Fetvatë e Të Dërguarit Të Allahut Salallahu Alejhi Ue Selem

1|
Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem
Parathnia e recensentit
T gjitha falnderimet i takojn Allahut, At e lavdrojm dhe prej Tij ndihm dhe falje krkojm. Krkojm mbrojtjen dhe mbshtetjen e Allahut nga e keqja e shpirtrave dhe veprave tona. At t cilin e udhzon Allahu, askush nuk mund ta oj n humbje, ndrsa ate t cilin e l n humbje, askush nuk mund ta udhzoj. Dshmoj se sht vetm nj Zot, i Vetmi i Cili nuk ka shok dhe se Muhamedi sht robi dhe i drguari i Tij. Kto jan fetvat e t Drguarit Muhamed sal-lallahu alejhi ve sel-lem, lidhur me shtje sheriatike-juridike. Pejgamberi sal-lallallu alejhi ve sel-lem sht prgjigjur n shum pyetje t shumta rreth problemeve dhe paqartsive me t cilat jan ndeshur sahabt n kohn e tij. Kto fetva i ka tubuar n veprat e tij dijetari i madh musliman Shemsuddin ebuAbdullah Muhammed ibn ebu-Bekr ibn-Ejjub ibn-S'ad ibn-Hureiz edh-Dher'i edDimeshki, i njohur si Ibn-Kajjim el-Xhevzijje. Fetvat jan tubuar n kt libr me qllim q t shrbejn si doracak pr t gjith t cilt n kt koh ngarendin pas dituris. Shum me rndsi sht q t njohim fetvat autentike, autor i t cilave sht i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem. Kto fetva trajtojn zgjidhje t shtjeve sheriatike-juridike me t cilt ballafaqohemi n jetn e prditshme. Prve tjerash, ky libr prmban edhe pikpamjet akaidologjike lidhur me njshmrin e Allahut, kaderin, krijimin e bots, mahsherin (tubimin e njerzve n Ditn e Gjyqit dhe gjykimi i tyre), krijimin e njeriut. Gjithashtu flet pr parashenjat e Dits s Kijametit, pr imanin dhe islamin, pr statusin e fmijve t idhujtarve n Ditn e Gjyqit, fillimin e shpalljes, pr xhihadin, pr sadakan, hixhretin (shprnguljen), pr bukurit, hurit dhe pr t mirat tjera t cilat jan t prgatitura pr banort e Xhennetit. Disa fetva jan lidhur me pastrtin si sht abdesti, hajzi, nifasi, xhunubi, fshirja
2|
npr meste. Ktu gjenden edhe fetva pr namazin dhe pr kohn e tij, pr momentin e pranimit t duas ditn e premte si dhe disa fetva q kan t bjn me vdekjen, t vdekurin dhe vdekjen e papritur, pastaj fetva pr jetn e varrit, t mirat dhe vuajtjet n t. Ktu jan fetvat pr sadakan dhe zekatin, agjrimin, haxhin dhe umren, kurbanin, mehrin, martesn, politikn, pr ushqimin e lejuar dhe t ndaluar, pr mkatet e mdha dhe pr risit n fe, shkuarja te falltort, pr ndrrat e vrteta, pr fatin dhe rregullat n lidhje me pikpamjet e prmendura. Ktu jan edhe disa fetva pr shtje t ndryshme t cilat i ka prmendur dijetari i madh musliman Ibn Kajjim el-Xhevzijje n librat e tij e t cilat jan tubuar n kt libr, me qllim q t jen burim autentik pr ata t cilt hulumtojn pas dituris n rrugn e njohjes s dispozitave t drejta sheriatike. E shprbleft Allahu i Lartsuar autorin e ksaj vepre me shprblim m t mir dhe at i cili tuboi kto fetva. Allahu xh.sh. e di do qllim.Falnderimi i takon Allahut, Zotit t botrave. Zgjidhjet sheriatike-juridike n kt libr bazohen n burimet e transmetuara nga librat kapitale t hadithit. Shkallt e haditheve t prmendura n kt libr i kemi caktuar n baz t rregullave t terminologjis s hadithit dhe n pajtim me mendimin e dijetarve t ehli-sunne ve-l-xhematit. Na ka ndihmuar vllai yn n fe, shejh Talib Avvadi, imami dhe hatibi n xhamin "El- Furkan", n paralagje t Damaskut n Siri. Shpresojm se te Allahu i Lartsuar kemi prmbushur nj pjes t asaj q ishte detyr e jona ndaj fetvave t tubuara prej librave t dijetarit t madh musliman, IbnKajjim el-Xhevzijjut, Allahu e mshiroft. E lusim Allahun xh.sh. q kjo vepr t jet e sinqert vetm pr T.Duaja jon e fundit sht:falnderimi i takon Allahut, Zotit t botrave! Shejh Abdulkadir Arnaut, Shrbtori i sunnetit t Pejgamberit n Damask Damask, 1 muharrem 1415 hixhri
3|
Biografia e Imam Ibn Kajjim El-Xheuzijjut

Emri i plot i ktij imami, fakihu, metodologut jurist, gramatikanit, mufessirit sht:Ebu-Abdullah Shemsuddin Muhammed b. ebu-Bekr b. Ejjub b. S'ad, b. Hariz b. Mekki Zejnuddin ez-Zur'l el-Hanbel nga Damasku, imam i shkolls "EI-Xheuzijje"1 i dhe djali i drejtuesit t shkolls, i njohur si Ibn-Kajjim el-Xheuzijje. sht i lindur n Damask n vitin 691 h. U arsimua nga Shihab Nabulisiu dhe nga kadiu Tekijjuddin Sulejmani, Isa el-Mut'imi, Ebu-Bekr b. Abduddai'mi, Ibn- Shira zi e t tjer. Gjuhn arabe e prsosi duke msuar prej shejh Ali ebu-Feth dhe El-Medxha etTunisiu. Ishte nxns i dijetarit t madh islam Ibn Tejmije r.a. Prej tij prfitoi shum dituri dhe qndroi n kt dituri deri n vdekje. Ka studiuar medhhebin e imam Ahmedit, shklqeu n t dhe filloi t jap fetva. Fitoi aq shum dituri saq u b person i njohur dhe kt e dinin t gjith. Pr t flitej shum larg. Ai sht djali i Ebu-Ferexh Ibn-el-Xheuzijut t njohur, i cili prfundoi ndrtimin e shkolls n vitin 652 h. N mesin e nxnesve t tij jan: Ibn el-Menxha, El-Xhebel, El-Burhan ibn-Muflih dhe t tjer. Ibn- Kajimi n kt shkoll ka kryer detyren e imamit, ndrsa llagapin e ka marr sepse babai i tij e mbante (Ibn-Kajim do t thot- djali i atij q e mban). Hafidh Ibn-Kethiri ka thn: "Kjo sht nj prej shkollave m t mira.sht djegur n vitin 820 h. n baz t asaj q e prmend Ibn-Kadi Shehbe, pastaj e renovoi kadiu Shemsuddin en-Nabulisi". Shejh Abdulkadir Bedrani i cili vdiq m 1346 h., n librin e tij "Munademetu-l-Etlal ve musameretu-l-hajal", prmend se:"Kjo shkoll ka qen n Bezurij, ndrsa m par sht quajtur "Suk el-Kamh". Banort fqinj gati se e kishin plakitur t trn, ashtu q prej saj sot sht ruajtur vetm nj pjes e vogl, q m von t shndrrohet n gjykatore deri n vitin 1327h. Sot ajo sht e mbyllur dhe nuk e dim se ka do t bhet me t." Sot n kt vend sht nj xhami e vogl, n t ciln falen disa namaze. Askush nuk ishte i barabart me t n njohjen e tefsirit. N disiplinn e akaidit kishte arritur kulminacionin. _________________________________________________________________________________________________
1 Kjo sht njra prej shkollave hanbelite n Damask. E ka marr emrin sipas themeluesit t saj Muhjidin ebu-Mehasin Jusuf b. Abdurrahmnan b. Alij b. Ubejdillah b. El-Xheuzij, i cili vdiq n vitin 656 h.
4|
T gjith i drejtoheshin atij kur bhej fjal pr kto dy kategori. Ishte edhe ekspert n komentimin e hadithit, n kuptimin dhe n mnyrn e nxjerrjes s rregullave sheratike-juridike. E ka njohur mir t drejtn islame dhe metodologjin e t drejts juridike islame. Posarisht dallohej n njohjen e gjuhs arabe. Posedonte rafinim dhe jepte prshtypje t subtilitetit. E ka njohur shkencn e moralit dhe t sjelljes dhe ka njohur t dhnat precize pr besimtart me moral t lart. Thjesht, nuk ka pasur lmi shkencore apo art t ciln nuk e ka njohur Ibn Kajjimi. Posarisht stolisej me gjuh t mpreht, me gjersi t njohurive dhe me retorik E ka njohur etikn e mospajtimeve t juristve islam si dhe medh hebet e paraardhsve t drejt. Ishte imam n "Xheuzijje" dhe ligjrues n shkolln e cila quhej "Es-Sadrija."2 Shumicn e kohs e kalonte duke shprndar dituri. Shum veta prej tij kan msuar dhe kan pasur dobi nga dituria e tij. Personalitetet me nam e kan muar, respektuar dhe kan msuar prej tij. Ndr m t njohurit jan: hafiz Ibn-Rexheb el-Hanbeli, Shemsuddin Muhammed ibnAbdulkadir Nabulisi dhe djemt e tij Ibrahimi dhe Abdullahu si dhe shum t tjer. Hafiz Edh-Dhehebi ed-Dimashki pr t ka thn: "Me kujdes ka hulumtuar tekstet e hadithit. Posarisht ishte i kujdesshm kur bhej, fjal pr transmetuesit e haditheve. Kishte arritur shkall t lart n fikh dhe ishte shum i aft n studimin dhe msimin e tij." Nj koh ishte burgosur pr shkak se kishte kundrshtuar lejimin e vizits s varrit t Ibrahimit a.s. si form e ibadetit apo aktit t rregulluar me dispozita. At koh ai e shfrytzoi pr nxnien e dituris dhe pr prhapjen e saj. Hafiz Ibn-Kethir ed-Dimashki ka thn: "Aq shum ka studiuar fetvat pr shkurorzimin e martesave, saq kjo e solli n mospajtime me Ibn Subkijjun dhe t tjert."
2. Kjo esht nj prej shkollave hanbelite te cin e kishte themeluar Es'ad ibn-Osman bin-Es'ad el Menxha et-Tenuhi, pastaj Dimashki. Qe ne themelim t saj, ajo ishte shtepi vakfi te elien ai pastaj e kishte shndrruar n shkoll. Ne l kan msuar Muhammed ibn-Ahmed Ibn-Abdulhadl, Ibn Kajjimi dhe djali i tij Ibrahimi dhe t tjer.Ksaj shkolle i humbi do gjurm. Ishte shndrruar n vend banimi, ndrsa sot nuk ka asnj gjurm t saj.
5|
Hafiz Ibn Rexhebi el-Hanbeli ka thn: "Nuk njoh askend i cili sht i lidhur aq shum pr ibadet e as ndonj i cili me njohurin e tij t gjer dhe njohs m t madh t kuptimit t Kur'anit dhe t sunnetit dhe bazs s besimit sesa Kajjimit. Nuk ka qen i pagabueshm por n t gjitha kto nuk kam gjetur t ngjashm me t." Hafiz Ibn-Haxher el-Askalani ka thn: "Aq shum e ka dashur Ibn Tejmijen saq nuk ka kundrshtuar mendimet e tij, por madje e ka prkrahur n gjithka. Ka mbledhur dhe ka botuar shumicn e veprave t tij dhe ka punuar n propagimin e dituris s tij." Kadiu Burhanuddin ez-Zer'i ka thn: "Nn kupn qiellore nuk ka asnj me dituri t gjer e t madhe. Me dorn e tij ka shkruar aq shum saq kt nuk mund ta prshkruajm." Mbi t gjitha kto, Allahu e mshiroft, ishte i przemrt dhe besimtar i prhershm. Kalonte shum or n namazin e nats. Pandrprer ishte i preokupuar me prmendjen e Allahut dhe me prultsi ka krkuar faljen e Tij. Shum her ishte i sprovuar me lloj-lloj paknaqsish. Ishte burgosur bashk me shejhun e tij, kolosin e islamit Ibn Tejmijen. Para vdekjes s shejhut t tij, n kalan e Damaskut e kishin ndar prej tij. Ishte liruar prej burgut pas vdekjes s msuesit t tij. Derisa ishte i burgosur, rregullisht kishte lexuar Kur'an dhe studionte kuptimet e tij, nga e cila kan dal shum t mira. Disa her e kishte kryer haxhin e ndonjher pr shkak t namazit dhe tavafit rreth Qabes, qndronte m gjat n Mek. Banort e Meks aq shum kan folur pr devotshmrin e tij t madhe saq jan mahnitur. Ishte njeri me ahlak t mir, me cilsi morale dhe me dashuri t madhe ndaj njerzve. Pandrprer ishte me librat dhe prpiqej q sa m shum t tuboj. Posedonte libra t cilat nuk gjendeshin te asnj njeri tjetr. Ka shkruar vepra nga lmi t ndryshme. Ndr veprat m t njohura jan: Ilamu-l-muvekki'ine 'an Rabbi-l-'alemin, Tehzibu suneni Ebi-Davud (Prmirsimet e sunenit t Ebi Davudit si dhe shpjegimi i problemit t ktij suneni dhe mendimet e tij sa i perket shtjes s
6|
haditheve t dobta), Medarixhu-s-salikin Tariku-l-hixhretejn ve babu-s-se'adetejn, Shifa'u'al-alil fi mesai l-kada'i vel-kader-ve-l-Hikmetu vet-Ta'lil, Xhela'u-k-Efhami fis-Salati ala hajril-Enam, Et-Tibjan fi aksamil-Kur'ani, Beda'iul-Fevaidi, El-feva'id, Esh-shafijetul-kafijetu fi-l-intisari lul-firkati-n-nadxhijeti, El-kasidetu-n-Nunijje fil-'akaidi, Es-sava'iku-l-muresele'ala-l-xhehmijje ve-l-mu'atille, Hadi-l-ervah ila Biladi-l-efrah, Tuhfetu-l-vedud fi akhami-l-mevlud, Miftahu dari-s-se'ade, Ixhtima'u-l-xhujushi-l-islamijje'ala gazvil-mu'arrile vel-xhehmijje, Igasetu-l-lehfan fi mekajidi-sh-shejtan, Et-t-uruku-l-hukmijje fi-s-sijaseti-sh-sher'ijje, Revdatu-l-muhibbin ve nuzhetu-l-mushtakin, Ed-Da'u ve-d-deva'u, 'Uddetu-s-sabirin ve babu-s-se'adetejn, El-furusijje el-Muhammedijje, Zadu-l-me'ad fi hedji hajri-l-'ibad (te cilen ne kete lemi deri me tash askush nuk e ka shkruar). Ky dijetar i madh sht shprngulur n ahiret n pjesn e tret t nats t dits s enjte t 23-t t muajit Rexheb t vitit 751 h.n moshn 60 vjeare. Namazi i xhenazes i sht falur n xhamin Emevite n Damask, pastaj n xhamin" EI-Xherrah" n afrsi t varrezave q quhen "Dyert e vogla", ku edhe sht varrosur. Ende dihet se ku e ka varrin- te dyert perndimore n ann e majt n hyrje t varrezave.
7|
Fetvat e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem pr shtjet e Akaidit (Besimit Islam) - 1 I Drguari i Allahut saI-lallahu alejhi ve sel-lem, sht pyetur se a do ta shohin besimtart Zotin e tyre n Ditn e Gjykimit. Ather i Derguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem, ka pyetur:"A ju pengon dika q ta shihni diellin kur nuk ka vransira?" "Jo, o i Drguari i Allahut, " u prgjigjn ata. "A ju pengon dika q ta shihni hnn n natn e kthjellt pa re?" "Jo, o i Drguar", than sahabt. "Ashtu do shihni Allahun n Ditn e Gjykimit." (Buhariu dhe Muslimi)3 I Drguari i Allahut saJl-lallahu alejhi ve sel-lem sht pyetur pr kaderin dhe pr at se far pjese kan njerzit n t. A sht ai i prcaktuar apo ricaktohet srish? Ai tha:"Ai sht i prfunduar dhe i kryer?" Pastaj e pyetn:"Ather, pse sht vepra?" I Drguari u prgjigj: "Punoni, secilit i sht lehtsuar ajo pr t ciln sht krijuar (percaktuar). Ai i cili sht prej t lumturve, do t'i lehtsohet kryerja e punve t t lumturve (xhenetlinjve). Ndrsa, kush sht prej fatkeqeve do t'i lehtsohet kryerja e punve t fatkeqve (xhenenemlinjeve)." Pastaj, e lexoi ajetin kur' anor: "E sa i prket atij q jep dhe ruhet.Dhe vrteton bindshm pr m t mirn, "e deri n fund t ajetit.4 I Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem sht pyetur se a e di Allahu se far njerzit fshehin n vetvete: "Po", u prgjigj i Drguari. (Buhariu dhe Muslimi) Transmetohet se i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem sht pyetur:"Ku ka qen Zoti yn para se t krijohen qiejt dhe toka?" Nuk e refuzoi at q pyeti dhe tha: "Ishte mbi vransira 6, mbi T nuk kishte asgj dhe nn T asgj nuk kishte."7 I pyetur pr fillimin e krijimit t ksaj bote, i Drguari i Allahut sal-lallallU alejhi ve sel-lem, u prgjigj: "Allahu ka ekzistuar dhe asgj nuk kishte prve Tij. Arshi i Tij ishte mbi uj.Pastaj gjithka shkroi n Levhi Mahfudh, n Librin e Kaderit." (Buhariu)8
8|
U pyet i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Ku do t jen njerzit at dit kur toka t zvendsohet me nj tok tjetr?" Ai u prgjigj: "N urn e Siratt." N nj transmetim tjetr thuhet:"Ata do t jen n errsir, para urs (Siratit)." Pastaj e pyetn:"Kush do t kaloj i pari?" "Muhaxhirt e varfr." 9 (Muslimi) 10 Nuk ka kundrthnie ndrmjet ktyre dy prgjigjeve. Errsira sht n fillim t Siratit dhe ktu fillon ndryshimi i pamjes s toks, ndrsa prfundon derisa njerzit gjenden n urn e Siratit. sht pyetur i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, pr fjalt e Allahut t Lartsuar:"Ai do t llogaritet me nj llogari t leht." (Inshikak, 8) "Mendohet pr paraqitjen e veprave, "u prgjigj i Drguari. (Muslimi) sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem, se ka do t han s pari her banort e xhennetit. "Ligamentet e rrumbullakta t mlis s balens."11 "Pas ksaj, cili ushqim do t jet?"12 "Do t'u theret nj ka nga Xhenneti i cili ka kullotur nga luginat e tij." "far pije do t jet pas ktyre?" ''Prej burimit t quajtur Selsebil'', u prgjigj i Drguari.13 (Muslimi) sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "A e ke par ti Zotin tnd?" "Vetm drit.Si ta shoh At?! u prgjigj i Drguari.14 E ka prmendur afrsin dhe ka trhequr vrejtjen n at q pengon shikimin e ajo sht drita, e cila sht perdja e Allahut t Lartsuar, e nse e largon, asgj para Tij nuk do ta prballon fuqin e drits. sht pyetur i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem:"ka do t bj Zoti yn kur do ta takojm?" "Do t dilni para Tij dhe fletat e juaja do t'i paraqiten Atij; asgj nuk do t jet e fshehur nga veprat tua. Pastaj Allahu i Lartsuar me dorn e Tij do t marr nj grusht uj dhe me t do t sprkas drejt juve. Pasha Zotin tuaj, nuk do t gaboj asnjrin prej jush asnj pik uj. Sa i prket muslimanve, fytyrn e tij do ta bj gun t bardh, 15 derisa
9|
mosbesimtarin do ta qlloj n hund, 16 duke ln n fytyrn e tij vuln e nnmimit t zi sikur qymyri." (Ahmedi)17 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Si do ta shohim At kur Ai do t largoj diellin dh hnn?" U prgjigj:"Ashtu si po sheh n kt moment, gjat lindjes s diellit derisa e ndrionte tokn, pastaj e penguan malet." Pastaj, srish u pyet: "Me ka do t shprblehemi pr veprat tona t mira dhe t kqija?" "Vepra e mir do t shprblehet dhjetfish, ndrsa vepra e keqe sipas mkatit ose do t falet." "ka do t shohim pr s pari her n Xhennet? 18 "Lumenj nga mjalti i pastr dhe lumenj vere, prej s cils nuk t dhemb koka e as pendimi dhe lumenj nga qumshti me shije t pandryshueshme dhe uj t pandrprer. Fruta t cilat pasha Zotin tuaj i keni t njohura, por edhe m t mira. Dhe gra t pastra." Prap pyetn: "Vall edhe atje do t kemi gra?" "Gra t mira pr burra t mir. Do t knaqeni njri n tjetrin19 ashtu si knaqeni n kt bot, vetm se nuk do t ket lindje."20 (Ahmedi) sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem se n far mnyre i vjen Shpallja. Tha: "Nganjher m vjen sikur zilja e fort.21 Kjo sht mnyra m e rnd e Shpalljes. Kur cingrrima prfundonte, un plotsisht e mbaja n mend at q ma dorzoi Xhibrili. Nganjher meleku m paraqitej n form t njeriut." (Mutefekun alejhi)22 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr at se pse fmija nganjher i gjason t atit e nganjher nns s tij dhe ka thn:"Nse sperma e mashkullit e tejkalon t gruas-i prngjan atij, ndrsa nse fara e gruas e tejkalon at t mashkullit-i prngjan asaj." (Buhariu dhe Muslimi) Muslimi n kt "Sahih" transmeton se i Drguari i Allahut, sallallahu alejhi ve sel-
10 |
lem ka thn:"Nse sperma e mashkullit e mbisundon at t femrs, me dshirn e Allahut fmija do t jet mashkull. Nse sperma e femrs e mbisundon at t mashkullit, me dshirn e Allahut fmija do t jet femr."24 _____________________
3 Buhariu, nr.11/358 dhe nr. 13/358, ''Et-Teuhid'', kaptina e fjalve t Allahut, Muslimi, nr, 182, transmeton Ebu Hurejre r.a, dhe 183, ''EI-Iman''.Transmeton Ebu Se'id el-Hudriu r.a. Jane te qarta argumentet e besueshme nga Kur'ani, sunneti dhe ixhmai (pajtueshmria e sahabve si dhe parardhsve t drejt pr saktsin), se besimtaret n Ditn e Gjykimit do ta shohin Allahun xh.sh:hadithi sht mutevatir (pa ndrprerje deri te i Drguari i Allahut sallallahu alejhi ve sel-lem). 4 Ajetet ne trsi kan kuptimin:''E, sa i prket atij q jep dhe ruhet. Dhe vrteton bindshm pr m t mirn. Ne do ta prgatitim at pr m t lehtn. E sa i prket atij q bn koprraci dhe ndien veten t pavarur (nga Zoti), Dhe q prgenjeshtron at m t mirn.Ne do ta prgatisim pr m t vshtirn."(sureja Lejl 5-10) 5 Muslimi, nr.2647, "EI Kader", Ahmedi, "Musned, " (6/129), (67/4), (167/2) dhe "Xhami'-lUsul", me resensionin tim, nr. 10/108-112. 6 Ama, ka dy kuptime: Me medd (zgjatje) do t thot vransir. Ndrsa pa zgjatje: "Nuk kishte asgj prane Tij". 7 Ahmed, ''Musned'', 41/1, 12, Tirmidhiu. Nr. 3108 "Tefsir i sures Hud', Ibn Maxhe, nr. 182 'El Mukaddime". Hadithi i Ebu-Ruzejn el-Akiliut sht daif (i dobt), derisa Tirmidhiu dhe t tjert muhadith thon se ky hadith sht hasen (i mir). 8 Kjo sht nj pjes e hadithi t gjat t cilin e prmend Buhariu, nr. 66/8, 'El-Megazijj" "Tefsiri i ajetit kur'anor": .' 9 Muhaxhirt m t varfr t cilt kan br hixhretin prej Meks n Medin 10 Muslimi, (315). 11 N transmetimin e Muslimit qndron: Skajet e mlis s balens. 12 Egzistojne dy transmetime. N t parn theksohet giza'uhum, ne tjetrin: gida'uhum. Sipas mendimit t Kadij ibn-Ijadit, transmetimi i dyt sht me i drejt sepse ajo prmendet n shum vende. 13 Muslimi, "N Sahih", nr. 315, "Per hajzin.'' 14 Muslimi, nr. 178 "El-Iman", ndrsa premri: "Si ta shoh At, "ka t bej pr Allahun xh.sh. q do te thot:"Drita pengon shikimin e drejtprdrejt. 15 Lloj i plhurs s holl dhe t but. 16 Ne t gjitha librat e botuara qendron: "Do ta godas n hund, dhe jo vetm kaq, do t'i ler nj
11 |
shenj poshtrimi sikur qymyri i zi.'' 17 Ahmedi, ''Musned'', 4/13. 18 N t gjitha librat e mhershm t botuar qndron:"far uji do t shohin?', derisa n Musned 14/4 sht prmirsuar sikur n tekstin e theksuar. 19 N Musned: 'Ato do t knaqen n ju." 20 Ahmedi, 'Musned', 4/14 ndrsa kjo shte pjes e hadithit te mehershm. 21 Cingrrima e fuqishme e ziles. 22 Buhariu, 1/18, "El-Iman', Muslimi, nr. 2333 dhe 87;Hadithin e transmeton Haris ibn Hishami r.a. 23 Buhariu, ''Menakibu-l-Ensar, '' 7/212, 'Tefsir', 8/125. Muslimi, nr.311, Ahmedi, 'Musned', 3/271;hadithin e transmeton Enes b. Maliku r, a. Tekstin e ktij hadithi, Buhariu e regjistron: "Nse sperma e mashkullit e tejkalon at t femrs, fmija do t jet mashkull, ndrsa nse fara e gruas e tejkalon at t mashkullit, ather fmija do t Jet femr, derisa n transmetimin e Muslimit qndron:''Lngu i mashkullit sht i bardh dhe i trash, derisa e femrs sht e rrall dhe e verdh, dhe cilado ta tejkaloj tjetrn, prgjasimi i takon atij.'' N transmetimin e Ahmedit qndron:'Nse lngu i mashkullit e tejkalon at t femrs, ather fmija i prngjason atij, ndrsa nse sht e kundrta, n kt rast prgjasimi i fmijs shkon sipas saj.' N nj transmetim tjetr t Muslimit qndron:'Nse lngu i saj e tejkalon t mashkullit, fmija do t'i perngjagje dajallarve, ndrsa nse lngu i mashkullit e tejkalon t sajn, i prngjan xhaxhallarve.' 24 Muslimi, nr. 317, 'Rreth Hajzit', kaptina 'Shpjegimi (nxjerrja) e cilsive t lngut produktiv mashkullor dhe femror dhe se fmija sht i krijuar prej atyre dy lngjeve.'
12 |
Fetvat e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem pr shtjet e Akaidit (Besimit Islam) - 2 N aspektin e prdorimit me vend t termit t hadithit t fundit, Ibn Kaijimi sht i prmbajtur. Termet e hadithit t par jan m me vend. Prcaktimi i gjinis s fmijs nuk ka shkakun e tij natyror. Allahu i Lartsuar e urdhron melekun q ta krijoj ashtu si dshiron Ai. Pr kt shkak, prcaktimi i gjinis ndodh bashk me prcaktimin e fatit prcaktimin e ors s vdekjes, a do t jet fatlum apo fatkeq n aspektin e fes." Valorizatori shton:Nse ky tekst sht me vend, prap nuk ekziston kundrshti ndrmjet dy teksteve, ndrmjet Buhariut dhe Muslimit. Mbisundimi i njrs sperm mbi tjetrn sht shkas i ngjashmris, derisa mbisundimi i njrs mbi tjetren, sht shkas i gjinis mashkull apo femr t fmijs, Allahu e di m s miri. sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr familjet e idhujtarve (mushrikve), t cilat sulmohen natn, kur vuajne grat dhe fmijt e tyre. Ai tha:"Ata jan prej tyre" (ky hadith sht sahih).25 Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem ka dashur t thot: "Ata i pasojn n baz t dispozitave t ksaj bote dhe nuk kan garanca, derisa kjo nuk ka t bj n pasimin n aspektin e dnimit n ahiret. Allahu nuk e dnon askend para se t vendoset dshmia kundr tij." sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr fjalt e Allahut t Lartsuar:"At (Xhibrilin) e ka par edhe hern tjetr." Pejgamberi ka thn:"Ai ka qen Xhibrili a.s.At vetm dy her e kam par n pamjen n t ciln sht krijuar." (Muslimi) Kur Allahu i Lartsuar shpalli ajetet: "Ti do t jesh i vdekur, e edhe ata do t jen t vdekur. E pastaj, n ditn e kijametit ju pran Zotit tuaj do t grindeni mes vete (e Ai gjykon)." (Ez Zumer, 30-31), 27 sht pyetur i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "O i Drguari i Allahut, vall Allahu srish do t bj t grindemi, madje edhe prskaj mkateve tona personale?" "Po, srish do t ktheheni n grindje, derisa secili prej jush t marr t drejtn e tij." Ndrsa Zubejri tha: "Pasha Allahun, me t vrtet do t jet vshtir."28 sht pyetur i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Si do t ringjallet
13 |
mosbesimtari duke u zvarr me fytyrn e tij?" Ai u prgjigj: "Vall, nuk sht n gjendje Ai i Cili ka br q n kt dunja t ec n kmb, e n Ditn e Gjykimit t ringjall duke u zvarr me fytyr?" (kshtu duke e nnmuar, vr. e prkth.). I Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pyeti: "A do t njohin familjet e tyre n Ditn e Gjykimit?" Pastaj vazhdoi: "N tri vende asnjri nuk do ta njoh tjetrin: atje ku vendoset mizani-peshoja derisa t mos dij se a do ti peshojn veprat e mira t kqijat dhe atje ku do t ndahen librat- derisa t mos njoftohet se a do t'i vij libri i tij nga ana e djatht, e majt apo pas shpine dhe atje ku sht i vendosur Sirati, ura mbi Xhehennem n qoshet e s cils jan grrema nga hekuri dhe ferra t fuqishme t hekurit, 29 e n t cilat Allahu do t ndal At q do Ai- derisa t mos dij se a do t shptoj a jO."30 sht pyetur i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem:"Nse nj njeri e do dik, ndrsa veprat e tyre nuk jan t njjta, "31 ndrsa ai iu prgjigj:"Njeriu n at bot do t jet me at t cilin e do."32 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr Keutherin, dhe sht prgjigjur: "Ai sht lum n Xhennet t cilin mua ma ka dhn Allahu, sht m i bardh se qumshti ndrsa m i mbl se mjalti;prskaj tij jan zogjt 33 qafat e t cilve jan sikurse qafat e deveve 34 dhe i than: "O i Drguari i Allahut, domethn se jan sikurse shkurtzat e buta?!", dhe Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem tha: "Ata q do t'i han, 35 jan edhe m t but."36 sht pyetur i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem:"ka do t'i drgoj m s shumti njerzit n zjarr?" Ai u prgjigj: "Dy vrima: goja dhe organi gjenital." "E ka do t'i drgoj m s shumti n Xhennet?" "Frika nga Allahu (besimi) dhe morali i mir, " u prgjigj Pejgamberi.37 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem se cili sht mkati m i madh. "Q Allahut t'i prshkruash shok, ndrsa Ai t ka krijuar, " u prgjigj Pejgamberi. "Pastaj cili?" "Q t mbytsh fmijn tnd nga frika se nuk do t mund ta mbash." "E pastaj cili?" "Q t kryesh kurvri me gruan e fqiut tnd."38 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem:"Cilat vepra jan m t dashura te Allahu?" Ai u prgjigj: "Namazi n kohn e tij." ( n nj transmetim tjeter:"N kohn e tij t
14 |
par") "E pastaj cila?" "Lufta n rrug t Allahut." "E cila pastaj?" "Pastaj bamirsia ndaj prindrve."39 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr ajetin kur'anor: "Oj motra e Harunit" (Merjem, 28) dhe far sht lidhja ndrmjet Musa dhe Isa a.s. "Njri tjetrin e kan thirrur me emrat e pejgamberve dhe paraardhsve t mir, " tha Pejgamberi.40 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr shenjn e par t madhe t Dits s Kijametit dhe ju tha:"Zjarri i cili do t'i detyroj njerzit prej lindjes kah perndimi." Kjo sht nj prej tri pyetjeve t Abdullah bin-Selamit.41 Pyetja e dyt: "Cili do t jet ushqimi i par i Xhenetlinjve?" Dhe e treta: "Shkaku i ngjashmris s fmijs babait apo nns." Gnjeshtart i kan trilluar kto pyetje si dhe pyetjet tjera dhe i kan futur n nj libr t veant dhe e kan quajtur "Pyetjet e Abdullah ibn-Selamit, " ndrsa vetm kto tri pyetje t cilat jan prmendur n "Sahihun" e Buhariut."42 ________________________
25 Buhariu, 6/102, "Rreth xhihadit", Muslimi, nr. 1745, "rreth xhihadit''. Ndrsa shprehja: "Ata jan prej tyre, " do t thot: N baz t ksaj situate, mirpo me kt nuk nnkuptohet lejimi i vrasjes s tyre, kjo do t thot, me sulmin e qllimshm mbi ta (gra dhe fmij), por ktu mendohet n dika tjetr: Nse nuk mund t arrihet den te njerzit, prve nprmjet murit t gjall n t cilin jan grat dhe fmijt dhe nse dikush vritet pr shkak t asaj przierje, ky lloj i vrasjes nuk sht mkat. 26 Muslimi, 177, prej Aishes r.a. se i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem ka thn:"Vall Allahu i I Lartsuar nuk ka thn: "Dhe se ai e pat par at (Xhlbnlin) n horizontin e qart lindor, "(Et Tekvir, 23) dhe "At (Xhibrilin) e ka pare edhe hern tjeter" (En Nexhm, 13)?Ai ka qene Xhibrili a.s. At vetm dy her e kam par n pamjen n l ciln sht krijuar. E kam par kur sht lshuar nga qielli, ndrsa me madhshtin e tij e mbylli hapsirn ndrmjet qiellit dhe toks." Un shtoj:"N nj transmetim tjetr thuhet: "E ka par Xhibrilin a.s. me gjashtqind pal krah" Pamja e par n pamjen e tij te vrtet ka ndodhur n fillim t shpalljes, kur sht paraqitur n shpelln Hira, duke ia dhn shpalljen: "lexo, me emnn e Zotit tnd, i cili krijoi, krijoi njeriun prej nje gjaku te ngjizur."
15 |
Derisa nuk iu paraqit Xhibrili n El Ebtah n Mek, n pamjen e vertete ne te cilen e ka krjuar Allahu i Lartesuar, me gjashtqind pal krahet e tij. Shikimi i tij i dyte ka qen ne naten e Isras dhe Miraxhit, q verteton edhe kuptimi i ajetit kur'anor:"At (Xhibrilin) e ka pare edhe heren tjeter." (En Nexhm, 13) 27 Ky sht ajeti t cilin Ebu Bekri e ka marr si deshmi ne momentin e vdekjes se Pejgamberit sallallahu aleJhi ve sel-lem, derisa njerzit nuk u bindn n vdekjen e tij, me fjalt e Lartsuarit:"Muhamedi ....Qe do t thot: Pashmangshm se do te kaloni nga kjo bote dhe do t ktheheni dhe do t tuboheni te Allahut xh.sh. n botn tjeter dhe do te gjykoheni te Allahu pr at q ju e keni kaluar n ket bot, n teuhid- rrugn e drejte apo n shirk-rrugen e gabuar. Ai do te gjykoje drejte, sepse Ai shte i Gjithdijshmi Gjykates. Pastaj, Allahu xh.sh. do te shpetoj besimtaret e sinqert t Cilt kane besuar n T, ndrsa do te denoj mosbesimtaret, t cilet do te mohojne te verteten. 28 Sujutiu, "Ed-Durru-l-Mensur, " 5/327, Ibn Xheriri, Taberaniu, Ibn Merdevijje dhe Ebu Na'imi prej Abdullah b. Zubejrit r.a. transmetojn se ka then: "Pasi q shte shpallur ajeti:"E pastaj, n ditn e kijametit ju pran Zotit tuaj do t grindeni mes vete, " Ez Zubejri r.a. pyeti: 'O I Drguari i Allahut, a do t grindemi srish ndrmjet veti?" "Po, "u prgjigj ai. Zubejri tha: 'Do t jet shum vshtir.'' E prmend Sujutiu sipas rivajetit t Abdurrezakut, Ahmedit, Ibn Muni'ut, Abd b. Humejdit, Tirmidhiut i cili ka vrtetuar besueshmerine e tij, Ibn Merdevijju, Ebu Ne'imi n vepren "EJ Hiljeh" Behjekiu ne "Ba's vennushur, " prej Zubejr ibn-Avvamit, ndersa e ka prmendur edhe Hakimi n 'Mustedrek", 430/2 dhe e vrtetoi besueshmerin e tij, ndrsa ne ket u pajtua edhe Dhehebiu. 29 Grremat e hekurt jan hekur me maje t lakuar n l cilat varet mishi dhe vendoset ne tharese. Ferra te hekurta:gjilpra t fuqishme t hekurit. 30 Ebu Davudi, 'Sunen', nr. 4755, ''Es-Sunne'', Ahmedi, 'Musned', 6/110, n senedin e t cilit gjendet Abdullah ibn-Lehiah, ndersa ai shte jo i besueshm, pjesa e tij e fundit vrteton at q ka transmetuar Muslimi, nr. 182 n hadithin e Ebu Hurejres r.a. (183)i cili sht pjes e hadithit t Ebu Seid el-Hudriut r, a. 31 N ''Sahihet'' e Buhariut dhe t Muslimit sht prmendur hadithi i Abdullah b. Mes'udit dhe Ebu Musa el-Esh'ariut r.a. n t cilin thuhet:''Mund t'i mbrrij me veprat e tij.'' 32 Buhariu, 10/462, El-Edeb, Muslimi, nr. 2640, El-Birr ve es-Slie', hadithin e transmeton Abdullah b.Mes'udi r.a., Buhariu, 10/462. N hadithin e Enesit r.a. t cilin e transmeton Muslimi, qndron: Ti je me at q e do.' Enesi r.a. ka thn: 'Pas pranimit t Islamit askujt nuk i jemi gzuar m shum se hadithit t resulullahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem i cili thot:'Me t vrtet ti je me ate q e do.' N hadithin e Enesit r.a. n transmetimin e Muslimit qndron: "Ti je me at q e do, 'ndrsa
16 |
Enesi r.a. ka thn:Un e dua Allahun dhe Pejgamberin e Tij, Ebu Bekrin, Omerin dhe dua t jem me ta, edhe pse veprat e mia nuk jane sa t tyre. Un jam rob i cili gjithher lakmon pas Allahut, t Lartsuarin e t Fuqishmin.' Recensenti i ktij libri, Abdulkadr Arnauti shton: 'Edhe un e dua Allahun dhe t Drguarin e Tij, Ebu Bekrin dhe Omerin dhe dshiroj te jem me ta, edhe pse nuk kam br aq sa kan br ata, ashtu si ka thn Enesi r.a. Ebu Na'imi i ka mbledhur t gjitha versionet e ktij hadithi n veprn t ciln e quajti 'Ata l cilt duan jan bashk me ata q duan, 'n t cilin numri i sahabve ka arritur rreth njzet; 'Fethu-lBari 10/462. 33 N "Musnedin" e Ahmedit dhe t Tirmidhiut ka t bje me kuptimin e "zogut". 34 Domethn, kamila dhe deve (n gjuhn arabe kjo kafsh ka shum emra, vr. e perkth.) 35 Rreth atij lumi jan lloje t zogjve me qafa te gjata, sikurse qafat e deveve, pra: Jan t gatshme pr t'i therur me qllim q t jen ushqim pr ata t cilt kan pir prej atij lumi, ndersa me kt jeta do t bhet e prhershme. 36 Ahmedi, 'Musned", 3/236, Tirmidhiu, "Sunen", nr. 2540, hadithin e transmeton Enes b. Maliku r.a. senedi i t cilit sht hasen. Tirmidhiu thot. "Ky hadith sht hasen, garib." 37 Ahmedi, "Musned", (291, 392, 442/2, Ibn Maxhe, nr. 4246, "Kitabu-z-Zuhd"; senedi i tij sht hasen. 38 Buhariu dhe Muslimi "Sahihajn", hadithin e transmeton Abdullah b. Mes'udi r.a. 39 Buhariu dhe Muslimi, hadithi i Abdullah b. Mes'udrt r.a. 40 Ahmedi, "Musned", 4/252, Muslimi, "Sahih", nr. 2135, hadithi i El Mugire ibn-Shu'be r.a.i cili thote:"Kur erdha ne Nexhran, m pyetn rreth ajetit kur'anor: "Oj motra e Harunit" (Mejrem, 28) ndersa Musa ka jetuar para Isas a.s. aq dhe aq. Kur u ktheva, shkova te Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem, e pyeta pr kt dhe m tha: "Ata njri tjetrin e kan thirrur sipas pejgamberve t tyre dhe paraardhsve te mir.'' 41 Abdullah b. Selam b. el-Haris, Ebu Jusufi, pasardhs i Jusufit a.s., izraelit e pastaj ensarij nga fisi Beni Kajnuka. Prmendet se m hert sht quajtur El Hasin dhe Pejgamben sal-lallahu alejhi ve sel-lem me von ia ka ndrruar emrin. E ka pranuar islamin pas ardhjes se Pejgambent sal-lallahu alejhi ve sel-lem ne Medin. sht njri pre] atyre t cilt jane prgzuar me hyrjen ne Xhennet. Taberiu thote: "Ka vdekur n Medin, n vitin 43 sipas hixhrit e jo si pohojn banoret e Sekbes
17 |
n Gu'ta lindore dhe atje sht varrosur." 42 Buhariu, 6/261 dhe 7/212, "Menakibu-l-Ensar" dhe "Tefsir", 8/125; tefsiri i sures El Bekare, Ahmedi "Musnedi", 3/108 dhe 271. Ne hadithin e Enes ibn Malikut r.a. i cili thot' "Ka transmetuar Abdullah Ibn-Selam se ka ardhur te Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem n Medin dhe ka thn:"Do t pyes pr ato te cilat vetm Pejgamberi i di:Cila sht parashenja e par e Dites s Kijametit, cili sht ushqimi ipare i banorve t Xhennetit dhe ka sht ngjashmria e fmijs babat dhe ka e ben t ngjashem me dajallaret? I Derguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem u pergjigj:''Shenja e par e Dits se Kijametit sht zjarri i cili do t'i detyroje njerezit nga lindja drejt perndimit. E para q do t han banoret e Xhennetit sht mlia e balenes, ndrsa sa i prket ngjashmris s fmijs, kur burri i afrohet gruas dhe nese lengu i tij e tejkalon te sajen, do t'i perngjaje atij, ndersa nese lengu i saj tejkalon te tijin, do t'i perngjaje asaj."Ndersa ai tha:''Deshmoj se ti je i Derguari i Allahut.''(hadith)
18 |
Fetvat e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem pr shtjet e Akaidit (Besimit Islam) - 3 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem rreth islamit dhe sht prgjigjur: "Islam sht t dshmosh se nuk ka zot tjetr prve Allahut dhe se Muhammedi sht i Drguari i Allahut, falja e namazeve t caktuara, dhnia e zeka tit, agjrimi i muajit t Ramazanit dhe kryerja e haxhit!" sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem rreth imanit dhe sht prgjigjur: "T besosh n Allahun, n librat e Tij, n Pejgambert e Tij dhe t besosh ringjalljen pas vdekjes." sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem rreth ihsanit dhe sht prgjigjur': "T adhurosh Allahun sikur kur e sheh At. Sepse, edhe pse ti At nuk e sheh, Ai t sheh ty!"43 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem rreth ajetit kur' anor: "Dhe ata, t cilt japin (sadaka-zeqat) nga ajo q u sht dhn, pse din se do t kthehen te Zoti i tyre, andaj zemrat e tyre i kan t friksuara."(El Mu'minun, 60) Ka thn: "Ata jan t cilt agjrojn dhe falen, ndajn sadaka, ndrsa kan frik se ajo nuk do t'ju pranohet.44 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem rreth fjalve t Allahut t Lartsuar: "Prkujto kur Zoti yt nxorri nga shpina e bijve t Ademit pasardhsit e tyre." (El A'raf, 172) Ka thn:"Allahu i Lartsuar ka krijuar Ademin, pastaj me t djathtn e Tij e ka frkuar kurrizin e tij dhe nxorri prej saj pasardhs, e pastaj tha: "Kta i kam krijuar pr Xhennet dhe ata do t bjn vepra t xhenetlinjve, " pastaj frkoi kurrizin e tij dhe nxorri prej tij pasardhs, e pastaj tha:"Kta i kam krijuar pr Xhehennem, do t bjn vepra t banorve t Xhehenemit." Dikush pyeti: "O i Drguari i Allahut, ather pr ka vepra?", ndrsa Pejgamberi iu prgjigj:"Nse Allahu e ka krijuar robin pr n Xhennet, do ta udhzoj q t bj vepra t xhenetlinjve, dhe do t hyj n Xhennet, ndrsa nse e krijon robin pr Xhehennem, e udhzon pr n vepra t banorve t Xhehennemit, derisa prfundimi i tij t prfundoj me ato vepra dhe t hyj n Xhehennem."45 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem rreth fjalve t t Lartsuarit: "O ju q besuat, ruane veten tuaj!" (El Maide, 105), dhe sht prgjigjur: "Ju ndrmjet veti urdhroni n t mir dhe n pozitive dhe ndrmjet veti ndaloni t
19 |
qortuarn dhe t ndaluarn derisa nuk shihni se lakmis i nnshtroheni, se pasohen epshet, se i sht dhn prparsi dunjas dhe se secili mburret me mendimin dhe qndrimin e tij; ather kujdesuni vetm pr vete dhe largohuni prej bots."46 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr ilaet dhe rukjen (leximin e Kur'anit dhe duas pr shrim); se a mund t ndryshojn fatin. Tha: "Ato jan pjes t fatit." sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem rreth statusit s fmijve t mushrikve (mosbesimtarve) t cilt kan vdekur dhe tha: "Allahu m s miri e di se ka do t kishin punuar ata sikur t ishin gjall." Kto fjal nuk jan shprehje e paprcaktueshmris s Pejgamberit si mendojn disa, e as q mendohet se Allahu do t'i shprblej apo dnoj pr shkak se di se ka do t bnin ata sikur t jetonin, por ktu sht prgjigja decide: Allahu e di se ka do t bjn ata dhe do t' i dnoj dhe shprblej sipas asaj q di pr ta dhe se far do t rrjedh prej tyre n Ditn e Gjykimit, e jo posarisht pr shkak t diturise per ta. Kete qarte na e tregojne hadithet tjera. Muhadithet (dijetaret e hadithit) jane pajtuar se ne Diten e Gjykimit do t vihen n sprov dhe kush nnshtrohet - do t hyj n Xhennet, e kush refuzon nnshtrimindo t hyj n Xhehennem."47 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr Sebe'n: "A sht Sebe' emr i vendit apo gruas?", dhe sht prgjigjur:"Ai sht njeriu i cili ka pasur dhjet djem. Gjasht prej tyre i ka konsideruar (ka besuar n ta) se i sjellin fat, ndrsa pr katr t tjer se sjellin t keqen (fatkeqsi). Ata q i ka konsideruar ogurzi jan:Lahm, Xhuzam, Gassan dhe Amile, ndrsa ata q i kan sjell fat jan:El-Ezd, Esh' arijjun, Himjer, Kinde, Medhhixh dhe Enmar." Dikush pyeti: "O i Drguar, kush sht Enmari?" "Prej tij kan rrjedhur fiset Hath'am dhe Bexhileh."48 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem rreth fjalve t t Lartsuarit: "Atyre u jepet myzhde n jetn e dynjas (ne astin e vdekjes) dhe n jetn tjetr (pr shptim dhe xhennet)"(Junus, 64) dhe ka thene:"Ato jan ndrra t mira t cilat njeriu i sheh ose i tregohen.''49 sht pyetur pr llojin m t mir t shpengimit, domethn pr lirimin e robrve dhe ka thn: "Ata t cilt jan m t dashurit 50 dhe m t shtrenjtit te pronari i
20 |
tij."51 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr llojin m t mir t xhihadit dhe sht prgjigjur: "Ai muxhahid, kali i t cilit sht prer, ndrsa gjaku i tij t derdhet."52 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem se cila sht sadakaja m e mir. sht prgjigjur: "Q t ndash sadaka kur je i shndosh dhe koprrac, kur ke frik nga varfria, ndrsa shpreson pasmin."53 sht pyetur i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem:"Cilat jan fjalt m t bukura t shprehura?", dhe sht prgjigjur:"Ata t cilt i ka zgjedhur Allahu pr melekt: "Qoft i Lavdruar Allahu dhe i tr falnderimi i qoft AlIahut."54 sht pyetur i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem:"Kur t sht caktuar pejgamberia?" (n nj transmetim tjetr:"Kur u bre Pejgamber?"), ndrsa ai u prgjigj: "Derisa Ademi ishte ndrmjet shpirtit dhe trupit." Ky version sht i sakt, ndrsa shumica e konsiderojn se kjo do t thot: derisa Ademi ishte ndrmjet ujit dhe balts, t ciln Ibn Kajjimi e konsideron t pasakt, sepse ndrmjet ujit dhe balts nuk ekziston kurrnj shkall me rndsi. Versioni i gjithnjohur sht ajo t cilen e permendem.55
sht pyetur i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "A do t'i afrohemi grave tona n Xhennet?" (n nj transmetim tjetr: "A do t arrijm deri te grat tona n Xhennet?"), dhe sht prgjigjur: "Po, pasha At n dorn e t Cilit gjendet shpirti im, njeriu pr nj nat do t'i afrohet njqind virgjreshave." Hafiz Ebu-Abdullah el-Makdisi thot: "Transmetuesit n senedin e ktij hadithi jan sipas mendimit tim, autentik dhe i plotsojn kushtet e besueshmris q i ka cekur Buhariu."56 sht pyetur i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "A do t kemi marrdhnie seksuale n Xhennet?", dhe sht prgjigjur:"Po, pasha At n dorn e t Cilit gjendet shpirti im, do t keni marrdhnie intime, nj pas nj duke e br me knaqsi. Ndera kur te ndaheni prej saj, ajo srish do t jet e pastr dhe e virgjr."57
21 |
N senedin e ktij hadithi, sipas kushteve t Ibn Hibbanit, t gjith transmetuesit jan autentik. Ndrsa n "Mu'xhema" t Taberaniut sht prmendur se sht pyetur Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "A do t knaqen me trupa banort e Xhennetit (pra, marrdhnie intime), " dhe sht prgjigjur:"Po, me organin gjenital t ciln nuk do ta zbus dhe me epsh t pandrprer, nj pas nj duke e br me knaqsi."58 N kt kontekst prmendet se Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem sht pyetur: "A do t ken marrdhnie seksuale banort e Xhennetit?", dhe ka thn: "Po, nj pas nj me knaqsi por pa sperme..."59
sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem se a do l flen banort e Xhennetit, dhe sht prgjigjur:"ndrra sht vllai i vdekjes. Banort e Xhennetit nuk flen." (Taberaniu ne ''El-Evset'') sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem se a ka n Xhennet kuaj. sht prgjigjur: "Kur t hysh n Xhennet, do t jepet nj kal i zi prej safiri me dy krah. Do ta kalrosh npr Xhennet dhe do t shkosh ku t doj shpirti."60 sht pyetur i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "A ka n Xhennet deve?", por nuk sht prgjigjur ashtu si i sht prgjigjur t parit, por ka thn: "Nse Allahu t fut n Xhennet, do t kesh far t do shpirti dhe far t gzon."61 N "Mu'xhema" t Taberaniut prmendet se Ummu Seleme ka pyetur: "O i Drguari i Allahut, m'i shpjego fjalt e Allahut: "gra symdha." i ka thn: "Hyrit, ngjyr bardh, me sy t mdha. Flokt e tyre flejn npr trupin e tyre sikurse kraht shqiponjs."62 "I thash (Ummu Seleme): "M komento fjalt e Allahut: "Si t ishin inxhi t ruajtura, " (El-Vaki'a, 23), ndrsa ai tha: "Pastrtia e tyre sht sikur margaritart npr guaca t cilat nuk i kan prekur duart." Pastaj e pyeti: "M'i komento fjalt e Allahut: "Aty jan ato (gra) t ndershme e t bukura." (Er-Rahman, 70), ndrsa ai iu prgjigj: "Me moral t bukur dhe fytyra
22 |
shum t bukura." M njofto me fjalt e Allahut t Lartsuar: "Sikur ato t jen inxhi e paprekur (dhe e ruajtur)" (Es-Saffat, 49) ndrsa ai tha:"Subtiliteti i tyre sht sikurse subtiliteti i cips brenda ves nn lvozhg." M njofto rreth fjalve t Allahut t Lartsuar: "T dashuruara (pr burrat e vet), t nj moshe." (El-Vaki'a, 37), ndrsa ai u prgjigj:"Ato jan t cilat kan vdekur n kt bot si plaka t dobta e t thinjura, ndrsa t cilat Allahu do t'i ringjall dhe do t'i bj t reja dhe t virgjra, t dashura dhe t mbla n t njjtn mosh." Ather pyeta: "O i Drguari i Allahut, a jan m t mira grat e ksaj bote apo hyrit e Xhennetit?" Ai u prgjigj: "Grat e ksaj bote jan m t mira se hyrit aq sa jan rrobet e jashtme nga t brendshmet." Un pyeta: "O i Drguari i Allahut, pr ka sht kshtu?" Ai u prgjigj: "Pr shkak t namazit t tyre dhe agjrimit e ibadeteve tjera pr Allahun e Lartsuar. Allahu do t'u jap drit n fytyra, do t'i vesh n mndafsh, do t jen lkur ndritshme, me rrobe ngjyr gjelbrt, me stoli t verdh, managalle prej margaritarve dhe kriht i kan nga ari. Ato do t thon: "Ne jemi t prhershme dhe kurr nuk do t vdesim, do t jemi t kndshme dhe kurr nuk do t humbasin bukurin. Ne ktu jemi prgjithmon, kurr nuk do t lshojm vendqndrimin ton. Ne jemi t knaqura dhe kurr nuk do t hidhrohemi-lum ata t cilave u takojm dhe lum ai q sht i yni!" E pyeta: "O i Drguari i Allahut, do t jen gra t cilat kan qen t martuara dy, tri e madje edhe katr her n kt bot dhe vdesin, hyjn n Xhennet e pas tyre hyjn edhe burrat e tyre, pra cilit burr do t'i takoj?" Ai u prgiigi: "O Ummu Seleme, ajo do t zgjedh dhe do t vendos pr at i cili do t jet m i moralshm dhe do t thot:"O Zoti im, ky sht sjellur m s miri me mua, dhe ma dhuro srish." O Ummu Seleme, morali i mir sht fituesi i s mirs edhe n kt edhe n botn tjetr.''63 Esht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem rreth fjalve t Allahut: "N ditn e kijametit e tr toka sht n grushtin e Tij, e qiejt t mbshtjell n t
23 |
djathtn (forcen) e Tij." (Ez-Zumer, 67). "Ather ku do t jen njerzit?" Tha: "N urn e shtrir mbi Xhehennem."64 Esht pyetur pr imanin: "Nse i gzohesh veprave t mira, ndrsa mrzitesh pr veprat e kqija, ti je besimtar."65 sht pyetur i Drguari j Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr mkatin dhe ka thn: "Nse ndjen se ndonj vepr t fut shqetsim n zemr, largohu prej tij."66 sht pyetur pr veprn e mir dhe mkatin, dhe ka thn:"Vepra e mir sht do vepr e cila fut qetsim n zemr dhe rehati n shpirt dhe zemr, ndrsa mkati sht ajo vepr e cila fut shqetsim n zemr dhe pr t ciln ke hamendje."67 Omeri r.a. e ka pyetur t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "A bjm ne vepra q ne vet i caktojm apo punojm dika q tashm sht prcaktuar?", ndrsa ai i tha: "Dika q m sht prcaktuar." "Ather, pr ka vepra?", pyeti Omeri. "O Omer, nuk mund t arrish ka t sht prcaktuar prve se me vepra." "Ather do t prpiqemi dhe punojm, o i Drguari i Allahut!"68 Suraka ibn-Maliku pyeti:69 "O i Drguari i Allahut, na lajmro pr fatin ton qart, ashtu sikur ta shohim me syt tan, a shkojm ne rrugs tashm t regjistruar (t vizatuar) dhe me fatin tashm t caktuar apo ne e sjellim?" Tha:"Jo, por ajo tashm sht caktuar dhe me fat e prcaktuar." "Ather pr ka vepra?" "Punoni, secilit i sht lehtsuar ajo pr t ciln sht krijuar." Suraka tha: "Prej tash do t jap mundim tim m t madh t mundshm'" n kryerjen e veprave t mira."71 _______________________
43 "Sahihu-l-Muslimi", nr. 8, "Rreth imanit"; hadithin e transmeton Omer b. Hatabi r.a. 44 Ahmedi, "Musned", 61/59 dhe 205, Tirmidhiu, nr. 3174, ''Tefsir'':tefsiri i sures El Mu'minun, Ibn Maxhe, nr. 4198, Hakimi, "Mustedrek" 2/394; hadithin e transmeton Aisheja r.a. ndrsa vrtetim i ksaj sht hadithi i Ebu Hurejres r.a. n t CIln tregojn Tirmidhiu, Sujutiu, "Ed-Durr elMensur", 5/11. 45 Ebu Davudi, 'Sunen", nr. 4703 dhe n "Es-Sunne, ", Tirmidhiu, nr. 3077 n tefsirin e sures El A'raf;senedi sht daf por kuptimi i hadithit sht sahih, pasi q sht vrtetuar nga shume an te besueshme.
24 |
Ahmedi, "Musned' 6/441 si dhe djali i tij Abdullahu, ''Ez-Zava'id'', "El-Musned", ndrsa hadithi sht sahih. Mirpo, disa mendojn se hadithi sikur ky udhzojn n at se si nJerezit jan te "detyruar'' n veprat e tyre arbitrare. Ai sht i Lartesuari: (Krijuesi yn dhe i gjith ka qe ekziston n qiej dhe n tok, i Gjithdijshmi; Dija e Tij sht absolute dhe gjithprfshirse, vr. e perkth.) Ka pranuar me t djathten e Tij ata t cilet do t'i prgjigjen porosive t urdhrave t Tij, ndrsa ka pranuar me tjetrn (t djatht) at pr t cilin q prpara e ka ditur se nuk do t'i prgjigjet Atij kur i urdhrohet nnshtrimi. Derisa Allahu i Lartsuar u ka dhn robrve t Tij t drejtn e zgjedhjes, ndrsa ket na e vrteton edhe ajeti kur'anor: "kush dshron-le t besoj, e kush nuk dshiron-le t mos besoj." 46 Ebu Davudi, nr. 4341, 'El-Melahim", Tirmidhiu n tefsirin e sures, El Maide, nr. 3060, Ibn Maxhe, nr 4014, "El-Fiten", Ibn Hibbani, nr. 1850, "Mevarid ez-Zeman"; hadithin e transmeton Ebu Tha'lebe el Hushinijju r.a. Tirmidhiu thot: "Ky hadith sht hasen dhe ka vazhdimin e tij i cili thot: "Pas jush jane ditt ne t cillt durueshmit do t jen sikur ai i cili ka shtrnguar gacat n pllmb, por ai i cili do te punoj dhe praktikoj islamin do t ket shprblimin e pesdhjet te cilet punojne ashtu si punoni ju (tash)." Than: "O i Drguari i Allahut, shprblimin e pesdhjet njerzve prej nesh apo prejtyre?" U prgjigj: "Shprblimin e pesdhjetve prej jush"; hadithi sht hasen ne t gjitha versionet e tij. 47 ''Fethu-l-Bari''. prej Hafidh ibn-Haxherit, 3/195. 48 Ebu Davudi, "Kitabu-s-Sunen, " nr. 3988, Tirmidhiu n tefsirin e sures Sebe' nr. 3220, Hakimi, "Mustedrek";hadithin e transmeton Ibn Abbasi, 2/432, Ahmedi 'Musned"; ky hadith sht hasen. Shih: 'Ed-Durr el-Mensur, " 311/3 dhe 312 dhe Bejhekiu n "Degt e imanit''. 49 Tirmidhiu, nr. 2274 prej Ebu Derdas dhe 2275 prej Ubade Ibn Samitit r.a.: Hadithi sht hasen. 50 Ata, mimi dhe vlera e t cilve sht m e larta, thuhet: i dashur pr zemer apo pasuria e dshiruar. 51 Buhariu, 5/105 dhe 106, Muslimi, nr. 84, 'Rreth imanit'; Hadithin e transmeton Ebu Dher elGaffari r.a. 52 Ahmedi, 'Musned', 4/114, Ibn Maxhe, nr. 2794; hadithin e transmeton Amr ibn Abese r.a. Ebu Davudi, nr. 1449, Nesau, 5/58, prej hadithit t cilin e transmeton Abdullah bin Habeshi elHa'sami:Hadithi sht hasen. 53 Buhariu, 5/279, Muslimi, nr. 1032, Ebu Davudi, nr. 2865; 54 Muslimi, nr. 2731, Tirmidhiu, nr. 3587; Hadithin e transmeton Ebu Dher el-Gaffari r.a.
25 |
55 Tirmidhiu nr. 3613, ''El-Menakib, '' thot se hadithi sht hasen sahih. Ahmedi, 'Musned', 4/66 dhe 5/379, hadithi i Abdullah Ibn Shekikut, pastaj Taberaniu n hadithin e Mejsereh, derisa Hejthami thot:'Prcjellsit e saj jan autentik ndrsa hadithi sht sahih.'' 56 Taberaniu, ''El-Evsat'', Berazi; senedi i hadithit sht hasen, ndrsa e transmeton Xhabiri r.a. 57 Ibn Maxhe, 'Es-Sahih, " nr. 7402, El-Makdisi, 'Rreth cilsive t Xhennetit, " 3/83. Ebu Neim, ''Rreth cilsive t Xhennetit'' nr. 393 prej Ebu Hurejres r.a. 58 Taberaniu, ''El--Evsat' dhe Bezzari, senedi i hadithit sht hasen, ndrsa e transmeton Xhabiri r.a. 59 Taberaniu. 'El-Evsat, " El-Berraz, transmetuesit e saj jan autentik.Hadithi sht hasen ndrsa e transmeton Xhabiri r.a. 60 Tirmidhiu, nr. 2546 n 'Rreth cilsive t Xhennetit, " kaptina 'ka sht thn rreth cilSive t kalit ne Xhennet, " ndrsa hadithin e transmeton Asim ibn Ai el-Vasiti prej Mes'udiut prej Alkame bin-Mersedit, prej Sulejman bin-Burejdes, prej El-Mes'udiut i cili para vdekjes ka filluar t'i prziej nocionet (seniliteti) ndersa kt hadith e transmetojn edhe Titmidhiu, nr. 5547, hadithi i Ibnul-Mubarekut, prej Sufjanit, prej Alkames, prej Mersedit, prej Abdurrahman ibnSabitit, prej Pejgamberit sal-lallahu alejhi ve sel-lem, prafrsisht ngjashm sikur ai dhe kuptimit t tij. Tirmidhiu thot: 'Ky hadith sht m autentik sesa hadithi t cilin e transmeton El- Mes'udi." 61 Tirmidhiu, nr. 2546. 'Rreth cilSive t Xhennetit, " Tirmidhiu nr. 5547, prej Alkame b. Merthedit ndrsa ai prej Abdurrahman b. Sabitit ndrsa ai prej Pejgamberit sal-lallahu alejhi ve sel-lem. 62 Me kt prshkrim, hyrit permenden n katr vende n Kur'an edhe at n suren Duhan, Tur, Rahman, Vakia. 63 Hejthemi, 'Mexhme'a ez-Zeva'id', 10.418, Taberaniu, 'El-Evsat" dhe "El-Kebir, " ndrsa hadithin e transmeton Ummu Seleme r.a. 64 Tirmidhiu, nr.3928, n tefsirin e sures Zumer, hadithi i Aishes r.a. dhe thot:''Sipas ketij versioni, ky hadith sht hasen-sahih, garib, prej Omer b.Hattabit r.a.'' 65 Hakimi, 'Mustedrek', hadithi i Ebu Umames, 33/33, senei esht sahih, Ahmedi, 1/18 dhe 26, Tirmidhiu, nr. 2166, Ibn Hibbani, nr. 176. 66 Hakimi, 'Mustedrek", 33/33, hadithin e transmeton Ebu Umame; Hadithi sht sahih sipas kushteve t Buhariut dhe Muslimn dhe Ahmedi, 5/252, 253, 255, Ibnul-Mubarek, nr. 825, e ka vrtetuar Ibn Hibbani, 176 ndrsa hadithi sht sahih.
26 |
67 Ahmedi, 4/228, Darimiu, 2/245 dhe 246, Ebu Ja'la, nr. 1586, 1587, Taberaniu, 'El-Kebir: 22/403; Ky hadith sht daif por ai ka edhe transmetime tjera t cilat e forcojn. 68 Tirmidhiu, nr. 2648, 'Tefsir", nr. 3110, kaptina 'Sureja Hud'; Hadithi sht sahih, hadithi i Abdullah Ibn-Omerit r.a. 69 Sakitatu mine-l-Asli'.Ky emr sht harruar n tekshn e tij origjinal. 70 Muslimi, nr. 3848; 71 Maliku, 'Muvet'a', 1/22, Ebu Davudi, nr. 83. Tirmidhiu, nr. 69, Nesaiu, 176; Hadithi sht sahih; Bejhekiu, 'Sunen', 1/3, Ibn Maxhe, nr. 386, Darimiu, 1/186, Begavi, nr. 281. Ibn Hibbam e ka vrtetuar besueshmrin e tij, nr. 1243 ndersa hadithin e transmeton Ebu Hurejre r.a.
27 |
Fetvat e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem pr pastrtin - 1 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr marrjen e abdestit me uj t detit dhe sht prgjigjur:Uji i detit sht i pastr, ndrsa e vdekura (coftina) prej tij sht e lejuar t hahet. 72 sht pyetur i Drguari i Allahut, sal-lallahu ajehi ve sel-lem pr ujin n shkrettir reth t cilit tubohen egrsirat dhe kafsht dhe ka thn:Nse ka sa dy shtamba t mdhenj me uj, asgj nuk mund ta bj t papastr.73 Ebu-Thàlebe ka pyetur: Nse gjendemi n tokn e ehli- kitabijve ndrsa ata han mishin e derrit dhe pine alkool, si do t veprojm me ent e tyre?, ndrsa ai tha: Nse nuk gjeni di tjetr, lani me uj, zieni n to dhe pini. 74 N Sahihet e Buhariut dhe t Muslimit shkruan: Nse gjendemi ne tokn e kitabijve, a mund t ham nga ent e tyre? Ai u tha: Mos hani prej tyre! Nse nuk gjeni di tjetr, lani e pastaj hani prej tyre.75 N Musned dhe Sunen shkruan: Na thuaj si t veprojm nse jemi t detyruar t prdorim ent e mexhusijve? Na tha: Nse detyroheni, lani me uj dhe zieni n to. N Sunenin e Trimidhiut theksohet nj hadith tjetr: sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem lidhur me vorbat77 e mexhusijve.Pastroni ato me larje dhe zieni n to. sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr at t cilit i duket se e ka prishur abdestin pr shkak t lshimit t ers dhe ka thn:Mos t dale prej xhamis deri sa nuk e dgjon me z lshimin e ers ose derisa nuk e ndien ern e saj.''78 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr medhjin- lngun e bardh t jargzuar (q del me rastin e t menduarit pr marrdhnie seksuale apo me rastin e prkdheljes), dhe sht prgjigjur: Mjafton abdesti. ka nse prek rrobet? Mjafton q t marrsh pak uj dhe me t ta sprkatsh at vend, u prgjigj Pejgamberi. (Tirmidhiu thot se ky hadith sht sahih).79 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem, se kur sht e obligueshme t merret gusli dhe pr lngun q del pas lngut dhe sht prgjigjur: Ai sht lng jargzor q del para sperms, ndrsa do burr nxjerr kso lngu; duhet lar organet gjenitale, e pastaj t merret abdest sikur qysh merret abdest pr kryerjen e namazit.80 Fatima bint ebu-Hubejshi e ka pyetur t Drguarin e Allahut sal-lallahu alejhi ve sellem: Un jam nj grua e cila pandrprer kam istihada. Cilat jan dispozitat pr nj grua e cila gjithmon derdh gjak dhe a duhet t ndrprej faljen n at periudh? i ka thn Jo, ai gjak sht prej kapilarve, nuk sht menstruacion. Kur t vjen koha e menstruacioneve, mos u fal, kur t kalojn, laju merr abdest dhe falu.81
28 |
sht pyetur ngjashm dhe sht prgjigjur: Le t mos fal namaz aq dit sa e di se sa zgjat zakonisht hajzi, pastaj le t lahet dhe marr abdest para do namazi, le t agjroj dhe falet.82 sht pyetur i Drguari i Allahut sa-lallahu alejhi ve sel-lem: A duhet srish te marrim abdes pas ngrnies s mishit t dashit? Nse do, por nuk je i obliguar nse nuk do, u prgjigj i Drguari. sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr ngrnien e mishit t devs. Po, do t marsh abdest. u prgjigj i Drguari. sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr lejimin e kryerjes s namazit n torisht me bagti t imt dhe ka thn: Po, mund t faleni atje. sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr lejimin e kryerjes s namazit n torisht t devs dhe ka then: Jo!83 Nj njeri e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: O i Drguari i Allahut, ka thua pr njeriun i cili ka takuar nj grua t huaj dhe me t ka br at q mundet nj burr ta bj me gruan e tij, prve q nuk ka ardhur deri te mardhniet seksuale? Me rastin e ksaj ngjarje, ka zbritur ajeti ku`ranor: Dhe fale namazin ne dy skajet e dits, e edhe n ort e afrta (me ditn) t nats. S`ka dyshim se veprat e mira i shlyejn ato t kqijat. Kjo sht nj kshill pr ata q pranojn kshillat. (Hud, 114). Ndrsa i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem tha: Merr abdest dhe falu. Muadhi r.a e pyeti: A vlen kjo dispozit vetm pr t apo edhe pr besimtart tjer o i Drguari i Allahut? Pr t gjith besimtart, tha i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem.84 Ummu Seleme ka pyetur t Drguarin e Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem: O i Drguari i Allahut, Allahu nuk turprohet nga e vrteta. A duhet t lahet gruaja e cila n ndrr sheh at q sheh mashkulli? (pra, prjetimin e marrdhnies seksuale n gjum), dhe i Drguari sal-lallahu alejhi ve sel-lem u prgjigj: Po nse ka polucion n ndrr, le t lahet. Ummu selem ka thn: Vall edhe gruaja mund t ket polucion, o i Drguar? N kt i Drguari iu prgjigj: Po t mos kishte, ather si do t mund tì prngjante fmija? N nj transmetim tjetr sht theksuar se Ummu Seleme e ka pyetur t Drguarin e Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr gruan e cila n ndrr prjeton ata q prjeton mashkulli. Ai i ishte prgjigjur: Nse gruaja sheh ndonj gj t till, le t lahet.85 N Musnet sht shkruar se Havla bint-Hakim e ka pyetur t Drguarin e Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr gruan e cila n ndrr sheh at q sheh edhe mashkulli, ndrsa ai i sht prgjigjur: Nuk duhet t marr gusl derisa nuk ejakulon, ashtu sikur edhe mashkulli q nuk lahet derisa nuk ejakulon.86
29 |
Emiru-l-mu`minin Ali ibn-Talibi r.a e ka pyetur t Drguarin pr nj lng (medhij) q del para sperms dhe ai i sht prgjigjur: Abdestin sht vaxhib pr lngun (medh) kur t paraqitet, ndrsa gusli sht vaxhib pas daljes s sperms. N nj transmetim tjetr: Nse paraqitet medhhi, merr abdest dhe laje organin gjenital, ndrsa nse sheh se sperma ka dal, ather laju.87 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr njeriun i cili sheh lagshti ndrsa nuk i kujtohet ndrra e prjetuar, dhe ka thn: Le t lahet. I pyetur rreth asaj se nse njeriut i kujtohet ndrra e prjetuar dhe n rrobe nuk sheh shenja t sperms, tha; Pr kt nuk duhet t mirret gusl.88 (Ahmedi) sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem, far t bj njeriu i cili sht takuar me gruan e tij por q nuk ka ejakuluar. Aty ka qen prezente Aisha r.a. dhe i Drguari i tha: Kshtu edhe un veproj me t e pastaj lahemi. (Muslimi)89 Ummu Seleme e ka pyetur t Drguarin e Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem: O i Drguari i Allahut, un jam nj grua e cila shum fort i lidhi grshetat e flokve. A duhet tì shprish ato kur jam xhunub q t lahem?, dhe tha: Jo, nuk sht patjetr. Mjafton q t hedhsh mbi kokn tnde tri grushta uj, e pastaj ta lash tr trupin. (Muslimi)90 Te Ebu Davudi qndron: Shtrydhi grshetat tua me rastin e do hedhje t ujit.91 Nj grua e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: O i Drguari i Allahut, rruga jon deri t mesxhidi sht i pastr, ka t veprojm kur edhe bie shiu? Pse, nuk ka rrug tjetr m t pastr? Ka o i Drguari i Allahut! Ather shfrytzoni at rrug q sht m e pastr. N nj transmetim tjetr: Vall a nuk ka aty ndonj pjes t pastr? Po i Drguari i Allahut! Ather do t shkoni n at rrug q sht m e pastr. (Ahmedi)92 _________________________
72 Ebu Davud nr.63-65, Tirmidhiu nr.67 dhe nr.50.Nesaiu 1/175, Bejhekiu 1/260. Hakimi thote se ky hadith sht sahih, 1/32.Ahmedi, ''Musned'', 2/27.Ibn Hibanni, nr.1249 dhe thote se hadithi sht sahih.Ibn Maxhe nr.517, El-Begavi, ''Sherhu-s-Sunne'', 282, Ibn Hudhemje nr.92.Hadithi sht sahih.
30 |
73 Ebu Davudi nr 63-65, Tirmidhiu nr.76 dhe nr.50., Nesaiu 1/175.Bejhekiu nr.1/260, Hakimi e ka vertetuar dhe e ka vleresuar si hadith sahih, 1/133.Ahmedi ''Musned'' 2/27.Ibn Hibbani e ka vertetuar dhe e ka vleresuar si hadith sahih.nr.1249, Ibn Maxhe, nr.517, Begavi ''Sherhu-Sunen'', nr.282, Ibn Hidhejme, nr.92 ndersa ky hadith sht sahih. 74 Ebu Davudi nr.3839:e theksojne Buhariu dhe Muslimi ne permbledhjet e tyre, Tirmidhiu nr.1464, Ibn Maxhe nr 3207:ky hadith sht sahih. 75 Buhariu, 12/42.Muslimi nr.1930:Hadithin e transmeton Ebu-Th'alebe el-Hushemij r.a. 76 Ahmedi ''Musned'' 2/184.Tirmidhiu nr.1560:Senedi i hadithit sht hasen, ndersa e transmeton Ebu-S'alebe el-Hushni r.a. 77 Tirmidhiu nr.1560:Senedi sht hasen, ndersa e transmeton Ebu-Th'alebe el-Hushemij r.a. 78 Buhariu 1/208 dhe 209, Muslimi nr.361, kaptina ''Per hajzin'', Ebu Davudi nr.176, kaptina ''Per pastertine'', Nesaiu 1/99, kaptina ''Per pastertine'':Hadithin e transmeton Abdullah b.Zejdi r.a. 79 Ebu Davudi 210:Et-Tirmidhiu 115:Ibn Maxhe 506:Hadithin e transmeton Sehl b.Hanif r.a.Hadithi sht sahih. 80 Ebu Davudi ne 211, kaptina ''Per pastertine'' dhe kaptina ''Per medhjin'':Hadithi sht hasen, ndersa e transmeton Abdullah Ibn S'ad El-Ensariu r.a. 81 Buhariu 1/357, ''Rreth hajzit'', kaptina ''Per gruan te ciles hajzi i vjen tri here ne muaj'', Muslimi nr.333, 334, ''Per hajzin dhe afrimin te gruaja'', 1/61 ''Per pastertine'', Tirmidhiu nr 125 ''Per pastertine'', Ebu Dauvdi nr.282, 298, Nesaiu nr 185, 1/183, kaptina ''per dallimet ndermjet gjakut te hajzit dhe istihadhas'', Hadithin e transmeton Aisha r.a. 82 Ebu Davudi nr.280, 286, kaptina ''Per pastertine'', kaptina ''Nese vjen koha e hajzit, mos te falet'', Nesaiu 1/181.kaptina ''Rreth Istihadhas'';Hadithin e transmeton Fatima bin ebi Hubejsh. 83 Muslimi nr.360, ''Rreth hajzit'', kaptina ''Marrja e abdestit pas ngrenies se mishit te deves'', Tirmidhiu nr.81, ''Rreth pastertise'', kaptina ''Cka sht thene per marrjen e abdestit pas ngrenies se mishit te deves?, Ebu Davudi nr.184, kaptina ''Rreth pastertise'', Ahmedi ''Musnedi'' 4/288 dhe 4/303, Ibnul-Xharud, ''Munteka'' f.22;Hadithin e transmeton Bera'ibn-Azib r.a. 84 Tirmidhiu nr 3113, ne ''Tefsir'', kaptina ''Surja Hud'', Taberiu nr.18678 ndersa te gjithe transmetuesit e tij jane te besueshem, vetem se Tirmidhiu ka gjetur dobesi ne ate se Abdurrahman Ibn Ebu-Lejla nuk ka degjuar per Muadhin, por ai ka shavahidet e tij-deshmitaret te Buhariu, me te cilet hadithi sht forcuar, ndersa hadithin e transmeton Muadh Ibn Xhebeli r.a.
31 |
85 Buhari 1/202 kaptina ''Rreth shkences'' dhe ''Rreth marrjes se guslit'', kaptina ''Nese gruaja enderron'', Muslimi nr.313 kaptina ''Rreth Hajzit'', ''Muvet'a'', kaptina ''Rreth marredhenieve seksuale'', 1/51.kaptina ''Rreth pastertise'', Ebu Davudi nr.237, ''Rreth pastertise'', kaptina ''Per gruan e cila enderron ate qe enderron edhe burri.'' 86 Malik ''Muvet'a'' 1/115, kaptina ''Per gruan e cila ne enderr sheh ate qe sheh mashkulli'';ky hadith sht hasen;Ahmedi ''Musned'' nr.26767, e transmeton Havla bint-Hakim r.a. ndersa hadithi sht sahih. 87 Tirmidhiu nr.114 ''Per pastertine'', kaptina ''Per medhhin dhe spermen'', Ahmedi ''Musned'' nr.870, Buhariu 1/225 dhe 226. Muslimi nr.303, kaptina ''Rreth hajzit'', ''Muvet'a'' 1/40, Ebu Davud nr.206, 207 dhe 208, Nesaiu 1/96 dhe 97, ''Rreth pastertise'', kaptina:''Cfare e prishe abdestin dhe cfare nuk e prishe sa i perket medhhit.'' 88 Ahmedi, 6/256 Ebu Davudi nr.236, ''Rreth pastertise'', Tirmidhiu nr.113, ''Rreth pastertise'';Hadithi sht hasen ndersa e transmeton Aisha r.a. 89 Muslimi nr.349, kaptina ''Rreth hajzit'', ''Muvet'a'', ''Rreth pastertise'', Tirmidhiu nr.108, 109, ''Rreth pastertise'';Hadithin e transmeton Ebu Musa el-Esh'ariu r.a 90 Muslimi n3.330, ''Rreth hajzit'', Ebu Davudi nr.251, 252, ''Rreth pastertise'', Tirmidhiu nr.105, ''Rreth pastertise'', Nesaiu 1/131.''Rreth pastertise'', kaptina ''Rreth asaj se gruaja nuk i prishe gershetat e saj me rastin e marrjes se guslit'';Hadithin e transmeton Ummu Seleme r.a. 91 Muslimi nr.330, Ebu Davudi nr.251, 252, Tirmidhiu nr.105, Nesaiu 1/131.Hadithin e transmeton Ummu Seleme r.a. 92 Ahmedi, ''Musned'' nr.26906;Hadithi sht hasen, ndersa e transmeton nje grua nga fisi Benu-Abd el-Eshhal, r.a.
32 |
Fetvat e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem pr pastrtin - 2 I sht thn t Drguarit t Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem: Kur drejtohemi pr n xhami, shkelim npr t papastra. Ndrsa, ai tha: Me t vrtet, toka me hapat e tjer e pastron at q ka qen e papastr. (Ibn Maxhe)93 Nj grua e pyeti t Drguarin e Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem: Nse rrobet e ndonjrs prej nesh ndoten me gjakun e menstruacioneve, far duhet br n at rast? Do ta spastroj duke frkuar e pastaj do ta lagni me uj, do ta frkoni dhe lani, e pastaj t faleni me to.94 sht pyetur i Drguari Allahut sal-lallahu alejhi ve selem pr miun i cili ka rn n yndyr (tlyen), dhe ka thn: Largone dhe hiqni at sht reth tij, ndrsa vajin tjetr hane. (Buhariu) Transmeton i cili prmend dallimin ndrmjet vajit t lngshm dhe t fort nuk sht i vrtet.95 Mejmuna r.a. e ka pyetur t Drguarin e Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr delen e ngordhur, lkura e s cils sht gjuajtur, ndrsa ai i tha: Pse nuk keni marr lkurn e saj? Ajo u prgjigj: Vall t marrim lkurn e deles e cila sht ngordhur? Ai iu prgjigj: Allahu i lartsuar thot: Thuaj: N at q m shtshpallur mua (n Kuran) nuk po gjej t ndaluar dika nga ushqimi, prve n qoft se ai (ushqimi) sht: coftin, gjak I derdhur ose mish derri, ai sht i ndyt, dhe pos asaj q sht therrur jo n emr t All-llahut (por t ndonj idhulli) e q sht mkat. E kush detyrohet (ti haj kto t ndaluara), por duke mos pasur pr qllim shijen dhe duke mos e tepruar, Zoti yt sht q fal e mshiron shum. (el Enam, 145), ndrsa ju nuk doni ta hani por do ta regjni dhe prdorni. Ather ajo drgoi nj dele pr tia rrjepur lkurn, e regji dhe prej saj punoi nj shakull pr uj dhe e kishte shfrytzuar derisa nuk u shqye. (Ahmedi)96
33 |
sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr lkurn e kafshve t ngordhura, ka thn: Regja e bn t pastr (e bn t lejuar pr prdorim;vr.prkth.) (Nesaiu)97 sht pyetur I Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem se me ka t pastrohemi pas nevojs dhe ka thn: Vall nuk mund t gjeni tre gur , dy- q t fshiheni rreth vrims anale dhe nj gur pr vrimn? 98 (hadithi sht hasen ndrsa Maliku sht mursel: Vall nuk mund t gjeni tre gur? dhe ksaj nuk i shtoi asgj m shum)99 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr mnyrn e marrjes s abdesit dhe sht prgjigjur: Merr abdes ashtu si duhet, futi gishtat e njrs dor ndrmjet gishtave t dors tjetr dhe laje hundn trsisht duke future uj n t, vetm nse je agjrues.''100 (Ebu Davudi) Amr b. Abese e ka pyetur t Drguarin e Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr mnyrn e marrjes s abdestit dhe i ishte prgjigjur: Kur merr abdest, I lane duart tua, nga majat e gishtrinve tuaj dhe nn thonj e tu bijn mkatet me t cilt I ke br, ndrsa kur e lane mir gojn, hundn dhe fytyrn, pastaj njher e lag kokn dhe me duar t lagura I frkon laprat e jashtme dhe t brendshme t veshve, pastaj i lane kmbt deri mbi nyjet, do t pastrohesh prej mkateve sikur nna t kishte lindur.101 (Ktu mendohet n mkatet e vogla; vr. E prkthyesit nga gj. Bosnhjake) Nj beduin e pyeti t Drguarin e Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr mnyrn e marrjes s abdestit. I Drguari sal-lallahu alejhi ve sel-lem morri abdest para tij dhe do pjes e lau nga tri her, e pastaj i tha: Kshtu merret abdesti sipas rregullave t fes, ndrsa ai q shton dika n kt, ka vepruar keq, ka tejkaluar kufirin dhe sht br i padrejt.102 (Ahmedi) Nj bediun e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: O i Drguari i Allahut, nse ndonj prej nesh falet dhe ndjen nj er t pakndshme, ndrsa uj ka pak, si t veproj? i ka thn: Nse dikush lshon er, le t marr abdest. Me t vrtet Allahu i Lartsuar nuk turprohet nga e vrteta dhe mos iu afroni
34 |
grave tuaja nga mbrapa, n vrimn anale. (Tirmidhiu)103 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr mes`hin n meste dhe ka thn: Pr mysafirin tre dit e tre net, ndrsa ai i cili sht n shtpi nj dit e nat.104 Ubejj Amare e ka pyetur t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: O i Drguari i Allahut, a mund t marr mes`h n meste? Po mundesh i sht prgjigjur Pejgamberi. Nj, dy ose tre dit?, e pyeti Po, sa t duash. N nj transmetim tjetr sht theksuar se e ka pyetur pr mes`hin deri n shtat dit, ndrsa i Drguari i Allahut i sht prgjigjur. Deri sa t duhet ky hadith sht i dobt. (Ebu Davudi) Disa jurist islame kan marr qndrim n baz t kuptimit t jashtm t hadithit t prmendur dhe kan lejuar prdorimin e pakufishm t mes`hit, derisa t tjert e kufizojn. Hadithet pr zgjatjen e mes`hit nnkuptojn kohn e kufizuar, sepse kufizueshmria i jepet prparsi para asaj t pakufishms.105 Nj bediun e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: Qndroj n tok plot me rr katr pes muaj, ndrsa me ne ka gra t cilat jan n hajz ose nifas apo bhemi t papastr nga xhunubllku . Si t pastrohemi? Vetm me dhe. i sht prgjigjur i Drguari.106 Shafiu, Ahmedi dhe nxnsit e tyre mendojn se ky hadith nnkupton se tejemmumi merret vetm me pluhurin e toks, ndrsa Ibn Abbasi r.a thot: M e mir sht toka e punueshme (kt e prmend edhe Ibn Merdevejhi n komentin e tij. prkth.) Ebu Dheri r.a e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: Si t veproj nse kam marrdhnie me gruan, ndrsa nuk kam uj? Toka (dheu) i pastr sht mjet pastrues pr muslimanin, madje edhe nse nuk gjen uj dhjet vjet. Ndrsa nse e gjen ather me t laje tr trupin, i tha i Drguari.107 (Hadithi sht hasen)
35 |
Thevbani r.a thot: Krkuam prej t Drguarit t Allahut sal-lallahu alejhi ve sellem q tùa sqaroj rregullat e guslit dhe ka thn Burri do t lshoj flokt dhe do tì laj deri n rrnj, deri sa gruaja nuk sht patjetr t shthur flokt, mjafton vetm q n kokn t hedh tre grushta uj. (Ebu Davudi)108 Nj grua e pyeti t Drguarin e Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr mnyrn se si lahet gruaja pas menstruacioneve dhe ka thn: Secila prej jush le t marr ujin dhe lotosin dhe le t pastrohet mir. Pastaj le t hedh uj mbi kokn e saj dhe le t frkoj fort deri sa uji t deprtoj te rrnja e flokve dhe n trup. Pas ksaj, le t shprlahet dhe le t marr nj cop plhur n t ciln ka misk (moshus)109 dhe le t pastrohet me t.110 sht pyetur edhe pr mnyrn e larjes pas mardhnies seksuale dhe ka thn: Merr uj, pastrohu dhe plotso pastrimin. Pastaj hedh uj mbi kok frko deri sa uji t deprtoj n rrnjn e flokve pastaj me uj laje tr trupin.111 Nj njeri e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: ka e kam t lejuar nga knaqsit derisa gruaja sht n hajz? N pjesn e poshtme t trupit vendose nj rrobe (prej krthizs e deri nn gjunj), ndrsa gjithka q sht mbi, e ke t lejuar. (Maliku)112 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr at se a sht e lejuar t hahetme gruan derisa ajo sht n hajz dhe ka thn: Po hani bashk me t (Tirmidhiu)113 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr kohzgjatjen e nifasit dhe ka thn: Dyzet dit, vetm nse vren se nifasi sht ndrprer m hert. (Darekutni)114 _________________________
93 Ibn Maxhe nr. 532, ndrsa hadithi sht sahih sipas t gjitha versioneve dhe dshmive t besueshmris.
36 |
94 Buhariu 1/349 kaptina "Rreth hajzit', Muslimi nr. 291 'Rreth pastrtis', 'Muvet'a" nr. 60, 61, Ebu Davudi, nr. 360 dhe 361, Tirmidhiu nr. 128 "Rreth pastrtis', Nesaiu, 1/155, kaptina 'Rreth pastrtis";hadithin e transmeton Esma bint Ebi Bekri r.a. 95 Buhariu 1/296. 'Rreth abdestin", 'Muvet'a', 2/971, 972, Ebu Davudi nr. 3841, 3843, Tirmidhiu nr. 1699, 'Rreth ushqimit', Nesaiu 7/178. 96 Ahmedi shkurt, Buhariu 4/343, kaptina "Rreth shitblerjes', kaptina 'Pr lkurn e kafshs s ngordhur para regjies, 'Muslimi nr. 363, 364 dhe 365, 'Pr hajzin', kaptina 'Pr lekurn e kafshs s ngordhur e cila me regjie bhet e pastr, ''Muvet'a', 2/498, Ebu Davudi nr. 4120, 4121, Tirmidhiu nr. 1727, Nesaiu, 1/171 dhe 172; hadithin e transmeton Mejmuna r.a. 97 Ebu Davudi nr. 4125 'Rreth veshmbathjes', Nesaiu 7/173 dhe 174, Ahmedi, 'Musned', 3/476 dhe 5/6;Hadithi sht sahih ndrsa e transmetojn Seleme b. el Muhbik r.a. 98 sht sqaruar ne hadith. 99 Maliku, "Muvet'a', 1/28, 'Rreth pastrtis'; Hadithi sht mursel, ndrsa e transmeton Urve b.Zubejri r.a., Nesaiu nr.44; senedi i hadithit sht sahih. 100 Ebu Davudi nr. 142, kaptina "Rreth pastertis", Tirmidhiu nr. 38, kaptina "Rreth pastrtis", nesaiu 1/66 Ahmedi, "Musned", 4/33, Hakimi 1/147, 148 ndrsa e verifikoi Ibn Hibbani, nr. 1054: senedi sht i mir ndrsa e transmeton Lekit b.Sebre r.a, 101 Nesau nr.1/91 dhe 92 "Rreth pastrtise", kaptina "Shprblimi per at i cili merr abdest ashtu si sht urdhruar";Hadithi sht hasen, ndrsa e transmeton Ebu Umame r.a. 102 Ebu Davudi nr. 135, "Rreth pastrtis", kaptina "Cilsit e abdestit t Pejgamberit", Nesaiu 1/88, ''Rreth pastrtise'', kaptina "Pr maturine gjat manjes s abdestit": senedi i hadithit shl hasen, ndrsa e transmeton Amr b. el-As r.a. 103 Tirmidhiu nr. 1164, 1166, 'Rreth gjidhnies', kaptina "Rreth qortimit t afrimit te gruaja nga mbrapa n vrimn anale: Ebu Davudi nr. 1005, kaptina 'Rreth namazit'; hadithi sht hasen, ndrsa e transmeton Ali b. Talak r.a. 104 Tirmidhiu nr. 95, kaptina "Rreth pastrtis", Ebu Davudi nr. 157 "Rreth pastrtis'.kaptina 'Pr kohn e vazhdimsis s mes'hit"; hadithi sht hasen, ndrsa e transmeton Hudhejme b. Thabit. 105 Ebu Davudi nr. 158, kaptina 'Rreth pastrtis'; ky hadith sht daif, ndrsa e ka transmetuar Ubeijj b. Amareh r.a. mendohet n transmetimin tjetr (vr. prkth.) 106 Ahmedi, "Musned" nr. 8412, e transmeton Ebu Hurejre r.a.
37 |
107 Ebu Davudi nr. 332, 333, kaptina 'Rreth pastrtis", Tirmidhiu nr. 124 "Rreth pastrtis", Nesaiu 1/171, "Rreth pastrtis"; Hadithi sht hasen, Hafizi B, Haxher el Eskalani "Telhis', 1/154, Tirmidhiu thot: "Ky hadith sht hasen-sahih, ' ndrsa e transmeton Ebu Dher el-Gaffari r.a 108 Ebu Davudi nr. 255, kaptina "Rreth pastrtis": Hadithi sht hasen, ndrsa e transmeton Sevbani r.a. 109 Nj cop e leshit, pambukut apo plhure e zhytur dhe e parfumosur me misk. 110 Buhariu, 1/353, 354, "rreth hajzit", kaptina "Pr mnyrn e larjes s gruas pas menstruacionit", Muslimi nr. 332, "Rreth hajzit", Ebu Davudi nr. 314, 315 dhe 316, kaptina 'Rreth pastrtise", Nesau nr.1/135, 137, kaptina "rreth pastrtis"; Hadithin e transmeton Aisha r.a. 111 Muslimi, kaptina "Rreth hajzit"; Hadithin e transmeton Aisha r.a. 112 Malik, "Muvet'a", 1/57, kaptina "rreth pastertis"; Senedi i hadithit sht i ndrprere mirpo ekzistojne hadithe tjera t cilt e vrtetojn kuptimin e tij. Ibn Abdulberr thote' "Nuk njoh askend qe ket hadith e ka transmetuar me kt tekst, mirpo zinxhiri dhe kuptimi i tij jan t verifikuar dhe te besueshm." Hadithin e transmeton Zejd b. Eslem r.a. 113 Tirmidhiu nr.133, kaptina "Rreth pastertise", Hadithi shte hasen. Tirmidhiu thote: "Hadithin t cilin transmeton Abdullah Bin- Sa'd sht hasen-garib". Ky sht mendimi edhe i dijetarve t cilt nuk shohin kurrfar pengesa lidhur me ngrnien me gruan derisa ajo sht n hajz.Hadithin e transmeton Abdullah b. Sa'd el-Ensari r.a, 114 Darekutni, "Sunen" 1/220, Ibn Maxhe, nr. 649, ngjashm me kt kuptim, kaptina 'Per kohezgjatjen e nifasit, " hadithi i Enesit r.a., sipas tekstit t hadithit:''I Drguari i Allahut i ka caktuar gruas e cila gjendet n nifas ndalimin e kryerjes s namazit dyzet dit"; Senedi sht daif Tirmidhiu thot: "T gjith dijetart islam, sahabt, tabiint dhe t gjith ata t cilt kan ardhur pas tyre jan t pajtimit se gruaja e cila sht n nifas, ndalohet t falet dyzet dit, vetm nse vren m hert se nifasi i sht ndalur, pas s cils do t pastrohet dhe falet: Kshtu thon Sufjan Eth-Thevri, Ibnul-Mubareku, Shafiu, Ahmedi dhe Ishaku.
38 |
Fetvat e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem pr vdekjen dhe t vdekurit sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr vdekjen e papritur dhe ka thn: "Rehati pr besimtarin, ndrsa shkatrrim pr mkatarin." 146 Pr kt shkak, imam Ahmedi nuk e urrente vdekjen e papritur, ashtu si prmendet n njrn prej dy transmetimeve t tij. Transmetohet se edhe e ka urrejtur. N "Musnedin" e tij prmendet se i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, ka kaluar prskaj nj muri t lakuar dhe i shpejtoi hapat, ndrsa dikush e pyeti se pse po ngutet. I Drguari sal-lallahu alejhi ve sel-lem u prgjigj: "Me t vrtet e urrej vdekjen e papritur." 147 Nuk ka kundrthnie ndrmjet ktyre dy haditheve. U ngrit n kmb i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem kur prskaj tij kaloi nj xhenaze e nj hebre u dhe e pyetn pr kt, ndrsa ai u tha: "Vdekja me t vrtet sht nj ngjarje e trishtueshme.Kur t shihni xhenaze, ngrihuni." 148 I sht thn t Drguarit t Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, pr gruan e cila ka porositur q n emr t saj t lirohet nj rob besimtar. E thirrn robresh n ndrsa Pejgamberi e pyeti: "Kush sht Zoti yt?" "Allahu". "Ndrsa kush jam un?" "I Drguari i Allahut." Tha:"Liroje, ajo me t vrtet sht besimtare." 149 (Ebu Davudi) I pyetur pr vuajtjet n varr, i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem tha: "Po, vuajtja n varr sht e vrtet." 150 _____________________
146 Ahmedi, "Musned" nr. 24521, Bejhekiu nr. 10218; Senedi sht daif, ndrsa ky sht transmetim i Aishes r.a., Ebu Davudi nr. 3110; Hadithi i Ubejdullah b. Halidit, ndrsa senedi sht sahih. 147 Ahmedi "Musned", nr. 8452; Hadithin e transmeton Ebu Hurejre r.a. 148 Buhariu, 3/144, "Rreth xhenazeve", Muslimi nr. 960, "Rreth xhenazeve", Ebu Davudi nr. 3174, "Rreth xhenazeve", Nesaiu, 4/46. "Rreth xhenazeve"; Hadithin e transmeton Xhabir b. Abdullahu r.a.
39 |
149 Ebu Davudi nr. 3283 "Rreth premtimeve dhe betimit, " kaptina "Rreth robit besimtar", Nesaiu 6/252, "Rreth testamentit"; Senedi i hadithit sht hasen; Muslimi nr. 537; Hadithin e transmeton Mu'avija b.el-Hakem es-Sulemi. 150 Ahmedi, nr. 24891; Hadithin e transmeton Aisha r.a. ndrsa hadithi sht sahih.
40 |
Fetvat e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem pr zekatin dhe sadakan - 1 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr zekatin n deve dhe ka thn: "do pronar i deves i cili nuk jep zekat dhe nuk ndan qumshtin t ciln e mjel kur vjen, n Ditn e Gjykimit do t hidhet me fytyr ose me shpin n nj humner t madhe e t gjer. N at dit e cila do t zgjas pesdhjet mij vjet, t gjitha devet e tij, madje edhe t vegjlit e deves do ta shkelin me kmbt e tyre dhe do t'i kafshojn derisa t renditen deri te i fundit. Kshtu do t prsritet derisa nuk u gjykohet njerzve dhe derisa nuk sheh secili se ku e ka vendin e vet, n Xhennet apo Xhehennem." I pyetur pr lopt, i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem ka thn: "do pronar i lopve dhe i kafshve t imta i cili nuk jep zekatin pr to, n Ditn e Gjykimit do t hidhet para tyre n nj tok t rrafsht dhe t but e t shkret.l'" Asnj lop, apo dika tjetr nga kafsht e imta nuk do t mungoj. Nuk do t ket kafsh me brinj t lakuar dhe pa brir apo me brir t thyer e t mos e shpojn dhe shkelin me thundrat e tyre. Cila ta prfundoj e para, do t vazhdoj tjetra edhe at n ditn e cila do t zgjas pesdhjet mij vjet, derisa nuk u gjykohet robrve t Allahut dhe derisa secili t shoh se ku e ka vendin, n Xhennet apo Xhehennem." I pyetur pr kuajt, i Drguari i Allahut, sal-lall ahu alejhi ve sel-lem ka thn: "Jan tre lloje kuajsh. Kuaj pr t cilt njeriu mund t ket mkat, kuaj t cilt mund t jen mbrojtja e tij dhe aso kuaj pr t cilt mund t shprblehet. Sa i prket atyre prej t cilve njeriu ka shprblim, ato jan kuaj t cilt njeriu i shfrytzon n rrug t Allahut. Ai i kullot npr livadhe dhe kullosa. Aq sa t han ata kuaj n ato livadhe dhe kullosa, aq do t jet ai i shprblyer, madje edhe nse kali vrapon nj rreth apo dy e pas vetes len tragje dhe bajg, njeriu ka shprblim. Madje edhe nse kalon prskaj lumit dhe pi uj, edhe pse nuk ka pasur pr qllim q t'i jap uj, pronari i tij do t ket shprblim aq sa i ka dhn uj t pij. Ndrsa ata jan mbrojtje e njeriut i cili mban pr t fituar prej tyre dhe t jet i pavarur prej njerzve, i ushqen mir dhe nuk i ngarkon. Ndrsa nse i mban pr shkak t krenaris dhe lavdit para muslimanve, ata jan ngarkes pr njerzit dhe mkat. I pyetur pr gomart, i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem ka thn: "Allahu pr kt m ka shpallur kt ajet gjithprfshirs: "E kush punoi ndonj t mir, q peshon sa grimca, at do ta gjej. Dhe kush punoi ndonj t keqe, q peshon sa grimca, at do ta gjej."(Ez-Zilzal, 7-8).
152
(Muslimi)
41 |
Ummu Seleme e ka pyetur t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Un kam nj bylyzyk 153 prej arit; a konsiderohet kjo pasuri, pr t ciln duhet dhn zeqat?" "Kur pasuria arrin vlern n t ciln jepet zekati, jepe zekatin pr t. Nse vepron kshtu, ather ajo nuk do t konsiderohet pasuri dhe mbledhje t pasuris, " u prgjigj Pejgamberi. 154 (Maliku) Nj grua e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Un kam stoli, ndrsa burri im sht i varfr, por kam edhe djal t xhaxhait; a m lejohet q atyre t'u ndaj zekatin e stolis time?" "Po, e ke t lejuar, " i tha Pejgamberi. 155 Ibn Abbasi r.a. e ka pyetur t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-Iem pr ngutjen e dhnies s zekatit para nj viti, dhe kt ia lejoi Pejgamberi. (Ahmedi)156 I pyetur pr dhnien e sadaka tul fitrit, i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sellem ka thn: "do musliman, i ri apo i plak, i lir apo rob, sht i obliguar q t jap nj sa' hurma dhe nj sa' elb n emr t sadakatul fitrit."157 Nj njeri iu drejtua t Drguarit t Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Jam i pasur dhe kam familje t madhe, por edhe mysafirt m vizitojn. M trego se n ka duhet ta harxhoj pasurin, e kur duhet t ndalem." Pejgamberi i tha: "Ndaj zekatin n pasurin tnde. Zeka ti do t pastroj prej mkateve. Ruaju, vizitoi dhe ndihmo farefisin tnd t afrt dhe t largt. Mos harro t drejtn e lypsve, fqiut dhe t varfrit." Ndsa ai tha: "O i Drguari i Allahut, m pakso!" I Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem iu prgjigj me ajet kur' anor: "Dhe jepi do t afrmi t drejtn q i takon, edhe t varfrit, edhe atij n gurbet, po mos shpenzo tepr e pa rrug." (El Isra, 26). Njeriu tha: "M mjafton", e pastaj pyeti: "O i Drguari i Allahut, a jam i pastr un te Allahu dhe te i Drguari i Tij nse jap zekat t drguarit tnd?" Pejgamberi iu prgjigj: "Nse ia jep zekatin t drguarit tim, ti je i pastr dhe do t kesh shprblim, ndrsa mkate do t ket ai q vepron ndryshe." (Ahmedi)158 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem se a mund t'i ndahet
42 |
zekati shrbtorit t tij Ebu Rafi'ut ndrsa ai tha:"Familjes s Muhamedit nuk i sht e lejuar q t pranoj sadakan, ndrsa shrbtori sht pjes e familjes n t ciln qndron."159 Omeri r.a -.e ka pyetur t Drguarin e Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr tokn t ciln e kishte fituar n Hajber. Kishte pr qllim q ta dhuroj dhe me kt t'i afrohet Allahut. "Nse do, bre vakuf, ndrsa frutat e saj ndaji n sadak." Ashtu edhe veproi.160 Abdullah ibn-Zejdi r.a. e ndau n sadaka nj kopsht t tij, ndrsa prindrit e tij erdhn te i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem dhe i than: "O i Drguari i Allahut, ai kopsht ishte pr ne e vetmja shpres dhe ai ishte gjithka q kishim!" I Drguari i Allahut, sallallahu alejhi ve sel-lem e thirri Abdullahun dhe i tha: "Allahu e pranoi sadakan tnde dhe ia ktheu prindrve t tu, " dhe pas ksaj ata e trashguan kopshtin (pemishte). (Nesaiu)161 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr sadakan m t mir dhe ka thn: "Puna e t varfrit; s pari jepu atyre, ndrsa fillo prej familjes tnde, t ciln e ke obligim ta mbash".162 sht pyetur edhe pr s treti her i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem dhe sht prgjigjur: "T ndash sadaka kur je i shndosh dhe dorshtrnguar dhe kur t kesh frik nga varfria ndrsa shpreson n pasuri."163 Kur srish sht pyetur pr kt, i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem u prgjigj: "Furnizimi me uj."164 Suraka b. Maliku e ka pyetur t Drguarin e Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr devet t cilat vijn n korit te uji i tij. "A do t kem shprblim pr kt?" "Po, ti ke shprblimin pr do deve t ngopur me uj."165 (Ahmedi) Dy gra e pyetn t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, pr at se a u lejohet q t'i japin sadaka burrave t tyre dhe sht prgjigjur: "Atyre u takojn dy shprblime: shprblimi pr ruajtjen e lidhjeve farefisnore dhe shprblimi pr sadaka." (Mutefekun alejhi)
43 |
N nj transmetim t ciln e transmeton Ibn Maxhe, qndron: "A e kam borxh dhnien e zekatit nse ia jap sadakan burrit tim dhe jetimve t cilt jetojn me ne?" I Drguari sal-lall ahu alejhi ve sel-lem u prgjigj: "Asaj i takojn dy shprblime: shprblimi pr dhnien e zeka tit dhe shprblimi pr lidhjet farefisnore."166 _____________________
151 Vend ku rrafshi i tij sht i shkret. 152 Muslimi nr. 987; Hadithin e transmeton Ebu Hurejre r.a. 153 Lloj i stolis s dors e cila m par sht br prej argjendit, ndrsa quhej vadah pr shkak t bardhsis s saj (Bylyzyku i Ummu Selemes ishte e llojit t njjt, vetm se e art). 154 Ebu Davudi nr. 1564, "Rreth zekatit", kaptina "Mbledhja e arit dhe ka konsiderohet zekati n stoli", Darekutni 2/105; Hadithi sht hasen, ndrsa transmeton Ummu Seleme r.a. Maliku nr. 678, prej Ibn Omerit i transmetuar direkt prej tij, i transmetuar n versionin e shkurtuar prej Abdullah ibn- Dinarit se ka thn: "Kam dgjuar Abdullah b. Omerin se ka pyetur: "ka nnkuptohet me tubimin e arit?" Ndrsa ai i tha: "Ajo sht pasuria n t ciln nuk sht paguar zekati." 155 Ibn Maxhe nr. 1835, kaptina 'Ndarja e sadakas pr farefisin"; Hadithin e transmeton Ummu Seleme r.a. ndrsa senedi i hadithit sht hasen. 156 Ahmedi "Musned", nr. 822, Ebu Davudi nr. 1624, kaptina "Rreth zekatit", Tirmidhiu nr. 678, 679, kaptina "Rreth zekatit"; Hadithi sht hasen. 157 Buhariu nr. 1432, 1433, Muslimi nr. 984; Hadithin e transmeton Ibn Omeri r.a., Muslimi nr. 985; Hadithin e transmeton Ebu Se'id el-Hudri r.a. 158 Ahmedi nr. 11986, Hejsami, "Mexhme'a ez-Zevai'd", 3/63 dhe thot: "E prmendin Ahmedi dhe Taberaniu n "EI-Evsatu", ndrsa t gjith transmetuesit jan t besueshm. 159 Ahmedi "Musned", 1/200, 3/490, Tirmidhiu nr. 657, kaptina "Rreth zekatit", Ebu Davudi, nr. 1650, kaptina "Rreth zekatit", Nesaiu, 5/107, kaptina "Rreth zekatit"; Senedi i hadithit sht sahih; Tirmidhiu thot: "Hadithi sht hasen-sahih sipas transmetimit t Ebi Rafi'a r.a." 160 Buhariu nr. 5/263, Muslimi nr. 1632, 1633, Ebu Davudi, nr. 2878, kaptina "Rreth testamentit", Tirmidhiu nr. 1375, "Rreth rregulloreve", Nesaiu, 6/230, 231, "Rreth vakfit"; Hadithin e transmeton Omer b. Hattabi r.a. 161 Nuk e kemi gjetur te Nesaiu por te Darekutni, 4/200, Hakimi n "Mustedrek", 4/348, ndrsa Dhehebiu thot se ky hadith sht daif, Hejsami, "Mexhme'a ez-Zevaid", 4/233 dhe thot: "E prmend Taberaniu", dhe thot: Pr Beshirin, nuk kam gjetur shpjegim, derisa transmetuesit tjer jan t besueshm." 162 Ebu Davudi nr. 1677, kaptina "Rreth zekatit"; Senedi i hadithit sht hasen, ndrsa e transmeton Ebu Hurejre. 163 Buhariu 279/5, "Rreth testamentit", kaptina 'Ndarja e sadakas para vdekjes". Muslimi nr. 1032. "Rreth zekatit", Ebu Davudi nr. 3865, Nesaiu 6/238. "Rreth testamentit", kaptina "Rreth qortimit t shtyeries s testamentit"; hadithin e transmeton Ebu Hurejre r.a. 164 Ebu Davudi nr. 1679 dhe 1680. "Rreth zekatit", kaptina "Rreth vlers s furnizimit me uj"; Senedi i hadithit sht i ndrprer, sepse Se'id Ibn- Musejjebi nuk sht takuar me Sa'd Ibn
44 |
Ubadin r.a.. por pr nga faktet tjera hadithi sht vlersuar si hasen. 165 Ahmedi nr. 17131, 4/175; Hadithin e transmeton Suraka b. Xha'sem, ndrsa hadithi sht sahih. 166 Buhariu, 3/259. "Rreth zekatit", kaptina "Dhnia e zekatit burrit dhe jetimve t cilt jetojn me ta".Muslimi, nr. 1000, kaptina "Rreth zekatit". Nesaiu, nr. 5/92, 193, kaptina "Rreth zekatit"; Hadithin e transmeton Zejneba, gruaja e Ibn Mes'udit r.a. Ibn Maxhe, nr.1834, kaptina "Dhnia e zekatit farefisit."
45 |
Fetvat e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem pr zekatin dhe sadakan - 2 Esma e ka pyetur t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Un nuk kam pasuri timen, prve asaj q m jep Zubejri, a m duhet t jap sadaka?", ndrsa ai i tha: "Jep sadaka por mos e ndaj krejt, e pastaj ti ta kesh vshtir."167 (Mutefekun alejhi) Nj rob e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "A m sht e lejuar t ndaj prej pasuris s zotriut tim?" "Po, ndrsa shprblimi pr kt ju takon t dyve prgjysm." (Muslimi)168 Omeri r.a. e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, rreth blerjes s kalit t cilin e ndau pr sadaka dhe i tha: "Mos e blej. Me t vrtet kjo nuk do t llogaritet pr sadaka, madje edhe nse e blen pr nj dirhem. Ndrsa ai i cili srish krkon mbrapa sadakan e tij, ai sht ngjashm sikur ai q ka vjellur e m pastaj e lpin ate."169 (Mutefekun alejhi) I pyetur rreth bamirsis, i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem u prgjigj: "Asesi mos e nnmo veprn e mir, madje edhe nse jep nj litar pr lidhje apo nj gjalm pr sandalla, apo nse mbush gotn me t cilin i jep uj, ose t largosh nga rruga at q u pengon kalimtarve, madje edhe nse takon me buzqeshje me vllain tnd dhe i jep selam ose i bn shoqri t vetmuarit."170 (Ahmedi) A ka dika m t pastr, m t bukur dhe m t dobishme se kto fetva?! Pasha Allahun, sikur njerzit t'i kushtojn pak rndsi atyre, nuk do t kishin nevoj pr fetva t tjera. Nj njeri erdhi te i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem dhe tha: "I kam ndar nns time n emr t sadakas nj rob, ndrsa ajo m pas vdiq." "Sadakaja jote sht pranuar, ndrsa robi t takon ty si trashgimi."(Shafiu)171 Nj grua erdhi te i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem dhe tha: "I kam
46 |
dhn nns n emr t sadakas nj robresh, ndrsa ajo pas ksaj vdiq." "Ti pr kt do t kesh shprblim, ndrsa robreshn ktheje pr vete si trashgimi."172 (Muslimi) Nj njeri e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "O i Drguari i Allahut, nna m ka vdekur; a do t ket ajo dobi nse pr t jap sadaka?" "Po, " i tha Pejgamberi.173 (Buhariu) Dikush tjetr e pyeti t Drguarin, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Nna ime sht paralizuar, ndrsa mendoj se po t fliste srish do t ndante sadaka; a do t ket ajo shprblim nse un ndaj sadaka pr t?" "Po, " iu prgjigj Pejgamberi.174 (Mutefekun alejhi) Dikush iu drejtua me pyetje t Drguarit t Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Nna ime ka vdekur, ndrsa nuk ka ln porosi.Nse ndaj sadaka pr t, a do t ket dobi nga kjo?" "Po." Iu prgjigj Pejgamberi.175 (Muslimi) Hakim b. Hizami e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "O i Drguari i Allahut, un n xhahilijet (periudhn paraislame) kam nxitur n mbajtjen e lidhjeve farefisnore, n lirimin e robrve dhe n ndarjen e sadakas; a do t kem pr to shprblim?" Resulullahu iu prgjigj: "Ti ke pranuar islamin, ndrsa veprat e mira t cilat i ke br m par, gjithashtu jan t pranuara." (Mutefekun alejhi)176 Aisha r.a. e ka pyetur t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, pr IbnXhud'anin, i cili n periudhn paraislame ka mbajtur lidhjet farefisnore dhe ka ushqyer t varfrit; a do t ket dobi prej tyre?" "Nuk do t ket dobi, " u prgjigj Pejgamberi, "sepse ai kurr nuk ka thn: O Zot, m fal mkatin tim n Ditn e Gjykimit."177 (Muslimi)
47 |
sht pyetur i Drguari i Allahut, sal-Iallahu alejhi ve sel-lem, se sa mjafton pasuri q lypsaria t ndalohet. U prgjigj: "Pesdhjet dirhem ose vlera e njjt n ari." (Ahmedi)178 Kjo prgjigje nuk sht n kundrshti me tjetrin: "Aq sa ka nevoj pr drek dhe dark." N kt rast bhet fjal pr prdorim njditor, ndrsa n rastin tjetr bhet fjal pr nevojn vjetore t lypsit, ndrsa Allahu e di m s miri. Omeri r.a. ia parashtroi nj pyetje t Drguarit t Allahut, sal-lallahu alejhi ve sellem, pr dhuratn t ciln ia kishte drguar, dhe tha: "A nuk na ke thn q prej askujt t mos marrim asgj?", ndrsa ai iu prgjigj: "Kjo sht n rast kur ti krkon, ndrsa ka t vie pa krkuar, ajo sht nafak t ciln ta ka dhn Allahu." Omeri i tha:"Pasha At n dorn e t cilit sht shpirti im, nuk do t krkoj prej askujt asgj, por nse m vjen dika pa krkimin tim, me siguri se do ta marr." (Maliku)179 _______________________
167 Buhariu, 3/238, "Rreth zekatit", kaptina "Ndana e sadakas sipas mundsive". Muslimi, 1029, "Rreth zekatit", kaptina "Rreth nxitjes pr dhnie". Ebu Davudi, nr. 1699. "Rreth zekatit", kaptina "Rreth koprracis", Tirmidhiu, nr. 1961. "Rreth bamirsis", kaptina "Rreth dordhnies" Nesaiu, nr. 5/74, kaptina "Rreth zekatit"; hadithin e transmeton Esma bint Ebi Bekr r.a.168 Muslimi, nr. 1025, kaptina "Rreth zekatit", Nesaiu 5/63, 64, kaptina "Rreth zekatit". Hadithin e transmeton Umejr Mevla Ebi el-Lahm r.a. 169 Buhariu 3/279, kaptina "Rreth zekatit", Muslimi nr.1621, "Muvet'a", 1/282, kaptina "Rreth zekatit", Ebu Davudi nr. 1794, Tirmidhiu nr. 668, kaptina "Rreth zekatit". Nesaiu nr. 5/108, 109. Hadithin e transmeton Omer ibn-Hattabi r.a. 170 Ahmedi, "Musned", nr. 15525, 3/482, 483. Prej hadithit t Ibn Temime el-Huxhejniut ndrsa ai prej nj njeriut nga fisi i tij, ndrsa pr disa pjes t tij ekzistojn dshmi n "Sahih". 171 Ahmedi, 2/185. Ibn Maxhe, nr. 2395 sipas rivajetit t Amr ibn-Shu'ajbit, ndrsa ai prej babait t tij ndrsa ai prej gjyshit t tij, ndrsa senedi i hadithit sht hasen. 172 Muslimi, nr. 1149, kaptina "Rreth agjrimit" Tirmidhiu nr. 667, kaptina "rreth zekatit". Ebu Davudi nr. 2877. "Rreth testamentit", dhe nr. 1656 "Rreth zekatit". 173 Buhariu, 5/289. "Rreth testamentit": Ebu davudi, nr. 2882, kaptina "Rreth testamentit". Tirmidhiu, nr.669. "Rreth zekatit", Nesaiu, 6/252, 253. "Rreth testamentit"; Hadithin e transmeton Abdullah b. Abbasi r.a. 174 Buhariu 5/291. "Rreth testamentit", kaptina "sht m e mir t ndahet sadakaja n emr t atij i cili ka vdekur rastsisht." Muslimi, nr. 1004, kaptina "Rreth zekatit", "Muvet'a", 2[160. Ebu Davudi, nr.2881. "Rreth testamentit". Nesaiu, 6/250. "Rreth testamentit"; Hadithin e transmeton Aisha r.a.
48 |
175 Muslimi, nr. 1630, Nesaiu, 6/251/252; Hadithin e transmeton Ebu Hurejre r.a. 176 Buhariu, 4/44, kaptina "Rreth zekatit, Muslimi, nr. 123, kaptina "Rreth besimit". Hadithin e transmeton Hakim b. Huzam r.a. 177 Muslimi, nr. 214. "Rreth besimit"; Hadithin e transmeton Aisha r.a. 178 Ahmedi, 1/388. Ibn Maxhe, nr. 1840; Hadithi sht sahih. 179 Maliku, "Muvet'a", 2/998, kaptina "Rreth sadakas", kaptina "Rreth ngurrimit nga lypja". i transmetuar mursel, prej Tabiinve. Ez-Zarkani thot n komentin e "Muvet'as", se ekzistojn shum verzion e t saj t cilat jan t bashkuara deri te Pejgamberi, dhe pr kt ka dshmi n Sahihet e Buhariut dhe t Muslimit; Hadithin e transmeton At'a b. Jesad, Allahu e mshiroft.
49 |
Fetvat e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem rreth agjrimit N "Sahih" theksohet se i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem sht pyetur: "Cili agjrim sht m i vlefshm pas muajit t Ramazanit?" Ka thn: "Muaji i Allahut t cilin e quani Muharrem." "Ndrsa cili namaz sht m i vlefshm pas namazit obligativ?" Tha:"Namazi n thellsi t nats."180 Ibn Kajjimi, Allahu e mshiroft, mendon: "Muaji Muharrem n kt hadith do t thot fillimi i vitit ose Eshuru-l-hurum (muajt e shenjt), " ndrsa Allahu e di m s miri. Aisha r.a. i ka thn t Drguarit t Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "O i Drguari i Allahut, m'u ke afruar ndrsa ke agjruar nafile, pastaj ke ngrn hejsa (ushqim prej hurmave t prziera me tlyen dhe me djath t that)". I Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem tha: "Po, me t vrtet ai i cili agjron jasht Ramazanit ose e agjron Ramazanin, sht sikur ai q ka ndar dika nga pasuria e tij pr sadaka dhe kt e ndan me bujari ose sht koprrac, duke e ruajtur pr vete aq sa do." (Nesaiu)181 Me nj rast erdhi te i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem Ummu Han'ie, piu uj, e pastaj i dha edhe asaj pr t pir uj, e pastaj tha: "O i Drguari i Allahut, un kam agjruar, " me 'rast i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem i tha: "Ai i cili agjron vullnetarisht, vet vendos; nse dshiron, mund t agjroj, nse nuk do- mund t ndrprej." (Ahmedi)182 Nj njeri erdhi te i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem dhe i tha: "M dhmbin syt, a mund t prdori syrme kur agjroj?" "Mundesh", i tha Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, 183 (Tirmidhi) Omer b. Ebu-Seleme e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "A mundet agjruesi t puth derisa agjron" (gruan vr. prkth.) dhe Pejgamberi sallallahu alejhi ve sel-lem i tha: "Pyete pr kt Ummu Selemen." Ajo e kishte njoftuar
50 |
se i Drguari i Allahut e bn kt. Ai i thot: "O i Drguari i Allahut, Allahu ty t'i ka falur t gjitha mkatet t cilat i ke br dhe t cilat do t'i bsh." Ndrsa Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-Iem tha: " Un, pasha Allahun, m shum ia kam frikn Allahut sesa ju dhe m s miri i di kufijt e Tij.."184 (Muslimi) N nj transmetim t cilin e prcjell Ahmedi, prmendet se nj njeri e kishte puthur gruan e tij gjat agjrimit n Ramazan dhe kishte menduar se ka br gabim t madh, pr kt e drgoi gruan e tij q t pyes t Drguarin e Allahut se a mundet burri t puth gruan e tij kur agjron. Ummi Seleme e kishte njoftuar se i Drguari i Allahut nganjher e bn kt. Pasi q e kishte njoftuar burrin e saj, ai tha:"Ne nuk jemi sikur i Drguari i Allahut. Allahu t Drguarit t Tij i lejon ka t doj." Pastaj gruaja e tij srish shkoi deri te Ummi Seleme dhe aty e takoi t Drguarin e Allahut, ndrsa ai pyeti: "ka sht puna me kt grua?" Ummu Seleme i shpjegoi. "Vall a nuk i ke treguar se un e bj kt?" "I kam thn dhe ajo i kishte treguar burrit t saj, por kjo vetm se ia kishte shtuar mundimet, duke thn:"Allahu i ka lejuar Pejgamberit t tij ka t dshiroj". I Drguari i Allahut shum keq u hidhrua dhe tha: "Un pasha Allahun m shum ia kam frikn Allahut dhe m s miri i di kufijt e Tij." (Maliku, Ahmedi dhe Shafiu r.a.)185 Ahmedi prmend se nj i ri e kishte pyetur t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "A guxoj q t puth derisa agjroj?" "Jo", i kishte thn. Ndrsa nj njeri plak e kishte pyetur: "A guxoj t puthi derisa agjroj?" "Po", e pastaj tha: "Plaku mund t mbisundoj vetveten."186 Nj njeri e kishte pyetur t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "O i Drguari i Allahut, un kam ngrn dhe pir nga harresa, ndrsa kam agjruar." Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem i tha: "Allahu t ka ushqyer dhe t ka dhn pr t pir." (Ebu Davudi)187 Lidhur me kt edhe Darekutni prcjell me sened-sahih: "Kryeje agjrimin tnd, me at t ka ushqyer dhe t ka dhn pr t pir Allahu dhe nuk je i obliguar q ta agjrosh srish at dit, " ndrsa ajo dit ishte dita e par e Ramazanit.188
51 |
I pyetur pr perin e bardh dhe t zi (n agim), i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem ka thn:"Ajo sht e bardha e dits dhe e zeza e nats."189 (Nesaiu) I Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem e ka ndaluar q t agjrohet dit e nat pa ndrprerje dhe e kan pyetur se pse ai e bn kt, ndrsa ai iu prgjigj: "Un nuk jam sikur ju. Me t vrtet Zoti im m ushqen dhe m jep t pij."190 (Mutefekun alejhi) Nj njeri pyeti: "O i Drguari i Allahut, ndodh q t vij namazi (i sabahut), ndrsa un jam xhunub; a duhet t agjroj?" Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem iu prgjigj: "Edhe mua gjithashtu m z namazi derisa jam xhunub dhe agjroj." Njeriu tha: "Ti nuk je sikurse ne, o i Drguari i Allahut. Ty Allahu t'i ka falur t gjitha mkatet." Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem tha: "Pasha Allahun, me t vrtet un m shum i friksohem dhe m s shumti i nnshtrohem Allahut n mesin tuaj."191 (Muslimi) I pyetur pr agjrimin gjat udhtimit, i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sellem ka thn: "Nse do-agjro, e nse do- ndrpreje agjrimin."192 Hamza b. AmI' el-Eslemi ka thn: "O i Drguari i Allahut, ndjej se mund t agjroj n udhtim, pra a kam mkat pr kt?" I Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, iu prgjigj: "Ajo sht lehtsim prej Allahut, e kush e pranon- ka vepruar mir, ndrsa kush dshiron t agjrojnuk ka mkat." (Muslimi)193 I pyetur rreth agjrimit t Ramazanit me ndrprerje (plotsimin e ditve q kan kaluar pa agjruar), i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem u prgjigj: "Agjrimi t takon ty.
52 |
Paramendo kur ndonjri prej nesh t jet borxh dhe e kthen at nga nj apo dy dirhem. Kjo a nuk sht larje e borxhit, " ndrsa Allahu fal dhe sht i mshirshm.194 (Darekutni me sened te mir) Nj grua e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem:"O i Drguari i Allahut, nna ime ka vdekur ndrsa ka mbetur borxh agjrimin dhe zotimin, pra a mund t agjroj pr t?", ndrsa Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem i tha: "ka mendon nse nna jote t kishte ln ndonj borxh, e ti e ke kthyer; a do t jet borxhi i kthyer?" "Po", tha ajo, ndrsa ai shtoi: "Agjro pr nnn tnde."(Mutefekun alejhi)195 N transmetimin e Ebu Davudit prmendet se nj grua kishte udhtuar npr det dhe ishte betuar se nse e shpton Allahu i Lartsuar, do t agjroj nj muaj. Allahu e shptoi dhe ajo pas ksaj kishte vdekur, ndrsa nuk kishte plotsuar betimin e saj. Vajza e saj ose motra kishte ardhur te i Drguari i Allahut dhe ai e kishte urdhruar q t agjroj n vend t saj."196 Nj njeri erdhi te i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem dhe tha: "U shkatrrova, o i Drguari i Allahut. Kam pasur marrdhnie me gruan time n Ramazan. Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem e pyeti: "A ke me ka t lirosh nj rob?" "Nuk kam", u prgjigj ai njeri. Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem e pyeti: "A mundesh t agjrosh pandrprer dy muaj?" U prgjigj: "Nuk mundem." Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem pyeti: "A ke ushqim q t ushqesh gjashtdhjet t varfr? U prgjigj: "Nuk kam." "Ulu", itha i Drguari i Allahut. Dhe derisa ishim ulur, u kthye duke bartur nj ferek197, dhe tha: "Ku sht ai q pyeti?" "Ja ku jam.'' "Merre kt dhe ndaje si sadaka." Pastaj ai njeriu tha: "O i Drguari i Allahut, vall ka m t varfr se ne? Ndrmjet dy guroreve t zi nuk ka familje e cila ka m shum nevoj pr kto hurme sesa familja ime." Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem, buzqeshi aq shum saq iu pan dhmballat, e pastaj tha: "Shko dhe me to ushqe familjen tnde!"198 (Mutefekun alejhi)
53 |
sht pyetur i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "O i Drguari i Allahut, nuk kemi vrejtur se n muajt tjer agjron m shum sesa n muajin Shaban?" U prgjigj: "Ai sht muaj t cilin njerzit e kan ln ansh edhe pse sht ndrmjet Rexhebit dhe Ramazanit. Ai sht muaj n t cilin ngriten veprat deri te Zoti i qiejve, ndrsa un m s shumti dua q veprat e mia t ngriten derisa jam agjrueshm."199 (Ahmedi) I pyetur rreth agjrimit t dits s hn, i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sellem ka thn: "Ajo sht dit n t cilin kam lindur dhe n t ka filluar t m shpallet Kur' ani."200 (Muslimi) Usama r.a. e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "O i Drguari i Allahut, ti agjron aq shum sa duket se kurr nuk e ndrpren agjrimin, ndrsa kur e ndrpren- duket se kurr nuk do t agjrosh, prve kur t vijn dy ditt n t cilat ti agjron." "Cilt jan ato dy dit?" "E hna dhe e enjtja." "N ato dy dit, t gjitha veprat e njerzve dalin para Allahut xh.sh. dhe un dua q t agjroj derisa veprat e mia shfaqen para Allahut."201 (Ahmedi) sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem se pse agjron ditn e hn dhe t enjte. Prgjigja sht: "T hnn dhe t enjten, Allahu xh.sh. i fal do muslimani, prve dy vetave t cilt jan hidhruar ndrmjet vete, derisa t pajtohen."202 (Ibn Maxhe) sht pyetur i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "ka mendon pr at i cili do dit pandrprer agjron. Ai tha: "Ai as q ka agjruar e as q ka br iftar" (ose: ai as q agjron, e as q bn iftar). "ka thua pr at i cili agjron dy dit, ndrsa bn iftar nj dit?" Ai tha: "A ka dikush q mund t duroj kt?'' "E ka sht puna e atij i cili agjron nj dit, ndrsa t dytn bn iftar?" "Ai sht
54 |
agjrimi i Davudit a.s." "E ka sht puna e atij q agjron nj dit, ndrsa bn iftar dy dit?" Tha: "Do t kisha dashur q ta duroj kt." Pastaj, i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem tha: "Tre dit do muaj dhe prej Ramazanit n Ramazan, kjo paraqet agjrim t pandrprer (sikur njeriu t agjroj tr jetn). Ndrsa me agjrimin e Dits s Arafatit, shpresoj se Allahu do t'i fal mkatet pr vitin q ka shkuar dhe pr vitin q vjen. Ndrsa me agjrimin e Dits s Ashures, shpresoj se Allahu do t'ia fal (mkatet atij q agjron) pr nj vit q vjen."203 (Muslimi) Nj njeri e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "A mundem t agjroj ditn e premte dhe t mos flas me asknd?" "Mos agjro ditn e premte, vetm nse ajo dit sht nj prej shum ditve (p.sh. t premten ta bashkojm me t shtunn; vr. e prkth.) ose nj dit e muajit i cili agjrohet krejt-Ramazani. Ndrsa sa i prket asaj q t mos flas me asknd, pasha Allahun, thirrja n t mir dhe largimi nga e keqja sht m e mir se heshtja."204 (Ahmedi) Omeri r.a. e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lall ahu alejhi ve sel-lem: "Jam betuar n xhahilijet se nj dit do ta kryej itikafin n Mesxhidul-Haram. ka mendon pr kt?" "Shko dhe kryeje itikafin nj dit, " i tha Pejgamberi.205 ___________________
180 Muslimi, nr. 1163, "Rreth agjrimit", kaptina "Vlera e agjrimit n muajin Muharrem". Ebu Davudi, nr. 2429. "Rreth agjrimit"; hadithin e transmeton Ebu Hurejre r.a. 181 Muslimi, nr. 1154, "Rreth agjrimit", Nesaiu, 4/193, 195, "Rreth agjrimit", Tirmidhiu nr. 733, 734, Ebu Davudi nr. 2455, "Rreth agjrimit", kaptina "Rreth lehtsimit gjat sjelljes s vendimit pr agjrim";hadithin e transmeton Aisha r.a. 182 Tirmidhiu, nr. 731-732, "Rreth agjrimit", Ebu Davudi, nr. 2456, "Rreth agjrimit", Ahmedi, "Musned", nr. 26353, Hakimi nr. 1600 dhe 7; Hadithin e transmeton Ummu Hana r.a. 183 Tirmidhiu nr. 726, kaptina "Rreth agjrimit", kaptina "Rreth prdorimit t syrmes nga agjruesi". Dhe thot: Senedi i ktij hadithi nuk sht i fort e as q ka ardhur dika n kt tem si e besueshme nga ana e t Drguarit t Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, ndrsa edhe Ebu Atike sht konsideruar ravij i dobt, thot Hafizi n "Et-Tel his", 2/191. Ebu Davudi, prej Enesit r.a. ndrsa senedi nuk sht i dobt.
55 |
N kaptinn "Prej Burejdes, robreshs s Aishes r.a., Taberaniu, "EI-Evsat". Dhe prej Ibn Abbasit, kaptina "Rreth degve t imanit". Te Bejhekiu me sened t mir. 184 Muslimi, nr. 1108, kaptina "Puthja e agjruesit nuk sht i ndaluar";hadithin e transmeton Omer b. Ebu-Seleme r.a. 185 Maliku, "Muvet'a", 1/291, 292 Murselen- e ndrprer- "Tabini transmeton prej t Drguarit sal-lallahu alejhi ve sel-lem, e jo Sahabiu: "Rreth agjrimit", kaptina "Lehtsimi pr agjruesin i cili e puth gruan e tij". Ahmedi dhe Abdurrezaku e kan lidhur me sened-sahih, nprmjet At'aut prej nj ensariut. Pr kt dshmon transmetimi i Muslimit q u prmend m lart. 186 Ma/iku, "Muvet'a", 1/293. "Rreth agjrimit", kaptina "Rreth puthjes s agjruesit"; senedi i hadithit sht sahih, ndrsa e transmeton Abdullah b. Abbasi r.a. 187 Ebu Davudi, nr. 2398. "Rreth agjrimit"; Hadithin e transmeton Ebu Hurejre r.a. 188 Darekutni, 2/180, ndrsa shumica e haditheve jan prmendur n "Sahih". 189 Buhariu, 3/113. "Rreth agjrimit", kaptina "Rreth ajetit kur'anor: "Hani e pini derisa qart t dallohet perii bardh nga peri i zi n agim." (EI Bekare 187), Muslimi nr. 1090, kaptina "Rreth agjrimit", Tirmidhiu nr. 2973. Ebu Davudi nr. 2349. Nesaiu, 4/148, kaptina "Rreth agjrimit"; hadithin e transmeton Ude] b. Hatima Et-Ta'iji r.a. 190 Buhariu, 4/177, kaptina "Rreth agjrimit", Muslimi, nr. 1105. "Rreth agjrimit", kaptina "Rreth ndaless s agjrimit dit e nat"; Hadithin e transmeton Aisha r.a. 191 Muslimi, nr. 1110. "Rreth agjrimit", kaptina "Rreth saktsis s agjrimit i atij q zgjohet xhunub. Hadithin e transmeton Aisha r.a. 192 Buhariu, nr. 184, Muslimi, nr. 1121, 103; Hadithin e transmeton Aisha r.a. 193 Muslimi, nr. 1121, 107, Nesaiu, 4/185; Hadithin e transmeton Hamza b. Amr el-Eslemi r.a. 194 Darekutni, 2/194, me sened t mir. 195 Buhariu, 4/169, "Rreth agjrimit", kaptina "Rreth agjrimit pr t vdekurin". Muslimi, 1148. "Rreth agjrimit", kaptina "Agjrimi pr t vdekurin." 196 Ebu Davudi, nr. 3307, 3308. "Rreth prbetimeve dhe betimet, "kaptina "Agjrimi i agjrimit t betuar pr t vdekurin", Tirmidhiu, nr.716. "Rreth agjrimit", kaptina "Rreth agjrimit pr t vdekurin"; Hadithin e transmeton ibn-Abbasi r.a. 197 Nj sahan i madh pr matjen e vllimit sa tri sa'a, vr. e prkthyesit. 198 Buhariu, 4/141, 149, "Rreth agjrimit", kaptina "Kompensim pr at i cili ka marrdhnie pr gruan e tij n Ramazan." Muslimi, nr. 1111. "Rreth agjrimit", Ebu Davudi, nr. 2390, 2391, 2392, 2393 .. "Rreth agjrimit", kaptina "Pr kompensimin e atij i cili ka pas marrdhnie me gruan e tij n Ramazan." Tirmidhiu nr. 724, "Rreth agjrimit", kaptina "Rreth kompensimit pr dobsim n Ramazan"; Hadithin e transmeton Ebu Hurejre r.a. 199 Ahmedi, "Musned", 5/201, Nesaiu, 4/201, "Rreth agjrimit", kaptina: "Rreth agjrimit t Pejgamberit sal-lallahu alejhi ve sel-lem"; Senedi i hadithit sht hasen.200 Muslimi, nr. 1162, "Rreth agjrimit", Ebu Davudi, nr. 2425, Nesaiu, 4/207, "Rreth agjrimit"; Hadithin e transmeton Ebu Katade r.a. 201 Ahmedi, nr. 21346, 5/201: Hadithin e transmeton Usama b. Zejdi. Senedi i hadithit sht hasen. 202 Ibn Maxhe nr. 1740, kaptina "Rreth agjrimit t dits s hn dhe t enjte";Senedi i hadithit
56 |
sht hasen, ndrsa nj pjes e tij gjendet n prmbledhjen e Muslimit, ndrsa un m s shumti dua q veprat e mia t ngriten derisa jam agjrueshm." 199 203 Muslimi, nr. 1162, "Rreth agjrimit", kaptina "Rreth lavdrimit t agjrimit t tre ditve n do muaj";Hadithin e transmeton Ebu Katade r.a. 204 Ahmedi, "Musned", nr. 21447, 5/225; Senedi i hadithit sht hasen. 205 Buhariu, 4/237, "Rreth itikafi!", Muslimi nr. 1656 (28), "Rreth prbetimeve dhe t betuan!", Tirmidhiu nr. 1539, "Rreth betimi!"; Hadithin e transmeton Omer b. Hattabi r.a.
57 |
Fetvat e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem rreth Lejletul Kadrit Abdullah b. Unejsi e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Kur t presim kt nat t bekuar?" Pejgamberi sall-allahu alejhi ve sel-lem, tha: "Priteni kt nat". Ndrsa ajo ishte nata e 23 e Ramazanit.206 (Ky hadith sht i dobt) Aisha r.a. e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Nse e qlloj at nat, ka t lutem?" Thuaj: "O Allahu im, Ti je Ai i Cili shum fal, m fal mua."207 (Hadithi sht sahih)
_________________
206 Ebu Davudi, nr. 1380. "Rreth namazit", kaptina "Rreth Lejletul Kadrit". Senedi i ktij hadithi sht daif; Hadithin e transmeton Abdullah b. Unejs r.a. 207 Tirmidhiu, nr. 3508. "Rreth duave", kaptina nr. (89), dhe thot: "Ky hadith sht hasensahih. Ahmedi, "Musned", nr. 24969. Hakimi, nr. 1942, 142. Ndrsa Zehebiu thot se sht hadith sahih.
58 |
Fetvat e Pejgamberit salallahu alejhi ue selem rreth haxhit Aisha r.a. e ka pyetur t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "O i Drguari i Allahut, e shohim se xhihadi sht vepra m me vler. Pse edhe ne t mos shkojm n xhihad?" Ai u prgjigj: "Xhihadi m i vlefshm pr juve grat sht haxh mebrur (haxhi i pranuar)."208 Nj grua e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "ka sht e barabart me haxhin e kryer me ty?" Tha: "Umra n Ramazan."209 (Ahmedi) Ummu Ma'kal e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "O i Drguari i Allahut, jam e obliguar t kryej haxhin ndrsa Ebu Ma'kali ka nj deve t re mashkull, " ndrsa ai i tha: "sht e vrtet, por un e kam dhn q t shfrytzohet n rrug t Allahut." Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem i tha Ebu Ma'kalit: "Jepja q t udhtoj me t n haxh dhe kjo do t jet n rrug t Allahut." Pasi q veproi kshtu, ajo tha: "O i Drguari i Allahut un jam plak dhe e smur; a mundet ndonj vepr tjetr t ma zvendsoj haxhin?" Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem u prgjigj: "Umra n Ramazan vlen sa edhe haxhi."210 (Ebu Davudi) Nj njeri iu drejtua t Drguarit t Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Un n kt rrug jap me qira kafsh. Njerzit m thon se pr shkak t ksaj, haxhi im nuk sht n rregull." Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem nuk iu prgjigj, derisa nuk i erdhi Xhibrili a.s. me kt ajet: "Nuk sht mkat pr ju t krkoni begati nga Zoti juaj."(El Bekare, 198). Pejgamberi e thirri at person dhe ia prmendi ajetin e theksuar, e pastaj i tha: "Haxhi yt sht n rregull."211 sht pyetur i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, se cili sht haxhi m i mir dhe ka thn: "I strmbushur dhe i bujshm, i mbushur me telbije dhe me gjakun e kurbanve t haxhinjve!" Pastaj sht pyetur: "Kush sht haxhiu?'' U prgjigj: "Flokshprishur dhe me er jo t kndshme!" Dikush tha: "E ka sht sebil (ka hyn n mundsit pr shkuarje n haxh)?" dhe i tha: "Furnizimi dhe
59 |
kafsha e udhtimit" (mjeti i udhtimit, vr. e prkth.), (Shafiu)212 sht pyetur i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, pr at se a sht umra e obligueshme dhe ka thn: "Nuk sht e obligueshme, por sht mir q ta kryeni." Tirmidhiu thot se ky hadith sht sahih, ndrsa n transmetimin t cilin e prmend Ahmedi, theksohet se nj beduin ka pyetur: "O i Drguari i Allahut, m njofto me umren; a sht ajo e obligueshme?", ndrsa ai iu prgjigj: "Nuk sht, por m mir sht ta kryeni."213 Nj njeri e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Babai im e ka pranuar islamin n vitet e pleqris dhe nuk sht n gjendje t duroj udhtimin, ndrsa haxhin e kemi obligim; a mundem n vend t tij ta kryej haxhin?" "A je ti djali i tij m i vjetr?", pyeti Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem. "Po", i tha ai. "ka mendon nse babai yt i ka mbetur dikujt borxh, e nse ti ia kthen borxhin, a do t llogaritej se sht kthyer borxhi?" "Po, do t llogaritej!" "Ather kryeje haxhin n vend t tij". (Ahmedi)214 Ebu Dheri r.a. iu drejtua t Drguarit t Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Babai im sht plak dhe nuk sht n gjendje t kryej as haxhin e as umren, e as q mund t udhtoj." Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem tha: "Kryeje ti haxhin dhe umren pr baban tnd."215 (Darekuini thot se ti!' gjith transmetuesit jan t besueshm) Nj njeri e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Babai im ka vdekur, ndrsa nuk e ka kryer haxhin; a mund ta kryej n vend t tij?" Ndrsa ai tha: "ka mendon nse babai yt i ka mbetur dikujt borxh; a do t'ia lash at borxh pr t?" "Po." "Borxhi i Allahut ka prparsi, " tha Pejgamberi. (Ahmedi)216 Nj grua e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Nna ime ka vdekur ndrsa nuk e ka kryer haxhin, a mundem ta kryej haxhin pr t?" "Mundesh,
60 |
kryeje pr t, " tha Pejgamberi.217 (hadithi sht sahih) Darekutni thekson se nj njeri i kishte thn t Drguarit t Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Babai im ka vdekur, ndrsa nuk e ka kryer haxhin."Pejgamberi sallallahu alejhi ve sel-lem i tha: "ka mendon nse babai yt ka pasur borxh, ndrsa ti ia ke lar borxhin;a do t pranohej prej teje?" "Po, " tha. "Ather kryeje haxhin pr t".218 Kjo tregon se pyetjet dhe prgjigjet ishin n kontekst t saktsis dhe t lejuars e jo n obligueshmrin e kryerjes s ksaj detyre t shenjt, ndrsa Allahu xh.sh. e di m s miri. I Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem e ka dgjuar nj njeri se si e bn nijetin e haxhit pr t afrmin e tij me emrin Shubrume. E pyeti: "A e ke kryer haxhin pr veten tnde?" "Jo", u prgjigj njeriu. "S pari kryeje haxhin pr vete e pastaj pr Shubrumen, " i tha Pejgamberi.219 Nj grua e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, pr djaloshin t cilin e kishte ngritur para tij: "O i Drguari i Allahut, a ka haxh pr kt foshnje?" "Po mundet ndrsa ty t takon shprblimi, " i tha ai.220 (Muslimi) Nj njeri iu drejtua t Drguarit t Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Motra ime sht zotuar se do ta kryej haxhin e pastaj ka vdekur." Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem, i tha: "ka mendon nse motra jote dikujt i ka mbetur borxh, a do ta laje ti borxhin e saj?" "Po", tha ai. Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem i tha: "Laje borxhin para Allahut, Ai ka prparsi m shum q t'i lahet borxhi Atij."221 (Mutefekun Alejhi) Nj njeri e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "ka guxon e ka nuk guxon q t vesh haxhiu n ihrame?" Ka thn: "Nuk mban kamise (kmish e gjat, galabi; vr. e prkth.), as turhan, as shalvare, as mantel me kapel, as fardo qoft veshje t ciln e ka prekur shafrani, as meste, prve atij q nuk ka papue, por le t'i prej deri nn nyje."222
61 |
(Mutefekun Alejhi) Nj njeri iu drejtua t Drguarit t Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, ndrsa n vete kishte xhube t aromatizuar me shafran: "E kam br nijet umren dhe kam veshur ihramin, ashtu si po m sheh." Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem i tha: "Hiqe xhuben dhe laji nga vetja shenjat e verdha nga aroma." (Mutefekun alejhi) N disa versione theksohet: "Puno n umre t gjitha q i bn n haxh."223 Ebu Katade r.a. e ka pyetur t Drguarin e Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr gjahun e gjuajtur para veshjes s ihramit, mishin e t cilit e kan ngrn edhe shokt qer t cilt vem kishin veshur ihramin. Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem i pyeti: "A ju ka mbetur mish?" i dhan tul mishi dhe e hngri edhe pse ishte n ihram.224 (Mutefekun alejhi) sht pyetur i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, se cila kafsh i lejohet q ta mbys haxhiu. Ka thn: "Gjarprin, akrep in (skorpionin), miun, qenin i cili i ha edhe egrsirat qera." N transmetimin e Ahmedit thuhet: "Gjuajtja e sorrve, por jo edhe mbytja e tyre."225 Duba'a bint-Zubejri iu drejtua t Drguarit t Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-Iem: "Dua ta kryej haxhin, por jam e smur." "Nisu ti pr haxh dhe kushtzo (gjat nijetit): "Do t lirohem prej ihramit atje ku Ti m ndalon (me smundje, lodhje)."226 (Muslimi) Ummu Seleme e pyeti t Drguarin e Allahut, saI-lallahu alejhi ve sel-lem pr haxhin e saj: "Jam e smur o i Drguari i Allahut." "Kryeje tavafin duke kalruar pas njerzve, " u prgjigj Pejgamberi.227 Aisha r.a. e pyeti t Drguarin e Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "O i Drguari i Allahut, vall nuk do t hyj n Qabe?", ndrsa ai i tha: "Hyn n
62 |
hixhr228; ajo sht pjes prbrse e Qabes."229 Urve ibn-Mudarrisi e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "O i Drguari i Allahut, un kam ardhur nga malet Tajj, e kam lodhur edhe kafshn, por jam edhe vet i lodhur. Pasha Allahun, nuk kam kaluar asnj kodr e t mos ndalem n t (me lutje). A m sht pranuar haxhi?" I Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem tha: "Kush merr pjes me ne n namazin e sabahut n kt vend (Muzdelife) dhe del n Arafat para ksaj, llogaritet se e ka kryer haxhin."230 (Hadithi sht sahih) Disa njerz prej Nexhdit erdhn te i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem dhe e pyetn: "O i Drguari i Allahut, ka sht haxhi?, " ndrsa ai iu prgjigj: "Haxhi sht Arafati. Kush arrin (t shkoj n Arafat) para lindjes s diellit- ai ka arritur t kryej haxhin, ndrsa kush vonohet- nuk e ka mkat." Pastaj e vendosi lajmtarin pas tij i cili e thoshte t njjtn pas tij.231 (Ahmedi) Nj njeri iu drejtua t Drguarit t Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Kam harruar dhe e kam rruar kokn para se t ther kurbanin." "Ther kurban, " i tha, "do t mjaftoj." Pastaj nj tjetr e pyeti:"Kam harruar dhe kam ther kurbanin para se t hedh guralect, "ndrsa Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem i tha: "Nuk ka gj, gjuaji guralect." Pr kado q pyetej i Drguari i Allahut, qoft q ka kryer prpara apo m pas, prgjigjej: "Nuk ka gj, kryeje at." (Mutefekun Alejhi) N transmetimin t ciln e prmend Ahmedi sht thn: "Pr fardo q pyetej at dit, qoft nse dikush ka br dika nga harresa apo nga padituria ose pr shkak se nuk i sht prmbajtur renditjes e t ngjashme, prgjigjej: "Nuk ka gj, kryeje at." N nj transmetim tjetr sht thn: "E kam rruar kokn para therjes s kurbanit." "Nuk pengon, there tani, " i ka thn Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem. Dikush tjetr e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "E kam rruar kokn para gjuajtjes s guralecve, " ndrsa ai i tha: "Nuk pengon, gjuaji tash."
63 |
N versionin e tret sht theksuar se sht pyetur i Drguari i Allahut: "Si sht puna me at i cili ther kurban para rruarjes s koks apo rruan kokn para se t ther kurban", dhe ka thn: "Nuk pengon." Njerzit i vinin duke e pyetur: "O i Drguari i Allahut, e kam kryer sa'jin para tavafit apo kam br dika m hert e dika m von, " dhe t gjithve u prgjigjej: "Nuk pengon, prve njeriut i cili padrejtsisht lndon nderin e vllait t tij musliman; ai ka gabuar dhe ka dshtuar."232 (Ebu Davudi) Pr shkak t morrave q i kishte Kab ibn-Uxhreti, i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, i tha q ta rruaj kokn derisa ishte n ihram. Pr kt veprim duhej t therte nj dele apo t ushqej gjasht t varfr apo t agjroj tre dit.233 I Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, i ka lejuar atij i cili merr deven pr kurban q ta kalroj gjat rrugs.234 (Mutefekun alejhi) Omeri r.a. i ka thn t Drguarit t Allahut, sal-lallahu alejhi ve el-lem: "Si dhurat kam fituar nj deve t vogl (nexhib) dhe pr t m jan dhn treqind dirhem. A mundem ta shes dhe pr ato para t blej nj deve tjetr?", ndrsa Pejgamberi sallallahu alejhi ve sel-lem iu prgjigj: "Jo, por at preje kurban."235 Prijsi i besimdrejtve Ali Ibn ebu-Talibi e ka pyetur t Drguarin e Allahut sallallahu alejhi ve sel-lem pr ditn e Haxhit t Madh dhe Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem i ka thn: "Ajo sht dita e par e Kurban Bajramit." (Tirmidhiu)236 N transmetimin e Ebu Davudit, me sened t besueshm sht prmendur se i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, sht ndalur te xhemaratet n Haxhin Lamtumirs dhe ka pyetur: "Cila dit sht kjo?" U prgjigjn: "Kjo sht dita e par e Kurban Bajramit, "ndrsa ai tha: "Kjo sht dita e Haxhit t Madh."237 Allahu i Lartsuar thot: "Dhe (ky sht) nj kumtim nga All-llahu dhe i drguari i Tij drejtuar t gjith njerzve n ditn e haxhit t madh, se All-llahu sht trhequr prej (marrveshjes s) idhujtarve."(Et-Tevbe, 3) Ndrsa me t vrtet lajmtari ka lajmruar kt heqje dor (prej mushrikve) n
64 |
ditn e Haxhit t Madh.238 N "Sahih" sht vrtetuar se prej Ebu Hurejres r.a. transmetohet se ka thn: "Dita e Haxhit t Madh sht dita e par e Kurban Bajramit."239 _______________________
208 Buhariu, 3/302. "Rreth haxhit", kaptina "Vlera e haxhit t pranuar" dhe kaptina "Haxhi i gruas, dhe rreth xhihadit". Nesaiu, 5/114, 115, kaptina "Rreth vlerave t haxhit". Ahmedi, 6/71; Hadithin e transmeton Aisha r.a. 209 Buhariu, 4/67. "Rreth haxhit". Muslimi, nr. 1256. Ahmedi, 3/352; Hadithin e transmeton Xhabiri r.a. 210 Ebu Davudi, nr. 1989. "Rreth riteve", Tirrnidhiu, nr. 939., "Rreth haxhit", kaptina "Rreth umres n Ramazan";Hadithi sht sahih, e transmeton Ummu Mu'kal r.a. 211 Ebu Davudi, nr. 1733. "Rreth haxhit"; Senedi i hadithit sht i fort. Ahmedi "Musned", nr. 6435 dhe Taberiu nr. 3789; Hadithin e transmeton Ebu Umame Et-Temimi (Allahu e mshiroft). 212 Shafiu, nr. 744. Tirmidhiu nr. 3001. "Tefsiru", kaptina "N suren Ali Imran, ajeti 96-97."lbn Maxhe, nr. 2896. "Rreth riteve". Begavi, "Sherhu-l-Sunne". N senedin e tij gjendet Ibrahim b. Jezid el-Hevzijj el-Mekki ndrsa ai sht metruk- i ln apo i lshuar, ashtu si pohon edhe Hafizi n: "Et-Takribu". Tirmidhiu thot: "Ku hadith nuk na sht i njohur, prve hadithit t cilin e transmeton Ibrahim Ibn-Jezid el_Hevzijj el-Mekki, ndrsa m hert disa dijetar pr Ibrahimin kan pasur disa vrejtje rreth mbamendjes s tij." Un e vlersoj: "Mirpo, hadithi ka disa argumente t cilat e ngrisin n shkalln hasen-hadith, prej t cilve sht ai t cilin e prmend Tirmidhiu, Ibn Maxhe, Hakimi dhe Bejhekiu, ndrsa ai sht hadithi i Ebu Bekrit r.a. e t cilin Tirmidhiu e llogarit si garib. "Telhisu-l-Habir", prej Hafiz Ibn-Haxherit, 2/239, 240.Ndersa hadithin e transmeton Abdullah b. Omera r.a. 213 Tirmidhiu, nr. 931. "Rreth haxhit". Ahmedi, "Musned", 3/216. Bejhekiu "Sunen", 4/349. N senedin e ktij hadithi gjendet Haxhaxh Ibn Erta'ta EI-Kufi i cili sht i dobt. Tirmidhiu thot" hadithi sht hasen, madje edhe n disa shembuj t botuar theksohet se sht hasen-sahih. Ndrsa n vrtetimin e tij, shum e kan vzhguar Haxhaxhin dhe shumica jan pajtuar rreth dobsis s tij, dhe kan rn n ujdi se ai ishte i dhn edhe pas tedlisit. Imam Neveviu thot: Nuk duhet t pasojn fjalt e Tirmidhiut n vrtetimin e autenticitetin e tij, derisa edhe Hafizi sht pajtuar pr dobsin e tij. Bejhekiu thot: sht ruajtur prej Xhabirit se sht mevkuf, gajri merfu'u, dhe sht transmetuar prej Xhabirit merfu'an n kundrshtim me at, duke menduar n hadithin e Ibn Lehi'as, prej At'a, prej Xhabirit mertuan, "Haxhi dhe umra jan farz". Hafizi n "EI-Fethu", thot: "Kt hadith e ka shqyrtuar Ibn-Adin, ndrsa Ibn Lehi'ah sht daif.
65 |
Gjithashtu, thuhet n "Telhis": sht gjithsesi i njohur prej Xhabirit hadithi i Haxhaxh Ibn-Ert'a, ndrsa i sht kundrshtuar hadithi Ibn Luhje'ut, derisa t dyt jan vlersuar si daif, ndrsa m me.vend sht prej Xhabirit. 214 Nesaiu, 5/117, 118. "Rreth haxhit", Ahmedi, "Musned", nr. 15693. N senedin e tij gjendet Jusuf Ibn ez-Zubejr el-Mekki, pr t cilin vetm Ibn Hibbani pohon se sht transmetues i besueshm. Nga ana tjetr, hadithi ka dshmit e veta t cilat e ngrisin n shkalln e hasen-t mir; Hadithin e transmeton Abdullah b. Zubejr r.a. 215 Darekutni, 2/283. Tirmidhiu, nr. 930. "Rreth haxhit" Ebu Davudi, nr. 1810. Nesaiu, 5/117. "Rreth axhit". Senedi i hadithit sht sahih- i besueshm. Tirmidhiu thot: Ky hadith sht hasen-sahih, sipas rivajetit t Ebu-Ruzejn el-Ukajliut ndrsa emri i tij sht Lekit b. Amir. 216 Ahmedi, "Musned", nr. 1815; Senedi i hadithit sht hasen. 217 Tirmidhiu, nr. 929, "Rreth haxhit". Muslimi, n nj version m t zgjatur, nr. 1149. "Rreth agjrimit", kaptina 'Rreth agjrimit pr t vdekurin." Ebu Davudi, nr. 2877. "Rreth testamentit"; Hadithin e transmeton Burejda r.a. 218 Darekutni, 2/260, nr. 113; Hadithin e transmeton Enesi r.a. 219 Ahmedi, "Musned" 1/389, nr. 1000; Hadithi sht mevkuf, prej Ibn Abbasit r.a., Ebu Davudi, nr.1811. "Rreth haxhit", kaptina "Rreth kryeqes s haxhit bedel pr tjetrin". Ibn Maxhe, nr. 2903. "Rreth riteve" Ibn Hibbani, "Sahih", nr. 962. Mevarid, hadithin e transmeton Ibn Abbasi. Bejhekiu thot se senedi i ktij hadithi sht sahih, n kt kaptin nuk ekziston hadith m t besueshm sesa ky. 22l0 Muslimi, nr. 1336. Shafiu, 1/28. Nr. 741. Maliku, 1/42. Tirmidhiu, nr. 942."Rreth haxhit", kaptina reth haxhit t fmijs". Ibn Maxhe, nr. 2910. 221 Buhariu, 11/507. "Rreth premtimeve dhe betimit". Nesaiu, 5/116. "Rreth haxhit". Hadithin e transmeton Abdullah b. Abbasi r.a. 222 Buhariu, 3/318, 319, 320, 321. "Rreth haxhit", Muslimi, nr. 1177. "Rreth haxhit". "Muvet'a", 1/324, 325, 328. "Rreth haxhit", kaptina "Rreth veshmbathjes t ciln e ka t ndaluar muhrimi", Tirmidhiu, nr. 33. "Rreth haxhit." Ebu Davudi, nr. 1823, 1824, 1825, 1826. Nesaiu, 5/129, "Rreth haxhit";Hadithin e transmeton Abdullah b. Omeri r.a. 223 Buhariu, 3/498. "Rreth umres", Muslimi nr. 1180. "Rreth haxhit". "Muvet'a", 1/328, 329. Tirmidhiu, nr.835, 836. "Rreth haxhit". Ebu Davudi, nr. 1819, 1820. Nesaiu, 5/142/143. "Rreth haxhit". Ahmedi "Musned", 4/224, nga thnia t ciln e transmeton Ja'la b. Ummije. Neveviu thot pr
66 |
hadithin: "Gjat kryerjes s umres, ndalohet gjith ka ndalohet gjat kryeries s haxhit, dhe ktu prmendet se ai i cili prek parfumin qoft me harres apo nga padituria, sht i obliguar q ta largoj at menjher, dhe pr t nuk pason kefareti-kompensimi. Ky sht qndrimi i medhhebit t Shafiut, e me kt pajtohen edhe Ata, Sufjan eth-Thevri, Ishaku dhe Ebu Davdui. Derisa Maliku, Ebu Hanife, El- Muzeni dhe Ahmedi thon se sipas dy thnieve shum t besueshme; se sht i obliguar t jap fidje-kompensim. Mirpo, mendimi m i drejt sht ajo e Malikut, e ajo sht se, sht e obliguar t jepet fidjekompensim ai i cili parfumoset nga harresa apo nga padituria, dhe t ciln e bart gjat koh. Allahu e di m s miri. 224 Buhariu, 4/22. "Rreth haxhit." Muslimi, nr. 1196. "Rreth haxhit". "Muvet'a", 1/350. "Rreth haxhit". Tirmidhiu, nr. 847. "Rreth haxhit". Ebu Davudi, nr. 1852. "Rreth riteve".Nesaiu, 5/182. "Rreth haxhit".Ibn Maxhe, nr. 3093. "Rreth riteve"; Hadithin e transmeton Ebu Katade r.a. 225 Ahmedi, nr. 10607. (3/3); Hadithin e transmeton Ebu-Se'id EI-Hudriu r.a. ndrsa hadithi sht sahih. 226 Buhariu, 4/114. "Rreth martess". Muslimi, nr. 1207. "rreth haxhit". Nesaiu, 5/168. "Rreth haxhit";Hadithin e transmeton Aisha r.a. 227 Buhariu, 3/392. "Rreth haxhit". Muslimi, nr. 1276. "Rreth haxhit." "Muvet'a", 1/371. "Rreth haxhit".Ebu Davudi, nr. 1883. "Rreth riteve". Nesaiu, 5/223. "Rreth haxhit". Ibn Maxhe, nr. 2961. "Rreth riteve";Hadithin e transmeton Ummu Seleme r.a. 22B (Hixhri sht nj mur gjysmrrethi n pjesn veriore t Qabes, t cilin disa e quajn hixhri i Ismailit a.s. vr. e prkth.) 229 Tirmidhiu, nr.876. "Rreth haxhit". Ebu Davudi, nr. 2028. "Rreth riteve". Nesaiu, 5/219, kaptina "Rreth kryerjes s namazit n pjesn gjysmrrethore t Qabes, t quajtur Hixhr."Ky hadith sht sahih. 230 Tirmidhiu, nr. 891. "Rreth haxhit", kaptina "Kush arrin imamin n Musdelife, ka arritur ta kryej haxhin". Ebu Davudi, nr. 1950. Nesaiu, 5/263."Rreth haxhit". Ibn Maxhe, nr. 3016. "Rreth haxhit." Darimiu, "Sunen", 2/59. Ahmedi, 4/261, 262; Hadithin e transmeton Urve b. Mudarrisi, ndrsa ky hadith sht sahih. 231 Ahmedi, 4/309. Tirmidhiu, nr. 889. "Rreth haxhit", kaptina "Kush arrin imamin n Musdelife ka arritur t kryej haxhin." Ebu Davudi, nr. 1949. "Rreth riteve". Nesaiu, 5/264. "Rreth haxhit". Ibn Maxhe, nr.3015. "Rreth riteve". Darimiu, "Sunen", 2/59. "Rreth riteve"; Hadithin e transmeton Abdullah b. Omeri r.a. ndrsa hadithi sht sahih. 232 Buhariu, 3/454, 455. "Rreth haxhit." Muslimi, nr. 1306. "Rreth haxhit". Ahmedi, 2/159.
67 |
"Muvet'a'', 1/421. "Rreth haxhit". Tirmidhiu, nr. 916. "Rreth haxhit". Ebu Davudi, nr. 2014. "Rreth riteve". Ibn Maxhe, nr. 3051. "Rreth riteve"; Hadithin e transmeton Abdullah b. Amr b. El-Asi r.a. 233 Buhariu, 4/138. "Rreth haxhit", kaptina "Rreth ajetit kur'anor: Fe men kane minkum meridan ev bihi ezen min re'sihi fefidjetu." Muslimi, nr. 1201. "Rreth haxhit". "Muvet'a", 1/117. "Rreth haxhit". Nesaiu, 5/194, 195. "Rreth haxhit". Ibn Maxhe, 3079. "Rreth haxhit, " kaptina "Rreth kompensimit t atij i cili gjendet n fatkeqsi "; Hadithin e transmeton Aabdullah b. Mugfil r.a. 234 Buhariu, 3/430. "Rreth haxhit", kaptina "Rreth kalrimit t deveve t caktuara pr kurban". Muslimi, 1323. "Rreth haxhit". Tirmidhiu, nr. 911. "Rreth haxhit". Nesaiu, 5/175."Rreth haxhit"; Hadithin e transmeton Enes b. Maliku r.a. 235 Ebu Davudi, nr. 1756. "Rreth riteve t haxhit", kaptina "Rreth zvendsimit t kurbanit". N senedin e tij, gjendet Xhehm Ibn El-Xharudi t cilin askush prve Ibn Hibbanit nuk e llogarit si ravij t besueshm, derisa transmetuesit tjer jan t besueshm. El-Mundhiri prmend n: "El-Muhteseri-s-Suneni Ebi Davud", Buhariu thot: Nuk sht e njohur se El-Xhehmi a ka dgjuar prej Salimit." 236 Tirmidhiu, nr. 3088. 'Tefsir", kaptina "Rreth sures Et-Tevbe", dhe nr. 957."Rreth haxhit", kaptina "Rreth dits s haxhit t madh- Kurban Bajramit"; Hadithin e transmeton Aliu r.a. n senedin e tij, gjendet El-Haris el-E'averi, ndrsa ai sht ravij i dobt, por e vrtetojn ata t cilt jan pas tyre. 237 Ebu Davudi, nr. 1945. Ibn Maxhe, nr. 3058. Et-Taberiu, nr. 16447. Bejhekiu, 5/139. Hadithi sht sahih, ndrsa e transmeton Ibn Omeri r.a. 238 Ebu Davudi, nr. 1945. "Rreth haxhit", kaptina "Rreth haxhit t madh". Senedi i hadithit sht i besueshm. Buhariu n prmbledhjen e tij me koment. Ibn Maxhe, nr. 3058. Taberiu, nr. 16447. Bejhekiu, 5/139; Hadithin e transmeton Abdullah b. Omeri r.a.; Hadithi sht sahih. 239 Buhariu, 8/403. "Rreth namazit", kaptina "Mbulimi i pjesve t turpshme n namaz." "Rreth haxhit", Muslimi nr. 1347, Ebu Davudi, nr. 1946; Senedi i hadithit sht sahih, i besueshm. Nesaiu, 5/234. Me senedin sahih, "Rreth haxhit", kaptina rreth fjalve t t Lartsuari!: Veshuni mir gjat shkuarjes n mesxhid"; Hadithin e transmeton Ebu Hurejre r.a.
68 |
Ndarja e Haxhit prej Umres I Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem ua ka lejuar sahabve q t ndajn haxhin prej umres. Pastaj ka thn se sht m e lavdrueshme q ta bjn kt, q m n fund t thot se ndalja e haxhit prej umres sht obligative. Kt fetva asgj nuk e ka deroguar. Kt ne e konsiderojm parim t fes t ciln duhet zbatuar sepse obligimi i ksaj vepre sht m i sakt dhe m i fort se mendimi i cili e ndalon at. sht vrtetuar, n t ciln nuk ka kurrfar dyshimi, se Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem ka thn: "Kush nuk ka marr me vete kurbanin- le t thot me z telbijen pr umre, ndrsa nse ka sjell kurbanin me vete- le t thot telbijen pr haxh dhe umre."240 I Drguari i Allahut gjat haxhit e merrte me vete kurbanin dhe bashkarisht e kryente haxhin dhe umren. Kjo praktik transmetohet n m shum se 20 transmetime t ndryshme prej gjashtmbdhjet sahabve. Ka praktikuar kiran-haxhin dhe i ka urdhruar me t t gjith ata q me vete kan marr kurbanin. Ndrsa atyre t cilt nuk kan marr kurban me vete, i ka urdhruar pr temettuhaxh, Kshtu ka vepruar dhe ka thn Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem. Nj njeri e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, se a mund t ther si kurban nj dele e cila i sht huazuar q t shrbehet me qumshtin e saj, pasi q nuk ka dika tjetr q t ther si kurban. Resulullahu i tha: "Preji flokt, thonjt dhe shkurtoi mustaqet dhe rruaji pjest e turpshme. Kjo do t mjaftoj si kurban te Allahu."241 (Ebu Davudi) sht e ndaluar q si kurban t theret delja e huazuar pr shkak t qumshtit, sepse njri prej kushteve t pranimit t kurbanit sht q muslim ani i cili ther, t jet pronar i kurbanit t tij. Nse e ka fituar huadhnia n afat t caktuar, sht i obliguar q ta kthej dhe nuk i lejohet q ta ther si kurban. _______________________
240 Buhariu, 1/341. "Rreth hajzit", kaptina "Rreth fillimit t paraqitjes s hajzit", dhe kaptina rreth fjalve t Allahut t Lartsuar: "Haxhi sht n muajt e caktuar." Muslimi, nr. 1211. "Rreth haxhit, " kaptina "Rreth lejimit t kryerjes s ifrad-haxhit, " "Muvet'a", 1/410, 411, 412. "Rreth haxhit". Ebu Davudi, nr.1778, 1779, 1780. "Rreth riteve", kaptina "Rreth haxhit ifrad, " Nesaiu, nr. 1775, 1778. "Rreth haxhit." 241 Ebu Davudi, nr. 2789. Nesaiu, 7/2, me zinxhirin e sakt t transmetuesve.
69 |
Rreth kurbanave I Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem u ka urdhruar shtat sahabve t tij q t paguajn secili nga nj dirhem dhe t blejn nj kurban. Atyre iu duk i shtrenjt, ndrsa Resulullahu u tha: "Kurbant m t mir jan ata m t shtrenjtit dhe m t trasht." Pastaj ju tha q katr prej tyre, secili pr nj kmb, t marrin kurbanin, dy pr brir, ndrsa i shtati ta ther dhe t gjith s bashku t sjellin tekbir.242 (Ahmedi) Ky grup sht n shkalln e shtpiakve pr t cilt mjafton nj dele, sepse ata ishin nj grup. Ebu Burde bin-Nijari ia prmendi t Drguarit t Allahut, sallallahu alejhi ve sel-lem, nj dele t ciln e kishte therur n ditn e Bajramit. I Drguari sal-lallahu alejhi ve sel-lem, e pyeti: "A e ke therur para namazit?" "Po, " u prgjigj. "Athere delja jote sht mish i zakonshm dhe nuk mund t llogaritet si kurban." "O i Drguari i Allahut, un kam nj dash t ri (gjasht muajsh) dhe e plqej m shum sesa delet e rritura dhe t mdha." "Mundesh, there por kjo sht e lejuar vetm ty e askujt tjetr pas teje, " i tha Pejgamberi, sal-lallahu alejhi ve sel-lem.243 Sipas ktij hadithi, kurbani nuk lejohet q t theret para namazit t Bajramit, pa marr parasysh a ka ardhur koha e namazit t Bajramit apo jo. Me kt pa dyshim ne e tregojm fen ton. N dy sahihet prej Xhundub b. Sufjan el-Bexheliut transmetohet se disa sahab kan therur kurbanat para namazit t Bajramit, dhe Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sellem, u ka thn: "Kush ka ther para namazit-le t ther kurban tjetr, e kush nuk ka ther- le t ther n emr t Allahut."244 N dy Sahihet prej Enesit r.a. transmetohet se Pejgamberi sallallahu alejhi ve sel-lem ka thn:''Ai i cili ka therur kurban para namazit, le ta prsris therjen."245 ________________________
242 Ahmedi, nr. 15068. 3/424. Prej Ebu-l-Eshd' Sulejmiut, ndrsa ky prej babait t tij dhe gjyshit. N zinxhirin e transmetuesve Bakijj b. Velidi, pr t cilin Ibn Haxheri thot se di t hesht transmetuesin jo t besueshm, n zinxhirin e transmetuesve dhe Ibrahim b. Ebi Abbas Samiriu, pr t cilin thot se i sht dobsuar mbamendja kur sht plakur.
70 |
243 Buhariu, 10/10. Muslimi, nr. 1961. Tirmidhiu, nr. 1508. Ebu Davudi, nr. 2800. Nesaiu, 7/222, 223.Darimiu, "Es-Sunen", 2/80, transmeton Ahmedi, 4/40. 244 Buhariu, 10/17. Muslimi, nr. 1960. Nesaiu, 7/224. Ibn Maxhe, nr. 3152. Prej Semure b. Xhundubit dhe Buhariut, 10/4 Muslimi, nr. 1962 Nesaiu, 2/192 prej Enes Ibn Malikut. 245 Buhariu, 10/4 n kaptinn "Kurbanat", Muslimi (1962), "Kurbanat", Nesaiu, 2/192.
71 |
Pr namazin n Bejtu-l-Makdis sht betuar nj sahab i t Drguarit t Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem se do t falet n Mesxhidu-l-Aksa n Kuds nse muslimant e marrin Mekn dhe Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem i tha q n vend t asaj t falet n Mesxhidu-l-Haram n Mek. 246 Ebu Dheri e pyeti t Drguarin e Allahut: "Cili sht mesxhidi i par i ndrtuar n Tok?" "Mesxhidu-l-Haram, " u prgjigj Pejgamberi. "E pastaj, " pyeti Ebu Dheri. "Mesxhidu-l-Aksa, " u prgjigj i Drguari i Allahut. "Sa sht dallimi kohor mes ndrtimit t ktyre dy mesxhideve?", pyeti srish Ebu Dheri. "Dyzet vjet", u prgjigj Resulullahu.247 (Mutefekun alejhi) Sahabt e pyetn t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, se cili mesxhid sht themeluar n devotshmri dhe iu prgjigj e ky sht mesxhidi t cilin e kan ndrtuar n Medine pas Hixhretit, ndrsa pr mesxhidi Kuban para Medins tha se n t ka hajr t madh.248
________________________
246 Ebu Davudi, nr. 3305-6. Darimiu, 2/184, 185. Me zinxhirin e besueshm t transmetuesve. 247 Buhariu, 6/290-91. Muslimi, nr. 520. Nesaiu, 2/32; Hadithin e transmeton Ebu Dheri r.a. 248 Muslimi, nr. 1398. Prej Ebu Seid el-Hudrij, Ahmedi, nr. 20603, prej Ubejj Ibn-Kabit.
72 |
Vlera e disa sureve Kur'anore E kan pyetur sahabt t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, se cili sht ajeti m i lartsuar n Kur'an. U prgjigj: "Allahu ia il-lahe il-la Huve-l-Hajju-l-Kajjum" (Ajetul-kursij; El Bekare, 255;Allahu sht Nj, nuk ka Zot tjetr prve Atij. Ai sht mbikqyrs i prhershm dhe i prjetshm.)249 (Ebu Davudi) Nj njeri i tha t Drguarit t Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "E kam vendosur nj tend, por nuk e kam ditur se nn t sht nj varr. Kam dgjuar nj njeri se si e lexon suren Mulk. E lexoi deri n fund." Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem i tha: "Ajo njeriun e ruan dhe e shpton nga azabi (mundimet) i varrit." (Pr suren Mulk (Tebareke) i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, thot se shpton prej mundimeve t varrit.)250 (Tirmidhiu; Ibn-Abdul Berri thot se ky hadith sht sahih.)251 Nj njeri krkoi prej t Drguarit t Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem q t'ia lexoj nj sure t prgjithshme. Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem e lexoi suren Zelzele dhe kur e dgjoi deri n fund, ai njeri tha: "Pasha At i Cili t drgoi me t Vrtetn, nuk do t lexoj asgj tjetr." Pastaj shkoi, ndrsa i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem tha: "Shpto njeri i vogl, shpto njeri i vogl."252 (Ebu Davudi) Nj prej sahabve i tha t Drguarit t Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Un e dua suren Ku-l-Huvallahu Ehad, " dhe Pejgamberi i tha: "Dashuria ndaj asaj sure do t fus n Xhennet."253 Ukbe b. Amir e pyeti: "ka mendon pr leximin e sures Hud dhe Jusuf?" Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem i tha: "Nuk do t lexosh asgj m t mir dhe m t ndikueshme te Allahu nga suret Felek dhe Nas."254 (Nesaiu)
73 |
________________________
249 Muslimi, nr. 810, Ebu Davudi, nr. 1460. 250 Tirmidhiu, nr. 2893, Ebu Davudi, nr. 1400, prej Ebu Hurejres, hadithi sht hasen (i mir). 251 Tirmidhiu, nr. 2893, Ebu Davudi, nr.(1400). 252 Ebu Davudi, nr. 1399. Ahmedi, "Musned", 2/169. Hakimi, 3/532. Prej Abdullah b. Amr lbn-A'asit. 253 Buhariu, "Mualekan", 2/213-4, Tirmidhiu, nr. 2903. Bezzari prej Enes b. Malikut, hadithi sht hasen (i mir). 254 Nesaiu, 8/254. Hadithi sht sahih.
74 |
Rreth vleres s disa veprave E pyetn se kush sht m afr Allahut dhe u pgjigj: "Ata jan t cilt lexojn Kur'an, ata jan t dashurit e Allahut dhe elita."255 (Ahmedi) Abdullah b. Amr Ebul-A'asi e pyeti t Drguarin e Allahut, sallallahu alejhi ve sellem, se pr sa koh ta lexoj tr Kur'anin dhe Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sellem iu prgjigj: "Nj muaj." "O i Drguari i Allahut, un mundem m shpejt." "Ather njzet dit, " tha Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem. Abdullahu srish i tha se i duket gjat koh dhe Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sellem e zvogloi n pesmbdhjet dit, n dhjet dit, n pes dit dhe n fund i tha: "Nuk e kupton Kur' anin ai q e lexon pr m pak se tre dit."256 (Ahmedi) Dy veta ishin kontestuar rreth nj ajeti dhe Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem iu ishte prgjigjur: "Kshtu sht shpallur, " e pastaj ka thn: "Kur'ani sht shpallur n shtat dialekte."257 (Mutefekun alejhi) sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr kopshtet e Xhennetit dhe ka thn: "Ato jan hallka n t cilat prmendet Allahu."258 sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr veprn m t mir dhe m t lart te Allahu dhe sht prgjigjur: "T prmendurit e Allahut."259 (Ahmedi) sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr pritjen e shpejt t prgjigjes s duas, q n t vrtet, pengon pranimin e duas. Pejgamberi sallallahu alejhi ve sel-lem shpjegoi shkakun e mospranimit t duas dhe tha: "Njeriu zakonisht thot: "Jam lutur, por nuk m sht pranuar duaja, " dhe pr shkak t ksaj dshprohet dhe nuk lutet m." (Muslimi)260
75 |
Ebu Bekri ka krkuar prej t Drguarit t Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem q ta msoj pr nj dua t ciln do ta thot n namaz dhe i ka thn: "Thuaj: Allahumme in-ni dhalemtu nefsi dhulmen kethira ve in-nehu la jegfiru-dh-dhunube il-la Ente, fegfir li magfireten min indek verhamni in-ne ke ente-l-Gafur Rahim. ( O Allahu im, un i kam br shum gjynah vetes time, ndrsa vetm Ti i fal mkatet dhe m fal mua me falje nga Ti dhe m mshiro; me t vrtet Ti je Fals i Gjithmshirshm)".261 (Mutefekun alejhi) I Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem e msoi nj beduin q t thot: "La ilahe il-la-llAhu vahdehu la sherike lehu, Allahu Ekber kebira, vel Hamdulil-lahi kethira ve Subhanallahi Rabbil alemin, ve la havle ve la kuvvete il-la bil-lahil Azizil Hakim." (Nuk ka Zot prve Allahut, Ai sht Nj dhe nuk ka shok. Allahu sht m i Madhi dhe Falnderimet e shumta i qofshin Allahut, Lavdi i takon Allahut, Zotit t botve, nuk ka fuqi e as forc prve te Allahu, t Fuqishmit dhe t Urtit), ndrsa beduini tha: "Kjo sht pr Zotin tim, ndrsa ka sht pr mua?" Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem iu prgjigj: "Thuaj: Allahummagfir li verhamni vehdini verzukni ve afini" (O Allahu im, m fal mua dhe m mshiro mua dhe m udhzo mua dhe m furnizo mua dhe m bn t shndetshm). Kto fjal t vlejn edhe pr dunja edhe pr ahiret."262 (Muslimi) sht pyetur i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr kopshtet e Xhennetit dhe ka thn se ato jan xhamit. Pastaj sht pyetur pr knaqsit dhe ndjet n xhami dhe ka thn: "Knaqsia n xhami sht thnia e fjalve: subhanallah, vel-hamdulilah, vel la ilahe il-lallah vallahu ekber." (Tirmidhiu)263 sht ankuar nj njeri te i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, se nuk mund t mbaj mend Kur'anin. "M mso me dika pr t ciln do t shprblehem, o i Drguari i Allahut." "Thuaj: Subhanallah uel hamdu lilah ve la ilahe il-lallahu, vallahu Ekber, ve la havle ve la kuvvete il-la bil-lah."
76 |
Njeriu tha: "O i Drguari i Allahut, kjo sht pr Allahun, e ka sht pr mua?" Iu prgjigj: ""Allahumm-r-rhammi ve afini vehdini veerzukni.''264 Njeriu e shtrngoi dorn e tij sikur kapi dika me t, ndrsa Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem, tha: "Dora e ktij njeriu sht e mbushur me t gjitha t mirat." (Ebu Davudi) Kaloi i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem prskaj Ebu Hurejres derisa ky mbillte nj pem, dhe i tha: "A dshiron t t udhzoj n mbjelljen e cila sht m e mir se kjo? Subhanallah dhe Elhamdulilah dhe La ilahe il-lallahu dhe Allahu Ekber. Pr do fjal t thn ke nj dru t mbjellur n Xhennet." 265 (Ibn Maxhe) E pyetn t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Si mundet dikush prej nesh t fitoj do dit nga nj mij sevabe?" "Le t thot do dit njqind her subhanallah, do t'i regjistrohen njmij sevabe ose do t'i fshihen njmij mkate (t vogla), " u prgjigj Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem."266 (Muslimi) Iu ankua nj sahab t Drguarit t Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem se e ka kafshuar nj akrep (skorpion), ndrsa ai tha: "Sikur para mbrmjes t thoshte: Eudhu bi kelimatil-lahi tammati min sherri ma halek: (Krkoj mbrojtje n fjalt e prkryera t Allahut nga e keqja q e ka krijuar), nuk do t'i bnte dm."267 (Muslimi) Nj njeri krkoi prej t Drguarit t Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem q ta msoj se si t krkoj mbrojtje prej s keqes dhe i tha: "Allahumme in-ni eudhu bike min sherri sem'i ve sherri bas ari ve sherri lisani ve sherri kalbi, ve sherri menijji' (O Allahu im, t mbshtetem Ty nga e keqja e t dgjuarit tim dhe e keqja e t pamurit tim dhe e keqja e gjuhs time dhe e keqja e zemrs time dhe e keqja e organit tim gjenital)."268 (Nesaiu)
77 |
I Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem sht pyetur se si t drgohet salavat pr t dhe ka thn: "Allahumme sal-li 'ala Muhammedin ve 'ala ali Muhammed, kema sal-lejte 'ala Ibrahime ve 'ala ali Ibrahim, in-neke Hamidu-m-Mesxhid. Ve barik 'ala Muhammedin ve 'ala ali Muhammed, kema barekte 'ala Ibrahime ve 'ala ali Ibrahim, in-neke Hamidu-m-Mesxhid" (O Allahu im, shpto Muhamedin dhe farefisin e Muhamedit, ashtu si shptove Ibrahimin dhe farefisin e Ibrahimit. Me t vrtet Ti je falnderues dhe i Lavdruar. O Allahu im, beko Muhamedin dhe farefisin e Muhamedit, ashtu si ke bekuar Ibrahimin dhe farefisin e Ibrahimit, me t vrtet Ti je i Falnderuar dhe i Lavdruar.)269 (Mutefekun alejhi) Mu' adh b. Xhebeli iu drejtua t Drguarit t Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "M njofto pr nj vepr e cila do t m fus n Xhennet dhe do t m largoj nga zjarri!'' I Drguari i Allahut, sallallahu alejhi ve sel-lem iu prgjigj: "Ke pyetur pr dika q sht e madhe, por sht e leht pr at t cilit Allahu ia bn t leht: Bhu rob i Allahut dhe mos i prshkruaj asnj shok, kryeje namazin, jepe zekatin dhe agjro Ramazanin dhe vizito Shtpin (Qaben vr. e prkth.)." Pastaj i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem i tha: "A dshiron t t udhzoj n dyert e do t mir?" "Gjithsesi o Pejgamber", ia ktheu Mu'adhi. "Agjro sepse agjrimi sht mbrojtje nga zjarri, jep sadaka sepse sadakaja shuan mkatet sikur uji q shuan zjarrin dhe kryeje namazin n terrin e thell t nats." Pastaj tha: "A dshiro t t njoftoj pr boshtin e fes dhe kulminacionin e gjithkaje? Islami sht boshti i gjithkaje, shtylla e islamit sht namazi ndrsa kulminacioni sht xhihadi n rrug t Allahut." Pastaj vazhdoi: "A dshiron t t njoftoj pr themelin e t gjitha ktyre q i prmendm? Kujdesu mir pr kt!" (tregoi n gjuhn). Mu'adhi pyeti: "O i Drguari i Allahut, vall do t prgjigjemi edhe pr at q do t themi?" Pejgamberi iu prgjigj: "Mjer nna pr ty o Muadh, e ka tjetr i hedh njerzit me fytyr n zjarr, prve se ajo t ciln e kan thn gjuht e tyre?"270 (Hadithi sht sahih) Nj beduin krkoi prej t Drguarit t Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem q ta udhzoj n vepra t cilat do ta fusin n Xhennet dhe Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem iu prgjigj: "Bhu rob i Allahu, mos i prshkruaj Atij asgj, kryeje namazin e obliguar, jepe zekatin e caktuar dhe agjro Ramazanin." Beduini i tha: "Pasha At n dorn e t Cilit sht shpirti im, as q do t shtoj e as q do t paksoj dika."
78 |
Kur beduini shkoi, i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem ju tha sahabve: "Kush gzohet q t shoh banorin e Xhennetit, le ta shikoj kt."271 (Mutefekun alejhi) Nj njeri e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "M udhzo n nj vepr e cila do t m fus n Xhennet, ndrsa do t m largoj nga zjarri, " dhe iu prgjigj: "Bhu rob i Allahut, mos i prshkruaj asgj, kryeje namazin, jepe zekatin dhe ruaji lidhjet farefisnore."272 Nj beduin krkoi prej t Drguarit t Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem q ta udhzoj n nj vepr e cila do ta fus n Xhennet dhe iu prgjigj: "Edhe pse e shkurtove fjalimin dhe ndruhesh nga t pyeturit, un them: "Lsho robin dhe liro robin." Beduini pyeti: "A nuk sht e njjt?" Tha: "Jo, t lshosh robin do t thot q vet nga pasuria e tij ta lshosh, ndrsa ta lirosh robin do t thot t'i ndihmosh pjesrisht n lirimin e tij. E pastaj ta japsh fushn n punim ose delen n mjelje me plot qumsht apo plaka e cila merret prej ndonj armiku, t gjith t'ua ndash t afrmve tuaj. Nse kt nuk mund ta bsh, ushqe t uriturin, jepi t pij t eturit, urdhro t mira dhe ndalo t kqijat. E nse edhe kt nuk mund ta bsh, ruaje gjuhn tnde, prve se t flassh mir."273 Nj njeri e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "ka sht islami?", dhe iu prgjigj: "Q zemra jote t'i nnshtrohet Allahut dhe muslimant t jen t qet nga gjuha jote dhe nga duart e tua." Pastaj e pyeti: "ka sht m e mira n islam? "Imani", u prgjigj Pejgamberi sal-Iallahu alejhi ve sellem. "ka sht imani?", pyeti i njjti person. "T besosh n Allahun, n melek, n shpalljet e Allahut, n Pejgambert e Tij, n ringjalljen pas vdekjes, " u prgjigj i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem. "E cili lloj i imanit sht m i miri?", pyeti njeriu. "Hixhreti", u prgjigj Pejgamberi. "ka sht hixhreti?", pyeti njeriu. "T lsh t keqen, " tha Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem. "Cili lloj i hixhretit sht m i mir?", pyeti njeriu. "Xhihadi", u prgjigj Pejgamberi sal-lallahu alejhi ve sel-lem "ka sht xhihadi?, " pyeti njeriu. "Q t luftosh me mosbesimtart kur t'i takosh, " tha i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem. "Cili xhihad sht m i miri?, " pyeti njeriu. "Atij t cilit ia therin kalin dhe ia derdhin gjakun (atij lufttari), " u prgjigj i Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lern, e
79 |
pastaj shtoi:"Ndrsa pas ksaj, dy vepra jan m t mirat: haxhi pa mkate ose umra."274 (Ahmedi) sht pyetur i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Cila vepr sht m e mir?" dhe sht prgjigjur: "Besimi n Allahun, pastaj xhihadi, pastaj haxhi pa mkate; vlera e ktyre veprave ndaj t tjerave sht sikur largsia ndrmjet lindjes dhe perndimit t diellit."275 (Ahmedi) Sahabt diskutonin pr at se cila vepr sht m e mir dhe disa than se ajo sht shuarja e etjes s haxhinjve, t tjert thonin se ajo sht ndrtimi i Mesxhidu-lharamit, t trett se haxhi, derisa disa t tjer than se ajo sht xhihadi n rrug t Allahut, ndrsa Omeri r.a.e pyeti pr kt t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, Me kt rast Allahu i Lartsuar e shpalli ajetin vijues: "A mos e konsideruat dhnien e ujit haxhinjve dhe kujdestarin ndaj xhamis s shenjt, si besimin e atij q i besoi Allahut dhe dits s fundit dhe q luftoi n rrugn e Allahut? Jo, ato nuk jan t barabarta t Allahu. Popullin mizor Allahu nuk e v n rrug t drejt. Ata t cilt besuan, migruan dhe luftuan me pasurin dhe veten e tyre n rrugn e Allahut, ata kan pozit m t lart te Allahu dhe vetm ata jan fatlum."(Et Tevbe, 19-20)276 Nj njeri i tha t Drguarit t Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "O i Drguari i Allahut, kam dshmuar se nuk ka Zot tjetr prve Allahut dhe se me t vrtet ti je i Drguari i Tij, i fali pes namazet (e caktuara) dhe jap zekatin n pasurin time dhe agjroj muajin e Ramazanit." I Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, me kt rast i tha: "Kush vdes duke i br kto, n Ditn e Gjykimit do t jet me t drguarit, me t sinqertit dhe me shehidt kshtu (pastaj i lidhi gishtat), nse nuk ka qen i padgjueshm ndaj prindrve t tij."277 (Ahmedi) Nj njeri e pyeti t Drguarin e Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr at se cila sht vepra m e mir dhe i tha: "T ushqesh t varfrin dhe t'i japsh selam atij q e njeh dhe at q nuk e njeh."278
80 |
(Mutefekun alejhi) Ebu Hurejre e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Kur t shikoj, shpirti m qetsohet ndrsa zemra m gzohet: m njofto pr at se prej ka e gjith kjo sht e krijuar?" "Gjithka sht krijuar prej ujit." Pastaj e pyeti: "M njofto pr veprn e cila do t m fus n Xhennet?" "Jep selam, ushqe t varfrin, mbaji lidhjet farefisnore, fale namazin e nats derisa bota fle, do t hysh n Xhennet n paqe."279 (Ahmedi) Iu ankua nj njeri t Drguarit t Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, se zemra e tij sht e ashpr, ndrsa i Drguari i tha: "Nse dshiron q zemra jote t zbutet, ushqe t varfrin dhe prkdhele jetimin n kok."280 sht pyetur i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Cila vepr sht m e mira?", dhe sht prgjigjur: "Zgjatja e namazit." Ather e pyetn pr sadakan m t mir dhe ka thn: "Sadakaja e atij q posedon pak." Pastaj e pyetn pr hixhr n m t mir, dhe u prgjigj: "Kush l at q e ka ndaluar Allahu." Ather e pyetn pr xhihadin m t mir dhe ju tha: "Q t luftosh kundr mushrikve me pasurin dhe me jetn tnde." Pastaj e pyetn: "Cila sht vdekja m e ndershme?", dhe iu prgjigj: "Atij q i derdhet gjaku dhe t cilit i theret kali."281 (Ebu Davudi) E pyetn t Drguarin e Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr at se cila sht vepra m e mir dhe iu prgjigj: "Besimi pa dyshime, xhihadi pa mashtrime (marrja nga plaka e lufts para se t ndahet) dhe haxhi pa mkate."282 Ebu Dheri e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Si t jap sadaka kur nuk kam pasuri?", ndrsa ai iu prgjigj: "Sadaka sht edhe thnia e tekbirit dhe Subhanallah dhe Elhamdulilah dhe La ilahe il-lallah dhe Estagfirullah, dhe t urdhrosh pr t mira dhe t ndalosh nga e keqja, t largosh ferrat nga rruga, eshtrat dhe gurt, t'i ndihmosh t verbrit dhe t'ia sqarosh t shurdhtit dhe memecit, t'i ndihmosh njerzve q t gjejn far krkojn, t'i dalsh n ndihm atij q gjendet n nj situat pr t'i ndihmuar, me
81 |
fuqin tnde t mbrosh t pafuqishmin, e gjith kjo sht sadaka. Edhe n marrdhniet tua me gruan tnde ke sadaka." Ebu Dheri e pyeti: "Si do t kem shprblim pr plotsimin e epshit tim?" I Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem iu prgjigj: "Sikur t kesh nj fmij e t t vdes, a do t shpresoje prej Allahut shprblim?" Ebu Dheri iu prgjigj me po, ndrsa i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sellem e pyeti: "A e ke krijuar ti?" "Jo, por Allahu e ka krijuar, " u prgjigj Ebu Dheri. "A e ke udhzuar ti?, "pyeti srish Pejgamberi, sallallahu alejhi ve sel-lem. "Jo, por Allahu e ka udhzuar, " u prgjigj Ebu Dheri. "A e ke furnizuar ti?", pyeti i Drguari i Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem, "Jo, por Allahu e ka furnizuar, " u prgjigj Ebu Dheri. "Pra, kshtu sht edhe me marrdhniet seksuale. Mbille farn n hallall dhe ruaje nga harami. Allahu do ta ngjall, e nse do Ai, do ta bj t vdekur. Sidoqoft, ty t takon shprblimi."283 (Ahmedi) I Drguari i Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem i pyeti sahabt: "Cili prej jush sot ka agjruar?" Ebu Bekri u prgjigj: "Un". "Cili prej jush sot ka prcjell xhenaze?" Srish Ebu Bekri: "Un, o Pejgamber." "E cili prej jush ka ushqyer t varfrin?" "Un, " tha Ebu Bekri. "Cili prej jush ka vizituar ndonj t smur?" "Un, o i Drguari i Allahut, "srish Ebu Bekri. "Te cili bashkohen kto vepra, do t hyj n Xhennet."284 (Muslimi) Ebu Dheri e pyeti t Drguarin e Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr at i cili bn ndonj t mir e pastaj njerzit pr kt e lavdrojn. "Ky sht prgzim i prshpejtuar pr besimtarin."285 (Muslimi) Ukbe e pyeti t Drguarin e Allahut sal-lallahu alejhi ve sel-lem pr veprat m t mira dhe i tha: "Mbaji lidhjet me at q i ka ndrprer, jepi atij q nuk t ka dhn dhe tejkalo me t mir mbi padrejtsin e cila t sht br."286
82 |
(Ahmedi) Nj njeri e pyeti t Drguarin e Allahut, sal-lallahu alejhi ve sel-lem: "Si ta di kur kam br mir e kur kam br keq?" Pejgamberi iu prgjigj: "Nse fqinjt tuaj thon se ke br mir, ather t jesh i sigurt se ke br mir. Nse thon se ke br keq, t jesh i sigurt se ke br keq."28 _________________________
255 Ahmedi, Ibn Maxhe, nr. 215, n hyrje.Hadithi sht sahih (i besueshm). 256 Tirmidhiu, nr. 2947, Ebu Davudi, nr. 1390, 1394. Nesaiu, 4/209-10. Ahmedi, 2/164 dhe nr. 6736. Hadithi sht sahih. 257 Buhariu, 9/20, 21. Muslimi, nr. 818. Ebu Davudi, nr. 1475. Tirmidhiu, nr.2944. Nesaiu, 2/150, 152. "Muvet'a", 1/201. Hadithin e transmeton Omer b. Hattabi r.a. 258 Tirmidhiu, nr. 3505. Prej Enes b. Malikut ndrsa prej Ebu Hurejres r.a., nr. 3504. N vend t fjals "mbledhje" "mesxhidi", hadithi sht hasen (i besueshm). 259 Ahmedi, nr. 26977. Hakimi, nr. 1825. Ibn Maxhe, nr. 3791, prej Ebu-Derdase. 260 Muslimi, 2753, "Muvet'a" 1/213, Tirmidhiu, 3603. 261 Buhariu, 2/265. Muslimi, nr. 2705. Tirmidhiu, 3521. Nesaiu, 3/53, prej Abdullah b. Amrit. 262 Muslimi, nr. 2696. 263 Tinmidhiu, 3504, prej Ebu Hurejres r.a. Tirmidhiu, nr. 3505. Taberaniu, "El-Kebir", prej Ibn Abbasit r.a. hadithi sht hasen. 264 Ebu Davudi nr. 832. Nesaiu, 2/143. Prej Ibn Ebij Evfa;Hadithi sht sahih (i besueshm). 265 Ibn Maxhe, nr. 3808. Prej Ebu Hurejres: Zinxhiri i transmetuesve t hadithit sht hasen (i besueshm). 266 Muslimi, nr. 2698. Tirmidhiu, nr. 3459, 267 Ebu Davudi, nr. 3898. Muslimi, nr. 2709; Hadithi sht hasen (i besueshm). 268 Tirmidhiu, nr. 3487. Ebu Davudi, nr. 1551. Nesaiu, nr. 259 dhe 260/8. Prej Sheki b. Huejdit; hadithi sht sahih (i besueshm). 269 Buhariu , nr. 406. Tirmidhiu, nr. 483. Ebu Davudi, 976. Nesaiu, nr. 3/47, prej Kab b. Axhrebit. 270 Tirmidhiu, nr. 2619. Ahmedi, nr. 21511. Ibn Maxhe, nr. 3973. Hadithi sht sahih (i besueshm). 271 Buhariu, 3/210. Muslimi, nr. 14, prej Xhabirit r.a. 272 Buhariu, 3/208. Muslimi, nr. 13. Nesaiu, 1/234. Prej Ensariut. 273 Ahmedi, nr. 18173-4/299. Prej Sera b. 'Azibit me njerzit e besueshm n zinxhirin e transmetuesve 274 Ahmedi, nr. 16579. Taberaniu, "Prmbledhja e madhe", prej Amr b. Abese, me zinxhirin e besueshm t transmetuesve. 275 Ahmedi, nr. 18531, Taberaniu, "Prmbledhja e madhe", prej Mu'adhit r.a. me zinxhirin e besueshm t transmetuesve. 276 Muslimi, nr. 1879, prej Nu'man b. Beshirit.
83 |
277 Ahmedi, Taberaniu: Prej Amr b. Murre. Hejthami, "Mexhmea-z-Zevai'd", 8/147. Thot se zinxhiri i transmetuesve te Taberaniu sht i besueshm. 278 Buhariu, 11/18. Muslimi, nr. 39. Ebu Davudi, nr. 5194. Prej Abdullah b.Amrit ibnul-Asit. 279 Ibn Hibbani, nr. 2559, Hakimi, 39/7278, Ahmedi, nr. 7873. 280 Taberaniu, "Mekarim". Buhariu, "Shuabu-l-Iman". Prej Ebu Hurejres r.a., El-Mutteki, El-Hindi, "Kenzu-l-Ummal", nr. 6010. 281 Ebu Davudi, nr. 1449. Nesaiu, 5/58: Hadithi sht sahih, gjithsesi i besueshm. 282 Buhariu, 1/73. Muslimi, nr. 83. Tirmidhiu, nr. 1658. Nesaiu, nr. 5/113. 283 Ahmedi, nr. 20973. Prej Ebu Dherit r.a. dhe 5/168. 284 Muslimi, nr. 1028. 285 Muslimi, nr. 2641. Ibn Maxhe, nr. 4225. 286 Ahmedi, nr. 16883, dhe 4/148. 287 Ahmedi, 9/402. Ibn Maxhe, nr. 4223. Ibn Hibbani, nr. 526. Me zinxhirin e besueshm t transmetuesve prej Abdullah b. Mes'udil.

Fetvatë e Të Dërguarit Të Allahut Salallahu Alejhi Ue Selem

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Fetvatë e Të Dërguarit Të Allahut Salallahu Alejhi Ue Selem

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1|

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Biografia e Imam Ibn Kajjim El-Xheuzijjut

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem

Fetvat e t Drguarit t Allahut salallahu alejhi ue selem