tytu: "Seks partnerski" autor: DRN.MED ZBIGNIew LEWST R!WI"Z tekst wk#epa: $un$er%po&'ta.() !*R "!

W NIE GR +I"ZNE MI", - M R./ I 0 W RSZ W 1234 * 5STW!W. Z 0- D W.D WNI"TW LE0 RS0I", "opyri67t 8y Z8i6niew LewStarowi&'9 1234 Re&en'ent $r n. )e$. Bo7$an Wasi#ewski Re$aktor )6r Teresa Materkowska Re$aktor te&7ni&'ny Ta$eus' Wo:$owski 0orektor n$r'e: Na#e: ; ; ; Spis Tre<&i Wst=p...4 Do:r'ewanie $o partnerstwa seksua#ne6o...> ?warunkowania ro$'inne...@ ?warunkowania spoe&'ne...11 ?warunkowania ku#turowe...1A Mity seksua#ne...1> Mit ra:u eroty&'ne6o...1B Mit ko8iety (ata#ne:...12 Mit *an$ory...AA Mit $on Cuana...AD Mit "asanoEy...AB Mit ra:u )io<&i...A2 *r'esF$y seksua#ne...4G Sa)owy&7owanie seksua#ne...44 Sa)o<wia$o)o<H seksua#na... Sa)ookre<#enie seksua#ne *o&'u&ie wsty$u Sa)orea#i'a&:a seksua#na Nor)a seksua#na Seks :ako warto<H ? pro6u partnerstwa seksua#ne6o Do:r'ao<H psy&7oseksua#na Ro'wI: )=sko<&iko8ie&o<&i !so8owo<H i seks +anta':e seksua#ne *r'estr'e5 )i=$'y ko8ietF a )=J&'y'nF Spotkanie Mio<H Start w )aJe5stwo Mio$owy )iesiF& *erspektywy )aJe5stwa +eno)eny partnerstwa seksua#ne6o SkIra i seks Erek&:a E:aku#a&:a Lu8ri&atio WraJ#iwo<H na 8o$K&e seksua#ne Ryt)y 8io#o6i&'ne Rytua no&y De(#ora&:a !r6a')

!r6a') ko8iety !r6a') )=J&'y'ny !r6a') ' wyo8raKni seksua#ne: *o'y&:e wspIJy&ia !ra#i') na#i') Typy partnerek Typy partnerIw Su8ku#tury seksua#ne Wi=K psy&7i&'na we wspIJy&iu seksua#ny) Ro'wI: partnerstwa seksua#ne6o *artnerstwo seksua#ne *oro'u)ienie seksua#ne *r'ystosowanie seksua#ne +a'y Jy&ia partnerskie6o Ro$'i&ie#stwo Bariery w partnerstwie seksua#ny) Ca i <wiat *o&'u&ie niJs'o<&i 0o)p#eks onanisty&'ny 0o)p#eksy )a'onki i *a##as teny Niepewno<H w ro#i seksua#ne: L=k pr'e$ ini&:a&:F W&'esne 'wiF'ki *r'e$w&'esna ini&:a&:a seksua#na *artner 8e' $o<wia$&'e5 Tru$no<&i w pr'ystosowaniu seksua#ny) Teatr seksua#ny Rywa#i'a&:a Z)ier'&7 (as&yna&:i *ro8#e)y ' opIKnienie) wytrysku Ro'wI: i)poten&:i Ro'wI: o'i=8o<&i p&iowe: u ko8iet Trio#i') Dewia&:e seksua#ne *e$a6o6ika i terapia partnerstwa *r'y6otowanie $o Jy&ia partnerskie6o *rakty&'ne ko)pen$iu) seksua#ne Terapia partnerstwa Skute&'no<H #e&'enia LTaktyka" partnerska S'ans= suk&esu w 'wiF'ku partnerski) Zako5&'enie Seks pr'ys'o<&i Sowni&'ek ter)inIw ; ; ;

WST=* "Seks partnerski" :est prI8F opisania (eno)enu9 :aki) :est wi=K eroty&'na )i=$'y partnera)i rIJne: p&i ora' &'ynnikIw9 ktIre :e ks'tatu:F. Inna :est perspektywa wi$'enia seksu9 p&iowo<&i i wspIJy&ia pr'e' :e$nostkowe C 9 a inna pr'e' wspI#ne M.. RosnF&e uwia$o)ienie i o&'ytanie ' 'akresu seksuo#o6ii stawia &ora' wi=ks'e wy)a6ania pu8#i&ysty&e i twIr&'o<&i popu#arnonaukowe:. Ce$ny) ' ty&7 wy)a6a5 :est o&'ekiwanie pora$9 w :aki sposI8 )oJna po$nosiH po'io) wi='i eroty&'ne: i ku#tury wspIJy&ia seksua#ne6o w 'wiF'ku partnerski). Wia$o)o9 Je typowe B" seksua#ne9 &'y#i opis anato)ii nar'F$Iw p&iowy&79 wspIJy&ia i typowe: pato#o6ii seksua#ne:9 nie $ostar&'a takie: pora$y. Z wie#u $any&7 wynika9 Je ro<nie rIwnieJ puap o&'ekiwa5 i wy)a6a5 wo8e& partnera i 'wiF'ku9 ktIry $oty&'y nie ty#ko ku#tury Jy&ia seksua#ne6o9 a#e i u)ie:=tno<&i $ia#o6u ' partnere)9 #i&'enia si= 'e spe&y(ikF o$)ienno<&i p&i. Istnie:e rIwnieJ 'apotr'e8owanie na u:)owanie9 spraw seksu ' pona$:e$nostkowe6o wy)iaru9 ' uw'6#=$nienie) perspektywy 8io#o6i&'ne:9 psy&7o#o6i&'ne: i ku#turowe:. LSeks partnerski" :est wi=& prI8F 'aspoko:enia ty&7 potr'e8 "'yte#nikIw9 prI8F spo:r'enia ' perspektywy pona$:e$nostkowe: MstF$ na'wa Lpartnerski"N. *os'&'e6I#ne &'=<&i pra&y po<wi=&one sF ko#e:no $o:r'ewaniu $o partnerstwa9 startowi w partnerstwo9 (eno)eno) partnerstwa ora' 8ariero) i pr'es'ko$o) utru$nia:F&y) twor'enie partnerstwa. W 'ako5&'eniu pra&y $a:= krItki opis )eto$ #e&'enia. "'yte#nik w niektIry&7 ro'$'iaa&7 )oJe 'auwaJyH #i&'ne po$ro'$'iay i po$'iay k#asy(ika&y:ne9 uatwia:F&e '8#iJenie 'a6a$nie59 ktIry&7 s'ers'y opis wy)a6a8y wi=ks'e: o8:=to<&i pra&y. *artnerstwo seksua#ne w 'wiF'ku u&'u&iowy) :est po$stawowy) 'a$anie) ro'wo:u psy&7oseksua#ne6o &'owieka. Ro'wI: ten o8e:)u:e ki#ka ko#e:no nast=pu:F&y&7 po so8ie (a' O okresIwP po$owy9 nie)ow#=&y9 w&'esno$'ie&i=&y9 'a8aw9 s'ko#ny9 pokwitania9 &'y#i $o:r'ewania ora' $o:r'ao<&i psy&7oseksua#ne:. !kres $o:r'ao<&i psy&7oseksua#ne: u)oJ#iwia9 :ako :e$en ' warunkIw9 twor'enie partnerstwa seksua#ne6o. ZoJony pro&es ro'wo:u psy&7oseksua#ne6o i $o:r'ewania $o wspo)niane6o partnerstwa :est wie#orako uwarunkowany. Ma)y w ni) $o &'ynienia ' (eno)ene) &ie#esno<&i9 (i':o#o6ii seksua#ne:9 uwarunkowa5 psy&7i&'ny&79 powstay&7 w struktur'e <ro$owiska ro$'inne6o9 rIwie<ni&'e6o9 spoe&'ne6o ora' ku#turowe6o. Za8ur'enia w partnerstwie powsta:F wIw&'as9 6$y uwarunkowania sF ro'8ieJne #u8 spr'e&'ne9 nieprawi$owe #u8 $ewia&y:ne. StF$ ).In. tru$no<&i seksua#ne u :e$ny&7 osI8 sF wynikie) niewa<&iwe6o pro&esu so&:a#i'a&:i w ro$'inie9 u inny&7 nato)iast O ko)p#eksIw powstay&7 na t#e 8raku ak&epta&:i pr'e' rIwie<nikIw9 powie#ania rIJny&7 stereotypIw i )itIw. Do:r'ewanie $o partnerstwa seksua#ne6o :est 'ate) pro&ese) 8ar$'o 'oJony) i :e)u :est po<wi=&ona pierws'a &'=<H pra&y. !)awiane w nie: uwarunkowania ro$'inne9 spoe&'ne9 ku#turowe ora' wynika:F&e ' sa)owy&7owania w'a:e)nie na sie8ie o$$'iaywa:F. Ro'wI: psy&7oseksua#ny :est pro&ese) $yna)i&'ny) i ')ienny). Twor'F&e si= w ni) C seksua#ne niesie w so8ie nie ty#ko pr'es'o<H ' wasne6o Jy&ia9 a#e i pr'es'o<H wasne: ro$'iny9 <ro$owiska9 ku#tury. *o$o8nie 'oJone :est C seksua#ne $ru6ie: oso8y w pIKnie:s'y) 'wiF'ku. Nie 'na&'y to o&'ywi<&ie9 iJ na:waJnie:s'y w partnerstwie seksua#ny) :est &'as pr'es'y9 rIwnieJ waJne :est Ltu i tera'" ora' nastawienie na pr'ys'o<H. W partnerstwie seksua#ny) 8owie) istnie:F ws'ystkie wy)iary &'asu :e$no&'e<nie. *artnerstwo seksua#ne o'na&'a spotkanie $wu oso8owo<&i )a:F&y&7 rIJne uwarunkowania <ro$owiskowe9 &7araktero#o6i&'ne i rIJne 8io6ra(ie. Cest to 'ate) spotkanie w wy)iar'e teraKnie:s'o<&i i pr'es'o<&i9 a takJe i pr'ys'o<&i. 0aJ$e ' partnerIw wkra&'a w 'wiF'ek ' &ay) $'ie$'i&twe) swe: pr'es'o<&i9 a pr'e&ieJ potra(i $'i=ki )io<&i9 wi='i seksua#ne: stwor'yH 'upenie nowF :ako<H9 :akF

:est partnerskie M.. Wspo)niana )eta)or(o'a ' C na M. pr'e8ie6a we$u6 pewny&7 re6u9 a partnerskie M. 8ywa rIJne u rIJny&7 partnerIw. *roponowana pra&a usiu:e opisaH ten pro&es pr'e)iany. "7&ia8y) na 'ako5&'enie po$kre<#iH9 iJ seks partnerski na#eJy wi$'ieH ' perspektywy wie#owy)iarowe:9 'arIwno 8owie) waJna :est w ni) 8io#o6ia seksua#na MwraJ#iwo<H ')ysowa9 (i':o#o6ia wspIJy&iaN9 :ak i tra$y&:e ku#turowe9 <wiat warto<&i9 uwarunkowania psy&7o#o6i&'ne. Ws'ystkie te wy)iary 'a&7o$'F na sie8ie i &7oH i&7 po$'ia :est. nie&o s'tu&'ny9 po$kre<#a :e$nak 'oJone i wie#orakie ?W R?N0!W NI BI!L!GI"ZNE9 ?W R?N0!W NI 0?LT?R!WE i S*!-E"ZNE. L ?W R?N0!W NI *S.",!L!GI"ZNE9 ?W R?N0!W NI D?",!WE9 Msyste) warto<&i9 <wiatopo6#F$N i ?warunkowania r'F$'F&e Jy&ie) seksua#ny) &'owieka i Jy&ie) 'wiF'ku partnerskie6o. *ra&a )a &7arakter popu#arnonaukowy9 kierowana :est $o "'yte#nikIw 8e' )e$y&'ne6o wyks'ta&enia9 'awarte sF w nie: oso8iste po6#F$y. !$8yte stu$ia )e$y&'ne i psy&7o#o6i&'ne ora' 'ainteresowanie 'a6a$nienia)i ku#turowy)i uatwiy )i w $uJy) stopniu u'yskanie pewne: perspektywy wi$'enia pro8#e)Iw seksu partnerskie6o9 a#e na:wi=&e: 'aw$'i=&'a) swoi) pa&:ento) ora' autoro) #istIw kierowany&7 $o &'asopis)9 ' ktIry)i o$ $awna wspIpra&u:=. ; ; ;

D!CRZEW NIE D! * RTNERSTW 9 SE0S? LNEG! Wpyw <ro$owiska ro$'inne6o na ro'wI: oso8owo<&i &'owieka9 :e6o C seksua#ne6o i partnerstwo seksua#ne :est $oka$nie '8a$any) pro&ese). !$ &'asIw +reu$a9 ktIry twier$'i9 iJ w IJku 'ako&7any&7 spotyka:F si= nie ty#ko oni9 a#e i i&7 ro$'i&e9 upyn=o :uJ sporo &'asu. Li&'ne 8a$ania naukowe potwier$'iy trwao<H i 6=8oko<H uwarunkowa5 wyniesiony&7 ' $o)u ro$'inne6o9 ktIre r'utu:F na nas'e 'wiF'ki seksua#ne. Wpywy te w 'asa$'ie 'a&'yna:F si= :uJ w okresie ro'wo:u po$owe6o9 6$yJ stan psy&7i&'ny )atki9 pr'e8ie6 &iFJy i towar'ys'F&y :e: nastrI: ro$'i&Iw pr'ys'e6o $'ie&ka9 :ako<H i&7 pr'eka'u 6enety&'ne6o it$. )a:F 'wiF'ek ' ro'wo:e) 8io#o6i&'ny) i psy&7i&'ny) po$u i pIKnie:s'e: oso8owo<&i ro'wi:a:F&e6o si= &'owieka. W ro'wo:u poporo$owy)9 a 'was'&'a w pierws'y&7 > #ata&7 Jy&ia9 k#i)at psy&7i&'ny $o)u9 'aspoko:enie potr'e8y )io<&i9 8e'pie&'e5stwa i kontakt ' $'ie&kie) twor'F trwae (un$a)enty oso8owo<&i. Wie)y o8e&nie 'na&'nie wi=&e: niJ kie$y< o 'oJono<&i psy&7iki noworo$ka9 )ae6o $'ie&ka9 ktIre o$8iera #i&'ne 8o$K&e i <wia$o)e sy6nay u&'u&iowe 'e strony oto&'enia9 )a:F&e istotny wpyw na 7ar)oni= ro'wo:u i po$stawowe &e&7y oso8owo<&i. *r'e' &ay &'as wy&7owania w ro$'inie istnie:F&e w nie: typy wi='i u&'u&iowy&79 ko)unika&:i9 postaw wo8e& sie8ie i inny&79 seksu i p&i9 u:awniane w'or&e9 )o$e#e 'a&7owa5 i syste) warto<&i twor'F L)atry&=" pIKnie:s'y&7 postaw wo8e& seksu9 p&i i oso8y partnera ora' 'wiF'kIw u&'u&iowy&7. Wynosi)y 'ate) ' $o)u 9)atry&=" pr'ys'y&7 'wiF'kIw u&'u&iowy&7. *ro8#e) oka'u:e si= :es'&'e 8ar$'ie: 'oJony9 :eJe#i u<wia$o)i)y so8ie i#o<H )oJ#iwy&7 ko)8ina&:i wi='i u&'u&iowy&7 )i=$'y ws'ystki)i &'onka)i ro$'iny. Inna :est L)atry&a" oso8y 8=$F&e: w $o)u pr'ysowiowy) Lko'e) o(iarny)"9 inna nato)iast oso8y upr'ywi#e:owane: i wyrIJniane: ' 6rona ro$'e5stwa. Z wynikIw 8a$a5 wynika np.9 Je :e$yna&y i $'ie&i pierworo$ne )a:F wi=ks'e pre$yspo'y&:e $o pro8#e)Iw w Jy&iu u&'u&iowy) i seksua#ny). W pr'ypa$ku :e$ynakIw )oJna to tu)a&'yH skonno<&iF $o pewne6o e6o&entry')u9 a w pr'ypa$ku pierworo$ny&7 O &'=<&ie: popeniany)i 8=$a)i wy&7owaw&'y)i #u8 teJ i&7 naro$'enie) Lpr'e$w&'esny)" w stosunku $o o&'ekiwa5 ro$'i&Iw9 &o )oJe r'utowaH na postawy u&'u&iowe wo8e& ni&7. Inny) pr'yka$e) struktury ro$'inne: :est np. typ wi='i )i=$'y ro$'e5stwe). !ka'u:e si=9 Je na:8ar$'ie: opty)a#na L)atry&a" 'wiF'kIw u&'u&iowy&7 powsta:e w pr'ypa$ku ro$'e5stwa rIJne: p&i ' niewie#kF rIJni&F wieku ora' w pr'ypa$ku 8ra&i9 nato)iast siostry &'=<&ie: u:awnia:F ten$en&:e rywa#i'a&y:ne i 'a'$ro<H pr'enos'ona :est na pIKnie:s'e i&7 Jy&ie oso8iste. Nie o'na&'a to 8yna:)nie:9 iJ :e$ynak9 pierworo$ne $'ie&ko #u8 siostry ska'ani sF w pr'ys'o<&i na pro8#e)y seksua#ne i u&'u&iowe9 warto :e$nak pa)i=taH o stwier$'ony&7 pre$yspo'y&:a&7. *o$o8nie wy6#F$a sprawa w pr'ypa$ku $'ie&i L&7&iany&7" i Lnie&7&iany&7".. *ostawy u&'u&iowe wo8e& ni&7 r'utu:F na po&'u&ie 8e'pie&'e5stwa i potr'e8= )io<&i9 a 'aspoko:enie ty&7 potr'e8 :est (un$a)ente) '$rowia psy&7i&'ne6o. Istnie:F :es'&'e inne &iekawe prawi$owo<&i. !ka'u:e si= np.9 Je oso8y wy&7owu:F&e si= w kon(#iktowy&7 <ro$owiska&7 ro$'inny&79 w ktIry&7 )aJe5stwa ro$'i&Iw sF nie$o8rane i istnie:e w ni&7 wa#ka np. o $o)ina&:=9 &'=sto powie#a:F w swy) wasny) Jy&iu po$o8ne pro8#e)y i 'a&7owania9 pr'ypisu:F& i) L$'ie$'i&'no<H". Tr'e8a teJ pr'y'naH9 Je w wie#u pr'ypa$ka&7 wspo)niane po$o8ie5stwo nie :est $ostr'e6ane w8rew o&'ywisty) (akto). *ro8#e) ten :est o ty#e 8ar$'ie: 'oJony9 iJ pr'eJywane w $'ie&i5stwie kItnie ro$'i&Iw skaniay $o stwor'enia )o$e#u inne6o 'wiF'ku9 :ak8y Lany)o$e#owe6o" w stosunku $o ro$'i&Iw. !ka'u:e si=9 Je nawet te6o typu o&'ekiwania i i$ee nie sF 8arierF $o twor'enia po$o8ny&7 sytua&:i kon(#iktowy&7. "'=sto :este) <wia$kie) o6ro)ne6o 'asko&'enia u )oi&7 pa&:entIw9 ktIr'y u<wia$o)i#i so8ie wie#e po$o8ie5stw )i=$'y so8F a ro$'i&a)i9 )i=$'y kon(#ikta)i we wasny) 'wiF'ku i w )aJe5stwie ro$'i&Iw. Wspo)niane po$o8ie5stwa uka$Iw kon(#iktowy&79 ro$'F&e pr'ekonanie o i&7 L$'ie$'i&'no<&i"9 8ywa:F 'arIwno wIw&'as9 6$y np9 syn :est po$o8ny $o swe6o

o:&a9 :ak i wte$y9 6$y &'u:e si= 8ar$'ie: po$o8ny $o )atki. Istota kon(#iktu )oJe 8yH po$o8na9 a#e nast=pu:e niekie$y o$wrI&enie rI# i tak np. o:&ie& tyrani'owa ro$'in=9 kI&i si= ' )atkF9 a :e6o &Irka )oJe powie#aH 'a&7owanie o:&a #u8 )atki. *ro8#e)y seksua#ne rIwnieJ 8ywa:F po$o8ne i teJ w'8u$'a:F po6#F$ o i&7 r'eko)e: L$'ie$'i&'no<&i". "Irka )a:F&a pro8#e)y ' $o'nawanie) or6a')u )oJe pr'ypus'&'aH9 Je $'ie$'i&'y to po )at&e9 ktIra )iaa po$o8ne pro8#e)y. Zapo)ina si= wIw&'as o ty)9 Je to nie (akt 8raku or6a')u :est na:waJnie:s'y) po$o8ie5stwe)9 a#e postawa wo8e& seksu9 oso8y partnera9 o&'ekiwa5 wo8e& nie6o itp.9 ktIre wa<nie wpywa:F na pr'eJywanie or6a')u. Nie &7&ia8y) ro'8u$owywaH ty&7 'a6a$nie5 o $o$atkowe i 'res'tF waJne po:=&ie i$enty(ika&:i9 na<#a$owni&twa itp. ; ; ;

?warunkowania ro$'inne w Jy&iu seksua#ny) sF 8o6aty) pro8#e)e) i )o6y8y 'apeniH &aF ksiFJk=. Warto nato)iast $ostr'e& 'oJono<H i trwao<H ty&7 uwarunkowa59 ks'tatowany&7 :uJ o$ okresu po$owe6o aJ $o okresu $o:r'ewania. ?warunkowania ro$'inne9 )i)o swe: 'oJono<&i9 nie stanowiF :e$nak Ja$ne6o (atu) &'y 8e'w'6#=$ne6o $eter)ini')u. S'er'e: 8=$= o ty) pisa $a#e:9 u:awnia:F& 'na&'enie inny&7 uwarunkowa59 a 'was'&'a sa)owy&7owania. !&enia:F& uwarunkowania ro$'inne )usi)y str'e& si= skra:no<&iP i&7 nie$o&eniania #u8 pr'e&eniania. *r'yka$e) ostatnie: skra:no<&i Cest &'ynienie ' ro$'i&Iw Lko'a o(iarne6o" 'a wasne pro8#e)y seksua#ne9 ko)p#eksy9 nerwi&e seksua#ne. Nie twier$'=9 Je takie6o )e&7ani')u nie )a9 a#e '8yt &'=sto si= 6o u sie8ie ro'po'na:e. Wynika to ' pows'e&7no<&i s'ukania Lwinne6o" 'a wasne pro8#e)y9 'a8ur'enia seksua#ne9 ro'wI: 'ainteresowa5 7o)oseksua#ny&7 itp. !to ki#ka $o<H typowy&7 &ytatIw: LW )oi) $o)u ni6$y si= nie )Iwio na te)aty seksua#ne9 ro$'i&e )nie nie u<wia$o)i#i i tera' )a) pro8#e)y 'e w'wo$e) &'onka"9 96$y8y ro$'i&e )nie u<wia$o)i#i9 to nie )iaa8y) pro8#e)Iw ' 8rakie) or6a')u9 to pr'e' ni&7 ko#e:ne sy)patie o$&7o$'F"9 Lro$'i&e nie po'wa#a#i )i na ur'F$'anie prywatek w $o)u9 krytykowa#i )o$'ieJ9 $#ate6o stae) si= 7o)oseksua#istF". Niekie$y sa)i ro$'i&e o8winia:F sie8ie 'a tru$no<&i seksua#ne u $'ie&i. !8winianiu ro$'i&Iw spr'y:a rIwnieJ po$kre<#any w wie#u pu8#ika&:a&7 i w wy&7owaniu s'ko#ny) )otyw waJno<&i u<wia$o)ienia seksua#ne6o w ro$'inie. Ro$'i&e w ro#i Lko'a o(iarne6o" suJF 'aspoko:eniu rIJny&7 potr'e8: pr'er'u&eniu po&'u&ia winy ' sie8ie na inny&79 u'asa$nieniu niepowo$'e59 8ierno<&i9 'a6o$'eniu napi=&ia i #=ku9 poprawie sa)oo&eny. Istnie:e :e$nak nie8e'pie&'e5stwo 'a)kni=&ia si= w ty) kr=6u i wIw&'as o8ie strony9 t'n. ro$'i&e i i&7 $orose $'ie&ko9 pr'y:)u:F nar'u&one so8ie ro#e #u8 teJ to&'y si= sa8a wa#ka w &e#u u$owo$nienia9 kto :est winien. Wia$o)o rIwnieJ9 Je stwier$'enie Lwiny" praw$'iwe: #u8 r'eko)e: nie $a:e ro'wiF'ania wewn=tr'ne6o kon(#iktu ani pro8#e)u. CeJe#i nawet ro$'i&e o8&iFJeni sF winF9 np. 'a i'o#owanie $'ie&ka o$ rIwie<nikIw9 to u<wia$o)ienie so8ie istnienia te6o )e&7ani')u nie poprawi ty&7 kontaktIw. W ko5&u to sa) 'ainteresowany )usi si= uporaH ' wasny)i pro8#e)a)i. !siF6ni=&ie t'w. w6#F$u9 &'y#i po'nanie )e&7ani')Iw prowa$'F&y&7 $o powstania tru$no<&i seksua#ny&79 nie #ikwi$u:e i&7 auto)aty&'nie. *o$o8nie 'res'tF :est w kon(#iktowy) 'wiF'ku O okre<#enie9 kto :est Lwinny"9 nie usuwa sa)e6o kon(#iktu9 a )oJe nawet 6o nasi#aH9 :e$na strona 8owie) wyst=pu:e w ro#i oskarJy&ie#a9 po'orne6o 'wy&i='&y9 a $ru6a 'a&'yna si= 8roniH. W pr'ea)ywaniu wasny&7 pro8#e)Iw na#eJy $okonywaH wysiku Ltu i tera'"9 a nie o$woywaH si= $o pr'es'o<&i9 ktIre: i tak nie )oJna &o(nFH. Warto teJ po$kre<#iH (akt9 iJ &ae poko#enia ro$'i&Iw nie u<wia$a)iay seksua#nie swy&7 $'ie&i9 a :e$nak potra(iy one uoJyH so8ie Jy&ie seksua#ne i oso8iste. Z wie#u 8a$a5 wynika9 Je 8ar$'ie: istotny o$ u<wia$a)iania seksua#ne6o i <wia$o)ie p#anowane6o ro'wo:u psy&7oseksua#ne6o $'ie&i :est k#i)at psy&7i&'ny wokI seksu9 )=sko<H o:&a9 ko8ie&o<H )atki9 i&7 sty# o$nos'enia si= $o sie8ie9 warto<&iowanie ety&'ne 'a&7owa5 seksua#ny&7. MoJna nawet 'ary'ykowaH stwier$'enie9 iJ wa<nie to9 &o :est niewypowie$'iane9 :est waJnie:s'e o$ wypowie$'iane6o. Ro$'i&e nie sF kwa#i(ikowany)i wy&7owaw&a)i ani seksuo#o6a)i swy&7 $'ie&i9 pre'entu:F nato)iast okre<#one postawy9 w'or&e i )o$e#e 'a&7owa5 seksua#ny&7. R'a$ko teJ 8ywa:F i$eaa)i9 )us'F :e$nak so8ie u<wia$a)iaH swI: wy:Ftkowy wpyw na ro'wI: psy&7oseksua#ny $'ie&i i na pr'ys'o<H i&7 'wiF'kIw u&'u&iowy&7. IstotF te6o wpywu :est oso8isty pr'yka$9 wi=K )aJe5ska i u)ie:=tno<H nawiF'ania $ia#o6u ' &'onka)i ro$'iny. ?warunkowania ro$'inne w ku#tur'e po#skie: 'wiF'ane sF ' pr'eka'e) waJny&7 tra$y&:i naro$owy&7. Istnie:e 'ate) w kr=6u ro$'iny naka$anie si= uwarunkowa5 ro$'inny&7 i ku#turowy&7. Doka$nie: o :e$ny&7 i $ru6i&7 8=$'ie )owa w $a#s'y&7 ro'$'iaa&7. "7&ia8y) na 'ako5&'enie 'wrI&iH :es'&'e uwa6= na pewien pro8#e): oso8F 'na&'F&F w <ro$owiska&7 ro$'inny&7 na:&'=<&ie: :est )atka9 a o:&ie& $e(a&to sta:e si=

posta&iF $ru6op#anowF. W konsekwen&:i prowa$'i to $o swoiste6o )atriar&7atu w ro$'ina&79 a nawet w o8y&'a:owo<&i9 a kry'ys )=sko<&i utrwa#a nie$o:r'ao<H wie#u )o$y&7 )=J&'y'n. Cakie to )oJe )ieH wpywy na partnerstwo seksua#ne9 $owie)y si= $a#e:. *o'ytywne uwarunkowania ro$'inne ks'tatu:F si= w pr'ypa$ku partnerstwa )=sko<&i o:&a i ko8ie&o<&i )atki9 a ws'e#kie 'akI&enia w ty) partnerstwie i w ro#a&7 seksua#ny&7 )o6F wpywaH na pIKnie:s'e tru$no<&i w partnerstwie seksua#ny) $'ie&i. Ma)y 'ate) $o &'ynienia ' 8ar$'o 'oJony)i pro&esa)i. *ro&es $o:r'ewania $o partnerstwa seksua#ne6o o$8ywa si= w 'oJony&7 o$$'iaywania&7 <ro$owiska spoe&'ne6o9 na ktIre ska$a:F si= ). in.: syste) o<wiatowy9 'wiF'ki rIwie<ni&'e9 or6ani'a&:e i i$eo#o6ie. Wspo)niane o$$'iaywania twor'F okre<#one postawy wo8e& p&i9 seksu9 w'or&e i )o$e#e 'a&7owa5 seksua#ny&79 syste) warto<&i. Doka$ne in(or)a&:e na ten te)at )oJe)y 'na#eKH w pra&a&7 po<wi=&ony&7 so&:o#o6ii i psy&7o#o6ii spoe&'ne:. W swo:e: pra&y pra6n= 'wrI&iH uwa6= na ki#ka waJnie:s'y&7 pro8#e)Iw. W o$$'iaywania&7 syste)u o<wiatowe6o na:waJnie:s'e sF pr'eka'ywane tre<&i wy&7owaw&'e9 at)os(era twor'ona wokI seksu i 'a&7owa5 eroty&'ny&7 )o$'ieJy ora' &e&7y oso8owo<&iowe nau&'y&ie#i :ako osI8 'na&'F&y&7. Wia$o)o np.9 Je na:#eps'y nawet pro6ra) pr'y6otowania $o Jy&ia w ro$'inie nie :est pr'e&iwwa6F ani u'upenienie) ws'ystki&7 $oty&7&'as pr'eka'ywany&7 tre<&i wy&7owaw&'y&7. *ro8#e)y i 'a6a$nienia seksua#ne 'na:$u:e)y 6Iwnie w pr'e$)iota&7 7u)anisty&'ny&7 i pr'yro$ni&'y&7. Cako<H pr'eka'u ty&7 'a6a$nie59 u)ie:=tno<H $yskutowania o ni&7 wpywa:F na (or)owanie postaw wo8e& seksu. t)os(era wokI seksu i p&iowo<&i twor'ona pr'e' <wia$o)e i po$<wia$o)e o$$'iaywania 'e strony pe$a6o6Iw )oJe 8yH Jy&'#iwa9 to#eran&y:na9 a#e teJ i 8ywa surowo ry6orysty&'na9 nieu(na #u8 nawet a6resywna. WaJne sF rIwnieJ &e&7y oso8owo<&i pe$a6o6Iw9 i&7 wasna (or)a&:a seksua#na9 )=sko<H i ko8ie&o<H. Niekie$y nawet nie '$a:e)y so8ie sprawy ' te6o9 :ak waJne powsta:F wIw&'as uwarunkowania. Ce$ny) ' na:waJnie:s'y&7 pro8#e)Iw syste)u o<wiatowe6o :est (e)ini'a&:a te6o <ro$owiska. Wspo)niany w ro'$'ia#e o uwarunkowania&7 ro$'inny&7 swoisty )atriar&7at u#e6a tu $a#s'e)u po6=8ieniu i w re'u#ta&ie istnie:e 8rak #u8 nie$osyt w'or&Iw )=sko<&i9 &o po6=8ia :e6o kry'ys. *r'ekonanie9 iJ wa<&iwe wy&7owanie seksua#ne )oJe 8yH wynikie) spe&:a#ne6o pr'e$)iotu :est nieporo'u)ienie). W 'asa$'ie :e$ynie &ay pro&es ks'ta&enia i oso8owo<H nau&'y&ie#i $e&y$u:F o :ako<&i wspo)niane6o wy&7owania. Qro$owisko rIwie<ni&'e :est ko#e:ny) waJny) &'ynnikie) pro&esu $o:r'ewania $o partnerstwa seksua#ne6o. Z wie#u 8a$a5 wynika9 Je ono wa<nie :est na:waJnie:s'y) KrI$e) u<wia$o)ienia seksua#ne6o. SkF$inF$ wia$o)o9 Je to u<wia$o)ienie :est po prostu powie#anie) )itIw i stereotypIw seksua#ny&7. W 8io6ra(ii seksua#ne: wie#u $orosy&7 osI8 'na:$u:e)y e(ekty te6o Lu<wia$o)ienia" w posta&i #=kIw9 wie#u 8=$Iw9 nie'ro'u)ienia o$)ienno<&i psy&7oseksua#ne: p&i9 sprowa$'ania oso8y partnera $o pr'e$)iotu9 r'e&'y itp. Qro$owisko rIwie<ni&'e twor'y rIwnieJ okre<#one postawy wo8e& seksu9 )o$y9 7ierar&7i&'no<H warto<&i w )=sko<&i i ko8ie&o<&i. StF$ powsta:F rIJnoro$ne ko)p#eksy9 ten$en&:e $o porIwnywania sie8ie ' inny)i9 kon(or)i')y. Zro'u)iae9 iJ rIwie<ni&y wpywa:F na (or)owanie oso8owo<&i9 po6#F$Iw i postaw. Ce$nak 8rak wa<&iwe6o wy&7owania w ro$'inie )oJe spr'y:aH $e&y$u:F&e)u wpywowi <ro$owiska rIwie<ni&'e6o9 a to )oJe oka'aH si= $o8re) w'6#=$ny). Cakko#wiek <ro$owisko rIwie<ni&'e $a:e rIwnieJ i po'ytywne w'or&e i po6#F$y9 :e$nak nie wyrIwnu:e to &ao<&i Lskr'ywione6o" o$$'iaywania. ByH )oJe ten po6#F$ w'8ur'y niektIry&7 "'yte#nikIw9 a#e '8yt wie#e powie#any&7 stereotypIw 'na:$u:= w 6ene'ie rIJnoro$ny&7 tru$no<&i i 'a8ur'e5 seksua#ny&7. Bywa:F po'ytywne <ro$owiska rIwie<ni&'e9 swoiste su8ku#tury )o$'ieJowe9 twor'F&e warto<&i i po6#F$y ro'wi:a:F&e $o:r'ewanie psy&7oseksua#ne. +akt :e$nak i&7 po$stawowe6o 'na&'enia w ty) ro'wo:u po'ostawia wie#e $o )y<#enia. <ro$owisko rIwie<ni&'e stanowi istotne KrI$o so&:a#i'a&:i9 nawiF'ywania wi='i9 kreowania postaw. Ry&ie w ni) :est konie&'ne $#a nor)a#ne6o i prawi$owe6o

ro'wo:u. Nie )a pr'e&ieJ inne: $ro6i $o twor'enia 'wiF'kIw u&'u&iowy&79 su8ku#tury Jy&ia )o$'ieJowe6o. Nie )oJe ono 8yH :e$nak po$stawowy) (un$a)ente) ro'wo:u. Qro$owisko rIwie<ni&'e spenia po'ytywnF ro#= wIw&'as9 6$y :est )ie:s&e) kon(ronta&:i i$ei9 postaw i po6#F$Iw. Ws'e#kie6o typu or6ani'a&:e rIwnieJ wte$y wywiera:F wpyw na pro&es $o:r'ewania $o partnerstwa seksua#ne6o9 6$y nie uw'6#=$nia:F 6o w pro6ra)ie swe6o $'iaania. *ro&es ten o$8ywa si= w k#i)a&ie Jy&ia '8iorowe6o9 u:awniany&7 opinii9 postaw i 'a&7owa59 i$eo#o6ii. S'ko$a9 Je tak )ao )a)y 8a$a5 na ten te)at. Z ty&79 ktIre sF9 )oJna wy&iF6nFH wniosek9 iJ 'na&'enie te6o o$$'iaywania :est nie$o&eniane. Mo:e #i&'ne po$rIJe po k#u8a&7 stu$en&ki&7 pr'ekonay )nie9 Je niektIre ' ni&7 sprowa$'ay swo:F $'iaa#no<H :e$ynie $o ro'rywki9 inne nato)iast prowa$'iy s'erokF ak&:= wyka$owF i $yskusy:nF. Zapewne )a to wpyw na (or)owanie ). in. postaw seksua#ny&7. Istnie:e teJ swoisty etos 7ar&erstwa9 )a:F&y pi=kne tra$y&:e. *rowa$'ony w okre<#ony) sty#u )oJe on spr'y:aH #u8 s'ko$'iH ro'wi:aniu postaw i 'a&7owa5 seksua#ny&7. Cakko#wiek Jy:e)y w epo&e kryty&'nie o&enia:F&e: wer8a#i'owanie spraw seksu9 to :e$nak nawet :e$na $yskus:a ' praw$'iwe6o '$ar'enia )oJe niektIry) :e: u&'estniko) &akowi&ie ')ieniH po6#F$y na seks i 'awaJyH na pr'ys'y&7 'wiF'ka&7. ByH )oJe 8=$'ie)y kie$y< 'na#i 'akres o$$'iaywa5 na postawy i 'a&7owania seksua#ne rIJny&7 or6ani'a&:i spoe&'ny&79 nie )oJna nie $o&eniaH i&7 wpywu9 a wa<&iwie )IwiF& nie$o&eniania sa)e6o te6o wpywu. Ce$ny) ' pr'yka$Iw :est o$$'iaywanie 0o<&ioa9 :ak i inny&7 'wiF'kIw wy'naniowy&7. W struktur'e kate&7i'a&:i i wie#u (or) or6ani'owane6o $'iaania9 np. nauk pr'e$)aJe5ski&79 'awarty :est pro6ra) Jy&iowe: wi':i seksu i p&iowo<&i &'owieka9 istoty i &e#u :e6o wi='i ?&'u&iowe:9 )aJe5skie:. Ten spI:ny $oktryna#nie pro6ra) pr'eka'yWany Cest :e$no&'e<nie pr'e' wie#e kanaIw. W :aki) 'akresie (or)u:e)y postawy wo8e& seksu i p&i9 tru$no w te: &7wi#i powie$'ieH9 a#e niewFtp#iwie ":est on KrI$e) wie#u uwarunkowa5 tkwiF&y&7 u KrI$e partnerstwa seksua#ne6o w 'wiF'ka&7. Moi) 'a$anie) w te: pra&y nie :est o&enianie te6o o$$'iaywania9 Mo6e nato)iast wyra'iH po6#F$9 iJ :est ono ro'#e6e9 unowo&'e<niane w swy&7 (or)a&7 i prowa$'one o$ wieku pr'e$s'ko#ne6o $o $o:r'ae6o. ! i#e w pr'ypa$ku uwarunkowa5 ro$'inny&7 'na)y i&7 'na&'enie9 o ty#e w pr'ypa$ku spoe&'ny&7 O w konkretnie interesu:F&y) nas te)a&ie O po'osta:e)y w kr=6u pr'ypus'&'e5. Wynika to ' (aktu9 Je nie $ysponu:e)y wie#o)a 8a$ania)i na ten te)at9 a (a&7owe po$r=&'niki9 np. LSeksuo#o6ia spoe&'na"9 sF nie#i&'ne i wy&'erpane. ; ; ;

?warunkowania spoe&'ne tru$no o$$'ie#iH o$ ku#turowy&79 o ktIry&7 8=$'ie )owa w $a#s'y&7 ro'$'iaa&7. +akt9 iJ w te: pra&y sF one skro)nie: pr'e$stawione9 wynika ' :e$ne: strony ' ko)peten&:i autora9 a ' $ru6ie: strony ' nie)oJno<&i wy&'erpania te)atu o ws'ystki) &o waJne. Wie#e ' ty&7 'a6a$nie5 8=$'ie 'na&'nie $oka$nie: o)Iwiony&7 w $a#s'y&7 ro'$'iaa&7. ; ; ;

?warunkowania ku#turowe w pro&esie ro'wo:u osy&7oseksua#ne6o )a:F nie&o inny &7arakter niJ uwarunkowania ro$'inne. W ty&7 ostatni&7 ro$'F si= one w 'oJony&79 pr'ewaJnie po'asowny&7 kontakta&7 )i=$'y &'onka)i ro$'iny9 )a:F&y&7 si#ne 'a8arwienie u&'u&iowe. I&7 wynikie) :est ). in. L)atry&a" wi='i u&'u&iowy&7 ' inny)i #u$K)i. Ty)&'ase) uwarunkowania ku#turowe )a:F )nie:s'y ko#oryt u&'u&iowy9 si#nie:s'y nato)iast :est wpyw i$ei9 po6#F$Iw9 ' ktIry&7 wi=ks'o<H o$$'iaywa na po$<wia$o)o<H &'owieka. Zna:$u:F&e si= w po$<wia$o)o<&i i w <wia$o)o<&i tre<&i ku#turowe twor'F swoisty L(i#tr"9 pr'e'9 ktIry pr'e&7o$'F nas'e potr'e8y i o&'ekiwania. *o:=&ie uwarunkowania ku#turowe6o o'na&'a 'ate) 9 (i#try" Bar$'o &'=sto nie '$a:e)y so8ie sprawy ' te6o9 :akie sF to L(i#try" i :ak 8ar$'o nas'e u:awniane postawy wo8e& &iaa9 p&i9 $ru6ie: oso8y stanoWiF kontynua&:= tra$y&:i ku#turowy&79 si=6a:F&y&7 &'=sto o$#e6e: 'o<&i. "+i#try" psy&7i&'ne twor'F tra$y&:e ku#tur naro$owy&7. Na pr'yka$ $#a ku#tury po#skie: typowa :est si#na po'y&:a ro$'iny9 ko8iety &7r'e<&i:a5stwa9 ru8as'no<H itp. *ona$to L(i#try" powstay rIwnieJ w ku#tura&7 'wiF'any&7 ' $any) <ro$owiskie)9 np. ro8otni&'y)9 wie:ski)9 inte#i6en&ki)9 sF wynikie) upows'e&7niania si= ku#tury )asowe:. W wyniku $'iaania okre<#ony&7 i naka$a:F&y&7 si= na sie8ie tra$y&:i ku#turowy&7 powsta:F w'or&e i )o$e#e seksua#ne9 warto<&i9 postawy wo8e& p&i9 seksu i partnera. Do ty&7 'a6a$nie5 &'=<&ie: 8=$= wra&a w $a#s'y&7 ro'$'iaa&7 ksiFJki. W spotkaniu seksua#ny) partnerIw istnie:e 'ate) i&7 autenty&'ne in$ywi$ua#ne C ora' C uwarunkowane pr'e' <ro$owisko ro$'inne i ku#turowe. Istnie:F w ty) spotkaniu ws'ystkie wy)iary. Suk&es9 :aki) :est u$ane partnerstwo seksua#ne9 'a#eJy ). in. o$ te6o9 &'y wspo)niane uwarunkowania nie sF spr'e&'ne ora' o$ <wia$o)e6o (or)owania wasne: wi':i seksu9 wspI#ne6o 'wiF'ku. ?warunkowanie ku#turowe u :e$ny&7 po#e6a na $a#s'y) powie#aniu i rea#i'owaniu ty&7 ws'ystki&7 uwarunkowa59 u inny&7 nato)iast na <wia$o)y) i&7 pr'eks'ta&aniu9 a nawet pr'e'wy&i=Janiu. Z $ru6ie: strony nato)iast wie#e kon(#iktIw )i=$'y partnera)i wynika ' o$)ienny&7 iS spr'e&'ny&7 o&'ekiwa5 i potr'e8 wyniesiony&7 'e <ro$owisk 'rIJni&owany&7 ku#turowo. ?warunkowanie te6o typu wpywa rIwnieJ na o8ra' pato#o6ii seksua#ne:. Istnie:F np. 'espoy &7oro8owe &7arakterysty&'ne $#a $ane: ku#tury MSuso9 0oroN. RIwnieJ $o<H typowe 'a8ur'enia seksua#ne u )=J&'y'n O 'a8ur'enia w'wo$u &'onka O )o6F )ieH innF 6ene'=9 pr'e8ie6 ora' sposI8 rea6owania na nie w 'a#eJno<&i o$ te6o9 &'y pa&:ent na#eJy $o takie: #u8 inne: ku#tury9 $o takie6o #u8 inne6o <ro$owiska. W &e#u wi=ks'e6o pr'yswo:enia so8ie spe&y(iki uwarunkowania ku#turowe6o posuJ= si= pr'yka$a)i ' 'akresu pato#o6ii seksua#ne:. Nato)iast "'yte#nikIw 'ainteresowany&7 'a6a$nienia)i ku#turowy)i w o8y&'a:owo<&i eroty&'ne:9 w i&7 w'or&a&7 i )o$e#a&79 o$sya) $o wy$any&7 u nas po'y&:i O np. LSeksuo#o6ii ku#turowe:" po$ re$ak&:F 0. I)ie#i5skie6o9 LMio<H i <wiat w ku#tur'e Za&7o$u" O Denisa $e Rou6e)nont9 LNatura9 ku#tura9 peH" O wy$awni&twa Znak. Wie#e &iekawy&7 in(or)a&:i na te te)aty )oJna rIwnieJ 'na#eKH w serii LRy&ie &o$'ienne" wy$awane: pr'e' *IW #u8 w serii o ko8ieta&7 w rIJny&7 ku#tura&79 wy$awane: pr'e' Wy$awni&two rtysty&'ne i +i#)owe. ZespI 0oro wyst=pu:e u "7i5&'ykIw 'a)ies'ku:F&y&7 ':= *ou$niowoWs&7o$niF. 0#ini&'nie o8:awia si= on 8ar$'o ostro narasta:F&y) #=kie) prowa$'F&y) $o paniki. "'=<&ie: wyst=pu:e u )=J&'y'n. *a&:ent )a wraJenie :ak8y w&iF6ania nar'F$Iw p&iowy&7 M&'onka9 a niekie$y :F$erN $o :a)y 8r'us'ne:P po$oJe) #=ku :est pr'ekonanie9 iJ &akowite w&iF6ni=&ie prowa$'i $o <)ier&i. ? ko8iet 'espI 0oro :est r'a$'ie: spotykany i po#e6a na o$&'u&iu9 iJ 8ro$awki piersiowe #u8 war6i sro)owe w&iF6ane sF $o wn=tr'a &iaa. Su8iektywne u&'u&ie w&iF6ania nar'F$Iw p&iowy&7 $o wn=tr'a &iaa :est wynikie) okre<#ony&7 pr'ekona5 'ro$'ony&7 pr'e' ku#tur=. W tra$y&y:ne: ku#tur'e &7i5skie: wspo)niane Lw&iF6anie" 'wiF'ane :est ' 8rakie) rIwnowa6i yin i yan6 w &ie#e. .in sy)8o#i'u:e Je5skie pierwiastki Jy&ia M'i)no9 &ie)no<H9 ener6i= wita#nFN9 a yan6

O )=skie pierwiastki Jy&ia M&iepo9 :asno<H9 ener6i= twIr&'FN. W 0oro istnie:e pr'ewa6a yin na$ yan6 i stF$ ne6a&:a )=ski&7 rysIw &iaa. "'=stot#iwo<H po:awiania si= 'espou 0oro )oJe 8yH tak $uJa9 Je pr'y8iera &7arakter epi$e)ii. !pisano :uJ te6o typu epi$e)ie w Sin6apur'e. "7or'y 8=$F&y w stanie ostre6o #=ku i w pani&e pr'e$ <)ier&iF usiu:F r=&'nie #u8 pae&'ka)i $o :e$'enia pr'e&iw$'iaaH w&iF6aniu si= &'onkaP po)o&y u$'ie#a:F i) &'onkowie ro$'iny9 pr'y:a&ie#e. Ina&'e: )IwiF&9 'espI 0oro :est to ostry seksua#ny stan #=kowy na po$oJu okre<#one: ku#tury. W Meksyku spotykany :est 'espI Susto9 'nany :ako L&7oro8a stra&7u"9 po#e6a:F&y na 6watownie narasta:F&y) #=ku9 8e'senno<&i9 utra&ie apetytu9 $rJeniu ko5&'yn9 wy)iota&79 8ie6un&e. Wyst=pu:e u osI89 ktIre nie sprostay o&'ekiwanio) seksua#ny) partnera. W ku#tur'e #atynoskie: istnie:e po:=&ie )a&7i')o9 &'y#i )=skie: ener6ii9 prestiJu. Nieu$ane wspIJy&ie :est wi=& :e$no'na&'ne ' LutratF twar'y" i o$&'uwane 8ar$'o 8o#e<nie. W wie#u inny&7 pr'ypa$ka&7 rIJnoro$ne ostre stany #=kowe9 typowe $#a $ane: ku#tury9 stanowiF 'ast=p&'F (or)= u'yskania 'aspoko:enia seksua#ne6o. ? Ma#a:ek wyst=pu:e np. 'espI Lata79 wyraJa:F&y si= seriF wu#6arny&7 wypowie$'i. W 'a&7owania&7 seksua#ny&7 typowy&7 $#a 'a&7o$nie6o kr=6u ku#turowe6o rIwnieJ )oJna 'na#eKH ostre stany #=kowe uwarunkowane ku#turowo. Wie#e pr'ypa$kIw i)poten&:i )a 6ene'= ku#turowF. "'=sto u po$oJa 7isterii #eJF 'a8ur'enia seksua#ne. W ku#tur'e Za&7o$u wspIJy&ie seksua#ne &'=sto pr'y8iera &7arakter 'a$aniowy9 po#e6a:F&y na u&'u&iu konie&'no<&i wyka'ania si= wo8e& partnera sprawno<&iF seksua#nF9 L$o8ry)i" reak&:a)i po$nie&enia i pr'eJy&ie) or6a')u. StF$ u wie#u ko8iet u$awanie or6a')u9 a u wie#u )=J&'y'n u$awanie $o<wia$&'enia w te: $'ie$'inie. "7arakterysty&'ne ST rIwnieJ pr'e:<&ia ' :e$ne: skra:no<&i w $ru6F9 I tak np. ko8iety Jy:F&e w epo&e wiktoria5skie: ukryway swo:e pr'eJy&ia seksua#ne9 7a)oway ekspres:= eroty&'nF9 6$yJ Lpor'F$na" ko8ieta powinna 8yH skro)na i nie&o aseksua#na. W wyniku pr'e)ian rewo#u&:i o8y&'a:owe: powsta $ru6i 8ie6un )o$e#u ko8ie&e6o O ekspresy:ne wyraJanie po$nie&enia i or6a')u. Ru&7y (e)inisty&'ne 6os'F nato)iast 7aso sa)owystar&'a#no<&i seksua#ne: ko8iety O stF$ nastawienie na autoeroty')9 sa)o'aspoka:anie si=. ?warunkowanie ku#turowe po#e6a 'ate) na naka$aniu si= na sie8ie okre<#ony&7 tra$y&:i typowy&7 $#a $ane: ku#tury ' 7asa)i i po6#F$a)i niesiony)i pr'e' pr'e)iany o8y&'a:owe &'asIw wspI&'esny&7. ; ; ;

MiT. SE0S? LNE Mit seksua#ny :est to ku#turowo uwarunkowane po$anie9 opisu:F&e i$ea#ne6o 8o7atera seksua#ne6o9 <wiat p&i i wspIJy&ia p&iowe6o. SF )ity uniwersa#ne9 np. )it o ra:u eroty&'ny)9 stwor'eniu &'owieka9 powstaniu p&i9 ora' )ity typowe $#a $ane: ty#ko ku#tury. *ro8#e) ten :est 8ar$'o interesu:F&y9 6$yJ )ity seksua#ne na#eJF rIwnieJ $o :e$ne: ' (or) uwarunkowania ku#turowe6o9 L(i#tru" psy&7i&'ne6o. Mity i 8#isko ' ni)i 'wiF'ane 'espoy 'a&7owa5 seksua#ny&7 pr'e$stawiane sF w (or)ie #itera&ki&7 na'w9 o6I#nie 'nany&7 w $'ie:a&7 ku#tury9 'was'&'a 'a&7o$nie:. W #iteratur'e pi=kne: 'na#a'y one s'&'e6I#nie opisowy wyra' O np. )it Tristana i I'o#$y9 Ro)ea i Cu#ii9 "asanoEy9 Don Cuana9 Tytanii itp. Z wie#u )itIw wy8rae) $#a pr'yka$u :e$en9 uniwersa#ny O )it ra:u eroty&'ne6o O ora' &'tery )ity &7araktery'u:F&e <wiat p&i. W pr'ypa$ku ko8iet wy8rae) )it ko8iety (ata#ne: i )it *an$ory9 6$yJ sF one wy:Ftkowo trwae i )oJna w ni&7 $opatrywaH si= KrI$e wie#u spr'e&'no<&i w postawa&7 )=J&'y'n wo8e& ko8iet9 a pona$to 9 #=kIw i niepoko:Iw. Mity "asanoEy i Don Cuana pr'e$stawia:F typyS )=ski&7 8o7aterIw seksua#ny&79 &7arakterysty&'ny&7 $#a po$<wia$o)o<&i wie#u )=J&'y'n i ko8iet i pr'ewi:a:F&y&7 si= pr'e' $'ie:e kaJ$e: ku#tury. ; ; ;

MIT R C? ER!T."ZNEG! Mit ten wyst=pu:e we ws'ystki&7 'nany&7 na) ku#tura&7. Ce6o pr'e:awy 'na:$'ie)y w #iteratur'e9 )a#arstwie9 8a<nia&7 i #e6en$a&7. Cakko#wiek w pos'&'e6I#ny&7 ku#tura&7 tre<&i te6o )itu O u'a#eJnione sF o$ )ie:s&owy&7 8a$a5 i wier'e5. SF nie&o o$)ienne9 to :e$nak )a:F wspI#ne e#e)enty9 takie :ak: 9 0u#t wysokie: poten&:i9 wita#no<&i9 ener6ii seksua#ne:9 'apewnia:F&e: $u6otrwao<H aktywno<&i p&iowe:. I$ea sprawno<&i wspIJy&ia seksua#ne6o9 prowa$'F&e: $o intensywne: i (as&ynu:F&e: pr'y:e)no<&i9 r'a$ko $ost=pne: w &o$'ienno<&i. DuJa aktywno<H seksua#na pr'e$stawi&ie#i p&i o$)ienne:9 I&7 a$ora&:a. Bo6a&two (or) wspIJy&ia seksua#ne6o. Swo8o$a9 natura#no<H9 w'a:e)na <)iao<H w kontakta&7 )i=$'y p&ia)i. W niektIry&7 )ita&7 'na:$u:e)y to9 &o w $ane: ku#tur'e stanowi ta8u seksua#ne. Mit :est wi=& (or)F pr'ekro&'enia9 o)ini=&ia ta8u. S'ko$a9 Je te tak interesu:F&e 'a6a$nienia sF sa8o opra&owane w :='yku po#ski). Cakie sF na:&'=sts'e (or)y )itu ra:u eroty&'ne6oU Ra: eroty&'ny w inny) Jy&iu Ra:e) po'a6ro8owy) )a7o)etan :est np. @GG 7urys O 'aws'e $'iewi&. Nato)iast w ku#tur'e Tro8rian$&'ykIw ra:e) :est Tu)a9 wyspa $u&7Iw9 na ktIre: Lko8iety$u&7y"9 8e'&ie#esne $#a nas9 istot <)ierte#ny&79 sF :e$nak pene Jaru i na)i=tno<&i9 i to w stopniu nie 'nany) na 'ie)i. Tu)nie 6ro)a$'F si= $ookoa )=J&'y'ny9 ota&'a:F 6o pies'&'ota)i9 &iF6nF 6o siF... *o8u$'ony eroty&'nie pr'e' 'ak#=&ie 8u8wayayta9 po$$a:e si= ws'ystkie)uP $'ie:F si= r'e&'y9 ktIre $#a ty&79 &o nie 'na:F 'wy&'a:Iw w <wie&ie $u&7Iw9 )o6y8y si= wy$awaH wyso&e niepr'ysto:ne9 #e&' ktIre w ra:u sF na:wi$o&'nie: na )ie:s&u. M=J&'y'na po$$a:e si= ty) awanso) 'e strony ko8iet9 spIku:e ' 6o<&inny)i $u&7a)i pu8#i&'nie9 &'e)u inni pr'y6#F$a:F si=9 #u8 po8u$'eni ty) wi$okie)9 ro8iF to sa)o. Ra: eroty&'ny w <wie&ie (antasty&'ny) *r'yka$y takie6o ra:u 'na:$u:e)y w po$ania&7 i 8a<nia&7 o 7arpia&79 S&y##i9 syrenie Mpows'e&7ne &7o&iaJ8y w poe)ata&7 ,o)eraN. WspI&'esny) pr'yka$e) #itera&ki) )itu eroty&'ne6o :est pr'epi=kne opowia$anie Giuseppe $i La)pe$usy O L*ro(esor i syrena": To 8ya syrena. LeJaa na w'nak ' r=ka)i skr'yJowany)i po$ 6owF i 'e spoko:ny) 8e'wsty$e) poka'ywaa $e#ikatne wosy po$ pa&7a)i9 ro'suni=te piersi9 ks'tatny 8r'u&79 a e)anowao ' nie: to9 &o tak K#e na'wae) 'apa&7e) O :aki< )a6i&'ny aro)at )or'a9 aro)at 8u$'F&e: si= na)i=tno<&i... Za&'=a )IwiH i tak :ak pr'e$te) 'ostae) o&'arowany :e: u<)ie&7e) i 'apa&7e)9 tera' u#e6e) tr'e&ie)u na:wi=ks'e)u :e: urokowi: &'arowi 6osu... Z :e: nie<)ierte#ne6o &iaa wy'wa#ao si= ty#e si Jy&iowy&79 Je straty ener6ii s'y8ko 8yy ko)pensowane9 i to nawet ' na$)iare). W &iF6u ty&7 $ni9 "or8era9 ko&7ae) ty#e9 i#e stu was'y&7 $onJuanIw ra'e) w'i=ty&7 pr'e' &ae swo:e Jy&ie9 i :akF )io<&iFU... wo#nF o$ pretens:i9 o$ (as'ywe: eksta'y i u$awany&7 west&7nie59 ktIre 'aws'e 8ruka:F was'e Jaosne po&aunki". Ra: narkoty&'ny Ra: ten ro'pows'e&7niony :est w wie#u ku#tura&7 In$ian )eryki *Ino&ne: i <ro$kowe:9 o8e&nie 'a< w niektIry&7 <ro$owiska&7 )o$'ieJowy&7 O ' ty) Je &'=<&ie: wy'wa#any 'a po)o&F <ro$kIw syntety&'ny&7. NiektIre ' ty&7 <ro$kIw wywou:F 8arwne wi':e eroty&'ne. Ra: eroty&'ny &'asu pr'es'e6o LZoty wiek" o8y&'a:owo<&i seksua#ne: &'=sto o$na:$u:e)y w )ita&7 o stwor'eniu <wiata wie#u ku#tur. Gautier9 +#au8ert wi$'ie#i 6o np. w 8ar8ar'y5ski) i orienta#ny) <wie&ie staroJytny). Te)at ten &'=sto wra&a $o #iteratury i kine)ato6ra(ii Mor6iasty&'ne u&'ty it$.N.

Ma#inowski B.: LRy&ie seksua#ne $'iki&7". *WN9 Wars'awa 1231. Ra: eroty&'ny w inny&7 kra:a&7 +or)a te6o typu ra:u :est )oJe na:pows'e&7nie:s'a9 pr'yna:)nie: wspI&'e<nie9 i &ora' &'=<&ie: spotykana. 0ra:e !rientu u)ie:s&awiay 6o w kra:a&7 Za&7o$u i o$wrotnie. Meri)ee s'uka 6o w ,is'panii"9 #iteratura (ran&uska ' ko5&a VIV wieku O w Ros:i. Na po&'Ftku VV wieku ra: u)ie:s&awiano na Ta7iti. !8e&nie uoso8ienie) ra:u :est Dania9 S'we&:a #u8 O r'a$'ie: O In$ie. *r'yka$Iw te: (or)y )itu )a)y )nIstwo w reportaJa&79 w #iteratur'e9 w (i#)ie. Na pr'yka$ Grek Zor8a )Iwi LMusis' wie$'ieH9 s'e(ie9 Je Sowianki9 to nie to sa)o &o nas'e )ae9 skFpe Gre&'ynki9 ktIre spr'e$a:F &i )io<H na 6ra)y9 ro8iF ws'ystko9 a8y &i $aH )nie:9 niJ &i si= na#eJy9 os'uku:F na wa$'e. Sowianka9 s'e(ie9 $a:e $o8rF )iar=. We <nie9 w )io<&i9 w :e$'eniu. Cest w nie: &o< 'e 'wier'Ft9 ' 'ie)i9 pI#". Warto 'astanowiH si=9 &o tkwi u KrI$e te6o )itu9 :akie po$<wia$o)e i <wia$o)e 'aspoka:a on potr'e8y. !$na:$u:e)y w ni): *ra6nienie 'aspoko:enia potr'e8 natury seksua#ne:. ?&ie&'k= o$ ko)p#eksIw9 niepowo$'e59 tru$no<&i seksua#ny&7 w <wiat )ito#o6ii. Ro'&'arowanie ' ro'$Kwi=ku )i=$'y o&'ekiwanie) a r'e&'ywisto<&iF. I$ea#i'a&:= ko8ie&o<&i9 r'a$'ie: )=sko<&i. Niekie$y KrI$e) )itu )o6F 8yH e#e)enty prawi$owy&7 spostr'eJe5 i pr'eJyH w kontakta&7 i styka&7 )i=$'yku#turowy&7P np. wie#e te6o ro$'a:u )itIw powstao w okresie Wie#ki&7 !$kryH9 kie$y 'etkni=&ia si= ' nie 'nany)9 nowy) <wiate) po$sy&ao (anta':= i )ar'enia. DotF$ :es'&'e 'etkni=&ie si= ' innF ku#turF O a 'ate) ' inny)i w'ora)i ko8ie&o<&i i )=sko<&i O wy'wa#a u wie#u reporterIw skonno<H $o i$ea#i'owania swy&7 o8serwa&:i i pr'eJyH. W ku#tur'e po#skie: )ito#o6ia ra:u eroty&'ne6o )a )nie:s'e tra$y&:e. MoJe wynikao to ' )nie:s'y&7 niJ w <wie&ie protestan&ki) 'a7a)owa5 w s(er'e seksua#ne: Mpo'a o&'ywi<&ie ku#turF )ies'&'a5skF i $ro8no)ies'&'a5skFN. Na o6I i$ea#i'owano te)pera)ent seksua#ny ko8iet ' *ou$nia9 &o )o6o wiF'aH si= ' pr'enikanie) ku#tur w wie#onaro$owo<&iowe: R'e&'ypospo#ite:. !8e&nie na:&'=<&ie: styka) si= w <ro$owiska&7 )o$'ieJowy&7 ' )ito#o6i'a&:F o8y&'a:owo<&i S'we&:i9 Danii9 a &'ase)9 &7oH r'a$'ie: O In$ii. Mito#o6i'a&:a Danii i S'we&:i po#e6a na:&'=<&ie: na or6iasty&'ny&7 ten$en&:a&7 seksua#ny&79 ku#&ie te&7niki i sprawno<&i seksua#ne:9 'a< )io#o6i'a&:a In$ii O na 8o6a&twie ku#tury wspIJy&ia9 7ar)onii )i=$'y oso8owo<&iF a sekse). Ta )ito#o6i'a&:a o$'wier&ie$#a w pewny) sensie po$stawowe tru$no<&i okresu $o:r'ewania: 8rak 7ar)onii )i=$'y seksua#i')e) a oso8owo<&iF9 eroty'a&:e psy&7iki i $FJenie $o o)ini=&ia 8arier i 'asa$ ora' pos'ukiwanie po'ytywne6o i 8o6ate6o )o$e#u Jy&ia seksua#ne6o9 ktIre6o nie 'na:$u:e si= w pro&esie wy&7owania. Ni& nie wska'u:e na to9 a8y )ito#o6ia ra:u eroty&'ne6o pr'estaa istnieH9 na$a# 'aspoka:a ona 8owie) #u8 wyraJa pewne :awne &'y ukryte ten$en&:e. Warto nato)iast po'naH KrI$a te: )ito#o6ii w so8ie. ; ; ;

MIT 0!BIET. + T LNEC Ce$ny) ' na:8ar$'ie: ro'pows'e&7niony&7 )itIw :est )it ko8iety (ata#ne:9 nie8e'pie&'ne:9 'a6raJa:F&e:. Zna:$u:e)y 6o w wi=ks'o<&i 'nany&7 na) ku#tur. I) 8ar$'ie: wi$o&'ne :est ro'$'ie#enie <wiata )=skie6o o$ ko8ie&e6o Mna o6IN9 ty) Jywotno<H )itu w'rasta. W ku#tura&79 w ktIry&7 sprawy p&i powiF'ane 8yy ' niewie$'F9 $e)oni'a&:F9 postawa)i irra&:ona#ny)i9 )it ten pr'y:)owa &7arakter 6ro'y9 #=ku wo8e& ko8ie&o<&i. 0o8iet= (ata#nF 'na:$u:e)y w L0siFJ&e 1GG1 no&y"9 w Bi8#ii9 w )ito#o6ii 6re&kie:9 w poe)ata&7 7o)ery&ki&79 w #iteratur'e Za&7o$u o$ :e: praKrI$e $o &7wi#i o8e&ne: O w !powie<&ia&7 po#ine'y:ski&7 it$. Tre<H )itu o ko8ie&ie (ata#ne: :est niesko)p#ikowana O w ro#i o(iary 6roKne: ko8ie&o<&i wyst=pu:e '$o)inowany9 popy&7any w kierunku o$wrotny) $o poJF$ane6o i nis'&'ony )=J&'y'na. MoJna wyrIJniH pewne (or)y )itu: 0o8ie&o<H $e)oni&'na "'=sto ko8ie&o<H ta 8ywa antropo)or(i'a&:F s'atana9 $e)onIw. W s'tu&e ko8ieta 8ya pr'e$stawiana :ako a#e6oria 6r'e&7u. De)on9 'y $u&79 pr'y:)u:e uwo$'i&ie#skF postaH ko8ie&F w &e#u '$o8y&ia i '6u8ienia )=J&'y'ny. *otra(i on 'nis'&'yH kaJ$F <wi=to<H. W opisa&7 kus'enia &'=sto :awi si= pi=kna ko8ieta O pr'yka$e) Maty#$a ' LMni&7a" Lewisa: Ro'$ara na so8ie 7a8it9 na wpI o8naJa:F& ono. !str'e noJa spo&'ywao na #ewe: piersi. &79 :akaJ to 8ya pier<U *ro)ienie so5&a o8#eway :F :asny) <wiate)9 po'wa#a:F& )ni&7owi $ostr'e& :e: 8ie#... nie 'nane $oty&7&'as u&'u&ie wypenio :e6o ser&e 8o:aKniF ')ies'anF ' ro'kos'F... krew kipiaa )u w Jya&7... StI:U O 'awoa 6watownie a)iF&y) si= 6ose). O Nie )o6= si= opieraH $uJe:U *o'osta5 tu9 &'arnoksi=Jni&'koU *o'osta5 na )o:F '6u8=." Inny) 'nany) w s'tu&e pr'yka$e) :est Da#i#a nis'&'F&a )o& $u&7owF Sa)sona. ria Da#i#i ' II aktu opery ".SaintSaena <wietnie o$$a:e nastrI: kus'enia Sa)sona. W 8i8#ii9 w krItki&7 sowa&7 po'na:e)y sposI89 w :aki o8e'wa$nia ona wo#= Sa)sona: L-'y pr'e$ Sa)sone) wy#ewaa i uskarJaa si= )IwiF&: Mas' )nie w nienawi<&i9 a nie )iu:es'9 $#ate6o 'a6a$ki9 ktIre< $a syno) #u$u )e6o9 nie &7&es' )i wyoJyH... *r'e' sie$e) $ni wese#a pakaa pr'e$ ni)9 aJ siI$)e6o $nia9 6$y )u si= upr'ykr'ya9 wyoJy9 a ona 'ara' powie$'iaa sFsia$o)... u<pia 6o na ko#ana&7 swoi&7 i pooJya 6ow= :e6o na swy) onie9 i we'waa 8a#wier'a9 i o6o#ia... i po&'=a 6o o$py&7aH... o$es'a )o& o$ nie6o." 0o8ie&o<H nis'&'F&a *o'y&:a9 ro'wI:9 wie$'a9 &'owie&'e5stwo )=J&'y'ny9 a nawet Jy&ie to &'=sto (or)a te6o )itu. *r'yka$Iw :est wie#e: 0#eopatra9 La$y Mak8et9 Lukre&:a Bor6ia9 ,ero$ia$a. *raw'ore) :est )o$#is'ka poJera:F&a sa)&a po kopu#a&:i. ByH )oJe wspo)niany )it :est pewny) atawi')e) $o te6o praw'oruP $owo$e) )oJe 8yH &7o&iaJ8y po#ine'y:ska #e6en$a o 8o6ini We7ini ,ai9 ktIra wa8i )=J&'y'n swF niepr'e&i=tnF uro$F $o pie&'ary i poJera i&7 po stosunku. *o$o8nF )y<# 'na:$u:e)y w L!(iarni&a&7" :s&7y#osa: L0tIJ '$oa opisaH 'u&7wae pra6nienie )=J&'y'n i waJF&e si= na ws'ystko na)i=tno<&i ko8iet wa$&'e6o ser&a9 ktIre i$F w par'e ' #u$'ki)i nies'&'=<&ia)iX Za< Jy&ie) w sta$#e r'F$'i okrutna )io<H panu:F&a w ser&u sa)i&y O 'arIwno w<rI$ 'wier'Ft9 :ak i #u$'i." W#iteratur'e II poowy VIV wieku typ ko8iety nis'&'F&e: 8y na$er ro'pows'e&7niony. Wie#e o ty) )Iwi wspaniaa9 wy$ana pr'e' *IWy pra&a Mario ' *raJ: LZ)ysy9 <)ierH i $ia8e w #iteratur'e ro)anty&'ne:". 0o8ietaOwa)pir to spe&y(i&'na9 8a<niowa (or)a )itu spotykana w wie#u ku#tura&7. W po#ine'y:skie: opowie<&i Ton6a pi=kna +e7u#uni $oprowa$'a $o uni&estwienia )=J&'y'ny:

nie spostr'e69 &o si= ' ni) $'ie:e9 aJ stopniowo &ae wn=tr'e ' sie8ie wyr'u&i i 'ostaa ty#ko skIra ' powietr'e)... ro'#e6 si= syk9 powietr'e us'o... po'ostaa ' nie6o su&7a9 skur&'ona s')atka." W ku#tur'e Za&7o$u ko8ietaOwa)pir &'=sto 8ya pr'enos'ona w <wiat orienta#ne: 6ro'y. *r'yka$ )a)y w nowe#i Gautiera o pi=kne: Cawa:&e: LSou$Ja,ari )o6a )ieH 'e tr'yna<&ie #at... na#eJaa $o rasy ty&7 6roKny&7 Cawa:ek9 ty&7 peny&7 w$'i=ku wa)pirIw9 ktIre wysysa:F Europe:&'yka w tr'y ty6o$nie9 'ostawia:F& 6o 8e' krop#i 'ota i 8e' krop#i krwi." 0o8ie&o<H 'a<#epia:F&a Cest to &7y8a na:pows'e&7nie:s'y w &o$'ienno<&i i na:a6o$nie:s'y w (or)ie )it ko8iety (ata#ne:9 'awiera:F&y e#e)ent pr'e:<&iowo<&i. Za&'arowany urokie) ko8ie&o<&i )=J&'y'na po pewny) &'asie wra&a $o rIwnowa6i9 9uwa#nia si=" #u8 Lpr'e:r'a". !'na&'a to9 Je )i:a &'ar eroty&'ny9 'a(as&ynowanie sekse)9 a po:awia si= kryty&y')9 potr'e8a po'aseksua#ny&7 wi='i. "'=sty to te)at w #iteratur'e i w kine)ato6ra(ii. Ro'waJania na te)at te6o )itu9 :akko#wiek poowi&'ne i ' konie&'no<&i skro)ne9 warto u'upeniH pr'yka$a)i na:&'=<&ie: po$awany&7 (or) 'a&7owania i uwo$'enia ko8iety (ata#ne:. Syreni <piew #u8 <piew Da#i#i to :e$na ' na:pi=knie:s'y&7 (or). Inne (or)y to $'iaanie ' po'y&:i wa$'y9 s'antaJ9 uwie$'enie seksua#ne9 'upene owa$ni=&ie wo#F )=J&'y'ny9 ktIry sta:e si= wykonaw&F9 nar'=$'ie) Mnp. "ar)enN. S'ekspir9 <wietny psy&7o#o69 wska'u:e 6=8s'e (or)y9 ktIre )oJna 8y okre<#iH :ako $'iaanie na 'asa$'ie $ru6ie6o C Mnp. La$y Mak8etN. "o ten )it twor'y9 :akie sF :e6o KrI$a9 )e&7ani')y $oty&7&'asowe6o $'iaaniaU Spr'e&'no<H wo8e& ko8ie&o<&i9 wynika:F&a ' po&'u&ia niepewno<&i sie8ie w ro#i )=J&'y'ny9 #=ku pr'e$ wspIJy&ie) seksua#ny). L=k ten wy'wa#aH )a ko8ie&o<H. *rI8a pr'e'wy&i=Jenia po&'u&ia )aowarto<&iowo<&i i niJs'o<&i o$&'uwana pr'e' )=J&'y'n=. 0o8ie&o<H Cest wIw&'as $e)oni'owana9 pr'e$stawiona :ako wro6a9 6roKna s(era. *ro:ek&:a wasny&7 niepowo$'e59 tru$no<&i9 'a8ur'e5. Reak&:a wo8e& nie 'nane: natury ko8ie&o<&i9 rIJne: o$ )=skie: natury. Inny)9 a&'ko#wiek waJny) KrI$e) )itu9 :est autenty&'ne $o<wia$&'enie9 uo6I#nione na <wiat ko8ie&y :ako taki. I#eJ np. opra&owa5 $o&'ekaa si= synna 0#eopatra9 Lukre&:a Bor6ia it$.9 i#e :est w ty&7 opowie<&ia&7 (anta':: twIr&'e:. *opu#arno<H i ro'pows'e&7nienie te6o )itu :est wyra'e) pewny&7 tru$no<&i w praw$'iwy) ro'u)ieniu istoty natury i p&iowo<&i ko8ie&e:9 wasny&7 niepowo$'e5 &'y 'a8ur'e5 seksua#ny&7. ; ; ;

MIT * ND!R. W erotyK)ie ku#tury <rI$'ie)no)orskie: '8#iJony $o )itu ko8iety (ata#ne: :est )it *an$ory. Ce6o 6IwnF tre<H )oJna o$$aH nast=pu:F&o: L0o8ieta :est po&'Ftkie) i KrI$e) ws'e#kie6o 'a". *r'e:awy )itu o$krywa)y w o8y&'a:owo<&i staroJytne6o E6iptu9 ktIre6o #iteratura okresu Ra)assy$Iw MVIIIVII wiek p.n.e.N okre<#aa ko8iet= :ako L(rywo#nF9 'a#otnF i kapry<nF9 nie'$o#nF $otr'y)aH ta:e)ni&y9 ka)#iwF i )<&iwF9 niewiernF ' sa)e: :uJ natury M...N worek ws'e#ki&7 nie6o$'iwo<&i". Mit *an$ory s'&'e6I#nie ro'wini=ty 8y w ku#tur'e 6re&kie:. Sta)tF$ 'res'tF 8ier'e si= :e6o KrI$osIw9 6$yJ *an$ora 8ya &IrkF *raksitei i Ere&7teusa9 a JonF Epi)eteus'a. 0ieru:F& si= &iekawo<&iF M)otyw &'=sto pr'ypisywany natur'e ko8ie&e:N otwor'ya *an$ora pus'k= *ro)eteus'a i w e(ek&ie na #u$'ko<H spa$y k#=ski: staro<&i9 &i=Jkie: pra&y9 &7orI89 o8=$u9 wyst=pku9 na)i=tno<&i9 'u$ny&7 na$'iei. W tra$y&:i :u$eo&7r'e<&i:a5skie: rIwnieJ ko8ie&ie pr'ypisywano pr'e' wieki win= 'a 6r'e&7 pierworo$ny O 'erwanie owo&Iw ' L$r'ewa po'nania $o8ra i 'a" i skonienie $a)a $o u$'iau w ty) sa)y) pr'ekro&'eniu 'aka'u. Cakko#wiek KrI$o powstania te6o )itu 6inie w po)ro&e $'ie:Iw M8yH )oJe 8ya ni) reak&:a )=J&'y'n na )atriar&7a#i')9 ktIry w wyniku rIJnoro$ny&7 pr'e)ian spoe&'noku#turowy&7 pr'es'e$ w patriar&7a#i') ku#tury 6re&kie:N9 swoistF o8u$ow= (i#o'o(i&'nF te6o )itu stwor'y ,e':o$9 *#aton rystote#es. Ten ostatni wr=&' twier$'i9 iJ ko8ieta :est )=J&'y'nF9 ty#e Je nie&o 6ors'y). *r'e' &ae wieki ro'wo:u ku#tury europe:skie: ko8ieta 8u$'ia nieu(no<H9 po&'u&ie 'a6roJenia O ' wy:Ftkie) )oJe ki#ku :a<nie:s'y&7 i &iep#e:s'y&7 nurtIw9 $o :aki&7 )oJna 'a#i&'yH ku#tur= VIIwie&'ne: *rowans:i. 0#=ski Jywioowe9 <)ierH9 po)ory i epi$e)ie na:&'=<&ie: 8yy pr'e$stawione a#e6ory&'nie :ako ko8ieta. W wi=ks'o<&i 8a:ek ko8iety 'na&'nie &'=<&ie: niJ )=J&'yKni 8yy traktowane :ako sy)8o#e 'aP &'arowni&e9 wie$K)y9 8a8y:a6i9 'o<#iwe $u&7y. Ce$ynie $ia8e pr'y8iera postaH )=skF9 a#e i on ry&7o na8ra w o8y&'a:owo<&i #u$owe: &7arakteru sy)paty&'ne6o &'arta ' ro6a)i9 w kusy) ku8ra&'ku. W VV wieku nawet na'wy &yk#onIw i ta:(unIw )a:F i)iona Je5skie. YrI$e) :est o&'ywi<&ie $u6otrwaa tra$y&:a )itu *an$ory9 u#okowana O $#a o$)iany O w ty) na'ewni&twie. W ty)Je VV stu#e&iu9 s'&'y&F&y) si= e)an&ypa&:F ko8iety9 na$a# utr'y)u:e si= 'aka)u(#owany )it *an$ory w 8a<nia&7 i #e6en$a&79 w spr'e&'no<&i u&'u&iowe: wie#u )=J&'y'n. MoJna powie$'ieH9 Je ')ianie o8y&'a:owo<&i i <wia$o)o<&i seksua#ne: towar'ys'F ukryte w 6=8oki&7 poka$a&7 po$<wia$o)o<&i )=skie: pr'e:awy )itu *an$ory i ko8iety (ata#ne:. Ce$nF ' pr'y&'yn nerwi& seksua#ny&7 )=J&'y'n :est 6=8oko tkwiF&y #=k pr'e$ ko8ie&o<&iF9 po&'u&ie 'a6roJenia9 nieu(no<H. W ten sposI8 8io#o6ia i ku#tura sF 'e so8F niero'erwa#nie powiF'ane. CakJe &'=sto ko8ie&ie pr'ypisywano '6u8ny wpyw na $'ie:e Europy. Wystar&'y wspo)nieH 'na&'enie pr'ypisywane Lukre&:i Bor6ii w po#ity&e R'y)u9 papieJa9 #eksan$ra WI &'y wpyw pani $e Maintenon M)or6anaty&'ne: )aJon&e Lu$wika VIWN na po#ityk= +ran&:i. *r'e' &ae wieki utr'y)yway si= 'nieks'ta&one wers:e i&7 Mi wie#u inny&7 ko8ietN ro#i w po#ity&e. Dopiero $oka$nie:s'e 8a$ania 7istorykIw po'wo#iy stwier$'iH o8ra' wr=&' o$wrotny $o stereotypowe6o. Supre)a&:a )=ska pr'e' wie#e wiekIw nie po'wa#aa $ostr'e6aH '$o#no<&i naukowy&7 i or6ani'a&y:ny&7 ko8iety M&7oH 'aws'e 8yy wy:Ftki o$ te: re6uyN9 stanowia KrI$o 6=8okie: wo8e& nie: nieu(no<&i. W )ora#isty&e &'=<&ie: ko8iet= niJ )=J&'y'n= wi$'iano :ako 'ar'ewie nie8e'pie&'e5stwa i pokus. W ty)9 :ak i w wie#u po$o8ny&7 )ita&79 potwier$'a si= istnienie po$<wia$o)y&7 nurtIw w ku#tur'e.

"7o&iaJ nie na#eJy pr'esa$'aH ' i&7 'na&'enie)9 to :e$nak wywieray one i wywiera:F na$a# pewien wpyw na &aoks'tat ku#tury i o8y&'a:owo<&i. Te6o typu pr'e)iany o8y&'a:owe9 :ak: swo8o$a seksua#na9 partnerski )o$e# 'wiF'kIw 7eteroseksua#ny&7 nie )us'F :ako<&iowo ')ieniaH stosunku )=J&'y'n $o ko8iet. Do te6o potr'e8na :est $uJs'a ewo#u&:a ku#tury i &'as. W wie#u spotkania&7 i $yskus:a&7 ' ro$'i&a)i &'=sto pr'e:awia si= ten sa) )otyw O )Iwi si= o8e&nie o ty)9 Je to $'iew&'=ta sF KrI$e) eroty'a&:i <ro$owisk )o$'ieJowy&79 nato)iast )=J&'yKni naraJeni sF na &iF6F prowoka&:= ' i&7 strony. "'y#i 'nowu KrI$e) 'a sF ko8iety. Motyw stary9 ty#e Je nie pr'e)y<#any9 8o n:8y skF$ 8iorF si= te r'eko)e 'a&7owania ko8ietX Z i&7 naturyX !8y&'a:owo<H seksua#na )=J&'y'n i ko8iet nie 8ie6nie rIJny)i tora)i ani nie :est ro$e) ' rIJny&7 p#anet. !8y&'a:owo<H :est re'u#tate) interak&:i p&i9 pr'e)ian o6I#nospoe&'ny&7 i ku#turowy&79 syste)u warto<&i. Takie &'y inne 'a&7owania ko8iet nie 8iorF si= ' powietr'a ani ty#ko ' i&7 natury. W ten sposI8 )usie#i8y<)y utrwa#aH S istnienie )itIw. Za&7owania te 8iorF si= ' o&'ekiwa5 i sy6naIw otr'y)ywany&7 'e <wiata )=skie6o i wy&7owania. DotF$ inny :est stosunek $o Leks&esIw seksua#ny&7" ko8iet9 a inny $o )=J&'y'n. Wy$a:e si=9 Je pr'y&'ynF :est 8rak popu#ary'a&:i 'a6a$nie5 o8y&'a:owy&7 p&i w rIJny&7 ku#tura&7. ; ; ;

MIT D!N C? N Istnie:F rIJne okre<#enia )=J&'y'n ' 8u:ny) Jy&ie) seksua#ny)9 &'=sto ')ienia:F&y&7 partnerki: uwo$'i&ie#9 $on Cuan9 "asanoEF9 p#ay8oy9 eroto)an9 ro'pustnik itp. W 'asa$'ie )oJna ten ro$'a: )=J&'y'n sprowa$'iH $o $wu typIw: $on Cuana i "asanoEy. Mi)o po'orny&7 po$o8ie5stw9 typy te rIJniF si= :e$nak )otywa&:a)i i sty#a)i 'a&7owa5. Mit $on Cuana )a o8s'ernF #iteratur=9 'na#a' si= rIwnieJ w ar&y$'iea&7 )u'y&'ny&7. +anta':a #itera&ka wi$'iaa ro$owI$ seksua#ny&7 po&'yna5 $on Cuana w rIJny&7 KrI$a&79 '6o$na 8ya nato)iast w opisywaniu :e6o posta&i :ako 8arwne:9 )=skie:9 atrak&y:ne:9 pene: wi6oru9 8u:ne6o te)pera)entu i ener6ii Jy&iowe:. !&ena )ora na te: posta&i Mpr'ewaJnie kryty&'naN )a ')ienne nat=Jenie 8arw O o$ po8aJania $o surowe6o napi=tnowania. Do na:&'=<&ie: wy)ieniany&7 i opisywany&7 &e&7 )=J&'y'ny typu Don Cuana na#eJF: "'=ste ')iany partnerek seksua#ny&7 '$o8ywany&7 Lpr'e8o:e)". trak&y:no<H )=ska9 wita#no<H9 ' pewnF $o'F 8e'&'e#no<&i ora' *ewno<&i sie8ie9 ?&'ynienie ' po$8o:Iw eroty&'ny&7 7o88y9 6Iwne: wi':i Jy&ia9 &e#u sa)e6o w so8ie9 Do)inu:F&a potr'e8a pr'y:e)no<&i we wspIJy&iu seksua#ny)9 satys(ak&:i ' ko#e:ne6o '$o8y&ia ko8iety9 ')iany o8iektu M8rak nato)iast wi='i u&'u&iowy&7N. E6o&entry') seksua#ny9 w ktIry) #i&'y si= ty#ko wasna pr'y:e)no<H9 wasna oso8a9 'aspoko:enie wasny&7 potr'e8. *o'ostawianie 8yy&7 partnerek wasne)u #osowi9 8rak :akie:ko#wiek o$powie$'ia#no<&i 'a konsekwen&:e swy&7 'a&7owa59 Bu$owanie sa)oo&eny swe: )=sko<&i na po$stawie #i&'8y po$8o:Iw9 i#o<&iowe traktowanie wspIJy&ia9 wyF&'ne kon&entrowanie si= na atrak&y:no<&i 'ewn=tr'ne:. W #iteratur'e spe&:a#isty&'ne: $onJuani') :est tu)a&'ony po&'u&ie) niepewno<&i w ro#i )=J&'y'ny9 ko)p#ekse) i)poten&:i MktIry nar'u&a potr'e8= stae6o spraw$'ania si=9 sa)opotwier$'aniaN9 ukryty)i &e&7a)i 7o)oseksua#ny)i9 nie$o:r'ao<&iF u&'u&iowF i seksua#nF. Inni 8a$a&'e posuwa:F si= :es'&'e $a#e: i )IwiF o &e&7a&7 psy&7opaty&'ny&7. DonJuani') nie stanowi :e$nostki &7oro8owe:9 pato#o6ii psy&7i&'ne:9 :est okre<#ony) ro$'a:e) 'a&7owa5 )o6F&y&7 wyst=powaH w rIJny&7 typa&7 oso8owo<&iowy&7 i spr'=Jony&7 ' okre<#ony)i )e&7ani')a)i sa)ookre<#ania si= w ro#i )=skie:9 Na po$stawie wasny&7 $o<wia$&'e5 terapeuty&'ny&7 )o6= stwier$'iH9 Je $onJuani') kry:e w so8ie nast=pu:F&e9 na:&'=<&ie: wyst=pu:F&e )e&7ani')y: 0u#t (a##i&'ny M=J&'y'na uwaJa9 Je na#eJy $o "#eps'e: p&i9 a w 8u$owie p&iowe: )=skie: upatru:e istot= seksua#i')u. 0o8iety sF stwor'one $o u#e6o<&i9Spo$8o:u9 pr'y:e)no<&i9 na#eJF $o p&i sa8e:9 niera&:ona#ne:. W kontak&ie ' ni)i pr'y:)u:e si= postaw= askawe6o $aw&y9 $opus'&'a:F&e6o $o Laski 8y&ia ' so8F". W 'asa$'ie ko8iety o&enia $on Cuan ne6atywnie. Te6o typu postawa o8e&nie r'a$'ie: :est (or)owana w pro&esie wy&7owaw&'y)9 a pry)at <wiata )=skie6o :est &ora' sa8s'y) )otywe) ku#turowy). 0u#t (a##i&'ny &'=sto :est wtIrny9 )oJe stanowiH np. re'u#tat atwy&7 po$8o:Iw seksua#ny&7 atrak&y:ne6o )=J&'y'ny9 ktIry &'=sto 8y prowokowany i '$o8ywany pr'e' ko8iety. 0ry:F si= teJ w ni) &e&7y nar&ysty&'ne9 )o6F&e opieraH si= na r'e&'ywiste: wasne: atrak&y:no<&i. 0o)p#eks i)poten&:i L=k pr'e$ i)poten&:F9 o<)ies'enie) si= w o&'a&7 ko8iety9 ko)pro)ita&:F swe: sprawno<&i seksua#ne: wy'wa#a u niektIry&7 )=J&'y'n tak si#ny #=k9 Je 'a&'yna:F oni unikaH wspIJy&ia #u8 r'e&'ywi<&ie sta:F si= i)potenta)i. ? inny&7 nato)iast ro'wi:a si= )e&7ani') potr'e8y stae6o spraw$'ania si=. *o)y<#na prI8a wspIJy&ia nie e#i)inu:e :e$nak niepewno<&i9 istnie:e konie&'no<H potwier$'ania si= w ko#e:ny&7 kontakta&7 ' rIJny)i partnerka)i.

Nie$o:r'ao<H psy&7i&'na 0o8iet= utoJsa)ia si= ' (anto)e) seksua#ny)9 wspIJy&ie seksua#ne O ' ro'a$owanie) po$nie&enia9 &'as O ' &7wi#F sp=$'onF pr'y:e)nie9 a wasny)i 'a&7owania)i kieru:e $'ie&i=&e L&7&=". E(ekt seksua#ne: su8ku#tury i rywa#i'a&:i W <ro$owisku9 w ktIry) istnie:e k#i)at swo8o$y o8y&'a:owe:9 #i&ytowania si= w $o<wia$&'enia&7 seksua#ny&79 )oJe ro$'iH si= potr'e8a rywa#i'a&:i w &e#u 'yskania prestiJu i powaJania w o&'a&7 inny&7. DonJuani') sta:e si= wIw&'as sporte). Ba$ania po'io)u te)pera)entu seksua#ne6o te: 6rupy nie wyka'ay &e&7 rIJniF&y&7 i&7 o$ inny&7 )=J&'y'n9 po$o8nie :est 'res'tF ' kryteria)i atrak&y:no<&i )=skie:. By#i oni rIJni O atrak&y:ni i 8ar$'o pr'e&i=tni. Zapewne wyspe&:a#i'owanie si= w te: (or)ie 'a&7owa5 )oJe $aH wi=ks'F swo8o$= po$8o:Iw i wi=ks'e wy&'u&ie9 6$'ie )o6F #i&'yH na suk&es. DonJuani') &'=sto pr'ypo)ina po#owanie9 w ktIry) 'wier'ynF ownF :est ko8ieta. *oniewaJ wiFJe si= teJ 'e 'nieks'ta&enie) postaw wo8e& wi$'enia p&i )=skie: i ko8ie&e:9 tru$no o stwor'enie stay&7 'wiF'kIw u&'u&iowy&79 wierno<&i9 partnerstwa. *r'e)i:a:F&e #uKne 'wiF'ki ' ko8ieta)i nie po'wa#a:F na po'nanie o$)ienno<&i psy&7i&'ne: p&i i nie u)oJ#iwia:F powstania 'wiF'ku oso8owe6o. *opr'esta:e si= na po'io)ie wi='i seksua#ne:. DonJuani') )oJe 8yH trwaF postawF Jy&iowF9 )oJe teJ 8yH postawF pr'e:<&iowF w $o:r'ewaniu $o 6=8s'e: wi='i u&'u&iowe:. Ta ostatnia )oJ#iwo<H powsta:e wIw&'as9 6$y 'nu$'i si= seria po$8o:Iw i s'uka si= inne6o typu kontaktu ' ko8ieta)i. MoJe 8yH rIwnieJ re'u#tate) 'ako&7ania si= w ko8ie&ie9 ktIra potra(i w'8u$'iH s'a&unek $o sie8ie9 'a(as&ynu:e so8F. ; ; ;

MIT " S N!W. W powier'&7owne: o8serwa&:i typ )=J&'y'ny 'wany popr'e$nio $on Cuane) i typ 'wany "asanoEF :est prawie i$enty&'ny. Dostr'e6a si= 8owie) to9 &o 'ewn=tr'ne: ')iany partnerek9 uwo$'i&ie#skie 'a&7owanie9 'ainteresowanie 6Iwnie <wiate) ko8iet. *oniewaJ w nas'e: ku#tur'e istnie:e swoiste wy&'u#enie na swo8o$ne 'a&7owanie seksua#ne9 o8a wspo)niane typy 'a'wy&'a: spotyka:F si= ' ne6atywny)i i ry6orysty&'ny)i o&ena)i i to w stopniu o wie#e wi=ks'y) niJ np. #u$'ie nieu&'&iwie '$o8ywa:F&y )a:Ftek9 karierowi&'e9 tyrani $o)owi it$. M=J&'y'na typu "asanoEa :est 'naw&F psy&7iki ko8iet9 i&7 konesere). Ce6o praw'Ir autenty&'ny "asanoEa O w'8u$'a $uJe 'ainteresowanie u swy&7 wspI&'esny&79 :ak i poto)ny&7. *o<wi=&ono )u wie#e 8io6ra(ii9 powie<&i9 (as'owano :e6o pa)i=tniki9 ki#kakrotnie ekrani'owano :e6o $'ie:e9 twor'ono $'iea )u'y&'ne. "iekawe :e$nak9 Je 6Iwnie 'ewn=tr'na strona :e6o 'a&7owa59 t'n. )no6o<H po$8o:Iw eroty&'ny&79 pr'y6I$ &ies'ya si= popu#arno<&iF. *o$o8nie i wspI&'esny "asanoEa 8u$'i a6res:=9 'awi<H9 'ainteresowanie9 w wyniku k#i)atu9 :aki si= twor'y wokI :e6o po$8o:Iw )iosny&79 )nie: nato)iast 'nane sF praw$'iwe &e&7y i )otywy :e6o 'a&7owa5. Ta:e)ni&a suk&esIw )=J&'y'ny typu "asanoEa tkwi 6Iwnie w spe&y(i&'ne: postawie wo8e& ko8iet. . Bursa pr'e$stawi :F w swy) wiers'u: Giuseppe "asanoEa9 ktIre)u tak 'a'$ro<&is'9 nie 8y w&a#e 8ar$'o 8o6aty ani 8ar$'o si#ny9 a :e6o epoka 'naa )=J&'y'n rIwnie pi=kny&79 :ak on #u8 pi=knie:s'y&7 o$ nie6o9 a#e 8y 6r'e&'ny9 tk#iwy ry&erski. "e&7y &7arakterysty&'ne )=J&'y'ny typu "asanoEa to: +as&yna&:a ko8ie&o<&iF9 a$ora&:a ko8ie&o<&i "asanoEa ur'e&'ony :est o$)ienno<&iF nie ty#ko 8io#o6i&'nF9 a#e i psy&7i&'nF p&i. !$&'uwa potr'e8= 8y&ia w ty) <wie&ie9 po'nawania 6o. M. *aE#owi& tak o ni) pis'e: ..po<wi=&a si= ko8ieto) tak sa)o9 :ak inni po<wi=&a:F si= karier'e9 po#ity&e9 )a#arstwu9 sporto)9 7istorii... wa<nie w kontakta&7 ' ko8ieta)i9 w rIJny&7 sytua&:a&7 eroty&'ny&79 u'ysku:e na:wi=ks'y stopie5 'a$owo#enia i na:intensywnie:s'e o$&'uwanie Jy&ia9 ws'ystko inne nato)iast wy$a:e )u si= s'ar'y'nF i popioe)." In$ywi$ua#i'owanie ko8iet i $ostosowywanie taktyki uwo$'enia $o $ane6o typu psy&7i&'ne6o ko8iety D#a )=J&'y'ny typu $on Cuana ws'ystkie ko8iety )a:F wi=&e: &e&7 wspI#ny&7 niJ in$ywi$ua#ny&79 $#a "asanoEy O o$wrotnie. Typ "asanoEy s'uka w kaJ$e: ko8ie&ie :e: spe&y(i&'ne: inno<&i i $ostosowu:e $o nie: swo:e Lpo$&7o$y". !pis te6o ro$'a:u po$stawy 'na:$u:e)y w ksiFJ&e Z8. Niena&kie6o L?wo$'i&ie#":... 0aJ$a ko8ieta nosi w so8ie swI: )it o )io<&i... ko8ieta )usi si= o$na#eKH w )=J&'yKnie9 $#ate6o on )usi nieustannie si= ')ieniaH9 nie:ako &iF6#e pr'etwar'aH9 $ostosowywu:F& si= $o wyo8raJenia9 :akie owa ko8ieta )a o )=J&'yKnie. Ce$na pra6nie ro)anty&'ne6o tru8a$ura9 w'$y&7a&'a i po:=kiwa&'a9 inna pra6nie 8ruta#ne6o i wa$&'e6o sa)&a9 :es'&'e inna 'wyke6o sa8eus'a9 inna 'nIw 8e'troskie6o wesoka9 wo$'ire:a... *ierws'y) 'a$anie) :est o$kryH9 &'e6o ona s'uka w )=J&'yKnie i pote) taki) si= staH... ko8iety sF to istoty9 ktIre pr'e$e ws'ystki) pra6nF 8yH 'auwaJane. Ce$ne &7&F9 a8y 'auwaJaH w ni&7 poety&'nF $us'=9 strI:9 nastrI:9 $ow&ip9 inte#i6en&:=9 inne wres'&ie &7&F9 a8y wi$'ieH w ni&7 pon=tnF sa)i&'k=. Do ko8iety wi=& na#eJy po$&7o$'iH 'aws'e ' 'ainteresowanie)... "'ase)9 a8y '$o8yH ko8iet=9 wystar&'y :e$no &iepe sowo9 :e$en &iepy 6est... $o pi=kne: ko8iety tr'e8a po$&7o$'iH ' prostotF".

*o'ytywne u&'u&ie wo8e& ko8iet D#a $on Cuana sF one wa<&iwie o8o:=tne u&'u&iowo9 #i&'y si= ty#ko suk&es po$8o:u9 '$o8y&ia. Ty)&'ase) typ "asanoEy :e #u8i9 :est i&7 uro&'y) powiernikie)9 :est pr'y:a&ie#ski. RIwnieJ po ro)ansie po'osta:e w ni) po&'u&ie w$'i=&'no<&i i potra(i 'a&7owaH ser$e&'ny kontakt. !prawa ro)ansIw Typ "asanoEy :est estetF9 &eni so8ie opraw=9 k#i)at9 nastrI:9 'a$owo#enie 'e strony ko8iety i swo:F )=sko<H9 a#e wi$'i :F :ako w pewny) sensie partnerskF wo8e& ko8ie&o<&i. W swoi) uwo$'eniu stara si= rIwnieJ pr'ewi$ywaH pr'ys'o<H9 nie $oprowa$'a 'ate) $o sytua&:i $ra)aty&'ny&79 ko)p#iku:F&y&7 Jy&ie oso8iste :e6o partnerIw. S'uka:F& )e&7ani')Iw 'a&7owa5 te6o typu )=J&'y'n 'na:$owae) na:&'=<&ie:: Nie$osyt u&'uH w Jy&iu ro$'inny) LuKny kontakt ' )atkF i nie'aspoko:enie pr'e' niF potr'e8 u&'u&iowy&7 syna )oJe prowa$'iH $o stae6o pos'ukiwania ak&epta&:i u&'u&iowe: i wi='i pr'y tru$no<&i $o twor'enia stay&7 'wiF'kIw u&'u&iowy&7. Traktowanie swy&7 ro)ansIw :ak pas:i 8a$aw&'e:9 '6=8iania ta:e)ni&y ko8ie&o<&i S'ukanie i$eau ko8iety Cak wie)y9 w okresie $o:r'ewania twor'y si= i$ea $ru6ie: p&i. MoJe :e$nak ta i$ea#i'a&:a si=6aH w re:ony tru$ne $o ur'e&'ywistnienia. Za&7owanie "asanoEy 8=$'ie 'ate) o'na&'aH s'ukanie i$eau. M=J&'y'na typu "asanoEy potra(i stwor'yH u$any9 trway 'wiF'ek w pr'ypa$ku9 6$y tra(i na swI: i$ea9 #u8... 're'y6nu:e ' :e6o pos'ukiwa5. Z$o8yte $o<wia$&'enie )oJe )u po)I& w twor'eniu $o8re: ku#tury wspIJy&ia &o$'ienne6o i seksua#ne6o i w'a:e)ne6o poro'u)ienia. Ce$nakJe $o&7owanie wierno<&i9 stao<&i wy)a6a o$ nie6o pr'ewarto<&iowania wie#u po:=H i powstania nowy&7 warto<&i. Ina&'e: )IwiF& )usi on $o:r'eH $o $ostr'eJenia warto<&i9 :akF :est wierno<H9 stao<H9 a to sta:e si= )oJ#iwe w pr'ypa$ku powstania praw$'iwe: )io<&i. Warto tu wrI&iH $o $a#s'e6o &iF6u wiers'a . BursyP Wi=& o i#e &7&es' tak :ak on '$o8ywa: ser&a ko8iet i nie 'raJa: si= tru$no<&ia)i. Za&'ni: o$ wasne: Jony. ; ; ;

MIT R C? MI-!<&I Istnie:F tr'y )ity rIJny&7 ra:Iw9 np. )it ra:u eroty&'ne6o9 )it 'ote6o wieku w 7istorii9 )it )o$o<&i :ako ra:u '$rowia9 Jy&ia itp. Ce$ny) ' taki&7 )itIw :est rIwnieJ )it )io<&i wi$'iane: :ako ra:. Ce6o KrI$e) :est natura#ne pra6nienie s'&'=<&ia9 ra$o<&i9 u$ane6o partnerstwa. Mio<H )oJe 8yH wyra'e) ty&7 pra6nie59 a :e: pr'eJywanie9 8y&ie w nie:9 )oJe $aH u&'u&ie posia$ania s'&'=<&ia. Ce$nak te6o typu wi':a )io<&i o'na&'a $ostr'eJenie :e$ne6o ' :e: (eno)enIw9 :e$ne6o ' 8ie6unIw. Ws'e#kie 'a6roJenia te6o s'&'=<&ia9 kon(#ikty i nieporo'u)ienia9 nieo&'ekiwane po&'u&ie osa)otnienia w )io<&i9 nie'ro'u)ienie pr'e' partnera9 natura#na 8ariera9 :akF :est psy&7ika p&i9 w'8u$'a:F #=k pr'e$ utratF )io<&i9 :e: u)nie:s'enie). Inny) KrI$e) takie6o #=ku :est perspektywa &'asu i $o<H pows'e&7ne pr'ekonanie9 Je )io<H nie trwa wie&'nie9 Je pIKnie: 'a&'nie $o)inowaH pr'y'wy&'a:enie9 Je ')nie:s'y si= atrak&y:no<H seksu w 'wiF'ku i (as&yna&:a partnere). To po&'u&ie 'a6roJenia )o8i#i'u:e $o wa#ki o utr'y)anie )io<&i. RIJne sF (or)y te: wa#ki: uatrak&y:nianie wspIJy&ia9 upr'y:e)nianie Jy&ia partnerowi9 troska o wasnF atrak&y:no<H (i'y&'nF9 $o)9 stan$ar$ )ateria#ny9 ro'rywki itp. Mio<H wi$'iana ' perspektywy 8ie6una s'&'=<&ia skania rIwnieJ $o porIwnywania :e: w &'asie pr'es'y) ' &'ase) teraKnie:s'y)9 $o swoiste6o 8i#ansowania 'yskIw i strat. Ce$ny) ' taki&7 pr'yka$Iw )oJe 8yH o&enianie 'a&7owania partnera9 :e6o Ltanie& 6o$owy" u pro6u )io<&i. $ora&:a i starania w pr'es'o<&i sF potwier$'enie) )io<&i9 nato)iast aktua#na pow<&iF6#iwo<H w sowny) wyraJaniu )io<&i9 ')nie:s'enie 'a&7owa5 a$ora&y:ny&7 o&eniane :est :ako L'o8o:=tnienie"9 a &o 'a ty) i$'ie O ')nie:s'enie )io<&i ' :e6o strony. *ows'e&7ne sF skar6i i Ja#e typu: Lkie$y< 8ar$'ie: )nie ko&7ae<" itp. Zapo)ina si= wIw&'as o ki#ku prawi$owo<&ia&7 )io<&i. Ce$nF ' ni&7 :est $wu8ie6unowo<H )io<&i: 8ie6un s'&'=<&ia i &ierpienia. *o$o8ne (eno)eny $wu8ie6unowo<&i 'na:$u:e)y 'res'tF w inny&7 (or)a&7 e6'ysten&:i &'owieka9 np. w )a&ier'y5stwie. YrI$e) &ierpienia w )io<&i :est np. t=sknota 'a uko&7ana oso8F9 :e: &7oro8a9 pr'eJywane pr'e' niF pro8#e)y9 ktIre o$&'uwa si= :ako wasne itp. InnF prawi$owo<&iF :est natura#na ewo#u&:a )io<&i ' pry)atu e)o&:i9 nastro:owo<&i9 senty)enta#i')u w 6=8s'y <wiat pr'y:aKni9 pr'ywiF'ania9 ':e$no&'enia psy&7i&'ne6o. Barwa e)o&:i )oJe po'ostaH ta sa)a9 a#e intensywno<H u#e6a ')ianie i wa<nie :e: &'=sto si= pr'ypisu:e 'ar'ut L'aniku" )io<&i. Ces'&'e inna prawi$owo<H O Ltanie& 6o$owy"9 a$ora&:a O wyraJa:F&e 'a(as&ynowanie oso8F partnera9 &7=H 'yskania :e: ak&epta&:i9 ewo#uu:F w stao<H9 nawyki Jy&ia &o$'ienne6o. *artner 'ate) sys'y 8=$ne 'ar'uty9 iJ L$awnie: 8ar$'ie: )nie ko&7ae<"9 6$y ty)&'ase) r'e&'ywisto<H :est inna. CeJe#i 'ate) wi$'i si= ty#ko :e$en 8ie6un )io<&i9 a :e: po&'Ftek :ako i$ea )io<&i9 to )oJna :e: praw$'iwF natur= o&eniaH :ako s&7yek i upa$ek. Zapewne oprI&' nie'na:o)o<&i praw r'F$'F&y&7 )io<&iF $ru6i) KrI$e) nie'ro'u)ienia :e: istoty :est tra$y&:a ku#turowa 6#ory(iku:F&a )io<H senty)enta#nF9 ')ysowF9 nastro:owF9 a nie )io<H pr'y:a&ie#skF9 $o:r'aF9 wyraJa:F&F si= w po<wi=&eniu9 o(iarno<&i9 wyro'u)iao<&i i pr'e8a&'aniu. RIJne sF (or)y ro'wiF'ania $y#e)atu )io<&i. Ce$ny) ' ro'wiF'a5 :est re(#eks:a na$ :e: naturF i ak&epta&:a r'F$'F&y&7 niF praw9 &'y#i ina&'e: )IwiF& w'rost $o:r'ao<&i psy&7i&'ne:. Inny) 8ywa pos'ukiwanie nowe: )io<&i9 'a&'=&ie o$ po&'Ftku9 &'y#i 'wrot ku ra$o<&i9 :akF $a:e nastro:owo<H9 Ltanie& 6o$owy" $ru6ie: oso8y. Ces'&'e inni O ro'&'arowani LtakF )io<&iF"9 :aka aktua#nie :est O u&ieka:F w kr'Ftanin= $o)owF9 w opiekowanie si= $'ieH)i9 w pra&= 'awo$owF9 w rutyn= &o$'ienno<&i. Mit ra:u )io<&i )oJe 'ate) prowa$'iH $o ne6a&:i (aktu istnienia )io<&i pr'e' nie'ro'u)ienie :e: natury9 a :est to utrata wie#kie: s'ansy i $o8ra.

; ; ;

*RZESTD. SE0S? LNE Ce$nF ' posta&i uwarunkowania ku#turowe6o sF pr'esF$y. StanowiF one re#ikt poto&'ne6o u<wia$o)ienia9 powier'&7owny&7 o8serwa&:i9 #=kIw ora' o8ses:i. SF one :e$nak na ty#e trwae9 Je w8u$owu:F si= w po6#F$y9 o&eny9 nier'a$ko teJ 8ywa:F KrI$e) #=kIw9 napi=H9 upr'e$'e5. I&7 LpraKrI$o" &'=sto si=6a w tak o$#e6F pr'es'o<H9 iJ nie)oJ#iwo<&iF :est 6o o$na#eKH. Wa<&iwie kaJ$y ' &ytowany&7 niJe: pr'esF$Iw 8y KrI$e) :akie6o< &ierpienia9 nieporo'u)ienia9 a nawet 'a8ur'enia seksua#ne6o. MoJna powie$'ieH9 iJ pr'esF$y seksua#ne to wynik niewie$'y9 a#e ks'tatu:F one okre<#one postawy i o&'ekiwania 'nieks'ta&a:F&e r'e&'ywisto<H Jy&ia seksua#ne6o. Nastawienie na i&7 praw$'iwo<H prowa$'i $o :e: r'eko)e6o potwier$'enia si= w Jy&iu9 &o wynika ' natura#ne: se#ek&:i $o&iera:F&y&7 $o nas in(or)a&:i. W ten sposI8 pr'esF$ 'na:$u:e swo:e potwier$'enie i stF$ :e6o trwao<H. Niepraw$F :est9 Je u<wia$o)ienie seksua#ne prowa$'i $o :e6o e#i)ina&:i. *r'e&enia)y 'na&'enie wie$'y. *r'esF$ )oJe trwaH na$a#9 )i)o iJ :est irra&:ona#ny9 6$yJ :est $ane: oso8ie potr'e8ny $o neutra#i'a&:i niepoko:u9 wy:a<nienia niepowo$'enia9 u'asa$nienia swe6o post=powania. Z te6o punktu wi$'enia pr'esF$y :ako takie 8=$F 'aws'e. *osuJ)y si= pr'yka$e). Nie:e$en pa&:ent tu)a&'y so8ie np. '$ra$= Jony i o$e:<&ie :e: $o nowe6o partnera r'eko)o Lwi=ks'F" 8u$owF &'onka ko&7anka. Tu)a&'y )i9 iJ 9 ta)ten w ten sposI8 #epie: :e: $o6o$'i". Nato)iast ro')owa ' po'ostay)i 'ainteresowany)i oso8a)i u:awnia inny o8ra' sytua&:i O nowy partner po prostu potra(i $ostr'e& w swe: partner&e ko8iet= i u)ie:=tnie :F ro'8u$'i seksua#nie pr'e' wyJs'y po'io) ku#tury wspIJy&ia i wi=K u&'u&iowF. Ten )e&7ani') '$ra$y i o$e:<&ia Jony :est :e$nak 8#okowany :ako '8yt pr'ykry i upor&'ywie powtar'any :est inny9 'wiF'any ' 8u$owF nar'F$u p&iowe6o. W ty) pr'ypa$ku pr'esF$ $a:e )oJno<H uwo#nienia si= o$ po&'u&ia winy i pr'er'u&enia :e: na t'w. &'ynniki o8iektywne. W wi=ks'o<&i pr'ypa$kIw pr'esF$y seksua#ne wpywa:F na okre<#one postawy wo8e& seksu i o&'ekiwania na po:=&ie nor)y seksua#neN. !to ki#ka ' ni&7: L*o#u&:e sF o8:awe) &7oro8y" O pr'esF$ ten wyraJa #=k pr'e$ typowy) ':awiskie) (i':o#o6i&'ny). L0o8iety )a:F wytrysk" O :est to uo6I#nienie $o<H r'a$kie6o ':awiska9 kie$y o8(ita wy$'ie#ina po&7wowa w )o)en&ie or6a')u u#e6a wy$a#eniu. LWytrysk i or6a') u )=J&'y'ny sF ty) sa)y)" O istnie:e tu utoJsa)ienie or6a')u 8io#o6i&'ne6o i psy&7i&'ne6o )=J&'y'nyP sF to :e$nak rIJne $o'nania9 &7o&iaJ &'=sto wyst=pu:F w ty) sa)y) &'asie. LBrak krwawienia i 8I#u po$&'as pierws'e6o stosunku ko8iety Cest $owo$e) 8raku $'iewi&twa" O pr'esF$ ten :est KrI$e) wie#u $ra)atIw )o$y&7 ko8iet9 ktIry) 'ar'u&a si= (akt ukrywania r'eko)y&7 $o<wia$&'e5 seksua#ny&7P ty)&'ase) u pewne6o o$setka ko8iet $e(#ora&:a nie $a:e Ja$ny&7 o8:awIw9 a u inny&7 8rak 8ony $'iewi&'e: nie :est wynikie) $o<wia$&'e5 seksua#ny&79 #e&' :e: pr'erwania9 np. w trak&ie Hwi&'e5 sportowy&7 itp. LWi=ks'y &'onek $a:e ko8ie&ie wi=ks'F pr'y:e)no<H seksua#nF... M=J&'y'na ' $uJy) &'onkie) )a wi=ks'y te)pera)ent seksua#ny" O pr'esF$ ten wynika ' ku#tu (a##i&'ne6o u )=J&'y'n pr'esa$nie o&enia:F&y&7 'na&'enie swo:e: 8u$owy $#a :ako<&i pr'eJyH seksua#ny&7 ko8iety. LM=J&'y'na )oJe )ieH ty#ko okre<#onF #i&'8= stosunkIw p&iowy&7 w Jy&iu" O pr'esF$ ten wyraJa ener6ety&'ny punkt wi$'enia seksu9 pr'ypisu:F& )u istnienie okre<#one: wie#ko<&i9 )a:F&e: star&'yH na &ae Jy&ie. StF$ inne9 &'=sto spotykane po:=&ie O Lwys'u)ia si=" O ktIre o'na&'a9 Je $any )=J&'y'na :uJ wie#e ' te: ener6ii utra&i i nie wystar&'a :e: na o8e&ne wspIJy&ie. Nie )a Ja$ne: okre<#one: ener6ii seksua#ne:9 a skF$inF$ wia$o)o9 iJ wa<nie usta8i#i'owane i &'=ste wspIJy&ie ro'wi:a '$o#no<H :e6o 'wi=ks'ania i wy$uJenia w Jy&iu.

L 8stynen&:a seksua#na prowa$'i $o 'a8ur'e5 psy&7i&'ny&7" O istnie:e tu stereotyp konie&'no<&i wspIJy&ia seksua#ne6o $#a '$rowia9 a a8stynen&:a9 &e#i8at traktowane sF :ako pr'e&iwne natur'e i pato#o6i&'ne ' 'asa$y. L*r'ekwitanie prowa$'i $o 'aniku wspIJy&ia p&iowe6o" O o8e&nie pr'esF$ spotykany nie&o r'a$'ie:9 a#e na$a# wie#e osI8 po pr'ekwitaniu re'y6nu:e <wia$o)ie ' Jy&ia seksua#ne6o9 o8awia:F& si= r'eko)y&7 konsekwen&:i '$rowotny&7. L*a#enie i pi&ie nie )a wpywu na poten&:= seksua#nF9 6$yJ 'na) taki&79 &o :F 'a&7owa#i $o pIKne: staro<&i9 &7o&iaJ pi#i i pa#i#i" O t'w. pr'yka$y ' Jy&ia sF 8ar$'o )y#F&e9 'apo)ina si= 8owie) o ty)9 iJ wyposaJenie 6enety&'ne i o6I#ny stan '$rowia #u$'i :est 8ar$'o 'rIJni&owany i stF$ konsekwen&:e teJ )o6F 8yH rIJne. L*raw$'iwy or6a') u ko8iety :est w stosunku" O pr'esF$ ten :est KrI$e) $ra)atIw i po&'u&ia &7oro8y u tysi=&y nor)a#ny&79 prawi$owo rea6u:F&y&7 seksua#nie ko8iet9 ktIre nie ak&eptu:F u sie8ie or6a')Iw Lwy'wa#any&7 pr'e' po8u$'enie e&7ta&'ki i $o)a6a:F si= #e&'enia. RIwnieJ &'=sto i&7 partner'y o&'eku:F or6a')u w &'asie stosunku O w ten sposI8 or6a') e&7ta&'kowy9 typowy $#a wi=ks'o<&i ko8iet9 utoJsa)iany :est ' nie$o:r'ao<&iF #u8 pato#o6iF. Zapewne wspo)niany pr'esF$ powsta w epo&e +reu$a9 6$yJ psy&7oana#i'a k#asy&'na traktowaa or6a') w wyniku po8u$'enia e&7ta&'ki :ako nie$o:r'ay. L,o)oseksua#i') :est wro$'ony" O uo6I#nia si= tak :e$nF ' wie#u pr'y&'yn 7o)oseksua#i')u9 $oty&7&'as 'res'tF :es'&'e )ao '8a$anF. *o:awia si= tu rIwnieJ ':awisko t'w. r'utowania w pr'es'o<H9 'na:$u:e si= w nie: 8owie) r'eko)e $owo$y na w&'esne u:awniania si= o8:awIw 'ainteresowa5 i 'a&7owa5 7o)oseksua#ny&7. Z wie#u 8a$a5 nato)iast wynika9 iJ '$e&y$owana wi=ks'o<H 7o)oseksua#istIw ro'win=a swo:e 'ainteresowania w okresie $o:r'ewania. L!'i=8o<H... i)poten&:a sF $'ie$'i&'ne" O :est to wynik ko:ar'enia pro8#e)Iw seksua#ny&7 u sie8ie ' wyst=pu:F&y)i u ro$'i&Iw. L*rostytutki )a:F :akie< '8o&'enia" O na:&'=<&ie: pr'ypisu:e si= i) orienta&:= 7o)oseksua#nF. *r'esF$ ten wynika ' po6#F$u9 iJ Lnor)a#na"" ko8ieta nie 8ya8y w stanie wy8raH takie: (or)y Jy&ia9 )us'F 'ate) kryH si= w nie: :akie< pato#o6i&'ne 'a8ur'enia. Ba$ania pr'eprowa$'one w <ro$owisku prostytutek 'awo$owy&7 i L$ora8ia:F&y&7 oka':ona#nie" wska'u:F9 iJ wi=ks'o<H ' ni&7 nie )a $ewia&:i seksua#ny&7. Nato)iast i&7 oso8owo<H to 'upenie inna sprawa i w nie: )oJe)y s'ukaH pre$yspo'y&:i $o wy8rane6o sty#u Jy&ia. LCeJe#i :est )io<H9 to ws'ystko si= uoJy" O po6#F$ ten &'=sto :est pr'y&'ynF opIKniania po$:=&ia #e&'enia tru$no<&i seksua#ny&79 #i&'y si= 8owie) na u'$rawia:F&F )o& )io<&i. To praw$a9 Je wi=K u&'u&iowa9 pr'y:aK5 )i=$'y partnera)i sF :uJ poowF #e&'enia9 a#e na:#eps'a nawet )io<H )oJe si= 'ako5&'yH $ra)aty&'nie9 :eJe#i wi=K seksua#na :est kon(#iktowa i 'a8ur'ona. Mio<H )usi )ieH 'apewnione warunki swe6o ro'kwitu9 a :e$ny) ' ni&7 :est 7ar)onia seksua#na. LDo8ra te&7nika seksua#na :est po$stawF u$ane6o wspIJy&ia" O pr'esF$ ten prowa$'i $o ro'kwitu 'ainteresowa5 te&7nika)i9 po'y&:a)i9 traktowany)i :ako s'&'yty ars a)an$i. Do8ra te&7nika9 a wa<&iwie powinno si= )IwiH Mi &'yniHN ku#tura wspIJy&ia9 istotnie :est waJna9 a#e w ra)a&7 o6I#ne: ku#tury 8y&ia9 u)ie:=tno<&i w&'uwania si= w <wiat p&i o$)ienne:9 twor'enia wi='i. Ty)&'ase) $#a wie#u osI8 )noJenie te&7nik seksua#ny&7 :est 6Iwny) KrI$e) i&7 $o8re6o sa)opo&'u&ia w ro#i ko&7anka. LM=J&'yKni sF niewierni ' natury" O pr'esF$ ten pr'ypisu:e )=J&'yKnie '$eter)inowanF pr'e' i&7 natur= konie&'no<H posia$ania wie#u partnerek9 '$ra$9 LskokIw w 8ok". Ina&'e: )IwiF&9 )=J&'y'na r'eko)o :est po#i6a)i&'ny ' natury9 a ko8ieta )ono6a)i&'na. Mies'a si= tu ki#ka po:=H. *op=$ p&iowy :est po#i6a)i&'ny ' natury9 a#e wy8Ir $okonywany pr'e' $ane6o &'owieka &o $o (or)y rea#i'a&:i te6o pop=$u )oJe 8yH po#i #u8 )ono6a)i&'ny Mw nas'y) kr=6u ku#turowy)NP pro&es ten :est teJ nie'a#eJny o$ p&i. Na#eJy rIwnieJ spre&y'owaH po:=&ie '$ra$y. CeJe#i postr'e6a)y '$ra$= :ako kontakt (i'y&'ny ' partnere)9 to statysty&'nie r'e&' 8iorF& istotnie )=J&'yKni &'=<&ie: )iewa:F takie kontakty. CeJe#i nato)iast po:=&ie '$ra$y ro's'er'y)y na

'$ra$= psy&7i&'nF9 &'y#i po$stawianie w wyo8raKni inny&7 osI8 w trak&ie wspIJy&ia ' partnere)9 to $ane statysty&'ne nie 8yy8y tak askawe $#a ko8iet. Warto teJ pr'y oka':i pr'ypo)nieH9 iJ wspo)niany pr'esF$ stwor'y#i sa)i )=J&'yKni w &'asa&7 o8y&'a:owe: po$wI:ne: )ora#no<&i9 $a:F&e: i) wi=ks'e uprawnienia w swo8o$'ie Jy&ia seksua#ne6o. ; ; ;

S M!W.",!W NIE SE0S? LNE Z W pro&esie $o:r'ewania $o partnerstwa seksua#ne6o i ro'wo:u psy&7oseksua#ne6o istnie:e wspIo$$'iaywanie &'ynnikIw 'ewn=tr'ny&7 ora' wewn=tr'ny&7. ?warunkowania ro$'inne9 spoe&'ne i ku#turowe )oJe)y u)ownie traktowaH :ako L'ewn=tr'ne"9 a sa)owy&7owanie9 sa)o<wia$o)o<H i sa)orea#i'a&:= :ako Lwewn=tr'ne". !&'ywi<&ie 6rani&e )i=$'y ni)i sF pynne. Nas'e Jy&ie seksua#ne9 postawy wo8e& p&iowo<&i9 seksu9 o$)ienne: p&i w $uJy) stopniu re6u#owane sF popr'e' '$o8yte uwarunkowania L'ewn=tr'ne"9 tkwiF&e w nas'e: <wia$o)o<&i9 a :es'&'e 8ar$'ie: w po$<wia$o)o<&i. Nie :este<)y :e$nak '$eter)inowani w sposI8 8e'warunkowy i nas'e <wia$o)e C potra(i nie ty#ko ')ieniaH istnie:F&e uwarunkowania9 a#e teJ i twor'yH nowe :ako<&i. Wynika to ' Maktu9 iJ &'owiek :est twIr&F wasne: oso8owo<&i9 a pr'ynai)nie: :est w stanie ni) 8yH. *ro&es twIr&'e6o sa)oro'wo:u i sa)orea#i'a&:i :est o8e&nie 8ar$'o po$kre<#any w psy&7o#o6ii i pe$a6o6i&e. !$wou:e)y si= $o nie6o w #e&'eniu 'a8ur'e5 seksua#ny&7 i kon(#iktIw partnerski&7. Ce6o istnienie wy)a6a :e$nak sa)owie$'y. Wyniki 8a$a5 i o8serwa&:e wska'u:F9 Je sa)owie$'a i sa)owy&7owanie sF :e$nak ra&'e: postu#ae) i Jy&'enie) niJ r'e&'ywisto<&iF9 wie#u #u$'i 8owie) nie ro'wi:a w so8ie poten&:au twIr&'e6o. C. 0o'ie#e&ki twier$'i np.9 iJ u pona$ @G[ #u$'i $o)inu:FS niepewno<&i w o8ra'ie C 9 a takie &'ynniki9 :ak (awory'a&:a wasne: oso8y9 pows'e&7ny 8rak u)ie:=tno<&i sa)oo8serwa&:i9 u&ie&'ka pr'e$ sa)opo'nanie) i 8rak ko)peten&:i ')nie:s'a:F o8iektywno<H sa)owie$'y. Ina&'e: )IwiF& O u wie#u #u$'i istnie:e $uJa pr'ewa6a uwarunkowa5 L'ewn=tr'ny&7"Z wo8e& C na$ <wia$o)ie sterowany) sa)owy&7owanie) i sa)orea#i'a&:F. S M!W.",!W NIE SE0S? LNE C \ Sa)o<wia$o)o<H \ *o&'u&ie wsty$u Sa)ookre<#enie Sa)orea#i'a&:a Istnie:e rIwnieJ :es'&'e :e$na waJna 'a#eJno<H O oka'u:e si=9 iJ nas'a wewn=tr'na postawa wo8e& wasne6o C r'utu:e na postawy wo8e& inny&79 &o krI&e: )oJna opisaH stwier$'enie): )io<H $o sie8ie prowa$'i $o )io<&i inny&7. !8e&nie pr'e$stawi= niektIre (eno)eny sa)owy&7owania seksua#ne6o. S M!WI D!M!] SE0S? LN *ostawy wo8e& wasne: seksua# no<&i M8u$owy9 reak&:i seksua# ny&7N ks'tatu:F si= pr'e$e ws'y stki) w wyniku wy&7owania9 $'iaania tra$y&:i ku#turowy&79 ro'wo:u o8ra'u wasne: p&i ora' o$$'iaywania na nas'e seksua#ne C osI8 o$)ienne: p&i. W ten sposI89 po&'Fws'y o$ $'ie&i5stwa9 powsta:e pierw s'a struktura postawy. Nast=pna ks'tatu:e si= w prakty&e seksua# ne:. Sprawno<H seksua#na9 pr'e Jy&ia nas'e ora' partnera po 'wa#a:F po'naH &e&7y wasne: seksua#no<&i. De&y$u:F&y) :e$ nak &'ynnikie) oka'u:e si= 7ierar&7ia warto<&i i wi$'enia seksua#i')u ' perspektywy &e#u

i sensu Jy&ia ora' :e6o 'na&'e nia $#a 'wiF'ku partnerskie6o. CeJe#i u<wia$o)i)y so8ie 'oJono<H ty&7 naka$a:F&y&7 si= na sie8ie &'ynnikIw9 to o&'ywisty 8=$'ie (akt 'rIJni&owania postaw wo8e& wasne: seksua#no<&i. *r'y:r'y:)y si= ty) na:&'=<&ie: spotykany): *ostawa ak&eptu:F&a Mo:e &iao9 )o:e reak&:e seksua#ne sF pr'eJywane i ro'u)iane :ako $o8ro9 warto<H9 $'i=ki ktIre: rea#i'u:e si= )o:a oso8owo<H9 wyraJa )io<H9 :est teJ ono $are) $#a $ru6ie: oso8y. Cako istota p&iowa popr'e' &iao i :e6o reak&:e po'na:= sie8ie i )o6= po'naH $ru6F oso8=. Twor'F& ' niF :e$no<H9 wspI#not=9 pr'eJywa)y ':e$no&'enie9 )a)y poten&:a#nF '$o#no<H pr'eka'ywania Jy&ia. *r'e' takF postaw= ak&eptu:e si= teJ pr'e)iany &iaa 'wiF'ane ' wiekie)9 ro'u)ie:F& i&7 konie&'no<H i prawi$owo<H te6o ':awiska. *ostawa #=kowa !so8y wy&7owane w pru$ery:ny) <ro$owisku9 )a:F&e 'a7a)owania9 tru$no<&i9 ko)p#eksy &'y 'a8ur'enia pr'y:)u:F postaw= #=kowF. "iao i :e6o reak&:e w'8u$'a:F po&'u&ie 'a6roJenia. Na pr'yka$ D> )=J&'y'na ' ko)p#ekse) )ae6o &'onka o8awia si= o<)ies'enia9 ko8ieta ' o'i=8o<&iF o8awia si= o$r'u&enia9 pr'eJywa $ra)at 8raku satys(ak&:i9 i)potent &'u:e si= 'a6roJony niepewno<&iF9 :ak 'area6u:e :e6o &iao w sytua&:i inty)ne:. Za8ur'enia seksua#ne u$er'a:F nie ty#ko w po&'u&ie a)8i&:i9 prestiJu9 a#e u)nie:s'a:F po&'u&ie warto<&i swe: ko8ie&o<&i)=sko<&i9 sF 'a6roJenie) $#a 'wiF'ku partnerskie6o. *ostawa nar&ysty&'na W postawie te: $o)inu:e po&'u&ie 'na&'enia swe6o &iaa i :e6o reak&:i. SF one pr'e$)iote) $u)y9 prestiJu ML'na) warto<H te6o $#a inny&7"N. *r'e$)iote) $u)y )oJe teJ 8yH o8iektywna atrak&y:no<H &iaa9 wie#ko<H 8u$owy9 wysoka poten&:a9 $uJy te)pera)ent. *ostawa ta :est typowa na po&'Ftku okresu $o:r'ewania Mnar&y') )o$y&7 $'iew&'FtN i $#a osI8 )a:F&y&7 suk&esy eroty&'ne9 stanowiF&y&7 pr'e$)iot a$ora&:i 'e strony pr'e$stawi&ie#i p&i o$)ienne:. MoJe :e$nak $o:<H $o wi$'enia sie8ie 6Iwnie ' perspektywy &iaa. 0o8ieta )oJe pr'y:FH postaw= 8iernF9 o&'eku:F&F a$ora&:i i po$'iwuP ko&7anek )a 8yH :e: pa'ie). M=J&'y'na )oJe o&'ekiwaH9 Je partnerka powinna o)$#ewaH na sa) wi$ok :e6o po$nie&enia i sprawno<&i. *o&'u&ie owa$ni=&ia W po&'Ftka&7 okresu $o:r'ewania9 wo8e& 8raku '$o#no<&i $o sa)oopanowania seksua#ne6o9 $o)inu:e u&'u&ie: LSeks :est si#nie:s'y o$e )nie". Seksua#i') stwar'a napi=&ia9 stany po$nie&enia9 8ur'y 7ar)oni= i po&'u&ie rIwnowa6i9 sta:e si= :ak8y &'y)< o8&y) wo8e& C 9 pr'y:)u:e si= 'ate) wo8e& nie6o postaw= tu)ienia. *r'eJy&ia te typowe sF np. $#a osI8 ' ko)p#ekse) onanisy&'ny). *o&'u&ie owa$ni=&ia pr'e' seks :est ty) wi=ks'e9 i) )nie:s'e :est sa)oopanowanie :ako takie. W wie#u ku#tura&7 istnie:e :ak8y prewen&y:ne pr'y6otowanie )o$'ieJy $o we:<&ia w t= (a'= ro'wo:u. *o&'u&ie owa$ni=&ia powsta:e rIwnieJ w wy8u&7u na)i=tno<&i i )io<&i eroty&'ne: $o $ane: oso8y9 o$krywa:F& nie 'nane upr'e$nio )oJ#iwo<&i i pr'eJy&ia eroty&'ne. *ostawa $ystansu ? niektIry&7 osI8 nast=pu:e ro'$'ie#enie seksua#i')u o$ C 9 ' wyraKny) tu)ienie) i wypieranie) potr'e8 eroty&'ny&7. Skra:ne (or)y )o6F u $ane: oso8y prowa$'iH $o aseksua#i')u. ? inny&7 nato)iast nast=pu:e wyr'e&'enie si= seksua#i')u w i)i= inny&7 warto<&i. 0aJ$a ' wy)ieniony&7 postaw )a swo:e konsekwen&:e w sty#u wspIJy&ia seksua#ne6o i w typie wi='i ' partnere). *ostawa ak&eptu:F&a spr'y:a ro'wo:owi partnerstwa9 ku#tury wspIJy&ia9 7ar)onii psy&7i&'ne:9 $o8ry) kontakto) ' #u$K)i. *ostawa #=kowa )oJe nar'u&aH rIJnoro$ne )e&7ani')y o8ronne9 w powaJny) stopniu

'akI&a:F&e wspIJy&ie seksua#ne i kontakty ' #u$K)i. *ostawa nar&ysty&'na spr'y:a powstaniu 'wiF'kIw ' u'a#eJnienie) partnera9 nar'u&enie) )u wasne: $o)ina&:i9 )anipu#owanie) wasnF atrak&y:no<&iF w &e#u u'yskania kor'y<&i. *o&'u&ie owa$ni=&ia )oJe prowa$'iH $o powstania 'wiF'ku traktowane6o :ako Lwya$owanie si="P $ru6F oso8= uwaJa si= wIw&'as 'a pr'e$)iot9 nar'=$'ie $o 'aspoka:ania wasny&7 potr'e8. *ostawa $ystansu )oJe ro$'iH nie'ro'u)ienie waJno<&i i warto<&i seksua#i')u9 8a6ate#i'owanie te6o u inny&7. Warto teJ wspo)nieH9 iJ wie#e 'wiF'kIw powsta:F&y&7 na 'asa$'ie potr'e8y ro'wiF'ywania oso8isty&7 tru$no<&i potra(i pIKnie: stwor'yH $o8rF wi=K9 nie pr'ekre<#a to 'ate) s'ans $o8re6o 'wiF'ku9 &7o&iaJ utru$nia :e6o start. *ostawa wo8e& wasne6o &iaa i :e6o reak&:i nie o6rani&'a si= 'ate) $o wasne6o C 9 r'utu:e na postaw= wo8e& partnera9 a takJe inny&7 osI8. W kr=6u nas'e: ku#tury pr'e' &ae wieki ro'wi:aa si= postawa $ystansu wo8e& &iaa9 L)owa &iaa" 8ya :e$ynie &'yte#na i ak&eptowana w pr'ypa$ku &7oro8y9 &ierpienia. Ty)&'ase) nawet spontani&'ne reak&:e seksua#ne9 :ak np. po#u&:e9 erek&:e $'ienne u )=J&'y'n9 'wi#Jenie po&7wy w wyniku po$nie&a:F&e6o ta5&a itp. 8yway KrI$e) 'aJenowania9 wsty$u &'y nawet #=ku. W 'wiF'ku partnerski) $o8ra wi=K seksua#na powsta:e )i=$'y oso8a)i ' postawF ak&eptu:F&F &iao i :e6o reak&:e9 u)ie:F&y&7 o$&'ytywaH L)ow= &iaa"9 a :e$no&'e<nie nie ro'$'ie#a:F&y&7 &iaa o$ &ae: oso8y partnera. Sa)o<wia$o)o<H seksua#na 'aka$a 'ate) wi$'enie sie8ie :ako oso8y p&iowe: o &7arakterysty&'ne: inno<&i psy&7oseksua#ne: niJ partner9 u)ie:=tno<H o$&'ytywania L)owy &iaa"9 ak&epta&:= &iaa i :e6o reak&:i ora' traktowania &iaa :ako inte6ra#ne: &'=<&i oso8y. S M!!0RELENIE SE0S? LNE *ro&es sa)ookre<#enia seksua# ne6o w 'asa$'ie ko5&'y si= w okresie $o:r'ewania i wy raJa si= okre<#ony) po&'u&ie) :ako ko8iety)=J&'y'ny9 po stawF wo8e& wasne: p&i ora' pewnF L(i#o'o(iF" p&i9 seksu. *rawi$owo ro'wi:a:F&a si= oso8owo<H potra(i o$powie $'ieH so8ie na pytanie9 &o to 'na&'y 8yH )=J&'y'nF #u8 ko8ietF9 na &'y) po#e6a inno<H psy&7oseksua#na p&i i :akie :est :e: )ie:s&e w 'wiF'ku partnerski). Wi=ks'o<H ty&7 spraw istnie :e w po$<wia$o)o<&i9 w 6=8o ko ukryty&7 )otywa&7 'a&7o wania i $#ate6o &'=sto na 'a $ane wprost pytania $oty&'F&e p&i9 seksua#i')u w o$niesieniu $o wasne6o C tru$no wie#u oso8o) wprost o$powie$'ieH. Wystar&'y :e$nak re(#eks:a9 a8y s(or)uowaH o$powie$K9 wyraJa:F&F 'na:o)o<H sie8ie. Nie kaJ$y :e$nak 'a$a:e so8ie tru$ sa)opo'nania i $#ate6o wie#u #u$'i :est 'a6u8iony&7 w so8ie. S M!!0RELENIE Seksua#i') *ie& 8io#o6i&'na Wy&7owanie RIwie<ni&y *o$<wia$o)o<H S M!!0RELENIE *-"I!WE

^ I$ea#ny o8ra' sie8ie :ako ko8iety)=J&'y'ny ^ Rea#ny o8ra' sie8ie :ako ko8iety)=J&'y'ny ^ Stosunek e)o&:ona#ny $o wasne: p&i ':o#o6ia" p&i Sa)ookre<#enie seksua#ne :est wypa$kowF 8io#o6i&'ne: $eter)ina&:i p&i i seksua#i')u9 &ae6o pro&esu wy&7owania9 $o<wia$&'e5 eroty&'ny&7 i sa)o<wia$o)o<&i seksua#ne:. *ro&es :e6o ro'wo:u pr'e8ie6a rIJny)i $ro6a)i9 a#e '$e&y$owanie na:waJnie:s'y)i sF i$enty(ika&:a i na<#a$owni&two. Inne oso8y9 np. &'onkowie ro$'iny9 rIwie<ni&y9 8o7aterowie ' #iteratury i (i#)u itp.9 sF KrI$e) wspo)niany&7 pro&esIw. I$enty(ika&:a )oJe 8yH pena9 &'y#i np. wasna )=sko<H :est powie#anie) )=sko<&i o:&a ra'e) ' postawF wo8e& te: )=sko<&i9 a#e )oJe 8yH rIwnieJ niepena i wIw&'as po&'u&ie wasne: )=sko<&i :est niepene. *o$o8ne na<#a$owni&two )oJe $oty&'yH np. sty#u 8y&ia9 'a&7owania9 )oJe teJ 8yH o6rani&'one oo :akie:< :e$ne: ' &e&7. *ows'e&7no<H po&'u&ia )aowarto<&iowo<&i seksua#ne:9 niepewno<&i swe: )=sko<&iko8ie&o<&i9 'a8ur'e5 seksua#ny&7 wska'u:e9 iJ u wie#u #u$'i pro&es sa)ookre<#enia seksua#ne6o :est 'a8ur'ony9 a KrI$e ty&7 'a8ur'e5 na o6I )oJna $os'ukiwaH si= w okresie $o:r'ewania #u8 $'ie&i5stwa. Na:&'=sts'e KrI$a 'a8ur'e5 pro&esu sa)ookre<#enia seksua#ne6o to: Spr'e&'no<H )i=$'y p&iF 8io#o6i&'nF a psy&7i&'nF Wasna peH 8io#o6i&'na :est nieak&eptowana i istnie:e psy&7i&'ne i$enty(ikowanie si= ' p&iF o$)iennF. "ie#e<nie :est si= np. )=J&'y'nF9 a#e psy&7i&'nie ko8ietF. Dana oso8a usiu:e ro'wiF'aH t= spr'e&'no<H popr'e' )etryka#nF ')ian= p&i ora' 'a8ie6 opera&y:ny9 $a:F&y &e&7y p&i o$)ienne:. Z 8a$a5 wynika9 Je te6o typu 'a8ie6i :e$ny) oso8o) po)a6a:F w ostate&'ny) sa)ookre<#eniu seksua#ny)9 a#e inny) su8iektywne ro'$ar&ie pr'yna#eJno<&i $o $wI&7 p&i po'osta:e na$a#. Ro'8ieJno<H )i=$'y i$ea#ny) a rea#ny) o8ra'e) swe: p&i 0aJ$y &'owiek )a o8ra' i$ea#ne6o C 9 nie ty#ko w sensie seksua#ny). MoJe :e$nak powstaH sytua&:a9 kie$y o8ra' i$ea#ne6o C :est tak $a#e&e nierea#ny9 nie na )iar= )oJ#iwo<&i $ane: oso8y9 iJ powsta:e pr'epa<H wo8e& C rea#ne6o9 &o r'utu:e na 'wiF'ki partnerskie. Dana oso8a a#8o si= ' ni&7 wy&o(u:e9 a#8o stwar'a nie)oJ#iwe $o spenienia wy)a6ania9 tak Je partner si= wy&o(u:e. MoJe teJ powstaH stae po&'u&ie nie'a$owo#enia ' sie8ie #u8 ' oso8y partnera. Ina&'e: )IwiF& ko)unikaty na$awane o so8ie sF o$8ierane pr'e' oto&'enie :ako spr'e&'ne #u8 nie&'yte#ne. *osuJ)y si= pr'yka$a)i. ? $ane: oso8y C i$ea#ne stwar'a wysokie wy)a6ania &o $o atrak&y:no<&i 'ewn=tr'ne:9 sprawno<&i seksua#ne: i atrak&y:no<&i oso8y partnera. Ty)&'ase) nie $ysponu:e on )oJ#iwo<&ia)i spenienia ty&7 o&'ekiwa5. WIw&'as ")oJe powstaH tru$no<H w stwor'eniu 'wiF'ku9 rea#ni kan$y$a&i 8owie) sF o$r'u&ani9 a nierea#ni poJF$ani. W inny) pr'ypa$ku w C i$ea#ny) 'awarta D3 D O Seks partnerski D2 :est potr'e8a 8y&ia wierny)9 spoko:ny) i usta8i#i'owany) partnere)9 ty)&'ase) C rea#ne sta#e ')ienia partnerIw9 :est pene niepoko:u9 ')ienno<&i. DFJy si= 'ate) $o &e#u9 a#e popr'e' wy8Ir $ro6i o$$a#a:F&e: )oJno<H :e6o osiF6ni=&ia. Ro'8ieJno<H )i=$'y C i$ea#ny) a rea#ny) :est 8ar$'o &'=sta9 a#e na s'&'=<&ie nie pr'y8iera skra:ny&7 ro')iarIw. Do pewne6o stopnia )oJe 8yH ona &'ynnikie) po8u$'a:F&y) twIr&'o<H i ro'kwit9 )o8i#i'u:e 8owie) $o ro'wo:u wasne: oso8owo<&i9 nar'u&a:F& :e: wysokie wy)a6ania. MoJe :e$nak saH si= &'ynnikie) $estruk&y:ny)9 kie$y C rea#ne w sposI8 trway nie :est ak&eptowane9 &o spr'y:a po&'u&iu nie'a$owo#enia ' sie8ie. "'owiek $o:r'ay ak&eptu:e sieS 8ie taki)9 :aki) :est9 'e swy)i wa$a)i i 'a#eta)i. Niepena i$enty(ika&:a seksua#na Niepena i$enty(ika&:a seksua#naStkwi u po$staw wie#u 'a8ur'e5 seksua#ny&7. *ro(esor . 0=pi5ski po$kre<#a9 iJ spr'y:a powstaniu postaw #=kowy&7: ko8iety

nie:e$nokrotnie 8o:F si= ro#i )atki9 a )=J&'yKni ro#i )=J&'y'ny. Skra:ny) pr'yka$e) postawy #=kowe: w ty) )e&7ani')ie :est 6wat seksua#ny9 'was'&'a w 6rupie. WIw&'as )=J&'y'na :e$ynie :ako pr'e$stawi&ie# 6rupy M)y" si#nie:s'e o$ 9:a"N )oJe wystFpiH w ro#i )=skie:. W wie#u inny&7 pr'ypa$ka&7 a6res:a seksua#na <wia$&'y o :e: po$oJu #=kowy)P :est to #=k pr'e$ o$)iennF p&iF i niepewno<H wasne: ro#i seksua#ne:. Niepena i$enty(ika&:a seksua#na :est na:&'=<&ie: wynikie) tru$no<&i wy&7owaw&'y&7 ora' 8raku rIwnowa6i )i=$'y po'y&:F o:&a i )atki w ro$'inie. Syn )oJe &'uH si= psy&7i&'nie i (i'y&'nie po$o8ny $o )atki9 )a:F& <wia$o)o<H pr'yna#eJno<&i $o p&i )=skie:. WIw&'as w swy&7 'a&7owania&7 seksua#ny&7 $e (a&to u:awnia spr'e&'no<H )i=$'y ty) 9ki) :este)" a Lki) powiniene) 8yH". Inny) KrI$e) niepene: i$enty(ika&:i seksua#ne: :est 'asa$a 8y&ia antyw'or&e) wasny&7 ro$'i&Iw9 np. syn $FJy $o 8y&ia kra5&owo rIJny) o$ o:&a9 'wa#&'a w so8ie ws'e#kie po$o8ie5stwa $o o:&a i w re'u#ta&ie :e6o )=sko<H :est 8u$owana :ako anty)=sko<H o:&a. Wy&7owanie seksua#ne powinno wspo)a6aH pro&es sa)ookre<#enia seksua#ne6o pr'e' u:awnienie )e&7ani')Iw te6o pro&esu9 uka'anie ta ku#turowe6o )=sko<&iko8ie&o<&i9 ak&entowanie wasne: niepowtar'a#ne: oso8owo<&i. Sa)ookre<#enie seksua#ne 8ar$'o &'=sto :est po6=8iane i ro'wi:ane $'i=ki 'wiF'kowi partnerskie)u. Nie:e$en partner potra(i ')o8i#i'owaH nas'e C $o ro'wo:u 8o6ate: )=sko<&iko8ie&o<&i. *!"Z?"IE WST.D? W pro&esie sa)owy&7owania i sa)oro'wo:u seksua#ne6o po:awia si= O :ako natura#ny pro8#e) wsty$u. Cest to (eno)en r'a$ko ro'waJany pr'e' seksuo #o6Iw9 nato)iast &'=<&ie: pr'e' )ora#istIw. Nie :est to rIwnieJ te)at L)o$ny" w $yskus:a&7 po$&'as pre#ek&:i9 spotka5. MoJ na 8y r'e&9 iJ )y<#enie o po &'u&iu wsty$u :est wsty$#iwe. Wsty$ na:o6I#nie: o'na&'a reak&:= u&'u&iowF na sytua&:e 'a6raJa:F&e s'a&unkowi wo8e& wasne: oso8y9 narus'a:F&e po&'u&ie wasne: 6o$no<&i. W poto&'ny) :='yku pr'y8ra 'na&'enie ne6atywne9 :est 8owie) ro'u)iany :ako :akie< 'a7a)owanie9 pru$eria. RIw nieJ nie wia$o)o9 $#a&'e6o :est on tak si#nie ko:ar'ony ' sek se)9 skoro o8e:)u:e s'ers'y 'akres 'na&'e5. *o&'u&ie wsty$u9 :e<#i pr'y:r'y)y )u si= 8#iJe:9 kry:e w so8ie potr'e8= 'a&7owania wasne: toJsa)o<&i9 s'a&unku $#a sie8ie9 o&7rony inte6ra#no<&i oso8y. Wsty$ stanowi rIwnieJ pewnF 8arier= o&7ronnF wo8e& 6rani& swe6o C 9 wo8e& ekspans:i inny&7 w Lterytoriu)" swe6o C 9 w ta:e)ni&= C 9 a 'was'&'a w ta:e)ni&= )o:e: p&iowo<&i i seksu. Istnienie wsty$u $a:e po&'u&ie wasne: inno<&i9 niepowtar'a#no<&i9 p&iowe: in$ywi$ua#no<&i. *o&'u&ie wsty$u nie :est wro$'ony) (eno)ene)9 $'ie&ku np. nie :est 'nane. *owsta:e w wyniku naoJenia si= na sie8ie ki#ku )e&7ani')Iw ro'wo:owy&7. *ierws'y) ' ni&7 :est sa)o<wia$o)o<H9 powstanie oso8owe6o C . Do<wia$&'a si= wyF&'no<&i i inno<&i C 9 istnienia w so8ie <wiata psy&7i&'ne6o9 wy)a6a:F&e6o

o&7rony i 8e'pie&'e5stwa. Dru6i) )e&7ani')e) :est pro&es wy&7owania9 a ten :est 'rIJni&owany w 'a#eJno<&i o$ epoki9 ku#tury i <ro$owiska. na#i'u:F& $'ie:e ku#tur wi$aH :ak ')ieniay si= kryteria i 6rani&e po&'u&ia wsty$u9 (or)y :e6o u:awniania. Nast=pny) )e&7ani')e) :est reak&:a C na 'a&7owanie inny&7. *r'e' o8serwa&:= inny&7 osI8 )oJe powstaH <wia$o)o<H eroty&'ne6o o$$'iaywania so8F. Istota wsty$u u:awnia si= w )io<&i. W spotkaniu )iosny) Mro'u)iany) s'er'e: aniJe#i wspIJy&ie seksua#neN po&'u&ie wsty$u >1 ')ienia si= stopniowo. !(iarowu:F& sie8ie $ru6ie: oso8ie ty) sa)y) wyraJa si= 6otowo<H wprowa$'enia :e: w na:inty)nie:s'F s(er= C 9 $a:e si= wyra' swe6o 'au(ania i po&'u&ia 8e'pie&'e5stwa. !twiera:F si= 6rani&e C $#a partnera. *o$o8ne o&'ekiwania sF kierowane wo8e& $ru6ie: oso8y9 pra6nie si= po'naH :e: C 9 we:<H w ten inny <wiat. W'a:e)ne otwar&ie si= osI8 wo8e& sie8ie $a:e po&'u&ie :e$no<&i9 a 'ate) )io<H stwar'a po&'u&ie 8e'pie&'e5stwa i 'au(ania9 to otwar&ie si= 8owie) $#a inne: oso8y suJy ro'wo:owi9 $o8ru wspI#noty. Na6o<H :est :e$ny) ' e#e)entIw w'8u$'a:F&y&7 po&'u&ie wsty$u9 :est sy)8o#i&'ny) otwar&ie) C $#a $ru6ie: oso8y9 a we wspIJy&iu seksua#ny) sta:e si= KrI$e) po'nania9 po$'iwu9 pr'eJy&ia. D'i=ki te)u po&'u&ie wsty$u towar'ys'F&e na6o<&i w'8u$'a s'a&unek $#a te: oso8y. W )iosny)9 eroty&'ny) spotkaniu partnerIw po&'u&ie wsty$u 'anika i $o)inu:e otwarto<H9 swo8o$a9 natura#no<H w ekspres:i &iaa. Ta natura#na swo8o$a :est waJny) i &enny) e#e)ente) ars a)an$i9 a#e :e: urok :est ty) wi=ks'y9 i) 6=8ie: pr'eJyo si= w'a:e)ne oswo:enie ' na6o<&iF. W taki) ro'u)ieniu po&'u&ia wsty$u np. p#aJa nu$ystIw o'na&'a pr'y:=&ie pewne: konwen&:i9 :est spe&y(i&'ny) sty#e) kontaktu #u$'i. Nie )a tu inten&:i otwar&ia ku inny)9 $#ate6o 6rani&e C sF 'a&7owane. *o&'u&ie wsty$u )oJe powstaH 'a ko6o<9 kto usiu:e te konwen&:e pr'ekro&'yH9 kieru:F& si= &iekawo<&iF9 sensa&y:no<&iF. Spotyka)y $wa na:&'=sts'e 'nieks'ta&enia po&'u&ia wsty$u. *ierws'y) ' ni&7 :est 8e'wsty$. ?:awnia si= on u #u$'i po'8awiony&7 po&'u&ia wasne: warto<&i9 in$ywi$ua#no<&i9 na$)iernie o&'eku:F&y&7 ak&epta&:i. MoJe 8yH rIwnieJ 8e'wsty$ nar&ysty&'ny9 wynika:F&y ' potr'e8y 'yskania po$'iwu $#a wasne: oso8y9 wIw&'as C psy&7i&'ne i &iao wysawione sF nie:ako na poka'. *ara$oksa#nie O 8e'wsty$ spotyka si= rIwnieJ u osI8 po'8awiony&7 po'ytywny&7 pr'eJyH seksua#ny&7. Spotkanie seksua#ne9 kontakt &ia :est &'y)< 'upenie o8o:=tny)9 neutra#ny)9 nie :est otwar&ie) $#a $ru6ie: oso8y. Be'wsty$ )oJe teJ )ieH <&i<#e &7arakter eroty&'nie prowoku:F&y i :est wIw&'as 8o$K&e) $o spotkania sa)y&7 &ia: nie o'na&'a tu rIwnieJ otwar&ia ku $ru6ie: oso8ie. Dru6i) 'nieks'ta&enie) :est wsty$ pru$ery:ny9 na$)ierny. !'na&'a stwor'enie tru$ne: $o pr'ekro&'enia 8ariery C $#a inny&7. +or)y )o6F 8yH rIJne9 np. nie$opus'&'enie partnera $o swe6o <wiata wewn=tr'ne6o9 ukrywanie swe: na6o<&i w sytua&:a&79 kie$y )a ona 8yH KrI$e) eroty&'ne6o ':e$no&'enia. Na$)ierny wsty$ na:&'=<&ie: wyraJa postaw= #=kowF9 8rak 'au(ania $o inny&79 ko)p#eksy9 )oJe teJ wyraJaH )ani&7e:skF po6ar$= $#a &iaa i seksu. Istnie:e rIwnieJ (or)a po'orna wsty$u9 u$awana9 np. w &e#u pr'ekonania partnera o swe: wy:Ftkowe: Lta:e)ni&'o<&i"9 Lpor'F$no<&i". Cest wIw&'as )askF kry:F&F praw$'iwe C . W niektIry&7 <ro$owiska&7 ro$'inny&7 istnie:e nieskr=powana na6o<H9 wyraJa:F&a po'ytywnF postaw= wo8e& &iaa9 natura#no<H. CeJe#i towar'ys'y :e: partnerstwo9 w'a:e)ny s'a&unek9 to :est warto<&iF i $o8re). Wie#e pyta5 powsta:e w pr'ypa$ku na6o<&i u:awniane: w (oto6ra(ii9 np. w osawiony&7 wystawa&7 LWenus". "'y )o$e#ka po'8awiona :est po&'u&ia wsty$uX "'y :e: na6o<H o'na&'a otwar&ie si= ku inny) &'y teJ wyraJa nar&y')X Na te pytania w 'asa$'ie )oJna o$powie$'ieH pr'y 8#iJs'y) pr'y:r'eniu si= :e: sa)e: w $any) ak&ie. rysty&'ny akt :est KrI$e) $o'na5 estety&'ny&7 M&7o&iaJ niektIry) ws'ystko )oJe ko:ar'yH si= ' sekse)N. Ekspo'y&:a wasne6o &iaa nie :est wIw&'as otwar&ie) si= ku inny)9 :est nato)iast (or)F wyraJenia ko8ie&o<&i.

S M!RE LIZ "C SE0S? LN Na:o6I#nie: 8iorF& sa)orea#i'a &:a o'na&'a ws'e&7stronny ro' wI: sie8ie i swy&7 )oJ#iwo<&i. !8e:)u:e ro'wI: inte#ektua#ny9 'awo$owy9 seksua#ny we wspI# no&ie spoe&'ne:9 w 'wiF'ku partnerski). ? wie#u. osI8 o6rani&'a si= $o ro'wo:u inte #ektua#ne6o i sa)opo'nania9 &o :est wynikie) nas'e: pr'einte #ekua#i'owane: ku#tury. W sa)orea#i'a&:i )oJna kon &entrowaH si= na wasny) C : wo8e& partnera i Jy&ia a$re su:e si= okre<#one o&'eki wania i JF$ania9 $o)a6a si= stwor'enia )oJ#iwo<&i pos'er'e nia swe6o C . *r'y te6o typu nastawieniu9 w isto&ie e6o&en try&'ny)9 )oJna so8ie u'asa$ niaH ws'e#kie $e&y':e $o8re) sa)orea#i'a&:i. Z po$o8ny)i postawa)i spotyka) si= &'=sto pr'y ana#i'ie ro'pa$u 'wiF' kIw. !to w $any) 'wiF'ku o$&'uwa si= sta6na&:=9 6$yJ konie&'no<H ponos'enia wie#u tru$Iw Jy&ia &o$'ienne6o o&eniana :est :ako o6rani&'enie ro'wo:u. W i)i= ro'wo:u i i$ei sa)orea#i'a&:i niektIr'y ne6u:F nawet warto<H ro$'i&ie#stwa9 $'ie&i 8owie) sta:F si= pr'es'ko$F $#a ro'wo:u 'awo$owe6o i inte#ektua#ne6o. *r'y&7o$'F $o 6a8ine >4 tu nawe oso8y pros'F&e o po)o& w wytu)a&'eniu partnerowi9 iJ 8=$'ie por'u&ony $#a $o8ra sa)orea#i'a&:iU CeJe#i sa)orea#i'a&:a sprowa$'a si= :e$ynie $o e6o&entry')u9 to atwo pr'ewi$'ieH konsekwen&:e: $ru6a oso8a sta:e si= KrI$e) )anipu#a&:i i o&eny :e: uJyte&'no<&i $#a wasne: sa)orea#i'a&:i. *r'ypo)ina to niekie$y pr'ysowiowe Lwy&i<ni=&ie &ytryny". 0ie$y :uJ o$ partnera nie o&'eku:e si= ni&'e6o $#a sie8ie9 wIw&'as 'osta:e o$r'u&ony $#a ko#e:ne: L&ytryny". Sa)orea#i'a&:a ty)&'ase) po#e6a na rea#i'a&:i i wy8or'e warto<&i nie suJF&y&7 :e$ynie $o8ru wasne6o C . W pr'ypa$ku powstania 'wiF'ku partnerskie6o 'akres sa)orea#i'a&:i pos'er'a si= na $o8ro wspI#ne i warto<&i ' nie6o wynika:F&e. W perspektywie :est $o8ro ws'ystki&79 a to &'=sto wy)a6a wyr'e&'e5 i po<wi=&e5. "'=sto 'ate) tru$no<&i Jy&ia &o$'ienne6o9 o(iarno<H wyraJa i$e= sa)orea#i'a&:i9 wasne C wi$'i si= 8owie) w 'wiF'ku ' $ru6F oso8F9 w $o8ru wspI#ny). Istnie:F rIwnieJ sytua&:e9 kie$y sa)orea#i'a&:a partnerIw w i&7 'wiF'ku :est nie)oJ#iwaP i&7 wi=K $oprowa$'ia $o re6resu9 a $o8ro wspI#ne nie istnie:e. WIw&'as oka'u:e si=9 Je warto<&iF sta:e si= ro'pa$ 'wiF'ku K#e roku:F&e6o $#a pr'ys'o<&i9 a#e w ty) wypa$ku &7o$'i o $o8ro ws'ystki&7 'ainteresowany&7. *o:=&ie sa)orea#i'a&:i sao si= )o$ne u niektIry&7 neurotykIw9 ktIr'y pr'es'#i pro&es psy&7oterapii. D#a ni&7 ten pro&es sta si= 8o$K&e) $o ustawi&'ne6o sa)opo'nawania9 a po:=&ie sa)orea#i'a&:i :est utoJsa)iane ' po6#F$e): Lro8i= to9 &o :est $#a )nie waJne i &enne"9 &'=sto ' 'upeny) po)i:anie) oso8y partnera i inny&7. Sa)orea#i'a&:a :est wi$'iana :ako wo#no<H o$ ws'ystkie6o &o o6rani&'a9 kr=pu:e9 :est wy'wo#enie) e6o&entry')u na o#8r'y)iF ska#=. W wie#u 'wiF'ka&7 $#a $ane6o partnera po:=&ie sa)orea#i'a&:i o'na&'a rIwnieJ nar'u&enie wasne: wi':i Jy&ia i $o)ina&:i $ru6ie: oso8ie. *r'y oka':i )us'= 'e s)utkie) pr'y'naH9 Je upows'e&7nia si= swoisty 8ekot psy&7o#o6i&'ne6o :='yka. Tru$no niekie$y u'yskaH

o8iektywne in(or)a&:e9 6$yJ Leru$y&i" posu6u:F si= sowni&twe) w isto&ie 'a&ie)nia:F&y) i&7 pro8#e)y. W Jy&iu seksua#ny) sa)orea#i'a&:a )oJe 8yH rIwnieJ e6oisty&'ny) nar'u&enie) partnerowi wasny&7 potr'e8 i upo$o8a59 a#e )oJe teJ 8yH &'ynnikie) ro'wo:u 'wiF'ku9 :eJe#i o8ie strony stwor'F swI: wspI#ny sty# 8y&ia ra'e)9 sty# ars a)an$i9 $a:F&y w'a:e)nF satys(ak&:=. Sa)orea#i'a&:a o'na&'a wIw&'as w'a:e)ny ro'wI: w pos'ukiwaniu &ora' #eps'e6o9 wyJs'e6o po'io)u ku#tury seksua#ne:9 $ostosowane: $o wraJ#iwo<&i i potr'e8 o8u stron. Niera' sys'y si= opinie9 iJ atrak&y:no<H wspIJy&ia i partnera pr'e)i:a9 a po'osta:e pr'y'wy&'a:enie9 o8owiF'ki9 $o)9 $'ie&i. Zaka$a si= tu 'ate)9 iJ atrak&y:no<H eroty&'na :est ' natury &'asowa >D i &akowite po'nanie &iaa partnera ora' wie#e pr'eJyty&7 or6a')Iw wy&'erpu:F ryJ#iwo<&i ro'wo:u. Te6o typu po6#F$ potwier$'a si= wIw&'as9 6$y partner'y 'atr'y)a#i si= w swy) ro'wo:u i sa)orea#i'a&:i seksua#ne:9 w eroty')ie tkwi 8owie) ty#e )oJ#iwo<&i9 iJ wystar&'y i&7 na &ae Jy&ie seksua#ne. Sa)orea#i'a&:a oso8owo<&i )oJe 8yH spI:na #u8 &'=<&iowa. SpI:na sa)orea#i'a&:a o8e:)u:e rIJne s(ery Jy&ia: eroty&'nF9 partnerskF9 'awo$owF9 ro$'i&ie#skF it$.9 nato)iast &'=<&iowa o6rani&'a si= $o :e$ne: ' wy)ieniony&7 s(er. D#a ws'e&7stronne6o ro'wo:u oso8owo<&i potr'e8na (est sa)orea#i'a&:a spI:na9 a#e wy)a6a to wie#u warunkIw9 a na:waJnie:s'y) ' ni&7 :est o$&'uwanie takie: potr'e8y. N!RM SE0S? LN W $o:r'ewaniu psy&7oseksua#ny) w&'e<nie: #u8 pIKnie: powsa:e pro8#e) nor) seksua#ny&79 okre<#enia 6rani&y )i=$'y ni)i a pato#o6iF. *otr'e8a okre<#enia 6rani& <wiata nor) wynika ' $FJenia $o posia$ania spI:ne6o syste)u warto<&i9 wewn=tr'ne: 7ar)onii9 :est to 'ate) )otywa&:a Lwewn=tr'na"9 konsekwen&:a sa)orea#i'a&:i. "'=sto KrI$e) 'ainteresowania si= nor)F seksua#nF :est partner9 ktIry sa) wypowia$a okre<#one po6#F$y9 o&enia nas'e 'a&7owania9 a nawet usiu:e nar'u&iH swI: wasny syste) nor). ! nor)a&7 seksua#ny&7 sys'y si= rIwnieJ w $o)u9 w <ro$owisku rIwie<ni& &'y) &'yta si= o ni&7 w pu8#ika&:a&7. Wie#e osI8 potra(9 stawiaH 8ar$'o ostre 6rani&e )i=$'y <wiate) nor)y i pato#o6u9 kieru:F& si= wasny)i pr'ekonania)i9 upr'e$'enia)i #u8 &7=&ia)i. W o8e&ny&7 pr'e)iana&7 o8y&'a:owy&7 wie#e $o:r'ewa:F&y&7 osI8 spotyka si= ' ro'8ieJno<&ia)i w okre<#aniu nor) seksua#ny&79 &o ')us'a $o re(#eks:i9 warto<&iowania i wy8oru. "'=sty) kryteriu) nor)y seksua#ne: :est statystyka9 &'y#i to &o ro8i wi=ks'o<H popu#a&:i utoJsa)iane 8ywa ' nor)F. R'e&' w ty)9 Je statysty&'na o&ena :akie6o< ':awiska seksua#ne6o nie okre<#a :es'&'e nor)y9 u:awnia :e$ynie :e6o ro')iary. G$y8y<)y na serio traktowa#i statystyk= :ako kryteriu) nor)y oka'ao8y si= np.9 'e '$rowie :est Lnienor)a#ne"9 wi=ks'o<H 8owie) popu#a&:i &ierpi na :akie< $o#e6#iwo<&i. Inny) kryteriu) nor)y seksua#ne: sF o8y&'a:e seksua#ne $ane6o spoe&'e5stwa9 &'y#i nor)a o8y&'a:owa. Stu$iu:F& o8y&'a:e seksua#ne spoe&'e5stw wi$'i)y9 :ak ')ienne sF po:=&ia nor)y i pato#o6u. >B # tak np. w ku#tur'e europe:skie: 8yy okresy kie$y na6o<H pary we wspIJy&iu9 pies'&'oty ora#no6enia#ne9 rIJne po'y&:e stosunku traktowane 8yy :ako pato#o6i&'ne9 wyra(inowane9 Lro'wiF'e". RIJne <ro$owiska spoe&'ne rIwnieJ 'akre<#ay 6rani&e nor) i np. <ro$owiska artysty&'ne sF 8ar$'ie: #i8era#ne i e#asty&'ne niJ np. tra$y&y:ne kr=6i wie:skie. MoJna 'ate) )IwiH o kryteriu) <ro$owiskowy) nor) seksua#ny&7. S'uka si= teJ okre<#enia 6rani& nor) seksua#ny&7 w <wiatopo6#F$'ie )a:F&y) 'warty syste) warto<&i. "'y i w taki) syste)ie nor)atywny) istnie:e trwao<H i

nie')ienno<H w okre<#aniu nor)yX Doka$nie:s'a ana#i'a wska'u:e9 Je :akko#wiek sF w ni) trwae i nie')ienne e#e)enty9 :e$nak po:=&ie nor)y seksua#ne: rIwnieJ u#e6a pewny) ')iano). !kre<#enie 6rani& nor)y seksua#ne: )oJe 8yH 'ate) tru$ny) 'a$anie) i 'res'tF :est ni). !8e&nie $'i=ki 8o6ats'e: wie$'y na te te)aty9 po'naniu natury &'owieka9 praw r'F$'F&y&7 Jy&ie) seksua#ny)9 ro'wo:e) psy&7oseksua#ny) &ora' &'=<&ie: kryteriu) nor)a#no<&i potr'e8 i 'a&7owa5 seksua#ny&7 :est sprowa$'ane $o $o8ra 'wiF'ku9 ro'wo:u )io<&i9 partnerstwa9 i$ei w'8o6a&ania oso8owo<&i9 opar&ia te6o ro'wo:u na syste)ie warto<&i. Te6o typu kryteriu) oka'u:e si= 8yH 8ar$'o 'oJone9 a#e wprowa$'a 7ar)oni= )i=$'y 8io#o6i&'ny)i9 ku#turowy)i9 spoe&'ny)i i ety&'ny)i &'ynnika)i ro'wo:u &'owieka. W takie: perspektywie oka'u:e si=9 Je kryteriu) nor)y nie )oJe 8yH okre<#ane su8iektywi')e) partnerIw. CeJe#i np. istnie:e u$any 'wiF'ek sa$o)aso&7isty&'ny o $o8ry) pr'ystosowaniu seksua#ny)9 to :es'&'e nie 'na&'y9 Je po&'u&ie satys(ak&:i okre<#a po:=&ie nor)y. R'e&' w ty)9 Je wyst=pu:F&e w ni) &e&7y sa$ysty&'ne i )aso&7isty&'ne O :akko#wiek 'na#a'y $openienie w ty) 'wiF'ku O u#e6a:F po6=8ieniu i utrwa#eniu. Ro'wI: oso8owo<&i partnerIw 'osta skierowany w kierunku utrwa#enia okre<#ony&7 &e&7. ZwiF'ek9 &7o&iaJ wewn=tr'nie w'a:e)nie satys(ak&:onu:F&y9 nie :est wspI#notF $o:r'ay&7 oso8owo<&i po)a6a:F&y&7 so8ie we w'a:e)ny) ro'wo:u9 #e&' wspI#notF osI8 po'osta:F&y&7 w kr=6u wasny&7 ten$en&:i. *o$o8ne ro'waJania )o6F $oty&'yH o&eny 'wiF'ku )i=$'y partnera)i 'e 'na&'nF rIJni&F wieku9 w ktIry) :e$no peni ro#= ro$'i&ie#skF a $ru6ie $'ie&ka. I&7 wspIJy&ie i w'a:e)ne pr'ystosowanie u&'u&iowe9 seksua#ne )oJe wpraw$'ie $awaH po&'u&ie satys(ak&:i9 :est :e$nak utrwa#enie) si= &e&7 oso8owo<&i nie$o:r'ae: u :e$ne6o ' partnerIw9 a u $ru6ie6o &e&79 Lro$'i&a". Nie )a 'ate) w ty) 'wiF'ku ws'e&7stronne6o ro'wo:u oso8owo<&i partnerIw9 partnerstwa i $o:r'ao<&i. Zate) kryteriu) nor)y seksua#ne: okre<#ane :est pr'e' po'nanie sensu i &e#u wspIJy&ia seksua#ne6o9 w ktIry) po'a (unk&:F prokrea&y:nF waJne :est wyraJanie i po6=8ianie w'a:e)ne: )io<&i9 ws'e&7stronny i twIr&'y ro'wI: oso8owo<&i9 partnerstwa9 rea#i'a&:i syste)u warto<&i. >@ *owstaniu u$ane6o 'wiF'ku spr'y:a wspI#ne po:=&ie nor) seksua#ny&79 8rak kon(#iktIw na ty) t#e. Cakko#wiek wie#e osI8 twor'F&y&7 'wiF'ek wnosi wasne kryteria nor)9 to ewo#u&:a w'a:e)ne: )io<&i9 $ia#o69 wspIpra&a9 potr'e8a wspI#ne6o $o8ra po'wa#a:F stwor'yH wspI#nF kon&ep&:= 6rani& te6o &o $o8re9 prawi$owe i nor)a#ne. "iekawe9 Je w 'wiF'ka&7 partnerski&7 'F&'ony&7 6=8okF )io<&iF po:=&ie nor) seksua#ny&7 :est o$ po&'Ftku &'y)< wspI#nie o&'ywisty). G=8oko ko&7a:F&y si= #u$'ie )a:F :ak8y wy&'u&ie te6o9 &o suJy #u8 'a6raJa i&7 $o8ru. SE0S C 0! W RT!<H Do:r'ewanie $o partnerstwa seksua#ne6o pr'e8ie6a w wie#oraki&7 uwarunkowania&7P o niektIry&7 ' ni&7 wspo)niae) w popr'e$ni&7 ro'$'iaa&7. Istnie:e :es'&'e inny9 rIwnie waJny wy)iar O $u&7owy9 &'y#i <wiat warto<&i9 ktIre6o nie )oJna po)inFH w ro'waJania&7 na te)aty tak istotne9 :ak )io<H9 seks9 partnerstwo. W ostatni&7 $'iesiFtka&7 #at :este<)y <wia$ka)i w'rostu 'ainteresowania <wiate) warto<&i ' rIJny&7 $'ie$'in: (i#o'o(ii9 psy&7o#o6ii9 pe$a6o6iki9 )e$y&yny. Istnie:F&e w $o8ie t'w. rewo#u&:i seksua#ne: ':awisko autono)i'a&:i seksu9 &'y#i ro'$'ie#enie 6o $o nor)9 'asa$9 $oty&7&'asowy&7 struktur o8y&'a:owy&79 $oprowa$'io $o 'a6u8ienia i tru$no<&i w ro'wo:u (or)a&:i psy&7oseksua#ne: i $o tru$no<&i w okre<#eniu kryteriIw nor)y. Wy'wo#ony seks nie $a 8yna:)nie: 7ar)onii i o&'ekiwane6o s'&'=<&ia9 a nowe propo'y&:e :e6o rea#i'a&:i9 np. )aJe5stwa '8iorowe M&oo#se_9 &'y#i wo#ny o$ wi='i u&'u&iowy&7N9 >2 ko)uny nie spraw$'iy si=9 &'e6o $owo$'F na:nows'e opra&owania ' ?S . RIwnieJ <)iae po)ysy skan$ynawskie: pe$a6o6iki seksua#ne: w ostatni&7 #ata&7 wyraKnie pr'y&i&7y i powsta:F nowe9 8ar$'ie: wywaJone.

Rewo#u&:a seksua#na 'aini&:owaa wie#kie pr'e)iany o8y&'a:owe9 nie o$powie$'iaa :e$nak na pytanie9 Cakie6o typu warto<&iF :est seks. Cakko#wiek 8y<)y traktowa#i po:=&ia seks9 &iao9 wy)a6a:F one :e$nak po$:=&ia $e&y':i &o $o i&7 u)ie:s&owienia w 7ierar&7ii warto<&i. !so8owo<H pr'yswa:a so8ie warto<&i i 7ierar&7i'u:e :e pr'e' pro&es u&'enia9 na<#a$owni&twa9 re(#eks:i i pr'e8ie6u Jy&ia. WaJne sF rIwnieJ $eter)inanty ku#turowe9 sa)a pr'yna#eJno<H $o $ane6o kr=6u ku#turowe6o nar'u&a 8owie) okre<#one warto<&iowanie. Nawet w ty) sa)y) kr=6u ku#turowy) rIJni&e )o6F wynikaH ' wpywIw rIJny&7 syste)Iw ks'ta&enia. E. Bo7a O 8a$a:F& AGG u&'niIw 8e:ru&ki&7 s'kI <re$ni&7 po&7o$'enia ara8skie6o O stwier$'ia interesu:F&e 'a#eJno<&i: oka'ao si=9 Je u&'niowie wy&7owani w s'ko#ni&twie (ran&usko:='y&'ny) 8ar$'ie: wyrIJnia#i Jy&'#iwo<H9 warto<&i estety&'ne9 nato)iast u&'niowie 'e s'kI ara8ski&7 O warto<&i re#i6i:ne9 a wy&7owani w an6ie#ski) syste)ie o<wiatowy) O warto<&i 7e$onisy&'ne. Interesu:F&e 8a$ania na$ syste)e) warto<&i )o$'ieJy w *o#s&e rIwnieJ u:awniay 'na&'F&y wpyw <ro$owiska9 ku#tury i wypywa:F&e ' ni&7 'rIJni&owania. Seks9 &iao )o6F 8yH warto<&ia)i wysoko u:=ty)i w 7ierar&7ii warto<&i9 a#e 'a#eJy9 :aki pr'ypisu:e si= i) wy)iar. Bio#o6i&'ny wy)iar :est na:8ar$'ie: powier'&7ownF wa#ory'a&:F. ? wie#u inny&7 osI8 seks i &iao na#eJF $o warto<&i 'ewn=tr'ny&7 wo8e& C 9 nast=pu:e :ak8y ro'$'ie#enie C o$ seksu. *r'yka$e)9 takie: (or)a&:i )oJe 8yH oso8a )a:F&a np. u$ane Jy&ie seksua#ne i kontakty ' partnere)9 a#e pr'eJywa:F&a or6a') i reak&:e &iaa :ako &o< o8&e6o wasne)u C P s'&'e6I#nF (or)F te6o ro'$'ie#enia :est o$&'uwanie or6a')u 8io#o6i&'ne6o 8e' psy&7i&'ne6o. ? inny&7 nato)iast seks i &iao stanowiF inte6ra#nF &'=<H C i w kontakta&7 seksua#ny&79 w reak&:a&7 eroty&'ny&7 8ier'e u$'ia i&7 &ae C . Seks )oJe saH si= warto<&iF o6rani&'onF $o <wiata wasne6o C i wIw&'as $ru6a oso8a :est :ak8y :e6o &'=<&iF. MoJe teJ saH si= warto<&iF )i=$'yoso8owF9 partnerskF i wte$y seks 'ysku:e 'upenie inny wy)iar. *is'e o ty) . 0=pi5ski: LZ &o$'ienny&7 o8serwa&:i wia$o)o9 :ak #u$'ie ')ienia:F si= w 'wiF'ka&7 eroty&'ny&7 ' $ru6F oso8F. Ro'kwita:F po$ wpywe) )io<&i9 6asnF i wi=$nF9 6$y sF o$r'u&eni. W kontak&ie eroty&'ny) $openia si= o&ena sa)e6o sie8ie9 wi$'i si= sie8ie o&'y)a partnera". Seks sta:e si= nie ty#ko e#e)ente) sa)orea#i'a&:i9 a#e i ko)unika&:i )i=$'y partnera)i9 wi='i". ?)ie:s&owienie seksu w perspektywie C #u8 M. )a waJne 'na&'enie i nast=pstwa. CeJe#i seks 'a)yka si= w perspektywie C 9 to 'wiF'ek nie osiF6a po'io)u partnerstwa9 a ws'e#kie tru$no<&i i 'a8ur'enia seksua#ne sF u$er'enie) w warto<H C P $ru6a oso8a sta:e si= KrI$e) po&'u&ia 'a6roJenia. Nato)iast seks w perspektywie M. $a:e po&'u&ie 8e'pie&'e5stwa9 pos'er'a nas'e po&'u&ie o$powie$'ia#no<&i na $ru6F oso8=9 a w pr'ypa$ku wystFpienia 'a8ur'e5 i tru$no<&i seksua#ny&7 O stwar'a )oJ#iwo<H w'a:e)ne: po)o&y i wspI$'iaania. Seks i &iao )o6F 8yH warto<&ia)i o6rani&'ony)i :e$ynie $o 8io#o6ii9 'n. repro$uk&:i i o$ru&7Iw seksua#ny&79 )o6F teJ 8yH o6rani&'one $o <wiata pr'y:e)no<&i9 &'y#i 7e$onisy&'ne6o C 9 )o6F teJ suJyH ekspans:i C ^popr'e' posia$anie i '$o8ywanie inny&7. D#a wie#u seks i &iao sF anywaro<&ia)i9 wi$'i si= w ni&7 8owie) KrI$o 'a9 upa$ku i 'a6roJenia. Wa<&iwa perspektywa warto<&i seksu i &iaa o8e:)u:e i&7 powiF'anie ' &e#e) i sense) Jy&ia9 sa)orea#i'a&:F i i$eF 'wiF'ku :ako partnerstwa osI8 rIwny&7 so8ie &o $o warto<&i9 6o$no<&i9 ' i$eF Jy&ia twIr&'e6o. Seks i &iao )o6F pos'er'yH 6rani&e C #u8 :e ')nie:s'yH9 )o6F 8yH KrI$e) ':e$no&'enia partnerIw #u8 i&7 o$$a#enia9 )o6F wyraJaH ak&epta&:= Jy&ia9 )io<&i9 wi='i #u8 i) 'apr'e&'aH. De&y$u:e o ty) wy8or'e )ie:s&e seksu i &iaa w 7ierar&7ii warto<&i i i&7 7ar)oni:ne powiF'anie ' inny)i warto<&ia)i. Seks i &iao sF rIwnieJ 9)ie:s&e)" pr'eJywania warto<&i $ru6ie: oso8y. Mo6F tu 8yH $wie skra:no<&iP :e$nF ' ni&7 :est )iosna nirwana9 w'a:e)na satys(ak&:a9 wi=K partnerska9 kie$y &iao $ru6ie: oso8y sta:e si= 8#iskie9 ko&7ane9 a seks :est (or)F wyraJania u&'uH9 ak&epta&:i9 (as&yna&:i9 ':e$no&'enia. W $ru6ie:

skra:no<&i9 :akF :est wstr=t seksua#ny9 &iao partnera :est o8&e9 wro6ie9 pr'ykre9 a seks sta:e si= 8arierF $#a M.. *r'eJy&ia &iaa i seks $ru6ie: oso8y pro)ieniu:F na niF &aF i sta:e si= ona $#a nas a#8o warto<&iF9 a#8o antywarto<&iF. "'=sty :est i kierunek o$wrotny O nas'a postawa wo8e& partnera9 u&'u&ia $o nie6o pro)ieniu:F na :e6o &iao i wspIJy&ie seksua#ne. Warto<&i9 :aki)i sF &iao i seks9 )o6F 8yH rIwnieJ ro'$'ie#one i np. partner )oJe 8yH warto<&iF :e$ynie 'e w'6#=$u na swo:e &iao9 a wIw&'as wspIJy&ie seksua#ne sta:e si= $e (a&to konsu)p&:F te6o &iaa. Nato)iast w t'w. )io<&i p#aoni&'ne: oso8a L$u&7owa" partnera :est warto<&iF9 a :e6o &iao Lnie pr'e)awia"9 :est o8o:=tne9 nie 'nane. W 'wiF'ku partnerski) )a:F&y) wspI#ny &e#9 sens Jy&ia i wspI#ny <wiat warto<&i &iao i seks sta:F si= :e$ny) ' e#e)entIw ':e$no&'enia. ?pywa:F&y &'as9 ktIry w sposI8 natura#ny ')ienia &iao i wi=K ')ysowF9 nie ')ienia :e$nak i&7 :e$no&'F&e: i 8#iskie: warto<&i. "'yJ nie :est ra$osny (akt9 iJ istnie:F 'wiF'ki o 8ar$'o $u6i) staJu9 ktIre na$a# kontynuu:F u$ane Jy&ie seksua#ne9 w ktIry&7 &iao partnera :est rIwnie 8#iskie :ak kie$y<X G$y8y atrak&y:no<H i 8#isko<H &iaa i seksu 'a#eJaa :e$ynie o$ prawi$owo<&i (i':o#o6i&'ny&79 nieu&7ronnie prowa$'ia8y $o 'aniku9 uwiF$u9 takie sF 8owie) prawa r'F$'F&e o$ru&7a)i warunkowy)i i potr'e8a)i (i':o#o6i&'ny)i. StF$ stwier$'enie9 iJ po wie#u #ata&7 'wiF'ku nast=pu:e pr'y'wy&'a:enie9 a na )i=tno<H wy6asa :es praw$'iwie wIw&'as9 6$y &iao i seks 8yy warto<&ia)i 8io#o6i&'ny)i9 &'=sto ')ysowy)i. ZwiF'ki ' $u6i) staJe) i na$a# kontynuu:F&e wi=K seksua#nF sF $owo$e) na to9 iJ warto<H &iaa i seksu na#eJF i $o inne6o wy)iaru. "iao i seks O 8=$F& warto<&ia)i O wy)a6a:F rIwnieJ wie#e pie#=6nowania i )us'F sta#e si= $oskona#iHP $oty&'y to 'arIwno i&7 7i6ieny9 :ak i u)ie:=tno<&i sa)oopanowania9 w'a:e)ne6o po'nania. Ra$osne ':e$no&'enie 'ako&7any&7 nie 'a)yka si= :e$ynie w &'asie teraKnie:s'y). +akt9 $o<H pows'e&7nie 'nany9 iJ 'ako&7ani po pewny) &'asie upo$a8nia:F si= $o sie8ie9 wyraJa pewnF prawi$owo<H9 (eno)en po#e6a:F&y na ty)9 iJ sta:F si= :e$ny) &iae)9 oso8owo<&iF M.9 wspI#notF psy&7i&'nF. "iao i seks sF 'ate) warto<&iF po'naw&'F9 $'i=ki ktIre: po'na:e)y <wiat p&i9 ':e$no&'enia ')ysowe6o9 reak&:i seksua#ny&7 i :e$nF ' $rI6 prowa$'F&y&7 $o po'nania $ru6ie: oso8y. SF teJ warto<&iF wi='iotwIr&'F9 po'wa#a:F 8owie) pr'e' ':e$no&'enie wyra'iH 8#isko<H9 u&'u&ia9 pr'ekro&'yH 6rani&= C pr'e' partnerIw. StanowiF rIwnieJ warto<H twIr&'F9 'arIwno w sensie ro$'i&ie#ski)9 :ak rIwnieJ w sensie ro'wo:u oso8owo<&i partnerIw9 i&7 )=sko<&iko8ie&o<&i9 wspI#noty partnerskie:9 )a:F istotne 'na&'enie :ako warto<H ko)unika&:i )i=$'y#u$'kie:9 pr'e' nie 8owie) pr'eka'u:e)y 'rIJni&owany wa&7#ar' sy6naIw kierowany&7 $o $ru6ie: oso8y9 po&'Fws'y o$ eksta'y )iosne:9 a ko5&'F& na wstr=&ie i nis'&'eniu9 o$ na:su8te#nie:s'e: )io<&i $o na:8ar$'ie: ukrywane6o o$r'u&enia. MoJna rIwnieJ powie$'ieH9 iJ seks i &iao na#eJF $o warto<&i e6'ysten&:a#ny&79 pr'e' nie 8owie) wyraJa:F si= po$stawowe (or)y 8y&ia &'owieka: Jy&ie9 )io<H. W RT!"I SE0S? LNE W RT!] EGZ.STEN"C LN W RT!] TW`R"Z W RT!] *!ZN W"Z "iao Seks W RT!] WIaZI!TW`R"ZT W RT!] 0!M?NI0 "CI ? *R!G? * RTNERSTW SE0S? LNEG!

D!CRZ -!] *S.",!SE0S? LN *o o)Iwieniu pro&esu $o:r'ewania $o partnerstwa seksua#ne6o pr'e:$= $o o)Iwienia po&'FtkIw partnerstwa seksua#ne6o9 $o ktIry&7 na#eJF: spotkanie $wo:6a osI89 i&7 <wiat (anta':i9 )ar'e59 upo$o8a5 seksua#ny&79 pr'ekro&'enie 8ariery &ia9 &'y#i nawiF'anie kontaktu seksua#ne6o9 ro'wI: )io<&i i star w )aJe5stwo. W ten sposI8 $okonu:e si= peen ta:e)ni&y i o&'ekiwa5 star w nie'nane9 w. ktIry) po&'Ftkowo o8&e so8ie $wie oso8y sta:F si= so8ie 8#iJs'e o$ ro$'iny9 pr'y:a&iI9 ko#e6Iw9 pas:i 'awo$owy&7. > O SKks partnerski _& Mio<H i wi=K seksua#na sta:F si= (or)a)i na:wi=ks'e: 8#isko<&i9 :aka )oJe 8yH )i=$'y #u$K)i. Tytu te: &'=<&i pra&y 'awiera :e$nak po:=&ie Lu pro6u"9 6$yJ )io<H9 wi=K seksua#na i )aJe5stwo :e$ynie stwar'a:F poten&:a#ne )oJ#iwo<&i ro'wo:u partnerstwa seksua#ne6o9 $opiero 8owie) ewo#u&:a $ane6o 'wiF'ku wskaJe9 &'y 'ostao ono osiF6ni=te. Wspo)niae) rIwnieJ9 Je ten pro&es peen :est ta:e)ni&y9 8o &'y)Je 8owie) )oJe 8yH (akt tak $uJe: 8#isko<&i )i=$'y upr'e$nio o8&y)i #u$K)iX Cakie sF pr'y&'yny te: 8#isko<&iX "'y) )oJna u'asa$niH wy8Ir na partnera oso8y ' punktu wi$'enia '$rowe6o ro'sF$ku tak Lniepasu :F&e:"X Cakko#wiek ro'wI: wie$'y o seksie9 u&'u&ia&79 wi='i partnerskie: :est i)ponu:F&y9 to :e$nak po$stawowe ta:e)ni&e te: wi='i na$a# po'osta:F nie 'nane i o8y na$a# ni)i po'ostay. Mio<H i seks )us'F )ieH w so8ie &o< ' s'a#e5stwa9 pr'y6o$y9 niespo$'ianki9 ty#ko 8owie) wIw&'as )o6F ro$'iH (as&yna&:=. Ro')awia:F& ' wie#o)a #u$K)i o po&'Ftka&7 i&7 u$ane6o pIKnie: 'wiF'ku &'=sto sys'y si= na$a# Jywe wyraJenie 'asko&'enia9 :ak $os'o $o te6o 'wiF'ku9 )o)entu po'nania i '$e&y$owania si= na 8y&ie ra'e). !)awia:F& ':awiska i pro8#e)y pro6u partnerstwa seksua#ne6o nie 'a)ier'a) wy:a<niH ws'ystkie6o9 nie 8yo8y to 'res'tF )oJ#iwe. *orus'= :e$ynie ki#ka istotny&7 prawi$owo<&i. ZwiF'ek partnerski )oJe powstaH w pr'ypa$ku istnienia $o:r'ay&7 oso8owo<&i partnerIw. Do:r'ao<H psy&7oseksua#na :est :e$ny) ' e#e)entIw $o:r'ao<&i &ae: oso8owo<&i kierowane: pr'e' syste) warto<&i. Do:r'ao<H ta9 to ). in. 7ar)oni:ne s&a#enie ws'ystki&7 struktur psy&7i&'ny&7 Minte#ektua#ny&79 e)o&:ona#ny&79 )otywa&y:ny&79 seksua#ny&7...N9 u)ie:=tno<H rea#i'a&:i &e#Iw Jy&iowy&79 '$o#no<H $o po'nania sie8ie9 osiF6ni=&ie nie'a#eJno<&i e)o&:ona#ne:9 ekono)i&'ne:9 '$o#no<H $o penienia okre<#ony&7 rI# spoe&'ny&7 wynika:F&y&7 ' p&i9 wyks'ta&enia9 'awo$u9 postawy wo8e& inny&7 osI89 okre<#a:F&e: i&7 :ako rIwny&7 so8ie w 6o$no<&i9 s'a&unku. Do:r'ao<H psy&7oseksua#na9 :ako :e$en ' e#e)entIw $o:r'ao<&i9 oso8owo<&i9 'awiera w so8ie ki#ka &e&7: Z$o#no<H $o nawiF'ywania trway&7 wi='i u&'u&iowy&7 ' oso8a)i o$)ienne: p&i9 wspI#noty psy&7i&'ne:9 pr'y:aKni9 wspIpra&y. Sa)o<wia$o)o<H p&i9 seksu ora' '8u$owanie swe: )=sko<&iko8ie&o<&i. Wi$'enie partnera o o$)ienne: p&i :ako rIwne6o so8ie ' po&'u&ie) o$powie$'ia#no<&i 'a sie8ie i 'a nie6o. ?)ie:=tno<H kierowania swy)i potr'e8a)i9 'a&7owania)i seksua#ny)i9 '$o#no<H panowania na$ wasny) seksua#i')e) ora' oka'ywanie po)o&y $ru6ie: oso8ie9 a8y rIwnieJ osiF6n=a '$o#no<H sa)okontro#i seksua#ne:. BB Do:r'ao<H psy&7oseksua#na u)oJ#iwia nawiF'ywanie $ia#o6u9 $a:e <wia$o)o<H o$r=8no<&i psy&7oseksua#ne: p&i9 u)oJ#iwia ro'wI: )io<&i9 ini&:u:e wspIJy&ie :ako wyra' wi='i partnerskie:9 )io<&i )i=$'y partnera)i o rIwny&7 prawa&79 6o$no<&i9 s'a&unku9 8u$'i w$'i=&'no<H wo8e& partnera 'a :e6o o$$anie9 wspI#ne pr'eJy&ia i ':e$no&'enie. Do:r'ao<H psy&7oseksua#na wynika ' $o:r'ao<&i oso8owo<&i9 a#e &'=sto si= '$ar'a9 iJ istnie:e )i=$'y ni)i ro'8ieJno<H typu: $o:r'ao<H oso8owo<&i i nie$o:r'ao<H psy&7oseksua#na. Ta spe&y(i&'na ro'8ieJno<H powstae w wyniku

wpywu na seks9 eroty') okre<#ony&7 )e&7ani')Iw spoe&'noku#turowy&7 M)itIw9 stereotypIw9 )o$e#i i w'or&IwN. Tak wi=& $o:r'aa oso8owo<H w s(er'e seksu )oJe 8yH nie$o:r'aa i :est to $o<H pows'e&7ne ':awisko w nas'y) kr=6u ku#turowy). R!ZW`C MaS0!"I0!BIE"!<"I *artnerstwo seksua#ne o'na&'a spotkanie osI8 '$e&y$owa B3 i ku#turowy&7. Wpywy ku#turowe9 $o ktIry&7 &'=sto wra&a) w ksiFJ&e9 o8e:)u:F okre<#one tra$y&:e o8ra'u )=J&'y'ny i ko8iety ora' o8ra' wasne: p&i9 twor'ony po$ wpywe) kontaktu 'e <ro$owiskie) rIwie<ni&'y) i ku#tura )asowa. Mnie: 'nany :est nato)iast wpyw &'ynnikIw 8io#o6i&'ny&7 i psy&7o#o6i&'ny&7 na ro'wI: po&'u&ia wasne: )=sko<&iko8ie&o<&i. I#ustra&:a te6o ro'wo:u :est s&7e)at w6 Ro8)au#ta. Cak wi$aH9 :est to 'oJony pro&es ro'wo:owy. Za&'yna si= on :uJ w )o)en&ie 'apo$nienia9 kie$y powsta:e peH 6enety&'na MVV O ko8ie&a9 .V O )=skaN. W okresie ro'wo:u po$owe6o &'owieka nast=pu:e 'rIJni&owanie 8u$owy MpeH so)aty&'naN9 7or)ony rIJni&u:F&e $a#s'y ro'wI: p&i MpeH 7or)ona#naN ). in. pr'e' $'iaanie na struktury )I'6owe9 w ktIry&7 powsta:F o<ro$ki steru:F&e pIKnie:s'y)i 'a&7owania)i seksua#ny)i9 typowy)i $#a $ane: p&i. W )o)en&ie naro$'enia stwier$'ana :est peH 8io#o6i&'naP To &7opie&N D'iew&'ynkaU9 &o $e&y$u:e o 'a&7owania&7 wo8e& $'ie&ka ro$'i&Iw9 ktIr'y $a:F $'ie&ku rIJnoro$ne sy6nay <wia$&'F&e o pr'yna#eJno<&i $o $ane: p&i Msowa9 typowe 'a8awki9 po$kre<#anie po$o8ie5stwa9 w')a&nianie 'a&7owa5 $#a $ane: p&i itp.N. Zate) ro$'i&e po8u$'a:F $o po&'u&ia pr'yna#eJno<&i $o $ane: p&i. RIwnieJ sa)o $'ie&ko o$krywa ta:e)ni&= swe6o &iaa i o$)ienno<H 8u$owy p&i9 &o w okresie pr'e$s'ko#ny) prowa$'i $o po&'u&ia 8y&ia $'iew&'ynkF #u8 &7op&e). !state&'ne 'rIJni&owanie psy&7i&'ne p&i powsta:e w okresie $o:r'ewania. Z)iany 'a&7o$'F&e w 8u$owie i w wy6#F$'ie &iaa ora' pr'e:awy p&iowo<&i Mpo#u&:e9 wytryski9 )iesiF&'kiN po6=8ia:F po&'u&ie pr'yna#eJno<&i $o $ane: p&i9 a o<ro$ki po8u$'enia seksua#ne6o w )I'6u ora' 7or)ony w'8u$'a:F po&iF6 eroty&'ny $o $ru6ie: p&i. *owsta:e po&'u&ie 8y&ia )=J&'y'nFko8ietF. W ty) okresie ro'wo:owy) L$oF&'a:F si=" wpywy ku#turowe i powsta:F 'wiF'ki u&'u&iowe ' po&'u&ie) o$r=8no<&i wasne: p&i. Da#s'e po6=8ianie po&'u&ia )=sko<&iko8ie&o<&i powsta:e $'i=ki 'wiF'ko) u&'u&iowy). !8ie strony pr'eka'u:F so8ie wie#e sy6naIw o w'a:e)ne: atrak&y:no<&i9 o&'ekiwania&7 i i$eaa&7 )=skoko8ie&y&7. Tak wi=& ostate&'nie )=J&'y'na &'u:e si= )=ski $'i=ki ko8ieto) i o$wrotnie. Doka$na i#ustra&:a s&7e)atu ro'wo:u )=sko<&iko8ie&o<&i u:awnia9 Je 'a8ur'enia )o6F powstaH na wie#u :e6o po'io)a&7. Wie)y np.9 iJ u niektIry&7 osI8 powsta:F nieprawi$owo<&i w ro'wo:u po$owy). ? inny&7 np. ro$'i&e nie'a$owo#eni ' p&i $'ie&ka we w&'esny) $'ie&i5stwie w')a&nia:F sy6nay typowe $#a p&i o$)ienne:9 &o 'a8ur'a sa)ookre<#enie seksua#ne. Z$ar'a si= rIwnieJ9 iJ rIJne ko)p#eksy i 'a7a)owania )o6F w okresie $o:r'ewania prowa$'iH $o po&'u&ia pr'yna#eJno<&i $o p&i o$)ienne:N Mtransseksua#i')N. ? inny&7 )oJe np. powstaH 'espI $e'apro8aty p&i i np. $o:r'ewa:F&a $'iew&'yna o$&'uwa 8unt w pr'ypa$ku po:awienia si= )iesiF&'ki9 nie ak&eptu:e 8owie) u sie8ie &e&7 p&i Je5skie: MoJ#iwo<&i :est wie#e i $#ate6o B2 R!ZW`C MaS0!"I O 0!BIE"!"I CTDR V . *-`D V V C CNI0IN ,!RM!N. SE0S? LNE ,!RM!N. *-!D? T *-E] wewn=tr'na &'onek9 )os'na BI!L!GI"ZN : 'ewn=tr'na po&7wa9 war6i sro)owe N R!DZIN. T" i *S ^ To :est $'iew&'ynkaU ^W M`ZG ST

MI: syn S.GN -. R!DZI"`W on...ona !BR Z SWEG! "I ? DZIE"0 OTS# # Ceste) L !0RES Ceste) ^ &7op&e) *RZEDSZ0!LN. $'iew&'ynkF # Z ?W R NIE ",-!*"`W Z ?W R NIE DZIEW"ZTT Ipo#u&:e D!CRZEW NIE Mies iF&Pka: CESTEMMaR"Z.ZNT CESTEM 0!BIETT MaS0!] O 0!BIE"!] wie#e osI8 )a rIJnoro$ne 'a8ur'enia w po&'u&iu pr'yna#eJno<&i $o swe: p&i. RIwnieJ kon(#iktowe 'wiF'ki u&'u&iowe )o6F niekie$y prowa$'iH $o Lwy&o(ania" si= ' ro'wo:u seksua#ne6o w okre<#ony) kierunku i pr'e)ies'&'enia 6o w kierunku $ru6ie: p&i. M=sko<Hko8ie&o<H :est 'ate) (eno)ene) powsta:F&y) w 'oJony) pro&esie ro'wo:owy) i w interak&:i )i=$'y &'ynnika)i 8io#o6i&'no Opsy&7o#o6i&'noku#turowy)i. @G RIJne typy oso8owo<&i wiFJF si= 'e 'rIJni&owanie) 'a &7owa5 seksua#ny&7. W wie#u typo#o6ia&7 &7arakteru po$kre<#ano spe&y(ik= potr'e8 i reak&:i seksua#ny&79 &7arakterysty&'nF $#a $ane6o typu. *r'e6#F$a:F& pra&e po<wi=&one wy&7owywaniu9 wy$ane w pr'es'o<&i9 &'=sto )oJna tra(iH na $oka$ne wska'Iwki pe$a6o6i&'ne9 ra$y9 :ak post=powaH ' )o$y) &'owiekie) pr'yna#eJny) $o okre<#one6o &7araktero#o6i&'ne6o typu. !8e&nie pr'e$stawi= o$)ienno<H 'a&7owa5 seksua#ny&7 w 8ar$'o 'nane:9 6$yJ stosowane: nawet w :='yku poto&'ny)9 typo#o6ii Cun6a9 a#e skon&entru:= si= :e$ynie na typie ekstrawertywny) i inrowertywny). W 'asa$'ie 8ar$'o r'a$ko spotyka si= L&'ysty" typ oso8owo<&i9 na:&'=<&ie: pr'ewaJa w $any) oso8niku :e$en ' ni&7. Ekstra wers:a &e&7u:e si= orienta&:F Jy&iowF skierowanF na'ewnFtr' C 9 atwy) nawiF'ywanie) kontaktIw ' #u$K)i9 wi='i u&'u&iowe: ' inny)i9 $o8ry) i s'y8ki) $ostosowywanie) si= $o <ro$owiska9 otwarto<&iF9 u'ewn=tr'nianie) swoi&7 u&'uH9 aktywno<&iF9 ru&7#iwo<&iF. Inrowers:a o'na&'a skierowanie ener6ii psy&7i&'ne: $o wewnFtr' C 9 nastawienie na tre<H wasny&7 pr'eJyH9 po&'u&ie $ystansu wo8e& oto&'enia i wi=ks'F wo8e& nie6o nie'a#eJno<H9 wo#nie:s'e powstawanie wi='i u&'u&iowe: ' inny)i9 ten$en&:e $o ukrywania wasny&7 pr'eJyH. Doka$ne o)Iwienie wspo)niany&7 typIw oso8owo<&i )oJna 'na#eKH w pu8#ika&:a&7 psy&7o#o6i&'ny&7. Cak wi=& wynika ' powyJs'e6o9 powier'&7owne6o 'res'tF opisu $wu typIw oso8owo<&i9 ekstrawerty&y )a:F wi=ks'F atwo<H w nawiF'ywaniu 'na:o)o<&i9 kontaktIw eroty&'ny&79 w u'ewn=tr'nianiu reak&:i seksua#ny&7 M). in. $#ate6o ko8iety eksrawerywne &'=<&ie: osiF6a:F or6a')y o$ inrowerty&'ek i )a:F )nie: ' ni) kopotIwN. !$)ienno<H 'a&7owa5 seksua#ny&7 :est wi=& w 'asa$'ie wi=ks'a u )=J&'y'n ' rIJny)i typa)i oso8owo<&i9 &o )oJna tu)a&'yH si#nie:s'y) 'wiF'kie) $ane6o typu ' te)pera)ente) i 8io#o6iF. ? ko8iet rIJni&e )a:F )nie:s'F ro'pi=to<H9 &o wynika ' wi=ks'e6o na i&7 Jy&ie seksua#ne wpywu nor) ku#turowy&7 i Jy&ia psy&7i&'ne6o. na#i'a ty&7 $any&7 )oJe prowa$'iH $o ki#ku 8=$ny&7 wnioskIw9 np. Je ekstrawerty&y )a:F L#eps'e" Jy&ie seksua#ne o$ introwertykIw9 Je wyJs'e &y(ry wiFJF si= ' po:=&ie) L#eps'e:" nor)y. !tIJ &y(ry )IwiF o ':awisku :ako taki)9 o pows'e&7no<&i pewny&7 reak&:i &'y 'a&7owa59 a nie o kryteriu) L$o8ra" seksua#ne6o. *o $ru6ie introwerty&y nie sF Lupo<#e$'eni" #u8 L6orsi" w Jy&iu seksua#ny)9 8ar$'o &'=sto 8owie) i&7 )nie:s'e: aktywno<&i seksua#ne: towar'ys'y

wi=ks'a intensywno<H pr'eJyH i $o'na59 wynika:F&y&7 ' wyJs'e6o po'io)u autore(#eks:i. MoJna posuJyH si= pr'yka$e). 0o8ieta eksrawerywna )oJe atwie: nawiF'aH wi=K eroty&'nF9 s'y8&ie: ro'winFH '$o#no<H osiF6ania or6a')u9 ktIry :est ekspresy:ny w u'ewn=tr'nianiu. 0o8ieta introwertywna nato)iast pIKnie: ro'wi:a w so8ie '$o#no<H pr'eJywania or6a')u9 a#e &'=<&ie: towar'ys'y )u 6=8s'y wy)iar pr'eJyH i po&'u&ia ':e$no&'enia ' partnere). W pr'ypa$ku tru$no<&i i 'a8ur'e5 seksua#ny&7 niektIre 8a$ania wska'u:F9 Je np. )=J&'yKni ekstrawerty&y &'=<&ie: )a:F 'a8ur'enia &'asu trwania wspIJy&ia M'8y w&'esne #u8 pr'e$w&'esne wytryski nasieniaN9 nato)iast )=J&'yKni introwerty&y &'=<&ie: )a:F 'a8ur'enia w'wo$u. Ekstrawerty&y sF 8ar$'ie: kon(#iktowi9 i&7 reak&:e sF 8ar$'ie: 8ur'#iwe9 a#e i atwie: i) Lpr'e&7o$'i"9 nato)iast u introwertykIw kon(#ikt narasta stopniowo9 $o:r'ewa:F& $o wy8u&7u9 wo#nie: teJ ust=pu:e. Typo#o6ia oso8owo<&i :est ':awiskie) $oka$nie '8a$any) 'arIwno &o $o pows'e&7no<&i $any&7 typIw9 o$)ienno<&i i&7 struktur psy&7i&'ny&79 :ak i na:&'=sts'y&7 pr'y&'yn i (or) kon(#iktu i 'akresu pato#o6ii seksua#ne:. Z 8a$a5 ty&7 wynika np.9 Je 8ar$'ie: u$ane @A 'wiF'ki powsta:F )i=$'y typa)i #u$'i o )nie:s'e: ro'pi=to<&i rIJni& niJ u partnerIw 'e skra:ny)i typa)i oso8owo<&i. Ce$ny) ' &'=sto spotykany&7 ':awisk :est L'a'$ros'&'enie" inny) posia$ania wyJe: &enione6o typu oso8owo<&i. W ten sposI8 wasne C nie :est ak&eptowane i w C i$ea#ny) istnie:e 'espI &e&79 ktIry&7 si= nie )a. *r'ypus'&'a si=9 Je Jy&ie w inne: oso8owo<&i niJ wasna 8yo8y atwie:s'e i 8ar$'ie: u$ane. ?)ie:=tno<H ak&epta&:i sie8ie :est :e$ny) 'e KrI$e '$rowia psy&7i&'ne6o i )oJ#iwo<&i rea#i'a&:i sie8ie w ro#i )=skie: i ko8ie&e:. Nie )a L#eps'y&7 #u8 L6ors'y&7" typIw oso8owo<&i9 :est ty#ko )nie:s'a #u8 wi=ks'a ak&epta&:a sie8ie9 wi=ks'a #u8 )nie:s'a '6o$no<H C i$ea#ne6o ' rea#ny). ; ; ;

+ NT ZCE SE0S? LNE +anta':a9 )ar'enia seksua#ne stay si= o8e&nie :e$ny) ' te)atIw wie#u opra&owa5 seksuo#o6i&'ny&7 i wie#u pra& 8a$aw&'y&7. !ka'ao si= 8o wie)9 Je )a:F one nie ty#ko 'na&'e nie po'naw&'e9 po'wa#a:F&e #epie: wniknFH w seksua#i') $ane: oso8y9 a#e wie#e teJ )IwiF o ukryty&7 ten$en&:a&7 i potr'e8a&79 a nawet o )oJ#iwo<&ia&7 #e&'enia w pr'ypa$ku istnie:F&y&7 'a8ur'e5 seksua#ny&7. @4 Sa) te)at nie :est ni&'y) nowy). Sny seksua#ne i i&7 interpreta&:e 'na:$u:e)y w wie#u synny&7 sennika&79 np. w senniku e6ipski)9 &7a#$e:ski). +anta':e i )ar'enia seksua#ne 'na:$u:e)y rIwnieJ w wie#u $'iea&7 #itera&ki&7. Naukowo 'ainteresowaa si= ni)i psy&7oana#i'a9 po&'Fws'y o$ +reu$a. !ka'ao si=9 Je )ar'enia i (anta':e seksua#ne u:awnia:F wie#e waJny&7 po$<wia$o)y&7 potr'e89 sF rIwnieJ pows'e&7ny) (eno)ene) seksua#i')u &'owieka nie'a#eJnie o$ ku#tury9 epoki. W &'asa&7 wspI&'esny&7 ro'wI: au$iowi'ua#ny&7 8o$K&Iw seksua#ny&7 'wi=ks'a 9o8s'ar eroty')u" w psy&7i&e9 a &o 'a ty) i$'ie rIwnieJ i (anta':i seksua#ny&7. Ro'wI: naukowe: seksuo#o6ii nie )I6 po)inFH tak pows'e&7ne6o i waJne6o (eno)enu O stF$ w'rost #i&'8y opra&owa5i 8a$a5. +anta':e i )ar'enia seksua#ne sF 8a$ane pr'e': ana#i'= snIw Mo :awne: tre<&i seksua#ne:9 sy)8o#i&'ny&7N9 ana#i'= )ar'e5 na :awie9 towar'ys'F&y&7 sa)opo8u$'aniu M)astur8a&:iN9 wspIJy&iu seksua#ne)u9 o6#F$aniu wy$awni&tw i (oto6ra(ii9 s#a:$Iw i (i#)Iw ora' t'w9 eroty&'ne: )u'y&e. !ka'ao si=9 Je tre<H (anta':i seksua#ny&7 u'a#eJniona :est o$ wieku9 p&i9 te)pera)entu seksua#ne6o9 po&'u&ia 'a$owo#enia 'e wspIJy&ia seksua#ne6o9 istnie:F&y&7 'a8ur'e5. W Jy&iu :e$ne: oso8y (anta':e seksua#ne )o6F 8yH ')ienne9 a u inne: u:awnia:F stao<H i po$o8ie5stwo. "iekawe sF rIwnieJ 8a$ania porIwnu:F&e tre<H )ar'e5 i (anta':i seksua#ny&7 w rIJny&7 poko#enia&7. !ka'ao si= np.9 Je w stars'y&7 poko#enia&7 wi=&e: 8yo (anta':i sy)8o#i&'ny&79 nato)iast w )o$s'y&7 wi=&e: :est (anta':i o tre<&i :awnie seksua#ne: i Je5skie:. Skonio to niektIry&7 8a$a&'y $o stwier$'enia9 iJ w ku#tur'e Za&7o$u nast=pu:e stopniowy 'anik tra$y&:i patriar&7a#ny&7 na r'e&' partnerski&7 #u8 )atriar&7atu. !ka'ao si= :e$nak9 Je 8y to pr'e$w&'esny sF$9 tre<H (anta':i seksua#ny&7 u'a#eJniona :est 8owie) ). in. o$ na:&'=<&ie: spotykane: ekspo'y&:i eroty&'ne: i $#ate6o pr'e' wie#e #at w t'w. porno(a#i pr'ewaJaa tre<H Je5ska. ? )=J&'y'n (anta':e seksua#ne &'=<&ie: $oty&'F seksu :ako takie6o9 u ko8iet nato)iast &'=<&ie: $ane: oso8y #u8 osI8. RIwnieJ sposI8 i&7 pr'eJywania :est inny u )=J&'y'n i ko8iet. D#a wie#u )=J&'y'n (anta':e seksua#ne sF &'y)< 'ewn=tr'ny)9 a oni sa)i wyst=pu:F 8ar$'ie: w ro#i wi$'a9 nato)iast u ko8iet &'=<&ie: )a)y $o &'ynienia ' wyo8raJenie) so8ie oso8iste6o u$'iau w ty&7 o8ra'a&7 i w ak&:i. Nie&o ina&'e: wy6#F$a:F sny seksua#ne u rIJny&7 p&i. ? ko8iet sny )a:F &'=<&ie: &7arakter niepraw$opo$o8ny9 Jy&'eniowy9 upra6niony9 nato)iast u )=J&'y'n 8ar$'ie: rea#ny. Istnie:e rIwnieJ powiF'anie snIw seksua#ny&7 ' 8ioryt)a)i i tak np. u ko8iet w pierws'e: poowie &yk#u )iesiF&'kowe6o pr'ewaJa:F sny o tre<&i seksua#ne:9 a w $ru6ie: poowie o tre<&i )a&ier'y5skie:. ? )=J&'y'n 8rak :est takie: (a'owo<&i. *otwier$'a si= 'ate) prawi$owo<H9 iJ seksua#i') ko8iety 'wiF'any :est ' &yk#e) pr'e)ian 'a&7o$'F&y&7 w :e: or6ani' @D )i= w ko#e:ny&7 &yk#a&7 )iesiF&'kowy&79 ' pr'ewa6F potr'e8 seksua#ny&7 w pierws'e: poowie &yk#u. Nie :est to :e$nak &o< trwae6o i nie')ienne6o9 i tak

np. ko8iety stosu:F&e 8io#o6i&'ne )eto$y 'apo8ie6ania &iFJy )o6F Lpr'estawiH" so8ie po8u$#iwo<H seksua#nF na t'w. okresy niepo$ne9 w ktIry&7 istnie:e wi=ks'a aktywno<H seksua#na9 ZauwaJono rIwnieJ 'na)ienne rIJni&e )i=$'y )=J&'y'na)i ' $uJF i#o<&iF (anta':i seksua#ny&7 w porIwnaniu $o )=J&'y'n ' 8ra^ kie) ty&7 (anta':i #u8 niski) i&7 po'io)e). ? )=J&'y'n u:awnia:F&y&7 wi=&e: (anta':i istnie:e teJ wi=ks'a aktywno<H seksua#na9 '$o#no<H kontro#owania M"'asu wytrysku9 8o6a&two (or) w ars a)an$i9 intensywnie:s'e pr'eJywanie wspIJy&ia i or6a')u. Bar$'o waJne $#a ro'wo:u psy&7oseksua#ne6o oka'ay si= (anta':e seksua#ne towar'ys'F&e )astur8a&:i9 )o6F one 8owie) ukierunkowaH nie ty#ko pr'ys'e 'a&7owanie9 a#e i 'ainteresowania seksua#ne. CeJe#i np. )o$y &'owiek w trak&ie )asur8a&:i ro'8u$owu:e swo:e (anta':e seksua#ne9 $ro8ia'6owo okre<#a w ni&7 'a&7owanie wasne i partnerki9 wyo8raJa so8ie okre<#ony typ 8u$owy ko8iety9 to 'ako$owane reak&:e seksua#ne )o6F 8yH tak trwae9 iJ we wspIJy&iu seksua#ny) ' partnerkF o$&'uwana satys(ak&:a :est 'na&'nie )nie:s'a niJ w sa)o6wa&ie9 )oJe teJ nie 8yH :e: w&a#e. Ten )e&7ani') 8ywa pr'y&'ynF para$oksa#ne6o 'a&7owania )=J&'y'ny w 'wiF'ku O wo#i na$a# uprawiaH sa)o6wat niJ wspIJyH ' partnerkF9 &7o&iaJ ni& nie potra(i :e: 'ar'u&iH i 'wiF'ek o&enia :ako u$any. D#a partnerki te6o typu 'a&7owanie partnera w'8u$'a ro'&'arowanie9 'aJenowanie9 a nawet u&'u&ie upokor'enia i 'a'wy&'a: usiu:e Lwin=" 'a o$r'u&enie :e: oso8y pr'ypisaH so8ie9 :aki)< wasny) &e&7o)P stF$ atwo powsta:F ko)p#eksy. +anta':e towar'ys'F&e )astur8a&:i )o6F rIwnieJ prowa$'iH $o powstania rIJne6o typu $ewia&:i. Wie#u 8a$a&'y w ni&7 wa<nie upatru:e 6ene'= np. 7o)oseksua#i')u9 eks7i8i&:oni')u9 trio#i')u itp. Mus'= pr'y'naH9 iJ u wie#u )oi&7 pa&:entIw rIwnieJ u$ao si= ro'po'naH taki wa<nie )e&7ani') ro'wo:u $ewia&:i. Stwier$'ono rIwnieJ $uJy wpyw porno6ra(ii9 8ruta#no<&i seksua#ne:9 np. w (i#)a&79 w wy$awni&twa&7 i#ustrowany&7 na ro'wI: a6resywno<&i seksua#ne: niektIry&7 )=J&'y'n9 $#a ktIry&7 8yy one tre<&iF (anta':i )astur8a&y:ny&7. Zostay one 'ako$owane w i&7 pIKnie:s'y) Jy&iu seksua#ny). Zate) ekspo'y&:a s&en 6watu seksua#ne6o9 8ruta#no<&i )oJe po8u$'aH niektIre oso8y $o (anta':i seksua#ny&7 o 'a8arwieniu sa$ysty&'ny)9 pr'enos'ony&7 ' )astur8a&:i na pIKnie:s'e kontakty 7eeroseksua#ne. StF$ wie#u 8a$a&'y a#ar)u:e9 iJ ku#tura )asowa spr'y:a w'rostowi 8ruta#no<&i seksua#ne:9 'was'&'a w popu#a&:i )o$'ieJy 'na:$u:F&e: si= w okresie $o:r'ewania. Z wynikIw wie#u 8a$a5 wynika9 iJ pona$ BG ko8iet )a (anta':e seksua#neP w pr'ypa$ku )=J&'y'n #i&'8y sF rIJne O o$ 4> $o @B. *r'e$stawi= o8e&nie9 $#a pr'yka$u9 wyniki 8a$a5 Ta#8ota9 ktIry 'a:)u:e si= (anta':a)i seksua#ny)i u ko8iet. W 8a$ane: pr'e' nie6o @> popu#a&:i B@ ko8iet w wieku o$ 13 $o >G roku Jy&ia MBAN )iao (anta':e seksua#ne towar'ys'F&e wspIJy&iu. I&7 tre<H pr'e$stawiaa si= nast=pu:F&o: Wspo)nienia ' pr'es'o<&i O D> Z6wa&enie O A2 WspIJy&ie ' wi=&e: niJ 1 partnere) O A1 +anta':a a8strak&y:na O 12 +anta':e 'oo(i#ne O 1G Wyst=powanie w ro#i wi$'a wspIJy&ia inny&7 O @ +anta':e sa$o)aso&7isty&'ne O @ !8serwowanie pr'e' inny&7 we wspIJy&iu O > 0a'iro$'two O A Inne O 1G Wspo)niana tre<H (anta':i seksua#ny&7 8ya &'=<&iowo wynikie) wasny&7 pr'eJyH9 'apa)i=tany&7 s&en ' wy$awni&tw porno9 (i#)Iw9 a &'=<&iowo &'yste: (anta':i. ! i#e wspo)nienia ' pr'es'o<&i )oJna atwo tu)a&'yH (akte) i&7 'ako$owania9 to wyo8raJenie 6watu na so8ie )oJe wy$awaH si= $'iwne. *o 6=8s'e: ana#i'ie oka'ao si=9 Je ten typ (anta':i eroty&'ny&7 nie o'na&'a 8yna:)nie: potr'e8 )aso&7isty&'ny&79 #e&' :est wyra'e) aawisy&'ne6o )o$e#u ko8ie&o<&i O o'na&'a

pra6nienie '$o8y&ia pr'e' )=J&'y'n=sa)&a. D#a wie#u ko8iet i$ea partnerstwa seksua#ne6o9 'n. postu#a w'a:e)ne: aktywno<&i9 potr'e8a su8te#no<&i i wraJ#iwo<&i 'e strony )=J&'y'ny9 :e6o $8ao<H o 'rIJni&owana ars a)an$i9 :est spr'e&'na ' potr'e8a)i. Ry:F& w e)an&ypowany)S<ro$owisku9 w ktIry) istnie:e po)ies'anie rI# )=skoko8ie&y&79 ')us'ane $o rIJne: aktywno<&i9 $o)ina&:i9 o8&iFJone o8owiF'ka)i9 wa<nie 9w IJku" pra6nF 8yH '$o8ywane9 &'uH si= ko8ieta)i. D#a ty&7 ko8iet su8te#no<H partnera9 :e6o $e#ikatno<H :est utoJsa)iana 'e 'niewie<&ienie). Ten interesu:F&y pro8#e) wska'u:e9 iJ pro&esy pr'e)ian o8y&'a:owy&7 nie sF :e$no'na&'ne. *r'e' ki#ka #a 'a:)owae) si= 'a6a$nienie) (anta':i seksua#ny&79 '8a$ae) pona$ BGG osI8. !ka'ao si=9 Je niektIre wyniki )oi&7 8a$a5 i inny&7 8a$a&'y sF '8ieJne. +anta':e seksua#ne wyst=pu:F&e w 8a$ane: popu#a&:i $a:F si= uoJyH w ki#ka &7arakterysty&'ny&7 6rup: Brak (anta':i i )ar'e5 &'=<&ie: wyst=pu:e u osI8 ' )ay) te)pera)ente) seksua#ny)9 'a7a)owany&7 #u8 )a:F&y&7 'a8ur'enia seksua#ne. +anta':e )o6F 8yH (or)F pr'e$uJenia L(u i tera'" w Jy&iu seksua#ny)9 i tak np. w <nie seksua#ny) o$twor'one :est wspIJy&ie ' partnere)9 i$enty&'ne w pr'e8ie6u M'arIwno u$ane9 :ak i nieu$aneN. +anta':e )o6F wyraJaH potr'e8y i Jy&'enia $oty&'F&e oso8y partnera9 sytua&:i9 pr'e8ie6u pies'&'ot9 stosunku itp. +anta':e sF (or)F ko)pensa&:i wasny&7 pro8#e)Iw i tru$no<&i9 i tak np. i)potent wyo8raJa so8ie sie8ie :ako superko&7anka. +anta':e :ako wspo)nienia: 8ar$'ie: u$ane6o 'wiF'ku niJ aktua#ny #u8 L'ote6o" wieku aktua#ne6o 'wiF'ku. +anta':e :ako u:awnienie L$ru6ie: natury"9 ukryty&7 ten$en&:i9 po$<wia$o)o<&i9 np. potr'e8 7o)oseksua#ny&79 or6iasty&'nyH7 i(p. !ka'ao si= rIwnieJ9 Je 'wiF'ki 8ar$'o u$ane9 o 8o6aty) Jy&iu u&'u&iowy) i seksua#ny)9 $o8r'e pr'ystosowane9 )a:F wspI#ny9 po$o8ny <wiat (anta':i seksua#ny&7. WspI#nota partnerIw )oJe 'ate) pr'e:<H rIwnieJ i $o po'io)u (anta':i9 a w okresa&7 ro'$'ie#enia9 nieo8e&no<&i $ru6ie: oso8y <wiat (anta':i :F pr'y8#iJa9 &'yni o8e&nF. W.!BR YNI SE0S? LN *-E] !S!B!W!] 0?LT?R BI!GR +I ER!T."ZN Seksua#ne )ar'enia9 sny9 (anta':e TEM*ER MENT *!RN!GR +I SE0S? LNE *R!BLEM. # Z B?RZENI Owiat (anta':i seksua#ny&7 :est $o8ry) KrI$e) po'nania seksua#i')u $ane: oso8y9 w'a:e)ny&7 potr'e8 i o&'ekiwa5 ora' $ostar&'a waJny&7 in(or)a&:i i pr'ystosowaniu seksua#ny) 'wiF'ku partnerskie6o. ; ; ;

*RZESTRZE/ MIaDZ. 0!BIETT

MaR"Z.ZNT

*o:=&ie Lpr'estr'e5" ro'u)ie) tu :ako natura#ny $ystans psy&7i&'ny )i=$'y ko8ietF a )=J&'y'nF9 popr'e$'a:F&y spotkanie )i=$'y ni)i. We wspo)niane: pr'estr'eni istnie:e pewna ak&:a9 ko)unika&:a )i=$'y <wiata)i o8u p&i9 wyraJa:F&a postawy wo8e& sie8ie9 o&'ekiwania i nastawienia. !8ie strony na$a:F okre<#one @3 sy6nay sowne i niesowne9 8=$F&e wypa$kowF i&7 uwarunkowa5 Mo)Iwiony&7 w pierws'e: &'=<&i pra&yN9 sytua&:i9 u)ie:=tno<&i o$&'ytywania ty&7 sy6naIw. Wspo)niane sy6nay )a:F okre<#one 'na&'enieP sF in(or)a&:a)i o wasne: oso8ie9 ')ier'a:F $o okre<#one:9 o&'ekiwane: reak&:i u $ru6ie: oso8y. Zro'u)iae9 Je te6o typu ko)unika&:a )oJe 8yH autenty&'na i praw$'iwa9 a#e )oJe teJ 8yH konwen&:ona#na9 #u8 nawet po'orowana9 kry:F&a praw$'iwe inten&:e i potr'e8y. Ce$ny) ' waJny&7 e#e)entIw te: ko)unika&:i :est skonno<H $o (awory'a&:i wasne: oso8y. C o$8ierane :est :ako &entru)9 a :e6o o$8iIr pr'e' $ru6F oso8= :est o&eniany ' wasne: perspektywy. StF$ np. wie#e osI8 nie '6a$'a si= na o&en= wasne: oso8y9 nie )oJe po6o$'iH si= ' (akte)9 iJ taki :est wa<nie :e: o$8iIr. Zro'u)iae9 iJ )oJe)y 8yH o$8ierani niepraw$'iwie i kr'yw$'F&o9 a#e na#eJy niera' wy&iF6aH wnioski ' powtar'a:F&y&7 si= sytua&:i. CeJe#i np. )o$a9 atrak&y:na $'iew&'yna nie potra(i pr'y&iF6aH $o sie8ie )=J&'y'n9 nie u$a:e si= :e: 'na#eKH sy)patii9 spotyka si= ' o$r'u&anie)9 )oJe rea6owaH na ten (akt po&'u&ie) kr'yw$y9 'asko&'enie)9 8unte) wo8e& L'e6o #osu"9 )oJe teJ :e$nak 'astanowiH si= na$ pr'y&'yna)i te6o ':awiska i #epie: w&'uH si= w kierowane wo8e& nie: sy6nay 'e strony )=J&'y'n. MoJe np. oka'aH si=9 Je 8rak :e: kokieterii9 w$'i=ku #u8 :est '8y ar8itra#na i 'a$u(ana w so8ie9 w swo:F atrak&y:no<H9 )oJe teJ :e: &7arakter 'nie&7=&aH $o spotkania itp. Inny) pr'yka$e) (awory'a&:i wasne: oso8y :est pr'ekonanie9 Je )o:e C )a ra&:=. Takie nie#i&'enie sSi= 'e '$anie) $ru6ie: oso8y )oJe prowa$'iH $o w'a:e)ne6o nie'ro'u)ienia. Inny) e#e)ente) ko)unika&:i )i=$'y <wiate) )=skie6o i ko8ie&e6o C :est tra(no<H o$&'ytywania sy6naIw9 )o6F )ieH one 8owie) inne 'na&'enie $#a $ane: oso8yP np. sowo Lko&7a)" $#a :e$ne: oso8y :est wyraJenie) u&'u&ia9 'aan6aJowanie)9 $#a $ru6ie: nato)iast s#o6ane)9 pustosowie)9 konwen&:F pasu:F&F $o $ane: sytua&:i. *o$o8nie o$)ienne )oJe 8yH wyraJenie poJF$ania9 potr'e8y *RZESTRZE/ MIaDZ. 0!BIETT MaR"Z.ZNT 0!BIE"E C S&ena L=k SF$ Za8awa La8oratoriu) *artnerstwo MaS0IE C seksua#ne:. D#a :e$ne: oso8y o'na&'a ono wyra' u&'u&ia $#a partnera9 8#isko<&i9 $#a $ru6ie: oso8y nato)iast :est to potr'e8a ro'a$owania napi=&ia seksua#ne6o9 a partner :est nar'=$'ie) $o sa)o'aspoko:enia. *r'yka$y )oJna )noJyH9 a#e pro8#e) :est waJny9 6$yJ w wie#u @2 'wiF'ka&7 nawet po wie#u #ata&7 8y&ia ra'e) istnie:e tru$no<H w o$&'ytywaniu w'a:e)ny&7 sy6naIw i na ty) t#e powsta:e wie#e kon(#iktIw. Istnie:e teJ ':awisko se#ek&:i in(or)a&:i9 &'y#i o$&'ytywania i&7 Lpo wasne: )y<#i"9 # tak np. ' wie#u w'a:e)nie pr'eka'ywany&7 so8ie sy6naIw oso8a )a:F&a po&'u&ie niJs'o<&i9 ko)p#eksy wy8iera takie9 ktIre :e potwier$'a:F9 nato)iast oso8a nar&ysty&'na wy8iera te9 ktIre potwier$'a:F :e: po&'u&ie warto<&i. MoJna

rIwnieJ sy6nay 'nieks'ta&aH i pr'ypisywaH i) 'upenie inne 'na&'enie9 # tak np. i)potent )oJe autenty&'ny u<)ie&7 swe: partnerki o$8ieraH :ako wy<)iewanie si= ' nie6o i nie wier'y wIw&'as wy:a<nienio)9 Je )ia on 'upenie inne 'na&'enie. Cak wi=& wynika ' ty&7 ro'waJa5 ko)unika&:a )i=$'y $wie)a oso8a)i :est pro&ese) 'oJony) i $o8ra ko)unika&:a9 t'n. &'yte#na9 o$8ierana tra(nie9 autenty&'na9 :est waJny) e#e)ente) wa<&iwe6o ro'wo:u wi='i. W pro&esie psy&7oterapii par pro8#e) poprawy ko)unika&:i na#eJy $o na:waJnie:s'y&7 'a$a5 #e&'enia. Tak wi=& u sa)e6o startu $o po'nania $ru6ie: oso8y )a)y $o &'ynienia ' pr'eka'ywanie) sy6naIw o 'rIJni&owany) 'na&'eniu9 o$8ior'e i rea6owaniu na nie. MoJe to &'=sto $e&y$owaH o s'ansa&7 nawiF'ania wi='i. *o'a ':awiskie) ko)unika&:i w pr'estr'eni )i=$'y ko8ietF a )=J&'y'nF istnie:e :es'&'e inne9 rIwnie waJne ':awisko9 a )ianowi&ie u:awniana postawa wo8e& $ru6ie: p&i9 okre<#ony pr'e8ie6 ak&:i ')ier'a:F&e: $o spotkania #u8 unie)oJ#iwia:F&e: to spotkanie. Wy)ie5)y ki#ka )oJ#iwo<&i: S&ena Z ty) type) postawy styka)y si= wIw&'as9 6$y wo8e& $ru6ie: p&i pr'y:)u:e si= ro#=9 'aka$a o$powie$niF )ask=P $ra)aty&'nF9 ro)anty&'nF9 ta:e)ni&'o<&i9 )e#o$ra)atu itp. W ten sposI8 ukrywa si= praw$'iwF postaw= wo8e& p&i o$)ienne:9 a stwar'a po'ornF9 w &e#u 'yskania okre<#one6o e(ektu. W &'asa&7 t'w. )ora#no<&i )ies'&'a5skie: pows'e&7na 8ya )i=$'y ko8ietF a )=J&'y'nF s&ena pena konwenansIw9 6ier9 taktyk. Be' w'6#=$u na pr'y&'yny s&ena 'aws'e :est &'y)< nieautenty&'ny)9 a e(ekt 6ry 'a#eJy ). in. o$ ta#entu aktora i $#ate6o :e$en o$nosi suk&es9 a $ru6i si= o<)ies'a. Z:awisko s&eny :est $o<H typowe w okresie pr'e$)aJe5ski) u osI8 usiu:F&y&7 L'apaH" $ru6F oso8= #u8 u osI8 nawiF'u:F&y&7 ro)ans9 a#e napotyka:F&y&7 pr'es'ko$y. *raktyka Jy&iowa $owo$'i9 iJ ' re6uy #eps'y)i aktora)i sF ko8iety9 a :e$nF ' u$awany&7 i&7 rI# :est np. r'eko)e pr'eJywanie or6a')u. L=k Mi=$'y wasny) C a <wiate) $ru6ie: p&i )oJe istnieH po#e #=ku9 po&'u&ie 'a6roJenia. WIw&'as powsta:e 8ariera utru$nia:F&a $ost=p 3G $o wasne6o C 9 a kaJ$y sy6na o$ $ru6ie: p&i :est o$8ierany :ako 'a6roJenie9 o&ena wasne: oso8y. L=k )oJe rIwnieJ $oty&'yH niepewno<&i &o $o o$8ioru wasne: oso8y u $ru6ie:9 # tak np. )=J&'y'na )a:F&y wie#e nieu$any&7 kontaktIw seksua#ny&7 'a&'yna si= o8awiaH ko8iet9 wspIJy&ia i np. kokieteri=9 u:awnienie potr'e8 seksua#ny&7 wo8e& nie6o o$8iera :ako 'a6roJenie $#a sie8ie. ? inny&7 #=k )a &7arakter pierwotny9 t'n. unie)oJ#iwia:F&y nawiF'ywanie kontaktIw ' $ru6F p&iFP istnie:e :ak8y niepr'ekra&'a#na 8ariera $#a takie6o spotkania. Be' w'6#=$u na to9 &'y #=k :est wynikie) ko)p#eksIw9 nerwi&y9 ro'pies'&'enia w $o)u9 'a7a)owa5 O wy)a6a pr'ea)ania. SF$ Cest to postawa9 w ktIre: wo8e& pr'e$stawi&ie#i $ru6ie: p&i wyst=pu:e si= w ro#i oskarJy&ie#a i s=$'ie6o9 8raku:e nato)iast o8ro5&y. *r'yka$y te6o )a)y #i&'ne9 a na:&'=<&ie: sF one wynikie) $o'nany&7 pr'ykro<&i9 ro'&'arowa5. -atwo w takie: sytua&:i po$&iF6nFH &ay <wiat $ru6ie: p&i $o :e$ne6o )ianownika9 np. 9ws'ys&y )=J&'yKni to a:$a&y" itp. ? inny&7 nato)iast try8una oskarJy&ie#ska ')ienia si= w kuns'townF retoryk= penF eru$y&:i i sypiF si= &ytaty ' $'ie s(rustrowany&7 (i#o'o(Iw9 #iteratIw potwier$'a:F&y&7 niJs'o<H $ru6ie: p&i. *oniewaJ taki&7 8yo wi=&e: w<rI$ )=J&'y'n9 wi=& te6o ro$'a:u eru$y&:a &'=<&ie: :est spotykana w <wie&ie )=ski). 0o8iety nato)iast na o6I posu6u:F si= w ty) oskarJy&ie#ski) $owo$'eniu t'w. pr'yka$a)i ' Jy&ia9 &'y#i pr'eJy&ia)i wasny)i9 )atki9 sFsia$ki9 ko#eJanki. Te6o ro$'a:u sF$9 8e' w'6#=$u na pr'y&'yny9 stwar'a :e$nak 8arier= )i=$'y p&ia)i9 8arier= o8&o<&i9 nierIwne: inno<&i9 utru$nia 'ate) praw$'iwe9 pene spotkanie.

Za8awa *ostawa #u$y&'na :est ko#e:ny) pr'yka$e) pr'estr'eni )i=$'y p&ia)i. !$8ywa si= w nie: karnawa9 a spotkanie :est wyra'e) potr'e8y ro'rywki9 pr'y:e)no<&i. W <wie&ie $ru6ie: p&i interesu:F&e :est to9 &o suJy 'a8awie i &o :F u)oJ#iwia. CeJe#i 9'a8awa ra$osna w IJku we $wo:e" :est :e$nF ' (or) wie#orakie: wi='i )i=$'y partnera)i9 to na#eJy $o ars a)an$i9 :eJe#i nato)iast :est po$stawowF orienta&:F Jy&iowF9 to sprowa$'a $ru6F oso8= $o <wiata u&ie&7y9 pr'y:e)no<&i9 stwar'a:F& 8#oka$= $o nawiF'ania 8o6ats'e6o spotkania. La8oratoriu) SF oso8y o si#ny&7 ten$en&:a&7 $o unaukowienia <wiata p&i9 seksu i )io<&i. D#a ni&7 spotkanie ' $ru6F p&iF )a 6Iwnie &7arakter po'naw&'y9 spraw$'a:F&y sus'no<H po'nany&7 teorii. W inny) pr'ypa$ku nawet wspIJy&ie seksua#ne . nre staH si= 9naukowy)" #a8oratoriu)9 w ktIry) stosu:e si= 9naukowe" te&7niki wspIJy&ia. Zna) wie#e osI89 ktIre pr'e$ po$:=&ie) wspIJy&ia seksua#ne6o pr'e&'ytay tak $uJo (a&7owy&7 wy$awni&tw9 iJ strty si= nie'$o#ne $o swo B O Seks partnerski 31 8o$y i)prowi'a&:i9 autenty')u9 a 'a)ieniy si= w Lnaukow&Iw" pr'eprowa$'a:F&y&7 ekspery)enty na so8ie i partner'e. *artnerstwo Owiat $ru6ie: p&i )oJe 8yH traktowany :ak rIwny wasne)u &o $o warto<&i i 6o$no<&i. +akt inno<&i psy&7oseksua#ne: :est KrI$e) (as&yna&:i. *oro'u)ienie :est autenty&'ne9 praw$'iwe9 spontani&'ne. *r'ewaJa ten$en&:a 9$o". !so8a $ru6ie: p&i na:pierw :est traktowana :ako &'owiek9 oso8owo<H9 a $opiero pIKnie: :ako $ru6a peH. Te6o ro$'a:u postawa u)oJ#iwia otwarto<H9 s'&'ero<H9 pr'esta:F istnieH upr'e$'enia i stereotypyP 'osta:F stwor'one warunki $o ro'wo:u )io<&i. D'i=ki nie: wy&7o$'i si= ' kry:Iwki wasne6o C i twor'y nowy9 wspI#ny <wiat. Ina&'e: )IwiF& :est to postawa twIr&'a9 ro'wi:a:F&a. Wy)ienione typy pr'estr'eni )i=$'y ko8ietF a )=J&'y'nF nie wy&'erpu:F ws'ystki&7 )oJ#iwo<&i9 nie wspo)niae) tu :es'&'e 8owie) o typie pr'estr'eni neuroty&'ne:9 psy&7opaty&'ne:9 $ewia&y:ne: itp. Nie ws'ystko :es'&'e wie)y o ty)9 &o si= $'ie:e w te: pr'estr'eni9 np. o 8ioprF$a&79 intui&:i9 postr'e6aniu po'a')ysowy) itp. Nie $o<H :es'&'e 'na)y prawa r'F$'F&e tF pr'estr'eniF9 istnie:F&e w nie: spr'e&'no<&i9 ')ienno<&i9 prawa pr'y&iF6ania i o$py&7ania. Cakko#wiek wie#e ':awisk pr'estr'eni )i=$'y <wiate) )=ski) a ko8ie&y) o&ienia ta:e)ni&a9 :est ona :e$nak r'e&'ywisto<&iF9 ktIrF )oJna twor'yH. !kre<#ona :est 6Iwnie oso8owo<&iF partnerIw9 i&7 postawF $o #u$'i9 Jy&ia9 )io<&i. W ksiFJ&e pro(. 0o'ie#e&kie6o o sa)opo'naniu 'na:$u:e)y &iekawe stwier$'enie9 iJ )io<H $o sie8ie u)oJ#iwia )io<H $o inny&79 istnie:e teJ 'wiF'ek o$wrotny. W psy&7o#o6ii ro'wi:a si= $yna)i&'nie kierunek po<wi=&ony poro'u)ieniu9 'a&7owanio) a#truisty&'ny). ! typie pr'estr'eni $e&y$u:e praw$'iwe C partnerIw9 postawa wo8e& #u$'i9 a wy)ienione kierunki stara:F si= pr'y8#iJyH na) te na:su8te#nie:s'e prawi$owo<&i9 :aki)i sF spotkania )i=$'y #u$K)i. S*!T0 NIE Spotkania eroty&'ne ' p&iF o$)iennF uwarunkowane sF nas'F pr'es'o<&iF9 wy&7owanie)9 ro$'a:e) kontaktIw ' #u$K)i9 ro$'i&a)i9 tra$y&:a)i ku#turowy)i9 powstay)i potr'e8a)i psy&7i&'ny)i9 po&'u&ie) wasne: warto<&i #u8 :e: 8rakie) itp. Sta:e)y wo8e& partnera uwarunkowani nie ty#ko nas'F oso8ni&'F pr'es'o<&iF9 a#e i nas'y) <ro$owiskie)9 ku#turF. ^^ 34 Nas'e spotkania u'a#eJnione sF rIwnieJ o$ teraKnie:s'o<&i9 &'y#i o$ aktua#ny&7 potr'e8 psy&7i&'ny&79 nas'e: aktua#ne: oso8owo<&i9 ku#tury9 o$ 'a&7owania $ru6ie: oso8y9 ktIre w'8u$'a w nas okre<#one u&'u&ia i o&'ekiwania. To &o $'ie:e si= w ty) spotkaniu eroty&'ny) r'utu:e w pr'ys'o<H9 w nas'a postaw= wo8e& p&i o$)ienne:9 w &o$'ienno<H 8y&ia ' partnere) )aJe5ski)9 w

8u$owany o8ra' C 9 w nas'e pIKnie:s'e o$$'iaywania wy&7owaw&'e wo8e& wasny&7 $'ie&i. Nie wi$'ieH ty&7 wy)iarIw &'asu nawet w pr'e#otny) spotkaniu eroty&'ny) O o'na&'a nie ty#ko 8rak wyo8raKni9 a#e i nie<wia$o)o<H p#asty&'no<&i nas'e: oso8owo<&i9 ktIra po$#e6a pro&eso) pr'e)ian9 :ak rIwnieJ nie<wia$o)o<&i nas'e6o o$$'iaywania na oso8owo<H $ru6ie: oso8y9 ktIra w pr'ys'o<&i 8=$'ie &'yi)< wspIpartnere) )aJe5ski)9 ktIra 8=$'ie rea#i'owaH swo:a )=sko<Hko8ie&o<H wo8e& inny&7. *osuJ)y si= ki#ko)a pr'yka$a)i: *ierws'e uwarunkowania eroty&'ne Nas'e pierws'e spotkania eroty&'ne wy'wa#a:F9 'was'&'a u ko8iet9 pewne 'ako$owane reak&:e u&'u&iowe i seksua#ne. ZwiF'ane to :est ' t'w. prawe) pierws'y&7 poF&'e5 i 6enera#i'a&:i. SposI89 w :aki 8y#i<)y potraktowani9 nas'e $e&y':e i 'a&7owania9 pr'e8ie6 ars a)an$i9 (or)a 'erwania wpywa:F na nas'e pr'ys'e wspIJy&ie seksua#ne9 postawy wo8e& p&i o$)ienne:9 po&'u&ie wasne: warto<&i. Tu tkwiF &'=sto KrI$a ko)p#eksIw9 a6resywno<&i wo8e& p&i o$)ienne:9 po&'u&ie winy9 :ak rIwnieJ okre<#one o&'ekiwania i wy)a6ania wypywa:F&e ' porIwna5 te6o9 &o :uJ otr'y)a#i<)y9 a &o $a:e na) $ru6a oso8a. Ini&:a&:a seksua#na :est 'aws'e pr'ea)anie) pewne: 8ariery: inty)no<&i9 wsty$u9 6rani& C 9 )otywa&:i. *r'eJy&ia9 $o'nania sta:F si= $o<wia$&'enia)i o okre<#one: tre<&i i e)o&:i9 one 'a&'yna:F (or)owaH nas'F postaw= wo8e& p&i o$)ienne: i ars a)an$i. Seksua#ne 9tera'" sta:e si= pr'ys'o<&iF. "'=sto 8rak <wia$o)o<&i te6o &o si= $'ie:e9 &'as :ak8y si= 'atr'y)a9 pr'ys'o<H :ak8y nie istniaa9 a pr'e&ieJ to Ltera'" :uJ u#e6o 'ako$owaniu psy&7i&'ne)u. Ceste<)y w8u$owani w #osy te: oso8y9 :ak we wasne. *r'y6o$a seksua#na Zwyko si= pr'ypus'&'aH9 Je :eJe#i $wie oso8y )a:F pr'e#otny ro)ans wypywa:F&y ' u)owy )i=$'y ni)i9 to i&7 spotkanie o6rani&'a si= $o teraKnie:s'o<&i. !no :e$nak rIwnieJ w isto&ie F&'y ws'ystkie wy)iary &'asu. MIwiF& 8ar$'ie: o8ra'owo O nas'e pr'eJy&ia9 $o<wia$&'enia sF :ak8y 'apisywane na Lta<)ie )a6neto(onowe: )I'6u"9 ' ty) Je te6o 'apisu nie )oJna ')a'aH. R'utu:e ona na Lnast=pne na6rania"9 np. pr'e' wpyw na nas'e $e&y':e9 postawy wo8e& sie8ie i inny&7. Wie)y np.9 :ak &'=sto nieu(no<H9 8rak 'au(ania 3D wo8e& $ru6ie: oso8y9 pr'ypisywanie :e: okre<#ony&7 pra6nie5 :est wynikie) wasny&7 pr'eJyH i o8serwa&:i. MoJe rIwnieJ nastFpiH ')iana w nas'y) syste)ie warto<&i. -atwo<H po$8o:Iw seksua#ny&7 )oJe np. po$waJyH wiar= w trwao<H u&'uH9 stwor'yH stereotyp9 np. nie'$o#no<H )=J&'y'n $o wierno<&i9 )oJ#iwo<H uwie$'enia kaJ$e: ko8iety itp. *rawo $o Lwys'u)ienia si=" Mo$o<H &'=sto 8ywa F&'ona ' ro'8u:ay) eroty')e) psy&7i&'ny)9 nie'$o#ny) $o sa)oopanowania. Istnie:e teJ stereotyp seksua#ne: ener6ii9 ktIra )usi si= Lwys'u)ieH" w )o$'ie5&'y&7 pr'y6o$a&7. "'=sto takF postaw= pre'entu:F sa)i ro$'i&e9 w')a&nia:F& w ten sposI8 okre<#one 'a&7owania seksua#ne swy&7 $'ie&i9 $a:F& i) p#a&et na Lwys'u)ienie". Zapo)ina si= :e$nak o ty)9 Je Lwys'u)ienie" :est ' 0i)<9 :est spotkanie) ' oso8F9 a wa<&iwie spotkanie) $wu osI89 ktIre 8=$F istnieH w pr'ys'o<&i9 a t= pr'ys'o<H 8u$u:F :uJ tera'. LWys'u)ienie" popr'e' ko6o<9 $'iaa teJ na te6o ko6o<. Ry6ory') )ora#ny W wie#u <ro$owiska&7 ro$'inny&7 wi':a spotkania ' $ru6F p&iF na'na&'ona :est wie#o)a ta8u9 'astr'eJenia)i9 w'8u$'any)i #=ka)i9 :ak rIwnieJ ro'8u$'ony) s'tu&'nie po&'u&ie) wasne: warto<&i i 6o$no<&i pr'esania:F&e: warto<H i 6o$no<H $ru6ie: p&i. "'e6o spo$'iewa si= np. )atka )IwiF&a $orasta:F&e: &Ir&e: L?waJa: na )=J&'y'n9 i) &7o$'i ty#ko o two:e &iaoP $8a: o swo:F 6o$no<H9 6$yJ :este< ko8ietF". W ten sposI8 pr'ys'e spotkanie :uJ u#e6a 'a(as'owaniu9 6$yJ ko8ieta startu:e ' po'y&:i wyJs'o<&i9 a )=J&'y'na :est traktowany nieu(nie9 :ako sa)ie& o wi=ks'e: #u8 )nie:s'e: ku#tur'e9 a#e ktIre)u i tak &7o$'i o :e$no.

D#ate6o spotkania ' )=J&'y'nF u wie#u ko8iet wyraJa:F si= o8ronF i&7 &iaa Mpo&7wi&aN i psy&7iki Mo'i=8o<HN. *ry)at powinno<&i i o8owiF'kIw W wyniku okre<#ony&7 o$$'iaywa5 wy&7owaw&'y&7 )oJna spotkanie p&i wi$'ieH ' perspektywy o8owiF'kIw i powinno<&i. Dosta:= np. #isty o$ ro$'i&Iw9 ktIr'y uwaJa:F9 Je sa) (akt spotkania seksua#ne6o 'o8owiF'u:e $o <#u8u. *r'e&ieJ &'y) inny) :est wi$'enie 6o w ra)a&7 )aJe5stwa9 a &'y) inny) wi$'enie w ra)a&7 powinno<&i 'awar&ia )aJe5stwa. Te )atki popenia:F po$o8ny 8F$9 :ak oso8y9 ktIre w spotkaniu ' $ru6F oso8F wi$'F :e$ynie seks9 a nie oso8= O i tu wa<nie seks wi$'i si= :ako po$stawowF (or)= spotkania )=J&'y'ny i ko8iety. RIwnieJ $#a wie#u osI8 spotkanie ' partnere) wypywa ' o8owiF'ku Lpraw )aJe5ski&7". Tak wi=& spotkanie wi$'iane :est ' perspektywy u)owy prawne:9 po$pisane: w o8e&no<&i <wia$kIw. Spotkanie eroty&'ne )=J&'y'ny i ko8iety :est spotkanie) o$8ywa:F&y) si= we ws'ystki&7 wy)iara&7 &'asu9 sta:e si= 8owie) $o<wia$ 3> &'enie) i pr'eJy&ie) wpisany) w oso8owo<H i wpywa:F&y) na niF u o8o:6a partnerIw9 8e' w'6#=$u na Lu)ow="9 :akF 'awar#i 'e so8F partner'y. R'utu:e ono na pIKnie:s'e spotkania nie ty#ko w sensie eroty&'ny). "'y na pr'yka$ o'na&'a to (ata#i') popeniony&7 8=$IwX9 o)yekX9 nie'awiniony&7 &'y 'awiniony&7 ro'&'arowa59 ro'sta5X To praw$a9 Je te spotkania u#e6a:F 'ako$owaniu9 a#e nie :este<)y :e$ynie 'apro6ra)owany) ko)putere)9 ktIry )usi pra&owaH na $any) pro6ra)ie. *#asty&'no<H i 'oJono<H nas'e: oso8owo<&i wyraJa si= ). in. w '$o#no<&i $o rIJni&owania ty&7 pro6ra)Iw9 np. pr'e' wy&iF6anie wnioskIw9 ')ian= nas'y&7 spotka59 u)ie:=tno<H spo:r'enia na sie8ie ' $ystanse)9 twor'enie a#truisty&'ny&7 postaw9 pr'e8u$owywanie syste)u warto<&i. Warto po$kre<#iH t= '$o#no<H $o ')iany C i pr'e'wy&i=Jania pr'es'o<&i9 niera' 8owie) $o)inu:e s)utek9 niewiara i katastro(i') w wi$'eniu swe: pr'es'o<&i i pr'ys'o<&i. Cest to :ak8y po$$awanie si= wasny) 'ako$owany) uwarunkowanio)9 8e' wiary w )oJ no<H ')iany. MoJe powstaH tu re(#eks:a: No $o8r'e9 :eJe#i nawet nastFpi ')iana tera'9 to )oJe to po)I& pr'ys'o<&i9 a#e nie ')ieni pr'es'o<&iX To praw$a9 Je na pr'es'y wy)iar &'asu nie )a)y :uJ wpywu9 a#e pr'e&ieJ spotkania nas'e tera' i w pr'ys'o<&i sF nas'y) nowy) 'a$anie). CeJe#i spotkanie ' $ru6F oso8F 8=$'ie w'a:e)nie us'&'=<#iwia:F&e9 :eJe#i 8=$'ie ono w'a:e)ny) $o8re)9 :eJe#i wyra'i )io<H9 to :uJ o'na&'a 'wy&i=stwo na$ pr'es'o<&iF. MoJe)y teJ nie )ieH wpywu na #osy inny&7 #u$'i ' nas'y&7 pr'es'y&7 spotka5. Znane sF $u6otrwae po&'u&ia winy wynika:F&e 'e <wia$o)o<&i9 Je nas'e pr'es'e spotkanie ' $anF oso8F 'awaJyo ne6atywnie na :e: Jy&iu. *opr'estanie :e$nak na stwier$'eniu te6o (aktu i po&'u&iu winy niewie#e ')ieni po'a $o'nanie) e6'ysten&:ona#ny). Z pro&esu psy&7oterapii wynika9 Je warto<&iowe spotkanie ' inny)i #u$K)i Ltera'" )o6F pr'e'wy&i=JyH &iFJenie pr'es'o<&i i o$8u$owaH po&'u&ie wasne: warto<&i. Ini&:a&:a seksua#na De&y':a o po$:=&iu wspIJy&ia seksua#ne6o9 :ak wynika ' 8a$a59 :est na:&'=<&ie: pr'ypa$kowa9 powsta:e na6#e9 po$ wpywe) i)pu#su9 po$nie&enia narasta:F&e6o w trak&ie pies'&'otP &'=sto towar'ys'y :e: $'iaanie a#ko7o#u. Niekie$y popr'e$'ona :est narasta:F&F potr'e8F pr'ekro&'enia Ru8ikonu seksua#ne6o w &e#u u$owo$nienia so8ie9 Je na#eJy si= $o <wiata $orose6o9 Je :est si= )=J&'y'nFko8ietF. Do<H pows'e&7ny) Lsty#e)" ini&:a&:i seksua#ne: :est rIwnieJ Lu$owa$nianie" pr'e' )o$F ko8iet= swy&7 u&'uH wo8e& &ora' 8ar$'ie: natar&'ywe: sy)patii. W ty&7 pr'ypa$ka&7 u:awnia si= inno<H seksua#i')u p&i9 inno<H ro'wo:u potr'e8 eroty&'ny&79 &o &'=sto :est KrI$e) ro'&'arowa5 i nieporo'u)ie59 nie )IwiF& o )oJ#iwo<&i pr'e$w&'esne6o 'a:<&ia w &iFJ=. Istnie:F rIwnieJ $wie inne O oprI&' L$owo$Iw )io<&i" O po SB stawy wo8e& ini&:a&:i9 o8e&nie &ora' 8ar$'ie: pows'e&7ne. *ierws'a wiFJe ini&:a&:= ' $o:r'ewa:F&F )io<&iF. WspIJy&ie seksua#ne wi$'i si= :ako 'nak i

wyra' )io<&i. !&'ywi<&ie9 Je na'wanie swy&7 u&'uH )io<&iF nie )usi o'na&'aH9 Je istnie:e ona napraw$=. Nas' :='yk :est stosunkowo u8o6i w sowni&twie eroty&'ny) i nastrI:9 po$nie&enie teJ na'ywa si= )io<&iF. Nato)iast $ru6a postawa &7araktery'u:e si= $FJenie) $o wyks'ta&enia w so8ie wa<&iwe: )otywa&:i $o wspIJy&ia seksua#ne6o9 $o okre<#enia opty)a#ny&7 warunkIw konie&'ny&7 pr'y wspIJy&iuP wi$'i :e rIwnieJ w perspektywie ro'wo:u swe6o eroty')u9 oso8owo<&i i 'wiF'ku. Ta re(#eksy:na postawa o'na&'a s'ukanie praw$y o sensie i &e#u wspIJy&ia wi$'iane6o w perspektywie $o8ra &ae: oso8owo<&i i :e: pr'ys'o<&i. Spr'y:a :e: o$powie$ni k#i)at wy&7owaw&'y9 pry)at warto<&i ora' w'rost wie$'y na te)at eroty')u. Wystar&'y pr'e&'ytaH wy$ane u nas pu8#ika&:e po<wi=&one Jy&iu seksua#ne)u9 a8y pr'ekonaH si=9 :ak 8ar$'o :est 'oJone i :ak 8ar$'o r'utu:e na &aF pr'ys'o<H &'owieka ro'po&'yna:F&e si= wspIJy&ie seksua#ne. *o$o8ne ':awiska )oJna 'na#eKH w wy$any&7 pra&a&7 na Za&7o$'ie. Entu':a') sekso(a#i stopniowo opa$ i 8a$ania po<wi=&one poko#eniu ' #at rewo#u&:i seksua#ne: wyraKnie wska'u:F9 Je pr'e$w&'esna ini&:a&:a wiFJe si= ' wie#o)a ne6atywny)i konsekwen&:a)i Mpato#o6ia 6ineko#o6i&'na )o$y&7 ko8iet9 trway ro'$'ia eroty')u o$ u&'u&iowo<&i i okre<#one6o syste)u warto<&i9 tru$no<&i w pr'ystosowaniu )aJe5ski)9 pato#o6ia po$no<&i itp.N. "ena '8y w&'esne: ini&:a&:i seksua#ne: oka'aa si= 8ar$'o wysoka9 'was'&'a u ko8iet9 a po'ytywne e(ekty $o<H i#u'ory&'ne. StF$ w pra&a&7 wie#u seksuo#o6Iw wi=&e: :est re(#eks:i o warunka&7 nie'8=$ny&7 $o ks'tatowania $o:r'ae: )otywa&:i wspIJy&ia9 $o wyra8iania '$o#no<&i sa)oopanowania. WspIJy&ie seksua#ne :est s'tukF wy)a6a:F&F o$powie$nie6o pr'y6otowania i pie#=6nowania9 wyro8ienia w so8ie konie&'ny&7 postaw wo8e& p&i9 po$no<&i9 eroty')u. DFJenie $o u$ane6o i s'&'=<#iwe6o wspIJy&ia nie :est toJsa)e :e$ynie 'e sprawno<&iF o$ru&7Iw seksua#ny&79 a#e o'na&'a teJ u)ie:=tno<H sterowania swy) seksua#i')e) i #i&'enie si= 'e spe&y(ikF o$)ienno<&i p&i9 ' $o8re) swe6o 'wiF'ku. Nie ra' pisae) o warunka&79 :akie sF konie&'ne $o ini&:a&:i seksua#ne:9 a#e pr'ypo)n= :e tera' :es'&'e ra'. W'a:e)na )io<H W'a:e)na )io<H wi$'iana :est :ako &o< 8o6ats'e6o niJ nastrI:9 u&'u&ie9 poJF$anie9 (as&yna&:a eroty&'na. Mio<H :est pra6nienie) us'&'=<#iwienia uko&7ane: oso8y9 $ar'enia :e: $o8re). WspIJy&ie :est :e$ny) 'e sposo8Iw :e: wyraJania. D'i=ki te)u ro'wi:a:F si= po'ytywne e)o&:e towar'ys'F&e wspIJy&iu9 a ono sa)o suJy pr'eka'ywaniu so8ie (as&yna&:i u&'uH. WspIJy&ie sy)8o#i&'nie i rea#nie 3@ wyraJa na:6=8s'F wi=K )i=$'y 'ako&7any)i9 wkra&'a:F& w $'ie$'iny tru$ne $o wyraJenia sowa)i. Do:r'ao<H Dopiero wspIJy&ie ' oso8owo<&iF w peni ro'wini=tF O nie ty#ko 8io#o6i&'nie O stwar'a )oJ#iwo<&i ws'e&7stronne: wi='i i 8o6a&twa wyra'u. Do:r'ao<H 'apewnia po&'u&ie 8e'pie&'e5stwa9 'aspoka:a wie#orakie potr'e8y psy&7i&'ne9 $a:e u&'u&ie peni kontaktu9 wiFJe si= rIwnieJ 'e wspIo$powie$'ia#no<&iF. D'i=ki nie: wspIJy&ie :est &'y)< wi=&e: niJ pr'y:e)no<&iF9 suJy 8owie) spotkaniu &ay&7 oso8owo<&i. *o'ornie ty#ko wspIJy&ie o8e:)u:e okre<#ony wy&inek &'asu O :est w ni) 8owie) pr'es'o<H i pr'ys'o<H. !8e&nie &ora' &'=<&ie: )Iwi si= o po&'u&iu o$powie$'ia#no<&i 'a sie8ie i $ru6F oso8=. *oto&'nie ro'u)ie si= :F w perspektywie )oJ#iwe: po$no<&i9 ty)&'ase) :est &'y)< 'na&'nie s'ers'y). Stwar'a)y pr'e&ieJ okre<#onF r'e&'ywisto<H9 uru&7a)ia)y prawa r'F$'F&e wspIJy&ie)9 ro'wi:a)y uwarunkowanie r'utu:F&e na &aF pr'ys'o<H seksua#nF9 $e&y$u:e)y teJ wIw&'as o #osa&7 te6o 'wiF'ku. Wie$'a Na:#eps'e nawet inten&:e nie wysF&'a:F9 :eJeii nie $ysponu:e)y konie&'ny) )ini)u) wie$'y o po$stawa&7 (i':o#o6ii wspIJy&ia9 po$no<&i9 prawi$owo<&i ro'wo:u ars a)an$i. WspIJy&ie :est s'tukF9 a nie i)prowi'a&:F &'y '$o8ywanie)

$o<wia$&'e5 9na po#i6onie seksua#ny)". Niewie$'a 'nis'&'ya wie#e $oskona#e #oku:F&y&7 'wiF'kIw pr'e' sprawienie 'awo$u9 'a8ur'e5 seksua#ny&7 itp. Spe&:a#nie 'a'na&'ye)9 Je &7o$'i o 'na:o)o<H po$staw9 6$yJ na$)iar wie$'y pr'y ini&:a&:i rIwnieJ s'ko$'i9 powsta:e 8owie) wIw&'as pr'esa$na o8awa9 #=k9 'a6roJenie9 )y<#enie kate6oria)i )oJ#iwe: pato#o6ii i wIw&'as wspIJy&ie sta:e si= e6'a)ine) wasne6o '$rowia9 sprawno<&i9 sa)oo&eny. 0o)(ort psy&7i&'ny *ie#=6nowanie s'tuki wspIJy&ia wy)a6a o$powie$ni&7 warunkIw: spoko:u9 re#aksu9 inty)no<&i9 pi=kne6o ta. Z :e$ne: strony spr'y:a to e#i)inowaniu po&'u&ia 'a6roJenia9 #=ku i pato#o6ii wspIJy&ia9 ' $ru6ie: strony $a:e opraw= wspIJy&iu. ,ar)onia ' syste)e) warto<&i Ra$osna i pi=kna s'tuka )io<&i powsta:e wIw&'as9 6$y an6aJu:e si= w nie: &aa oso8owo<H. *o&'u&ie nie'6o$no<&i 'e swy)i po6#F$a)i9 postawa)i ro$'i wewn=tr'ne ro'$wo:enie9 p=kni=&ie9 a w konsekwen&:i po&'u&ie winy wo8e& sie8ie. Tu tkwiF KrI$a wie#u 'a7a)owa59 tu)ie59 ra&:ona#i'a&:i (as'u:F&y&7 praw$= o nas9 wykr'ywia:F&y&7 natura#no<H i spontani&'no<H o$&'uH i pr'eJyH seksua#ny&7. Ma)y wIw&'as $o wy8oru O a#8o poF&'yH nas' seks i eroty') 33 ' wewn=tr'ny)i kon(#ikta)i M&o 'aws'e ne6atywnie o$8i:a si= na wspIJy&iuN9 a#8o $ostosowaH nas'e po6#F$y i warto<&iowanie $o nowe: sytua&:i Mpowsta:e Lnowa" (i#o'o(ia sytua&y:naN9 a#8o teJ po'ostaH so8F i wierny) so8ie9 swe)u syste)owi warto<&i. Nas'e syste)y warto<&i 8ywa:F oparte na okre<#ony) syste)ie <wiatopo6#F$owy)9 w ktIry) seks i eroty') rIwnieJ po$$any :est o&enie. MoJna rIwnieJ twor'yH syste) warto<&i oparty na wasne: $ro$'e )y<#owe:9 W wie#u :e$nak pr'ypa$ka&7 syste) warto<&i :est pr'ypa$kowy9 nieokre<#ony9 sprowa$'ony $o po$stawowe: 'asa$y wy6o$y9 pr'y:e)no<&i. De&y':a o ini&:a&:i seksua#ne: i :e: )otywa&:a :est 'ate) teste) nas'e6o syste)u warto<&i. We wspIJy&iu :e$nak spotyka:F si= $wie oso8y O stF$ '6o$no<H i&7 po6#F$Iw )a rIwnieJ 'na&'enie i wy)a6a pos'anowania stanowiska $ru6ie: oso8y. WspIJy&ie nie )oJe 8yH 6wate) wo8e& pr'ekona5 $ru6ie: strony Ma na:&'=<&ie: wi$'i si= ty#ko 6wat (i'y&'nyN9 Lwyprowa$'enie) w po#eS W pr'ypa$ku istnie:F&y&7 ro'8ieJno<&i istnie:e pr'e&ieJ )oJno<H $ia#o6u i pr'ekonania o sus'no<&i swe: postawy. Tak wi=& we wspI.Jy&iu )a)y rIwnieJ $o &'ynienia 'e wspIwy&7owanie). MI-!] W tra$y&:i ku#tury europe:skie: )a)y $o &'ynienia ' &'tere)a po$stawowy)i ro$'a:a)i )io<&i9 ktIre 'res'tF )o6F wyst=powaH ra'e) i 'a&7o$'iH na sie8ie. Mio<H seksua#na Mio<H ta oparta :est 6Iwnie na wi='i (as&yna&:i seksua#ne:. WspIJy&ie sta:e si= ra$osny) s'&'=<&io$a:ny) )isteriu). Dru6a oso8a :est warto<&iF9 $o8re)9 6Iwnie pr'e' swo:e 'a#ety partnerstwa seksua#ne6o. wiat 'ainteresowa59 na:6=8s'y&7 pr'eJyH9 <wiat psy&7i&'ny )oJe 8yH o$)ienny9 a#e u$ana wi=K seksua#na si#nie wiFJe partnerIw. Nie:e$no )aJe5stwo Lstartowao" ' takie6o punktu wy:<&iowe6o. Da#s'e )oJ#iwo<&i sF rIJne. ?$ana wi=K seksua#na )oJe stopniowo o8e:)owaH i inne &e&7y i 'wiF'ek sta:e si= 8ar$'ie: ws'e&7stronny. Ce<#i :e$nak seks $o)inu:e9 to istnie:e nie8e'pie&'e5stwo stopniowe6o Lwypa#ania si=" na)i=tno<&i i ro$'i si= nie$osyt 8ar$'ie: 6=8okie: wi='i. Mio<H eroty&'na Ten typ )io<&i oparty :est na (as&yna&:i o$)ienno<&iF psy&7oseksua#nF $ru6ie: oso8y. !$nosi si= wraJenie9 :ak8y F&'yy si= 'e so8F $wie potr'e8u:F&e u'upenienia natury9 powsta:e nowa9 penie:s'a9 $oskona#s'a. 0aJ$y )a :aki< u#u8iony typ )=sko<&iko8ie&o<&i9 'na#e'ienie ty&7 &e&7 w $ane: oso8ie :est o#<nienie)9 o$kry&ie). Te6o typu (as&yna&:a )oJe 8yH trwaa9 ra$osna9 a#e )oJe teJ nie wystar&'aH. !&'eku:e si= wIw&'as s'ers'e: wi='i. Mio<H eroty&'na )oJe 8yH o$krywanieni 8o6a&twa natury $ru6ie: p&i9 )oJe sty)i owaH twIr&'o<H w ty) w'a:e)ny) po'nawaniu si=.

Mio<H u&'u&iowa Ta )io<H ro'wi:a si= pr'e' <wiat u&'uH i on :est 6Iwny) KrI$e) (as&yna&:i. *o'nanie $ru6ie: oso8y i wspI#nie pr'eJywane nastro:e ')ienia:F ko#oryt u&'u&iowy na :asny9 ra$osny9 pro)ieniu:F&y na inny&7. Z)ienia si= <wiat wewn=tr'ny9 w'rasta opty)i')9 ra$o<H9 $ru6a oso8a pr'e' sa)F swo:F o8e&no<H w'8u$'a po'ytywne u&'u&ia9 nastro:e. NiektIr'y )a:F w ty) pr'eJywaniu &o< ' transu. ?&'u&ia )a:F :e$nak rIJne prawi$owo<&i9 )o6F si= ')ieniaH w rIJne strony i sa)a wi=K u&'u&iowa )oJe 8yH niewystar&'a:F&a $o powstania trwae6o 'wiF'ku. CeJe#i sF i inne9 wspI#ne o8s'ary wi='i9 to istnie:e wi=ks'e praw$opo$o8ie5stwo u$ane6o 'wiF'ku. Mio<H partnerska Mo8#u8ie5&'aN Mio<H partnerska :est penie:s'a9 wie#owarstwowa9 F&'y w so8ie e#e)enty popr'e$ni&79 a#e po6=8iona :est pr'e' wspI#ny <wiat 'ainteresowa59 warto<&i9 (as&yna&:i psy&7i&'ne:9 pr'y:aKni9 partnerstwa. Ma na:8ar$'ie: opty)a#ne warunki $o pr'eo8raJenia si= w )io<H 6=8okF9 praw$'iwF i trwaF. Tu powsta:e na:8ar$'ie: twIr&'a wi=K9 $'i=ki ktIre: partner'y $oskona#F ro'wI: swy&7 oso8owo<&i9 &'u:F si= $o:r'a#si9 8o6atsi $u&7owo. WspIJy&ie seksua#ne sta:e si= wyra'e) te6o9 &o si= $'ie:e )i=$'y ni)i9 :est nie ty#e &e#e)9 &o re'u#tate) w'a:e)ne: wi='i Jy&ia &o$'ienne6o. Sytua&:e kon(#iktowe i tru$ne stanowiF praw$'iwy test )io<&i. To ws'ystko nie <wia$&'y pr'e&iw )io<&i. D#a wi=ks'o<&i #u$'i :est ona po$stawowF potr'e8F e6'ysten&:a#nF9 KrI$e) ro'kwitu i&7 oso8owo<&i9 KrI$e) twIr&'o<&i. S'ko$a :e$ynie9 Je tak )ao o8ra'Iw u$ane: i praw$'iwe: )io<&i spotyka)y w #iteratur'e i ku#tur'e )asowe:. "'=<&ie: wi$'i)y :F w kr'ywy&7 'wier&ia$a&7 niJ w &ay) :e: natura#ny) pi=knie. Mio<H nie :est :e$no'na&'ny) po:=&ie)9 stanowi (eno)en w e6'ysten&:i &'owieka o 8ar$'o 'rIJni&owane: tre<&i. Mio<H :est po$stawowF potr'e8F psy&7i&'nF9 (un$a)ente) '$rowia psy&7i&'ne6o. Ce: istnienie F&'y si= ' 'aspoko:enie) inny&7 waJny&7 potr'e8 psy&7i&'ny&7P 8e'pie&'e5stwa9 wi='i9 ro'wo:u9 ak&epta&:i9 po&'u&ia wasne: 21 warto<&i it$. Ce: praKrI$e) i praw'ore) :est )io<H $o'nawana o$ ro$'i&Iw9 u&'enie si= :e: u:awniania i $awanie w Jy&iu ro$'inny). Cest to :ak8y pierws'y stopie5 )io<&i O :e: potr'e8a 'aistnienia9 &'y#i o&'ekiwania. NiF wypenione sF )ar'enia i (anta':e we w&'esny) etapie okresu $o:r'ewania. Swo:e C wi$'i si= :ako 8ior&= te: )io<&i. Dru6i) stopnie) w ro'wo:u )io<&i :est u&'ynienie ' nie: wi':i Jy&ia9 prI8a okre<#enia9 :ak )a wy6#F$aH9 :akie sF :e: kryteria. Ina&'e: )IwiF& twor'y si= :y: o8ra'. Tre<H te6o o8ra'u )oJe w so8ie 'awieraH $o<wia$&'enia wyniesione 'e <ro$owiska ro$'inne6o9 #ektury9 )o$e#e kreowane pr'e' ku#tur= ora'9 &o :est s'&'e6I#nie waJne9 wasne pro:ek&:e. W o8ra'ie )io<&i 'na:$u:F si= nas'e na:6=8s'e potr'e8y psy&7i&'ne9 o$8i:a si= w ni) typ nas'e: oso8owo<&i. StF$ 8ier'e si= inno<H startu $o )io<&i9 'rIJni&owanie :e: kryteriIw i pra6nie5. ? :e$ny&7 pr'ewaJa o8ra' )io<&i ro)anty&'ne:9 u inny&7 opieku5&'e:9 twIr&'e:9 eroty&'ne:. Ce$ni wi$'F w nie: 6Iwnie aktywno<H i ro'wI: O $'i=ki )io<&i )a:F si= saH ki)< O inni &7&F niF o8$ar'yH ko6o<. Wie#e osI8 'atr'y)u:e si= na :e$ny) ' ty&7 stopni9 sta:F& si= 8ior&a)i )io<&i9 rea#i'u:F& :e: o8ra' #u8 stara:F& si= nar'u&iH wi':= inny)9 9wy&7owaH $o nie:" $ru6F oso8=. G=8s'y) stopnie) )io<&i :est u&'ynienie ' nie: Jy&iowe:9 po$stawowe: warto<&i w kontak&ie ' $ru6F oso8F. Mio<H o'na&'a wIw&'as: pra6n= "i= us'&'=<#iwiH9 $aH $o8ro9 8y&ie ' To8F )nie us'&'=<#iwia. W te: )io<&i nast=pu:e w'a:e)na ak&epta&:a i to#eran&:a ' o8u stron9 ro'wi:a si= (as&yna&:a eroty&'na. RosnF&a 8#isko<H psy&7i&'na prowa$'i $o wi='i seksua#ne:9 ktIra :est :e$ny) 'e sposo8Iw wyraJania swe: )io<&i. Zako&7ani Jy:F w <wie&ie intensywny&7 u&'uH9 nastro:Iw9 sta:F si= $#a sie8ie pr'y:a&iI)i9 po)a6a:F so8ie w ro'wo:u swy&7 oso8owo<&i9 ra$o<H sprawia i) u&'ynienie &'e6o< $o8re6o $ru6ie:

oso8ie. Mio<H sta:e si= postawF9 :est wi=& &'y)< wi=&e: niJ u&'u&ie)9 :est (or)F kontaktu ' $ru6i) &'owiekie) o (as&ynu:F&e: inno<&i oso8owo<&iowe:9 eroty&'ne:9 seksua#ne:. WyraJa si= we wspIJy&iu seksua#ny)9 w &'uo<&ia&79 w po)a6aniu so8ie9 w twor'eniu wspI#ne6o syste)u warto<&i9 wi':i Jy&ia. Cest w nie: $awanie i 8ranie9 ra$o<H i wspI#nie 'nos'one &ierpienie9 $o8roH9 Jy&'#iwo<H9 $ia#o6 i pr'e8a&'enie. Tak rea#i'owana )io<H s'&'e6I#ny ro'wI: 'na:$u:e w )aJe5stwie i w Jy&iu ro$'inny)9 wyraJa si= w nie: 8owie) potr'e8a 8y&ia ra'e)9 utrwa#enie popr'e' $'ie&ko9 wspI#ny $o). !<ro$kie) &entra#ny) )io<&i sta:e si= wspI#ny <wiat warto<&i9 wi':a Jy&ia9 pr'ewa6a M. na$ C o8u stron. I) wyJs'y stopie5 )io<&i9 ty) wi=ks'e sF teJ :e: 'a6roJenia. Ce$ny) ' ni&7 :est u&'ynienie ' )io<&i ' $anF oso8F 6Iwne: wi':i Jy&ia9 :e$yne6o &e#u i sensu istnienia. Mio<H $o konkretne: oso8y sta:e si= po$stawowy) KrI$e) sa)oo&eny9 po&'u&ia 8e'pie&'e5stwa9 perspektyw Jy&iowy&7. Ina&'e: )IwiF&9 na $ru6ie: oso8ie 8u$u:e si= nie ty#ko wspI#nF pr'ys'o<H9 a#e i wasny sens 2A Jy&ia. W pr'ypa$ku L'awa#enia si=" te: )io<&i '8ur'eniu u#e6a ws'ystko9 pr'ys'o<H i wasna oso8owo<H9 tra&i si= &e# i sens Jy&ia. D#ate6o tak $ra)aty&'ne 8ywa:F #osy nies'&'=<#iwy&7 &'y nieu$any&7 )io<&i. CeJe#i nato)iast )io<H :est :e$nF ' warto<&i Jy&ia9 :e$ny) ' &e#Iw i sensIw Jy&ia9 to ry'yko niepowo$'enia nie $a:e takie6o spustos'enia. Ry'ykie) :est 8u$owanie &ae: wi':i Jy&ia i :e6o sensu na :e$ne: oso8ie. MoJe 'a8r')i to nie)i#e9 a#e konie&'ne :est pr'y:=&ie ry'yka niepowo$'enia. Mio<H twor'F okre<#one oso8owo<&i O stF$ tak rIJne sF :e: (or)y i sposI8 rea#i'a&:i. ? :e$ny&7 )io<H :est spoko:nF pr'ystaniF9 u inny&7 8ur'#iwF pr'y6o$F Jy&iowF. ? :e$ny&7 $o)inu:e wi=K inte#ektua#na9 u inny&7 u&'u&iowa. Ce$ni &eniF so8ie spoko:ne 8arwy i nastro:e9 inni Jywe i 8arwne. Mio<H :e$ny&7 :est stay) w'a:e)ny) ro'wo:e)9 inny&7 oa'F itp. I) 8arwnie:s'e9 8o6ats'e oso8owo<&i9 ty) wi=ks'e sF )oJ#iwo<&i stwor'enia (as&ynu:F&e: )io<&i. *o$o8nie 'rIJni&owany :est wspI#ny <wiat warto<&i. D#a :e$ny&7 :e6o istotF :est 8u$owanie 6nia'$a ro$'inne6o9 &aF ener6i= skierowu:F na or6ani'a&:= $o)u9 wy&7owanie $'ie&i. ? inny&7 ten <wiat warto<&i wyraJa 8o6ats'e aspira&:e: s'&'=<#iwy $o)9 stay ro'wI: oso8owo<&i9 &iekawie sp=$'one Jy&ie. SF teJ 'wiF'ki9 ktIre rea#i'u:F $'i=ki )io<&i warto<&i 'wiF'ane ' Jy&ie) spoe&'ny). I&7 )io<H sta:e si= :ak8y 9)atry&F" )io<&i9 i&7 a#trui') suJy teJ i inny). Ina&'e: )IwiF& )io<H :e$ny&7 o6rani&'a si= $o ni&7 sa)y&79 $o 6nia'$a9 ktIre twor'F9 )io<H inny&7 pro)ieniu:e na i&7 pas:e9 'ainteresowania9 pra&= &'y teJ na kontakty ' #u$K)i. Mio<H :est &'y)< nie 'nany). MoJe 8yH trwaa9 wierna9 spoko:na9 )oJe teJ 8yH 8ur'#iwa. Ce$ny&7 ')ienia9 &'yni #eps'y)i9 inni po'osta:F nie ')ienni. MoJe powstaH na6#e9 ' wy8u&7u i 8ywa s'&'=<#iwa. Inni )o'o#F si= w :e: twor'eniu9 &ay)i #ata)i pra&u:F na$ niF. ? :e$ny&7 pr'y&7o$'i 9w por="9 6$y yaistniao 'apotr'e8owanie na niF9 u inny&7 Lnie w por="9 pr'eo8raJa:F& &ae $oty&7&'asowe Jy&ie. !so8i<&ie nie #u8i= traktatIw po<wi=&ony&7 )io<&i. Cest ona 'apewne s'tukF9 a#e i &'y)< niepr'ewi$'iany) w pr'e8ie6u. W traktata&7 )Iwi si= o (a'a&7 )io<&i9 o )eto$a&7 :e: w'8o6a&ania itp. R'e&'ywisto<H wy)yka si= ty) ra&:ona#ny) $owo$'enio). SF$'=9 Je to $o8r'e. Mio<H :est wie#kF pr'y6o$F9 )a:F&F &os ' ta:e)ni&y. Cest s'ansF9 )oJ#iwo<&iF o nie 'nane: pr'ys'o<&i. I) 8o6ats'e oso8owo<&i9 i) wi=&e: F&'y 'ako&7any&79 i) wi=ks'y :est i&7 a#trui')9 i) 8o6ats'y wspI#ny syste) warto<&i9 ty) wi=ks'e s'ans= na i&7 )io<H9 # to napawa opty)i')e). Grani&e )io<&i DFJenie $o ws'e&7stronne:9 8o6ate:9 pene: ekspres:i i 8arw )io<&i :est 'ro'u)iaF t=sknotF #u$'kie6o ser&a9 kaJ$y 8owie) )ar'y 24

o pr'eJy&iu pi=kna i $o<wia$&'eniu s'&'=<&ia. Waro :e$nak pa)i=taH o ty)9 Je )io<H powsta:e )i=$'y #u$K)i9 a nie anioa)i9 'ro'u)iae 'ate)9 Je rIJne wa$y9 8=$y9 kon(#ikty9 tru$no<&i w poro'u)ieniu sF pro'F na:#eps'e: )io<&i. Tak wi=& natura#nF 8arierF )io<&i :est nas'a natura9 oso8owo<H ' :e: wa$a)i i 'a#eta)i. I) 8ar$'ie: i$ea#i'u:e)y )io<H9 i) wi=ks'e stawia)y :e: wy)a6ania9 ty) tru$nie: :F rea#i'owaH. *ierws'F 8arierF $#a )io<&i :est :e: wyi$ea#i'owana kon&ep&:a9 )o$e#9 utwor'one nie na )iar= rea#ny&7 )oJ#iwo<&i &'owieka. SF :es'&'e inne9 rIwnie &'=ste 8ariery )io<&i. Bariera sa)otno<&i Mio<H ty#ko niekie$y 8ywa nirwanF9 'atopienie) si= partnerIw w pr'eJywany) s'&'=<&iu. W kaJ$e: )io<&i $o<wia$&'a si= sa)otno<&i. Nie o'na&'a to u)nie:s'enia )io<&i9 po prostu nas'e C sta#e na) towar'ys'y i konie&'na :est u)ie:=tno<H 8y&ia ' so8F. CeJe#i nas'e C :est (or)owane 6Iwnie pr'e' <wiat 'ewn=tr'ny Minne oso8y9 $Kwi=ki9 'a:=&ia9 staF kr'Ftanin=N9 to ni& $'iwne6o9 Je nie potra(i si= pr'e8ywaH 'e so8F. Wie#e osI8 tak $a#e&e u&ieka o$ wasne6o C #u8 nie potra(i 8yH ' so8F9 Je w kaJ$e: wo#ne: &7wi#i 6orF&'kowo s'uka :ekie6oko#wiek 8o$K&a9 np. )u'yki9 ra$ia9 a#ko7o#u9 &'y:e:< o8e&no<&i. !so8y ' 8o6aty) <wiate) wewn=tr'ny)9 re(#eksy:ne9 potra(iF nie ty#ko 8yH ' so8F9 a#e prowa$'F ' so8F :ak8y $ia#o6. D#a ni&7 sa)otno<H :est nawet konie&'nF potr'e8F. Tak wi=& praw$'iwa $o:r'ao<H psy&7i&'na i u&'u&iowa po#e6a na wa<&iwe: propor&:i nas'e6o C wewn=tr'ne6o i C 'ewn=tr'ne6o9 sa)otno<H sta:e si= nie o6rani&'enie)9 #e&' warto<&iF. W )io<&i istnie:e nie ty#ko M.9 a#e i o$$'ie#ne C . DotF$ )Iwie) o e6'ysten&:a#ny) $o<wia$&'eniu sa)otno<&i9 istnie:e :e$nak 8o#esna sa)otno<H Ma wa<&iwie po&'u&ie osa)otnieniaN9 wynika:F&e ' nie'ro'u)ienia9 ' 8ariery w'a:e)ne6o kontaktu9 ' rIJny&7 kon(#iktIw. WIw&'as :e$ynie usiowanie otwar&ia si= wo8e& sie8ie9 nawiF'anie 8ar$'ie: s'&'ere6o kontaktu9 )oJe e#i)inowaH wspo)niane osa)otnienie. Bariera p&i Istnie:F pewne (eno)eny psy&7i&'ne i 8io#o6i&'ne9 na#eJF&e $o <wiata $ane: p&i9 o6rani&'one ty) <wiate)9 np. $o<wia$&'enia &iFJy9 poro$u9 $o'nania seksua#ne we wspIJy&iu9 'na&'enie &iaa9 wieku9 o:&ostwa itp. 0aJ$y ' ty&7 (eno)enIw o'na&'a inno<H p&i. Nie :est to rIwno'na&'ne ' po&'u&ie) o8&o<&i9 sa)otno<&i. Z$ar'a si=9 Je partner'y po'osta:F tu w pewne: i'o#a&:i i nie'ro'u)ieniu $#a sie8ie9 a#e inni9 $'i=ki u)ie:=tno<&i w&'uwania si=9 wraJ#iwo<&i9 interak&:i9 pr'ekra&'a:F wspo)nianF 6rani&= inno<&i. Cest to )oJ#iwe rIwnieJ wte$y9 kie$y partner'y 'na:F spe&y(ik= psy&7oseksua#ne: i psy&7i&'ne: o$)ienno<&i p&i. Cest to 'res'tF konie&'ny warunek $#a $o8re6o poro'u)ienia )aJe5skie6o. Bariera oso8owo<&i 0aJ$y :est niepowtar'a#nF in$ywi$ua#no<&iF9 (or)owanF w inny&7 <ro$owiska&7 ro$'inny&79 ' o$)ienny) $o<wia$&'enie) Jy&iowy)9 'e 'rIJni&owany)i 'ainteresowania)i9 &e&7a)i &7arakteru itp. Zro'u)iae 'ate)9 Je postr'e6anie <wiata9 e)o&:e9 potr'e8y9 o&'ekiwania9 7o88y )o6F ByH u rIJny&7 osI8 o$)ienne. R'e&' :e$nak w ty)9 :ak na nas'F inno<H rea6u:e $ru6a oso8a. SF (or)y reak&:i prowa$'F&e $o o$&'u&ia Lo$" w 'wiF'ku: np. usiowanie 9wy&7owania" so8ie partnera9 o<)ies'anie :e6o 7o88y9 postaw9 pr'ypisywanie i) typowy&7 wa$ itp. W 'wiF'ka&7 #epie: ro'u)ie:F&y&7 si= inno<H partnera w'8u$'a nie ty#ko to#eran&:=9 a#e i potr'e8= wspIu&'estni&'enia w te: inno<&i i wIw&'as 'a&'yna pr'ewaJaH ten$en&:a L$o" w 'wiF'ku. Zate) oso8owo<H partnerIw )oJe '8#iJaH i&7 $o sie8ie #u8 o$$a#aH w 'a#eJno<&i o$ pr'y:=te: postawy wo8e& te: inno<&i. Bariera pr'es'o<&i W )io<&i ty#ko po'ornie ws'ystko 'a&'yna si= o$ Ltu i tera'" 'wiF'ku9 o$ okre<#enia wspI#ne: pr'ys'o<&i. 0aJ$y )a swI: 8a6aJ pr'es'o<&i9 )oJe 8yH ona 8e'kon(#iktowa9 a#e )oJe 8yH i kon(#iktowa $#a 'wiF'ku. YrI$e) kon(#iktu )oJe

8yH np. inno<H sty#Iw 8y&ia i w'or&Iw ro#i ko8iety9 )=J&'y'ny wyniesione ' $o)u9 t'w. pr'es'o<H eroty&'na9 w'8u$'a:F&a 'a'$ro<H9 po&'u&ie 'a6roJenia. Cakko#wiek nikt nie )a prawa $o pr'es'o<&i $ru6ie: oso8y9 :e$nak wie#e e#e)entIw te: pr'es'o<&i stwar'a 'a6roJenie9 napi=&ie. "'=sto 'auwaJa si= to np. w 'wiF'ka&79 w ktIry&7 ko8ieta $ysponu:e 8o6aty) $o<wia$&'enie) seksua#ny). 0on(#ikowo<H pr'es'o<&i )oJe wynikaH ' 6ry wyo8raKni9 ' tru$no<&i w aktua#ny) $ostosowaniu si= partnerIw9 :ak rIwnieJ ' o$&'uwa#ne6o &iFJenia te: pr'es'o<&i9 traktowane: pr'e' partnera :ako L'oty okres" swe6o Jy&ia. *r'e'wy&i=Jenie 8ariery :est )oJ#iwe :e$ynie wIw&'as9 6$y o8ie strony &'u:F9 Je Ltu i tera'" 'wiF'ku :est s'&'=<#iwe i 8o6ats'e o$ pr'es'o<&i. Bariera sy6naIw *artner'y pr'eka'u:F so8ie wie#e sy6naIw sowny&7 i niewer8a#ny&7 M)i)i&'ny&79 $otykowy&79 wynika:F&y&7 ' 'a&7owania itp.N9 w'8u$'a:F&y&7 okre<#one na nie reak&:e. Zro'u)iae9 Je istnie:e pewna spe&y(i&'na inno<H ty&7 sy6naIw9 uwarunkowana <ro$owiskie)9 wyks'ta&enie)9 p&iF9 $o<wia$&'enie) itp. W $o8ry) 'wiF'ku wspo)niane sy6nay o$&'ytywane sF prawi$owo i w'8u$'a:F o&'ekiwanF9 2D 2> poJF$anF reak&:=. W 'wiF'ka&7 nie$ostosowany&79 kon(#iktowy&7 sy6nay te )o6F 8yH )ao &'yte#ne9 o$8ierane o$wrotnie o$ swe6o 'na&'enia. *o'ytywne u&'u&ia9 pr'eJy&ia )oJna rIwnieJ u'ewn=tr'niaH9 &'e6o np. )a)y #i&'ne pr'yka$y w reak&:a&7 nas'e6o or6ani')u: wyra'e) na:wyJs'e6o 'a$owo#enia )oJe 8yH pa&'9 <)ie&79 )i#&'enie9 8ur'#iwa #u8 pow<&iF6#iwa reak&:a. *o$o8ne 'rIJni&owanie istnie:e rIwnieJ i w inny&7 u&'u&ia&79 nie )a 8owie) :e$ne: (or)y ekspres:i. I) )nie:s'a :est w'a:e)na 'na:o)o<H partnerIw9 i) u8oJs'y $ia#o69 wy)iana in(or)a&:i9 ty) wi=ks'e )oJe oka'aH si= 'a6u8ienie9 &o $o tra(no<&i o$&'ytywania sy6naIw. Ce$ni u:awnia:F swo:F )io<H 8ar$'o 8ur'#iwie9 wy#ewnie9 inni pr'e' )i#&'enie i $otykP :e$ni )a:F 8o6atF )i)ik=9 inni 9ka)iennF". Z$awao8y si=9 Je porus'a) sprawy 8ar$'o o&'ywiste9 &'=sto :e$nak :este) <wia$kie) $ra)atIw 'wiF'kIw9 ktIre nie potra(iy pr'ea)aH 8ariery )i#&'enia9 wy)iany in(or)a&:i konie&'ne: $#a w'a:e)ne6o po'nania i 'ro'u)ienia. Mio<H :est poten&:a#nF )oJno<&iF9 twor'enie)9 ewo#u&:F. Wspo)niane wyJe: 8ariery )o6F 8yH :e: o6rani&'enie)9 KrI$e) 'aniku #u8 tE& JeniF w'a:e)ne6o 'ro'u)ienia i w'8o6a&enia. De&y$u:e o ty) $ia#o69 wspIpra&a i wy)iana in(or)a&:i. ST RT W M -RE/STW! *r'e:<&ie ' okresu pr'e$ )aJe5skie6o w )aJe5 stwo stra&io wie#e 'e swy&7 $oty&7&'asowy&7 typowy&7 &e&79 nie stao si= :e$nak pr'e:<&ie) a6o$ny)9 pynny). W &'asie pr'es'y) istniay pewne okre<#one (a'y &7o$'enia 'e so8F: po'nanie9 sy)patia9 nar'e&'e5stwo. 0aJ$a ' ty&7 (a' )iaa okre<#one ku#turowo o8y&'a:owe (or)y i &e&7y. Wie)y ' wie#u 8a$a59 Je Lno& po<#u8na" ra&'e: r'a$ko 8ya ini&:a&:F wspIJy&ia seksua#ne6o9 a#e w wyniku $o)inu:F&y&7 nor) i tra$y&:i w&'e<nie:s'e wspIJy&ie 8yo L'aka'any) owo&e)". na#i'a wie#u )aJe5stw9 ktIre nie )iay wspo)niany&7 typowy&7 (a'9 wska'u:e :e$nak9 Je istnie:e inno<H okresu pr'e$)aJe5skie6o i )aJe5stwa9 po&'Ftkowo nieu<wia$o)iona i niepr'ewi$ywana pr'e' sa)y&7 'ainteresowany&7. !kres pr'e$)aJe5ski :est wa<&iwie okrese) o&'ekiwa59 na$'iei i )ar'e5. Ws'ystko w pr'ys'o<&i :est )oJ#iwe9 a#e ta pr'ys'o<H :es'&'e nie istnie:e. G#ory(ika&:a )io<&i :ako po$stawowe6o )otywu Seks partnerski 2@ 'awierania )aJe5stwa ro$'i teJ pewne )ity9 np. o )io<&i pr'e'wy&i=Ja:F&e: ws'ystkie pr'es'ko$y. Teorety&'nie :est to )oJ#iwe9 6$yJ praw$'iwa )io<H

potra(i 8yH twIr&'a i pr'eks'ta&a:F&a9 potra(i twor'yH &'owieka na nowo. "'y :e$nak 'aws'e )a)y $o &'ynienia ' takF )io<&iF pr'e' wie#kie LM"X ZwrIH)y uwa6= np. na $o<H pows'e&7ny (akt #ek&ewaJenia <ro$owisk9 ' ktIry&7 wywo$'F si= 'ako&7ani. Istnie:e u ni&7 wiara9 Je F&'F&a i&7 )io<H potra(i 'atr'eH ws'e#kie rIJni&e. "'=sto :e$nak :uJ pierws'e ty6o$nie wspI#ne6o Jy&ia wska'u:F9 Je &e&7y u(or)owane w <ro$owisku ro$'inny) )a:F 'na&'nie wi=ks'y 'akres o$$'iaywania9 niJ to pierwotnie pr'ewi$ywa#i<)y. Dopiero Jy&ie &o$'ienne u:awnia ' &aF siF9 :ak 8ar$'o potra(i)y 8yH po$o8ni $o swy&7 ro$'i&Iw. Spotyka) niekie$y $ra)aty&'ne pr'yka$y pr'eJywania nie&7&iane: i$enty(ika&:i 'e swy)i ro$'i&a)i: LZaws'e &7&iae) 8yH inny niJ )I: o:&ie&9 8o#e<nie pr'eJywae) :e6o stosunek $o )atki9 o8ie&ywae) so8ie9 Je u )nie 8=$'ie ina&'e:9 ty)&'ase) stae) si= po$o8ny $o nie6o9 nienawi$'= sie8ie 'a to". "'yJ to :est :e$nak takie $'iwneX Zapo)ina)y o ty)9 Je nas'a oso8owo<H9 )=sko<Hko8ie&o<H (or)u:e si= nie ty#ko pr'e' wyreJyserowany pr'e' nas sa)y&7 s&enarius'9 a#e 'awiera teJ wie#e nie<wia$o)y&7 i$enty(ika&:i i na<#a$owni&tw. Nie twier$'= 8yna:)nie:9 Je :este<)y 'aws'e wierny)i kopia)i nas'y&7 pr'o$kIw9 a#e nie 8a6ate#i'u:)y i&7 wpywu na nas i wpywu na nas'y&7 pr'ys'y&7 wspI)aJonkIw. Nie:e$en 'wiF'ek ro'pa$ si= w wyniku nie)oJno<&i 9pr'erwania p=powiny" ' wasny) <ro$owiskie) ro$'inny) &'y teJ nie)oJno<&i po6o$'enia spr'e&'ny&7 )o$e#i Jy&ia &o$'ienne6o9 ku#tury &o$'ienne: i wpo:ony&7 syste)Iw warto<&i. W okresie pr'e$)aJe5ski) istnie:e teJ pows'e&7na i 'ro'u)iaa wiara w pr'ys'y suk&es. !pty)i') )io<&i $a:e &'=sto $o8re sa)opo&'u&ie i wiar=9 Je L:ako< ws'ystko uoJy si= $o8r'e9 8o si= ko&7a)y". Nie 'aws'e :e$nak :este<)y w stanie pr'ewi$'ieH 'na&'enia spraw )ies'kaniowy&79 wspIJy&ia ' te<&ia)i9 ro'oJenia o8owiF'kIw wynika:F&y&7 ' naro$'enia $'ie&ka. "i=Jar nowy&7 'a$a5 )oJe oka'aH si= si#nie:s'y o$ opty)i')u. "'y o'na&'a to kry'ys )io<&i9 &'y teJ kry'ys kon&ep&:i wspI#ne6o Jy&iaX Wy$a:e )i si=9 Je pro8#e) tkwi 6$'ie in$'ie:. W okresie pr'e$)aJe5ski) (as&yna&:a u&'u&iowa i opty)i') po'wa#a:F atwo pr'e'wy&i=JaH kon(#ikty. Nie u)ie)y u&'yH si= s'tuki opty)a#ne6o ro'wiF'ywania kon(#iktIw )i=$'y so8F9 sF one wi=& na:&'=<&ie: a6o$'one #u8 8a6ate#i'owane. Ty)&'ase) w Jy&iu &o$'ienny)9 wspI#ny)9 wa<nie taka u)ie:=tno<H :est nie'8=$na. 0on(#ikty sF nieuniknione9 r'e&' w ty)9 a8y u)ieH :e ro'wiF'ywaH. Inna prawi$owo<H: *rI8y wspIJy&ia seksua#ne6o )o6F w okresie pr'e$)aJe5ski) $aH 'u$ne po&'u&ie pr'ystosowania seksua#ne6o Ni8y ws'ystko pr'e8ie6a i$ea#nie: (as&ynu:F&a w'a:e)nie ars a)an$i9 sF or6a')y9 'a$owo#enie9 'ainteresowanie9 po$o8ne potr'e8y i te)pera)enty. *IKnie: oka'u:e si=9 Je owo pr'ystosowanie 8yo po'orne i 'a&'yna:F si= tru$no<&i we wspIJy&iu. Wie#e i)poten&:i i o'i=8o<&i )a &7arakter wtIrny9 a nie pierwotny. ?$ane &'y nieu$ane wspIJy&ie pr'e$)aJe5skie :es'&'e ni&'e6o nie pr'esF$'a. Wynika to ' (aktu9 ktIry )oJna o$nie<H i $o inny&7 s(er Jy&ia we $wo:e9 Je ni& tu nie )a &7arakteru stae6o9 nie')ienne6o. !ka'u:e si=9 Je Jy&ie we $wo:e :est pro&ese) ewo#u&y:ny)9 sta#e ')ienia:F&y) si=9 a :e6o pr'e8ie6 'a#eJy w rIwny) stopniu o$ nas'y&7 &e&79 $yspo'y&:i9 :ak i o$ u)ie:=tno<&i pr'ewi$ywania. StF$ ). in. w wie#u kra:a&7 postu#u:e si= nauki pr'e$)aJe5skie9 pr'y6otowanie $o Jy&ia w ro$'inie9 w ktIry&7 ka$'ie si= na&isk na ro'8u$'enie wyo8raKni i uka'anie ewo#u&y:ne6o i ')ienne6o &7arakteru Jy&ia we $wo:e9 po$a:e na:8ar$'ie: typowe prawi$owo<&i9 (rustra&:e i kon(#ikty. !kres pr'e$)aJe5ski &7araktery'u:e si= ). in. po'orno<&iF 'na:o)o<&i w'a:e)ny&7 C O :est to po'orne M.. Zupenie 'ro'u)iae9 Je tak si= $'ie:e. W ty) okresie si#nie wyraJa si= potr'e8a ak&epta&:i9 u'nania9 wi$'enia sie8ie w o&'a&7 $ru6ie: oso8y :ako poJF$ane6o wspItowar'ys'a Jy&ia. Tak wi=& ' :e$ne: strony 'aka$a)y rIJowe oku#ary9 ' $ru6ie: :este<)y &'=sto po'ornie praw$'iwi9 :este<)y taki)i9 :aki)i &7&ie#i8y<)y 8yH w o&'a&7 uko&7ane: oso8y. !8ra' rea#ny9 a i$ea#ny to :e$nak nie to sa)o i Jy&ie &o$'ienne o$sania praw$= o nas O stF$ po&'u&ie

ro'&'arowania: LBy 'upenie inny pr'e$ <#u8e)"9 Lto nie ten sa) &'owiek". Ce$ynie w ty&7 'wiF'ka&79 ktIre :uJ w okresie pr'e$)aJe5ski) F&'ya pr'y:aK5 i $o:r'ao<H praw$a o C 9 ' :e: wa$a)i i 'a#eta)i u:awnia si= w&'e<nie:9 a i&7 'na:o)o<H9 ak&epta&:a i to#eran&:a 6warantu:F suk&es w pr'ys'o<&i. ZwrIH)y uwa6= na :es'&'e innF prawi$owo<H. !kres pr'e$)aJe5ski to pr'e$e ws'ystki) pr'y:e)ne 8ywanie 'e so8F. Nie )a :es'&'e o8owiF'kIw9 :este<)y ty#ko $#a sie8ie ' nas'y)i )ar'enia)i9 o&'ekiwania)i. Mio<H nas opro)ienia i 6r'e:e. Na spotkania pr'y6otowu:e)y si=9 :este<)y nastawieni na $ru6F oso8=. W Jy&iu &o$'ienny) we $wo:e 'a&'yna pr'esuwaH si= ak&ent na inne tre<&i O 8u$owanie <wiata M.9 ur'F$'anie si=9 a to wy)a6a o(iar i po<wi=&e5. Mio<H oka'u:e si= $wu8ie6unowa9 a nie :e$no8ie6unowa. # 8ywa9 Je nie #ikwi$u:e po&'u&ia osa)otnienia9 niepoko:Iw9 Je nie :est wie&'notrwaF nirwanF. Nie :est to 8yna:)nie: 'apr'e&'enie) )io<&i9 a#e pewne: :e: nierea#ne: kon&ep&:i. Wie#e 8a$a5 po<wi=&ony&7 pr'ystosowaniu )aJe5skie)u wska'u:e9 Je wa<nie okres pr'e$)aJe5ski $e&y$u:e o pr'ys'y&7 #osa&7 'wiF'ku9 a#e po#e6a to 6Iwnie nie ty#e na sa)e: si#e u&'uH &'y wi='i eroty&'ne:9 &o wi='i &7araktero#o6i&'ne:9 <ro$owiskowe:9 inte#ektua#ne:. Ina&'e: )IwiF&: i) wi=&e: s(er F&'y9 ty) wi=ks'e s'ans= na pr'ys'o<H. De&y$u:e tu pewna po$stawowa orienta&:a Jy&iowa: a#truisy&'na #u8 e6o&entry&'na. Ta $ru6a spr'y:a powstawaniu kon(#iktIw. "iekawe9 Je takie &e&7y9 :ak: $o8roH9 a6o$no<H9 to#eran&:a9 &iepy stosunek $o #u$'i9 po'ytywny <wiat warto<&i9 ktIre pr'e&ieJ stanowiF 8ar$'o 23 22 spr'y:a:F&e s'&'=<&iu )aJe5skie)u pre$yspo'y&:e9 stosunkowo r'a$ko sF wy)ieniane w #itanii &e&7 i$ea#ne6o partnera Jy&iowe6o. S'ko$a9 Je te &e&7y sF $o&eniane poniew&'asie. !kres )aJe5ski stanowi nowF :ako<H Jy&ia we $wo:e9 )oJe twor'yH po:=&ie M.9 a#e :ak wie)y9 nie )usi. Nast=pu:e ')iana priorytetIw. Na$a# waJna :est )io<H9 pr'ystosowanie seksua#ne9 a#e $o&7o$'F $o 6osu potr'e8y usta#enia ro'ka$u $nia i o8owiF'kIw9 ur'F$'ania si=9 twor'enia L6nia'$a". Dotyka)y tera' na$er istotne6o pro8#e)u )ies'kaniowe6o. Byo8y i$eae)9 a8y w ty) tru$ny)9 a&'ko#wiek pi=kny) okresie Jy&ia9 )o$'i )o6#i 8yH sa)i we wasny)9 niekr=pu:F&y) )ies'kaniu. Da:e to wie#e s'ans: o$erwania si= o$ ro$'iny9 stwor'enia wasne6o )o$e#u Jy&ia9 k#i)atu inty)no<&i $#a #eps'e6o pr'ystosowania seksua#ne6o9 po&'u&ia o$powie$'ia#no<&i 'a M.. Ry&ie po'8awione warunkIw inty)no<&i a#8o $oprowa$'a $o nerwi& i $ys7ar)onii seksua#ne:9 a#8o teJ pr'es'ka$'a $ostosowaniu seksua#ne)u i pIKnie: nawet na:pi=knie:s'e )ies'kanie )oJe nie poprawiH wspIJy&ia. Ma)y tu $o &'ynienia ' para$oksa#nF (or)F Zespou Trisana i I'o# $y. WspIJy&ie seksua#ne w warunka&7 skr=powania )oJe nawet 8yH u$ane. Warunki pewne6o napi=&ia9 okre<#one6o &'asu i 'a&7owania po'orIw9 Je Lni& si= nie $'ie:e"9 )o6F $'iaaH )o8i#i'u:F&o na &'as trwania reak&:i seksua#ny&7 i skrI&enia ars a)an$i. W warunka&7 nieskr=powane6o #uksusu9 :aki) :est sa)o$'ie#ne )ies'kanie9 8rak sty)u#a&:i wynika:F&e: ' napi=&ia )oJe wa<nie para$oksa#nie 'a8ur'yH osiF6anie satys(ak&:i seksua#ne:. Warto pa)i=taH o ty) )e&7ani')ie tru$no<&i seksua#ny&79 na:&'=<&ie: 8owie) utoJsa)ia si= 'e warunki )ies'kaniowe ' nieu$any) wspIJy&ie) seksua#ny). !ka'u:e si=9 Je :est to rIwnieJ :e$na ' pr'y&'yn psu&ia si= kontaktIw seksua#ny&7 w pr'ys'o<&i9 6$y warunki :uJ 8=$F $o8re. W&'esna (a'a Jy&ia we $wo:e9 L)io$owy )iesiF&"9 kry:e w so8ie 8ar$'o istotny pro&es ks'tatowania rIwnowa6i si partnerIw. Cest to ter)in )oJe nie'8yt u$any9 a#e 'a&'erpni=ty ' psy&7o#o6i&'ne: teorii 6ier. Ina&'e: )IwiF& w ty) okresie usaa si= uka$ w'a:e)ny&7 'a#eJno<&i )i=$'y partnera)i9 ro'ka$u $o)ina&:i O u#e6o<&i. !8e&nie &ora' wi=&e: )Iwi si= o )aJe5stwa&7 partnerski&79 niektIr'y ro'u)ie:F ten ter)in w sensie a8so#utne: rIwnowa6i9 rIwno<&i9 &o O o&'ywi<&ie O :est )ite). W kaJ$y) 'wiF'ku 'aws'e :e$na 'e stron9 pr'yna:)nie: nie'na&'nie9 $o)inu:e.

W tra$y&y:ne: o8y&'a:owo<&i na:&'=<&ie: 8y to pro&es a6o$ny9 pr'e8ie6a:F&y 8e' wstr'FsIw. *o prostu )=J&'y'na i ko8ieta w&7o$'i#i w konkretne ro#e spoe&'ne Jony i )=Ja9 ' po$'iae) o8owiF'kIw9 powinno<&i9 pr'y u'nany) spoe&'nie prioryte&ie )=ski). !8e&nie9 w epo&e e)an&ypa&:i i nieokre<#ono<&i )o$e#i )=sko<&iko8ie&o<&i :est to pro&es 'na&'nie tru$nie:s'y i &'=sto kon(#iktowy. Z )oi&7 $o<wia$&'e5 terapeuty&'ny&7 wynika9 Je :est to o8e&nie 8ar$'o pows'e&7na pr'y&'yna wie#u kon(#iktIw )aJe5ski&7. Naka$a:F si= tu pewne spr'e&'no<&i 'wiF'ane ' pr'eo8raJenia)i spoe&'ny)i. Z 8a$a5 wynika9 Je w wie#u $o)a&7 oso8F steru:F&F Jy&ie) ro$'inny)9 Lsi#nie:s'F" psy&7i&'nie9 :est )atka. Nie po'osta:e to 8e' wpywu na &Irki9 ktIre )a:F okre<#ony w'Ir $o na<#a$owania9 a :e$no&'e<nie sa)e sF nie'a#eJne w wyniku posia$ane6o 'awo$u9 wyks'ta&enia i aspira&:i wasne6o awansu. Z ko#ei synowie9 )a:F&y )atki wyr=&'a:F&e i&7 we ws'ystki)9 )o6F o&'ekiwaH L)atkowania" 'e strony swoi&7 Jon9 &7oH sF rIwnieJ $'ie$'i&a)i pariar&7a#ne6o )o$e#u )=sko<&i. *owsta:e o&'ywisty w te: sytua&:i kon(#ikt. Ce$nF ' (or) :e6o u:awniania :est Jy&ie seksua#ne9 ty 8owie) )oJe po$<wia$o)ie wyraJaH si= protest wo8e& partnera. Tak wi=& wie#e pr'ypa$kIw o'i=8o<&i9 i)poten&:i9 u&ie&'ki w sa)o'aspoka:anie si= )a taki wa<nie )e&7ani'). W 8a$ania&7 wie#u )o$y&7 )aJe5stw powtar'a si= teJ :es'&'e inny ro$'a: skar6: na 'nuJenie s'ar'y'nF i &o$'ienno<&iF. W okresie pr'e$)aJe5ski) wspI#nie sp=$'ony &'as 8y 8ar$'ie: L8arwny"9 $ru6ie: oso8ie 'a#eJao na pr'e$stawieniu si= w kor'ystny)9 atrak&y:ny) <wiet#e. Sa) (akt 'awar&ia )aJe5stwa9 a w 'wiF'ku ' ty) po&'u&ie 8e'pie&'e5stwa9 )oJe Lpo$&iFH skr'y$a" i ')nie:s'yH 'a&7owania a$ora&y:ne. *artner :awi si= 'ate) w sposI8 na6y :ako inny9 )nie: interesu:F&y9 )nie: 'a8ie6a:F&y o w'6#=$y. Doty&'y to o8u stron. S'tuka Jy&ia )aJe5skie6o po#e6a ). in. na u)ie:=tno<&i po$tr'y)ywania 'a&7owa5 a$ora&y:ny&7 i uatrak&y:niania w'a:e)ne6o Jy&ia9 pr'e&iw$'iaania nu$'ie i )onotonii. Wy)a6a to wie$'y o inno<&i psy&7i&'ne: i psy&7oseksua#ne: p&i9 :ak rIwnieJ wie$'y o Lstrate6ii )aJe5skie:"9 u)ie:=tno<&i ko)unikowania so8ie swy&7 potr'e8. Na 'ako5&'enie 'atr'y)a) si= pr'y ty) ostatni) po:=&iu. MoJe na) si= '$awaH9 Je nas'e potr'e8y9 pr'eJy&ia i o&'ekiwania powinny 8yH &'y)< o&'ywisty) $#a $ru6ie: oso8yP r'eko)o powinna ona wie$'ieH9 &o si= w nas $'ie:e9 # popr'esta:e si= na sa)y) o&'ekiwaniu. CeJe#i partner nie spenia ty&7 o&'ekiwa59 to pr'ypisu:e )u si= L8rak wyo8raKni"9 LwraJ#iwo<&i" it$. Doty&'y to rIwnieJ ars a)an$i. Nie'8=$ne :est 'ate) w'a:e)ne ko)unikowanie si=9 u:awnianie swy&7 potr'e8 i o&'ekiwa59 ktIre nie 'aws'e )us'F 8yH o&'ywiste $#a $ru6ie: oso8y. Ws'ystkie te ro'waJania ' wie#u punktIw wi$'enia po$waJa:F stereotyp L)io$owe6o )iesiF&a"9 ktIry 'a'wy&'a: pr'e8ie6a pIKnie:9 kie$y 'wiF'ek wypra&owa so8ie stan rIwnowa6i9 :e<#i o&'ywi<&ie :est ona ak&eptowana i atrak&y:na $#a o8u stron. 1GG DI!D!W. MIESIT" ,istoria o8y&'a:o wo<&i eroty&'ne: pena :est )itIw9 kry:F&y&7 w so8ie spr'e&'no<H ku#ty wowane6o w'or&a ' r'e&'ywisto<&iF. Ce$ny) ' taki&7 Nr'yka$Iw :est )it )io$owe6o )iesiF&a. Sa)o s(or)uowanie L)ioiowy" wska'u:e9 Je wspIJy&ie seksua#ne )o$e: pary utoJsa)ia i= ' na:pi=knie:s'y) okrese) i&7 wi='i seksua#ne:9 'e <wiate) na:ar$'ie: pr'y:e)ny&7 pr'eJyH i $o'na5 eroty&'ny&7. CeJe#i :e$nak 6=8ie: pr'y:r'eH si= ro'wo:owi wspo)niane6o )itu E o8y&'a:owo<&i i r'e&'ywisto<&i seksua#ne:9 to pr'ysowiowy L)iI$" '=so oka'u:e si= i#u'ory&'ny. *o&'Ftki wspIJy&ia )o$e: pary9 &'y) o8e&nie :uJ wie#e wie)y9 &'=sto sF wa<nie 'apr'e&'enie) )io$u". RIJnoro$ne tru$no<&i9 'a7a)owania9

'a8ur'enia seksua#ie utru$nia:F osiF6anie pr'ystosowania seksua#ne6o9 &'=ste teJ 8ywaF ro'&'arowania i 'awo$y. W wie#u 'wiF'ka&7 praw$'iwie )io$owy skres wspIJy&ia seksua#ne6o nast=pu:e 'na&'nie pIKnie:9 kie$y u$a:e 1GA si= O $'i=ki w'a:e)ne)u po'naniu9 $ostosowaniu swy&7 upo$o8a5 i reak&:i seksua#ny&7 O stwor'yH wspI#not= eroty&'nF. Cak wy6#F$a w )o$y&79 <wieJo 'awarty&7 )aJe5stwa&7 i&7 L)io$owy )iesiF&"X Cakie sF :e6o na:&'=<&ie: spotykane (or)y i typyX Na po$stawie 8a$a5 i o8serwa&:i ty&7 'wiF'kIw )oJna o$rIJniH ki#ka &7arakterysty&'ny&7 pr'yka$Iw. Le6a#i'a&:a istnie:F&e: wi='i seksua#ne: D#a wie#u )o$y&7 par )aJe5stwo sta:e si= #e6a#i'a&:F istnie:F&e6o :uJ upr'e$nio 'wiF'ku seksua#ne6o i uro&'ystF &ere)oniF. W i&7 Jy&iu L)io$owy )iesiF&" istnia :uJ pr'e$te): $os'o $o pr'ystosowania seksua#ne6o i spraw$'enia si= po$ ty) w'6#=$e)9 # wa<nie to skonio i&7 $o po$:=&ia ostate&'ne: $e&y':i Jy&ia we $wo:e. Tak wi=& pr'ysowiowy )io$owy )iesiF& nie o'na&'a w ty&7 pr'ypa$ka&7 Ja$ne: inno<&i w kontakta&7 seksua#ny&7. "'=sto :e$nak ro$'i&e )o$y&7 u$a:F9 iJ wier'F9 LJe ni& )i=$'y )o$y)i nie 8yo". Taka postawa :est wyra'e) potr'e8y 'a&7owania konwenansIw9 po'orIw9 potwier$'enia skute&'no<&i wpa:any&7 $'ie&io) nor) i 'asa$. MaJe5stwo niekie$y sta:e si= u&'u&ie) u#6i $#a ro$'i&Iw9 tera' 8owie) Lseks :est $o'wo#ony"9 a :e6o konsekwen&:e )ies'&'F si= w ra)a&7 )aJe5stwa. ZespI Trisana i # Jo$y W o8y&'a:owo<&i europe:skie: istnie:e interesu:F&y (eno)e) O t'w. 'espI Tristana i # Jo$y. Wyst=pu:e on u osI89 ktIre )a:F si#nie 'ako$owane nor)y 'aka'u wspIJy&ia pr'e$)aJe5skie6o ' :e$no&'esnF si#nF potr'e8F 'erwania L'aka'ane6o owo&u". W okresie pr'e$)aJe5ski) nast=pu:e 'ate) '$er'enie si= spr'e&'ny&7 potr'e8. *o$:=&ie wspIJy&ia seksua#ne6o prowa$'i ' :e$ne: strony $o o$&'uwania pr'y:e)no<&i i powstania wi='i seksua#ne:9 ' $ru6ie: :e$nak towar'ys'y )u pewne napi=&ie i po&'u&ie winy ' powo$u pr'ekro&'enia wpo:one6o 'aka'u9 nor)y. WspIJy&ie seksua#ne )oJe 8yH 8ar$'o u$ane9 a#e e)o&:e i napi=&ia wynika:F&e ' pr'ea)ania 'aka'u stanowiF spe&y(i&'ny &'ynnik $opin6u:F&y. Ina&'e: )IwiF& wspIJy&ie pr'e8ie6a na wysoki) po'io)ie wewn=tr'ne6o napi=&ia9 $o$atkowe: ener6ii. t)os(era owo&u 'aka'ane6o po8u$'a po$<wia$o)o<H9 aktywno<H psy&7i&'nF9 na$a:e wspIJy&iu spe&y(i&'ny k#i)at. *o 'awar&iu 'wiF'ku )aJe5skie6o wspIJy&ie sta:e si= L#e6a#ne"9 $o'wo#one9 nie 8u$'i po&'u&ia winy. Z$awao8y si=9 Je istotnie 8=$'ie to )io$owy )iesiF& 'wiF'ku wo#ne6o :uJ o$ napi=H. !ka'u:e si=9 Je :est o$wrotnie. *o:awia si= spa$ek 'ainteresowania wspIJy&ie)9 o8niJa si= po'io) o$&'uH i $o'na59 niekie$y wy'wa#a si= 'nie&7=&enie &'y nawet o'i=8o<H. D#a )o$e: pary :est to KrI$e) wie#kie6o 'asko&'enia. *r'e&ieJ :es'&'e nie$awno i&7 wspIJy&ie 8yo u$ane9 $ostar&'ao wie#e pr'y:e)no<&i9 ko5&'yo si= or6a')e)9 o$ 1G4 &'uwa#i potr'e8= 8y&ia ra'e)9 a tera' 8e' istotne6o powo$u na6#e pr'esao i&7 interesowaH9 sao si= )$e9 )ao atrak&y:ne. Zro'u)iae9 Je s'uka:F pr'y&'yn te6o stanu r'e&'y9 a#e pr'e&ieJ w i&7 Jy&iu &o$'ienny) ni& si= nie ')ienio9 skF$ 'ate) ten $ra)atX Doka$nie:s'a ana#i'a takie6o 'wiF'ku po'wa#a stwier$'iH9 Je pr'y&'ynF po6ors'enia i&7 wspIJy&ia seksua#ne6o saa si= owa #e6a#no<H9 'a8rako $opin6u9 k#i)atu pewne6o napi=&ia &'y ener6ii psy&7i&'ne: towar'ys'F&e: upr'e$nio wspIJy&iu. Z)a6anie si= ' po&'u&ie) winy9 pr'ekra&'anie ta8u oka'ao si= 8o$K&e) $opin$u:F&y) seksua#nieP tera' te6o 8o$K&a nie )a. # ty) ). in. )oJna tu)a&'yH nie'ro'u)iay $#a oto&'enia (akt ro'pa$u niektIry&7 <wieJo powstay&7 )aJe5stw9 8=$F&y&7 upr'e$nio '6rany)9 u$any) 'wiF'kie)9 ). in. seksua#ny).

MiesiF& $'ie&ka Znany :est (akt 'awierania )aJe5stw w sytua&:i pr'y)usowe:9 ' powo$u &iFJy. Nie &7o$'i )i tu o 'wiF'ki9 ktIre pr'e' (akt &iFJy pr'yspies'yy $e&y':= 'awar&ia )aJe5stwa. Ma) na )y<#i pary9 ktIre :es'&'e nie )iay )atry)onia#ny&7 p#anIw9 a#e ' powo$u na&iskIw oto&'enia9 po&'u&ia o$powie$'ia#no<&i i winy ')usiy si= $o po$:=&ia takie: $e&y':i. D#a ni&7 )iesiF& )io$owy o'na&'a prakty&'nie pr'y6otowanie si= $o poro$u i Jy&ia ro$'inne6o. Ry&ie seksua#ne w taki&7 'wiF'ka&7 &'=sto :est 'akI&one9 pr'e$e ws'ystki)9 ' ra&:i 'aawansowane: &iFJy9 a pona$to O ' ra&:i kon(#iktIw powstay&7 )i=$'y partnera)i9 o$&'uwa:F&y)i pr'y)usowo<H swe: sytua&:i. Seks sta:e si= $#a ni&7 KrI$e) ro'&'arowania i nie&7=&i9 L8o pr'e' niF Mnie6oN wpa$e) Mwpa$a)N". *o'ytywna ewo#u&:a 'wiF'ku W wie#u )o$y&7 )aJe5stwa&79 w ktIry&7 :uJ upr'e$nio istniaa wi=K seksua#na9 nowy 'wiF'ek :est innF r'e&'ywisto<&iF9 inny) stane)9 i to nie ty#ko ' (or)a#ne6o punktu wi$'enia. D'i=ki 'awar&iu )aJe5stwa powstaa w ni&7 <wia$o)o<H ro'po&'=&ia wie#kie: pr'y6o$y Jy&iowe:9 na$'iei. Dao ono po&'u&ie 8e'pie&'e5stwa9 pr'yna#eJno<&i $o sie8ie9 po&'u&ie 8y&ia ra'e). NastFpia :ako<&iowa pr'e)iana <wia$o)o<&i9 potr'e89 o$&'uH. "'=sto sa) (akt 'awar&ia )aJe5stwa $a:e po&'u&ie $o:r'ao<&i i $oroso<&i9 po6=8ia po&'u&ie o$powie$'ia#no<&i 'a sie8ie9 $ru6F oso8=9 wspI#nF pr'ys'o<H. Cest to interesu:F&y (eno)en :ako<&iowe: ')iany w psy&7i&e partnerIw. Wie#e osI8 twier$'i9 Je uka$a so8ie Jy&ie $o8r'e i twor'y u$any 'wiF'ek 8e' prawne: (or)a#i'a&:i9 a )aJe5stwo na'ywa instytu&:F9 akte) $#a inny&79 $#a ni&7 niekonie&'ny). !ka'u:e si= :e$nak9 Je &'=sto te sa)e oso8y po te: po6ar$'ane: pr'e' ni&7 upr'e$nio (or)a#i'a&:i 'wiF'ku 'asko&'one sF ')ianF swe: )enta#no<&i9 :ak8y naro$'io si= w ni&7 &o< nowe6o i nieo&'ekiwanie inne6o. MoJna tu $yskutowaH &'y to wynik po$<wia$o)o<&i9 wpywu pewny&7 tra$y&:i9 &'y ')iany w struk 1GD tur'e postaw i potr'e89 a#e sa) (akt wewn=tr'ne: pr'e)iany :est o$&'uwany. RIwnie nieo&'ekiwanie ')ienia si= at)os(era wspIJy&ia seksua#ne6o9 ktIre upr'e$nio )o6o 8yH pr'e&ieJ 8ar$'o u$ane i s'&'=<#iwe. "7arakterysty&'ne sF wypowie$'i ty&7 osI8: LNie spo$'iewae) si=9 Je )aJe5stwo :ako takie )oJe tak ')ieniH )o:e po$e:<&ie $o wspIJy&ia. Byo na) pr'e$te) 8ar$'o $o8r'e i )iae) wraJenie9 Je ni&'e6o $o s'&'=<&ia nie potr'e8u:e)y. !ka'ao si=9 Je tera' pr'eJywa) to :ako< ina&'e:9 &7y8a 6=8ie:9 Je &'u:= si= 8ar$'ie: ' EwF 'wiF'any i ':e$no&'ony9 Je to :e$nak &o< inne6o9 &7o&iaJ nie potra(i=9te6o :asno wypowie$'ieH." LNa:wi=ks'y) 'asko&'enie) 8yo $#a )nie to9 Je po <#u8ie na nowo o$Jya intensywno<H nas'e6o wspIJy&ia. Ry#i<)y pr'e' 4 #aa i 8yo na) $o8r'e9 8y#i<)y '6rani9 powstay pr'y'wy&'a:enia9 'na#i<)y si= $o8r'e. *o <#u8ie :ak8y) na nowo spotkaa Marka9 wrI&iy nas'e na:pi=knie:s'e $ni9 wier'=9 Je )oJe 8yH )iesiF& )io$owy." SkF$ takie ')iany o$&'uHX Zna)y wie#e 'a6a$nie5 Jy&ia )aJe5skie6o9 to praw$a9 a#e pewne e6'ysten&:a#ne (eno)eny sF :es'&'e nie:asne. Na o8ra'ie )aJe5stwa 'a&iFJya pr'ewa6a opra&owa5 so&:o#o6i&'ny&79 ekono)i&'ny&79 statysty&'ny&79 o8y&'a:owy&79 a 8a$ania psy&7o#o6i&'ne $opiero 'a&'yna:F u:awniaH 6=8ie: si=6a:F&e (eno)eny Jy&ia )aJe5skie6o. Renesans )io$owe6o )iesiF&a W pr'e)iana&7 o8y&'a:owy&7 powsta:F niekie$y ':awiska 'askaku:F&e9 8ie6nF&e :ak8y Lpo$ prF$" typowe6o kierunku pr'e)ian. Ce$ny) ' ni&7 :est renesans )io$owe6o )iesiF&a :ako i$ei9 o&'ekiwania9 w'or&a. Cakko#wiek nie :est to ten$en&:a $o)inu:F&a9 pows'e&7na9 to :e: ro'wI: 'asu6u:e na o&en= i re(#eks:=. !ka'u:e si=9 Je pewna #i&'8a )o$y&7 par <wia$o)ie unika wspIJy&ia pr'e$ <#u8e) Mnie &7o$'i )i w ty) pr'ypa$ku o pary kieru:F&e si= w'6#=$a)i re#i6i:ny)iN. Dokonywany :est <wia$o)y wy8Ir pewne: postawy9 $#a inny&7 niera' nie'ro'u)iae: i nietypowe:. wia$o)e unikanie wspIJy&ia seksua#ne6o i &'ekanie na :e6o

ini&:a&:= po <#u8ie9 w $o$atku )otywowane w'6#=$a)i po'are#i6i:ny)i9 wy$a:e si= nie'ro'u)iae i w'8u$'a nieu(no<H w oto&'eniu. Ma) 'res'tF konkretne te6o pr'yka$y9 kie$y pr'y&7o$'F $o )e6o 6a8inetu 'aniepoko:eni ro$'i&e M#N9 skarJF&y si=9 Je i&7 $'ie&i sF Lnienor)a#ne"9 poniewaJ nie ty#ko $otF$ nie wspIJyy9 a#e :es'&'e &'eka:F ' ty) $o <#u8u. Ceste) pros'ony o po)o&9 o 8a$anie i ewentua#ne #e&'enie. *o ana#i'ie po$o8ny&7 pr'ypa$kIw )o6= pokusiH si= o po$anie ki#ku typowy&7 )e&7ani')Iw ro'wo:u wspo)niane: wyJe: postawy: *otr'e8a nonkon(or)i')u D#a osI8 o$&'uwa:F&y&7 te6o typu potr'e8y o8ie6owe po6#F$y9 postawy i&7 rIwie<nikIw sta:F si= KrI$e) oporu i &7=&i pr'e&iw$'iaania pr'e' stwor'enie postawy o$wrotne:9 nietypowe:. 1G> Renesans ro)anty&'ne: )io<&i RIJne sF ro$'a:e )io<&i i $ro6i $o&7o$'enia $o nie:9 :e: kon&ep&:a. Ni& wi=& $'iwne6o9 Je $okonany wy8Ir )oJe 8yH wynikie) kon&ep&:i )io<&i ro)anty&'ne:9 atrak&y:ne: $#a o8u stron. Zaka$a:F one so8ie <wia$o)F ewo#u&:= swe: )io<&i9 a wspIJy&ie pra6nF ro'po&'FH w pewne: oprawie9 popr'e$'one: &ere)oniF wese#nF. I$ea )io<&i9 wy'nawana pr'e' o8ie strony9 )oJe i&7 ':e$no&'yH w $okonywany&7 wy8ora&7. *otr'e8a 8y&ia wo#ny) o$ potr'e8 seksua#ny&7 D'i=ki <wia$o)ie wy8rane: $ro$'e sa)oopanowania seksua#ne6o w okre<#ony) &'asie pr'e$)aJe5ski) niektIre oso8y pra6nF $aH wyra' swe: si#e &7arakteru9 u)ie:=tno<&i 8y&ia psy&7i&'nie wo#ny). WspIu$'ia w ty) $ru6ie: oso8y :est traktowany :ako test &7arakteru9 '$o#no<&i $o 'a&7owania w pr'ys'o<&i wierno<&i it$. Motywy te sF 'ro'u)iae9 wie#e osI8 $FJy 8owie) $o sterowania so8F9 $o $okonywania w swy) Jy&iu pewny&7 wy8orIw. Bywa :e$nak i tak9 Je wspo)niany )otyw kry:e w so8ie )ani&7ei')9 &'y#i po6ar$= $#a &iaa9 seksu9 p&i9 a uwie#8ienie $#a $u&7a9 wo#i. MoJna L'ara'iH" $ru6F oso8= $FJenie) $o $oskonao<&i '6o$nie 'e wspo)nianF kon&ep&:F. I$ea pi=kne6o <wiata eroty&'ne6o SF oso8y9 ktIre seks postr'e6a:F :ako pi=kno9 wie#kF warto<H9 $o8ro i wa<nie $#ate6o opIKnia:F start w Jy&ie seksua#ne9 a8y ten <wiat u&'yniH :es'&'e 8ar$'ie: upra6niony)9 pon=tny). Niekie$y i$ea#i'a&:a :est tu tak $uJa9 Je wspIJy&ie seksua#ne wi$'i si= :ako ra: eroty&'ny. ?krywane ko)p#eksy9 'a7a)owania9 'a8ur'enia9 #=k i o8awy !$&'uwane pro8#e)y seksua#ne )o6F prowa$'iH $o rIJne6o typu 'a&7owa5 o8ronny&7. Ce$ny) ' ni&7 :est ra&:ona#i'a&:a. !$ka$a si= ini&:a&:= seksua#nF9 o8u$owu:F& t= $e&y':= rIJny)i po6#F$a)i9 a8y opIKniH :e: pr'e8ie6 i nie stra&iH partnera. "'y wspo)niany renesans i$ei )io$owe6o )iesiF&a Mpo'a ostatni) )otywe)N 'aspoka:a o&'ekiwaniaX Sa)a kon&ep&:a ' pewno<&iF nie $a:e 6waran&:i powo$'enia i L)io$u" seksua#ne6o. LMio$owy )iesiF&"9 :ak wspo)niae) na po&'Ftku9 :est pewny) )ite)9 a#e kry:F&y) w so8ie na$'ie:e na s'&'=<&ie9 &7o&iaJ8y to s'&'=<&ie )iao 8yH tak krItkie. !8e&nie wie)y9 @G i$ea )io$owe6o )iesiF&a :est i$eF rea#nF9 a#e na#eJy :F wi$'ieH w s'ers'e: perspektywie. LMio$owe )aJe5stwo" to takie9 ktIre potra(i stwor'yH so8ie u$ane pr'ystosowanie seksua#ne9 u$anF wi=K psy&7i&'nF9 wspI#ny <wiat warto<&i9 u)ie:=tno<&i ra$osne6o 8y&ia ' so8F w &o$'ienny) Jy&iu9 w'a:e)ne6o po)a6ania so8ie9 1GB pie#=6nowania u&'u&ia i nastawienia na w'a:e)ne us'&'=<#iwianie sie8ie. Cest ono )oJ#iwe9 &7o&iaJ u wie#u "'yte#nikIw taka te'a w'8u$'i 'wFtpienie. W Jy&iu )aJe5ski) u :e$ny&7 okres )io$owy :est staF rea#no<&iF9 w Jy&iu inny&7 ^ wspo)nienie) ' pr'es'o<&i #u8 stwor'ony) )iraJe) na pr'ys'o<H. S)ak L)io$u )aJe5skie6o" :est nast=pstwe) 'na#e'ienia opty)a#ne6o towar'ys'a Jy&ia i pewne: s'tuki Jy&ia we $wo:e9 &o na o6I nie $'ie:e si= pr'ypa$kie)9 a wy)a6a stara5. *owyJs'y&7 ro'waJa5 nie na#eJy ro'u)ieH :ako konie&'no<&i po:awiania si= pro8#e)Iw w L)io$owy) )iesiF&u"9 i&7 nieu&7ronno<&i. Z$ar'a si=9 iJ nie:e$en

'wiF'ek r'e&'ywi<&ie pr'eJywa pi=kno 7ar)oni:ne6o ':e$no&'enia9 ra$o<H 8y&ia ' so8F9 s'y8ko powstae pr'ystosowanie seksua#ne w ty) okresie. D#a nie6o okres ten rea#nie :est pr'eJywany :ako L)io$owy". #e te6o typu wariant nie na#eJy $o pows'e&7ny&7. Tru$no o&eniH9 $#a&'e6o :e$ni )a:F r'e&'ywisty L)io$owy )iesiF&"9 a inni po'orny9 '8yt )ao :es'&'e wie)y o prawa&7 r'F$'F&y&7 spotkanie) ko8ie&o<&i)=sko<&i. 1GB *ERS*E0T.W. M -RE/STW Z pewno<&iF nie )a re&epty ani i$ea#ne6o )o$e#u #i )aJe5stwa: sF np. 'wiF'ki )aJe5skie u$ane9 )i)o Je wspIJy&ie seksua#ne nie uka$a si= na:#epie: ?B a#e sF rIwnieJ u$ane wa<nie $'i=ki o8ustronnie 'a$owa#a:F&e)u wspIJy&iu9 &7o&iaJ )aJonkIw $'ie#F rIJne inne sprawy. Istnie:e wie#e 8a$a5 po<wi=&ony&7 ana#i'ie s'&'=<&ia )aJe5skie6o i wie#e kryteriIw u$ane6o $o8oru wspIpartnerIw. Wyania:F&e si= ' ni&7 prawi$owo<&i $oty&'F wi=ks'o<&i 8a$ane: popu#a&:i9 nie o8e:)u:F :e$nak ws'ystki&7 wariantIw u$any&7 'wiF'kIw. *r'e$stawi= :e$ynie typowe9 powtar'a:F&e si= prawi$owo<&i. MaJe5stwa u$ane SF to 'wiF'ki u&'u&iowe9 w ktIry&7 istnie:e w'a:e)na ak&epta&:a partnerIw9 po&'u&ie ra$o<&i9 u$ane6o wy8oru te6o wa<nie towar'y 1G3 s'a Jy&ia. W )aJe5stwa&7 u$any&7 na:&'=<&ie: u:awnia si= nast=pu:F&a konste#a&:a &e&7: !so8owo<H partnerIw: Do:r'ao<H psy&7i&'na9 u&'u&iowa. Bo6a&two oso8owo<&i. Re(#eksy:no<H9 wytrwao<H9 to#eran&:a9 po&'u&ie 7u)oru. *r'y:a&ie#sko<H. ?)ie:=tno<H ro'a$owywania kon(#iktIw i napi=H. Zainteresowanie; inny)i #u$K)i9 o(iarno<H i Jy&'#iwo<H wo8e& ni&7. 0ierowanie si= syste)e) warto<&i. Stawianie so8ie i $ru6ie: oso8ie wy)a6a5. M=sko<Hko8#e&o<H: W'a:e)na atrak&y:no<H Z$e&y$owane &e&7y )=skie i ko8ie&e9 $a:F&e po&'u&ie u'upeniania si= rIJny&7 <wiatIw psy&7i&'ny&7. ? ko8iet: inte#i6en&:a9 prakty&'no<H9 '$o#no<H $o sa)okontro#i9 kierowanie sprawa)i 6ospo$arstwa $o)owe6o9 $8ania o sie8ie Mwy6#F$9 u8iIrN9 kokieteria9 w$'i=k9 )a&ier'y5sko<H. ? )=J&'y'n: re(#eksy:no<H9 stao<H9 partnerstwo9 u)ie:=tno<H 8y&ia nie'a#eJny)9 &iepo u&'u&iowe9 posia$anie :akie:< sta#e ro'wi:ane: pas:i9 sia wo#i i pr'ekona5. Seks *o$o8ne te)pera)enty9 u$ana wi=K seksua#na. *osia$anie wasne6o )ies'kania. WspI#ne sp=$'anie wo#ne6o &'asu w sposI8 aktywny. Brak nu$y9 )onotonii9 8arwne Jy&ie. Z6o$ny po$'ia rI#9 ko)peten&:i9 o8owiF'kIw. <ro$owisko ro$'inne partnerIw: ?$ane 'wiF'ki ro$'i&Iw9 s'&'=<#iwe $o)y ro$'inne. !ka'ywanie $'ie&io) 'ainteresowania9 &iepa9 'ro'u)ienie9 pr'y :e$no&'e<nie istnie:F&e: $ys&yp#inie9 stawianie wy)a6a5. ?<wia$o)ienie seksua#ne w $o)u. Wspo)niane wyJe: &e&7y powtar'ay si= na:&'=<&ie:9 i to w rIJny&7 8a$ania&7 pr'eprowa$'any&7 w rIJny&7 kra:a&7 Mw *o#s&e np. w 8a$ania&7 M. BraunGakowskie:N. Istnie:F :e$nak rIJni&e w ak&entowaniu waJno<&i i

pierws'op#anowo<&i $ane: &e&7y9 &o wynika ' rIJni& wyks'ta&enia i <ro$owisk ku#turowy&7 8a$any&7 popu#a&:i. MaJe5stwa nieu$ane na#i'a )aJe5stw nieu$any&7 nie wska'u:e9 Je wyst=pu:F w ni&7 &e&7y 8=$F&e $oka$nF o$wrotno<&iF pr'e$stawiony&7 wyJe:. MaJe5stwa nieu$ane to takie9 w ktIry&7 partner'y &'u:F si= nies'&'=<#iwi9 pra6nF ')ieniH oso8= partnera9 w ktIry&7 pr'ewaJa:F sytua&:e kon(#iktowe9 napi=&ia. W 'wiF'ka&7 ty&7 na:&'=<&ie: powtar'a:F si= nast=pu:F&e &e&7y: !so8owo<H partnerIw: Nie$o:r'ao<H psy&7i&'na9 u&'u&iowa9 8rak po&'u&ia o$powie$'ia#no<&i. E6o&entry')9 o8o:=tno<H wo8e& #u$'i9 'a)ykanie si= w swoi&7 sprawa&7. ?8Istwo <wiata u&'u&iowe6o. Brak wraJ#iwo<&i9 su8te#no<&i. Brak a)8i&:i Jy&iowy&79 nastawienie na )ae9 $oraKne &e#e. Za&7owanie a6resywne. Neuroty'). Nie&7=H $o $'ie&i #u8 8rak postaw ro$'i&ie#ski&7. M=sko<Hko8ie&o<H: ?&'u&ie w'a:e)ne6o nie'ro'u)ienia9 o8&o<&i. Brak (as&yna&:i )=sko<&iFko8ie&o<&iF partnera. ? ko8iet: &e&7y si#ne: $o)ina&:i9 'a&7owania rywa#i'a&y:ne9 o'i=8o<H i os&7o<H u&'u&iowa. ? )=J&'y'nP 8rak wytrwao<&i9 po8u$#iwo<H9 po$e:r'#iwo<H9 nieu)ie:=tno<H 'a&7owania si=9 nu$na oso8owo<H9 postr'e6anie u ko8iet :e$ynie warto<&i seksua#ny&7 i wa#orIw 6ospo$yni $o)owe:. Seks: RIJni&e te)pera)entIw seksua#ny&79 potr'e89 o&'ekiwa59 upo$o8a5. Niepr'ystosowanie seksua#ne i 'a8ur'enia seksua#ne. ?8Istwo (or) pies'&'ot9 k#i)at nu$y i )onotonne: rutyny. Brak ku#tury wspIJy&ia seksua#ne6o. 0on&entra&:a :e$ynie na wasny&7 potr'e8a&7. Ry&ie &o$'ienne: Ze warunki )ies'kaniowe i )ateria#ne. 0#i)at rywa#i'a&:i9 wa#k(9 pretens:i9 o8winiania $ru6ie: oso8y. Nu$a9 )onotonia9 s'aro<H. #ko7o#i'). <ro$owisko ro$'inne partnerIw: DuJe rIJni&e <ro$owiskowe9 rIJni&e sty#Iw 8y&ia ro$'in partnerIw. MatkiP $o)inu:F&e9 w<&i8skie9 na$opieku5&'e9 $o)a6a:F&e si= w$'i=&'no<&i9 po$kre<#a:F&e swo:e po<wi=&enie. !:&owie: nieo8e&ni w $o)u9 nie)=s&y #u8 a6resywni9 na$)iernie kar'F&y. Brak :akie:ko#wiek $ys&yp#iny #u8 k#i)at stra&7u9 kary. Wi=ks'o<H 8a$a&'y stwier$'a9 Je na o6I wyJe: wspo)niane &e&7y )aJe5stw nieu$any&7 u:awnia:F si= :es'&'e pr'e$ <#u8e)9 sF :e$nak nie$o&eniane #u8 #i&'y si=9 Je 9 :ako< to 8=$'ie". Cakko#wiek pows'e&7na :est wiara w )o& )io<&i9 &'=sto :e$nak 'aa)u:e si= ona i 6inie9 :e<#i nie )a spr'y:a:F&y&7 warunkIw $o :e: ro'wo:u. !)Iwione &e&7y sF pewnF ra)F9 k#i)ate) $#a ro'wo:u #u8 re6resu )io<&i. S *r'e$stawione &e&7y )aJe5stw u$any&7 i nieu$any&7 u:awnia:F pewnF wspI#nF wa<&iwo<H O wi=ks'o<H ' ni&7 :est w 'asi=6u )oJ#iwo<&i partnerIw. !ni sa)i 8owie) )o6F9 <wia$o)i 8u$owania w'a:e)ne6o s'&'=<&ia9 sterowaH swy)i 'a&7owania)i9 twor'yH L8a'=" u$ane6o 'wiF'ku9 ro'u)ieH inno<H potr'e8 p&i itp. Te6o typu Lskorowi$'e" &e&7 'wiF'kIw )o6F w'8u$'aH niepokI:9 :eJe#i s'uka si= w ni&7 $ia6no'y wasne6o 'wiF'ku9 a#e )o6F 8yH rIwnieJ 8o$K&e) $o poprawy w 'wiF'ku partnerski). !siF6ni=&ie suk&esu9 :aki) :est u$any 'wiF'ek9 nie 'a#eJy o$ &'ynnikIw 'ewn=tr'ny&79 #osu9 (atu)9 #e&' spo&'ywa w ser&a&7 i po&'ynania&7 partnerIw. CeJe#i po'na si= 'espI &'ynnikIw )o6F&y&7 ne6atywnie wpywaH na wi=K

partnerskF9 to 'ysku:e si= o#8r'y)iF s'ans= pr'e&iw$'iaania ni). "'=sto sys'y si= w psy&7oterapii partnerskie: wypowie$'i typu L:akJe ina&'e: wy6#F$a8y nas' 'wiF'ek9 6$y8y<)y w&'e<nie: wie$'ie#i o ty&7 sprawa&7... $#a&'e6o nikt na) o ty) nie )Iwi". Ws'e#kie stu$ia o pato#o6ii )aJe5skie: i seksua#ne: )oJna o$8ieraH :ako niepoko:F&e i w'8u$'a:F one wIw&'as #=k9 LJe i )nie )oJe si= to pr'ytra(iH"9 a#e )oJna rIwnieJ o$8ieraH :ako ostr'eJenie9 Je warto pr'e)y<#eH9 &o si= $'ie:e tera' w nas'y) 'wiF'ku9 :ak stwor'yH )u $o8re s'ans=. W 'asa$'ie nie )a taki&7 &e&79 ktIre $eter)inu:F niepowo$'enie 'wiF'ku w sposI8 8e'w'6#=$ny9 nieu&7ronny9 o$8iera:F& )u ws'e#kie s'ans=. W nas'e: natur'e istnie:e tak $uJa e#asty&'no<H9 poten&:a#na s'ansa ro'wo:u9 pr'eo8raJenia9 iJ popu#arnie )IwiF& wa$y )oJna ')ieniH w 'a#ety9 8raki w warto<&i. YrI$e) te6o opty)isty&'ne6o po6#F$u nie :est :aka< wy$u)ana teoria Jy&ia partnerskie6o9 #e&' praktyka #ekarska. *artner'y )otywowani $o stara5 o w'a:e)ne us'&'=<#iwienie sie8ie potra(iF pr'e&iw$'iaaH ws'ystki) 'a6roJenio)9 uru&7o)iH poten&:ay twIr&'e tkwiF&e w oso8owo<&i. Zate) perspektywy )aJe5stwa9 'wiF'ku partnerskie6o 'na:$u:F si= w r=ka&7 sa)y&7 partnerIw. 11G +EN!MEN. * RTNERSTW SE0S? LNEG! 3 O Seks partnerski S0`R # SE0S +eno)eny partnerstwa seksua#ne6o o8e:)u:F (as&yna&:= partnere)9 reak&:e seksua#ne w kontak&ie ' partnere)9 ktIry&7 uwie5&'enie) :est or6a'). Istnie:e w ni&7 9)owa &iaa" )i=$'y partnera)i. D#ate6o teJ pewnF &'=<H te6o ro'$'iau po<wi=&ie) opisowi ':awisk psy&7o(i':o#o6i&'ny&7 i 8io#o6i&'ny&7. S'&'e6I#nie $uJo )ie:s&a po<wi=&a) ':awisku or6a')u9 :est ono 8owie) uwie5&'enie) wi='i seksua#ne:9 a :e$no&'e<nie istnie:e wie#e nie:asno<&i i nieporo'u)ie5 &o $o $ro6i :e6o powstania9 (or)y pr'e8ie6u i wyst=pu:F&y&7 w ni) pr'eJyH. i Nas'e tra$y&:e o8y&'a:owo<&i eroty&'ne: ku#tywoway pi=kno &iaa ko8ie&e6o i *o#ki o$ $awna 'nane 8yy ' uro$y9 e#e6an&:i9 $8ao<&i o &iao. Wo8e& )=J&'y'n kierowane 8yy o&'ekiwania natury L$u&7owe:"9 'wiF'ane: ' &e&7a)i &7arakteru O o8e&nie &'=<&ie: eroty&' 3 11> ne O a#e nie')iernie r'a$ko $oty&'F&e i&7 &iaa Mw sensie $8ao<&i o nieN. Trwao<H ty&7 tra$y&:i9 wywo$'F&y&7 si= ' &'asIw sar)a&ki&79 utr'y)u:e si= na$a#9 wystar&'y &7o&iaJ8y pr'y:r'eH si= na:&'=<&ie: $ek#arowany) &e&7o) i$ea#ne6o partnera. Wie#u )=J&'y'n okre<#a:F& &e&7y i$ea#ne: partnerki po$kre<#a atrak&y:no<H (i'y&'nF9 ko8ie&o<H9 u&'u&iowo<H itp. "'=sto $o)inu:e kryteriu) atrak&y:no<&i ro'u)iane: :ako uro$a9 '6ra8na 8u$owa9 a$ne &iao9 'a$8ana i pie#=6nowana skIra. Ty)&'ase) wie#e ko8iet w $o8or'e )=J&'y'n &eni &e&7y &7arakteru9 u)ie:=tno<&i seksua#ne9 9pr'ysto:no<H". Nato)iast &iao )=J&'y'ny w <wiet#e ty&7 8a$a5 r'a$ko :est &eniony) i o&'ekiwany) 8o$K&e) eroty&'ny). W popu#a&:i ko8iet wy)ienia:F&y&7 atrak&y:no<H &iaa )=J&'y'ny :ako waJny e#e)ent i&7 o&'ekiwa5 na:&'=<&ie: &7o$'i o 7ar)oni:nF 8u$ow=9 &'ysto<H. Ni& 'ate) $'iwne6o9 Je okre<#one o&'ekiwania 'e strony $ru6ie: p&i $opin6u:F ko8iety $o stara5 o swo:F atrak&y:no<H 'ewn=tr'nF i wy6#F$ &iaa. ? )=J&'y'n sF to sprawy tr'e&ior'=$ne. *o<re$nio prawi$owo<&i te u:awnia:F si= w ku#tur'e wspIJy&ia seksua#ne6o. Cakko#wiek wie#e si= :uJ w nie: ')ienio i rosnF w'a:e)ne o&'ekiwania &o $o troski o pr'e8ie6 ars a)an$i i w'a:e)nF aktywno<H we wspIJy&iu9 to :e$nak $o)inu:e w nie: nastawienie na &iao ko8ie&e9 a &iao )=J&'y'ny r'a$ko 8ywa KrI$e) eks&yta&:i seksua#ne:. Wie#e ko8iet ' 8ar$'o u$any) Jy&ie) seksua#ny) stwier$'a9 Je &iao )=J&'y'ny :est $#a ni&7 o8o:=tny) 8o$K&e) eroty&'ny). W o8ra'ie )=sko<&i kreowany) pr'e' wie#e ko8iet istnie:e nawet ne6atywna o&ena 'ainteresowania )=J&'y'n wasny) &iae) utoJsa)iana 'e 9'niewie<&ienie)"9 ' po$e:r'ewanie) o ten$en&:e 7o)oseksua#ne. Ni& 'ate) $'iwne6o9 Je stwar'a to

anty$opin6 i $#ate6o &iao 'nika ' perspektywy )y<#enia )=J&'y'n o so8ie. MoJna 'ary'ykowaH stwier$'enie9 iJ niewie#e si= ')ienio o$ &'asIw Marii 0a'i)iery9 ktIra na $wor'e Cana III So8ieskie6o 8u$'ia nie&7=H9 poniewaJ wprowa$'aa 9ro'wiF'e o8y&'a:e" po#e6a:F&e na nakanianiu $o &oty6o$niowe: kFpie#i panIw9 ktIr'y na &o $'ie5 skrap#a#i si= per(u)a)i9 a kFpa#i si= A4 ra'y w roku. W Jy&iu seksua#ny) wa&7#ar' $'iaa:F&y&7 8o$K&Iw eroty&'ny&7 o8e:)u:e ). in. skIr=9 $otyk9 'was'&'a $oni. trak&y:no<H 'ewn=tr'na )=J&'y'ny :est :e$ny) ' wie#u waJny&7 8o$K&Iw ')ysowy&7. "ora' &'=<&ie: 'auwaJa si= wie#u nawet )o$y&7 )=J&'y'n ' wy$atny) 8r'u&7e). Nie &ierpiF oni ' te6o powo$u na ko)p#eksy9 tak $a#e&e perspektywa &iaa u)kn=a i) ' po#a potr'e8 psy&7i&'ny&7. I&7 partnerki nie w'8u$'a:F ty&7 potr'e89 &eniF& 'a#ety inne6o typu. Ewo#u&:a ku#tury seksua#ne: i o&'ekiwa5 eroty&'ny&7 pr'e&7o$'i pr'e' pewne (a'y. *r'e' wie#e $'iesi=&io#e&i9 r'ek8y) wiekIw9 $o:r'ewaa i$ea pie#=6nowania pies'&'ot9 ars a)an$i ukierunkowane: na seksua#nF spe&y(ik= p&i. tera' u:awniane sF o&'ekiwania wo8e& )=J&'y'n9 a8y we wspIJy&iu seksua#ny) 8ar$'ie: &eni#i potr'e8= pies'&'ot9 &'uo<&i9 )iy&7 sIw9 pewne: i)prowi'a&:i $ostosowane: 11B $o in$ywi$ua#no<&i eroty&'ne: ko8iet9 a $o ko8iet wa<nie a$resowane sF o&'ekiwania na wspIaktywno<H w ars a)an$i. *o osiF6ni=&iu te6o po'io)u ewo#u&:a ku#tury seksua#ne: 8=$'e ewo#uowaH w kierunku $a#s'e6o w'rostu w'a:e)ny&7 o&'ekiwa5 i upo$o8a5. "iao )=J&'y'ny w ars a)an$i to $#a wie#u 'wiF'kIw sprawa pr'ys'o<&i. ?$er'a:F&e :est9 Je w terapii partnerskie: 'a6a$nienie atrak&y:no<&i )=skie6o partnera r'a$ko pr'ewi:a si= :ako pro8#e)9 :es'&'e r'a$'ie: :ako sprawa pierws'op#anowa. CeJe#i Lo8ieta skarJy si=9 Je ro'&'arowaa si= oso8F partnera9 $oty&'y to na:&'=<&ie: :e6o ku#tury u&'u&iowe: i seksua#ne: "'ase) ko8iety )IwiF& o utra&ie atrak&y:no<&i seksua#ne: partnera stwier$'a:F9 Je stao si= to w wyniku np. utraty wosIw #u8 pr'e' porIwnanie ' inny) partnere). 0o8iety kre<#F& o8ra' i$ea#ne6o )=J&'y'ny 'na&'nie :e$nak r'a$'ie: niJ )=J&'yKni w stosunku $o ko8iet 'wra&a:F uwa6= na :e6o apary&:=9 atrak&y:no<H 'ewn=tr'nF. *o$tr'y)ywany :est pewien o6I#ny stereotyp o8ra'u praw$'iwe6o )=J&'y'ny. Wie#e :e$nak ko8iet nie u)ie spre&y'owaH9 :akie konkretne &e&7y partnera i) o$powia$a:F. Dopiero po pewny) &'asie wspIJy&ia u:awnia:F one nie'a$owo#enie9 np. ' powo$u 8raku troski partnera o 7i6ien= oso8istF9 s&7#u$ny wy6#F$ w $o)u9 o 'a&7owanie $o8re: sy#wetki i po'8y&ie si= osawione6o 8r'u&7a9 ktIry tak &'=sto pre'entu:F )o$'i :es'&'e )=J&'yKni. Z$ar'a:F si= :e$nak i takie pr'ypa$ki9 Je )=Jowie $8a:F&y o sie8ie9 o swI: wy6#F$9 ?prawia:F&y intensywne Hwi&'enia (i'y&'ne w &e#u 'a&7owania '6ra8ne:9 wysportowane: sy#wetki9 spotyka:F si= niekie$y ' nie&7=&iF i pr'e:awa)i 'a'$ro<&i 'e strony Jon9 po$e:r'ewa:F&y&79 Je te starania &'ynione sF w &e#u po$o8ania si= inny) ko8ieto). *artnerki te #api$arnie stwier$'a:F9 Je 9)=J&'y'na )oJe 8yH pi=knie:s'y o$ $ia8a". Te6o typu postawa ko8iet nie $'iaa na )=J&'y'n )o8i#i'u:F&o. "'=sto pr'y&'ynF '8yt )ae: troski )=J&'y'n o wasny wy6#F$ :est 'wyke wy6o$ni&two9 'anie$8ywanie 7i6ieny oso8iste: &iaa i stara5 o 'a&7owanie '6ra8ne: i wysportowane: sy#wetki &'y pewne: e#e6an&:i9 konie&'ne:9 a8y si= po$o8aH9 'wrI&iH na sie8ie uwa6=. *r'e' wie#e #at uwaJao si=9 Je w seksua#i')ie )=J&'y'n waJne sF 8o$K&e w'rokowe9 'apa&7owe9 a w seksua#i')ie ko8iet O ra&'e: su&7owe i $otykowe. W konsekwen&:i ko8iety &'uy si= wewn=tr'nie )o8i#i'owane $o stara5 o to9 a8y &ies'yH oko )=J&'y'ny. !8e&nie wia$o)o9 Je nast=pu:e 'a&ieranie si= ty&7 rIJni& w 'apotr'e8owaniu na 8o$K&e eroty&'ne. Z)iany w ars a)an$i powo$u:F9 Je )=J&'yKni 8=$F )usie#i 'wrI&iH wi=ks'F uwa6= na swo:F atrak&y:no<H 'ewn=tr'nF. W :e$ny) ' o<ro$kIw seksuo#o6i&'ny&7 'ro8iono &iekawy ekspery)ent $oty&'F&y wpywu nikotyny na atrak&y:no<H partnera. !ka'ao si=9 Je 9okop&ony" tytonie)

)=J&'y'na9 ' 'aJI&ony)i pa'nok&ia)i i '=8a)i :est pr'e' wie#e ko8iet o&eniany :ako 9)=ski"9 a po$o8ne &e&7y u ko8iet 'ostay o&enione :ako anty8o$'ie& seksua#ny. *owtI 11@ r'one po ki#ku #ata&7 8a$ania wyka'ay9 Je &'=<H wypowia$a:F&y&7 si= ko8iet uwaJa pa#enie tytoniu 'a any8o$'ie& seksua#ny u )=J&'y'n9 ktIr'y sta:F si= 'na&'nie )nie: atrak&y:ni9 a &'asa)i wr=&' o$py&7a:F&y. MoJna 'ate) sF$'iH9 Je w nie$a#ekie: pr'ys'o<&i atrak&y:no<H 'ewn=tr'na )=J&'y'ny 8=$'ie po$o8nie wysoko o&eniany) 8o$K&e) eroty&'ny)9 :ak to :est o8e&nie w stosunku $o ko8iet9 # starania o to9 a8y si= po$o8aH9 8=$F w rIwny) stopniu $oty&'yy partnerIw p&i Je5skie:9 :ak i )=skie:. W ro'$'ia#e po<wi=&ie) wi=&e: uwa6i atrak&y:no<&i )=J&'y'n9 wy$awao )i si= 8owie)9 Je :est to 8a6ate#i'owana sprawa. Nato)iast w pr'ypa$ku ko8iet i&7 wasna natura9 'ako$owane nawyki itp. spr'y:a:F o&'ywisty) staranio) o wasnF atrak&y:no<H9 :eJe#i nawet $ana ko8ieta nie u<wia$a)ia so8ie i&7 eroty&'ne6o )e&7ani')u. Nie :est to 'res'tF :e$yny )e&7ani')9 $ru6i)9 o po$o8ny) 'na&'eniu9 :est :ak8y wro$'ona u ko8iet potr'e8a estety')u9 ktIra o8e:)u:e rIwnieJ i&7 &iao9 ars a)an$i. Na#eJy :e$nak 'a'na&'yH iJ w wyniku ')ian try8u Jy&ia9 o$Jywiania9 u8ierania si= wie#u ko8iet Ma rIwnieJ i pr'eo8raJe5 psy&7i&'ny&7N u &'=<&i i&7 &iao tra&i atrak&y:no<H $otykowF9 :est '8#iJone $o )=skie6o. Za&iera:F si= w pewny) stopniu 6rani&e )=sko<&iko8ie&o<&i9 i na ty) po'io)ie9 :aki) :est spe&y(ika skIry9 rIwnieJ wraJe5 $otykowy&7. MoJe to 8yH KrI$e) 'aniku atrak&y:no<&i seksua#ne: i stF$ konie&'no<H $8ania o atrak&y:no<H &iaa :est :e$ny) ' waJnie:s'y&7 &'ynnikIw seksu partnerskie6o. ERE0"C Erek&:a Mw'wI$N po#e6a na wypenieniu &ia :a)isty&7 &'onka MprF&iaN krwiF w wyniku ro's'er'enia na&'y5. Istnie:e ki#ka L$rI6" powstania erek&:i. Na:8ar$'ie: typowa to po8u$'enie seksua#ne. !<ro$ki steru:F&e o$ru&7a)i seksua#ny)i 'na:$u:F si= u &'owieka na 4 po'io)a&7: pierws'y o8e:)u:e o<ro$ek r$'enia kr=6owe6o9 $ru6i o<ro$ek 'na:$u:e si= w struktura&7 po$korowy&7 )I'6u9 a tr'e&i to kora )I'6owa. Sty)u#a&:a kaJ$e6o ' ty&7 o<ro$kIw )oJe wy'wo#iH erek&:=. Bo$K&e seksua#ne9 ktIre pr'y&'ynia:F si= $o po8u$'enia ty&7 o<ro$kIw9 sF 8ar$'o 'rIJni&owane: $otykowe9 wyo8raJeniowe9 w'rokowe9 psy&7i&'ne it$. Erek&:a )oJe rIwnieJ nastFpiH w wyniku nieseksua#ne6o po8u$'enia9 np. po$raJnienia pr'e' u8ranie9 kFpie#9 ru&79 we <nie. Erek&:a powsta:F&a ' pr'y&'yn po'aseksua#ny&7 )oJe )ieH &7arakter pato#o6i&'ny M&7oro8y r$'enia kr=6owe6oN. 112 Erek&:a )oJe wyst=powaH o$ uro$'enia $o pIKne: staro<&i M'nane sF pr'ypa$ki erek&:i i w wieku okoo 2G #atN. We w&'esny) $'ie&i5stwie )a ona9 &o o&'ywiste9 &7arakter nieseksua#ny. "'y istnie:e 'wiF'ek )i=$'y wie#ko<&iF &'onka w sanie spo&'ynku a w sanie erek&:iX Cako prawi$owF $u6o<H &'onka w sanie spo&'ynku pr'y:)u:e si= nast=pu:F&e wie#ko<&i: 1. Maa: B9>@ &). A. re$nia: @9>39> &). 4. DuJa: 39>1G9G &). !ka'ao si= :e$nak9 Je powyJs'e spo&'ynkowe wie#ko<&i &'onka nie )a:F wpywu na $u6o<H w stanie erek&:i. "'onek o $u6o<&i @9>2 &) wy$uJa si= o @9>3 &)9 a &'onek o $u6o<&i 1G119> &) wy$uJa si= o @@9> &). Tak wi=& wie#ko<H &'onka w stanie spo&'ynku nie o'na&'a wie#ko<&i w stanie erek&:i9 &o :e$nak :est pows'e&7nie i6norowane. Wie#ko<H ta nie )a rIwnieJ 'wiF'ku ' o6I#ny) ro'wo:e) (i'y&'ny) )=J&'y'ny. *rawi$owo<H erek&:i "'as powstania erek&:i o$ )o)entu po8u$'enia wynosi 43 sekun$P u stars'y&7 )=J&'y'n &'as ten u#e6a pewne)u wy$uJeniu.

"'as trwania erek&:i w ars a)an$i w $uJy) stopniu 'a#eJy o$ (as&yna&:i seksua#ne: oso8F partnerki9 'aan6aJowania we wspIJy&ie9 te&7niki wspIJy&ia. "'as ust=powania erek&:i rIwnieJ w $uJy) stopniu 'a#eJy o$ te&7niki wspIJy&ia. ? )=J&'y'n u)ie:F&y&7 pr'e$uJyH wspIJy&ie Mte&7niki wy$uJone9 "are''a itp.N erek&:a nie ty#ko trwa $uJe:9 a#e i ust=pu:e wo#nie:9 a6o$nie:. *o$o8nie :est ' 'ako5&'enie) wspIJy&ia. CeJe#i po e:aku#a&:i MwytryskuN nast=pu:e 6watowne9 s'y8kie wysuni=&ie &'onka ' po&7wy9 to erek&:a 'anika s'y8&ie: niJ w pr'ypa$ku po'ostawienia &'onka w po&7wie. *o wytrysku u wie#u )=J&'y'n erek&:a 'anika9 u inny&7 )oJe utr'y)ywaH si= na$a#. *o$o8nie 'rIJni&owany :est &'as ponowne6o :e6o wystFpienia: u :e$ne6o s'y8ko i 8e' 8e'po<re$nie: sty)u#a&:i seksua#ne:9 u inny&7 po $uJs'e: pr'erwie. ? wie#u )=J&'y'n nast=pu:e osa8ienie erek&:i w trak&ie trwania ru&7Iw (ryk&y:ny&79 w wyniku o$&'uwa#ne6o L#u'u w po&7wie". ? inny&7 )=J&'y'n osa8ienie to wynika ' uwarunkowania na sa)o'aspoko:enie si=9 kie$y pr'y'wy&'ai#i si= $o okre<#one: siy i 'akresu $otyku. *owsta:e wIw&'as po6#F$9 Je istnie:e nie$opasowanie seksua#ne ' partnerkF #u8 teJ nie'$o#no<H $o wspIJy&ia w wyniku sa)o'aspoka:ania si= Mko)p#eks onanisy&'nyN. W pr'ypa$ku powstania u&'u&ia L#u'u" w po&7wie wska'ana :est ')iana uoJenia Mpo'y&:iN na takF9 ktIra $a:e wi=ks'e po&'u&ie ':e$no&'enia9 #u8 teJ ukierunkowania ru&7Iw na :e$nF 'e <&ian po&7wy. ktywno<H partnerki O w (or)ie pies'&'ot r=&'ny&7 &'y teJ ru&7Iw )ie$ni&F O )oJe )ieH rIJny wpyw na &'as trwania i :ako<&i erek&:i9 )oJe pr'yspie&'yH e:aku#a&:=9 a w konsekwen&:i skrI&iH &'as erek&:i. ZwiF'ki $o8r'e 'na:F&e swo:F psy&7o(i':o#o6i= seksua#nF9 wspIaktywne w ars a)an$i9 potra(iF <wietnie $ostosowaH ryt) pies'&'ot i ru&7Iw w &e#u wy$uJenia &'asu trwania erek&:i i 'wi=ks'enia :e: intensywno<&i. Za8arwienie Jo=$'i &'onka w sanie erek&:i ')ienia si= u okoo AG )=J&'y'n9 nie :est to :e$nak &e&7a saa i nie')ienna. Na ')nie:s'enie erek&:i wpywa:F nast=pu:F&e &'ynnikiP niskie te)peratury9 stan wy&'erpania9 ')=&'enia9 stars'y wiek9 rIJnoro$ne &7oro8y9 na$)iernF &'=stot#iwo<H wspIJy&ia Mnie$ostosowana $o )oJ#iwo<&i opty)a#ny&7 $ane6o )=J&'y'nyN. Doka$ne 8a$ania wyka'ay rIwnieJ9 Je erek&:a :est )nie:s'a w pr'ypa$ku utr'y)u:F&e: si= i)poten&:i u $ane6o )=J&'y'ny9 :eJe#i trwa ona AD #ata9 :ak rIwnieJ w powtar'a:F&e: si= serii nieu$ane6o wspIJy&ia. Wie#ko<H erek&:i ')nie:s'a si= rIwnieJ u nao6owy&7 pa#a&'y tytoniu i w wyniku na$uJywania a#ko7o#u. W ty&7 pr'ypa$ka&7 )oJe to 8yH ')nie:s'enie trwa:F&e $u6o9 a nawet trwae. 0onie&'no<H $opasowania si= wie#ko<&iF nar'F$Iw p&iowy&7 partnerIw :est )ite)9 po&7wa 8owie) pr'ystosowu:e si= $o rIJny&7 ro')iarIw &'onka9 a w pr'ypa$ku su8iektywne6o o$&'u&ia nie$opasowania )oJna :e usunFH pr'e' ')ian= po'y&:i wspIJy&ia. 0o)p#eks )ae6o &'onka 0o)p#eks ten :est 8ar$'o ro'pows'e&7niony w<rI$ )o$y&7 )=J&'y'n i na:&'=<&ie: powsta:e w wyniku naka$ania si= na sie8ie 8=$ne6o pr'e<wia$&'enia o $e&y$u:F&e: ro#i wie#ko<&i &'onka w po8u$'eniu seksua#ny) ko8iety ora' na skutek porIwnania $u6o<&i &'onka w stanie spo&'ynku ' &'onka)i inny&7 )=J&'y'n. *riapi') *riapi') :est to okre<#enie $#a pato#o6i&'nie $u6o trwa:F&e: erek&:i M$ni9 ty6o$nieN. Na'wa wywo$'i si= ' )ito#o6ii 6re&kie:. (ro$yta uro$'ia Dioni'osowi *riapa O 8r'y$kie $'ie&ko ' o#8r'y)i)i 6enita#ia)i. Cak wi=& wi$aH9 na'wa nie$oka$nie o$powia$a isto&ie 'a8ur'enia. *riapi') )oJe powstaH w wyniku ')ian or6ani&'ny&7 Mpo ura'a&79 w &7oro8ie nowotworowe: it$.N9 :ak rIwnieJ )oJe )ieH &7arakter nerwi&owy9 kie$y na6#e 'a$'iaa 8o$'ie& stresowy. Wy)a6a #e&'enia spe&:a#isty&'ne6o. ZespI 0oro

!kre<#a si= ni) ostry stan #=kowy9 &7araktery'u:F&y si= 6watowny) u&'u&ie) ')nie:s'ania si= &'onka i w&iF6ania 6o $o :a)y 8r'us'ne:. Cest to :e$na ' (or) nerwi& #=kowy&79 typowy&7 'was'&'a $#a ku#tur pou$niowows&7o$nie: ':i. 1A1 1AG Zna&'enie wie#ko<&i erek&:i W pi<)ienni&wie i w pu8#i&ysty&e seksuo#o6i&'ne: $o)inu:e po6#F$9 Je :akko#wiek istnie:e 'rIJni&owanie wie#ko<&i nar'F$Iw p&iowy&79 to nie )a ono 'na&'enia we wspIJy&iu seksua#ny)9 p#asty&'no<H po&7wy u)oJ#iwia 8owie) pr'ystosowanie si= $o rIJne: 8u$owy &'onka. *r'yta&'ane rIwnieJ 8ywa:F nieporo'u)ienia na ty) t#e9 kie$y r'eko)e)u nie$opasowaniu (i':o#o6i&'ne)u pr'ypisywano 'a8ur'enia seksua#ne 'wiF'ku9 ty)&'ase) i&7 pr'y&'yny tkwiy w 'upenie inny&7 pro8#e)a&7. !ka'u:e si= :e$nak9 Je nie :est to takie 8e'pro8#e)owe 'a6a$nienie. W 6a8ine&ie ana#i'a niektIry&7 'wiF'kIw potwier$'ia istnienie 9ko)p#eksu wie#ko<&i &'onka" u ko8iet9 ktIre porIwnu:F& aktua#ne6o partnera ' popr'e$ni) o$&'uwa:F $ysko)(ort seksua#ny. Doka$na ana#i'a ty&7 sytua&:i wska'u:e9 Je )a)y tu $o &'ynienia ' ki#ko)a typowy)i )e&7ani')a)i: +as&yna&:a p&iowo<&iF )=skF ? &'=<&i ko8iet &'onek9 'was'&'a w stanie erek&:i9 :est :e$ny) ' na:si#nie:s'y&7 8o$K&Iw eroty&'ny&79 wy'wa#a:F&y&7 po$nie&enie seksua#ne. D'iaa tu na:&'=<&ie: 'su)owanie 8o$K&Iw w'rokowy&7 i $otykowy&7. Zro'u)iae9 Je w ty&7 sytua&:a&7 wi=ks'e ro')iary &'onka sF si#nie: $'iaa:F&y) 8o$K&e)9 stF$ porIwnywanie partnerIw. R'a$ko si= '$ar'a9 a8y ty#ko ten :e$en 8o$'ie& eroty&'ny $e&y$owa o pr'e8ie6u wspIJy&ia9 'a'wy&'a: su)u:F si= i naka$a:F rIJnoro$ne 8o$K&e9 &7oH )oJe si= '$ar'yH9 Je wa<nie ten $'iaa na:si#nie:. ?warunkowanie seksua#ne CeJe#i wspIJy&ie seksua#ne ' $any) partnere) pr'e8ie6a po)y<#nie9 :eJe#i :est on pierws'y) partnere) wy'wa#a:F&y) or6a')y9 powsta:F rIJnoro$ne uwarunkowania wo8e& typu )=sko<&i9 :aki repre'entu:e9 wo8e& ars a)an$i9 a rIwnieJ wo8e& :e6o 8u$owy. ?warunkowania $oty&'F tu rIwnieJ 8o$K&Iw w'rokowy&79 $otykowy&7. *owsta:e :ak8y Lpa)i=H wypenienia" w stosunku9 t'n. 6=8oko<H i))is:i9 stopnia ro's'er'enia po&7wy itp. MoJe si= '$ar'yH9 Je inny partner $ysponu:F& o$)ienny) type) 8u$owy wy'wo#i )nie:s'e po$nie&enie w wyniku porIwnania ' 'ako$owany)i in(or)a&:a)i. WraJ#iwo<H ')ysowa NiektIre ko8iety $ysponu:F wysoki) po'io)e) wraJ#iwo<&i ')ysowe:9 o$8iera:F wie#e 8o$K&Iw $otykowy&79 w'rokowy&7 i inny&7 o 'na&'nie s'ers'y) 'akresie w porIwnaniu ' pr'e&i=tnF popu#a&:F ko8iet. Wynika to ). in9 ' 8o6ats'e6o unerwienia po&7wy9 ' wi=ks'e: wraJ#iwo<&i $otykowe: i w'rokowe:9 ' wi=ks'e6o stopnia kon&entra&:i w ars a)an$i9 ' wyJs'e6o po'io)u te)pera)entu seksua#ne6o it$. Ina&'e: )IwiF&9 te6o typu ko8iety 8ar$'o su8te#nie potra(iF o$&'uwaH rIJne typy 8u$owy )=J&'y'ny i i&7 reak&:e sF w 'wiF'ku ' ty) 8ar$'ie: 'rIJni&owane9 nie'a#eJnie o$ stopnia wi='i u&'u&iowe:. Bio#o6i&'ny )o$e# )=sko<&i Wia$o)o9 Je istnie:e $uJe 'rIJni&owanie )o$e#i i w'or&Iw )=sko<&i u ko8iet. "'=<H ' ni&7 w i$ea#e )=J&'y'ny &eni 6Iwnie warto<&i 8io#o6i&'ne9 :ak 8u$owa9 wie#ko<H nar'F$Iw p&iowy&79 9sa)&'o<H". Niekie$y ten )o$e# partnera seksua#ne6o 8ywa ro'8ieJny ' )o$e#e) )=Ja9 partnera Jy&iowe6o. CeJe#i )FJ nie :est ty) type) seksua#ny)9 powsta:F tru$no<&i we wspIJy&iu seksua#ny). 0o)p#eks po'orny "'=sto :ako<H ars a)an$i 8ywa utoJsa)iana ' 8u$owF partnera9 ty)&'ase) wynika ona ' inne6o pr'e8ie6u wspIJy&ia9 sty#u 'a&7owania partnerIw. Miae) np. pr'ypa$ek9 kie$y $ana ko8ieta wspIJya w :e$ne: po'y&:i ' partnere) 9 a w inne: ' partnere) B. RIJni&e $o'na5 seksua#ny&7 tu)a&'ya wa<nie 'rIJni&owanie) 8u$owy9 a oka'ao si=9 Je to inno<H po'y&:i wspIJy&ia 'a$e&y$owaa o :ako<&i o$&'uH. W inny&7 pr'ypa$ka&7 nastFpio 'u$ne

u'a#eJnienie wie#ko<&i &'onka w stanie spo&'ynku ' wie#ko<&iF w stanie erek&:i i stF$ su8iektywne pIKnie: o$&'u&ie inno<&i 8u$owy )i=$'y partnera)i9 a ty)&'ase) wie#ko<H erek&:i w ty&7 pr'ypa$ka&7 8ya prawie i$enty&'na. *o$o8nie su8iektywnie )oJe 8yH tu)a&'ona inno<H poten&:i partnerIw. Wi=ks'a poten&:a utoJsa)iana :est ' wi=ks'F 8u$owF &'onka9 &o nie :est praw$F9 a#e )oJe pr'e&ieJ powstaH takie sko:ar'enie. 1AA EC 0?L "C E:aku#a&:a Mwytrysk nasieniaN :est o$ru &7e) 'oJony)9 sterowany) pr'e' o<ro$ek e:aku#a&:i pooJony w o$&inku #=$Kwiowy) r$'enia kr=6owe6o. !<ro$ek ten na#eJy $o wspI&'u#ne: Msy)patykotoni&'ne:N &'=<&i te6o uka$u9 ty)&'ase) o<ro$ek erek&:i $o pr'ywspI&'u#ne: Mparasy)patykotoni&'ne:N. Wspo)niany o<ro$ek po8u$'any :est pr'e' $opywa:F&e ' Jo=$'i &'onka 8o$K&e Mi&7 'su)owanie $o pewne6o po'io)u wy'wa#a e:aku#a&:=N #u8 pr'e' wyJs'e o<ro$ki seksua#ne pooJone w struktura&7 po$korowy&7 i korowy&7 )I'6u. Tak wi=& nie ty#ko po8u$'enie 8e'po<re$nie Jo=$'i &'onka wy'wa#a ten o$ru&7. *r'yka$e) inne: $ro6i po8u$'ania sF &7o&iaJ8y t'w. po#u&:e9 kie$y sny o tre<&i eroty&'ne: po8u$'a:F o<ro$ek erek&:i i e:aku#a&:i. *o8u$'enie o<ro$ka e:aku#a&:i prowa$'i $o skur&'u nasieniowo$Iw9 6ru&'oIw krokowy&7 M$'i=ki &'e)u 'osta:e wyp&7ni=ta $o &ewki )o&'owe: wy$'ie#ina 6ru&'oIw ora' p#e)niki stanowiF&e po$stawowy ska$ nasieniaN. Nast=pu:e rIwnieJ otwar&ie pr'ewo$u wytryskowe6o9 seria skur&'Iw )i=<ni )ie$ni&y )ie:s'e: ora' wyr'u&enie nasienia ' &ewki )o&'owe:. MIwi)y wIw&'as o or6a')ie. Wie#e e#e)entIw te6o pro&esu nie'upenie :es'&'e po'nano9 rIwnieJ wie#e ':awisk )a &7arakter 7ipotety&'ny9 o &'y) 8=$'ie pIKni=N )owa. !r6a') :est pro&ese) 'oJony) ' > nast=pu:F&y&7 po so8ie (a': *ierws'a (a'a O u&'u&ie '8#iJa:F&e6o si= wytrysku9 ktIre6o nie )oJna :uJ powstr'y)aH. *opr'e$'a ona wa<&iwy wytrysk na ki#ka sekun$9 a#e )oJe teJi8yH wy$uJona9 np. u )=J&'y'n stosu:F&y&7 t'w. te&7niki wy$uJone6o stosunku. Nato)iast u )=J&'y'n 'e skonno<&iF $o '8yt w&'esny&7 #u8 pr'e$w&'esny&7 wytryskIw nasienia )oJe u#e& skrI&eniu. WIw&'as ws'ystkie (a'y or6a')u pr'e8ie6a:F w 8ar $'p krItki) &'asie. RIwnieJ u star'e:F&y&7 si= )=J&'y'n ta (a'a )oJe 8yH skrI&ona9 wy$uJona #u8 )oJe :e: nie 8yH w&a#e. Warto rIwnieJ wspo)nieH o ty)9 Je u okoo A> )=J&'y'n po:awia si= w te: (a'ie t'w. pyn pr'e$e:aku#a&y:ny9 w ktIry) sF p#e)niki )o6F&e $oprowa$'iH $o 'apo$nienia. StF$ nieskute&'no<H u wie#u )=J&'y'n stosunku pr'erywane6o9 su8iektywnie 8owie) wy$a:e si=9 Je wy&o(anie si= ' po&7wy nastFpio we wa<&iwy) &'asie9 6$y ty)&'ase) p#e)niki :uJ ro'po&'=y swo:F w=$rIwk= w kierunku ko)Irki :a:owe:. Dru6a (a'a O u&'u&ie skur&'Iw w &ew&e )o&'owe:. Ce: trwanie rIwnieJ :est 'rIJni&owane i 'a#eJne o$ wieku9 &'asu trwania wspIJy&ia9 stopnia intensywno<&i $o'na5 i i&7 o$8ioru. Tr'e&ia (a'a O u&'u&ie 9w=$rIwki nasienia"9 :e6o o8:=to<&i Za'wy&'a: :est ono pr'y:e)ne Mu wie#u )=J&'y'n 'na&'nie pr'y:e)nie:s'e aniJe#i wytrysk nasieniaN. RIwnieJ intensywno<H i &'as trwania ty&7 $o'na5 sF 8ar$'o 'rIJni&owane9 'a#eJne o$ wieku i in$ywi$ua#ne: wraJ#iwo<&i. Ce<#i wspIJy&ie :est r'a$s'e9 a i#o<H nasienia wi=ks'a9 to u&'u&ie o8:=to<&i :est intensywnie:s'e. "'warta (a'a O wytrysk nasienia na 'ewnFtr' i u&'u&ia te)u towar'ys'F&e. Wytrysk )oJe nast=powaH po$ &i<nienie) i towar'ys'F )u wte$y intensywne skur&'e &iaa9 nI6. MoJe teJ wystFpiH w (or)ie wy&ieku9 a sar6 or6a') )oJe 8yH )ao 'auwaJa#ny. ? star'e:F&y&7 si= )=J&'y'n &ora' &'=<&ie: wyst=pu:e wy&iek pr'y ')nie:s'ony) &i<nieniu #u8 :e6o 8raku.

*iFta (a'a O u&'u&ie po wytrysku nasienia. Mo6F one )ieH &7arakter pr'y:e)no<&i 9#oka#ne:"9 t'n. u&'u&ia ro'a$owania napi=&ia w nar'F$a&7 p&iowy&7 #u8 teJ pr'y:e)no<&i '6enera#i'owane:9 o rIJny) stopniu intensywno<&iP :e6o )aksi)u) O to u&'u&ie 8o6ostanu9 s'&'=<&ia. ? niektIry&7 )=J&'y'n )oJe wyst=powaH u&'u&ie pr'ykro<&i9 a nawet s)utku po wytrysku. Niekie$y :est to &e&7a <&i<#e in$ywi$ua#na. wynika:F&a 'e struktury 'wiF'ku ' partnerkF. 1AD *rawi$owo<&i e:aku#a&:i: M=J&'yKni 8ywa:F '$o#ni $o wie#okrotne: e:aku#a&:i9 u niektIry&7 pr'e$'ie#one: krItki)i o$st=pa)i &'asu. Cest to typowe u )o$y&7 )=J&'y'n. W pr'e&iwie5stwie $o ko8iet ' wie#okrotny) or6a')e)9 ktIre A #u8 4 or6a') o$&'uwa:F :ako pr'y:e)nie:s'y i si#nie:s'y9 u )=J&'y'n wa<nie pierws'y wytrysk :est na:intensywnie: pr'eJywany. Z$o#no<H $o ponowne: e:aku#a&:i :est ':awiskie) in$ywi$ua#ny)9 np. u :e$ny&7 )=J&'y'n )oJe ona wystFpiH po ki#ku )inuta&7 pr'erwy we wspIJy&iu9 a u inny&7 $opiero po ki#ku 6o$'ina&79 )i)o Je sF oni w ty) sa)y) wieku. W )iar= upywu wieku ')nie:s'a si= '$o#no<H powtIr'enia e:aku#a&:i. Wytryski w &'asie stosunku9 po$&'as snu9 w sa)o'aspoka:aniu si= nie $a:F Ja$ny&7 ne6atywny&7 nast=pstw M' wy:Ftkie) pr'ypa$kIw9 6$y sF wy'wa#ane po wy)us'ony) wspIJy&iuN. M=J&'yKni niepo$ni )o6F )ieH prawi$owe or6a')y9 e:aku#a&:=9 a :e$ynie wynik #a8oratory:ny 8a$ania nasienia :est ne6atywny. Ska$niki nasienia )a:F po'ytywny wpyw na stan '$rowia ko8iety 'arIwno w :e: 8io#o6ii nar'F$Iw p&iowy&79 :ak rIwnieJ $#a :e: rIwnowa6i psy&7i&'no7or)ona#ne: M'na&'enie ska$nikIw w&7aniany&7 ' po&7wyN. Nie$awno o$kryto w nasieniu ska$nik anty8akery:ny o $uJe: si#e Mse)inap#a')in=N. NiektIre &e&7y nasienia 'a#eJF o$ $iety9 np. 'apa&7. Nao6owe pa#enie papierosIw us'ka$'a 'arIwno o<ro$ek erek&:i9 :ak i o<ro$ek e:aku#a&:i w r$'eniu kr=6owy). Trwa:F 8a$ania neuro(i':o#o6i&'ne9 an$ro#o6i&'ne9 8io&7e)i&'ne ora' seksuo#o6i&'ne po<wi=&one e:aku#a&:i. MoJna spo$'iewaH si= wi=& :es'&'e nie:e$ne: rewe#a&:i. *o#u&:e Mina&'e: 'wane ')a'a)i no&ny)iN *o#u&:e sF to )i)owo#ne wytryski nasienia po$&'as snu nie 'awiera:F&e6o na o6I tre<&i eroty&'ne:. *o:awia:F si= w okresie $o:r'ewania 8io#o6i&'ne6o9 a niekie$y spora$y&'nie9 :uJ w 111A roku Jy&ia. W )iar= upywu #at sta:F si= &ora' pows'e&7nie:s'e9 w wieku #a 1> wyst=pu:F prawie u poowy &7op&Iw9 a w wieku #at 1312 prawie u ws'ystki&7. Mo)ent wystFpienia pierws'e: po#u&:i pr'ypa$a wi=& na rIJne okresy Jy&ia. *o#u&:e sF o8:awe) $o:r'ao<&i 8io#o6i&'ne: nar'F$Iw p&iowy&7. Zupeny 8rak po#u&:i $o AG roku Jy&ia9 )i)o wstr'e)i=K#iwo<&i seksua#ne:9 )oJe o'na&'aH pewne opIKnienia $o:r'ewania 8io#o6i&'ne6o. W taki&7 pr'ypa$ka&7 wska'ana :est wi'yta u #ekar'a. *o#u&:e wyst=pu:F u )=J&'y'n rIwnieJ w okresa&7 $uJs'y&7 pr'erw we wspIJy&iu O sF wIw&'as pr'e:awe) sa)ore6u#a&:i or6ani')u. D#ate6o wa<nie po#u&:e nie sF ':awiskie) &7arakterysty&'ny) ty#ko $#a okresu $o:r'ewania9 a wyst=pu:F po$&'as &ae6o Jy&ia seksua#ne6o )=J&'y'ny. W )iar= :e$nak upywu #a po:awia:F si= &ora' r'a$'ie:9 a u )=J&'y'n prowa$'F&y&7 usta8i#i'owane wspIJy&ie seksua#ne )o6F nawet w&a#e nie wyst=powaH. "'=stot#iwo<H po#u&:i )oJe 8yH 8ar$'o rIJnaP u &7op&Iw i )o$y&7 )=J&'y'n &'=sto wyst=pu:F one &o$'iennie9 w inny&7 pr'ypa$ka&7 istnie:e pewna &7arakterysty&'na &'=stot#iwo<H O nie )a wi=& prakty&'nie Ja$ny&7 re6u i prawi$owo<&i w te: kwestii. Dopiero w wieku W 'a&'=to traktowaH po#u&:e :ako ':awisko 'upenie prawi$owe i 8=$F&e wyra'e) sa)ore6u#a&:i or6ani')u. W wieka&7 popr'e$ni&7 krFJyo )nIstwo )roJF&y&7 krew w Jya&7 opowie<&i o t'w. po#u&:oni')ie9 6roKne: r'eko)o

&7oro8ie9 wynis'&'a:F&e: or6ani') i osus'a:F&e: r$'e5 kr=6owy. *o$o8ne po6#F$y wyst=poway :uJ w )e$y&ynie staroJytne: Gre&:i9 a #itera&kie opisy po#u&:oni')u spotyka si= 8ar$'o &'=sto w #iteratur'e VWIIVWIII wieku. Miay one KrI$o w ty)9 Je wa<nie r$'e5 kr=6owy traktowany 8y :ako '8iornik nasienia9 a nasienie O :ako na:waJnie:s'y ska$nik or6ani')u O pro$ukowane 8yo we$u6 Ikeona w )I'6u. Do II wo:ny <wiatowe: niektIr'y u&'eni twier$'i#i9 Je i u ko8iet wyst=pu:F po#u&:e. Na pr'yka$ $ier $owo$'i9 Je po#u&:e ni6$y nie wyst=pu:F u $'iewi& i niewinny&7 ko8iet9 :e$ynie u ty&79 ktIre wspIJyy seksua#nie9 #e&' ')us'one sF $o wstr'e)i=K#iwo<&i: po#u&:e te na'wano nawet 9&ierpienie) )o$y&7 w$Iw". Inni u&'eni $owo$'i#i ' &aF powa6F9 Je po#u&:e prowa$'F $o neurastenii. W &e#u pr'e&iw$'iaania i) 'a#e&a#i spe&:a#nF $iet=9 wy:a'$y na wie< #u8 w 6Iry9 #e&'enie natryska)i wo$ny)i9 )asaJe9 preparaty 8ro)owe i inne9 pr'e'na&'one $o )ie:s&owe6o wprowa$'ania $o &ewki )o&'owe:. -atwo so8ie wyo8ra'iH9 $o &'e6o $oprowa$'iH )o6y takie po6#F$y: rosa #i&'8a r'eko)y&7 &7ory&79 a $os'o nawet $o 7u)orysty&'ny&7 pr'e:askrawie5 i skra:no<&i. 0onstruowano np. spe&:a#ne pr'yr'F$y $o u&iskania nar'F$Iw p&iowy&7. Su)u:F& 'ate)9 )oJna stwier$'iH9 Je: *o#u&:e sF )i)owo#ny)i wytryska)i nasienia9 wyst=pu:F&y)i po$&'as snu. *o#u&:e sF ':awiskie) 'upenie prawi$owy)9 wyra'e) '$rowia i $o:r'ao<&i 8io#o6i&'ne:: wyst=pu:F ' rIJnF &'=stot#iwo<&iF w okresie $o:r'ewania i w okresa&7 pr'erw we wspIJy&iu. 1AB *o$nie&enie seksua#ne ko8iety ). in. wyraJa si= nawi#Je nie) <&ian po&7wy O 'w. #u8ri&atio. Niestety nie )a w :='yku po#ski) o$powie$nika na'wy a&i5skie: $#a te6o ':awiska. Litera&kie na'wy9 np. Lpyn )iosny"9 Lnektar eroty&'ny" #u8 popu#arne np. Lnawi#6otnienie"9 Lnao#iwienie"9 L)okra po&7wa" w pewny) sensie o$powia$a:F praw$'ie. Lu8ri&atio :est 8ar$'o &'uy) teste) po$nie&enia seksua#ne6o ko8iety. ?)oJ#iwia o$8y&ie stosunku seksua#ne6o9 6$yJ 'wi#Jenie <&ian po&7wy uatwia ru&7y (ryk&y:ne. Lu8ri&atio na#eJy $o po$stawowy&7 ':awisk (i':o#o6i&'ny&79 a#e $otF$ niewie#e :es'&'e wie)y o :e6o po&7o$'eniu. *raw$opo$o8nie :est to pyn pr'esi=kowy. W )iar= po'nawania ':awisk 8io#o6i&'ny&7 $oty&'F&y&7 seksua#i')u &'owieka $owie)y si= 'apewne wi=&e: o ska$'ie &7e)i&'ny)9 wa<&iwo<&ia&7 8io(i'y&'ny&7 i KrI$a&7 #u8ri&aio. *o:awia si= ono w 1G4G sekun$ o$ po8u$'enia seksua#ne6o ko8iety9 w wyniku $'iaania 8o$K&Iw seksua#ny&7. Mo6F to 8yH 1A3 8o$K&e Lkonkretne"9 :ak np. $otyk9 sowa9 wi$ok poJF$ane6o partnera9 #u8 8o$K&e wyo8raJeniowe9 psy&7i&'ne. Istnie:e ki#ka &7arakterysty&'ny&7 prawi$owo<&i #u8ri&atio: ZrIJni&owanie #u8ri&atio u pos'&'e6I#ny&7 ko8iet ? :e$ny&7 po:awia si= ono s'y8&ie:9 :est 8ar$'ie: L6=ste"9 o8(ite9 u inny&7 nato)iast po:awia si= wo#no9 :est Lr'a$kie"9 skFpe. MoJna powie$'ieH9 iJ kaJ$a ko8ieta )a typowe $#a sie8ie #u8ri&atio. Wspo)niane 'rIJni&owanie :est wynikie) wa<&iwo<&i 8io#o6i&'ny&7 or6ani')u $ane: ko8iety9 :e: te)pera)entu seksua#ne6o9 reaktywno<&i seksua#ne: it$. ZrIJni&owanie w 'a#eJno<&i o$ (a'y &yk#u )iesiF&'kowe6o ko8iety W okresa&7 po$ny&79 kie$y &7arakterysty&'ne 'wi#Jenie po&7wy u'a#eJnione :est o$ &yk#u pr'e)ian 7or)ona#ny&79 #u8ri&atio Lnaka$a" si= na istnie:F&e :uJ 'wi#Jenie i )oJe 8yH o$8ierane :ako rIJniF&e si= o$ okresIw niepo$ny&79 Lsu&7y&7". Ina&'e: )IwiF& :e$ynie w okresa&7 niepo$ny&7 )oJna ro'po'naH typowe $#a $ane: ko8iety &e&7y #u8ri&atio. Wa<&iwo<&i 'apa&7owe i konsysten&:a ? :e$ny&7 ko8iet #u8ri&aio :est 6=ste9 o wyraKny) in$ywi$ua#ny) 'apa&7u9 u inny&7 nato)iast :est po'8awione 'apa&7u i r'a$kie. We wspIJy&iu seksua#ny)

partner wy&'uwa wspo)niane wa<&iwo<&i i )o6F 8yH one &'ynnikie) po8u$'a:F&y) #u8 o$py&7a:F&y) seksua#nie. Z$ar'a:F si= 'a8ur'enia #u8ri&atio9 np. na$)iernie o8(ite wy$'ie#anie sprawia:F&e we wspIJy&iu wraJenie Lpywania"9 &o utru$nia pr'e8ie6 stosunku. ? inny&7 ko8iet )oJe 8yH np. #u8ri&atio pr'ypo)ina:F&e wat=9 &o :est wynikie) nieprawi$owo<&i wy$'ie#ni&'y&7 i wIw&'as o$&'u&ia seksua#ne )o6F 8yH pr'ykre. W rIJny&7 &7oro8a&7 6ineko#o6i&'ny&7 '$ar'a si=9 Je wyst=pu:F&e #u8ri&atio )a niepr'y:e)ny 'apa&79 &o rIwnieJ )a $uJe 'na&'enie we wspIJy&iu seksua#ny). Intensywno<H wy$'ie#ania Na o6I #u8ri&atio :est na:8ar$'ie: nasi#one w (a'ie or6a')u u ko8iety i 8e'po<re$nio pr'e$ ni). Wy$'ie#ina )oJe 8yH nawet tak o8(ita9 Je w okresie skur&'Iw9 w trak&ie or6a')u9 #u8ri&atio :est wy$a#one na 'ewnFtr' w (or)ie pr'ypo)ina:F&e: wytrysk u )=J&'y'ny. StF$ np. niektIre oso8y sF pr'ekonane9 iJ istnie:e o$powie$nik wytrysku u ko8iet. Miae) pa&:entki9 ktIre 'ostay skierowane $o )nie pr'e' swoi&7 partnerIw 'ar'u&a:F&y&7 i)9 Je nie pr'eJywa:F or6a')u9 poniewaJ nie )a:F wytrysku ' po&7wy. ? niektIry&7 ko8iet9 'was'&'a si#nie: po$nie&ony&79 #u8ri&atio utr'y)u:e si= na$a# po or6a')ie9 a nawet wy$'ie#ane :est $o<H $u6o. 1A2 2 O Seks partnerski ?awia to i) ponowne pr'eJy&ie or6a')u w ko#e:ny&7 nast=pu:F&y&7 po so8ie stosunka&7. Sprawa :est nie&o nie:asna w pr'ypa$ku ko8iet )a:F&y&7 seri= or6a')Iw9 :e$en po $ru6i). Za'wy&'a: i&7 #u8ri&atio utr'y)u:e si= pr'e' &ay ten &'as9 a#e '$ar'a si=9 iJ ostatnie or6a')y )o6F nastFpiH :uJ w okresie uko5&'enia wy$'ie#ania i sta:F si= pr'e' to 8o#esne. Cest to :e$nak $o<H r'a$kie ':awisko. Bo$'ie& wy'wa#a:F&y ? :e$ny&7 ko8iet wystar&'y 'a$'iaanie 8o$K&a psy&7i&'ne6o9 np. wyo8raJenie kontaktu 'e swoi) partnere)9 u inny&7 $o powstania #u8ri&atio konie&'ne :est 8e'po<re$nie po8u$'anie (i'y&'ne s(er ero6enny&7. *rI6 wraJ#iwo<&i ')ysowe: NiektIre ko8iety )a:F #u8ri&aio po $uJs'y) &'asie po8u$'enia seksua#ne6o9 inne nato)iast :uJ na sa) wi$ok swe6o partnera. *o'io) te)pera)entu seksua#ne6o W pr'ypa$ku t'w. ko8iet na)i=tny&7 #u8ri&aio :est &'=ste i towar'ys'y wyo8raKni eroty&'ne:9 a nawet )oJe 'aistnieH 8e' konkretne6o 8o$K&a seksua#ne6o. W pr'ypa$ku 'w. ko8iet 9&7o$ny&7" powsta:e :e$ynie w sytua&:i $u6otrwae6o po8u$'ania seksua#ne6o9 re#aksu i ko)(ortu psy&7i&'ne6o. Lu8ri&aio :est 'ate) ' :e$ne: strony in$ywi$ua#nF wa<&iwo<&iF $ane: ko8iety9 a#e teJ i reak&:F na oso8= partnera. 9Seksowny" partner u na)i=tne: ko8iety )oJe wy'wa#aH #u8ri&atio na 'asa$'ie sa)e6o (aktu 8y&ia o8ok nie:. *o'a wy)ieniony)i &'ynnika)i waJny teJ :est (akt po'io)u 'aspoko:enia potr'e8 seksua#ny&7. W pr'ypa$ku i&7 nie'aspoko:enia po$nie&enie seksua#ne )oJe 8yH stae9 $u6ie i wIw&'as #u8ri&aio wyraJa nienasy&enie seksua#ne. W pr'ypa$ku Lsyto<&i" seksua#ne:9 &'y#i pene6o 'aspoko:enia potr'e8 seksua#ny&7 $ane: ko8iety9 #u8ri&atio powsta:e ' tru$e)9 )i)o wa<&iwe6o po8u$'ania 'e strony partnera. Niekie$y $uJe 'ainteresowanie 8u$'i (akt &'=ste6o wspIJy&ia prostytutek i powsta:e pytanie9 :ak wy6#F$a u ni&7 wy$'ie#anie si= #u8ri&atio. !ka'u:e si=9 Je 'a#eJy to o$ $ane: ko8iety. ? :e$ne: #u8ri&aio powsta:e Lna 'awoanie" i nie )a Ja$ne6o 'wiF'ku ' oso8F partneraP :est to wynik o$ru&7u sytua&y:ne6o. Nato)iast u inny&7 :est ono wy'wa#ane pr'e' wyo8raJeniowF sty)u#a&:= #u8 teJ po'orowane pr'e' uJy&ie spe&:a#ny&7 kre)Iw. Za8ur'enia wy$'ie#ania #u8ri&atio nie na#eJF $o r'a$ki&7. Wywou:F :e &7oro8y 6ineko#o6i&'ne9 7or)ona#ne9 &7oro8y in(ek&y:ne $rI6 ro$ny&79 r'=siskowi&a itp. S'&'e6I#ny) ro$'a:e) 'a8ur'e5 :est $yspareunia9 w ktIre: stosunki sF 8o#esne9

po&7wa :est 8owie) su&7a9 #u8 awers:a seksua#na $o partnera. WIw&'as na:#eps'e nawet 14G (or)y sty)u#a&:i seksua#ne: unie)oJ#iwia:F po:awienie si= #u8ri&ab tio Zate) 8rak #u8ri&atio )oJe 8yH e(ekte) rIJny&7 &7orI8 #u8 e' :iSS" .e.SS pa$ka&7 na stosowaniu spe&:a#ny&7 preparatIw9 ktIre o8e&n.e w w.e S"WM&7A nS7pr'ystosowany&7 seksua#nie ri&o :est wyra'e) prawi$owe6o po$nie&enia seksua#neoko8#eLseaN9e si= teJ Lnektare) eroty&'ny)"9 $'iaa:F&y) po8u$'aNF&o na partnera. WR RLIW!] N B!DY"E SE0S? LNE W warunka&7 usta8i#i'owane6o i satys(ak&:onu:F&e6o wspIJy&ia seksua#ne6o wraJ#iwo<H na 8o$K&e seksua#ne u'a#eJniona :est o$ typu te)pera)entu seksua#ne6o. Ina&'e: )IwiF& O rIJni)y si= '$o#no<&iF o$8ioru sy6naIw seksua#ny&7 i i&7 o$&'ytywania w nas'y) oto&'eniu. "ay pro&es o$8ierania 8o$K&Iw wiFJe si= rIwnieJ 'e '$o#no<&iF $o sa)okontro#i9 strukturF u&'u&iowo<&i9 ukierunkowanie) 'ainteresowa5 seksua#ny&7. !so8y Lspe&:a#i'u:F&e si=" w pro8#e)aty&e seksua#ne: atwie: o$&'ytu:F ukryte sy6nay seksua#ne9 rea6u:F sko:ar'enia)i nawet pr'y $o<H wFtp#iwe: sy)8o#i&e9 np. +reu$ 8ar$'o &'=sto o$krywa w tre<&i )ar'e5 senny&7 sy)8o#e o tre<&i seksua#ne:9 ktIre w o8e&ny) ro'u)ieniu )o6y o'na&'aH &o< inne6o. W t'w. pro:ek&y:ny&7 testa&7 psy&7o#o6i&'ny&7 u:awnia si= niera' tu)iona9 wypierana s(era seksua#na. Ce: interpreta&:a i o$&'ytywanie rIwnieJ :e$nak :est u'a#eJnione o$ postawy wo8e& seksu oso8y 8a$a:F&e:. W o8e&ny&7 ro'waJania&7 8=$= )Iwi nie ty#e o wraJ#iwo<&i w nor)a#ny&7 warunka&79 &o o o8niJeniu :e: pro6u9 np. w pr'ypa$ka&7 nie'aspoko:enia potr'e8 seksua#ny&7 &'y eroty'a&:i psy&7iki w okresie $o:r'ewania. W ty&7 pr'ypa$ka&7 taki &'y inny prI6 14A wraJ#iwo<&i :est rIwnieJ wypa$kowF po'io)u te)pera)entu9 sa)okontro#i9 'ainteresowa5. !so8y o8$ar'one wysoki) po'io)e) te)pera)entu seksua#ne6o w warunka&7 nie'aspoko:enia potr'e8 seksua#ny&7 )a:F 'na&'nie niJs'y prI6 wraJ#iwo<&i niJ oso8y ' pr'e&i=tny) #u8 niski) po'io)e) #i8i$o. "'y) &7araktery'u:e si= o8niJenie pro6u wraJ#iwo<&i seksua#ne:N Zaostr'enie) o$8ioru ws'ystki&7 8o$K&Iw seksua#ny&79 np. pr'y:a&ie#ski9 o8o:=tny $otyk )oJe 8yH o$8ierany eroty&'nie. !8o:=tny) 8o$K&o) pr'ypisu:e si= wi=& po$<wia$o)ie eroty&'ne 'na&'enie. *o$o8na sytua&:a $oty&'y ws'ystki&7 8o$K&Iw9 w ty) s'&'e6I#nie w'rokowy&7 i su&7owy&79 &'y#i ty&79 ktIre )a:F s'&'e6I#ne 'na&'enie w ars a)an$i. !8o:=tne 8o$K&e w'rokowe )o6F na8ieraH 'na&'enia eroty&'ne6o i ' te6o punktu wi$'enia 9ws'ystko )oJe 8yH porno6ra(iF" O :ak twier$'F :e: 'wo#enni&y. *o$o8ne 'nieks'ta&enia )o6F $oty&'yH np. pr'e8ie6u ro')owy. *r'y o8niJeniu pro6u wraJ#iwo<&i seksua#ne: nie ty#ko atwie: s&7o$'i ona na 'a6a$nienia :awnie #u8 skry&ie seksua#ne9 a#e i sa)e sy6nay sowne: 8arwa 6osu9 intona&:a )o6F pr'y8ieraH &7arakter eroty&'ny. Intensy(ika&:F )ar'e5 senny&7 o tre<&i :awnie #u8 sy)8o#i&'nie seksua#ne:9 (anta':i9 sko:ar'e59 &'y#i te6o ws'ystkie6o9 &o o$$a:e tre<H po$<wia$o)o<&i9 ukryty&7 i nie'aspoko:ony&7 potr'e8. CuJ k#asy&'ne 8a$ania (i':o#o6i&'ne wyraKnie potwier$'a:F 'asa$=9 Je nie'aspoko:enie :e$ne: ' po$stawowy&7 potr'e8 psy&7i&'ny&7 wiFJe si= ' :e: uaktywnienie) w t'w. $ru6i) Jy&iu psy&7i&'ny)9 &'y#i w )ar'enia&79 sna&79 sko:ar'enia&7. "'ase) $o&7o$'i $o powstania t'w. (ata)or6any seksua#ne:9 kie$y u osI8 ' wysoki) po'io)e) te)pera)entu9 a nie'aspoko:ony&7 seksua#nie9 powsta:F stany 8#iskie i#u':i9 7a#u&yna&:i ' tre<&ia)i seksua#ny)i. Wie#e te6o typu in(or)a&:i $ostar&'a o8serwa&:a osI8 pr'y)usowo o$oso8niony&7 O i&7 reak&:a :est 8ar$'o 'rIJni&owana aJ $o wspo)niane: (ata)or6any wF&'nie.

Wspo)niane prawi$owo<&i psy&7o(i'y&'ne Jy&ia seksua#ne6o sF rIwnieJ powiF'ane ' &'ynnika)i ku#turowy)i. Eroty') europe:ski pr'e' wie#e wiekIw (or)owa sko)p#ikowanF sy)8o#ik= seksua#nF9 syste) 'aka'Iw i naka'Iw9 i w ten sposI8 wy$uJa L&'asopr'estr'e5" )i=$'y 8o$K&e) seksua#ny) a :e6o rea#i'a&:F w ars a)an$i. CeJe#i $#a porIwnania si=6nie)y np. $o <wiata ' LBa<ni ' 1GG1 no&y"9 to wi$'i)y skrI&enie te: L&'asopr'estr'eni". W eroty&e okresu $o:r'ewania wspo)niana L&'asopr'estr'e5" :est skrI&ona Ms'&'e6I#nie u &7op&IwN9 &o wynika ' i&7 )ae: '$o#no<&i $o sa)okontro#i O sa)o'aspoka:anie sta:e si= <ro$kie) 'ast=p&'y). Taka &'y inna wraJ#iwo<H )a rIwnieJ powaJne konsekwen&:e wy&7owaw&'e i $#ate6o konie&'na :est in$ywi$ua#i'a&:a wy&7owania. !so8a ' wysoki) po'io)e) te)pera)entu9 a#e sa8y) syste)ie sa)okontro#i9 )a wi=ks'e tru$no<&i ' opanowywanie) swy&7 potr'e8 seksua#ny&7 i prI6 wraJ#iwo<&i :est u nie: niJs'y niJ u inny&7. 144 CeJe#i syste) ku#turowy pr'e' eroty'a&:= ku#tury )asowe: i ')nie:s'enie wy)a6a5 po6=8ia t= tru$no<H9 to powsta:e praw$'iwy $y#e)at wy&7owaw&'y M$oty&'y to s'&'e6I#nie postu#atu pow<&iF6#iwo<&i seksua#ne:N. Cest rIwnieJ i o$wrotny 8ie6un wraJ#iwo<&i seksua#ne: O po$wyJs'enie :e: pro6u9 np. u osI8 ' 'a8ur'enia)i 7or)ona#ny)i9 'e spa$kie) te)pera)entu w )iar= upywu #at9 w 'rutyni'owany) i stereotypowy) wspIJy&iu9 w na$)ierne: aktywno<&i seksua#ne:. Intensy(ika&:a 8o$K&Iw9 i&7 ko:ar'enie ' inny)i9 po'wa#a wIw&'as na pr'ekro&'enie pro6u wraJ#iwo<&i. NiektIr'y 9po)a6a:F" so8ie pr'e' porno6ra(i=9 inni pr'e' wyra(inowanie &'y perwersy:ne ten$en&:e O '6o$nie ' prawe) eska#a&:i 8o$K&Iw. *o$wyJs'ony prI6 wraJ#iwo<&i ')ysowe:9 ktIry wiFJe si= ' potr'e8F si#ne: sty)u#a&:i seksua#ne:9 )oJe 8yH 'ate) &e&7F in$ywi$ua#nF $ane: oso8y9 'wiF'anF ' :e: oso8owo<&iF #u8 stane) or6ani')u w o6I#ny) po:=&iu te6o sowa. *o$o8nie 'res'tF 8ywa w 'akresie inny&7 reak&:i ')ysowy&7: sF np. oso8y o 'na&'nie o8niJony) #u8 po$wyJs'ony) pro6u 8I#owy). Te6o ro$'a:u in$ywi$ua#ne &e&7y nie )a:F &7arakteru pato#o6ii9 :akko#wiek sF r'a$ko spotykany) (eno)ene). W wy:Ftkowy&7 pr'ypa$ka&7 pr'eprowa$'a si= #e&'enie (ar)ako#o6i&'ne. *o$wyJs'ony prI6 wraJ#iwo<&i ')ysowe: )oJe wiF'aH si= ' 8ar$'o $yskretny)i 'a8ur'enia)i 7or)ona#ny)i9 neuro#o6i&'ny)i ora' ' )ie:s&owy)i ')iana)i9 np. w stana&7 po'apa#ny&7. RIwnieJ niektIre &7oro8y w sanie uta:enia u:awnia:F osa8ienie reak&:i ')ysowy&79 np. &ukr'y&a. Maso&7i') w &'yste: posta&i :est r'a$ko spotykany9 &'=<&ie: )a)y $o &'ynienia ' ten$en&:a)i )aso&7isty&'ny)i oso8owo<&i. Ce$ny) ' i&7 o8:awIw :est po$wyJs'ony prI6 wraJ#iwo<&i ')ysowe: O $opiero 8o$K&e seksua#ne na 6rani&y 8I#u 'a&'yna:F $'iaaH po$nie&a:F&o. Tak wi=& sa)o ':awisko po$wyJs'one6o pro6u wraJ#iwo<&i ')ysowe: kry:e rIJne )oJ#iwo<&i. CeJe#i tra(ia $o )nie pa&:ent ' te6o ro$'a:u pro8#e)e)9 na:pierw stara) si= 'na#eKH pr'y&'yn=9 a nast=pnie pr'e' ewentua#ne #e&'enie o8niJyH ten prI6. Na:&'=<&ie: spotyka) si= ' $yskretny)i 'a8ur'enia)i or6ani')u i wIw&'as )ae $awki 7or)onIw9 wita)in #u8 #ekIw $'iaa:F&y&7 na autono)i&'ny i o<ro$kowy uka$ nerwowy prowa$'F $o o8niJenia pro6u wraJ#iwo<&i ')ysowe:. CeJe#i nato)iast :est to &e&7a in$ywi$ua#na9 spe&y(ika reaktywno<&i $ane6o or6ani')u9 to #e&'enie na:&'=<&ie: :est niepotr'e8ne9 &7y8a Je wy)a6a te6o $o8ro $ane6o 'wiF'ku eroty&'ne6o. Ce<#i prI6 wraJ#iwo<&i ')ysowe: 'osta:e po$wyJs'ony na skutek uwarunkowa5 psy&7i&'ny&79 to $'i=ki spe&:a#ny) )eto$o) 8a$ania i testo) )oJna u:awniH wy'wa#a:F&e to ':awisko )e&7ani')y psy&7i&'ne i ro'wiF'aH pro8#e) pr'e' pora$= #u8 psy&7oterapi=. Warto teJ na )ar6inesie ty&7 ro'waJa5 porus'yH inny pro8#e). Wy&'u&ie stopnia wraJ#iwo<&i ')ysowe: partnera :est 8ar$'o potr'e8ne 14D

i wy)a6a pewne: spostr'e6aw&'o<&i. !so8y )a:F&e $o<wia$&'enie seksua#ne $o8r'e wie$'F9 Je w 'asa$'ie kaJ$y partner )a nie&o o$)ienny prI6 wraJ#iwo<&i ')ysowe:P rIwnieJ pos'&'e6I#ne s(ery ero6enne rIJniF si= stopnie) wraJ#iwo<&i. Na pr'yka$ $e#ikatne pies'&'enie i po8u$'anie u :e$ne: oso8y )oJe wywoaH po$nie&enie9 u $ru6ie: )oJe oka'aH si= nieskute&'ne. L=k pr'e$ sprawienie) 8I#u9 posF$'enie) o 8ruta#no<H sprawia9 iJ unika si= si#nie:s'e6o po8u$'ania partnera. Wie#e ko8iet :est pr'ekonany&7 o swe: r'eko)e: o'i=8o<&i9 ty)&'ase) pro8#e) tkwi w '8yt sa8y) po8u$'aniu i&7 s(er ero6enny&7. Niera' tru$no powie$'ieH to partnerowi9 ktIry post=pu:e '6o$nie ' 'asa$a)i s'tuki )iosne:. W ten sposI8 :e6o sty# po8u$'ania sta:e si= uka$e) o$niesienia9 po:=&ia nor)y w po8u$'aniu. *ro8#e) :est o ty#e $e#ikatny9 Je w wyniku pora$y9 kie$y wyniki 8a$a5 pr'e$stawia) partnerowi9 oka'u:e on 'aniepoko:enie Lnienor)a#no<&iF" partnerki9 pr'ypisu:F& :e: &e&7y )aso&7isty&'ne. Tak wi=& po$wyJs'ony prI6 wraJ#iwo<&i ')ysowe: )oJe 8yH rIwnieJ po'orny) pro8#e)e). R.TM. BI!L!GI"ZNE W seksuo#o6ii w'rasta 'a interesowanie ryt)a)i 8io#o6i&'ny)i. !ka'ao si= 8owie)9 Je wie#e pro8#e)Iw seksua#ny&7 'wiF'any&7 ' $ostosowanie) partnerIw wiFJe si= ' &7arakterystykF i&7 ryt)Iw (i':o#o6i&'ny&7. Z:awisko to :est pows'e&7nie 'nane i u:awnia si= np. w 'akresie rIJni& potr'e8 seksua#ny&79 sprawno<&i seksua#ne:. ?pr'e$nio tu)a&'ono to '8ieJno<&iF #u8 ro'8ieJno<&iF te)pera)entIw9 o8e&nie wie)y9 Je :est to 8ar$'ie: 'oJone 'a6a$nienie. 0aJ$y &'owiek )a spe&y(i&'ne $#a sie8ie ryt)y 8io#o6i&'ne: sprawno<&i9 pr'e)ian 7or)ona#ny&79 nat=Jenia Jy&ia u&'u&iowe6o9 inte#ektua#ne6o it$. SF to ryt)y $o8owe9 ty6o$niowe9 )iesi=&'ne9 ro&'ne. *osuJy)y si= pr'yka$a)i. Dana oso8a nie'a#eJnie o$ p&i9 )a na:wyJs'y po'io) aktywno<&i seksua#ne: w 6o$'ina&7 popou$niowy&79 nato)iast :e: partner w 6o$'ina&7 no&ny&7. Do&7o$'i 'ate) $o sytua&:i9 kie$y :e$en partner $FJy $o wspIJy&ia w no&y9 po$&'as kie$y $ru6i o$&'uwa wIw&'as s&ino<H9 ')=&'enie9 u:awnia nato)iast sprawno<H w 6o$'ina&79 ktIre partnerIwS: nie o$powia$a:F. *o$o8ne rIJni&e $oty&'F rIwnieJ ryt)u ty6o$niowe6o9 np. :e$en ' partnerIw o$&'uwa w'rost potr'e8 seksua#ny&7 &o 4 $ni9 a $ru6i &o > $ni. MoJe 'ate) istnieH 8io#o6i&'nie o$)ienna potr'e8a wspIJy&ia seksua#ne6o u partnerIw. Sprawa wy6#F$a na :es'&'e 8ar$'ie: sko)p#ikowanF9 :eJe#i u<wia$o)i)y so8ie (akt9 iJ sF np. oso8y )a:F&e powie$')y Aty6o$niowe okresy w'rostu aktywno<&i seksua#ne:9 pr'e$'ie#one okresa)i spa$ku potr'e8 seksua#ny&79 a i&7 partner'y )a:F ryt)y ty6o$niowe. *o$o8ne rIJni&e )o6F $oty&'yH ryt)Iw ro&'ny&79 a nawet ki#ku#etni&7. Wie#e kon(#iktIw )i=$'y partnera)i wynika ' nie'na:o)o<&i wasny&7 ryt)Iw 8io#o6i&'ny&7 O stF$ atwo o 'u$'enie9 iJ istnie:e 9nie$opasowanie" seksua#ne. !8e&nie panu:e nawet )o$a na po'nawanie wasny&7 ryt)Iw i wioCe osI8 po<wi=&a te)u 'a6a$nieniu wie#e uwa6i. Na pewno po'nanie wasny&7 ryt)Iw i ryt)Iw partnera po'wa#a #epie: 'ro'u)ieH in$ywi$ua#ne rIJni&e. Nie o'na&'a to 8yna:)nie:9 iJ opty)a#ny) 'wiF'kie) )oJe 8yH taki9 w ktIry) 8ioryt)y partnerIw i$ea#nie 'a&7o$'F na sie8ie. Bywa:F takie 'wiF'ki9 a#e stanowiF one r'a$ko<H. Tru$no rIwnieJ wyo8ra'iH so8ie i$e= $o8ierania si= partnerIw pr'e' <wia$o)e s'ukanie 9po$o8ne6o" 8ioryt)u. Wa<&iwe pr'ystosowanie seksua#ne partnerIw o'na&'a ). in. u'nanie istnienia 'rIJni&owany&7 8ioryt)Iw9 u)ie:=tno<H i&7 o$&'ytania ora' 8rania i&7 po$ uwa6=. +akt9 iJ w $any) $niu partner o$&'uwa 8rak potr'e8y wspIJy&ia9 a $ru6a oso8a 'na:$u:e si= akurat w wyJu 8ioryt)u seksua#ne6o9 nie )usi pr'e&ieJ prowa$'iH $o nieu&7ronne6o kon(#iktu. ZwiF'ek pr'ystosowany i u$any to taki9 w ktIry) o8ie strony uatwia:F so8ie w'a:e)ne 'aspoka:anie potr'e89 nie ty#ko 'res'tF seksua#ny&7. *o$kre<#a) to $#ate6o9 iJ $o<H &'=sto :e$na 'e stron O o$&'uwa:F& 8rak potr'e8y wspIJy&ia seksua#ne6o O popr'esta:e na o$)owie '8#iJenia ' partnere)9 a rIwnie &'=sto partner potra(i wy)usiH '8#iJenie. !kresowy spa$ek potr'e8 seksua#ny&7 utoJsa)iany 8ywa

pr'e$w&'e<nie ' 'a8ur'enia)i seksua#ny)i #u8 ro$'i po$e:r'enie &o $o #o:a#no<&i partnera. W wie#u 'wiF'ka&7 w'a:e)nie usiu:e si= nar'u&iH partnerowi swo:F wo#= i potr'e8y. W u$any) 'wiF'ku partnerski) )a)y 'ate) $o &'ynienia ' sytua&:a)i9 kie$y 8ioryt)y o8u stron naka$a:F si= na sie8ie. *artner'y o$&'uwa:F wIw&'as ra$o<H ' 8y&ia ra'e)9 ' po&'u&ia $opasowania poi tr'e89 te)pera)entIw. SF :e$nak i takie sytua&:e9 w ktIry&7 :e$na 'e stron &'yni pewien wysiek9 a8y us'&'=<#iwiH $ru6F9 nie u$&'uwa:F& U potr'e8y '8#iJenia. W u$any) 'wiF'ku sF to sytua&:e natura#ne9 o&'y wiste. Bioryt)y seksua#ne sF 'a6a$nienie) 8ar$'o interesu:F&y)9 nie$oka$nie :es'&'e po'nany). SF one powiF'ane nie ty#ko ' in$ywi$ua#nynii &e&7y)i $ane: oso8y9 a#e i ' pro&esa)i k#i)aty&'ny)i i kos)i&'ny)i. Istnie:e rIwnieJ 8ar$'o interesu:F&a 7ipote'a9 iJ E wie#u u$any&7 'wiF'ka&7 nast=pu:e upo$o8nienie 8ioryt)Iw partnerIw. *owier$'a P a8y si= 'ate) o8serwa&:a9 iJ 'ako&7ani i s'&'=<#iwi ' 8ie6ie) &iosu upo$a8nia:F si=9 twor'F :e$no<H. 14B Ba$ania so&:o#o6i&'ne sF '6o$ne &o $o kwestii9 Je na:wi=ks'a intensywno<H wspIJy&ia pr'ypa$a na por= wie&'ornF. Istnie:e :ak8y rytua no&y9 spr'y:a:F&y inty)ne: 8#isko<&i9 )a on 'res'tF 6=8okie tra$y&:e o8y&'a:owe9 ktIry&7 praKrI$a si=6a:F 'apewne $o (or) Jy&ia nas'y&7 prapr'o$kIw. 0o#oryt wie&'oru i no&y spr'y:a )io<&i seksua#ne:9 ). in. pr'e' pot=6owanie nastro:u9 inty)no<&i9 skupienie na so8ie9 o$$a#enie o$ &o$'ienno<&i9 o8owiF'kIw9 pra&. MoJna 'ate) powie$'ieH9 Je 8arwa nastro:owa no&y spr'y:a '8#iJeniu i pot=6u:e $'iaanie 8o$K&Iw eroty&'ny&7. ? wie#u #u$'i i&7 8ioryt)y seksua#ne rIwnieJ $ostosowane sF $o te6o nastro:uP natura i nastrI: wspI$'iaa:F na sie8ie. MoJe si= :e$nak '$ar'yH9 Je ryt)y 8ioseksua#ne )a:F inny pr'e8ie69 np. oso8y &i=Jko 'apra&owane pa$a:F $osownie 'e ')=&'enia9 nie o$&'uwa:F kus'F&e6o 'ewu no&y i :e$ynie pra6nF snu9 rano nato)iast9 po no&ny) wypo&'ynku9 i&7 potr'e8y seksua#ne u:awnia:F si=. ? wie#u )=J&'y'n ranne erek&:e sF typowF reak&:F (i':o#o6i&'nF9 wynika:F&F ' pr'ewa6i $'iaania uka$u pr'ywspI&'u#ne6o po <nie i par&ia na p=&7er'. MoJe si= :e$nak '$ar'yH9 Je reak&:i (i':o#o6i&'ne: towar'ys'y w'rost potr'e8 seksua#ny&7 i 'ainteresowa5 wspIJy&ie). ? )=J&'y'n ' 'a8ur'enia)i poten&:i wa<nie te natura#ne ranne erek&:e u)oJ#iwia:F i) o$8ywanie u$any&7 kontaktIw seksua#ny&79 wypywa to :e$nak nie ty#e ' nastro:u9 &o ' konie&'no<&i. W pr'ypa$ku :e$nak 8ioryt)u seksua#ne6o9 w ktIry) nasi#enie potr'e8 eroty&'ny&7 u:awnia si= rano9 inno<H 8ioryt)u partnera )oJe sprawiaH tru$no<&i. G$y8y pr'y:FH 'asa$= i$ea#ne6o pr'ystosowania seksua#ne6o9 to oka'ao8y si=9 Je wi=ks'o<H partnerIw :est niepr'ystosowany&79 rIJniF si= 8owie) nie ty#ko 8ioryt)a)i9 a#e i ')ienno<&iF potr'e8 seksua#ny&79 w 'a#eJno<&i o$ wieku 8io#o6i&'ne6o9 stanu '$rowia9 nastro:u9 wyo8raKni9 o&'ekiwa5 itp. I$ea#na '8ieJno<H 8iory)Iw i potr'e8 seksua#ny&7 :est ra&'e: wy:Ftkie) niJ re6uF9 a pr'e&ieJ nie $e&y$u:e to o po'io)ie satys(ak&:i 'e wspIJy&ia. Wpraw$'ie skra:ne rIJni&e )i=$'y partnera)i sF ra&'e: r'a$'ie: spotykane9 a#e i tu )oJ#iwe :est stwor'enie )o$us EiEen$i. k&epta&:a inno<&i psy&7o(i':o#o6ii seksua#ne: partnera :est pierws'y) stopnie) pr'ystosowania w 'wiF'ku. Dru6i) :est stwor'enie )o$e#u wspIJy&ia 'aspoka:a:F&e6o o&'ekiwania9 upo$o8ania i potr'e8y o8u stron. D'i=ki nie)u partner'y nie ty#ko )o6F wyraJaH swF inno<H9 a#e u&'F si= rIwnieJ po$stawowe: sprawy w )aJe5stwie O w'a:e)ne: o(iarno<&i i wspI$'iaania. Tru$no niekie$y wprost 'ro'u)ieH9 w i)i= &'e6o nar'u&a si= $ru6ie: oso8ie upo$o8ania9 nie #i&'F& si= ' o$)ienno<&iF i&7 u partnera. "'y to )oJna tu)a&'yH :e$ynie e6oi')e)X "'y teJ 8rakie) wyo8raKni i 'ro'u)ienia9 Je kaJ$y :est innyX Wie#u terapeutIw ')us'ony&7 :est $o pr'y:)owania ro#i a$wokata

o8u stron i pr'e' u:awnienie rIJni& )i=$'y partnera)i powo$u:e i&7 ak&epta&:=9 potr'e8= w'a:e)no<&i i $ia#o6u9 wspI$'iaania9 &'y#i r'e&'y po$stawowy&7 we wspIJy&iu $wo:6a #u$'i. Ce$nF ' te&7nik psy&7oterapii partnerskie: :est 'w. )eto$a <wiFt9 &'y#i np. $ni niepar'yste sF L:e6o <wi=ta)i"9 a par'yste L:e:" <wi=ta)i. W $niu 9 <wi=ta" $ane: oso8y $ru6a stara si= u&'yniH &o< $#a nie: $o8re6o9 )y<#eH ' perspektywy :e: upo$o8a59 potr'e8. ! i#e ta te&7nika :est w 'wiF'ka&7 rywa#i'a&y:ny&79 peny&7 $u6otrway&7 kon(#iktIw i 'a#e6a:F&y&7 ne6atywny&7 u&'uH )eto$F pr'ea)ania i)pasu9 okopania si= wokI wasne6o C 9 o ty#e w 'wiF'ka&7 )o$y&7 staJe) &'=<&ie: :est 9s'koF" a#trui')u i pr'ea)ania e6o&entry')u. 143 DE+L!R "C *r'erwanie 8ony $'iewi&'e: M$e(#ora&:aN :est nie y#ko ':awiskie) 8io#o6i&'ny)9 a#e teJ psy&7o#o6i&'ny) i ku#urowy). ? wi=ks'o<&i ko8ie pr'e$ pierws'y) wspIJy&ie) istnie:e o8awa 'wiF'ana ' pr'ekonanie)9 Je $e(#ora&:a :est &'y)< 8ar$'o pr'ykry)9 8o#esny). L=k ten :est nie:e$nokrotnie po6=8iony pr'e' )atki9 ktIre istotnie )o6y niekie$y pr'ykro o$&'uH $e(#ora&:= ora' pr'e' sa)y&7 partnerIw9 ktIr'y nastawia:F si= na tru$no<&i w pierws'y) stosunku ko8iety. "'=<H )oi&7 pa&:entek to )o$e ko8iety9 nier'a$ko <wieJo 'a)=Jne9 ktIre o$&'uwa:F 8ar$'o si#ny #=k pr'e$ swy) pierws'y) stosunkie)P u niektIry&7 ' ni&7 ro'wi:a si= 'w. po&7wi&a9 &'y#i 8o#esny skur&' )i=<ni unie)oJ#iwia:F&y i))is:= Mwprowa$'enie &'onka $o po&7wyN. Brak o&'ekiwany&7 o8:awIw9 $owo$Iw $e(#ora&:i M8I#u9 krwawieniaN )oJe 8yH powo$e) posF$'enia 'e strony partnera o r'eko)F niewierno<H9 os'ukanie O niekie$y ko5&'F&e si= por'u&enie) ko8iety. ? pewne: &'=<&i ko8iet 8ona $'iewi&'a 'osta:e nie<wia$o)ie pr'erwana w trak&ie 'a8ie6Iw 7i6ieni&'ny&79 u inny&7 O w niektIry&7 1DG (or)a&7 sa)o'aspoka:ania si=. ? pewne: #i&'8y ko8iet 8ona $'iewi&'a :est tak '8u$owana9 Je :e: pr'erwanie nie wiFJe si= ' Ja$ny)i o8:awa)i. Nie 'aws'e wi=& w pierws'y) wspIJy&iu seksua#ny) ko8iety )a)y $o &'ynienia ' :aki)i< wyraKny)i o8:awa)i. Istnie:F rIwnieJ pr'ypa$ki9 Je 8ona $'iewi&'a :est na$)iernie '6ru8iaa i wIw&'as r'e&'ywi<&ie :e: pr'erwanie )oJe 8yH 8ar$'o 8o#esne9 a nawet utru$nioneP niekie$y nie'8=$ny :est nawet 'a8ie6 &7irur6i&'ny. Cak ' te6o wynika O wska'ane 8yo8y 6ineko#o6i&'ne 8a$anie pr'e$)aJe5skie ka($e: )o$e: ko8iety9 po'wa#a:F&e stwier$'iH &e&7y 8ony $'iewi&'e:. W pr'ypa$ku stwier$'enia na$)iernie 6ru8e: 8ony na#eJao8y :F pr'erwaH pr'e' $okonanie spe&:a#ne6o 'a8ie6u. W ten sposI8 )oJna 8y wye#i)inowaH niektIre pr'ypa$ki pIKnie:s'e: po&7wi&y &'y 8o#esny&7 ura'Iw seksua#ny&7. W '$e&y$owane: wi=ks'o<&i pr'ypa$kIw 8ona $'iewi&'a :est tak $e#ikatna9 Je :e: pr'erwanie powo$u:e ty#ko niewie#ki 8I# i )ae krwawienie. W taki&7 pr'ypa$ka&7 po pierws'y) wspIJy&iu wska'ane :est 'ro8ienie okoo $wuty6o$niowe: pr'erwy w stosunka&7. Ten okres 'upenie wystar&'a $o 'a6o:enia si= niewie#kie: ranki i usuwa ewentua#ny 8I# po$&'as nast=pny&7 kontaktIw. CeJe#i o8awy 'wiF'ane ' $e(#ora&:a sF 8ar$'o nasi#one9 nie :est wska'ane ro'po&'ynanie wspIJy&ia. Ce$ynie 8a$anie #ekarskie )oJe usunFH KrI$a niepoko:u. Bar$'o wie#e rIwnieJ 'a#eJy o$ ku#tury partnera. Ce6o e6oi')9 pry)itywi') )oJe 8yH pr'y&'ynF ura'u $e(#ora&y:ne6o O :e$ne: ' pr'y&'yn pIKnie:s'e: o'i=8o<&i p&iowe:9 wstr=tu #u8 po&7wi&y. De#ikatno<H9 ser$e&'no<H9 &'uo<H9 'apewnienie po&'u&ia 8e'pie&'e5stwa O to na:8ar$'ie: wska'ane e#e)enty takie: ku#tury. CuJ wte$y powinno istnieH po&'u&ie wspI#noty9 'ainteresowanie pr'eJy&ia)i $ru6ie: oso8y. Cest to o ty#e waJne9 Je w Jy&iu seksua#ny) ko8ieta )a su8iektywne u&'u&ie o$$awania si=9 a nawet O :ak twier$'F psy&7oana#ity&y O ko8ieta Lo$$a:e )=J&'yKnie &'=<H swe6o terytoriu)9 swe6o C ". Interesu:F&o o ty) pis'e ,e$wi6 Ro7$e:

L*o&'Ftkowo 8ronis' si= na wskro< instynktownie9 ws'ystko si= w to8ie 8untu:e pr'e&iw wtar6ni=&iu o8&e6o &iaa w s(er= na:8ar$'ie: wraJ#iwF. To )a 8yH )io<HX Nie &'u:es' ni& prI&' pr'e)o&y. on o&'uwa ro'kos' i sa)otnie spies'y ku krainie wy'wo#enia i po'ostawia ..8e'ra$nF ko8iet=9 ktIra :est $#a nie6o :e$ynie <ro$kie) $o &e#u. Niewie#e 8raku:e9 a8y 'nienawi$'ieH te6o 8e'w'6#=$ne6o pos'ukiwa&'a ro'kos'y i praw$opo$o8nie 'nienawi$'is' 6o9 :e<#i 6o :uJ nie ko&7as'." Ska#a pr'eJyH w &'asie $e(#ora&:i :est wypa$kowF w'a:e)ne6o u&'u&ia partnerIw9 postawy ko8iety i :e: partnera wo8e& $'iewi&twa $ru6ie: p&i i sa)e6o pr'e8ie6u wspIJy&ia. E#e)enty te sF o&'ywiste i nie:e$nokrotnie 8yy tu porus'ane. Warto na &7wi#= 'atr'y)aH si= pr'y postawie ko8iety wo8e& swe6o 1D1 $'iewi&twa. CeJe#i traktu:e :e :ako pr'es'ko$=9 KrI$o ko)p#eksu M)otyw o8e&nie nie taki r'a$kiN9 to $e(#ora&:a :est traktowana :ako uwo#nienie ' ko)p#eksu i pr'y:)owana ' u#6F. W pa)i=tnika&7 wie#u $'iew&'Ft )oJna 'na#eKH wFtek u&'u&ia wsty$u9 Je :es'&'e :est si= $'iewi&F. Warto pr'y oka':i wspo)inaH9 Je )otyw ten nie 8ier'e si= ' powietr'a O w pr'ekonaniu niektIry&7 )=J&'y'n M' &'y) si= nie kry:FN 8ona $'iewi&'a ')nie:s'a warto<H ko8iety. W postawie nar&ysty&'ne: $e(#ora&:a traktowana :est :ako $ar nie6o$ny )=J&'y'ny i 'a'wy&'a: stawia )u si= wie#e wst=pny&7 warunkIw w &e#u u$owo$nenia swy&7 u&'uH. Ra$en :e$nak ' ty&7 $owo$Iw ni6$y nie 8=$'ie $o<H &enny i ostate&'nie wyraJenie '6o$y na pierws'e wspIJy&ie sta:e si= akte) aski Na::a<nie:s'e6o Ma:estatu. *o$stawa wa<&iwa to u&'u&ie $aru $#a uko&7ane6o )=J&'y'ny9 &7=H $ania )u sie8ie. WIw&'as $e(#ora&:a9 nawet :eJe#i 8ya8y nie&o 8o#esna9 wiFJe si= ' po'ytywny)i u&'u&ia)i. W rIJny&7 ku#tura&7 pr'ywiF'ywano rIJnF wa6= $o $e(#ora&:i. W ku#tura&7 '$o)inowany&7 pr'e' )=J&'y'n 8ya ona 6o$'iwa :e$ynie w warunka&7 instytu&:ona#ne6o )aJe5stwa i )usiaa wiF'aH si= ' wyraKny)i $owo$a)i. Byy one nawet pr'e$stawiane pu8#i&'nie )ie:s&owe: spoe&'no<&i. W wie#u inny&7 ku#tura&7 $e(#ora&:a 8ya $okonywana s'tu&'nie pr'e' stare ko8iety s'&'epu Mnp. In$ian *ane O noJe) 8a)8usowy) pr'y <wiet#e ksi=Jy&aN9 pr'e' )atki MIn$ianie ' 0o#u)8iiN9 pr'e' pr'ys'e6o o:&a &7r'estne6o Mu In$ian .ura&areN it$. W ku#tura&79 w ktIry&7 ko8ieta 'ostaa $owarto<&iowana i staa si= partnerkF rIwnoprawnF9 $e(#ora&:a pr'e8ieraa <&i<#e in$ywi$ua#ny &7arakter9 wiFJF&y si= ' okre<#ony) syste)e) warto<&i $'iewi&twa :ako takie6o. !RG ZM !r6a') MLs'&'ytowanie"9 9punkt ku#)ina&y:ny"9 9satys(ak&:a"N $o VV wieku opisywano w konwen&:i #itera&kie:. Wystar&'y pr'e:r'eH $'iea #iteratury pi=kne:9 poe':e O po&'Fws'y o$ Gre&:i 7o)ery&kie: $o &'asIw wspI&'esny&7 O a8y ro'po'naH $o<H po$o8ne konwen&:e w opisie or6a')u: Lso$y&'"9 Lso$ki 8e'wa$"9 Lro'kos'"9 Lra$osny spa')"9 Ls'&'yt upo:enia )iosne6o" itp. Istnie:e pewne interesu:F&e ':awisko wiFJF&e si= ' o8ra'e) or6a')u w #iteratur'eP $oty&'y ono nie ty#ko kr=6u ku#tury Za&7o$u9 a#e i Ws&7o$u O '8ieJno<H opisu or6a')u i eksta'y )isty&'ne:. *sy&7oana#ity&y tu)a&'y#i ten (akt r'eko)F toJsa)o<&iF ty&7 pr'eJyH9 a eksta'a )isty&'na 8ya $#a ni&7 'ast=p&'F (or)F or6a')u psy&7i&'ne6o. !8e&nie nie&o wi=&e: wie)y na ten te)at i $ostr'e6a)y nie ty#e toJsa)o<H &o po$o8ie5stwo w nie'wyk#e si#ny) nasy&eniu u&'u&iowo<&i pr'y 'aw=Jony) po#u <wia$o)o<&i w o8u ty&7 stana&7. !$)ien 1D4 ne nato)iast sF pr'y&'yny9 :ak i &e#e ty&7 $o'na5. *o$o8ne )o6F 8yH pro&esy pr'e8ie6a:F&e w )I'6u. ! i#e np. w ku#tur'e In$ii $FJenie $o pr'eJywania or6a')u na#eJao $o kanonu s'tuki )iosne: i wi$o&'na :est &iF6o<H tra$y&:i o8y&'a:owy&79 o ty#e w ku#tur'e Za&7o$u 'auwaJa#ne sF ')ienne postawy wo8e& (aktu pr'eJywania or6a')u pr'e' ko8iety. W epo&e wiktoria5skie:9 w o8y&'a:owo<&i )ies'&'a5skie:9 (akt pr'eJywania or6a')u 8y pr'e' ko8iety ukrywany9 a nawet tu)iony9 wiF'a si=

8owie) ' nieu(no<&iF wo8e& ro'kos'y &iaa9 pr'y :e$no&'esny) stereotypie )o$e#u 9por'F$ne: ko8iety". W )o$#itewnika&7 VIV wieku 'na:$u:e)y teksty <wia$&'F&e o po6ar$'ie wo8e& &iaa9 o tu)ieniu ws'e#ki&7 po'ytywny&7 $o'na5. Nato)iast w &'asa&7 na) wspI&'esny&7 istnie:e )it konie&'no<&i pr'eJywania or6a')u i to w (or)a&7 8ar$'o ekspresy:ny&7. Wie#u ko8ieto) wy$a:e si=9 Je i) wi=&e: 8=$'ie ru&7u9 wypowie$'i9 7aasu w )o)en&ie pr'eJywania or6a')u9 ty) #epie: <wia$&'y to o i&7 seksowno<&i. Istnie:e nawet pr'ekonanie9 Je sF 96ors'e" i 9#eps'e" or6a')y. 9Leps'y)" or6a')e) np. :est ten $o'nawany po$&'as stosunku. W VV wieku 8a$a&'e postanowi#i 'a:FH si= 8#iJe: i 8ar$'ie: naukowo (eno)ene) or6a')u. *owstao wie#e spe&:a#isty&'ny&7 $'ie opisu:F&y&7 or6a') ' punktu wi$'enia 'asa$ (i':o#o6ii9 8io&7e)ii9 statystyki. Wie)y o8e&nie9 &o si= $'ie:e $osownie w kaJ$y) &enty)etr'e &iaa oso8y pr'eJywa:F&e: or6a'). Wie)y rIwnieJ9 :aki o$setek ko8iet pr'eJywa or6a')9 w 'a#eJno<&i o$ i&7 wieku9 po&7o$'enia9 wyks'ta&enia9 wy'nania9 statusu spoe&'ne6o itp. Ba$ania so&:o#o6i&'ne u:awniy rIwnieJ &'=stot#iwo<H pr'eJywania or6a')u w pos'&'e6I#ny&7 kate6oria&7 wieku9 $ro6i :e6o wy'wa#ania itp. Cak 'wyk#e )i=$'y 8a$a&'a)i ro'6or'ay spory. ,ie np. $owo$'i9 Je ko8ieta :est sa)owystar&'a#na i 6osi wyJs'o<H or6a')u wy'wa#a:F&e6o pr'e' sa)opo8u$'anie e&7ta&'ki. M=J&'y'na :est 'ate) '8yte&'ny i 'osta sprowa$'ony $o ro#i trutnia. WspI&'e<ni psy&7oana#ity&y9 kontynuu:F& )y<#i +reu$a9 twier$'F9 Je wa<nie or6a') t'w. e&7ta&'kowy :est nie$o:r'ay9 a praw$'iwy seksua#i') ko8iety wyraJa si= w or6a')ie wy'wa#any) pr'e' stosunek. ZauwaJa)y o8e&nie interesu:F&e ':awisko. ! i#e w pr'es'o<&i wie#e osI8 )iao tru$no<&i ' pr'eJywanie) or6a')u w wyniku niewie$'y i pynF&y&7 ' nie: 8=$Iw9 o ty#e o8e&nie tru$no<&i wynika:F ra&'e: ' pr'eu&'enia w te: $'ie$'inie. NiektIre 'wiF'ki 8a$a:F swo:e 8iory)y seksua#ne9 $o8iera:F si= na 'asa$'ie 'nakIw Zo$iaku i np. spotyka) si= w 6a8ine&ie ' sytua&:a)i9 kie$y )o$a ko8ieta pyta si=9 &'y ra$'= :e: 'wiF'ek ' partnere) 'e 'naku Skorpiona9 &o wiFJe si= ' wi=ks'y) te)pera)ente)9 a#e i tru$nie:s'y) &7araktere)9 &'y teJ ' partnere) ' inne6o 'r.aku na niekor'y<H te)pera)entu9 a#e na kor'y<H &7arakteru itp. W wie#u kra:a&7 Za&7o$u istnie:F 8iura )atry)onia#ne oparte na 9naukowy&7" po$stawa&7 i partnera $o8iera ko)puter. W po$tek<&ie )oJna o$&'ytaH ku#t or6a')u9 :ako po$stawowe: warto<&i w $o8or'e partnerIw. Tak wi=& ' :e$ne: skra:no<&i powstaa $ru6a. W niektIry&7 'wiF'ka&7 istnie:e ten$en&:a $o traktowania partnera :ako ro8ota $o wy'wa#ania or6a')u. *artner sta:e si= )as'ynF9 )a:F&F $ostar&'aH )o&ny&7 i &'=sty&7 wraJe5 seksua#ny&79 a po$r=&'niki seksuo#o6ii $ostar&'a:F po)ysIw. Istnie:e po$stawowa rIJni&a )i=$'y ku#turF Ws&7o$u i Za&7o$u w postawie wo8e& or6a')u. W tra$y&:a&7 ku#tur Ws&7o$u MIn$ieN or6a') :est natura#ny) e#e)ente) &ae: s'tuki )iosne:. DFJenie $o ro'kos'y seksua#ne: popr'e$'one :est as&e'nF i Hwi&'enie) &iaa9 istnie:e si#na kon&entra&:a na ws'e#ki&7 8o$K&a&7 seksua#ny&79 pr'e$uJaniu 6ry )iosne:9 rosnF&y) 'espo#eniu psy&7i&'ny) partnerIw. Sa) or6a') :est :e$ny) ' wie#u e#e)entIw ars a)an$i9 a nawet 8ywa opIKniany #u8 7a)owany w i)i= ro'&iF6ni=&ia w &'asie inny&7 $o'na5 eroty&'ny&7. Nato)iast w ku#tur'e Za&7o$u )a)y $o &'ynienia ' sekse) pro)ete:ski)9 w ktIry) or6a') :est &e#e) traktowany) :ako 'a$anie $o wykonania9 a :e6o istnienie :est teste) sprawno<&i i warto<&i partnerIw. Cakko#wiek wie#e :uJ wie)y o or6a')ie9 na$a# po'osta:e on w kr=6u pewny&7 ta:e)ni&. Ma) na )y<#i &7oH8y o#8r'y)ie 'rIJni&owanie 'arIwno &o $o (or)9 :ak i intensywno<&i pr'eJywania. !r6a') uwarunkowany :est oso8owo<&iF partnerIw9 postawa)i wo8e& &iaa i seksu9 sty#e) ku#tury seksua#ne:9 (i':o#o6iF9 sytua&:F9 nastro:e) it$. ? niektIry&7 osI8 or6a') 6rani&'y ' eksta'F )iosnF9 u inny&7 :est intensywny) $o'nanie) (i'y&'ny)9 a#e sa8s'y) psy&7i&'nie. Ce$na oso8a potra(i tra&iH <wia$o)o<H w or6a')ie9 inna re:estru:e ws'ystkie pr'eJy&ia i u)ie :e $oka$nie o$twor'yH. !r6a') )oJe 8yH rIJny &o $o &'asu trwania O o$ sekun$ $o ki#ku )inut9 a nawet i $uJe:. MoJe wiF'aH si= ' oso8F partnera9 a#e potra(i teJ $oty&'yH oso8y wyi)a6inowane:9 ' wyo8raKni. NiektIry) wyo8raKnia po)a6a9 inny)

pr'es'ka$'a. SF oso8y )a:F&e 'aws'e taki sa) or6a')9 sF inne9 ktIre )a:F rIJne or6a')y9 w 'a#eJno<&i o$ oso8y partnera9 sytua&:i itp. 1DD Seks partnerski ; ; ;

!RG ZM 0!BIET. +eno)en or6a')u u ko8iet :est 8ar$'ie: 'rIJni&owany niJ u )=J&'y'n. Cakko#wiek u )=J&'y'ny :est on $any ' natury" i na:&'=<&ie: po wsta:e w )o)en&ie wytrysku9 to :e$nak 'akres (or) wy'wa#a nia :est )nie:s'y niJ u ko8iety. Do nie$awna sF$'ono9 Je or6a') u ko8iety powsta:e pr'e' wyu&'enie9 o8e&nie wie)y9 Je nie 'aws'e tak :est. SF ko8iety9 ktIre potra(iF pr'e JywaH or6a') :uJ w pierws'y) kontak&ie ' partnere)9 inne $opiero po pewny) &'asie. Na:8ar$'ie: 'rIJni&owane sF u ko8iet $ro6i wy'wa#ania or 6a')u. Na:&'=<&ie: powsta:e on w wyniku po8u$'ania e&7 ta&'ki Mt'w. or6a') e&7ta&'ko wyN. *o8u$'anie to u :e$ny&7 ko8iet wy)a6a si#ny&7 8o$K &Iw9 u inny&7 8ar$'o $e#ikat ny&79 )a)y wi=& $o &'ynienia 'e 'rIJni&owany) ro$'a:e) sty)u#a&:i O o$ #ekkie6o $o 6rani&y 8I#u. ? :e$ny&7 or6a') )oJe powstaH po po8u$'aniu e&7ta&'ki ru&7a)i okr=Jny)i9 u inny&7 nato)iast po po8u$'aniu po$uJny) O o6rani&'ony) o$ sa)e:e&7ta&'ki #u8 teJ pos'er'ony) o w'6Irek onowy i war6i )nie:s'e. Sty)u#a&:a opty)a#na e&7ta&'ki )oJ#iwa :est :e$ynie wte$y9 kie$y partner $o8r'e po'na L)ap=" &iaa partnerki. Niekie$y ona sa)a powinna )u w ty) po)I& pr'e' sy6na#i'owanie9 :aka (or)a po8u$'ania na:8ar$'ie: :e: o$powia$a. Doty&7&'as sF$'ono9 iJ or6a') w wyniku po8u$'ania e&7ta&'ki :est nast=pstwe) sa)o'aspoka:ania si= ko8iety Mnp. pr'e' stru)ie5 wo$y9 po8u$'anie r=&'neN #u8 pettin6u O w trak&ie pies'&'ot pr'e' partnera. !8e&nie wie)y9 Je sprawa nie :est aJ tak prosta. SF ko8iety )a:F&e (i':o#o6i&'nie uwarunkowane9 wi=ks'e unerwienie e&7ta&'ki i u ni&7 )oJ#iwy :est :e$ynie or6a') w wyniku po8u$'ania e&7ta&'ki. Nato)iast u inny&7 ko8iet )oJ#iwe :est F&'enie po8u$'ania e&7ta&'ki i po&7wy9 np. w trak&ie stosunku partner rIwno&'e<nie po8u$'a r=&'nie e&7ta&'k=. !r6a') e&7a&'kowy )oJe 8yH wy'wa#any pr'e' r=&'ne po8u$'a 1DB nie pr'e' partnera9 pies'&'oty ora#no6enita#ne #u8 teJ w wyniku po8u$'ania w &'asie stosunku9 kie$y ru&7y &'onka :e$no&'e<nie po8u$'a:F e&7ta&'k=9 np. w po'y&:i k#asy&'ne:. Z$ar'a si= :e$nak9 Je niektIre ko8iety O ' nawykie) )asur8a&y:ny) O :e$ynie sa)e )o6F po8u$'iH si= $o or6a')u9 a ws'e#kie po8u$'enia partnera sF nieskute&'ne. *ro8#e) :est niekie$y :es'&'e 8ar$'ie: 'oJony. 0o8iety ' t'w. or6a')e) e&7ta&'kowy) )o6F $o&7o$'iH $o or6a')u w wyniku skute&'ne6o po8u$'ania pr'e$ stosunkie) i $opiero kie$y osiF6nF or6a')9 partner pr'e&7o$'i $o stosunku. W inny&7 pr'ypa$ka&7 konie&'ne :est pr'erwanie po8u$'ania e&7ta&'ki9 o$8y&ie stosunku9 a $opiero po ni) nawrIt $o po8u$'ania e&7ta&'ki. Istnie:e :es'&'e inna prawi$owo<H. SF ko8iety9 ktIre w )o)en&ie pr'eJywania takie6o or6a')u pra6nF o8e&no<&i &'onka w po&7wie9 w pr'e&iwny) ra'ie o$&'uwa:F or6a') :ako niepeny &'y 8o#esny. Nato)iast inny) ko8ieto) o8e&no<H &'onka w po&7wie pr'es'ka$'a9 ro'pras'a :e. Cak wi=& wynika ' powyJs'y&7 ro'waJa59 or6a') w wyniku po8u$'enia e&7ta&'ki wy)a6a niekie$y $o8re: 'na:o)o<&i wasne6o &iaa pr'e' ko8iet=9 po'nania 6o pr'e' partnera i wspIpra&y partnerIw.

? &'=<&i ko8iet or6a') wyst=pu:e w wyniku stosunku Mt'w. or6a') po&7wowyN. Tu )a)y rIwnieJ $o &'ynienia ' $uJy) 'rIJni&owanie). ? :e$ny&7 ko8iet na:8ar$'ie: opty)a#ne sF si#ne9 6watowne ru&7y &'onka w po&7wie9 inny) potr'e8ne sF ru&7y wo#ne i $e#ikatne. WaJna rIwnieJ :est po8u$#iwo<H pos'&'e6I#ny&7 oko#i& po&7wy9 # tak np. sF ko8iety na:si#nie: rea6u:F&e na po8u$'anie 6Irne: <&iany po&7wy Mopty)a#na :est wIw&'as po'y&:a o$ tyuN9 inne rea6u:F na:si#nie: pr'y po8u$'aniu ty#ne6o sk#epienia po&7wy Mopty)a#na :est wIw&'as po'y&:a 9na :eK$K&a" #u8 ' uniesiony)i wysoko no6a)iN. *oto&'nie )IwiF& sF 'w. ko8iety 96=8okie"9 wy)a6a:F&e 6=8okie6o wprowa$'enia &'onka9 i 9pytkie"9 ktIry) 8ar$'ie: o$powia$a pytkie wprowa$'enie. RIwnieJ &'as trwania sty)u#a&:i :est 'rIJni&owany. Ce$ne ko8iety potr'e8u:F $u6ie6o stosunku9 inne krItkie6o. ? niektIry&7 po8u$'anie )usi 8yH stae9 u inny&7 ')ienne. Ce$ny) ko8ieto) na:8ar$'ie: o$powia$a ru&7 w'$uJ #inii po&7wy9 inny) ru&7 popr'e&'ny. RIwnieJ wasna aktywno<H ko8iety :est 'rIJni&owana. NiektIre wo#F 8ierno<H9 inne wykonu:F ru&7y )ie$ni&F. Istnie:e teJ typ ko8iet9 ktIre osiF6a:F or6a') po 1 #u8 nawet A wytryska&7 u partnera9 inne nato)iast wo#F osiF6aH or6a') w ty) sa)y) &'asie9 w ktIry) nast=pu:e wytrysk u partnera9 inne :es'&'e wo#F pr'e$ wytryskie). Cak wi=& wi$aH9 istnie:e $uJe 'rIJni&owanie w sty)u#a&:i po&7wy9 wynika to u :e$ny&7 ko8iet ' popr'e$ni&7 uwarunkowa59 a u inny&7 ' i&7 in$ywi$ua#ne: wraJ#iwo<&i ')ysowe:. *o$o8nie wy6#F$a sprawa w pr'ypa$ku po'y&:i wspIJy&ia. NiektIre ko8iety osiF6a:F or6a')y w kaJ$e: po'y&:i9 inne nato)iast )a:F ki#ka opty)a#ny&79 a#e 8ywa:F i takie9 ktIre )o6F osiF6nFH or6a') ty#ko w :e$ne: po'y&:i. 1D@ *o'a wspo)niany)i wyJe: typa)i wy'wa#ania or6a')u istnie:F rIwnieJ inne9 np. )ies'ana Me&'ta&'kowopo&7wowaN9 ora' takie9 ktIre wiFJF si= ' pos'&'e6I#ny)i stre(a)i ero6enny)i. # tak np. sF ko8iety osiF6a:F&e or6a') w wyniku &aowania w usta9 po8u$'ania piersi it$. Warto 'apa)i=taH po$stawowF prawi$owo<H O 8e' w'6#=$u na ro$'a: konie&'ne: sty)u#a&:i or6a') :ako taki :est :e$en. !8e:)u:e on 'espI 'a&7o$'F&y&7 pr'e)ian w &ay) or6ani')ie ko8iety. *o:=&ie or6a') e&7ta&'kowy9 po&7wowy9 )ies'any9 ustny9 piersiowy :est :e$ynie wska'anie)9 po$ wpywe) :akie: sty)u#a&:i powsta:e. Nie )oJna 'ate) twier$'iH9 iJ istnie:e 9#eps'y" #u8 96ors'y" ro$'a: or6a')u. SposI8 osiF6ania or6a')u nie 'aws'e :est rIwnieJ trway. ? niektIry&7 ko8iet pr'e' &ae Jy&ie ty#ko okre<#ony ro$'a: po8u$'ania $oprowa$'a $o or6a')u9 u inny&7 ')ienia si= to w 'a#eJno<&i o$ oso8y partnera9 wieku9 $o<wia$&'enia it$. Bywa rIwnieJ i tak9 Je ws'ystkie )eto$y wy'wa#ania or6a')u istnie:F u :e$ne: ko8iety9 a#e to r'a$ko<H. ZrIJni&owane sF rIwnieJ (or)y pr'eJywania or6a')u pr'e' ko8iety. Mo6F one 8yH rIJne 'arIwno po$ w'6#=$e) intensywno<&i (i':o#o6i&'ne:9 :ak i psy&7i&'ne:. *r'eJywanie ')ysowe )oJe o8e:)owaH ska#e or6a')u O o$ po'io)u s'&'ytowe6o napi=&ia &iaa9 pr'e' skur&'e po&7wy )nie: #u8 si#nie: o$&'uwane O aJ $o skur&'Iw &ae6o &iaa. *r'eJywanie psy&7i&'ne )oJe pr'e8ie6aH o$ po'io)u pr'y:e)no<&i aJ $o po'io)u utraty <wia$o)o<&i9 stanu eksta'y. MoJe to 8yH po'io) say u $ane: ko8iety #u8 ')ienny9 'a#eJny o$ oso8y partnera9 stanu or6ani')u itp. Istnie:F wi=& O w ro'u)ieniu poto&'ny) O ko8iety 96orF&e"9 ktIre s'y8ko u#e6a:F po$nie&eniu i osiF6a:F intensywny or6a')9 ora' ko8iety L&7o$ne"9 u ktIry&7 $o)inu:e or6a') sa8ie: wy&'uwa#ny. Seksua#i') ko8iety :est tak spe&y(i&'ny9 iJ nie 'aws'e partner :est w sanie stwier$'iH9 &'y pr'eJya ona or6a'). SF 8owie) or6a')y 8ar$'o wyraKne9 ekspresy:ne9 a#e sF i niewy&'uwa#ne pr'e' partnera. !r6a') (i':o#o6i&'ny i

psy&7i&'ny )o6F pr'e8ie6aH na po$o8ny&7 po'io)a&7 intensywno<&i9 a#e )oJe teJ po'io) psy&7i&'ny $o)inowaH na$ (i':o#o6i&'ny) i o$wrotnie. "ae 'a6a$nienie ko)p#iku:e (akt9 iJ nie wie)y9 $#a&'e6o $ana ko8ieta )a $any ro$'a: or6a')u. ?siowano 8a$aH pro(i#e oso8owo<&i ko8iet ' rIJny)i typa)i or6a')Iw9 a#e niewie#e ' te6o wyniko. Wia$o)o :e$ynie9 Je or6a') :est ':awiskie) 8ar$'o in$ywi$ua#ny) i 'rIJni&owany). Boty&'y to rIwnieJ reak&:i w or6a')ie. ? pewny&7 ko8iet pr'ewaJa:F reak&:e skupione: )i#&'enie9 po&'u&ie o$$a#enia9 nieo8e&no<&i9 'a)kni=&ia w so8ie9 u inny&7 O reak&:e )i)i&'ne9 i to 8ar$'o rIJne: 6ry)asy 'a$owo#enia9 :ak8y 8I#u9 u<)ie&79 pa&'9 8o6ostan itp. NiektIre ko8iety 'a&7owu:F si= spoko:nie9 inne o8e:)u:F partnera9 o$suwa:F si= o$ nie6o9 )o&no 6o <&iska:F itp. Na:8ar$'ie: 'rIJni&owane 8ywa:F reak&:e sowneP spotyka si= kr'yki9 pytania9 'apr'e&'enia9 wy'nania9 wu#6ary')y9 po&7way9 po#e&enia9 i)iona <wi=ty&7. Niekie$y te reak&:e sF 'asko&'enie) $#a partnera9 ktIry niepotr'e8nie $os'uku:e si= w ni&7 :akie6o< sensu9 'na&'enia. Bywa:F rIwnieJ reak&:e w'8u$'a:F&e po&'u&ie niepoko:u u partnera9 np. 6ry'ienie9 s'#o&79 $rapanie9 6o<ne kr'yki9 utrata pr'yto)no<&i itp. S'&'e6I#nie waJne :est to9 a8y partner nie usiowa in6erowaH w <wiat pr'eJyH or6a')owy&7 ko8iety9 spotyka) si= 8owie) ' sytua&:a)i9 kie$y pros'ony :este) o 9wy#e&'enie" partnerki ' uJywania wu#6arny&7 sIw po$&'as or6a')u9 ' &'e6o ko8ieta 'res'tF nie '$a:e so8ie sprawy. Nie :est )oJ#iwe wpywanie na <wiat ty&7 pr'eJyH i )oJe to :e$ynie $oprowa$'iH $o utraty '$o#no<&i pr'eJywania or6a')u. Tru$no rIwnieJ wy&iF6aH wnioski ' wypowia$any&7 $ek#ara&:i. Wy'nanie: Lko&7a) &i=" )oJe 8yH r'e&'ywi<&ie wyraJenie) u&'uH $o partnera9 a#e )oJe to teJ 8yH spontani&'na wypowie$K9 nie'a#eJna o$ oso8y partnera. "7&ia8y) rIwnieJ porus'yH :es'&'e :e$no 'a6a$nienie. ?tar si= stereotyp9 iJ ty#ko )=J&'y'na )oJe pr'eJyH or6a') ' nieko&7anF ko8ietF9 nato)iast ona )usi 8yH pr'yna:)nie: tro&7= 'aan6aJowana u&'u&iowo. Nie :est to takie o&'ywiste u ws'ystki&7 ko8iet. NiektIre ' ni&7 potra(iF pr'eJywaH or6a') nie'a#eJnie o$ te6o9 :akie u&'u&ia w'8u$'a w ni&7 oso8a partnera. !so8a ta )a waJne 'na&'enie w pr'eJywaniu or6a')u ko8iety.. SF partner'y po8u$'a:F&y $o 8ar$'ie: ')ysowy&7 $o'na59 inni nato)iast $o 8ar$'ie: #iry&'ny&79 opieku5&'y&7. Ce$ni )=J&'yKni w'8u$'a:F po&'u&ie o$$ania si=9 inni nato)iast po&'u&ie '$o8ywania i&7. W ars a)an$i wyra'e) postawy wo8e& partnera :est pr'e8ie6 i (or)a pies'&'ot. Wia$o)o np. Je $ana ko8ieta :e$ne)u )=J&'yKnie po'wa#a $osownie na ws'ystko i $a:e teJ ws'ystko ' sie8ie9 a wo8e& inne6o 'a&7owu:e si= :ak krI#ewna #u8 teJ kop&ius'ek. Tak wi=& po'a LstaF 1D2 1D3 s(erF" ars a)an$i istnie:e 'rIJni&owanie wo8e& oso8y partnera. Wie#u )=J&'y'n sF$'i9 iJ wyra'e) u&'uH partnerki wo8e& ni&7 sF stopnie 6=8oko<&i or6a')u9 8ar$'ie: :e$nak praw$'iwy) teste) ty&7 u&'uH :est 'a&7owanie ko8iety w ars a)an$i. !r6a') w stosunku !r6a') osiF6any pr'e' ko8iet= w wyniku ru&7Iw (ryk&y:ny&7 :est 8ar$'ie: &eniony i #u8iany pr'e' )=J&'y'n. Doty&'y to o&'ywi<&ie )=J&'y'n 8e' 'a8ur'e5 seksua#ny&79 6$yJ w pr'ypa$ku i)poten&:i9 '8yt w&'esny&7 wytryskIw9 wa<nie or6a') wy'wa#any pr'e' po8u$'enie 'ewn=tr'ne nie stwar'a pro8#e)Iw ' osiF6ni=&ie) pr'e' ko8iet= satys(ak&:i. Wspo)niane upo$o8anie )=J&'y'n :est pr'y&'ynF o$&'uwane: pr'e' ko8iety O po$<wia$o)ie i <wia$o)ie O potr'e8y posia$ania 9or6a')u po&7wowe6o"9 wi$'F& w ni) po&'u&ie warto<&i wasne6o seksua#i')u. Dru6a pr'y&'yna potr'e8y or6a')u osiF6ane6o w stosunku wynika 'e stereotypu9 ktIry powsta w &'asa&7 +reu$a9 6$yJ psy&7oana#i'a orto$oksy:na :ako nie$o:r'ay i niepenowarto<&iowy traktowaa or6a') osiF6any pr'e' ko8iety w

wyniku sty)u#a&:i 'ewn=tr'ne:9 ty)&'ase) t'w. or6a') po&7wowy )ia wyraJaH peni= ko8ie&o<&i. Te6o typu po6#F$ $o<H 6=8oko 'apu<&i kor'enie w o8y&'a:owo<&i9 a nawet w nau&e. W wie#u pu8#ika&:a&7 )oJna $o te: pory 'na#eKH po6#F$y o peni9 :akF :est or6a') 9po&7wowy". D#a pr'yka$u 'a&ytu:= (ra6)ent ksiFJki9 wy$ane: pr'e' IW * 09 napisane: pr'e' autork= wie#u pra& na te)at ro$'iny O In6ri$ Tro8is&7 O pt. LByH ko8ietF": Ceste) &akowi&ie pewna te6o9 Je istnie:e $wo:aki sposI8 pr'eJywania pr'e' ko8iet= pr'y:e)no<&i ')ysowy&7. Ce$en sposI8 porIwnaa8y) $o &7#apania $'ie&ka w 8ro$'iku9 &o sprawia )u pewnF pr'y:e)no<H9 &7oH nie u)ie :es'&'e pywaH. Dru6i pr'ypo)ina nurkowanie i pywanie w 6=8oki&7 &'ysty&7 wo$a&7 :e'iora 6Irskie6o. Ten 8ar$'ie: powier'&7owny sposI8 po#e6a na )anipu#owaniu e&7ta&'kF... 0o8iety opisu:F to :ako powier'&7owny nerwowy skur&' wynika:F&y ' ostre: ku#)ina&:i9 ktIra nie $a:e pene6o 'a$owo#enia. Do:r'ewa:F&a ')ysowo<H ko8ie&a po#e6a na pr'eniesieniu $o'na5 ' oko#i&y e&7ta&'ki na po&7w=... W 'asa$'ie $o'nanie e&7ta&'kowe :est w swe: isto&ie $o<wia$&'enie) )=ski)... $'iaa&'ki ru&7u ko8ie&e6o 'apr'e&'a:F pr'eJy&io) po&7wowy)9 &o i$'ie w par'e ' i&7 'apr'e&'enie) ko8ie&o<&i... G$y8y po'nay 6=8s'e pr'y:e)no<&i seksua#ne9 $oprowa$'io8y to :e $o ak&epta&:i i poko&7ania swe: ko8ie&o<&i." Tru$no 'ate) si= $'iwiH9 Je 6a8inety seksuo#o6Iw pene sF s(rustrowany&7 ko8iet9 pros'F&y&7 o #e&'enie i&7 9niepene: warto<&i" ko8ie&e:9 a wie#e ' ni&7 or6a') wy'wa#any popr'e' sty)u#a&:= e&7ta&'ki traktu:e :ako pato#o6i&'ny9 &7oro8owyU Ba$ania po<wi=&one psy&7o(i':o#o6ii seksua#ne: ko8iet wyraKnie $owo$'F9 &o potwier$'a 'res'tF i Jy&ie prakty&'ne9 Je po$o8nie :ak 1>G rIJne sF sposo8y wy'wa#ania or6a')u u ko8iet9 po$o8nie sF rIJne po'io)y intensywno<&i i&7 pr'eJyH w or6a')ie. Bywa i tak9 Je ko8ieta osiF6a:F&a or6a') w stosunku pr'eJywa 6o 8ar$'o powier'&7ownie9 8e' wi=ks'y&7 $o'na59 a nie:e$na ko8ieta ' or6a')e) e&7ta&'kowy) osiF6a 8ar$'o wysoki po'io) swy&7 pr'eJyH i $o'na5P po$o8nie 'rIJni&owane sF &e&7y i&7 ko8ie&o<&i. ! 6=8i or6a')u $e&y$u:e nie ty#e sposI8 :e6o wy'wa#ania9 i#e oso8owo<H ko8iety9 :e: partnera i po'io) i&7 wi='i u&'u&iowe:. SF rIwnieJ ko8iety9 ktIre )a:F '$o#no<H osiF6ania or6a')u w wyniku rIJny&7 (or) sty)u#a&:i. Nie 'aws'e t'w. po&7wowy ;or6a') okre<#a:F one :ako #eps'y o$ inny&7. *res:a o8y&'a:owa :e$nak sprawia9 Je :est on pr'e' wie#e ko8iet wyJe: &enionyP po&'u&ie wasne: warto<&i wynika wIw&'as 'e spenienia o&'ekiwa5 i&7 partnera i Lnor)y" o8y&'a:owe:. Wie#u seksuo#o6Iw po)a6a ko8ieto) w ro'wini=&iu '$o#no<&i pr'eJywania or6a')u po&7wowe6o9 kieru:F si= :e$nak nie ty#e po:=&ie) nor)a#no<&i te: (or)y sty)u#a&:i9 i#e istnienie) taki&7 )oJ#iwo<&i wy'wa#ania or6a')u. *o prostu )oJna po)I& w ro'wi:aniu u $ane: ko8iety s'erokie6o wa&7#ar'a )oJ#iwo<&i seksua#ny&7. Te6o typu (or)a po)o&y sprowa$'a si= np. $o pora$ni&twaP 'a#e&a si= rIJne po'y&:e i (or)y sty)u#a&:i9 niekie$y pr'e' <ro$ki (ar)ako#o6i&'ne 'wi=ks'a si= wraJ#iwo<H ero6ennF po&7wy. Inne9 o8e&nie s'eroko upows'e&7niane pora$y9 $oty&'F pewny&7 Hwi&'e5 'a#e&any&7 ko8ieto). *r'yka$ takie6o Hwi&'enia po$any :est w wyJe: &ytowane: ksiFJ&e: :e: autorka )Iwi o )eto$'ie $r 0e6#a9 8a$a&'a )i=<nia onowo6u'i&'ne6o. Cak sF$'i $r 0e6I wi=ks'y) KrI$e) $o'na5 seksua#ny&7 ko8iety :est 6Irny 8r'e6 o8s'aru9 ktIry ota&'a u:<&ie p=&7er'a9 po&7wy i o$8ytni&y O u wie#u ko8iet :est on '8yt wiotki9 )ao ro'wini=ty. CeJe#i pr'ekrI: po&7wy porIwna)y $o tar&'y 'e6ara9 to #i&'8a 1A 8=$'ie o'na&'aH ko<H onowF9 #i&'8a B ko<H 6u'i&'nF9 a )ie:s&a na:)o&nie:s'y&7 $o'na5 seksua#ny&7 wyraJay8y #i&'8y D i 3. 8y w')o&niH ten waJny )i=sie59 na#eJy: 9'ro8iH taki wysiek9 :ak pr'y powstr'y)ywaniu stru)ienia )o&'u... Tr'e8a Hwi&'yH to re6u#arnie9 tr'y)a:F& pr'y ty) #ekko ro'&7y#one no6i. MoJna tak ro8iH pr'e' ki#ka )inut9 wie#e ra'y w &iF6u $nia... W')a&niany w ten sposI8 )i=sie5 'wyk#e 'w=Ja i wy$uJa po&7w=...9 a nar'F$y )ie$ni&y 'osta:F po$&iF6ni=te." Dr 0e6e# proponu:e9 a8y LkaJ$e o$$anie )o&'u sao si= oka':F $o te6o Hwi&'enia.

*o$&'as te: &'ynno<&i ko8ieta powinna powstr'y)aH )o&' i 'nowu 6o o$$aH i &'ynno<H t= powtIr'yH wie#okrotnie... R'a$ko si= '$ar'a9 a8y nie u$ao si= ko8ie&ie 'na&'nie po$nie<H swe: sprawno<&i seksua#ne: pr'e' 'ro'u)ienie )e&7ani')Iw (i':o#o6i&'ny&7 i nauk= te&7niki wspIJy&ia... Rona powinna 8yH rIwnieJ aktywna. Ma:F& wyro8iony L)i=sie5 0e6#a" )oJe o8e:)owaH &'onek )=Ja swo:F po&7wF... Na#eJy wie$'ieH9 Je to nie ru&7y w pr'I$ i w ty $a:F ko8ie&ie na:wi=&e: pr'y:e)no<&i9 a#e a6o$ny na&isk na 8oki w kierunku <&ianek po&7wy9 6$'ie 'na:$u:e si= &y(ra D i 3 na 1>1 tar&'y 'e6ara9 :ak to 'ostao w&'e<nie: opisane... tar&ie 8o&'ne w'8o6a&a $o'nania ko8iety i po$nie&a )=J&'y'n=". Wspo)niane Hwi&'enie wska'ane :est $#a ko8iet 'e sa8o ro'wini=ty) L)i=<nie) 0e6#a". Nie )us'F 6o wykonywaH :e$ynie ko8iety )a:F&e :uJ $o<wia$&'enia seksua#ne. D#a inny&7 :est to :e$na ' wie#u (or) pr'y6otowania $o pIKnie:s'e6o wspIJy&ia w )aJe5stwie. "7&ia8y) :e$nak :es'&'e ra' wyraKnie po$kre<#iH9 Je wspo)niane Hwi&'enie nie )oJe 8yH traktowane :ako 9#ek na 8rak or6a')u po&7wowe6o"9 a :e$ynie :ako )oJ#iwo<&i 'wi=ks'enia )oJ#iwo<&i (i':o#o6i&'ny&7 ko8iety. ? wie#u ko8iet or6a') e&7ta&'kowy $a:e i) penF satys(ak&:= i :est :e$ny) ' e#e)entIw 7ar)onii 'wiF'ku9 u inny&7 nato)iast or6a') po&7wowy sta:e si= KrI$e) ty&7 warto<&i. W o8u :e$nak pr'ypa$ka&7 nie yp or6a')u powinien 8yH KrI$e) po&'u&ia wasne: warto<&i w ro#i ko8ie&e:9 a rea#i'a&:a wie#u inny&7 warto<&i: oso8owo<&iowy&79 ro$'i&ie#ski&79 ro'wi:anie u)ie:=tno<&i twor'enia 7ar)onii psy&7i&'ne: ' partnere) it$. Warunki pr'eJy&ia or6a')u *o$r=&'nikowe" warunki pr'eJy&ia or6a')u pr'e' ko8iet= to: opty)a#ny stopie5 ro'8u$'enia seksua#ne6o9 ars a)an$i9 'a&7owana inty)no<H9 wi=K u&'u&iowa ' partnere)9 po&'u&ie 8e'pie&'e5stwa i 8rak #=ku9 np. pr'e$ &iFJF9 u)ie:=tno<H 're#aksowania si= i 9'apo)nienia". Te o6I#ne teorety&'ne warunki sF istotnie waJne $#a wie#u ko8iet9 ktIre ' natury swe: psy&7o(i':o#o6ii Lu&'F" si= pr'eJywania or6a')u. Nie $#a ws'ystki&7 sF one :e$nak konie&'ne. B#iJs'e po'nanie spe&y(iki seksua#i')u ko8iety wska'u:e9 Je nie:e$na ko8ieta potra(i osiF6aH or6a') nawet w niespr'y:a:F&y&7 warunka&7. *o$kre<#a) to $#ate6o9 Je niepotr'e8nie wie#e ko8iet )artwi si=9 iJ spe&y(ika pr'eJywania or6a')u :est r'eko)o nietypowa #u8 nieprawi$owa. *osuJ= si= ki#ko)a pr'yka$a)i. Na:&'=sts'y) :est nieak&eptowanie or6a')u wywoane6o po'a stosunkie). *r'ypisu:e )u si= Lnie$o:r'ao<H"9 niepenF warto<H9 a Lwa<&iwy" )a 8yH r'eko)o :e$ynie or6a') osiF6any w wyniku stosunku9 ktIry 'res'tF wyst=pu:e u )nie:s'o<&i ko8iet. Istnie:e teJ po6#F$9 iJ ko8ieta ro'8u$'a si= wo#nie: o$ )=J&'y'ny i wy)a6a 'rIJni&owany&7 pies'&'ot popr'e$'a:F&y&7 stosunek. Nie :est to :e$nak pows'e&7na prawi$owo<H. Wie#e ko8iet potra(i osiF6aH or6a') w 8ar$'o krItki) &'asie9 nawet 8e' pies'&'ot wst=pny&7. D#a inny&7 nato)iast $u6otrwae pies'&'oty sF warunkie) konie&'ny). "'ase) ko8iety osiF6a:F or6a') :e$ynie w okre<#one: po'y&:i stosunku9 na:8ar$'ie: o$powia$a:F&e: i&7 8u$owie9 inne wte$y9 6$y sta#e po'y&:= si= ')ienia. *o$o8nie wy6#F$a pro8#e) inty)no<&i. D#a :e$ny&7 ko8iet nastrI:9 spokI:9 &akowita inty)no<H sF konie&'no< &iF9 $#a inny&7 nato)iast nawet o8e&no<H inny&7 osI8 w po8#iJu nie stanowi Ja$ne: 8ariery. Ces'&'e wi=ks'e 'rIJni&owanie )a)y w pr'ypa$ku 8o$K&Iw eroty&'ny&7. Ga)a ro'pi=to<&i :est 8ar$'o rIJna. "'=<H ko8iet $o8r'e rea6u:e na s'eroki wa&7#ar' rIJny&7 8o$K&Iw9 inne nato)iast potr'e8u:F :e$ynie $otykowy&7. D#a :es'&'e inny&7 konie&'ne sF 8o$K&e w'rokowe9 su&7owe itp. Znane sF pr'ypa$ki uwarunkowa5 na 'apa&7y9 okre<#ony ro$'a: towar'ys'F&e: wspIJy&iu )u'yki9 o<wiet#enie #u8 &ie)no<H itp.

Nawet '$awao8y si= o&'ywisty $#a seksua#i')u ko8iety konie&'ny po'io) wi='i u&'u&iowe: wo8e& partnera wy6#F$a rIJnie. Bywa9 Je warunkie) pr'eJywania or6a')u :est si#na w'a:e)na wi=K u&'u&iowa ' partnere)9 a ws'e#kie napi=&ia i kon(#ikty unie)oJ#iwia:F :e6o osiF6anie. Bywa :e$nak i tak9 Je or6a') )oJe 8yH pr'eJyty ' partnere) nie $ar'ony) Ja$ny) u&'u&ie)9 o8o:=tny). *o$o8nie wy6#F$a pro8#e) towar'ys'F&e: wspIJy&iu seksua#ne)u wyo8raKni. ? :e$ny&7 ko8iet istnie:e si#ne 'espo#enie ' oso8F partnera i :e6o oso8a wypenia <wia$o)o<H9 u&'u&ia. ? inny&7 nato)iast ko8iet w trak&ie wspIJy&ia po:awia:F si= wyo8raJenia kontraktu ' ki)< inny)9 8y&ia '$o8ywanF siF itp. RIJny :est teJ &'as pr'eJywania or6a')u pr'e' partnerIw. W wie#u 'wiF'ka&7 :est on pr'eJywany wspI#nie9 w ty) sa)y) &'asie9 w inny&7 nato)iast na:pierw pr'eJywa 6o :e$no ' partnerIw9 a pIKnie: $ru6ie. MoJe 8yH i tak9 Je warunkie) pr'eJy&ia or6a')u :est powtIr'enie stosunku pr'e' partnera9 :e6o ponowny or6a') itp. RIJnoro$ne uwarunkowania seksua#ne ' pierws'y&7 kontaktIw w Jy&iu sprawia:F9 iJ 'ako$owane reak&:e oka'u:F si= trwae9 # tak np. $#a :e$ny&7 ko8iet po&'u&ie 8e'pie&'e5stwa i re#aksu :est 8e'w'6#=$nF konie&'no<&iF9 a inny) potr'e8ny :est wa<nie pewien po'io) napi=&ia i 'a6roJenia. Te6o typu pr'yka$y )oJna )noJyH. Sprowa$'a:F si= one $o ki#ku po$stawowy&7 wnioskIw: istnie:e $uJe 'rIJni&owanie warunkIw konie&'ny&7 $o pr'eJy&ia or6a')u pr'e' ko8iet= i w 'asa$'ie LkaJ$a ko8ieta :est inna". Nie )a 'ate) typowe6o )o$e#u ars a)an$i. Dru6a prawi$owo<H to 'na&'enie 'ako$owany&7 reak&:i seksua#ny&7 ' po&'Ftkowe6o okresu wspIJy&ia seksua#ne6o. Istnie:e teJ ':awisko ')ienno<&i warunkIw pr'eJywania or6a')u w 8io6ra(ii seksua#ne: $ane: ko8iety. To9 &o 8yo na:waJnie:s'y) warunkie) w pierws'e: (a'ie trwania 'wiF'ku9 pIKnie: pr'esta:e 8yH waJne i powsta:F nowe warunki. Wie#e 'a#eJy rIwnieJ o$ oso8y partnera. Ce$ne ko8iety pr'eJywa:F swo:e wspIJy&ie tak sa)o ' kaJ$y) partnere)9 inne ' kaJ$y) ina&'e:. Warunki pr'eJywania or6a')u oka'u:F si= 'ate) 8ar$'o in$ywi$ua#ne i spe&y(i&'ne $#a $ane: ko8iety i $#a $ane6o 'wiF'ku9 a takJe $#a (a'y trwania te6o 'wiF'ku. Wie#u niepotr'e8ny&7 pro8#e)Iw i (rustra&:i )oJna 8y uniknFH9 6$y8y wspo)niane 'rIJni&owania 8yy ro'u)iane :ako prawi$owo<&i. 1>A 1>4 Stereotypy or6a')u u ko8iet Wie#e $ra)atIw ro$'i si= ' niewie$'y o prawi$owo<&ia&7 Jy&ia seksua#ne6o. !8e&ny ro'$'ia po<wi=&ony 8=$'ie typowy) )ito) or6a')u9 ktIre 'a&iFJyy na s'&'=<&iu i 7ar)onii nie:e$ne6o 'wiF'ku. 0u#t or6a')u wy'wa#ane6o pr'e' stosunek Wie#e osI8 ws'e#ki)i sposo8a)i stara si= wy'wo#iH or6a') w wyniku stosunku9 traktu:F& 6o :ako :e$yny nor)a#ny. CeJe#i nawet 'nane sF inne (or)y wy'wa#ania or6a')u i $ana ko8ieta osiF6a np. or6a') e&7ta&'kowy9 )i)o ws'ystko po&7wowy :est pr'e$)iote) stara59 utoJsa)iany teJ 8ywa ' 9wyJs'F (or)F or6a')u". NiewFtp#iwie :est to wynik utoJsa)iania stosunku ' konie&'no<&iF wy'wa#ania or6a')u i wynik stary&7 po6#F$Iw9 ktIre or6a') e&7ta&'kowy traktoway :ako Lnie$o:r'ay"9 a Lpo&7wowy" :ako L$o:r'ay i peny". *raw$a :est taka9 Je or6a') osiF6any w stosunku $oty&'y okoo 1G1> ko8iet. !r6a') ten wiFJe si= ' pewnF inno<&iF (i':o#o6i&'nF ty&7 wa<nie ko8iet Mwi=ks'e unerwienie po&7wyN9 ' uwarunkowania)i na sty)u#a&:= po&7wy ora' ' inno<&iF pr'eJyH psy&7i&'ny&7 Mpo&'u&ie o$$awania si= partnerowi9 a6o$nie:s'y pr'e8ie6 reak&:i (i':o#o6i&'ny&79 intensywnie:s'y pr'e8ie6 o$&'uH psy&7i&'ny&7N. !r6a') e&7ta&'kowy W synny) rapor&ie L,ite" ' ?S 6os'ony :est po6#F$9 Je istnie:e :e$ynie or6a') e&7ta&'kowy9 a ko8ieta :est istotF sa)owystar&'a#nF seksua#nie. Raport ten oka'a si= pr'y$atny $#a skra:ny&7 ru&7Iw (e)inisty&'ny&7. ? nas po6#F$ ten nie :est '8yt popu#arny i wie#e ko8iet ra&'e: &ierpi na ko)p#eks niJs'o<&i ' powo$u osiF6ania or6a')u w ten wa<nie sposI8. Doka$ne 8a$ania wska'ay na pewnF

inno<H psy&7oseksua#nF ko8iet ' ty) type) or6a')u: sF one np. 8ar$'ie: nie'a#eJne9 nastawione na partnerstwo9 )a:F 8ar$'ie: intensywne reak&:e (i':o#o6i&'ne. Intensywno<H or6a')u D#a wie#u osI8 or6a') :est rIwno'na&'ny ' Lo)$#ewanie) ' ro'kos'y"9 ' utratF <wia$o)o<&i i ' 8ar$'o si#ny)i wi$o&'ny)i reak&:a)i (i':o#o6i&'ny)i. 0o8iety pr'eJywa:F&e 6o Lsa8ie:" )a:F po&'u&ie niJs'o<&i. Wynika to ' porIwnywania si= $o inny&7 ko8iet #u8 teJ ' wypowie$'i i&7 partnerIw9 ktIr'y 'ar'u&a:F i) '8yt sa8e reak&:e. Zapo)ina si= nato)iast o ty)9 Je po'io) intensywno<&i :est sprawF 8ar$'o su8iektywnF i in$ywi$ua#nF i nie )oJna skra:nie intensywny&7 (or) traktowaH :ako w'or&owy&79 )o$e#owy&7. 0aJ$y )a swo:F inno<H psy&7oseksua#nFP )oJe 8yH ona &e&7F staF #u8 teJ 'a#eJnF o$ oso8y partnera9 nie )a nato)iast )o$e#i $o&e#owy&7. "'=stot#iwo<H or6a')u *opu#arny :est po6#F$9 Je or6a') powinien wyst=powaH w kaJ$y) wspIJy&iu seksua#ny) #u8 teJ wie#okrotnie w $any) kontak&ie. Zapo)ina si= o ty)9 Je kaJ$y )a wasny opty)a#ny ryt) wspIJy&ia9 'a#eJny o$ po'io)u te)pera)entu i wie#u inny&7 &'ynnikIw MnastrI:9 stan '$rowia9 'a&7owanie partnera...N. CeJe#i partner'y rIJniF si= po'io)e) te)pera)entu seksua#ne6o9 to )oJe si= '$ar'yH9 Je wspIJy&ie :est $ostosowane $o wi=ks'y&7 potr'e89 np. )=J&'y'ny9 i wIw&'as :est o&'ywiste9 Je nie kaJ$y kontakt )usi prowa$'iH $o or6a')u u ko8iety. Z$o#noiH $o ki#kakrotne6o or6a')u w trak&ie :e$ne6o wspIJy&ia :est &e&7F in$ywi$ua#nF $ane: ko8iety9 inne )o6F osiF6aH ty#ko :e$en or6a'). Sa) (akt L&7&enia" nie pr'esF$'a e(ektu9 nie )oJna o&'ekiwaH te6o9 &o nie 'na:$'ie si= w 6rani&a&7 )oJ#iwo<&i $ane: oso8y. uto)aty') or6a')u !r6a') 8ywa niera' traktowany :ako e(ekt 8o$K&Iw seksua#ny&7 na 'asa$'ie pr'y&'ynaskutek. Nie $ostr'e6a si= wIw&'as 'oJono<&i &'ynnikIw warunku:F&y&7 powstawanie or6a')u MnastrI:9 u&'u&ie $o partnera9 o$&'uwana potr'e8a wspIJy&ia9 inty)no<H9 8rak ')=&'enia9 #=ku pr'e$ &iFJF...N. To praw$a9 Je sF ko8iety9 ktIre osiF6a:F or6a') na 'asa$'ie o$ru&7u9 nie'a#eJnie o$ i&7 stanu e)o&:ona#ne6o9 potr'e89 sF to :e$nak wy:Ftki. Tak wi=& skar6i9 Je Lws'ystko pr'e8ie6a :ak na#eJy9 stara) si= o pies'&'oty9 a ona nie )a or6a')u"9 nie )us'F o'na&'aH 'a8ur'e5 seksua#ny&7. DuJs'e po8u$'anie ko8iety *ewnF statysty&'nF prawi$owo<H9 Je &'as narastania po$nie&enia i osiF6ania or6a')u :est krIts'y u )=J&'y'n9 utoJsa)ia si= niekie$y ' pows'e&7nie o8owiF'u:F&y) prawe). Bywa pr'e&ieJ i tak9 Je wa<nie ten &'as :est krIts'y u ko8iety9 a $uJs'y u partnera. W konsekwen&:i powsta:e po&'u&ie Lnienor)a#no<&i" #u8 pr'ypisywania ko8ie&ie L)=skie: natury". Ws'ystkie t" ro'waJania $oty&'F o&'ywi<&ie prawi$owe6o &'asu trwania wspIJy&ia9 a nie pato#o6i&'nie wy$uJone6o. Tak wi=& &'as pos'&'e6I#ny&7 D (a' wspIJy&ia :est sprawF in$ywi$ua#nF. 0onie&'no<H or6a')u D#a wie#u osI8 konie&'no<H i Lnor)a#no<H seksua#na" rIwna si= osiF6aniu or6a')u9 nie'a#eJnie o$ &'ynnikIw warunku:F&y&7 :e6o ro'wI:: wie#okrotnie spotyka) si= ' te6o typu skar6F: LMiaa) :uJ 4 kontakty9 a :es'&'e nie )a) or6a')u9 :este) &7y8a o'i=8a". Inny pr'yka$: LWspIJy:= ' ni) ki#ka )iesi=&y i nie )a) or6a')u" Ma w wyniku pyta5 $owie$'iae) si=9 Je partner nie :est w :e: typie i &'u:e $o nie6o :e$ynie sy)pati=N. MoJe to 'asko&'y niektIry&7 1>> 1>D "'yte#nikIw9 a#e 'na) )aJe5stwa9 w ktIry&7 ko8ieta ani ra'u nie pr'eJya or6a')u9 a )i)o to &'u:e si= s'&'=<#iwa. Nie 'na&'y to9 Je ten pr'yka$ 6o$ny :est upows'e&7nienia9 a#e nie $a:)y si= na ty) punk&ie 'wariowaH. Na#eJy nato)iast 'naH &'ynniki warunku:F&e )oJ#iwo<H :e6o powstania9 a ' wie#u 8a$a5

wynika9 Je $o taki&7 po$stawowy&7 &'ynnikIw na#eJF: wi=K u&'u&iowa ' partnere)9 inty)no<H9 potr'e8a wspIJy&ia9 pr'y:e)ny nastrI:9 'a$owo#enie estety&'ne ' sie8ie9 ak&epta&:a swe: p&i i (as&yna&:a )=sko<&iF partnera9 traktowanie wspIJy&ia :ako ra$osne6o 8y&ia ' so8F. Na 'ako5&'enie &7&ia8y) wspo)nieH9 Je 8a$ania wska'u:F na istotnF ro#= o:&a w ro'wo:u psy&7oseksua#ny) ko8iet. !ka'u:e si=9 Je ko8iety )a:F&e 8ar$'o u$ane Jy&ie seksua#ne9 ' 8o6a&twe) (or) pr'eJyH9 )iay o:&Iw interesu:F&y&7 si= i&7 wy&7owanie) i u)ie:=tnie stosu:F&y&7 kary i na6ro$y9 wprowa$'a:F&y&7 pewne o6rani&'enia i 'asa$y. S'&'=<&ie 8e' or6a')u Wie#e ko8iet nie $o'na:F&y&7 or6a')u potra(i o$&'uH ty#e ra$o<&i we wspIJy&iu9 Je $a:e i) ono po&'u&ie s'&'=<&ia. wia$o)o<H ':e$no&'enia9 pr'y:e)no<H pynF&a ' pies'&'ot9 'a&7owania partnera9 pr'ekonanie o istnieniu )io<&i Lwyna6ra$'a" i) 8rak or6a')u. !8e&nie :e$nak &ora' &'=<&ie: sys'y si= )it o konie&'no<&i or6a')u. Sa) (akt 8raku :e6o pr'eJywania $#a wie#u ko8iet o'na&'a :ak8y niepene po&'u&ie wasne: warto<&i i w re'u#ta&ie po&'u&ie s'&'=<&ia u#e6a ')F&eniu. *ro8#e) $o'nawania or6a')u :est tak ro'8u$owany w o&'ekiwania&7 M'apewne wpyn=a na to rIwnieJ popu#ary'a&:a wie$'y na te te)atyN9 Je :e6o 8rak sta:e si= KrI$e) ko)p#eksIw. Na#eJy 'ate) postawiH pytanie9 &'y kaJ$a ko8ieta9 ktIra wspIJy:e seksua#nie9 )usi osiF6aH or6a')X "'y 8rak or6a')u w u$any) Jy&iu eroty&'ny) :est &7oro8FX nor6a')ia M8rak or6a')uN sta:e si= pro8#e)e) wIw&'as9 6$y :est 8o#e<nie pr'eJywany) $o<wia$&'enie) i wiFJe si= ' ne6atywny)i konsekwen&:a)i $#a 7ar)onii 'wiF'ku. Ina&'e: )IwiF&9 sa) (akt 8raku or6a')u nie :est pato#o6iF. CeJe#i 8rak or6a')u $ane: ko8ie&ie nie pr'es'ka$'a i nie o$8i:a si= niekor'ystnie na 'wiF'ku9 to nie )a konie&'no<&i 9 #e&'enia" te6o stanu r'e&'y. Zapewne $o'nawanie or6a')u :est kor'ystny)9 ra$osny) pr'eJy&ie)9 $o<wia$&'enie)9 sta:e si= 8owie) KrI$e) wie#u nowy&7 $o'na59 pos'er'a 'akres wraJe5 eroty&'ny&79 a#e nie :est to :e$nak 8e'w'6#=$na konie&'no<H. W wie#u 'wiF'ka&7 8rak or6a')u wiFJe si= :e$nak nie ty#ko ' u:e)ny)i nast=pstwa)i $#a 7ar)onii 'wiF'ku9 a#e rIwnieJ ' pr'ykry)i nast=pstwa)i '$rowotny)i9 ro'$raJnienie) i napi=&ie) u ko8iety. Zro'u)iae9 Je w ty&7 pr'ypa$ka&7 po)o& #ekarska sta:e si= potr'e8na. Mit konie&'no<&i or6a')u9 tak o8e&nie wyraKny w o8y&'a:owo<&i eroty&'ne:9 prowa$'i $o ko)p#eksIw9 ro'$raJnie5 i ')ienia pr'e8ie6 wspIJy&ia seksua#ne6o. *r'esta:e ono 8yH ra$osny) '8#iJenie)9 8y 1>B &ie) ' so8F9 wy)ianF spontani&'ny&7 pies'&'ot i u&'uH. WspIJy&ie sta:e si= 'a$anie) ')ier'a:F&y) $o konkretne6o &e#u: wy'wo#enia or6a')u. !n :est punkte) &entra#ny)9 o<ro$kie) 'a8ie6Iw9 a pies'&'oty sta:F &'y)< wtIrny)9 L6rF )iosnF". Z)ienia si= 'ate) struktura wspIJy&ia. CeJe#i or6a') :est &e#e)9 to wspIJy&ie sta:e si= KrI$e) (rustra&:i w pr'ypa$ku 8raku wystFpienia or6a')u. *o6o5 'a or6a')e) )oJe pr'y&'yniH si= $o wystFpienia ne6atywny&7 nast=pstw: nie'a$owo#enia 'e wspIJy&ia9 osa8ienia reak&Ni seksua#ny&79 po&'u&ia winy 'e strony partnera #u8 partnerki9 ro'&'arowania 'wiF'kie) itp. Na#eJy 'ate) o$powie$'ieH so8ie na pytanie9 &'y na#eJy 'a ws'e#kF &en= $FJyH $o wy'wo#enia or6a')uX CeJe#i $oty&7&'asowe wspIJy&ie :est w peni u$ane9 $a:e w'a:e)ne po&'u&ie s'&'=<&ia to kon&entra&:a na L8yH #u8 nie 8yH" or6a')u )oJe to s'&'=<&ie 'a8ur'yH. ; ; ;

!RG ZM MaR"Z.ZN. !r6a') )=J&'y'ny $o<H $u6o nie 8u$'i 'ainteresowania 8a $a&'y. *owstaa w seksuo#o6ii $o<H para$oksa#na sytua&:a uka'yway si= ko#e:ne )ono6ra (ie $oty&'F&e or6a')u u ko8iet9 a :e$no&'e<nie 8rakowao opra &owa5 $oty&'F&y&7 or6a')u u )=J&'y'n. Nie )oJna te6o ':awiska tu)a&'yH (akte)9 iJ wie#u seksuo#o6Iw to )=J&'yK ni9 a 'ate) 8ar$'ie: i&7 intere sowaa peH o$)ienna. Dopiero w ostatni&7 > #ata&7 sytua&:a si= poprawia i po:awia si= wi= &e: pra& po<wi=&ony&7 seksu a#i')owi )=J&'y'n. *r'y&'yn 8yo ki#kaP rosnF&a #uka )i=$'y 'na:o)o<&iF seksua#i')u ko8iet a )=J&'y'n9 interesu:F&e spos tr'eJenia 'e strony ko8iet seksuo#o6Iw o8a#a:F&e istnie :F&e )iy ora' opIr )=J&'y'n wo8e& na&iera:F&e6o ru&7u (e)inisty&'ne6o na Za&7o$'ie9 o$'iera:F&e6o peH )=skF 'e ws'ystki&7 warto<&i. *r'e' $u6i &'as seksua#i') )=J&'y'ny o8:=ty 8y ki#ko)a stereotypa)i: )nie:s'e: u&'u&iowo<&i9 u8Istwa ekspres:i seksua#ne:9 toJsa)o<&i 1>@ or6a')u ' wytryskie)9 wi=ks'e: 8i&#o6i'a&:i. !ka'ao si=9 Je na'8yt upros'&'ono seksua#i') )=ski. *o pierws'e tru$no pr'ypisaH )=J&'yKnie )nie:s'F u&'u&iowo<HP nie :est ona )nie:s'a niJ u ko8iet9 ty#ko ina&'e: :est wyraJana. W wy&7owaniu )=J&'y'ny $o)inowa pr'e' wieki na&isk na ukrywanie u&'uH9 u:awnianie 9twar$o<&i" i siy. Za tu)ienie u&'uH pa&i#i )=J&'yKni &7oro8a)i psy&7oso)aty&'ny)i9 a 'was'&'a 'awae) ser&a i &7oro8F wie5&owF. Nie )a 'ate) )nie:s'e: u&'u&iowo<&i9 #e&' inne sF :e: kierunki ora' ekspres:a. ?8Istwo ekspres:i seksua#ne: oka'ao si= rIwnieJ stereotype). Na ten po6#F$ wpynF takJe )o$e# wy&7owania9 nar'u&a:F&y )=J&'yKnie L)=sko<H" w IJku9 &'y#i pewno<H sie8ie9 '$o8yw&'o<H9 ku#t i#o<&i na$ :ako<&iF. W 'wiF'ka&7 partnerski&7 wy'wo#ony&7 ' konwen&:i i ta8u ekspres:a seksua#na )=J&'y'n )a s'erokF ska#= i &'=sto $orIwnu:e ko8ie&ie. Ina&'e: )IwiF& seksua#i') )=J&'y'ny w 'na&'ny) stopniu :est po&7o$nF9 nie ty#e :e6o natury9 &o ku#tury i wy&7owania. W ars a)an$i pr'ypisywano )=J&'yKnie wi=ks'F wraJ#iwo<H na 8o$K&e w'rokowe9 a ko8ie&ie na su&7owe i $otykowe. Stereotyp ten na#eJao ')ieniH9 :akko#wiek statysty&'nie r'e&' 8iorF& tak :est w wi=ks'o<&i pr'ypa$kIw. Wynika to :e$nak w $uJe: )ier'e ' tra$y&:i9 a nie ' natury psy&7oseksua#ne: p&i. Wie#u )=J&'y'n potra(i u:awniaH wysokF wraJ#iwo<H na ws'e#kie6o typu 8o$K&e ')ysowe i wspI&'esna ku#tura seksua#na po$kre<#a potr'e8= ro'wo:u ws'e&7stronno<&i w te: $'ie$'inie. Inny stereotyp O 8io#o6i'a&:a seksua#i')u )=skie6o O :uJ $awno 'osta ro'po'nany :ako 8=$ny9 oka'ao si= 8owie)9 Je eroty'a&:= okresu $o:r'ewania ro'&iF6ni=to na &ay okres seksua#ne6o Jy&ia )=J&'y'ny. !ka'ao si=9 Je 8io#o6i') seksua#ny nie 'a#eJy o$ p&i9 #e&' o$ typu oso8owo<&i i wy&7owania. Nie osta si= rIwnieJ inny stereotyp O or6a')u utoJsa)iane6o ' wytryskie). !ka'ao si=9 Je u )=J&'y'n rIwnieJ istnie:e ':awisko or6a')u 8io#o6i&'ne6o i psy&7i&'ne6o9 niekonie&'nie 'wiF'ane6o ' (akte) wytrysku. SF 8owie) )=J&'yKni pr'eJywa:F&y or6a') psy&7i&'ny 8e' wytrysku i o$wrotnie. W porIwnaniu $o ko8iet 'akres (or) sty)u#a&:i seksua#ne: prowa$'F&y&7 $o or6a')u :est u )=J&'y'n )nie:s'y9 6$yJ po$stawowF (or)F :est sty)u#a&:a &'onka Mr=&'na9

ora#na9 po$&'as stosunkuN. Bywa:F :e$nak )=J&'yKni osiF6a:F&y or6a') w wyniku wyo8raKni ora' $raJnienia inny&7 s(er ero6enny&79 np. 8ro$awek piersiowy&79 po8u$'ania karku. *r'ewaJa :e$nak potr'e8a po8u$'enia &'onka. Reak&:e w or6a')ie rIwnieJ sF 'rIJni&owane. Mi)ika )oJe wyraJaH 8o6ostan9 'a$owo#enie9 r'a$s'e sF 6ry)asy. Wie#u )=J&'y'n w wyniku nieu:awniania swy&7 u&'uH 'a&7owu:e 9ka)iennF" twar'. NiektIr'y w )o)en&ie wytrysku )a:F $r6awki &ae6o &iaa9 inni :e$ynie )ie$ni&y9 a#e wie#u nie u:awnia Ja$ne: ekspres:i ru&7owe:. Bywa:F rIJne reak&:e sowne9 &'=<&ie: proste M)ru&'enieN9 r'a$'ie: w (or)ie '$a5. Intensywno<H $o'na5 w or6a')ie rIwnieJ :est 'rIJni&owana O o$ spa')u9 'a$owo#enia O $o $r6awek &iaa9 pr'e:<&iowe: utraty <wia$o)o<&i. ? wie#u )=J&'y'n intensywno<H pr'eJyH :est na:wi=ks'a tuJ pr'e$ wytryskie)9 sa) or6a') :est o8o:=tny #u8 nawet $raJniF&y. ? inny&7 nato)iast na:si#nie:s'e sF $o'nania w &'asie wytrysku. *r'eJy&ia psy&7i&'ne )o6F o8e:)owaH np. u&'u&ie ro'a$owania napi=&ia9 pr'y:e)no<H o rIJny) stopniu nat=Jenia9 stan eksta'y9 po&'u&ie ':e$no&'enia ' partnerkF a#8o o8&o<H i $ystans wo8e& nie:. !so8owo<H )=J&'y'ny w s(er'e pr'eJyH seksua#ny&7 )a pewne stae &e&7y9 a s(ery y&'uH 'a#eJne sF o$ oso8y partnerki. Ce$ne partnerki $'iaa:F 8ar$'ie: ')ysowo9 inne po8u$'a:F $o u&'uH opieku5&'y&79 ro)anty&'ny&7. Ce$na ko8ieta potra(i w'8u$'iH w'niose u&'u&ia9 inna prowoku:e $o (i6#arno<&i9 a :es'&'e inna $o a6resywno<&i9 a nawet sa$y')u. Dany )=J&'y'na )oJe 8yH 'ate) rIJny w kontakty&7 ' rIJny)i ko8ieta)i. I) 8ar$'ie: pry)itywny :est )=J&'y'na9 ty) wi=ks'a :est stao<H (or) :e6o pr'eJywania. I) 8ar$'ie: nato)iast 'oJona :est :e6o oso8owo<H9 ty) wi=ks'a :est :e6o '$o#no<H $o in$ywi$ua#i'owane: reak&:i wo8e& $ane: ko8iety. W 'wiF'ku partnerski) ko8ieta )oJe prowokowaH )=J&'y'n= $o 'aspoka:ania rIJny&7 potr'e8 psy&7i&'ny&7 pr'e' wspIJy&ie. Za&7owanie :e$ne: ko8iety prowoku:e potr'e8y a)8i&:ona#ne9 &7=H Lwyka'ania si=" sprawno<&iF9 nato)iast inna w&iF6a partnera w 6=8s'e 'akresy pr'eJyH. "'=sty) (eno)ene) )=J&'y'ny :est autoeroty') seksua#ny9 &'y#i pr'eJywanie or6a')u L$#a sie8ie"9 w o$erwaniu o$ oso8y partnerki. Ina&'e: )IwiF& wspIJy&ie :est pr'e$uJenie) sa)o'aspoka:ania si=9 a oso8a partnerki sta:e si= nar'=$'ie) $o wy'wo#enia or6a')u. *r'e'wy&i=Jenie autoeroty')u :est warunkie) stwor'enia partnerstwa seksua#ne6o. W )iar= upywu &'asu u wie#u )=J&'y'n stopniowo ')nie:s'a si= (i'y&'na '$o#no<H &'=stot#iwo<&i or6a')Iw. ! i#e w )o$y) wieku )oJe )ieH i&7 ki#ka w &iF6u :e$ne: no&y9 o ty#e pIKnie: ta &'=stot#iwo<H si= ')nie:s'a. ? niektIry&7 )=J&'y'n pro8#e) ten :est 8o#e<nie pr'eJywany i traktu:F oni )o$o<H :ako L'oty wiek" swe6o eroty')u. Z punktu wi$'enia 8o6a&twa (or) pr'eJywania or6a')u &'=stot#iwo<H nie )a 'na&'enia. Bo6ate ku#tury seksua#ne wyraKnie po$kre<#a:F9 iJ 8ar$'ie: :est warto<&iowe w'8o6a&ania (or) ars a)an$i i po6=8ianie pr'eJyH niJ wi=ks'a &'y )nie:s'a &'=sto<H kontaktIw. I&7 wie#o<H prowa$'i ra&'e: $o spy&enia niJ w'8o6a&enia pr'eJyH w or6a')ie. Inny) waJny) 'a6a$nienie) seksua#i')u )=J&'y'ny :est '$o#no<H $o sterowania reak&:a)i seksua#ny)i i opIKniania )o)entu or6a')u. Z wie#u 8a$a5 wynika9 iJ :est to pro8#e) wi=ks'o<&i )=J&'y'n9 nie potra(iF oni 8owie) pr'e$uJaH wspIJy&ia i i&7 reak&:e sF '8yt krItr kie9 a 'ate) i or6a') :est ty#ko w &'=<&i ro'wini=ty. Bo6a&two i peni= or6a')u )oJna pr'eJyH :e$ynie w warunka&7 8o6ate: i $u6ie: 1>2 1>3 ars a)an$i. Nie :est to )oJ#iwe9 kie$y ro'po&'yna si= wspIJy&ie po $uJe: pr'erwie i &'=sto ')ienia partnerki. *ost=powanie takie prowa$'i $o w'rostu po8u$#iwo<&i9 pr'e' &o utrwa#a si= nawyk krItkie6o &'asu wspIJy&ia. *IKnie: nawet nawiF'anie stae6o 'wiF'ku i &'=ste wspIJy&ie )oJe niewie#e ')ieniH. Z8y

w&'esne wytryski nasienia '$ar'a:F si= pona$ poowie )=J&'y'n. Cak :uJ wspo)niae)9 'u8oJa to 'akres pr'eJywany&7 $o'na5. Wy$uJenie &'asu trwania wspIJy&ia wy)a6a 'ate) spe&:a#ne6o wysiku i o$powie$ni&7 warunkIw9 ktIre 'apewni :e$ynie staa partnerka i usta8i#i'owane &o $o &'=sto<&i wspIJy&ie. Tak wi=& po6#F$9 iJ or6a') :est w sposI8 natura#ny $any )=J&'yKnie :est ty#ko w poowie praw$'iwy9 6$yJ penia pr'eJyH w or6a')ie rIwnieJ wy)a6a &'asu9 pie#=6nowania9 ku#tury wspIJy&ia i opty)a#ne: wi='i partnerskie:. Stosunek pr'e$sionkowy Nie :est to r'a$ki sty# wspIJy&ia u )=J&'y'n. *r'y&'yny :e6o wy8oru i trwao<&i 8ywa:F rIJne. *osuJ= si= ki#ko)a pr'yka$a)i ro'wo:u te6o typu upo$o8ania seksua#ne6o u )=J&'y'n9 opiera:F& si= na na:&'=<&ie: spotkany&7 pr'ypa$ka&7: ?warunkowania (i':o#o6i&'ne wynika:F&e ' sa)o'aspoka:ania si= Du6otrwae sa)o'aspoka:anie si= )=J&'y'ny prowa$'i $o pr'y'wy&'a:enia si= $o okre<#one: intensywno<&i 8o$K&Iw $otykowy&79 $a:F&y&7 po&'u&ie L&iasno<&i". W nor)a#ny) stosunku9 ' 6=8okF i))is:F9 )oJe powstaH u&'u&ie na$)ierne6o #u'u w po&7wie i w konsekwen&:i ru&7y (ryk&y:ne sF '8yt sa8e9 a8y wy'wo#iH wytrysk. WIw&'as stosunek pytki $a:e wi=ks'e u&'u&ie tar&ia9 u)oJ#iwia:F& w ten sposI8 osiF6ni=&ie wytrysku. ?warunkowania wynika:F&e ' pettin6u9 'e wspIJy&ia ' $'iewi&F Z$ar'a si=9 Je w $any) 'wiF'ku $o&7o$'i :e$ynie $o pytkie6o stosunku9 partnerka pra6nie 8owie) 'a&7owaH 8on= $'iewi&'F #u8 ' inny&7 pr'y&'yn nie )oJe $o:<H $o $e(#ora&:i. *owsta:e w ten sposI8 pr'y'wy&'a:enie $o te6o sty#u wspIJy&ia i pIKnie: tru$no 9pr'estawiH si=" na nor)a#ny stosunek. MoJe on 'res'tF nie $awaH opty)a#ne6o u&'u&ia tar&ia. Nie$ostosowanie seksua#ne ? &'=<&i )=J&'y'n wspIJy:F&y&7 ' 'w. wFski)i ko8ieta)i #u8 )a:F&y&7 )ay o8wI$ &'onka w stanie w'wo$u nor)a#ny stosunek ' penF i))is:F )oJe $awaH su8iektywne o$&'u&ie #u'u w po&7wie i stF$ wy8Ir wspo)niane6o sty#u wspIJy&ia. G=8oka i))is:F nie $a:e u&'u&ia tar&ia9 nie $'iaa 'ate) po$nie&a:F&o. 1BG *r'e&iw$'iaanie 'a8ur'enio) w'wo$u W pr'ypa$ku istnienia ww. pr'y&'yn #u8 pr'ykry&7 $o<wia$&'e5 ' 'a8ur'enie) w'wo$u9 niepena i))is:a )oJe stanowiH $opin6 $o w')oJenia o$&'uH $otykowy&7 w trak&ie ru&7Iw (ryk&y:ny&79 u)oJ#iwia:F&y&7 'a&7owanie pene6o w'wo$u. *o$<wia$o)e #u8 <wia$o)e ten$en&:e wa#ki ' partnerkF Z$ar'a si=9 Je wspIJy&ie seksua#ne sta:e si= (or)F po$<wia$o)e: #u8 <wia$o)e: wa#ki ' partnerkF9 )otywowane: rIJny)i pr'y&'yna)i. IstotF wspo)niane: postawy )oJe 8yH unikanie te6o9 &'e6o o&'eku:e partnerka9 nie'aspoko:enie :e: potr'e8. Cest ona $'i=ki te)u 9ukarana". *o stosunku W $yskus:a&7 na te)aty seksua#ne ko8iety &'=sto opisu:F typowe i&7 '$anie) 'a&7owania seksua#ne )=J&'y'n: 9stara:F si= '$o8yH ko8iet=9 a#e po '$o8y&iu sta:F si= 'i)ni9 a nawet niepr'y:e)ni". Tu)a&'y si= to w ty&7 $yskus:a&7 rIJnie: 9)=J&'yKni sF pry)itywnie:si"9 Lro#a )=J&'y'ny w ewo#u&:i uks'tatowaa ' nie6o '$o8yw&=9 to :est :e6o &e#e)"9 L)=J&'y'na typowy niewie#e wie o psy&7i&e ko8iety". +akt &'=ste6o powtar'ania si= skar6 na 'a&7owania )=J&'y'n po stosunku wy)a6a 'a:=&ia si= ty) 'a6a$nienie). Ba$ania po<wi=&one 'a&7owanio) eroty&'ny) u:awniy i&7 'rIJni&owanie9 w 'a#eJno<&i o$ p&i. 0o8iety po stosunku 'na)iennie &'=sto o&'eku:F $a#s'y&7 pies'&'ot9 &'uo<&i9 wy'na5. 0r'ywa po$nie&enia seksua#ne6o opa$a u ni&7 wo#nie:. CeJe#i 'asypia:F9 to na:&'=<&ie: instynktownie pr'ytu#a:F si= i

o8e:)u:F partnera. D#a wie#u ko8iet 'asypianie w o8:=&ia&7 uko&7ane6o )=J&'y'ny :est :e$ny) ' na:pi=knie:s'y&7 pr'eJyH. ? &'=<&i ko8iet nato)iast pierws'y stosunek i pIKnie:s'e pies'&'oty sF wprowa$'enie) $o nast=pne6o wspIJy&ia9 ktIre pr'eJywa:F penie:9 si#nie: i wIw&'as kr'ywa po$nie&enia opa$a s'y8&ie:. ? )=J&'y'n nato)iast kr'ywa po$nie&enia po stosunku 'a'wy&'a: opa$a s'y8&ie:9 po:awia si= 'o8o:=tnienie eroty&'ne9 potr'e8a snu. ? )nie:s'o<&i )=J&'y'n i&7 reak&:e upo$a8nia:F si= $o ko8ie&y&7. Istnie:e :es'&'e :e$na kate6oria )=J&'y'n9 u ktIry&7 po stosunku ro$'F si= nie)ie o$&'u&ia o8r'y$'enia seksua#ne6o9 s)utku9 'nie&7=&enia wra' ' potr'e8F $ystansu wo8e& partnerki. Wy:a<nienie pr'y&'yn 'rIJni&owania 'a&7owa5 po stosunku :est 8ar$'o tru$ne9 naka$a:F si= tu 8owie) )e&7ani')y (i':o#o6i&'ne9 po$<wia$o)e i <wia$o)e9 u&'u&iowe9 ku#tura i po'io) wie$'y eroty&'ne:. In$ywi$ua#nie )oJna tu)a&'yH9 $#a&'e6o po stosunku :e$en )=J&'y'na o$wra&a si= i 'asypia9 $ru6i Lna6#e tr'eKwie:e" i 'a:)u:e si= &'y)< inny)9 tr'e&i sta:e si= s)utny i pr'y6n=8iony9 &'warty pr'y1B1 11 b Seks partnerski tu#F si=9 pie<&i9 piFty o&'eku:e po&7way L'a to9 &o 'ro8i"9 nast=pny 'a ws'e#ka &en= $FJy $o powtIr'enia wspIJy&ia itp. *o$o8ne 'a&7owania )o6F kryH 'a so8F o$)ienne )otywy. Z punktu wi$'enia ars a)an$i partner'y powinni 'naH spe&y(ik= o$)ienno<&i psy&7oseksua#ne: p&i9 w'a:e)ne potr'e8y i o&'ekiwania9 w &e#u twor'enia ku#tury wspIJy&ia9 $a:F&e: pene w'a:e)ne 'a$owo#enie. W typowy) )o$e#u wspIJy&ia wska'ane :est po stosunku kontynuowanie pies'&'ot i &'uo<&i9 w'a:e)ne $ostosowywanie si= $o potr'e8 i o&'ekiwa5. CeJe#i nawet sF natura#ne )e&7ani')y (i':o#o6i&'ne i u&'u&iowe 'nie&7=&a:F&e )=J&'y'n $o kontynuowania pies'&'ot po stosunku9 to nie )oJna popr'estaH na po$$aniu si= i). W <wia$o)o<&i powinno istnieH nastawienie9 Je istnie:e $ru6a oso8a9 ktIra &o< pr'eJywa9 o&'eku:e. Tak wi=& konkretne 'a&7owanie partnera po stosunku u:awnia nie ty#ko spe&y(ik= :e6o reak&:i seksua#ny&79 a#e rIwnieJ po'io) :e6o ku#tury seksua#ne:9 u&'u&iowe:9 wraJ#iwo<&i9 :est rIwnieJ teste) praw$'iwe: postawy wo8e& partnerki. MoJna ' ty&7 'a&7owa5 o$&'ytaH: niewie$'=9 o8o:=tno<H9 #ek&ewaJenie9 (as&yna&:=9 nar&y')9 )io<H. WspIJy&ie :est s'tukF seksua#nF9 a#e rIwnieJ i spraw$'iane) w'a:e)ne6o kontaktu u&'u&iowe6o. Zapewne 8rak u<wia$o)ienia seksua#ne6o :est 'na&'nF pr'es'ko$F. CeJe#i :e$nak wie$'y nie 8raku:e9 a 'a&7owania po'ostawia:F osa$ ro'6ory&'enia i Ja#u u $ru6ie: oso8y9 to pr'y&'yn takie6o9 a nie inne6o 'a&7owania partnera na#eJy s'ukaH 6$'ie in$'ie:. *o$kre<#a) to $#ate6o9 Je '8yt &'=sto poka$a si= u(no<H w sa)y) u<wia$o)ieniu9 w in(or)a&:a&7. Ty)&'ase) w 'a&7owania&7 seksua#ny&7 wi=&e: 'na&'y postawa wo8e& partnera9 u)ie:=tno<H o$&'ytywania w'a:e)ny&7 o&'ekiwa5 i potr'e8. *artner )oJe 8yH praw$'iwy) en&yk#ope$ystF seksua#ny)9 )i)o to $a:e ' sie8ie o wie#e 'a )ao: 8o nie )oJe9 8o nie &7&e9 8o nie &'u:e takie: potr'e8y wo8e& $ane: oso8y. ; ; ;

!RG ZM Z W.!BR YNI SE0S? LNEC W<rI$ rIJny&7 (or) po8u$'ania seksua#ne6o prowa$'F&e6o $o or6a')u istnie:e O wpraw$'ie r'a$ko9 a#e :e$nak spotykana natura#na wyo8raKnia. Na:&'=< &ie: 'na&'enie wyo8raKni seksu a#ne: po#e6a na ro'8u$'aniu i pot=6owaniu po$nie&enia9 :est ona :e$yna ' wie#u 8o$K&Iw seksua#ny&7 w ars a)an$i. "'ase) wyo8raKnia na#eJy $o <wiata )ar'e59 o&'ekiwa59 popr'e$'a:F&y&7 wspIJy&ie seksua#ne9 prowa$'i $o po$nie &enia9 ro'8u$'enia. W okresie popr'e$'a:F&y) ini&:a&:= seksu a#nF wie#e osI8 uru&7a)ia swo :F wyo8raKni= i 8u$u:e (anta ':e seksua#ne9 w ktIry&7 spenia :F si= )ar'enia9 pra6nienia9 i$ea#ny partner itp. Wyo8raKnia seksua#na 9wprowa$'a" wi=& $o wyi$ea#i'owane6o i o&'ekiwane6o wspIJy&ia. Na:&'=<&ie: tre<&iF te6o <wiata wyo8raKni sF wasne (anta':e9 'apa)i=tane s&eny eroty&'ne ' (i#)Iw9 (oto6ra(ii9 tekstIw #itera&ki&79 opowia$ania i 'wier'enia inny&7. Ba$a:F& Jy&ie seksua#ne wie#u )oi&7 pa&:entIw )o6e) si= rIwnieJ pr'ekonaH9 Je u &'=<&i ' ni&7 twor'ywe) <wiata wyo8raKni seksua#ne: 8ya #ektura pu8#ika&:i ' 'akresu seksuo#o6ii Mw ostatni) okresie s'&'e6I#nie 9S'tuki ko&7ania" $r M. Wiso&kie:N. !pis te&7nik seksua#ny&79 pies'&'ot9 'a&7owa5 partnera ro'8u$'a wyo8raKni=9 $ostar&'a:F& :e: wie#u nowy&7 in(or)a&:i. W konsekwen&:i prowa$'i to $o nowy&7 o&'ekiwa5 i potr'e8. Do8r'e9 :eJe#i partner rIwnieJ 9$o:r'a" $o ty&7 nowy&7 o&'ekiwa59 wIw&'as 8owie) wspI#na #ektura )oJe po)I& par'e we w'8o6a&eniu i&7 ars a)an$i. "'=sto :e$nak si= '$ar'a9 iJ ty#ko :e$no ' pa )erIw po'na:e wspo)niane #ektury9 a $ru6ie u'na:e9 Je sF one '8=$ne: Lni& nowe6o $#a )nie". *owsta:e ro'8ieJno<H o&'ekiwa59 potr'e8 i para$oksa#nie O #ektura )oJe pr'y&'yniH si= $o powstania ro'$Kwi=ku )i=$'y partnera)i. wiat wyo8raKni seksua#ne: )oJe 'ate) spr'y:aH po6=8ieniu #u8 powo$owaH ro'#uKnienie wi='i seksua#ne: partnerIw. Inny) <wiate) wyo8raKni seksua#ne: sF (anta':e towar'ys'F&e sa)o po8u$'aniu seksua#ne)u9 &'y#i )astur8a&:i. W typowy&7 sytua&:a&7 1B4 si#na potr'e8a ro'a$owania napi=&ia seksua#ne6o prowa$'i $o po8u$'ania nar'F$Iw p&iowy&79 a wyo8raKnia :es u :e$ny) ' wie#u 8o$K&Iw9 L$ru6i)" &o $o waJno<&i po )e&7ani&'ny) $raJnieniu. !satnie 8a$ania wska'u:F9 'e wyo8raKnia towar'ys'F&a )astur8a&:i )a $uJe 'na&'enie $#a pIKnie:s'e6o Jy&ia seksua#ne6o. I) 8ar$'ieN :est ona $ro8ia'6owa9 $oka$na9 o8ra'owa9 ty) wi=ks'e )o6F powstaH pro8#e)y w rea#ny) wspIJy&iu ' konkretnF oso8F. Wyo8raKnia )oJe 8owie) stwar'aH o&'ekiwania i s&enarius' Jy&ia seksua#ne6o9 nie 'aws'e )oJ#iwy $o 'rea#i'owania w prakty&e. *artnerowi )o6F nie o$powia$aH a$resowane $o nie6o potr'e8y9 pra6nienia9 )oJe te' rea6owaH 'upenie ina&'e: niJ 9partner ' (anta':i". Te6o typu )e&7ani') :est :e$nF ' pr'y&'yn 8raku 'a$owo#enia 'e wspIJy&ia. Na s'&'=<&ie w wi=ks'o<&i pr'ypa$kIw wyo8raKnia towar'ys'F&a sa)o'aspoka:aniu o6rani&'a si= $o o6I#ne6o ta wspIJy&ia9 $o sa)e6o (aktu kontaktu ' $ru6F oso8F9 &o nie $a:e pIKnie:s'y&7 nast=pstw w rea#ny) wspIJy&iu seksua#ny). !)Iwione wyJe: (eno)eny wyo8raKni seksua#ne: sprowa$'a:F si= $o o6rani&'enia :e: ro#i $o :e$ne6o ' 8o$K&Iw eroty&'ny&79 &'=sto waJne6o w prawi$owy) ro'wo:u ars a)an$i.

Wyo8raKnia seksua#na )oJe te' o$6rywaH w Jy&iu seksua#ny) ro#= pierws'op#anowF9 o$powie$'ia#nF 'a (akt pr'eJywania or6a')u. "'=<&ie: to si= '$ar'a w sa)o'aspoka:aniu si=9 w ktIry) $#a $aneN oso8y $raJnienie )e&7ani&'ne nar'F$Iw p&iowy&7 spa$a $o 9$ru6ie:" ran6i. Wyo8raKnia tak $a#e&e ro'8u$'a po$nie&enie9 iJ $raJnienie )e&7ani&'ne :est :e$ynie e#e)ente) towar'ys'F&y). "'ase) nie oso8a partnera9 a wa<nie wyo8raKnia i $ostar&'ane pr'e' niF 8o$K&e $'iaa:F na:si#nie: po$nie&a:F&o. !so8a partnera sta:e si= &'=sto $ru6op#anowa9 sprowa$'a si= $o ro#i nar'=$'ia #u8 su8stytutu Mpo$stawia si= innF oso8=N. Te6o typu pr'yka$y nie sF r'a$kie i tak np. partnerka ro'&'arowana swoi) partnere) wo#i wspo)inaH inne6o9 'nane6o ' :e: pr'es'o<&i eroty&'ne: i w 'asa$'ie na$a# ' ta)ty) wspIJy:e9 &7o&iaJ o6rani&'a si= to $o <wiata wyo8raKni. Istnie:e 'ate) w :e: wspIJy&iu partner rea#ny9 sprowa$'a:F&y si= $o ro#i Lpo8u$'a&'a" )e&7ani&'ne6o9 ora' partnerko&7anek Mw <wie&ie wyo8raKniN (as&ynu:F&y eroty&'nie. Inny) pr'yka$e) pierws'op#anoweN ro#i wyo8raKni seksua#neN :est reak&:a na sty)u#a&:= au$iowi'ua#nF9 np. po$&'as o6#F$ania wy$awni&tw porno. MoJe $o:<H $o or6a')u 8e' Ja$ne6o (i'y&'ne6o po8u$'enia9 8e' $raJnienia s(er ero6enny&7. Ba$ania wska'ay9 Je te6o typu or6a') &'=<&ie: :est spotykany u )=J&'y'n niJ u ko8iet9 &7o&iaJ &'=sts'a sty)u#a&:a porno6ra(iF u ko8iet )oJe rIwnieJ wy'wo#iH u ni&7 '$o#no<H pr'e'ywania or6a')u. W ty&7 pr'ypa$ka&7 wyo8raKnia seksua#na :est po8u$'ana ' 'ewnFtr'9 :e: twor'ywe) sF o6#F$ane s&eny eroty&'ne. MoJna 'ate) tu )IwiH o or6a')ie ' wyo8raKni w'8u$'oneN ' 'ewnFtr'. NiektIre oso8y o8$ar'one 8o6aty) <wiate) (anta':i )o6F rIw 1BD nieJ pr'eJyH or6a') w wyniku ro'8u$'enia wasne: wyo8raKni9 8e' 8o$K&a ' 'ewnFtr'. Istnie:e w ni&7 tak si#na kon&entra&:a na wyo8raJony&7 8o$K&a&7 eroty&'ny&79 iJ 'a&iera si= 6rani&a )i=$'y <wiate) rea#ny) a <wiate) (anta':i. Nast=pu:e po8u$'enie s(er ero6enny&7 ' po&'u&ie) konkretno<&i i rea#no<&i9 np. $ana ko8ieta wyo8raJa:F& so8ie stosunek )oJe )ieH u&'u&ie wypenienia po&7wy9 ru&7Iw (ryk&y:ny&79 :ak8y to si= $'iao w r'e&'ywisto<&i. *rowa$'i to u nie: $o or6a')u i wraJenia praw$'iwe6o (i'y&'ne6o kontaktu. Sprowokowao to niektIry&7 8a$a&'y $o 6os'enia po6#F$u o sa)owystar&'a#no<&i seksua#ne: &'owieka9 ktIry s'y8ko po$&7wy&iy ru&7y (e)inisty&'ne na Za&7o$'ie. CeJe#i :e$nak $oka$nie: '8a$a si= to ':awisko to okaJe si=9 'e tak pr'e'ywany or6a') :est o$&'uwany :ako niepeny. W pr'ypa$ku ko8iet skur&'e po&7wy w )o)en&ie or6a')u o$8ierane sF :ako pr'ykre9 $raJniF&e. Dopiero wIw&'as o$&'uwa si= niepenowarto<&iowo<H <wiata wyo8raKni seksua#ne:. ? inny&7 nato)iast osI8 pr'eJyte w wyo8raKni wspIJy&ie i or6a') wy'wa#a:F potr'e8= kontynua&:i pies'&'ot i stosunku ' rea#nF oso8F. !r6a') sta:e si= 'ate) )e ty#e satys(ak&:F seksua#nF9 &o po&'Ftkie) :e: osiF6ni=&ia. Brak rea#neN oso8y sta:e si= wIw&'as KrI$e) pr'ykro<&i9 s)utku9 wewn=tr'ne6o ro'$ar&ia. I$ea sa)owystar&'a#no<&i seksua#neN ' po'oru ty#ko :est praw$'iwa ? e KrI$e tkwi 8=$ny po6#F$9 iJ KrI$e) ra$o<&i seksua#ne: :est or6a'). 0u#t or6a')u $oprowa$'a $o te6o9 'e &ora' wie&eN partnerIw $oskona#i o$ru&7y seksua#ne9 (i':o#o6i=9 te&7niki wspIJy&ia9 a nie $o&enia partnerstwa9 wi='i psy&7i&'ne: ' $ru6F oso8F9 ':e$no&'enia ' niF. W ten sposI8 O para$oksa#nie O )a)y &ora' $oskona#s'F9 penF per(ek&:i te&7nik= wspIJy&ia ' &ora' 6=8s'y) towar'ys'F&y) :eN s)utkie) i 8rakie) 'a$owo#enia psy&7i&'ne6o. MoJna 8yH &ora' 8ar$'ie: sprawny) seksua#nie9 a 'ara'e) &ora' 8ar$'ie: s)utny) we wspIJy&iu. !r6a') w wyo8raKni seksua#ne: :est :e$ny) ' (eno)enIw seksua#i')u &'owieka9 wska'u:F&y) na 'na&'enie teN wyo8raKni9 na )oJ#iwo<&i tkwiF&e w psy&7o(i':o#o6n seksua#ne:9 a#e nie :est w stanie 'astFpiH peni (as&yna&:i eroty&'neN9 NakF si= rea#i'u:e w 'wiF'ku partnerski) oparty) na )io<&i. ; ; ;

*!Z."CE WS*`R."I *o'y&:e wspIJy&ia seksua#ne6o )a:F ki#ka 'na&'e5: (i':o#o6i&'ne9 psy&7o#o6i&'ne ora' ku#turowe. Zna&'enie (i':o#o6i&'ne wynika ' ypu 8u$owy partnerIw ora' ' i&7 wraJ#iwo<&i ')ysowe:. Inne 'ate) 8=$F opty)a#ne po'y&:e w pr'ypa$ku np. ko8iety ' $u6F9 wFskF po&7wF9 rea6u:F&F na:si#nie: na po8u$'anie ty#ne6o sk#epienia po&7wy9 niJ ko8iety ' po&7wF krItkF i s'erokF9 uwraJ#iwione: na $raJnienie oko#i&y s'y:ki )a&i&y. Zna&'enie psy&7o#o6i&'ne po'y&:i wynika ' ro$'a:u partnerstwa i struktury 'aspoka:any&7 potr'e8 psy&7i&'ny&7 we wspIJy&iu O inne po'y&:e &eniF np. )=J&'yKni nastawieni na )aksi)u) 8o$K&Iw w'rokowy&7 i traktu:F&y&7 o8o:=tnie oso8= partnerki9 inne nato)iast wy8iera:F &i9 ktIr'y pra6nF 'espo#enia &iaa i wy)iany &'uo<&i. Zna&'enie ku#turowe po'y&:i wynika ' pr'y:=ty&7 postaw wo8e& $ru6ie: p&i. # tak np. w niektIry&7 tra$y&:a&7 ku#turowy&7 po'y&:a k#asy&'na wyraJaa $o)ina&:= )=J&'y'ny i u#e6o<H ko8iety9 w inny&7 O po'y&:a w'a:e)nie sie$'F&a #u8 8o&'na wyraJaa partnerstwo p&i. Wie#e in(or)a&:i na ten te)at 'na:$u:e)y w $'iea&7 7istorii s'tuki eroty&'ne:9 a &'=sto<H po:awiania si= $ane: po'y&:i $a:e na) po<re$nie $ane o ro$'a:u postew )i=$'y p&ia)i. Znane sF rIwnieJ at#asy po'y&:i seksua#ny&7 O o$ 2G $o 1BG O &7o&iaJ po$stawowy&7 :est w 'asa$'ie 1AP inne O to i&7 warianty. *o'y&:e wspIJy&ia )oJna traktowaH :ako s'tuk= $#a s'tuki i 'na) taki&79 ktIr'y po&'u&ie wasne: )=skie: atrak&y:no<&i 8iorF ' (aktu 9'a#i&'ania" ws'ystki&7 po ko#ei. 0u#tura wspIJy&ia seksua#ne6o 'aka$a9 iJ kaJ$y 'wiF'ek partnerski 'na:$u:e opty)a#ne $#a sie8ie po'y&:e9 $ostosowane $o w'a:e)ne: 8u$owy9 typu wraJ#iwo<&i ')ysowe: i potr'e8 psy&7i&'ny&7. Z$ar'a si= :e$nak9 iJ w niektIry&7 'wiF'ka&7 stosowana :est :e$ynie 1 #u8 A po'y&:e9 inne 8owie) traktowane sF :ako 9wynatur'enie". Ma) niera' $o &'ynienia ' partnera)i9 ktIr'y po wie#u #ata&7 pierws'y ra' pr'eJywa:F u$ane wspIJy&ie $'i=ki $o8orowi opty)a#ne: po'y&:i. *o'y&:a k#asy&'na *artnerka #eJy na p#e&a&79 a partner :est po&7y#ony na$ niF. !8o:e 'wrI&eni sF twar'a)i $o sie8ie. Bo$K&e $otykowe ' po&7wy i &'onka sF pr'e&i=tnie si#ne. Lepie: po8u$'ana :est pr'e$nia <&iana po&7wy. -e&7ta&'ka :est sa8o $raJniona. *o'y&:a spr'y:a pies'&'eniu ko8iety9 ':e$no&'eniu &ia9 opieku5&'e)u o8:=&iu 6owy partnerki. D#a wie#u ko8iet :est &enna 'e w'6#=$u na o&'ekiwany kontakt &ae6o &iaa9 u&'u. &i= &i=Jaru )=J&'y'ny na so8ie. WyraJa tra$y&y:ny po$'ia rI# O $o)ina&:= )=J&'y'ny i u#e6o<H ko8iety. Tr'e8a pr'y'naH9 iJ wie#u oso8o) $#ate6o wa<nie ona o$powia$a. 1BB Wariant # *artnerka #ekko unosi no6i i '6ina :e w ko#ana&7. Zwi=ks'a si= wIw&'as 'akres po8u$'ania po&7wy9 uatwione :est 'apo$nienie. DraJnienie e&7ta&'ki :est nie&o si#nie:s'e. *o'y&:a uatwia ru&7y (ryk&y:ne ora' ru&7y )ie$ni&F. Wariant A *artnerka pr'esuwa no6i na ra)iona partnera. I))is:a &'onka :est 6=8oka9 &o :est pr'y$atne w )aksy)a#ne: wraJ#iwo<&i sk#epienia po&7wy Mt'w. ko8iety 6=8okieN #u8 pr'y krItki) &'onku. Zwi=ks'a '$o#no<H 'apo$nienia. ?)oJ#iwia aktywno<H )=J&'yKnie ora' 8ierno<H ko8ie&ie. Wariant 4 ?$a partnerki sF )i=$'y u$a)i partnera. LeJF pasko. *o'y&:a :est kor'ystna pr'y $u6i) &'onku9 &'=<&iowo 8owie) po'osta:e on )i=$'y u$a)i. *r'y$atna :est rIwnieJ pr'y sa8y&7 w'wo$a&79 6$yJ ws'e&7stronny u&isk na &'onek poprawia ukrwienie. Zwi=ks'one :est $raJnienie e&7ta&'ki. Nie :est wska'ana pr'y krItki) &'onku.

Wariant D ; *artnerka #eJy na p#e&a&79 partner unosi si= na r=ka&7. *o'y&:a icPana or'e' )=J&'y'n &eniF&y&7 8o$K&e w'rokowe pr'y 9w&7o$'e Wariant D rarii0i" #u8iana pr'e' )=J&'y'n niu" $o po&7wy. *o'y&:a k#asy&'na o$wrotna *artnerka #eJy na )=J&'yKnie. M=J&'y'na #eJy na p#e&a&7. ?atwia aktywno<H ko8ie&ie9 ktIra )oJe swo8o$nie porus'aH )ie$ni&F w rIJny&7 kierunka&7 i $raJni e&7ta&'k= pr'e' po&ieranie. "'=sto stosowana w 'wiF'ka&79 w ktIry&7 nie :est wska'ana aktywno<H partnera Mnp. w &7oro8a&7 uka$u krFJeniaN. Lu8iana pr'e' partnerIw 'wiF'ku9 w ktIry) istnie:e o$wrI&enie tra$y&y:ny&7 rI# p&iowy&7. 1B3 *o'y&:a #eJF&a ty#na *artnerka #eJy na 8r'u&7u9 a partner wykonu:e ru&7y #ekko na$ niF uniesiony. *o'y&:a utru$nia utr'y)anie &'onka w po&7wie9 ktIry &'=sto wysuwa si=. Bar$'ie: pr'y$atna pr'y si#ny) tyo'6i=&iu po&7wy. *o'y&:a #u8iana pr'e' )=J&'y'n ' (etys'y')e) ko8ie&y&7 po<#a$kIw #u8 &eniF&y&7 7ar)oni= 8u$owy po<#a$kIw. ?tru$nia pies'&'oty. W 'asa$'ie )oJ#iwa :est ty#ko aktywno<H partnera. *o'y&:a 8o&'na pr'e$nia ?atwia wspIJy&ie pr'y )nie:s'y) wysiku (i'y&'ny)9 )oJ#iwa :est wi=ks'a aktywno<H o8o:6a partnerIw9 wy)iana pies'&'ot. *artner'y )o6F )o&no $o sie8ie pr'y#e6aH9 )oJe teJ partnerka 6Irne u$o pr'enie<H na u$o partnera. Wska'ana w pierws'y) okresie &iFJy9 ')nie:s'a 8owie) u&isk na 8r'u&7. W po'y&:i te:9 pr'y 'F&'ony&7 u$a&7 partnerki9 :e: ru&7y uatwia:F utr'y)anie wytrysku9 )oJ#iwe :est rIwnieJ #eps'e <&iF6ni=&ie nap#etka. *o'y&:a 8o&'na ty#na *artner'y #eJF na 8oku9 ko8ieta tye) $o )=J&'y'ny9 o$&7y#ona o$ nie6o9 'e '6i=ty)i ko#ana)i. Stopie5 :e: o$&7y#enia re6u#u:e 6=8oko<H i))is:iP i) 8ar$'ie: :est o$&7y#ona9 ty) 6=8s'a i))is:a. *o'y&:a ta po'wa#a na aktywno<H o8o:6u. 0or'ystna pr'y or6a')ie )ies'any) #u8 e&7ta&'kowy)9 u)oJ#iwia 8owie) $o8re r=&'ne po8u$'anie e&7ta&'ki pr'y :e$no&'esny) $raJnieniu &'onkie) pr'e$nie: <&iany po&7wy. *o'y&:a Lna :eK$K&a" *artner #eJy na p#e&a&79 a partnerka sie$'i na ni). *o'y&:a o8e&nie 8ar$'o popu#arna9 #u8iana pr'e' partnerIw o&'eku:F&y&7 pies'&'ot i 8o$K&Iw w'rokowy&79 ktIry&7 $ostar&'a '6ra8na w te: po'y&:i (i6ura ko8iety Mona sa)a )usi 8yH ra&'e: s'&'upaN. ?)oJ#iwiX aktywno<H ko8ie&ie9 ktIra )oJe wykonywaH ru&7y )ie$ni&F we ws'ystki&7 kierunka&7. I))is:a &'onka :est 6=8oka i $raJnienie )oJe o8e:)owaH ws'ystkie <&iany po&7wy. *r'y$atna $#a ko8iet ' or6a')e) po&7wowy) i $#a )=J&'y'n ' 'a8ur'enia)i erek&:i9 osa8iony&7. *o'y&:a na#eJy $o :e$ne: ' na:8ar$'ie: po$nie&a:F&y&79 pr'e' ws'e&7stronnF ')ysowF sty)u#a&:=9 'was'&'a w'rokowF. Za#e&ana pr'e' seksuo#o6Iw $o #e&'enia i)poten&:i i anor6a')ii. 1@G *o'y&:a 6ineko#o6i&'na *artnerka #eJy na po$wyJs'eniu Mtap&'an9 niski stIN ' s'eroko ro'warty)i u$a)i9 a partner k#=&'y #u8 stoi )i=$'y :e: u$a)i. *o'y&:a 'a#e&ana pr'e' seksuo#o6Iw w pr'ypa$ka&7 'a8ur'e5 w'wo$u9 u)oJ#iwia 8owie) wprowa$'enie &'onka $o po&7wy nawet w stanie )ae6o w'wo$u pr'y po)a6aniu so8ie r=kF. *r'y$atna rIwnieJ $#a )=J&'y'n 'a&'yna:F&y&7 wspIJy&ie seksua#ne9 uatwia 8owie) i))is:=9 oswa:a ' 8u$owF ko8iety i po'wa#a $e#ikatnie wprowa$'iH &'onek $o po&7wy. Ina&'e: )IwiF& :est to po'y&:a terapeuty&'na. *r'e' ko8iety :est ona )ao #u8iana9 utru$nia 8owie) pies'&'oty9 &'=sto :est teJ o$8ierana :ako Jenu:F&a. *o'y&:a o$ tyu Mko#ankowook&iowaN

0o8ieta k#=&'y9 a partner wprowa$'a &'onek o$ tyu9 tr'y)a:F& partnerk= r=ka)i 'a 8io$ra. ?atwia aktywno<H )=J&'yKnie. *r'y$atna $o po8u$'ania e&7ta&'ki9 spr'y:a 'a:<&iu w &iFJ=. !8e&nie r'a$'ie: stosowana9 )a 8owie) )ao wa#orIw eroty&'ny&7. Bya &'=<&ie: spotykana w ku#tura&7 anty&'ny&79 a6rarny&7 Mna<#a$owni&two <wiata pr'yro$yN. *o'y&:a sie$'F&a pr'e$nia *artner sie$'i na kr'e<#e9 a partnerka na ni)9 twar'a)i $o sie8ie. I))is:a &'onka :est 6=8oka. *o'y&:a spr'y:a po&ieraniu e&7ta&'ki. ?atwia pr'ytu#enie. Zakres ru&7Iw :est o6rani&'ony. *o'y&:a stosowana na:&'=<&ie: w pr'ypa$ku $uJe: rIJni&y w'rostu )i=$'y partnera)i Mwysoki )=J&'y'na9 niska ko8ietaN. 1@A 1@4 *o'y&:a sto:F&a *o'y&:a a uatwia $raJnienie e&7ta&'ki i Jo=$'i &'onka. *r'y$atna :est u partnerIw po$o8ny&7 w'roste). Spotykana &'=<&ie: w pr'ypa$ka&7 8raku o$powie$ni&7 warunkIw $o wspIJy&ia. I))is:a pytka. *o'y&:a r'a$ko stosowana. *o'y&:a sto:F&a 8ar$'ie: :est &eniona pr'e' )=J&'y'n niJ i&7 partnerki9 $a:e 8owie) spe&y(i&'ne 8o$K&e w'rokowe9 )oJ#iwo<H s'y8kie6o kontaktu seksua#ne6o. 0o8iety wy 8iera:F t= po'y&:= w 'asa$'ie wIw&'as9 6$y o$powia$a i&7 8u$owie po&7wy9 u&'u&iowo nato)iast :est ona )ao pr'e' nie &eniona. Tr'e8a pr'y oka':i wspo)nieH9 iJ w pr'y pa$ku powyJs'y&7 po'y&:i $o<H &'=sto istnie:e su8iektywne po&'u&ie 9panowania" #u8 8y&ia '$o8ywany)" u partnerIw9 a wy8Ir po'y&:i pr'e' $ru6F oso8= 8ywa o&eniany :ako postawa wo8e& wasne: oso8y9 np. wyra' s'a&unku #u8 :e6o 8raku. Nie :est to takie irra&:ona#ne9 :ak8y si= '$awao. *o'y&:a 8u$$y:ska Mseksua#ne: )e$yta&:iN Nie ty#e waJna :est sa)a po'y&:a9 &o te&7nika kontaktu i :e: i$ea. *artner'y )o6F sie$'ieH o$&7y#a:F& si= o$ sie8ie $o tyu9 po$piera:F& si= r=ka)i. Zasa$F pies'&'ot9 $uJs'e6o ':e$no&'enia w 8e'ru&7u9 a nast=pnie $e#ikatny&79 wo#ny&7 i $u6otrway&7 ru&7Iw :est u)ie:=tno<H kon&entrowania si= na $ane: (a'ie pies'&'ot9 kontaktu. kt pr'e8ie6a :ak na (i#)ie o 'wo#niony&7 o8rota&7. StosowaH :F )o6F partner'y ' u)ie:=tno<&iF te&7nik konte)p#a&y:ny&7. D'i=ki ni) pot=6owane sF wraJenia ')ysowe9 pr'eJy&ia psy&7i&'ne9 ro's'er'a si= 'akres 8o$K&Iw. Co6i<&i porIwnu:F to pr'eJywanie $o o6#F$ania kwiatu. MoJna 6o po$'iwiaH krItko9 kon&entru:F& si= na wy6#F$'ie9 'apa&7u i s'y8ko wraJenie 6inie a#8o pr'y6#F$aH si= $uJe: i 'auwaJyH nie $ostr'e6ane upr'e$nio o$&ienie 8arw i 'apa&7u. MoJna rIwnieJ w trak&ie trwania te: kon&entra&:i i )e$yta&:i $a#e: pot=6owaH 'akres wraJe5 i pr'enie<H pr'eJywanie pi=kna kwiatu $o pi=kna i 7ar)onii &ae: pr'yro$y9 8ytu. W spotkaniu seksua#ny) )oJna wa<nie pr'e:<H o$ proste6o wraJenia i pr'eJy&ia o peni ':e$no&'enia ' partnere)9 $o eksta'y )isty&'ne:. Wspo)niana te&7nika :est :e$nak e#itarna9 wy)a6a 8owie) Hwi&'e5 )e$yta&y:ny&79 8o6ate: i wraJ#iwe: oso8owo<&i9 $o8re6o partnerstwa ora' wie#u ty6o$ni Hwi&'e5. 1@D !R LIZM !ra#i')9 &'y#i pies'&'oty ora#no6enita#ne9 'wane :es'&'e ina&'e: )io<&iF (ran&uskF9 na$a# sF :es'&'e o&eniane kontrowersy:nie. Z :e$ne: strony ws'ystkie $ane so&:oseksuo#o6i&'ne u:awnia:F i&7 pows'e&7no<H9 ' $ru6ie: :e$nak strony na$a# w wie#u 'wiF'ka&7 $o&7o$'i $o kon(#iktIw na i&7 t#e. YrI$e) ty&7 kon(#iktIw )oJe 8yH pr'ypisywanie ty) pies'&'oto) &e&7 $ewia&:i seksua#ne:9

'aJenowanie i nie&7=H $o te6o typu pies'&'ot9 a na:&'=<&ie: o$)ienne i&7 traktowanie pr'e' partnerIw. D#a :e$ne6o ' ni&7 wspo)niane pies'&'oty sF o$&'uwanF potr'e8F9 $#a $ru6ie6o nato)iast &'y)< nieprawi$owy)9 wyra(inowany). Bywa:F rIwnieJ opory natury )ora#ne:9 estety&'ne: i u&'u&iowe:. *ies'&'oty ora#no6enita#ne )a:F rIJne (or)yP $raJnienie usta)i nar'F$Iw p&iowy&7 partnera Mo$ #i'ania $o 6ry'ieniaN9 poykanie na 1@B sieniF9 (or)y :e$nostronne #u8 w'a:e)ne. Na:&'=<&ie: )a)y $o &'ynienia ' $wie)a posta&ia)i ty&7 pies'&'ot O w'a:e)ny) $raJnienie) nar'F$Iw p&iowy&7 pr'e' partnerIw pr'y 8o&'ny) uoJeniu &iaa #u8 teJ napr'e)ienny) $raJnieniu. *artner po8u$'a :='ykie) war6i )nie:s'e9 e&'ta&'k= M$o<H &'=sto $o&7o$'i wte$y $o or6a')uN9 po&7w=9 a partnerka $raJni &'onek usta)i9 po8u$'a:F& :e6o JoF$i9 i)itu:F& ru&7y :ak w stosunkuP niekie$y w ty) sa)y) &'asie po8u$'a tr'on &'onka r=kF Mw ty) pr'ypa$ku rIwnieJ )oJe $o:<H $o wytrysku nasieniaN. Wytrysk )oJe 8yH na 'ewnFtr'9 a#e )oJe teJ 8yH wyp#uwany #u8 poykany. Na#eJy o$rIJniaH pies'&'oty ora#no6enita#ne :ako :e$nF ' (or) pies'&'ot popr'e$'a:F&y&7 stosunek9 a#e nie )a:F&y&7 na &e#u $oprowa$'enie $o or6a')u9 o$ ora#i')u9 w ktIry) wspo)niana (or)a po8u$'ania $oprowa$'a $o or6a')u i :est ona (or)F po$stawowF. W ty) $ru6i) pr'ypa$ku powsta:F 'ako$owane reak&:e i ora#i') sta:e si= niekie$y :e$ynF (or)F osiF6ania satys(ak&:i seksua#ne:. *ies'&'oty ora#no6enia#ne sF 8ar$'o spe&y(i&'nF (or)F partnerstwa seksua#ne6o i kry:F w so8ie 'rIJni&owane )otywy. W niektIry&7 'wiF'ka&7 sF one wyra'e) ewo#u&:i wi='i u&'u&iowe:9 seksua#ne: i wIw&'as &ae &iao partnera :est o$8ierane :ako $o8ro9 nie )a w ni) )ie:s& 96ors'y&7S ani 9#eps'y&7". *ies'&'oty sta:F si= wyra'e) pene: ak&epta&:i &iaa9 oso8y partnera9 :e$nF ' wie#u (or) ars a)an$i. W inny&7 'wiF'ka&7 nato)iast )o6F 8yH wyra'e) nar&y')u :e$ne: 'e stron9 potr'e8y poniJenia partnera9 potr'e8 or6iasty&'ny&7. W 'wiF'ka&7 $u6o trwa:F&y&7 wspo)niane pies'&'oty 8ywa:F )eto$F $opin6u seksua#ne6o w pr'ypa$ku osa8ienia reak&:i seksua#ny&79 #u8 teJ nawet )eto$F #e&'enia i)poten&:i. Z$ar'a si=9 Je pies'&'oty ora#no6enita#ne ro'wi:a:F si= :ako natura#na potr'e8a u partnerIw9 a#e niekie$y sF one )oJ#iwe wo8e& niektIry&7 ty#ko osI8. Sys'= niera' w 6a8ine&ie sowaP LMFJ $o)a6a si= ty&7 pies'&'ot9 a#e nie potra(i= si= pr'ea)aH. 0ie$y< :e stosowaa) wo8e& inne6o partnera9 a#e wo8e& )=Ja nie )o6=". W te6o typu postawie u:awnia si= :aka< 8ariera )i=$'y partnera)i. !pIr wo8e& ty&7 pies'&'ot )oJe 8yH wynikie) $ysko)(ortu estety&'ne6o9 a#e i u&'u&iowe6o. Mao po&iF6a:F&y partner9 o$8ierany :ako nie)=ski9 utru$nia pr'ea)anie si= &o $o ak&epta&:i ty&7 pies'&'ot. Niekie$y wspo)niany opIr 8ier'e si= stF$9 iJ o$&'ytu:e si= o&'ekiwania partnera :ako 'a6raJa:F&e9 or6iasty&'ne. !$&'uwa si= :e nie :ako potr'e8= wyraJania u&'uH9 (as&yna&:i9 #e&' :ako potr'e8= s'tuki $#a s'tuki9 wyraJenia $o)ina&:i9 pry)atu wasne: p&i. Do&7o$'i)y tera' $o ko#e:ne6o waJne6o 'a6a$nienia. Z$ar'a si= $o<H &'=sto9 iJ w 'wiF'ku :e$ynie :e$no ' partnerIw $o)a6a si= ty&7 pies'&'ot9 a#e nie potra(i i nie &7&e i&7 o$w'a:e)niaH. Z )oi&7 8a$a5 wynika9 iJ postawa 8ior&y ty&7 pies'&'ot &'=<&ie: wyst=pu:e u ko8iet9 $#a ktIry&7 &iao )=J&'y'ny :est neutra#ne seksua#nie. W inny&7 'wiF'ka&7 pies'&'oty ora#no6enita#ne sF wyra'e) po$ 1@@ 1@@ 1A b S=ki partnerski $a5swa9 &akowite6o o$$ania partnerowi i wIw&'as stanowiF swoistF (or)= 7o$u wo8e& nie6o. Bywa i tak9 Je sF one $okonywane L$#a <wi=te6o spoko:u"9 ' potr'e8y 'aspoko:enia nieak&eptowany&7 potr'e8 partnera9 ' #=ku9 iJ )I68y on s'ukaH i&7 'aspoko:enia 6$'ie in$'ie:. W trak&ie pr'eprowa$'ania 8a$a5 w :e$ny) <ro$owisku )o$'ieJowy) )o6e) si= pr'ekonaH np.9 iJ )o$'i )=J&'yKni 'na#i ko8iety stosu:F&e ten sty# pies'&'ot i

o8$ar'a#i :e )ao po&7#e8ny)i epiteta)i9 Jar6onowy)i okre<#enia)i. Doty&'yo to ty&7 ko8iet9 ktIre &7=tnie i 8e' oporu stosoway te pies'&'oty w pierws'y&7 kontakta&7 ' $any) partnere). *ies'&'oty ora#no6enita#ne9 :ako :e$na ' (or) pies'&'ot9 )o6F 8yH 'ate) wyra'e) rosnF&e: wi='i u&'u&iowe: i eroty&'ne: 'wiF'ku i wte$y po6=8ia:F partnerstwo9 sF 'ate) ten$en&:F L$o". W inny&7 :e$nak pr'ypa$ka&7 )o6F 8yH wyra'e) ten$en&:i Lo$" w 'wiF'ku i niekie$y 'na:$u:e epi#o6 w sF$'ie9 w ktIry) $ru6a oso8a :est oskarJona o $ewia&y:ne 'a&7owania9 8rak taktu i $e#ikatno<&i. Grani&a )i=$'y i&7 'na&'enie) 9$o" i Lo$" 8ywa niera' 8ar$'o su8te#na i ro'po'nawana :est su8iektywnie. *o$kre<#a) to $#ate6o9 iJ na'8yt &'=sto popr'esta:e si= na sa)y) o&enianiu pies'&'ot9 a nie na o&enianiu towar'ys'F&y&7 i) )otywIw. Z$ar'a si= rIwnieJ9 iJ partner'y ' #=ku pr'e$ o&enF9 o$r'u&enie)9 nie u:awnia:F swy&7 potr'e8 wo8e& $ru6ie: oso8y. W niektIry&7 pr'ypa$ka&7 pynna :est rIwnieJ 6rani&a )i=$'y ty)i pies'&'ota)i a ora#i')e)P partner'y )us'F sa)i :F wy&'uH i o&eniH9 :akie to )a 'na&'enie $#a i&7 wi='i. Su)u:F&: pies'&'oty ora#no6enia#ne )o6F 8yH wyra'e) po6=8ia:F&e: si= wi='i partnerskie: i :e: 8o6a&twa9 )o6F 8yH rIwnieJ wyra'e) anyparnerswa9 upr'e$)iotowienia oso8y partnera i sprowa$'enia seksu $o 'asa$y pr'y:e)no<&i. r Cak 'wyk#e 8ywa w taki&7 sytua&:a&79 ro'po&'=y si= $yskus:e &o $o kwa#i(ika&:i ty&7 'a&7owa59 poniewaJ upr'e$nio 8yy one 'a#i&'ane $o $ewia&:i seksua#ny&7. na#i') o8e:)u:e 'a&7owania seksua#ne rIJne6o typu. W L&'yste:" posta&i o'na&'a wyF&'nie osiF6anie satys(ak&:i seksua#ne: w wyniku kontaktu $oo$8yni&'e6o. "'=<&ie: wyst=pu:F inne (or)y ana#i')u9 np. napr'e)ienne wspIJy&ie ana#ne 'e stosunkie) po&7wowy) #u8 kontakt ana#ny w okresie )iesiF&'kowania partnerki. Istnie:F rIwnieJ po8u$'ania ana#ne9 np. w trak&ie stosunku w po&7wie partner 9wspo)a6a" po8u$'anie seksua#ne pr'e' r=&'ne $raJnienie o$8ytu. W ty) ostatni) pr'ypa$ku po8u$'anie ana#ne )a na &e#u 'wi=ks'enie 'akresu $o'na5 powsta:F&y&7 w stosunku po&7wowy). Cest to (or)a po8u$'e5 stosowany&7 w pr'ypa$ku ko8iet 'e '8yt s'erokF po&7wF #u8 8ar$'o wraJ#iwy&7 na $raJnienie <&iany po&7wy 'na:$u:F&e: si= 8#iJe: o$8ytu. *o$o8nie :ak w pies'&'ota&7 ora#no6enita#ny&7 ta (or)a kontaktIw seksua#ny&7 w'8u$'a skra:ne o&eny i e)o&:e. D#a :e$ny&7 partnerIw :est to 9wstr=tne"9 6rani&'y ' na:wi=ks'y)i L'8o&'enia)i"9 u inny&7 w'8u$'a $ysko)(ort estety&'ny i u&'u&iowy9 o$8i:a:F&y si= nast=pnie na oso8ie partnera i prowa$'F&y aJ $o o$r'u&enia u&'u&iowe6o r wstr=tu. RIwnie &'=sto 'a&7owania ana#ne ko:ar'one sF ' 7o)oseksua#i')e) Mpe$erasiaN i partnera o&enia si= :ako 8iseksua#ist= #u8 ewo#uu:F&e6o $o 7o)oseksua#i')u. na#i'a )otywa&:i9 skania:F&y&7 $o 'a&7owa5 ana#ny&7 we wspIJy&iu seksua#ny)9 skania $o o&eny nast=pu:F&y&79 na:&'=<&ie: spotykany&7 potr'e8 # )otywIw: Ten$en&:e 7o)o i 8iseksua#ne *otr'e8a kontaktIw ana#ny&7 8ywa niera' :e$yny) wyra'e) taki&7 skonno<&i. 0on(or)i') i na<#a$owni&two Wia$o)o9 Je wie#e osI8 prI8u:e 9ws'ystkie6o"9 o &'y) usys'y. D#ate6o te6o typu ro'$'ia 'a&7=&i niektIry&7 "'yte#nikIw $o 9sprI8owania" r'e&'y upr'e$nio i) nie 'nane:. *otr'e8a eska#a&:i 8o$K&Iw seksua#ny&7 W wie#u 'wiF'ka&7 powsta:e u&'u&ie 'nu$'enia i )onotonii i w &e#u uatrak&y:nienia wi='i seksua#ne: stosowane sF rIJne (or)y $opin6u eroty&'ne6oP :e$nF ' ni&7 :est wa<nie kontakt ana#ny. +or)a 'ast=p&'a *artner9 ktIry nie potra(i wyks'ta&iH w so8ie sa)oopanowania seksua#ne6o9 pr'y :e$no&'esny) $o<H wysoki) po'io)ie te)pera)entu seksua#ne6o9 8=$'ie usiowa w okresie pr'erw we wspIJy&iu

seksua#ny) L$opo&7wowy)" stosowaH rIJne (or)y 'ast=p&'e w &e#u 'aspoko:enia wasny&7 potr'e8. Wia$o)o9 Je taki)i (or)a)i 8ywa:F wIw&'as np. pies'&'oty ora#no6enita#ne9 stosunek t'w. u$owy #u8 wa<nie kontakty ana#ne. +or)y u'upenia:F&e9 stosowane we wspIJy&iu nie $a:F&y) peni satys(ak&:i. W pr'ypa$ka&7 ')ian poporo$owy&7 u ko8iety )oJe powstaH u partnera u&'u&ie na$)ierne6o #u'u w po&7wie i wIw&'as kontakt ana#ny $a:e wraJenie wi=ks'e6o <&ie<nienia. Inny pr'yka$9 to potr'e8a w'rostu po$nie&enia seksua#ne6o u ko8iety w wyniku :e$no&'esne6o $raJnienia po&7wy ' Lki#ku stron" :e$no&'e<nie. +or)a antykon&ep&y:na W niektIry&7 'wiF'ka&7 kontakty ana#ne sF traktowane :ako )eto$a &apo8ie6ania &iFJy. Z)iana postawy wo8e& partnera #u8 u:awnienie si= wo8e& nie6o postawy a6resywne:9 #ek&ewaJF&e:9 po6ar$#iwe:9 o$r'u&a:F&e: +iksa&:a ana#na *sy&7oana#ity&y )IwiF o 'atr'y)aniu si= ro'wo:u psy&7oseksua#ne6o na ty) w&'esno$'ie&i=&y) po'io)ie ro'wo:u i wIw&'as potr'e8y kontaktIw ana#ny&7 sta:F si= wyra'e) te: Miksa&Ni ro'wo:owe:. ! i#e w ro'$'ia#e po<wi=&ony) ora#i')owi Mpies'&'oto) ora#no O6enita#ny)N rIJni&owae) (or)y i )otywy ty&7 'a&7owa5 'na:$u:F& i po'ytywne warto<&i w niektIry&7 sytua&:a&79 to w pr'ypa$ku ana#i')u interpreta&:a )otywa&:i9 :ak i kryteriIw estety&'ny&7 Mnie )IwiF& :uJ o inny&7 sprawa&7 'wiF'any&7 ' warto<&iowanie) wspIJy&iaN skania )nie $o traktowania ana#i')u :ako nieprawi$owe: (or)y wspIJy&ia seksua#ne6o. 13G T.*. * RTNERE0 Ga)o#o6ia Mnauka 'a:)u :F&a si= )aJe5stwe)N opisu:e rIJnoro$ne typo #o6ie 'wiF'kIw partner ski&7 ora' typy partnerIw. *r'e$stawia) w ro'$'ia#e wasnF propo'y&:= typo#o6ii partnerek9 ktIra9 )oi) '$anie)9 we wspI&'esne: o8y&'a:owo<&i eroty&'ne: :est $o<H pows'e&7na. Zaka$a) rIwnieJ9 Je nie )a typu 9&'yste6o"9 na:&'=<&ie: 8owie) )a)y $o &'ynienia 'e wspIistnienie) :ak8y ki#ku natur w :e$ne: oso8ie. Warto rIwnieJ wspo)nieH9 Je ko8ieta )oJe 8yH wo8e& :e$ne6o )=J&'y'ny 9)atkF"9 a wo8e& $ru6ie6o pr'y:)ie ro#= partnerskopr'y:a&ie#skF. Nie )oJna 'ate) 'aoJyH9 Je $any typ :est stay i nie')ienny. !8serwa&:a wie#u 'wiF'kIw po'wa#a :e$nak stwier$'iH9 Je postawy ko8iet wo8e& i&7 partnerIw $a:F si= sprowa$'iH $o nast=pu:F&y&7 typIw: *r'y:a&ie# *ostawa pr'y:aKni )oJ#iwa :est w 'wiF'ka&7 oparty&7 na 'asa$'ie partnerstwa9 )io<&i9 w'a:e)ne: $o:r'ao<&i i wspIo$powie$'ia#no<&i. We wspI#neSN $ro$'e Jy&iowe: taka postawa u)oJ#iwia osiF6ni=&ie suk&esu )aJe5skie6o9 pene6o ro'wo:u oso8owo<&i9 ku#tury seksua#ne:. D'i=ki nie"N istnie:e nastawienie na $o8ro partnera9 w'a:e)na Jy&'#iwo<H9 oka'ywanie so8ie po)o&y. I$ea Jony O pr'y:a&ie#a opiewana 8ya w ku#tur'e staropo#skie: :ako synoni) s'&'=<&ia )aJe5skie6o i )io<&i9 na:#eps'e6o skar8u. R'e&'ywi<&ie9 nie )a &ennie:s'e: warto<&i w )aJe5stwie o$ w'a:e)ne: pr'y:aKni. Dyp#o)ata Ten yp postawy :est &7arakterysty&'ny $#a $o:r'ay&7 ko8iet9 'na:F&y&7 inno<H p&i i u)ie:F&y&7 'na#eKH Lk#u&'" $o psy&7iki partnera. D'i=ki te: u)ie:=tno<&i9 $o8r'e wyraJone: w pr'ysowiu o 6owie i s'yi w )aJe5stwie9 'wiF'ek 'a&7owu:e

7ar)oni= i osiF6a $o8re pr'ystosowanie. Wa<&iwie w kaJ$y) 'wiF'ku wska'ana :est pewna Lstrate6ia" w 'a&7owania&7 wo8e& $ru6ie: oso8y. Skute&'na strate6ia ' :e$ne: strony wyraJa $o:r'ao<H9 ' $ru6ie: O $o8rF 'na:o)o<H inno<&i p&i i oso8owo<&i swe6o partnera. 0o&7anka WspI&'esna o8y&'a:owo<H9 wysoko &eniF&a 'a#ety seksua#ne ko8iety i ku#tur= wspIJy&ia9 skania wie#e ko8iet $o o$6rywania ro#i ko&7anki. NiektIre ' ni&7 L)a:F :F we krwi"9 inne u$a:F9 :es'&'e inne wier'F9 Je ta ro#a na:8ar$'ie: 6warantu:e suk&es )aJe5ski9 &o )oJe 8yH praw$'iwe w pr'ypa$ku partnerIw wysoko &eniF&y&7 u$anF wi=K seksua#nF. Wspo)niana postawa wyraJa traktowanie seksu :ako po$stawowe: wi='i )i=$'y partnera)i9 a ' nie: wypywa:F inne. Ba$ania suk&esu )aJe5skie6o wska'u:F9 Je i$eae) w )aJe5stwie 8yo8y poF&'enie pr'e' ko8iet= ro#i pr'y:a&ie#a i ko&7anki. Matka Typ ko8iety)atki :est &ora' &'=<&ie: spotykany9 &o wynika ' pr'e)ian o8y&'a:owy&7 i 8raku $o:r'ao<&i u wie#u )=J&'y'n. ?ka$ )aJe5ski )atka O $'ie&ko9 :akko#wiek )oJe 'aspoka:aH potr'e8y o8u stron9 na $uJs'F )et= sta:e si= $o<H )=&'F&y9 'was'&'a 6$y w ty) uka$'ie po:awi si= r'e&'ywi<&ie $'ie&ko. Typowe sta:F si= ro'&'arowania o8o:6a partnerIw. Moi) '$anie) :est to &'=ste KrI$o wie#u kon(#iktIw )aJe5ski&7 i 'nie&7=&enia $o partnera. 0si=Jni&'ka *ostawa ksi=Jni&'ki sprowa$'a )=J&'y'n= $o ro#i 8#us'&'a i ta9 &o :est typowe $#a nier'a$kie6o w nas'e: ku#tur'e nar&y')u wie#u ko8iet. W taki) 'wiF'ku powsta:e uka$ $aw&a O 8ior&a9 unie)oJ#i134 13A wia:F&y ro'wI: partnerstwa i )io<&i9 a w Jy&iu seksua#ny) $o)inu:e 8ranie 'e strony ko8iety9 potr'e8a ku#tu :e: &iaa i $o'nawania pies'&'ot 8e' w'a:e)no<&i wo8e& partnera. Rywa# W wyniku e)an&ypa&:i i wa#ki o $o)ina&:= w 'wiF'ku niektIre ko8iety pr'y:)u:F wo8e& partnera postaw= rywa#a9 ktIra o8e:)u:e wie#e $'ie$'in wspI#ne6o Jy&ia9 w ty) i seksua#ne6o. Wspo)niana postawa stwar'a stan napi=&ia i &7wie:ne: rIwnowa6i w 'wiF'ku9 a &'=sto i $u6otrwae: wa#ki. D'ie&ko 0o8iety nie$o:r'ae9 wy6o$ne9 ' nie 'aspoko:ony)i potr'e8a)i opieku5&'o<H 'e strony o:&a9 )o6F pr'enie<H swo:e potr'e8y na oso8= partnera. *owstay uka$ ro$'i&$'ie&ko )oJe 8yH u$any9 :akko#wiek nie )a w ni) partnerstwa. Suk&es te6o 'wiF'ku ). in. 'a#eJy o$ (aktu9 &'y partner :est autorytete) w $'ie$'inie seksua#ne:9 eks&ytu:F&y) eroty&'nie. Wie#e taki&7 'wiF'kIw :est s'&'=<#iwy&79 a $o:r'aa postawa )=J&'y'ny )oJe uatwiH ro'wI: pene: oso8owo<&i ko8iety. E&7o *ostawa e&7a :est typowa $#a ko8iet ' t'w. :aKniF o$'wier&ie$#onF9 &'y#i po'8awiony&7 wasne: in$ywi$ua#no<&i. Sense) i&7 Jy&ia i <wiate) psy&7i&'ny) sta:e si= oso8a partnera. *r'y:)u:F :e6o sty# )y<#enia9 pr'eJywania9 :e6o <wiat warto<&i. W taki) 'wiF'ku istnie:e wa<&iwie :e$na oso8owo<H O )=J&'y'ny9 a partnerka :est :e: wi$'e) i k#akiere). Skra:nF (or)F te: postawy :est typ ko8iety L$u)ne: 'e swe6o sa)&a"9 a$oru:F&e: :e6o )y<#enie i sty# 'a&7owa59 i)ponu:F&e6o :e: sty#e) 8y&ia. Zewn=tr'ny)9 &7o&iaJ )oJe niekie$y niepraw$'iwy)9 pr'yka$e) takie: postawy :est 'nany wie#u kierow&o) sty# 'a&7owania kierow&y O pirata9 ktIry a6resywnie rea6u:e na sus'nie 'wrI&onF uwa6= i 'na:$u:e e&7o i k#akiera u 'a&7wy&one: 9wy&'yne)" towar'ys'ki po$rIJy. Niewo#ni&a W niektIry&7 'wiF'ka&7 partner tak $a#e&e '$o)inu:e swo:F partnerk=9 w'8u$'i w nie: 'a6roJenie i #=k9 Je :e: ro#a sprowa$'i si= $o ro#i niewo#ni&y. *ostawa ta 8ywa spotykana w ro$'ina&7 pato#o6i&'ny&79 psy&7opaty&'ny&7 partnerIw. Sense) Jy&ia takie: ko8iety sta:e si= unikni=&ie kon(#iktu9 pr'eJy&ie w spoko:u $nia 'a

&en= ust=pstw9 a nawet poniewierania so8F. Mar'enie) sta:F si= $#a ni&7 o&'ekiwanie ra:u i inne6o Jy&ia. Gra&' n.owa$'enia po$wI:ne6o est to typ ko8iety ' potr'e8F *r'yprawianie ro6Iw S.-(( (ewo.""SS " ""9::":::L9 n9. ^ rI#noro$ sterM#ypy ^ s M WUo$ $G " w Jy&iu LrIJnie )oJna trati& 13D )u po&'u&ie 'na&'enia9 siy i pewno<&i sie8ie. W pr'ypa$ku po:awienia si= 'a8ur'e5 seksua#ny&7 wpa$a w panik= i :est to yp pa&:enta drea6u:F&e6o 7istery&'nie na niepowo$'enia w Jy&iu seksua#ny). +a&7owie& +a&7owie& :est to typ )=J&'y'ny o&'ytane6o w seksuo#o6ii9 po$&7o$'F&y 9naukowo" $o wspIJy&ia seksua#ne6o. We wspIJy&iu :est L8a$a&'e)" reak&:i seksua#ny&7 partnerki i pr'eprowa$'a na nie: ekspery)enty seksua#ne. !&'ytanie spr'y:a ar6u)enta&:i9 potra(i 'ate) su6estywnie pr'ekonywaH. W 'wiF'ku partnerski) u:awnia pewien &7I$ u&'u&iowy9 $ystans wo8e& partnerki9 nie potra(i 8yH # autenty&'ny9 natura#ny. Go<H NiektIr'y )=J&'yKni traktu:F $o) :ak 7ote# i po:awia:F si= w ni) kie$y &7&F. *o$o8nie wy6#F$a i&7 wspIJy&ie seksua#ne: 'a#eJy ono o$ i&7 wi$'i)isi=. Niekie$y )o6F po ki#ka )iesi=&y nie wspIJyH 8e' po$ania )otywIw9 98o nie &7&e P) si=". W 'wiF'ku istnie:e ten$en&:a $o '$o)inowania partnerki i nar'u&enia :e: wasne: wo#i. *an i Wa$&a S ^^Kinu) O swo:e Sty#e 'a&7owa5 seksua#ny&7 )=J&'y'n9 :akko#wiek 'rIJ ni&owane w 'a#eJno<&i o$ oso8owo<&i9 )oJna :e$nak sprowa$'iH $o ki#ku typowy&79 na:&'=<&ie: si= powtar'a:F&y&7. Se_Man Se_Man :est to okre<#enie sportow&a seksua#ne6o. YrI$e) :e6o )=skie: warto<&i :est #i&'8a L'a#i&'ony&7" partnerek9 kontaktIw seksua#ny&7 w &iF6u :e$ne: no&y9 'nany&7 po'y&:i i te&7nik po8u$'ania. *o$o8nie :ak w spor&ie inni )=J&'yKni sF $#a nie6o rywa#a)i9 ktIry&7 pra6nie '$ystansowaH. Nato)iast wi$owniF sF ko8iety i o$ ni&7 o&'eku:e wawr'ynIw. wia$o)o<H u'yskany&7 Lsuk&esIw" $a:e Ten";S b swo:e "(i ((sS" Pie konie&'no<&i * . no po$staw psy&7o S2"e #a si= t.* *44 nie TS'eT kr=6Iw i rrba9F& We wspI "". L &9y pS" -fsS ^ys " 09S p"so8" "= skania 6o $o spenienia :e: Jy&'e59 a nawet i&7 upr'e$'ania. W $o)u wykonu:e ws'e#kie nar'u&one so8ie pra&e9 pra6nie oka'aH si= $#a partnerki nie'8=$ny. I)potent I)potente) na'ywa)y )=J&'y'n= )a:F&e6o 'a8ur'enia sprawno<&i seksua#ne: #u8 rea6u:F&e6o #=kie) wo8e& wspIJy&ia seksua#ne6o. Za&7owania :e6o 8ywa:F 8ar$'o 'rIJni&owane i skra:ne: o$ a6res:i $o u#e6o<&i9 o$ wa#ki o 'a&7owanie Ltwar'y" $o ro#i &7ore6o i Lni& nie warte6o" partnera. NiektIr'y wa&'a o 'a&7owanie 'wiF'ku9 w&7o$'F& w ro#= Lpa'ia"9 inni prowoku:F ro'stanie nie &7&F& nara'iH si= na upokor'enie. Le&'enie &'=sto o$8ywa si= w ta:e)ni&y pr'e$ partnerkF. Ce$no&'e<nie istnie:e wy&'u#enie wo8e& reak&:i partnerki9 $raJ#iwo<H i w

konsekwen&:i powsta:F 'a$raJnienia. Niekie$y i)poten&:a prowa$'i $o powstania )e&7ani')Iw o8ronny&7 i np. nast=pu:e w'rost aktywno<&i 'awo$owe:9 potwier$'anie swe: warto<&i w inny&7 (or)a&7 $'iaania9 Lspraw$'anie" si= w inny&7 'wiF'ka&7. 0o&7anek 0o&7anek to yp )=J&'y'ny $8a:F&e6o o u$any pr'e8ie6 ars a)an$i9 po<wi=&a:F&y :e: w'8o6a&eniu $uJo uwa6i. Satys(ak&:a seksua#na u partnerki na#eJy $o po$stawowy&7 &e#Iw :e6o 'a8ie6Iw. ?'yskana wysoka o&ena w ro#i ko&7anka po$8u$owu:e :e6o po&'u&ie warto<&i. M=sko<H :est $#a nie6o na:waJnie:s'F warto<&iF i ro#F w Jy&iu. D'i=ki nastawieniu na pr'eJy&ia partnerki &'=sto 'ysku:e ak&epta&:= ' :e: strony i wie#e 'wiF'kIw ' ty) type) partnera :est u$any&79 na 'asa$'ie $o8re6o pr'ystosowania seksua#ne6o. *r'y:a&ie# !kre<#a)y tak typ )=J&'y'ny $FJF&e6o $o ws'e&7stronne: wi='i ' partnerkF9 partnerstwa. Tros'&'y si= on 'ara'e) o wi=K inte#ektua#nF9 u&'u&iowF9 eroty&'nF9 potra(i prowa$'iH $ia#o69 oka'u:e a#trui')9 &'uo<H9 wraJ#iwo<H. Stwar'a ko8ie&ie po&'u&ie 8e'pie&'e5stwa9 $a:e opar&ie i 'ro'u)ienie. Seks :est $#a nie6o :e$ny) ' wyra'Iw wi='i u&'u&iowe: i (or)F oka'ywania &'uo<&i. Wo8e& ko8iety pr'y:)u:e rIwnieJ 'asa$= rIwno<&i9 6o$no<&i9 s'a&unku. Cest to typ )=J&'y'ny $o:r'ae6o psy&7i&'nie i stwar'a:F&e6o $o8re po$stawy $o trwao<&i i satys(ak&:i w 'wiF'ku. Wy)ienione typy partnerIw seksua#ny&7 na:&'=<&ie: 'a&7o$'F na sie8ie i wspIistnie:F Mniera' A #u8 4 typy 'na#eKH )oJna w 'a&7owaniu :e$ne6o )=J&'y'nyN. Z$ar'a si= rIwnieJ9 iJ $any )=J&'y'na :est rIJny) type) w 'a#eJno<&i o$ oso8y partnerki. ! pr'yna#eJno<&i )=J&'y'ny $o $ane6o typu $e&y$u:e 'ate) nie ty#ko <ro$owisko9 wy&7owanie9 o8ra' wasne: )=sko<&i9 po'io) $o:r'ao<&i9 a#e i wpyw 133 partnerki. Typ partnera :est w pewny) stopniu o$powie$'iF na 'a Sro 'wiF'ka&7 wynika9 iJ na:8ar$'ie: &eniony i pos'ukiwany pr'e' ko8iety :est typ pr'yNa&9e#a9 partnerskie6o )=sk+e6o9 u)ie:F&e6o nawiF'aH $ia#o6 ' ^^" o$)ienno<H psy&7i&'nF p&i9 nastawione6oP na )"4 GG Wie#e ro'&'arowa5 ko8iet wynika ' te6o9 ' &7 partner'y ")k)=o sF w kr=6u wasne: )=sko<&i i nie sF '$o#ni $o o$&'ytania a$resowany&7 $o ni&7 o&'ekiwa5. !8ra' ku#tury seksua#ne: $ane6o spoe&'e5stwa )oJna pr'e$stawiH kieru:F& si= rIJny)i kryteria)i. Ce$ny) ' ni&7 sF wyniki 8a$a5 so&:oseksua#ny&7. D'i=ki $any) o pows'e&7no<&i rIJny&7 (or) 'a&7owa5 seksua#ny&79 wieku ini&:a&:i seksua#ne:9 )otywa&:i ini&:a&:i9 &'=sto<&i sa)o'aspoka:ania si=9 po'io)ie 'a$owo#enia ' Jy&ia seksua#ne6o it$. ro$'i si= o8ra' pewne: pr'e&i=tne: ku#tury seksua#ne:9 porIwnywane: ' wynika)i 8a$a5 inny&7 kra:Iw ora' ' $any)i ' pr'es'o<&i. Inny) kryteriu) :est o8ra' o8y&'a:Iw9 )o$e#i i w'or&Iw seksua#ny&7 $ane: ku#turyP takie 8a$ania 8yy rIwnieJ pr'eprowa$'ane np. w <ro$owiska&7 wie:ski&79 ro8otni&'y&7 #u8 teJ w rIJny&7 re6iona&7 kra:u. Dane te pre'entu:F okre<#one <ro$owisko #u8 teJ re6ion i )oJna :e porIwnywaH ' po$o8ny)i9 pr'eprowa$'any)i w inny&7 ku#tura&7. Seksuo#o6ia transku#turowa pr'eJywa o8e&nie ro'kwit i stanowi ro'#e6F $'ie$'in= wie$'y. 12G Istnie:e nato)iast :es'&'e :e$no kryteriu) ku#tury seksua#ne: O wyo$r=8nienie pewny&79 spe&y(i&'ny&79 na:&'=<&ie: spotykany&7 su8ku#tur eroty&'ny&79 o8e:)u:F&y&7 'a&7owania i )otywa&:e seksua#ne okre<#ony&7 6rup #u$'i. Te6o ro$'a:u o8ra' pr'ypo)ina 8arwnF )o'aik=9 uka'u:F&F 'rIJni&owanie spoe&'ne i $o)inu:F&e su8ku#tury. Na po$stawie #i&'ny&7 8a$a5 )oJna wyo$r=8niH nast=pu:F&e su8ku#tury seksua#ne: na#(a8ety') seksua#ny

Z ana#(a8ety')e) seksua#ny) )a)y $o &'ynienia wIw&'as9 6$y partner'y nie 'na:F po$stawowy&7 prawi$owo<&i Jy&ia seksua#ne6o i psy&7o(i':o#o6ii p&i. I&7 po'io) wie$'y seksua#ne: ks'tatu:e si= 'na&'nie poniJe: nie'8=$ne6o )ini)u). !8ra' seksu9 p&i9 wspIJy&ia twor'F na po$stawie wasny&7 $o<wia$&'e5 i powie#ania stereotypIw9 a &'=sto Jenu:F&y&7 8=$Iw. W re'u#ta&ie we wspIJy&iu powsta:F pro8#e)y wy'wa#a:F&e kon(#ikty. Mi)o wie#o#etnie6o u<wia$a)iania9 wie#u pu8#ika&:i9 na$a# seks $#a wie#u osI8 :est 9 8iaF p#a)F" w i&7 <wia$o)o<&i9 rea#i'owany :est :e$ynie na po'io)ie (i':o#o6ii9 a pro8#e)e) sta:e si= wIw&'as9 6$y 'wiF'ek pr'eJywa kon(#ikt. Gwaty seksua#ne W niektIry&7 'wiF'ka&7 wspIJy&ie wy)us'ane :est siF 8F$K :e$en ' partnerIw nie #i&'y si= ' potr'e8a)i i o$&'u&ia)i $ru6ie6o. "'ase) poF&'one :est ono ' wu#6ary'a&:F postaw wo8e& p&i9 seksu9 partnera. *owsta:F wIw&'as sytua&:e $a:F&e si= porIwnywaH ' pr'ysowiowy) $ante:ski) pieke). Ma#tretowane partnerki niekie$y pona$ 1G ra'y pr'eryway &iFJ=9 $o wspIJy&ia i partnera &'u:F o$ra'=9 #=k. SF nie'$o#ne $o oporu wo8e& 8ruta#ne6o traktowania. W8rew po'oro) 6waty te6o ro$'a:u wyst=pu:F nie ty#ko w ro$'ina&7 a#ko7o#ikIw9 psy&7opatIw9 nie sF &7arakterysty&'ne :e$ynie $#a oso8owo<&i pry)itywny&7 i 8ruta#ny&7. Nie sF to 8yna:)nie: pr'ypa$ki wy:Ftkowe9 a ' wie#u w'6#=$Iw u$'ie#enie po)o&y :est nie)oJ#iwe. ?kryta prostytu&:a W&a#e nie sF tak r'a$kie sytua&:e9 pr'y ktIry&7 :awna prostytu&:a po'osta:e $a#eko w &ieniu. Nie &7o$'i )i tu o t'w. prostytu&:= )aJe5skF9 ktIrF okre<#a si= 'wiF'ek 'awarty $#a kariery9 pieni=$'y #u8 wspIJy&ie :est 'a &o< Mpre'ent9 ust=pstwoN. Ra&'e: )a) na )y<#i 'wiF'ki seksua#ne9 ktIre powsta:F nie:ako w sytua&:i pr'y)usowe:9 np. 'a &en= 'na#e'ienia pra&y9 awansu9 pre)ii9 'aatwienia )ies'kania9 kariery naukowe:. !statni) sta$iu) te: prostytu&:i sF rIJne prywatne 7are)y9 LrIJowe" i L8=kitne" 8a#e&iki itp. !so8a po$$ana pres:i seksua#ne: $okonu:e wy8oru )i=$'y powie$'enie) Lnie" a 'aatwienie) swe: kariery &'y sprawy. 121 Sport seksua#ny Su8ku#tura sportu seksua#ne6o po#e6a na ku#&ie i#o<&iowe: sprawno<&i seksua#ne:. *opr'e' L'a#i&'anie" ko#e:ny&7 partnerIw seksua#ny&79 rIJny&7 te&7nik i po'y&:i wspIJy&ia9 spraw$'anie )aksy)a#ne: poten&:i i &'=stot#iwo<&i wspIJy&ia9 )noJenie kontaktIw ' porno6ra(ia (or)u:e si= o8ra' C seksua#ne6o. I) wi=&e: ty&7 $o<wia$&'e5 i Lrekor$Iw"9 ty) wi=ks'e :est po&'u&ie wasne: atrak&y:no<&i eroty&'ne:. Wo8e& oso8y partnera pr'y:)u:e si= &7arakterysty&'ne postawy. *artner :est Lwi$'e)" popisIw seksua#ny&79 ktIre 6o )a:a o#<niH i pr'ekonaH &o $o wysokie: warto<&i $o<wia$&'one6o wspIpartnera. Inna postawa9 to sprowa$'enie partnera $o ro#i (anto)u $o Hwi&'e5 seksua#ny&79 $'i=ki ktIry) )oJna powi=ks'yH 'akres $o<wia$&'e5 i Lrekor$Iw". ZwiF'ek :est '$o)inowany pr'e' seks i C 9 a $ru6a oso8a sta:e si= pr'e$)iote) )anipu#a&:i i KrI$e) potwier$'enia po$'iwu $#a sa)e6o sie8ie. Wi':a seksu9 p&i9 eroty')u :est '$o)inowana pr'e' kryteriu) pr'y:e)no<&i i 8io#o6i=. Sta$ np. nie&7=H $o ws'e#ki&7 ro'waJa5 o psy&7o#o6ii i etosie seksu9 o partnerstwie wi$'iany) :ako 'wiF'ek )i=$'yoso8owy. W pu8#ika&:a&7 seksuo#o6i&'ny&7 &enione sF :e$ynie stroni&e po<wi=&one rysunko) te&7ni&'ny) i po'y&:o)9 te&7niko) ars a)an$i9 nato)iast ws'e#ka 7u)anistyka :est traktowana :ako L&'&'a 6a$anina". Te6o typu )enta#no<H Lsportowa" :est na:8ar$'ie: typowa $#a osI89 ktIre rea#i'u:F sie8ie :e$ynie w seksie i w konsu)p&:i Jy&iowe:. "'=sto :est teJ wyra'e) in(anty#i')u9 oso8owo<&i partnera. Menta#no<H Lsportowa" )oJe rIwnieJ staH si= wtIrnF9 np. w wyniku o$$'iaywania <ro$owiska rIwie<ni&'e6o #u8 powstania ko)p#eksu 8raku $o<wia$&'enia seksua#ne6o.

*a&:en&i o wspo)niane: )enta#no<&i po:awia:F si= w 6a8ine&ie na:&'=<&ie: w wyniku niepowo$'enia we wspIJy&iu i $o)a6a:F si= #e&'enia Lw')a&nia:F&e6o" utra&onF sprawno<H seksua#nF. Su8ku#tura eroto)anska S'we$'i na'wa#i kie$y< su8ku#tur= eroo)a5skF L&7oro8F $o8ro8ytu"9 &'y#i typowF $#a osI8 )a:F&y&7 $uJo &'asu9 wy<)ienite warunki Jy&iowe i nu$'F&y&7 si=. "e&7F typowF te: su8ku#tury :est potr'e8a )noJenia $opin6u eroty&'ne6o9 pr'y:e)no<&i seksua#ne: :ako &e#u sa)e6o w so8ie i ro'rywki. W ty) &e#u pr'e' seks '8iorowy9 wy)ian= partnerIw9 rIJne Lse_ party" i (or)y perwersy:ne pos'er'a si= 'akres pr'y:e)no<&i seksua#ne:. Inny) )otywe) $#a ro'wo:u te: su8ku#tury :est potr'e8a Le#itarno<&i seksua#ne:"9 &'y#i ro8ienia te6o9 &'e6o nie 'na wi=ks'o<H. Niekie$y takie potr'e8y w'8u$'a okre<#one <ro$owisko9 a niekie$y u:awnia:F si= w ni&7 ten$en&:e eks7i8i&:onisty&'ne #u8 pi6)a#ioni'). !8skuranty') seksua#ny W su8ku#tur'e o8skuran&kie: $o)inu:e wro6o<H wo8e& seksu9 p&i9 na$)ierne wy&'u#enie na ws'ystko to9 &o si= ' ni)i wiFJe. Na:&'=<&ie: $oty&'y ona osI8 8ar$'o s'tywny&79 ry6orysty&'ny&79 )ora#i'atorski&79 ' :e$no&'esny) niski) po'io)e) wie$'y seksua#ne: i 'a7a)owanie) seksua#ny). S(era seksu sta:e si= swoistF i$ee (i_e w i&7 )y<#eniu9 i stF$ 8iorF si= 6watowne ataki na ws'ystkie pu8#ika&:e seksuo#o6i&'ne9 kon&ep&:= wy&7owania seksua#ne6o :ako takie6o9 8e'w'6#=$no<H w o&enianiu nieak&eptowany&7 'a&7owa5 seksua#ny&79 $o)a6anie si= ry6orysty&'ne6o o&eniania )ora#ne6o ty&7 ws'ystki&79 ktIr'y pr'ekra&'a:F okre<#one nor)y i 'asa$y. Niekie$y usiu:e si= postaw= o8skuran&kF pr'enie<H na pas'&'y'n= <wiatopo6#F$owF i wIw&'as wasne o$&'u&ia i o&eny u'asa$nia si= 'asa$a)i )F$r'e:s'y)i9 re#i6i:ny)i. *ostawa o8skuran&kF )oJe teJ 8yH 8ar$'ie: ukrya9 su8e#nie:s'a w wyra'ie9 np.: LYrI$e) $e6ra$a&:i spoe&'e5stwa 'aws'e :est seks9 a u<wia$o)ienie seksua#ne prowa$'i )o$'ieJ $o ro'8u$'enia seksua#ne6o i o$7a)owania niski&7 pop=$Iw. Na#eJy '#ikwi$owaH ws'e#kie pu8#ika&:e na ten te)at9 a )o$'ieJ 'a&7=&iH $o nauki9 sportu. *o <#u8ie )o6F po'naH sprawy seksua#ne9 a#e i wte$y nie potr'e8a i) Ja$ny&7 ra$. Le&'enie :est niepotr'e8ne9 8o tru$no<&i seksua#ne sa)e )inF w ko&7a:F&y) si= )aJe5stwie". Wspo)niana postawa o8e&nie &ora' wyraKnie: u#e6a 'anikowi9 traktowanie 8owie) seksu i p&i :ako $o8ra9 warto<&i9 stao si= pows'e&7nF orienta&:F i te)ate) spotykany) w pu8#ika&:a&7S o rIJne: orienta&:i <wiatopo6#F$owe:. W pr'es'o<&i o8skuranty') seksua#ny 8y 'wiF'any ' )enta#no<&iF t'w. kou5swa9 o8e&nie :est wyra'e) oso8#iwy&7 ko)p#eksIw9 'a7a)owa5 i su)ie5 seksua#ny&7. Tak wi=& ' pato#o6ii o8y&'a:owe: sa si= pato#o6iF oso8owo<&i. Eros powaJny i )onotonny WspIJy&ie seksua#ne o rutynowy)9 )onotonny) pr'e8ie6u9 po'8awione #ekko<&i9 (i6#arno<&i9 $ia#o6Iw eroty&'ny&79 o$8ywa:F&e si= 8e' sIw9 ' powa6F9 traktowane &'=sto :ako Lo8owiF'ek )aJe5ski" na#eJy $o :e$ne: ' 8ar$'ie: ro'pows'e&7niony&7 su8ku#tur seksua#ny&7 w nas'e: o8y&'a:owo<&i. Sie$'F& :e: ro$owI$ $o:$'ie)y $o wpywIw ku#tury )ies'&'a5skie: i puryta5skie: na postawy wo8e& seksu i p&i. *&iowo<H i seks 8yy w ni&7 po$por'F$kowane intereso) instytu&:i )aJe5stwa i prokrea&:i9 a re#a&:e )i=$'y partnera)i traktowane 8yy na 'asa$'ie powinno<&i i o8owiF'kIw. Wo8e& seksu i p&i $o)inowaa postawa nieu(no<&i9 wy&'u#enia i Lwietr'enia 'a". W o&enie 8#iKni&7 $o)inowaa ana#i'a i&7 o8y&'a:owo<&i seksua#ne:. W pu8#i&ysty&e VIV i pierws'e: poowy VV w.9 po<wi=&one: o8y&'a:owo<&i eroty&'ne: i psy&7o(i':o#o6ii wspIJy&ia seksua#ne6o9 $o)inowa k#i)at pi=tnowania L'6u8ne6o u#e6ania poJF$#iwo<&i"9 124 N4 O Seks partnerski powie#ane 8yy w'or&e Lo8y&'a:ne6o" 'a&7owania9 w ktIry&7 o$seksua#i'owano re#a&:e )i=$'y p&ia)i9 nawet w ra)a&7 )aJe5stwa. Ws'e#kie prI8y uro')ai&enia wspIJy&ia w )aJe5stwie utoJsa)iano ' wynatur'enie) i '8o&'enia)i.

Cakko#wiek te6o typu w'or&e i )o$e#e o8y&'a:owe stay si= pr'es'o<&iF9 :e$nak i&7 wpywy na$a# sF wyraKne9 i to nie ty#ko w poko#enia&7 stars'y&7 wiekie). Ma)y 'ate) #i&'ne )aJe5stwa9 ktIre ni6$y nie ro')awia:F ' so8F na te)aty seksu9 wspIJy&ia9 a we wspIJy&iu seksua#ny) stosu:F po'y&:= k#asy&'nF utoJsa)ianF ' Lnor)a#nF"9 nato)iast pies'&'oty sprowa$'a:F si= $o po&aunkIw i pene6o 'aJenowania $otyku s(er ero6enny&7. W wy&7owaniu ro$'inny) seks :est te)ate) ta8u9 a ws'e#kie pr'e:awy eroty')u $'ie&i=&e6o utoJsa)iane 8ywa:F ' pato#o6iFP stF$ np. sa)o6wat &'y &iekawo<H seksua#na wieku $'ie&i=&e6o sF traktowane :ako u:awnienie si= L&e&7 '8o&'ony&7". W o$&'u&iu partnerIw i&7 wspIJy&ie )a w so8ie &o< nie$o8re6o9 8io#o6i&'ne6o9 :est ono :ak8y ust=pstwe) na r'e&' L'wier'=&e:" natury &'owieka. Ni& 'ate) $'iwne6o9 Je wspo)niana postawa wo8e& seksu i wspIJy&ia &'=sto prowa$'i $o 'a7a)owa5 i stu)ie5 seksua#ny&79 &'y#i 6ene'y wie#u pr'ypa$kIw o'i=8o<&i p&iowe:. ? inny&7 nato)iast stu)ione potr'e8y $a:F 'naH w swoisty) wy&'u#eniu na te)aty seksua#ne9 w )ar'enia&7 i (anta':a&7 seksua#ny&7 #u8 w 'na)ienne: i&7 rea#i'a&:i w nie(or)a#ny&7 'wiF'ka&7. *r'eprowa$'one 8a$ania seksuo#o6i&'ne u:awniy9 Je oso8y skr=powane i 'a7a)owane w swy&7 'wiF'ka&79 wa<nie w 'wiF'ka&7 nie(or)a#ny&7 s'uka:F inny&7 (or) wspIJy&ia9 )noJF po'y&:e i te&7niki9 rea#i'u:F sty# or6iasy&'ny. D#a wieki inny&7 'wiF'kIw $'ie$'ina seksu i wspIJy&ia po'osta:e stu)iona i 'a7a)owana. Mo$e# $aw&a8ior&a Na:&'=<&ie: )o$e# ten :est utoJsa)iany 'e 'nany) stereotype) aktywno<&i )=J&'y'ny i 8ierno<&i ko8iety we wspIJy&iu. Cest to :e$nakJe :e$en ' )oJ#iwy&7 wariantIw. Mo$e# $aw&a8ior&a )oJna porIwnaH ' 'asa$F 7ierar&7ii w pr'yro$'ie. !so8nik sto:F&y wyJe: w 7ierar&7ii :est a$orowany i prowokowany seksua#nie pr'e' oso8niki 'na:$u:F&e si= niJe: w 7ierar&7ii9 one sF L$aw&a)i" wo8e& pr'y:)u:F&e6o 7o$y L8ior&y". W wie#u 'wiF'ka&7 istnie:e rIwnieJ spe&y(i&'na 7ierar&7ia )i=$'y partnera)i9 np. krI#owa O paK9 krI# O paK9 partner i :e6o 8#us'&'. Wspo)niana 7ierar&7ia )oJe wynikaH ' rIJny&7 pr'y&'yn9 np. ' postr'e6ania wasne: atrak&y:no<&i seksua#ne:9 wynika:F&e: ' po'y&:i9 'e statusu )ateria#ne6o. LBior&F" )oJe 8yH rIwnieJ oso8a Lwywa#&'ona" $#a )aJe5stwa9 pr'estr'e6a:F&a sie8ie :ako 8ar$'ie: atrak&y:nF i LwaJnie:s'F" o$ partnera. Niekie$y synowie sF wy&7owywani pr'e' )atki na L8ior&Iw"9 a i&7 Jony )a:F 8yH L$aw&a)i"9 o&'ywi<&ie nie ty#ko w sensie eroty&'ny). 12D We wspIJy&iu seksua#ny) L8ior&a" pr'y:)u:e postaw= o&'ekiwania na ini&:atyw= $ru6ie: oso8y9 na :e: aktywno<H w ars a)an$i9 na reak&:= ska$any&7 7o$Iw9 na sterowanie po$no<&iF it$. W ro#i L$aw&y" )oJe 8yH 'arIwno ko8ieta9 :ak i )=J&'y'na. We wspo)niany) )o$e#u 8rak :est partnerstwa9 i to nie ty#ko w sensie seksua#ny). Ro'&iF6a si= on i na inne $'ie$'iny &o$'ienne6o Jy&ia9 wiFJe si= ' ponos'enie) o$powie$'ia#no<&i9 o8&iFJenie) o8owiF'ka)i it$. Mo$e# neuroty&'ny !so8y )a:F&e &e&7y neuroty&'ne #u8 'a8ur'enia seksua#ne we wspIJy&iu seksua#ny) s'uka:F potwier$'enia swe: warto<&i9 ak&epta&:i 'e strony partnera9 kon&entru:F si= na pr'e8ie6u wspIJy&ia seksua#ne6o. Zate) wspIJy&ie seksua#ne sta:e si= L'a$anie)" $#a o8u stron9 &'=sto teJ )a &7arakter )anipu#a&y:ny. Istnie:e tak si#na kon&entra&:a na wasny) C 9 Je ono wa<nie $e&y$u:e nie ty#ko o pr'e8ie6u wspIJy&ia9 a#e i o re#a&:a&7 )i=$'y partnera)i. Su8ku#tura Le#itarna" ? wie#u osI8 ' 8o6aty) $o<wia$&'enie) seksua#ny)9 o&'ytany&7 w pu8#ika&:a&7 na te)aty seksua#ne9 'na:F&y&7 porno6ra(i=9 Lse_s7opy"9 inne te6o ro$'a:u instytu&:e na <wie&ie9 )oJe powstaH po&'u&ie Lwta:e)ni&'enia" i wyJs'o<&i wo8e& Ls'are6o" tu)u. Sa) (akt stosowania rIJny&7 te&7nik seksua#ny&79 8o6aty&7 (or) wspIJy&ia9 'na:o)o<&i na:nows'y&7 8a$a5 ' te: $'ie$'iny9 stwar'a po&'u&ie $ystansu wo8e& )nie: wta:e)ni&'ony&7 i $o<wia$&'ony&7. *ostawa taka )oJe 8yH

'ro'u)iaa9 istnie:e 8owie) tak $uJe 'rIJ)&owanie spoe&'ne w 'akresie ku#tury seksua#ne:9 Je wasna inno<H :est o&'ywisty) $o<wia$&'enie). Skr'ywienie te: postawy po#e6a :e$nakJe na ty)9 Je po&'u&ie e#itarno<&i '8yt &'=sto )oJe si= sprowa$'aH $o po'io)u wie$'y i $o<wia$&'enia prakty&'ne6o. Ty)&'ase) w ku#tur'e seksua#ne: istnie:e &o< wi=&e: aniJe#i 8e7awior seksua#ny i po'io) u<wia$o)ienia. Istotny) kryteriu) ku#tury seksua#ne: sF: u)ie:=tno<H twor'enia wspI#noty psy&7i&'ne: i eroty&'ne:9 wraJ#iwo<H i $e#ikatno<H we wspIJy&iu9 w'a:e)ne 'aspoko:enie rIJny&7 potr'e8 psy&7i&'ny&7 i seksua#ny&79 stwar'anie po&'u&ia 8e'pie&'e5stwa9 8u$owanie )io<&i9 rea#i'owanie <wiata warto<&i. 0ie$y te6o typu ku#tur'e seksua#ne: towar'ys'y wysoki po'io) wie$'y seksua#ne: i 8o6a&two (or) ars a)an$i9 wte$y )oJe)y )IwiH o istotne: e#itarno<&i9 ro'u)iane: tu :ako 8o6a&two oso8owo<&i i wspI#noty partnerskie:. Su8ku#tura Le#itarna" )oJe 8yH 'ate) po'orna #u8 praw$'iwa. 0ryteriu) rIJni&u:F&y) :est Lwi=&e: )ieH" &'y teJ Lwi=&e: 8yH". SF oso8y9 ktIre nie pr'e&'ytaws'y LS'tuki ko&7ania" &'y wie#u artykuIw na te)at seksu9 po'8awione wie#o<&i $o<wia$&'e59 potra(iF :e$nak stwor'yH e#itarnF ku#tur= wspIJy&ia i (as&ynu:F&o 8o6aty 'wiF'ek9 o8$ar'one sF 8owie) intui&:F9 postawF twIr&'F i ws'e&7 14S 12> stronnF oso8owo<&iF. D#a wie#u inny&7 osI8 nato)iast ko#e:ne i&7 $o<wia$&'enia i #ektury niewie#e w'8o6a&a:F i&7 (or)a&:e psy&7oseksua#ne i 'wiF'ek. Te6o typu skra:ne pr'yka$y nie ne6u:F o&'ywi<&ie warto<&i po'naniaP r'e&' w ty)9 &'e)u )a ono suJyH i na :aki L6runt" pa$a. *r'ystosowanie seksua#ne W wie#u 'wiF'ka&7 wspIJy&ie seksua#ne :est usta8i#i'owane9 u$ane9 wy'wa#a po&'u&ie satys(ak&:i9 $'i=ki 'aspoko:eniu w'a:e)ny&7 potr'e8 eroty&'ny&7. *artner'y nie )a:F w te: $'ie$'inie wi=ks'y&7 pro8#e)Iw9 osiF6a:F or6a')9 stwor'y#i nawyki i pr'y'wy&'a:enia seksua#ne. Mo6#i )ieH w pr'es'o<&i $o<wia$&'enia ' inny)i partnera)i9 a#e aktua#ny 'wiF'ek okre<#a:F :ako 8ar$'ie: u$any. Wo8e& seksu nie a$resu:F wi=ks'y&7 o&'ekiwa59 sF 'a$owo#eni ' te6o9 &o :est. W )iar= upywu &'asu i&7L wspIJy&ie9 :akko#wiek na8iera &e&7 rutyny9 na$a# :e$nak $ostar&'a satys(ak&:i. Na te)aty wspIJy&ia w 'asa$'ie nie ro')awia:F9 wystar&'y i) <wia$o)o<H9 Je $ru6ie: oso8ie :est $o8r'e. CeJe#i $o:$'ie $o sytua&:i pr'ysowiowe6o trI:kFta9 to :est ona traktowana :ako niewie#e 'na&'F&y epi'o$9 a 'wiF'ek :ako taki na$a# 'a&7owu:e trwao<H9 $'i=ki '8ieJno<&i wie#u potr'e89 instytu&:i $o)u i ro$'iny. Seks :est :e$nF ' wie#u warto<&i Jy&ia &o$'ienne6o9 $o ktIre: nie pr'ywiF'u:e si= na$)ierne6o 'na&'enia. B#iJs'a ana#i'a te6o )o$e#u wi='i eroty&'ne: wska'u:e9 Je w 'asa$'ie kaJ$e ' partnerIw :est si#nie skon&entrowane na so8ie9 na 'aspoko:eniu wasny&7 potr'e89 we wspIJy&iu $o)inu:e potr'e8a pr'y:e)no<&i9 ro'a$owania napi=&ia seksua#ne6o9 )otyw wspIJy&ia L$#a '$rowia"9 pr'y'wy&'a:enie. Ina&'e: )IwiF& O pr'e' wspIJy&ie 'aspoka:ane sF wasne potr'e8y9 a 7ar)onia uka$u wynika ' 8raku kon(#iktIw na ty) t#e. Ro'waJania o twIr&'y) i wi='iotwIr&'y) 'na&'eniu wspIJy&ia traktowane sF :ako poe':a i nie&o wy)y<#na (i#o'o(ia Lpro'ai&'ny&7 spraw". Tru$no<&i seksua#ne inny&7 #u$'i na:&'=<&ie: interpretowane sF :ako wynik nie'rIwnowaKenia psy&7i&'ne6o9 po6oni 'a uu$F s'&'=<&ia9 o$erwania o$ 'ie)i MLJe teJ )oJna )ieH takie kopoty"N. Wy)ieniony )o$e# ku#tury seksua#ne:9 :akko#wiek po'8awiony pewne: (anta':i9 arty')u9 6=8s'e6o 'na&'enia sensu wspIJy&ia $a:e po&'u&ie 'a$owo#enia9 :est 7ar)oni:ny9 spoko:ny9 nie&o '$rowo ro'sF$ny9 a#e nie stwar'a pro8#e)Iw. TwIr&'a ekspres:a W wie#u 'wiF'ka&7 seksua#i')9 eroty')9 wspIJy&ie sF spr'=Jone ' i$eF ro'wo:u oso8owo<&i i )io<&i. WspIJy&ie 'aspoka:a9 po'a potr'e8a)i seksua#ny)i9 wie#e inny&7 potr'e8 )io<&i9 sa)orea#i'a&:i9 twIr&'o<&i9 )a rIwnieJ &7arakter

wi='iotwIr&'y9 partnerski9 nastawiony :est na w'a:e)nF satys(ak&:=9 po&'u&ie s'&'=<&ia. Nie )a w ty) )o$e#u o$$'ie#enia s(ery seksu o$ oso8owo<&i9 u&'uH9 istnie:e <&ise 12B spr'=Jenie. StF$ ).in. partner'y pr'ywiF'u:F wa6= $o :ako<&i ku#tury wspIJy&ia9 w'8o6a&enia :e: (or)9 prowa$'enia $ia#o6u9 wy)iany in(or)a&:i9 s'ukania opty)a#ny&7 (or) wspIJy&ia. Ay&ie seksua#ne :est nastro:owe9 8ar$'o u&'u&iowe9 $'i=ki w'a:e)ne: $e#ikatno<&i9 wraJ#iwo<&i9 nastawieniu na 'aspoko:enie o&'ekiwa5 i potr'e8 $ru6ie: oso8y. WspIJy&ie sta:e si= wyra'e) u&'uH9 w'a:e)ny&7 $o sie8ie postaw9 :est &ennF warto<&iF. W pro&esie wy&7owaw&'y) pr'y:=ta :est 'asa$a wy&7owania seksua#ne6o $'ie&i9 poka'ania i) s(ery seksu ' perspektywy warto<&i i $o8ra. *artner'y nie ty#ko sa)i s'uka:F opty)a#ne6o )o$e#u wspIJy&ia9 ku#tury seksua#ne:9 a#e kor'ysta:F rIwnieJ ' #ektur9 $yskus:i. Wo8e& seksu sF otwar&i9 oka'u:F 'ainteresowanie. W pr'ypa$ku powstania tru$no<&i &'y niesprawno<&i we wspIJy&iu u$'ie#a:F so8ie po)o&y9 oka'u:F takt9 &ierp#iwo<H9 wyro'u)iao<H. W ars a)an$i potra(iF o$&'ytywaH swe w'a:e)ne potr'e8y9 nastrI:9 sF peni (anta':i i (ine':i. Wspo)niany typ ku#tury seksua#ne: :est o8e&nie &ora' 8ar$'ie: ro'pows'e&7niony9 $'i=ki nie)u w'8o6a&a si= oso8owo<H9 'wiF'ek9 po6=8ia si= )io<H. ,ar)onia seksua#na i u&'u&iowa wpywa na 7ar)oni= oso8owo<&i i Jy&'#iwo<H. Te6o typu #u$'ie sF w kontakta&7 ' inny)i po6o$ni9 ser$e&'ni9 nastawieni na wspIpra&=. ?$ane Jy&ie oso8iste9 seksua#ne pr'e' 6enera#i'a&:= o8e:)u:e inne s(ery Jy&ia9 kontaktIw ' #u$K)i. Ta o$ $awna 'nana prawi$owo<H w wie#u kra:a&7 'ostaa wykor'ystana $o spraw 'awo$owy&79 np. na (unk&:e 'wiF'ane ' kierowanie) 'espoa)i #u$'i $opus'&'ani sF #u$'ie )a:F&y u$ane Jy&ie oso8iste. *o$o8ne sF rIwnieJ o&'ekiwania wo8e& niektIry&7 'awo$Iw9 np. psy&7oterapeuIw pora$ni&twa )aJe5skie6o i ro$'inne6o. W o)awiany) )o$e#u ku#tury seksua#ne: po'io) :e: 8o6a&twa i twIr&'o<&i kore#u:e ' po'io)e) 8o6a&twa oso8owo<&i i )io<&i9 ws'e&7stronno<&i ku#tury Jy&ia &o$'ienne6o. NiektIre 'wiF'ki potra(iF twor'yH w'a:e)ne s'&'=<&ie w )io<&i w 8ar$'o 6=8oki) wy)iar'e. Te6o ro$'a:u 'wiF'ki )oJna rIwnieJ na'waH pr'y:a&ie#ski)i9 ws'e&7stronnie partnerski)i9 oparty)i na syste)ie warto<&i9 ' 6=8okF postawF w'a:e)ne6o s'a&unku i o$$ania. S'ko$a9 Je w ku#tur'e )asowe: )a)y r'a$ko $o &'ynienia ' te6o typu pr'yka$a)i9 a nawet w #iteratur'e pi=kne: nie 'na:$u:F one o$powie$nie6o o$8i&ia. W pu8#i&ysty&e seksuo#o6i&'ne: spotykane sF r'a$ko9 na:&'=<&ie: 8owie) pis'F &i9 &o )a:F pro8#e)y9 a nie s'&'=<#iwi. StF$ ). in. istnie:e pewien 8rak propor&:i i na'8yt &'=ste wi$'enie seksu o$ strony pato#o6ii i tru$no<&i9 a nie s'&'=<&ia i suk&esu. !)Iwione typy ku#tur eroty&'ny&7 u:awnia:F w isto&ie postawy wo8e& parntera i KrI$a ty&7 postaw. W re#a&:a&7 )=J&'y'na O ko8ieta )oJe wi=& $o)inowaH postawa instru)enta#na9 )anipu#aywna9 po$por'F$kowania9 ekspans:i wasne6o C . MoJe teJ u:awniaH si= 12@ postawa partnerstwa oso8owe6o. YrI$e) wspo)niany&7 postaw 'aws'e :est syste) warto<&i9 orienta&:i Jy&iowe: i ro$'a:u )io<&i M#u8 :e: 8rakuN. W konsekwen&:i powstay typ ku#tury eroty&'ne: po6=8ia wspo)niane postawy niekie$y w sposI8 trway. StF$ s(era seksu u :e$ny&7 prowa$'i $o $estruk&:i i&7 oso8owo<&i i 'wiF'ku9 u inny&7 $o i&7 w'8o6a&enia i ro'wo:u. Inny&7 )oJ#iwo<&i nie )a. ?siowanie sprowa$'enia ku#tury seksua#ne: $o te&7niki :est wie#ki) nieporo'u)ienie)9 po$o8nie :ak wi$'enie :e: :e$ynie w kontek<&ie u&'uH i warto<&i. rs a)an$i :est 'arIwno s'tukF &'uo<&i9 pies'&'ot9 te&7niki9 :ak i wi='i u&'u&iowe:9 ro'wo:u )io<&i i twor'enia w'a:e)ne6o $o8ra9 wyraJa L$o" #u8 Lo$" partnerIw. Istnie:e pokusa wprowa$'enia :e$ne6o kryteriu) ku#tury eroty&'ne:9 :e<#i $#a o8u stron wspIJy&ie :est satys(ak&:onu:F&e. CeJe#i :est

takie9 to typ ku#tury nie )a 'na&'enia i nie na#eJy 6o warto<&iowaH. *raw$'iwy) kryteriu) ku#tury eroty&'ne: :est :e: wpyw na ro'wI: oso8owo<&i 'wiF'ku. WIaY *S.",I"ZN WE WS*`-R."I? SE0S? LN.M +akt inno<&i nas'y&7 pr'eJyH w pr'e8ie6u wspIJy&ia ' rIJny)i oso8a)i :est o&'ywisty. To9 &o $'ie:e si= tera'9 'a#eJy pr'e&ieJ o$ stopnia wi='i u&'u&iowe:9 (as&yna&:i $ru6F oso8F9 rea#i'owany&7 w ty) 'wiF'ku potr'e89 u&'uH w'8u$'any&7 pr'e' 'a&7owanie i oso8owo<H partnera. Tak wi=& ' rIJny)i partnera)i )oJna )ieH o$)ienne $o'nania i pr'eJy&ia. RIwnieJ w 'wiF'ku stay)9 usta8i#i'owany) i u$any) 8ywa:F 'rIJni&owane (or)y w'a:e)ne: wi='i psy&7i&'ne:. Ce$ne oso8y )a:F :ak8y staF $yspo'y&:= $o wi='i ' partnera)i9 sF ukierunkowane na nie6o9 w inny&7 sF ukierunkowane 122 na sie8ie. Mo6F 8yH rIwnieJ 'nane pr'eJy&ia wynika:F&e ' nas'y&7 pr'eJyH &o$'ienny&79 'e spontani&'ne: wyo8raKni9 ' o$8i&ia si= w nas rIJny&7 $o<wia$&'e5 itp. R'a$ko si= '$ar'a9 a8y we wspIJy&iu ' $anF oso8F $o)inowaa :e$yna (or)a wi='i psy&7i&'ne: ' niF. *o$a:F& niJe: rIJne (or)y takie: wi='i na#eJy 'ate) wi$'ieH :e niekonie&'nie :ako &o< stae6o9 trwae6o9 8ywa:F to 8owie) stany napr'e)ienne wyst=pu:F&e po so8ie. Ty#ko u &'=<&i osI8 ro$'a: i&7 wi='i psy&7i&'ne: ' partnera)i )a &7arakter stay9 trway9 &o wynika 'e stopnia 6=8oko<&i te: wi='i9 :e: ro$'a:u9 :ak i sa)e: oso8owo<&i. WspI#nota ' partnere) WspIJy&ie seksua#ne :est ':e$no&'enie) ' oso8F9 ktIra $ar'ona :est u&'u&ie)9 wy'wa#a (as&yna&:=. Ws'ystko9 &o si= $'ie:e we wspIJy&iu9 o'na&'a wi=K ' tF oso8F9 ona :est po$)iote)9 o8iekte) i KrI$e) pr'eJyH9 $o'na59 (as&yna&:i. Ce: ra$o<H wy'wa#a nas'F9 :e: po$nie&enie )o8i#i'u:e nas'e9 w&7o$'i si= wspI#nie na &ora' wyJs'e pi=tra w'a:e)ny&7 pr'eJyH i or6a') :est peny)9 9s'&'ytowy)" ':e$no&'enie) partnerIw. Wpraw$'ie intensywno<H ty&7 pr'eJyH )oJe 8yH ')ienna9 po'osta:e :e$nak nie')ienno<H w'a:e)ne6o ':e$no&'enia i <wia$o)o<H 8y&ia ' so8F. ,o)oeroty') WspIJy&ie seksua#ne :est ukierunkowanie) na wasnF oso8=. Nas'e pr'eJy&ia9 $o'nania9 pr'y:e)no<&i o$8ierane sF :ako wasne9 $#a sie8ie. Tu &o< si= $'ie:e ' )oi) C 9 ono pr'eJywa9 o$8iera 8o$K&e9 rea6u:e9 osiF6a s'&'yt pr'y:e)no<&i. *artner :est wi$'iany :ako oso8a nie'8=$na $#a wy'wo#enia wasny&7 o$&'uH9 :est nie:ako instru)ente) wy'wa#a:F&y) ro'kos'. *o$o8nie 'res'tF )oJe to o$8ieraH i partner i wIw&'as :est to w'a:e)ny 7o)oeroty'). *o'ornie :est wspI#ne ':e$no&'enie9 or6a')9 :e$no<H reak&:i seksua#ny&79 a#e w r'e&'ywisto<&i kaJ$y sa)otnie $o'na:e9 o$8iera9 pr'eJywa i krFJy w 'aka)arka&7 swe: :aKni psy&7i&'ne:. *o$stawianie oso8y partnera WspIJy&ie seksua#ne po'ornie9 'ewn=tr'nie9 :est ':e$no&'enie) ' oso8F partnera. W wyo8raKni i w pra6nienia&7 istnie:e :e$nak inna oso8a. MoJe to 8yH ko< w pr'es'o<&i9 nie$awno po'nany9 upra6niony9 a#e nie'$o8yty9 posaH po'nana w o8ra'ie (i#)owy) itp. MoJe rIwnieJ to 8yH wytwIr (anta':i9 :aki< i$ea9 oso8a nier'e&'ywista. *artner $ar'F&y pies'&'otF9 po8u$'a:F&y9 8=$F&y ' na)i :est w isto&ie wi$'iany :ako nie on. Napraw$= to ko< inny $otyka9 pie<&i9 po8u$'a. *artner nie wie nawet9 Je u$ane wspIJy&ie 8yo nie ' ni). Ba$ania seksuo#o6i&'ne wyka'ay9 Je po$stawienie inne: oso8y 8yna:)nie: nie :est tak r'a$kie9 o8e:)u:e po$o8no okoo ABDG ko8iet i $o<H po$o8nF #i&'8= )=J&'y'n. Na'ywa si= to 9'$ra$F psy&7i&'nF". *o$stawienie inne: oso8y )oJe 8yH wyra'e) 'nu$'enia9 ro'&'arowania oso8F partnera9 ruyni'a&:i wspIJy&ia9 tu)ionF na)i=tno<&iF $o ko6o< inne6o9 niespenienie) )ar'e5 itp. WyF&'anie si= Istnie:e ':e$no&'enie &ia9 a#e nieo8e&no<H $u&7a. To9 &o $'ie:e si=

we wspIJy&iu9 $oty&'y :e$ynie &iaa9 a psy&7ika sta:e si= o8serwatore) pr'e8ie6u wspIJy&ia #u8 8Fka si= 6$'ie in$'ie:9 np. wy8ie6a $o pra&y9 tre<&i #ektury9 (i#)u9 $o te6o9 &o na#eJy :es'&'e $'i< 'ro8iH itp. W 'wiF'ka&79 ktIre nie )a:F wi='i u&'u&iowe:9 ktIre pr'eJywa:F kon(#ikt u8 w 'wiF'ka&7 ' Linny)" partnere) takie LwyF&'enie si=" stanowi wyra' po<wi=&enia $#a $ru6ie: oso8y9 po$$anie si= o8owiF'kowi wspIJy&ia Mprawo )aJe5skieN9 pra6nienie 'yskania spoko:u itp. SF rIJne stopnie te6o wyF&'ania si=. W na:#Je:s'y&7 $o&7o$'i nawet $o or6a')u o$8ierane6o :ako 8io#o6i&'ny. Sta si= on po prostu wynikie) o$ru&7Iw9 8o$K&Iw9 8e' wewn=tr'ne6o 'aan6aJowania i o8e&no<&i. W inny&7 partner pr'eJywa satys(ak&:=9 a#e :e6o C :est nieo8e&ne9 partnerowi o$$awane :est &iao9 a#e istnie:e $yso&:a&:a &iaa o$ psy&7iki. S'&'e6I#ny) type) wyF&'enia si= :est nie'$o#no<H $o o$8y&ia stosunku9 np. po&7wi&a9 $yspareunia9 i)poten&:a. WIw&'as nast=pu:e wyF&'enie psy&7o(i'y&'ne. Derea##'a&a wi='i Z:e$no&'eniu &ia9 narasta:F&e)u po$nie&eniu9 s'&'ytowaniu towar'ys'y ')iana s&enerii wspIJy&ia pr'e8ie6a:F&a w wyo8raKni. !to :este<)y w nie: ki)< inny)9 :este<)y 6$'ie in$'ie:. MoJna np. wi$'ieH we wspIJy&iu 6wat9 ktIry ko< popenia w :akie:< s&enerii9 )oJna wi$'ieH :ak8y (ra6)ent (i#)u ' inny)i aktora)i itp. Nie )a tu inne6o C ani C partnera9 wyst=pu:F inne oso8y. W skra:ny&7 pr'ypa$ka&7 $erea#i'a&:i 'atra&a si= nawet po&'u&ie wi='i osI89 wi$'i si= :ak8y 6i6anty&'nie powi=ks'one ':e$no&'enie nar'F$Iw #u8 nawet pra&= )as'yny itp. Derea#i'a&:a na:&'=<&ie: wynika ' (rustra&:i seksua#ne:9 u&'u&iowe:9 ' or6iasty&'ny&7 potr'e89 )oJe teJ 8yH s'ukanie) ana#o6ii9 po$o8ie5stw9 po$e) 8u:ne: wyo8raKni it$. Z)iana ro#i C Istnie:F oso8y o8$ar'one :ak8y po$wI:nF naturF9 sta:F si= 0i)< Inny) we wspIJy&iu i inny :est wIw&'as sens te6o 'wiF'ku. Inna :est 'ate) r'e&'ywisto<H 'wiF'ku w po'aseksua#ny&7 re#a&:a&79 inna we wspIJy&iu. *osuJ)y si= pr'yka$e) 'wiF'ku sa$o)aso&7i sty&'ne6o. "e&7y te niekonie&'nie )us'F wyst=powaH we w'a:e)ny&7 &o$'ienny&7 re#a&:a&7. ZwiF'ek )oJe 8yH np. partnerski9 a#e w sytua&:i seksua#ne: ')ienia si= C partnerIw na sa$ysty&'ne $#a :e$ne: oso8y i )aso&7isty&'ne $#a $ru6ie: oso8y. "'=<&ie: :e$nak (or)y ')iany ro#i nie sF tak skra:ne9 nast=pu:e 8owie) :e: o$wrI&enie9 np. partner u#e6y9 po$por'F$kowany waAG1 AGG <nie we wspIJy&iu9 sta:e si= $o)inu:F&y9 aktywny9 steru:F&y9 a $ru6a oso8a o$wrotnie. Tru$no wIw&'as powie$'ieH9 :aka :est praw$'iwa struktura te6o 'wiF'ku9 :aki :est o8ra' autenty&'ny9 )oJe o8aX W niektIry&7 'wiF'ka&79 w ktIry&7 )=J&'y'na :est po$por'F$kowany ko8ie&ie steru:F&e: Jy&ie) &o$'ienny)9 $o)inu:F&e:9 aktywne:9 wa<nie we wspIJy&iu sytua&:a ')ienia si= O wIw&'as on sta:e si= )=J&'y'nF i wa<&iwie ty#ko tu rea#i'u:e swo:F )=sko<H. MoJe to 'res'tF o$powia$aH i :e6o partner&e. Wi=K 'a$aniowa We wspIJy&iu seksua#ny) 'a&'yna:F u:awniaH si= okre<#one postawy9 )e&7ani')y partnera9 ktIry pr'e' wspIJy&ie &o< &7&e osiF6nFH9 u'yskaH &o<9 u$owo$niH9 poka'aH9 spraw$'iH itp. MoJna np. 9testowaH" $ru6F oso8=9 &'y :est $o8ra w IJku"9 &'y )a :uJ $o<wia$&'enie. MoJna teJ &7&ieH u$owo$niH :e: swo:F )=sko<H9 sprawno<H seksua#nF9 &'y#i &o< poka'aH i pr'ekonaH o ty). NiektIre ko8iety pra6nF utr'y)aH pr'y so8ie partnera9 9u$owa$nia:F&" )u w ten sposI8 swo:F )io<H9 swo:F nie'8=$no<H. Spotyka) si= np. ' sytua&:a)i9 kie$y partnerka u:awnia nie8ywaF wprost 8ie6o<H seksua#nF :e$ynie w &e#u 'nie&7=&enia $o s'ukania inny&7 ko8iet MpokaJ= )u9 Je Ja$na )nie nie 'astFpi"N. Nie:e$en )=J&'y'na pra6nie Lo#<niH" partnerk= swF poten&:F9 sprawno<&iF itp. Na:&'=<&ie: '$a:e)y so8ie spraw= ' te6o9 :aki ro$'a: wi='i psy&7i&'ne: wyst=pu:e w nas'y) 'wiF'ku. W wie#u :e$nak pr'ypa$ka&7 :est to tru$ne $o o$kry&ia9 a nawet sa)i 'ainteresowani nie potra(iF okre<#iH swe6o praw$'iwe6o C we wspIJy&iu.

Istnie:e 'aws'e poten&:a#ne nie8e'pie&'e5stwo9 Je #ektura te6o typu L$ia6nosty&'ny&7" artykuIw sprowoku:e $o usiowania L'$ia6no'owania" swe6o partnera9 8u$'F& np. niepokI:9 Je 8yH )oJe Lpo$stawia on ko6o<". Lepie: 8yo8y :e$nak twor'yH taki ro$'a: wi='i9 ktIry $F8y )aksy)a#ne ':e$no&'enie psy&7i&'ne. R!ZW`C * RTNERSTW SE0S? LNEG! * RTNERSTW! SE0S? LNE I$ea 'wiF'ku partnerskie6o upows'e&7niana :est o$ wie#u :uJ #a. ZwiF'ek ten )a opieraH si= na 'asa$'ie rIwno<&i p&i9 8raku $o)ina&:i ko6oko#wiek ' partnerIw9 po$'ia#e o8owiF'kIw9 wspI#ny) po$e:)owaniu $e&y':i9 wspIaktywno<&i seksua#ne:9 postu#a&ie :e$ne: )ora#no<&i Ma nie :ak popr'e$nio O inne: $#a ko8iet9 inne: $#a )=J&'y'nN. W $'ie$'inie Jy&ia seksua#ne6o 'wiF'ek partnerski to taki9 w ktIry) istnie:e aktywno<H seksua#na o8u stron9 po$o8ie5stwo pr'ywi#e:Iw i o8owiF'kIw9 rIwne traktowanie p&i Ma nie np. $o)a6anie si= $'iewi&twa 'e strony Jony9 pr'y :e$no&'esny) prawie $o swo8o$y seksua#ne: )=J&'y'nyN9 wspIo$powie$'ia#no<H 'a pr'e8ie6 wspIJy&ia seksua#ne6o9 'apo8ie6anie &iFJy itp. Bar$'ie: prakty&'ny o8ra' 'wiF'ku partnerskie6o po#e6a na aktywno<&i 'awo$owe: o8u stron9 wspI#ny) prowa$'eniu AG> 6ospo$arstwa $o)owe6o9 wy&7owywaniu $'ie&i9 e6a#itary')ie partnerIw9 wyraJaniu swoi&7 potr'e8 i o&'ekiwa5 seksua#ny&79 a t'w. pr'es'o<H seksua#na :est L8e' 'na&'enia". I$ea 'wiF'ku partnerskie6o9 upows'e&7niana w o$$'iaywania&7 wy&7owaw&'y&79 w pu8#i&ysty&e9 w ku#tur'e )asowe:9 opinia&7 naukow&Iw staa si= &'=<&iF <wia$o)o<&i spoe&'ne: i ra&:ona#ne6o traktowania Jy&ia. Ce$no&'e<nie wie#e $any&7 $owo$'i9 iJ tra$y&:e ku#turowe9 <ro$owiskowe9 uwarunkowania in$ywi$ua#ne wie#u osI8 8ywa:F spr'e&'ne ' postu#ate) partnerstwa i na ty) t#e $o&7o$'i $o kon(#iktIw. ?pras'&'a:F& pro8#e) )oJna 8y powie$'ieH9 Je 9stare wa#&'y ' nowy)". "'y r'e&'ywi<&ieX *r'y:r'y:)y si= 8#iJe: niektIry) ' ty&7 kon(#iktIw: *ostu#at rIwnowa6i si9 8raku $o)ina&:i stron !ka'u:e si=9 Je i$ea#na rIwnowa6a9 wspI#nota w po$e:)owaniu $e&y':i :est r'a$ko spotykana. Na:&'=<&ie: :e$na 'e stron ' ra&:i swy&7 wa<&iwo<&i psy&7i&'ny&79 ko)peten&:i9 sprawno<&i nie&o 8ar$'ie: $o)inu:e. Istnie:e po$'ia ko)peten&:i i uprawnie5. *ro8#e) powsta:e wIw&'as9 6$y kaJ$a 'e stron $FJy $o $o)ina&:i i to&'y si= wa#ka9 a i$ea partnerstwa 8ywa traktowana wIw&'as :ako teorety&'ny postu#a9 inte#ektua#ny or=J. *ostu#at rIwno<&i p&i RIwno<H p&i po#e6a na po$o8ne: 6o$no<&i9 warto<&i9 a nie )a rIwno<&i psy&7o(i'y&'ne:. Tru$no )IwiH o rIwno<&i p&i w po$no<&i9 skoro to ko8ieta ponosi wi=ks'e konsekwen&:e wynika:F&e ' :e: po$no<&i. wiat )=ski i ko8ie&y rIJniF si= w wie#u pr'e:awa&7 Jy&ia psy&7i&'ne6o9 w Jywotno<&i. W Jy&iu seksua#ny) )=J&'y'na 9natura#nie" $o'na:e or6a')u9 a ko8ieta )usi si= 6o nau&'yH pr'eJywaH. !$)ienna :est rIwnieJ spe&y(ika seksua#i')u p&i. Nie )oJna 'ate) sF$'iH9 iJ o8a <wiaty p&i rIJniF si= :e$ynie 8u$owF9 a inne rIJni&e sF wynikie) :e$ynie ku#tury i wy&7owania. *ostu#at wspIaktywno<&i seksua#ne: W wie#u 'wiF'ka&7 w'a:e)na aktywno<H seksua#na partnerIw9 spontani&'no<H9 wyraJanie swy&7 potr'e8 i o&'ekiwa5 istotnie twor'y partnerstwo9 a#e w wie#u inny&7 rea#i'owane sF o$)ienne )o$e#e aktywno<&i. Wie#u )=J&'y'n9 po$o8nie :ak i i&7 partnerki9 wo#i )o$e# wasne: aktywno<&i i 8ierno<&i partnerki we wspIJy&iu. *o prostu o8u strono) nie o$powia$a aktywno<H seksua#na ko8iety. Niekie$y $o&7o$'i $o kon(#iktIw na ty) t#e9 kie$y aktywno<H seksua#na ko8iety $oprowa$'a $o 'nie&7=&enia seksua#ne6o u :e: partnera. I$ea w'a:e)ne: aktywno<&i

)usi 8yH ak&eptowana i o&'ekiwana pr'e' o8ie strony9 nie )oJe nato)iast 8yH wynikie) pr'y)ier'ania si= $o teorety&'ne6o postu#atu. AGB *r'es'o<H seksua#na partnerIw W tra$y&:a&7 o8y&'a:owy&7 $o)inowa o8ra' $o<wia$&'enia seksua#ne6o )=J&'y'ny i $'iewi&twa ko8iety w &7wi#i 'awierania 'wiF'ku )aJe5skie6o. StF$ ). in. istniaa po$wI:na )ora#no<H i 'nane sF $ra)aty wie#u ko8iet9 ktIre nie )o6F& u$owo$niH (aktu $'iewi&twa9 8yy o$r'u&ane pr'e' partnerIw9 ktIr'y sa)i )ie#i :uJ $o<wia$&'enia seksua#ne. We wspI&'esne: o8y&'a:owo<&i istnie:e postu#at rIwno<&i p&i po$ ty) w'6#=$e). Z$ar'a si= :e$nak9 i to $o<H &'=sto9 iJ tra$y&y:ny stereotyp na$a# istnie:e i na$a# ko8iety w&7o$'F&e w )aJe5stwo ' wasny) $o<wia$&'enie) seksua#ny) w'8u$'a:F po&'u&ie 'a6roJenia i nie&7=&i u partnerIw9 po$o8nie 'res'tF9 :ak i )=J&'yKni 8e' $o<wia$&'e5 seksua#ny&7 nie )a:F u swy&7 partnerek autorytetu. Istnie:e w ty&7 'wiF'ka&7 ro'8ieJno<H )i=$'y r'e&'ywisty)i a $ek#arowany)i postawa)i wo8e& t'w. pr'es'o<&i seksua#ne:. *o)o& partnerki w tru$no<&ia&7 seksua#ny&7 partnera W wie#u 'wiF'ka&7 po)o& taka traktowana :est :ako natura#ne ':awisko i &'=ste sF wi'yty u seksuo#o6Iw partnerIw9 ktIr'y o'na:)ia:F 6otowo<H $o po)o&y w #e&'eniu 'e strony partnerki. Niekie$y taka wi'yta nie :est potr'e8na9 $'i=ki 8owie) u)ie:=tne: po)o&y 'e strony ko8iety )i:a:F 'a8ur'enia seksua#ne u :e: partnera. "'=sto :e$nak 8ywa:F teJ i kon(#ikty na ty) t#e. W :e$ny&7 'wiF'ka&7 partner nie wyo8raJa so8ie takie: po)o&y 'e strony partnerki i wo#i unikaH wspIJy&ia #u8 ukrywa (akt swe6o #e&'enia9 a8y 9nie stra&iH twar'y". W inny&7 nato)iast 'wiF'ka&7 u$'ie#a:F&a po)o&y partnerka 'a&'yna u:awniaH #ek&ewaJenie $#a partnera. Z8iera:F& wywia$y o$ )=J&'y'n ' 'a8ur'enia)i seksua#ny)i &'=sto sys'=9 Je wpraw$'ie partnerka 'a&7owaa si= spoko:nie i nie 'area6owaa na niepowo$'enie partnera9 a#e wa<nie sa) (akt )i#&'enia ' :e: strony 'osta o$e8rany 8ar$'o pr'ykro i wywoa po&'u&ie 'a6roJenia. Ws'e&7stronna wi=K partnerIw W kreowany) )o$e#u partnerstwa istnie:e o8ra' wspI#noty inte#ektua#ne:9 u&'u&iowe: i eroty&'ne: partnerIw9 $opasowania &7araktero#o6i&'ne6o itp. Istnie:F :e$nak 'wiF'ki nie )a:F&e wie#u ' ty&7 &e&79 a :e$no&'e<nie u$ane. !ka'u:e si=9 Je satys(ak&:a ' Jy&ia )aJe5skie6o )oJe wypywaH ' rIJny&7 :e6o s(er. MaJonkIw F&'F rIJne su8iektywne potr'e8y9 a 'ara'e) rIJni&e9 np. w po'io)ie inte#ektua#ny)9 ktIre 8ywa:F KrI$e) w'a:e)ne: atrak&y:no<&i. MoJe si= rIwnieJ '$ar'yH9 iJ 'wiF'ek )a ws'e&7stronnF wspI#not= i nie &'u:e si= s'&'=<#iwy. Nie )oJna 'ate) ty&7 postu#atIw traktowaH )o$e#owo9 w sposI8 s'tywny. Bo6a&two ars a)an$i Istnie:F rIJne pora$niki seksua#ne9 opisu:F&e sty#e i te&7niki kontaktIw seksua#ny&79 po'y&:i9 pies'&'ot. !ka'u:e si=9 Je w wie#u 'wiF' AG@ ka&7 ypowe :est 'rIJni&owanie postaw wo8e& wspIJy&ia. W :e$ny&7 r'e&'ywi<&ie w'8o6a&enie (or) pies'&'ot i te&7nik seksua#ny&7 )a 'na&'enie wi='iotwIr&'e9 w inny&7 nato)iast :est to '8yte&'ne. SF s'&'=<#iwe9 u$ane 'wiF'ki9 w ktIry&7 8ya stosowana ty#ko :e$na po'y&:a wspIJy&ia9 te sa)e (or)y pies'&'ot9 a nawet partnerka nie pr'eJywaa or6a')u. W inny&7 nato)iast KrI$e) suk&esu 'wiF'ku 8ya wa<nie ro'8u$owana ars a)an$i. *o$kre<#a) to $#ate6o9 iJ wie#e osI8 usiowao w wyniku #ektur wprowa$'iH na Lsi=" rIJne uro')ai&enia $o swo:e6o wspIJy&ia9 pr'estawiaH reak&:e seksua#ne ' ne6atywny) skutkie) $#a wi='i )aJe5skie:. Typowy) te6o pr'yka$e) :est traktowanie or6a')u wy'wa#ane6o pr'e' sty)u#a&:= e&7ta&'ki :ako )ao warto<&iowe6o9 96ors'e6o" i usiowanie :e6o Lpr'estawienia" na or6a') wy'wa#any w stosunku. Nie:e$en 'wiF'ek pr'eJywa kopoty ' te6o powo$u i utra&i popr'e$nio u$anF wi=K. *ostu#at $ia#o6Iw eroty&'ny&7

MIwi si= o potr'e8ie prowa$'enia pr'e' partnerIw $ia#o6Iw eroty&'ny&79 u:awniania swy&7 o&'ekiwa59 potr'e8 i pr'eJyH. W wie#u 'wiF'ka&7 te6o typu $ia#o6i $ay wie#e $o8re6o i poprawiy wi=K seksua#nF. W inny&7 nato)iast $ay e(ekty o$wrotne o$ 'a)ier'ony&7 i sys'= niekie$y9 iJ o$ar&ie seksu ' pewne: ta:e)ni&'o<&i9 Lpr'e6a$anie" 6o ')nie:s'yo atrak&y:no<H wi='i seksua#ne:. W niektIry&7 rIwnieJ u:awniono in(or)a&:e9 ktIre partner o$&'u 8o#e<nie i 'interpretowa :ako 6roKne $#a sie8ie9 &7o&iaJ wypowie$'iane 8yy ' potr'e8y s'&'ero<&i9 poprawienia wi='i9 otwar&ia si=. Wy)ienione pr'yka$y 8ywa:F KrI$e) kon(#iktIw partnerski&79 ro'&'arowa59 po&'u&ia 'a6roJenia9 a nawet i tru$no<&i seksua#ny&7. Niekie$y prowa$'F $o pr'y:)owania 8ie6unowo skra:ny&7 postaw9 np.P LTera' :uJ wie)9 Je ni6$y nie na#eJy ro')awiaH na te te)aty"9 L*owinna) u$awaH pr'eJywanie or6a')u"9 LNie powinna) )u po)a6aH"9 LNie na#eJy ni6$y u:awniaH pr'e$ ko8ietF wasny&7 tru$no<&i" itp. *owyJs'y&7 ro'waJa5 nie na#eJy traktowaH :ako ne6owanie i$ei partnerstwa 'wiF'ku9 8yy to ty#ko i#ustra&:e pewny&7 sytua&:i Jy&iowy&79 W &o$'ienny) Jy&iu 'wiF'ku kreowane sF9 niekonie&'nie teorety&'nie9 )o$e#e na:8ar$'ie: opty)a#ne $#a osiF6ni=&ia w'a:e)ne: satys(ak&:i. Cakko#wiek i$ea partnerstwa oparte6o na rIwno<&i w 6o$no<&i9 w prawa&79 )ora#no<&i9 e6a#itary')ie :est sus'na9 na#eJy 'aws'e pa)i=taH o pewny&7 prawi$owo<&ia&7: ?$ane Jy&ie 'wiF'ku opiera si= na $o8re: 'na:o)o<&i wasne6o C i oso8y partnera. 0aJ$y 'wiF'ek wy)a6a i)prowi'a&:i i in$ywi$ua#i'a&:i. To9 &o w :e$ny) suJy :e6o $o8ru9 w $ru6i) )oJe s'ko$'iH. AG3 nie )o6F :e$nak 8yH 8e'kryty&'nie pr'yi)owane Nako i$ea#na L)atry &a" $#a wspI#ne6o Jy&ia. S&rG "SITP... o$&9yP.rIe 69$nL&9 )L$9y #SS"" " ka&:i. L9M S SS :ako re&epty na s'&'=<&ie. ... pipr$'a si= w ty) ws'ystki) o6I#nie 'nana 'asa$a9 iJ Jy&ie seksaine()aJS5sk.e:est s'CkF wy)a6a:F&F )F$ro<&i i i)prowi'a&:i. 1D O Seks partnerski *!R!Z?MIENIE SE0S? LNE ZwiF'ek u&'u&iowy :est 'aws'e starte) w nie'nane. Doty&'y to rIwnieJ wi='i ero ty&'ne: i seksua#ne:. !8e&nie stwier$'a si= &ora' &'=sts'e ':awisko <wia$o)e6o pr'y6o towania si= $o pr'y s'e: ro#i seksua#ne:9 ). in. pr'e' #ektury9 re(#eks:=9 $yskus:e rIwie<ni&'e itp. !'na&'a to powstawanie potr'e8y ks'tatowania pr'ys'e6o Jy&ia seksua#ne6o9 stwor'enia s'ans suk&esu i powo$'enia. Dowarto<&iowanie seksu w o8y&'a:owo<&i po#e6a ). in. na ty)9 Je 7ar)onia wi='i seksua#ne:9 ars a)an$i pr'epo:one wspI#nF ra$o<&iF ' 8y&ia ra'e)9 stay si= o&'ekiwany) $o<wia$&'enie). *artner'y twor'F&y 'wiF'ek wprowa$'a:F $o nie6o owe o&'ekiwania9 )ar'enia i usiu:F stwor'yH poro'u)ienie seksua#ne9 &'y#i taki <wiat wi='i seksua#ne:9 ktIry $a:e w'a:e)nF satys(ak&:= ' po&'u&ia $o8re6o pr'ystosowania i ':e$no&'enia. WaJne :est u:r'enie perspektywy te6o poro'u)ienia. WspIJy&ie seksua#ne :est spotkanie) o8u oso8owo<&i 8ar$'o 'rIJni&owany&7 po$ w'6#=$e) psy&7i&'ny)9 $o<wia$&'e5 Jy&iowy&79 wy&7owaw A1G &'y) i <wiata warto<&i. Ina&'e: )IwiF& w ty) spotkaniu wspIistnie:F9 po'a rIJny)i oso8a)i i p&ia)i9 rIwnieJ i rIJne wy)iary &'asu. "'as pr'es'y9 to

wpywy wy&7owania9 okresu $o:r'ewania9 ura'y9 ko)p#eksy9 u(or)owane postawy. "'as teraKnie:s'y9 to &7arakter interak&:i )i=$'y partnera)i9 8u$owany pr'e' ni&7 <wiat9 nastro:e9 a &'as pr'ys'y9 to &e#e te6o 'wiF'ku. I) 8ar$'ie: 'oJone i 8o6ate sF wspo)niane wy)iary &'asu9 ty) wi=ks'a 'oJono<H pro&esu poro'u)ienia seksua#ne6o. !siF6ni=&ie poro'u)ienia seksua#ne6o :est suk&ese)9 a wa<&iwie :e$ny) ' suk&esIw 'wiF'ku9 o'na&'a 8owie) stwor'enie $o8re6o (un$a)entu $a#s'e6o wspI#ne6o Jy&ia9 uatwia i u)oJ#iwia ro'wI: w'a:e)ne: )io<&i i opro)ienia &o$'ienno<H te6o 'wiF'ku. RIJne sF po'io)y osiF6ane6o poro'u)ienia seksua#ne6o9 i) :est i&7 wi=&e:9 ty) wi=ks'e :e6o 8o6a&two i po&'u&ie w'a:e)ne: satys(ak&:i9 ty) wi=ks'a s'ansa 8o6ate6o Jy&ia seksua#ne6o. Do po'io)Iw poro'u)ienia seksua#ne6o na#eJF: *o'io) (i':o#o6i&'ny *o'io) (i':o#o6i&'ny o'na&'a '6o$no<H po'io)Iw te)pera)entIw seksua#ny&7 )i=$'y partnera)i9 '6o$no<H #u8 po$o8ie5stwo po'io)u potr'e8 seksua#ny&79 reak&:i seksua#ny&79 :ak rIwnieJ su8iektywne po&'u&ie $o8re6o $opasowania. Istnie:e rIwnieJ :ak8y 97ar)onia &ia"9 &'y#i po&'u&ie w'a:e)ne: atrak&y:no<&i9 (as&yna&:i9 poJF$ania9 pene: ak&epta&:i swe: &ie#esno<&i pr'e' $ru6F oso8=. We wspIJy&iu seksua#ny) powsta:e 7ar)onia reak&:i seksua#ny&7 'e w'a:e)ny) osiF6anie) or6a')u. ? wie#u osI8 poro'u)ienie seksua#ne na ty) po'io)ie pr'e8ie6a 8e' pro8#e)Iw na 'asa$'ie opty)a#ne6o $o8rania si= partnerIw9 :ak8y pr'y&iF6ania po$o8ny&7 8ioryt)Iw seksua#ny&7. CuJ o$ po&'Ftku wspIJy&ie )oJe uka$aH si= 8ar$'o po)y<#nie9 $a:F& pr'y:e)ne po&'u&ie 'asko&'enia tak u$any) 9'6ranie)". Inne oso8y osiF6a:F ten po'io) $'i=ki stopniowe: pra&y na$ ku#turF wspIJy&ia9 pr'ystosowania si=9 :ak8y u&'enia si= :e$no o$ $ru6ie6o. *o'io) poro'u)ienia (i':o#o6i&'ne6o &'=sto :est utru$niany pr'e' #i&'ne istnie:F&e stereotypy i )ity9 np. &o $o $opasowania na 'asa$'ie '6o$no<&i wie#ko<&i 8u$owy &'y teJ 9$opasowania te)pera)entIw" o&eniany&7 na po$stawie ki#ku Ma nawet :e$ne6oN kontaktIw seksua#ny&7. Inna pr'es'ko$a9 to nie&ierp#iwo<H o&'ekiwania s'y8kie6o 9'6rania" te)pera)entIw i s'tuki )iosne:. *oro'u)ienie (i':o#o6i&'ne6o po'io)u 8ywa okresowo utru$niane9 np. w wyniku wie#u &7orI89 ')ian uka$u 7or)ona#ne6o w okresie pr'e$ pr'ekwitanie)9 ')ian po poro$'ie. SF to :e$nak w '$e&y$owane: wi=ks'o<&i pro&esy pr'e:<&iowe. A11 *o'io) eroty&'ny *o'io) eroty&'ny o'na&'a opty)a#ne $opasowanie si= typu )=sko<&i ' ko8ie&o<&iF. Ina&'e: )IwiF& 'wiF'ek twor'F oso8y o&enia:F&e sie8ie :ako Lu#u8iony yp". 0aJ$y )a :aki< i$ea $ru6ie: p&i9 u#u8iony typ )=sko<&iko8ie&o<&i9 wyraJa:F&y si= w wy6#F$'ie9 sposo8ie 8y&ia9 w u&'u&iowo<&i9 w rIJny&7 &e&7a&7 psy&7i&'ny&7. !pty)a#ne $opasowanie si= w ty&7 &e&7a&7 uatwia wy'wa#anie (as&yna&:i9 potr'e8 eroty&'ny&79 $a:e wie#e &o$'ienne6o 'a$owo#enia ' 8y&ia ra'e). ?atwia 'ate) ars a)an$i i twor'enie ku#tury wspIJy&ia. Wi=K ' partnere)9 o&eniany) :ako ro'8ieJny o$ o&'ekiwany&7 &e&79 stwar'a ry'yko nieporo'u)ienia seksua#ne6o. NiJs'y po'io) (as&yna&:i eroty&'ne:9 8rak wewn=tr'ne6o 'a$owo#enia9 t=sknota 'a niespeniony) o&'ekiwanie) itp. w konsekwen&:i ')nie:s'a:F po'io) o$&'uH seksua#ny&7. *o'io) intui&y:ny *o'io) intui&y:ny o'na&'a spontani&'nF i natura#nF aktywno<H w ars a)an$i9 wy'wa#anF pr'e' wy&'u&ie o&'ekiwa5 i potr'e8 partnera. Cest to twIr&'y pro&es osI8 L&'u:F&y&7" sie8ie i $'i=ki te)u twor'F&y&7 opty)a#nF s'tuk= )iosnF. Be' sIw9 wywia$u9 pyta5 i o$powie$'i potra(i si= o$&'ytaH potr'e8y9 pr'ewi$'ieH reak&:e. Te6o typu po'io) poro'u)ienia seksua#ne6o 'na)ionu:e wie#ki&7 ko&7ankIw9 #u$'i 8ar$'o wraJ#iwy&79 o8$ar'ony&7 intui&y:ny) po'nanie). MoJe on

teJ powstaH w wyniku 8#iJs'e6o w'a:e)ne6o po'nania osI8. Mus'= pr'y'naH9 Je ten po'io) pr'eJywa o8e&nie kry'ys. ! )o$e#u wspIJy&ia seksua#ne6o &ora' &'=<&ie: 'a&'yna:F $e&y$owaH rIJne6o ro$'a:u pora$niki seksua#ne O #ektury9 ' ktIry&7 pr'enosi si= po'nane w'or&e i )o$e#e 'a&7owa5 seksua#ny&7 $o wasne6o 'wiF'ku. Dru6i) KrI$e) utru$nienia :est si#na kon&entra&:a na so8ie9 unie)oJ#iwia:F&a otwar&ie si= ku $ru6ie: oso8ie. *oro'u)ienie intui&y:ne :est :e$ny) ' pi=knie:s'y&7 pr'eJyH w s'tu&e eroty&'ne:9 $a:e ono 8owie) partnero) po&'u&ie nie'wyk#e si#ne: wi='i9 w'a:e)ne6o po'nania9 ku#tury9 $e#ikatno<&i i wraJ#iwo<&i. Cest ono rIwnieJ postawF partnerskF9 &'y#i nastawionF na w'a:e)ne $o8ro i s'&'=<&ie. LMowa 8e' sIw" )a s'&'e6I#ne 'na&'enie w s'tu&e )iosne:9 ktIra pr'e&ieJ :est wa<nie s'tukF9 a nie rutynowF9 o$ru&7owF &'ynno<&iF. *o'io) poro'u)ienia intui&y:ne6o wy'wa#a twIr&'o<H i twor'y s'tuk= )iosnF. *o'io) u&'u&iowy ?&'u&iowe poro'u)ienie seksua#ne na:o6I#nie: o'na&'a stwor'enie opty)a#ne6o nastro:u9 k#i)atu9 po$o8ne :e6o o$&'uwanie9 o'na&'a rIwnieJ pr'eJywanie psy&7i&'ne reak&:i i $o'na5 seksua#ny&7 na po$o8ny&7 po'io)a&7 intensywno<&i i 8o6a&twa. "'=sto si= '$ar'a9 iJ partner'y )a:F o$)ienny <wiat pr'eJyH seksua#ny&7P :e$na oso8a A1A osiF6a stan nirwany9 eksta'y )iosne:9 a $ru6a stan u)iarkowane6o 'a$owo#enia. D#a :e$ne: oso8y or6a') o'na&'a 'awrIt9 o$erwanie o$ r'e&'ywisto<&i9 a $#a $ru6ie: krItkF pr'y:e)no<H ')ysowF. RIJne sF stopnie or6a')Iw9 rIJne ska#e $o'na5 i pr'eJyH we wspIJy&iu. Ce$nak '8#iJenie si= po'io)Iw ty&7 o$&'uH i po$o8ie5stwa reak&:i psy&7i&'ny&7 $a:F si#ne po&'u&ie wi='i O sF spe&y(i&'ny) :e: wyra'e) i po6=8ienie). StF$ tak waJne :est spotkanie partnerIw o '8#iJony) po'io)ie u&'u&iowo<&i. Nie :est to :e$nak warunek konie&'ny $#a powstania wa<&iwe: wi='i. "'=sto 'wiF'ek powsta:e )i=$'y partnera)i o 8ar$'o rIJne: wraJ#iwo<&i nastro:owe:9 rIJny) stopniu u'ewn=tr'niania u&'uH9 i&7 intensywno<&i. Ce$nak w u$any&7 'wiF'ka&7 'wyk#e spotyka si= ':awisko w'a:e)ne: in$uk&:i u&'u&iowe:9 &'y#i takie6o w'a:e)ne6o wspIo$$'iaywania partnerIw na sie8ie9 Je i&7 <wiaty u&'u&iowe '8#iJa:F si= $o sie8ie. *o$o8nie &'=sto :e$no ' partnerIw uatwia $ru6ie)u '8#iJenie :e6o <wiata u&'u&iowe6o $o sie8ie pr'e' sty)u#a&:= u'ewn=tr'niania u&'uH i i&7 ro'8u$'enie. MoJe w tek<&ie 8r')i to nie&o nie:asno9 a#e w rIJny&7 trenin6a&7 interpersona#ny&7 prowa$'ony&7 ' para)i wyraKnie wi$aH9 :ak po pewny) &'asie na8iera:F oni 'upenie nowy&7 wa<&iwo<&i u&'u&iowy&7. Te6o typu Lro#= trenera" )oJe rIwnieJ peniH partner. I) wyJs'y :est po'io) u&'u&iowe6o poro'u)ienia seksua#ne6o9 ty) 6=8s'a :est w'a:e)na wi=K partnerIw. *o'io) wer8a#ny MsownyN W nas'e: o8y&'a:owo<&i eroty&'ne: po'io) ten )a 8ar$'o nike tra$y&:e9 'a'wy&'a: :est sa8y #u8 nie )a 6o w o6I#e. Wynika to pr'e$e ws'ystki) ' (aktu u8Istwa sowni&twa eroty&'ne6o w :='yku po#ski). !8e&nie 'auwaJa si= wpraw$'ie w'rost kontaktu wer8a#ne6o w ku#tur'e wspIJy&ia9 a#e po'ostawia on wie#e $o Jy&'enia. Bywa to 8owie) sowni&two '8yt raJF&e (a&7owo<&iF9 ter)ino#o6iF )e$y&'nF. S'ko$a9 Je w ewo#u&:i :='yka po#skie6o 'akres sowni&twa o8e:)u:F&e6o pr'eJy&ia i reak&:e seksua#ne na$a# po'osta:e nie')ieniony i '8y :est 'a8arwiony po:=&ia)i )e$y&'ny)i. D#a u&7a sF to po prostu sowa raJF&e i nie'8yt pr'y:e)ne. Niekie$y sowni&two sprowa$'a si= $o :='yka u&'u&iowe6o9 &'y#i pr'enosi si= na s(er= erotyki i seksu 'wroty ' inne6o ro$'a:u kontaktu9 np. Lko&7aH si=" o'na&'a wspIJy&ie9 a 'ara'e) to sowo :est 8ar$'o wie#o'na&'ne i o'na&'a wie#e ro$'a:Iw )io<&i. "'=sto spotyka) si= ' ty)9 Je #u$'io) tru$no wypowie$'ieH swo:e o$&'u&ia i pr'eJy&ia seksua#ne9 8raku:e i) po:=H9 sIw. Tak wi=& u8Istwo :='ykowe sprawia9 Je ten tak waJny $#a ku#tury eroty&'ne: po'io) poro'u)ienia :est

nie')iernie pry)itywny. Ma)y rIwnieJ pr'e:awy na$)iaru kontaktu wer8a#ne6o9 sprowa$'one6o $o swoiste6o wywia$u seksuo#o6i&'ne6o. *artner pr'e' pytania usiu:e '$o8yH in(or)a&:e o$ $ru6ie: oso8y o :e: pr'eJy&ia&79 or6a')ie. Eru$y&y:ne 6a$u#stwo9 ' 'astosowanie) ter)ino#o6ii (a&7oA14 we: wyniesione: ' po$r=&'nikIw &'y ' artykuIw9 )oJe niekor'ystnie o$8i:aH si= na wspIJy&iu seksua#ny)9 powo$u:F& u $ru6ie: oso8y u&'u&ie o$ar&ia eroty')u ' inty)no<&i9 ta:e)ni&'o<&i9 $e#ikatno<&i. Ceste<)y 'ate) w o8y&'a:owo<&i ro'$ar&i )i=$'y 8ie6une) eroty&'ny) (a&7owe6o 6a$u#stwa a 8ie6une) )i#&'enia #u8 niewa<&iwe: ter)ino#o6ii. !$woywanie si= seksuo#o6Iw $o :='yko'naw&Iw :ak $oty&7&'as po'osta:e 8e' e&7a. Sowo w ars a)an$i nie :est :e$ynie 8o$K&e) eroty&'ny) Ms'&'e6I#nie w seksua#i')ie ko8ietyN9 a#e stwar'a rIwnieJ o$powie$ni k#i)at nastro:owy9 kontakt9 po'wa#a wyraJaH swo:e pr'eJy&ia. *oro'u)ienie wer8a#ne9 oparte na sowni&twie eroty&'ny)9 (i6#arne9 #ekkie9 $e#ikatne9 :est pi=knF (or)F $ia#o6u na$a:F&e6o kontaktowi eroty&'ne)u a$nF opraw=. Istnie:e rIwnieJ pewien nurt w nas'e: o8y&'a:owo<&i9 nurt sowni&twa spro<ne6o9 'wu#6ary'owane6o9 na:&'=<&ie: o6rani&'a:F&e6o si= $o )=ski&7 po6a$us'ekP r'a$'ie: :est pr'enos'ony $o wi='i eroty&'ne: )i=$'y partnera)i w 'na&'eniu 8o$K&Iw seksua#ny&7. Nie ws'ystki) on :e$nak o$powia$a. Tak wi=& seksua#ne poro'u)ienie wer8a#ne po'osta:e sprawF otwartF i w nas'e: o8y&'a:owo<&i na#eJy $o pr'ys'o<&i. *o'io) warto<&i *o'io) warto<&i o'na&'a ':e$no&'enie we wspI#ny) etosie seksua#ny)9 w po$o8ny) &e#u i sensie wspIJy&ia seksua#ne6o9 w :e6o 6=8oki) powiF'aniu ' )io<&iF9 ' $o8re) w'a:e)ny)9 ro'wo:e) oso8owo<&i partnerIw9 ' i&7 postawa)i ro$'i&ie#ski)i. Seks9 eroty') )oJe suJyH rIJny) &e#o): pr'y:e)no<&i9 'aspoko:eniu wasny&7 potr'e8 8io#o6i&'ny&79 a)8i&:ona#ny&79 potwier$'aniu sie8ie w ro#i )=skie: i ko8ie&e:9 )oJe rIwnieJ staH si= (or)F wyraJania swy&7 u&'uH9 )io<&i9 w'a:e)ne6o us'&'=<#iwiania9 spe&y(i&'ne6o 8y&ia ' so8F. I) 6=8s'y :est ten po'io) i tre<H :akF wyraJa9 ty) wyJs'y :est po'io) poro'u)ienia seksua#ne6o i w8u$owania 6o w o6I#ne poro'u)ienie )i=$'y partnera)i wspI#nie rea#i'u:F&y)i &e# i sens swe6o Jy&ia. !$nos'= wraJenie9 Je w wie#u pu8#ika&:a&7 istnie:e ro'$Kwi=k )i=$'y po$kre<#anie) 'na&'enia po'io)u (i':o#o6i&'ne6o poro'u)ienia ora' po'io)u warto<&i. 0aJ$y ' ni&7 :est waJny i <)ies'ne 8yo8y )Iwienie9 ktIry :est 9waJnie:s'y". *oro'u)ienie seksua#ne powinno pr'e8ie6aH na ws'ystki&7 o)Iwiony&7 wyJe: po'io)a&7. *RZ.ST!S!W NIE SE0S? LNE .,,6B WspIJy&ie seksua#ne :est warto<&iF w'8o 6a&a:F&F w'a:e)nF )io<H9 :est :e$nF ' (or) :e: wyraJania i po6=8iania9 spr'y:a ws'e&7stronne)u ro'wo:owi oso8owo<&i i twor'eniu wie#owa&7#ar'owe: wspI#noty 'ako&7any&7. Warto<&i te prawie 'aws'e sF <wia$o)ie #u8 intui&y:nie o$&'uwane pr'e' 'ako&7any&7 i ni& $'iwne6o9 Je w'8u$'a:F w ni&7 potr'e8= 7ar)onii seksua#ne:9 s'&'=<#iwe6o o8ustronnie wspIJy&ia9 po)y<#ne: i atrak&y:ne: wi='i eroty&'ne:. Ce$ny) ' wyra'Iw te6o $FJenia i o&'ekiwania :est 'a6a$nienie pr'ystosowania seksua#ne6o. +akt9 Je startu:F w nie 'nanF pr'ys'o<H9 'na:$u:F si= na etapie w'a:e)ne6o po'nania ' po&'u&ie) ta:e)ni&y $ru6ie: oso8y ro$'i pewien niepokI: i nie:asno<H &o $o pr'ys'o<&i wi='i eroty&'ne:. Cest to :e$nak niepokI: twIr&'y9 )o8i#i'u:F&y $o stara59 a8y wspI#ne M. u&'yniH s'&'=<#iwe9 u$ane. *r'ystosowanie seksua#ne :awi si= na) 'ate) :ako pro&es twIr&'y9 &e#9 na$'ie:a9 &7oH powiF'ana ' niepewno<A1>

&iF i niepoko:e). *opu#arne stwier$'enie9 Je L)io<H ws'ystko )oJe" )a i tu swo:e 'na&'enie. *raw$'iwa9 $o:r'aa )io<H stwar'a po&'u&ie 8e'pie&'e5stwa9 stwar'a warunki $o powstania $o8re6o pr'ystosowania seksua#ne6o9 ktIre nie :est traktowane :ako pierws'op#anowy9 6Iwny &e#9 a#e :e$no ' 6Iwny&7 'a$a5. I) )nie:s'a )io<H9 $o:r'ao<H9 ty) wi=ks'a niepewno<H i skonno<H $o ka$'enia na$)ierne6o na&isku na pr'ystosowanie seksua#ne9 ktIre )oJe staH si= 6Iwny) KrI$e) 'a8ie6Iw. Wy'wa#a si= wIw&'as po&'u&ie 'a6roJenia9 niepewno<&i9 o8aw pr'e$ wspIJy&ie)9 'a&7owanie) $ru6ie: oso8y9 pr'ekonanie9 Je :ako<H wspIJy&ia 8=$'ie stanowiH o 8yH #u8 nie 8yH 'wiF'ku. W &e#u 8#iJs'e6o po'nania ty&7 'a6a$nie5 konie&'ne :est 'asy6na#i'owanie pewny&7 prawi$owo<&i i postaw. ZaoJenia po$stawowe *r'ystosowanie seksua#ne nie :est &'y)< staty&'ny)9 :est poten&:a#na )oJno<&iF Sa) (akt po$o8ie5stwa te)pera)entIw seksua#ny&7 i upo$o8a5 eroty&'ny&79 a nawet u$ane6o wspIJy&ia9 nie $e&y$u:e :es'&'e o $o8ry) pr'ystosowaniu seksua#ny). Nas'e Jy&ie u&'u&iowe9 eroty&'ne9 nas'e oso8owo<&i 'na:$u:F si= w stay) pro&esie pr'e)ian9 w $yna)i&'ne: interak&:i &'ynnikIw Lo$" i 9$o" w 'wiF'ku i $#ate6o )usi)y 8yH nastawieni na Jy&ie twIr&'e9 ')ienne9 wy)a6a:F&e aktywne:9 w'a:e)ne: wspIpra&y9 $ia#o6u9 po)o&y. Do8re pr'ystosowanie seksua#ne o'na&'a9 Je w'a:e)na satys(ak&:a ' u$ane: wi='i eroty&'ne: wynika ' nas'e: u)ie:=tno<&i wspIpra&y9 w'a:e)ne: troski o nas'e M.9 w ty) i seksua#ne M.. *o$kre<#a) to $#ate6o9 Je $#a wie#u osI8 sa) (akt9 Je o8e&nie9 tera'9 )a)y u$ane wspIJy&ie seksua#ne F&'y si= ' pewno<&iF Je :este<)y $o8r'e L'6rani"9 L$ostosowani". Cest to ty#ko po'orna praw$a9 )IwiF&a o ty)9 Je tera' :este<)y '6rani9 a pr'ys'o<H :est niepewna i nie )a)y 6waran&:i9 Je 8=$'ie u$ana9 :akko#wiek )a)y na niF wpyw i )oJe)y :F :uJ tera' (or)owaH9 pr'y6otowywaH. *r'ystosowanie seksua#ne :est pro&ese) ewo#u&y:ny) Nie &7o$'i tu o ')ienno<H9 a o pewne prawi$owo<&i wynika:F&e ' sa)e6o pr'e8ie6u nas'e6o wspI#ne6o Jy&ia9 upywu #at9 etapIw Jy&ia )aJe5skie6o9 rIwnowa6i pro&esIw Lo$" i L$o" w nas'y) 'wiF'ku. SprI8u:)y pr'y:r'eH si= te)u 8#iJe:. Inne 'na&'enie )a wspIJy&ie seksua#ne w po&'Ftkowe: (a'ie trwania $ane6o 'wiF'ku9 kie$y9 si#na :est w'a:e)na atrak&y:no<H eroty&'na9 $uJa intensywno<H u&'uH9 L$o&ieranie" si= &7arakterIw. WspIJy&ie pr'y8iera wIw&'as &7arakter po'nawania sie8ie9 :est intensywnie u&'u&iowo pr'eJywane9 spenia ro#= wi='iotwIr&'F9 wspo)a6a:F&F (or)owanie nas'e6o wspI#ne6o <wiata M.. W pIKnie:s'y&7 #ata&7 Jy&ia )aJe5skie6o )oJe pr'y8raH &7arakter 8ar$'ie: pr'y:a&ie#ski9 :est )ie:s&e) a'y#u i re#aksu w ra$osny) pr'e8ywaniu 'e so8F. W pierws'e: (a'ie Jy&ia )aJe5skie6o pr'ystosowanie seksua#ne 1 8=$'ie )iao ra&'e: &7arakter $ostosowania ryt)Iw potr'e8 (i':o#o6i&'ny&7 i 8=$'ie ')ier'ao $o stwor'enia wasne6o sty#u wspIJy&ia9 rIwnowa6i ten$en&:i L8ior=" i L$a:=". W pIKnie:s'y&7 (a'a&7 Jy&ia )aJe5skie6o pr'ystosowanie to 8ar$'ie: suJy rea#i'a&:i u(or)owane: :uJ wspI#noty psy&7i&'ne:9 'aspoka:aniu potr'e8 psy&7i&'ny&79 wyraJaniu )aJe5skie: pr'y:aKni. Nie sF to &e&7y 8e'w'6#=$nie '$eter)inowane staJe) )aJe5ski)9 kaJ$e 8owie) )aJe5stwo )a swI: ryt) pr'e)ian. Warto :e$nak 'apa)i=taH sa)F i$e= ewo#u&:i pr'ystosowania seksua#ne6o. *r'ystosowanie seksua#ne :est pro&ese) wie#orako uwarunkowany) Na#eJy tu wa<&iwie wy:<H o$ okre<#enia9 &'y) :est pr'ystosowanie seksua#ne. Nie )a :e$ne: $e(ini&:i9 a na:&'=<&ie: :est ono rIJnie u:)owane. Wy$a:e )i si=9 Je pr'ystosowanie seksua#ne na#eJy ro'u)ieH :ako osiF6ni=&ie 7ar)oni:ne:9 u$ane:9 w'a:e)nie satys(ak&:onu:F&e: wi='i eroty&'ne:9 'aspoka:a:F&e: potr'e8y eroty&'ne. Takie ro'u)ienie pr'ystosowania seksua#ne6o wF&'a w nie 'arIwno 'a6a$nienia typowo (i':o#o6i&'ne9 :ak i psy&7i&'ne. Warto si= i) 8#iJe: pr'y:r'eH. ?warunkowania (i':o#o6i&'ne Bu$owa )oJe )ieH 'na&'enie $#a wi='i seksua#ne:9 a&'ko#wiek

:est w popu#arny) )y<#eniu wyraKnie pr'e&eniana. RIJne sF wie#ko<&i nar'F$Iw p&iowy&7. ? ko8iet $o<H pows'e&7ne sF tyo'6i=&ia9 pr'o$o'6i=&ia )a&i&y itp. *o$o8nie rIJne sF u )=J&'y'n ro')iary &'onka w stanie erek&:i. W '$e&y$owane: wi=ks'o<&i pr'ypa$kIw 8u$owa nie :est Ja$ny) pro8#e)e) w osiF6aniu $o8re6o pr'ystosowania seksua#ne6o. Wynika to ' e#asty&'no<&i <&ian po&7wy9 $ostosowu:F&e: si= $o $ane: 8u$owy )=skie:. Niekie$y $any typ 8u$owy :e$ne: 'e stron9 ')iany poporo$owe u ko8iety9 )o6F po&'Ftkowo utru$niaH powstanie (i':o#o6i&'ne6o $opasowania seksua#ne6o9 a#e o$powie$nie uoJenie e#i)inu:e )oJ#iwe tru$no<&i. "7&ia8y) to wyraKnie po$kre<#iH ' $wu w'6#=$Iw. *o pierws'e $#ate6o9 Je $o<H pows'e&7ny :est )it )oJ#iwe: $yspropor&:i 8io#o6i&'ne: 8u$owy9 r'eko)o unie)oJ#iwia:F&e: wspIJy&ie9 a po $ru6ie $#ate6o9 Je uoJenie &iaa Mina&'e: 'wane po'y&:a)i wspIJy&iaN :est niekie$y traktowane nieu(nie9 ' po$e:r'enie) o wyra(inowanie. *raw$a :est taka9 Je '$e&y$owana wi=ks'o<H )aJonkIw nie )a tru$no<&i ' $ostosowanie) (i':o#o6i&'ny) &o $o 8u$owy9 niekie$y ty#ko konie&'ne sta:e si= o$kry&ie opty)a#ne6o uoJenia. Niekie$y spotyka si= 'a8ur'enia9 a#e :est to ':awisko r'a$kie9 &7oH wska'u:e na potr'e8= 8a$a5 pr'e$)aJe5ski&7. ?oJenie &ia Mpo'y&:eN )oJe )ieH 'ate) &7arakter wy)o6u natura#ne6o9 (i':o#o6i&'ne6o9 a to9 Je niekie$y sta:F si= KrI$e) postaw 'a8awowy&79 wyra(inowania wynika :uJ ' inny&7 )e&7ani')Iw Mpostawy wo8e& seksu i wspIJy&ia :ako takie6oN. A1@ A1B Inny) ' 'a6a$nie5 (i':o#o6i&'ny&7 :est 'apa&7 eroty&'ny. *o$kre<#a) to $#ate6o9 Je niekie$y sys'y si= pr'esa$'one i po$awane w sensa&y:ne: at)os(er'e sF$y o :e6o 'na&'eniu w $opasowaniu seksua#ny). Cest to tak $a#e&e )ar6ina#ny pro8#e)9 Je statysty&'nie wr=&' nieistotny. Spotykane niekie$y 'a8ur'enia 'apa&7u wynika:F ' pro&esIw &7oro8owy&79 w wi=ks'o<&i )oJ#iwy&7 $o wy#e&'enia. ?warunkowania wynika:F&e ' ('w. te)pera)entIw seksua#ny&7 Te)pera)ent seksua#ny :est &e&7F in$ywi$ua#nF9 okre<#onF pr'e' &'ynniki 6enety&'ne. !n wa<nie na$a:e nas'e)u seksua#i')owi o$powie$ni po'io) (i':o#o6i&'ny. D#a $o8re6o pr'ystosowania seksua#ne6o waJne :est po$o8ie5stwo te)pera)entIw o8u stron9 r'e&' :e$nak w ty)9 Je nie )a o8iektywne6o kryteriu) $#a te)pera)entu. RIwnieJ '8yt wie#e inny&7 &'ynnikIw M'$rowie9 nastrI:9 inty)no<H9 potr'e8y psy&7i&'ne9 postawa wo8e& $ru6ie: oso8yN $eter)inu:e wspIJy&ie seksua#ne9 a8y sa) te)pera)ent )ia $e&y$u:F&e 'na&'enie. Na po&'Ftku trwania 'wiF'ku 'a'wy&'a: $o)inu:F potr'e8y seksua#ne )=J&'y'ny9 po ki#ku #ata&7 sytua&:a ')ienia si= na o$wrotnF9 a prawi$owo<H ta wynika nie ' &e&7 te)pera)entu9 a ' wie#u pr'e)ian 7or)ona#ny&7 i (i':o#o6i&'ny&7. Nie o'na&'a to 8yna:)nie:9 a8y te)pera)ent tak $a#e&e 8y nieu&7wytny $o okre<#enia9 Je sta:e si= nieistotny. Sa) 9$o8Ir" o8u stron9 ro'u)iany w kate6oria&7 po&iF6u eroty&'ne6o9 w'a:e)ne: atrak&y:no<&i seksua#ne:9 na:&'=<&ie: )a &7arakter instynktowny i po$<wia$o)y9 wa<nie $'i=ki po$o8ie5stwo) pr'y&iF6a:F&y&7 si= te)pera)entIw. Br')i to )oJe )ao konkretnie9 a#e $opiero nie$awno o$kryto po:=&ie t'w. 8iopo#a M8io#o6i&'ne pro)ieniowanie u kaJ$e6o &'owiekaN9 8=$F&e6o ). in. &e&7F te)pera)entu. ?siowanie 9spraw$'enia" te)pera)entIw pr'e' kontakt seksua#ny :est 'ate) po'ornie praw$'iwy) teste). ?warunkowania wynika:F&e ' )=sko<&iko8ie&o<&i W'a:e)ny po&iF6 eroty&'ny9 upo$o8anie w so8ie9 wspIJy&ie seksua#ne to (or)y ko)unika&:i )i=$'y )=J&'y'nF a ko8ietF. *opu#arnie )Iwi si=9 Je )a)y 9u#u8iony typ" $ru6ie: p&i9 &o prakty&'nie o'na&'a poJF$ane i o&'ekiwane &e&7y (or)u:F&e wa<nie )=sko<H ko8ie&o<H. Do8re pr'ystosowanie seksua#ne o'na&'a 'ate) potr'e8= wi='i ' taki) 9u#u8iony) type)". Niekie$y w )otywa&:i 'awar&ia )aJe5stwa pr'ewaJa:F )otywy po'aseksua#ne i po'au&'u&iowe Mpotr'e8a posia$ania $o)u9 usa)o$'ie#nienie si=9 #=k pr'e$ sa)otno<&iF itp.N. CeJe#i nie )a po&iF6u eroty&'ne6o $o $ru6ie: oso8y9 nie w'8u$'a ona atrak&y:no<&i eroty&'ne:9 to pr'ystosowanie seksua#ne sta:e si= wFtp#iwe i ro$'i nie8e'pie&'e5stwo &o $o pr'ys'o<&i 'wiF'ku. I) wi=ks'a

atrak&y:no<H )=sko<&iko8ie&o<&i uko&7ane: oso8y9 ty) wi=ks'e praw$opo$o8ie5stwo stwor'enia $o8re6o pr'ystosowania seksua#ne6o. A13 ?warunkowania wynika:F&e ' postaw wo8e& seksu9 wspIJy&ia G$y 'ako&7ani )a:F po$o8ne postawy wo8e& warto<&i seksua#ny&79 po$o8ne wi$'enie &e#u i sensu wspIJy&ia9 wIw&'as atwie: $o&7o$'i $o $o8re6o pr'ystosowania seksua#ne6o. Cest to 'ro'u)iae9 6$yJ po$o8ne wi$'enie seksu spr'y:a powstawaniu wspI#noty eroty&'ne:9 sta:e si= w $any) 'wiF'ku ten$en&:F L$o". CeJe#i nato)iast o8ie strony u:awnia:F ten$en&:e ro'8ieJne9 to nawet istnienie )io<&i i po$o8ie5stwa te)pera)entIw )oJe nie wystar&'aH $#a $o8re6o pr'ystosowania. *osu'ny si= typowy) pr'yka$e). CeJe#i $#a :e$ne: oso8y seks :est po'ytywnF warto<&iF i $o)inu:e w ni) a(ir)a&:a uko&7ane6o9 a $#a $ru6ie: seks :est nie8e'pie&'nF9 8ru$nF i L6r'es'nF" s(erF9 to wspI#ne Jy&ie pr'y8iera &7arakter 9o$" 'wiF'ku9 inne 8owie) wyraJa nastawienie. Nie o'na&'a to 8yna:)nie:9 Je u:awnia:F&e si= rIJni&e na po&'Ftku powstawania $ane6o 'wiF'ku )a:F &7arakter trway. Mio<H i w'a:e)ny $ia#o6 potra(iF $oprowa$'iH $o powstania wspI#ne: Li$eo#o6ii" seksua#i')u. Ce$ynie oso8owo<&i stu)ione9 'a7a)owane9 o trway&7 ne6atywny&7 postawa&7 wo8e& p&iowo<&i )o6F unie)oJ#iwiH powstanie pr'ystosowania seksua#ne6o. D#ate6o )Iwi si=9 Je :ak nie kaJ$y :est '$o#ny $o )io<&i9 )aJe5stwa9 tak sa)o nie kaJ$y :est '$o#ny $o u$ane6o wspIJy&ia seksua#ne6o. ?warunkowania wynika:F&e 'e struktury potr'e8 eroty&'ny&7 *otr'e8y eroty&'ne )a:F ki#ka po'io)Iw. *ierws'y ' ni&7 na'wi:)y u)ownie po'io)e) 8io#o6i&'ny). WIw&'as wspIJy&ie suJy potr'e8ie '$rowia9 ro'a$owu:e napi=&ia seksua#ne9 'aspoka:a po$nie&enie. Dru6i ' po'io)Iw :est ukierunkowany na rea#i'a&:= sie8ie w ro#i ko8ie&e:)=skie:. WspIJy&ie sta:e si= wIw&'as KrI$e) ak&epta&:i sie8ie i $ru6ie: oso8y w te: ro#i9 $a:e po&'u&ie satys(ak&:i ' sie8ie O L:este) praw$'iwy) )=J&'y'nF9 praw$'iwa ko8ietF". Tr'e&i po'io) :est ukierunkowany na potr'e8y wi='iotwIr&'e9 ro'wo:u o8u oso8owo<&i9 wyraJania )io<&i9 stwar'ania wspI#ne6o <wiata warto<&i. Ws'ystkie ' o)awiany&7 po'io)Iw )o6F i powinny 8yH rea#i'owane pr'e' wspIJy&ie i i) wi=ks'a i&7 '6o$no<H9 ty) wi=ks'e :est pr'ystosowanie seksua#ne. CeJe#i :e$nak :e$na 'e stron :est L'ako$owana" na po'io)ie pierws'y)9 a $ru6a $o:r'aa $o rea#i'a&:i wyJs'e6o po'io)u9 to pr'ystosowanie seksua#ne sta:e si= niepene i inne 'aspoka:a potr'e8y. Sa)o wspIJy&ie )oJe 8yH o8ustronnie u$ane i satys(ak&:onu:F&e9 nie )a :e$nak warunkIw $o twor'enia wspI#noty eroty&'ne:9 wspI#ne6o po'io)u pr'eJyH i $o'na5. Wspo)niane ro'8ieJno<&i rIwnieJ sF typowe i &'=sto w po&'Ftkowy) etapie $ane6o 'wiF'ku $opiero ro'wI: wspI#noty )aJe5skie:9 w'a:e)ne $o:r'ewanie i po6=8ia:F&a si= )io<H ro'wi:a:F struktur= potr'e8 eroty&'ny&7 w kierunku osiF6ania $o8re6o pr'ystosowania seksua#ne6o. A12 ?warunkowania wynika:F&e ' syste)u warto<&i WspI#ny <wiat warto<&i9 np. re#i6i:ny&79 wi$'enia <wiata9 postaw wo8e& #u$'i9 wspI#na (i#o'o(ia Jy&ia9 ro$'i&ie#stwa O spr'y:a:F powstawaniu $o8re6o pr'ystosowania seksua#ne6o. WspIJy&ie sta:e si= wIw&'as nie ty#ko :es'&'e :e$ny) ' waJny&7 &'ynnikIw :e$no&'F&y&79 a#e i sposo8e) wyraJania wspI#noty warto<&i. W ni) )oJna u:awniH postaw= wo8e& $ru6ie6o &'owieka9 wo8e& warto<&i Jy&ia. Wi=K re#i6i:na 'na:$u:e swo:e o$8i&ie w wi$'eniu seksu w inne: panora)ieP wkra&'a)y tu w istot= i (eno)eno#o6i= sakra)entu )aJe5stwa. S'ko$a9 Je u wie#u wier'F&y&7 osI8 te warto<&i sF tak tru$ne $o poF&'enia9 wi$'F :e ro'8ieJnie #u8 neutra#nie wo8e& sie8ie. Wynika to )oJe ' pewne: re'erwy wo8e& p&iowo<&i9 tru$no<&i 7ar)oni:ne6o i&7 powiF'ania. Brak wspI#noty re#i6i:ne: nie o'na&'a 8yna:)nie: nie)oJno<&i osiF6ni=&ia o$powie$nio wysokie6o po'io)u wspI#noty warto<&i9 repre'entu:F one po prostu pewnF inno<H. WaJna :est sa)a 'asa$a9 &e#9 :aki) :est wspI#nota <wiata warto<&i i :e: 7ar)oni:ne powiF'anie 'e s(erF p&iowo<&i i seksua#i')u.

Wspo)niane uwarunkowania wska'u:F9 :ak 'oJona :est $ro6a twor'enia $o8re6o pr'ystosowania seksua#ne6o. Wkra&'a)y na niF uwarunkowani swo:F naturF9 &aF pr'es'o<&iF9 wy&7owanie)9 nastawienia)i i po6#F$a)i. To9 Je osiF6a)y $o8re pr'ystosowania i wspI#not= eroty&'nF9 na po'Ir wy$a:e si= &'y)< nie&o$'ienny) i tru$ny). Wie#ka :est :e$nak pot=6a )io<&i i praw$F :est9 Je )io<H Lws'ystko )oJe"9 Je :est na:si#nie:s'y) &'ynnikie) pr'eks'ta&a:F&y) nas sa)y&7. !na wa<nie u)oJ#iwia powstanie :e$no<&i nawet ' pr'e&iwie5stw i rIJni&. D#ate6o tak waJna :est )otywa&:a 'awierania )aJe5stwa ' )io<&i9 :e: stae pie#=6nowanie i ro'wI:. D'i=ki nie: O :eJe#i nawet pr'ystowanie seksua#ne po&'Ftkowo 8=$'ie pr'e8ie6ao ' tru$no<&ia)i O stopniowo sta:e si= wspI#nie stwor'onF warto<&iF. To9 &o 8yo poten&:a#nF )oJno<&iF9 sta:e si= rea#ny) (akte). Zara'e) $o8re pr'ystosowanie seksua#ne :est pewne6o ro$'a:u teste) )io<&i i te6o9 &o F&'y o8ie strony. Cest $owo$e)9 Je partner'y potra(i#i stwor'yH :e$no<H i 8u$u:F swo:e s'&'=<&ie. ?$ane Jy&ie seksua#ne sta:e si= KrI$e) pr'eJyH i $o'na5 tru$ny&7 $o wypowie$'enia9 pr'eka'ania. Cakko#wiek wie#e powstao )iosny&7 traktatIw9 :e$nak i&7 autor'y pr'y'nawa#i9 Je to 'a )ao9 a8y o$$aH r'e&'ywisto<H. Wkra&'a)y tu 8owie) w s(er= &'e6o< niewyraJa#ne6o sowe). Istnie:e pewna ana#o6ia $o stanIw konte)p#a&y:ny&7 i )isty&'ny&7 O w&7o$'i si= w 8o6aty <wiat9 wo8e& ktIre6o :akJe niepora$ne wy$a:F si= sowa. SaintE_upery powie$'ia w 9May) 0si=&iu"9 Je na:waJnie:s'e :est niewi$o&'ne $#a o&'u9 $o8r'e wi$'i si= ty#ko ser&e). Ma to swo:e $o8re o$'wier&ie$#enie w u$any) pr'ystosowaniu seksua#ny)9 kie$y to niewyraJa#ne :est si#nie:s'e o$ sIw9 kie$y powsta:e wi=K na'ywana o8e&nie niewer8a#nF9 po'asownF9 niewyraJa#nF9 o 8ar$'o $yJy) nat=Jeniu i intensywno<&i. D#ate6o sus'na :est stara praw$a9 AAG 'e 'ako&7ani nie )us'F $o sie8ie )IwiH9 Je wi=&e: niJ sowa potra(i powie$'ieH i&7 )i#&'enie9 spo:r'enie9 6est. Niekie$y sys'y si= stwier$'enie9 Je pr'ystosowanie seksua#ne :est $#a wy8rany&79 nie kaJ$e)u :est $ane. *o'ornie :est to praw$'iwe. Wie#o<H ro')aity&7 'a8ur'e5 seksua#ny&79 sytua&:i kon(#iktowy&79 o'i=8o<&i '$a:e si= potwier$'aH t= wFtp#iwo<H. Ce$nak praw$a :est taka9 Je wspo)niane 'a8ur'enia nie ty#e )IwiF o nie)oJno<&i osiF6ania $o8re6o pr'ystosowania &o o tru$no<&ia&7 na te: $ro$'e. Wa<&iwie kaJ$y 'wiF'ek oparty na $o:r'ae:9 praw$'iwe: )io<&i $ysponu:e takF poten&:a#nF )oJno<&iF. *r'ystosowanie seksua#ne w pro&esie twor'enia Zako&7ani twor'F&y wspI#not= )io<&i9 wkra&'a:F&y w <wiat Jy&ia eroty&'ne6o sta:F u pro6u pro&esu pr'ystosowania seksua#ne6o. WaJny wpyw na ten pro&es )a:F wy)ienione :uJ uwarunkowania i prawi$owo<&i9 w'a:e)na )io<H9 $o:r'ao<H9 ro$'a: po'aseksua#ny&7 wi='i9 wie$'a o po$stawa&7 Jy&ia seksua#ne6o9 po$no<&i9 natur'e psy&7oseksua#ne: ko8iety i )=J&'y'ny9 wspI#ny <wiat warto<&i9 typ oso8owo<&i9 &e&7y &7araktero#o6i&'ne9 o6I#na ku#tura itp. !8e&nie &7&ia8y) $oka$nie: pr'eana#i'owaH nie ty#e wyJe: wspo)niane $eter)inanty9 pr'ekra&'ao8y to 8owie) 6rani&e te6o ro'$'iau9 &o 8ar$'ie: eroty&'ne i seksua#ne prawi$owo<&i. 0u#tura wspIJy&ia seksua#ne6o Cakko#wiek ku#tury wspIJy&ia nie )oJna o$$'ie#iH o$ ku#tury Jy&ia :ako takie:9 sF one 8owie) 'e so8F niero'erwa#nie 'wiF'ane9 $#a wi=ks'e: pr'e:r'ysto<&i wyka$u wprowa$'a) taki wa<nie ter)in. 0u#tura wspIJy&ia na:o6I#nie: o'na&'a trosk= o wa<&iwy pr'e8ie6 ars a)an$ii9 wyks'ta&enie prawi$owe6o i w'a:e)nie satys(ak&:onu:F&e6o sty#u wspJy&ia suJF&e6o wyraJaniu )io<&i9 'aspoka:aniu potr'e8 eroty&'ny&7 o8u stron ora' nastawienia na pr'ekro&'enie 6rani& swe6o C w stron= (or)owania wspI#noty eroty&'ne: M.. Nie )a $oskonae6o9 typowe6o w'or&a wspIJy&ia seksua#ne6o. Wa<&iwie kaJ$y 'wiF'ek wyks'ta&a swI: wasny sty# wspIJy&ia9 ktIry :est oparty na w'a:e)ny&7 re#a&:a&79 potr'e8a&79 wraJ#iwo<&i i o&'ekiwaniu. Wie$'a seksua#na :est tu 8ar$'o po)o&na i wska'ana9 a#e nie $a:e ws'ystkie6o. Zna:o)o<H stre( ero6enny&7 ko8iety i )=J&'y'ny9 $rI6 wy'wa#ania or6a')u u ko8iety9 po'y&:i &'y te&7nik nie

$a:e :es'&'e ku#tury wspIJy&ia. 0aJ$y 'wiF'ek )usi na:pierw po'naH swo:e wasne o&'ekiwania9 prawi$owo<&i9 natur= psy&7oseksua#nF. Tak wi=& po'nanie sie8ie i $ru6ie: oso8y :est :e$nF ' po$staw ku#tury wspIJy&ia. *r'e' pies'&'oty9 $ia#o6 eroty&'ny9 )Iwienie o swy&7 o$&'u&ia&7 i $o'nania&79 o&'ekiwania&7 i potr'e8a&7 'ako&7ani po'na:F L)ap=" eroty&'nF swe6o &iaa i struktur= swy&7 potr'e8. Do te6o konie&'na :est wraJ#iwo<H9 su8te#no<H9 $e#ikatno<H i s'&'ero<H. MoJe si= np. oka'aH9 Je 8o$K&e w'rokowe AA1 sF w $any) 'wiF'ku wska'ane i potr'e8ne $o twor'enia o$powie$nie6o k#i)atu $o wspIJy&ia9 w inny) nato)iast 'wiF'ku po&'Ftkowe 'aJenowanie i skr=powanie )o6F e#i)inowaH potr'e8= taki&7 8o$K&Iw. ?$ane wspIJy&ie seksua#ne r'a$ko 8ywa $ane o$ ra'u9 twor'y si= :e na:&'=<&ie: stopniowo. Z$o#no<H $o pr'eJywania or6a')u u wie#u ko8iet ro'wi:a si= stopniowo i :e6o 8rak w po&'Ftka&7 wspIJy&ia :est &'y)< natura#ny) i prawi$owy). Spr'y:a :e$nak :e6o powstawaniu nie ty#ko o6I#ny k#i)at psy&7i&'ny i wi=K )i=$'y 'ako&7any)i9 a#e i po'nanie spe&y(iki seksua#no<&i $ane: ko8iety i $#ate6o pies'&'oty9 u:awnianie o$&'uH pr'e' ko8iet= po'wa#a:F Lo$kryH" $ro6= wy'wa#ania or6a')u. M=J&'y'na w po&'Ftka&7 wspIJy&ia :est ' natury swe: skonny $o pr'yspies'ony&7 reak&:i seksua#ny&7. Cest to uwarunkowane (i':o#o6i&'nie ora' 'wiF'ane ' sa)y) (akte) po&'Ftku wspIJy&ia. W )iar= po'nawania sie8ie i upywu pewne6o &'asu o8ie strony 9pr'ystosowu:F" $o sie8ie &'as swy&7 reak&:i seksua#ny&7. *o$o8nie 8ywa i ' ro$'a:a)i9 (or)a)i pies'&'ot9 uoJe5 &iaa. W )iar= post=pu:F&e: ewo#u&:i wi='i eroty&'ne: 'ako&7ani wyks'ta&a:F swI: wasny9 in$ywi$ua#ny sty# wspIJy&ia9 $ostosowany $o i&7 natur9 wraJ#iwo<&i9 (i':o#o6ii. W pro&esie ty) konie&'ny :est $ia#o6 eroty&'ny. *o#e6a on na w'a:e)ny) u:awnianiu wasny&7 reak&:i i potr'e8. Na$a# '8yt &'=sto spotyka si= oso8y9 ktIre uwaJa:F9 Je to partner powinien 'naH i&7 natur= seksua#nF i pr'y:)u:F postaw= 8iernF9 wy&'eku:F&F. Cest to o&'ywisty 8F$9 utru$nia:F&y powstanie pr'ystosowania seksua#ne6o. Inny) stereotype) :est )it aktywno<&i seksua#ne: )=J&'y'ny Mr'eko)o typowy $#a :e6o naturyN i 8ierno<H ko8iety MrIwnieJ r'eko)o natura#ne:N. Mit taki 'ro$'i si= w wyniku pewny&7 tra$y&:i ku#turowy&7 i o8y&'a:owo<&i seksua#ne:. We wspIJy&iu powinni<)y wyraJaH sie8ie9 a nie konwen&:e9 stereotypy i $#ate6o aktywno<H powinna wypywaH ' potr'e8y9 a nie ' konwen&:i. W nie:e$ny) 'wiF'ku wi=ks'F aktywno<H )oJe pr'e:awiaH ko8ieta i wynika to ' potr'e8 o8u stron. Cest to wIw&'as 'upenie prawi$owe i natura#ne ':awisko. 0u#tura wspIJy&ia wy)a6a autenty')u. Ceste<)y w ni) so8F9 wyraJa)y sie8ie i swo:e potr'e8y. D#a niektIry&7 osI8 ws'e#kie o$st=pstwa o$ typowo<&i wspIJy&ia sF traktowane :ako pato#o6ia9 wyra(inowanie. Cak :uJ wspo)niae)9 uoJenie &iaa :est sprawF potr'e8 i uwarunkowa5 (i':o#o6i&'ny&7 i $#ate6o np. t'w. po'y&:e 8o&'ne &'y inne nie )us'F 8yH 96ors'e" #u8 9#eps'e" o$ t'w. po'y&:i k#asy&'ne:. Wyra(inowanie po:awia si= wIw&'as9 6$y po'y&:a suJy :ako &e# sa) w so8ie9 :est ro'rywkF $#a w'8u$'enia po$'iwu i pr'ekonania o posia$aniu 8o6a&twa te&7ni&'ne6o. Tak wi=& postawa wo8e& $ane: pies'&'oty &'y uoJenia $e&y$u:F o i&7 warto<&i &'y 8raku warto<&i. 0u#tura wspIJy&ia o'na&'a rIwnieJ wraJ#iwo<H i to#eran&:= wo8e& $ru6ie: oso8y9 #i&'enie si= ' :e: potr'e8a)i9 '$anie). Nie )oJna )y<#eH :e$ynie o rea#i'owaniu swy&7 wasny&7 upo$o8a5 i potr'e8 kos'te) $ru6ie: oso8y. CeJe#i :e: np. nie o$powia$a $any typ pies'&'ot9 to nie )oJna $o ni&7 nakaniaH9 ')us'aH. *o$o8nie istotne :est $ostosowanie &'=stot#iwo<&i wspIJy&ia seksua#ne6o. Cak :uJ wspo)niae)9 :est ona 'rIJni&owana pr'e' te)pera)ent seksua#ny9 nastrI:9 potr'e8y. 0u#tura wspIJy&ia o'na&'a wypra&owanie pewne6o opty)a#ne6o )o$e#u &'=stot#iwo<&i wspIJy&ia9 &o wy)a6a to#eran&:i9 poro'u)ienia i w'a:e)ne6o po<wi=&enia. I$eae) 8yo8y $oskonae '6ranie ty&7 potr'e89 a#e nie 'aws'e :est to )oJ#iwe9 sF to 8owie) r'e&'y ')ienne i 8o6ato rIJni&owane. "e#e)" wspIJy&ia :est teJ $o8ro $ru6ie: oso8y i $#ate6o ku#tura wspIJy&ia 'aws'e po#e6a na

8raniu po$ uwa6= te6o9 &o si= $'ie:e w $ru6ie: oso8ie. Na po&'Ftku rIwnowa6a :est tu prawie 'aws'e &7wie:na. ?$ane pr'ystosowanie seksua#ne o'na&'a u(or)owanie 8o6ate: ku#tury wspIJy&ia9 $ostosowane: $o natury o8u stron. W'a:e)na po)o& Ce$ynie &'=<H 'wiF'kIw )a u$ane9 7ar)oni:ne wspIJy&ie seksua#ne. Wie#e inny&7 pr'eJywa okresy pr'e:<&iowy&7 niepowo$'e59 tru$no<&i9 'a8ur'e59 wynika:F&y&7 ' osa8ienia ryt)Iw (i':o#o6i&'ny&79 stanu '$rowia9 wie#u &'ynnikIw sytua&y:ny&79 stresIw itp. Na:&'=<&ie: te pr'e:<&iowe tru$no<&i 8ywa:F traktowane ' #=kie)9 :ako 'apowie$K powaJnie:s'y&7 'a8ur'e59 kie$y in$'ie: sF KrI$e) napi=H prestiJowy&7 i a)8i&:ona#ny&7 M'was'&'a u )=J&'y'nN. Wa<&iwie kaJ$y ro'po&'yna:F&y wspIJy&ie seksua#ne powinien pr'y:FH ry'yko pr'e:<&iowy&7 niepowo$'e59 a pr'yna:)nie: spo$'iewaH si= okresowe6o i&7 wyst=powania. CeJe#i 'wiF'ek )a wa<&iwy 9po$ka$"9 :aki) :est )io<H9 ku#tura9 8#isko<H9 stwar'a to po&'u&ie 8e'pie&'e5stwa. Niepowo$'enia )o6F pr'e)i:aH sa)oistnie #u8 wy)a6a:F niekie$y po)o&y 'e strony oso8y $ru6ie:. *o)o& taka po#e6a nie ty#ko na to#eran&:i i &ierp#iwo<&i M&7o&iaJ :est to 8ar$'o waJneN9 a#e i na aktywny) wF&'eniu si= we wspIJy&ie: )oJna np. uatrak&y:niH pr'y6otowanie $o wspIJy&ia9 re#aksowaH $ru6F oso8= pr'eJywa:F&F aktua#nie kry'ys. W wie#u pu8#ika&:a&7 po$awane sF konkretne pr'yka$y po)o&y 'e strony wspIpartnera w $ane6o typu 'a8ur'enia&7 seksua#ny&7. Na#eJy pr'y'naH9 Je o8e&nie &ora' wi=&e: )aJe5stw kor'ysta <wia$o)ie ' ty&7 in(or)a&:i9 traktu:F& wska'anF po)o& :ako &o< natura#ne6o i o&'ywiste6o. Ce$ynie w okre<#ony&7 pr'ypa$ka&7 wy)a6ana :est po)o& spe&:a#isty&'na9 a#e i wIw&'as wska'ana i potr'e8na :est wspIaktywno<H $ru6ie: oso8y. Do8re pr'ystosowanie seksua#ne wy)a6a <wia$o)e6o pr'y:)owania takie: postawy. Mus'= pr'y'naH9 Je po$o8ne wska'Iwki9 :ak 'a&7owywaH si= i po)a6aH w u:awnia:F&y&7 si= niepowo$'enia&7 seksua#ny&79 sF 8ar$'o potr'e8ne w popu#arny&7 wy$awni&twa&7. !s'&'=$'io8y to ' pewno<&iF wie#u $ra)atIw i ')nie:s'yo8y #i&'8= poten&:a#ny&7 pa&:entIw. AA4 *ra&a na$ so8F CeJe#i pr'ystosowanie seksua#ne traktu:e)y :ako 'a$anie9 &e#9 to 'ro'u)iaa :est konie&'no<H :e6o (or)owania9 pewne6o wysiku. W ty) pro&esie nie'8=$na :est pra&a na$ so8F. !8e:)u:e ona wie#e rIJny&7 'a6a$nie5. Ce$ny) ' ni&7 :est po6=8ienie wie$'y na te te)aty. Na po$stawie swo:e: $oty&7&'asowe: pra&y )o6= wyraKnie stwier$'iH9 Je pona$ poowa ws'ystki&7 spotykany&7 ru$nosS&i seksua#ny&7 i kon(#iktIw w )aJe5stwa&7 wynika ' niewie$'y &o $o prawi$owo<&i wspIJy&ia9 natury seksu9 p&iowos&i9 ewo#u&:i eroty&'ne: 'wiF'ku. Niewie$'a9 stereotypy9 )ity9 irra&:ona#ne ko)p#eksy sta:F si= KrI$e) $ra)atIw9 6$y ty)&'ase) niekie$y sa)a #ektura )oJe 8yH wystar&'a:F&y) L#ekarstwe)" $#a i&7 usuni=&ia. Nie 'na&'y to9 Je kaJ$e )aJe5stwo )a '$o8ywaH :akie< spe&:a#ne kwa#i(ika&:e. Wystar&'y po'nanie 'asa$ (i':o#o6ii wspIJy&ia ' :e$ne: popu#arne: ksiFJki9 po$r=&'nika po<wi=&one6o Jy&iu )aJe5skie)u9 a8y wypeniH #uk=. Cak wie#e $aa wie#u #u$'io) #ektura np. L! s'tu&e )io<&i" E. +ro))a. RIwnieJ nowe raporty seksuo#o6i&'ne wyraKnie potwier$'iy (akt poprawy :ako<&i i ku#tury wspIJy&ia seksua#ne6o $'i=ki pro&esowi u<wia$a)iania seksua#ne6o. Inny) e#e)ente) pra&y na$ so8F :est po'nanie sie8ie9 t'n. swe: natury psy&7oseksua#ne:9 )e&7ani')Iw steru:F&y&7 nas'y)i 'a&7owania)i9 uwarunkowa5 wypywa:F&y&7 ' nas'e6o Jy&ia i $o<wia$&'e5. ? ko8iety s'&'e6I#nie waJne :est po'nanie natury po$no<&i9 &o pr'e&ieJ :est tak waJne w pr'y:)owaniu postawy steru:F&e: wasnF po$no<&iF9 a nie #=ku pr'e$ niF M&o rIwnieJ o$8i:a si= na pr'ystosowaniu seksua#ny)N. Da#s'y) etape) :est <wia$o)e (or)owanie sie8ie9 'n. wyks'ta&enie po'ytywny&7 postaw wo8e& p&iowos&i9 seksua#i')u9 wspIJy&ia9 u(or)owanie sie8ie :ako twIr&y9 wypra&owanie &'ynne: i aktywne: postawy wo8e& ku#tury seksua#ne:.

D#a $o8re6o pr'ystosowania seksua#ne6o waJne :est ks'tatowanie u)ie:=tno<&i sterowania reak&:a)i seksua#ny)i O po$stawowe6o warunku $#a ku#tury wspIJy&ia M&o :est 'was'&'a 'a$anie) )=J&'y'nyN. WIw&'as $'i=ki pra&y na$ so8F uatwia)y twor'enie wspI#noty ' $ru6F oso8F. *r'es'ko$y w twor'eniu pr'ystosowania seksua#ne6o W pro&esie (or)owania pr'ystosowania seksua#ne6o pr'es'ko$F )o6F 8yH tak rIJne &'ynniki9 :ak np. niewie$'a9 nie$o:r'ao<H9 8rak $8ao<&i o ku#tur= wspIJy&ia9 rIJne postawy wo8e& seksu i p&iowos&i9 'a8ur'enia seksua#ne it$. !8e&nie 'atr'y)a)y si= na$ na:&'=<&ie: spotykany)i pr'es'ko$a)i9 na:8ar$'ie: typowy)i. Nastawienie na $ane9 6otowe Wie#e osI8 o&'eku:e we wspIJy&iu seksua#ny) s'y8ki&7 suk&esIw. *ierws'y kontakt traktu:F :ako spraw$'ian L$ostosowania" i :eJe#i AAD prI8y wypa$nF niepo)y<#nie9 'rywa:F wi=K9 pr'eJywa:F ko)p#eksy9 wpa$a:F w po&'u&ie winy9 po&'u&ie &7oro8y. Nie:e$nokrotnie $o pora$ni '6as'a:F si= oso8y :uJ po pierws'y&7 kontakta&79 $o)a6a:F& si= #e&'enia w wyniku r'eko)y&7 'a8ur'e5. Cest to )e&7ani') 8ar$'o ro'pows'e&7niony w nas'e: o8y&'a:owo<&i. Wynika on 'arIwno ' rosnF&e6o popu#ary'owania 'a6a$nie5 seksua#ny&79 :ak i ' wy&'u#enia na osiF6anie powo$'enia i suk&esIw w ro#i )=skie:ko8ie&e: &'=sto sprowa$'any&7 :e$ynie $o seksua#ne6o wy)iaru. Niekie$y &i 'ako&7ani9 ktIr'y sF autenty&'ni w swy&7 u&'u&ia&79 we wspIJy&iu seksua#ny) 6ra:F ro#= Lna)i=tny&7 ko&7ankIw"9 &7&F& sprostaH 'a$aniu wyka'ania si= wo8e& $ru6ie: oso8y. 0o8iety wIw&'as u$a:F np. pr'eJywanie or6a')u. RIwnieJ po$&'as wyka$Iw w <ro$owiska&7 )o$'ieJowy&7 $o<H &'=sto spotyka) po$o8nF postaw= o&'ekiwania na s'tuk= seksua#nF $anF naty&7)iast9 a nie wypra&owanF. *o$o8ne nastawienie )oJe nawet unie)oJ#iwiH powstanie pr'ystosowania seksua#ne6o9 6$yJ wo8e& $ru6ie: oso8y pr'y:)u:e si= postaw= o&'ekiwania9 a8y Lwyka'aa si=". Wy$a:e )i si=9 Je :est to 'a6a$nienie9 ktIre na#eJy konie&'nie po$kre<#aH w pe$a6o6i&e seksua#ne: i w pora$ni&twie '8iorowy). E6o&entry') seksua#ny !kre<#enie Lseksua#ny" nie :est pr'ypa$kowe. E6o&entry') )oJe wynikaH ' o6I#ne: postawy Jy&iowe:9 :est tota#ny9 a#e )oJe teJ sprowa$'aH si= $o s(ery seksua#ne:9 np. w wyniku pewny&7 uwarunkowa5 ' pr'es'o<&i. CeJe#i np. ro'po&'nie wspIJy&ie seksua#ne oso8a9 ktIra w pr'es'o<&i nao6owo sa)o'aspoka:aa si= i roso u nie: w&iFJ ukierunkowanie na sa)oo8serwa&:= i kon&entra&:= na sie8ie Mina&'e: na'ywa)y to 7o)oeroty')e)N9 to wspIJy&ie )oJe 8yH natura#ny) kontynuowanie) te: postawy. We wspIJy&iu e6o&entry') po#e6a na potr'e8ie rea#i'owania wasny&7 potr'e8 eroty&'ny&79 osiF6aniu pr'y:e)no<&i9 nato)iast oso8a partnera sta:e si= nar'=$'ie)9 instru)ente) Mpostawa instru)enta#naN. WspIJy&ie suJy $o8ru wasne6o C 9 nie )a nato)iast wy)iaru wi='iotwIr&'e6o9 wspI#notorowe6o. E6o&entry') )oJe pr'y8ieraH rIJne (or)y: o$ $FJenia $o u'yskania wasne: pr'y:e)no<&i $o rea#i'owania upo$o8a5 Mnp. wyra(inowany&79 perwersy:ny&7N9 pr'y 8raku #i&'enia si= ' u&'u&ia)i $ru6ie: oso8y. "'=stF (or)F e6o&entry')u :est np. nar'u&anie wasne: &'=stot#iwo<&i wspIJy&ia9 8e' #i&'enia si= ' o$)ienny)i potr'e8a)i $ru6ie: oso8y. *ostawa e6o&enry&'na unie)oJ#iwia powstanie pr'ystosowania seksua#ne6o #u8 $a:e 'u$'enie :e6o istnienia. InnF9 8ar$'ie: 'awoa#owanF (or)F e6o&entry')u :est pr'y:)owanie wasny&7 $o<wia$&'e5 i upo$o8a5 :ako prawi$owy&7 i wa<&iwy&7. Do<H &'=sto np. spotyka si= :es'&'e sytua&:e9 Je )=J&'yKni u'na:F :e$ynie stosunek :ako wa<&iwF $ro6= wy'wa#ania or6a')u u ko8iety9 a (or)= wy'wa#ania or6a')u pr'e' pies'&'oty traktu:F :ako Lnienor)a#nF"9 niewa<&iwF. MoJe to w konsekwen&:i 1> O Seks partnerski AA> prowa$'iH $o powstania wtIrne: o'i=8o<&i p&iowe: u ko8iety. Do8re pr'ystosowanie seksua#ne o'na&'a wyks'ta&enie M. O wspI#noty eroty&'ne: 8=$F&e: wypa$kowa w'a:e)ny&7 potr'e89 o&'ekiwa5 i upo$o8a5.

Nieautenty&'ne )otywy wspIJy&ia seksua#ne6o D#a niektIry&7 osI8 ro'po&'=&ie wspIJy&ia :est )otywowane nie ty#e potr'e8F wyraJania )io<&i $o $ru6ie: oso8y9 potr'e8a)i wi'iotwIr&'y)i9 &o )anipu#a&y:ny)i9 np. &7=&iF po'yskania $ru6ie: oso8y9 utr'y)ania :e: pr'y so8ie9 u&ie&'kF o$ sa)otno<&i9 ro'a$owania swoi&7 neuroty&'ny&7 napi=H9 posia$anie $'ie&ka M:ako &e#u sa)e6o w so8ie9 w o$erwaniu o$ uka$u partnerskie6oN. Inne )otywy sF 8ar$'ie: ukryte9 po$<wia$o)e9 np. wspIJy&ie )oJe saH si= oka':F $o rywa#i'a&:i9 $o)ina&:i9 a nawet karania9 u:awniania swo:e: pr'ewa6i na$ $ru6F oso8F. Nieautenty&'ne )otywy wspIJy&ia sF s'&'e6I#nie typowe $#a osI8 neuroty&'ny&79 ktIre )a:F 'a&7wianF '$o#no<H wykra&'ania w 6rani& swe6o C . *r'e$stawiony&7 )otywIw nie )oJna o&eniaH w kate6oria&7 L$o8re" O L'e"9 sF one 8owie) &'=sto nie<wia$o)e9 tru$ne $o o$kry&ia. RIwnieJ &'=sto towar'ys'F )otywo) wi='iotwIr&'y) wypywa:F&y) ' )io<&i9 a#e wIw&'as :est istotne9 ktIra ' ty&7 ten$en&:i $o)inu:e. Motywy nieautenty&'ne nie o'na&'a:F w konsekwen&:i nieu$ane6o wspIJy&ia9 np. oso8y sa$o)aso&7isty&'ne )o6F 8yH 8ar$'o usatys(ak&:onowane swo:F wi='iF eroty&'nF9 a#e wIw&'as nie rea#i'u:e si= w nie: pena9 $o:r'aa )io<H9 wspI#nota M.9 pr'ekra&'a:F&a 6rani&e C . Inne nieautenty&'ne )otywy wynika:F ' wie#u popu#arny&7 stereotypIw9 np. wspIJy:e si= po to9 a8y 'aspokoiH potr'e8y seksua#ne partnera O La8y nie pos'e$ $o inne:" O #u8 po to9 a8y L)ieH spokI: w $o)u". 0on(#ikty i napi=&ia w Jy&iu )aJe5ski) Zro'u)iae9 Je nieporo'u)ienia )i=$'y )aJonka)i9 tu)ione ura'y9 nawarstwia:F&e si= u&'u&ia ne6atywne9 ro'&'arowania9 spi=&ia 'na:$u:F swo:e o$8i&ie w Jy&iu seksua#ny). Niepraw$'iwe :est twier$'enie9 Je L$'ie5 $'ie#i9 a no& F&'y"9 :est to 8owie) )oJ#iwe ty#ko na krItki okres #u8 wIw&'as9 kie$y wspIJy&ie suJy :e$ynie potr'e8o) 8io#o6i&'ny). Ws'ystkie ten$en&:e Lo$" 'wiF'ku 'akI&a:F pro&es pr'ystosowania seksua#ne6o i :eJe#i nawet 8yo ono nie6$y< u$ane9 to na&isk sytua&:i kon(#iktowy&7 )oJe ro'8iH wi=K eroty&'nF i $oprowa$'iH $o wtIrny&7 'a8ur'e59 np. i)poten&:i w o$niesieniu $o okre<#one: oso8y9 o'i=8o<&i itp. Tak wi=& to ws'ystko9 &o $'ie:e si= )i=$'y )aJonka)i9 )a powiF'anie 'e s(erF seksua#nF9 o$8i:a si= na nie:. Nie:e$nokrotnie sy6nae) narasta:F&y&7 ten$en&:i Lo$" 'wiF'ku sF wa<nie po:awia:F&e si= tru$no<&i seksua#ne w po'ornie u$any) 'wiF'ku. MaJonkowie niera' )IwiF: Lws'ystko )i=$'y na)i uka$a si= $o8r'e ' wy:Ftkie) Jy&ia seksua#ne6o" O $opiero AAB $oka$nie:s'a ana#i'a i&7 'wiF'ku wska'u:e9 Je tru$no<&i seksua#ne nie w'i=y si= ' powietr'a9 a#e )a:F swo:e KrI$a w tu)iony&7 )otywa&79 &'=sto nawet nie<wia$o)y&7. *ato#o6ia seksua#na Nerwi&owe reak&:e seksua#ne i nerwi&e seksua#ne sF $o<H &'=sty) ':awiskie) w wie#u 'wiF'ka&7. RIJne sF i&7 pr'y&'yny i )e&7ani')y ro'wo:u9 a#e sa) (akt istnienia taki&7 'a8ur'e5 )oJe 'akI&iH #u8 unie)oJ#iwiH powstanie pr'ystosowania seksua#ne6o. NiektIre oso8y &'eka:F aJ L)inF sane"9 naraJa:F& w ten sposI8 'wiF'ek na nasi#enie ten$en&:i Lo$" i w'8u$'enie ne6atywny&79 wtIrny&7 reak&:i u $ru6ie: oso8y. WaJne 8yo8y wprowa$'enie pora$ni&twa pr'e$)aJe5skie6o9 6$yJ start $o )aJe5stwa pr'y istnie:F&y&7 'a8ur'enia&7 seksua#ny&7 M'a7a)owania9 stu)ienia9 #=ki9 ura'y9 o'i=8o<HN )oJe 8yH KrI$e) pIKnie:s'e: pato#o6ii wspIJy&ia. *o$o8nie niektIre oso8y ' wyraKny)i ten$en&:a)i 7o)oseksua#ny)i traktu:F )aJe5stwo :ako (or)= u&ie&'ki o$ swoi&7 skonno<&i i usiowania 8y&ia Lnor)a#ny)". Ro$'i to :e$ynie tru$no<&i i $ra)aty. Sa) (akt wystFpienia pato#o6ii wy)a6a #e&'enia9 a na$a# niestety spotyka si= w 6a8ine&ie )aJe5stwa ' wie#o#etni) staJe)9 ktIre pr'y&7o$'F wy&'erpane &'ekanie) na sa)oistnF popraw=. Za6a$nienie re6u#a&:i uro$'in 0aJ$y 'wiF'ek 'a&'yna:F&y wspIJy&ie sta:e pr'e$ 'a6a$nienie) re6u#a&:i uro$'in. Sterowanie po$no<&iF :est 'a$anie) o8u stron i wy)a6a wspI#ny&7 $e&y':i i wspIo$powie$'ia#no<&i. Do<H &'=sto spotyka) si= ' ten$en&:F $o pr'er'u&ania

o$powie$'ia#no<&i na :e$nF 'e stron9 postawF 8e'troski O 9 :ako< to 8=$'ie" O #u8 $'iaa5 $oraKny&7. L=k pr'e$ &iFJF9 o8&iFJenie o$powie$'ia#no<&iF 'a re6u#a&:= uro$'in9 nar'u&enie )eto$y pr'e' $ru6F oso8=9 wy8Ir )eto$y 'akI&a:F&e: (i':o#o6i= wspIJy&ia seksua#ne6o9 postawa antykon&ep&y:na9 )o6F 'akI&aH ro'wI: pr'ystosowania seksua#ne6o. !$powie$'ia#ne ro$'i&ie#stwo9 po'nanie po$no<&i9 w'a:e)na wspIpra&a i <wia$o)a wspIo$powie$'ia#no<H sF po$stawowy)i 'aoJenia)i w pro&esie twor'enia u$ane6o pr'ystosowania seksua#ne6o. 1>" + Z. R."I * RTNERS0IEG! Ry&ie we $wo:e9 wspI#nota partnerska9 'a&'yna:F&a si= o$ t'w. &7o$'enia 'e so8F9 a ko5&'F&a si= w staro<&i9 o8e:)u:e wie#e etapIw twor'F&y&7 pewnF #ini= ewo#u&y:nF. Ma:F one spe&y(i&'ne &e&7y9 stawia:F nie&o inne wy)a6ania9 wyraJa:F rIJne potr'e8y. Wprowa$'enie takie6o 'rIJni&owania :est potr'e8ne $#a $oka$nie:s'e6o o)Iwienia wspI#noty )aJe5skie:. !kres pierws'y&7 )iesi=&y Tra$y&y:nie 'a&'yna si= po o8r'=$a&7 <#u8ny&79 o8e:)owa t'w. )iesiF& )io$owy9 'a6ospo$arowywanie si=. W o8y&'a:owo<&i #u$owe: towar'ys'yy )u pewne rytuay9 &'ynno<&i )a6i&'ne9 r np. uro&'yste wprowa$'enie panny )o$e: $o $o)u pana )o$e6o. # W wie#u )aJe5stwa&7 'apo&'Ftkowywa wi=K seksua#nF. !8e&nie ten okres :est 'na&'nie 8ar$'ie: 'rIJni&owany. D#a niekI ry&7 )aJe5stw o'na&'a kontynuowanie $oty&7&'asowe6o sty#u Jy&ia9 ktIry 'osta o(i&:a#nie 'a#e6a#i'owany. D#a inny&7 o'na&'a po&'Ftek # wspI#ne6o 'a)ies'kania9 twor'enia 6ospo$arstwa $o)owe6oP '$e&y1 $owana )nie:s'o<H kontynuu:e tra$y&y:ne o8y&'a:e. Cakie sF po$stawowe &e&7y i tru$no<&i te6o okresuU Owia$o)o<H 'ostania )aJe5stwe) 'wi=ks'a po&'u&ie 8e'pie &'e5stwa9 sta8i#i'u:e )io<H9 wy'wa#a opty)i')9 &7=H ur'F$'enia si=. ? osI8 'a)ies'ku:F&y&7 wspI#nie :est KrI$e) rIJnoro$ny&7 $o<wia$&'e59 po'nawania pr'y'wy&'a:e59 konie&'no<&i uoJenia p#anu $nia9 ro'$'ie#enie &'ynno<&i. I) )nie: 'na#i<)y sie8ie popr'e$nio9 ty) wi=ks'e )o6F 8yH ro'&'arowaniaP na:&'=<&ie: wte$y wa<nie 'a&'yna si= 9wa#ka o wa$'="9 o kierowni&two. *raw$'iwa ra$o<H ' )oJ#iwo<&i stae6o pr'e8ywania 'e so8F &'=sto powo$u:e9 'e po$'ia rI# i (unk&:i o$8ywa si= 8e'kon(#iktowo. i !$$'ie#ne9 sa)o$'ie#ne )ies'kanie 8yo8y na:#eps'y) 'apo&'Ftkowanie) Jy&ia )aJe5skie6o. Za)ies'kiwanie u ro$'iny ktIre6o< ' )aJonkIw stanowi poten&:a#ne nie8e'pie&'e5stwo i ty#ko wy:Ftkowo P w taki&7 warunka&7 wspIJy&ie uka$a si= '6o$nie. Twor'y si= <wia$o)o<H M.9 'apo&'Ftkowu:e nowy okres Jy&ia9 wie#kie: pr'y6o$y. W pr'eJy&ia&7 wie#u osI8 :est to okres na:)i#e: wspo)inany. "'as $o uro$'enia pierws'e6o $'ie&ka :est po<wi=&ony na pr'y:e)no<&i9 ro'rywki9 7o88y9 w'a:e)ne pr'e8ywanie w nowy) 'a&is'u $o)owy). Ry&ie seksua#ne :est waJny) e#e)ente) w'a:e)ne6o po'nawania9 wyraJania swe: )io<&i9 pra6nienia 8y&ia s'&'=<#iwy). Nieu$ane9 kon(#iktowe wspIJy&ie seksua#ne 8ywa 8o#esny) $o<wia$&'enie)P &'=<H )aJonkIw po)a6a so8ie9 inni #i&'F9 Je sa)o )inie9 ws'ystko si= uoJy9 a#e 8ywa:F sytua&:e9 Je nieu$ane wspIJy&ie seksua#ne prowa$'i $o ro'e:<&ia si=9 wy'wo#enia wstr=tu9 nie&7=&i9 a6res:i. !kres pierws'e6o $'ie&ka "ora' wyraKnie: 'arysowu:F si= $wie ten$en&:eP $'ie&ko pr'y&7o$'i na <wiat wkrIt&e po <#u8ie9 &'=sto pr'yspies'a:F& $e&y':e 'awar&ia )aJe5stwa. Tr'e8a pr'y'naH9 Je nie :est to sytua&:a opty)a#na. Dru6a ten$en&:a9 to o$$a#anie naro$'in pierws'e6o $'ie&ka. W pora$ni )o$'i )aJonkowie $ek#aru:F okres >@ #a. Na:&'=<&ie: po$awane )otywy9 to o8iektywna sytua&:a )ateria#na9

)ies'kaniowa9 &7=H pr'e$uJenia 8e'troskie6o Jy&ia9 o8awy 'wiF'ane ' posia$anie) $'ie&ka itp. Warto :e$nak 'a'na&'yH9 Je o$ka$anie naro$'in $'ie&ka AA2 AA3 wiFJe si= ' pewny) 'a6roJenie): )oJe )inFH wiek 8io#o6i&'nie na:8ar$'ie: warto<&iowy $#a pierws'e: &iFJy ko8iety M$o A> #atN9 wi=K )aJe5ska )oJe ro'#uKniH si= w wyniku LJy&ia $#a pr'y:e)no<&i"9 atrak&y:no<H seksua#na )oJe u#e& osa8ieniu i wIw&'as $a#s'e trwanie )aJe5stwa sta:e po$ 'nakie) 'apytaniaP uroki Jy&ia9 pewna wy6o$a )o6F 'nie&7=&iH $o posia$ania $'ie&ka w o6I#e. Wy$a:e si=9 Je na:8ar$'ie: opty)a#ny) )o$e#e) :est posia$anie $'ie&ka w pierws'y&7 4 #ata&7 )aJe5stwa9 Cakie 8ywa:F wte$y pro8#e)yU Tru$no<&i 'wiF'ane ' wy&7owanie) $'ie&ka9 'or6ani'owanie) opieki. Brak pr'y6otowania ro$'i&Iw $o rI# ro$'i&ie#ski&7. Do)inu:e po&'u&ie 8e'ra$no<&i9 stany po$enerwowania i niepoko:u )o$y&7 )atek po'8awiony&7 :aki&7ko#wiek $o<wia$&'e5 ' wasny&7 $o)Iw ro$'inny&7. Z)iana wSkonste#a&:i ro$'inne:. ? niektIry&7 ko8iet $'ie&ko o'na&'a o$suni=&ie o$ sie8ie )=Ja9 pr'eniesienie 6o na $a#s'y p#an9 &o ro$'i u nie6o (rustra&:=9 wy&'u#enie. S'&'e6I#nie $uJy) 8=$e) :est twor'enie uka$u )atka$'ie&ko o8ok #u8 pr'e&iw )=Jowi. 0o8ieta )usi tu wyka'aH $uJo taktu9 ro'sF$ku9 a nawet strate6ii9 a8y nie 'ra'iH so8ie )=Ja9 a wprost pr'e&iwnie9 :es'&'e 8ar$'ie: 'wiF'aH 6o 'e so8F. Tru$no<&i seksua#ne wynika:F&e ' okresIw pr'erwy we wspIJy&iu9 ' konie&'no<&i 'apo8ie6ania &iFJy. ? niektIry&7 ko8iet pr'e:<&iowo 'anika:F #u8 'na&'nie sF sa8s'e potr'e8y seksua#ne9 inne pr'e' 'anie$8anie9 niepr'ywiF'ywanie wa6i $o wasne6o wy6#F$u )o6F utra&iH atrak&y:no<H seksua#nF. S'&'e6I#nie $uJo potr'e8a taktu i wyro'u)iao<&i 'e strony )=Ja. *o$'ia (unk&:i w 6ospo$arstwie $o)owy). "'=<H )=J&'y'n pr'eprowa$'a ostry po$'ia 'a:=H $o)owy&7 na L)=skie" i Lnie)=skie"9 ' ty) Je 'na&'nie wi=&e: :est ty&7 ostatni&7. Za&'yna:F si= pierws'e kon(#ikty9 Ja#e9 wypo)inania. W wie#u ku#tura&7 $'ie&i nie:ako no8i#itu:F ro$'i&Iw9 a sa)o i&7 naro$'enie :est wie#ki) <wi=te)9 wy'wa#a:F&y) nieukrywanF $u)= ro$'i&Iw. W &ywi#i'a&:a&7 Ws&7o$u niepo$no<H 8ya wyra'e) kary nie8ios9 7a58y9 &7oro8y9 a po$no<H pr'e$)iote) $u)y9 powaJania. !kres (unk&:i wy&7owaw&'y&7 W ty) okresie )aJonkowie utwor'y#i :uJ #eps'F #u8 6ors'F wspI#not=9 i&7 )io<H osiF6a peni= wyra'u9 'na:F :uJ $o8r'e sie8ie i swo:e pr'y'wy&'a:enia9 wyks'ta&i#i pewien sty# Jy&ia &o$'ienne6o9 spe&y(i&'ny k#i)at $o)u. W'a:e)ne po'nanie9 wspI#nota u)oJ#iwia:F &ora' &'=<&ie: poro'u)iewanie si= 8e' sIw9 pr'e' )i)ik=9 6esty9 spo:r'enie9 Ce$nF ' na:waJnie:s'y&7 (unk&:i Jy&ia )aJe5skie6o sta:e si= pro&es wy&7owania $'ie&i. Cest to nowa ro#a o wie#kie: i $oniose: ran$'e. Tu wa<nie (or)u:e si= pr'ys'a oso8owo<H &'owieka9 6$yJ okres $'ie&i5stwa :est na:waJnie:s'y w )o$e#owaniu i (or)owaniu oso8owo<&iP 'was'&'a waJne sF pierws'e #aa9 pierws'y&7 > #at. Na ro$'i&a&7 spo&'ywa 'ae) wie#ka o$powie$'ia#no<H 'a ks'tat i typ pr'ys'e: oso8owo<&i. Cakie sF na:&'=<&ie: spotykane postawy )aJonkIw wo8e& (unk&:i wy&7owaw&'y&7N *ostawa spontani&'na9 Jywioowa9 &7araktery'u:F&a si= $'iaanie) na 'asa$'ie spontani&'ny&7 reak&:i9 na:&'=<&ie: )ao pr'e)y<#any&7. ?waJa si= wIw&'as9 Je na:waJnie:s'e :est post=powanie Lnatura#ne"9 a u)ie:=tno<&i wy&7owaw&'e istnie:F sa)e pr'e' si=. Tu )aJonkowie u:awnia:F swo:e praw$'iwe &e&7y9 8=$y popenione pr'e' swy&7 wasny&7 ro$'i&Iw9 aspira&:e i $FJenia. !so8y nerwowe9 i)pu#sywne s'y8ko np. kar'F $'ie&i9 traktu:F :e :ako istoty w peni o$powie$'ia#ne9 nie sF wyro'u)iae9 a :e$no&'e<nie pr'e:awia:F skra:nie ')ienne stany nastro:owe. W 'a#eJno<&i o$ ni&7 pr'e:awia:F takie #u8 inne

'a&7owania wo8e& $'ie&i. Te6o typu postawy atwo $oprowa$'a:F $o powstania 'a8ur'e5 nerwi&owy&7 u $'ie&i9 #=kIw9 'a7a)owa5 #u8 postaw 8untowni&'y&79 aspoe&'ny&7. *ostawa per(ek&:o) sty&'na &7araktery'u:e si= powaJny) traktowanie) pr'e' )aJonkIw o8owiF'kIw wy&7owaw&'y&7. Ce$ni post=pu:F '6o$nie ' 'asa$a)i 'awarty)i w po$r=&'nika&79 traktu:F& :e $osownie9 skrupu#atnie9 8e' &e&7 p#asty&'no<&i9 nie usiu:F& $ostosowywaH i&7 $o wasne: sytua&:i. "7&F wy&7owaH pr'ys'y&7 Lwie#ki&7" #u$'i i $#ate6o po'8awia:F swo:e $'ie&i ws'e#ki&7 urokIw $'ie&i5stwa9 o8ar&'a:F& :e :uJ o$ w&'esny&7 #at wie#o)a o8owiF'ka)i i pIKnie: &7wa#F si= osiF6ni=&ia)i9 np. w (or)ie popisIw pr'e$ 'na:o)y)i. Inni pra6nF wy&7owaH $'ie&i na Lpor'F$ny&7" #u$'i9 a#e ro'u)ie:F pr'e' to ry6orysty&'ne nakanianie $o por'F$ku9 pr'estr'e6ania p#anu $nia9 surowo<H. Te6o typu postawa rIwnieJ wywou:e niepoko:F&e konsekwen&:e w ro'wo:u )o$y&7 oso8owo<&i9 prowa$'F& $o postaw #e6a#isty&'ny&79 'a7a)owa5 ro'wo:u9 tu)ie59 a 'ate) nerwi&9 pr'e&iFJenia. *ostawa ra&:ona#na9 w ktIre: wy&7owanie :est re'u#tate) pr'e)y<#any&7 $'iaa59 p#asty&'no<&i9 k#i)atu &iepa9 ser$e&'no<&i9 $ostosowywania taki&7 #u8 inny&7 (or) wy&7owaw&'y&7 w 'a#eJno<&i o$ typu psy&7i&'ne6o $'ie&ka9 w ktIre: pr'ewaJa:F na6ro$y na$ kara)i9 a i te sF $ostosowane $o typu 'asu6 i pr'ewinie5. StaroJytni uwaJa#i9 Je (unk&:e spoe&'ne )o6F sprawowaH ty#ko &i9 ktIr'y we wasny) $o)u potra(iF wa<&iwie post=powaH. So(ok#es )IwiP L0to w swoi) $o)u potra(i si= r'F$'iH9 ten stere) pa5stwa pokieru:e $o8r'e". A41 A4G Cakie wyania:F si= tu pro8#e)yU D'ie&i a8sor8u:F &'asowo9 $o)a6a:F si= kontaktu ' ro$'i&a)i9 ktIry) tru$no niekie$y 6o$'iH rIJnorakie o8owiF'ki ' ty)i potr'e8a)i. D'ie&i 8ywa:F inne o$ nas9 'a'na&'a:F swo:F oso8owo<H9 nie 'aws'e na) )iF9 )o6F 8yH i)pu#sywne9 nu$ne9 &o wy)a6a &ierp#iwo<&i. Typ wspI#noty )aJe5skie: :est atwo ro's'y(rowywany pr'e' $'ie&koP i) :est on 6ors'y9 ty) wi=ks'a :e6o (rustra&:a9 po&'u&ie 'a6roJenia. 0on(#ikt )i=$'y potr'e8a)i 'awo$owy)i9 ro'rywka)i9 &'ase) $#a sie8ie a o&'ekiwania)i $'ie&i )oJe $oprowa$'iH $o i'o#a&:i spoe&'ne: $'ie&ka9 $o traktowania 6o :ako pr'es'ko$y9 intru'a. Cest to niestety sytua&:a $o<H &'=sta9 praw$'iwy $ra)at nas'y&7 &'asIw. M. "'erwi5ski pis'e: LD'i< $opiero w )o$s'y&7 ro&'nika&7 ':awia si= nowy $ra)at9 ktIre6o opowie<&i stars'y&7 nie 'awiera:F: 'e: )io<&i $o ro$'i&Iw i 'e: $o $'ie&i9 )io<&i K#e o$w'a:e)niane:9 w ktIre: 8rak 'ro'u)ienia9 8rak e#e)entu pr'y:aKni. *r'etrwanie e6o&entry')u utru$nia9 a nawet unie)oJ#iwia 8y&ie ro$'i&a)i. ?pows'e&7nia:F&e si= :e$yna&two :est pro8#e)e) spoe&'ny)9 )oJe 8owie) w powaJny) stopniu utru$niaH uspoe&'nienie i $o8re ro'wi:anie si= oso8owo<&i. Ce$ny) ' testIw Jy&ia ro$'inne6o :est sposI8 sp=$'ania wo#ne6o &'asu. Ro$'iny9 w ktIry&7 8rak :est u$ane: wspI#noty9 po prostu L'a8i:a:F" &'as. Nato)iast ro$'iny s'&'=<#iwe &eniF so8ie kaJ$F wo#nF &7wi#=9 kie$y )o6F pr'e8ywaH 'e so8F. !kres (unk&:i wy&7owaw&'y&7 nie o'na&'a 8yna:)nie: 'atra&enia si= w po<wi=&eniu $#a $'ie&i9 waJna :est rIwnieJ )io<H9 ro'wi:anie wspI#noty )aJe5skie:. "akowite po<wi=&enie si= $'ie&io) :est sy6nae) nie8e'pie&'e5stwa9 o8:awe) kry'ysu wspI#noty )aJe5skie:. *o$stawowy) &e#e) i 'a$anie) te6o okresu :est stwor'enie s'&'=<#iwe6o $o)u9 w ktIry) &'u:F si= $o8r'e )aJonkowie9 i&7 $'ie&i9 ktIry $#a o8&y&7 :est atwy $o o$&'ytania i o$&'u&ia $'i=ki swe)u spe&y(i&'ne)u k#i)atowi i at)os(er'e.

Lata <re$nie )aJe5stwa Laa te sF okrese) sta8i#i'a&:i Jy&iowe:9 $okonywania 8i#ansu swy&7 osiF6ni=H i niepowo$'e59 o$&7o$'enia $'ie&i ' $o)u9 i&7 usa)o$'ie#niania si=. ! i#e w okresa&7 popr'e$ni&7 )oJna 8yo )ieH 'u$'enie9 o&'ekiwania9 Je :es'&'e )oJna wie#e ')ieniH9 osiF6nFH9 o ty#e o8e&nie :est si= 8ar$'ie: rea#ny). Ce<#i 8yy r'e&'ywiste9 upra6nione suk&esy9 atwie: o '$rowie psy&7i&'ne. Nie'aspoko:enie rIJnoro$ny&79 upra6niony&7 potr'e8 i o&'ekiwa5 ro$'i stan (rustra&:i9 nie'a$owo#enia ' sie8ie #u8 o8winiania oko#i&'no<&i9 oto&'enia9 a na:&'=<&ie: wspI)aJonka. W &o$'ienny) poJy&iu waJne sta:F si= pr'y'wy&'a:enia i nawykiP :eJe#i sF one u&iFJ#iwe9 pr'ykre9 nie)ie9 sta:F si= KrI$e) rIJnoro$ny&7 kon(#iktIw. S(era seksua#na pr'y8iera nie:e$nokrotnie &7arakter sta8i#i'a&:i9 )onotonii9 sereotypowo<&i9 )oJe nawet utru$niaH osiF6anie w'a:e)ne: 7ar)onii9 sF 8owie) okresy w')oJenia potr'e8 seksua#ny&79 ktIry&7 nie $ostr'e6a9 nie ro'u)ie $ru6a oso8a9 po$e:r'ewa:F& istnienie ko6o< tr'e&ie6o. Owia$o)o<H9 Je wie#e :uJ :est 'a na)i9 a &ora' )nie: pr'e$ na)i9 wi=ks'a i#o<H wo#ne6o &'asu9 sta8i#i'a&:a )ateria#na9 $okonanie po$su)owania $oty&7&'asowy&7 suk&esIw i poraJek O )o6F nie:e$nokrotnie ro$'iH popo&79 niepokI:9 Ja# Lstra&one6o Jy&ia". !$&'uwa)y 8rak w$'i=&'no<&i 'e strony $'ie&i9 i&7 o$e:<&ie9 'aoJenie ro$'iny. "'=ste nie'ro'u)ienie9 pra6nienia e)an&ypa&y:ne )o$y&7 po6=8ia:F ten stan niepoko:u. RIJne sF wy:<&ia9 sposo8y rea6owania: Mora#i'owanie9 prawienie ka'a59 owe synne i 'aws'e 'nane wy8r'y$'anie na teraKnie:s'o<H9 6#ory(ika&:a pr'es'o<&i Lta)te6o" spoe&'e5stwa9 utyskiwanie na stan )ora#no<&i. S'ukanie 'apo)nienia pr'e' 'wi=ks'enie i#o<&i pra&y9 'a:=H. I'o#owanie si=9 'a)ykanie si= w kr=6u swy&7 nawykIw9 pr'y'wy&'a:e59 wspo)nie5 ' pr'es'o<&i. *o6o5 'a pr'y:e)no<&iF9 s)akowanie) Jy&ia 'a ws'e#kF &en=9 Lna$ra8ianie 'a#e6o<&i". Nie:e$nokrotnie pos'uku:e si= nowy&7 pr'eJyH )iosny&79 ktIre po)a6a:F spraw$'iH sie8ie9 swF atrak&y:no<HP )o6F rIwnieJ 8yH (or)F u&ie&'ki9 'apo)nienia si=9 'e)sty wo8e& wspIpartnera 'a :e6o nie&7=H $o wspIJy&ia it$. Wie#e :e$nakJe osI8 wkra&'a w ten okres Jy&ia ' opty)i')e)9 ra$o<&iF Jy&ia9 &7=&iF 8y&ia w<rI$ )o$y&79 ' usiowanie) ro'u)ienia i&7. I) wi=ks'y 'akres ku#tury9 'ainteresowa59 ak&epta&:i warto<&i Jy&ia9 u)ie:=tno<&i wspIJy&ia ' inny)i9 ty) #eps'a psy&7i&'na 7ar)onia. NiektIr'y o$na:$u:F ra$o<H pr'e' pr'e8ywanie w<rI$ )o$y&79 'a:=&ie si= $'ieH)i9 inni pr'e' po$rIJe it$. Troska o w'a:e)ne $o'nania i pr'eJy&ia seksua#ne )oJe utr'y)ywaH po'ytywnF wi=K seksua#nF. !kres pr'ekwttania *r'ekwianie :est okrese) Jy&ia 'wiF'any) ' wie#o)a irra&:ona#ny)i 'a&7owania)i9 o8awa)i9 stereotypa)i &o $o r'eko)e6o 'aniku poten&:i9 '$o#no<&i o$&'uwania pr'y:e)no<&i seksua#ny&79 'aniku )io<&i it$. Inny)9 $o<H ro'pows'e&7niony) 8=$e)9 :est utoJsa)ianie pr'ekwitania ' p&iF ko8ie&F9 6$y ty)&'ase) wyst=pu:e ono i u )=J&'y'n9 &7o&iaJ 8e' tak wyraKny&7 pr'e)ian (i':o#o6i&'ny&79 A44 A4A *r'y&'ynF $o<H &'=ste: (rustra&:i seksua#ne: okresu pr'ekwiania :est 8=$ne u:)owanie psy&7o(i':o#o6ii. Bio#o6i&'ne wi$'enie spraw seksu M7or)ony \ &'ynno<H nar'F$Iw p&iowy&7 \ o$ru&7y seksua#neN prowa$'i $o pr'ekonania9 ie pr'ekwianie :est u okrese) pr'eo)owy). # istotnie9 )a)y pr'e&ieJ $o &'ynienia ' osa8ienie) &'ynno<&i 7or)ona#ne:9 sprawno<&i nar'F$owy&7. Nie pa)i=ta si= :e$nak9 Je Jy&ie) seksua#ny) kieru:F o<ro$ki pooJone w )I'6u9 a <wiat psy&7i&'ny )a wi=ks'e 'na&'enie niJ nar'F$y. Cakko#wiek istnie:e po:=&ie wieku 8io#o6i&'ne6o9 waJnie:s'e :est o$&'uwanie wieku psy&7i&'ne6o.

InnF pr'y&'ynF (rustra&:i :est ku#tura )asowa9 6#ory(iku:F&a )o$o<H9 pi=kno9 sprawno<H seksua#nF9 $uJF wia#no<H. Wiek t'w. <re$ni nie )a Lw')o&nie5" i ni& 'ate) $'iwne6o9 Je w prakty&e usiu:e si= )oJ#iwie :ak na:$uJe: poka'aH so8ie i inny)9 Je si= :est )o$y)9 pr=Jny)9 sprawny). Wy$uJanie si= w ty) okresie Jy&ia9 wo#ne6o &'asu9 ')nie:s'enie $'ietno<&i9 aktywno<H 'awo$owa O to &'ynniki )o$y(iku:F&e w $uJy) stopniu o8ra' pr'ekwiania. Dawnie: pr'ekwia:F&a ko8ieta 8ya )atronF9 ktIra wi=ks'o<H $oty&7&'asowe6o Jy&ia po<wi=&aa )a&ier'y5stwu i w&7o$'ia w ro#= 8a8&i. !8e&nie )aJonkowie )a:F 'na&'nie wi=&e: &'asu $#a sie8ie. Zwi=ks'a to o&'ekiwania &o $o wi='i partnerskie:9 u&'u&iowe:9 seksua#ne:. !kres staro<&i Interesu:F&e sF ')ienne )o$e#e ku#turowe i postawy wo8e& staro<&i. W ku#tura&7 Ws&7o$u staro<H o'na&'a s'a&unek9 powaJanie9 autorytet9 a $o$anie #a :est :e$ny) ' na:#eps'y&7 ko)p#e)entIw. We wspI&'esne: ku#tur'e europe:skie: staro<H nie :est &eniona9 'na#a'o to 'res'tF o$8i&ie i w nas'e: pu8#i&ysty&e. MaJonkowie sF so8ie nawet 8ar$'ie: potr'e8ni9 &7o&iaJ8y w pr'e&iw$'iaaniu po&'u&iu osa)otnienia. Wierny towar'ys' Jy&ia i :e6o pr'y:aK59 a &'=sto i )io<H O to :e$na ' ro':a<nia:F&y&7 stron staro<&i. Zote &'y $ia)entowe 6o$y )a:F spe&y(i&'nie uro&'ysty &7arakter9 sF 8owie) $owo$e) trwania )io<&i9 )i)o ws'ystko9 $owo$e)9 Je :est :e$nak )oJ#iwe Jy&ie we $wo:e. *r'y6otowanie $o Jy&ia we $wo:e 'aka$a ). in. pr'y6otowanie $o ro$'i&ie#stwa9 &o o8e:)u:e postawy wo8e& po$no<&i9 posia$ania i wy&7owania $'ie&ka9 konie&'no<H kierowania swo:F po$no<&iF9 rea#i'owanie )a&ier'y5stwa i o:&ostwa9 osiF6anie na te: $ro$'e satys(ak&:i. W<rI$ wie#u )o$y&7 )aJe5stw 'auwaJa si= $uJe 'ainteresowanie ty) te)ate). Wynika ono ' ki#ku pr'y&'yn: upows'e&7nianie si= )aJe5stw partnerski&79 potr'e8a $o8re6o wywiF'ywania si= ' ty&7 'a$a59 u<wia$o)ienie so8ie waJno<&i pierws'y&7 #a Jy&ia $'ie&ka $#a ro'wo:u &ae: oso8owo<&i9 nie:asno<H ro#i )a&ier'y5skoo:&owskie:9 &'y#i usiowanie 'na#e'ienia o$powie$'i na pytania: &o to 'na&'y 8yH $'isia: o:&e) )atkFX9 :aka wynika ' te6o (aktu satys(ak&:aX9 &'y ta ro#a r'e&'ywi<&ie :est pierws'op#anowa &'y teJ $ru6op#anowa wo8e& ro#i 'awo$owoks'ta&eniowe:X A4> Wie#orakie pr'e)iany o8y&'a:owe ')ieniy pewne tra$y&y:ne s&7e)aty9 warto<&iowania. Za&'yna o$&7o$'iH w pr'es'o<H tra$y&y:na9 s'eroka9 wie#opoko#eniowa9 wie#o$'ietna ro$'ina9 inna :est wi=K ro$'inna9 inne sF o&'ekiwania. Wie#e )Iwiono o kry'ysie ro$'i&ie#stwa9 o unikaniu o$powie$'ia#no<&i ro$'i&ie#skie:9 o Jenu:F&e: ku#tur'e antykon&ep&:i. Wy$a:e si=9 Je '8y )ao pis'e si= nato)iast i )Iwi o (eno)eno#o6ii ro$'i&ie#stwa9 o :e6o isto&ie9 warto<&i. SF$'=9 Je wy&inkowe i ' konie&'no<&i upros'&'one ro'waJania )o6F 8yH pr'y$atne w (or)owaniu postaw ro$'i&ie#ski&7. W ku#tur'e 'a&7o$nioeurope:skie: naoJyy si= na sie8ie rIJne tra$y&:e ku#turowe9 np. staroJytne6o R'y)u9 :u$eo&7r'e<&i:a5skie9 naro$owe i $#ate6o warto &7o&iaJ na krItko 'atr'y)aH si= na niektIry&7 ' ni&7. W repu8#ika5ski) R'y)ie ro$'ina )iaa wie#kF ran6=. *ater (a)i#ias Mo:&ie& ro$'inyN 8y wa<&iwy) wy&7owaw&F $'ie&ka po&'Fws'y o$ @ roku Jy&ia. W okresie w&'esne6o $'ie&i5stwa wio$F&F ro#= )iaa )atka9 wi$'iana :ako LstraJni&'ka $o)owe6o o6niska". Cero)e "ar&opino pis'e9 Je Lro$'ina )iaa 8yH osto:F i straJni&'kF tra$y&:i naro$owe:9 kuKniF &nIt o8ywate#ski&7 i twar$y&7 'asa$ )ora#ny&7". W )iar= ro'ka$u "esarstwa R'y)skie6o ')ienia si= i struktura ro$'iny. *owaJnie osa8a wa$'a o:&owska9 'asa$y )ora#ne 'a&'=y 'anikaH9 &ora' wi=&e: )aJe5stwa )iao ne6atywny stosunek $o ro$'i&ie#stwa9 <wia$o)ie $oprowa$'ano sie8ie $o trwae: niepo$no<&i9 'nane 8yy pr'ypa$ki por'u&ania $'ie&i. Ce$ynie w prowin&:a&7 o$#e6y&7 o$ R'y)u pie#=6nowano stare w'ory ro$'inne9 o &'y) )a)y pr'eka'y :es'&'e ' IWWI w.

W ku#tur'e :u$a:skie: )=J&'y'na 8y typowy) pater (a)i#ias O niekie$y $espoty&'ny)9 sa)owa$ny)9 ostro e6'ekwu:F&y) prawa wynika:F&e ' IW pr'yka'ania ML"'&i: o:&a swe6o i )atk= swo:F"N. 0o8ieta9 :akko#wiek we$u6 prawa traktowana 8ya :ako niepeno#etnia9 )iaa wie#ki wpyw na wy&7owanie $'ie&ka9 po<wi=&aa si= 'upenie Jy&iu ro$'inne)u. D'ie&i 8yy traktowane :ako skar8 i 8o6osawie5stwo. Niepo$no<H w o6I#e 8ya 7a58F9 a <wia$o)a O :e$ny) ' na:wi=ks'y&7 pr'est=pstw. k&epta&:a $'ie&ka 8ya tak $uJa9 Je w tra$y&y:ny&7 uro&'ysto<&ia&7 o8r'e'ania9 na$awania i)ienia u&'estni&'ya &aa )ikrospoe&'no<H. Wi=ks'a #i&'8a $'ie&i wy'wa#aa $u)=9 $owo$'ia o peni ko8ie&o<&i. W ku#tur'e po#skie: ro$'i&ie#stwo 8yo $uJF warto<&iF9 a pr'eka'y wie#e na) )IwiF o ku#&ie Jy&ia ro$'inne6o. Do nie$awna w <ro$owiska&7 wie:ski&7 $o)inowa tra$y&y:ny )o$e# wie#opoko#eniowe:9 wie#o$'ietne: ro$'iny. Cakko#wiek :este<)y <wia$ka)i wie#u pr'eo8raJe5 spoe&'ny&7 i o8y&'a:owy&79 to :e$nak nas'a swo:ska ro$'inno<H na$a# :est &e&7F u$er'a:F&F. Ma&ier'y5stwo9 o:&ostwo sF e#e)enta)i natury &'owieka Mro'u)iane: w kate6oria&7 8io#o6i&'nopsy&7o#o6i&'noku#turowy&7N9 kontynua&:F i wypenienie) L)=sko<&iko8ie&o<&i". Ro$'i&ie#stwo na#eJy $o na:wi=ks'y&7 warto<&i oso8owo<&i &'owieka9 &o wynika ' ra&:i A4B 8io#o6i&'ny&7 Mprokrea&:a9 pr'e$uJanie 6atunku9 trwanie Jy&iaN9 pe$a6o6i&'ny&7 M$'i=ki ro$'i&ie#stwu $'ie&i sF wprowa$'ane w <wiat warto<&i ku#tury9 w Jy&ie spoe&'neN9 psy&7o#o6i&'ny&7 M'aspoka:a potr'e8y sa)orea#i'a&:i9 &e#u i sensu Jy&ia9 )io<&iN. Ro$'i&ie#stwo na$a:e wspI#no&ie )aJe5skie: nowF ran6=9 'na&'enie9 a 'ara'e) $oprowa$'a $o :e: peni. Ro$'i&ie#stwo w pr'yro$'ie to nie ty#ko pr'e$uJenie 6atunku9 prokrea&:a. I) wyJe: w ro'wo:u ewo#u&y:ny)9 ty) 6=8s'e i s'ers'e :est :e6o 'na&'enie9 wystar&'y &7o&iaJ8y pr'e<#e$'iH Jy&ie ro$'inne wysoko 'or6ani'owany&7 ssakIw. Ro$'i&ie#stwo &'owieka rIwnieJ wynika ' te: #inii ewo#u&y:ne:9 po$#e6a pr'e&ieJ wewn=tr'ne: ewo#u&:i w rIJny&7 syste)a&7 ku#turowy&7 w kierunku ro$'i&ie#stwa ' wy8oru9 ' potr'e8y9 ' powoania9 :ako partnerstwa )a&ier'y5stwa o:&ostwa9 partnerstwa w re#a&:i ro$'i&e$'ie&i. Ma&ier'y5stwo :est na:8#iJs'e Jy&iu9 e6'ysten&:i &'owieka9 )a na: S wi=ks'y wpyw na (or)owanie si= oso8owo<&i &'owieka. Matka :est synoni)e) &iepa9 pokar)u9 pene6o 8o6o<&i stanu 'a$owo#enia9 po&'u&ia 8e'pie&'e5stwa9 &'y#i 'aspoka:a na:8ar$'ie: po$stawowe i waJne potr'e8y psy&7i&'ne oso8owo<&i9 a8y )o6a 8yH ona #u$'ka9 a8y )o6a istnieH. E. +rorn) tak okre<#a w'Ir )io<&i )at&'yne:: LCeste) ko&7any9 poniewaJ :este)"9 &'y#i sa)o )o:e istnienie :est KrI$e) ra$o<&i $#a )atki. Su)ienie )at&'yne )Iwi: LNie )a kary6o$ne6o &'ynu9 nie )a '8ro$ni9 ktIra )o6a8y po'8awiH &i= )o:e: )io<&i9 )e6o pra6nienia9 a8y< Jy i 8y s'&'=<#iwy". Brak )atki we w&'esny) $'ie&i5stwie9 8rak &'asu9 nie$oro'wI: :e: )a&ier'y5stwa sF na:8ar$'ie: ura'owy)i9 (rustru:F&y)i &'ynnika)i w ro'wo:u oso8owo<&i. Wie#e o ty) )IwiF ana#i'y t'w. )ar6inesu spoe&'ne6o9 6=8oki&7 'a8ur'e5 oso8owo<&i. Ce$ny) ' 'a$a5 )=J&'y'ny :est po)I& Jonie $ostosowaH si= e)o&:ona#nie $o wi':i )a&ier'y5stwa9 :e$ny) ' 'a$a5 Jony :est po)I& )=Jowi w pr'y6otowaniu si= $o o:&ostwa9 poniewaJ $'i=ki )io<&i )aJe5skie: ro$'i&ie#stwo na8iera wa<&iwe6o sensu9 ktIry powinien 8yH po$kre<#ony pr'e' uko&7anF oso8=. Ce: postawa )oJe Lw')o&niH" postaw= ro$'i&ie#skF9 osa8iH :F #u8 nawet wye#i)inowaH. !:&ostwo :est natura#nF kontynua&:F i wypenienie) )=sko<&i. W Jy&iu psy&7i&'ny) $'k ka wpyw o:&a ro<nie i 'a'na&'a si= w t'w. okresie e$ypa#ny) MP> #aN. !:&ostwo 'aka$a: sa)owie$'=9 pra6nienie i potr'e8= 8y&ia o:&e)9 u'nanie spe&y(i&'ny&7 potr'e8 $'ie&ka. !:&ie& wska'u:e $'ie&ku nowe $ro6i9 warto<&iowanie. E. +ro)) )Iwi9 Je )io<H o:&owska :est uwarunkowana: L0o&7a)

&i=9 poniewaJ spenias' )o:e o&'ekiwania9 poniewaJ :este< taki9 :ak :a". !'na&'a to w prakty&e9 Je na )io<H o:&owskF tr'e8a so8ie 'asuJyH9 Je :est ona w 'asi=6u )oJ#iwo<&i $'ie&ka9 &o po'wa#a i u)oJ#iwia wy'wa#anie :e6o twIr&'o<&i. E#e)ente) '$rowia psy&7i&'ne6o9 prawi$owe6o ro'wo:u $'ie&ka :est ewo#u&:a )io<&i o$ )atki $o o:&a i synte'a i&7 o8u. A4@ Spe&y(ika warto<&i ro$'i&ie#stwa ZastanIw)y si=9 :akie warto<&i wnosi w Jy&ie ro$'i&Iw $'ie&ko9 &o ono $a:e ro$'i&o)9 &o :e)u 'aw$'i=&'a)y9 :akie sF pas'&'y'ny ty&7 warto<&i. MoJna wyrIJniH nast=pu:F&e warto<&i: spekt 8io#o6i&'ny ro$'i&ie#stwa Wie)y9 Je pop=$ 'a&7owania 6atunku :est oprI&' pop=$u sa)o'a&7owaw&'e6o na:si#nie:s'y) )e&7ani')e) w Jy&iu &'owieka. Wyst=pu:F&y u ko8iet Linstynkt 6nia'$a" :est pr'e:awe) te6o )e&7ani')u. MoJna 'ate) powie$'ieH9 Je ro$'i&ie#stwo $a:e 'aspoko:enie :e$ne6o ' na:si#nie:s'y&7 )e&7ani')Iw Jy&iowy&7. Ro'wI: 8io#o6i&'ny Ta warto<H ro$'i&ie#stwa $oty&'y 6Iwnie ko8iety. Z wie#u 8a$a5 wynika9 Je )a&ier'y5stwo pr'y&'ynia si= $o ro'kwitu 8io#o6i&'ne6o ko8iety9 :e: rIwnowa6i 7or)ona#ne:9 $o w')o&nienia si o8ronny&79 o$)o$'enia wita#no<&i. !r6ani') ko8ie&y :est pr'ystosowany $o spe&:a#ne6o :e6o o8&iFJenia9 ktIre6o 8rak pr'y&'ynia si= $o pr'e$w&'esne6o star'enia si=9 'a8ur'e5 7or)ona#ny&79 ')nie:s'enia si o$porno<&iowy&7 it$. Z te6o punktu wi$'enia na:8ar$'ie: opty)a#ne :est pierws'e )a&ier'y5stwo $o A> roku Jy&ia9 o$)a$'a ono 8io#o6i&'nie ko8iet= i po)a6a :e: speniH wie#e (unk&:i 8io#o6i&'ny&7. Ro'wI: ro#i eroty&'ne: M=sko<Hko8ie&o<H $'i=ki ro$'i&ie#stwu 'ysku:e nowe 'na&'enie9 :est :e6o wypenienie)9 $a:e wewn=tr'ne po&'u&ie wasne: warto<&i. *r'e' ro$'i&ie#stwo su8iektywnie sta:e)y si= Lw peni ko8ietF"9 Lw peni )=J&'y'nF". Ro'wI: oso8owo<&i ro$'i&Iw D'ie&ko pos'er'a i po6=8ia oso8owo<H swoi&7 ro$'i&Iw o wie#e nowy&7 wy)iarIw. ?atwia (or)owanie postawy $aw&y9 a#truisty&'ne:9 pr'e' u&'enie 8e'interesowne: )io<&i. !8:awia wasnF warto<H ro$'i&ie#skF9 wy'wa#a nowe potr'e8y psy&7i&'ne9 opieku5&'e9 pe$a6o6i&'ne9 ro'wi:a po&'u&ie o$powie$'ia#no<&i9 $a:e pos'er'enie 6rani& C w niesko5&'ony wy)iar $a#s'y&7 poko#e5P stF$ u&'u&ie: non o)nis )oriar MLnie ws'ystko u)iera"N. Ro'wI: )io<&i partnerskie: D'i=ki $'ie&ku )io<H sta:e si= unie<)ierte#niona9 twor'y innF warto<H9 nowF wi=K u&'u&iowF. Wie#e o8serwa&:i wska'u:e9 Je u$ane ro$'i&ie#stwo sta:e si= renesanse) )io<&i i KrI$e) :e: o$<wieJenia9 utrwa#enia. A43 Ro'wI: wspI#noty partnerskie: D'ie&ko stawia ro$'i&o) pewne 'a$ania :e$no&'F&e i&7 w i&7 spenianiuP )aJe5stwo sta:e si= ro$'inF9 &'y#i wspI#notF pos'er'onF9 ' wi=ks'y) 'akrese) wspIo$$'iaywa59 'a$a59 &e#Iw. MaJonkowie :e$no&'F si= w wie#u nowy&7 &e#a&7 i $'ie&ko sta:e si= :e$ny) wi=&e: ' uka$Iw $o<ro$kowy&79 L$o" 'wiF'ku. Ro'wI: postaw wy&7owaw&'y&7 D'ie&ko pr'y&'ynia si= $o powstania nowe: orienta&:i psy&7owy&7owaw&'e:. Ro$'i&e "wprowa$'a:F :e w <wiat warto<&i9 tra$y&:i ku#turowy&79 (or)u:F :e6o oso8owo<H. D'ie&ko sta:e si= wi=& poten&:a#ny) KrI$e) wie#u warto<&i i satys(ak&:i. Ra$o<H pr'e8ywania ' so8F ?<)ie&7 $'ie&ka9 :e6o 6esty9 (or)y 'wra&ania si= $o ro$'i&Iw9 u(no<H9 po$'iw9 sy)patia sF nie'astFpiony)i i wy:Ftkowy)i warto<&ia)i. RIwnieJ o8serwa&:a :e6o ro'wo:u9 powstawania :e6o in$ywi$ua#no<&i wy'wa#a '$u)ienie i po$'iw. D'ie&ko )oJe staH si= ra$o<&iF $nia &o$'ienne6o. Wie#e osI8 pr'y'na:e9 Je to praw$a9 a#e $o okre<#one6o wieku9 pIKnie: 'a&'yna si= pro&es o$wrotny. Cest to )it.

Wie#e 8a$a5 wska'u:e9 Je t'w. kon(#ikty ro$'inne w&a#e nie )us'F prowa$'iH $o nie'ro'u)ienia i o8&o<&i )i=$'y poko#enia)i. W wie#u ro$'ina&7 si#ne i po'ytywne u&'u&ia istnie:F we ws'ystki&7 (a'a&7 ro'wo:owy&7 oso8owo<&i $'ie&ka9 a okres $o:r'ewania nie )usi prowa$'iH $o ro'$Kwi=kIw. Istnie:e wie#e ro$'in ra$osny&79 po6o$ny&79 peny&7 7u)oru. Inna r'e&'9 Je ten k#i)at nie powsta sa) ' sie8ieP :est on re'u#tate) postawy i oso8owo<&i ro$'i&Iw i i&7 w'a:e)ny&7 u&'uH. !ni w 'asa$'ie twor'F k#i)at psy&7i&'ny w $o)uP wy)a6a to :e$nak pewne: s'tuki. Do&7o$'i)y 'ate) $o po:=&ia s'tuki Jy&ia ro$'inne6o9 po$o8nie :ak istnie:e s'tuka )io<&i9 seksua#na9 )aJe5ska. Cak wynika ' ty&7 ro'waJa5 $'ie&ko stanowi warto<H po'naw&'F9 e)o&:ona#nF9 e6'ysten&:a#nF9 suJF&F ro'wo:owi oso8owo<&i ro$'i&a9 ro'wo:owi wspI#noty )aJe5skie:P :est teJ warto<&iF autono)i&'nF. wia$o)ie po)i:a) :es'&'e inny <wiat O warto<&i spoe&'ne:. ?wi$o&'nienie ty&7 warto<&i9 i&7 $o<wia$&'enie wy)a6a ). in. wyks'ta&enia w so8ie o$powie$ni&7 postaw ro$'i&ie#ski&79 s'tuki Jy&ia ro$'inne6o. MoJna tu $opatrywaH si= ana#o6ii ' )io<&iF. Cest ona niewFtp#iwie warto<&iF9 a#e 8rak pie#=6nowania )io<&i )oJe $oprowa$'iH $o :e: 'aniku. *o$o8ne warto<&i9 :akie $a:e $'ie&ko9 )o6F saH si= pr'e:<&iowe9 a nawet )o6F su8iektywnie saH si= antywarto<&ia)i9 kie$y tra&i si= kontakt ' $'ie&kie) i ro$'ina pr'y8iera &7arakter kon(#iktowy. Do&7o$'i)y 'ate) $o po:=&ia pie#=6nowania warto<&i9 :akie repre'entu:e $'ie&ko9 ina&'e: )IwiF& $o s'tuki Jy&ia ro$'inne6o. B RIER. W * RTNERSTWIE SE0S? LN.M C # WI T Nas'e kontakty i 'wiF'ki u&'u&iowe ' #u$K)i w $uJe: )ier'e wywo$'F si= ' w&'e<nie:s'y&7 (a' ro'wo:u: ' $'ie&i5stwa9 wieku s'ko#ne6o i okresu $o:r'ewania. 0ontakt ' )atkF w nie)ow#=&twie i w okresie pr'e$s'ko#ny) wpywa na uks'tatowanie pIKnie:s'y&7 u&'uH i stosunku $o #u$'i. Ro'wI: pr'e8ie6a na wie#u po'io)a&7: inte#ektua#ny)9 u&'u&iowy)9 seksua#ny)9 estety&'ny) itp. Do<H &'=sto O w wyniku 8=$Iw wy&7owaw&'y&79 niekor'ystny&7 wpywIw9 wa$#iwe6o sa)oro'wo:u i sa)owy&7owania O &'owiek 'atr'y)u:e si= na :aki)< po'io)ie i )Iwi)y o ni)9 Je :est in(anty#ny. In(anty#i') Mnie$o:r'ao<HN )oJe $oty&'yH ws'ystki&7 s(er ro'wo:u #u8 :e$ne: ' ni&7. Ma)y #i&'ne pr'yka$y ws'e&7stronnie wyks'ta&ony&7 #u$'i9 o wysoki&7 wa#ora&7 inte#ektua#ny&79 ktIry&7 ro'wI: u&'u&iowy ks'tatu:e si= na po'io)ie pi=tnasto#atkIw. Spotyka) si= &'=sto ' pro8#e)e) nie$o:r'ao<&i w terapii )aJe5skie:. MaJonkowie $o:r'a#i wiekie) i staJe)9 po stu$ia&79 $o8r'e wykonu:F&y swI: 'awI$9 w stosunku $o sie8ie u:awnia:F 'a&7owania in(anty#ne9 a po'io) i&7 Jy&ia seksua#ne6o o$powia$a okresowi $o:r'ewania. Za:)= si= o8e&nie ki#ko)a pr'yka$a)i 'atr'y)ania si= w ro'wo:u psy&7oseksua#ny) i konsekwen&:a)i in(anty#i')u we wspIJy&iu $wo:6a #u$'i. I AD4 My<#enie )a6i&'ne My<#enie )a6i&'ne &7arakterysty&'ne :est $#a wieku $'ie&i=&e6o. D'ie&ko uwaJa si= 'a Lp=pek <wiata"9 nie #i&'y si= ' rea#ia)i Jy&ia9 Jy&'enie traktu:e :ako r'e&'ywisto<H. Taki sposI8 )y<#enia )oJe :e$nak trwaH $o pIKne6o wieku9 # wIw&'as 'akI&eniu u#e6a:F kontakty ' #u$K)i9 a s'&'e6I#nie ' p&iF o$)iennF. Swe)u C pr'ypisu:e si= na$)iernF warto<H9 a partner )a 6raH ro#= 9sate#ity". Wo8e& Jy&ia pr'y:)u:e si= postaw= penF wy)a6a5 i o&'ekiwa5. Inni )a:F 'aspoka:aH potr'e8y C 9 ktIre o6rani&'a si= $o postawy 8ior&y. W Jy&iu seksua#ny) o&'eku:e si= rea#i'a&:i Jy&'e59 8e' #i&'enia si= ' )oJ#iwo<&ia)i. Mit TytaniU D'iew&'=&e (anta':e pr'epo:one sF nar&y')e). !to )a ':awiH si= wspaniay ksiFJ= ' 8a:ki9 uoso8ienie )=sko<&i9 w'Ir &nIt. W wyo8raKni wi$'i si= nie ty#ko :e6o posaH9 a#e i :e6o 'a&7owanie. Sie8ie nato)iast we wspaniae: s&enerii &iekawe6o Jy&ia. 0siFJ= si= nie ':awia9 a ten9 ktIry sta:e si= )=Je)9 nie $orasta $o te6o

i$eau i pIKnie: Lo$powia$a" 'a to. +anta':e owe nie ty#ko )o6F pr'etrwaH9 #e&' takJe 'nieks'ta&a:F r'e&'ywisto<H. Nie:e$en )FJ sys'y9 :aki&7 to )ia konkurentIw9 :akie wspaniae perspektywy 'ostay 'niwe&'one. MoJna rIwnieJ inny) pr'ypisywaH nieistnie:F&e u&'u&ia i )otywy. !to ko< po$o8ny $o wy)ar'one6o ksi=&ia ' 8a:ki u<)ie&7nF si=9 powie$'ia &o< )ie6o. Bu$'i to na ni&'y) nie oparte pr'ekonanie9 Je si= 'ako&7a9 :e6o 6esty na8iera:F inny&7 'na&'e5. MoJna powie$'ieH9 Je u tak o$&'uwa:F&y&7 ko8iet ro'wI: 'atr'y)a si= na po'io)ie w&'esne6o $o:r'ewania. Mar'enia seksua#ne Bu$'F&a si= ')ysowo<H w okresie $o:r'ewania9 #ektury9 (i#)y spr'y:a:F )ar'enio) o wspIJy&iu Li$ea#ny)". *owsta:e $oka$ny s&enarius' ars a)an$i9 'a&7owania partnera9 wasny&7 reak&:i9 ktIre sF powie#anie) 'asys'any&7 #u8 po'nany&7 sytua&:i ' #ektur9 ' (i#)Iw. R'e&'ywisto<H &'=sto o$8ie6a o$ te6o i$eau. WIw&'as wini si= partnera9 Je to nie takie pr'eJy&ia9 nie taka s&eneria9 nie takie 'a&7owanie. Za8ur'enia seksua#ne )o6F nawet ro'winFH si= w wyniku ro')ini=&ia si= r'e&'ywisto<&i ' )ar'enia)i. W wie#u #ista&7 &'yta)y: L"7&iaa8y)9 a8y )FJ pr'e$ wspIJy&ie) 'aprosi )nie na $ansin69 Je8y wyka'a &'uo<H9 'ainteresowanie )nF9 a we wspIJy&iu9 a8y $a )i to ws'ystko9 &o powinien $aH praw$'iwy ko&7anek. Zupenie ina&'e: wyo8raJaa) so8ie wspIJy&ie. *o$sun=a) )u LMaJe5stwo $oskonae"9 a#e on ni& si= nie ')ieni". !&'ywi<&ie9 Je #epie: 8yo8y nawet r'a$'ie: wspIJyH 'a &en= w'8o6a&enia s&enerii i ars a)an$i9 a#e <wiat )ar'e5 'aws'e )oJe 8yH 8o6ats'y o$ )oJ#iwo<&i9 :aki)i $ysponu:e)y. ADD Mo:a peH9 $ru6a peH Tak napraw$=9 to &7y8a $o ko5&a peH o$)ienna po'ostanie $#a nas :akF< 'a6a$kF9 # to $o8r'e. "'y) inny) :e$nak :est 'a6a$kowo<H9 a &'y) inny) po&'u&ie $ystansu i o8&o<&i. Zna)y typowe o8ra'ki ' okresu s'ko#ne6o9 kie$y &7op&y i $'iew&'=ta )a:F wasne pa&'ki9 a wo8e& p&i o$)ienne: pr'y:)u:F postaw= #ek&ewaJF&F9 po6ar$#iwF9 penF $ystansu. D'i=ki te)u okresowi ro'wo:owe)u ro$'i si= po&'u&ie toJsa)o<&i wasne: p&i9 )o$e# 'a&7owa5 i reak&:i. MoJe to :e$nak pr'etrwaH i $o wieku $o:r'ae6o. W wie#u 'wiF'ka&7 istnie:e niepr'ekra&'a#na 8arierS inno<&i9 prowa$'F&a $o $ystansu9 nie'ro'u)ienia i 8raku pr'y:aKni. 0o8ieta potra(i swe: pr'y:a&iI&e opowie$'ieH ' na:wi=ks'y)i $eta#a)i inty)ne sprawy swe6o wspIJy&ia9 #e&' ni6$y nie pr'e)oJe si=9 a8y poro')awiaH na ten te)at ' )=Je). Zastanawia:F&y :est para$oks9 Je pr'y:a&ie# )=J&'y'ny &'y pr'y:a&iIka ko8iety wie$'F ws'ystko o i&7 )aJe5stwie9 wspIJy&iu9 sF i&7 $ora$&a)i9 powiernika)i9 8a9 instruktora)i9 a wie#o#etnie )aJe5stwo po'osta:e na po'io)ie nasto#atkIw Mw sensie kontaktu psy&7i&'ne6oN i nie potra(i $o:<H 'e so8F $o poro'u)ienia. C rea#ne i C I$ea#ne D#a okresu $o:r'ewania typowe sF ko)p#eksy 'wiF'ane ' wy6#F$e)9 8u$owF &iaa. *r'ewaJnie nie )a:F one u'asa$nienia. Wi=ks'o<H ko)p#eksIw :est irra&:ona#na i wynika ' nie'a$owo#enia ' sie8ie9 ' ro'8ieJno<&i )i=$'y ty)9 &o :est9 a ty)9 &o &7&iao8y si= )ieH. M=J&'y'na )oJe np. )ar'yH o )usku#arne: 8u$owie9 o8(ity) owosieniu9 wysoki) w'ro<&ie itp. Natura o8$ar'a nas :e$nak nie'a#eJnie o$ nas'y&7 &7=&i. Istnie:e wi=& konie&'no<H ak&epta&:i sa)e6o sie8ie9 swe6o te)pera)entu9 8u$owy M' wy:Ftkie)9 r'e&' :asna9 wyraKny&7 wa$9 'a8ur'e59 nieprawi$owo<&iN. Stae nie'a$owo#enie ' sie8ie prowa$'i $o po&'u&ia niJs'o<&i9 s)utku9 8raku sa)oak&epta&:i. Niekie$y w kontakta&7 ' inny)i usiu:e si= te ko)p#eksy ko)pensowaH #u8 teJ Lsteru:e si=" ' po&'u&ie) niJs'o<&i. I#eJ to atrak&y:ny&7 ko8iet uwaJa sie8ie 'a kop&ius'kIw. Inni #u$'ie nato)iast o$wrotnie O 8=$F& pr'e&i=tny)i O stara:F si= u$owo$niH pona$pr'e&i=tno<H. k&epta&:a sa)e6o sie8ie oparta na 'na:o)o<&i swe6o C 9 '8#iJenie C rea#ne6o $o i$ea#ne6o9 to warunki '$rowia psy&7i&'ne6o i autenty')u w kontakta&7 ' inny)i.

*owyJs'e pr'yka$y9 8yna:)nie: nie tak r'a$kie9 wska'u:F na utr'y)anie si= u wie#u #u$'i po'io)u ro'wo:u ' i&7 #at )o$'ie5&'y&7. 0onsekwen&:e te6o typu )y<#enia r'utu:F na kontakty ' inny)i9 po'8awione autenty')u9 natura#no<&i i 'wyke6o9 #u$'kie6o s'&'=<&ia. Nato)iast &'y) inny) :est 8u$owanie <wiata )ar'e5 i (anta':i9 a8y osiF6nFH $a#s'y ro'wI:. Tru$no pr'e&ieJ popr'estaH na ty)9 &o :est. We wspIJy&iu )i=$'y $wo:6ie) #u$'i )oJna $FJyH np. $o ro'kwitu ars a)an$i9 stwor'enia 'wiF'ku 8o6ate6o w $o'nania u&'u&iowe AD> i seksua#ne. Lekury aki&7 po$r=&'nikIw :ak np. LS'tuka ko&7ania" #u8 LMaJe5stwo $oskonae" )o6F po)I& w ur'e&'ywistnieniu ty&7 p#anIw. "'y) inny) :e$nak :est w'8o6a&enie r'e&'ywiste6o9 rea#ne6o Jy&ia9 a &'y) inny) na6inanie 6o $o $'ie&i=&y&7 i )o$'ie5&'y&7 (anta':i. ?$ana wi=K partnerska wy)a6a $o:r'ae6o C partnerIw i rea#ne6o wi$'enia <wiata. Wa<nie wspo)niana potr'e8a rea#i')u )oJe )o8i#i'owaH 'wiF'ek $o 8u$owy wasne6o <wiata9 ktIry po'a po&'u&ie) konie&'no<&i a$apta&:i $o r'e&'ywisto<&i o8e:)u:e i wspI#ny <wiat )ar'e59 (anta':i9 nonkon(or)i')u9 s'&'ypty s'a#e5stwa. Inne :e$nak :est 'na&'enie ty&7 )ar'e59 snIw powstay&7 spontani&'nie w 'wiF'ku9 &'y) inny) we:<&ie ' ni)i w 'wiF'ek9 :ako wyra' Lposa6u psy&7i&'ne6o". *!"Z?"IE NIRSZ!"I ? wie#u osI8 praw$'iwy) pro8#e)e) :est po &'u&ie niJs'o<&i. R'utu:e to na nas'e kontakty ' #u$K)i9 ktIr'y )o6F o$&'uwaH spr'e&'no<H )i=$'y o8ra'e) nas'e: oso8y Lna$any)" pr'e' nas a o8ra'e) stwar'any) pr'e' ni&7 sa)y&7 i prowa$'i $o sytua&:i kon(#iktowy&7. Nie 8=$= tuta: 'a:)owa si= 6ene'F po&'u&ia niJs'o<&i9 :est to o8s'erne 'a6a$nienie. Sy6na#i'u:= ty#ko9 Je )oJe ono powstaH w wyniku niewa<&iwe6o ro'wo:u psy&7i&'ne6o9 8=$Iw wy&7owaw&'y&79 ro'8ieJno<&i )i=$'y wyi$ea#i'owany) i nierea#ny) C a r'e AD@ &'ywisto<&iF9 :ak rIwnieJ w wyniku sytua&:i stresowy&79 ktIre o$8iera)y :ako ko)pro)itu:F&e M$o<H to pows'e&7ny )e&7ani') u )=J&'y'n )a:F&y&7 'a8ur'enia sprawno<&i seksua#ne:N. Istota po&'u&ia niJs'o<&i po#e6a na '$e(or)owaniu sy6naIw o$8ierany&7 o$ oto&'enia w wyniku inne6o wi$'enia C . Do typowy&7 'nieks'ta&e5 na#eJF: Na$wraJ#iwo<H wo8e& o&en oto&'enia "'owiek )a:F&y prawi$owF sa)oo&en= ks'tatu:e :F ). in. popr'e' o$8iIr sie8ie pr'e' oto&'enie9 pr'y:)owanie o&en9 opinii. W ty) pr'ypa$ku waJnie:s'e si= sta:e9 &o wi$'i u )nie oto&'enie9 pr'ewaJa wi$'enie sie8ie pr'e' pry')at inny&7. Wy&'u#enie na sposI8 traktowania Zro'u)iae9 Je w kontakta&7 ' #u$K)i stany ')=&'enia9 ro'$raJnienia9 eu(orii9 nastro:u wpywa:F na nas' sposI8 poro'u)iewania si= ' ni)i. Niera' powie)y to9 &'e6o nie &7&ie#i<)y powie$'ieH it$. "'owiek ' po&'u&ie) niJs'o<&i kaJ$e 'a&7owanie wo8e& sie8ie ana#i'u:e i wy&iF6a wnioski &o $o te6o9 :ak :est o&eniany. Nie potra(i a8stra7owaH o$ swe: oso8y9 ty#ko kaJ$e 'a&7owanie inny&7 wiFJe 'e so8F. LNa$)u&7iwanie" ne6atywny&7 postaw i o&en Wie)y9 Je nie ws'ys&y nas #u8iF9 &eniF9 nie ws'ystkie nas'e &e&7y i 'a&7owania o$powia$a:F inny). W ty) :e$nak pr'ypa$ku kaJ$a ne6atywna o&ena9 reak&:a o$8ierana :est :ako tota#ne o$r'u&enie MLni& nie 'na&'="9 9 :este) ni& nie wart"N. W skra:ny&7 pr'ypa$ka&7 po&'u&ie niJs'o<&i nawet pr'ypa$kowe reak&:e )i)i&'ne $ru6ie: oso8y sF 'nieks'ta&ane i np. u<)ie&7 ko8iety )oJe 8yH o$e8rany :ako o<)ies'enie9 '#ek&ewaJenie9 skr'ywienie 8rwi9 6ry)as O :ako nienawi<H9 nie&7=H9 powie$'enie 9)us'= :uJ pI:<H" O :ako nie&7=H $o pr'e8ywania ra'e)9 'nu$'enie it$. Ba6ate#i'owanie o&en po'ytywny&7 *o&7way9 po'ytywne o&eny9 wyra'y w$'i=&'no<&i sF o$8ierane :ako wyra'y ni& nie 'na&'F&e: 6r'e&'no<&i &'y teJ #ito<&i9 wspI&'u&ia9 a nawet su8te#ne:9 a&'

':a$#iwe: ironii. !8o:=tno<H o$8ierana :est nato)iast :ako wro6o<H. D#a &'owieka ' po&'u&ie) niJs'o<&i nie )a po:=&ia o8o:=tno<&i9 ws'ystko )a )ieH konkretny 'nak u&'u&iowy. !8o:=tno<H 'ate) o$8ierana :est :ako (or)a ukrywane: wro6o<&i &'y nie&7=&i. Niera' istnie:e $FJenie $o ')us'enia takie: oso8y $o u:awnienie 8ar$'ie: :asny&7 u&'uH9 prowoku:e si= :F $o Lpowie$'enia wprost9 &o o )nie )y<#i" Te6o typu 'nieks'ta&enia in(or)a&y:ne w kontakta&7 ' #u$K)i na:&'=<&ie: prowa$'F $o #=kIw9 po&'u&ia wro6o<&i9 i'o#a&:i9 $ystansu. AD3 Inni sF o$8ierani :ako &i9 ktIr'y 'a6raJa:F. ?:awnienie wo8e& ni&7 wro6o<&i na:&'=<&ie: pr'y:)u:e (or)= o8rony pr'e' atak9 wypr'e$'a:F&y pr'ewi$ywanF wro6o<H i ne6a&:=. *owsta:e na$)ierna kon&entra&:a na so8ie9 okopywanie si= na po'y&:a&7 o8ronny&7. Inni sta:F si= Lo8&y"9 sF poten&:a#ny)i a6resora)i. Ni& wi=& $'iwne6o9 Je o$8i:a si= to na kontakta&7 seksua#ny&7. Na:&'=<&ie: )a)y $o &'ynienia ' nast=pu:F&y)i (or)a)i 'wiF'kIw seksua#ny&7: K *ostawa re'y6na&yCna ?nika si= nawiF'ywania sy)patii9 kontaktIw seksua#ny&7. *otr'e8y seksua#ne 8ywa:F 6=8oko tu)ione #u8 rea#i'owane w (or)ie sa)o'aspoka:ania si=. !to&'eniu9 'aniepoko:one)u taki) stane) r'e&'y9 $ek#aru:e si= po'orne )otywy9 wy:a<nienia. Niekie$y o8iera si= sposI8 Jy&ia u)oJ#iwia:F&y trwaF i'o#a&:= o$ 'wiF'kIw eroty&'ny&7. ZwiF'ki 8e' 'aan6aJowania u&'u&iowe6o "7o$'i tu o 'wiF'ki typu L'$roworo'sF$kowe6o"9 u)owne9 ' upr'e$'a:F&y) nastawienie) Lna nie" &o $o )io<&i. Mo6F to 8yH 'wiF'ki typu towar'yskie6o9 a#e 8ywa:F teJ i eroty&'ne9 w ktIry&7 rea#i'u:e si= swo:e potr'e8y seksua#ne. ZwiF'ki ' 'a8ur'enia)i seksua#ny)i Z psy&7opato#o6ii seksua#ne: wie)y9 Je we#e pr'ypa$kIw o'i=8o<&i p&iowe:9 po&7wi&y9 i)poten&:i )a po&'u&ie niJs'o<&i :ako Lpunkt startowy". Istnie:e niewiara w swo:e )oJ#iwo<&i9 w 8y&ie atrak&y:ny) $#a $ru6ie: oso8y. Te6o typu postawa wy:<&iowa o&'ywi<&ie potwier$'a to pr'ekonanie i wspIJy&ie :est nieu$ane9 &o ' ko#ei sta:e si= potwier$'enie) nastawienia i )a)y $o &'ynienia ' typowy) 8=$ny) koe). Eroto)ania Eroto)ania to 'nany )e&7ani') pr'e'wy&i=Jania swe6o po&'u&ia niJs'o<&i. Li&'ne pr'y6o$y eroty&'ne9 prowokowanie inny&79 por'u&anie i&7 pIKnie:9 'a&7owania &yni&'ne 8ywa:F niera' wyra'e) ukrywane6o po&'u&ia niJs'o<&i. W ten sposI8 $okonu:e si= stae6o spraw$'ania sie8ie i inny&7. ZwiF'ki 7o)oseksua#ne Nie:e$en ' ty&7 'wiF'kIw :est (or)F ro'wiF'ywania swe6o po&'u&ia niJs'o<&i. !so8a p&i o$)ienne: :est o$8ierana :ako kto< 8u$'F&y po&'u&ie 'a6roJenia9 #=k. !so8a 'e <wiata wasne: p&i stwar'a nato)iast po&'u&ie swoiste6o 8e'pie&'e5stwa. RIJne sF $ro6i wy'wa#ania si= ' ko)p#eksu niJs'o<&i. Zna)y pr'yka$y ko)pensowania te6o po&'u&ia na inny) po#u i np. i)potent AD2 )oJe '$o8ywaH suk&esy i u'nanie w inny&7 s(era&7 $'iaa#no<&i. !'i=8a p&iowo ko8ieta )oJe staraH si= o 'yskanie u'nania w ro#i 'awo$owe:9 w 8y&iu i$ea#nF Jona i )atkF itp. Inny) pr'yka$e) wy'wo#enia :est po'nanie )e&7ani')u powstawania po&'u&ia niJs'o<&i u sie8ie9 &o )oJe prowa$'iH $o powstania wo8e& nie6o $ystansu. W pro&esie psy&7oterapii &'=sto o)awia si= ' pa&:ente) o8ra' wasne: oso8y i wska'u:e na to9 Je kaJ$y &'owiek )a swo:e sa8e i )o&ne strony9 a o8ra' C ska$a si= ' wie#u s(er: inte#ektua#ne:9 u&'u&iowe:9 )ora#ne:9 'awo$owe:9 eroty&'ne: it$. *o$kre<#a si= to &o $o8re9 po'ytywne. Sa) (akt9 Je w s(er'e seksua#ne: )a) tru$no<&i9 nie o'na&'a9 Je :ako &'owiek nie pr'e$stawia) warto<&i. IstotF wy'wo#enia :est pr'ea)anie 'nieks'ta&enia o$8ioru pr'e'

inny&7. "'=sto o$8ywa si= to 8e' po)o&y ' 'ewnFtr'. *r'y:a&ie# #u8 'ako&7ana oso8a )oJe pr'ea)aH ten i)pas. *r'ea)anie po&'u&ia niJs'o<&i )a 'na&'enie nie ty#ko $#a poprawy 'wiF'kIw u&'u&iowy&79 a#e i $#a #eps'e6o ro'u)ienia inny&79 po'wa#a 8owie) pr'y:FH postaw= to#eran&:i i 'ro'u)ienia. 0!M*LE0S !N NIST."ZN. uoeroy') Msa)o6wat9 onani')9 ipsa&:a9 sa)o'aspoka:anie si=N oprI&' 'oJone: pro8#e)atyki wspIJy&ia pr'e$)aJe5skie6o9 nerwi& seksua#ny&7 stanowi 8ar$'o ro'pows'e&7niony te)at ws'e#ki&7 pyta5. !so8y )a:F&e we wspIJy&iu 'a8ur'enia typu nerwi&owe6o na:&'=<&ie: wiFJF :e ' sa)o6wate). *ona$ poowa )o$'ieJy uprawia:F&e: sa)o6wat pr'e:awia niewa<&iwe wo8e& nie6o postawyP a#8o na$)iernie pr'e&enia :e6o nast=pstwa9 a#8o #ek&ewaJy pro8#e)9 nie $ostr'e6a:F& rIJnoro$no<&i pr'y&'yn i (or) sa)o6watu. A>1 !8e&nie &7&ia8y) 'astanowiH si= na$ t'w. ko)p#ekse) ona nisty&'ny)9 ktIre6o KrI$a si=6a:F $o okresu $o:r'ewania9 a nast=pstwa :es'&'e $u6o $a:F 'naH o so8ie Mnp. w po&'u&iu )aowarto<&iowo<&i seksua#ne:9 w prI8a&7 tu)a&'enia pIKnie:s'y&7 niepowo$'e5 we wspIJy&iu seksua#ny)N. 0o)p#eks ten ro'wi:a si= u &'=<&i )o$'ieJy9 ktIra styka si= ' sa)o6wate). Na:&'=<&ie: $oty&'y to osI89 ktIre uprawiay sa)o6wat nao6owy9 $o<H &'=sto9 ' :e$no&'esny) po&'u&ie) winy. Cest rIwnieJ spora$y&'nie spotykany i u ty&79 ktIr'y pr'e#otnie praktykowa#i sa)o'aspoka:anie si=. 0o)p#eks onanisy&'ny po#e6a na pr'ekonaniu9 Je sa)o6wat 'aws'e wy'wa#a pato#o6i&'ne nast=pstwa9 unie)oJ#iwia:F&e #u8 powaJnie utru$nia:F&e wspIJy&ie seksua#ne. Sa)o6wat :ako taki traktowany :est :ako ro$'a: perwers:i9 '8o&'enia9 powaJne: pato#o6ii. 0o)p#eks wiFJe si= ' u&'u&ie) #=ku9 niepoko:u9 ' po&'u&ie) )aowarto<&iowo<&i. Te6o typu u&'u&ia sF tak trwae9 Je nawet ra&:ona#ne prI8y wy:a<nienia9 ro')owy ' #ekar'e)9 #ektura nie sF w stanie i&7 wye#i)inowaH. MoJe ')ieniH si= wer8a#na strona ko)p#eksu9 a#e po'osta:e e)o&:ona#na. 0o)p#eks prowa$'i w re'u#ta&ie $o 'aa)ania si= o8ra'u C w ro#i seksua#ne:. L=ki9 o8awy 'wiF'ane ' ko)p#ekse) onanisy&'ny) )o6F 'a8#okowaH ws'e#kie prI8y nawiF'ania kontaktIw 7eteroseksua#ny&7. Wo8e& pr'e$stawi&ie#i p&i o$)ienne: o$&'uwa si= stra&79 niepewno<H9 nie<)iao<H. *r'ewi$u:e si= :uJ ' 6Iry swo:F nie'$o#no<H $o wspIJy&ia9 niepowo$'enie we wspIJy&iu9 i)poten&:=9 nie'a$owo#enie ewentua#ne6o partnera. Za&'yna si= wyk#u&'aH )oJ#iwo<H po$:=&ia wspIJy&ia seksua#ne6o. CeJe#i nawet $o:$'ie $o sytua&:i spr'y:a:F&e: &'y prowoku:F&e: wspIJy&ie9 nast=pu:e reak&:a u&ie&'ki9 wy&o(ania si=. Niekie$y $okonywane sF prI8y pr'ea)ania ko)p#eksu pr'e' t'w. spraw$'enie si= w )oJ#iwie Lna:8e'pie&'nie:s'e: sytua&:i". Be'pie&'e5stwo )a 'apewniH 8rak wi='i u&'u&iowe: ' partnere)9 wyk#u&'enie trwa#s'e6o 'wiF'ku. Na:&'=<&ie: :est to ty#ko pr'e#otna prI8a ' anoni)owy) partnere). W trak&ie LprI8y" &aa uwa6a :est kon&entrowana na &'ynno<&i nar'F$Iw p&iowy&79 ana#i'owaniu po$nie&enia seksua#ne6o9 sa)oo8serwa&:i swy&7 $o'na5. !&'ywi<&ie w takie: sytua&:i niepowo$'enie utrwa#a ko)p#eks. CeJe#i nawet oso8a ' ko)p#ekse) nawiFJe trway kontakt u&'u&iowy i ro'po&'nie wspIJy&ie seksua#ne9 na$a# 8=$'ie :e: towar'ys'yH niepewno<H9 ukryty #=k9 potr'e8a kontro#owania sie8ie. Te6o typu postawa spr'y:a powstawaniu 'a8ur'e5 i reak&:i nerwi&owy&79 ktIre sta:F si= r'eko)y) potwier$'enie) ko)p#eksu. 0o)p#eks onanisty&'ny '$e&y$owanie &'=<&ie: :est spotykany u )=J&'y'n niJ u ko8iet. Ce6o utrwa#enie si= )oJe rIwnieJ wynikaH ' wy8iIr&'e6o i su8iektywne6o kor'ystania ' #ektury. Wy&'u#enie :est tak $uJe9 Je ws'e#kie ro'waJania na te)at ewentua#ny&7 nast=pstw autoeroty')u sF pr'y:)owane L$o sie8ie"9 a ws'e#kie r'e&'owe A>A prI8y uka'ania rIJny&7 stron sa)o'aspoka:ania si= sF wypierane9 nie pr'y:)owane i o)i:ane. "o spr'y:a ro'wo:owi te6o ko)p#eksu9 $#a&'e6o powsta:e on ty#ko u &'=<&i $o:r'ewa:F&y&7 oso8owo<&iX

8y o$powie$'ieH na to pytanie9 pr'eana#i'u:)y pr'y&'yny9 ktIre na:&'=<&ie: spr'y:a:F ro'wo:owi ko)p#eksu. Niewa<&iwa at)os(era wy&7owaw&'a w $o)u9 w ktIry) sa)o6wat :est na'na&'ony pi=tne) L'8o&'enia"9 L&7oro8y"P stwar'a to o&'ywiste po6otowie" #=kowe i pierws'a prI8a sa)o6watu wy'wa#a #=k9 a nast=pnie pr'era$'a si= w ko)p#eks. Niewa<&iwa #ektura9 w ktIre: sa)o6wat :est kwa#i(ikowany :ako '8o&'enie o powaJny&7 nast=pstwa&7. Ce$nostronnie ne6atywne u:)owanie autoero(y')u )o$'ie5&'e6o pr'e' wy&7owaw&Iw9 pre#e6entIw. *oF&'enie si= w krItki) &'asie praktyk sa)o'aspoka:ania si= ' nieu$any)i prI8a)i wspIJy&ia seksua#ne6oP nast=pu:e powiF'anie o8u ty&7 ':awisk na 'asa$'ie pr'y&'yny i skutku. *o&'u&ie winy9 nies)aku9 nie&7=&i $o sa)e: (or)y sa)o'aspoka:ania si= ' :e$no&'esny) nie'a$owo#enie) ' sie8ieP u $o:r'ewa:F&y&7 osI8 nie'a$owo#enie ' sie8ie :est &'=sty) i prawi$owy) o$&'u&ie) wynika:F&y) ' pr'e8u$owywania swo:e6o C 9 ' t'w. $e'inte6ra&:i po'ytywne: te6o okresu9 a#e naoJenie si= na sie8ie ty&7 rIJny&7 ne6atywny&7 e)o&:i spr'y:a ro'wo:owi ko)p#eksu. Tru$no<&i w nawiF'ywaniu kontaktIw ' o$)iennF p&iF9 wynika:F&e ' rIJny&7 pr'y&'yn9 sF niekie$y pr'enos'one9 r'utowane na sa)o'aspoka:anie si=. 0o)p#eks onanisty&'ny &'=sto )i:a $'i=ki spr'y:a:F&y) oko#i&'no<&io) O aktywne:9 ro'u)ie:F&e:9 u&'u&iowo 'aan6aJowane: partner&e9 ')ianie postawy $'i=ki $o8re: #ektur'e9 $yskus:i. Niekie$y :e$nak tkwi tak 6=8oko9 Je wy)a6a spe&:a#isty&'ne: pora$y9 a niera' O #e&'enia psy&7oterapeuty&'ne6o. Na:#eps'y) pr'e&iw$'iaanie) :est o$powie$nia at)os(era wy&7owaw&'a9 w ktIre: oso8a ro'wi:a:F&a si= :est u<wia$o)iona i upr'e$'ona o pokusie sa)o'aspoka:ania si= :es'&'e pr'e$ sa)y) $o:r'ewanie)9 ora' wa<&iwie pr'eprowa$'one u<wia$o)ienie i wy&7owanie seksua#ne w s'ko#e. Z pewno<&iF $ao8y si= w ten sposI8 uatwiH Jy&ie nie)ae: #i&'8ie osI89 ktIre niepotr'e8nie &'u:F si= )aowaro<&iowe seksua#nie. 0!M*LE0S. M Z!N0I # * LI S TEN. ?$ane partnerstwo seksua#ne wy)a6a ). in. spotkania osI8 ' u(or)owanF )=sko<&iF i ko 8ie&o<&iF9 $#a ktIry&7 <wiat $ru6ie: p&i :est (as&ynu:F&F o$ )ienno<&iF9 potr'e8F ':e$no &'enia ' niF. M=sko<Hko8ie&o<H (or)u:F si= 6Iwnie w <ro$owisku ro$'inny) i u&'I&ia wo8e& ro$'i&Iw9 i&7 na<#a$owni&two i i$enty(ika&:a ' ni)i stanowiF 8a'=9 9 )atry&=" $o wi$'enia sie8ie :ako )=J&'y'ny i ko8iety. ZoJone )e&7ani')y 'wiF'kIw u&'u&iowy&7 w ro$'inie wiFJF si= niekie$y ' ro'wo:e) pewny&7 postaw9 'a&7owa5 okre<#any&7 )iane) ko)p#eksIw9 ktIre r'utu:F pIKnie: na nawiF'ywanie kontaktIw ' p&iF o$)iennF. *ows'e&7nie :uJ 'nane sF ko)p#eksy E$ypa i E#ektry9 u po$staw ktIry&7 tkwi 'a'$ro<H $'ie&ka o ro$'i&a p&i o$)ienne:. Mnie: nato)iast sF 'nane inne ko)p#eksy9 )a:F&e rIwnieJ 'na&'enie w (or)owaniu postaw wo8e& p&i o$)ienne:. D#a pr'yka$u opis'= krItko $wa ko)p#eksy wyst=pu:F&e u ko8iet. A>D 0o)p#eks a)a'onki powsta:e w wyniku na$)ierne: i$enty(ika&:i &Irki ' )atkF. wiat ko8ie&y :est wyJe: warto<&iowany niJ )=ski9 $o&7o$'i nawet $o ro'wo:u swe6o ro$'a:u nar&y')u. W 'a&7owania&7 u:awniana :est L)=ska" (or)a 8y&ia9 pewno<H sie8ie9 sia9 sa)owystar&'a#no<H. M=J&'y'na 'osta:e sprowa$'ony $o ro#i inse)inatora9 ina&'e: )IwiF& 'apa$nia&'a9 i wa<&iwie na ty) si= ko5&'y wi$'enie :e6o warto<&i w Jy&iu takie: ko8iety. Zro'u)iae9 Je te6o typu postawa wo8e& )=J&'y'n9 poF&'ona ' potr'e8a)i seksua#ny)i9 ko8ie&y)i stwar'a rIJnoro$ne napi=&ia. Istnie:e spr'e&'no<H )i=$'y L$o" i Lo$" )=J&'y'n9 )i=$'y potr'e8F )io<&i a a6resywno<&iF. "'=sto o8iekte) u&'uH sta:e si= Lko8ie&y" )=J&'y'na9

ktIre)u partnerka )atku:e9 a#e na$ ktIry) :e$no&'e<nie $o)inu:e. 6resywno<H wo8e& <wiata )=skie6o &'=sto 8ywa po'orowana po<wi=&enie) i wspI&'u&ie): Loni sF ta&y 8ie$ni i sa8i9 potr'e8u:F opieki". We wspIJy&iu seksua#ny) u:awnia si= $FJenie $o u:ar')ienia )=J&'y'ny9 nar'u&enia )u okre<#one6o 'a&7owania. Wynikie) istnie:F&y&7 spr'e&'no<&i w postawie wo8e& )=J&'y'n 8ywa:F $o<H typowe $#a ko8iet ' ko)p#eksa)i )a'onki 'a8ur'enia seksua#ne9 np. 8o#esne wspIJy&ie M$yspareuniaN9 8rak or6a')u9 spr'e&'ne u&'u&ia w trak&ie stosunku. Istnie:e rIwnieJ :es'&'e inna &iekawa prawi$owo<H $oty&'F&a )ar'e5 i (anta':i seksua#ny&7 O )=J&'yKni sF w ni&7 u<)ier&ani9 oka#e&'ani9 po'8awieni atry8utIw )=sko<&i Mkastra&:aN. Spr'e&'no<H $oty&'y nie ty#ko postaw wo8e& <wiata )=skie6o9 ba#e i )a&ier'y5stwaP ' :e$ne: strony :est ono wyra'e) ko8ie&e: potr'e8y9 ' $ru6ie: :e$nak strony 8u$'i opIr wo8e& o$&'uwane6o w ni) o6rani&'enia swe: wo#no<&i. 0o8iety ' ko)p#ekse) )a'onki sF wa$&'e9 $o)inu:F&e9 a6resywne wo8e& )=J&'y'n9 wy&7wytu:F ws'e#kie sy6nay potwier$'a:F&e i&7 postaw= wo8e& )=J&'y'n9 tak wi=& po'ornie :est ona $#a ni&7 u'asa$niona. Wspo)niana i$enty(ika&:a ' )atkF powsta:e atwie: wIw&'as9 6$y ro#a o:&a w $o)u 8ywa $ru6or'=$na. Tak wi=& ko)p#eks )a'onki u:awnia 'wiF'ek w&'esno$'ie&i=&y&7 )e&7ani')Iw ro'wo:u ' pIKnie:s'y) type) kontaktu ' )=J&'y'na)i. 0o)p#eks *a##as eny powsta:e w wyniku i$enty(ika&:i ' o8ra'e) !:&a #u8 inny&7 WaJny&7 M=J&'y'n. wiat )=ski :est o$&'uwany :ako Lswo:ski"9 8#iJs'y psy&7i&'nie aniJe#i <wiat ko8ie&y. Niera' :est on 'auwaJa#ny w wi=ks'e: ro$'inie9 kie$y &Irka nie ty#ko po$kre<#a swo:e po$o8ie5stwo psy&7i&'ne $o o:&a9 a#e i wo8e& )o$s'y&7 wiekie) 8ra&i pr'y:)u:e postaw= Lo:&owskF". Wspo)niany )e&7ani') powsta:e niekie$y rIwnieJ w wyniku rywa#i'a&:i &Irki ' )atkF o w'6#=$y o:&a. WIw&'as po$kre<#anie swe6o po$o8ie5stwa wo8e& nie6o )oJe 'yskaH ak&epta&:= o:&a9 wyrIJnienie. Ba$ania wspo)niane6o ko)p#eksu wska'u:F9 Je te6o ro$'a:u ko8iety 'a'wy&'a: sF inte#i6entne9 )a:F &e&7y )=skie: )enta#no<&i9 &7opi=&F sy#wetk=9 'e sa8o 'a'na&'ony)i &e&7a)i ko8ie&o<&i. Nie A>> stwier$'a si= :e$nak nieprawi$owo<&i 6enety&'ny&7 ani nieprawi$owo<&i w 8u$owie nar'F$Iw p&iowy&7. W Jy&iu seksua#ny) ty&7 ko8iet rIwnieJ u:awnia:F si= tru$no<&i i 'a8ur'enia. Zro'u)iae9 Je )=ski typ psy&7i&'ny r'utu:e na ro'wI: potr'e8y $o)ina&:i9 aktywno<&i. W powstay&7 'wiF'ka&7 u&'u&iowy&7 partner 'a'wy&'a: :est '$o)inowany9 istnie:e rIwnieJ $uJe po&'u&ie 8#isko<&i i po$o8ie5stwa psy&7i&'ne6o. SF to niekie$y <wietne 'wiF'ki O t'w. ku)p#owskie. We wspIJy&iu seksua#ny) u:awnia si= :e$nak niekie$y po&7wi&a #u8 o'i=8o<H9 istnie:e 8owie) wewn=tr'na 8ariera9 unie)oJ#iwia:F&a o$$anie si= partnerowi. MIwiF& o8ra'owo O &iao ko8iety )Iwi Lnie" '$o8ywaniu 6o pr'e' )=J&'y'n=. *o'ornie )o6o8y si= wy$awaH9 Je o$wrI&enie ro#i we wspIJy&iu ro'wiFJe pro8#e). *r'e&ieJ ko8ieta )oJe pr'y:FH ro#= aktywnF i '$o8ywaH )=J&'y'n=. !ka'u:e si= :e$nak9 Je nie :est to takie proste. Sa) (akt aktywno<&i seksua#ne: 'e strony ko8iety nie ')ienia (aktu9 Je :e: &iao o$$a:e si= partnerowi9 9o$$a:e )u ona &'=<H swe6o terytoriu)9 &'=<H swe6o C " O :ak )IwiF psy&7oana#ity&y. Spe&y(ika pr'eJyH seksua#ny&7 ko8iety po#e6a rIwnieJ na ty)9 iJ w )iar= nasi#ania si= po$nie&enia9 'w=Ja si= u nie: o8s'ar <wia$o)o<&i9 powsta:e po$$anie si= narasta:F&e: (a#i po$nie&enia9 a or6a') :est ku#)ina&y:ny) te6o wyra'e). 0o8iety ' ko)p#ekse) *a##as teny )a:F& )=skF )enta#no<H ' tru$e) po$$a:F si= te: (a#iP po$<wia$o)ie $FJF one 8owie) $o panowania na$ sytua&:F. 0o)p#eks )a'onki i ko)p#eks *a##as eny sF wyra'e) skra:ny&7 i$enty(ika&:i ' )atkF #u8 ' o:&e). !8ie skra:no<&i9 :ak wi$aH9 utru$nia:F ro'wI: ko8ie&o<&i i seksua#i')u. Ro'wI: ten wy)a6a u$ane: wi='i u&'u&iowe: ' o8o:6ie) ro$'i&Iw. *r'e&'y to stereotypo) typu: Lsyn :est $#a o:&a9 a &Irka $#a )atki".

NIE*EWN!] W R!LI SE0S? LNEC WspIJy&ie seksua#ne 'aws'e :est popr'e$'one okre<#o ny) nastro:e)9 wi$'enie) sie8ie :ako partnera. D#a :e$ny&7 wspIJy&ie :est po6o$ny)9 (as&ynu:F&y) )isteriu)9 w ktIry) &'u:F si= pewnie9 w ktIry) sF wo#ni o$ #=ku i niepoko:u9 a pr'e:<&iowe niepowo$'enia traktu:F :ako ':awisko natura#ne i pr'e)i:a:F&e. D#a inny&7 wspIJy&ie :est pr'e$e ws'ystki) pos'ukiwanie) pr'y:e)no<&iP w 'wiF'ka&7 te6o typu partner'y )o6F )ieH wysokie )nie)anie o so8ie9 o swe: sprawno<&iP w ars a)an$i sF '8yt pewni sie8ie. Wie#e osI8 o&'eku:e :e$nakJe wspIJy&ia ' niepoko:e)9 o8awF9 ' napi=&ie). SF ro'$ar&i )i=$'y spr'e&'ny)i u&'u&ia)i: L&7&= i nie &7&=9 8o si= 8o:=". WspIJy&ie sta:e si= s(erF 'a6raJa:F&F9 wy'wa#a O Seks partnerski A>@ a:F&F na$)iernF kon&entra&:=9 sa)oo8serwa&:= swy&7 (unk&:i (i':o#o6i&'ny&79 'a&7owa5 partnera. W postr'e6aniu sie8ie :ako partnera seksua#ne6o $o)inu:e niepewno<H9 po&'u&ie 'a6roJenia. WspIJy&ie nie :est ra$osny) )isteriu) i KrI$e) satys(ak&:i9 #e&' sta:e si= stay) spraw$'anie) sie8ie i spraw$'anie) pr'eJyH $ru6ie: oso8y9 :e: stosunku $o nas. !pisane 'a&7owania &7araktery'u:F niekie$y oso8y9 ktIre )o6y8y )ieH 'upenie sprawne9 u$ane wspIJy&ie9 a#e &iFJF&a pr'es'o<H9 rIJnoro$ne ko)p#eksy9 (rustra&:e ')ienia:F ko#oryt u&'u&iowy wspIJy&ia. W ty&7 pr'ypa$ka&7 na:&'=<&ie: $o&7o$'i $o 'a8ur'e5 nerwi&owy&7 i tru$no<&i ' osiF6anie) or6a')u. We wspIJy&iu nast=pu:e pr'esuni=&ie w kierunku sa)oo8serwa&:i9 autoana#i'y 9na 6orF&o". *ies'&'oty nie spenia:F swe: natura#ne: (unk&:i O (as&yna&:i &iae) $ru6ie: oso8y9 spontani&'no<&i9 pr'eka'ywania u&'u&ia9 #e&' sta:F si= te&7nikF )a:F&F 6warantowaH powo$'enie. kt )oJe pr'e8ie6aH sprawnie9 )oJe nawet wy'wo#iH or6a')9 a#e w <wie&ie pr'eJyH istnie:e skupiona &'u:no<H9 sa)oo8serwa&:a9 s'ukanie potwier$'enia u partnera i np. w 8ar$'o 'aawansowane: (a'ie aktu pa$a pytanie: Lpo$o8a) &i si=X" #u8 L&'y) to :est $#a &ie8ieX". *a$a:F&e w taki) )o)en&ie pytania potwier$'a:F ro's'&'epienie )i=$'y (i':o#o6iF a pr'eJy&ia)i. Ce<#i partner nie )a taki&7 neuroty&'ny&7 potr'e8 i traktu:e wspIJy&ie wa<&iwie9 to te6o typu sytua&:a )oJe 8yH &ora' 8ar$'ie: u&iFJ#iwa. *o&'Ftkowa ak&epta&:a partnera9 wi=K u&'u&iowa i eroty&'na )o6F w wyniku 8raku wspI8r')ienia9 wspIo$&'uwania pene6o partnerstwa ewo#uowaH w kierunku 'nie&7=&enia9 rosnF&e6o 'o8o:=tnienia9 po&'u&ia 8e'si#no<&i9 skoro ko#e:ne 'apewnienie &'y potwier$'enie u$ane: wi='i nie ')nie:s'a:F niepewno<&i partnera. Cakie sF na:&'=sts'e pr'y&'yny niepewno<&i seksua#ne:U 0o)p#eksy ' okresu $o:r'ewania We w&'esne: (a'ie okresu $o:r'ewania $o<H pows'e&7ne sF ko)p#eksy 'wiF'ane ' 8u$owF9 wy6#F$e)9 wi$'enie) sie8ie :ako ko8iety)=J&'y'ny. CeJe#i u#e6nF one utrwa#eniu #u8 potwier$'eniu9 to powsta:e niepewno<H9 potr'e8a ak&epta&:i. Nie wystar&'a o8iektywna o&ena9 istnie:e r$'e5 niewiary9 nieu(no<&i. Bar$'o &'=sto $oty&'y to )=J&'y'n ' t'w. ko)p#ekse) )ae6o &'onka. Niekie$y nie wystar&'a uspoko:enie w wyniku 8a$ania #ekarskie6o9 ktIre wyk#u&'a nieprawi$owF 8u$ow=. S'uka si= wIw&'as pora$y u ko#e:ny&7 spe&:a#istIw9 a i&7 '6o$ne opinie wy'wa#a:F pr'ekonanie: LMIwiF tak9 8o ni& tu nie )oJna po)I&". We wspIJy&iu sta#e o8serwu:F reak&:e swoi&7 partnerek i kaJ$a tru$no<H9 'a8ur'enie9 pr'e:<&iowe nawet 'nie&7=&enie tu)a&'F wa$F swe: 8u$owy. Te6o typu ko)p#eksy wy&'u#a:F na sposI8 traktowania pr'e' partnera i wIw&'as kaJ$y u<)ie&79 6est )oJe 8yH o$8ierany :ako potwier$'enie ko)p#eksu. A>3 Niepowo$'enia w po&'Ftka&7 wspIJy&ia seksua#ne6o Me&7ani') po#e6a na ty)9 Je prestiJowe9 a)8i&:ona#ne pr'eJywanie pierws'y&7 niepowo$'e5 seksua#ny&7 MktIre sF &'y)< 'ro'u)iay) i natura#ny) w po&'Ftka&7 wspIJy&iaN 'a&'yna wy'wa#aH 6=8okie po&'u&ie niepewno<&i. ?trwa#a si= #=k pr'e$ ponowny) po:awienie) si= niepowo$'e5.

W takie: sytua&:i na:&'=<&ie: powsta:e 8=$ne koo: #=k wy'wa#a 'a8ur'enia9 a 'a8ur'enia po6=8ia:F #=k. Niepewno<H swe: atrak&y:no<&i :ako )=J&'y'nako8ieta Ce<#i powstanie niepewno<H w ro#i seksua#ne:9 wspIJy&ie sta:e si= spraw$'iane) swe: atrak&y:no<&i. Za&7owania9 6esty9 reak&:e )i)i&'ne partnera interpretowane sF we$u6 :e$ne6o kryteriu)P L*o$o8a) si= O nie po$o8a) si=". To9 &o $#a inny&7 8yo8y &'yte#ne i 'ro'u)iae9 tu wy)a6a wyraKne6o potwier$'enia9 wie#okrotne6o powtar'ania9 u$owa$niania. W niesko5&'ono<H )o6F trwaH ro')owy typu: LD#a&'e6o :este< 'e )nFX"9 L&o wa<&iwie po$o8a &i si= we )nieX". 0aJ$a wypowie$K )oJe 8yH u'nana 'a '8yt ra&:ona#nF9 nieautenty&'nF9 po&ies'a:F&F. Niekie$y $o&7o$'i $o ko#e:ny&7 ')ian partnerIw i )i)o to na$a# utr'y)u:e si= nie$osyt ak&epta&:i9 niepewno<H. WspIJy&ie seksua#ne ')ienia si= w o8serwa&:= 'a&7owa5 $ru6ie: oso8y9 :e: reak&:i9 sposo8u traktowania9 otr'y)ywania pies'&'ot. DuJa ro'8ieJno<H )i=$'y C i$ea#ny) a rea#ny) Mo$e# C i$ea#ne6o w ro#i seksua#ne: (or)owany :est w wyniku o$$'iaywa59 po6#F$Iw9 w'or&Iw <ro$owiska rIwie<ni&'e6o9 ku#tury )asowe:9 pu8#ika&:i9 o&'ekiwa5 partnerIw9 wasny&7 wyo8raJe5 o so8ie. ? niektIry&7 #u$'i istnie:e 8ar$'o $uJa $yspropor&:a )i=$'y ty) wy)ar'ony)9 wyi$ea#i'owany)9 per(ek&:onisty&'ny) C w ro#i partnera a ty)9 ktIre istnie:e aktua#nie. MoJe to r'utowaH na inny&7 i wIw&'as pr'ypisu:e si= i) takie wy6Irowane potr'e8y i o&'ekiwania9 ktIry&7 nie sF w stanie 'aspokoiH. W takie: sytua&:i partnera o8winia si= o r'eko)e ro'&'arowania so8F9 )a si= po&'u&ie LniewywiF'ywania ' ro#i partnera" itp. Niewiara w 'aspoko:enie potr'e8 seksua#ny&7 partnera Niewiara ta )oJe 8yH re'u#tate) ww. &'ynnikIw9 a#e 8ywa teJ i skutkie) su8iektywne: o&eny rIJni& te)pera)entu9 porIwna5 ' inny)i partnera)i. CeJe#i np. w pierws'y&7 swy&7 $o<wia$&'enia&7 seksua#ny&7 )=J&'y'na po'na partnerk= ' intensywny)9 wyraKny) type) pr'eJywania or6a')u9 to inne (or)y or6a')u 8=$'ie traktowa :ako r'eko)y 8rak satys(ak&:i9 o8:aw swo:e: nie'$o#no<&i $oprowa$'enia partnerki $o okre<#one6o typu s'&'ytowania. Mi)o Je wspIJy&ie :est 1@S A>2 na:'upenie: nor)a#ne i u$ane9 )oJe :e$nak 'ro$'iH si= niepewno<H ')ienia:F&a &7arakter wi='i na kon(#iktowF. W wy)ieniony&7 (or)a&7 i KrI$a&7 niepewno<&i &'=sto powtar'a si= )otyw irra&:ona#no<&i9 pr'ewa6i nastawienia u&'u&iowe6o na$ ro'sF$kie). W wie#u poten&:a#nie u$any&7 'wiF'ka&7 te wa<nie pr'y&'yny powo$u:F narastanie kon(#iktIw. Na:&'=<&ie: potr'e8na :est po)o& spe&:a#isty&'na. Niepewno<H w ro#i seksua#ne: :est o8e&nie ':awiskie) rosnF&y)9 &o ). in. :est wynikie) niepene: i$enty(ika&:i ' wasnF ro#F )=skoko8ie&F ora' po&'u&ie) 'a6roJenia wo8e& $ru6ie: p&i9 o$8ierane: :ako wy)a6a:F&e:9 o&enia:F&e:. W pr'ypa$ku powstania 'wiF'ku partnerskie6o9 oso8a niepewna w swe: ro#i rIJne )oJe w'8u$'aH u&'u&ia: opieku5&'e9 #ito<H9 ro'&'arowanie9 a6res:=9 sa)a rIwnieJ u:awnia rIJne u&'u&ia $o 9pewne: sie8ie" oso8y partnera. Ma)y 'ate) $o &'ynienia ' rIJny) uka$e) wi='i u&'u&iowe:9 ktIre: po<re$ni) 9 teste)" :est wspIJy&ie seksua#ne. CeJe#i np. partner w swy&7 )ar'enia&7 senny&7 u:awnia9 iJ :est 6wa&ony9 '$o8ywany siF9 )oJe to o'na&'aH9 iJ kontakt ' oso8F niepewnF w swe: ro#i seksua#ne: nie $a:e satys(ak&:i u&'u&iowe:. W inny&7 pr'ypa$ka&7 partner L)atku:e" oso8ie niepewne: i wspIJy&ie seksua#ne u:awnia tk#iwo<H9 opieku5&'o<H. !so8a niepewna w swe: ro#i seksua#ne: nie 'aws'e wyst=pu:e w ro#i Lsa8s'e:"9 &'=sto $#a ko)pensa&:i po&'u&ia niJs'o<&i u:awnia 'a&7owania a6resywne. Niekie$y taki )e&7ani') po:awia si= w 6wata&7 seksua#ny&7. Niepewno<H w ro#i seksua#ne: wy)a6a po'nania9 :akie po'aseksua#ne )o6F 8yH :e: nast=pstwa9 :akie w re#a&:a&7 partnerski&7. La0 *RZED INI"C "CT Ini&:a&:a seksua#na

staa si= pro8#e)e) wy&7owaw&'y)9 ety&'ny) i o8y&'a:owy)9 wi$'iany) pr'e' pry')at pr'e$w&'esne: $e&y':i9 niewa<&iweN sytua&yNne: )otywa&:i9 'upene6o nie'ro'u)ienia o$)ienne6o startu o8u p&i $o $o:r'ae6o Jy&ia seksua#ne6o. Ro'waJania na te te)aty $o)inu:F w spotkania&7 ' ro$'i&a)i9 'na:$u:F rIwnieJ o$8i&ie w postawa&7 sa)y&7 'ainteresowany&79 usiu:F&y&7 okre<#iH wiek: L0i$y #"A )oJna...". *ro8#e)e) nato)iast )nie: $ostr'e6any) :est #=k pr'e$ ini&:a&:F. "ora' &'=<&ie: spotyka:F si= ' :e6o skutka)i #ekar'e seksuo#o$'y i psy&7iatr'y. L=k pr'e$ ro'po&'=&ie) wspIJy&ia traktowany :est u ko8iet Nako prawi$owo<H9 iFJe si= on ' o8awF pr'e$ $e(#ora&:F9 r'eko)y) AB1 8I#e)9 a takJe 'a:<&ie) w &iFJ=. !8serwa&:e potwier$'a:F pows'e&7no<H ty&7 wa<nie pr'y&'yn9 ktIre opIKnia:F ini&:a&:= seksua#nF. !8awa pr'e$ o$r'u&enie) 'a L'y wynik" wspIJy&ia9 postawy neuroty&'ne9 'a7a)owania psy&7i&'ne wyst=pu:F r'a$'ie:. !8y&'a:owa ak&epta&:a sprawia9 Je #=k pr'e$ ini&:a&:F u ko8iet uwaJa si= 'a o8:aw natura#ny. Sa)a 'ainteresowana )oJe si= 6o po'8yH9 :eJe#i po&'u&:e si= 8e'pie&'na i 'au(a partnerowi. Zupenie ina&'e: wy6#F$a ta sprawa u )=J&'y'n9 inne )a KrI$a9 pr'e8ie6 i nast=pstwa. *o pierws'e: nie )oJna ukryH :e6o )oJ#iwy&7 konsekwen&:i Mi)poten&:iN9 ktIre po6=8ia:F istnie:F&F (rustra&:=. Istnie:F u )=J&'y'n rIJne stopnie #=ku pr'e$ ini&:a&:F9 ktIre wiFJF si= ' )e&7ani')a)i o8ronny)i: ?nikanie stosunku pr'y istnie:F&y) pettin6u Ten typ #=ku :est posta&iF na:#Je:s'F. M=J&'y'na $oprowa$'a $o wi='i eroty&'ne:9 a pies'&'oty sF teste) sprawno<&i. *artner sta:e si= o8serwatore) swe6o w'wo$u9 nie )a :e$nak o$wa6i na Lposuni=&ie si= $a#e:". *artnerka po&'Ftkowo wier'y9 Je ws'ystko :est $o8r'e9 $opiero w )iar= pr'e$uJania si= te: (or)y wspIJy&ia 'a&'yna wFtpiH w sprawno<H partnera. Niekie$y :e: ini&:atywa ro'wiF'u:e pro8#e). ?nikanie sytua&:i )o6F&y&7 prowa$'iH $o wspIJy&ia ZwiF'ek :est utr'y)ywany na etapie ko#eJe5ski). M=J&'y'na unika ws'e#ki&7 inty)ny&7 sytua&:i. *o&'Ftkowo postawa :e6oS 8u$'i u'nanie partnerki9 pIKnie: niepokI:9 a wres'&ie nie&ierp#iwo<H. Z$ar'a si=9 Je partner stwar'a s'tu&'ny parawan nor) )ora#ny&79S wiFJe ini&:a&:= ' )aJe5stwe) Mnie $oty&'y to osI89 ktIre )a:F& takie nor)y9 po'8awione sF #=kuN. MoJe to o$ro&'yH #=kowIr&'F sytua&:=. W wie#u inny&7 pr'ypa$ka&7 ko8ieta sa)a 'rywa 'wiF'ek #u8 :est $o te6o sprowokowana. ?nikanie kontaktIw ' ko8ieta)i "'=sto pr'y&7o$'F $o )nie 'aniepoko:eni ro$'i&e skarJF& si= na Lnienor)a#ne" Jy&ie syna. Dorosy &'owiek unika ws'e#ki&7 kontaktIw ' ko8ieta)i9 Jy:e sa)otnie #u8 w 6ronie ko#e6Iw MktIr'y stopniowo si= wykrus'a:FN. Ce$ni )=J&'yKni ni&'y) te6o nie tu)a&'F9 po prostu )i#&'F #u8 pr'erywa:F $yskus:e oto&'enia. Inni stwar'a:F rIJne parawany ra&:ona#ne9 wy6as'a:F opinie9 teorie9 stwar'a:F po'ory itp. Niekie$y sa)i wier'F w te 'asony $y)ne. *r'e$uJa:F&a si= sytua&:a 'a&'yna i) &iFJyH. ? :e$ny&7 )=J&'y'n prowa$'i to $o nasi#enia si= kon(#iktu neuroty&'ne6o9 inni stosu:F prI8= Lskoku w pr'epa<H"9 &'y#i po$e:)u:F ro'pa&'#iwF prI8= wspIJy&ia. Ce: ne6atywny pr'e8ie6 potwier$'a i&7 $ia6no'= o so8ie i po6=8ia ko)p#eks niJs'o<&i. Wi'yta u #ekar'a9 ktIra )oJe ukierunkowaH #e&'enie i $oprowa$'iH $o ro'wiF'ania pro8#e)u9 ' re6uy traktowana ABA :est :ako ostate&'no<H9 sta#e o$ka$ana. Sa) :e: (akt pr'eJywany :est :ako wy$anie wyroku na sie8ie9 wiFJe si= rIwnieJ ' #=kie). CeJe#i nie i$'ie si= $o #ekar'a9 to wi$'i si= :akF< s'ans= #u8 Jy:e si= w 'u$ny) <wie&ie swy&7 (as'ywy&7 interpreta&:i. Wi'yta sta:e si= Lpr'y'nanie)" O stF$ :e: ura'owy &7arakter. Mo:e o8serwa&:e wska'u:F9 Je #=k pr'e$ ini&:a&:F u )=J&'y'n sta:e si= &ora' &'=sts'y) ':awiskie). Wynika to ' ki#ku pr'y&'yn. Wy)ieni= na:8ar$'ie: typowe. Synowie e)an&ypartek

Synowie wy&7owani pr'e' $o)inu:F&F9 'ara$nF )atk=9 nie )a:F warunkIw i$enty(ika&:i si= ' ro#F )=skF9 ktIra :est pr'eJywana :e$ynie teorety&'nie. E(ekt o&'ytania ' 'akresu seksuo#o6ii D'ie$'ina seksu traktowana 8ya pr'e' nas'y&7 pr'o$kIw nie&o ru8as'nie9 natura#nie. Nie ro8iono ' nie: pro8#e)u9 nie stanowia teJ sresoro$ne: sytua&:i. !8e&nie o$nosi si= &'ase) wraJenie9 Je u$ane wspIJy&ie wy)a6a uko5&'enia nie)a# Luniwersytetu seksuo#o6i&'ne6o". D'ie$'ina seksu :awi si= :ako 8ar$'o 'oJona9 8iorF& po$ uwa6= &e&7y $'ie$'i&'ne9 tra$y&:=9 rIJne )e&7ani')y psy&7i&'ne. !r6a') sta si= po$stawowy) warunkie) wspIJy&ia. !&'ywi<&ie9 Je po:)owanie seksu nie)a# :ako $ys&yp#iny naukowe:9 tru$ne: $o opanowania9 wyst=pu:e na:&'=<&ie: u )=J&'y'n nie<)iay&79 'ako)p#eksiony&79 niepewny&7 swe: )=sko<&i. Tak wi=& na$)iar teorii )oJe prowa$'iH $o i)poten&:i. *ostawy ko8iet *r'y:)owanie postawy wy)a6a:F&e:9 wy&'eku:F&e:9 nastawienie na konie&'no<H $o'nania or6a')u9 rosnF&e $o<wia$&'enia prakty&'ne wie#u ko8iet sF si#ny) )e&7ani')e) #=kotwIr&'y) u )=J&'y'n. 0o8ieta sta:e si= KrI$e) 'a6roJenia. M=J&'y'na niepewny swe: )=sko<&i9 sa8y9 usiu:e :e 'neutra#i'owaH pr'e' 6wat #u8 unikanie wspIJy&ia. *o$ane pr'y&'yny nie wy&'erpu:F istoty 'a6a$nienia. Zapewne &'yte#ni&y o&'eku:F o$e )nie <ro$kIw 'ara$&'y&79 pr'yka$Iw neutra#i'owania #=ku. !$powie) krItko: wi$'= :e$ynie $ro6= pora$ni&twa i #e&'enia. Ws'e#kie inne sposo8y nie $a:F wi=ks'y&7 re'u#tatIw. Niekie$y partnerka sta:e si= u'$rowi&ie#e)9 a#e nie )a 6waran&:i9 Je si= na takF tra(i. !$ka$anie wi'yty #ekarskie: nasi#a ' &'ase) kon(#ikt i nawarstwia rIJne6o ro$'a:u #=ki. *IKnie: tru$no nawet $o&ie&9 :aki #=k 8y pierwotny. L=k pr'e$ ini&:a&:F u )=J&'y'n :est ). in. re'u#tate) 'a&7o$'F&y&7 pr'e)ian o8y&'a:owy&7 i wy&7owaw&'y&79 stanowi pro8#e) okre<#one: popu#a&:i )=J&'y'n i wy)a6a konkretne: po)o&y. I) s'y8&ie: :est ona u$'ie#ona9 ty) :est skute&'nie:s'a. AB4 W"ZESNE ZWITZ0I Nas'e Jy&ie seksua#ne9 eroty')9 'wiF'ki u&'u&iowe9 )io<H pr'e$e ws'ystki) sF uwarunkowane $o<wia$&'enia)i wyniesiony)i 'e <ro$owiska ro$'inne6o ora' pos'&'e6I#ny)i (a'a)i ro'wo:u psy&7oseksua#ne6o. Ce$nF ' ni&7 :est t'w. (a'a 7o)oeroty&'na9 kie$y twor'F si= 9pa&'ki"9 6rupy 'oJone ' pr'e$stawi&ie#i te: sa)e: p&i. D'i=ki nie: ro'wi:a si= sa)ookre<#enie w ro#i p&iowe:9 po&'u&ie o$r=8no<&i <wiata )=skie6o i ko8ie&e6o9 po&'u&ie pr'yna#eJno<&i $o te6o <wiata. W&'esny okres $o:r'ewania wprowa$'a ')iany 8io#o6i&'ne i psy&7i&'ne 'wiF'ane ' pr'e:awa)i p&iowo<&i9 'ainteresowania)i seksua#ny)i. ABD Nas' start w 'wiF'ki 7eeroseksua#ne9 :akko#wiek :est w $uJy) stopniu uwarunkowany pr'e' popr'e$nie (a'y ro'wo:u9 'a#eJy o$ kontaktu ' rIwie<nika)i9 postaw wo8e& p&i o$)ienne: i wasne:. Na:8ar$'ie: opty)a#nF L8a'F" $#a ro'wo:u pr'ys'e: )io<&i9 'wiF'ku eroty&'ne6o9 sF 'wiF'ki ko#eJe5skie i pr'y:aKnie. Ina&'e: )IwiF&9 $o8ro ro'wo:u psy&7oseksua#ne6o i pr'ys'e6o 'wiF'ku9 kontaktu ' o8ie)a p&ia)i 'a#eJy o$ ty&7 nieseksua#ny&7 'wiF'kIw rIwie<ni&'y&7. W typowy&7 'wiF'ka&7 ko#eJe5ski&7 u&'y)y si= po'nawania <wiata o8u p&i9 'na&'enia po'aseksua#ny&7 wi='i9 powsta:F pr'y:aKnie9 wi$'i si= rIwnieJ warto<H pona$seksua#nF &'owieka. RIwnieJ wspIpra&a ' pr'e$stawi&ie#a)i wasne: p&i i 'wiF'ki ko#eJe5skie ' ni)i $a:F po&'u&ie so#i$arno<&i9 pr'yna#eJno<&i $o te: p&i9 u)ie:=tno<H wspIJy&ia i wspI$'iaania. D'i=ki 'wiF'ko) ko#eJe5ski) :este<)y '$o#ni $o pr'y:aKni9 ro'wi:a:F si= w nas postawy o8e&nie 'wane prospoe&'ny)i Ma#trui')9 o(iarno<H9 wspIpra&aN. Ce$no&'e<nie wie#o<H kontaktIw ko#eJe5ski&7 i i&7 rIJnoro$no<H uatwia o8y&ie towar'yskie9 po'nanie rIJny&7 typIw )=ski&7 i ko8ie&y&79 $'i=ki &'e)u )oJe)y u(or)owaH swI: u#u8iony typ9 &'y#i o&'ekiwane &e&7y partnera w pr'ys'o<&i. !swo:enie ' p&iF o$)iennF uatwia teJ 8ar$'ie: o8iektywne o&enianie partnera i wi$'enie :e6o wa$ i 'a#et9 )a)y 8owie) )oJ#iwo<H porIwnywania.

W o8e&ne: o8y&'a:owo<&i 'auwaJa si= upows'e&7nianie w&'esny&7 'wiF'kIw 7eteroseksua#ny&79 &'y#i ina&'e: 9&7o$'enia para)i"9 na niekor'y<H 'wiF'kIw ko#eJe5ski&7. W po&'Ftkowy) okresie $o:r'ewania &ora' wi=&e: osI8 twor'y 'wiF'ek i'o#u:F&y i&7 o$ rIwie<nikIw #u8 teJ 9ko#eJe5stwo"9 po#e6a:F&e na wspI#ny) pr'e8ywaniu ki#ku par. W ten sposI8 ' (a'y $'ie&i5stwa w&7o$'i si= w pseu$o$oroso<H ' po)ini=&ie) (a'y )o$'ie5&'o<&i. *owstawanie w&'esny&7 'wiF'kIw :est wynikie) pewne: )o$y9 a#e spenia:F one teJ inne waJne 'na&'enia. W wie#u ro$'ina&7 istnie:e nie$osyt wi='i u&'u&iowy&79 8rak w ni&7 &'asu na 'a:)owanie si= $'ieH)i9 o6rani&'anie opieki ro$'i&ie#skie: $o spraw 8ytowy&79 ni& wi=& $'iwne6o9 Je ro'wi:a:F si= okre<#one potr'e8y i o&'ekiwania9 'aspoka:ane we w&'esny&7 'wiF'ka&7. W wie#u wypa$ka&7 sF one u&ie&'kF o$ po&'u&ia sa)otno<&i. Sa) (akt pows'e&7no<&i w&'esny&7 'wiF'kIw wy)a6a 'wrI&enia uwa6i na wiFJF&e si= ' ni)i )oJ#iwe konsekwen&:e: W'rost potr'e8y ak&epta&:i9 u'nania9 $owarto<&iowania W'rost ty&7 potr'e8 powo$u:e u'a#eJnienie o$ swe6o partnera9 :e6o wi$'enia nas'e6o C 9 &o sta:e si= KrI$e) pr'eJyH9 'a8ie6Iw. MoJe to stwar'aH po&'u&ie 'a6roJenia9 niepewno<H9 o8awy. AB> R!ZW`C postaw rywa#i'a&y:ny&7 wo8e& pr'e$stawi&ie#i wasne: p&i *otr'e8a posia$ania partnera 9$o &7o$'enia" stwar'a pewien $opin6 rywa#i'a&y:ny9 pr'e&ieJ waJne sF &e&7y atrak&y:no<&i takie6o partnera. StF$ 8iorF si= rIJnoro$ne pr'e:awy rywa#i'a&:i9 konkuren&:i. MoJe to prowa$'iH $o utrwa#enia te: postawy i wIw&'as w pr'ys'o<&i u:awniF si= te postawy nie'a#eJnie o$ kontekstu. Wie)y ' &o$'ienne6o $o<wia$&'enia9 Je &ora' &'=<&ie: :este<)y te6o <wia$ka)i. W wywia$'ie &'=sto )oJna spotkaH te6o typu s(or)uowania wypowia$ane pr'e' ko8iety: LNie #u8i= ko8iet9 wo#= )=J&'y'n"P i&7 Jy&ie to potwier$'a. Ten pro8#e) &'=sto wyst=pu:e u ko8iet9 konkuren&:a :est tu 8owie) 8ar$'ie: 'a&ieka i wynika ' waJno<&i i&7 &e&7 'ewn=tr'ny&79 atrak&y:no<&i wi'ua#ne:. W&'esne ini&:a&:e seksua#ne !&'ywiste :est9 Je trway 'wiF'ek po pewny) &'asie 9$o:r'ewa" $o wi='i seksua#ne: i o$&'uwa si= potr'e8= wspIJy&ia. ZwiF'ki ko#eJe5skie9 :akko#wiek nie sF wo#ne o$ potr'e8 seksua#ny&79 )a:F :e$nak inny pr'e8ie6. *r'e:awy wa#ki o partnera9 Lo$8i:anie" 6o inny)9 Lpo#owania" W k#i)a&ie rywa#i'a&:i i konkuren&:i pierwotne potr'e8y u&'u&iowe i wi='iotwIr&'e9 pro8#e)y sa)otno<&i )o6F 'e:<H na $a#s'y p#an. Z$o8y&ie partnera ws'e#ki)i $ost=pny)i )eto$a)i M). in. popr'e' seksN suJy potr'e8ie sa)opotwier$'enia9 wyrIJniania si= w<rI$ rIwie<nikIw9 pr'y:e)no<&i 'e L'wy&i=stwa" na$ inny)i. *o6=8ia si= ro'$Kwi=k ' wasnF p&iF9 po&'u&ie $ystansu wo8e& nie:9 'nika:F pr'y:aKnie M#u8 sF ty#ko po'orneN. Zna:o)o<H wasne: p&i i owe po'orne pr'y:aKnie $ostar&'a:F :e$ynie in(or)a&:i pr'y$atny&7 w wa#&e rywa#i'a&y:ne:. D'i=ki te: 'na:o)o<&i pos'er'a si= wa&7#ar' )eto$9 po'na:e si= sa8e punkty Lpr'e&iwnika"9 #epie: wy&'uwa si= s'ans= u p&i o$)ienne:. Tak wi=& &7=H L'$o8y&ia" partnera i o$niesione 'wy&i=stwo nie )a 'wiF'ku ' potr'e8a)i )io<&i9 pr'y:aKni9 wi='iotwIr&'y)i9 suJy nato)iast prestiJowi9 Lpoka'aniu si="9 potwier$'eniu swe: po'y&:i w <ro$owisku rIwie<ni&'y). I) 8ar$'ie: partner :est &enny9 ty) wi=ks'e starania o 'atr'y)anie 6o pr'y so8ieP 'akres )eto$ :est pows'e&7nie na) 'nany. W&'esne 'wiF'ki )o6F 'ate) prowa$'iH $o swoiste: (or)y Lwa#ki o 8yt"9 o prestiJ9 o po&'u&ie wasne: warto<&i. W re'u#ta&ie s'ko$'i to (or)uu:F&y) si= postawo) wo8e& p&i wasne: i $ru6ie:. ?trwa#enie si= 'wiF'ku9 a :e6o ewo#u&:a w wi=K )aJe5skF Znane sF #i&'ne pr'yka$y9 kie$y $u6otrwae &7o$'enie ' pierws'F sy)patiF 'ako5&'yo si= na <#u8ny) ko8ier&u. Nie :este) pr'e&iwny ty) 'wiF'ko)9 warto :e$nak 'a'na&'yH9 Je :e$ynie &'=<H ' ni&7 8ya wyra'e) u$ane: ewo#u&:i i opty)a#ne6o $o8oru partnerIw. MoJe si=

ABB '$ar'yH L)io<H o$ pierws'e6o spo:r'enia"9 ktIra okaJe si= :e$ynF i s'&'=<#iwF. "'=<&ie: :e$nak $o )aJe5stwa $o&7o$'i $#ate6o9 Je powstao '8y si#ne pr'ywiF'anie9 pr'y'wy&'a:enie9 psy&7i&'ne u'a#eJnienie. ZwiF'ek sta:e si= :ak8y konie&'no<&iF 8y&ia ra'e). "'=ste sF pr'ypa$ki ro'pa$u ty&7 'wiF'kIw9 a#e w nast=pny&7 partner'y )a:F nieporIwnywa#nie wi=ks'e tru$no<&i O patr'F pr'e&ieJ ' perspektywy te6o :e$ne6o. Tak wi=&9 :akko#wiek rIJne )o6F 8yH pr'y&'yny w&'esny&7 'wiF'kIw9 8ywa:F one pr'es'ko$F w ro'wo:u psy&7oseksua#ny). *RZEDW"ZESN INI"C "C SE0S? LN O Z raportIw so&:oseksuo#o6i&'ny&7 wynika9 Je okoo 1G )o$'ieJy ro'po&'yna '8yt w&'e<nie wspIJy&ie seksua#ne O o$ 1> roku Jy&ia. Inna popu#a&:a )o$'ieJy 'a&'yna nato)iast wspIJy&ie pIKno9 a#e w stosunku $o po'io)u swe6o ro'wo:u 8io#o6i&'ne6o i psy&7i&'ne6o rIwnieJ pr'e$w&'e<nie. Wie#e osI8 sF$'i9 iJ sa) (akt 8io#o6i&'ne: '$o#no<&i $o wspIJy&ia seksua#ne6o :est wystar&'a:F&y $o po$:=&ia kontaktIw. Na:wi=&e: $any&7 o skutka&7 pr'e$w&'esne: ini&:a&:i seksua#ne: $ostar&'a:F 8a$a&'e ' ?S 9 ktIr'y <#e$'i#i #osy poko#enia )o$'ieJy ' t'w. rewo#u&:i seksua#ne:. !ka'ao si=9 Je w&'esne pr'ekro&'enie Ru8ikonu seksua#ne6o prowa$'i $o &7arakterysty&'ny&7 nast=pstw. Wy)ieni= ki#ka ' ni&7: AB3 ZakI&enie rIwnowa6i uka$u 7or)ona#ne6o Ini&:a&:a seksua#na wiFJe si= ' po8u$'enie) uka$u 7or)ona#ne6o9 ktIry 'a&'yna pra&owaH na 9nowy&7 o8rota&7". ZakI&a to 8ar$'o su8te#nF struktur= te6o uka$u i w konsekwen&:i powsta:F 'a8ur'enia 7or)ona#ne. ? wie#u )o$y&7 $'iew&'Ft pr'e$w&'esna ini&:a&:a wiFJe si= ' nast=pstwa)i w rIwnowa$'e 8io&7e)i&'ne: nar'F$Iw p&iowy&7 i stF$ wi=ks'a i&7 po$atno<H np. na na$Jerki s'y:ki )a&i&y. *o$o8ne ':awisko o8serwu:e si= w pr'ypa$ku &'=sty&7 ')ian partnerIw seksua#ny&7. Wynika; to ' (aktu9 Je kaJ$y &'owiek )a pewnF spe&y(i&'nF o$r=8no<H 8io&7e)i&'nF i np. )=J&'yKni rIJniF si= )i=$'y so8F ska$e) nasienia. InnF pr'y&'ynF ')iany rIwnowa6i 8io&7e)i&'ne: :est stosowanie <ro$kIw antykon&ep&y:ny&79 # tak np. ta8#etki 7or)ona#ne9 kre)y p#e)niko8I:&'e )a:F inne $'iaanie na or6ani') $orose: ko8iety9 a inne na or6ani') )o$e: $'iew&'yny. ZakI&enie te: rIwnowa6i po'a stana)i 'apa#ny)i )oJe prowa$'iH $o 'a8ur'e5 w po$no<&i i w rIwnowa$'e 7or)ona#ne:9 ktIra u ko8iet )a s'&'e6I#nie su8te#nF struktur=. *r'e$w&'esne )a&ier'y5stwo Wystar&'y si=6nFH $o $any&7 $e)o6ra(i&'ny&79 a8y pr'ekonaH si=9 i#e :est )atek w pos'&'e6I#ny&7 kate6oria&7 wieku. W&'esne )a&ier'y5stwo to nie ty#ko pro8#e) 8io#o6i&'ny9 ktIry ')ienia uka$ rIwnowa6i 7or)ona#ne: i 8io#o6i&'ne: ko8iety9 a#e i pro8#e) psy&7o#o6i&'ny ora' spoe&'ny. Z)iana #inii Jy&iowe: $'iew&'yny9 wynika:F&a ' )a&ier'y5stwa9 prowa$'i $o wie#u ro'&'arowa5 i (rustra&:i9 a w konsekwen&:i $o ro'pa$u 'wiF'kIw #u8 rosnF&e: #i&'8y t'w. ro$'in niepeny&79 w ktIry&7 8rak :est o:&a. +akt9 iJ $any )=J&'y'na 'na:$u:F& si= w pr'y)usowe: sytua&:i '6o$'i si= na 'awar&ie )aJe5stwa i (or)a#ne u'nanie o:&ostwa :est $oraKny) wy:<&ie) ' sytua&:i. Znane pows'e&7nie sF #osy te6o typu 'wiF'kIw poF&'ony&7 pr'y)usowF sytua&:F. Na:8ar$'ie: pos'ko$owani sF )o$a )atka i $'ie&ko. *r'y oka':i &7&ia8y) 'wrI&iH uwa6= na $o<H &'=sty :es'&'e (akt 'asko&'enia )o$y&7 ko8iet (akte) swe: po$no<&i9 ktIre $opiero po wspIJy&iu Lpr'ypo)niay" so8ie9 iJ )o6F 'a:<H w &iFJ= i ' #=kie) o&'eku:F ter)inu )iesiF&'ki9 )o$#F& si= #u8 o&'eku:F& s'&'=<#iwe6o #osu. D#a ni&7 &7wi#owe L'apo)nienie si=" o'na&'a $u6otrway stres. I&7 )o$'i partner'y a#8o $opytu:F si=9 :ak )oJna po'naH w&'esnF &iFJ=9 a#8o pyta:F9 &'y )oJna :F Lpro(i#akty&'nie" us'ko$'iH9 w :aki sposI8 )oJna si= o$ Lte: &ae: sprawy wykr=&iH"9 &'y#i :akie sF )oJ#iwo<&i 'apr'e&'enia o:&ostwa. Niekie$y to o:&ostwo :est r'e&'ywi<&ie pro8#e)aty&'ne9 nie ws'ystkie 8owie) kontakty o$8yway si= ' ty) sa)y) partnere) i poten&:a#ny&7 o:&Iw :est ki#ku.

AB2 Za7a)owanie pro&esu $o:r'ewania psy&7oseksua#ne6o *ro&es ten o8e:)u:e ro'wI: 8io#o6i&'ny9 $o:r'ewanie psy&7i&'ne i spoe&'ne. *r'e$w&'esna ini&:a&:a seksua#na )oJe ro'$'ie#iH $o:r'ao<H 8io#o6i&'nF o$ psy&7i&'ne:9 u&'u&iowe:. Cest to akurat pro&es o$wrotny $o 'aka$ane6o. SF$'i si= 8owie)9 iJ (akt ro'po&'=&ia wspIJy&ia seksua#ne6o :est pasowanie) na )=sko<Hko8ie&o<H9 $oroso<H. Zapo)ina si= o ty)9 Je pro&es $o:r'ewania psy&7i&'ne6o :est pIKnie:s'y o$ 8io#o6i&'ne6o i struktury )I'6owe steru:F&e Jy&ie) psy&7i&'ny) &'owieka ro'wi:a:F si= inny) ryt)e). *r'e$w&'esna ini&:a&:a )oJe 'akI&iH pro&es ro'wo:u psy&7i&'ne6o9 uru&7o)iH (unk&:e niektIry&7 ' o<ro$kIw )I'6owy&7 na niekor'y<H inny&7. Ry&ie seksua#ne ini&:u:e 8owie) pewien #awinowy pro&es w uka$'ie nerwowy)9 uru&7a)ia prawa r'F$'F&e Jy&ie) seksua#ny)9 'was'&'a 'w. prawo pierws'y&7 poF&'e5. *o#e6a ono na ty)9 Je pierws'e $o<wia$&'enia seksua#ne prowa$'F $o trway&7 uwarunkowa59 r'utu:F&y&7 na pr'ys'o<H seksua#nF $ane: oso8y. W ten sposI8 9tera'" w Jy&iu seksua#ny) wpywa na &'as pr'ys'y. *r'e$w&'esna ini&:a&:a seksua#na ' konie&'no<&i9 pr'y nie$o:r'ae: psy&7i&e i nie$o:r'ay) syste)ie nerwowy)9 prowa$'i $o u8oJs'y&7 uwarunkowa5 i w ten sposI8 'u8aJa pr'ys'e Jy&ie seksua#ne i u&'u&iowe $ane: oso8y. *r'e$w&'esna ini&:a&:a seksua#na 'akI&a ro'wI: syste)u warto<&i9 pr'ypa$a 8owie) na okres po&'Ftkowe6o ro'wo:u te6o syste)u. Wia$o)o9 Je nas'a praktyka Jy&iowa )a wpyw na nas'e o$&'uwanie9 )y<#enie i warto<&iowanie9 na nas'e postawy wo8e& p&iowo<&i9 seksu i $ru6ie: p&i. W pr'e$w&'esne: ini&:a&:i seks wpywa na syste) warto<&i9 a nie o$wrotnie9 o$wra&a si= 'ate) natura#ny por'F$ek r'e&'y. ! ty)9 Je takie sF nast=pstwa pr'e$w&'esne: ini&:a&:i seksua#ne: wypowia$a:F si= sa)i 'ainteresowani. Z perspektywy &'asu ina&'e: 8owie) o&enia:F swo:e w&'esne $o<wia$&'enia seksua#ne i sa)i sta:F& si= ro$'i&a)i stara:F si= u&7roniH wasne $'ie&i o$ popenienia 8=$Iw 8=$F&y&7 i&7 u$'iae). *otwier$'a si= w ten sposI8 praw$a9 Je $o8ro ro'wo:u oso8owo<&i9 )io<&i i seksu wy)a6a #i&'enia si= ' pewny)i warunka)i i '$rowie) psy&7i&'ny). !state&'nie kaJ$y :est Lkowa#e) swe6o #osu" i ponosi o$powie$'ia#no<H 'a swI: ro'wI:. Niekie$y :e$nak 'apo)ina9 Je o$powie$'ia#no<H ta o8e:)u:e rIwnieJ i $ru6F oso8=. * RTNER BEZ D!WI D"ZE/ ^^^^ "'=sto '$ar'a:F si= ro'&'arowania 8rakie) 9)=sko<&i" partnerIw9 nie kie$y poF&'one ' #ek&ewaJenie) nie$o<wia$&'one6o seksua#nie partnera9 nierIwnF :e6o o&en=9 np. u'nanie 'a warto<&i )ora#ne9 &7araktero#o6i&'ne9 a kryty&'ne o&enianie :e6o ro#i seksua#ne:. Istnie:e $o<H &'=sto ro'$'ie#enie warto<&i partnera O :est np. i$ea#ny :ako )FJ9 opiekun9 o:&ie&9 a nisko &eniony #u8 w&a#e w ro#i ko&7anka. *o$o8ne $o opisany&7 postawy ko8iet9 ktIre )a:F $o<wia$&'enia seksua#ne ' inny)i )=J&'y'na)i9 )oJna tu)a&'yH porIwnywanie) partnerIw. Ce$en 8y i$ea#ny w ro#i seksua#ne:9 a#e (ata#ny w ro#i kan$y$ata na )=Ja9 inny )ia krys'taowy &7arakter9 a#e nie w'8u$'a Ja$ne: (as&yna&:i9 u :es'&'e inne6o atrak&y:no<&i 'ewn=tr'ne: towar'ys'ya wewn=tr'na :aowo<H it$. *oniewaJ r'a$ko spotyka si= i$eay9 to wy8rany na towar'ys'a Jy&ia partner )oJe )ieH 'a#ety $ystansu:F&e inny&7 )=J&'y'n9 a#e )iewa teJ 8raki okre<#ony&7 &e&79 ktIre ' ko#ei )ie#i inni. I$ea#ny partner )ia8y F&'yH pos'&'e6I#ne wa#ory rIJny&7 )=J&'y'n9 a#e taka kon(i6ura&:a &e&7 nie 'aws'e :est )oJ#iwa w :e$ne: oso8ie. Dokonu:e si= 'ate) wy8oru takie: oso8y9 ktIra o$powia$a A@1 pr'y:=te: kon&ep&:i Jy&ia we $wo:e. Cest to 'ate) wy8Ir w )iar= i opty)a#ny9 a#e nie i$ea#ny. Ina&'e: wy6#F$a :e$nak ten pro8#e)9 :eJe#i $ana ko8ieta nie )a )oJ#iwo<&i porIwna59 # tu spotyka)y si= ' interesu:F&y) (eno)ene) o8y&'a:owy). !ka'u:e si=9 Je $#a &'=<&i ko8iet typowe :est ro'$'ie#enie &e&7 i$ea#ne6o )=Ja i i$ea#ne6o

)=J&'y'ny. !8ra' i$ea#ne6o )=J&'y'ny 8ywa pierwow'ore) )=sko<&i $o<wia$&'one: seksua#nie9 pewne: sie8ie9 $o)inu:F&e: i interesu:F&e: w ars a)an$i. Wspo)niany pierwow'Ir )=sko<&i :est $'ie$'i&twe) pr'es'e: o8y&'a:owo<&i9 ktIra wyrIJniaa )o$e# $'iewi&'e: ko8ie&o<&i i )o$e# $o<wia$&'one6o i seksua#nie )=J&'y'ny. !n wprowa$'a Jon= w arkana s'tuki )iosne:9 8y :e: Lnau&'y&ie#e)" w te: ro#i i ta wa<nie ro#a (or)owaa :e6o autorytet w o&'a&7 ko8iety. W pierwow'or'e ty) kry:e si= rIwnieJ pewna potr'e8a nar&ysty&'na ko8iety O oto wiFJe si= ' )=J&'y'nF9 ktIre6o L'$o8ya"9 'wy&i=Ja:F& inne rywa#kiko8iety w :e6o $oty&7&'asowy) Jy&iu. Cest to potwier$'enie :e: warto<&i ko8ie&e:. Z 6rona ko8iet 'ostaa wy8rana i ten wa<nie (akt po$8u$owu:e po&'u&ie wasne: warto<&i. Brak $o<wia$&'e5 seksua#ny&7 )=Ja )oJe 8yH 'ate) o$&'u&ie) 8raku rywa#i'a&:i ' inny)i ko8ieta)i. Na#eJy tu :es'&'e wspo)nieH9 Je KrI$e) te6o pierwow'oru )oJe 8yH nie ty#ko tra$y&:a o8y&'a:owa9 a#e i )o$e# )=sko<&i wasne6o o:&a. *ierwow'Ir )=sko<&i nie :est 8yna:)nie: :e$yny) )oJ#iwy) wy:a<nienie) wspo)niane: postawy ko8iet. Inny )oJ#iwy )e&7ani') ro'wo:u te: postawy9 to 8rak po$staw $o 'a'$ro<&i9 $opin6u rywa#i'a&y:ne6o. Zasa$y )=Ja )o6F w'8u$'iH pewno<H :e6o stao<&i9 wierno<&i9 a#e 8rak :est tu &'ynnika 'a6roJenia9 )o8i#i'u:F&e6o $o stara5 o nie6o. Zna:$u:e)y :es'&'e inny )e&7ani') ro'wo:u te: postawy9 wynika:F&y ' po&'u&ia winy wo8e& partnera. MoJna np. o$&'uwaH rIJni&e postaw )ora#ny&7 O oto )FJ :est $o8ry) i kieru:F&y) si= w Jy&iu pewny)i 'asa$a)i i nor)a)i &'owiekie)9 :est autorytete) )ora#ny)9 a :e$no&'e<nie o$&'uwa si= wo8e& nie6o wasnF inno<H )ora#nF Mnp. wewn=tr'nF 6otowo<H $o '$ra$yN. *o&'u&ie niJs'o<&i )ora#ne: wo8e& nie6o niekie$y w'8u$'a a6res:= poF&'onF ' po&'u&ie) winy. MoJna 'ate) &ay ten pro8#e) pr'enie<H na $'ie$'in= wspIJy&ia seksua#ne6o i wIw&'as wasne potr'e8y seksua#ne tu)a&'y si= 8rakie) :e6o $o<wia$&'enia9 niepora$no<&iF we wspIJy&iu. Spotyka si= rIwnieJ :es'&'e inny )otyw O oto w wie#u pu8#ika&:a&79 'wier'enia&7 inny&7 osI8 )oJna 'na#eKH pr'yka$y 8ar$'ie: atrak&y:ne6o wspIJy&ia niJ istnie:F&y we wasny) 'wiF'ku. *owsta:e po&'u&ie 8raku &'e6o< waJne6o i atrak&y:ne6o. *artner na 'asa$'ie porIwna5 ' ty)i pr'yka$a)i 'a&'yna tra&iH swo:F atrak&y:no<H )=skF. MI6 :F rIwnie utra&iH w wyniku niespeniony&7 o&'ekiwa5 i pra6nie5 seksua#ny&7. We ws'ystki&7 wspo)niany&7 pr'yka$a&7 ro#a seksua#na partnera sta:e si= ro#F po$stawowF w o&enie :e6o warto<&i. Te6o typu pr'esuni=&ie ak&entIw o&eny )oJe prowa$'iH $o 6=8oki&7 kon(#iktIw w 'wiF'ku i sprowokowania '$ra$y. Ta ' ko#ei nie ro'wiF'u:e pro8#e)u9 6$yJ nowy partner9 8=$F&y 8ar$'ie: atrak&y:ny w ro#i seksua#ne:9 8ywa &'=sto )nie: atrak&y:ny w ro#i )=Ja i po6=8ia si= ro'$Kwi=k )i=$'y ty)i ro#a)i. Wa<&iwy) ro'wiF'anie) pro8#e)u :est okre<#enie swoi&7 o&'ekiwa5 o$ )aJe5stwa. ?$ane )aJe5stwo ' pewno<&iF wy)a6a $o8re6o i satys(ak&:onu:F&e6o pr'ystosowania seksua#ne6o9 a#e nie :est to :e$yna i po$stawowa sprawa. ?$any 'wiF'ek opiera si= na w'a:e)ne: )io<&i9 pr'y:aKni9 wi='i psy&7i&'ne:9 a i&7 rea#i'a&:a w $uJy) stopniu :est u'a#eJniona o$ &e&7 &7araktero#o6i&'ny&7partnera i wspI#noty;warto<&i i 'asa$. CeJe#i istnie:e ro'$'ie#anie ro#i seksua#ne: o$ ro#i partnerskie: we wspI#ny) Jy&iu9 to te6o typu $yso&:a&:a u:awnia nie$o:r'ao<H $o Jy&ia )aJe5skie6o. A@A 3 O Seks partnerski *r'e$stawi= o8e&nie niektIre tru$no<&i w pr'ystosowaniu seksua#ny) partnerIw. Wspo)niane tru$no<&i nie )a:F &7arakteru &7oro8owe6o9 a#e 8u$'F wFtp#iwo<&i i niepokI:9 pr'ekonanie9 Je )o6F 8yH wyra'e) pato#o6ii #u8 Lnie$opasowania" 'wiF'ku9 ktIre)u )oJe nawet ' te6o powo$u 'a6raJaH ro'ka$. WraJenie #uKne: po&7wy ?&'u&ie #u'u w po&7wie we wspIJy&iu seksua#ny) )oJe )ieH pr'ykre nast=pstwa. D#a )=J&'y'ny 8rak si#nie:s'e: sty)u#a&:i &'onka )oJe oprI&' u&'u&ia $ysko)(ortu osa8iaH w'wI$ #u8 opIKniaH wytrysk. Nato)iast ko8ieta9 :eJe#i osiF6a or6a') w wyniku sty)u#a&:i po&7wowe:9 )oJe w taki) pr'ypa$ku stra&iH '$o#no<H :e6o o$&'uwania. ? ko8iet ' or6a')e) w wyniku sty)u#a&:i e&7ta&'ki

u&'u&ie #u'u w po&7wie nie pr'es'ka$'a w osiF6aniu or6a')u9 a#e rIwnieJ $a:e u&'u&ie $ysko)(ortu ora' wraJenie nie$opasowania ' partnere). A@D WraJenie na$)ierne6o #u'u w po&7wie na:&'=<&ie: powsta:e w nast=pu:F&y&7 pr'ypa$ka&7: Nawyk )astur8a&y:ny )=J&'y'ny W wyniku pr'y'wy&'a:enia si= $o okre<#one: intensywno<&i 8o$K&Iw $otykowy&7 w trak&ie sa)o'aspoka:ania si=9 )oJe w stosunku powstaH u&'u&ie na$)ierne6o #u'u. NiektIr'y )=J&'yKni u&ieka:F si= wIw&'as $o Lpo)a6ania" so8ie pr'e' sa)opo8u$'anie po stosunku. W taki&7 pr'ypa$ka&7 na:8ar$'ie: wska'ane :est9 a8y partnerka po8u$'aa &'onek r=&'nie Mw &etu ')iany istnie:F&e6o nawykuN9 a po ki#ku taki&7 spotkania&7 ko5&'F&y&7 si= wytryskie)9 powinna nastFpiH prI8a wspIJy&ia w po'y&:a&7 ' 'a&i<ni=ty)i u$a)i partnerki. *o pewny) &'asie )oJe to wystar&'yH $o ')iany nawyku. Z)iany w 8u$owie ko8iety Z)iany takie9 np. poporo$owe9 )o6F powstaH w wyniku star'enia si=9 &7orI8 6ineko#o6i&'ny&7 it$. WIw&'as ')iana po'y&:i wspIJy&ia M:ak wyJe:N po'wa#a ')ieniH o$&'u&ia. +i':o#o6i&'na niewspI)ierno<H 8u$owy NiewspI)ierno<H ta spotykana :est 8ar$'o r'a$ko i po#e6a na ty)9 Je )ini)a#na9 w 6rani&a&7 nor)y9 wie#ko<H &'onka )oJe $aH u&'u&ie #u'u w stosunku ' ko8ietF )a:F&F po&7w= s'erokF i $u6F. W taki&7 pr'ypa$ka&7 ')iana po'y&:i wspIJy&ia )oJe ')ieniH o$&'u&ia. Niekie$y konie&'ne :est 8a$anie o8u stron w &e#u $ostosowania na:8ar$'ie: wska'any&7 po'y&:i wspIJy&ia. RIJni&e &'asu po$nie&enia seksua#ne6o *oto&'nie )IwiF& sF oso8y Lwo#no ro'8u$'a:F&e si=" i po8u$#iwe. RIJni&a &'asu po$nie&ania )oJe $oprowa$'iH $o :e6o spa$ku u oso8y po8u$#iwe: #u8 pr'e$w&'esne6o 'ako5&'enia wspIJy&ia. Wo#ne ro'8u$'anie si= )oJe 8yH &e&7F in$ywi$ua#nF #u8 teJ 8yH wynikie) warunkIw9 w :aki&7 pr'e8ie6a wspIJy&ie. *r'y&'yny )oJna rIwnieJ s'ukaH w 'akresie u)ie:=tno<&i w ars a)an$i. CeJe#i :est to &e&7a in$ywi$ua#na9 to ws'e#kie sposo8y Lpr'yspies'enia" te: reak&:i )o6F oka'aH si= nie ty#ko nieskute&'ne9 a#e i s'ko$#iwe. 0onie&'ne :est w taki&7 pr'ypa$ka&7 sa)oopanowanie seksua#ne partnera i wy$uJenie reak&:i seksua#ny&7. Istnie:e wie#e Lte&7nik" prowa$'F&y&7 $o &e#u9 np. ryt)i&'ny pr'e8ie6 po8u$'ania i pies'&'oty ' krItki)i pr'erwa)i. Nie :est to 8yna:)nie: tru$ne $o 'rea#i'owania. RIJni&a 8ioryt)Iw seksua#ny&7 RIJne sF :e: o8:awy9 np. $ana oso8a wo#i wspIJy&ie pIKny) wie&'ore)9 a $ru6a rano po o8u$'eniu si=9 w inny) pr'ypa$ku Ce$na oso8a wo#i &'=ste wspIJy&ie w krItki&7 pr'erwa&7 po so8ie M6o$'inny&79 $'ienny&7N9 a $ru6a wo#i usta8i#i'owanF &'=stot#iwo<H. A@> W taki&7 pr'ypa$ka&7 ws'e#kie usiowania ')iany 8ioryt)u $ru6ie: oso8y nie sF poJF$ane9 konie&'ny :es ko)pro)is i napr'e)ienne spenianie o&'ekiwa5 i upo$o8a5. Brak rIwno&'esne6o or6a')u !$$'ie#ne osiF6anie or6a')u :es pr'e' wie#u partnerIw pr'ykro o$&'uwane9 wo#e#i8y wspI#nie pr'eJywaH ':e$no&'enie w or6a')ie. CeJe#i :est to nie)oJ#iwe ' powo$u rIJni& te)pera)entu9 &e&7 in$ywi$ua#ne6o po8u$'ania it$.9 wska'ana :est ak&epta&:a wspo)niane: inno<&i. Z punktu wi$'enia psy&7o(i':o#o6ii seksua#ne: rIJno&'asowo<H osiF6ania or6a')u :est stane) prawi$owy)9 a &'=sto i po'ytywnie o$8ierany)9 po$wa:a 8owie) ra$o<H w 8y&iu ' so8F. Li8i$o owu#a&y:ne ? &'=<&i ko8iet stosu:F&y&7 ka#en$ar'yk )aJe5ski9 )eto$= ter)i&'nF #u8 )eto$= Bi##in6sa M<#u'owFN w 'apo8ie6aniu &iFJy )aksi)u) potr'e8 seksua#ny&7 pr'ypa$a akurat na okres owu#a&:i. W taki&7 pr'ypa$ka&7 )oJ#iwe :est $oprowa$'anie i&7 $o or6a')u w wyniku pies'&'ot Mw or6a')ie wy'wa#any) pr'e' po8u$'anie e&7ta&'kiN

#u8 pr'e' 'w. praktyk= "are''a Mw wypa$ku ko8iet osiF6a:F&y&7 or6a') w stosunkuN. W ty) ostatni) wypa$ku partner re'y6nu:e ' osiF6ania or6a')u u sie8ie. Cest to :e$nak te&7nika wspIJy&ia pr'y$atna :e$ynie u )=J&'y'n 'e '$o#no<&iF $o sa)oopanowania i <wietnie 'na:F&y&7 wasnF (i':o#o6i= seksua#nF9 w &e#u wye#i)inowania 'w. krope#kowania nasienia. RIJni&e w aktywno<&i seksua#ne: W niektIry&7 'wiF'ka&7 ko8ieta #u8i np. wo#ne i a6o$ne ru&7y (ryk&y:ne9 a :e: partner s'y8kie i si#ne. Inny&7 )oJ#iwo<&i :est wie#e. W taki&7 pr'ypa$ka&7 konie&'ny :est ko)pro)is i na:pierw np. $oprowa$'a si= partnerk= $o or6a')u w wyniku :e: u#u8iony&7 (or) sty)u#a&:i9 a pIKnie: partner rea#i'u:e wasne upo$o8ania w &e#u wy'wo#enia or6a')u u sie8ie. ?warunkowanie pies'&'ot Z$ar'a si=9 Je w wyniku upr'e$nio powstay&7 pr'y'wy&'a:e5 kaJ$a 'e stron pr'y'wy&'aia si= $o o$)ienne6o sty#u pies'&'ot9 (or) po8u$'ania. Niekie$y partnerka nie &7&e u:awniH i&7 partnerowi9 a8y 9nie 8yo )u pr'ykro" #u8 Lnie $o)y<#i si= :e: pr'es'o<&i". WspIJy&ie seksua#ne wy)a6a &'=sto taktu i taktyki w &e#u po'nania swy&7 reak&:i i upo$o8a5 u o8u partnerIw i wIw&'as a#8o u$a:e si= stwor'yH ko)pro)isowF ars a)an$i9 a#8o konie&'ne :est :e: napr'e)ienne 'rIJni&owanie9 $ostosowane $o upo$o8a5 o8u stron. !r6a') #e&7ta&'kowy ' nast=powy) 'nie&7=&enie) $o stosunku 0o8iety osiF6a:F&e or6a') w wyniku sty)u#a&:i e&7ta&'ki )o6F pr'ykro o$&'uwaH stosunek po or6a')ie9 'nie&7=&a:F si= $o nie6o9 o&'eku:F s'y8kie6o :e6o 'ako5&'enia. W taki&7 pr'ypa$ka&7 wska'ane :est9 a8y na:pierw or6a') osiF6nF partner9 a $opiero pIKnie: partnerka w wyniku sty)u#a&:i e&7ta&'ki. *o$ae) ki#ka pr'yka$Iw tru$no<&i ' pr'ystosowanie) seksua#ny). WariantIw :est 'na&'nie wi=&e:. W 'asa$'ie )nie:s'o<H :est tak i$ea#nie $opasowana9 Je w peni naka$a:F si= na sie8ie i&7 (i':o#o6ie9 upo$o8ania9 o&'ekiwania. W wi=ks'o<&i 'wiF'kIw konie&'ny :est ko)pro)is9 takt9 wspIpra&aP sF to 'res'tF typowe e#e)enty ku#tury wspIJy&ia seksua#ne6o. TE TR SE0S? LN. *artnerstwo seksua#ne po wsta:e w warunka&7 auten ty')u9 natura#no<&i i we wn=tr'ne: wo#no<&i w kon takta&7 )i=$'y p&ia)i. Ce$nF ' &'=<&ie: spotykany&7 8arier w powstaniu partnerstwa :est ':awisko teatru seksua#ne6o. *artner sta:e si= o$twIr&F nar'u&one: ro#i9 o8ie strony 6ra:F9 a po'io) aktorstwa 8ywa rIJny. *r'y&'ynF nar'u&enia so8ie o$6rywania okre<#one: ro#i :est potr'e8a ukry&ia praw$'iwy&7 )otywIw 'ainteresowania partnere)9 potr'e8a wywar&ia na ni) o&'ekiwane6o wraJenia9 spenienia :e6o o&'ekiwa5 #u8 teJ sa)oos'ukiwanie wasne6o C . Zary'yku:= stwier$'enie9 Je wi=ks'o<H osI8 6ra ro#e w Jy&iu seksua#ny). *osuJ)y si= typowy)i pr'yka$a)i. W wie#u 'wiF'ka&7 nawiF'anie kontaktu seksua#ne6o )otywowane :est L)io<&iF"9 ty)&'ase) praw$'iwy) )otywe) :est prosta potr'e8a ro'a$owania napi=&ia seksua#ne6o9 $o'nania pr'y:e)no<&i #u8 L'apanie" &7opaka na )=Ja. !8ie strony o$6rywa:F 'ate) L)io<H"9 wie#e o nie: )IwiF9 nawet w IJku9 a ty)&'ase) spraw$'a:F9 na i#e to IJko :uJ pro&entu:e w 'aspoka:aniu wasny&7 potr'e8. Bywa niera' i tak9 iJ kaJ$a 'e stron :est pr'ekonana9 Je $ru6a 6ra9 a#e u$a:e 8rak ro'e'nania. W ten sposI8 partner'y rea#i'u:F konkretne wasne potr'e8y9 a#e ukrywa:F& :e9 o$6rywa:F &o< inne6o. Inny) pr'yka$e) ":est u$awanie or6a')u pr'e' ko8iety pra6nF&e w ten sposI8 sprawiH satys(ak&:= partnerowi9 a 'ara'e) $ostar&'yH )u $owo$u swe: 1GG ko8ie&o<&i. Wro$'one u'$o#nienia aktorskie ko8iety uatwia:F :e: o$e6ranie or6a')u i w 'asa$'ie :e$ynie 8ar$'o $o<wia$&'ony )=J&'y'na )oJe 8yH pr'ekonany o istnieniu #u8 8raku or6a')u u :e6o partnerki. Ce$ne ko8iety o$6rywa:F pr'eJywanie or6a')u na sposI8 (i#)owy9 &'y#i po$patr'ony w kinie. Inne s'uka:F nat&7nienia w #ektura&79 a :es'&'e inne kor'ysta:F ' ra$ pr'y:a&iIek. I#eJ

)I68y) powie$'ieH o o$6rywaniu pr'e' ko8iety ro#i $'iewi& po'8awiony&7 $o<wia$&'e5 seksua#ny&7. Niera' :e sa)e 8awi taka 6ra wo8e& )=J&'y'ny. W 'wiF'ka&7 rIwie<ni&'y&7 wi=ks'a $o:r'ao<H psy&7i&'na ko8iet i i&7 u'$o#nienia aktorskie sprawia:F9 iJ w 'asa$'ie )=J&'y'na :est 8e'8ronny i )oJe 8yH wyprowa$'ony w po#e 'arIwno &o $o (aktu r'eko)e6o or6a')u9 :ak i r'eko)e6o 8raku $o<wia$&'enia seksua#ne6o9 r'eko)e: seksowno<&i ko8iety itp. Ty) rIwnieJ na#eJy tu)a&'yH (akt9 Je ws'e#kie ro)anse #epie: potra(iF ukryH ko8iety niJ )=J&'yKni. Zate) praw$'iwF L8roniF ko8ie&F" :est nie ty#e seksapi#9 &o u'$o#nienia aktorskie9 u)ie:=tno<H taktyki. Ro#e o$6rywane pr'e' )=J&'y'n na:&'=<&ie: sprowa$'a:F si= $o ki#ku typowy&7: )askowania praw$'iwy&7 )otywIw nawiF'ania kontaktu seksua#ne6o Mo$6rywanie 'ako&7ane6o9 a#truisty9 pokr'yw$'one6o pr'e' Jy&ie9 )e&enasa itp.N9 6$y ty)&'ase) praw$'iwy) )otywe) :est ro)ans IJkowy. InnF typowF 6rF )=skF :est r'eko)a opieku5&'o<H9 np. s'e(a wo8e& po$wa$ne:9 o8ie&ywanie )aJe5stwa9 u$awanie o8o:=tno<&i9 ktIra $raJni peH o$)iennF itp. Spe&y(ika 6ier )=ski&7 po#e6a rIwnieJ na ty)9 Je &'=sto os'uku:F oni sa)y&7 sie8ie #u8 so8ie sa)y) usiu:F &o< u$owo$niH9 # tak np. )noJenie #i&'8y partnerek )a i) u$owo$niH L)=sko<H"9 pr'yna#eJno<H $o Le#itarno<&i seksua#ne:"9 )a i) potwier$'iH nor)a#no<H ten$en&:i $ewia&y:ny&7. W teatr'e seksua#ny) 6ra po#e6a nie ty#ko na okre<#ony) sty#u 'a&7owania9 a#e 6Iwnie na ar6u)enta&:i sowne:9 pr'ekonywaniu $ru6ie: oso8y. W te6o typu )ono#o6a&7 r'u&a si= ar6u)enta)i ' $'ie seksuo#o6Iw9 (i#o'o(Iw9 psy&7oterapii9 ' 6a'et9 ' te6o9 &o si= $'ie na Lpost=powy)" Za&7o$'ie itp. MoJna si= pr'er'u&aH o$ so&:o#o6ii $o 8io(i'yki i $o 8ioprF$Iw9 w'ywa si= na po)o& pr'e'na A@3 A@2 &'enie9 #os it$. Ty)&'ase) ukryty praw$'iwy po$tekst :est $o<H prosty: pra6n= si= ' to8F pr'espaH9 '$o8yH &i=9 posia$aH. Istnie:e rIwnieJ :es'&'e inna typowa konwen&:a teatru seksua#ne6o O 'asaniania si= $'iaanie) np. a#ko7o#u: LNie wie)9 &o si= 'e )nF $'iao". Cest to o ty#e wy6o$ne9 iJ pIKnie: )oJna si= wykr=&aH ' (aktIw $okonany&7. S'&'e6I#ny) ro$'a:e) teatru seksua#ne6o :est o$6rywanie partnerstwa. !8ie strony traktu:F sie8ie ' po'orny) s'a&unkie)9 inty)no<&iF9 po'ornie sF 8ar$'o so8ie 8#iskie9 a <wiat 'ewn=tr'ny :est o$8ierany :ako inny wo8e& i&7 M.. Ty)&'ase) niewie#e pIKnie: w kontak&ie ko#eJe5ski) ' pr'e$stawi&ie#a)i te: sa)e: p&i pynF $oka$ne9 $ro8ia'6owe wr=&' 'wier'enia ' inty)ne6o kontaktu i u$'ie#ane sF ra$y. W ten sposI8 partner :est ustawiany w ro#i na#eJF&e6o $o inne6o <wiata p&i9 ktIry traktu:e si= ' $ystanse)9 niekie$y ' ironiF. !to&'enie po'na:e niekie$y 8ar$'o pikantne s'&'e6Iy ars a)an$i9 a nawet &e&7y 8u$owy anato)i&'ne: partnera. Cakko#wiek )oJna to #api$arnie na'waH 8rakie) ku#tury9 :e$nak istotF kontaktu )i=$'y partnera)i :est teatr seksua#ny. !8e&nie &'=sty) ro$'a:e) teatru seksua#ne6o :est seks Lnaukowy". *artner'y pr'enos'F na swo:e wspIJy&ie ra$y i wska'Iwki ' #ektur ksiFJek seksuo#o6i&'ny&7. MoJe to 'a8r')i wr=&' niewiary6o$nie9 a#e 'na) pary9 ktIre $osownie kartka 'a kartkF praktyku:F ra$y 'e LS'tuki ko&7ania". ! i#e wie#e inny&7 'wiF'kIw 'na:$u:e ta) po)o& $#a sie8ie9 o ty#e te o$&'uwa:F L(a&7owo<H" swe: ars a)an$i. Ina&'e: )IwiF& sF to )anekiny seksua#ne9 ktIre pr'e' #ektury nar'u&a:F so8ie Lnaukowy" sty# wspIJy&ia. CeJe#i $o ty&7 ro'waJa5 $o$a)y rIJnoro$ne taktyki i strate6ie <wia$o)ie stosowane w &e#u )anipu#owania partnere)9 np. o$$awanie si= )=Jowi 'a pre'ent9 to sta:e si= :asne9 Je teatr seksua#ny nie :est e6'oty&'ny) ':awiskie). Br')i to )oJe pesy)isty&'nie9 a#e :est to pr'e&ieJ ':awisko9 ktIre6o nie )oJna po)inFH. Nie wie)y9 i#e 'wiF'kIw :est praw$'iwie partnerski&79 a i#e po'ornie partnerski&7. +akt teatru seksua#ne6o )oJna rIwnieJ tu)a&'yH ty)9 Je w kontakta&7 )i=$'y p&ia)i $uJo :est konwen&:i9 po'orIw9 a#e i #=kIw9 oporIw. SF rIwnieJ )o$y9 su8ku#tury. "'yJ $e)onstrowana w niektIry&7 <ro$owiska&7 )o$'ieJowy&7 swo8o$a seksua#na rIwnieJ nie :est teatre) seksua#ny)X Dro6a $o

autenty')u w kontak&ie )i=$'y p&ia)i :est po$stawF partnerstwa9 a ono wy)a6a w'a:e)ne6o s'a&unku i opar&ia na okre<#ony&7 warto<&ia&7. R.W LIZ "C !$ &'asu9 kie$y 'a&'F si= krus'yH (un$a)ent patriar&7a#ne6o )o$e#u )aJe5stwa &'=<&ie: )Iwi si= o rywa#i'a&:i9 wa#&e o $o)ina&:= )i=$'y )aJonka)i. nty(e)ini<&i upatru:F KrI$a rywa#i'a&:i w e)an&ypa&:i ko8iet9 w $aniu i) na$)ierne: Mi&7 '$anie)N swo8o$y9 nie'a#eJno<&i9 wyks'ta&enia. +akte) :est9 Je wie#e 8a$a5 potwier$'a &'=sto<H wyst=powania napi=H rywa#i'a&y:ny&7 we wspI&'esny&7 )aJe5stwa&79 a#e i&7 pr'y&'yny si=6a:F 'na&'nie $a#e: niJ sF$'F &i9 A31 ktIr'y i&7 upatru:F w po$waJaniu tra$y&y:ne6o )o$e#u Jy&ia )aJe5 : skie6o. ! rywa#i'a&:i &'=<&ie: )oJe)y usys'eH w ro'waJania&7 naukowy&7 niJ w pu8#i&ysty&'ny&7. Wynika to ). in. ' te6o9 Je wie#e pr'e:awIw rywa#i'a&:i )a &7arakter nie&'yte#ny9 a nawet ukrywa si= pr'e$ po'ornie o$#e6y)i sprawa)i. RIwnieJ w pro&esie terapii )aJe5skie: )e&7ani') rywa#i'a&:i u:awnia si= ' tru$e)9 :est on 8owie) po$<wia$o)ie 8#okowany9 a o$kry&ie 6o 8ywa $uJy) 'asko&'enie) $#a sa)y&7 )aJonkIw. Nie o'na&'a to 8yna:)nie:9 Je KrI$e) wi=ks'o<&i skar6 na tru$ne poJy&ie )aJe5skie i kon(#ikty )i=$'y partnera)i :est rywa#i'a&:a9 a#e :est ona na ty#e &'=sta9 iJ warto pr'y:r'eH si= :e: 8#iJe:. Istota rywa#i'a&:i w )aJe5stwie :est 'nieks'ta&enie wi='i )i=$'y partnera)i. Dru6a oso8a sta:e si= konkurente)9 'a6roJenie) $#a C 9 a nawet pr'e&iwnikie). *rowa$'i to $o 'a&7owa5 po#e6a:F&y&7 na usiowania&7 '$o)inowania partnera9 $FJenia $o osa8ienia :e6o po'y&:i. ZwiF'ek 'na:$u:e si= w &7wie:ne: rIwnowa$'e9 sta:e si= wypa$kowF $FJe5 $o)ina&y:ny&79 partner'y sF $opin6owani pr'e' swo:e pra6nienia Lwypr'e$'enia" $ru6ie: oso8y9 kon&entru:F si= na 8i#ansie swy&7 suk&esIw i poraJek9 po'y&:i w stosunku $o partnera9 :e6o suk&esIw. ?nie)oJ#iwia to stwor'enie wspI#noty ' na$r'=$ny)i warto<&ia)i M.. Wyks'ta&one w ten sposI8 postawy )o6F istnieH nawet wIw&'as9 kie$y partner'y osiF6a:F pIKny wiek9 stay si= one 8owie) siF nap=$owF i&7 Jy&ia psy&7i&'ne6o. Cakie pr'y&'yny tkwiF na:&'=<&ie: u KrI$e 'a&7owa5 rywa#i'a&y:ny&7X "'y r'e&'ywi<&ie 'awinia tu pr'e)iana )o$e#u )aJe5stwaX "'y teJ Lwina" tkwi w natur'e psy&7i&'ne: o8u p&iX Z wie#u $any&7 i ' wasny&7 $o<wia$&'e5 terapeuty&'ny&7 wysuwa:F si= na p#an pierws'y nast=pu:F&e pr'y&'yny 'a&7owa5 rywa#i'a&y:ny&7: "e&7y wyks'ta&oneSw Jy&iu ro$'inny) Nas'e kontakty ' p&iF o$)iennF (or)owane sF pr'e$e ws'ystki) na L)atry&y" stosunkIw ro$'inny&7. Za&7owania rywa#i'a&y:ne i wa#ka o $o)ina&:= )i=$'y ro$'i&a)i )o6F w'8u$'iH po$o8ne nastawienie u i&7 $'ie&i. Z8#iJone uka$y )o6F powstaH )i=$'y siostra)i. Wie#u 8a$a&'y po$kre<#a np. (akt9 Je na:8ar$'ie: opty)a#ne wi='i u&'u&iowe i postawy (or)u:F si= )i=$'y ro$'e5stwe) rIJnop&iowy)9 a na:8ar$'ie: rywa#i'a&y:ne )i=$'y siostra)i. Inny) )e&7ani')e) )oJe 8yH napi=&ie w kontakta&7 )atka O $o:r'ewa:F&a &Irka. Sta:F wo8e& sie8ie $wie ko8iety9 ' ktIry&7 :e$na nie &'u:e si= :uJ $'ie&kie) i pra6nie pewne: nie'a#eJno<&i9 a $ru6a 8roni si= pr'e$ (akte) wyrastania pr'y :e: 8oku inne: ko8iety9 )o$s'e: i rIJniF&e: si= po6#F$a)i9 w&7o$'F&e: w <wiat ro)ansowania i a$ora&:i 'e strony )=J&'y'n. I) 8o#e<nie: pr'eJywa si= upyw &'asu9 ty) tru$nie:s'e A3A :est po6o$'enie si= ' Lrywa#e)" w ko8ie&o<&i. Wspo)niane )e&7ani')y sF 8ar$'o 'awoa#owane i su8te#nie ukryte. Istnie:e rIwnieJ ':awisko :e$yna&twa9 ktIre w &'=<&i pr'ypa$kIw wiFJe si= ' postawa)i rywa#i'a&y:ny)i wo8e& inny&79 nie ty#ko wo8e& swe6o partnera Jy&iowe6o. W o8u pr'ypa$ka&7 istnie:e potr'e8a wa#ki o 'a&7owanie pierws'op#anowe: po'y&:i.

!$$'iaywanie <ro$owiska *ostawy rywa#i'a&y:ne ks'tatu:F si= rIwnieJ w <ro$owisku s'ko#ny)9 rIwie<ni&'y). *owsta:F one w wyniku ko)p#eksIw9 porIwna5 na swo:F niekor'y<H. *r'y&'yny 8ywa:F rIJne. Ce<#i )o$'ieJ po&7o$'i 'e <ro$owisk o 'rIJni&owany) po'io)ie Jy&ia9 to po$kre<#anie pr'e' inny&7 u8iore)9 stan$ar$e) Jy&ia itp. #eps'e: po'y&:i )oJe w'8u$'iH 'a'$ro<H i potr'e8= $orIwnania. -atwo o 6enera#i'a&:= te6o typu nastawie5 i na swo:e Jy&ie prywatne9 u&'u&iowe. RIwnieJ w syste)ie o<wiatowy) )o6F tkwiH )e&7ani')y prowoku:F&e $o 'a&7owa5 rywa#i'a&y:ny&7. *r'e&ieJ np. #eps'e o&eny9 wyJs'a po'y&:a w o&'a&7 pr'eoJony&7 )o6F 8yH postr'e6ane :ako otwiera:F&e $ro6= na pr'ys'o<H O wy6rywa pr'e&ieJ L#eps'y" Mw okre<#ony&7 kryteria&7N. Zain$ukowana w ten sposI8 po&'Ftkowo '$rowa rywa#i'a&:a9 :e<#i nie 8=$'ie wyrIwnana wspI#ny)i &e#a)i i wspI#ny)i (or)a)i Jy&ia )o$'ieJy9 )oJe pr'ero$'iH si= w postawy rywa#i'a&y:ne. "e&7y oso8owo<&iowe 0aJ$y &'owiek )a :ak8y L6ar8" psy&7i&'ny M$awnie: )Iwio no O wa$=N9 )oJe ni) 8yH np. 'a'$ro<H. Ta ostatnia rIwnieJ )oJe u#e& 6enera#i'a&:i i 'a&'yna prowa$'iH $o 8e'interesowne: 'awi<&i w spoe&'e5stwie9 skierowane: wo8e& wy8i:a:F&y&7 si=9 rIJniF&y&7 :akF< inno<&iF9 suk&ese). Zaws'e istnie:e )oJ#iwo<H pr'eniesienia te6o na 6runt prywatny. Rywa#i'a&:a in$ukowana pr'e' partnera 0aJ$y 'wiF'ek okre<#a si= :ako<&iF postaw )i=$'y partnera)i. 0ie$y :e$na oso8a u:awnia postawy rywa#i'a&y:ne9 wIw&'as i u $ru6ie: )o6F one 8yH w'8u$'one. Zna) pr'yka$y 'wiF'kIw9 w ktIry&7 stae wysu&7iwanie ka'a5 na te)at wasne: $oskonao<&i9 'a#et9 wspaniao<&i9 aski $awane: partnerowi ro'8u$'io potr'e8= rywa#i'a&:i9 po&'Ftkowo w &e#u u$owo$nienia9 Je i )nie staH na po$o8ne L'a#ety"P pIKnie: Li$'ie to siF ro'p=$u" $a#e:9 'was'&'a Je partner nie 'a)ier'a stra&iH swe: upatrywane: po'y&:i. Wa#ka p&i "'=sto spotyka)y si= ' pr'e:awa)i u$owa$niania wyJs'o<&i :e$ne: p&i na$ $ru6FP po)o&ne sF w ty) ro')aite )ity i stereotypy. Niekie$y wiFJe si= to ' po&'u&ie) 'a6roJenia w swe: tra$y&y:nie wi$'iane: ro#i. A34 *osuJy)y si= pr'yka$e). ZwiF'ek )aJe5ski )i=$'y nie$o<wia$&'ony) )=J&'y'nF a $o<wia$&'onF ko8ietF )oJe 'ro$'iH u )=J&'y'ny po&'u&ie 'a6roJenia i #=ku wo8e& )oJ#iwo<&i porIwna5 ' popr'e$nika)i. Stwar'a teJ pewien ko)p#eks niJs'o<&i. W'8u$'ona w ten sposI8 postawa rywa#i'a&:i )oJe 8yH skierowana na Lu$owo$nienie" partner&e9 Je nie :est Lsi= 6ors'y)". RIwnieJ sa8a i$enty(ika&:a ' wasnF p&iF )oJe ro$'iH potr'e8= '$o)inowania partnera9 powsta:e 8owie) potr'e8a konkuren&:i ' ni). "iFJenie pariar&7a#ne6o )o$e#u )aJe5stwa wy'wo#io u niektIry&7 ko8iet utoJsa)ienie t'w. &e&7 )=ski&7 ' &'y)< #eps'y)9 pr'y:=&ie 'ate) )=skie6o sty#u 8y&ia 'a wasny po'wa#a poprawiH po&'u&ie wasne: warto<&i. Skra:ny) pr'yka$e) te6o ro$'a:u postaw :est 'w. ku#t (a##i&'ny9 ku#t wa6ina#ny9 o &'y) pisae) :uJ popr'e$nio. Wy)ienione pr'y&'yny nie wy&'erpu:F ws'ystki&7 )oJ#iwo<&i9 a#e sF $o<H &'=sto spotykane. TkwiF one &'=<&ie: w po$<wia$o)o<&i9 niJ w <wia$o)o<&i9 steru:F 'ate) konkretny)i 'a&7owania)i9 ktIry) pr'ypisu:e si= 'upenie o$)ienne 'na&'enie. W &e#u #eps'e6o u:awnienia 'a&7owa5 rywa#i'a&y:ny&7 warto pr'y:r'eH si= I&7 na:&'=<&ie: spotykany) (or)o). Rywa#i'a&:e prestiJowe MoJna $FJyH $o L8y&ia na$" partnere) $'i=ki '$o8yty) kwa#i(ika&:o)9 po'y&:i9 stanowisku9 a nawet pr'e' wysoko<H 'aro8kIw. Zna) pr'yka$y )aJe5stw9 w ktIry&7 po$stawowy) )otywe) 'ro8ienia $oktoratu9 uko5&'enia stu$iIw9 ')iany )ie:s&a pra&y 8ya rywa#i'a&:a. W niektIry&7 'wiF'ka&7 istnie:e nawet :ak8y wy<&i69 kto 8=$'ie wi=&e: 'ara8ia9 '$o8=$'ie #eps'e stanowisko9 wyJs'y &en'us.

S'&'e6I#nie 'a6roJony &'u:e si= w swe: po'y&:i )=J&'y'na9 :eJe#i :e6o Jona osiF6n=a wyJs'y puap po'y&:i 'awo$owe:9 naukowe: #u8 'aro8kowe:. Cest to o ty#e 'ro'u)iay )e&7ani')9 Je wyJs'o<H )=J&'y'ny w ty&7 ro#a&7 8ya pr'e' stu#e&ia prawi$owo<&iF. Nawet nie$awno ro8ione 8a$ania autorytetu )=J&'y'ny wska'yway9 Je $#a wie#u ko8iet sF to istotne &e&7y autorytetu )=J&'y'ny. Z wasne6o $o<wia$&'enia )o6= powie$'ieH9 Je :est to istotna kon(#ikto6enna sytua&:a w )aJe5stwa&7. ?:awnia si= :e$nak w'rost &'=sto<&i potr'e8y wyJs'o<&i w ty&7 ro#a&7 i u niektIry&7 ko8iet. Niera' tru$no 'orientowaH si=9 &'y u po$staw owe6o Lwi=&e: )ieH"9 Lwi=&e: 'na&'yH" i potr'e8y sa)orea#i'a&:i istnie:e autenty&'ny )otyw sa)oro'wo:u9 poprawy stan$ar$u9 &'y teJ kry:e si= )otyw rywa#i'a&y:ny. Rywa#i'a&:a towar'yska W te6o typu rywa#i'a&:i LarenF" sta:F si= inni9 a 'wy&i=stwe) okre<#a si= wi=ks'e u'nanie9 po$o8anie si=9 ak&epta&:e 'e strony inny&7. Niekie$y 'a&7owania ')ier'a:F $o o<)ies'enia $ru6ie: oso8y A3D w o&'a&7 inny&7. Tu nie wystar&'a wasne po&'u&ie L8y&ia na$"9 potr'e8ni sF wi$'owie. Mo6F teJ oni 8yH nie'8=$ni w pr'ypa$ku niepowo$'enia w wa#&e o L8y&ie na$". Nie&7 pr'yna:)nie: w i&7 o&'a&7 to tak wy6#F$a. Sys'= niera' w 6a8ine&ie pene '$u)ienia wypowie$'i: L!n MonaN w towar'ystwie sta:e si= 'upenie ki)< inny)9 nie )o6= po'naH9 Je to ta sa)a oso8a9 ' ktIrF pr'e8ywa) na &o $'ie59 kie$y wrI&i)y $o $o)u9 ws'ystko ')ienia si=9 :ak 'a $otkni=&ie) rIJ$Jki". Niekie$y w te: rywa#i'a&:i u:awnia:F si= rIJne wasne ko)p#eksy i potr'e8a ko)pensa&:i;. *r'yka$Iw )oJna $ostar&'yH )nIstwo. Rywa#i'a&:a ko)pensa&y:na ! ty) typie rywa#i'a&:i wspo)niae) wyJe:. W pr'ypa$ku po&'u&ia niJs'o<&i wo8e& partnera9 'was'&'a 6$y on ak&entu:e swo:F pr'ewa6=9 wyJs'o<H w :akie:< sprawie9 np. w po'y&:i9 w 'aro8ka&79 w wyks'ta&eniu9 w seksowno<&i itp.9 )oJe powstaH postawa rywa#i'a&y:na w te: s(er'e9 w ktIre: )a si= po&'u&ie pr'ewa6i. *osuJ)y si= pr'yka$a)i. MoJna np. po$kre<#aH wyJs'o<H swe6o po&7o$'enia spoe&'ne6o9 wraJ#iwo<&i w post=powaniu )ora#ny)9 w 'na:o)o<&ia&7 itp. Da:e to po&'u&ie wyrIwnania wo8e& partnera9 a )oJe teJ i pr'ero$'iH si= w ko)pensa&y:ne po&'u&ie wyJs'o<&i. ? niektIry&7 osI8 ta (or)a rywa#i'a&:i pr'y8iera &7arakter (anta'y:ny9 )ar'eniowy. Wi$'i si= np. sie8ie :ako ksi=Jni&'k=9 ko6o< waJne6o9 pr'y 8oku ko6o< waJne6o itp. MoJe e' <wiat (anta':i pr'ero$'iH si= w okre<#one 'a&7owanie9 nie pr'ysta:F&e $o r'e&'ywisto<&i9 np. pr'y:)u:e si= wie#kopa5skie )aniery. WIw&'as ')ienia:F&y si= sty# 8y&ia i 'a&7owa5 u:awnia to9 &o si= $'ie:e w ser&u i w wyo8raKni. Rywa#i'a&:a eroty&'na Istnie:e 8ar$'o wie#e (or) i ro$'a:Iw rywa#i'a&:i eroty&'ne:. *o$a) ki#ka 8ar$'ie: typowy&7 pr'yka$Iw. *r'y oka':i teJ wspo)n=9 Je w te: (or)ie wi=ks'o<H 'a&7owa5 rywa#i'a&y:ny&7 pr'y8iera &7arakter po$<wia$o)y9 sy)8o#i&'ny9 ukryy. Rywa#i'a&:a )oJe np. ')ier'aH w stron= kon(ronta&:i i te)pera)entIw seksua#ny&79 po$wyJs'a si= puap wasny&7 potr'e8 i o&'ekiwa5 aJ $o osiF6ni=&ia pr'e' partnera nie)oJno<&i sprostowania 'apotr'e8owaniu. Za8ur'enia )o6F u:awniH si= w ne6a&:i warto<&i $ru6ie: oso8y w ro#i partnera seksua#ne6o9 np.: LNie osiF6a) or6a')u9 8o nie potra(is' )nie ro'8u$'iH"9 L:este) sprawny we wspIJy&iu9 a#e nie $a:e )i ono 'a$owo#enia9 nie :este<)y $opasowani". Skra:nF (or)F )oJe 8yH 'a8ur'enie seksua#ne we wspIJy&iu ' ty) :e$ny) ty#ko partnere) ML' inny) )=J&'y'nF osiF6a) or6a')"9 Lpr'y inne: ko8ie&ie :este) sprawny"N itp. Nie o'na&'a to 8yna:)nie:9 Je u po$staw ws'ystki&7 'a8ur'e5 tkwi )e&7ani') rywa#i'a&:i9 a#e warto 'apa)i=taH i takF )oJ#iwo<H. "7&ia8y) teJ 'a'na&'yH :es'&'e inny9 o8e&nie &'=sto spotykany A3>

pr'yka$ rywa#i'a&:i9 :aki) :es wspieranie si= auoryteta)i. Dru6ie: oso8ie po$suwa si= np. ksiFJk= M. Wiso&kie:9 artyku seksuo#o6a9 ' su6estiF9 Je na#eJao8y to pr'e&'ytaH i 'astosowaH w prakty&e9 L8o tak powinna 'a&7owaH si= praw$'iwa ko8ieta... praw$'iwy )=J&'y'na". W konsekwen&:i nie:e$en nas' &'yte#nik Lpatr'y na nas wi#kie)". Rywa#i'a&:a w ro$'i&ie#stwie D'ie&ko rIwnieJ sta:e si= &entru) 'a&7owa5 rywa#i'a&y:ny&7 i pr'etar6Iw. W&iF6a si= :e w rIJne6o ro$'a:u )anipu#a&:e w &e#u pr'e&iF6ni=&ia na wasnF stron= i 'yskanie w ten sposI8 spr'y)ier'e5&a. ? inny&7 pr'e$)iote) rywa#i'a&:i sta:F si= kon&ep&:e wy&7owaw&'e i )eto$y wy&7owania. Cest to 'apewne na:8ar$'ie: $ra)aty&'na w skutka&7 (or)a rywa#i'a&:i9 o$8i:a:F&a si= niekor'ystnie na psy&7i&e $'ie&ka. Cak :uJ wspo)niae)9 (or)y rywa#i'a&:i &'=<&ie: pr'y:)u:F &7arakter ukryty9 po'orowany &'y)< inny)9 nawet a#trui')e)9 po<wi=&enie)9 'a8ur'enie) itp. Cest to rIwnieJ )otywa&:a9 pr'e$ u<wia$o)ienie) ktIre: 8ar$'o partner'y 8roniF si=9 usiu:F 'apr'e&'aH9 pr'ekonywaH9 Je tak nie :est9 a nawet sta:F si= a6resywni. Cest to 'res'tF 'ro'u)iae9 tru$no pr'e&ieJ u<wia$o)iH so8ie (akt9 Je $ek#arowany a#trui') np. wo8e& $'ie&ka )a tak wie#e )otywIw rywa#i'a&y:ny&79 Je nie &7o$'i o $o8ro $'ie&ka9 a#e o $o8ro wasne. Tru$no rIwnieJ pr'y:FH $o wia$o)o<&i (akt9 Je towar'ysko<H9 #i&'ne pr'y:aKnie )o6F wyraJaH potr'e8= 'yskiwania spr'y)ier'e5&Iw i )oJ#iwo<H '$yskre$ytowania partnera w o&'a&7 inny&7. !8e&nie istnie:e )o$a na auoana#i'=9 auopsy&7oterapi=9 po'nawanie swe: po$<wia$o)o<&i. To po'nawanie niekonie&'nie 8ywa pr'y:e)ne. Zres'tF wie#e nas'y&7 )otywa&:i )a &7arakter po$<wia$o)y i nie )a w ty) ni& pro8#e)aty&'ne6o. Nie)oJ#iwe :est stae ana#i'owanie sie8ie i $o&7o$'enie $o 6=8in swy&7 )otywIw9 nie :est to 'res'tF potr'e8ne. Ce$nakJe w pr'ypa$ku9 kie$y nas'e &e&7y9 'a&7owania sta:F si= KrI$e) napi=H9 kon(#iktIw9 tru$no<&i9 taki pro&es :est poJyte&'ny9 )oJe 8owie) poprawiH sytua&:=. "'=sto u niektIry&7 "'yte#nikIw istnie:e pokusa Lpr'y)ier'enia" si= $o porus'any&7 'a6a$nie59 &o )oJe $aH (as'ywe ro'po'nanie wasne i (as'ywF o&en= inny&7. *owyJs'e ro'waJania o rywa#i'a&:i )oJna $opasowaH $o wie#u autenty&'nie nierywa#i'a&y:ny&7 )otywIw i 'a&7owa5. Warto si= :e$nak 'astanowiH9 :ak wie#e 'na&'e5 )o6F )ieH nas'e 'a&7owania: u :e$ny&7 8=$F wyra'e) a#ru i sty&'ny&7 )otywIw9 u inny&7 nato)iast sF i&7 pr'e&iwie5stwe). We wspIJy&iu wie#u #u$'i &'=sto spotyka)y skra: no<H 'a&7owa5 i postaw. Niewie$'a9 8rak po$stawowe6o ro'e'nania psy&7o(i':o#o6ii seksua#ne: ko8iety i )=J&'y'ny powo$u:F9 Je wspIJy&ie w wyniku popeniany&7 8=$Iw nie $a:e 'a$owo#enia $ru6ie: oso8ie9 a wie#e poten&:a#ny&7 )oJ#iwo<&i po'osta:e ukryty&79 :ak nie 'nany #F$. rs a)an$i w taki) Jaosny) wy$aniu nie $a:e 'wiF'kowi pr'ystosowania seksua#ne6o i prowa$'i $o o'i=8o<&i9 ro'&'arowa59 'nu$'enia so8F. "'ase) 8ie6unowo o$)iennF skra:no<&iF we wspIJy&iu seksua#ny) :est pr'erost )y<#enia na$ o$&'uwanie). !8e&nie otr'y)u:= #isty o$ &'yte#nikIw9 ktIr'y na'8yt $osownie potraktowa#i ksiFJk= A3@ M. Wiso&kie: LS'tuka ko&7ania". Staa si= ona $#a ni&7 po$r=&'nikie)9 kIry na#eJy strona po stronie rea#i'owaH prakty&'nie. SF teJ &'yte#ni&y inny&7 po$r=&'nikIw9 ktIr'y 8e' wyo8raKni i ' po$$a5&'F wierno<&iF wo8e& autorytetu rea#i'u:F w swy) Jy&iu pr'e&'ytane teksty. W ten sposI8 Jywi #u$'ie 'a)ieni#i si= w seksua#ne ko)putery ' o$powie$ni) 'apro6ra)owanie). rs a)an$i po'8awiona 'ostaa spontani&'no<&i9 i)prowi'a&:i9 a w konsekwen&:i w'a:e)ne: (as&yna&:i. !8awia) si=9 Je ta $ru6a 'e wspo)niany&7 skra:no<&i 'a&'nie 8yH &ora' 8ar$'ie: ro'pows'e&7niana. Wynika to ). in. ' pr'eine#ekua#i'owania nas'e: ku#tury9 ' 8raku ro'wo:u u&'u&iowo<&i i wraJ#iwo<&i9 ' tu)ienia nas'e: 8io#o6i&'ne: natury

Mt'n. utraty '$o#no<&i rea6owania ')ysowe6oN. WspIJy&ie seksua#ne pr'esta:e 8yH ra$osny) i (as&ynu:F&y) spotkanie) 'ako&7any&7 w so8ie #u$'i9 u)ie:F&y&7 pr'eJywaH pi=kno. Sta:e si= 'a$anie) $o spenienia9 potwier$'enie) sie8ie9 osiF6ni=&ie) &e#u9 :aki) :est te&7ni&'na sprawno<H i or6a'). *ostawie te: spr'y:a rIwnieJ o6I#na pr'e)iana o8y&'a:owo<&i i w'rost $o<wia$&'e5 seksua#ny&7 partnerIw. Wie#u )=J&'y'n <wia$o)y&7 pr'es'o<&i eroty&'ne: swy&7 partnerek &7&e LpokonaH" swy&7 popr'e$nikIw i e#i)inowaH ewentua#ne porIwnanie na i&7 niekor'y<H. RIwnieJ i wie#e ko8iet9 $opin6owany&7 pr'e' rywa#i'a&y:ne pr'eJy&ia i skon&entrowany&7 na uka'aniu sie8ie :ako Lseksowny&7"9 &'y#i atrak&y:ny&7 $#a partnera9 ')us'a sie8ie $o rIJny&7 (or) aktywno<&i seksua#ne: w &e#u wywar&ia o$powie$nie6o wraJenia i ak&epta&:i. Tak wi=& o8ie strony 'na:$u:F si= w sytua&:i 'a6roJenia i $opin6u9 &o )usi pr'e&ieJ o$8i:aH si= na wspIJy&iu :ako taki). Ce$no&'e<nie &ora' 8ar$'ie: ro'8u$owana #iteratura na te)aty seksua#ne i pu8#i&ystyka u:awnia:F&a niepr'ystosowania seksua#ne9 tru$no<&i i ro'wo$y rIwnieJ stwar'a:F psy&7i&'ny $opin6 'e wspIistnie:F&y) #=kie) pr'e$ ne6atywny) Lwypa$ni=&ie)" wo8e& partnera. WspIJy&ie seksua#ne 'a&'yna 8yH wi$'iane :ako 8ar$'o tru$na i 'oJona s'tuka9 ktIra w pr'ypa$ku niepowo$'enia 'ako5&'y si= o$r'u&enie) #u8 '$ra$F. StF$ powsta:F tak para$oksa#ne (or)y9 :ak '8ieranie Lwywia$u" sytua&y:ne6o pr'e$ wspIJy&ie). 0onsekwen&:e takie: postawy sprowa$'a:F si= $o ki#ku typowy&7 (or): ?trata (as&yna&:i eroty&'ne: Du6otrway trenin6 w sa)oo8serwa&:i9 w sa)okontro#i9 nastawieniu na sprawno<H i wy'wo#enie okre<#ony&7 reak&:i partnera $a:e 'a7a)owanie o$&'uH9 'anik natura#no<&i pr'eJyH i (as&yna&:i eroty&'ne:. Tra&i si= w ten sposI8 t= 8e'&ennF u)ie:=tno<H tak potr'e8nF we wspIJy&iu i stanowiF&F :e6o (un$a)ent. W 'wiF'ku ' ty) po:awia:F si= $a#s'e konsekwen&:e. Ro'wI: o'i=8o<&i p&iowe: u ko8iet !'i=8o<H ta )oJe 8yH 'arIwno wynikie) 'a&7owa5 partnera9 :ak i wyJe: wspo)niane: ne6atywne: sa)okontro#i sa)e: ko8iety. Tak &'y ina&'e:9 utrata (as&yna&:i eroty&'ne: to $ro6a $o o'i=8o<&i. ?trata '$o#no<&i pr'eJywania or6a')u pr'e' )=J&'y'n= MoJe 8yH 'a&7owany or6a') 8io#o6i&'ny9 &'y#i wytrysk9 'anika nato)iast or6a') w sensie psy&7i&'ny). ? inny&7 )=J&'y'n )oJe wystFpiH t'w. or6a') opIKniony #u8 teJ &akowity :e6o 'anik. Wynika to nie ty#ko ' "utraty (as&yna&:i9 a#e i 'e ')=&'enia stay) wysikie) sa)oo8serwa&:i i sa)okontro#i9 psy&7i&'ne6o LwyF&'enia" si= ' pr'eJyH niekontro#owany&7 i spontani&'ny&7. W 6a8ine&ie &'=sto sys'=9 Je 'apewne :est to wynik 'a8ur'e5 7or)ona#ny&79 wy&'erpania or6ani')uP nie:e$nokrotnie wini si= 'a to partnerk=. Doka$na ana#i'a wska'u:e9 Je praw$'iwF pr'y&'ynF w ty&7 pr'ypa$ka&7 sta si= ne6atywny trenin69 tu)iF&y wasne reak&:e i pr'eJy&ia. Zaw=Jenie 'akresu o$&'uH i $o'na5 Na$)ierna ra&:ona#i'a&:a i kontro#a we wspIJy&iu seksua#ny) prowa$'i $o 'aw=Jenia o$8ioru $o'na5 ')ysowy&7. Nast=pu:e ostra ro'8ieJno<H )i=$'y o&'ekiwanie) a r'e&'ywisto<&iF. WspIJy&ie $ostar&'a &ora' )nie: $o'na5 i nast=pu:e 'nu$'enie9 'anik or6a')u. Zaw=Jenie )io<&i $o :e: &7&enia i 8rania Skoro u)ie:=tno<H $awania i (as&yna&:i u#e6a atro(ii9 a we wspIJy&iu $o)inu:e L'a$aniowo<H"9 powsta:F&F w konsekwen&:i pustk= wypenia o&'ekiwanie na pr'eJy&ie )io<&i9 na :e: otr'y)anie. Istnie:e pr'e&ieJ na$a# natura#na potr'e8a pr'eJywania (as&yna&:i9 &'e6o< pi=kne6o. Wspo)nianF #uk= )a wypeniaH inny partner. Sta:e si= ni) oso8a nie w'8u$'a:F&a 'a6roJenia w eroty&e9 )oJe nie'8yt 8ie6a9 a#e 'a to natura#nie praw$'iwa i spontani&'na. *owyJs'e ro'waJania potwier$'a:F 'nanF 'res'tF praw$=9 Je praw$'iwa ars a)an$i wy)a6a 7ar)oni:ne6o wspIu$'iau &ae: oso8owo<&i. Ws'e#ki pr'erost inte#ektu9 ')ysowo<&i9 nastro:owo<&i9 o&'ekiwa5 )oJe prowa$'iH $o :e: uni&estwienia. To praw$a9 Je &ora' wi=&e: osI8 :est pr'einte#ekua#i'owany&79 )a to :e$nak swo:e konsekwen&:e we wspIJy&iu9 ktIre 'aws'e wy)a6a $#a swe6o ro'kwitu u)ie:=tno<&i

pr'eJywania pi=kna9 'a&7owania natura#no<&i9 spontani&'no<&i ora' w'a:e)ne: (as&yna&:i. S O Seks partnerski *R!BLEM. Z !*`YNI NIEM W.TR.S0? ? )=J&'y'n $o)inu:F pro8#e)y wynika:F&e ' i&7 nerwi& seksua#ny&79 a 'was'&'a pr'e$w&'esny&7 wytryskIw nasienia. Cest to 8ar$'o &'=sto spotykana (or)a 'a8ur'e5 seksua#ny&79 ktIra w wie#u pr'ypa$ka&7 prowa$'i w 'wiF'ka&7 $o kon(#iktIw. D#a ko8iet pr'e'ywa:F&y&7 satys(ak&:= seksua#nF w wyniku $raJnienia 'ewn=tr'ne6o9 (akt pr'e$w&'esne6o wytrysku nasienia i&7 partnera )e :est istotny) pro8#e)e)9 :e$nak $#a )=J&'y'ny :est to 'aws'e KrI$e) po&'u&ia )nie:s'e: warto<&i seksua#ne:9 ko)p#eksu. "iekawe9 Je po wie#u #ata&7 upows'e&7niania pu8#i&ystyki seksua#ne: na$a# wie#u )=J&'y'n nie '$a:e so8ie sprawy ' te6o9 'e &'as trwania wspIJy&ia :est '$e&y$owanie '8yt krItki $#a i&7 partnerek9 ktIre ' te6o powo$u nie osiF6a:F satys(ak&:i seksua#ne:9 sta:F si= &ora' 8ar$'ie: ro'$raJnione9 a wres'&ie po ki#ku #ata&7 potratiF ostro wyra'iH swo:e nie'a$owo#enie 'asko&'one)u ty) wy8u&7e) partnerowi. Wy$uJanie &'asu trwania wspIJy&ia :est $#a wie#u )=J&'y'n $ra)aty&'nie pr'eJywany) pro8#e)e)9 ' ktIry) nie )o6F si= uporaH. Warto 'wrI&iH uwa6= na Lte&7niki"9 :akie stosu:F )=J&'yKni w &e#u wy$uJenia &'asu swoi&7 reak&:i seksua#ny&7. Ce$nF ' ni&7 :est. O a#ko7o#. To praw$a9 Je u &'=<&i )=J&'y'n )ae $awki a#ko7o#u wy$uJa:F &'as reak&:i seksua#ny&7. Taka )eto$a )oJe 8yH pr'y$atna w po&'Ftka&7 wspIJy&ia ' $anF partnerkF9 a#e istnie:e nie8e'pie&'e5stwo powstawania uwarunkowania seksua#ne6o i wIw&'as wspIJy&ie 8=$'ie u'a#eJnione o$ a#ko7o#u9 &o ' wie#u w'6#=$Iw nie :est wa<&iwy) ro'wiF'a(tie). ? niektIry&7 )=J&'y'n poprawa &'asu trwania wspIJy&ia nast=pu:e w $ru6i) stosunku9 ktIry pr'e8ie6a po pewne: pr'erwie. wia$o)ie pierws'y stosunek Lo$pisu:F na straty". Wspo)niana )eto$a :est ' powo$'enie) stosowana pr'e' wie#e 'wiF'kIw9 a#e w wie#u inny&7 :est tru$na $o rea#i'a&:i: )=J&'y'na nie :est w stanie powtIr'yH po ra' $ru6i stosunku9 niekie$y partnerka u#e6a 'nie&7=&eniu i o$)awia kontynua&:i wspIJy&ia. Nie :est to 'ate) )eto$a opty)a#na $#a ws'ystki&7 pr'ypa$kIw '8y krItkie6o &'asu wspIJy&ia. Wie#u )=J&'y'n usiu:e wy$uJyH &'as trwania reak&:i9 np. pr'e' o$wra&anie uwa6i o$ wspIJy&ia9 )y<#enie o &'y)< inny)9 ro8ienie pr'erw w stosunku it$. Ta )eto$a rIwnieJ $a:e suk&es :e$ynie w &'=<&i pr'ypa$kIw9 a#e w konsekwen&:i prowa$'i $o na$)ierne: kon&entra&:i na pr'e8ie6u wspIJy&ia" i wasne: reaktywno<&i seksua#ne:9 )oJe teJ 'akI&iH pr'e8ie6 reak&:i u ko8iety. Do<H &'=sto spotykanF innF Lte&7nikF" :est 'wie#okrotnienie prI8 wspIJy&ia seksua#ne6o9 &o )oJe $aH $o8re e(ekty9 6$yJ &'=ste stosunki po pewny) &'asie prowa$'F $o pewne6o ')=&'enia (i':o#o6i&'ne6o9 wy$uJenia &'asu reak&:i9 a#e i tu wie#e 'a#eJy o$ postawy partnerki9 ktIre: )oJe nie o$powia$aH '8yt &'=ste wspIJy&ie. Istnie:e rIwnieJ popu#arna )eto$a wy$uJania &'asu wspIJy&ia9 np. pr'e' pr'y:)owanie #ekIw psy&7otropowy&7 #u8 o$ wie#u #at 'a#e&ane: Lupu#iny. *o$o8nie :ak w inny&7 pr'ypa$ka&7 :est to )eto$a w'6#=$na9 6$yJ ty#ko u niektIry&7 )=J&'y'n $a:e $o8re re'u#taty. "'ase) :e$nak #eki psy&7otropowe prowa$'F $o wy$uJenia &'asu9 a#e i 'a8ur'e5 erek&:i. RIwnieJ i ta )eto$a nie :est $#a ws'ystki&7. W ostatni&7 #ata&7 upows'e&7nia si= )eto$a pr'ewarunkowania seksua#ne6o9 w wyniku stosowania t'w. u&isku pr'e' ko8iet=. *o#e6a ona na ty)9 Je partnerka pr'e' r=&'nF sty)u#a&:= &'onka prowa$'i $o w'rostu po$nie&enia i '8#iJa:F&e6o si= wytrysku9 nie $opus'&'a :e$nak $o nie6o w wyniku u&isku &'onka r=kF poniJe: Jo=$'i. *o ki#ku )inuta&7 powtar'a t= &'ynno<H9 wres'&ie &'as sty)u#a&:i :est

na ty#e $u6i9 Je )oJna pr'e:<H $o prI8 wspIJy&ia O na:pierw w po'y&:i 9na :eK$K&a" O a nast=pnie w u#u8ione:. Na#eJy pr'y'naH9 Je wspo)niana )eto$a :est &ora' &'=<&ie: 'a#e&ana w #e&'ni&twie seksuo#o6i&'ny) i $a:e trwaF popraw=9 a#e i w nie: sF pewne o6rani&'enia $#a niektIry&7 'wiF'kIw9 wynika:F&e A2G A21 ' postaw partnerki. NiektIre ko8iety nie ak&eptu:F takie: ro#i9 inne &'u:F si= :ak #a8oratoria $o Hwi&'e5 seksua#ny&7 i s'y8ko re'y6nu:F9 inne wres'&ie 'a&'yna:F kryty&'nie o&eniaH taki&7 partnerIw9 LktIry) )us'F po)a6aH". Cest to 'ate) )eto$a 'a#e&ana w pr'ypa$ka&79 kie$y partnerka :est po'ytywnie nastawiona $o swe6o partnera i skonna $o u$'ie#enia )u po)o&y9 a 'a8ur'enia seksua#ne )=J&'y'ny traktu:e :ako niewie#e 'na&'F&e pr'e:<&iowe 'a8ur'enia. Z ro'waJa5 ty&7 wynika9 Je :akko#wiek istnie:e wie#e )eto$ pr'e$uJania &'asu trwania wspIJy&ia u )=J&'y'n9 wy)a6a:F one :e$nak u)ie:=tne6o $ostosowania $o $ane6o 'wiF'ku9 uka$u u&'u&iowe6o )i=$'y partnera)i9 postaw partnerki. Nie )a )eto$y uniwersa#ne: $#a ws'ystki&7 i 8yo8y wska'ane9 a8y wy8Ir takie: &'y inne: )eto$y 8y wynikie) konsu#ta&:i spe&:a#isty&'ne: ora' )oJ#iwo<&i wspIpra&y partnerki. Tr'e8a pr'y'naH9 Je w #e&'ni&twie seksuo#o6i&'ny) pr'e$w&'esne #u8 '8yt w&'esne wytryski nasienia sF :e$nF ' na:atwie:s'y&7 $o #e&'enia posta&i 'a8ur'e5 seksua#ny&79 a $o8re re'u#taty osiF6a si= w okoo 3G pr'ypa$kIw. W inny&7 #e&'enie wy)a6a 8ar$'ie: sko)p#ikowany&7 )eto$9 np. 7ipno'y9 seansIw seksua#ny&7 'e wspIu$'iae) partnerki itp. *ows'e&7no<H '8yt krItkie6o &'asu trwania reak&:i seksua#ne: u )=J&'y'n wynika ). in. ' te6o9 Je po&'Ftki i&7 wspIJy&ia seksua#ne6o #u8 po$e:)owane prI8y sF spr'e&'ne ' 'asa$a)i psy&7o(i':o#o6ii seksua#ne:. !to ki#ka taki&7 pr'yka$Iw: Wie#u )=J&'y'n w wyniku niepowo$'enia seksua#ne6o &'u:e si= sko)pro)itowany&79 'rywa wi=& 'wiF'ek s'uka:F& Lspraw$'enia si=" ' innF partnerkF. Nowy 'wiF'ek :uJ sa) pr'e' si= :est $o$atkowy) $opin6ie) eroty&'ny) i sytua&:a powtar'a si=9 powo$u:F& po6=8ienie 'a8ur'enia i ko)p#eksu ora' niewiar= w )oJ#iwo<H poprawy. D#a pr'yka$u pr'e$stawi= s&7e)at ro'wo:u i)po ten&:i opra&owany pr'e' "7. Lo8i'a. Ma on ki#ka 'a#et: :est $o<H &'=sto spotykany w prakty&e9 pr'e:r'ysty i 'ro'u)iay. Na#eJy 6o traktowaH :ako :e$en ' wie#u )oJ#iwy&7 wariantIw ro'wo:u i)poten&:i. *r'y oka':i wspo)n=9 Je w wie#u po$r=&'nika&7 seksuo#o6ii po$awane sF takie s&7e)aty i na:&'=<&ie: opiera:F si= one na teorii9 ktIre: wy'naw&F :est autor. Istnie:e wie#e teorii eiopao6ene'y i)poten&:i9 np. psy&7oana#ity&'ne9 8e7awiora#ne9 ku#turowe itp. *raktyka :e$nak wska'u:e9 Je tra(no<H i&7 spraw$'a si= w pos'&'e6I#ny&7 6rupa&7 pa&:entIw i stF$ u niektIry&7 potwier$'enie 'na:$u:e )o$e# psy&7oana#ity&'ny9 A24 u inny&7 np. 8e7awiora#ny. Wynika:F ' te6o konsekwen&:e terapeuty&'ne9 &'y#i konie&'no<&i $ostosowania opty)a#ne: )eto$y #e&'enia u pa&:enta. S&7e)at Lo8it'a po#e6a na uka'aniu i)poten&:i :ako wyniku naoJenia si= na sie8ie i interak&:i wie#u &'ynnikIw. L0ie$y &7&=9 to )o6= wy'wo#iH erek&:=" LWs'ys&y '$rowi )=J&'yKni )aNF erek&:= kre$y &7&F"LSeks po#e6a na aktywno<&i"Nie<wia$o)o<H :e$ne6o ' partnerIw &o $o seksua#ne6o 8e7awioruZa$awniony #=k "e&7y oso8owo<&i M=J&'y'na w&'uwa si= w twar$o<H &'onka w ars a)an$iSkFpe #u8 '8yt sa8e po8u$'anie )=J&'y'ny pr'e' ko8iet= W'rost #=ku9 $epres:aiBrak reaktywno<&i LCeste) &7ory" "S"Za8ur'enia w'wo$u P. ; Cak wynika ' pr'e$stawione6o s&7e)atu ro'wo:u i)poten&:i9 wpywa:F na niF &'ynniki po'naw&'e9 u&'u&iowe i okre<#one 'a&7owania. L0ie$y &7&=9 to )o6= wy'wo#iH erek&:=" O :est to postawa wie#u )=J&'y'n9 pr'ekonany&79 Je )oJe so8ie Lnaka'aH" w'8u$'enie erek&:i9 ktIra :est &akowi&ie 'a#eJna o$ i&7 wo#i. CeJe#i kto< nie )a Ja$ny&7 pro8#e)Iw seksua#ny&79 to

r'e&'ywi<&ie )oJe u#e& 'u$'eniu9 Je or6ani') 6o Lsu&7a". *raw$a :est :e$nak taka9 Je &'ynno<&i we6etatywne nie sF 8e'w'6#=$nie '$eter)inowane wo#F i $#ate6o stan erek&:i ty#ko &'=<&iowo wynika ' L&7=&i". LWs'ys&y '$rowi )=J&'yKni )a:F erek&:=9 kie$y &7&F" O :est to po$o8ny )e&7ani') )y<#owy $o wyJe: pr'e$stawione6o i :ako kryteriu) '$rowia seksua#ne6o wi$'i $owo#no<H w wy'wa#aniu erek&:i. *raw$a :est taka9 Je '$rowi seksua#nie )=J&'yKni na:&'=<&ie: )a:F erek&:=9 a#e ty#ko &'=<&iowo :est ona u'a#eJniona o$ i&7 wo#i. LSeks 'wyk#e po#e6a na aktywno<&i" O w kr=6u nas'e: ku#tury seks 8ar$'o &'=sto utoJsa)iany :est ' aktywno<&iF i $#ate6o po&'u&ie A2D wasne: warto<&i i sprawno<&i )=skie: utoJsa)iane :est ' praktykF seksua#nF. Cest to ty#ko w &'=<&i praw$'iwe9 6$yJ seks pr'ekra&'a 6rani&e aktywno<&i i o8e:)u:e s(er= &ae: oso8owo<&i. Bywa9 Je seks :est prawi$owo ro'wini=tF psy&7o(i':o#o6iF i strukturF potr'e89 a niekonie&'nie rea#i'owanF w prakty&e. *owyJs'e postawy wo8e& seksu wpywa:F na powstanie t'w. 'a$aniowe6o #=ku. Ina&'e: )IwiF&9 wspIJy&ie seksua#ne :est wi$'iane :ako potr'e8a wyka'ania si=9 potwier$'enia )=sko<&i. Stwar'a to pewien stan napi=&ia; i sa)oo8serwa&:i reak&:i seksua#ny&7. Na$)ierna kon&entra&:a na stanie erek&:i sprawia9 Je sa8nie reaktywno<H na 8o$K&e eroty&'ne w wyniku Lpr'e&iFJenia" uka$u autono)i&'ne6o. Za8ur'enie erek&:i :est o$powie$'iF na powyJs'e )e&7ani')y9 &'=sto po6=8ionF w wyniku 8raku wa<&iwe: postawy partnerki. Ce: nie<wia$o)o<H psy&7o(i#o'o(ii seksua#ne: )=J&'y'ny9 nie<)iao<H9 8ierno<H wiFJF si= ' 8rakie) opty)a#ne: aktywno<&i we wspIJy&iu Mnie$ostate&'ne pies'&'enie partnera9 unikanie po8u$'ania &'onka itp.N. wia$o)o<H 'a8ur'enia w'wo$u na:&'=<&ie: w'8u$'a 'aniepoko:enie9 nawet panik= i pr'ekonanie O L:este) &7ory". *rowa$'i to w konsekwen&:i $o nasi#enia sa)oo8serwa&:i i #=ku9 a pr'y utr'y)ywaniu si= 'a8ur'e5 O $o stanu pr'y6n=8ienia i po&'u&ia niJs'o<&i. Nasi#enie si= ty&7 o$&'uH i 'a&7owa5 po6=8ia powstay )e&7ani') nerwi&owy. Sytua&y:ne 'a8ur'enie w'wo$u )oJe si= utrwa#iH i powsta:e i)poten&:a :ako nerwi&a. Zasy6na#i'owane w s&7e)a&ie &e&7y oso8owo<&i $oty&'F )=J&'y'n9 ktIr'y np. na$)iernie a)8i&:ona#nie traktu:F wasne $o<wia$&'enia seksua#ne #u8 )=J&'y'n 'e skonno<&ia)i 7ipo&7on$ry&'ny)i9 niepewny&7 swe: )=sko<&i9 #=k#iwie nastawiony&7 wo8e& wspIJy&ia9 ko8iet9 seksu. Ro#a partnerki ' :e$ne: strony )oJe 8yH na'wana Lpro(i#akty&'nF"9 &'y#i :e: ku#tura9 intui&:a9 wie$'a o seksie9 u)ie:=tna aktywno<H we wspIJy&iu )o6F pr'e&iw$'iaaH powstaniu i)poten&:i. Do8ra partnerka )oJe teJ peniH ro#= Lterapeuty&'nF"9 &o o'na&'a pr'y:=&ie postawy w'8u$'a:F&e: po&'u&ie 8e'pie&'e5stwa i u)ie:=tne: aktywno<&i nie ty#ko w pies'&'ota&79 a#e i w stwor'eniu pewne6o $ystansu u )=J&'y'ny wo8e& niepowo$'enia we wspIJy&iu. Bywa :e$nak9 Je nawet :e: na:#eps'e 'a&7owania i postawy oka'u:F si= nieskute&'ne w wyniku na$)iernie prestiJowe6o pr'eJywania swy&7 niepowo$'e5 pr'e' partnera. ? &'=<&i )oi&7 pa&:entIw partnerki peniF ro#= rIwnieJ Lneuro6ennF"9 6$yJ i&7 ne6atywne reak&:e9 o<)ies'a:F&e #u8 #ek&ewaJF&e partnera9 )o6F wy'wo#iH powstanie #u8 utrwa#enie nerwi&owe6o koa. Cak wi=& wynika ' pr'e$stawione6o wyJe: s&7e)atu9 w 'asa$'ie ^^pro&es #e&'enia 'a8ur'e5 seksua#ny&7 powinien F&'yH si= 'e wspIu&'estni&twe) w pro6ra)ie terapeuty&'ny) oso8y partnera. A2> *r'e$stawiony s&7e)at ro'wo:u i)poten&:i nie wy&'erpu:e 8yna:)nie: ws'ystki&7 )oJ#iwo<&i9 :est po prostu :e$ny) ' pr'yka$Iw &'=sto spotykane: i)poten&:i psy&7o6enne:9 &'y#i powstae: w wyniku )e&7ani')Iw psy&7i&'ny&7. I)poten&:a psy&7o6enna towar'ys'y rIwnieJ &'=sto rIJnoro$ny) 'a8ur'enio) nerwi&owy)9 )oJe teJ )ieH &7arakter sytua&y:ny9 wyst=pu:F&y wo8e& konkretne: oso8y. Wyst=pu:e ona wIw&'as9 kie$y )=J&'y'na )a:F& $oty&7&'as u$ane wspIJy&ie seksua#ne w kontak&ie ' nowa partnerkF :est na$)iernie po$nie&ony #u8 &'u:e si= 'a6roJony &'y teJ po prostu Lnie wy&7o$'i" )u pierws'y ' niF kontakt9 &o pr'e&ieJ :est 'ro'u)iae. W $a#s'y&7 prI8a&7 wspIJy&ia ' tF partnerkF po&'u&ie 'a6roJenia )oJe 8yH na ty#e

si#ne9 iJ powtar'a:F si= niepowo$'enia9 ktIry&7 nie )a w pr'ypa$ku kontaktIw ' inny)i partnerka)i. Warto rIwnieJ pa)i=taH o ty)9 Je istnie:e wie#e pr'ypa$kIw i)poten&:i wywoany&7 inny)i pr'y&'yna)i9 np. 'a8ur'enia)i neuro#o6i&'ny)i9 krFJeniowy)i9 7or)ona#ny)i. Nie:e$nokrotnie tru$no '$e&y$owanie ro'po'naH i)poten&:= na t#e so)aty&'ny) #u8 psy&7i&'ny)9 8ywa:F 'res'tF i )ies'ane posta&ie. W 'asa$'ie )oJna powie$'ieH9 Je 'a8ur'enia w'wo$u wyst=pu:F&e :e$ynie w sytua&:i wspIJy&ia9 pr'y istnieniu peny&7 w'wo$Iw ranny&79 no&ny&7 #u8 w )astur8a&:i9 pr'e)awia:F 'a i)poten&:F psy&7o6ennF. CeJe#i nato)iast 8rak :est rIwnieJ w'wo$Iw ranny&79 we <nie9 w )astur8a&:i9 to )oJna po$e:r'ewaH istnienie pr'y&'yn so)aty&'ny&7. Niekie$y )oJna po'naH $oka$nie pr'y&'yny i)poten&:i psy&7o6enne: i :e: ro'wI:9 a#e w wie#u pr'ypa$ka&7 pr'ew#eky&7 tru$no 'na#eKH po&'Ftek 'a8ur'enia9 na ktIre naoJyy si= pIKnie: &'ynniki nerwi&owe. Cakko#wiek )oJna o i)poten&:i pisaH po$r=&'niki9 to :e$nak praktyka wska'u:e9 Je nie ty#e ona sa)a :est 6roKna9 &o pr'esa$nie #=kowa wo8e& nie: reak&:a. "'=sto<H wyst=powania i)poten&:i Mw o$setka&7N MM&"arySsN R!ZW`C !ZIaB-!"I *-"I!WEC ? 0!BIET $o 4> #at $o D> $o >> $o B> $o @X $o 21 A D 1G AA >G prawie 1GG !'i=8o<H p&iowa utoJsa )iana :est ' 8rakie) or 6a')u9 ty)&'ase) o8e:)u :e ona rIwnieJ spa$ek potr'e8y kontaktIw sek sua#ny&79 reak&:i na 8o$K&e seksua#ne i satys(ak&:i u&'u &iowe: 'e wspIJy&ia ' partnere). !$rIJnia si= o'i=8o<H pierwotnF O &'y#i o$ po&'Ftku ro'po&'=&ia kontaktIw seksua#ny&7 O ora' wtIrnF9 kie$y pr'e' pewien okres wspIJy&ie seksua#ne 8yo u$ane9 a pIKnie: po:awia si= o'i=8o<H. Warto rIwnieJ pa)i=taH i o ty)9 Je $o<H pows'e&7na :est t'w. o'i=8o<H r'eko)aP $oty&'y to np. ty&7 ko8iet9 ktIre )a:F '$o#no<H osiF6ania or6a')u w wyniku po8u$'ania e&7ta&'ki9 a#e $o te6o po8u$'enia nie $o&7o$'i9 6$yJ o8ie strony #u8 :e$na ' ni&7 uwaJa takie po8u$'anie 'a nieprawi$owe #u8 teJ nie kontynuu:e 6o $o ko5&a9 &'y#i osiF6ni=&ia or6a')u. Nato)iast $FJy si= $o osiF6ni=&ia or6a')u w stosunku i 8rak te6o utoJsa)iany :est ' o'i=8o<&iF. W konsekwen&:i po serii nieu$any&7 prI8 powsta:e po&'u&ie &7oro8y i $o 8raku or6a')u $oF&'a:F si= spa$ek 'ainteresowania wspIJy&ie) i 'nie&7=&enie. A2@ RIJne sF rIwnieJ po'io)y nasi#enia o'i=8o<&i. W # stopniu wyst=pu:F r'a$kie or6a')y9 $u6i &'as reak&:i seksua#ny&79 pr'y:e)no<H 'e wspIJy&ia ' partnere). W 11 stopniu nie )a or6a')u9 partnerka o8o:=tnie:e na wspIJy&ie9 8rak po'ytywne6o u&'u&ia ' (aktu 8#isko<&i ' partnere) Mwi=K :est u&'u&iowa i 'ara'e) seksua#naN. Wi## stopniu po'a 8rakie) or6a')u po:awia:F si= ne6atywne u&'u&ia w

kontakta&7 seksua#ny&7 i wo8e& partnera9 a w IW stopniu $oF&'a si= $o te6o nie&7=H $o <wiata )=skie6o9 seksu :ako takie6o. Zro'u)iae9 Je i) 6=8s'y po'io) o'i=8o<&i9 ty) 8ar$'ie: sko)p#ikowane 8=$'ie #e&'enie. Istnie:e rIwnieJ :es'&'e inna postaH o'i=8o<&i O wyo$r=8niona :ako inne 'a8ur'enie O awers:a seksua#na Mwstr=t $o seksu9 wspIJy&iaN. *r'y&'yny o'i=8o<&i sF 8ar$'o 'rIJni&owane i na:o6I#nie: r'e&' 8iorF& )oJna :e wyo$r=8niH w ki#ku po$stawowy&7 6rupa&7: *r'y&'yny so)aty&'ne *r'y&'yna)i so)aty&'ny)i )o6F 8yH np. 'a8ur'enia 7or)ona#ne. ? niektIry&7 ko8iet powsta:F one ' $ys(unk&:i pos'&'e6I#ny&7 nar'F$Iw pro$uku:F&y&7 7or)ony Mpr'ysa$ka9 tar&'y&a9 :a:niki...N. *r'y&'ynF )o6F 8yH rIwnieJ $oustne ta8#etki antykon&ep&y:ne. Istnie:e rIwnieJ wie#e inny&7 &7orI8 prowa$'F&y&7 $o o'i=8o<&i9 np. neuro#o6i&'ne9 6ineko#o6i&'ne it$. *r'y&'yny inrapsy&7i&'ne *r'y&'yny inrapsy&7i&'ne sF to takie pr'y&'yny9 ktIre stwar'a:F 8#oka$y seksua#ne9 unie)oJ#iwia:F opty)a#ny ro'wI: po$nie&enia seksua#ne6o w wyniku istnienia 8arier psy&7i&'ny&7. Na#eJF $o ni&7 np. ura'y wyniesione ' $o)u ro$'inne6o9 s'oki seksua#ne Mnp. kontakt w $'ie&i5stwie ' eks7i8i&:onistFN9 'a7a)owanie9 #=k pr'e$ &iFJF. !8e&nie &ora' &'=<&ie: 'auwaJa si= pro8#e) or6a')u u ko8iet ' 8ar$'o $o)inu:F&F oso8owo<&iF9 na$)iernie kontro#u:F&y&7 si=9 nie'$o#ny&7 $o o$$ania si= w peni partnerowi. RIwnieJ okoo 4G ko8iet )a:F&y&7 'a8ur'enia nerwi&owe )a teJ tru$no<&i ' osiF6ni=&ie) or6a')u. *r'y&'yny $ia$y&'ne "7o$'i tu o pr'y&'yny wynika:F&e ' uka$u partnerskie6o9 np. kon(#ikty )i=$'y partnera)i9 8=$y popeniane pr'e' ni&7 we wspIJy&iu9 wa#ka o $o)ina&:= w 'wiF'ku9 rywa#i'a&:= ora' opIr wo8e& partnera. !'i=8o<H :est wIw&'as (or)F ne6a&:i oso8y partnera9 8raku :e6o ak&epta&:i. *r'y&'yny $ia$y&'ne sF 8ar$'o typowe w o'i=8o<&i wtIrne: i '$ar'a si=9 Je $ana ko8ieta )a:F&a or6a')y ' inny)i partnera)i9 nie )a i&7 w aktua#ny) 'wiF'ku9 #u8 teJ )iaa or6a')y w ty) 'wiF'ku9 a#e w wyniku narastania napi=H 'a&'=a o$&'uwaH o'i=8o<H. A23 *r'y&'yny sytua&y:ne Do pr'y&'yn sytua&y:ny&7 )oJe)y 'a#i&'yH np. 8rak warunkIw 'apewnia:F&y&7 inty)no<H we wspIJy&iu9 po&'u&ie 'a6roJenia9 Je kto< )oJe we:<H9 usys'eH itp. *r'y&'yny ku#turowe W<rI$ ty&7 pr'y&'yn )oJna wy)ieniH np. wi':= or6a')u :ako 'apa$anie si= w ni&o<H9 utrat= pr'yto)no<&i #u8 teJ e(ekt rIJny&7 stereotypIw9 )itIw9 o &'y) 8ya )owa w pierws'e: &'=<&i ksiFJki. Warto rIwnieJ wspo)nieH o ty)9 iJ $o<H &'=sto o'i=8o<H ro'wi:a si= w wyniku 8raku ku#tury wspIJy&ia w $any) 'wiF'ku ora' na skutek stosowania niektIry&7 )eto$ 'apo8ie6ania &iFJy9 np. stosunku pr'erywane6o. !'i=8e ko8iety pr'eJywa:F&e po&'u&ie swe: niepene: warto<&i ko8ie&e: )o6F po6=8iaH w so8ie po&'u&ie niJs'o<&i9 &'u:F si= 6ors'e o$ inny&79 sF 'ako)p#eksione9 niektIre ukrywa:F (akt 8raku or6a')u9 &o 'res'tF nie :est takie tru$ne. Inne nato)iast9 nie<wia$o)e pr'y&'yn o'i=8o<&i9 wi$'F :F w swe: Lnatur'e" i np. sF pr'ekonane9 Je to $'ie$'i&'ne9 8o L)o:a )atka teJ nie )iaa or6a')u". Bywa i tak9 Je o8&iFJa si= winF partnera9 &o niera' :est 'res'tF praw$F9 a#e w wie#u pr'ypa$ka&7 ta Lwina" partnera :est wyi)a6inowana. Z ko#ei on sa) wpa$a w ko)p#eks9 pr'y&7o$'i si= #e&'yH i oka'u:e si=9 Je nie ty#ko nie )a Ja$ny&7 'a8ur'e5 swe: sprawno<&i seksua#ne:9 a#e :ako ko&7anek i partner Jy&iowy &'yni to ws'ystko9 &o potr'e8a. !'i=8o<H )oJe rIwnieJ prowa$'iH $o rIJny&7 'a&7owa5 ko)pensa&y:ny&7 i np. ne6#iJowanie si= ko8iety9 ekspres:a r'eko)e6o te)pera)entu9 uka'ywanie si= :ako seksowe: )a na &e#u popraw= sa)oo&eny ora' wywar&ie o$powie$nie6o wraJenia na )=J&'y'na&7. InnF postawF o8ronnF :est ne6a&:a warto<&i seksu9 )ora#i'atorstwo9 u#atywanie w <wiat )ar'e59 $u&7owo<&i itp. Znane sF rIwnieJ pr'ypa$ki9 iJ w wyniku o'i=8o<&i ro'wi:a:F si=

rIJnoro$ne 'a8ur'enia nerwi&owe i &7oro8y psy&7oso)aty&'ne9 :ak np. 'a8ur'enia 'e strony p=&7er'yka JI&iowe6o9 wFtro8y itp. W wie#u pr'ypa$ka&7 7isterii )a)y rIwnieJ $o &'ynienia ' ukrytF o'i=8o<&iF9 a#e nie wie)y niera'9 &'y o'i=8o<H 8ya pierwotna9 a 7isteria :est wtIrna9 &'y teJ o$wrotnie. !8e&nie #e&'enie o'i=8o<&i9 'was'&'a w krItki) &'asie po :e: u:awnieniu9 :est wyso&e skute&'ne. Tru$nie: nato)iast #e&'y si= :e: 6=8s'e posta&ie i wy)a6a:F one 'oJone: psy&7oterapii. Niekie$y #e&'enie wy)a6a #ekIw9 w inny&7 pr'ypa$ka&7 pora$y i 'a#e&enia trenin6Iw 'e wspIu$'iae) partnera #u8 teJ wy)a6a psy&7oterapii. &'y'ny9 r'a$'ie: A )=J&'y'n i 1 ko8iety. Z:awisko :ako akie 'nane :uJ 8yo w wie#u ku#tura&7 seksua#ny&79 pr'e$stawione :est rIwnieJ na wa'a&7 6re&ki&7 i )a#owi$a&7 o$kryty&7 w *o)pei. Na#eJao $o kanonu 'a8aw eroty&'ny&7 L'oteN )o$'ieJy". *raktykowa 6o rIwnieJ synny "asanoEF twier$'F& 'e w takie: sytua&:i atwie: :est uwie<H ko8iet=9 :e: opIr 8owie) s'y8&ieN :est 'a)any $'i=ki rywa#i'a&:i )i=$'y ko8ieta)i. Twier$'i rIwnieJ9 iJ w natur'e ko8ie&e: #eJy atwo<H $o L6r'es'enia w 6rupie 4GG Trio#i') na#eJa 'ate) $o (or)y 'a8awy seksua#ne: w okre<#ony&7 su8ku#tura&7. W &'asa&7 na) wspI&'esny&7 :est rIwnieJ spotykany. Nier'a$ko '6as'a si= $o )nie :e$no ' partnerIw 'aniepoko:one (akte) u:awniania pr'e' wspIpartnera potr'e8y takie6o wspIJy&ia. Zaniepoko:enie wynika ' nie:asno<&i &o $o o&eny rio#i')u ' perspektywy pato#o6ii &'y wyra(inowania ora' ' konsekwen&:i na wi=K )i=$'y partnera)i. Tru$no powie$'ieH :ak &'=sto trio#i') praktykowany :est pr'e' rIJne 'wiF'ki. W 8a$ania&7 ankietowy&7 'ainteresowani r'a$ko wypowia$a:F si= s'&'er'e na ten te)at. !so8y ak&eptu:F&e trio#i') nie '6as'a:F si= $o #ekar'y9 &7y8a Je po:awia si= pro8#e)9 a#e i wte$y nie sF skonne $o u:awnienia praw$y9 istnie:e 8owie) po&'u&ie9 iJ nie :est to w peni prawi$owa (or)a 'a&7owa5. Ba$ae) ki#ka par 8iorF&y&7 u$'ia w kontakta&7 typu trio#i') # u$ao )i si= u:awniH ki#ka typowy&7 )otywIw wy8oru te: (or)y t wspIJy&ia: i *otr'e8a $opin6u seksua#ne6o : W wie#u 'wiF'ka&7 wspIJy&ie seksua#ne prowa$'i $o 'nu$'enia9 s )onotonii9 &7o&iaJ partner'y stara:F si=9 a8y :e uro')ai&iH. SF po prostu oso8y na $a#s'F )et= nie'$o#ne $o wyF&'no<&i wspIJy&ia ' :e$nF oso8F i )oJ#iwo<H 'a&7owania 'wiF'ku 'a#eJy ). in. o$ wprowa$'enia rIJny&7 (or) $opin6u seksua#ne6o. Niekie$y taki )e&7ani') u:awnia si= w 'wiF'ka&79 ktIre Jy:F :ak )aJe5stwo9 a#e wo#ne sF o$ o8owiF'kIw ro$'i&ie#ski&7 i wie#u inny&79 'wiF'any&7 ' &o$'ienny) 6ospo$arstwe) $o)owy). Sytua&:a taka nie )o8i#iM'u:e $o wysiku9 a pene 'aspoka:anie rIJny&7 potr'e8 w 'wiF'ku Mprowa$'i $o 'nu$'enia. ?atrak&y:nienie) wi='i 8ywa wIw&'as s(era i seksua#na. *otr'e8a $o)ina&:i t ? niektIry&7 )=J&'y'n trio#i') u:awnia potr'e8= :ak8y panowania i na$ p&iF ko8ie&F9 wyraJania )=skie: $o)ina&:i9 6Iwnie w s(er'e MSeksua#ne:9 a#e kry:e si= w ty) 6=8s'a postawa wo8e& ko8iet. SF one ty#ko po'ornie traktowane w sposI8 partnerski9 napraw$= istnie:e wo8e& ni&7 $ystans9 ur'e&'owienie9 sprowa$'enie $o ro#i po$$ania wo8e& )=J&'y'ny. W rio#i')ie satys(ak&:= $a:e )=J&'yKnie (akt )anipu#owania u&'u&ia)i i poJF$anie) partnerek9 $#a ktIry&7 :est Lpane) i wa$&F"9 &7o&iaJ po'ornie )o6F one te6o nie wy&'uwaH. *o$o8ny 'res'tF )e&7ani') potr'e8y $o)ina&:i9 $ystansu9 panowania istnie:e w trio#i')ie 'e wspIu$'iae) A )=J&'y'n i :e$ne: ko8iety. *otr'e8a wyraJenia wasne: )o&y Owia$o)o<H wasne: atrak&y:no<&i seksua#ne: $#a partnerki9 'aspoka:anie :e: potr'e89 w'8u$'enie w nie: po$'iwu $#a sie8ie )o6F nie 4G1 wystar&'aH partnerowi o&'eku:F&e)u wyJs'e6o po'io)u po$'iwu: swe6o C we wasny&7 o&'a&7. Trio#i') sta:e si= $#a nie6o ese): wasne: )=sko<&i9 )o&y

sa)&'e:9 siy eroty&'ne6o C . Dopiero <wia: $o)o<H 'aspoko:enia potr'e8 seksua#ny&7 wi=&e: niJ :e$ne: partnerki : 'aspoka:a wspo)niane potr'e8y9 : *otr'e8a Lnowo&'esno<&i"9 kon(or)i') wo8e& 'a&7owa5 seksuaM ny&7 traktowany&7 :ako e#itarne : Zna&'nie r'a$'ie: wyst=pu:e )otyw sa$o)aso&7isty&'ny. Znane )i sF : 4 pr'ypa$ki9 w ktIry&7 )=J&'y'na Lo$$awa" swo:F partnerk= : inne)u9 sa) 8iorF& u$'ia w 6rupowy) kontak&ie. D'i=ki nie)ug 'aspoka:a )aso&7isty&'nF potr'e8=9 6$yJ to inny )=J&'y'na pr'e' : wspIJy&ie ' :e6o staF partnerkF wy'wa#a po&'u&ie &ierpienia9 8I#u. : Zaspoka:a rIwnieJ potr'e8y sa$ysty&'ne9 ')us'a 8owie) wasnF partnerk= $o u#e6o<&i wo8e& inne6o partnera9 a &'=sto 8ywa ni)i :e6o pr'y:a&ie#9 # Trio#i') 'ate) )oJe wyraJaH 'aspoka:anie rIJny&7 potr'e89 &'=sto 'res'tF ukryty&79 a nawet po$<wia$o)y&7. DEWI "CE SE0S? LNE Za8ur'enia seksua#ne9 'wane $ewia&:a)i9 na$a# w'8u $'a:F si#ne e)o&:e w opinia&7 i postawa&7 #u$'i. Cako 8ie6y so$Fwy )a) &'=sto )oJno<H o8serwowania ty&7 o&en9 a#e i w 8a$ania&7 postaw spoe&'ny&7 potwier$'a si= (akt $uJe6o ry6ory')u wo8e& $ewiantIw. Sys'y si= opinie9 iJ na#eJy i&7 kastrowaH9 (i'y&'nie #ikwi$owaH9 'ap=$'aH $o &i=Jkie: pra&y it$. !pinie takie wy6as'a:F '$awao8y si= <wiat#i #u$'ie9 o$ ktIry&7 )oJna 8y o&'ekiwaH wi=ks'e: to#eran&:i i potr'e8y ro'u)ienia $ewia&:i w kate6oria&7 &7oro8y9 'a8ur'enia. D#a wie#u inny&7 osI8 pro8#e) $ewia&:i to 6Iwnie sensa&:a9 a $ewiant to oso8a9 ktIra 8ya8y &7=tnie o6#F$ana :ak 'wier'= w Z!!. CeJe#i nawet $ane oso8y u'na:F spe&y(ik= 'a8ur'e5 seksua#ny&79 :aki)i sF $ewia&:e9 to 'aka$a:F9 Je sF one nieu#e&'a#ne9 wro$'one 4G4 i ni& u nie )oJna po)I& po'a konie&'nF i'o#a&:F o$ spoe&'e5stwa. Nato)iast oso8y o&'ytane w $'iea&7 inspirowany&7 psy&7oana#i'F pr'y:)u:F i$e=9 Je w kaJ$y) &'owieku istnie:e skonno<H $o $ewia&:i9 a :e: u:awnienie to sprawa oko#i&'no<&i9 wy&7owania9 '$ar'e5. SF$'=9 Je warto po<wi=&iH nie&o re(#eks:i te)u 'a6a$nieniu9 nie :est ono 8owie) tak r'a$kie9 :ak )o6o8y si= wy$awaH9 a 'ara'e) w'8u$'a s'eroki re'onans. R'e&'ywi<&ie istnie:e wie#e (or) $ewia&:i9 o8e&nie 'wany&7 inno<&ia)i psy&7oseksua#ny)i. I&7 #ista o8e:)u:e pona$ 4G rIJny&7 ro'po'na5. W wie#u k#asy(ika&:a&7 7o)oseksua#i') wyo$r=8niony :est :ako o$$'ie#ny pro8#e). MoJna wyrIJniH rIJne (or)y &i=Jko<&i $ewia&:i9 o$ skra:ny&7 $o taki&79 ktIry&7 o8:awy 'na:$u:F si= na po6rani&'u po:=&ia Lnor)y"9 :ak np. eks7i8i&:oni')9 (etys'y') O 6$'ie nie 'aws'e )oJna powie$'ieH9 &'y to :es'&'e Lnor)a"9 &'y :uJ pato#o6ia. Na#eJy rIwnieJ o$rIJniaH '$e&y$owane $ewia&:e9 w ktIry&7 $ane 'a&7owanie seksua#ne :est :e$ynF (or)F u'yskiwania satys(ak&:i seksua#ne:9 o$ (or) po<re$ni&79 ten$en&:i towar'ys'F&y&7 Lnor)a#ne)u" wspIJy&iu seksua#ne)u. Warto :es'&'e wspo)nieH9 Je $ewia&:e )o6F )ieH &7arakter pierwotny9 'n. 'wiF'any ' pato#o6i&'ny) ro'wo:e) psy&7oseksua#ny) $ane: oso8y #u8 sF ':awiskie) wtIrny)9 wynika:F&y) np. ' ro'wo:u &7oro8y psy&7i&'ne:. W ty) ostatni) pr'ypa$ku $ewia&:a :est :e$ny) ' wie#u :e: o8:awIw. Nie &7&ia8y) wkra&'aH w $'ie$'in= ro'waJa5 teorety&'ny&7 istoty $ewia&:i9 :e: 6ene'y9 (or) itp.9 sF to 8owie) 8ar$'o 'oJone 'a6a$nienia9 tru$no rIwnieJ w kaJ$y) pr'ypa$ku okre<#iH ostrF 6rani&= )i=$'y nor)F a pato#o6iF seksua#nF. Warto nato)iast pr'y:r'eH si= 8#iJe: oso8o)9 'w. $ewianto)9 i pr'eJywaniu pr'e' ni&7 wasny&7 'a&7owa5 seksua#ny&7. ? &'=<&i ty&7 osI8 istnie:e po&'u&ie :ak8y po$wI:ne:9 spr'e&'ne: natury wasne: oso8y9 pr'ypo)ina:F&e: w pewny) stopniu posaH $r. Ceky# i )r ,y$eSa. *osuJ)y si= :e$ny) ' pr'yka$Iw. !to w'orowy pra&ownik9 $o8ry )FJ i o:&ie&9 okre<#any w swy) <ro$owisku :ako a6o$ny i $o8ry &'owiek9 w ukry&iu rea#i'u:e swo:e potr'e8y eks7i8i&:onisy&'ne w'8u$'a:F&e s'ok i ura' u inny&7.

D#a :e$ny&7 osI8 :est po'ytywnie o&eniany) &'owiekie)9 $#a inny&7 posta&iF w'8u$'a:F&F wstr=t9 s'ok9 ura'. Ro$'ina nie $a:e wiary oskarJeniu9 u'na:F& :e 'a tra6i&'nF po)yk=. Sa) 'ainteresowany )=&'y si= 'e swo:F po$wI:nF naturF i &'u:e si= 'a)kni=ty w 'a&'arowany) kr=6u spr'e&'no<&i wasne: oso8y. *ra6nie te)u pr'e&iw$'iaaH9 a#e i) si#nie: an6aJu:e si= w tu)ienie swoi&7 nieak&eptowany&7 potr'e8 seksua#ny&79 ty) 8ar$'ie: one si= nasi#a:F i $o&7o$'i $o nowe6o '$ar'enia $a:F&e6o o$&'u&ie9 Je Lto :est si#nie:s'e o$e )nie". W wie#u pr'ypa$ka&7 u$a:e )u si= kontro#owaH te potr'e8y9 ktIre pr'e' $uJs'y &'as nie u:awnia:F si=. Wystar&'y :e$nak niekie$y tro&7= a#ko7o#u9 spr'y:a:F&a sytua&:a i ponownie uaktywnia:F si=. W inny&7 pr'ypa$ka&7 <wia$o)o<H wasne: inno<&i psy&7oseksua#ne: 4GD w'8u$'a 8o#esne po&'u&ie i'o#a&:i spoe&'ne:9 nieprawi$owo<&i tkwiF&y&7 u sie8ie. W te: sytua&:i uru&7a)iane 8ywa:F rIJne )e&7ani')y9 np. u :e$ny&7 ro'wi:a si= po&'u&ie niJs'o<&i9 'ako)p#eksienie9 i'o#a&:a wo8e& <ro$owiska. ? inny&7 powsta:F 'a&7owania auoa6resywne9 prowa$'F&e niekie$y $o ten$en&:i sa)o8I:&'y&79 )aso&7isty&'ny&7. SF i ta&y9 ktIr'y u:awnia:F 'a&7owania a6resywne i $estruk&y:ne wo8e& spoe&'e5stwa i 8#iski&7 osI89 o8winiany&7 'a te skonno<&i. W ten sposI8 po&'u&ie winy i o$powie$'ia#no<&i pr'er'u&a si= po'a 6rani&e wasne6o C 9 o8&iFJa:F& ni) inny&7. D'i=ki te)u inni sF karani 'a pr'eJywane pr'e' sie8ie tru$no<&i9 a 'a&7owania $estruk&y:ne spoe&'nie sF wy'wanie) wo8e& spoe&'e5stwaP 'a'wy&'a: sF one ty) 6watownie:s'e i si#nie:s'e9 i) wyJs'y :est ry6ory') $ane: spoe&'no<&i. Za&7owania a6resywne i $estruk&y:ne )o6F 8yH rIwnieJ kierowane $o o(iar9 pos'ko$owany&79 na nie pr'er'u&ane :est po&'u&ie winy. # tu rIwnieJ i) si#nie:s'e :est po&'u&ie winy i wasne: inno<&i9 ty) 6watownie:s'a 8ywa a6res:a wo8e& o(iary. Warto rIwnieJ wspo)nieH o :es'&'e :e$ny) $o<H &7arakterysty&'ny) 'a&7owaniu $ewiantIw O prowokowania pr'e' ni&7 kary. *openiane pr'e' ni&7 &'yny )a:F taki pr'e8ie69 Je uatwia:F s&7wytanie i oskarJenie9 a ono sa)o wiFJe si= ' po&'u&ie) u#6i9 LJe :uJ si= to sao". W ty&7 pr'ypa$ka&7 oskarJeni sa)i uatwia:F pr'e8ie6 $o&7o$'enia9 u:awnia:F& ws'ystkie $oty&7&'asowe i spr'e&'ne ' prawe) &'yny9 &7&F 'a nie ws'ystkie o$powia$aH. MoJna takie 'a&7owanie 'a#i&'yH $o auoa6res:i9 a#e nie ty#ko9 )oJe teJ kryH si= w ni) potr'e8a i'o#a&:i9 8e'pie&'e5stwa pr'e$ so8F sa)y). *owyJs'e (or)y postaw wo8e& wasne: inno<&i psy&7oseksua#ne: nie sF :e$nak :e$yne9 sF :es'&'e inne i one wa<nie stwar'a:F o wie#e wi=ks'e nie8e'pie&'e5stwo spoe&'ne. Na#eJy $o ni&7 np. a$apta&:a i ak&epta&:a wasny&7 potr'e8 seksua#ny&7 u osI8 psy&7opaty&'ny&7. Brak :est tu po&'u&ia winy9 wspI&'u&ia wo8e& o(iar9 a wasne 'a&7owania $a:F po&'u&ie satys(ak&:i9 ra$o<&i. Brak :est rIwnieJ potr'e8 ')iany sie8ie9 reorienta&:i 'a&7owa5 seksua#ny&79 tak 8owie) wysoki :est po'io) i&7 ak&epta&:i i osiF6ane: pr'y:e)no<&i. W ty&7 pr'ypa$ka&7 'aspoka:aniu wasny&7 potr'e8 seksua#ny&7 towar'ys'y potr'e8a i&7 ukry&ia9 'atar&ia <#a$Iw i unikni=&ia o$powie$'ia#no<&i. Bar$'ie: skra:nF (or)F takie: postawy :est )ora insaniy9 &'y#i Jy&ie 8e' :aki&7ko#wiek nor) i 'asa$9 Lwy'u&ie ' &'owie&'e5stwa". Cakko#wiek ta postawa w pr'ypa$ku $ewia&:i nie :est na:&'=sts'a9 :e$nak to ona wa<nie r'utu:e na o&eny spoe&'ne i postawy wo8e& $ewiantIw9 na traktowanie i&7 :ako 6roKny&7 i 8e'w'6#=$ny&7 pr'est=p&Iw. Ina&'e: nato)iast wy6#F$a pro8#e) $ewiantIw9 ktIry&7 potr'e8y i 'a&7owania seksua#ne sF :e$ny) ' o8:awIw &7oro8y psy&7i&'ne:. Cakko#wiek w pr'ypa$ku &7orI8 psy&7i&'ny&7 'a&7owania $ewia&y:ne sF r'a$ko spotykane9 8u$'F one :e$nak wie#e e)o&:i i a6res:i wo8e& psy&7iatrIw. Sys'y si= niera' opinie9 Je $ewiant nie 'osta pr'yka$nie AG O Seks partnerski 4G> ukarany9 wpa$ 8owie) Lw apy psy&7iatrIw i &i 'ro8i#i ' nie6o wariata". 0ry:e si= w takie: postawie po6#F$9 iJ psy&7iatr'y sF skonni $o ro'po'nawania &7orI8 psy&7i&'ny&7 nawet ta)9 6$'ie i&7 nie )a. Cest to 'res'tF :e$en ' pr'e:awIw

nieu(no<&i $o psy&7iatrii i r'eko)e: ten$en&:i ro'po'nawania 9na si=" pato#o6ii. ?&'estni&'F& :uJ o$ wie#u #a w sprawa&7 karny&7 )us'= #o:a#nie pr'y'naH9 Je nie stwier$'ie) u psy&7iatrIw ten$en&:i ro'po'nawania Lna si=" pato#o6ii ta)9 6$'ie :e: nie 8yo. W wie#u sprawa&7 u&'estni&'F nie ty#ko 'espoy 8ie6y&79 a#e istnie:e o8s'erna $oku)enta&:a #ekarska9 a nawet ostroJno<H w ro'po'nawaniu &7oro8y psy&7i&'ne:. Zro'u)iae :est :e$nak9 Je w pr'ypa$ku &7oro8y psy&7i&'ne: 'upenie ina&'e: wy6#F$a pro8#e) $ewia&:i i o$powie$'ia#no<&i 'a niF. W 'wiF'ku ' o)awiany) pro8#e)e) 8ar$'o waJny :est pro6ra) post=powania w pr'ypa$ku $ewia&:i. Cak :uJ wspo)niae) na sa)y) : po&'Ftku9 istnie:e )it nieu#e&'a#no<&i $ewia&:i i r'eko)e6o :e: Jako $owania w 6ena&7. Tr'e8a pr'y'naH9 Je wyniki #e&'enia r'e&'ywi<&ie nie sF 'a wysokie9 a#e pr'e&ieJ w wie#u pr'ypa$ka&7 sF i $#ate6o na#eJy :e po$e:)owaH. "ora' &'=<&ie: '$ar'a si=9 Je sa)i 'ainteresowani '6as'a:F si= ' pro<8F o po)o&9 a wasna potr'e8a ')iany :est $o8rF i o8ie&u:F&F s'ansF wy#e&'enia. Mnie: nato)iast :est ono skute&'ne w pr'ypa$ku9 6$y )otywa&:a $o #e&'enia wynika ' pr'y)us'enia9 6roK8y9 kary. Istnie:e pro8#e) skute&'no<&i kary w $ewia&:i. Zro'u)iae9 iJ w pr'ypa$ku 6roKny&7 pr'est=pstw9 wyJe: o)Iwiony&7 pr'yka$Iw psy&7opaty&'ny&7 oso8owo<&i o spe&y(i&'ny) pro(i#u )ora insaniy9 istnie:e konie&'no<H o$oso8nienia $#a o&7rony $o8ra spoe&'e5stwa ora' prI8a reorienta&:i w taki&7 wa<nie warunka&7. D#a niektIry&7 osI8 sa)a kara #u8 :e: 6roK8a potra(iF skute&'nie 'a8#okowaH rea#i'a&:= swy&7 potr'e8 seksua#ny&79 a#e w wie#u inny&7 pr'ypa$ka&7 o$8y&ie kary nie ty#ko ni&'e6o nie ')ienia9 a#e wr=&' nasi#a 'a&7owania $ewia&y:ne. Istnie:e 'ate) potr'e8a 'rIJni&owania (or) post=powania nie ty#ko #e&'ni&'e6o9 a#e i ree$uka&y:ne6o w niektIry&7 pr'ypa$ka&7 $ewia&:i. *raw$opo$o8nie ten pro8#e) 8=$'ie ro'wiF'any w pr'ypa$ku post=pu pra& na$ ustawF o o&7ronie '$rowia psy&7i&'ne6o. Warto :es'&'e 'astanowiH si= na$ 'apo8ie6anie) $ewia&:i O $oty&'y to osI89 u ktIry&7 potr'e8y i 'a&7owania $ewia&y:ne ro'wi:a:F si= w niekor'ystny&7 warunka&7 so&:a#i'a&:i w ro$'inie9 w pr'ypa$ku 'ako)p#eksienia i po&'u&ia wasne: warto<&i9 &o prowoku:e ro'wI: 'ast=p&'y&7 (or) 'aspoka:ania potr'e8 seksua#ny&7 w (or)ie $ewia&:i. Wte$y oka'ana w&'e<nie: po)o& )o6a8y pr'e&iw$'iaaH ro'wo:owi &7oro8y. *osuJ)y si= typowy)9 nier'a$ki) pr'yka$e). NiektIr'y ro$'i&e oka'u:F 8e'trosk= wo8e& $orose6o :uJ $'ie&ka9 ktIre wyraKnie stroni o$ rIwie<nikIw9 :est 'a7a)owane9 nie )a Ja$ny&7 'wiF'kIw u&'u&iowy&79 a po pra&y pr'y&7o$'i prosto $o $o)u i o8&u:e ty#ko ' so8F9 u:awnia 'ainteresowanie sekse)9 a#e nie )iao 4GB $otF$ Ja$ne: sy)patii9 '8iera )as= wy$awni&tw na ten te)at. "'e6o si= wa<&iwie spo$'iewa:FX Nie o'na&'a to9 Je )usi wIw&'as $o:<H $o ro'wo:u $ewia&:i9 )oJe to 8yH nerwi&a9 stu)ienie oso8owo<&i9 a#e )o6F teJ ro'winFH si= 'a8ur'enia seksua#ne. Wi=ks'o<H 'a&7owa5 $ewia&y:ny&7 ro'wi:a si= stopniowo9 powo#i i oto&'enie 8ywa <wia$o)e9 Je L&o< tu nie :est w por'F$ku" 'e s(erF seksu9 a#e pru$eria9 (as'ywe po&'u&ie wsty$u9 8a6ate#i'owanie )o6F po6=8iH po&'u&ie osa)otnienia u oso8y pr'eJywa:F&e: tru$no<&i w te: $'ie$'inie9 $#a ktIre: 'a&7owania $ewia&y:ne )o6F staH si= :e$ynF (or)F 'aspoka:ania wasny&7 potr'e8 proty&'ny&7. RIwnieJ wy&7owaw&y9 rIwie<ni&y 8ywa:F teJ <wia$o)i9 Je $ana oso8a )a pro8#e)y seksua#ne9 a#e pr'y:=&ie postawy ta8u i 'aJenowania )oJe 8yH utratF s'ansy u$'ie#enia po)o&y. "iekawe rIwnieJ9 Je wie#e $ewia&:i ro'wi:a si= w Jy&iu )aJe5ski) ty&7 osI89 a wspI)aJonkowie 8a6ate#i'u:F& sprawy seksua#ne9 uatwia:F ro'wI: ty&7 'a&7owa5. W wie#u pr'ypa$ka&7 $ewia&:a to inno<H9 $o ktIre: sa)i si= pr'y&'yni#i<)y. AG *ED G!GI0 # TER *I * RTNERSTW *r'y6otowanie $o partner stwa seksua#ne6o9 )aKe5

stwa9 Jy&ia ro$'inne6o :est . ;; :uJ $awno postu#owane :ako pa#F&a konie&'no<H. Nie )oJna 8owie) tak waJne: s(ery Jy&ia po'ostawiaH i)pu#so)9 pr'ypa$kowi9 #osowi. *r'y6o towu:e)y si= pr'e' wie#e #a $o nas'e: ro#i 'awo$owe:9 '$o8ywa:F& ko#e:ne s'&'e8#e wyks'ta&enia9 a pr'e&ieJ Jy&ie we $wo:e :est s'tukF 'na&'nie tru$nie:s'F. Istnie:F pro6ra)y )ini)u) i )aksi)u) pr'y6otowania $o partnerstwa seksua#ne6o. *ro6ra)y )aksi)u) po#e6a:F na ws'e&7stronny) wy&7owaniu seksua#ny)9 po&'Fws'y o$ <ro$owiska ro$'inne6o9 pr'e' o$$'iaywanie syste)u o<wiatowe6o9 <ro$ki )asowe6o pr'eka'u9 rIJne 9s'koy" Jy&ia9 nar'e&'ony&7 itp. Wi':= takie6o pro6ra)u 411 pr'e$stawie) w swo:e: pu8#ika&:i ksiFJkowe: p. LSeksuo#o6 ra$'i"9 wy$ane: pr'e' M W w 1231 r. *o$o8ne a)8i&:e 'na:$u:e)y w synny) pro6ra)ie pr'y6otowania $o Jy&ia w ro$'inie9 ktIry )ia 8yH wprowa$'ony w s'ko#ni&twie9 w pro6ra)ie opra&owany) pr'e' 0o<&iI it$. "'=<&ie: nato)iast spotyka)y si= ' pro6ra)e) L)ini)u)"9 o6rani&'a:F&y) si= $o serii po6a$anek w ur'=$'ie stanu &ywi#ne6o9 w s'koa&79 w nauka&7 pr'e$)aJe5ski&79 w pu8#ika&:a&7 prasowy&7. Nie 'a)ier'a) tu o&eniaH pr'y&'yn o6rani&'ania si= $o pro6ra)u )ini)u) ani :e6o :ako<&i9 :est to 8owie) '8y 'oJony pro8#e). "7&ia8y) :e$nak po$kre<#iH9 Je pr'y6otowanie $o partnerstwa seksua#ne6o na$a# po'osta:e otwarty) pro8#e)e). ?<wia$o)ienie seksua#ne :est wpraw$'ie konie&'ne9 a#e stanowi :e$ynie :e6o (ra6)ent. 0onie&'ne :est wprowa$'enie w Jy&ie pro6ra)u wy&7owania seksua#ne6o9 po&'Fws'y o$ $o)u ro$'inne6o9 aS ko5&'F& na pu8#ikatora&7. Miao8y to wie#e 'na&'e5: pro(i#akty&'ne9 wy&7owaw&'e ora' 'wy&'a:nie uatwia:F&e wie#u 'wiF'ko) s'ans= poro'u)ienia i pr'ystosowania. Wspo)niany pro6ra) pr'y6otowania $o Jy&ia partnerskie6o powinien si= opieraH na i$ei ws'e&7stronne6o ro'wo:u oso8owo<&i9 syste)ie warto<&i9 ro'wi:aniu s'tuki 8y&ia ra'e) i to we ws'ystki&7 re#a&:a&7. WaJna 'was'&'a :est u)ie:=tno<H pr'ekra&'ania 6rani& e6o&entry')u wasne6o C i twor'enia <wiata M.. Na ni& si= '$a$'F na:#eps'e po$r=&'niki ' 'akresu seksuo#o6ii i Jy&ia )aJe5skie6o9 :eJe#i nie 8=$'ie si= wykra&'ao ' wasne: kry:Iwki9 ' kr=6u <wiata wasny&7 potr'e89 nastawienia na 8ranie. Na s'&'=<&ie natura#ny) otwar&ie) si= wo8e& $ru6ie6o &'owieka :est )io<H9 wi=K eroty&'na9 a#e i one wy)a6a:F pie#=6nowania9 'a8ie6Iw i okre<#one: wi':i. StF$ ). in. )Iwi)y o s'tu&e )io<&i9 s'tu&e ko&7ania9 s'tu&e seksua#ne:. I&7 (un$a)ente) :est syste) e6'ysten&:a#ny Mpo&'u&ie sensu Jy&ia9 etos9 postawa wo8e& &'owieka9 sie8ieN. Dru6i) (un$a)ente) :est u)ie:=tno<H wspIJy&ia ' inny)i i ro'wiF'ywania kon(#iktIw9 o$ ktIry&7 pr'e&ieJ nie :este<)y w stanie si= ustr'e&. 0o#e:ny) (un$a)ente) :est po'nanie sie8ie i $ru6ie: oso8y ora' u)ie:=tno<H w'a:e)ne6o pr'ystosowania. *r'y6otowanie $o Jy&ia partnerskie6o :est 'ate) wie#o#etni) pro&ese)9 w ktIry) )usi istnieH sa)owy&7owanie9 wspI$'iaanie partnerIw ora' w'a:e)na po)o&. !so8y wspo)a6a:F&e ten pro&es9 a wi=& wy&7owaw&y9 seksuo#o$'y9 persone# o<ro$kIw pora$ni&twa pr'e$)aJe5skie6o i )aJe5skie6o o8&iFJone sF wie#kF o$powie$'ia#no<&iF i $#ate6o s'&'e6I#nie waJna :est i&7 wasna (or)a&:a psy&7oseksua#na9 u$ane Jy&ie oso8iste9 spe&:a#ne ko)peten&:e 'awo$owe. W #i&'ny&7 spotkania&7 autorski&7 'a$awano )i wie#e pyta59 ktIre wy)a6ay konkretne: i s'y8kie: o$powie$'i. Miae) $o wy8oru: a#8o o$powie$'ieH na 1A pytania wy&'erpu:F&o9 a#8o na ws'ystkie skrItowo. Doka$nie:s'e in(or)a&:e )oJna u'yskaH w pu8#ika&:a&79 ty)&'ase) krItka o$powie$K teJ )a swo:e 'a#ety9 ')us'a 8owie) $o )aksy)a#ne: kon&entra&:i na pro8#e)ie. Wie#e pyta5 powtar'ao si=9 na#eJF one $o po$stawowy&7 'a6a$nie5 seksu i p&i. Wa<nie na nie 'a)ier'a) tera' o$powie$'ieH w skrI&one: wers:i. SF$'=9 Je ta (or)a o$powie$'i9 :akko#wiek powier'&7owna9 414 )oJe si= :e$nak pr'y$aH9 &7oH na#eJy :F traktowaH :ako )I: oso8isty po6#F$. "'y sa)o6wat :est s'ko$#iwyN

Sa)o'aspoka:anie si= :est typowy) ':awiskie) w ro'wo:u psy&7oseksua#ny) okresu $o:r'ewania. !&ena te6o typu 'a&7owania seksua#ne6o 'a#eJy o$ te6o9 &'y sa)o'aspoka:anie si= :est epi'o$y&'ny) ':awiskie)9 &'y teJ nawykowy)9 :aka :est :e6o )otywa&:a i :aka :est :e6o s&eneria. W '$e&y$owane: wi=ks'o<&i pr'ypa$kIw sa)o'aspoka:anie si= )a &7arakter epi'o$y&'ny9 wynika ' sytua&y:ne6o po$nie&enia seksua#ne6o9 a :e6o pr'e8ie69 Lte&7nika" wykonania )a &7arakter 'ast=p&'y9 i)itu:F&y wspIJy&ie seksua#ne. Te6o typu sa)o'aspoka:anie si= :est pr'e:<&iowy) ':awiskie)9 nie po'ostawia:F&y) nast=pstw w ro'wo:u seksua#ny). CeJe#i :e$nak sa)o'aspoka:anie si= )a &7arakter pr'y)usowe6o &'=ste6o nawyku9 towar'ys'y )u ro'8u$owana (anta':a eroty&'na ora' sko)p#ikowane (or)y po8u$'ania9 to )oJe prowa$'iH $o powstania uwarunkowa5 seksua#ny&79 utru$nia:F&y&7 pIKnie: wspIJy&ie seksua#ne. *r'yka$e) takie6o uwarunkowania )oJe 8yH np. ZespI ,aEe#o&kE##isa9 w ktIry) ko8ieta po8u$'a sie8ie $o or6a')u stru)ienie) wo$y. 0ie$y )oJna ro'po&'FH wspIJy&ie seksua#neU Nie )a Ja$ne6o <&i<#e o'na&'one6o wieku9 w ktIry) na#eJy :uJ ro'po&'FH wspIJy&ie seksua#ne. ! ty)9 kie$y )oJe si= ono ro'po&'FH9 $e&y$u:e ki#ka po$stawowy&7 warunkIw: w'a:e)na )io<H partnerIw9 $o:r'ao<H psy&7i&'na9 po&'u&ie o$powie$'ia#no<&i 'a sie8ie9 partnera i konsekwen&:e wspIJy&ia9 k#i)at nieskr=powane: inty)no<&i9 )ini)u) wie$'y o seksie i wspIJy&iu9 ro'wiF'anie pro8#e)u po$no<&i ora' '6o$no<H ' wy'nawany) syste)e) warto<&i9 a8y wspIJy&ie nie w'8u$'ao po&'u&ia winy ' pr'ekra&'ania ak&eptowany&7 nor) i 'asa$. "'y 8u$owa partnerIw )a :akie< 'na&'enie $#a wspIJy&iaU W '$e&y$owane: wi=ks'o<&i pr'ypa$kIw 8u$owa nar'F$Iw p&iowy&7 i i&7 wie#ko<H nie )a wpywu na pr'e8ie6 wspIJy&ia seksua#ne6o. Nie $oty&'y to o&'ywi<&ie osI8 ' nieprawi$owo<&ia)i w ro'wo:u 8io#o6i&'ny). Z$ar'a si= niekie$y9 iJ partner'y )a:F&y 8u$ow= i wie#ko<H nar'F$Iw p&iowy&7 )ies'&'F&e si= w 6rani&a&7 nor)y )us'F pos'ukiwaH po'y&:i wspIJy&ia $a:F&y&7 i) u&'u&ie opty)a#ne6o ':e$no&'enia seksua#ne6o. Nie )a 'ate) pro8#e)u ' 'w. nie$opasowanie) (i':o#o6i&'ny)9 6$yJ p#asty&'na 8u$owa ko8iety )a '$o#no<H pr'ystosowania si= $o rIJny&7 typIw 8u$owy )=J&'y'ny. "'y pierws'e kontakty seksua#ne $e&y$u:F o pr'ys'o<&iN *ierws'e kontakty seksua#ne9 s'&'e6I#nie u ko8iet9 wiFJF si= ' powstanie) uwarunkowa5 seksua#ny&7 ora' 6enera#i'a&:i e)o&:i 41D wo8e& seksu9 wspIJy&ia i <wiata $ru6ie: p&i. Nie :est 'ate) sprawF o8o:=tnF9 :aki :est s&enarius' ty&7 kontaktIw9 :akie powstay w ni&7 u&'u&ia i &o wiFJe 'e so8F partnerIw. "'y a#ko7o# i pa#enie )a:F wpyw na Jy&ie seksua#neN Z #i&'ny&7 8a$a5 wynika9 Je nas' 9naro$owy sty# pi&ia" a#ko7o#u9 'n. $uJe $awki :e$nora'owe wysokopro&entowe6o a#ko7o#u9 prowa$'i $o i)poten&:i u )=J&'y'n. *a#enie papierosIw )a niekor'ystny wpyw na nasienie9 po6ars'a 'ate) po$no<H9 spr'y:a rIwnieJ po6ors'eniu sprawno<&i seksua#ne:. Doty&'y to o&'ywi<&ie osI8 nao6owo pi:F&y&7 i pa#F&y&7. MoJna si= &'=sto spotkaH ' ar6u)enta)i typu: LSF ta&y9 &o pi:F i pa#F $o pIKne: staro<&i i to i) nie 'as'ko$'io". Te6o typu ar6u)ent :est <)ies'ny9 6$yJ sprawno<H seksua#na ). in. 'a#eJy o$ &'ynnikIw 6enety&'ny&7 i stanu '$rowia i $#ate6o oso8y o8$ar'one $uJF wia#no<&iF )o6F nie o$&'uH w Jy&iu seksua#ny) konsekwen&:i nao6Iw. Nie :est to :e$nak re6ua i praktyka stwier$'a s'ko$#iwo<H wspo)niany&7 nao6Iw9 niestety pows'e&7nie #ek&ewaJony&7. "'y sF Istotne rIJni&e seksua#i')u ko8iety # )=J&'y'nyN Istnie:e ki#ka 'asa$ni&'y&7 rIJni&. *o pierws'e s(ery ero6enne ko8iety sF #i&'nie:s'e niJ u )=J&'y'ny i ). in. $#ate6o w Jy&iu seksua#ny) tak waJne :est $#a nie: pies'&'enie &ae6o &iaa. *o $ru6ie istnie:e 'rIJni&owanie &o $o wraJ#iwo<&i na 8o$K&e seksua#ne. Wi=ks'o<H ko8iet :est wraJ#iwa na 8o$K&e $otykowe ora' su&7owe9 a wi=ks'o<H )=J&'y'n na w'rokowe. *o tr'e&ie ko8ieta )oJe $o:<H $o or6a')u w wyniku po8u$'ania rIJny&7 s(er ero6enny&79 'was'&'a e&7ta&'ki Mwi=ks'o<H ko8ietUN9 ru&7Iw &'onka w po&7wie. ? )=J&'y'n typowF

$ro6F osiF6ni=&ia or6a')u :est stosunek. Istnie:F rIwnieJ rIJni&e 'wiF'ane ' wiekie) i tak np. wie#e ko8iet u#e6a ro'8u$'eniu seksua#ne)u w ko5&u #at AG i pIKnie: i&7 potr'e8y seksua#ne rosnFP stF$ ko8iety w wieku 4GDG #at )a:F pr'ewaJnie wi=ks'e potr'e8y niJ upr'e$nio. Ty)&'ase) u wie#u )=J&'y'n )aksi)u) potr'e8 seksua#ny&7 pr'ypa$a na #ata 1@A>9 a pIKnie: i&7 po'io) stopniowo opa$a. "'y or6a') e&7a&'kowy wy)a6a #e&'eniaN !r6a') :est :e$en9 a $ro6i :e6o wy'wa#ania u ko8iet sF rIJne9 :e$nF ' ni&79 $o<H pows'e&7nF9 :est po8u$'anie e&7ta&'ki. Cest to 'upenie natura#na i pows'e&7na (or)a osiF6ania or6a')u u ko8iety. D#a&'e6o tak wie#u )o$y&7 )=J&'y'n )a '8y s'y8kie wytryski nasieniaN Wynika to ' typowy&7 8=$Iw. Ce$ny) ' ni&7 :est r'a$kie wspIJy&ie ora' ')ienianie partnerki w pr'ypa$ku niepowo$'enia. )8i&:ona#na postawa )=J&'y'ny sprawia9 iJ :est on wy&'u#ony na sprawno<H 41> seksua#nF i $#ate6o $#a 'a&7owania Ltwar'y" 'rywa 'na:o)o<H i nawiF'u:e nowF. Inny) 8=$e) :est o&'ekiwanie9 iJ Lsa)o pr'e:$'ie" i $#ate6o niera' &ay)i #ata)i &'eka si= na sa)oistnF popraw=9 ty)&'ase) nawyk s'y8kie6o wytrysku utrwa#a si=. !pty)a#nF (or)F wspIJy&ia seksua#ne6o :est :e6o kontynuowanie 'e staF partnerkF9 w warunka&7 po&'u&ia 8e'pie&'e5stwa i &'=ste powtar'anie prI8. CeJe#i nato)iast istnie:e na$a# ten$en&:a $o '8yt s'y8ki&7 reak&:i9 to )oJna wy$uJyH i&7 &'as pr'e' uJy&ie a6o$ny&7 #ekIw uspoka:a:F&y&7 MNeospa')in9 #upu#ina itp.N. Niekie$y powtIr'enie stosunku po krItkie: pr'erwie po'wa#a na wy$uJenie &'asu reak&:i. CeJe#i i to nie po)oJe9 )oJna s'ukaH 8ar$'ie: spe&:a#isty&'ne: po)o&y u #ekar'a. "'y sF <ro$ki $a:F&e 6waran&:= sprawno<&i seksua#ne: u )=J&'y'nyg Wie#u )=J&'y'n sF$'i9 iJ np. :o7i)8ina &'y inne #eki 6warantu:F i) sprawno<H seksua#nF i pros'F np. o $anie &'e6o<9 &o 'apewni i) u$ane pierws'e wspIJy&ie seksua#ne ' $anF partnerkF. !tIJ nie )a Ja$ny&7 taki&7 )a6i&'ny&7 #ekIw i w 'asa$'ie kaJ$y ro'sF$ny partner9 :ak rIwnieJ kaJ$a ro'sF$na ko8ieta powinni 8yH pr'y6otowani na to9 Je pierws'e kontakty seksua#ne )o6F si= nie u$aH i nie :est to Ja$na pato#o6ia. *o'io) po$nie&enia i napi=&ia na po&'Ftku wspIJy&ia ' $anF partnerkF sF tak wysokie9 iJ istnie:e skonno<H $o '8y w&'esny&7 wytryskIw #u8 teJ niepeny&7 erek&:i. CeJe#i na$a# kontynuu:e si= wspIJy&ie i o8ie strony nie $ra)aty'u:F9 to sprawno<H seksua#na poprawia si=. Cak &'=ste powinno 8yH wspIJy&ie seksua#neU Nie )a okre<#ony&7 nor) &o $o &'=stot#iwo<&i wspIJy&ia $#a $ane6o wieku9 sF :e$ynie statysty&'ne opisy. W 'asa$'ie kaJ$y &'owiek )a swo:F in$ywi$ua#nF nor)= (i':o#o6i&'nF i np. :e$en )=J&'y'na 4G#etni )oJe wspIJyH &o$'iennie9 a $ru6i 1A ra'y w ty6o$niu. Zate) rIwnie prawi$owe sF &o$'ienne stosunki9 :ak rIwnieJ ra' w ty6o$niu. "'=stot#iwo<H wspIJy&ia 'a#eJy ). in. o$ te)pera)entu9 stanu '$rowia9 atrak&y:no<&i 'wiF'ku i wspIJy&ia. Sy6nae)9 iJ $'ie:e si= &o< nieprawi$owe6o9 )oJe 8yH s'y8ka ')iana aktywno<&i seksua#ne: u $ane: oso8y #u8 teJ 8ar$'o niewie#kie potr'e8y wspIJy&ia. "'y 7o)oseksua#i') :est wro$'onyN !kre<#one $ane wyka'u:F9 iJ pewien o$setek orienta&:i 7o)oseksua#ne: powsta:e w wyniku )e&7ani')Iw powstay&7 w ro'wo:u po$owy). Z$e&y$owana :e$nak wi=ks'o<H pr'y&'yn ro'wo:u 7o)o seksua#i')u wiFJe si= ' pIKnie:s'y) wiekie) Mokres pr'e$pokwianiowy i pokwianiaN. 41B "'y $e(#ora&:a :est 8o#esna # wyst=pu:e krwawienieN 0rwawienie w $e(#ora&:i nie 'aws'e wyst=pu:e i $#ate6o wie#e ko8iet niesus'nie oskarJono o w&'e<nie:s'F utrat= $'iewi&twa. De(#ora&:a nie 'aws'e rIwnieJ 8ywa

8o#esna9 'a#eJy to o$ 8u$owy 8ony $'iewi&'e:9 stanu po$nie&enia w trak&ie stosunku ora' nastawienia psy&7i&'ne6o ko8iety. "'y )io<H (ran&uska :est '8o&'enie)N Mio<H (ran&uska9 &'y#i pies'&'oty ora#no6enia#ne9 sF nieprawi$owy) ':awiskie) :e$ynie wIw&'as9 6$y :est to :e$yna (or)a osiF6ania or6a')u. ! ty)9 &'y :est to wyra(inowanie9 &'y teJ (or)a pies'&'ot wyraJa:F&a peni= ak&epta&:i pr'e' partnerIw9 $e&y$u:e i&7 wewn=tr'na postawa. W wie#u 'wiF'ka&7 wspo)niane pies'&'oty na#eJF $o kanonu ars a)an$i i sF KrI$e) w'8o6a&enia wi='i eroty&'ne:. W inny&7 )o6F nato)iast $'iaaH $estruk&y:nie na wi=K9 :eJe#i sta:F si= s'tukF $#a s'tuki. "'y seks :est )ono &'y po#i6a)i&'nyU Seksua#i') &'owieka :est ' natury po#i6a)i&'ny9 o'na&'a 8owie) (as&yna&:= eroty&'nF wo8e& okre<#one6o typu pr'e$stawi&ie#i p&i o$)ienne:9 :est reak&:F na atrak&y:no<H $ru6ie: p&i. Nato)iast rea#i'a&:a seksua#i')u )oJe 8yH )ono #u8 po#i6a)i&'na i 'a#eJy o$ wy'nawane6o syste)u warto<&i9 tra$y&:i ku#turowy&7 i spoe&'ny&7. Na:penie:s'F i na:8o6ats'F (or)F rea#i'a&:i seksua#i')u :est u$any 'wiF'ek )ono6a)i&'ny. Caka :est na:#eps'a )eto$a 'apo8ie6ania &iFJyU Nie )a :e$ne: L&u$owne:" )eto$y. ! warto<&i $ane: )eto$y $e&y$u:F nast=pu:F&e kryteria: skute&'no<H9 8e'pie&'e5stwo9 atwo<H ora' wpyw na wi=K eroty&'nF i u&'u&iowF. Na:8ar$'ie: skute&'ne sF )eto$y: ta8#etka $oustna9 )eto$a Bi##i6sa i )eto$a ter)i&'na <&isa9 spira#a $o)a&i&'na. Na:)nie: skute&'ne9 to stosunek pr'erywany9 pukanie po&7wy po stosunku9 ka#en$ar'yk )aJe5ski. Na:8ar$'ie: 8e'pie&'ne sF )eto$y )aksy)a#nie opiera:F&e si= na (i':o#o6ii: )eto$a Bi##in6sa i )eto$a ter)i&'na. Na:atwie:s'a w stosowaniu :est spira#a $o)a&i&'na9 a na:tru$nie:s'e: kapturki $opo&7wowe9 )eto$a ter)i&'na. Nato)iast wpyw $ane: )eto$y na wi=K seksua#nF i u&'u&iowF :est 8ar$'o 'oJony i 'rIJni&owany. Na pr'yka$ w wie#u 'wiF'ka&7 pre'erwatywa $'iaa 7a)u:F&o na $o'nania eroty&'ne i stwar'a po&'u&ie 8ariery9 w inny&7 nato)iast '8#iJa partnerIw )eto$a 8io#o6i&'na9 a w :es'&'e inny&7 O )eto$y )aksy)a#nie skute&'ne. Cak wi=& wi$aH9 sprawa nie :est prosta. W 'asa$'ie kaJ$a ko8ieta9 ktIra :es'&'e nie ro$'ia9 powinna stosowaH )eto$y 8io#o6i&'ne #u8 41@ )e&7ani&'ne )ie:s&owe MkapturekN. Wa<&iwie kaJ$a )eto$a )a wska'ania i pr'e&iwwska'ania $o :e: stosowania i spraw= na#eJy in$ywi$ua#i'owaH9 kieru:F& si= stane) '$rowia ko8iety9 $o8re) po$no<&i9 wi='i )i=$'y partnera)i ora' wy'nawany) syste)e) warto<&i. "'y '8o&'enia sF $'ie$'i&'neU Te6o typu po6#F$9 iJ $ewia&:e seksua#ne )o6F 8yH $'ie$'i&'ne9 u:awnia wie#e #u$'i. Ba$ania naukowe nie stwier$'iy te6o typu (aktu. W inny&7 pr'ypa$ka&79 kie$y np. Jona $owia$u:e si=9 Je :e: )FJ :est oskarJony o eks7i8i&:oni')9 po'a post=powanie) ro'wo$owy) ')ier'a $o o6rani&'enia wa$'y ro$'i&ie#skie: i unie)oJ#iwienia kontaktu 9'8o&'e5&a" ' $'ie&kie). Tu)a&'y to )oJ#iwo<&iF u:awnienia si= &e&7 $'ie$'i&'ny&79 ktIre $'ie&ko :uJ 'apewne )a9 &7o&iaJ :es'&'e w ukry&iu. Te6o typu #=ki sF 'ro'u)iae9 a#e )oJ#iwo<H po:awienia si= ten$en&:i eks7i8i&:onisty&'ny&7 u syna $ewianta nie 8=$F wynikie) $'ie$'i&'enia9 #e&' 'upenie inny&7 )e&7ani')Iw. Mus'= :e$nak pr'y'naH9 Je :a oso8i<&ie nie spotkae) si= ' (akte) po:awienia si= $ewia&:i w te: sa)e: ro$'inie9 w ko#e:ny&7 poko#enia&79 w :akie:< 'na&'F&e: #i&'8ie. "'y w Jy&iu seksua#ny) powinno si= 8yH s'&'ery)U W 'asa$'ie partner'y powinni s'&'er'e9 a&' taktownie9 in(or)owaH sie8ie o wasny&7 pr'eJy&ia&79 $o'nania&7 i tru$no<&ia&7 seksua#ny&7. ?waJa) nato)iast9

iJ nie powinni in(or)owaH o (akta&7 ' wasne: pr'es'o<&i seksua#ne:9 $o ktIre: partner nie )a prawa9 a &'=sto u:awnienie te6o )oJe o$&'uH pr'ykro9 'a6raJa:F&e. Za8ur'enia sek sua#ne ora' kon (#ikty partnerskie $o VV wieku 8yy r'a$ko u :awniane po'a kr=6ie) wta:e)ni&'ony&7 &'onkIw ro$'iny. Niekie$y t'w. #ekar' $o)owy suJy ra$F9 po$stawowy)i #eka)i. Wie#e osI8 6o$'io si= 'e swo:F o'i=8o<&iF9 i)poten&:F &'y inny)i 'a8ur'enia)i9 niera' $o&7o$'io $o ro'pa$u 'wiF'ku #u8 teJ nawiF'ywano ro)anse nie &7&F& $oprowa$'iH $o ro'8i&ia ro$'iny. Nato)iast wie#e inny&7 osI8 kierowao si= t'w. '$rowy) ro'sF$kie)9 )e$y&ynF #u$owF9 prakty&'ny)i ra$a)i $o<wia$&'ony&7 osI8. !$ &'asIw +reu$a 'a&'=a upows'e&7niaH si= psy&7oterapia9 pro8#e)y seksua#ne 8yy ro'patrywane w kate6oria&7 teorety&'ne6o )o$e#u $ane: s'koy psy&7oterapeuty&'ne:. Nato)iast spe&:a#isty&'ne te&7niki #e&'enia 'a8ur'e5 seksua#ny&7 i kon(#iktIw partnerski&7 ro'win=y si= 6Iwnie po II wo:nie <wiatowe:. !8e&nie :est to $'ie$'ina wie$'y ' 8o6aty) $o<wia$&'enie)9 opara na wie#u )o$e#a&7 #e&'enia. ?ka'ao si= wie#e )ono6ra(ii spe&:a#isty&'ny&79 istnie:e rIwnieJ wys'ko#ona ka$ra #ekar'y i o<ro$ki #e&'ni&'e. 412 # Na:o6I#nie: r'e&' 8iorF& #e&'enie 'a8ur'e5 seksua#ny&7 sprowa$'a si= $o ki#ku po$stawowy&7 (or): trenin6i 8e7awiora#ne9 )eto$y ^ psy&7oterapii in$ywi$ua#ne:9 partnerskie: ora' 6rupowe:. 0on(#ikty partnerskie ro'wiF'ywane sF pr'e' rIJnoro$ne te&7niki psy&7oterapii par9 6rup 'oJony&7 ' par. Zna&'nie rIwnieJ u$oskona#ia si= $ia6nostyka ty&7 'a8ur'e59 wprowa$'ono 8owie) o8iektywne )eto$y po)iarIw (i':o#o6i&'ny&79 kwestionarius'e9 ska#e9 testy. Ina&'e: )IwiF& )a)y $o &'ynienia ' $'ie$'inF9 wie$'y o 'rIJni&owane: )eto$o#o6ii $ia6nosty&'ne: i terapeuty&'ne:. ?pows'e&7nienie in(or)a&:i na ten te)at wpywa rIwnieJ na o&'ekiwania s'uka:F&y&7 po)o&y. Ce$ni o&'eku:F L&u$owne6o" <ro$ka w &e#u u'yskania poprawy i&7 sprawno<&i seksua#ne: i np. wie#u )=J&'y'n traktu:e :o7i)8in= :ako )a6i&'ny #ek pr'ywra&a:F&y erek&:=9 a #upu#in= :ako #ek poprawia:F&y &'as trwania stosunku. Inne oso8y o&'ytane w psy&7oterapii nie &7&F Ja$ny&7 preparatIw9 o&'eku:F& 7ipno'y itp. Istnie:F rIwnieJ )o$y na )eto$y #e&'eniaP o8e&nie popu#arna :est np. akupunktura. ZwiF'ki pr'eJywa:F&e kon(#ikty rIwnieJ u:awnia:F rIJne o&'ekiwania O :e$ne ro'u)ie:F konie&'no<H psy&7oterapii9 inne sa) (akt s'ukania po)o&y u ko6o< ' 'ewnFtr' traktu:F :ako nieporo'u)ienie9 98o kto )oJe )i po)I& po'a )nF sa)y)". W )iar= upywu &'asu 'auwaJa) :e$nak pr'yrost #i&'8y osI8 s'uka:F&y&7 po)o&y9 '6as'a si= rIwnieJ wie#e par. Istnie:F&a w kra:u ka$ra spe&:a#istIw nie )oJe nawet sprostaH ty) o&'ekiwanio). W popu#arne: pu8#ika&:i nie :este) w sanie ro'winFH ro'waJa5 na te)at #e&'enia 'a8ur'e5 seksua#ny&7 i kon(#iktIw partnerski&7. *r'e$stawi= :e$ynie ki#ka re(#eks:i i pr'yka$Iw na ten te)at. Zasa$F #e&'enia :est in$ywi$ua#i'owanie $ostosowane $o oso8y9 :e: 'wiF'ku9 sytua&:i. StF$ u :e$ny&7 osI8 wa<&iwe 8=$'ie #e&'enie (ar)ako#o6i&'ne :ako po$stawowe9 u inny&7 seanse trenin6Iw seksua#ny&7 'e wspIu$'iae) partnera9 u :es'&'e inny&7 6=8oka psy&7oterapia ukierunkowana na ')ian= postaw wo8e& seksu9 p&i9 partnera it$. Te&7nik #e&'enia :est ki#ka$'iesiFt i $#ate6o terapeu&i nie sF w sanie ani stosowaH9 ani 'naH i&7 ws'ystki&7 O stF$ o&'ywiste rIJni&e. Z wie#u 8a$a5 np. wia$o)o9 iJ wie#u terapeutIw9 )i)o stosowania rIJny&7 )eto$ #e&'enia9 osiF6a po$o8ne wyniki. WaJna :est nie ty#e te&7nika #e&'enia9 &o ko)peten&:e terapeuty9 nastawienie pa&:enta wo8e& #e&'enia ora' 'w. &'ynniki

rokowni&'e. "'ynniki rokowni&'e okre<#a:F s'ans= #e&'enia. *osuJ= si= pr'yka$e): CeJe#i $any )=J&'y'na )a 'a8ur'enia erek&:i i sta#e ')ienia partnerki9 to sa) (akt ')iany utru$nia pro&es #e&'enia9 w kaJ$y) 8owie) 'wiF'ku istnie:e spe&y(i&'na inno<H te6o 'wiF'ku9 inno<H sytua&:i. Z)iany partnerek utru$nia:F 'ate) #e&'enie. Inny pr'yka$: CeJe#i $ana ko8ieta o$ pewne6o &'asu nie )a or6a')u we wspIJy&iu ' partnere)9 a :e$no&'e<nie o$&'uwa $o nie6o wstr=t (i'y&'ny i $e&y$u:e si= ' ni) 'ostaH :e$ynie 'e w'6#=$u na 4AG $'ie&i9 nie )a:F& Ja$ny&7 po'ytywny&7 u&'uH $o nie6o9 to rIwnieJ utru$nia to9 a nawet )oJe unie)oJ#iwiH u'yskanie poprawy. Seksuo#o6 nie :est &u$otwIr&F9 nie )oJe ')ieniH u&'uH wo8e& partnera9 :eJe#i one wy6asy i 'astFpiy :e ne6atywne. Inny) utru$nienie) pro&esu #e&'enia :est o&'ekiwanie #ata)i na Lsa)oistnF popraw="9 6$yJ 'a8ur'enia utrwa#a:F si=9 'ainteresowana oso8a w ko5&u '6as'a si=9 a#e nie wyraJa '6o$y na kontakt ' :e: partnere). SF rIwnieJ pa&:en&i o&'eku:F&y naty&7)iastowe: po)o&y. Z6as'a si= np. pa&:ent ' 'a8ur'enia)i erek&:i i )Iwi )i9 Je 'a $wa $ni :e$'ie na weeken$ ' nowo po'nanF sy)patiF. Do)a6a si= o$e )nie s'y8ko i skute&'nie $'iaa:F&e6o #eku 6warantu:F&e6o )u 1GG suk&esu w ty) spotkaniu. SF 'a8ur'enia atwie:s'e $o wy#e&'enia9 np. '8y w&'esne wytryski nasienia9 po&7wi&e ora' tru$nie:s'e9 np. o'i=8o<H p&iowa ko8iet poF&'ona ' awers:F seksua#nF $o )=J&'y'n. StF$ #e&'enie :e$ny&7 'a8ur'e5 )oJe trwaH krItko9 a inny&7 ro'&iF6a si= na &ae )iesiF&e. *o$o8nie r'e&' wy6#F$a ' #e&'enie) kon(#iktIw partnerski&7. W niektIry&7 pr'ypa$ka&7 pro&es $estruk&:i 'wiF'ku :est tak 6=8oki9 iJ ni& :uJ w ni) nie F&'y partnerIw9 w inny) nato)iast po)o& w poprawie ko)unika&:i prowa$'i $o poprawy wspIJy&ia partnerIw. !pty)a#nF sytua&:F w #e&'eniu 'a8ur'e5 seksua#ny&7 i kon(#iktIw partnerski&7 :est wspI#ne '6os'enie si= partnerIw. Bywa :e$nak i tak9 iJ :e$na ' osI8 ukrywa swo:e 'a8ur'enia pr'e$ partnere) i wIw&'as terapeuta )a $o &'ynienia ' innF sytua&:F9 &7o&iaJ i wIw&'as )oJna wie#e po)I&. Dru6i) spr'y:a:F&y) warunkie) #e&'enia :est '6os'enie si= pa&:enta w krItki) &'asie po wystFpieniu 'a8ur'enia. WIw&'as niekie$y wystar&'a pora$a9 a #e&'enie :est niepotr'e8ne. AG O S;k_ pKrnr_ki "7oro8y seksua#ne 8ywa:F nie kie$y traktowane :ako Linne"9 nietypowe9 a po&'u&ie wy:Ftko wo<&i &'=sto :est wynikie) pr'ekonania o r'a$ko<&i 'a8ur'e5 seksua#ny&7. Wie#u pa&:entIw w&7o$'F& $o 6a8inetu wyraJa '$'iwienie. Je w po&'eka#ni &'eka LaJ ty#e osI8 ' pro8#e)a)i". G$y8y 'na#i $ane statysty&'ne9 to )o6#i8y si= pr'ekonaH9 Je 'a8ur'enia seksua#ne sF 8ar$'o ro'pows'e&7nione i to rIwnieJ w )o$y&7 popu#a&:a&7. Nie sF 'ate) osa)otnieni. W ro'$'ia#e o)Iwi= wi=& skute&'no<H #e&'enia nerwi&owy&7 'a8ur'e5 seksua#ny&79 opiera:F& si= na 8a$ania&7 popu#a&:i pona$ BGG pa&:entIw #e&'ony&7 w warunka&7 a)8u#atory:ny&7. ? ko8iet &'=sts'y) 'a8ur'enie) :est 8rak or6a')u. Skute&'no<H #e&'enia te6o 'a8ur'enia ). in. wynika 'e stopnia :e6o 6=8oko<&i. +or)a na:#Je:s'a Mkie$y w wi=ks'o<&i stosunkIw 8rak or6a')uN )a 4AA na:wyJs'F skute&'no<H O 3291 9 a (or)a na:6=8s'a M8rak or6a')u poF&'ony ' ne6atywny)i postawa)i $o )=J&'y'nN O okoo BG. Inny) &'ynnikie) wpywa:F&y) na skute&'no<H #e&'enia :est (akt pierwotne6o #u8 wtIrne6o &7arakteru 'a8ur'enia. W pr'ypa$ku wtIrne6o &7arakteru Mkie$y 8rak or6a')u o$&'uwa si= po okresie u$ane6o wspIJy&iaN O s'ans= #e&'enia sF 8ar$'o wysokie9 si=6a:F 8owie) pona$ 2G. S'ans= wy#e&'enia ' po&7wi&y Mskur&' )i=<ni unie)oJ#iwia:F&y o$8y&ie stosunkuN si=6a:F 2G9 a $yspareunii M8o#esne wspIJy&ieN okoo 3A.

? )=J&'y'n &'=sty) 'a8ur'enie) :est pr'e$w&'esny wytrysk nasienia Mpr'e$ i))is:F9 &o unie)oJ#iwia o$8y&ie stosunkuN. Skute&'no<H #e&'enia wynosi O 319@. Nato)iast skute&'no<H #e&'enia '8y w&'esne6o wytrysku nasienia Mpo ki#ku #u8 ki#kunastu ru&7a&7 (ryk&y:ny&7N :est rIwnieJ wysoka O @3. 0o#e:ny) &'=sty) 'a8ur'enie) wyst=pu:F&y) u )=J&'y'n sF 'a8ur'enia w'wo$u. CeJe#i wyst=pu:F one w &'asie pr'e8ie6u stosunku9 to skute&'no<H #e&'enia wynosi okoo @G. W pr'ypa$ku 'a8ur'e5 w'wo$u unie)oJ#iwia:F&y&7 o$8y&ie wspIJy&ia okoo >>. ? )=J&'y'n ' nerwi&F #=kowF unie)oJ#iwia:F&F po$:=&ie ini&:a&:i seksua#ne: skute&'no<H #e&'enia wynosi okoo B39 a pa&:en&i ' nie&7=&iF i 'o8o:=tnienie) $o wspIJy&ia Mpr'y 'a&7owane: sprawno<&i seksua#ne:N u'ysku:F popraw= w okoo 3G [. Cak wi=& wynika ' &ytowany&7 $any&79 6#o8a#na skute&'no<H #e&'enia nerwi& seksua#ny&7 w warunka&7 a)8u#atory:ny&7 :est $o<H wysoka. Le&'enie nieskute&'ne nie o'na&'a nato)iast9 Je :est ono nie)oJ#iwe9 Je 'a8ur'enie )a &7arakter nieo$wra&a#ny. Taka skra:no<H :est ra&'e: wy:Ftkowo spotykana9 #e&'enie :est w ty&7 pr'ypa$ka&7 8ar$'ie: 'oJone i wy)a6a po8ytu w spe&:a#isty&'ny&7 o<ro$ka&7 #e&'enia nerwi&. Warto rIwnieJ po'naH warunki spr'y:a:F&e #e&'eniu9 :e6o s'y8s'e)u pr'e8ie6owi. ? ws'ystki&7 pa&:entIw9 nie'a#eJnie o$ p&i i ro'po'nania9 #e&'eniu spr'y:a krItki &'as trwania 'a8ur'enia M$o ki#ku )iesi=&yN. ? ko8iet po'ytywny wpyw na &'as ora' pr'e8ie6 #e&'enia )a:a ). in. nast=pu:F&e &'ynniki: Do8ra sa)oo&ena sie8ie w ro#i ko8iety9 po&'u&ie wasne: warto<&i. *o'ytywne u&'u&ie wo8e& partnera9 'a$owo#enie 'e 'wiF'ku. *o'ytywne nastawienie wo8e& #e&'enia9 &7=H wspIpra&y ' #ekar'e). Warunki wspIJy&ia 'apewnia:F&e inty)no<H9 ko)(ort psy&7i&'ny. Bo6ata wyo8raKnia eroty&'na9 'ainteresowanie sprawa)i seksu9 p&i. A1S 4A4 Brak 'a7a)owa5 seksua#ny&79 tu)ienia i awers:i wo8e& p&iowo<&i wasne: i partnera. ? )=J&'y'n po'ytywny wptyw na pr'e8ie6 ora' wyniki #e&'enia )a:F ). In. nast=pu:F&e &'ynniki: WywaJona sa)oo&ena sie8ie w ro#i partnera9 &'y#i ani po&'u&ie 8raku warto<&i9 ani na$)ierne wy)a6ania wo8e& sie8ie. *o'ytywna postawa wo8e& #e&'enia9 wo#na o$ )a6i&'ne6o o&'ekiwania na 8yskawi&'ny suk&es. !pty)a#ne u<wia$o)ienie seksua#ne9 &'y#i ani 8rak u<wia$o)ienia9 ani eru$y&y:ne o&'ytanie w spe&:a#isty&'ny&7 pu8#ika&:a&7. Brak ko)p#eksu onanisty&'ne6o9 &'y#i trwae6o po&'u&ia winy ' (aktu )o$'ie5&'e6o sa)o'aspoka:ania si=9 traktowania 6o :ako KrI$a swy&7 tru$no<&i seksua#ny&7. ?nikanie Lspraw$'ania si=" ' &ora' to nowy)i partnerka)i9 a w pr'ypa$ku niepowo$'enia s'y8kie 'rywanie 'wiF'ku i s'ukanie nowe: )oJ#iwo<&i LwyprI8owania" sprawno<&i seksua#ne:. ?nikanie stosunku pr'erywane6o :ako )eto$y 'apo8ie6ania &iFJy. Wy&7owanie w <ro$owisku ro$'inny)9 w ktIry) ro$'i&e wspI#nie 'a:)owa#i si= wy&7owanie)9 a o:&ie& 8y postr'e6any :ako atrak&y:ny )o$e# )=sko<&i. *owyJs'e prawi$owo<&i nie o'na&'a:F9 Je 8rak ww. &'ynnikIw unie)oJ#iwia pr'e8ie6 #e&'enia i :est o$powie$'ia#ny 'a nieskute&'no<H9 ws'ystko 8owie) 'a#eJy o$ te6o9 :aki :est 'asi=6 8raku ty&7 &'ynnikIw ora' po'io) kaJ$e6o ' ni&7. Nie'a#eJnie o$ o)Iwiony&7 prawi$owo<&i pro&esowi #e&'enia spr'y:a (akt u$ane6o 'wiF'ku u&'u&iowe6o i )oJ#iwo<H wprowa$'enia partnera pa&:enta $o pro6ra)u

#e&'eniaP w ty) ostatni) pr'ypa$ku #e&'enie :est 'na&'nie s'y8s'e9 a wy#e&'enie 8ar$'ie: trwae. *r'e$stawione w ro'$'ia#e $ane o skute&'no<&i #e&'enia oparte sF na wynika&7 )oi&7 8a$a5 i $oty&'F :e$ynie pa&:entIw #e&'F&y&7 si= w pr'y&7o$ni. Ina&'e: wy6#F$a:F takie $ane w pr'ypa$ku #e&'enia si= pa&:entIw w o<ro$ka&7 psy&7oterapeuty&'ny&7. Nie )oJna rIwnieJ ' ty&7 $any&7 wy&iF6aH wniosku9 iJ &ytowany o$setek wy#e&'enia :est say i nie')ienny. Bywa i tak9 Je $ana oso8a nie u'yskaa poprawy sprawno<&i seksua#ne:9 $o'na5 seksua#ny&79 6$yJ w :e: 'wiF'ku oka'ao si= to tru$ne $o spenienia. Inna :est nato)iast skute&'no<H #e&'enia 'a8ur'e5 seksua#ny&7 t'w. or6ani&'ny&79 &'y#i wynika:F&y&7 ' rIJny&7 &7orI8 wpywa:F&y&7 ne6atywnie na (unk&:e seksua#ne. W ty&7 pr'ypa$ka&7 s'ans= #e&'enia 'wiF'ane sF ' wy#e&'enie) po$stawowe: &7oro8y. Wie#e osI8 interesu:e skute&'no<H #e&'enia 7o)oseksua#i')u. !tIJ &'=sto #e&'enie nie :est stosowane9 6$yJ 'ainteresowana oso8a ak&eptu:e swI: 7o)oseksua#i') i nie &'u:e si= &7ora9 :est po prostu inna w swe: (or)a&:i psy&7oseksua#ne:. Le&'enie )oJe $oty&'yH :e$ynie ty&7 osI89 ktIre nie ak&eptu:F swe6o 7o)oseksua#i')u9 &ierpiF ' :e6o powo$uP w ty&7 pr'ypa$ka&7 #e&'enie po#e6a a#8o na uatwieniu ak&epta&:i swe: (or)a&:i9 a#8o na usiowaniu :e: pr'ewa&unkowania9 o i#e istnie:F $o nie6o wska'ania. ,o)oseksua#i') nie :est &7oro8a9 #e&' inno<&iF psy&7oseksua#nF. Dewia&:e seksua#ne to 'oJony pro8#e) i skute&'no<H i&7 #e&'enia :est tru$na $o okre<#enia. CeJe#i towar'ys'F 'a8ur'enio) psy&7i&'ny)9 to i&7 #e&'enie :est sprawF po$stawowF. CeJe#i nato)iast $ewia&:a wynika ' uwarunkowa5 seksua#ny&79 po$e:)u:e si= prI8y #e&'enia9 &'=sto 'res'tF skute&'ne. Nie :est :e$nak ty&7 'a8ur'e5 Fk $uio. :ak si= poto&'nie sF$'i. 4AD ?tr'y)anie i ro'wi:anie w'a:e)ne: )io<&i9 wi=K seksua#na9 s'&'=<&ie ro$'inne9 $o8re wy&7owa nie $'ie&i to po$stawowe &e#e i 'a$ania )aJe5stwa. I&7 rea#i'a&:a9 oprI&' $o8re: wo#i9 &o$'ienne6o o8&owania 'e so8F9 w'a:e)ne6o ro'u)ienia si=9 wy)a6a rIwnieJ o$powie$nie: taktyki9 strate6ii. Wie$'iay o ty) $o8r'e popr'e$nie poko#enia pr'eka'u:F& so8ie 8ar$'o prakty&'ne wska'ania9 w :aki sposI8 post=powaH ' $ru6a oso8a9 :ak si= 'a&7owaH w sytua&:a&7 kon(#iktowy&79 kie$y pr'y)knFH9 a kie$y s'eroko otwor'yH o&'y. W pierws'e: &7wi#i )o6o8y si= o$nie<H wraJenie9 Je :es to :aka< per(i$ia9 s'tu&'no<H9 nies'&'ero<H i niektIr'y sF$'F9 Je 8=$e) :est stosowanie :akie:ko#wiek taktyki. Ty)&'ase) wa<nie u)ie:=tno<H post=powania ' inny)i #u$K)i w taki sposI89 a8y 'aws'e 6Irowao $o8ro9 na#eJy $& :e$ne: ' na:tru$nie:s'y&7 s'tuk9 'awiera wie#e te: tre<&i9 ktIrF na'ywa)y poto&'nie L)F$ro<&iF Jy&iowF". W $'isie:s'y&7 s'y8ki&7 L'a6oniony&7" &'asa&7 )nie:s'F ro#= o$6rywa:F owe pr'eka'y )i=$'y poko#enia)i9 &'=sto 'res'tF nie ro'u)i&iF&y)i si= naw'a:e)9 kaJ$y :e$nak sta:e wo8e& konie&'no<&i 'astosowania okre<#one: taktyki. Ce$ni $'iaa:F Lna wy&'u&ie"9 inni s'uka:F po)o&y w rIJny&7 pora$nika&7 Jy&ia &o$'ienne6o9 seksua#ne6o9 w pora$nia&7 pr'e$)aJe5ski&7 i ro$'inny&7. Te6o typu pora$nie nie sF 8yna:)nie: &'y)< 'upenie nowy). Ro#= powiernikIw i nau&'y&ie#i sprawowa#i kie$y< kapani rIJny&7 re#i6ii9 (i#o'o(owie i L)=$r&y"9 a na &o$'ienny uJytek wy$awano u&'one ksi=6i9 np. *#utar&7a LZa#e&enie )aJe5skie"9 w ktIry&7 ). in. &'yta)y: L*r'e$e ws'ystki) na po&'Ftku powinni si= nowoJe5&y str'e& sporIw i 'a$raJnie59 wie$'F&9 Je i pr'e$)ioty 'oJone 'e spo:ony&7 'e so8F &'=<&i ' po&'Ftku atwo si= ro'pa$a:F $#a 8y#e pr'y&'yny9 a ' &'ase)9 6$y si= spo:enia u)o&niF9 #e$wie o6ie5 i Je#a'o $a$'F i) ra$=". #(ons MF$ry twier$'i9 Je :e$no<H w<rI$ )aJonkIw )oJna utr'y)aH9 6$y ko8ieta :est we wa<&iwy) &'asie nie)a9 a )=J&'y'na we wa<&iwy) &'asie 6u&7y" O w ty) stwier$'eniu po$kre<#ona :est istota na:si#nie:s'e6o or=Ja ko8iet i &'ue6o )ie:s&a )=J&'y'n i potr'e8a i&7 oko#i&'no<&iowe6o LwyF&'enia" ' uJy&ia.

Cak :uJ wspo)niae)9 wie#e osI8 sta:e si= sa)ouka)i w '$o8ywaniu te: tru$ne: wie$'y9 :akF :est taktyka Jy&ia &o$'ienne6o. Do8ry) pr'yka$e) i warty) $a#s'e: popu#ary'a&:i sF wypowie$'i ankietowe9 np. LMFJ i Jona"9 w ktIry&7 'na:$u:e)y te6o typu uwa6i: )aJe5stwo wy)a6a &o$'ienne: $ys&yp#iny9 waJne :est posia$anie po$o8ny&7 'ainteresowa5 i upo$o8a59 istnie:e potr'e8a $wustronny&7 ko)pro)isIw9 wie#kF ro#= w Jy&iu &o$'ienny) o$6rywa:F $ro8ia'6i9 w sytua&:a&7 'a6raJa:F&y&7 )io<&i po)o&na )oJe 8yH rerospek&:a9 u ko8iety 'aws'e istnie:e potr'e8a 8y&ia a$orowanF9 nie na#eJy pr'e&eniaH ro#i ro'u)u9 a#e waJna :est intui&:a i u&'u&ie9 $uJF ro#= o$6rywa u)ie:=tno<H $o8re: or6ani'a&:i Jy&ia &o$'ienne6o9 nu$a :est wie#ki) wro6ie) )aJe5stwa9 po$o8nie :ak )onotonia9 sereotypowo<H. *otwier$'enie waJno<&i te: taktyki9 a :e$no&'e<nie konsekwen&:i wynika:F&y&7 ' 8raku :e$no<&i )aJe5skie:9 o$na:$u:e)y w twIr&'o<&i Mauria&a9 w L?ka$'ie" 0a'ana &'y w L*o$rIJy $o KrI$e &'asu" #e:o "arpeniera: 9... Mo:a Jona u#e6a auto)aty')owi nar'u&one: pra&y9 tak :ak :a po$$ae) si= te)u... W nie$'ie#= pIKny) rankie) sp=$'ae) &7wi#= w :e: IJku9 wypenia:F& to9 &o uwaJae) 'a swI: o8owiF'ek )aJe5ski9 a#e nie 8ye) pewien9 &'y )o:a ini&:atywa o$powia$a r'e&'ywisty) pra6nienio) Ru7. *raw$opo$o8nie ona rIwnieJ uwaJaa9 Je powinna si= po$$awaH te: &o$'ienne: prakty&e na )o&y 'o8owiF'ania po$:=te6o w &7wi#i 'oJenia swe6o po$pisu na 8#ankie&ie w ur'=$'ie stanu &ywi#ne6o". Ce$en ' na:wy8itnie:s'y&7 prawnikIw (ran&uski&79 spe&:a#ista o$ ro'wo$Iw9 uwaJa9 Je ro'wo$y 8yy8y spora$y&'ne9 6$y8y )aJonkowie stosowa#i si= $o nast=pu:F&y&7 wska'a5: 4AB Rony: ?ni#&anie ro'r'utno<&i. Saa troska o por'F$ny wy6#F$9 'was'&'a w $o)u9 w &o$'ienny) Jy&iu. ?nikanie 'a#otno<&i wo8e& inny&7 )=J&'y'n w sposI89 ktIry $enerwu:e :e: )=Ja. Sp=$'anie :ak na:)nie: &'asu 'e swo:F )atkF. Nieopowia$anie 'na:o)y) o sprawa&7 ro$'inny&7. Nie)Iwienie niko)u o wa$a&7 i 8=$a&7 )=Ja. ?st=p#iwo<H w r'e&'a&7 $ro8ny&7. Za&7owanie taktu9 $e#ikatno<&i9 po6o$y w kaJ$e: sytua&:i. M=Jowie: Troska o pr'ypo$o8anie si= swe: Jonie9 traktowanie :e: :ak8y 8ya 'aws'e nar'e&'onF9 '8#iJone $o traktowania ' okresu nar'e&'e5stwa. Za&7owanie upr'e:)o<&i9 po6o$y9 6r'e&'no<&i9 taktu we ws'ystki&7 sytua&:a&7. ?nikanie $ro8ia'6owo<&i i spr'e&'ania si= o $ro8ia'6i. Tros'&'enie si= o wypo&'ynek i ro'rywk= $#a Jony. Traktowanie Jony :ak rIwne6o so8ie partnera. *o)a6anie Jonie w wypenianiu pra& $o)owy&79 w opiekowaniu si= $'ie&kie). W upows'e&7nia:F&e: si= psy&7oterapii )aJe5skie: ). in. u&'y si= )aJonkIw u)ie:=tno<&i po'nawania )e&7ani')Iw swy&7 'a&7owa59 r'e&'ywisty&7 pr'y&'yn i&7 kon(#iktIw9 a nawet pr'eprowa$'ania 'w. konstruktywne: kItni9 ktIra po (a'ie pr'eka'ania so8ie Ja#Iw9 pretens:i i (a'ie $yskus:i pr'e&7o$'i $o prI8y pr'ea)ania kon(#iktu9 'na#e'ienia &e&7 po'ytywny&7 u $ru6ie: oso8y. Ra)y ro'$'iau nie po'wa#a:F na s'ers'e o)awianie ty&7 'a6a$nie59 a#e warto 'a'na&'yH9 :ak rIJnoro$ne sF sposo8y Lu&'enia si=" tru$ne: i potr'e8ne: s'tuki9 :akF :est taktyka9 strate6ia Jy&ia )aJe5skie6o. SZ NSa S?0"ES? W ZWITZ0? * RTNERS0IM Lektura pu8#ika&:i 'a:)u:F&y&7 si= Jy&ie) seksua#ny) i ro$'inny) )oJe niera' prowa$'iH

$o pr'ekonania9 iJ :est to Fk tru$na i 'oJona $'ie$'ina Jy&ia9 iJ tr'e8a 8yH psy&7o#o6ie) #u8 seksuo#o6ie)9 a8y $aH so8ie ra$= w Jy&iu &o$'ienny). NiepokI: w'8u$'a:F rIwnieJ opisy 'a8ur'e5 i tru$no<&i seksua#ny&79 kon(#iktIw9 o&'eku:e si= 8owie) i&7 u sie8ie9 w 'wiF'ku. Niekie$y oso8a pr'eJywa:F&a np. tru$no<&i ' osiF6anie) or6a')u9 &'ua si= 8ar$'ie: Ls'&'=<#iwa" pr'e$ pr'e&'ytanie) :akie6o< tekstu na ten te)at9 sF$'ia 8owie)9 iJ wystar&'y :aka< pora$a #u8 #ek i pro8#e) pr'esanie istnieH. Nato)iast #ektura )oJe wywoaH panik=9 iJ to tak tru$ny pro8#e)9 Je nie wia$o)o9 &o si= $a 'ro8iH. Wy$awni&twa )a:F&e w 'aoJeniu uatwienie #u$'io) Jy&ia para$oksa#nie pr'y&'ynia:F si= $o w'rostu #i&'8y pa&:entIw. Na s'&'=<&ie :e$nak wie#u oso8o) po)a6a:F i 'apo8ie6a:F wystFpieniu 'a8ur'e59 $a:F 8owie) )oJno<H pr'e&iw$'iaania i). 4A2 Suk&es w partnerstwie seksua#ny) nie wy)a6a uko5&'enia Luniwersytetu" psy&7o#o6i&'ne6o #u8 seksuo#o6i&'ne6o9 6$y8y tak 8owie) 8yo9 ws'ys&y (a&7ow&y ' ty&7 $'ie$'in )ie#i8y na$ wyra' u$ane Jy&ie oso8iste. Nie )oJna 'ate) rea6owaH pr'esa$nie na #ektury ' ty&7 $'ie$'in i wpa$aH w niepokI:. *opr'e$nie poko#enia nie )iay tak $a#e&e ro'8u$owane: pu8#i&ystyki i :ako< potra(iy $aH so8ie ra$= 'e swy)i pro8#e)a)i. Nie &7&ia8y) rIwnieJ wywoaH wraJenia9 iJ pu8#i&ystyka na te te)aty :est niepotr'e8na i spr'y:a wystFpieniu ura'Iw9 8yo8y 'ate) #epie:9 6$y8y w o6I#e :e: nie 8yo. W &'asa&7 na) wspI&'esny&7 w'rost 'ainteresowania pu8#i &ystykF na te)aty seksua#ne i partnerskie wynika ' (aktu9 iJ sa)o Jy&ie sao si= 8ar$'ie: sko)p#ikowane9 a wy)a6ania &o $o Jy&ia oso8iste6o sF &ora' wi=ks'e. Wy$uJy si= rIwnieJ &'as trwania wi='i partnerskie:9 &o wynika ' (aktu wy$uJenia si= Jy&ia popu#a&:i ora' skrI&enia okresu ro$'i&ie#stwaP )a si= 'ate) wi=&e: &'asu $#a sie8ie9 a#e i wi=&e: wy)a6a59 o&'ekiwa5. *u8#i&ystyka na wspo)niane te)aty suJy 'ate) potr'e8ie in(or)a&:i w sta#e w'8o6a&a:F&y) si= po'naniu natury &'owieka9 suJy rIwnieJ potr'e8ie 8ar$'ie: ra&:ona#ne6o uoJenia so8ie Jy&ia9 'apo8ie6ania tru$no<&io) i 'a8ur'enio) seksua#ny)9 partnerski). !&'ywi<&ie9 Je u osI8 po$atny&7 na ko)p#eksy9 'a#=kniony&7 )oJe 8u$'iH u&'u&ie 'a6roJenia. S'ans= partnerstwa seksua#ne6o 'a#eJF :e$nak nie o$ pr'e&'ytania takie: #u8 inne: #i&'8y #ektur9 #e&' o$ <wia$o)e6o wpywania na w'a:e)ne us'&'=<#iwianie sie8ie9 nastawienia na w'a:e)ne $o8ro. *artner'y startu:F we wspI#nF pr'ys'o<H ' poten&:a#nF )oJ#iwo<&iF osiF6ni=&ia suk&esu9 :aki) :est u$any 'wiF'ek9 wspIJy&ie9 ro'wi:a:F&a si= )io<H. CeJe#i 8#iJe: pr'y:r'eH si= te6o typu suk&eso)9 to (akt osiF6ni=&ia 6o pr'e' $wie rIJne oso8owo<&i9 wywo$'F&e si= ' rIJny&7 <ro$owisk9 Jy:F&e ra'e) pr'e' wie#e #a9 ')a6a:F&e si= ' tru$no<&ia)i Jy&ia &o$'ienne6o9 'akrawa wr=&' na &u$9 nie :est :e$nak &u$e)9 #e&' wyra'e) u)ie:=tno<&i 8y&ia 'e so8F9 oparte: na wi='i u&'u&iowe:9 seksua#ne:9 partnerskie:. Wspo)niane: u)ie:=tno<&i nie na8ywa si= w wyniku #ektury O )oJe ona :e$ynie :F uatwiaH O #e&' w wyniku nastawienia na w'a:e)ne us'&'=<#iwianie sie8ie9 a wi=K ' oso8F partnera u)oJ#iwia wy8ory taki&7 'a&7owa59 ktIre okaJF si= opty)a#ne. +akt istnienia po:=H: s'tuki )io<&i9 s'tuki seksua#ne:9 s'tuki Jy&ia )aJe5skie6o potwier$'a ty#ko konie&'no<H F&'enia u)ie:=tno<&i i re(#eks:i9 wi$'enia Jy&ia ewo#u&y:nie9 $yna)i&'nie9 :ako s'ansy osiF6ni=&ia suk&esu. Ce$ni osiF6a:F wspo)niane s'tuki $'i=ki )F$ro<&i Jy&iowe:9 inni $'i=ki $o8ry) w'or&o) wyniesiony) ' $o)u ro$'inne6o9 :es'&'e inni $o&7o$'F $o ni&7 $opin6owani pr'e' #ektury. MoJna 'ate) powie$'ieH9 Je sa)o Jy&ie :est uniwersytete)9 ro'u)iany) :ako '$o8ywanie )F$ro<&i i u)ie:=tno<&i. 44G

Niera' warto pr'y:r'eH si= oto&'eniu i 'astanowiH9 :aka 8ya pr'y&'yna suk&esu partnerstwa w $any) 'wiF'ku. *o)o&ne tu )o6F 8yH rIwnieJ #ektury pa)i=tnikIw9 wypowie$'i rIJny&7 )aJe5stw9 osI8. Wy&7o$'ia pr'e$ ki#ku #ay &aa seria pu8#ika&:i typu: LMo$'i po <#u8ie"9 LAy&ie ro$'inne"9 LNas $wo:e" itp. Z o8serwa&:i ty&7 wynika9 Je nie )a :akie6o< 6enera#ne6o k#u&'a9 :e$ne: re&epty na suk&es. W :e$ny) 'wiF'ku po)o&ne oka'ao si= u$ane Jy&ie seksua#ne9 w inny) ro$'i&ie#stwo9 a w :es'&'e inny) &'as $#a sie8ie itp. W pra&y starae) si= w ki#ku ro'$'iaa&7 uka'aH panora)= spraw uatwia:F&y&7 osiF6ni=&ie suk&esu9 ktIry) :est u$any 'wiF'ek partnerski. MoJna te warunki osiF6ni=&ia suk&esu sprowa$'iH $o ki#ku po$stawowy&7: )io<H9 $o:r'ao<H9 u$ana wi=K seksua#na9 $ia#o6 i wspI$'iaanie9 wspI#ny syste) warto<&i9 s'tuka 8y&ia ' so8F9 $ostosowana $o oso8owo<&i partnerIw. Z 0!/"ZENIE wspIJy&ia seksua#ne6o9 to 8yo8y to $#a )nie na:wyJs'a satys(ak&:a. CeJe#i nao)ias po8u$'i $o spr'e&iwu9 to w peni 6o us'anu:=9 6$yJ tak inty)na s(era Jy&ia i :e: 8o6a&two 'na&'nie pr'ekra&'a:F '$o#no<&i interpreta&y:ne autora i :e6o ko)peten&:e. "7&ia8y) rIwnieJ po$kre<#iH9 Je niektIre (ra6)enty pra&y )o6y 8yH tru$nie:s'e w o$8ior'e 'e w'6#=$u na L'a6=s'&'enie" tre<&i interpreta&y:ny&7. 0ierowae) si= w ty&7 pr'ypa$ka&7 potr'e8a 'a)ies'&'enia )aksi)u) te6o9 &o )oJna w ra)a&7 konie&'ne: o8:=to<&i. Ma) na$'ie:=9 Je &'yte#nik wy8a&'y )i taki 'a8ie6. "'yte#nik9 ktIry &ierp#iwie pr'e8rnF pr'e' tekst ksiFJki9 sa) o&eni :e: pr'y$atno<H i warto<H. Moi) 'a)iare) 8yo pr'e$stawienie ki#ku waJny&7 'a6a$nie5 wiFJF&y&7 si= ' sekse) partnerski) na po'io)a&7: 8io#o6i&'ny)9 psy&7o#o6i&'ny) ora' ku#turowy). Wasne re(#eks:e i $o<wia$&'enia terapeuty&'ne skoniy )nie $o 'a:=&ia stanowiska w rIJny&7 sprawa&79 a#e wyraJa:F& oso8isty po6#F$9 '$a:= so8ie spraw= ' te6o9 Je :est on :e$nF ' propo'y&:i. CeJe#i ta pra&a uatwi ko)u< Jy&ie9 poro'u)ienie ' partnere)9 popraw= 44A SE0S *RZ.SZ-!"I Na po$stawie $any&7 ' rIJny&7 8a$a5 so&:oseksuo#o6i&'ny&7 nie )oJna pr'e$stawiH r'ete#ne: wie$'y &o $o kierunku pr'e)ian o8y&'a:owo<&i seksua#ne:. *o pierws'e wspo)niane 8a$ania sF nie#i&'ne i 8yy pr'eprowa$'ane w ki#ku 'a#e$wie kra:a&7. *o $ru6ie na#eJy wyniki 8a$a5 ankietowy&7 w te: $'ie$'inie o&eniaH na$er ostroJnie9 na:&'=<&ie: 8owie) wypowia$a:F si= w ni&7 &i9 ktIr'y o$&'uwa:F takF potr'e8= i w taki sposI89 ktIry &'=sto u:awnia i&7 po$<wia$o)e potr'e8y. Ba$a&'e )iewa:F teJ swo:e9 niekonie&'nie o8iektywne9 po6#F$y. Nato)iast wypowie$'i seksuo#o6Iw9 oparte na 6enera#i'a&:i i&7 praktyki terapeuty&'ne:9 $oty&'F :e$ynie )ae: &'=<&i popu#a&:i9 ktIra s'uka u ni&7 po)o&y9 nie sF 'ate) wyra'e) o8iektywne: i $oka$ne: wie$'y. Istnie:F rIwnieJ )e&7ani')y spoe&'ne9 ktIre w sposI8 niepr'ewi$'iany wpywa:F na $ane ':awiska i tak np. w 123A r. *o#ska 'na#a'a si= na pierws'y) )ie:s&u w Europie w pr'yro<&ie natura#ny)9 a pr'e&ieJ pro6no'y pr'ewi$yway &o< o$wrotne6o. W o8y&'a:owo<&i seksua#ne: )a)y takJe $o &'ynienia ' )e&7ani')a)i spoe&'ny)i9 ktIre wprowa$'a:F rIJne )o$y. Na po$stawie wynikIw rIJny&7 8a$a5 )oJna 7ipotety&'nie stwier$'iH9 Je w o8y&'a:owo<&i seksua#ne: nasi#a:F si= nast=pu:F&e ':awiska: 1. Ro<nie rywa#i'a&:a p&i :ako skutek pro&esIw e)an&ypa&y:ny&7P prowa$'i ona $o kon(#iktIw partnerski&7 i pato#o6ii seksua#ne:. A. Z$e&y$owanie w'rasta:F wy)a6ania i o&'ekiwania seksua#ne ^ko8iet9 ktIre po<re$nio wynika:F ' e)an&ypa&:i i ' e$uka&:i seksua#ne:. Wspo)niane ':awisko :est o8e&nie :e$nF ' na:&'=sts'y&7 pr'y&'yn 'a8ur'e5 seksua#ny&7 )=J&'y'n. 4. Zna&'nie pos'er'a si= 'akres ars a)an$i i ':awiskie) pows'e&7ny) :est stosowanie 'rIJni&owany&7 po'y&:i wspIJy&ia9 pies'&'ot ora#no6enita#ny&79 wy$uJenie &'asu wspIJy&ia. D. W *o#s&e w'rasta #i&'8a i)poten&:i wynika:F&e: ' pi&ia a#ko7o#u i nao6u pa#enia9 &o 'a&'yna 8yH pro8#e)e) :uJ u )o$y&7 )=J&'y'n.

>. !8niJa si= wiek ini&:a&:i seksua#ne:9 &o wynika 'e ':awiska ak&e#era&:i ora' pr'e)ian o8y&'a:owy&7. B. W ku#tur'e seksua#ne: )=J&'y'n $oty&7&'asowe nastawienie na i#o<H 'a&'yna ')ieniaH si= na :ako<H wspIJy&ia9 e6o&entry') seksua#ny ')ienia si= w partnerstwo. ! ty) ':awisku $onos'F '6o$nie ws'ystkie raporty so&:oseksuo#o6i&'ne ' ostatni&7 #a. @. ?pows'e&7nia si= ':awisko wy)iany in(or)a&:i9 $ia#o6Iw eroty&'ny&7 )i=$'y partnera)i9 atwo<H w u:awnianiu swy&7 pr'eJyH9 potr'e8. 3. W ars a)an$i 'a&'yna:F 'anikaH typowe 'rIJni&owania reaktywno<&i seksua#ne: p&i i tak ko8iety 'a&'yna:F &eniH rIwnieJ 8o$K&e w'rokowe9 wasnF aktywno<H9 a )=J&'yKni u:awnia:F w'rost o&'ekiwa5 na pies'&'oty9 wraJ#iwo<H i su8te#no<H. 2. W wyniku rywa#i'a&:i )i=$'y p&ia)i nasi#a:F si= ten$en&:e (e)inisty&'ne u &'=<&i ko8iet9 anty(e)inisty&'ne u &'=<&i )=J&'y'n. Ce$ny) ' nast=pstw :est w'rost sa)o'aspoka:ania si= u o8u p&i9 )i)o posia$ania partnera seksua#ne6o9 $e)onstrowanie o8o:=tno<&i seksua#ne:9 twor'enie nie(or)a#ny&7 'wiF'kIw9 a takJe po:awianie si= a6resywno<&i wo8e& $ru6ie: p&i i 'a&7owa5 pr'est=p&'y&7. 1G. W sterowaniu po$no<&iF w'rasta po&'u&ie wspIo$powie$'ia#no<&i )=J&'y'n ora' renesans taki&7 )eto$9 :ak np. pre'erwatywa9 )eto$y 8io#o6i&'ne9 <ro$ki $opo&7wowe. 11. Sa)o'aspoka:anie si= Monani')9 )asur8a&:aN :est traktowane :ako ':awisko (i':o#o6i&'ne i &ora' r'a$'ie: spotyka si= ko)p#eks onanisty&'ny Mpo&'u&ie winy i #=k pr'e$ r'eko)y)i nast=pstwa)i '$rowotny)iN. 1A. Cakko#wiek o6I#nie ro<nie #i&'8a partnerIw seksua#ny&7 w 8io6ra(ii seksua#ne:9 :e$nak wi=ks'y $yna)i') te6o ':awiska o8serwu:e si= u ko8iet. 14. W'rasta to#eran&:a i #i8era#i') wo8e& taki&7 inno<&i psy&7oseksua#ny&79 :ak np. 7o)oseksua#i')9 8iseksua#i'). 1D. *os'er'a si= 'akres wy&7owania seksua#ne6o w pu8#ikatora&79 w syste)ie o<wiatowy)9 w ro$'ina&7 Ma#e w *o#s&e w )ay) :es'&'e stopniuN. 1>. W <ro$owiska&7 )o$'ieJowy&7 istnie:e &ora' wi=ks'e 'rIJni&owanie postaw wo8e& nor) i warto<&i seksua#ny&7P kon(or)i') <ro$owiskowy :est &'=<&ie: wypierany pr'e' <wia$o)y wy8Ir nor) i 'asa$. 1B. W'rost pato#o6ii seksua#ne:9 6ineko#o6i&'ne: w nar'F$a&7 p&iowy&7 wiFJe si= &'=<&ie: ' w&'e<nie:s'F ini&:a&:F seksua#nF9 ')iana)i partnerIw9 'a8ie6a)i pr'erwa5 &iFJy ora' stosowanie) )eto$ 'apo8ie6ania &iFJy o wyJs'y) wskaKniku ry'yka 8io#o6i&'ne6o M)eto$y 7or)ona#ne9 spira#eN. W spotkania&7 ' )o$'ieJF 'auwaJa si= pr'esuni=&ie ak&entu na pro8#e)y ars a)an$i9 te&7niki seksua#ne9 ':awisko or6a')u9 pato#o6i= seksua#nF9 ')nie:s'enie si= 'ainteresowania (eno)ene) $'iewi&twa9 nor)a)i 'wiF'any)i 'e wspIJy&ie) pr'e$)aJe5ski) O wierno<&iF9 sa)oopanowanie). Cakko#wiek 8y tu)a&'yH to ':awisko9 niepoko:F&y :est (akt po)i:ania okre<#one6o syste)u warto<&i9 ')nie:s'ania 'ainteresowania ni). 44D 44> "'yte#nik sa) o&eni9 &'y wy)ienione ':awiska na#eJy u'naH 'a po'ytywne9 &'y ne6atywne. NiektIre ' ni&7 sF wyra'e) $owarto<&iowania seksu9 partnerstwa9 inne nato)iast O wyra'e) 'a6u8ienia w syste)ie warto<&i9 napi=H )i=$'y p&ia)i w wyniku pr'e)ian o8y&'a:owy&7. ,istoria o&eni nas'e poko#enie i :e6o o8y&'a:owo<H seksua#nF. "'y :est to $ro6a w stron= ro'wo:u9 &'y kry'ysuX S-!WNI"ZE0 TERMIN`W k&epta&:a O pr'y&7y#na9 po'ytywna postawa wo8e& $ane: oso8y. )8iwa#en&:a O rIwno&'esne wyst=powanie po'ytywny&7 i ne6atywny&7 u&'uH wo8e& te: sa)e: oso8y. n$ro6eny O )=skie 7or)ony p&iowe9 np. testosteron. patia O o8o:=tno<H9 spa$ek aktywno<&i. r&7etyp O tkwiF&e w po$<wia$o)o<&i wyo8raJenia i $o<wia$&'enia #u$'ko<&iP wyraJa:F si= one w (or)ie )itIw9 sy)8o#i. rs a)an$# O s'tuka wspIJy&ia seksua#ne6o.

tro(ia O 'anik. utoeroty') O po8u$'enie seksua#ne 8e' u&'estni&twa $ru6ie: oso8y. Ba$anie an$ro#o6i&'ne O 8a$anie po$no<&i u )=J&'y'ny. Be7awiory') seksua#ny O 'a&7owania seksua#neP kierunek seksuo#o6ii opary na teorii uwarunkowa5 i u&'enia si=. BIseksua#I') O skierowanie 'ainteresowa5 i potr'e8 seksua#ny&7 na pr'e$stawi&ie#i o8u p&i. "are''apraktyka O te&7nika pr'e$uJone6o stosunku9 w ktIry) <wia$o)ie nie $oprowa$'a si= $o wytrysku nasienia. Deter)ina&:a pi&i O uwarunkowania ro'wo:u &e&7 p&i O 6enety&'ne9 7or)ona#ne i so)aty&'ne. Dewia&:a M'8o&'enie9 perwers:aN O potr'e8y i 'a&7owania seksua#ne skierowane ku o8iekto) eroty&'ny) spoe&'nie nieak&eptowany). Do)ina&:a O $FJenie $o kierowania inny)i oso8a)i9 'apewnienia ro'$'ie#enie te6o9 &o powinno 8yH 'F&'one. O o$&'uwanie 8o#esno<&i w trak&ie stosunku seksua#ne6o swe: pr'ewa6i. Dyso&:a&:a Dyspareunia ^ ne6o. E6o&entry') O traktowanie wasne: oso8y :ako &entru)9 pr'e&enianie wasne: warto<&i i waJno<&i9 nie#i&'enie si= ' inny)i. E:aku#a&:a O wytrysk nasienia. Eks7i8i&:oni') O o8naJanie nar'F$Iw p&iowy&7 w o8e&no<&i inny&7 osI8 w &e#u 'aspoko:enia swy&7 potr'e8 seksua#ny&7. E)patia O '$o#no<H w&'uwania si= w sany u&'u&iowe inny&7 osI8. Erek&:a O w'wI$9 us'tywnienie e&7ta&'ki9 prF&ia M&'onkaN. Eroty') O o$&'uwanie pr'y:e)no<&i seksua#ne: i po$nie&enia :ako wyra' reak&:i na atrak&y:no<H p&i o$)ienne:. trak&y:no<H ta o8e:)u:e po'a &e&7a)i (i'y&'ny)i rIwnieJ &e&7y )=sko<&iko8ie&o<&i. Estro6eny O Je5skie 7or)ony p&iowe. +etys'y') O osiF6anie satys(ak&:i seksua#ne: w wyniku kontaktu ' &'=<&ia)i u8ioru9 na#eJF&e6o $o o8iektu 'ainteresowa5 eroty&'ny&7. +Iksa&:a O utrwa#enie si= 'a&7owa59 )otywIw9 &7arakterysty&'ny&7 $#a w&'e<nie:s'e: (a'y ro'wo:owe:. 44@ +rustra&:a O stan e)o&:ona#ny9 powstay w wyniku nie'aspoko:enia potr'e89 napotkania pr'es'kI$. ,eteroseksua#i') O skierowanie potr'e8 i 'a&7owa5 seksua#ny&7 na pr'e$stawi&ie#i p&i o$)ienne:. ,o)oseksua#i') O skierowanie potr'e8 i 'a&7owa5 seksua#ny&7 na pr'e$stawi&ie#i te: sa)e: p&i. I$enty(ika&:a O utoJsa)ianie si= ' $anF oso8F. I))is:a O p. intro)is:a. Intro)is:a O wprowa$'enie &'onka $o po&7wy. Ini&:a&:a O ro'po&'=&ie wspIJy&ia seksua#ne6o. C O w pra&y o8e:)u:e ki#ka 'na&'e5: 1N po&'u&ie wasne: oso8y9 :e: inno<&i i niepowtar'a#no<&i9 AN rea#ne wyo8raJenie wasne: oso8y M:aka :est r'e&'ywi<&ieN9 Jy&'eniowe M:aka pra6nie 8yHN9 i$ea#ne M:aka powinna 8yHN. 0o)p#eks O pr'esa$na reak&:a na wasne )y<#i9 'a&7owania9 o$&'u&ia9 &e&7y 'wiF'ane ' 8u$owF Mnp. ko)p#eks )ae6o &'onkaN. 0o)p#eks E$ypa O po$<wia$o)a i stu)iona potr'e8a eroty&'na syna wo8e& )atki poF&'ona ' traktowanie) o:&a :ak rywa#a. 0o)p#eks E#ektry O po$<wia$o)e i stu)ione potr'e8y eroty&'ne &Irki wo8e& o:&a9 poF&'one ' traktowanie) )atki :ak rywa#ki. 0o)p#eks 0aina O u&'u&ie rywa#i'a&y:ne wo8e& ro$'e5stwa9 ktIre sta:F si= KrI$e) rywa#i'a&:i ' inny)i #u$K)i.

0o)p#eks onanisty&'ny O pr'esa$na o8awa pr'e$ r'eko)y)i nast=pstwa)i sa)o'aspoka:ania seksua#ne6o Msa)o6watuN. 0on(or)i') O 8e'kryty&'ne upo$o8anie i na<#a$owni&two 'a&7owa5 oto&'enia9 )o$y9 po6#F$Iw. Li8i$o O wita#no<H9 ener6ia Jy&iowa. Matriar&7at O (or)a spoe&'e5stwa9 w ktIry) 6IwnF ro#= sprawu:e ko8ieta Mw o8y&'a:u9 w Jy&iu ro$'inny) i spoe&'ny)N. Mani&7ei') O postawa wro6a wo8e& &iaa i seksu powstaa w III w. w ru&7u re#i6i:ny) Manesa. Maso&7i') O 1N osiF6anie satys(ak&:i seksua#ne: w wyniku $o'nawane6o 8I#u9 AN postawa prowoku:F&a inny&7 $o 'a$awania &ierpienia i 8I#u. Mit O 1N pr'ekonanie o sus'no<&i wasne: postawy u(or)owane: pr'e' tra$y&:e $ane6o kr=6u &ywi#i'a&y:ne6o9 AN typowe $#a $ane: ku#tury typy postaw i 'a&7owa5 wo8e& p&i o$)ienne: i wasne:9 4N ku#turowo uwarunkowane po$anie opisu:F&e 8o7atera seksua#ne6o9 <wiat p&i i kontaktIw seksua#ny&7. Mit )io$owe6o )iesiF&a O pr'ekonanie9 Je pierws'e kontakty seksua#ne sF o$ po&'Ftku KrI$e) 7ar)onii9 s'&'=<&ia9 Je sF 8e'kon(#iktowe. Mora insanity O 8rak nor)9 'asa$ ety&'ny&7. Nar&y') O sa)ouwie#8ienie9 'a&7wy&anie si= so8F. Neurastenia O :e$na ' posta&i nerwi&y. Neuroty') O 1N o8:awy &7oro8owe o &7arakter'e &'ynno<&i powstae w wyniku kon(#iktIw psy&7i&'ny&79 AN ')iana 'a&rb o&en i o$&'uH wo8e& sie8ie i inny&7 w wyniku uru&7o)ienia t'w. &7ani')Iw o8ronny&7. Nie$o:r'ao<H e)o&:ona#na O u:awnienie u&'uH niea$ekwatny&7 $o $ane6o wieku9 nie'$o#no<H kierowania u&'u&ia)i. *atriar&7at O ustrI: spoe&'ny ' $o)inu:F&F ro#F )=J&'y'ny w o8y&'a:u9 Jy&iu ro$'inny) i spoe&'ny). *ettin6 O osiF6anie or6a')u w wyniku pies'&'n; 'e <wia$o)y) unikanie) stosunku. *i6)a#ioni') O osiF6anie satys(ak&:i seksua#ne: w wyniku po$nie&enia si= wi$okie) np. r'eK89 o8ra'Iw itp. *ies'&'oty ora#no6enia#ne O sty# (ran&uskiP $raJnienie usta)i nar'F$Iw p&iowy&7 partnera. *&iowo<H O reak&:e 8io#o6i&'ne &7arakterysty&'ne $#a $ane: p&i. *o$<wia$o)o<H O 1N tre<&i psy&7i&'ne po'a <wia$o)o<&iF9 AN pro&esy psy&7i&'ne wpywa:F&e na Jy&ie psy&7i&'ne :e$nostki9 a#e nie&'yte#ne $#a nie:9 4N pro&esy psy&7i&'ne wyparte9 stu)ione9 ktIry&7 po'ornie nie )a w Jy&iu psy&7i&'ny) Ltera'". *orno6ra(ia O wy$awni&twa )a:F&e na &e#u wy'wo#enie po$nie&enia seksua#ne6o. *rawo eska#a&:i 8o$K&Iw O w )iar= powtar'ania si= ty&7 sa)y&7 8o$K&Iw sa8nie reak&:a na nieP w &e#u w'rostu te: reak&:i stosowane sF &ora' si#nie:s'e 8o$K&e. *rawo pierws'y&7 poF&'e5 O utrwa#enie si= pierws'y&7 8o$K&Iw9 (or) kontaktu seksua#ne6o. *ostawy )anipu#a&y:ne O 'a&7owania )a:F&e na &e#u kierowanie inny)i #u$K)i pr'e' stwar'anie u ni&7 'u$'enia9 iJ &7o$'i o inne )otywy9 niJ te9 ktIre istnie:F r'e&'ywi<&ie. Sa$y') O 1N osiF6anie satys(ak&:i seksua#ne: w wyniku 'a$awania &ierpie5 $ru6ie: oso8ie9 AN 'a$owo#enie powstae w wyniku &ierpienia inny&79 Sa$o)aso&7i') O wspIistnienie &e&7 sa$y')u i )aso&7i')u Mpr'y:e)no<&i osiF6ane: w wyniku $o'nawaiiia &ierpieniaN. S(ery ero6enne O )ie:s&a na:8ar$'ie: wraJ#iwe na 8o$K&e seksua#ne. Te)pera)ent seksua#ny O 6enety&'nie uwarunkowany po'io) potr'e8 i aktywno<&i seksua#ne:. 443 S*IS TRE"I Wst=p ................. 4 Do:r'ewanie $o partnerstwa seksua#ne6o ........ @

?warunkowania ro$'inne ............ 2 ?warunkowania spoe&'ne ............ 1D ?warunkowania ku#turowe ........... 13 Mity seksua#ne ............... AA Mit ra:u eroty&'ne6o ............ A4 Mit ko8iety (ata#ne: ............ AB Mit *an$ory .............. A2 Mit $on Cuana ............. 41 Mit "asanoEy .............. 4D Mit ra:u )io<&i ............. 4@ *r'esa$y seksua#ne ............ 42 Sa)owy&7owanie seksua#ne ........... D4 Sa)o<wia$o)o<H seksua#na .......... D> Sa)ookre<#enie seksua#ne ........... D3 *o&'u&ie wsty$u ............. >1 Sa)orea#i'a&:a seksua#na ........... >4 Nor)a seksua#na .............. >B Seks :ako warto<H .............. >2 ? pro6u partnerstwa seksua#ne6o ........... B4 Do:r'ao<H psy&7oseksua#na ........... B> Ro'wI: )=sko<&iko8ie&o<&i ........... B3 !so8owo<H i seks .............. @1 +anta':e seksua#ne ............. @4 *r'estr'e5 )i=$'y ko8ieta a )=J&'y'na ....... @3 Spotkanie ................ 34 Mio<H ................. 2G Start w )aJe5stwo ............. 2@ Mio$owy )iesiF& .............. 1GA *erspektywy )aJe5stwa ........^^^^ 1G3 +eno)eny partnerstwa seksua#ne6o ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ 114 SkIra i seks ............... 11> Erek&:a ................ 112 E:aku#a&:a ................ 1AD Lu8ri&atio ...........^^^^^ 1A3 WraJ#iwo<H na 8o$K&e seksua#ne ......^^^^ 14A . ^ ^ ^ 14B . ^ ^ 143 Ryt)y 8io#o6i&'ne Rytua no&y De(#ora&:a ................ 1DG !r6a') 1D4 !r6a') ko8iety ........^^^^^ 1DB 4D1 !r6a') )=J&'y'ny ............. 1>@ !r6a') ' wyo8raKni seksua#ne: .......... 1B4 *o'y&:e wspIJy&ia ............. 1BB !ra#i') ................ 1@B na#i') ............... 1@2 Typy partnerek .............. 13A Typy partnerIw .............. 13B Su8ku#tury seksua#ne ............. 12G Wi=K psy&7i&'na we wspIJy&iu seksua#ny) ....... 122 Ro'wI: partnerstwa seksua#ne6o ........... AG4 *artnerstwo seksua#ne ............ AG> *oro'u)ienie seksua#ne ............ A1G *r'ystosowanie seksua#ne ............ A1>

+a'y Jy&ia partnerskie6o ............ AA3 Ro$'i&ie#stwo ............... A4> Bariery w partnerstwie seksua#ny) .......... AD1 Ca i <wiat ........^^^^^^^^ "4 *o&'u&ie niJs'o<&i ......^^^^^^^^ AD@ 0o)p#eks onanisty&'ny ............ A>1 0o)p#eksy )a'onki i *a##as teny ......... A>D Niepewno<H w ro#i seksua#ne: .......... A>@ L=k pr'e$ ini&:a&:F ..........^^^ AB1 W&'esne 'wiF'ki ...........^^^ ABD *r'e$w&'esna ini&:a&:a seksua#na .......... AB3 *artner 8e' $o<wia$&'e5 ..9......^^^ A@1 Tru$no<&i w pr'ystosowaniu seksua#ny) ........ A@D Teatr seksua#ny .........^^^^^ A@3 Rywa#i'a&:a ...........^^^ A31 Z)ier'&7 (as&yna&:i ........^.^^^ A3@ *ro8#e)y ' opIKnienie) wytrysku ......... A2G Ro'wI: i)poten&:i ..........^^^ A24 Ro'wI: o'i=8o<&i p&iowe: u ko8iet .......^^ A2@ Trio#i') .........^^^^^^^ 4GG Dewia&:e seksua#ne ............. 4G4 *e$a6o6ika i terapia partnerstwa .......... 4G2 *r'y6otowanie $o Jy&ia partnerskie6o ........ 411 *rakty&'ne ko)pen$iu) seksua#ne ......... 414 Terapia partnerstwa ............. 412 Skute&'no<H #e&'enia ............. 4AA LTaktyka" partnerska ............ 4AB S'ans= suk&esu w 'wiF'ku partnerski) ..... 4A2 Zako5&'enie ............... 44A Seks pr'ys'o<&i .............. 44D Sowni&'ek ter)inIw ............. 44@ M!RLIW!<"I ?Z.S0 NI *!R D. i LE"ZENI *ora$ pr'e$)aJe5ski&79 )aJe5ski&79 w ty) rIwnieJ i ' 'akresu seksuo#o6ii9 u$'ie#a:F rIJne p#a&Iwki. Spe&:a#isty&'ne #e&'enie ' 'akresu 'a8ur'e5 seksua#ny&7 i wi='i partnerskie: po$o8nie :est 'rIJni&owane i $#ate6o na 'ako5&'enie &7&ia8y) pr'e$stawiH )oJ#iwo<&i u'yskania po)o&y w ty) 'akresie: 1. *#a&Iwki pora$ryane i terapeuty&'ne Towar'ystwa Ro'wo:u Ro$'iny: Spe&:a#isty&'ne *r'y&7o$nie Lekarskie 0rakIw9 u#. Rynek GIwny B Wo&awek9 u#. Toru5ska 3> Wars'awa9 *#a& Tr'e&7 0r'yJy 1B *ora$nie *r'e$)aJe5skie i Ro$'inne "ies'yn9 u#. Bie#ska 4@ 0atowi&e9 *#a& Dwor&owy 4 0onin9 u#. Mi&kiewi&'a 11 0rakIw9 *#a& Wiosny Lu$Iw B 0rakIwNowa ,uta9 !sie$#e Mo$o<&i 1 -o)Ja9 u#. Swier&'ewskie6o 1G !po#e9 u#. !'i)ska AG *o'na59 *#a& Wo#no<&i 13 Ra$o)9 u#. Lekarska 1 Ru$a <#Fska9 u#. Win&ente6o Lipa A Sosnowie&9 u#. Wawe# 1> TarnIw9 u#. Waowa A Wars'awa9 u#. 0arowa 41 Wo&awek9 u#. Mi&kiewi&'a 4

A. *#a&Iwki suJ8y '$rowia: a. Zaka$y seksuo#o6ii: 0rakIw9 u#. Wary5skie6o @1A Wars'awa9 #. B. Bieruta A1B 8. *ora$nie seksuo#o6i&'ne pr'y 'espoa&7 opieki '$rowotne:. &. *ora$nie '$rowia psy&7i&'ne6o Mna terenie &ae6o kra:uN. Nie po$a:= $oka$ny&7 a$resIw9 )oJna 8owie) :e u'yskaH w p#a&Iwka&7 '$rowia na $any) terenie. Nie wy&'erpu:e to :es'&'e ws'ystki&7 )oJ#iwo<&i9 istnie:F 8owie) :es'&'e rB# pora$nie i pr'y&7o$nie pr'ys'pita#ne9 w instytuta&7 naukowy&79 resortowe9 wy niowe9 pr'y or6ani'a&:a&7 spoe&'ny&79 aka$e)i&kie: suJ8y '$rowia itp. 4. Te#e(ony Zau(ania: Wie#e pora$ i in(or)a&:i ' 'akresu spraw seksua#ny&79 partnerski&79 pr'e ski&7 )oJna u'yskaH pr'e' Te#e(ony Zau(ania9 istnie:F&e w wi=ks'o<&i ot wo:ewI$'ki&79 a i&7 nu)ery i &'as pra&y po$a:e re6iona#na prasa. *a5stwowy Zaka$ Wy$awni&tw Lekarski&7 Wars'awa 1234 0!NIE"