,/ .

byDe Gruyter
,
2 3
Is-Hertogenbasch, op de dag van Uw
indiensttreding.

VAN HARTE lVELKOM!

H et zal deze eerste dag zeker alZemaal wat vreemd zi}n voar
U. Ben nieuwe omgeving, mensen die U nog niet of nag
maar net kent.
Weest U er eehter zeker van dat wi} allen U van harte
welkam heten. En dat wi} alles zullen doen om U de ge-
legenheid te geven U zo spaedig magelijk "thuis" te doen
vaelen. Dat is voor U belangrijk, maar ook voor ons. Want
wij hebben een stuk verantwo01'deli}kheid voor de gaede"
gang van zaken in ons bedrijf bewust aan U toevertrouwd.
Andenijds hebben wij een stuk verantU'oordelijkheid- voor
Uw welzijn en UU' toekomst op ons genomen. Wederzijdse
waardering en goede samemuerking zijn in een gemeen-
sehap van mensen onmisbaar. Maar daarvoor is plezier in
het werk een der voorwaarden . .En wi} hopen oprecht dat
de sfe er in ons bedrijf en het werk, dat U wordt toevertrouwd,
die onmisbare vreugde spoedig mogen seheppen.
Het boekje waarvan dit de eerste bladzijde is, wil U 1/Jegwi}s
maken in de voor U nieuwe gemeenschap, die "De Gruyter"
heet. Leest U het eens rustig door, U zult er zeker profijt
van hebben.
4 5
Hoofdkantoo r
en
Fabriek 1
Wat IS De Gruyter?
Orthenstraat

De naam De Gruyter kunt U praktisch elke dag in Neder-

land tegen komen. Op de fabrieken in Den Bosch, op
vrachtauto's, op de 500 winkels in aile windstreken, in
dagb ladadvertenties, op honderdduizenden verpakkingen
en waar al niet meer.
Officieel heet het bedrijf "P. de Gruyter en Zoon N.Y." en
dat is inderdaad een mondvol, maar zo staat het nu een-
maal in de statuten van de onderneming. Maar in de wan-
del ing praten we over "De Gruyter". Zevenduizend
mensen vinden bij die onderneming De Gruyter een goed
bestaan . Dat liikt niet aile en een groot aantal, dat is het
ook.
Voor meer dan het honderdvoudige van dat aantal echter
is de naam De Gruyter 66k een begrip. In de 500 winkels
ontvangen wij namelijk per week meer dan 700.000 klan-
ten - huisvrouwen voornamelij k - die bijzonder gesteld
zijn op anze produkten. En zo is er dus een enge band
naar twee zijden .
Maar laten wij ans beperken tot dat aantal van ongeveer
7.000 mensen, die De Gruyter tot zij n medewerksters en
medewerkers mag rekenen en waartoe thans ook U be-
hoart.
Merkwaardig en tegelijkertijd aantrekkelijk is dat De Gruy-
ter tach niet het "massa-bedrijf' is waaraan dit getal doet
denken. Onze produktiebedrijven in 's-Hertagenbosch -
ondergebracht in drie grote fabriekscomplexen - ' vormen
in feite een samenstel van kleinere, overzichtelij ke een-
heden .
6 7
Bedriifskantoor bii
Fabriek 2
Veemarktkade

Wij plegen altijd te spreken van 17 fabrieken, en wanneer

een indeling wordt gemaakt naar de artikelgroepen die
wij produceren, komt men bij telling inderdaad tot dit
getal. Vergis U overigens niet, sommige van die "klei-
nere" eenhed'en zijn op zic.h genomen bepaald groot. Om
eEm voorbeeld te noemen : onze chocoladefabriek is een
der grootste van West-Europa. Maar nergens vindt men
produktieafdelingen waar vele honderden mensen alle-
maal met een zeer nietig onderdeel van het eindprodukt
bezig zijn. lede~e afdeling is een zelfstandige, over~ichte­
lijke eenheid, waar men weet welt men doet, waaraan men
werkt en waarom het zo gebeurt.
En neem het verkoopapparaat: daarin werken ruim 4000
mensen. Maar bij 500 winkels betekent dat gemiddeld
8 mensen per eenheid.
Een De Gruyter-medewerker is dus zeker geen "nummer",
dat gema kkelijk door een ander "nummer" kan worden
vervangen. Er is aandacht voor ieders persoonlijke taak,
omdat die persoonlijke taak belangrijk is in het grote ge-
heel dat de optelsom van alles vormt.
Nag een bijzonder en in Nederland uniek voordeel van
een taak bij De Gruyters produktiebedrijven in Den Bosch:
wat U maakt .of helpt maken klint U in feite blijven over-
8 9
Fabriek 3
Parallelweg

zien - met de hulp van collega's - tot het tijdstip van

aflevering aan de klant, de Nederlandse huisvrouw. Want
De Gruyter doet alles van A tot Z. Produkten van Uw
afdeling worden door eigen chauffeurs - Uw collega's-
in eigen vrachtauto's naar de eigen winkels gebracht,
waa r kundige verkoopkrachten - alweer Uw collega's -
onze artikelen aan de man, of liever: aan de vrouw
brengen.
Uw inspanning en toewijding om een gaed produ kt te
maken worden dus niet ten dele ongedaan gemaakt door
onverschi lIige "derden" die zich nauwelij ks de zorgen '
real iseren die U zich hebt getroost, omdat ze met U ver-
der geen enkele relatie onderhouden . Integendeel, perio-
diek kunt U die collega's uit de winkels zelfs ontmoeten
omdat ze geregeld op excursie naar onze produktie-
bedrijven worden ontvangen .
Er valt ove r De Gruyter natuurlijk nag veel meer te ver-
tell en. Maar wanneer U thans reeds beseft niet gemist te
kunnen worden omdat wij niet met vervangbare IInum-
mers" we rken, lijkt ons dat voorlopig voldoende.
10 11

De Gruyter 1 s verleden

P DE- 6RUYTE:R
DEOPRICHTER
DER FJRMA(WJ6')
De truyter heeft ook een verleden, uiteraard. De tegen-
woordige omvang heeft het bedrijf bereikt in de loop van
vele jaren. Voor de oprichting zou U zelfs moeten terug-
g!1an tot 1818, dus nu rond anderhalve eeuw geleden .
1gen stichtte Petrus de Gruyter een 9 rutterij in Den Bosch,
een eenmanszaak aan de Hoge Steenweg waar nu nog een
De Gruyter-winkel is gevestigd. Tien jaar later kocht hij
een pakhuis in het 2e Straatje van Best aan. Een eerste
fabriekspand dust waar hij erwten ging drogen, zeven en
splitten, waar hij graan ging malen en mEel ging mengen.
Onthoudt U d it begin: een win kel (tje) en een fabriek( je ).
In 1851 nam Petrus de Gruyter z.ijn zoon Ludovicus in de
zaak op en ging de naam van zijn bedrijf luiden: P. de
Gruyter en Zoon. Of schoon het bedrijf bleef groeien, \Nas
12 13

er voorlopig geen sprake van uitbreiding tot buitende

Bossche s.tadsgrenzen. Die kwam eerst tot stand rond de
eeuwwissel ing, toen twee kleinzonen van de oprichter in
de zaak kwamen: Lambert en Jacques de Gruyter. Lam-
bert trok in het fabrieksbedrijf, Jacques besloot tot vesti-
ging van winkels buiten Den Bosch, de eerste in Utrecht,
gevolgd door andere . In 1904 besloten de gebroeders De
Gruyter: in de fabriek gaan we maken wat in de wi nke Is
kan worden verkocht en in de winkels gaan we verkopen
wa t in de fabriek wordt gema3kt. 1903: oak een belang-
= rijk jaartal, want toen werd de - thans nog altijd be-
faamde en populaire - tien procent korting ingevoerd,
 14 15

mog~liik gemaakt door het in eigen hand hauden van aile

De Gruyte r auto omstreeks 1900
schakels: van inkaop via produktie tot en met verkoop.
Een periode van snelle groei brak nu aan. In de Orthen·
straat te Den Bosch verrees het eerste grate fabriekscom-
plex met binnen zijn muren een koffiebranderij, een thee-
mengerij, een grutterij, een cacao- en chocol adefabriek,
een vermicelli- en een jamfabriek, en f in een later stadium,
een bedrijfsdrukkerij. Toen de binnenstad geen uitbrei-
dingsmogelijkheden meer bood, werd besloten tot vesti-
ging van een tweede fabriekscomplex aan de Veemarkt-
kade. Dat was omstreeks 1930. Na 1945 ontstond het
fabriekscomplex aan de Parallelweg. Wat er thans alle-
maal in deze drie complexen te vinden is, leest U verderop.
 16 17

De winkels

Naast de produktiebedrijven in deze fabriekscomplexen is

er het eigen verkoopapparaat, op dit moment ruim 500
winkels in het gehele land omvattend . U herinnert het
zich: de eerste winkel buiten Den Bosch inde stad Utrecht
werd kort voor de eeuwwisseling gevestigd. Op dat begin
is een reeks van mijlpalen gevolgd: in 1921 zijn er reeds
100 De Gruyter-winkels; 200 in 1934,300 in 1949,400 in
1955 en in 1965500.
Met de groei van het aantal winke ls nam het assortiment
artikelen, dat daarin wordt verkocht, toe. Van enkele hon-
derden eenheden kort na de oorlog tot meer dan 1 _500
op dit ogenblik.
In 1952 voerde De Gruyter als een der eerste grootwinkel-
bedrijven het zelfbedieningssysteem in_ Dat betekende dat
de produkten, afgeleverd door de fabrieken, reeds kant
en klaar verpakt moesten zijn. Hetgeen noodzaakte tot de
aanschaf en installatie van talrijke verpakkingsmach ines
in die~ fabrieken.
De volgende stap na de zelfbediening was de supermarkt,
in ons bedrijf De Gruyter Super genoemd. In enkele jaren
I, tijds werden tientallen van die Supers geopend, waarin
naast het eigen De Gruyter-Ievensmiddelenassortiment
ook worden verkocht: vers vlees, groenit en en fruit, ge-
bak, delicatessen, en een uitgebreide sortering non-foods,
dat zijn niet-Ievensmiddelen, zoals borstelwerk, textiel-
goederen, ijzerwaren, plastic artikelen, enzovoorts. In een
aantal winkels wordt bovendien sinds enige tijd, uit een
oogpunt van dienstbetoon jegens de klant ook een be-
perkt assortiment artikelen onder andere merken dan het
De Gruytermerk verkocht.
18 19

Dit produceren WI)

In het fabriekscomplex Orthenstraat zijn gevestigd:

de volautomatische koffiebranderij
de oploskoffiefabriek
de theemengerij
de cacao- en chocola defabriek
de rijstpellerij annex kant-en-klaar rijst-
fabriek
de peulvruchtenfabriek .
Aangebouwd aan dit fabriekscomplex zijn kantoorruimten,
die wij met de verzamelnaam "hoofdkantoor" aanduiden.
In dit hoofdkantoor zijn o.a. gehuisvest de Raad van Be-
stuur en de Directie Nederland van ons bedrijf alsmede
het Secretariaat; voorts afdel ingen adm in istratie, de afde-
ling Export, de afdeling Sales Promotion en Reklame en
een aantal inkoopafdelingen.

In het fabriekscomplex Veemarktkade zijn gevestigd:

de jamfabriek met als produkten
jams, pindakaas, appelstroop,
vruchtenconserven in glas en blik,
limonades,
f risdranken,
vruchtenwijn en kant en klaar gerechten.
Tot deze fabriek behoort voorts de af-
deling opslag, behandeling en bottelarij
van wijnen.
20 21

de vermicellifabriek met als produkten

macaroni, spaghetti , krulvermicelli en
gesneden verm icelli
de soepenfabriek met als produkten
aroma, extractblokjes, soepen en koffie-
stroop
de biscuitfabriek met als produkten
aile soorten biscuits en koekjes r cream
crackers en kinderbiscuits
de wafelfabriek
de koekfabriek met als produkten
ontbijtkoek r kandijkoek, vruchtenkoek r
gesneden koek, enzovoorts
de puddingfabriek
waa r tevens de machinale verpakking
~K"S:raA.~ ~e:s.

f'!5lIPlIlCWIlI'\> van pudd ingen, cacao, bloem, bakmeel r

= =~.> cakemee l, enzovoorts gesch iedt
de suikerwerkenfabriek me t als produk-
ten toffee's, caramels, zuurt jes, peper-
munt r loll ies, d ragees r enzovoo rts
het chemisch laboratorium, dat met de
kwaliteitscontrole van grondstoffen en
eindprodukten is belast.
Bij dit fabriekscomplex Veemarktkade staat het Bedrijfs-
kantoor, dat huisvesting biedt aan o.a. de kantoren van
de afdeling Expeditie, inkoopafdelingen en het computer-
centrum, waar met elektronische rekenmachines admini-
st ratieve gegevens worden verwerkt.
22 23

Een zeer belangriike schakel tussen fabrieken en winkels

is de afdeling Centrale Magaz.iinen en Expeditie, die in
het fabriekscomplex Veemarktkade haar centrale opslag
heeft in zeer uitgestrekte ruimten. Hier worden dageliiks
de vrachtauto's geladen, die voor het transport van onze
produkten naar de winkels zorgen.

In het fabriekscomplex Parallelweg ziin ondergebracht:

de drukkerii, waar in vier druktechnie-
ken (hoogdruk, offsetdruk, koperdiep-
druk en anilinedruk) aile verpakkings-
en reklamemateriaal -wordt vervaardigd
de diepvrieshal
de machinefabriek
het garagebedriif
de rein igingsm iddelenfabrie k
de researchafdeling met laboratoria en
semi-technische proeffabriek, waar nieu-
we produkten en bereidingswiizen wor-
den ontwikkeld
de bedriifsschool voor de opleiding tot
voedingsvakman en onderhoudsmonteur.
In de fabriekscomplexen vindt men tenslotte spec:ia Ie af-
delingen, waar de ambachteliike bewerking van verse pro-
dukten als vers vlees, groente en fruit en patisserie (ge-
bak) voor de "Supers" plaats vindt. Deze afdel i ngen
worden aangeduid met de naam "Centrale", dus "groente-
en fruitcentrale", "centrale slagerij", etc.
 Maar er is nog meer

Die fabrieken en die winkels, in het voorgaande be-

schreven, vormen belangrijke pipers in he t De Gruyter-
bedrijf. Maar er is nog meer. Ons bedrijf heeft nog veel
mee r "eigens".
Het begin van een produkt ligt eerder dan de feitelijke
vervaardiging ervan in de fabriek. Dat produkt moet na-
melijk gemaakt kunnen worden en er moet besloten wor-
den het inderdaad te gaan maken .
In de eerste plaats: er moeten grondstoffen zijn. In de
i· tweede plaats: er moeten machines komen voor de ver-
vaardiging en de verpakking . In de derde plaats: er moe-
ten eisen van samenstelling en kwaliteit komen. In de vier-
de plaats : er moet tevoren berekend worden wat het gaat
kosten en waarvoor we het kunnen verkopen i want van
het verschil daartussen moeten velen met U een goed be-
staan kunnen hebben .
Die voorbereiding tot fabrieksmat ige produktie wordt in
eigen bedrijf, door collega's van U dU St verzorgd. Inkoop-
afdelingen, even veel als er produkti eafdelingen zijn, heb-
26 27

ben zich al langdurig met een produkt beziggehouden

voordat aan U en Uw collega's in de fabriek wordt ge-
vraagd het te maken. Grondstoffen zijn gekeurd. Kwali-
teitseisen zijn geformuleerd, kosten zijn berekend. Er is
studie gemaakt van de meest geschikte verpakking, er is
in laboratoria geexperimenteerd met prcefprodukties.
Als inkoopafdeling en bedrijfsleiding van de fabriek het
e,r over eens zijn dat alles grondig is bekeken, berekend,
p;eproefd en geproefd, komen de produktieafdelingen er-
<ian te pas. Dan wordt een beroep gedaan op Uw vak-
kennis en toewijding am die belangrijke volgende stap:
de feitelijke produktie van een kwaliteitsartikel, mogelijk
te maken.
Intussen beraadt de afdeling verkoop zich over de moge-
lijkheden van afzet en verkoopbevordering. Advertenties
worden ontworpen, folders gemaakt, het "BI ad voor de
Huisvrouw" - lijfblad van De Gruyter's klanten - in elkaar
gezet. De studio van onze afdeling reklame ontwerpt af-
fiches voor de winkels. Het winkelpersoneel krijgt alles te
28 29

horen over het produkt ten behoeve van de mondelinge

voorlichting van de klant.
Even een vraag tussentijds : beseft U inmiddels de waarde
van Uw plaats in een bedrijf als De Gruyter? Van de vele
schake ls die de keten van grondstof tot klant telt, bent U
er een, Als Uw bijdrage mocht uitvallen, is het voorbe·
reidende werk wellicht voor niets gedaan en kunnen de
na U komende schakels niet vooruit, om het zo maar eens
uit te drukken.
We gaan verder. Het produkt is klaar en grote hoeveel·
heden ervan worden kortstondig opgeslagen in de maga·
zijnen van onze afdeling expeditie. Op de kantoren zijn
inmiddels de eersle bestellingen op het produkt ontvan·
gen . In de expeditie gaat men die bestellingen uitvoeren
door de gevraagde hoeveelheden Ie laden in de opleggers
van he! eigen transportbedrijf. De trekkers rijden v66r
deze geladen op leggers en tientallen De Gruyter-cha uf-
feurs draaien de grate weg op, onderweg naar hun be-
stemmingen in het gehele land. Geen tussentijds overladen
30 31

op de spoorwegen of in depots, neen, rechtstreeks trans-

port naar de winkels met praktisch geen kans op bescha-
diging of kwaliteitsverlies onderweg. In die winkels kent
PWEGWIJS
W I NKELC~EF
men nauwkeurig dag en uur van aankomst van de weke-
lijkse vracht, in de wandel "De Bossche boot" genaamd
omdat vroeger veelvuldig van vervoer per schip gebruik
werd gemaakt. Samen met de chauffeurs lossen e igen rnen-
sen de inhoud van de opleggers en korte tijd later ligt het
produkt in de wandvakken en gondola's klaar voar de ver-
koop. Het belangrijke moment is dan aangebroken, waar-
op de klant het artikel gaat beoordelen op kwaliteit en
versheid' door het te kopen .
Het produkt, Uw produkt , gaat dan in andere handen over .
Maar n iet eerder. Want - U weet het inmiddels - van idee
. en grondstof tot en metde ve rkoop , er komen uitsluitend
hoofden en handen van De G ruytermensen aan te pas . U
w eet waar het vandaan is gekomen, U weet w anneer het
U passeert, U weet waar het blijft, wie het daar brengt en
wie er iets mee doet om het te verkopen .
32 33

Meer tusseuschakels

Er zijn in de keten van grondstof tot klant overigens nog

veel meer schakels dan die welke we reeds genoemd
hebben en waarvan U er een bent.
Neem de verpakking. Sinds in de meeste De G ruyter-win-
kels d e zelfbediening :,hoogtij viert", worden praktisch aI-
le artikelen v66rverpakt door de fabr ieken afgeleverd.
Misschien ligt Uw taak wei bij een van die mod erne ver-
pakki ngsmachines, die aan het einde van bijna el ke pro-
duktieli jn staan opgesteld . Die verpakking moet meer zi jn
dan zomaa r een zakje of een doosje. Let er eens op als er
zo'n 'ierpakking door Uw handen gaat. Het is in veel ge-
vallen een kleurrijk en bijna kunstzinnig stuk drukwerk,
trots produkt van de eigen drukkerij. Daar werken niet
aileen bekwame drukkers, maar ook begaafde ontwerpers
die er bij al hun werk van uitgaan dat ze lfbediening in-
houdt, dat de artikelen in feite zichzelf moeten verkopen;
in de eerste plaats door de voortreffelijke kwaliteit, maar
die heeft De Gruyter _nu eenmaal a Itijd al in het vaandel
geschreven; in de tweede plaa ts door een fleurige ver-
pakking met zo mogelijk een afbeelding van het "gerede"
produk t en bovendien met korte aanwijzingen voor het
gebruik en met recepten. Neem de 'ierkoopbevordering,
met een buitenlandse term "sales promotion" genaamd.
In onze hedendaagse wereld neemt de rek lame een be-
langr ijke plaats in: wie niet steeds van zich laat horen,
dreig t vergeten te raken. Daarom moeten er bijzondere
34 35

aan b iedingen komen - bij De Gruyter noemen w e d ie de

"weekreklames" - en opvallende affiches voor in de wi n-
kels en advertenties in de kranten. Er moet geschat wor-
den hoeveel van de in weekreklames aangeboden artike-
len verkocht zullen worden, want de fabrieken moeten
die extra afzet kunnen produceren . De reklame-aanbie-
dingen moeten op het juiste ogenblik worden gedaan,
wan t slechts weinigen zullen van een limonade-aanbie-
ding pro:fiteren in het hartje van een strenge winter en
niemand zal pakjes erwtensoep voo r de helft van de prijs
gretig kapen als de mussen van het dak val len vanwege
zomerse hi tte. Vooruitzien, ver vooruitzien dus, want Paas-
campagnes moeten worden voorbe r eid als U thuis nog in
de Sinterklaassfeer leeft en chocoladeletters gaat onze
chocoladefabriek al maken wanneer U dorst naar een fris
glas bier of limonade.
En vervolgens: het bouwen en inrichten van winkels . U
bent nog jong, maar anders zou U De Gruyter-winkels van
vroeger uit duizenden andere winkels herkennen. Aan de
b lauwe tegels tegen de pui , aan de fraaie tegeltableaus ,
de spiegels en het vele koperwerk in de winkels. De zelf-
bed ieningswi n kels en supermarkten van De Gruyter van
nu ademen tach altijd nog die onmiskenba re eigen sfeer:
een sfeer van gezelligheid, van modern comfort , van
hy giene, in een levensmiddelenbedrijf wei v an b ijzonder
v eel belang. Die eigen sfeer kunnen anderen wat moei-
36 37

liiker aanvoelen dan wijzelf. Daarom hebben we een eigen

bureau Bouw en Inrichting voor ons winkelapparaat.
En ook de administratie. Deze afdeling zal U in de eerste
plaats belangrijk voorkomen omdat Uw loon er wordt be-
rekend en uitbetaald . Maar dat is toch maar een klein on-
derdeel van de totale administratieve activiteit die moet
worden ontwikkeld om alles wat in ons bedrijf gebeurt,
op papier te begeleiden. Want we zijn een onderneming
met vele fabrieken en 500 winkels, met 7.000 medewer-
kers en medewerksters, en dan kun je belangrijke ge-
gevens over kostprijzen, produktie, verkoop, vervoer en
wat al niet meer, bepaald niet "even onthouden" zeals de
eigenaar van een 6enmanszaak zich nog, wei veroorloven
kan. Het totaalresultaat van ons gezamenlijk werken kan
van dag tot dag en over een geheel jaar genomen slechts
tot uitdrukking komen in cijfers, stat istieken, tabellen, en
dergelijke . Want U noch wij kunnen na vedoop van tijd
uit het hoofd zeggen hoeveel pakjes thee van de machine
zijn gekomen en hoeveel er daarvan per winkel zijn ver-
kocht.
De complete machinefabriek - om van de administratie
naar de techniek over te stappen - die we in ons .
fabriekscomplex Parallelweg vinden, is ook al zo'n be-
langrijke tussenschakel. Bij een rondgang door al onze
fabrieken zoudt U aanvankelijk zeker verbaasd staan ove r
het grote aantal machines e n installaties, vernuftig maar
ook kwetsbaar en bovendien v ra g end o m geregeld onder-
38 39

houd en op zijn tijd om revisie. Welnu, de machinefabriek

is ervoor am dat machinepark in goede staat te houden,
om te ,zorgen dat U een goed "werktuig" in handen krijgt
om een goed produkt te maken. Om te zorgen dat er een
nieuwe en betere machine komt als dat nodig mocht zijn.
Naast die machinefabriek een garagebedrijf. We zeiden
het U reeds in het voorgaa nde: dag en nacht draa ien tien-
tallen De Gruyter-chauffeurs met 10- en 16-tons opleg·
gers de weg op om wat U en Uw collega's gemaakt heb-
b,en naar de wi nkels te brengen opdat het daar verkocht
kan worden. Die opleggers moeten iedere dag weer in
goede staat verkeren om niet halverwege te stranden met
een kostbare lading. Want dan raakt het expeditieschema
in de war, alsook de verkaop in de winkels .
En zo zijn er dan nag andere afdelingen en sectoren in
ons bedrijf - kleiner en minder in het oog springend, maar
aile even belangrijk - die met elkaar en met U ervoor zor-
gen dat die hele keten van grondstof tot klant intact blijft
en geen zwakke plekken gaat vertonen. Want U kent wel-
licht het gezegde: een keten is zo sterk als zijn zwakste
schake !. Niemand in ons bedrijf kan zich feitelijk veroor-
loven die zwakste schakel te zijn , want de keten moet zo
sterk mogelijk zijn .
40 41

Wat wij vragen en wat WI] bieden

/
I
/

Wanneer U eenmaal Uw taak in ans bedriif hebt aanvaard,

wilt U natuurlijk graag weten met wie U te maken krijgt
en bij wie U voor diverse aangelegenheden kunt aan-
UW &DRIJFS,(.€IDER:
kloppen.
Op de linkerbladzijde hebben wij langs lijnen aange-
/
,; geven hoe de gezagsverhoudingen precies in elkaar zitten.
/ " Bavenaan ziet U Uzelf en Uw collega's staan . Uw directe
chef of cheffin is de afdelingsleider of -Ieidster, die in
eerste aanleg Uw vraagbaak voor alles is. Kan hij of :zij
U ergens niet mee helpen, dan wordt U ve rwezen door
hem of haar naar iemand anders.
UW A\.G. ...... JFSrPER .1'61"'"
Aan het hoofd van deproduktieafdeling waar in U werk-
zaam bent, staat de bedrijfsleider. Aile produktie-afdelin-
gen in een fabriekscomplex staan onder leiding van de

J
V'N DIREC.TSUR(FABRISKEN):
algemeen bedrijfsleider. En tenslotte is er de directeur
fabrieken, die namens het gehele produktieapparaat zit-
ting heeft in de Directie Nederland van anze anderneming .
DHRH .HE66E Behalve deze "Iijn" van functionarissen zijn voor U dan
nag van belang : de personeelsfunctiona ris, de bedriifsarts,
U'N BEDR.IJf~AR:rs:
UW PE"R.SOtjEH!.FUNCTIONARlS : het lid van de Ondernemingsraad dat Uw afdeling ver-
UW L.ID O\'lDE"RNEMIN6SRAAD: tegenwoordigt en het lid van de tariefcommissie . De na-
UVV LI D IAR'EFCDMI"1I5.~It:: men van allen vindt U vermeld .
42 43

Loon naar werken

Rechten en plichten. We hebben ze allemaal. Thuis en op

ons werk. Tot Uw plichten in ons bedrijf behoren het zo
goed mogelijk vervullen van Uw taak, het stipt op tijd
beginnen daarmee en het niet voortijdig beeindigen van
Uw werkzaamheden. Wij zullen U voorts wei eens moeten
vragen am overwerk te willen verrichten . Dat kan in het
belang van een goede gang van zaken noodzakelijk zijn.
Wij verwachten dan Uw bereidheid daartoe en stellen
daar een extra beloning tegenover .
Uw loon en eventuele toeslagen worden per wee·k uitbe-
taald, om organisatorische redenen op verschillende dagen
voor meisjes, jongens en mannen. In Uw loonzakje vindt
U een loonstrookje, dat een specificatie van bruto loon,
toeslagen en inhoudingen geeft.
De lonen van aile medewerkers en medewerksters zijn
vastgesteld in een zogenaamde C.A.O., een collectieve ar-
beidsovereenkomst, die door De Gruyter is afgesloten met
de vakorganisaties die U vertegenwoordigen. Voor aile
overige rechten en ook verplichtingen, verwijzen wij U
graag naar het boekje met aile C.A.O.·bepalingen dat als
afzonderlijke bijlage bij deze gids is gevoegd .
Onze werkweek telt 45 uren, verdeeld over vijf dagen van
elk negen uren. In Uw omgeving zult U wellicht afwijken-
de werktijden vaststellen. Het betreft h ier dan gehuwde
da mes, met wie wij andere afsp ra ken hebben gemaa kt met
het oog op omstandigheden in gezin en huishouding .
44 45

Werkt veilig

In onze produktiebedrijven geldt een reeks veiligheids-

voorschriften die we graag in Uw bijzondere aandacht
aanbevelen . Zii zijn getroffen in het belang van allen,
maar ook in het be lang van U persoonl ijk. Kleine oorzaken
ku nnen gro te gevolgen hebben: dat geldt in het verkeer
op de openbare weg, maar ook in het IIverkeer" met Uw
collega/s tijdens het werk . Wij raden U daarom dringend
aan: maak geen grapje's waardoor aandacht en concen -
tratie kunnen worden afgeleid; stoei niet QP de afdel ing
en hoi niet door de gangen; gebruik geen materiaal als
speelgoed, bijvoorbeeld een handvorktruck als autoped.
Deze voorbeelden van onveiligheid kunnen nog met vele
ande re worden aangevuld, maar U begrijpt zeker wat wij
bedoe len. Besef Uw verantwoordelijkheid jegens U zelf
en jegens anderen.
En wanneer er onverhoopt t6ch iets mocht gebeuren, blijf
dan in de eerste plaats kalm en veroorzaak geen paniek
waardoor het van kwaad erger zou kunnen worden. En
waarschuw vervolgens onmiddellijk Uw afdelingschef of
plaatsvervanger. Deze waarschuwt dan op zijn beurt de
medische dienst, de portier en de technische dienst.
46 47

Werkt hygienisch - netheid overal

U geeft er zeker de voorkeur aan om te verblijven in

schone en zindelijke ruimten, zowel waar U werkt als waar
U de werkpauzen doorbrengt.
En het za l U zeker niet verwonderen dat ook wij, levens-
middelenbedrijf zijnde, hygiene en netheid v66r alles stel-
len _ Uw en onze be langen liggen daarom ook op dit ge-
bied gelijk_
Mogen wij U daarom met de meeste nadru k verzoeken
mee te werken aan het schoon en netjes houden van
werkruimten , cantines, douches en toiletten. Wat U thuis
niet zou doen, doe dat. ook bij ons niet. U werkt hier sa-
men met andere mensen, die ook grote waarde hechten
aan een frisse en schone werkomgev ing . Gewone beleefd-
heid en collegialiteit vragen van U eraan mee te werken
dat iedereen zich tijdens zijn werk op het gebied van de
netheid en de hygiene "thuis " kan voelen _
48 49

Gaat verspilling tegen

Aile door ons geproduceerde artikelen hebben een kost-

prijs en een verkoopprijs. De kostprijs wordt bepaald door
een reeks factoren, a.a . kosten van mach ines, van gron d-
stoffen en van verpakking. Daaraan kunt U niet veel doen,
of liever: helemaal niets. Maar er zijn andere kosten die
U wei in de hand hebt: de kosten als gevolg van ver-
spilling . Verspilling door morsen me t grondstoffen, ver-
knoeien van verpakkingsmateriaal, onnodig licht laten
branden, machines laten lopen zonder dat ze produceren,
kranen laten lopen, toiletten laten verstoppen, enzovoorts,
enzovoorts. Het kunnen kapitalen zijn die z6 per jaar ver-
loren gaan. In Uw nadeel, in het nadeel van Uw callega's
en van het bedrijf. Hel p daarom mee deze kosten te be-
strijden .
50 51

Ziek zlJn~ beter worden

Wanneer U onverhoopt ziek mocht worden of een ongeval

mocht krijgen, hebt U recht op uitkering volgens de
Ziekte- resp. de Ongevallenwet. In het bijgevoegde boek-
je met de bepa lingen van de col lectieve arbe idsovereen-
komst vindt U aile bijzonderheden over deze uitkering.
Het komt er op neer dat ons bedrijf na een ha lve wachtdag
voar gehuwde werknemers en kostwinners to t 95 % van
het riettoloon bijbetaalt. Voor ongehuwden geldt een
wachtdag, waarna tot 85<yo van het loon wordt bijbetaa ld.
Bij een arbe idsongeschiktheid van langer dan negen
kalenderdagen wordt de wachtdag alsnog betaald.
Om voor een ui tkering in aanmerk ing te komen, moet
U echter de navolgende voorschriften met betrekking tot
zie k melden en beter melden in acht nemen.

Ziek melden:
Bent U arbeidsongeschikt, dan moet U da t 's morgens ve6r
10 uur melden bij de portier van de fabriek waar U
werkt i
Indien U Uw werkzaamheden v erricht tussen 's middags
12 uur en's nachts 12 uur, dan moet U zich minstens 2 uur
voor de aanvang van Uw we rkzaamheden bij Uw portier
ziek melden i
Laat U zich ziek melden door een collega, dan mag dat
aileen schrifteli!k gebeuren.
Het risico van het niet tijd ig doorgeven van een ziekte-
melding komt voor Uw rekening.
Wanneer U tijdens Uw werk ziek word!, moet U zich, al-
v o rens naar huis te gaan, melden bij de portier van Uw
fabriek.
Behalve met de controlevoorschriften , die U nog zullen
worden meegedeeld, moet U er we i mee op de hoogte zijn,
dat U zander yoorafgaande toestemming door of vanwege
de afdelingskas Uw woonplaats bij z iekte niet mag ver-
Ziek zijn .. . laten .
 ,f
I 52 53
,I
11

:i
lJ
!
"

Beter melden:
U wordt g e acht Uw werk te hervatten zod ra U zich daar-
toe in staat voelt of in opdracht van de controlerend ge-
neesheer. Op de laatste dag van Uw afwezigheid moet U
de portier van Uw fabriek berichten, dat U de volgende
dag weer komt werken. Indien U va n de controlerend ge-
neesheer halve dagen mag gaan werken, dan moet U dat
eveneens tevoren melden bij de portier. Indien U het met
de beslissing van de controlerend geneesheer niet eens
bent,moet U dat onmiddellijk aan de afdelingskas berichten
( tel. Medische Dienst, tel. Den Bosch 24311 toestel 299).
Deze regels gelden oak wanneer U in bedrijfstijd de
Levensschool, een jongerencursus of de Mater Amabil is-
school bezoekt. Wanneer U ziek geweest bent, moet U
Uw herstel eerst aan Uw portier melden alvorens naar
schoo l te gaan en wei een dag tevoren. Indien U op de
schoo l ziek wordt moet daarvan oak direct aan de portier
Beter worden,. bericht worden gegeven.
 54 55

P erso neelsfunctionarissen

I
i
f

Bij Uw eerste c~ntact met ons bedrijf hebt U kennis ge-

maakt met een van onze personeelsfunctionarissen .
Deze medewerkers en medewerksters voor personeelsaan-
gelegenheden hebben tot taak te zorgen voor eenheid in
de uitv6ering van het personeelsbeleid dat door de direc-
tie is vastgesteld. Zij moeten erop toezien dat de bepa-
Iingen van de c.A.O. worden nageleefd .
Tenslotte staan zij U graag terzijde bij het oplossen van
problemen, die verband Iiouden met Uw werk bij ons, bij-
voorbeeld op het gebied van de huisvesting .
Wanneer U op de hulp van deze personeelsfunctionarissen
een beroep wilt doen , licht dan altijd eerst Uw afdelings-
chef in.
 56 57

Medische dienst

I
i
i,

Wij hebben een eigen medische dienst, die onder lei ding
van onze bedrijfsarts staat. Deze dienst verzorgt keurin-
gen, doet aanbevelingen ter voorkoming van beroepsziek-
ten en ongevallen, geeft adviezen op het gebied van de
bedrijfshygiene en van bedrijfskleding en -schoeisel, houdt
toezicht op werkomstandigheden (ploegenarbeid, automa-
tisering, tempo, etc.) en verleent eerste hulp bij ongeluk-
ken en ziekte.
De bedrijfsarts houdt dagelijks spreekuur. Hij neemt ech-
ter nooit de plaats van controlerend geneesheer of huis-
arts in. Een belangrijke taak vande medische dienst is
ook het leiden van de E.H.B .O.-cursussen in ons bedrijf.
58 59

Opleidingen

Aan de verdere vorming en opleiding van jong personeel

geeft De Gruyter veel aandacht.
Daarbij gaat voorop de eigen vakopleiding aan de Be-
drijfsschool voor jongens, officieel erkend in het kader van
het Nijverheidsonderwijs. Er zijn twee basisopleidingen,
namelijk de opleiding tot voedingsvakman en de opleiding
J TS.
":.-.---- tot technisch vakman. Wie deze opleidingen met succes
voigt, ontvangt een diploma van de Lagere Technische
School (L.T.S.).
Daarnaast zijn er opleidingen volgens het leerlingstelsel.
Uw personeelsfunctionaris kan er U aile bijzonderheden
over geven.
Voor de jonge jongens is er de Levensschool, waar een
cursus in algemene ontwikkeling wordt gegeven en waar
aan sport wordt gedaan. Meisjes van 15-16 jaar kunnen
deelnemen aan Jongerencursussen, tijdens welke aan alge-
mene ontwikkeling en lichamelijke opvoeding aandacht
wordt geschonken .
Oudere meisjes kunnen in bedrijfstijd de Mater Amabilis-
school bezoeken, die hen voorbereidt op het latere leven
in gezin en huishouding.
60 61

Ondernemingsraad

Voor een goed contact tussen directie en werknemers be-

staat in ons bedrijf een Ondernemingsraad, gekozen uit
het personeel van produktiebedrijven en kantoren. Deze
Ondernemingsraad heeft tot hoofdtaak naar vermogen bij
te dragen tot een zo goed mogelijk functioneren van de
onderneming en een goede samenwerking in de onder-
neming te bevorderen. Om deze taak te vervu lien wo rden
in de vergaderingen van de Ondernemingsraad wensen
en verlangens van het personeel geformuleerd ter be-
spreking met de directie en worden anderzijds maatrege-
len en wensen van de directie ter kennis van het personeel
gebracht.
Het lid van de Ondernemingsraad dat Uw produktieaf-
deling vertegenwoordigt, vindt U elders in dit boekje ge-
noemd.
62 63

Vakantie en vakantietoeslag

Na een jaar van werken moet U er eens helemaal uit om

nieuwe krachten en energie op te doen yoor het volgen-
de jaar.
Uw vakantierechten alsook het recht op vakantietoeslag
ziin geregeld in de collectieve arbeidsovereenkomst, die
als losse bijlage bij dit boekje is gevoegd.
 64 65

P ensioenl'egeling

De Gruyter heeft een eigen pensioenregeling die in ver-

gel ijking tot andere pensioenregelingen bijzonder gunsti 9
is. Statuten en Reglement van deze Stichting Pensioenfonds
De Gruyter worden aan U uitgereikt ~annl'3er U als lid tot
het fonds toetreedt. ledere mannelijke werknemer die de
leeftijd van 22 jaar heeft bereikt en een vol kalenderjaar
bij ons heeft gewerkt, wordt als deelnemer in het Pen-
sioenfonds opgenomen mits hij medisch is goedgekeurd.
Uiteraard betaalt hij een premie, die 5% bedraagt van de
pensioengrondslag, die van jaar tot jaar wordt vastgesteld.
Daarnaast betaalt de onderneming een aandeel, dat aa n·
',; zienlijk grater is dan deze premie.
Be halve een oudendagspensioen dat te zijner tijd naast
de ui tke ring ingevolge de Aigemene Ouderdomswet
~ !II ~.
- - - ..- -_." ~=
CAO.W.) wo rdt genoten, kent De Gruyter' s Pensioenfonds
een Weduwen- en Wezenpensioen.
66 67

Spaarregelingen

Wie wat bewaart, heeft wat, zegt een goed-vaderlands

spreekwoord.
Nog beter is te bewaren en als beloning daarvoor wat
extra ' s te krijgen .
Als U van zo'n kans wilt profiteren, moet U deelnemer
worden aan een van onze spaarregelingen, die tot 50 %
premie bieden .
In 5 jaar tijds kunt U zo Uw bezit aan spaargeld met de
helf t laten vermeerderen.
Aile bijzonderheden over onze spaarregelingen zijn als
bijlage bij dit boekje gevoegd .
68 69

W instdeling

Elders in dit boekje hebben wii U aangespoord om on-

nodige kosten door verspilling te helpen bestrijden. In dit
hoofdstukje zal U blijken dat daarmede een groot eigen-
belang van U is gemoeid, want ons bedrijf kent een
winstdelingsregeling, die a/le medewerkers en medewerk-
sters jaarlijks een extra uitkering uit de winst biedt, boven-
op het loon dus. De grootte van dit winstaandeel wordt
van jaar tot jaar vastgesteld en bedraagt een bepaald per-
centage van het jaarloon, verband houdend met het per-
centage dividend dat aan aandeelhouders van de N.V.
P. De Gruyter en loon wordt uitgekeerd.
Uw winstaandeel zal grater kunnen zijn naarmate wij al-
Ien erin slagen de kosten 20 laag mogeliik te houden.
Wie heeft er nu recht op zo'n aandeel in de winst? Oat
zijn: a /Ie personeelsleden die op 31 december van het
boekjaar, waarop de winst betrekking heeft, minstens een
half jaar in dienst van ons bedrijf waren en op het tijd·
stip van uitkering van het winstaandeel nog steeds bij ons
werkzaam zijn.
Wanneer U ten volle van de winstdelingsregeling wilt pro·
fiteren, verdient het aanbeveling gebruik te maken van de
speciale winstdelingsspaarregeling, want dan worden er
geE~n loonbe·lasting en geen socia,le verzekeringspremie in·
gehouden. U dient het winstaandeel dan te laten storten
op een speciale bankrekening en het minstens vier jaar
daarop te laten staan ,
Zie oak de bijlage over "spaarregelingen".
70 71

Geen 10 maar 20 pro cent korting

AI bent U nag maar net bij De Gruyter werkzaam, een

ding kent U zeker al goed en dat is onze slagzin:
EN betere waar
EN tien procent
ALLEEN De Gruyter
Die tien procent korting, mogelijk door het samengaan van
vele functies in dat ene De Gruyter-bedrijf, is in Nederland
nu al 60 jaar lang populair. Bl ijkens op'inie-onderzoeken
vindt de huisvrouw ook nu nog onze 10% het meest eer-
lijke en duidelijke kortingsysteem .
Voor eigen medewerkers en medewerksters echter is De
Gruyter n6g royaler. Binnen zekere grenzen krijgt U name-
lijk niet 10, doch 20 procent korting op in onze winkels
gekochte De Gruyter merkartikelen . Dat betekent dat U
voor tien gulden kassabons niet een, doch twee gulden
krijgt uitbetaald. Daartoe moet U bij elke tien gulden
kassabons een speciale personeelcoupon inleveren .
Deze personeelcoupons worden U per kwartaal uitgereikt.
leder personeelslid krijgt per jaar 75 van dergelijke cou -
pons en, wanneer hij gehuwd is, nog eens 20 voo r el k
kind waarvoor hij kinderbijslag ontvangt .
72 73

Bedrijfsnieuws per post

o De woorden EN EN uit onze slagzin vindt U terug in de

naam van ons personeelsblad, dat U op donderdag om
de veertien dagen wordt thuisgestuurd. Deze naam kan
66k worden verklaard uit het feit dat zowel het personeel
van onze produktiebedrijven en kantoren in Den Bosch als
het personeel van al onze winkels in het gehele land dit
blad ontvangen. Over en weer kan men zo kennis nemen
van el kaa rs aandeel in de tota Ie prestatie die in on s be-
drijf door zi jn 7.000 medewerkers en medewerksters wordt
geleverd. Ais U , een bijdrage of tip voor de inhoud van
EN EN heeft, hoort de redactie (Bedrijfskantoor, Vee-
marktkade, telefoon 529) dat graag van U.
74 75

Huisvrouwen op bezoek

De Nederlandse huisvrouw heeft niet aileen belangstelling

voor De G ruyter's winke ls en de daa rin verkochte artike-
len, maar oak voor de fabrieken waar die artikelen wor-
den gemaakt. Daarom ontvangen wij iedere werkdag, het
gehele jaa r door, zo'n 80 gasten in ons bedrijf voor een
rondleiding door de produktieafdelingen. Wij laten deze
gasten graag zien dat het er bij ons allemaal zeer doel-
matig en hygienisch toegaat lOals dat in een levensmidde-
lenbedrijf behoor!. Tot de goede indruk die deze huis-
vrouwen van De Gruyter's produktiebedrijven mee naar
huis nemen, kunt U bijdragen door te zorgen voar orde en
netheid op Uw afdeling en in Uw groep, door schone han-
den en verlOrgde haren.
Behandel deze gasten van het bedrijf zoals U thu is Uw
eigen gasten behandelt: lach niet om ze, kijk of wijs ze
niet nat kortom: blijf gewoon aan Uw werk en geef ai-
leen antwoord wanneer U iets wordt gevraagd.
Er zijn oak geregeld excursies van eigen persaneel en te
zijner tijd krijgt oak U daarvoor een uitnodiging.
76 77

Ideeenbus

lemand d ie van .zijn werk houdt, zal trachten dat werk zo

goed mogelij k te doen . Dan kan het gebeuren dat hij na
verloop van tijd bepaalde veranderingen of verbeteringen
bedenkt, die produktieverlies, storingen aan machines, etc.
kunnen voorkomen of beperken. Hij denkt er nog eens
grond ig over na, praat met zijn afdelingschef of bedrijfs-
leider en dan blijkt, dat inderdaad een goed idee is ge-
boren.
De ideeenbus is er dan voar om het verbeteri"ngsvoorstel
rechtstreeks en zonder omwegen door te geleiden naar
degenen, d ie tot beoordelen en eventueel uitvoeren van
het idee bevoegd zijn . Wat U in zo'n geval te do en hebt,
is de portier om een Ideeenbusformulier te vragen, Uw
voorstel beknopt doch duidelijk op schrift te stellen en het
in een van de overal opgehangen Ideeenbussen te depo-
c=J neren.
I
De Ideeenbuscommissie laat U dan spoedig horen of Uw
voorstel bruikbaar is en voor een beloning in aanmerking
komt.
78 79

Dat was het

'I '

Ja, dat was het dan waarmee we U in ons bedrijf WEG-

WIJS wilden maken, Hopelijk zijn er niet veel onbeant-
woorde vragen meer over, In ieder geval bent U thans met
de voornaamste regels "van het huis" bei<;end. Wat zich
niet in voorschriften en regels laat samenvatten, is Uw
inste lling ten opzichte van de taak die U op zich hebt ge-
nomen. U gaat een stuk verantwoordelijkheid dragen. De
manier waarop U zich die verantwoordelijkheid waardig
gaat tonen, kunt U aileen zelf bepalen . Gaat U Uw werk
met plezier daen of aileen maar omdat het nu eenmaal
. maet? Zegt U: eindelijk! als de werktijd voorbij is of kijkt
U dan met voldoening op een welbestede dag terug?
De keus is geheel aan U, maar wij hopen van harte dat U
de goede keus zult doen . In ons belang, maar meer nag
in Uw eigen belang.
Veel su kses, op aile gebied!
80

Inhoud

Van harte welkom 3

Wat is De Gruyter 5
De Gruyter's verleden 11
De winkels 17
Dit praduceren wii 19
Maar er is nag meer 25
Meer tussenschakels 33
Wat wii vragen en wat wii bieden 41
Loon naar werken 43
Werkt veilig 45
Werkt hygienisch, netheid averal 47
Gaat verspilling tegen 49
Ziek zijn, beter worden 51
Personeelsfu nctionari ssen 55
Medische dienst 57
Opleidingen 59
Ondernemingsraad 61
Va kantie en va kantietaeslag 63
Pens io enrege lin 9 65
Spaarregelingen 67
Wi nstdeling 69
Geen 10, maar 20 % korting 71
Bedriifsnieuws per post 73
Huisvrouwen op bezoek 75
Ideeenbus 77
Dat was het 79