NATURA ZIENTZIAK Ebaluazioa:2 Izen-abizenak:

2.DBH Kontrola: 2 Data: 14/02/14 Nota:

1.Azaldu zertan diren desberdinak meteorizazio kimikoa eta mekanikoa Meteorizazio mekanikoa

(1p)

Harria indarraren edo presioaren ondorioz apurtzen denean gertatzen da. Ohikoa da tenperatura aldaketa handiak dituzten lekuetan, esate baterako, basamortuetan.

Meteorizazio kimikoa Harriak osatzen dituzten mineralak zenbait erreakzio kimikoren eraginez aldatzen dira, eta horren eraginez, harriak zatikatu egiten dira.Ohikoa da leku hezeetan, adibidez, oihanetan.

2.Azaldu zer adierazten duen ondoko grafikoak eta eman prozesuaren izena. (0,5 p) Gelifrakzioak (ura izozteak) harriak hausten ditu. Ura harrien arrakaletan sartzen da, gero ura izoztean presio handiak sortzen dira harrien barruan eta hautsi egiten dira.

3. Definitu higadura, garraioa eta sedimentazioa. Higadura. Meteorizazioaren ondorioz sortutako harri zatiak jatorrizko lekutik kentzea da. Garraioa. Higaduraren ondorioz beren jatorrizko lekutik kendutako klastoak lekualdatzea da. Sedimentazioa.Klastoak leku batean behin betiko uztean gertatzen da.

(1,5 p)

4. Esan zer erliebe den irudiko hau eta bete hutsuneak. Aipatu zer agente geologikok modelatu duen.(1 p)

Zirkua Mihia Morrena zentrala Albo morrena Aurreko morrena

Irudiko erliebea glaziar baten jardueraren ondorioz eratutako erliebe malkartsua da. Glaziarrak elurra pilatzen den lekuetatik izotza urtzen den lekuetaraino mugitzen diren izotz-masak dira.

5. Eman ondoko definizioak:

(1p)

a) Ur biziak: Klima lehorretan eta landaredi urriko lekuetan euria barra-barra egiten duenean sortzen diren eta ibilgu finkorik ez duten urak dira. b) Akuiferoak: lurpeko uren metaketak, putzuen bidez ustia dezakegu. c) Ibaiak: Ur gezako ur-lasterrak dira, ibilgu finkoa eta emari etengabea dutenak. d) Haitzuloak: Harriak disolbatzean lurpean sortzen diren zulo handiak.

6. Azaldu ondoko irudiak zer prozesu adierazten duen.Esan higadura-prozesua ala sedimentu-prozesua den eta zer-nolako ondorioa duen.(1p). Urradura eolikoa: Haizeak harea alerik handienak altuera txikiagoan eramaten ditu, eta horrenbestez, harriaren behealdean gertatzen da higadurarik handiena

Perretxikoen itxurako egiturak. Higadurako prozesua da.

7. Esan adibide bakoitza ibaiko zer prozesuri dagokion; hots, higadurari, garraioari alasedimentazioari dagokion.(1p) Ibai baten bokalean,partikulak metatu egiten dira, eta horren ondorioz,delta bat sortzen da Basamortu bateko harea-partikulak airean esekita lekualdatzen dira Harea itsasertzean metatzen da, itsasoaren eraginez, eta hondartza bat sortzen da

Higadura

Garraioa

Ur gainean dauden materialak

Sedimentazioa

Arroila edo haitzartea

8.Adierazi ondoko esaldiak zuzenak edo okerrak diren. Okerrak direnak zuzendu

(1p)

Meteorizazioa agente geologikoek eragindako prozesu multzoa da atmosferikoek

Haizeak hondartzetan eta basamortuetan higadura txikia eragiten du handia

Glaziarren mihiek hondo lauko harana eratzen dute U itxurako harana

Karkabak malda txikiko lekuetan sortzen diren ildaska oso sakonak dira handiko

Meteorizazio kimikoa giro lehorretan eta hotzetan gertatzen da

mekanikoa

9. Bete ondoko taula:(2p)

ERLIEBE ERLIEBEA BEREZIAREN MODELATZEN IZENA DUEN PROZESUA

Dunak eta erg Sedimentazioa

AGENTE GEOLOGIK OA
Haizea

DEFINIZIOA EDO AZALPENA

Dunak: Hareen metaketak Erg: Hareazko basamortua

Modelaketa karstikoa

Higadura, garraioa eta sedimentazioa

Lurpeko ura

Harri bigunez, hala nola kareharriz, osatutako lekuetan gertatzen da, harriak disolbatu egiten baitira uraren eraginez. Higadura isolatutako dorreak dira. Higadura beste harriek baino hobeto jasaten duten harri gogorrak dira.

Maitagarritximiniak

Higadura

Ur biziak

V itxurako harana

Higadura

Ibaia

Ibaiak alboetako paretak higatzean modelatu du.

Itsaslabarra

Higadura

Itsasoa

Ia bertikalki moztutako itsasertza, kareharriz, arroka bolkanikoz edo granitoz osatua.