KONFLIK SEMPADAN DIKALANGAN NEGARA ASEAN MOHD FOAD SAKDAN AHMAD MARTADHA MOHAMED 1.

0 PENDAHULUAN

Garis sempadan yang membahagikan satu kawasan geografi dengan satu kawasan yang lain adalah lebih kompleks berbanding mengikut apa yang terlakar di atas peta. Pemetaan hanya menunjukkan lakaran garisan yang merentasi lembah, bukit, sungai atau satu garis lurus yang merentasi sebuah gurun. Sebaliknya tidak semua garis sempadan adalah sama seperti apa yang dilukis di atas peta. Terdapat beberapa perbezaan wujud dalam keadaan sebenar di mana secara nyata ia adalah lebih berkaitan dengan sejarah dan status semasa kedudukan garis sempadan tersebut. Secara umum garis sempadan boleh diklasifikasikan kepada sempadan antarabangsa dan sempadan informal (perbezaan budaya, pengagihan kumpulan etnik, dorongan keagamaan . Selain daripada itu, dalam sesebuah negara wujud pula sempadan antara negeri, wilayah dan daerah yang hanya bertujuan untuk memudahkan pentadbiran negara dan ini mengikut sistem pemerintahan sesebuah negara tersebut. Sempadan antarabangsa adalah garisan sempadan yang membahagikan sesebuah negara dengan sebuah negara yang lain. !a biasanya dilakukan secara persetujuan bersama atau melalui perjanjian. "onflik sempadan antarabangsa biasanya berlaku apabila dua atau lebih negara bersaing secara terbuka mengenai kawasan atau wilayah dengan mengatakan kawasan tersebut di bawah wilayah atau negaranya. Sesuatu Cease Fire Line biasanya dipersetujui melalui satu perjanjian yang rasmi antara dua atau lebih negara yang mana ia adalah persempadan antarabangsa sementara hasil tindakbalas daripada penyelesaian konflik. Perjanjian persefahaman sempadan (Treaty Line) ialah garisan sempadan yang dibuat berasaskan perjanjian rasmi antara dua atau lebih negara tetapi masih belum dipersetujui hak sebenar di kalangan mereka yang berkonflik sehingga penyelesaian dibuat. #anakala persempadanan yang tidak menentu (Indefinite Boundries) pula merupakan persoalan anggaran sempadanan yang masih belum diukur secara rasmi atau berasaskan maklumat pengukuran dari sejarah lama. $alam Penentuan dan Pengiktirafan Sempadan ini terdapat terdapat beberapa keadaan di mana satu%satu sempadan itu boleh ditentukan dan diiktiraf. &ntaranya ialah melalui Uti Possidetis Juris ( suatu prinsip undang%undang antarabangsa yang dikhususkan kepada negeri%negeri yang baru hendak ditubuhkan tentang perlunya ada sempadan%sempadan , Pembentukan Sunga ( Sungai%sungai yang besar digunakan untuk membahagikan antara dua buah kawasan. $alam pembahagian itu garisan tengah dikenali sebagai thalweg) dan Pe!k" #matan ( wilayah yang dimiliki oleh

salah satu negara digunakan untuk memberikan perkhidmatan dan mempunyai kepentingan kepada negara lain. 'ontohnya di dalam kes Right of Passage (()*+ , Sementa!a tu te!#a$at %uga te!#a$at $e&baga Kae#a" #a&am pembentukan, pertambahan dan pengurangan kawasan di dalam sempadan negara antaranya melalui, se'a!a (emu&a%a# ( perubahan fizikal alam ,Pen)e!a"an (penyerahan kawasan sempadan hasil dari keputusan mahkamah Penak&ukan #an Pena*anan * &a)a"+ Mem$e!,&e" me&a&u Te!!a Nu&& u( (* &a)a" )ang t #ak # m & k ,&e" (e( a$a-+ Ke$utu(an Hak m ( ,&e" #ahkamah "eadilan &ntarabangsa dan Pen)u(unan me&a&u ke$utu(an be!(ama anta!a nega!a )ang te!bab t.

1.1

.ENTUK/.ENTUK PERTIKAIAN SEMPADAN

Pertikaian sempadan wujud apabila sesebuah negara menuntut kawasan yang berhampiran dengan negaranya disebabkan oleh sesuatu kualiti yang dimiliki oleh kawasan tersebut. "ualiti yang dimaksudkan termasuklah dari segi kepentingan sejarah, kawasan berstrategi dan mempunyai sumber ekonomi yang berpotensi seperti hasil minyak atau kawasan laut dalam untuk pelabuhan. Pertikaian tidak akan timbul sehinggalah ia melibatkan perbalahan diplomatik atau melibatkan penggunaan kuasa ketenteraan, tetapi secara tidak langsung ia akan memberi tekanan kepada pihak yang kena tuntut. #enurut undang%undang antarabangsa sesuatu pertikaian sempadan adalah disebabkan oleh ketidak persetujuan ke atas fakta atau konflik ke atas tuntutan perundangan atau atas kepentingan antara dua atau lebih pihak yang terlibat. Secara umumnya terdapat empat jenis pertikaian sempadan yang utama iaitu pertikaian posisi, pertikaian kawasan, pertikaian ke atas sumber dan pertikaian budaya. $alam pertikaian posisi kedudukan atau lokasi sebenar persempadanan adalah di dalam tanda tanya. Sesebuah negara mungkin tidak setuju dengan sesuatu garis sempadan kerana mungkin ianya diukur secara tidak tepat, rekod yang ketinggalan zaman atau disebabkan oleh alasan%alasan lain. 'ontohnya pertikaian kedudukan wilayah 'ordillera del 'ondor di antara ,cuador dan Peru. "edudukan geografi seperti sungai dan banjaran gunung biasanya digunakan sebagai asas persempadanan, akan tetapi posisi yang dianggap tetap ini lama%kelamaan mengalami proses geophisical akan berubah juga posisinya. -ila kedudukan ini turut berubah, maka pertikaian akan timbul. 'ontohnya posisi Sungai 'ongo yang menjadi sempadan antara .epublik of the 'ongo dengan $emokratik .epublik of 'ongo (/aire menjadi pertikaian disebabkan oleh penghakisan dan penimbunan lanar dan lumpur Sungai 'ongo. Pertikaian kawasan pula terjadi apabila sesuatu kawasan negara menuntut sesuatu kawasan di dalam sesebuah negara lain yang didakwa adalah miliknya. Pertikaian jenis ini berlaku disebabkan alasan faktor sejarah atau alasan budaya. Suatu kawasan mungkin telah diduduki oleh sekumpulan manusia atau menjadi kawasan sesuatu

negara mengikut sejarah dahulu kala. 0aktor sejarah ini terbongkar kemudian daripada pembahagian asal dan ini menyebabkan negara menuntut semula tambahan kawasan sebagai wilayahnya. 'ontohnya kes !ra1 menuntut wilayah "uwait dalam tahun ())+ dengan mendakwa "uwait adalah wilayah !ra1 pada zaman dahulu. 'ontoh lain ialah pertikaian kawasan antara 2igeria dan 'ameroon ke atas Semenanjung -akasi. #anakala pertikaian ke atas sumber pula selaras dengan perkembangan populasi penduduk dunia, keperluan kepada sumber asas seperti makanan, minuman dan minyak yang menjadi semakin kritikal untuk sesebuah negara terus hidup. Pertikaian sempadan ini biasanya kerana perebutan ke atas sumber%sumber asli untuk kepentingan ekonomi sesebuah negara. 3ari ini jika dilihat kebanyakan konflik yang berlaku di dunia adalah berpunca dari asas pertikaian bentuk ini. Perbezaan budaya, anutan agama dan fahaman politik merupakan satu bentuk lagi punca kepada pertikaian sempadan. Perbezaan ini walaupun sukar untuk menentukan sempadannya, namun ia kerap menjadi sumber kepada pertelingkahan yang melibatkan penduduk sesebuah negara. "adangkala perbezaan kumpulan etnik ini membawa kepada penyingkiran atau dihalau keluar dari sempadan kawasan etnik majoriti setempat. Pertelingkahan jenis ini agak sukar untuk diselesaikan kerana mereka yang terlibat adalah juga warganegara dan pengasingan mereka ke kawasan lain melibatkan pencerobohan sempadan negara yang berkenaan. 'ontohnya pertikaian di dalam dan di sekitar sempadan 4urusalem yang berasaskan anutan agama di kalangan penganut 5ahudi, "ristian dan !slam. #anakala di !reland 6tara pula pertelingkahan antara penganut .oman "atolik dan Protestan yang mahukan kawasan itu dijadikan kawasan Protestan sepenuhnya. $ari perbincangan di atas, konflik juga mungkin berpunca dalam dua atau lebih dari bentuk%bentuk yang dinyatakan secara serentak. Pertikaian sempadan juga tidak seharusnya berpunca dari perbalahan antara negara dengan negara, tetapi juga oleh faktor dalaman negara sendiri seperti pertikaian sempadan negeri atau daerah yang berpunca dari kelemahan pentadbiran dan masalah sumber pendapatan atau perebutan sumber ekonomi dan kuasa politik. #asalah dalaman seperti perbezaan etnik, agama, budaya juga menjadi pertikaian hingga membawa tuntutan kepada pemecahan sempadan untuk kuasa pemerintahan sendiri atau memohon kuasa autonomi bagi sesuatu wilayah dalam sesebuah negara.

1.0

KA1IAN KES KONFLIK SEMPADAN DI ASEAN S$!at&)

K,n2& k Pe!(em$a#anan Laut #an Tuntutan ke Ata( Ke$u&auan kepulauan Spratly

"onflik tuntutan ke atas kepulauan Spratly ini telah bermula sejak Perang $unia "edua. 2amun sehingga tahun ()7+ masih tidak wujud lagi tuntutan yang sah dibuat ke atas kepulauan ini dan ia hanya dianggap sebagai halangan terhadap pelayaran. -agaimanapun pada hari ini tiada satu negarapun yang dapat menuntut sepenuhnya hak kedaulatan ke atas kepulauan Spratly tanpa dicabar oleh negara%negara yang berhampiran. Secara keseluruhannya terdapat * buah negara yang masing%masing menuntut sepenuhnya ataupun sebahagian kecil daripada kepulauan ini. 2egara% negara yang terlibat dalam kemelut tuntutan bertindih kepulauan Spratly ini terdiri daripada 'hina, Taiwan, 8ietnam, 0ilipina, #alaysia dan tidak ketinggalan -runei. &ntara tahun ()9+ hingga ())+ telah bermula perlumbaan untuk menyokong tuntutan ke atas kedaulatan oleh negara%negara yang terlibat di dalam tntutan bertindih ke atas dengan kepulauan Spratly ini dengan menduduki pulau%pulau yang dapat menampung kehidupan atau membina :marker; atau petanda di mana pulau itu tidak dapat

menampung kehidupan. $alam kes%kes tertentu, negara yang menuntut telah membina struktur binaan di atas pulau yang tenggelam ketika air pasang supaya dapat mengekalkan kehadiran secara fizikal pulau ini. Perlumbaan untuk menduduki kepulauan Spratly ini telah meningkatkan ketegangan sehingga mewujudkan konflik antarabangsa. 3asilnya telah berlaku ancaman ketenteraan dalam tahun%tahun kebelakangan ini. Terdapat dua faktor utama yang menyebabkan kepulauan Spratly menjadi rebutan iaitu dari aspek kedudukannya yang strategik dan ekonomi. $ari sudut strategik di mana kedudukannya yang terletak di tengah%tengah laluan utama timur dan -arat. #anakala dari aspek eoonomi, gugusan kepulauan Spratly ini dikatakan mempunyai sumber galian yang masih belum diterokai lagi. "edua%dua aspek ini menyebabkan penyelesaian terhadap isu ini sukar dicapai. !su pertelingkahan perebutan pulau Spratly adalah isu yang sukar untuk diselesaikan di dalam bentuk perundingan. #eskipun terdapat banyak perundingan penyelesaian terhadap isu ini masih belum sampai ke jalan penghujungnya. -anyak faktor%faktor yang menyebabkan isu ini masih belum diselesaikan sehingga sekarang. !su ini yang unik. Pertamanya kerana ia menjadi rebutan banyak negara &sia Tenggara termasuk 'hina. "edua, pulau Spratly merupakan gugusan pulau%pulau yang kaya dengan sumber mineralnya. "etiga, tuntutan kesemua negara penuntut adalah seimbang dan isu ini benar%benar mencabar kewibawaan undang%undang antarabangsa terutamanya dari aspek perundangan maritim. 'hina dan Taiwan menuntut pulau ini berdasarkan faktor sejarah. Tuntutan 0ilipina terhadap kepulauan itu adalah berdasarkan prinsip terra nullius dan berbeza daripada prinsip terra nullius dan berbeza daripada prinsip tuntutan negara%negara lain. Sementara itu tuntutan #alaysia dan -runei ke atas kepulauan Spratly adalah berdasarkan Pentas -enua. Secara keseluruhannya konflik Spratly ini mempunyai potensi untuk diselesaikan melalui undang%undang antarabangsa. <alau bagaimanapun undang%undang antarabangsa itu sendiri terutamanya dalam undang% undang persempadanan perlu diperjelaskan dengan lebih terperinci bagi meningkatkan kredibilitinya. $i samping itu juga negara%negara yang menuntut perlulah bekerjasama dan lebih komited untuk menyelesaikan masalah ini. Sesungguhnya isu Spratly ini sangat kompleks dan penyelesaian yang konkrit tidak mungkin dicapai dalam masa yang terdekat ini. K,n2& k Ma&a)( a/S nga$u!a ke ata( Tuntutan $em & kan Pu&au .atu Put " "emerosotan dalam kemesraan hubungan antara Singapura dan #alaysia menampakkan fenomena yang kerapkali berlaku. $i sebalik beberapa perbezaan pendapat pada tahap rasmi ini, terdapat beberapa petanda tentang merosotnya kemesraan dalam hubungan antara dua negara ini. !su%isu persempadanan merupakan salah satu penyebab kepada krisis antara kedua buah negara. Singapura mempertikaikan haknya ke atas Pulau -atu Putih di mana kawasan atau pulau ini sebenarnya berada dalam kawasan tuntutan yang bertindih dengan #alaysia.

"erajaan Singapura sangat memerlukan pulau tersebut sebagai satu kawasan pembangunan negaranya. Sebagai mempertahankan tuntutan ini pelbagai helah telah dibuat oleh Singapura seperti memburukkan kerajaan #alaysia dan mewujudkan suasana yang tegang sebagai pro=okasi kepada #alaysia. <alaupun begitu, #alaysia dan Singapura masih berada dalam satu pertubuhan kerjasama serantau yang sama iaitu &S,&2. Pertubuhan ini mempunyai cara yang tersendiri dalam menyelesaikan mengikut prinsip%prinsip yang termaktub di dalam perlembagaannya. Prinsip tidak campur tangan dalam urusan dalaman dan luaran negara ahli yang lain, :Self% .estraint; dan amalan #usyawarah ('onsensus menjadi satu budaya &S,&2. $alam pertikaian antara Singapura dan #alaysia, pihak yang terlibat bersetuju untuk mencari penyelesaian secara perundangan. !ni adalah selaras dengan $eklarasi &S,&2 yang ditandatangani pada bulan 4ulai ())>. $eklarasi ini antara lain meminta semua pihak yang terlibat untuk menyelesaikan pertikaian di antara dengan negara biarlah secara aman dan melalui perundangan. Tindakan ini selaras dengan prinsip%prinsip yang termaktub dalam Treaty of Amity and Cooperation in Southeast Asia sebagai satu kod perlakuan antarabangsa yang melingkungi wilayah &S,&2. Setelah kes pertikaian ini berlangsung selama >9 tahun, pada >? #ei >++9 pihak #ahkamah "eadilan &ntarabangsa telah memutuskan bahawa Pulau -atu Putih adalah hak milik Singapura. K,n2& k Ma&a)( a/In#,ne( a ke ata( Pem & kan Pu&au S $a#an #an Pu&au L g tan !su hak pemilikan Pulau Sipadan dan Pulau @igitan antara #alaysia dan !ndonesia menjadi kontro=ersi pada ()*) apabila !ndonesia membantah cadangan wilayah pelantar laut #alaysia yang memasukkan kedua%dua pulau tersebut. "ontro=esi terhadap pulau yang seluas >? hektar ini disebabkan oleh kesamaran persempadanan yang menjadi garis pemisah antara kedua negara. Sengketa pemilikan Sipadan dan @ingitan telahpun berbangkit semenjak pemerintahan 3india -elanda dengan !nggeris pada tahun ()(A lagi. "onflik Sipadan dan @igitan dikatakan terungkit semula apabila !ndonesia menyatakan bahawa #alaysia dalam pemetaan yang dibuat pada >( $isember ()A) telah mencantumkan kedua%dua buah pulau tersebuta dalam wilayahnya. !ndonesia telah mengemukakan protes diplomatiknya pada 9 0ebruari ()9+ dan (B &pril ())>. -agi menyelesaikan konflik persempadanan secara Cberjiran; ini, satu pertemuan peringkat kemimpinan tertinggi antara kedua negara telah diadakan iaitu melibatkan Presiden Soeharto dan $ato 3ussein Dnn pada >* #ac ()9+ di "uantan. <alaupun begitu penyelesaian masalah melalui rundingan ini menghadapi jalan buntu dan gagal. Selepas rundingan melalui &S,&2 juga gagal menyelesaikan pertikaian, pada > 2o=ember ())9 kedua%dua pihak bersetuju untuk membawa kes ini ke #ahkamah "eadilan &ntarabangsa. !su perebutan ini menjadi bertambah gawat apabila berlakunya pertembungan kepentingan ekonomi antara kedua negara berkaitan dengan hak eksporasi industri minyak di kawasan tersebut. #alaysia melalui syarikat Petronasnya telah memberikan

hak kepada Shell untuk melakukan eksplorasi di wilayah perairan laut di sebelah timur "alimantang Timur yang dinamakan sebagai -lok 2$* (5 dan 2$A (/ . $alam masa yang sama !ndonesia juga menerokai kawasan tersebut dengan melebalkan kawasan sebagai blok &mbalat dan &mbalat Timur dalam usahanya mengerudi minyak bumi dan gas. Pada ? 4un >++> wakil #alaysia dan !ndonesia membentang hujah masing%masing mempertahankan hak kedaulatan ke atas pulau%pulau tersebut di #ahkamah "eadilan &ntarabangsa, The 3ague. "eputusan yang dikeluarkan pada (A $isember >++> memberi hak kedaulatan terhadap wilayah Pulau Sipadan dan Pulau @igitan kepada #alaysia. Pertikaian selama ?? tahun akhirnya ditamatkan dengan keputusan (*%( oleh badan perundangan tertinggi Pertubuhan -angsa%bangsa -ersatu(. K,n2& k Pe!(em$a#anan T"a &an# #an Kemb,%a Ku & P!ea" 3 "ea! ialah sebuah kuil "hmer yang terletak di atas cenuram setinggi 7>7 meter di Pergunungan $EngrFk di wilayah Preah 8ihear, "emboja dan di sempadan wilayah Sisaket di bahagian timur laut Thailand telah menjadi titik tengah perbahasan hangat antara negara%negara "emboja dan Thailand. Pertikaian pemilikan kuil ini timbul semula apabila "emboja mengemukakan permohonan kepada 62,S'D agar "uil Preah 8ihear diiktiraf sebagai Tapak <arisan $unia. Thailand mendakwa bahawa permohonan jirannya itu merangkumi tanah sekeliling kuil itu yang dituntut oleh Thailand. Pihak "emboja menarik balik permohonannya, sehingga tahun >++9, setelah mendapat restu Thailand, mengemukakan semula permohonannya yang diubahsuai agar hanya kuil itu yang diiktiraf dan bukan tanah di sekelilingnya. "onflik yang berlaku ini merupakan lanjutan daripada pertikaian hampir sedekad selepas #ahkamah "eadilan &ntarabangsa (!'4 memberikan hak kedaulatan kuil Preah 8ihear kepada "emboja pada ()*>.Status tanah berdekatan kuil 3indu seluas B.*km persegi itu masih tergantung menyebabkan ia menjadi kawasan panas dan diletakkan di bawah perhatian serius oleh pasukan keselamatan kedua%dua buah negara.. "emboja menganggap engiktirafan !'4 ke atas kuil yang dibina pada kurun ke%(( itu turut sama mengiktiraf kedaulatan kawasan B.*km persegi di sekitar pergunungan $angrek sebagai hak mereka. !a juga sejajar dengan Perjanjian ()+A antara Perancis yang memerintah "emboja ketika itu dan kerajaan Siam yang mana sebaik%baik "emboja mencapai kemerdekaan pada ()7B, kuil itu dimasukkan sebagai sebahagian daripada wilayah negara berkenaan. Pada (( 2o=ember >++), #enteri "ehakiman, Pirapan Saliratha=ibhaga menyatakan kerajaan Thailand akan menuntut semula kuil sempadan itu. Sementara itu sekumpulan penduduk kampung di "emboja membakar patung menyerupai wajah Perdana #enteri Thailand, &bhisit 8ejjaji=a sambil mendakwa polisi beliau telah menyebabkan ketegangan di sempadan. 3ubungan diplomatik dengan "emboja menjadi tegang kerana rakyatnya ditahan oleh pihak berkuasa "emboja atas tuduhan mengintip.

Sehingga kini , isu ini masih tidak dapat diselesaikan lagi telah kedua%dua buah negara telah bersetuju untuk mengemukakan semula kes ini ke #ahkamah "eadilan &ntarabangsa (!'4 .

K,n2& k Pe!(em$a#anan In#,ne( a #an nega!a 1 !an Sebagai sebuah negara pulau, !ndonesia mempunyai rantaian (A,7+* buah pulau. $aripada jumlah ini terdapat 9? buah pulau yang berada dipersempadanan dengan (+ negara jiran yang melibatkan !ndia, #alaysia, Singapura, 8ietnam. 0ilipina, &ustralia, Timur%Timur, Palau, Papua 2ew Guinea dan Thailand.. @antaran daripada keadaan ini, tidak dinafikan bahawa !ndonesia sememangnya mempunyai konflik persempadanan yang rumit dan sukar untuk diselesaikan dalam tempoh yang singkat. &ntara persoalan persempadanan yang dihadapi oleh !ndonesia meliputi kepulauan .iau (>+ pulau , #aluku ((9 pulau , Sulawesi 6tara ((( Pulau , Papua () pulau 2anggroe &cheh $arussalam (* pulau , 2TT (7 pulau , Sumetra 6tara dan "alimantan Timur (B pulau , Sulawesi Tengan, Sumetra 6tara dan 4awa Timur (? pulau , -engkulu dan Sumetra -arat (> pulau , 2usa Tenggara -arat, #aluku 6tara, 4awa Tengah, 4awa barat, -anten dan @ampung (masing%masing satu pulau ("ompas, 9 #ac >++7 G Secara terperincinya antara pulau%pulau yang terlibat ialahG (. >. ?. B. 7. *. A. 9. Pulau .ondo (!ndonesia dan !ndia Pulau 2ipa (!ndonesia dan Singapura Pulau Sekatung (!ndonesia dan 8ietnam Pulau #arore, Pulau #ianggas dan Pulau #arampit (!ndonesia dan 0ilipina Pulau -atek (!ndonesia dan Timor%Timor Pulau $ana (!ndonesia dan &ustralia Pulau 0ani, Pulau 0anildo dan Pulau -rass (!ndonesia dan Palau Pulau -erhala (!ndonesia dan #alaysia .

Sehingga kini, tiada penyelesaian yang muktamad dicapai dalam konflik persempadanan tersebut. 1.4 MENANGANI KONFLIK SEMPADAN

Terdapat beberapa penyelesaian yang boleh diutarakan sebagai usaha mengatasi kemelut konflik sempadan ini. Perkara ini telah menjadi agenda utama penubuhan Pertubuhan -angsa%-angsa -ersatu pada tahun ()B7 berikutan kegagalan Liga Bangsa dan Concert of urope! dalam menangani permasalahan kedamaian dunia. #alahan hasrat keamanan dan keselamatan serantau menjadi hasrat seluruh warga dunia. Pe!anan In(t tu( #an P!,(e#u! Un#ang/Un#ang. Pertubuhan -angsa%bangsa -ersatu ditubuhkan bertujuan untuk memenuhi matlamat ini. Tercatat di dalam

-ahagian (& , &rtikel (, bahawa matlamat utama yang membawa kepada penubuhan P-- ialah untuk memperjuangkan kepada keselamatan dan keamanan di peringkat antarabangsa. Secara tak langsung ketegangan yang dicetuskan akibat daripada pertelagahan persempadanan baru yang berlaku selepas Perang $unia "edua akan dapat diselesaikan menurut jalan yang betul. $alam masa yang sama penubuhan #ahkamah "eadilan &ntarabangsa adalah alternatif kedua yang difikirkan dapat membawa jalan keluar dan penyelesaian kepada konflik. "eberkesanan kedua%dua badan ini yang menjadi badan rujuk utama dalam menyelesaikan pertikaian persempadanan walaupun tidak begitu praktikal secara pasti tetapi mampu meredakan ketegangan dan mampu membawa pihak yang bertelagah ke meja perundingan. "edua%dua institusi ini mengaplikasikan sepenuhnya 6ndang%6ndang &ntarabangsa (Statue of "nternational Court of Justice dan Peraturan Pertubuhan -angsa%-angsa -ersatu (Charter of United #ation$ sebagai garis panduan dalam menyelesaikan pertelingkahan yang wujud akibat pertikaian sempadan. D $&,ma( $iplomasi ialah jalan penyelesaian yang menggunakan asas perundingan dan perbincangan yang akan mewujudkan persetujuan bersama ke atas sesuatu perkara. 4aringan kerjasama antara negara yang semakin akrab negara boleh membantu mengatasi masalah ini. "ewujudan para diplomat ini sebenarnya selain daripada menjadi wakil negara, para diplomat ini juga berperanan untuk menjalankan misi perdamaian serta melakukan perbincangan awalan bagi mengelakkan sesuatu konflik daripada berterusan. Tambahan pula diplomat yang diutus ke negara jiran yang berkongsi sempadan yang sama. "es ini dapat dilihat dalam peristiwa pertelagahan tuntutan pemilikan ke atas Pulau -atu Putih antara #alaysia dan Singapura. Para diplomat yang bertugas di dalam kedua negara berterusan mempraktikkan diplomasi peringkat tertinggi bagi mengelakkan pertelingkahan ini dari berlarutan. Peranan diplomasi ini tidak terhad kepada bahu para para diplomat sahaja. #alahan ketua sesebuah negara juga mampu untuk melakukan perbincangan atas asas diplomasi bagi mengelakkan berlakunya perbalahan yang mengakibatkan pertumpahan darah mengenai isu sempadan. -anyak kes%kes yang diselesaikan berikutan persetujuan kedua belah pihak yang bertelagah mengenai persempadanan negara masing%masing selepas kedua belah pihak menjalankan proses perundingan walaupun kadangkala mengambil tempoh masa yang cukup lama. $iplomasi juga memainkan peranan dalam mewujudkan kewujudan kepada perjanjian%perjanjian damai yang dipersetujui antara pihak yang bertelagah.

KESIMPULAN "onsep negara berasaskan kepada nilai sempadan adalah penting dalam meletakkan maruah mereka selain daripada kedaulatan, pengiktirafan, penduduk serta kerajaan. @antaran itu, perletakan skala sempadan yang tertentu akan menaikkan prestij negara itu sendiri di mata dunia. #alahan sesebuah negara itu dianggap hebat seandainya mampu mengawal sempadan negaranya daripada dicerobohi dan menggunakan sepenuhnya asas persempadan ini dalam memajukan taraf sosio ekonomi, politik dan budaya negaranya. &dalah tidak menjadi kesalahan sekiranya sesebuah negara sanggup berperang kerana mempertahankan sempadannya daripada dicerobohi oleh negara lain kerana nilai kedaulatan sesebuah negara dilihat daripada keupayaan sesebuah negara mempertahankan sempadannya daripada dicabuli oleh negara lain. <alaupun begitu, konflik sempadan ini mungkin tidak akan berlaku seandainya semua negara di dunia ini melihat kepada nilai keamanan dan keselamatan antarabangsa sebagai satu landasan dan matlamat bersama. #alahan nilai idealisme keamanan dan keselamatan ini akan mampu direalisasikan oleh setiap aktor dalam arena antarabangsa sekiranya konflik dapat dielak dan diatasi berasaskan kepada faedah global yang sama. $isini lah pentingnya peranan yang dimainkan oleh &S,&2. Sejak ditubuhkan pada tahun ()*A, keanggotaan &S,&2 mencapai (+ buah negara. 'abaran terbesar yang dihadapi oleh &S,&2 sekarang adalah usaha mewujudkan integrasi dan kerjasama terutama dalam menangani konflik dikalangan mereka. -erlandaskan kepada prinsip inilah kebanyakan konflik yang dihdapai berkaitan dengan persempadanan cuba diselesaikan secara sejagat atas nama &S,&2 di bawah perjanjian Perjanjian Persahabatan dan "erjasama ( T&' kumpulan negara serantau itu.

.ujukan

. b& ,g!a2 &dam Schwarz. >++B. "ndonesia% The &''( Southest &sia Study. lection and Beyond . The !nstitute of

-arston, ..P. (())A . )odern *iplomacy. Great -ritainH 3enry @ing @td. -urton, 4ohn and 0rank $ukes. ())+. Conflict% Practices in )anagement+ Settlement+ and ,esolution. 2ew 5ork, 25H St. #artinIs Press. 'atley -ob J #akmur "eliat, (())A . Spratly% the dispute in The South China Sea. -rookfieldH &shgate Publishing. 'hamil <ariya, (()9) . Pergola-an Antara.angsa% Per-em.angan dan "su Utama se/a- 01(2. &#" !nteraksi Sdn -hdH "uala @umpur. $eutsch, #., (()A? , The ,esolution of Conflict% Constructi3e and *estructi3e Processes. 3ew 3a=enH 5ale 6ni=ersity Press.

,dward &zar and 4ohn -urton, eds. ()9*. "nternational Conflict ,esolution% Theory and Practice.+-oulder, 'oloradoH @ynne .ienner Publishers, 0rankel, 4oseph. (()9A . 4u.ungan Antara.angsa *alam *unia yang Sedang Beru.ah+ "uala @umpurH $ewan -ahasa dan Pustaka. 0rancais 4ean, (())A . 5orld in Crisis. 2ew 5orkH .otldges Printing. 0rancois. ())A. The "mpact of the )ultifi.er Arrangement Phaseout on the Asian conomies% 'omments in Panagariya, &., Kuibria, #. G. and .ao, 2. (eds The Global Trading System and $e=eloping &sia. DLfordG 2ew 5ork and 3ong "ongH DLford 6ni=ersity Press for the &sian $e=elopment -ank Gurr, Ted .. (ed. . ())?. )inorities at ,is-% A 6lo.al 7ie8 of thnopolitical Conflict. <ashington, $'H 6S !nstitute of Peace Press, ())? 3olsti, ".4., (())> . "nternational Politics% A 9rame8or- for Analysis. ,nglewood 'liffsH Prentice 3all. 3arris, Stuart and 'otton, 4ames. (())( The nd of the Cold 5ar in Southeast Asia. #elbourneH @ongman 'heshire.

#orgenthau, 3an. 4. (()A9 . Politics Among #ations% The Struggle for Po8er and Peace+ 0ifth ,dition, .e=ised . 2ew 5orkH &lfred &. "nopf. Polomka Peter. (()A9 . :cean Politics in Southeast Asia. SingaporeH !nstitute of Southeast &sian Studies, ()A9. Schwarz, &. . (>++B .A #ation in 5aiting % "ndonesia;s Search for Sta.ility 5 Talisman Publishing. >nd edition Schelling., Thomas '. (>++? . The Strategy of Conflict 3ar=ard 6ni=ersity PressG Shearer, Starke;s. (())B . "nternational La8. -utterworth, @ondon. ,disi ((. 62'T&$. >+++. Cross-border M&A (Mergers and Acquisitions), Foreign ownership and South East Asia business since the 1997 financial crisis xxii, 114-115; 8an den -erghe, Pierre @. (ed . ())+. State 7iolence and thnicity. 2iwot, 'DH 6ni=. of 'olorado Press, ())+ <altz, "enneth . (()A) . Theory of "nternational Politics. .eading, #&H &ddison% <esley. <heatley Ste=en. (())* . "nternational La8. @ondonH -lackstone Press @imited. Su!atk"aba! "D#P&S, !ndonesia 6tusan M#alaysia 2ews Strait Times The Star 6tusan #alaysia, >9 2o=ember ())9 . (Utusan alaysia () &pril, ())* . (6tusan #elayu >) #ac, ())9H(H(