IN NEDERLAND

ARJEN VAN VEELEN

Kunstroof
an alle wereldleiders die ons land bezochten, maakte premier Wim Pijbes de meeste indruk op me. Vooral hoe hij in beeld sprong tijdens het fotomomentje van Rutte en Obama voor De Nachtwacht. Een photo bomb. De museumdirecteur laat vrijdag een advertentie met de foto in The New York Times zetten. Zoals voetballers na de wedstrijd altijd voor zon muurtje met logos worden genterviewd, zo stonden ze daar voor De Nachtwacht. Rembrandt haalde de voorpaginas van de Frankfurter Allgemeine tot The New York Times. Laat die advertentie maar zitten. Zelden in de geschiedenis kreeg n doek zo veel aandacht. Dt is cultureel ondernemen. Fantastisch, toch? Kunst als Holland-promotie, helemaal prima. Gebeurt wel vaker. Dutch design is ons nationale relatiegeschenk, onze sleutelhanger. Kunst zou zelfs wat politieker mogen, bijvoorbeeld als onze kunstenaars verre, enge landen bezoeken. Je bent hier al snel een kniesoor als je ergens op let. Toch had ik meer verwacht. Pijbes had bijvoorbeeld ook Portret van een Afrikaanse man van Jan Mostaert kunnen laten zien. Hij was zo trots op dat schilderij dat hij vorig jaar zelfs de VN uitgenodigde om het te bekijken. Dit is de oudste Zwarte Piet, zei hij over het doek. Nu liet hij Obama schilderijen uit de zeventiende eeuw zien die duidelijk maakten wat voor tolerante samenleving we in de Gouden Eeuw waren, hoe we openstonden voor emigranten.

Wat me, denk ik, stoort is die museumshopmentaliteit, die in elk kunstwerk een koelkastmagneet ziet
et Rijksmuseum als Keukenhof van onze VOC-mentaliteit. Kunst als vehikel. Rembrandt als behang. Kunst als tulp. Wat me, denk ik, stoort is die museumshopmentaliteit, die in elk kunstwerk een koelkastmagneet ziet. Die het zicht belemmert. Probeer maar eens aan de Mona Lisa te denken, zonder te denken aan een Mona Lisa-mok. Juist goed als kunst een vehikel is! Dat schreef de beroemde filosoof Alain de Botton laatst. Die aanhalingstekens zijn op verzoek van kunstcriticus Fisun Gner, die deze week in The Spectator voorstelde om hem niet langer filosoof te noemen, maar zakenman. Ik hield vroeger ook van De Botton. Later als ik groot was, en kaal, wilde ik ook De Botton worden. Die liefde bekoelde toen hij radicaal de Aristoteles voor economen-toer op ging. De afknapper was toen hij me op Facebook potloodsetjes met filosofische teksten probeerde te verkopen. Zo had Plato het niet bedoeld. In zijn nieuwe boek schrijft Alain de Botton dat musea doodse bedoeningen zijn. Ze moeten zelfhulpkathedralen worden, vindt hij. Wren musea maar doodse bedoeningen. Je kunt geen museum meer instappen of een beroemde gastcurator heeft met zn poten aan de kunst gezeten: dit schilderij is de favoriete keuze van BNer X. In april is De Botton zelf gastcurator in het Rijksmuseum. Hij geeft 150 kunstwerken nieuwe bijschriften waarop staat waar ze cht over gaan. Over relatieproblemen, bijvoorbeeld. Verbeter je liefdesleven met dit schilderij. Stop met roken met Kop van een skelet met brandende sigaret van Van Gogh. Kunstroof is het. Ik weet weinig van kunst. Ik weet wel dat kunst therapeutisch kan zijn. Juist daarom wil ik onbelemmerd zicht. Hoe vaak heb ik niet geduizeld in musea? Maar alleen in musea waar niemand in mijn oor tetterde, waar niemand in beeld sprong.

Arjen van Veelen (a.v.veelen@nrc.nl) schrijft op deze plek een wisselcolumn met Margriet Oostveen (m.oostveen@nrc.nl)