Universiteti I Prishtins

Fakulteti Ekononomik
LNDA: ANALIZA STATISTIKORE FINANCIARE
Punim Seminarik:
Regresioni linear i thjesht


Punuar nga: Profesori i lnds:
Prof. Rahmije Mustafa Topxhiu
16.01.2014

Kuptimi i analizs s regresionit
Procesi I analizs s lidhjeve mes dy variablave apo dukurive paraqet
tem me rendsi ne analizn statistikore. Procesi i zbuimit t ktyre
lidhjeve determinuese, nga aspekti i shkencs s statistiks,
shpjegohet prms asociacionit. Ndrsa, shprehja sasiore e forms dhe
e shkalls s lidhjeve n mes t dukurive paraqitet prmes regresionit
dhe koleracionit. Ktu analizojm dy ngjarje njra prej t cilave ka ndikim
direkt n tjern. Me shprehjen analiz e regresionit nnkuptojm
zbulimin e lidhjes funksionale n mes t dy madhsive: njrs
ndryshore t varur dhe tjetrs t pavarur. Analiza e regresionit prdoret
pr t :
Parashikuar vlern e variabls s varur t bazuar n vlern e
s paku nj variable t pavarur.
- Shpjegon efektet e ndryshimit t variabls s pavarur n
variabln e varur.
Variabla e varur (Y) : variabla q dshirojm ta vlersojm ose
ta shpjegojm.
Variabla e pavarur (X): variabla e prdorur pr t shpjeguar
variabln e varur. Kjo lidhje shprehet prmes modeleve
matematikore, zakonisht n form t ekuacioneve, t cilat
lidhin variablat e varura me ato t pavarura, gjithnj duke I
respektuar krkesat dhe kufizimet e caktuara. Lidhja e till
funksionale n mes t ngjarjeve quhet funksion I regresionit, i
cili, n trsi, varet edhe nga bashksia e shum faktorve
ttjer.
Gjithashtu, rndsi t veant, n analizn e lidhjeve t dy
dukurive t ndryshme, ka anlaiza perms korrelacionit. Deri sa
analiza e e regresionit pershkruan lidhjen mes variablave,
analita e korrelacionit prshkruan fortsin e lidhjeve (shkalln
e lidhjes). Analiza e regresionit, n veprimet e veta krkimore,
prfshin tri fusha t hulumtimit t ndrlidhjeve n mes t
dukurive : kovariacionin, regresionit dhe korelacionit

Duke u mbshtetur n esencn dhe kuptimin e regresionit, nga
kndvshtrimi statistikor I fenomeneve, mund t konstatohet
se regresioni paraqet raportin sasior mesatar n mes dy apo m
tepr dukurive masive, prkatsisht paraqet funksion
matematikor, i cili shpreh raportin mesatar t dy e m tepr
dukurive t vrojtuara.

1) Biznesi deshiron t analizoj ndikimin e numrit t njsive t
prodhimit n kostot totale te prodhimtaris. M posht jan
paraqitur t dhnat e disa kombinimeve t kosotove totale te
njsive t prodhimit n periudhat e kaluara t biznesit.


Kosto totale Njsit e prodhuara
120,000.00 221
123,500.00 232
140,300.00 305
153,000.00 372
162,000.00 400
174,000.00 452
186,000.00 490
201,400.00 520
236,000.00 562
260,000.00 600

Skater Diagrami














0.00
50,000.00
100,000.00
150,000.00
200,000.00
250,000.00
300,000.00
0 100 200 300 400 500 600 700
Kosto totale
Kosto totale


SUMMARY OUTPUT


Regression Statistics
Multiple R 0.961860915
R Square 0.925176419
Adjusted R
Square 0.915823471
Standard Error 13433.8896

Observations 10


ANOVA

df SS MS F
Significance
F
Regression 1 17851700882 17851700882 98.91816507 8.83981E-06
Residual 8 1443755118 180469389.7

Total 9 19295456000



Coefficients
Standard
Error t Stat P-value Lower 95% Upper 95%
Intercept 36495.88151 14619.131 2.496446712 0.037147149 2784.105005 70207.658
X Variable 1 334.9160291 33.67424812 9.945761161 8.83981E-06 257.2630738 412.568984


Yi = bo + b1Xi

Kosto totale=36,495.88+334.91xNjsit e prodhuara






Diagrami shprndars dhe vija e regresionit




Prerja = 36,495.88
Pjerrsia = 334.91

Interpretimi i prerjes, koeficientit b0


b0 sht vlera mesatare e vlersuar e Y kur X sht zero (Nse X=0
sht n vargun e vlerave t vrojtuara t X) . N rastin ton nse ne nuk
prodhojm asnj njsi ne do te kemi shpenzime totale (n kt rast fikse)
prej 36,495.88.




Interpretimi i pjerrsis, koeficientit b1

b1 mat ndryshimin e vlersuar n mesatare t Y si rezultat i ndryshimit
t nj njsie t X
Ktu b1= 334.91 na tregon se n mesatare pr cdo njsi shtes t
prodhuar kostot totale do t rritn pr 334.91 euro.


Parashikimi prmes analizs s regresionit

Nse marrim pr parashikim se do t prodhojm 573 njsi , ather kostot
total do t jen:

Kosto totale=36,495.88+334.91xNjsit e prodhuara
Kosto totale= 36,495.88+334.91x573
Kosto totale=228,399.31

Pra me analizen e regresionit ne vlersojm se nese ne prodhojm 573
njsi ne do t kemi kosto totale prej 228,399.31.


Masat e variacionit


SST = SSR + SSE

Shuma totale e
katrorve
Shuma e katrorve t regresionit Shuma e katrorve t gabimit



SST - Shuma totale e katroreve
- Mas e variacioneve te vleres se Yi rreth vleres mesatare te tyre
SSR Shuma e katroreve te regresionit
- Variacionet e spjegueshme te lidhura me raportet ne mes te X dhe Y
SSE Shuma e katroreve te gabimit
-Variacionet q rrjedhin nga ndikimi I faktorve tjer (faktorve t pashpjegueshem)




Koeficienti i determinacionit, r
Koeficienti i determinacionit eshte pjesa e variacioneve totale ne
variablen e varur e cila spjegohet me variacionet ne variablen e pavarur
Koeficienti i determinacionit gjithashtu quhet r ne katror dhe shenohet si
r

Gabimi standard i vleresimit (Devijimi standard i
vleresimit)
Devijimi standard I variacioneve te vrojtimeve rreth vijes se regresionit
vleresohet permes formules vijuese:



Rezultati ne Excel shihet se eshte: 13,433.8896

Konkluzioni rreth koeficientit te pjerresise se
popullimit
Gabimi standard i koeficientit te pjerresise (b1) vleresohet me formulen
vijuese


Nga Exel kjo vler sht 33.67424812


Konkluzioni rreth pjerresise : Testi t
Testi t per pjerresine e populacionit
A ka lidhje lineare ne mes te X dhe Y ne populacion me nivel te
signifikances = 0,05 ?

Hipoteza zero dhe alternative

H0 1 = 0 (Nuk ka lidhje lineare)
H1 1ndryshme nga 0 (Lidhja lineare egziston)

Testi statistikor

Shkallt e liris=n-2

Ku :
b1 koeficienti i pjerresise se regresionit
1 - perresia e supozuar
Sb1 gabimi standard I pjerresise

Ekuacioni i regresionit te thjeshte linear:

Kosto totale=36,495.88+334.91xNjsit e prodhuara

Ktu pjerrsia sht b1=334.91

A ka ndikim produkti i shitur ne cmimin e shitjes ?







Vendimi : Refuzo H0
Konkluzion : Ka mjaft te dhena se numri I njsive t prodhuara
ka ndikim n koston totale

Intervali i besimit per vleresimin e koeficientit te
pjerresise
Intervali i besimit per vleresimin e pjerresise:



Lower 95% Upper 95%

257.2630738 412.568984

Me nivel te besueshmerise 95%, intervali i besueshmerise per
pjerresine eshte: (257.2630738, 412.568984)

Testi t per Koeficientin e Korrelacionit
Hipotezat
H0: p = 0 (Nuk ka korrelacion ne mes te X dhe Y)
H1: p e ndryshme nga 0 (Ka korrelacion ne mes te X dhe Y)

Testi Statistikor me n-2 shkalle te lirise


P korrelacioni ne populacion
A ka evidence per raporte lineare ne mes te njsive t prodhuara dhe
kostos totale ne nivel te signifikances 0.05 ?

Shk.l=n-2=10-2=8





Vendimi: Refuzo H0
Konkluzion: Ka evidence se ekziston lidhje lineare ne nivelin 5% te
signifikances