OKRUGLI STO OKRUGLI STO

Otpadne vode Otpadne vode problemi i reenja problemi i reenja

Moderator
Dr Boo Dalmacija Dr Boo Dalmacija
1
Izbor polutanata u otpadnoj vodi koji treba ukloniti i potreban nivo
njegovog uklanjanja se reava za svaki sluaj posebno. Pri tome se
moraju uzeti u obzir:
uslovi okoline,
primeniti odgovarajua nauna saznanja,
diti i k t i i k i voditi rauna o iskustvima iz prakse i
voditi rauna o zakonskoj regulativi
koja se odnosi na normiranje maksimalno koja se odnosi na normiranje maksimalno
dozvoljenih koncentracija (MDK)
zagaujuih materija pojedinih efluenata
(efluenata koji se isputaju u javnu (efluenata koji se isputaju u javnu
kanalizaciju ili u vodoprijemnik).
2
Zatita ivotne sredine i zdravlja
ljudi kao osnova zakonodavstva
UWWTD
Definisanje potreba
zatite voda
Dravno
zakonodavstvo
Osetljive ili
neosetljive oblasti
UWWTD
Ostale
Direktive EU
Prihvatljiv aktuelan
kvalitet vode
DA
Bez
akcije
NE
Elementi i procene
Definisanje novih limita
isputanja za SS, BPK, HPK, N, P
Elementi i procene
pri projektovanju
postrojenja za
Definisanje projekta u uslovima
hidraulikog optereenja, optereenja
polutantima, efikasnost tretmana, take
isputanja, dispozicija otpada
iroke drutvene
tretman otpadnih
voda
Selekcija postupka tretmana, optimalna cena
kroz planiranje procesa
iroke drutvene
potrebe i potrebe
ivotne sredine
Razlikujemo etiri stepena preiavanja Razlikujemo etiri stepena preiavanja Razlikujemo etiri stepena preiavanja Razlikujemo etiri stepena preiavanja
otpadnih voda: otpadnih voda:
I stepen (primarno preiavanje): Mehaniko preiavanje
koje obezbeuje uklanjanje taloivih i plivajuih materija.
( ) II stepen (sekundarno preiavanje): Bioloko
preiavanje koje obezbeuje uklanjanje rastvorenih
organskih materija, koloidnih i netaloivih vrstih materija. g j , j
III stepen (tercijarno preiavanje): Uklanjanje nutrijenata
(azotnih i fosfatnih materija).
IV t (k t i j ) Z IV stepen (kvaternerno preiavanje): Zavrno
preiavanje radi uklanjanja preostalog optereenja, i
dezinfekcija vode ukoliko je neophodna
4
Faze procesa preiavanja otpadnih voda i
opcije izvoenja opcije izvoenja
PRIMER! Princip funkcionisanja postrojenja za preiavanje
Granine vrednosti
Uklanjanje grubog
Granine vrednosti
za efluent
i inertnog materijala
Uliv UREAJ ZA PREIAVANJE
OTPADNIH VODA
Izliv
C
I
P
I
J
E
N
T
)
Muljevi
UREAJ ZA OBRADU MULJEVA
Odl j lj O
D
O
T
O
K

(
R
E
Odlaganje muljeva
V
O
Limitiranje sadraja
toksinih materija u mulju
6
KONTROLA PREIAVANJA KONTROLA PREIAVANJA
GRADSKIH OTPADNIH VODA
Di kti 91/271/EEC Direktiva 91/271/EEC
Prema Direktivi, vrsta i stepen preiavanja, odreuje se u , p p j , j
zavisnosti od vrste vodoprijemnika, odnosno da li se radi o
"osetljivom" ili "manje osetljivom" podruju.
U nekim osetljivijim podrujama, treba zahtevati potpunije
preiavanje, dok se u nekim manje osetljivim podrujima, p j j j p j
primarno preiavanje moe smatrati zadovoljavajuim.
7
Norme kvaliteta efluenata postrojenja za preiavanje gradskih otpadnih
voda (komunalne otpadne vode ili meavina ovih voda sa industrijskim).
Councile Directive (91/271/EEC)
Parametri Koncentracija Procenat smanjenja
Biohemijska potronja kiseonika u toku 5
dana (BPK
5
) bez nitrifikacije (mg O
2
m
-3
) 25 70 - 90
Hemijska potronja kiseonika (dihromatna
metoda), (mg O
2
m
-3
)
125 75
Ukupne suspendovane materije,
35 90
(mg m
-3
)
35 90
* Parametri se odreuju u homogenizovanom, nefiltriranom i netaloenom uzorku; BPK
5
se moe zameniti
drugim parametrom: ukupni organski ugljenik (TOC) ili ukupna potronja kiseonika (TOD) ako se moe
uspostaviti korelacija izmeu BPK i novoizabranog parametra; suspendovane materije nisu obavezujui uspostaviti korelacija izmeu BPK
5
i novoizabranog parametra; suspendovane materije nisu obavezujui
parametar; BPK
5
i HPK efluenta laguna za preiavanje odreuju se u filtriranom uzorku, pod uslovom da
koncentracije suspendovanih materija u uzorku nisu vee od 150 gm
-3
; navedene vrednosti su maksimalne i
one se, zavisno od broja uzoraka u toku godine, smeju prekoraiti samo u odreenom broju sluajeva, to je,
takoe definisano: za godinji broj uzoraka od 4 do 7 dozvoljeno je da jedan uzorak ne zadovoljava; od 8 do takoe, definisano: za godinji broj uzoraka od 4 do 7 dozvoljeno je da jedan uzorak ne zadovoljava; od 8 do
16 - 2; od 17 do 28 3; od 351 do 365 uzoraka dozvoljeno je da 25 moe biti izvan zadate norme.
Norme kvaliteta efluenta za preiavanje otpadnih voda u regionima p j p g
osetljivim na eutrofikaciju. Councile Directive (91/271/EEC)
Parametri Granine vrednosti % smanjenja Parametri Granine vrednosti % smanjenja
2 mg P m
-3
za postrojenja kapaciteta
Ukupan fosfor
10 000 100 000 ES
1 mg P m
-3
za postrojenja kapaciteta
vea od 100 000 ES
80
Ukupan azot
15 mg N m
-3
za postrojenja
k it t 10 000 100 000 ES
p
(organski N +NH
4
-N +
NO
2
-N + NO
3
-N)
kapaciteta 10 000 100 000 ES
10 mg N m
-3
za postrojenja
kapaciteta vea od 100 000 ES
70 - 80
9
Dispozicija muljeva Dispozicija muljeva
Mulj koji potie od preiavanja otpadnih voda treba ponovo
upotrebiti kad kod je to mogue Nain dispozicije treba sprovesti uz upotrebiti, kad kod je to mogue. Nain dispozicije treba sprovesti uz
maksimalnu zatitu ivotne sredine.
Direktiva 86/278/EEC
Ova Direktiva je usvojena 12.06.1986.god od strane Saveta EZ i odnosi
se na zatitu okoline, posebno zemljita, kada se mulj, koji nastaje kod
preiavanja komunalnih otpadnih voda, primenjuje u poljoprivredi
(EEC 1986) (EEC, 1986).
Svrha Direktive je regulisanje korienja muljeva koji nastaju kod
preiavanja komunalnih otpadnih voda na nain koji e spreiti preiavanja komunalnih otpadnih voda na nain koji e spreiti
tetne uticaje na zemljite, vegetaciju, ivotinje i ljude.
Neki vaniji pojmovi i podaci iz
Direktive 86/278/EEC
U Di k i i d fi i i lj U Direktivi se definiu tri vrste mulja:
(i) mulj koji nastaje na postrojenju za
preiavanje komunalnih otpadnih voda preiavanje komunalnih otpadnih voda
iz domainstva ili gradskih ili kod drugih
postrojenja za tretman voda koje su sline
po sastavu navedenim otpadnim vodama po sastavu navedenim otpadnim vodama,
(ii) mulj iz septikih jama i slinih instalacija
za tretman humanog telesnog otpada g g p
(iii) mulj koji nastaje preiavanjem i
drugaiji je od muljeva pod (i) i (ii).
11
Nain dispozicije muljeva zavisi od mnogih p j j g
faktora, ukljuujui:
fi ik k k i ik lj fizike karakteristike mulja;
stepen kontaminacije, uzimajui u obzir mogue
prisustvo potencijalno toksinih elemenata prisustvo potencijalno toksinih elemenata
(kadmijum, bakar, nikl) i drugih toksinih supstanci
koje prou netretirane kroz proces;
mogunost primene u agrikulturi hortikulturi javnim mogunost primene u agrikulturi, hortikulturi, javnim
batama,terenima za sport itd.
infrastrukture i
ekonomskih mogunosti.
12
Negativne posledice neadekvatnog korienja i
odlaganja muljeva:
kontaminacija (npr. tekim
metalima);
i f k ij lj di i i ti j infekcija ljudi i ivotinja
parazitima;
kontaminacija vodnih resursa i kontaminacija vodnih resursa i
podzemne vode i
neprijatan miris u blizini
d j j i podruja njegove primene.
13
ZAJEDNIKO PREIAVANJE INDUSTRIJSKIH I ZAJEDNIKO PREIAVANJE INDUSTRIJSKIH I
KOMUNALNIH OTPADNIH VODA
INDUSTRIJA
G R A D
PRDTRETMA
N OTPADNIH
VODA
NASELJE
E
N
J
E

Z
A
A
V
A
N
J
E
O
T
P
A
D
N
I
H
GRADSKA KANALIZACIJA
PRDTRETMAN
OTPADNIH
P
O
S
T
R
O
J
E
P
R
E

A
G
R
A
D
S
K
I
H

O
INDUSTRIJA
VODA
NASELJ E
G
14
Kod preiavanja industrijskih otpadnih voda se u Kod preiavanja industrijskih otpadnih voda se u
principu razlikuju dva pristupa:
predtretman otpadnih voda koji se mora sprovesti radi
zadovoljavanja kriterijuma koji su propisani pri isputanju
u javne kanalizacije u javne kanalizacije,
jedinstveno preiavanje otpadnih voda (bez
meanja sa otpadnim vodama domainstva) radi meanja sa otpadnim vodama domainstva) radi
zadovoljavanja propisanih kriterijuma za efluent koji se
sme isputati u odreeni vodoprijemnik. p p j
15
ZAJEDNIKO PREIAVANJE OTPADNIH VODA
OTPADNE VODE OSTALE OBORINSKE INDUSTRIJSKE
DOMAINSTAVA VODE VODE OTPADNE VODE
POSTROJENJE ZA
PRETHODNU PRETHODNU
OBRADU
KOMUNALNE OTPADNE VODE
KOMUNALNO (CENTRALNO)
POSTROJENJE
ZA PREIAVANJE
INDUSTRIJSKO
POSTROJENJE ZA
PREIAVANJE ZA PREIAVANJE PREIAVANJE
VODOTOK (RECIPIJENT)
16
Zajednika obrada
Za savremeno preiavanje otpadnih voda
karakteristina je, i sve prisutnija, zajednika obrada
komunalnih i industrijskih otpadnih voda komunalnih i industrijskih otpadnih voda.
Sve ei je sluaj da industrijska preduzea isputaju
svoje otpadne vode u gradsku kanalizaciju poto ih svoje otpadne vode u gradsku kanalizaciju, poto ih
prethodno delimino preiste do potrebnog nivoa,
gde se one meaju sa otpadnim vodama iz domainstva i g j p
potom konano preiavaju u istom postrojenju.
17
INDUSTRIJA
G R A D
PRDTRETMAN
OTPADNIH
VODA
NASELJE
A
I
H
Granine
vrednosti za
isputanje u
VODA
GRADSKA KANALIZACIJA
O
J
E
N
J
E

Z
A

A
V
A
N
J
E
I
H

O
T
P
A
D
N
isputanje u
gradsku
kanalizaciju
PRDTRETMAN
OTPADNIH
VODA
NASELJ E
P
O
S
T
R
O
P
R
E

G
R
A
D
S
K
I
INDUSTRIJA
NASELJ E
Viak aktivnog
mulja
Prethodna obrada otpadnih voda iz industrije
Potreba za prethodnom obradom proistie iz kvaliteta
otpadne vode iz pogona i performansi centralnog
postrojenja. postrojenja.
Prethodnom obradom se spreava negativan uticaj
ind strijskih otpadnih oda i ra liitih pogona na rad industrijskih otpadnih voda iz razliitih pogona na rad
centralnom postrojenja.
U principu prethodna obrada nije potrebna kada je
otpadna voda iz proizvodnje znatno vie optereena
organskim materijama nego komunalna otpadna voda.
19
organskim materijama nego komunalna otpadna voda.
Pre odluke o pojektovanju postrojenja za prethodnu p j j p j j p
obradu potrebno je provesti istraivanja u vie pravaca:
Da li se proizvodnja moe
korigovati, tako da izlivni
d kti b d t k i d j j produkti budu takvi da smanjuju
tetnost otpadne vode
Prestanak rada nekih pogona u g
proizvodnji
Uklanjanje ometajuih materijala
na mestu nastajanja u na mestu nastajanja u
proizvodnji
20
Uopte je preiavanje jednostavnije i jeftinije, kada
th d b d kl j d t t prethodnom obradom uklanjamo samo odreene tetne
materije, tj. kada na prethodnu obradu idu samo otpadne
vode optereene tetnim materijama vode optereene tetnim materijama.
Za svaki pogon u gradu sa
velikom industrijom treba velikom industrijom treba
istovremeno sa izgradnjom
graditi i postrojenje za graditi i postrojenje za
preiavanje/predtretman.
21
Na osnovu mehanizma preiavanja odreeni
su principi o nivou kvalitetu otpadne vode p p p
industrije i zanatskih radionica koje se
uputaju u gradski sistem kanalizacije i koje se
odvode i preiavaju zajedno sa komunalnim
otpadnim vodama
22
Industriske otpadne vode moraju da se priste do nivoa:
da ne budu opasne za ljude koji rade na odravanju i eksploataciji
kanalizacije i postrojenja za preiavanje;
da ne prouzrokuju oteenje opreme i objekata javnog sistema
kanalizacije;
da ne utiu negativno na odvijanje procesa preiavanja i na g j j p p j
kvalitet isputene vode;
da ne smanje kapacitet postrojenja za preiavanje;
da ne dovode do irenja neugodnih mirisa od strane javnog da ne dovode do irenja neugodnih mirisa, od strane javnog
sistema kanalizacije;
da ne oteavaju obradu i zbrinjavanje nastalog mulja na
t j j i j t d ih d i postrojenju za preiavanje otpadnih voda i
otpadna voda koja se uputa u javnu kanalizaciju ne sme da sadri
bioloki nerazgradljive ili tee-razgradljive materije, odnosno, g j g j j , ,
podrazumeva se da one budu prisutne u beznaajnoj koliini.
Na ovom principu se zasniva sistem graninih vrednosti
vanijih parametara otpadnih voda, koja se uputaju u javni
i t k li ij d t "Ud j sistem kanalizacije, razraen od strane "Udruenja za
otpadne vode" (Abwassertechnischen Vereinigung e.V. in St.
Augustin) iz Savezne Republike Nemake Augustin), iz Savezne Republike Nemake
24
1. Opti parametri
a) Temperatura do 35
o
C
a) pH od 6,5 - 10 ) p
b) Taloive materije, samo ako normalno
funkcionisanje javne kanalicacije to zahteva: (*)
za kontrolu odreenih vrsta materija mogu se
,
10 cm
3
/dm
3
(*) nakon pola sata
taloenja
odrediti i nie vrednosti npr. za toksine okside
metala 0,3 cm
3
/dm
3
25
2. Ulja i masnoe koje se mogu saponifikovati 250 cm
3
/dm
3
3 U lj d i i 3. Ugljovodonici
3.1. Nafta i mineralna ulja
a)Koji se mogu odvojiti odvajaima za lake frakcije
prema standardu
DIN 1999. ) j g j j j
a)Iznad koliine koje se mogu odvojiti odvajaima za lake
frakcije:
ukupni ugljovodonici
20 cm
3
/dm
3
ukupni ugljovodonici
3.2. Organski rastvarai
Koji se meaju potpuno ili delimino sa vodom i bioloki se oj se eaju potpu o de o sa odo b o o se
razgrauju: odreuje se posebno za svaku vrstu s tim da
utvrena vrednost nemoe biti vea od rastvorljivosti
dotine supstance u vodi.
3.3. Halogenovani ugljovodonici
Halogenovani ugljovodonici (raunato kao organsko vezani
5 mg/cm
3
26
halogenid)
4. Neorganske materije - metali
(rastvorene i nerastvorene)
-Arsen (As) 1 mg/dm
3
( ) g
-Olovo (Pb) 2 mg/dm
3
-Kadmijum (Cd) 0,5 mg/dm
3
-estovalentan hrom
1
(Cr
6+
) 0.5 mg/dm
3
-Trovalentan hrom
1
(Cr
3+
) 3 mg/dm
3
-Bakar
1
(Cu) 2 mg/dm
3
-Nikal
1
(Ni) 3 mg/dm
3
1
U sluaju korienja
mulja sa centralnog
postrojenja u poljoprivredi,
t b id ti
-iva
1,2
(Hg) 0,05 mg/dm
3
-Selen (Se) 1 mg/dm
3
-Cink
1
(Zn) 5 mg/dm
3
K l j (S ) 5 /d
3
treba se pridravati
posebnih uputstava i
granine vrednosti treba
zaotriti
-Kalaj (Sn) 5 mg/dm
3
-Kobalt (Co) 5 mg/dm
3
-Srebro (Ag) 2 mg/dm
3
-Barijum (Ba) 4 mg/dm
3
zaotriti.
2
Po pravilu, parcijalni tok,
koji sadri tu materiju,
treba odvojeno obraditi
Barijum (Ba) 4 mg/dm
-Titan (Ti) 5 mg/dm
3
-Natrijum (Na) 500 mg/dm
3
-Aluminujum i gvoe (Al, Fe) bez ogranienja sve dok ne
treba odvojeno obraditi.
27
j g ( ) g j
prouzrokuje potekoe na
postrojenju za
preiavanje
5. Neorganske materije - nemetali
(rastvorene) (rastvorene)
a) Amonijum jon i amonijak, (NH
4
+
), (NH
3
) 200 mg/dm
3
b) Nitrit, samo u sluaju vee koliine, (NO
3
-
) 20 mg/dm
3
c) Cijanidi, koji se lako oslobaaju, (CN
-
) 1 mg/dm
3
d) Cijanidi, ukupno
3
20 mg/dm
3
e) Fluoridi (F
-
) 60 mg/dm
3
e) Fluoridi, (F ) 60 mg/dm
3
f) Sulfati
4
, (SO
4
2-
) 600 mg/dm
3
g) Sulfidi, (S
2-
) 2 mg/dm
3
h) Hloridi
4
, (Cl
-
) 250 mg/dm
3
i) Slobodan hlor
3
, (Cl
2
) 5 mg/dm
3
33
Kod malih isputaa nema ogranienja.
4
U odreenim sluajevima, u zavisnosti od ugraenog materijala i odnosa
razblaenja mogu se i poveati kod toksinih i bioloki nerazgradljivih
28
razblaenja, mogu se i poveati, kod toksinih i bioloki nerazgradljivih
fenola vrednosti treba znatno smanjiti.
6. Organske materije 6. Organske materije
a)Fenoli, koji se isparavaju sa
vodenom parom (kao C
6
H
5
OH)
100 cm
3
/dm
3
samo u koncentraciji koja ne dovodi do
6 5
b)Boje obojenja vode vodoprijemnika, nakon
preiavanja zbirnih otpadnih voda na
centralnom postrojenju
7 M t ij k j t 7. Materije koje se spontano
oksiduju
Npr. natrijumsulfit, ferosulfat i
sl.
samo u koncentraciji, koja ne dovodi do
anaerobnog stanja u javnoj kanalizaciji
29
G ( / ) Granine vrednosti metala za zemljite (mg/kg). Direktive EU i
odreene evropske zemlje
Parametar
Direktiva EZ
86/278/EEZ
Appendix 1A
Francuska Nemaka
pH 6 Finska pH 5-6 pH > 6
Pb 50-300 100 60 100 100
Cd 1-3 2 0,5 1 1,5
Cr 100-150
a
150 200 100 100
Cu 50-140 100 100 60 60
Ni 30-75 50 60 50 50 Ni 30 75 50 60 50 50
Hg 1-1,5 1 0,2 1 1
Zn 150-300 300 150 150 200
30
Granine vrednosti za mulj (mg/kg) u EU i u nekim
ki lj evropskim zemljama
P t
Direktive EZ
86/278/EEZ
A di 1B
Danska Nemaka Finska
Parametar
Appendix 1B
do od pH zemljita Mulj
30.6.95. 1.7.95. 5-6,5 > 6 Norm.
d
Pobolj.
Pb 750-1200 120 120 900 900 100 150
Cd 20-40 1,2 0,8 5 10 1,5 3
Cr 1000-1500
a
100 100 900 900 300 300
Cu 1000-1750 1000 1000 800 800 600 600
Ni 300-400 45 30 200 20 100 100
Hg 16-25 1,2 0,8 8 8 1 2
Zn 2500-4000 4000 4000 2000 2500 1500 1500
Dioxin/ - - - 100
b
100 - -
/Furan
PCB - - - 0,2
c
0,2 - -
31
, ,
AOX - - - 500 500 - -
Maksimalno dozvoljene koncentracije (MDK) opasnih i tetnih
materija u zemljitu i vodi za navodnjavanje u Jugoslaviji
(Slubeni glasnik RS, br. 23, 1994, str. 553)
MDK ljit MDK di
Hemijski elementi
MDK u zemljitu MDK u vodi
mg/kg zemlje mg/l vode
Cd 3 0,01
Pb 100 0,1
Hg 2 0,001
As 25 0,05 As 25 0,05
Cr 100 0,5
Ni 50 0,1
F 300 1 5 F 300 1,5
Cu 100 0,1
Zn 300 1,0
32
B 50 1,0
NAJBOLJE DOSTUPNE TEHNIKE NAJBOLJE DOSTUPNE TEHNIKE
PREIAVANJA OTPADNIH VODA NASELJA PREIAVANJA OTPADNIH VODA NASELJA
EMU EMU
RR
33
Najbolja dostupna tehnika oznaava najdelotvorniju i Najbolja dostupna tehnika oznaava najdelotvorniju i
savremenu fazu u razvoju aktivnosti i naina njihovog
obavljanja, ime se ukazuje na podobnost primene j j j
odreenih tehnika u praksi, ... formulisanih tako da se
sprei, a kad to nije izvodljivo, da se postigne opte
j j i ij i jih ti j i t di k smanjenje emisija i njihov uticaj na ivotnu sredinu kao
celinu.
Dostupne tehnike oznaava tehnike razvijene do Dostupne tehnike oznaava tehnike razvijene do
stepena koji omoguava primenu u odreenom sektoru
industrije, pod ekonomski i tehniki odrivim j , p
uslovima, uzimajui u obzir trokove i prednosti
Konvencionalni postupak preiavanja sa aktivnim
muljem (bez nitrifikacije) i sa anaerobnom muljem (bez nitrifikacije) i sa anaerobnom
stabilizacijom mulja
grubo proceivanje na gruboj reetki
prepumpavanje punim pumpama na fine automatske reetke
fino proceivanje na automatskim reetkama p j
izdvajanje peska, grubog suspendovanog materijala, masti i plivajuih
materija u aerisanom peskolovu
primarno taloenje primarno taloenje
bioloka oksidacija u bioaeracionim bazenima - (proces bez
nitrifikacije)
sekundarno taloenje sekundarno taloenje
recirkulacija aktivnog mulja
dezinfekcija
35
36
l Konvencionalni postupak preiavanja sa
kti i lj ( it ifik ij d it ifik ij aktivnim muljem (sa nitrifikacijom, denitrifikacijom
i defosforizacijom) i sa anaerobnom stabilizacijom
lj mulja
Primer 2 Primer 2
38
REAKTORI SA NEIZMENINIM
CIKLUSOM RADA SBR (System CIKLUSOM RADA SBR (System
Bach Reactor)
Primer 3
39
Osnovne karakteristike sistema sa SBR Osnovne karakteristike sistema sa SBR
tehnologijom
Proces preiavanja u reakcionom bazenu sa
stalnim ulivom zasnovan je na kontinualnom
dotoku otpadne vode u reakcioni bazen pri emu
se u istom bazenu odvijaju naizmenino i sa
vremenski regulisanim trajanjem, faze aeracije,
taloenja i dekantacije
40
Procesa zasnovan na arnom postupku p p
reakcionih bazena sa aktivnim muljem.
Radi se o ciklinom procesu koji se sastoji od tri Radi se o ciklinom procesu koji se sastoji od tri
osnovna perioda:
- period aeracije period aeracije
- period taloenja i
- period odvoenja izbistrene vode (dekantacije) pe od od oe ja b st e e ode (de a tac je)
Ovaj proces je vremenski kontrolisan i vodi se
automatski uz pomo mikroprocesora odnosno automatski, uz pomo mikroprocesora, odnosno
programabilnog logikog kontrolera (PLC).
reaktora sa naizmeninim ciklusom rada
42
Sve faze tehnolokog procesa mogu da se odvijaju u
j d b kt ili i b k lik j jednom bazenu-reaktoru, ili u vie bazena ukoliko je
kapacitet postrojenja veliki.
reaktora sa naizmeninim ciklusom rada
44
BIFILTRACIJA
Buffertank
Biobed EGSB 350 m
Buffertank
Conditionings tank
DAF
45
ZAVRNO PREIAVANJE, ZAVRNO PREIAVANJE,
PONOVNA UPOTREBA I PONOVNA UPOTREBA I PONOVNA UPOTREBA I PONOVNA UPOTREBA I
ISPUTANJE OTPADNIH VODA ISPUTANJE OTPADNIH VODA
TERCIJARNI TERCIJARNI TERCIJARNI TERCIJARNI
TRETMAN TRETMAN TRETMAN TRETMAN
46
Deo zagaenja otpadnih voda se ne uklanja Deo zagaenja otpadnih voda se ne uklanja
konvencionalnim, standardnim, postupcima u okviru konvencionalnim, standardnim, postupcima u okviru
primarnog i sekundarnog preiavanja: primarnog i sekundarnog preiavanja:
od jednostavnih neorganskih jona (na primer: Na od jednostavnih neorganskih jona (na primer: Na
++
, K , K
++
, ,
SO SO
44
22--
, NO , NO
33
--
, PO , PO
44
33--
) )
d l ih i t t kih kih j di j j d l ih i t t kih kih j di j j do sloenih sintetskih organskih jedinjenja. do sloenih sintetskih organskih jedinjenja.
Taj deo zagaenja se uklanja postupcima zavinog, Taj deo zagaenja se uklanja postupcima zavinog,
t t ij i j t t ij i j tzv. tercijarnog, preiavanja. tzv. tercijarnog, preiavanja.
Naroilo se u poslednje vreme pridaje znaaj uklanjanju Naroilo se u poslednje vreme pridaje znaaj uklanjanju
( f f ) ( f f ) nutrijenata (azota i fosfora) nutrijenata (azota i fosfora) jer se smatra da oni jer se smatra da oni
najvie doprinose eutrofikaciji vodotokova najvie doprinose eutrofikaciji vodotokova
(i) ti t d d
Izbor postupka ili kombinacije postupaka zavisie od vie fuklora:
(i) tipa otpadne vode,
(ii) karakteristika i koncentracije zagaenja,
(iii) naina isputanja ili upotrebe preiene
otpadne vode,
(iv) oblika u kome se zagaenje odlae (mulj,
tenost) i naina odlaganja, ) g j
(v) kompatibilnosti odreenih postupaka,
(vi) ekonominosti postupaka itd
48
(vi) ekonominosti postupaka, itd.
Uklanjanje azota i fosfora Uklanjanje azota i fosfora
Uklanjanje azota i fosfora smatra se obaveznim u
l j i j t d ih d k j i tili sluaju preiavanja otpadnih voda koje e se ispustili
u jezera i ostale akumulacije vode, u plitke vodotokove,
i k t t d d d ti i it d i ako e te otpadne vode dospeti u izvorita podzemne
vode iz kojih se snadevaju naselja.
49
Uklanjanje azota Uklanjanje azota
Azot iz otpadnih voda (sem to, zajedno sa fosforom, izaziva
eutrofikaciju) je, u formi slobodnog amonijaka, toksian za
ribe; a moe biti opasan i po oveka kada kao nitratni azot
dospe u vodu za pie (izaziva methemoglobinemije kod
dece) dece).
Glavni izvori azota su: komunalna otpadna voda, drenana
voda sa poljoprivrednih povrina otpadna voda stoarstva voda sa poljoprivrednih povrina, otpadna voda stoarstva,
ocedna voda iz septifjkih jama i pojedine induslrijske otpadne
vode (proizvodnja slone hrane, vetakog ubriva; prerada
50
mesa, mleka; rafinacija nafte; itd.).
Postupci
denitrifikacije sa
suspendovanom
mikroflorom:
T
1
- primami talonik,
T
2
- sekundarni
talonik,
BPK/NIT - uklanjanje
BPK/nitrifikacija BPK/nitrifikacija,
DN - denitrifikacija,
PA - naknadna
aeracija. aeracija.
R
t
- recirkulacija
reaktorske tenosti,
C - spoljni izvor p j
ugljenika (metanol)
51
Talone soli se mogu dodavati
a) tokom primarnog preiavanja pri a) tokom primarnog preiavanja, pri
emu se taloeni fosfati uklanjaju u
primarnom taloniku;
b) k i k d bi l k b) u okviru sekundarnog, biolokog,
preiavanja kada se istaloeni
fosfati uklanjaju u sekundarnom
laloniku; ili laloniku; ili
c) fosfati uklanjaju iz preiene
otpadne vode u posebnom slepenu
nakon sekundarnog peiavanja.
52
Tipine
tehnoloke eme
biolokog
uklanjanja fosfora
Alternativni Alternativni
bioloki postupci
uklanjanja fosfora:
(a) uklanjanje
fosfora u glavnom
toku
(b) uklanjanje
fosfora u bonom
(sporednom) toku
53
Preiavanje prelivanjem zemljita otpadnom vodom
Hidrauliko optereenje se kree u opsegu od 3-20, obino 6-12,
t d di j
54
metara vode godinje.
Mokra polja
55
PProblem otpadnih voda i roblem otpadnih voda i vrstog otpada vrstog otpada pp g p g p
agroindustrije agroindustrije
Otpadne vode Otpadne vode razliite po kompoziciji i razliite po kompoziciji i Otpadne vode Otpadne vode -- razliite po kompoziciji i razliite po kompoziciji i
koncentraciji zagaujuih materija koncentraciji zagaujuih materija..
Bolje upravljanje vodama Bolje upravljanje vodama::
Smanjenje potronje vode Smanjenje potronje vode Smanjenje potronje vode Smanjenje potronje vode
Poveanje upotrebe tretiranih efluenata Poveanje upotrebe tretiranih efluenata
Isplatljivija tehnoloka reenja Isplatljivija tehnoloka reenja
56
Reenje:
Anaerobni tretman
57
Anaerobna transformacija organske materije
Organski polimeri
t i i lj i hid ti li idi
Mono- i oligomeri
proteini ugljeni hidrati lipidi
Hidroliza
amino kiseline, eeri, masne kiseline
Acidogeneza
Volatilne masne kiseline
Acetogeneza
Volatilne masne kiseline
Laktat
Etanol
Metanogeneza
Acetat H
2
/ CO
2
CH
4
/ CO
2
Metanogeneza
Zato anaerobni tretman ?
Gubitak
toplote
AEROBNI
Efluent,
2 10kg HPK
Influent
+
Aeracija
(100 kWh)
Mulj, 30-60 kg
2-10 kg HPK
100 kg HPK 35 m
3
CH
4
382 kWh
Biogas 40-45 m
3
(70% CH
4
)
Influent
ANAEROBNI
Efluent,
10-20kg HPK
100 kg HPK
Mulj, 5 kg
10 20 kg HPK
Vrste reaktora za anaerobni tretman otpadn Vrste reaktora za anaerobni tretman otpadnih ih Vrste reaktora za anaerobni tretman otpadn Vrste reaktora za anaerobni tretman otpadnih ih
vod voda a
Gas Gas Gas Gas
Contact process
G
CSTR/Lagoon Upflow filter
Downflow filter
Gas Gas Gas
Gas
Gas
60
UASB Hybrid
Fluidised bed Biobed / EGSB / EGSB
IC
Recikliranje vode u fabrici eerne repe Recikliranje vode u fabrici eerne repe
j i
repa
d
eer
k i t li ij
fabrika
pranje i
ienje repe
p
prerada eera kristalizacija
200 m
3
/h
Zgunjiva
mulja
Jezero za
poliranje
200 m /h
male zapremine vode za pranje i male zapremine vode za pranje i
transportovanje repe transportovanje repe
kratka kratka HRTs HRTs
smanjenje dodatnih HPK optereenja smanjenje dodatnih HPK optereenja
energetski efikasnije energetski efikasnije
UASB
aerobno
poliranje
reka
sek.
bistrenje
energetski efikasnije energetski efikasnije
Sedimentaciono
N-uklanjanje
j
Sedimentaciono
jezero
HVALA
NA NA
PANJI!
62