tpe. odyka podlicieniowa: dugo 12-25 mm, naga, czerwono nabiega lub brunatno-zielona. Pierwsze licie: pierwszy li 5-klapowany, odwrotnie jajowaty. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, sabo rozgaziony, brunatnawy. odyga: wysoko 20-50 cm, wzniesiona, rozgaziona, przylegle owosiona. Licie: 2-3-krotnie trjsieczne, skrtolege, zielone, krtko owosione. Kwiatostan: lune grono.
25
Rodzina: Jaskrowate Ranunculaceae
Kwiat: najczciej niebieski z odcieniem oletowym (ostroga) lub niebiesko-oletowy, rzadziej biay lub rowy na cienkiej szypuce. Kwitnienie: od czerwca do sierpnia. Owoc: mieszek, spaszczony, nagi, nagle zwony w dug szyjk, dugo okoo 10 mm. Nasienie: odwrotnie jajowate, o szczycie zwonym, pokryte dachwkowatymi, skrzastymi brodawkami, ciemnobrunatne. WYST}POWANIE uprawy: zboa. gleby: gliniaste, rdziny, zasobne w wglan wapnia, rzadziej na glebach lejszych. SZKODLIWOm Zachwaszcza przede wszystkim zboa ozime. Wystpuje na caym niu. CIEKAWOSTKI Rolina trujca. Nasiona, kwiaty i ziele zawieraj trujce alkaloidy, proszek z nasion moe by stosowany jako naturalny insektycyd. Rolina miododajna.
Rodzina: Kapustowate (Krzyowe) Brassicaceae (Cruciferae)
Gorczyca polna Sinapis arvensis L. SINAR Nazwa zwyczajowa: Ognicha, Hodrych

Rolina jednoroczna, jara. Siewki pojawiaj si w rnych porach roku, a najliczniej wystpuj na wiosn. SIEWKA Licienie: sercowate (charakterystyczne dla rolin kapustnych), dugo 4-10 mm, lekko nerkowate, nagie, zielone, na szczycie wyranie wcite, u nasady z dugim ogonkiem. odyka podlicieniowa: dugo 10-15 mm, naga, zielonkawa, niekiedy lekko oletowo nabiega. Pierwsze licie: owalne lub odwrotnie jajowate, z nieznacznie pofadowanym brzegiem lub nierwnym zbkowaniem, lekko owosione, lekko powcinane. ROLINA DOROSA Korze: palowy, rozgaziony, silny. odyga: wysoko 10-60 cm, rozgaziona, wzniesiona, silnie, szorstko owosiona. Licie: dolne lirowate, ciemnozielone, grne podugowate, szorstko owosione, zatokowo zbkowane. Kwiatostan: grono. Kwiat: kwiaty zocistote, dziaki kielicha odstajce. Kwitnienie: od czerwca do jesieni w zalenoci od przebiegu pogody.
26
Owoc: uszczyna rwnowska z 3-5 wyranymi nerwami, z prostym dugim dzibkiem, wielonasienna, nasiona uoone rzdowo, zawiera 8-13 nasion. Nasienie: prawie kuliste, gadkie, brunatno-czerwone lub ciemnobrunatne, lekko poyskujce, z widocznym maym znaczkiem, rednica okoo 1,5 mm. WYST}POWANIE uprawy: wszystkie uprawy jare, zwaszcza zboa, okopowe, strczkowe, len, warzywa, nieuytki. gleby: zwize, prchniczne, wilgotne, zasobne w wap, rzadziej na piaszczystych. SZKODLIWOm Jedna rolina wydaje od 1000 do kilku tysicy nasion, ktre zachowuj ywotno przez 6-10 lat, co powoduje masowe wystpowanie tego gatunku. Pobiera due iloci skadnikw pokarmowych z gleby. ywiciel chorb i szkodnikw atakujcych roliny z rodziny kapustnych (krzyowych). CIEKAWOSTKI Rolina trujca szczeglnie w okresie kwitnienia i owocowania (trujce waciwoci zachowuje take siano). Nasiona zawieraj glikozyd synalbin. Zjadana przez zwierzta, nadaje nieprzyjemny smak misu i produktom mlecznym. Jczmie zachwaszczony nasionami gorczycy polnej powoduje zatrucia u trzody chlewnej. Rolina miododajna. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Buracyl 80 WP , Gold 450 EC, Rofosat 360 SL, Afalon Dyspersyjny 450 SC, Bromotril 250 SC, Kalif 480 EC, Kontakttwin 191 EC, Linurex 500 SC, Panida 330 EC, Protugan 500 SC, Taifun 360 SL. Domino 700 SC, Fuego 500 SC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 90 WG, Metazanex 500 SC, Racer 250 EC, Tolurex 80 WP , Tolurex 500 SC, Buramet 70 WG.
Kapusta rzepak Brassica napus L. (gatunek zachwaszczajcy)

Gatunek uprawny, forma jara i ozima. Czsto, poprzez osypanie nasion i straty podczas zbioru, zachwaszczajcy uprawy zboowe. SIEWKA Licienie: sercowate, dugo 10-20 mm, nagie, niebiesko-zielone, poyskujce. odyka podlicieniowa: dugo 10-20 mm, naga, zielona. Pierwsze licie: lirowate, niebiesko-zielone, ogonkowe (tworz rozet), nagie. ROLINA DOROSA Korze: palowy, rozgaziony, silny. odyga: wysoko 80-160 cm, wzniesiona, w grze rozgaziona, zielona. Licie: dolne lirowate, ciemnozielone, ogonkowe, grne lirowato-lancetowate, siedzce. Kwiatostan: grono. Kwiat: kwiaty te, 4-krotne. Kwitnienie: od kwietnia (sporadycznie) do czerwca.
27
Owoc: uszczyna, szara, o 18-28 nasionach. Nasienie: prawie kuliste, brunatno-czerwone lub brunatno-granatowe. WYST}POWANIE uprawy: zboowe, okopowe (gatunek zachwaszczajcy). gleby: rne typy gleb (szczeglnie gliniaste), prchniczne, zasobne w skadniki pokarmowe. SZKODLIWOm Powoduje osabienie rozwijajcych si rolin zboowych. CIEKAWOSTKI Trwaj prace hodowlane nad odmianami o nasionach tych, charakteryzujcych si obnion zawartoci wkna. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Aminopielik Tercet 500 SL, Buramet 70 WG. Gold 450 EC.
Rzodkiew wirzepa Raphanus raphanistrum L. RAPRA Nazwa zwyczajowa: opucha

Rolina jednoroczna jara. Siewki pojawiaj si wiosn i wczesnym latem. SIEWKA Licienie: sercowate, dugo 10-15 mm, szerokie, prawie dwuklapkowe, nagie, zielone, na szczycie gboko wcite, na dugich rynienkowatych ogonkach. odyka podlicieniowa: dugo 5-15 mm, naga, biaawo-zielona lub oletowo nabiega. Pierwsze licie: lirowate, due, szarawo-ciemnozielone, z 1-2 parami drobnych lancetowatych odcinkw, silnie szczeciniasto owosione, skrtolege, brzegiem silnie zbkowane. ROLINA DOROSA Korze: mocny, krtki, cienki. odyga: wysoko 10-60 cm, okrgawa, wzniesiona, rozgaziona, doem szorstko owosiona. Licie: dolne ogonkowe lirowate, skrtolege, grne ogonkowe lancetowate, szorstko owosione, zielone, brzegiem silnie zbkowane. Kwiatostan: grono. Kwiat: kwiaty jasnote lub z odcieniem biaawym, czsto z oletowym unerwieniem na patkach korony. Kwitnienie: od czerwca do padziernika.
28
Owoc: przewzista uszczyna, podunie eberkowana, z dzibkiem, rozamujca si po dojrzeniu na kilka zdrewniaych czonw, dugoci 4,0-7,0 mm, barwy brunatno-szarej lub zielono-szarej. Nasienie: podune, jajowato kuliste, siatkowato dokowane, czerwonawo-brunatne. WYST}POWANIE uprawy: zboowe jare, gryka, rzepak, okopowe, mieszanki pastewne, ogrody, warzywa, nieuytki. gleby: lekkie, piaszczyste, lekko kwane (kwiaty te), gleby gliniaste, suche, ubogie w wap (kwiaty biaawe). SZKODLIWOm Rolina wyczerpuje silnie gleb ze skadnikw pokarmowych. Moe kiekowa na powierzchni gleby. Segmenty uszczyn nie daj si oddzieli dokadnie od ziarniakw zb i kaszy gryczanej ze wzgldu na podobn wielko i ksztat. ywiciel chorb i szkodnikw atakujcych roliny z rodziny kapustnych (krzyowych). CIEKAWOSTKI Nasiona s trujce, mog powodowa masowe zatrucia jagnit, byda i koni po zjedzeniu przez nie przekwitnitej rzodkwi wirzepy. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Rofosat 360 SL, Afalon Dyspersyjny 450 SC, Bromotril 250 SC, Kontakttwin 181 EC, Linurex 500 SC, Panida 330 EC, Taifun 360 SL. Domino 700 SC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 90 WG, Racer 250 EC, Tolurex 80 WP , Tolurex 500 SC, Buramet 70 WG.
Tasznik pospolity Capsella bursa-pastoris (L.) Medik. CAPBP

Rolina jednoroczna, jara lub ozima. Siewki pojawiaj si na wiosn, z pocztkiem lata i na jesieni. SIEWKA Licienie: eliptyczne, dugo 2-4 mm, drobne, nagie, jasnozielone, na szczycie tpe. odyka podlicieniowa: dugo 5-7 mm, naga, biaawa. Pierwsze licie: podugowate lub odwrotnie jajowate, tpe na szczycie, gwiazdkowato owosione, naprzeciwlege, caobrzegie. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, rozgaziony, biaawy. odyga: wysoko 30-60 cm, wzniesiona, zwykle rozgaziona, owosiona lub rzadziej naga, rolina wielopostaciowa. Licie: dolne eliptyczne zebrane w ryczk, grne siedzce, wcinane z zbkami, gwiazdkowato owosione, zbkowane lub rzadziej caobrzegie. Kwiatostan: grono. Kwiat: kwiaty drobne, biae, niepozorne.
29
Kwitnienie: od kwietnia do jesieni w zalenoci od przebiegu pogody. Owoc: uszczynka trjktnie sercowata, na szczycie pytko wcita z krtk szyjk. Nasienie: podunie owalne, spaszczone, czerwonawo-te lub tawo-brunatne. WYST}POWANIE uprawy: zboowe, okopowe, ogrody, sady, stanowiska ruderalne zachowuje si jak rolina dwuletnia. gleby: rne typy gleb, szczeglnie prchniczne, yzne. SZKODLIWOm Gatunek wielopostaciowy, dua produkcja nasion o wieloletniej ywotnoci (30-40 lat) i zrnicowanym okresie spoczynku. Wydaje w cigu roku 2-3 pokolenia. Jest ywicielem porednim grzybw i szkodnikw rolin z rodziny kapustne (krzyowe). CIEKAWOSTKI Cz zielna roliny jest stosowana jako rodek krwiotamujcy. Nasiona zawieraj okoo 31% tuszczu. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Buracyl 80 WP , Buramet 70 WG, Gold 450 EC., Afalon Dyspersyjny 450 SC, Bifenix N 499 SC, Bromotril 250 SC, Domino 700 SC, Fuego 500 SC, Galigan 240 EC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 90 WG, Kalif 480 EC, Kalif Mega 283 SC, Kontakttwin 191 EC, Linurex 500 SC, Metazanex 500 SC, Protugan 500 SC.
Toboki polne Thlaspi arvense L. THLAR

Rolina jednoroczna, ozima lub jara. Siewki pojawiaj si na jesieni, na wiosn i z pocztkiem lata. SIEWKA Licienie: owalno-eliptyczne, dugo 6-8 mm, nagie, zielone, na szczycie zaokrglone i niekiedy lekko wcite. odyka podlicieniowa: dugo 4-7 mm, naga, zielonkawa. Pierwsze licie: odwrotnie jajowate lub jajowate, jasnozielone, skrtolege, niekiedy brzegiem faliste, zwajce si w do dugi ogonek. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, biaawy. odyga: wysoko 10-50 cm, wzniesiona, lekko kanciasta, bruzdowana, w grze rozgaziona, naga, wydziela zapach czosnku. Licie: dolne odwrotnie jajowate, zebrane w ryczki, pod spodem sinawozielone, grne podugowate, jasnozielone, zatokowo zbkowane, na szczycie tpo zaostrzone. Kwiatostan: grono, wydua si podczas tworzenia owocw. Kwiat: kwiaty drobne, biae, pylniki te.
30
Kwitnienie: od pocztku maja do jesieni w zalenoci od przebiegu pogody. Owoc: uszczynka, kolista, paska, na szczycie z wskim, gbokim wciciem, szeroko oskrzydlona, zawierajca do 14 nasion. Nasienie: owalne lub jajowate, spaszczone, koncentrycznie rowkowane (linie papilarne), ciemnobrunatne, dugo okoo 2,0 mm. WYST}POWANIE uprawy: rzepak, zboowe, okopowe, strczkowe, koniczyna, ogrody, stanowiska ruderalne. gleby: gliniaste, cikie i rednie, prchniczne, zasobne w skadniki pokarmowe, rzadziej na glebach lejszych. SZKODLIWOm Nasiona zdolne do kiekowania przed cakowitym dojrzeniem roliny, osypuj si przed zbiorem zb. Rolina wydaje okoo 1000 nasion, ktre mog zalega w glebie 10-20 lat. Rolina wydaje kilka pokole w cigu roku, silnie zachwaszcza uprawy. CIEKAWOSTKI Rolina trujca o silnym nieprzyjemnym zapachu czosnku, ktry przedostaje si do produktw mlecznych. Nasiona zawieraj okoo 34% tuszczu. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Buracyl 80 WP , Buramet 70 WG, Gold 450 EC, Afalon Dyspersyjny 450 SC, Bifenix N 499 SC, Bromotril 250 SC, Domino 700 SC, Fuego 500 SC, Galigan 240 EC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 90 WG, Kalif 480 EC, Kontakttwin 191 EC, Linurex 500 SC, Protugan 500 SC, Racer 250 EC, Tolurex 80 WP , Tolurex 500 SC, Tomigan 250 EC. Metazanex 500 SC.
Rodzina: Komosowate Chenopodiaceae
Komosa biaa Chenopodium album L. CHEAL Nazwa zwyczajowa: Lebioda

Rolina jednoroczna, jara. Kiekuje przez cay okres wegetacji. SIEWKA Licienie: eliptyczne, zwone, dugo 8-10 mm, grubo 1,5 mm, na krtkich i cienkich ogonkach, misiste, z wierzchu matowe, szaro-zielone, pod spodem czerwono-oletowe ze srebrzystym omczeniem, na szczycie zaokrglone. odyka podlicieniowa: dugo 12-25 mm, owosiona, czerwono nabiega. Pierwsze licie: pierwsza para jajowate lub trjktniejajowate z niewyranymi zbkami bliej nasady lub caobrzegie, kolejne licie rombowate o klinowatej nasadzie, wyranie pytko wcite z pojedynczymi odlegymi zbkami. ROLINA DOROSA Korze: palowy, wrzecionowaty, mocny. odyga: wysoko 20-100 cm, tpokanciasta, silnie rozgaziona, pokryta mczystym nalotem, czasami czerwono zabarwiona, rolina wielopostaciowa. Licie: trjktne, rombowate lub lancetowate ogonkowe o zmiennym ksztacie w obrbie roliny, zwykle klinowate w nasadzie, uoone skrtolegle, brzegiem agodnie zbkowane, szaro-zielone, grne licie lancetowate, caobrzegie, wszystkie licie obustronnie biao-mczysto owosione.
31
Kwiatostan: kbiki gstokwiatowe zebrane w kwiatostan typu kos piramidalny lub w skupion wiech. Kwiat: drobny, zielonkawy o 5 listkach okwiatu, z wyranie wystajcymi grzbietem, 5 prcikw, znamiona supka krtkie. Kwitnienie: od lipca do padziernika. Owoc: orzeszek, drobny, szaro-czarny, okrgawy, soczewkowato spaszczony, w okwiacie kwiatostanu uoony pionowo, czsto okryty zeschym okwiatem. Nasienie: czarne, lnice, pod duym powikszeniem bardzo delikatnie punktowane, rednicy okoo 1,5 mm. WYST}POWANIE uprawy: okopowe, zboowe, strczkowe, rzepak, warzywa, ogrody, stanowiska rne. gleby: yzne, prchniczne, zasobne w azot. SZKODLIWOm Jedna dorosa rolina moe wytworzy do kilku tysicy nasion, ktre odznaczaj si odpornoci na niesprzyjajce warunki rodowiska oraz zachowuj w glebie ywotno przez kilka lat. Komosa biaa pozbawia gleb duych iloci skadnikw pokarmowych, szczeglnie potasu. Ponadto jest ywicielem rnych patogenw bdcych agrofagami rolin uprawnych. CIEKAWOSTKI Nasiona zawieraj duo skadnikw odywczych, po sparzeniu mog by uytkowane jako pasza dla zwierzt. Mode roliny komosy biaej s bogate w witamin C (do 283 mg%), mog by spoywane jak szpinak przez ludzi lub jako pasza zielona dla zwierzt. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super Gold 450 EC, Rofosat 360 SL, Trifsan 480 EC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 90 WG, Kalif Mega 283 SC, Kontakttwin 191 EC, Linurex 500 SC, Metazanex 500 SC, Mistral 70 WG, Panida 330 EC, Protugan 500 SC, Racer 250 EC, Tolurex 80 WP , Tolurex 500 SC, Tomigan 250 EC, Taifun 360 SL. Kalif 480 EC.
oboda rozoysta Atriplex patula L. ATXPA

Rolina jednoroczna, jara. Siewki pojawiaj si na wiosn i z pocztkiem lata. SIEWKA Licienie: rwnowskie, wyduone, dugo 14-20 mm, zielone, nagie, tpo zakoczone lub zaokrglone, doem zwone w krtki ogonek, z niewyranym nerwem rodkowym. odyka podlicieniowa: dugo 15-20 mm, walcowata, zielona pod licieniami, czerwono nabiega przy korzeniu, naga. Pierwsze licie: lancetowate, zebrane w ryczkach, cztery pierwsze licie parami naprzeciwlege, sinawozielone, pcherzykowatoowosione, pod spodem i na ogonkach zwykle czerwonawo nabiege, z widocznym nerwem gwnym. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, rozgaziony. odyga: wysoko 30-90 cm, krzaczasto rozgaziona, zielona. Licie: trjktnie lancetowate lub trjktnie jajowate, oszczepowate, caobrzegie lub zbkowane, licie grne wskolancetowate.
32
Kwiatostan: kosy, wyprostowane, przerywane z kwiatami zebranymi w kbiki. Kwiat: drobny, rozdzielnopciowy, zielonkawo-ty. Kwitnienie: od lipca do wrzenia. Owoc: podkwiatek zielny, 3 zmienne typy, jajowaty, okrgawy lub spaszczony. Nasienie: dwojakiego rodzaju: jedne wiksze, koliste lub lekko owalne, brzowe z odcieniem czerwonawym, szorstkie, rednicy 2,0-2,5 mm; drugie mniejsze, krkowate, czarne, gadkie, lnice, rednicy 1,5-2,0 mm. WYST}POWANIE uprawy: okopowe, zboowe, ogrody, nieuytki, stanowiska ruderalne. gleby: rdziny, czarne ziemie, prchniczne, nawoone obornikiem, zasobne w wap. SZKODLIWOm Owocki zanieczyszczaj materia siewny, nie podlegaj trawieniu w przewodzie pokarmowym zwierzt i wraz z wnoszonym obornikiem powoduj ponowne zachwaszczenie pl. CIEKAWOSTKI Gatunek blisko spokrewniony z komos bia. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Buracyl 80 WP , Bromotril 250 SC, Kontakttin 191 EC, Racer 250 EC. Protugan 500 SC, Trifsan 480 EC.
Rodzina: Makowate Papaveraceae
Mak polny Papaver rhoeas L. PAPRH

Rolina jednoroczna, jara lub ozima. Siewki na ugorach i zboach wystpuj masowo na jesieni. SIEWKA Licienie: rwnowskie, dugo 6-9 mm, drobne, nitkowate, nagie, zielone, na szczycie lekko zaostrzone lub zaokrglone. odyka podlicieniowa: dugo 3-7 mm, naga, nitkowata, zielona. Pierwsze licie: jajowate lub owalne, nagie lub lekko owosione, naprzeciwlege, na szczycie zaostrzone, pierzasto unerwione, caobrzegie. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty. odyga: wysoko 20-60 cm, okrgawa, wzniesiona, silnie szczeciniasto owosiona, sinawozielona, po przeciciu wydziela sok mleczny. Licie: owalne, pojedynczo lub podwjnie pierzastodzielne, zwajce si w ogonek, pod spodem z sinawym nalotem, brzegiem wyranie zbkowane, wyranie owosione.
33
Rodzina: Makowate Papaveraceae
Kwiatostan: brak. Kwiat: kwiaty pojedyncze, purpurowo-czerwone z du ciemn plam u nasady patkw korony. Kwitnienie: od maja do pocztku sierpnia oraz drugi raz na jesieni. Owoc: torebka, o znamieniu 8-14-promieniowym, owalna lub kulista, cakiem naga. Nasienie: nerkowate, matowe, jasne lub ciemnobrunatne, o powierzchni siateczkowatej, dugo 0,6-0,9 mm. WYST}POWANIE uprawy: zboowe (szczeglnie ozime), okopowe, ogrody. gleby: cikie, gliniaste, prchniczne, rzadziej lekkie, ubogie w potas. SZKODLIWOm Rolina bardzo podna. Cz nasion moe kiekowa na wietle z powierzchni gleby, inne pozostaj w glebie na dugie lata. Rozwija si intensywnie w latach wilgotnych, w miejscach, gdzie dotd nie wystpowa. CIEKAWOSTKI Chwast trujcy (zawiera alkaloid readyn) dla byda, koni i trzody chlewnej. Kwiat maku jest stosowany w zioolecznictwie. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Buracyl 80 WP , Rofosat 360 SL, Bifenix N 499 SC, Fuego 500 SC, Kontakttwin 191 EC, Metazanex 500 SC, Racer 250 EC, Taifun 360 SL. Domino 700 SC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 90 WG, Buramet 70 WG, Trifsan 480 EC.
Rodzina: Marzanowate Rubiaceae
Przytulia czepna Galium aparine L. GALAP Nazwa zwyczajowa: Przytulia lepczyca

W uprawach polowych rolina jednoroczna, jara lub ozima. Siewki pojawiaj si na wiosn i na jesieni. W lasach gatunek wieloletni. SIEWKA Licienie: jajowato-eliptyczne lub eliptyczne, dugo 7-18 mm, wyduone, na szczycie wsko wcite, zielone nagie, z wyranym siateczkowatym unerwieniem, na cienkich dugich ogonkach. odyka podlicieniowa: walcowata, dugo 15-20 mm, oba, naga, niekiedy czerwonawo-oletowo nabiega. Pierwsze licie: skupione w okku, w liczbie 4, owalne, na szczycie zaostrzone, prawie siedzce, na brzegu pokryte drobnymi, silnie zadzierystymi, haczykowatymi szczecinkami. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, rozgaziony. odyga: wysoko 30-150 cm, wspinajca si, gazista, czworokanciasta, silnie zadzierysta, w wzach nieco zgrubiaa, sztywno owosiona. Licie: klinowato lancetowate, na brzegach i spodem silnie zadzieryste, zebrane po 6-8 w okkach.
34
Rodzina: Marzanowate Rubiaceae
Kwiatostan: baldachoksztatny, 2-3-kwiatkowy, znacznie duszy od lici. Kwiat: kwiaty w ktach lici, zebrane po 2-3, biae lub zielonkawo-biae, przewanie obupciowe. Kwitnienie: od maja do padziernika. Owoc: rozupka kulista, szaro-zielona do szaro-brunatnej, pokryta gstymi, haczykowatymi szczecinkami, rednica 2,0-3,5 mm. Nasienie: lekko nerkowate. WYST}POWANIE uprawy: zboa, okopowe, rzepak i rzepik, ogrody, lasy, nieuytki, zarola, lasy. gleby: gliniaste, wilgotne. SZKODLIWOm Przytulia czepna odznacza si du zdolnoci przystosowawcz do warunkw siedliska, powodujc wyleganie rolin i utrudniajc zbir mechaniczny. Silnie konkuruje z gatunkami uprawnymi o wiato i skadniki pokarmowe, przez co wyczerpuje gleb ze skadnikw pokarmowych. Nasiona przenoszone s z materiaem siewnym zb, gdy trudno si je oddziela od ziarna, a take przez ludzi i zwierzta. CIEKAWOSTKI Ziele zawiera kumaryn i czerwony barwnik antrapupuryn. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Gold 450 EC, Rofosat 360 SL, Trifsan 480 EC. Galigan 240 EC, Kontakttwin 191 EC, Panida 330 EC, Tomigan 250 EC, Taifun 360 SL. Bromotril 250 SC, Domino 700 SC, Fuego 500 SC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 90 WG, Metazanex 500 SC, Racer 250 EC, Tolurex 80 WP , Tolurex 500 SC, Buramet 70 WG.
Rodzina: Pierwiosnkowate Primulaceae
Kurzylad polny Anagallis arvensis L. ANGAR

Rolina jednoroczna, jara lub ozima. Siewki pojawiaj si gwnie na wiosn. SIEWKA Licienie: lancetowate, dugo 4-5 mm, nagie, zielone, na szczycie zaostrzone. odyka podlicieniowa: dugo 5-10 mm, naga, tawa lub brunatno-czerwona, czerwono nabiega. Pierwsze licie: owalne lub okrgawopodugowate, ciemnozielone, silnie poyskujce, nagie, naprzeciwlege, na dolnej stronie brunatno punktowane. ROLINA DOROSA Korze: rozwidlony. odyga: wysoko 5-20 cm, czworokanciasta, poca lub podnoszca, doem rozgaziona, naga. Licie: owalne, siedzce, naprzeciwlege lub w okkach po 3-4, caobrzegie, na dolnej stronie brunatno punktowane (plamiste). Kwiatostan: brak.
35
Rodzina: Pierwiosnkowate Primulaceae
Kwiat: kwiaty na dugich szypukach, ceglastoczerwone lub krwistoczerwone. Kwitnienie: od maja do padziernika. Owoc: wielonasienna torebka, kulista, otwierajca si wieczkiem. Nasienie: trjgraniaste, najczciej odwrotnie piramidalne, z jednej strony wypuke, czarno-brunatne, bardzo drobno punktowane, dugo okoo 1,5 mm. WYST}POWANIE uprawy: wszystkie uprawy, szczeglnie okopowe, warzywa, cierniska. gleby: rne typy gleb, szczeglnie zasobne w skadniki pokarmowe. SZKODLIWOm Jako stosunkowo niedua rolina chwast ten nie powoduje znaczcych szkd w uprawach. CIEKAWOSTKI Chwast jest podejrzewany o waciwoci trujce, rolina zawiera gorycz, garbniki i substancje o charakterze saponin. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Buracyl 80 WP , Afalon Dyspersyjny 450 SC, Bromotril 250 SC, Linurex 500 SC, Racer 250 EC, Tolurex 80 WP , Tolurex 500 SC, Taifun 360 SL. Protugan 500 SC, Tomigan 250 EC.
Rodzina: Pokrzywowate Urticaceae
Pokrzywa zwyczajna Urtica dioica L. subsp. dioica URTDI

Rolina trwaa, rozogowa, dwupienna. Siewki pojawiaj si przede wszystkim w miejscach zacienionych, pn wiosn, ale take w innych porach roku. SIEWKA Licienie: okrgawo-jajowate, dugo 4,0-4,5 mm, na wierzchoku ucite i pytko wcite, w nasadzie zaokrglone, drobno brodawkowate i lekko owosione, na cienkich ogonkach. odyka podlicieniowa: dugo 12-15 mm, oba, zielonkawa, naga, w grze skpo owosiona. Pierwsze licie: licie pierwszej pary trjktnie jajowate, z 2 lub 3 parami zbkw bocznych, w nasadzie ucite, tpo zakoczone, pokryte woskami parzcymi i zwykymi. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, rozgaziony. odyga: wysoko 60-100 cm, czworokanciasta, od nasady rozgaziona, wzniesiona, wraz z limi, owosiona zwykymi i parzcymi woskami.
36
Licie: okrgo-jajowate, naprzeciwlege, szarozielone, zaostrzone, pikowane, posiadaj woski parzce. Kwiatostan: groniasty, nitkowaty. Kwiat: drobny, rozdzielnopciowy, czterokrotny, zielono-ty. Kwitnienie: od czerwca do padziernika. Owoc: orzeszek, jajowaty, bocznie, soczewkowato spaszczony, matowy, tawy lub tawo-brunatny, na szczycie z pdzelkowatego znamienia, dugo 1,0-1,5 mm. Nasienie: owalne, tawo-brunatne. WYST}POWANIE uprawy: sady, ogrody, lasy, nieuytki, rumowiska. gleby: prchniczne, nawoone obornikiem, zasobne w skadniki pokarmowe, szczeglnie azot. SZKODLIWOm Wyczerpuje gleb ze skadnikw pokarmowych, gwnie azotu. CIEKAWOSTKI Mode roliny s spoywane sporadycznie jako warzywo oraz skarmiane zwierztami gospodarskimi. Rolina lecznicza. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Rofosat 360 SL, Taifun 360 SL.
Pokrzywa egawka Urtica urens L. URTUR

Rolina jednoroczna. Siewki pojawiaj si przede wszystkim na wiosn, ale take w innych porach roku. SIEWKA Licienie: sercowate, dugo 2,5-3 mm, zielone, w grze rozszerzone, na szczycie z maym wciciem, w nasadzie nagle zwone w ogonek, pokryte drobnymi, biaawymi woskami. odyka podlicieniowa: dugo 7-8 mm, walcowata, jasnozielona, naga. Pierwsze licie: szeroko jajowate, tpo zakoczone, ostro pikowane, naprzeciwlege, na cienkich ogonkach, z trzema wyranymi nerwami. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, rozgaziony, biay. odyga: wysoko 15-50 cm, czworokanciasta, od nasady rozgaziona, wzniesiona, wraz z limi owosiona parzcymi woskami. Licie: jajowato-rombowate, w nasadzie zaokrglone, zaostrzone, wcinano-ostrozbkowane, dolne z ogonkami duszymi od blaszki liciowej, posiadaj woski parzce. 37
Kwiatostan: kosoksztatne grono, skadaj si z mieszanych kwiatw mskich i eskich. Kwiat: drobny, rozdzielnopciowy, czterokrotny, zielono-ty. Kwitnienie: od maja do padziernika. Owoc: orzeszek, jajowaty, bocznie, soczewkowato spaszczony, u gry zaostrzony, u nasady zaokrglony z jamkowat blizn przyczepu, zielono-szary lub oliwkowo-ty, lekko poyskujcy, dugo 1,7-2,0 mm. Nasienie: owalne, oliwkowo-brunatne. WYST}POWANIE uprawy: okopowe, ogrody oraz nieuytki, rumowiska. gleby: prchniczne, nawoone obornikiem, zasobne w skadniki pokarmowe, szczeglnie azot. SZKODLIWOm Wyczerpuje gleb ze skadnikw pokarmowych, gwnie azotu. CIEKAWOSTKI Nasiona zawieraj okoo 16% tuszczu. Mode roliny s spoywane sporadycznie jako warzywo oraz skarmiane zwierztami gospodarskimi. Rolina lecznicza. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Buramet 70 WG, Rofosat 360 SL, Trifsan 480 EC, Afalon Dyspersyjny 450 SC, Domino 700 SC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 600 SC, Linurex 500 SC, Tomigan 500 SC. Bromotril 250 SC, Fuego 500 SC, Metazanex 500 SC, Buracyl 80 WP .
Rodzina: Powojowate Convolvulaceae
Powj polny Convolvulus arvensis L. CONAR

Rolina trwaa, oplata roliny uprawne, lepiej rozwija si w miejscach nasonecznionych. Wystpowanie powoju zwiksza si w latach suchych. SIEWKA Licienie: odwrotnie jajowate, dugo 8-10 mm, w zarysie czworoktne, nagie, ciemnozielone, na szczycie szeroko wcite, z wyranym siatkowanym unerwieniem i czerwono nabiegymi ogonkami, (uwaga: formy z rozmnaania wegetatywnego czsto ich nie wytwarzaj!). odyka podlicieniowa: dugo 10-20 mm, naga, tawoczerwona. Pierwsze licie: trjktnie jajowate, w nasadzie klinowate, nagie, skrtolege, z zaokrglonym lub tpym szczytem. ROLINA DOROSA Korze: palowy, gboki (do 2,5 m) z odchodzcymi od niego korzeniami bocznymi, ktre pocztkowo rosn poziomo, a nastpnie zagbiaj si pod ktem prostym w d. odyga: wysoko 20-100 cm, okrgawa, wijca si w lewo, pezajca, krtko owosiona.
38
Rodzina: Powojowate Convolvulaceae
Licie: rwnowskie lub podugowatolancetowate w nasadzie strzakowate lub oszczepowate, na dugich ogonkach, nagie, ciemnozielone, caobrzegie, na szczycie zaokrglone. Kwiatostan: brak. Kwiat: kwiaty zebrane po 1 lub 2 w ktach lici, bladorowe, od zewntrz z 5 czerwonymi smugami, pachnce. Kwitnienie: od czerwca do koca wrzenia. Owoc: torebka, dwukomorowa, naga, otoczona kielichem, jasnobrunatna lub szara. Nasienie: odwrotnie jajowate, na powierzchni drobno brodawkowane, w grze zaokrglone, ciemnoszare lub ciemnobrunatne, dugo 3,0-4,0 mm. WYST}POWANIE uprawy: zboowe (szczeglnie kukurydza), okopowe, len, pastwiska, stanowiska ruderalne. gleby: rne typy gleb, gwnie lekkie, stanowiska suchsze. SZKODLIWOm Gatunek silnie konkurujcy o skadniki pokarmowe z rolin uprawn, oplata j, powodujc wyleganie i utrudniajc zbir. Na polach rozmnaa si gwnie przez pocite w czasie uprawy podziemne fragmenty korzeni i rozogw, ktre wschodz w szerokim zakresie temperatur i gbokoci. CIEKAWOSTKI Rolina po przeciciu wydziela sok mleczny. Trujca, zawierajca konwolwulin, zwizki kumarynowe i garbniki. Szczeglnie niebezpieczna dla koni. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Rofosat 360 SL, Bromotril 250 SC, Tomigan 250 EC. Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL.
Rodzina: Psiankowate Solanaceae
Bielu dzidzierzawa Datura stramonium L. DATST Nazwa zwyczajowa: Bielu podwrzowy, Dzidzierzawa
Rolina jednoroczna, jara. Siewki pojawiaj si z kocem wiosny. SIEWKA Licienie: lancetowate, dugo 25-35 mm, w grze zwone, na kocu ostre, w dole rozszerzone, u samej nasady zwone w ogonek, widoczny nerw rodkowy i delikatne nerwy boczne. odyka podlicieniowa: dugo 20-25 (50) mm, zielonkawa, gruczoowato owosiona. Pierwsze licie: podunie jajowate, dugo zaostrzone, caobrzegie, z wierzchu ciemnozielone, doem na brzegach, na nerwie i ogonku biao omszone. ROLINA DOROSA Korze: misisty, rozgaziony. odyga: wysoko 20-100 cm, widlasto rozgaziona, naga lub delikatnie omszona, wzniesiona. Licie: jajowate, w nasadzie klinowate, zaostrzone, grubo, zatokowo zbkowane, ogonkowe.
39
Kwiatostan: brak. Kwiat: biay, pojedynczy, lejkowy, umieszczony na krtkich szypukach, umiejscowiony w rozgazieniach dygi. Kwitnienie: od lipca do koca wrzenia. Owoc: torebka, jajowata, kolczasta, zielona. Nasienie: nerkowate, do silnie spaszczone, drobno, siateczkowato marszczone, ciemnobrunatne, matowe, dugo 3,0-3,5 mm. WYST}POWANIE uprawy: okopowe, mak, ogrody, rumowiska, nieuytki. gleby: gleby piaszczyste, rne stanowiska. SZKODLIWOm Sporadycznie zachwaszcza ogrody. Jedna torebka zawiera do kilkuset nasion, jedna rolina wydaje do kilku tysicy nasion. CIEKAWOSTKI Siewki o nieprzyjemnym, odurzajcym zapachu, licie z biaawym nalotem. Licie zawieraj 0,2-0,45% alkaloidw, gwnie hioscyjamin i hioscyn oraz garbniki. Nasiona zawieraj 0,2-0,35% alkaloidw, przede wszystkim hioscyjamin. Stosowany w lecznictwie do wyrobu tabletek przeciwastmatycznych. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Bromotril 250 SC, Kontakttwin 191 EC.
Psianka czarna Solanum nigrum L. emend. Mill. SOLNI

Rolina jednoroczna, jara. Siewki pojawiaj si najczciej w drugiej poowie maja i na pocztku czerwca. SIEWKA Licienie: szerokolancetowate, dugo 5-10mm, nagie, zielone pod spodem oletowo nabiege, na szczycie zaostrzone z charakterystycznym nerwem rodkowym. odyka podlicieniowa: dugo 10-20 mm, gsto owosiona, zielona, oletowo nabiega. Pierwsze licie: szerokotrjktniejajowate w nasadzie sercowate, silnie owosione, skrtolege, czsto oletowo nabiege, na szczycie zaostrzone. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty. odyga: wysoko 10-50 cm, tpokanciasta, ciemnozielona, wzniesiona, rozgaziona, naga lub lekko owosiona. Licie: jajowate lub rombowate, brzegiem zatokowo zbkowane, na szczycie zaostrzone, u nasady zwone w krtki ogonek. Kwiatostan: podbaldaszek.
40
Kwiat: kwiaty biae, drobne, promieniste o pylnikach zocistotych skupionych w piramidk. Kwitnienie: od czerwca do padziernika. Owoc: jagoda kulista, czarna, rzadziej zielonkawa, okrga, rednica 6-10 mm. Nasienie: owalne lub jajowate, spaszczone, z jednej strony zaokrglone, na powierzchni drobnosiatkowane, jasnote, matowe, dugo 1,5-2,0 mm. WYST}POWANIE uprawy: ogrody, okopowe, zboa, stanowiska ruderalne. gleby: prchniczne, yzne, przewiewne, zasobne w azot (gatunek wskanikowy). SZKODLIWOm Nasiona (okoo 500 z roliny) mog natychmiast kiekowa. ywiciel chorb i szkodnikw atakujcych roliny z rodziny psiankowatych oraz mtwika ziemniaczanego. CIEKAWOSTKI Rolina o silnym nieprzyjemnym zapachu, trujca. Czci zielne roliny, a szczeglnie niedojrzae owoce trujce, zawieraj glikozyd solanin (do 0,7%). Rolina barwierska. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Buramet 70 WG, Rofosat 360 SL, Bromotril 250 SC, Domino 700 SC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 600 SC, Kontakttwin 191 EC, Racer 250 EW, Tomigan 250 EC, Taifun 360 SL. Afalon Dyspersyjny 450 SC, Linurex 500 SC.
Rodzina: Rdestowate Polygonaceae
Rdest kolankowy Polygonum lapathifolium L. subsp. lapathifolium POLLA

Rolina jednoroczna, jara. Siewki pojawiaj si pod koniec wiosny i wczesnym latem. SIEWKA Licienie: podunie eliptyczne, dugo 10-15 mm, niekiedy z obu stron krtko owosione. odyka podlicieniowa: walcowata, dugo 10-15 mm, czerwono nabiega, naga lub krtko owosiona. Pierwsze licie: pierwszy li podugowaty, dalsze licie lancetowate, skrtolege. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, rozgaziony. odyga: wysoko 30-100 cm, naga, zwykle w wzach zgrubiaa, wzniesiona lub rozesana, czerwono plamista. Licie: jajowato-lancetowate, na wierzchoku zaostrzone, na krtkich ogonkach opartych o nasady zwykle rozdtych nagich gatek, czsto z lekk plamk w rodku blaszki, sporadycznie pokryte krtkimi woskami.
41
Kwiatostan: kos zbity wyduony, w grze zwony, lekko zwisajcy, biao-rowy. Kwiat: drobny, okwiat biay lub rowawy, szypuki kwiatw zwykle bez gruczow. Kwitnienie: od czerwca do jesieni w zalenoci od przebiegu pogody. Owoc: orzeszek, drobny, kulisty, spaszczony, z obu stron wklsy, w grnej czci zaostrzony w dzibek, w nasadzie tpo zaokrglony, ciemnobrunatny, poyskujcy, dugo 1,6-2,6 mm. Nasienie: podune. WYST}POWANIE uprawy: okopowe, zboowe (zwaszcza jare), len, warzywa. gleby: gliniaste, cikie, podmoke, lekko kwane. SZKODLIWOm Jest to chwast wielu upraw, ze wzgldu na wysze wymagania termiczne wschodzi pniej ni rdest plamisty. Wydaje nasiona o wieloletniej ywotnoci, z jednej roliny okoo 1000 sztuk. Tworzy rne formy, podobne np. do rdestu gruczoowatego. CIEKAWOSTKI Ze wzgldu na stosunkowo wysokie wymagania wilgotnociowe preferuje stanowiska w okolicy zbiornikw wodnych i ciekw. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Buracyl 80 WP , Trifsan 480 EC, Fuego 500 SC, Galigan 240 EC, Kontakttwin 191 EC, Metazanex 500 SC, Tomigan 250 EC. Domino 700 SC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 90 WG, Tolurex 80 WP , Tolurex 500 SC, Buramet 70 WG.
Rdest plamisty Polygonum persicaria L. POLPE

Rolina jednoroczna, jara. Siewki pojawiaj si w maju i czerwcu. SIEWKA Licienie: eliptyczne lub odwrotniejowate, dugo 6-8 mm, nagie, zielone lub czerwonawe, na szczycie tpe lub zaokrglone. odyka podlicieniowa: oba, dugo 6-10 mm, naga, czerwono lub oletowo nabiega. Pierwsze licie: podugowate lub eliptyczne, dugo 20-30 mm, skpo owosione, skrtolege, w nasadzie z boniast pochw (gatka). ROLINA DOROSA Korze: rozwidlony. odyga: wysoko 10-60 cm, kolankowata, silnie rozgaziona, wyprostowana lub nieco leca. Licie: podugowate lub lancetowate, z brunatno-czerwon plam na stronie zewntrznej, szczeciniasto owosione, z boniast pochw (gatka) w miejscu wyrastajcych lici, cile przylegajc do odygi. Kwiatostan: kos, walcowaty, gsty, prosty lub lekko zgity.
42
Kwiat: kwiaty rowe, bardzo rzadko biaawe. Kwitnienie: od lipca do wrzenia. Owoc: trjgraniasty orzeszek, soczewkowato spaszczony, zaostrzony na jednym kocu, czarny, poyskujcy, dugo 2,0-2,5 mm. Nasienie: spaszczone, ciemne. WYST}POWANIE uprawy: okopowe, zboowe, rzepak, ogrody, stanowiska ruderalne. gleby: gliniaste, wilgotne, prchniczne, zasobne w skadniki pokarmowe, gwnie azot. SZKODLIWOm Orzeszki s w glebie bardzo trwae, nie trac zdolnoci kiekowania nawet do 20 lat. Nie trac take ywotnoci po przejciu przez przewd pokarmowy zwierzt, std obecne w oborniku zachwaszczaj ponownie uprawy. CIEKAWOSTKI Rolina miododajna, powoduje uczulenia u zwierzt biao umaszczonych pod wpywem wiata. Powoduje zatrucia u trzody chlewnej. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Buramet 70 WG, Gold 450 EC, Rofosat 360 SL, Trifsan 480 EC, Afalon Dyspersyjny 450 SC, Bromotril 250 SC, Domino 700 SC, Galigan 240 EC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 90 WG, Linurex 500 SC, Tomigan 250 EC. Mistral 70 WG.
Rdest powojowaty Fallopia convolvulus (L.) A. Lve. = (Polygonum convolvulus) POLCO

Rolina jednoroczna, jara. Siewki pojawiaj si najliczniej w maju i czerwcu oraz wczenie na jesieni. SIEWKA Licienie: rwnowskie lub podugowate, dugo 10-20 mm, nagie, zielone pod spodem czerwonawe, na szczycie tpe lub zaokrglone, nerw rodkowy wyranie zaznaczony. odyka podlicieniowa: dugo 15-20 mm, doem naga, gr lekko omszona, karminowoczerwona. Pierwsze licie: jajowate lub strzakowate, skrtolege, na szczycie ostre, na dugich ogonkach. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, tawo-brunatny, gboki, rozgaziony. odyga: wysoko 20-100 cm, cienka, kanciasta, doem licznie rozgaziona, wijca si, krtko owosiona, szorstka. Licie: sercowato-strzakowate, ogonkowe, na szczycie ostro zakoczone, u nasady z krtk gatk. Kwiatostan: kosoksztatny. Kwiat: kwiaty zielonkawo-biae, brzegiem biae, niepozorne, umieszczone w ktach lici po 3-6.
43
Kwitnienie: od czerwca do jesieni w zalenoci od przebiegu pogody. Owoc: trjgraniasty orzeszek, zaostrzony na jednym kocu, brunatny lub czarny, matowy, lekko chropowaty, dugo 2,7-3,5 mm. Nasienie: podugowate. WYST}POWANIE uprawy: zboowe (szczeglnie jare), okopowe, len, strczkowe, warzywa, stanowiska ruderalne. gleby: piaszczyste, piaszczysto-gliniaste, lekkie, rednie, toleruje odczyn kwany. SZKODLIWOm Ze wzgldu na gboki system korzeniowy gatunek odporny na niedobory wilgoci i skadnikw pokarmowych w glebie. Oplata roliny uprawne, sprzyjajc wyleganiu i utrudniajc zbir mechaniczny. Dojrzewa razem ze zboami, zachwaszczajc zarwno gleb, jak i materia siewny. Owoce (nawet kilka tysicy z 1 roliny) kiekuj dopiero wiosn nastpnego roku z gbokoci nawet 20 cm. Roznoszone s z obornikiem i gnojowic, zachowujc ywotno do 20 lat. CIEKAWOSTKI Rolina zjedzona w stanie zielonym moe powodowa zatrucia u koni. Owoce zawieraj barwniki do farbowania tkanin. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Buracyl 80 WP , Gold 450 EC, Rofosat 360 SL, Trifsan 480 EC, Afalon Dyspersyjny 450 SC, Bifenix N 499 SC, Bromotril 250 SC, Galigan 240 EC, Kontakttwin 191 EC, Linurex 500 SC, Tomigan 250 EC, Taifun 360 SL. Aminopielik Tercet 500 SL, Fuego 500 SC, Mistral 70 WG, Metazanex 500 SC, Tolurex 80 WP , Tolurex 500 SC.
Rdest ptasi Polygonum aviculare L. POLAV

Rolina jednoroczna, jara. Siewki pojawiaj si przede wszystkim w maju. SIEWKA Licienie: rwnowskie lub podugowate, zronite nasadami w boniast pochw, dugo 10-15 mm, nagie, zielone, poyskujce, na szczycie tpo zakoczone. odyka podlicieniowa: dugo 15-20 mm, naga, czerwono nabiega. Pierwsze licie: eliptyczne, modrawo-zielone, z wyranym nerwem rodkowym, nagie, z boniast i postrzpion gatk. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, gboki. odyga: wysoko 15-60 cm, kolankowa, u nasady rozgaziona, leca, rzadko wzniesiona. Licie: eliptyczno-lancetowate lub szerokoopatkowe, sinozielone, z rurkowat postrzpion gatk u nasady, na szczycie lekko zaostrzone. Kwiatostan: brak.
44
Kwiat: kwiaty drobne zebrane po kilka (2-5) w ktach lici, rowe, wewntrz biao-zielone. Kwitnienie: od koca maja do jesieni w zalenoci od przebiegu pogody. Owoc: trjgraniasty orzeszek o jednej mniejszej cianie, ciemnobrunatny, czsto u nasady z resztk okwiatu, w grze zaostrzony, dugo 2,5-3,0 mm. Nasienie: czerwonawo-te, szkliste. WYST}POWANIE uprawy: zboowe (szczeglnie ozime), okopowe, strczkowe, motylkowate drobnonasienne, ogrody, brzegi pl (rolina wiatolubna), stanowiska ruderalne. gleby: rne typy gleb, tworzy wiele form zrnicowanych morfologicznie w zalenoci od stanowiska, w ktrym ronie, bardzo pospolity. SZKODLIWOm Gatunek tworzy wiele zrnicowanych form, wiatolubny. Zachwaszcza przede wszystkim brzegi pl. CIEKAWOSTKI Ziele zawiera awonoidy, witamin C, prowitamin A oraz glikozydy antrachinonowe. Stosowany w zioolecznictwie, owoce mog stanowi pasz dla drobiu. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Rofosat 360 SL, Trifsan 480 EC, Kontakttwin 191 EC, Taifun 360 SL, Tolurex 500 SC, Tolurex 80 WP . Aminopielik Tercet 500 SL, Buramet 70 WG.
Szczaw tpolistny Rumex obtusifolius L. RUMOB

Rolina wieloletnia. Siewki pojawiaj si pno na wiosn i z pocztkiem lata. SIEWKA Licienie: lancetowate, krtkie, dugo 4-10 mm, na krtkich i cienkich ogonkach. odyka podlicieniowa: dugo 4-5 mm, brunatna, naga. Pierwsze licie: szeroko jajowate, skupione nad licieniami w ryczk, tpo zwone, skrtolege, w nasadzie zwykle ucite i zaokrglone, z lekkim sercowatym wciciem. ROLINA DOROSA Korze: palowy, silnie rozgaziony, tawy. odyga: wysoko 50-120 cm, wyprostowana, bruzdowana, rozgaziona, czerwono nabiega. Licie: dolne podunie jajowate lub jajowato-sercowate, na kocu tpe, w nasadzie zaokrglone, na bardzo dugich ogonkach; grne lancetowate, lekko zaostrzone. Kwiatostan: grono, lune, tawo-czerwone.
45
Kwiat: kwiaty krtkoszypukowe, wsparte na lancetowatych listkach, wewntrzne listki okwiatu podugowato trjktne, tpe, doem z 2-5 ostrymi zbkami. Kwitnienie: od czerwca do sierpnia. Owoc: orzeszek, trjgraniasty, zaostrzony, czerwony lub szarobrunatny, lekko poyskujcy, dugo 2,2-2,5 mm. Nasienie: trjktne w przekroju, jasnokremowe. WYST}POWANIE uprawy: rne gatunki, ki i pastwiska, ugory, nieuytki. gleby: gliniaste, prchniczne, wilgotne. SZKODLIWOm Chwast stanowisk wilgotnych. Rozmnaa si gwnie za pomoc owocw, a take wegetatywnie z pczkw na kczach, ktre s rozwlekane po polach przez narzdzia uprawowe, powodujc wzrost zachwaszczenia tym gatunkiem. CIEKAWOSTKI Rolina lecznicza. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Tomigan 250 EC.
Szczaw polny Rumex acetosella L. RUMAA

Rolina wieloletnia, rozdzielnopciowa, dwupienna. Siewki pojawiaj si na wiosn. SIEWKA Licienie: rwnowskie lub podugowate, dugo 3-4 mm, tpo zakoczone, jasnozielone lub czerwono nabiege, nagie, nerwy sabo widoczne. odyka podlicieniowa: dugo 3-8 mm, czerwono nabiega, naga. Pierwsze licie: pierwszy i drugi li jajowaty lub prawie owalny, skupione nad licieniami, skrtolege, trzeci li eliptyczny. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, silnie rozgaziony, wydajcy odrosty. odyga: wysoko 10-50 cm, wzniesiona, cienka, sabo rozgaziona, liczne pdy pezajce, czerwono nabiega. Licie: odwrotnie jajowate, lancetowate lub rwnowskie, z 1 lub 2 zbami, rowo-czerwone od spodu. Kwiatostan: wiecha, rozpierzcha, rdzawa lub czerwona.
46
Kwiat: oddzielnie roliny z kwiatami mskimi i eskimi, kwiaty mskie o tych pylnikach, kwiaty eskie ze supkami o jasnoczerwonych znamionach. Kwitnienie: od maja do jesieni w zalenoci od przebiegu pogody. Owoc: drobny orzeszek, trjgraniasty, zaostrzony, jasnobrunatny, poyskujcy, dugo 1,0-1,5 mm. Nasienie: trjktne w przekroju, jasnokremowe. WYST}POWANIE uprawy: zboa (zwaszcza yto), len, koniczyny i lucerny, ugory, ki i pastwiska. gleby: lekkie, piaszczyste, zakwaszone, ubogie w skadniki pokarmowe. SZKODLIWOm Jest pospolitym chwastem na glebach lekkich, gdzie w warunkach zakwaszenia silnie konkuruje z gatunkiem uprawnym (szczeglnie koniczynami i lucernami) o skadniki pokarmowe i wiato. CIEKAWOSTKI Rozmnaa si generatywnie przez orzeszki i wegetatywnie przez odrosty korzeniowe. Rolina zawiera do 1,5% szczawianu potasu, dziaajcego trujco na zwierzta. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Buracyl 80 WP . Taifun 360 SL.
Rodzina: Skrzypowate Equisetaceae
Skrzyp polny Equisetum arvense L. EQUAR Nazwa zwyczajowa: Koszczka

Rolina trwaa, kczowa, wydajca oddzielnie pdy zarodnikowe wczenie zasychajce oraz pdy pone zielone, wegetujce do pnej jesieni. ROLINA DOROSA Korze: korzenie przybyszowe wyrastaj z podziemnych kczy. Pdy zarodnikowe: wysoko 15-20 cm, nierozgazione, czerwone lub brunatno-te, o szerokich pochwach liciowych z 6-10 trjktnymi, zaostrzonymi zbkami, zakoczone kosem zarodnikononym. Pdy pone: wysoko 30-40 cm, eberkowane, gsto, okkowo rozgazione, zielone, o pochwach liciowych cylindrycznych, przylegajcych z 6-18 czerniawymi zbkami. Zarodnikowanie: od marca do maja. Rozmnaanie: poprzez zarodniki oraz wegetatywnie za pomoc bulwek kczowych oraz fragmentw kcza podziemnego.
47
Rodzina: Skrzypowate Equisetaceae
WYST}POWANIE uprawy: okopowe, zwaszcza ziemniaki, rzadziej inne gatunki uprawne, pastwiska i ki, nieuytki. gleby: piaszczyste, lekkie, gliniaste, cikie, wilgotne. SZKODLIWOm Na polach uprawnych uciliwy chwast, trudny do zwalczania ze wzgldu na sposb rozmnaania. CIEKAWOSTKI Kcza skrzypu polnego rozmieszczone s w glebie pitrowo, nawet do gbokoci 2 m. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Bromotril 250 SC, Tomigan 250 EC.
Rodzina: Szaratowate Amaranthaceae
Szarat szorstki Amaranthus retroexus L. AMARE

Rolina jednoroczna. Siewki pojawiaj si w drugiej poowie wiosny i na pocztku lata. SIEWKA Licienie: rwnowskie lub podugowate, dugo 7-12 mm, nagie, z wierzchu zielone, na spodniej stronie najczciej czerwonawo lub oletowo-czerwono nabiege, na szczycie zwykle tpe. odyka podlicieniowa: walcowata, dugo 10-20 mm, naga, karminowoczerwona. Pierwsze licie: jajowate lub rombowate, w nasadzie zwone, przy nerwach kdzierzawo owosione, na szczycie wcite, z wyranym nerwem gwnym. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, gruby, rozgaziony, lekko rowy. odyga: wysoko 10-100 cm, wzniesiona, pojedyncza lub rozgaziona, jasnozielona do czerwonawej, krtko i szorstko owosiona. Licie: jajowate lub owalno-rombowate, szarozielone, na brzegu i spodniej stronie czerwonawe, skrtolege, na szczycie lekko zaostrzone lub tpe, brzegiem lekko zbkowane, z wyranym unerwieniem.
48
Rodzina: Szaratowate Amaranthaceae
Kwiatostan: kos, zbity, lekko kujcy. Kwiat: kwiaty mae, niepozorne, w wzach na kocu odygi wzgldnie na kocach pdw, skupione w zielonkawych, czsto zwisajcych wizkach kwiatowych, osona kwiatw z ostrych kolcw. Owoc: jednonasienna torebka z wieczkiem, gadka. Kwitnienie: od lipca do padziernika. Nasienie: soczewkowate, okrge, brunatnawo-czarne lub czarne, silnie poyskujce, gadkie, rednica okoo 1,0 mm. WYST}POWANIE uprawy: okopowe, kukurydza, ogrody, stanowiska ruderalne. gleby: rne typy gleb (szczeglnie lejsze), prchniczne, zasobne w azot, gatunek wiatolubny. SZKODLIWOm Gatunek rozwija si bardzo szybko, wytworzy wiele form. Gboki system korzeniowy (1-1,5 m) czyni go niewraliwym na susze. W duym stopniu obnia plon i utrudnia zbir rolin uprawnych. Nasiona w glebie zachowuj ywotno przez kilka lat, do skiekowania potrzebuj temperatury okoo 10 C. CIEKAWOSTKI Nasiona posiadaj bardzo tward upin, bogate w skadniki pokarmowe s chtnie zjadane przez ptactwo. Rolina nadaje si na kiszonki. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Buramet 70 WG, Rofosat 360 SL, Trifsan 480 EC, Domino 700 SC, Galigan 240 EC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 90 WG, Panida 330 EC, Racer 250 EC, Taifun 360 SL. Bromotril 250 SC, Kontakttwin 191 EC.
Rodzina: Szorstkolistne Boraginaceae
Krzywoszyj polny Anchusa arvensis (L.) M. Bieb. = (Lycopsis arvensis) LYCAR

Rolina jednoroczna, ozima i jara. Siewki pojawiaj si na wiosn, z pocztkiem lata i na jesieni. SIEWKA Licienie: szerokolancetowate lub eliptyczne, dugo 10-13 mm, szerokie, na szczycie tpo zwone lub zaostrzone, doem klinowato zbiegajce przechodz w ogonek, zielone, z wierzchu szorstko szczeciniasto owosione, pod spodem zwykle nagie. odyka podlicieniowa: dugo 12-15 mm, grubawa, zielonkawa, naga, walcowata. Pierwsze licie: skrtolege, podugowate lub lancetowate, obustronnie szczeciniasto owosione, na szczycie zaostrzone z lekkimi falistymi brzegami. ROLINA DOROSA Korze: rozgaziony. odyga: wysoko 15-45 cm, oba, wzniesiona lub podnoszca si, rozgaziona lub nie, woski kujce odstajce.
49
Licie: lancetowate, o brzegu falistym, drobnowcinanozbkowane lub caobrzegie, grne sercowate, prawie siedzce, dolne ogonkowe, z nerwem rodkowym oraz pierzastym unerwieniem bocznym widocznym pod spodem blaszek liciowych. Kwiatostan: ulistniona skrtka. Kwiat: jasnoniebieski od spodu, z bia kolankowato zgit rurk korony, na krtkiej szypuce. Kwitnienie: od czerwca do pocztku padziernika. Owoc: rozupka, w ksztacie pantofelka, z zaokrglonym szczytem, drobnobrodawkowana, szara lub czarno-brunatna. Nasienie: drobne, podune, szare, o dugoci 1-2 mm. WYST}POWANIE uprawy: okopowe, zboowe, ugory, nieuytki. gleby: piaszczyste, suche i wilgotne, zakwaszone lub wapienne. SZKODLIWOm Krzywoszyj polny jest gospodarzem porednim rdzy brunatnej yta. Na liciach tego chwastu tworz si wiosenne zarodniki ognikowe zakaajce yto ozime. CIEKAWOSTKI Po osigniciu peni dojrzewania bardzo atwo osypuje si i zachwaszcza gleb. Czsto spotykany zwaszcza w pnocnej i wschodniej czci kraju. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Gold 450 EC.
Gatunek Niezapominajka polna Myosotis arvensis (L.) Hill. MYOAR Nazwa zwyczajowa: Niezapominajka porednia
Rolina na polach uprawnych jednoroczna, ozima lub jara, rzadziej wieloletnia. Siewki pojawiaj si na jesieni i na wiosn. SIEWKA Licienie: okrge lub nieco owalne, dugo 3-4 mm, pokryte drobnymi, krtkimi woskami, na krtkich ogonkach, na szczycie zaokrglone. odyka podlicieniowa: dugo 4-5 mm, walcowata, naga, brunatnawa. Pierwsze licie: pierwszy li podugowato-odwrotniejajowate, na szczycie tpy, czasem lekko wcity, doem stopniowo zwony w ogonek, cay owosiony, widoczny jasny nerw rodkowy i pierzaste nerwy boczne. ROLINA DOROSA Korze: rozgaziony. odyga: wysoko 15-50 cm, wzniesiona, zwykle w grze rozgaziona, odstajco owosiona.
50
Licie: dolne odwrotniejajowate, odziomkowe zebrane w ryczk, wyrastaj bezporednio nad licieniami, ogonkowe, szaro-zielonkawe, grne lancetowate, siedzce, z obu stron szorstko owosione. Kwiatostan: lune skrtki. Kwiat: kwiaty drobne, ciemnoniebieskie, z t gardziel, na odstajcych szypukach. Kwitnienie: od maja do koca wrzenia. Owoc: rozupka rozpadajca si na nieupki, jajowata, na szczycie zaostrzona, barwy czarnej, gadka, silnie poyskujca, lekko spaszczona, dugo okoo 1,5 mm. Nasienie: nieregularne, beowe. WYST}POWANIE uprawy: zboa ozime i jare, okopowe, pastewne, koniczyny, ogrody. gleby: cikie i lekkie, rednio wilgotne, lekko kwane. SZKODLIWOm Nieupki niezapominajki s trudne do oddzielenia od nasion koniczyn. W glebie zachowuj si kiekowania przez okoo 2 lata. CIEKAWOSTKI Gatunek popularny w tekstach wielu piosenek. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Buracyl 80 WP , Buramet 70 WG, Gold 450 EC, Bifenix N 499 SC, Domino 700 SC, Fuego 500 SC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 90 WG, Kalif Mega 283 SC, Kontakttwin 191 EC, Metazanex 500 SC, Protugan 500 SC, Tolurex 80 WP , Tolurex 500 SC, Tomigan 250 EC.
Rodzina: Trdownikowate Scrophulariaceae
Przetacznik bluszczykowy Veronica hederifolia L. VERHE

Rolina jednoroczna, ozima lub jara. Siewki pojawiaj si na jesieni i czciowo na wiosn. SIEWKA Licienie: szerokoeliptyczne lub jajowate, dugo do 13 mm, nagie, zielone, na szczycie zaokrglone lub lekko wcite. odyka podlicieniowa: oba, dugo 5-20 mm, naga lub rzadko owosiona, brunatnawa. Pierwsze licie: szerokoeliptyczne lub jajowate, lekko owosione, naprzeciwlege, klapowate, pierwsze licie z wyranymi dwoma karbami po bokach, zaznaczajcymi trjlistkowo blaszki liciowej. ROLINA DOROSA Korze: palowy. odyga: wysoko 10-30 cm, okrgawa, ciemnozielona, rozesana, z rzadka dugo owosiona. Licie: okrgawo-jajowate lub sercowato-nerkowate, klapowane (3-7 klapek), z szerok klap szczytow, przypominaj bluszcz. Kwiatostan: brak.
51
Kwiat: kwiaty pojedyncze wyrastajce z ktw lici na dugiej szypuce, bkitno-biae lub bladobkitne, szypuki kielicha 3-4 razy dusze od kielicha. Kwitnienie: od marca do maja. Owoc: torebka, naga, prawie czterodzielna, na szczycie z maym wciciem, komory jedno-, dwunasiennie, dugo 3-4 mm. Nasienie: kulisto-nerkowate, bruzdkowane, wewntrz miseczkowato wydrone, wiee nasiona barwy tej do to-brunatnej, grzbiet nasion punktowany, przy obwodzie pomarszczony, dugo 2,0-3,0 mm. WYST}POWANIE uprawy: wikszo upraw, zboowe, (szczeglnie ozime), okopowe, nieuytki, przydroa. gleby: od piaszczystych do gliniastych, prchniczne, zasobne w wap. SZKODLIWOm Krtki cykl rozwojowy powoduje, e gatunek ten silnie konkuruje o skadniki pokarmowe ze zboami ozimymi we wczesnych fazach rozwojowych. Kiekowanie moe odbywa si na powierzchni gleby, ale nie na wietle. Wysza temperatura hamuje jego rozwj. CIEKAWOSTKI Do rozsiewania przyczyniaj si mrwki, chtnie zjadajce elajosomy znajdujce si na nasionach. Nasiona kiekuj ju w temperaturze 0C. Cz zielna zawiera aukubin. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Rofosat 360 SL, Trifsan 480 EC, Fuego 500 SC, Kontakttwin 191 EC, Metazanex 500 SC, Mistral 70 WG, Racer 250 EC, Tomigan 250 EC, Taifun 360 SL. Buracyl 80 WP , Gold 450 EC, Linurex 500 SC.
Przetacznik perski Veronica persica Poir. VERPE

Rolina jednoroczna, jara lub ozima. Siewki przetacznika perskiego wystpuj najczciej na wiosn, ale rwnie w pocztku lata i na jesieni. SIEWKA Licienie: okrgawo-jajowate, dugo 4-7 mm, nagie, zielone pod spodem nieco oletowo nabiege, na szczycie zaokrglone i ucite u nasady. odyka podlicieniowa: dugo 10-20 mm, drobno omszona, ciemnozielona, zwykle w grnej czci oletowo nabiega. Pierwsze licie: okrgo-jajowate lub jajowate, lekko owosione, naprzeciwlege, brzegiem falisto wrbne, ogonki owosione. ROLINA DOROSA Korze: palowy, wrzecionowaty. odyga: wysoko 10-50 cm, okrgawa, rozgaziona, rozesana z dwoma rzdami odstajcych woskw, zakorzeniajca si. Licie: szerokojajowate, brzegiem grubo i gboko pikowane, grne drobne, karbowano-pikowane, rzadko owosione, ogonki owosione.
52
Kwiatostan: brak. Kwiat: kwiaty pojedyncze wyrastajce z ktw lici na dugich owosionych szypukach, niebiesko-bkitne. Kwitnienie: od marca do padziernika. Owoc: torebka, odwrotnie nerkowata, z tpym wyciciem na szczycie, jasno siatkowato unerwiona, owosiona lub naga, zawiera 4-9 nasion. Nasienie: muszlowate, tawe, owalne, brodawkowate, dugo 1,5-2,0 mm. WYST}POWANIE uprawy: zboowe (zwaszcza jare), okopowe, ogrody. gleby: gliniaste, piaszczysto-gliniaste, prchniczne, yzne, wilgotne. SZKODLIWOm Chwast rozwija si bardzo szybko, kwitnie i owocuje przez cay okres wegetacyjny. Najliczniej pojawia si w lata wilgotne. Silnie konkuruje z gatunkami uprawnymi o skadniki pokarmowe. Kiekuje przez cay okres wegetacji (brak spoczynku u nasion). CIEKAWOSTKI Cz zielna zawiera aukubin. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Rofosat 360 SL, Trifsan 480 EC, Fuego 500 SC, Kontakttwin 191 EC, Metazanex 500 SC, Mistral 70 WG, Racer 250 EC, Tomigan 250 EC. Buracyl 80 WP , Gold 450 EC, Panida 330 EC.
Rodzina: Wargowe Labiatae = Lamiaceae
Jasnota purpurowa Lamium purpureum L. LAMPU

Rolina jednoroczna, jara i ozima. Siewki pojawiaj si jesieni lub wiosn. SIEWKA Licienie: owalne, dugo 4-8mm, nagie, zielone, na szczycie pytko wcite. odyka podlicieniowa: dugo 8-15 mm, naga, doem zielona, gr brunatno-czerwono nabiega. Pierwsze licie: owalno-sercowate, obustronnie lekko owosione, naprzeciwlege, karbowane. ROLINA DOROSA Korze: palowy, rozwidlony. odyga: wysoko 10-30 cm, czworoboczna, doem u podstawy rozgaziona, naga lub na krawdziach owosiona. Licie: szeroko jajowate, naprzeciwlege, krtko owosione, ciemnozielone, silnie skonie karbowane. Kwiatostan: brak. Kwiat: kwiaty zebrane w niby-okkach na szczycie roliny, rowo-purpurowe lub purpurowe.
53
Kwitnienie: od kwietnia do padziernika. Owoc: rozupka, odwrotnie jajowata, na szczycie skonie cita, u nasady silnie zwona, jasnoszara, z drobnymi biaymi brodawkami, dugo okoo 2,0 mm. Nasienie: owalne. WYST}POWANIE uprawy: okopowe, zboowe, cierniska, ogrody, stanowiska ruderalne. gleby: rne typy gleb, prchniczne, zasobne w skadniki pokarmowe. SZKODLIWOm Chwast rozwijajcy si intensywnie, w cigu roku moe da kilka pokole. Pospolity we wszystkich uprawach, szczeglnie nawoonych obornikiem, a take na nieuytkach. CIEKAWOSTKI Rolina o silnym charakterystycznym zapachu. Owoce przenoszone s przez mrwki, co zwiksza rozprzestrzenianie chwastw w uprawach. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Buramet 70 WG, Gold 450 EC, Rofosat 360 SL, Trifsan 480 EC, Bifenix N 499 SC, Domino 700 SC, Fuego 500 SC, Galigan 240 EC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 90 WG, Kalif 480 EC, Kontakttwin 191 EC, Metazanex 500 SC, Panida 330 EC, Racer 250 EC, Tomigan 250 EC. Aminopielik Tercet 500 SL, Buracyl 80 WP , Bromotril 250 SC.
Jasnota rowa Lamium amplexicaule L. LAMAM

Rolina jednoroczna, jara i ozima. Siewki pojawiaj si wiosn i na jesieni. SIEWKA Licienie: owalne, wyranie wcite u nasady (cecha charakterystyczna), dugo 5-7 mm, na szczycie lekko zaokrglone z wciciem, nagie, zielone. odyka podlicieniowa: dugo 10-15 mm, cienka, naga, doem biaawa, gr czerwono nabiega. Pierwsze licie: trjktniejajowate, szarawo owosione, naprzeciwlege, na szczycie zaokrglone, u podstawy ucite, silnie karbowane. ROLINA DOROSA Korze: palowy, rozwidlony. odyga: wysoko 10-30 cm, czworokanciasta, w dole rozgaziona, naga, rozesana lub podnoszca. Licie: dolne okrgawo sercowate, nierwno karbowane, drobne, grne nerkowate, siedzce, silnie karbowane. Kwiatostan: brak.
54
Kwiat: kwiaty jasnopurpurowe, skupione w niby-okki po 6-10, wyrastaj w ktach lici, kwiaty powstajce pn jesieni i wczesn wiosn nie otwieraj si (klejstogamiczne). Kwitnienie: od maja do listopada. Owoc: rozupka odwrotnie jajowata, na szczycie tpa, jasnoszara, biaobrodawkowana, z mlecznymi plamami, dugo 2,0-2,2 mm. Nasienie: owalne. WYST}POWANIE uprawy: okopowe, zboowe, koniczyny, cierniska, stanowiska ruderalne. gleby: rne typy gleb, szczeglnie suche stanowiska. SZKODLIWOm Gatunek zachwaszcza wikszo upraw. Bardzo pospolity na rnych typach glebach, szczeglnie zasobnych w wap. CIEKAWOSTKI Nieliczne owoce (okoo 200 sztuk z 1 roliny) s przenoszone przez mrwki. Podejrzewana o waciwoci trujce, szczeglnie moe to dotyczy koni. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Buramet 70 WG, Gold 450 EC, Rofosat 360 SL, Trifsan 480 EC, Bifenix N 499 SC, Domino 700 SC, Fuego 500 SC, Galigan 240 EC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 90 WG, Kalif 480 EC, Kontakttwin 191 EC, Panida 330 EC, Racer 250 EC, Tolurex 80 WP , Tolurex 500 SC, Tomigan 240 EC, Taifun 360 SL. Afalon Dyspersyjny 450 SC, Bromotril 250 SC, Linurex 500 SC, Aminopielik Tercet 500 SL, Buracyl 80 WP .
Poziewnik szorstki Galeopsis tetrahit L. GAETE

Rolina jednoroczna, jara. Siewki pojawiaj si przede wszystkim wiosn, ale rwnie wczesnym latem. SIEWKA Licienie: okrgawo-owalne lub odwrotnie jajowate, dugo 5-8 mm, nagie, zielone, na szczycie zaokrglone, lekko wcite. odyka podlicieniowa: dugo 10-35 mm, walcowata, naga, w grze czerwono nabiega. Pierwsze licie: eliptyczne lub podugowate, szorstko owosione, naprzeciwlege, brzegiem pikowane lub karbowane. ROLINA DOROSA Korze: palowy, silnie rozwinity. odyga: wysoko 10-100 cm, w wzach zgrubiaa, silnie rozgaziona, silnie, szorstko owosiona. Licie: jajowato-lancetowate lub jajowate, owosione, zielone, pikowane lub karbowane, na szczycie zaostrzone. Kwiatostan: brak.
55
Kwiat: kwiaty zebrane w niby-okki, purpurowe, rowe lub kremowe. rodkowa klapa wargi dolnej szeroka, zwykle wcita, zbkowana z to-czerwon plam. Kwitnienie: od czerwca do padziernika. Owoc: rozupka, okrgo jajowata lub odwrotnie jajowata, lekko spaszczona, ciemnoszara z czarnym, marmurkowatym pigmentowaniem, dugo 2,5-3,0 mm. Nasienie: owalne. WYST}POWANIE uprawy: zboowe, okopowe, len, ogrody, sady, stanowiska ruderalne. gleby: gliniaste, jak i piaszczyste, prchniczne, wilgotne, o wysokim poziomie wd gruntowych. SZKODLIWOm Poziewnik wystpuje szczeglnie licznie w zboach, zwaszcza jarych. Unika gleb suchych i ubogich w azot. Owoce osypuj si przed zbiorem zb, ale na og nie kiekuj od razu, okres spoczynku zostaje przerwany dopiero po przezimowaniu rozupek. ywotno owocw wynosi tylko kilka lat. CIEKAWOSTKI Nasiona zawieraj do 44% tuszczu, ktry odznacza si waciwociami trujcymi. Rolina miododajna i pykodajna. Dziaa trujco na zwierzta gospodarskie, szczeglnie konie. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Gold 450 EC, Afalon Dyspersyjny 450 SC, Linurex 500 SC. Protugan 500 SC.
Rodzina: Wiechlinowate (Trawy) Poaceae (Gramimeae)
Chwastnica jednostronna Echinochloa crus-galli (L.) P . Beauv. ECHCG Nazwa zwyczajowa: Kurze proso
Rolina jednoroczna, jara. Siewki rozwijaj si w drugiej poowie wiosny i w pocztku lata. SIEWKA Pierwszy li: szerokolancetowaty lub rwnowski, zwinity, bez ostrg i jzyczka, pochwa liciowa silnie spaszczona, ciemnolub szaro-zielony, na szczycie zaostrzony, z licznymi nerwami, dugi na 15-20 mm ROLINA DOROSA Korze: wizkowy. Licie: ciemnoszaro-zielone, rwnowskie, lancetowate, dosy szerokie, tylko u podstawy blaszki liciowej z drobnym owosieniem brzegw, bez ostrg i jzyczka, o brzegach falowanych. dbo: wysoko 30-100 cm, wzniesione lub kolankowato podnoszce si, w dolnych wzach zgite, nagie, wzy z kosmykiem woskw, oletowo nabiege.
56
Kwiatostan: wiecha, gsta, koski jednokwiatowe, dugie 2-3 mm, gsto stoczone na gwnej osi w zamiennie lub przeciwlege stojcych pozornych koskach, z 3 plewami, osaniajca plewa poniej wierzchoka kwiatka przewanie z dug oci. Kwitnienie: od lipca do padziernika. Owoc: ziarniak, oplewiony, plewki stalowoszare, owalny, wypuky od strony grzbietowej, a od brzusznej prawie paski, jasnobrunatny, dugo okoo 2,5 mm. WYST}POWANIE uprawy: okopowe, kukurydza, warzywa, ogrody. gleby: piaszczysto-gliniaste lub piaszczyste, yzne, wilgotne. SZKODLIWOm Rozwj chwastnicy zaley od dugoci dnia i temperatury: wczenie wschodzce rosn dugo i bujnie, silnie osabiajc gatunek uprawny, natomiast siewki wzesze pnym latem rozwijaj si bardzo szybko, ale nie stanowi tak silnej konkurencji. W czasie kiekowania i dojrzewania wymaga wysokiej temperatury. Jedna rolina moe wyda od 400 do 5000 ziarniakw. CIEKAWOSTKI Rolina i ziarniaki mog by skarmiane jako bardzo wartociowa pasza dla byda i drobiu. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Rofosat 360 SL, Trifsan 480 EC, Agil 100 EC, Arrow 240 EC, Fuego 500 SC, Kalif 480 EC, Leopard 05 EC, Metazanex 500 SC, Mistral 70 WG, Panida 330 EC, Taifun 360 SL. Buracyl 80 WP , Galigan 240 EC, Kontakttwin 191 EC, Racer 250 EC.
Miota zboowa Apera spica-venti (L.) P . Beauv. APESV

Rolina jednoroczna, jara lub ozima. Siewki pojawiaj si wiosn i na jesieni. SIEWKA Pierwszy li: bardzo wski, delikatny, prawie nitkowaty, dugi na 15-30 mm, na szczycie zaostrzony, doem podwinity, nagi, nerw rodkowy i dwa nerwy boczne dobrze widoczne, jzyczek pochwy liciowej widoczny wyranie, zwykle postrzpiony. ROLINA DOROSA Korze: wizkowy. Licie: paskie, szorstkie, szerokie 2-6 mm, skrcone rubowo, nagie, pochwy liciowe gadkie lub nieco szorstkie, bez ostrg, z dugim postrzpionym jzyczkiem. dbo: wysoko 30-120 cm, wyprostowane lub zgite w kolankach, wznoszce si, gadkie. Kwiatostan: wiecha, silnie rozgaziona, jednokwiatowe koski, zielone lub oletowo-czerwono nabiege, osaniajca plewka szorstka, z oci poniej wierzchoka (oci proste, 3-4-krotnie dusze ni plewka).
57
Kwitnienie: od czerwca do sierpnia. Owoc: ziarniak, oplewiony, z oci i czci osi koska (trzonek po stronie brzusznej), z wiecem srebrzysto-biaych, szczecinkowatych woskw u podstawy, dugo 1,7-2,5 mm. WYST}POWANIE uprawy: zboowe (szczeglnie ozime), rzepak, koniczyny, okopowe. gleby: piaszczyste lub piaszczysto-gliniaste, wilgotne, lekko kwane. SZKODLIWOm Miota zboowa jest uporczywym chwastem wystpujcym przewanie w zboach ozimych, rzadziej w koniczynach. W zboach dojrzewa nieco wczeniej i osypuje ziarniaki w czasie niw, z reszt mniej dojrzaych ziarniakw dostaje si podczas zbioru do zbiornika kombajnu, gdzie zanieczyszcza ziarno. Ziarniaki mioty kiekuj na powierzchni gleby lub na niewielkiej gbokoci pod jej powierzchni. W gbszych warstwach mog pozostawa przez kilka lat, zachowujc wysok zdolno kiekowania. Jedna rolina moe wyda do kilku tysicy ziarniakw, masowo pojawia si w lata przekropne. CIEKAWOSTKI Wystpuje prawie w caej Polsce, brak jej tylko w pitrach grskich Karpat. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Rofosat 360 SL, Agil 100 EC, Arrow 240 EC, Bifenix N 499 SC, Fuego 500 SC, Kalif Mega 283 SC, Leopard 05 EC, Metazanex 500 SC, Panida 330 EC, Protugan 500 SC, Racer 250 EC, Tolurex 80 WP , Tolurex 500 SC, Taifun 360 SL.
Owies guchy Avena fatua L. AVEFA

Trawa jednoroczna, jara. Siewki owsa guchego pojawiaj si na wiosn. SIEWKA Pierwszy li: rwnowski, szeroki na okoo 4-5 mm, w dolnej i brzenej czci pokryty rzadkimi, do dugimi odstajcymi woskami, posiada liczne nerwy z czego 3 s wyraniejsze, dugo 70-90 mm. ROLINA DOROSA Korze: wizkowy, miotekowaty. Licie: rwnowskie, skrcone w lewo, dosy szerokie, pochwy dolnych lici owosione, jzyczek liciowy dugi, boniasty. dbo: wysoko 60-120 cm, wzniesione, do sztywne. Kwiatostan: wiecha rozpierzcha, koski dwu- lub trzykwiatowe, dugie na 2-3 mm, o koska u dou pokryta brunatnymi woskami, plewy wyranie dusze od kwiatkw, plewka dolna pokryta rudymi woskami zakoczona rubowato skrcon oci. Kwitnienie: od czerwca do sierpnia.
58
Owoc: ziarniak, plewki zronite z ziarniakiem, szczeciniasto owosiony, brunatny, dugo 10-18 mm. WYST}POWANIE uprawy: zboa jare, len, strczkowe, okopowe rzadziej. gleby: cikie, marglisto-gliniaste lub gliniaste, podmoke, o wyszym pH. SZKODLIWOm Rozmnaa si za pomoc ziarniakw, ktrych cz osypuje si na polu i zachwaszcza gleb. Stosunkowo lekkie i dugo owosione ziarniaki rozsiewane s przez wiatr. Ziarniaki owsa mog lee w glebie przez kilka lat, nie tracc zdolnoci kiekowania. Z owsem siewnym tworzy mieszace, ktre pojawiaj si w nastpnych zasiewach owsa siewnego. CIEKAWOSTKI Na polach mona jeszcze spotka spokrewnione gatunki owsa szorstkiego i owsa krtkiego. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Rofosat 360 SL, Trifsan 480 EC, Agil 100 EC, Leopard 05 EC, Taifun 360 SL. Fuego 500 SC, Kontakttwin 191 EC, Metazanex 500 SC, Protugan 500 SC.
Perz waciwy Elymus repens (L.) Gould AGRRE

Trawa wieloletnia, rozogowa. Siewki pojawiaj si na wiosn. SIEWKA Pierwszy li: rwnowski, ciemnozielony, dugi na 80-100 mm, z obu stron i na brzegu pokryty krtkimi drobnymi woskami, pochwa liciowa zwykle czerwonawo-sino nabiega. ROLINA DOROSA Korze: kcze z dugimi rozogami. Licie: paskie, szeroko 5-10 mm, ywozielone lub sinozielone, u nasady blaszki liciowej ostrogi sierpowate, ostre, jzyczek liciowy, krtki, boniasty, pochwy liciowe pokryte krtkimi, gstymi i odstajcymi woskami. dbo: wysoko 30-150 cm, wzniesione, nagie, gadkie. Kwiatostan: kos krtki, koski jajowate lub jajowato-lancetowate, odstajce 5-10-kwiatowe, dugie 10-15 mm, ustawione szersz stron do osi kosa, dolna plewka zakoczona zwykle oci. Owoc: ziarniak, oplewiony, dolna plewka zakoczona oci, dugo okoo 8-10 mm.
59
WYST}POWANIE uprawy: jako rolina trwaa zasiedla wszystkie uprawy, kolejno zajmujce zaperzone pole. gleby: wszystkie rodzaje gleb, szczeglnie cikie, yzne i wilgotne, z wyjtkiem skrajnie suchych. SZKODLIWOm Rolina o duych wymaganiach wietlnych, silnie rozprzestrzenia si przy zym stanie zasieww. Perz pobiera w cigu roku z 1 ha gleby okoo 50 kg azotu, 30 kg fosforu, 70 kg potasu. Rozogi odznaczaj si wielk ywotnoci. Pocite nawet na drobne kawaki wydaj nowe roliny i silnie rozrastaj si. CIEKAWOSTKI Kcze perzu zawiera wglowodany, tritycyn i insulin, luz, glikozyd, olejek eteryczny, agropyren, prowitamin witaminy A i B, kwas krzemowy i potas. Po leeniu w kompocie staje si wartociowym nawozem. Ma zastosowanie w lecznictwie, moe suy do wyrobu domowego piwa. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Rofosat 360 SL, Agil 100 EC, Arrow 240 EC, Leopard 05 EC, Taifun 360 SL.
Wonica sina Setaria pumilia [Poir.] Roem i Schult. SETPU

Trawa jednoroczna jara. Siewki wonicy sinej pojawiaj si pno na wiosn, gdy ziarniaki tego chwastu wymagaj do kiekowania gleby nagrzanej do 15-20oC. Wystpuje rwnie w zasiewach w pniejszych porach lata przy dostatecznej wilgotnoci gleby. SIEWKA Pierwszy li: rwnowski, na szczycie ostry, dugi 15-20 mm, z licznymi rwnolegymi nerwami, brak jzyczka, widoczne liczne nerwy, z ktrych 3 s wyraniejsze. ROLINA DOROSA Korze: wizkowy, miotekowaty. Licie: rwnowskie, szaro-zielone, dosy szerokie, tylko u podstawy blaszki liciowej z drobnym owosieniem brzegw, bez ostrg i jzyczka, pochwy liciowe nagie, lekko spaszczone. dbo: wysoko 5-40 cm, wzniesione lub podnoszce si, pochwy liciowe nagie, lekko spaszczone.
60
Kwiatostan: kosoksztatna, walcowata wiecha, dugo okoo 7 cm, koski jajowate, jednokwiatowe, dugie 2-3 mm, czsto z czerwonawymi szczecinkami. Kwitnienie: od lipca do wrzenia. Owoc: ziarniak, jajowaty, lekko zaostrzony, ciemno szary, czarno i drobno punktowany, dugo 2,0-2,5 mm. WYST}POWANIE uprawy: okopowe, zboa jare i ozime, motylkowe drobnonasienne szczeglnie lucerna, cierniska, ugory. gleby: piaszczyste, piaszczysto-gliniaste, bezwapienne. SZKODLIWOm Gatunek masowo wystpuje na cierniskach ytnich, gdzie rozwija si szczeglnie intensywnie. CIEKAWOSTKI Ziarniaki mog by wykorzystywane jako pokarm dla ptactwa domowego. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Rofosat 360 SL, Agil 100 EC, Leopard 05 EC, Metazanex 500 SC, Panida 330 EC, Taifun 360 SL. Kontakttwin 191 EC, Racer 250 EC.
Wonica zielona Setaria viridis (L.) P . Beauv. SETVI

Trawa jednoroczna jara. Siewki rozwijaj si pno na wiosn. SIEWKA Pierwszy li: podugowaty, z czerwon pochw pozbawion jzyczka, dugi na 10-12 mm, wielonerwowy. ROLINA DOROSA Korze: wizkowy, miotekowaty. Licie: rwnowskolancetowate, trawiastozielone z niebieskawym nalotem, jzyczek zastpiony pczkiem woskw, pochwy liciowe lekko spaszczone. dbo: wysoko 5-60 cm, cienkie, czciowo lece i podnoszce si, pod kwiatostanem lekko szorstkie, u nasady gaziste. Kwiatostan: wiecha kosoksztatna, walcowata, koski dugoci 2 mm, kosek jednokwiatowy, okolony zielonymi szczecinkami, posiada 3 plewy i 2 plewki lekko pomarszczone. Owoc: ziarniak, jajowaty, bezbarwny, dugo 1,4-1,8 mm.
61
WYST}POWANIE uprawy: okopowe, pastewne, ogrody, zboa ozime, czasem jare, cierniska, ugory. gleby: lekkie, piaszczysto-gliniaste lub piaszczyste. SZKODLIWOm Rozmnaa si przez ziarniaki zachwaszczajce gleb na miejscu lub rozsiewane z zanieczyszczonym ziarnem siewnym lub z obornikiem. Ziarniaki w glebie nie trac siy kiekowania przez 10-15 lat. CIEKAWOSTKI Jedna rolina wydaje do kilku tysicy ziarniakw. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Agrofosat 360 SL, Rofosat 360 SL, Trifsan 480 EC, Fuego 500 SC, Leopard 05 EC, Metazanex 500 SC, Panida 330 EC, Taifun 360 SL. Racer 240 EC, Kontakttwin 191 EC.
Rodzina: Wilczomleczowate Euphorbiaceae
Wilczomlecz obrotny Euphorbia helioscopia L. EPHHE Nazwa zwyczajowa: Wilczomlecz pikowany, Koowrotek
Rolina jednoroczna, jara, rzadziej ozima. Siewki wiosenne i jesienne wystpuj na polach uprawnych oraz w ogrodach. SIEWKA Licienie: owalne lub eliptyczne, podune, dugo 8-10 mm, na szczycie zaokrglone lub ucite, na wyranych paskich ogonkach. odyka podlicieniowa: dugo 15-20 mm, brunatnawa lub czerwonawa, z sokiem mlecznym. Pierwsze licie: opatkowate lub odwrotnie jajowate, nagie, skrtolege, z szeroko zaokrglonym szczytem, z wyranie widocznym nerwem, na dolnej stronie ciemno punktowane. ROLINA DOROSA Korze: wrzecionowaty, rozgaziony, saby. odyga: wysoko 15-40 cm, wzniesiona, prosta lub rozgaziona, z rzadka lekko owosiona.
62
Rodzina: Wilczomleczowate Euphorbiaceae
Licie: odwrotnie jajowate, w nasadzie klinowato zwone, u gry drobno zbkowane, tozielone, zielone lub czerwonawo nabiege. Kwiatostan: gwna wierzchotka z przysadkami, 3-5-ramienna, w nasadzie z 5 duymi podsadkami odwrotnie jajowatymi i poprzecznie jajowatymi miodnikami. Kwiat: kwiaty niepozorne, to-zielone, mskie i eskie. Kwitnienie: od maja do padziernika. Owoc: rozupka, gadka. Nasienie: prawie kuliste, upina siatkowato dokowana, brzowo-czarna lub czarna, na szczycie z jasnotym elajosomem, dugo 2,0-2-5 mm. WYST}POWANIE uprawy: zboa, okopowe, ogrody. gleby: gliniaste, cikie, o odczynie obojtnym lub lekko kwanym, zasobne w skadniki pokarmowe, rzadziej gleby piaszczyste. SZKODLIWOm Rolina o mniejszej konkurencyjnoci z powodu sabiej rozwinitego systemu korzeniowego. CIEKAWOSTKI Mleczny sok zawiera trujc substancj euforbon, ywic, kwasy organiczne, kauczuk. Rolina trujca zwaszcza dla trzody chlewnej. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Tercet 500 SL, Buracyl 80 WP , Trifsan 480 EC, Afalon Dyspersyjny 450 EC, Linurex 500 SC.
PIMIENNICTWO 1. Choromaski K. i in. 1988. Przewodnik karski. PWRiL, Warszawa, s. 575. 2. Hanf M. 1990. Ackerunkruter Europa mit ihren Keimlingen und Samen. Mnchen, s. 496. 3. Krel R., Parylak D., Zimny L. 1999. Zagadnienia uprawy roli i rolin. Wydawnictwo AR we Wrocawiu, Wrocaw, s. 149-201. 4. Kulpa W. 1988. Nasionoznawstwo chwastw. PWRiL, Warszawa, s. 415. 5. Mirek Z. i in. 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland a checklist. Instytut Botaniki PAN, Krakw, s. 442. 6. Mirek Z. i wsp. 1995. Vascular plants of Poland a checklist. Polish Botanical Studies, Guidebook ser. 15. PAN, Krakw, s. 308. 7. Mowszowicz J. 1986. Krajowe chwasty polne i ogrodowe. PWRiL, Warszawa, s. 672. 8. Niewiadomski W. i in. 1992. Sownik Agro-Bio-Techniczny. Lublin, s.779. 9. Skrzypczak G., Blecharczyk A., Swdrzyski A. 2006. Podrczny atlas chwastw. Multum (Medix Plus), Pozna, s. 214. 10. Szafer W. Kulczyski St., Pawowski B. 1986. Roliny Polskie. PWN, Warszawa, T. 1 i 2, s. 1019. 11. Tymrakiewicz W. 1976. Atlas chwastw. PWRiL, Warszawa, s. 439.
we, kwiaty wewntrzne rurkowe niebiesko-oletowe. Kwitnienie: od czerwca do wrzenia. Owoc: nieupka, odwrotniejajowata, srebrzysta, ze zocistymi lub oletowo-brunatnymi szczecinkami na citym kocu, dugo 3,0-4,0 mm. Nasienie: owalne, podugowate. WYST}POWANIE uprawy: zboowe, okopowe, motylkowe. gleby: rne typy gleb, szczeglnie lekkie lub rednie, piaszczyste lub piaszczysto-gliniaste, ubogie w wap. SZKODLIWOm Chwast gwnie rolin zboowych ozimych, dojrzewajc rwnoczenie ze zboowymi, zachwaszcza gleb i materia siewny. Owoce, o duej zdolnoci kiekowania, pod wpywem zmiennej wilgotnoci wykonuj ruchy pezajce. Chaber moe w ograniczonym stopniu rozmnaa si rwnie wegetatywnie. Jest porednim ywicielem nicieni atakujcych zboa i koniczyn. CIEKAWOSTKI Kwiaty byy dawniej uywane do wyrobu barwnika (obecno cyjaniny), wina domowego oraz leczenia chorb oczu. Nasiona zawieraj do 28% tuszczu. HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN Aminopielik D 450 SL, Aminopielik Super 464 SL, Aminopielik Makhteshim-Agan Poland Sp. z o.o. Tercet 500 ul. SL,Sienna Buramet WG,Warszawa Gold 450 EC. 39, 70 00-121
tel.: 22 395 66 66, fax: 22 395 66 67 HERBICYDY MAKHTESHIM-AGAN www.makhteshim-agan.pl, e-mail:700 mapol@mapol.it.pl Bromotril 250 SC, Domino 700 SC, Goltix SC, Goltix Compact 90 WG, Tolurex 500 SC, Tolurex 80 WP . ul. Sienkiewicza 4, 56-120 Brzeg Dolny tel.: 71 794 22 35, fax: 71 794 39 66 infolinia: 71 794 20 40

Atlas Roslin Polnych

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Atlas Roslin Polnych

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Atlas Roslin Polnych

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PODR}CZNY ATLAS CHWASTW

Burak cukrowy Kukurydza Rzepak Ziemniak Zboa jare Zboa ozime

SPIS CHWASTW WRAZ Z NAZWAMI

Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)

Chaber bawatek - Centaurea cyanus L. CENCY Nazwa zwyczajowa: Modrak, Bawatek

Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)

Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)

Maruna bezwonna - Matricaria inodora L. MATIN

Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)

Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)

Mlecz zwyczajny Sonchus oleraceus L. SONOL Nazwa zwyczajowa: oczyga warzywna

Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)

Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)

Mniszek lekarski Taraxacum ofcinale F . H. Wigg. TAROF Nazwa zwyczajowa: Mlecz

Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)

Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)

Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)

Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)

Przymiotno kanadyjskie Conyza canadensis L. Cronquist = (Erigeron canadensis) ERICA

Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)

Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)

Rumian polny - Anthemis arvensis L. ANTAR

Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)

Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)

Rumianek pospolity Chamomilla recutita (L.) Rauschert = (Matricaria recutita) MATCH

Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)

Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)

Starzec zwyczajny - Senecio vulgaris L. SENVU

Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)

Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)

tlica drobnokwiatowa - Galinsoga parviora Cav. GASPA

Rodzina: Astrowate (Zoone) Asteraceae (Compositae)

Rodzina: Babkowate Plantaginaceae

Babka lancetowata Plantago lanceolata L. PLALA

Rodzina: Babkowate Plantaginaceae

Rodzina: Babkowate Plantaginaceae

Babka zwyczajna Plantago maior L. PLAMA

Rodzina: Babkowate Plantaginaceae

Rodzina: Bobowate (Motylkowate) Fabaceae (Papilionaceae)

Koniczyna polna Trifolium arvense L. TRFAR Nazwa zwyczajowa: Kotki

Rodzina: Bobowate (Motylkowate) Fabaceae (Papilionaceae)

Rodzina: Bobowate (Motylkowate) Fabaceae (Papilionaceae)

Wyka czteronasienna Vicia tetrasperma (L.) Schreb. VICTE

Rodzina: Bobowate (Motylkowate) Fabaceae (Papilionaceae)

Rodzina: Bobowate (Motylkowate) Fabaceae (Papilionaceae)

Rodzina: Bobowate (Motylkowate) Fabaceae (Papilionaceae)

Rodzina: Bobowate (Motylkowate) Fabaceae (Papilionaceae)

Wyka ptasia Vicia cracca L. VICCR Nazwa zwyczajowa: Wyka wizoka

Rodzina: Bobowate (Motylkowate) Fabaceae (Papilionaceae)

Rodzina: Bodziszkowate Geraniaceae

Gatunek Bodziszek drobny Geranium pusillum Burm. f. ex L. GERPU

Rodzina: Bodziszkowate Geraniaceae

Rodzina: Bodziszkowate Geraniaceae

Iglica pospolita Erodium cicutarium L. EROCI Nazwa zwyczajowa: Bociany

Rodzina: Bodziszkowate Geraniaceae

Rodzina: Dymnicowate Fumariaceae

Dymnica pospolita Fumaria ofcinalis L. FUMOF

Rodzina: Dymnicowate Fumariaceae

Rodzina: Fiokowate Violaceae