HIGH SCHOOL DEPARTMENT Km. 3, Brgy. Luna Surigao City, Philippines
NikkaeC. Angob FILIPINO 4 (02/29/14) IV Pere Louis Chauvet Gng. Senados Tayutay Ang tayutay ay salita o isang pahayag na ginamiy upang bigyang- diin ang isang kaisipan o damdamin. Sinasadya ng pagpapahayag na gumamit ng talinghaga o di karaniwang salita o paraan ng pagpapahayag upang bigyang diin ang kaniyang saloobin.
1. Simili o Pagtutulad - di tiyak na paghahambing ng dalawang magkaibang bagay. Ginagamitan ito ng mga salitang: tulad ng, paris ng, kawangis ng, tila, sing-, sim-, magkasing-, magkasim-, at iba pa. Ito ay tinatawag na Simile sa Ingles. Halimbawa: 1. Tila yelo sa lamig ang kamay na nenenerbyos na mang-aawit. 2. Si Menandro'y lobong nagugutom ang kahalintulad. 3. Ang kanyang kagandahan ay mistulang bituing nagninigning. 4. Ang mga tumakas ay ikinulong na parang mga sardines sa piitan. 5. Si maria na animo'y bagong pitas na rosas ay hindi napa-ibig ng mayamang dayuhan. 6. Gaya ng maamong tupa si Jun kapag nakagalitan.
2. Metapora o Pagwawangis - tiyak na paghahambing ngunit hindi na ginagamitan ng pangatnig.Nagpapahayag ito ng paghahambing na nakalapat sa mga pangalan, gawain, tawag o katangian ng bagay na inihahambing. Ito ay tinatawag na METAPHOR sa Ingles. Halimbawa: 1. Siya'y langit na di kayang abutin nino man. 2. Ang kanyang mga kamay ay yelong dumampi sa aking pisngi. 3. Matigas na bakal ang kamao ng boksingero. 4. Ikaw na bulaklak niring dilidili. 5. Ahas siya sa grupong iyan. 3. Personipikasyon o Pagsasatao - Ginagamit ito upang bigyang-buhay, pagtaglayin ng mga katangiang pantao - talino, gawi, kilos ang mga bagay na walang buhay sa pamamagitan ng mga pananalitang nagsasaad ng kilos tulad ng pandiwa, pandiwari, at pangngalang-diwa. 'PERSONIFICATION' sa Ingles. Halimbawa: 1. Hinalikan ako ng malamig na hangin. 2. Ang mga bituin sa langit ay kumikindat sa atin. 3. Nahiya ang buwan at nagkanlong sa ulap. 4. Sumasayaw ang mga dahon sa pag-ihip ng hangin. 5. Nagtago ang buwan sa likod ng ulap.
4. Apostrope o Pagtawag - isang panawagan o pakiusap sa isang bagay na tila ito ay isang tao. Halimbawa: 1. O tukso! Layuan mo ako! 2. Kamatayan nasaan ka na? wakasan mo na ang aking kapighatian. 3. Araw, sumikat ka na at tuyuin ang luhang dala ng kapighatian. 4. Ulan, ulan kami'y lubayan na. 5. Oh, birheng kaibig-ibig ina naming nasa langit, Liwanagin yaring isip, nang sa layon di malihis.
5. Pagmamalabis o Hayperbole - Ito ay lagpalagpasang pagpapasidhi ng kalabisan o kakulangan ng isang tao, bagay, pangyayari, kaisipan, damdamin at iba pang katangian, kalagayan o katayuan. Halimbawa: 1. Namuti ang kaniyang buhok kakahintay sayo. 2. Abot langit ng pagmamahal niya sa aking kaibigan. ST. PAUL UNIVERSITY SURIGAO HIGH SCHOOL DEPARTMENT Km. 3, Brgy. Luna Surigao City, Philippines
NikkaeC. Angob FILIPINO 4 (02/29/14) IV Pere Louis Chauvet Gng. Senados 3. Bumabaha ng dugo sa lansangan. 4. Umuulan ng dolyar kina Pilar nang dumating si Seman.
6. Panghihimig o Onomatopeya - ito ang paggamit ng mga salitang kung ano ang tunog ay siyang kahulugan. ONOMATOPOEIA sa Ingles Halimbawa: 1. Ang lagaslas nitong batis, alatiit nitong kawayan, halumigmig nitong hangin, ay bulong ng kalikasan. 2. Himutok na umaalingawngaw sa buong gubat. 3. Humalinghing siya sa sakit ng hagupit na tinanggap.
7. Pagpapalit-saklaw o Senekdoke - isang bagay, konsepto kaisipan, isang bahagi ng kabuuan ang binabanggit. Halimbawa: 1. Isinambulat ang order sa dibdib ng taksil. 2. Isang Rizal ang nagbuwis ng buhay alang- alang sa Inang Bayan. 3. Walang bibig ang umasa kay Romeo. 4. Hingin mo ang kaniyang kamay.
8. Paglilipat-wika o Transferred Epithet- tulad ng pagbibigay-katauhan na pinasasabagay ang mga katangiang pantao, na ginagamit ang pang-uri. Halimbawa: 1. Patay tayo dun.
9. Paghahalintulad (Analohiya) - isang uring tambalan ng pagtutulad. Ipinahahayag ng paghahalintulad ang pagkamagkatulad ng isang kaugnayan sa ibang kaugnayan. Hal. Ang tingin ng bubuyog sa bulaklak ay katulad ng damdamin ng binata sa dalaga.
10. Pagpapalit-tawag (Metonymy) - isang pansamantalang pagpapalit ng mga pangalan ng mga bagay na magkakaugnay.
11. Tanong Retorikal - hindi ito naghihintay ng kasagutan at hindi rin nagpapahayag ng pag-aalinlangan. Hal. May magulang bang nagtakwil sa kanyang anak? 12. Pag-uyam - mga pananalitang nangungutya sa tao o bagay sa pamamagitan ng mga salitang kapag kukunin sa tiyakan ay tila kapuri-puring mga pananalita ngunit sa tunay na kahulugan ay may bahid na pang- uyam. Hal. Ubod siya ng gara kung lumalabas! Napakagulo naman ng bahay.
13. Talinghaga (Allegory) - isa itong salaysay ng mga kinathang pangyayari na ang hangarin ay magbigay-kahulugan sa nga mahahalagang katunayan. Ang talinghaga ay "salaysay" at kauri nito ang tinatawag na parabula (na ang karamihan ay galling kay Kristo). Isa ittong kinathang salaysay na may mga pangyayaring maaaring nangyari sa katutubong buhay ng tao, ngunit kinatha upang maglarawan ng isang aral hinggil sa kalinisan ng pamumuhay at mabuting pakikipagkapwa. Hal. "Ang Mabuting Samaritano" "Ang Alibughang Anak" Simbolismo Ano ang sagisag o simbolo? Ang simbolo ay isang ordinayong bagay, pangyayari, tao o hayop na may nakakabit na natatanging kahulugan. Saan nagmula ang mga simbolo? a. Mga karaniwang simbolo ay mga namana o ipinamana sa atin mula pa sa ibat ibang salin-lahi. Kilalang-kilala o madaling tandaan ang mga simbolong ito at kadalasang natatagpuan sa sining o ST. PAUL UNIVERSITY SURIGAO HIGH SCHOOL DEPARTMENT Km. 3, Brgy. Luna Surigao City, Philippines
NikkaeC. Angob FILIPINO 4 (02/29/14) IV Pere Louis Chauvet Gng. Senados literatura. Halimbawa: pusang itim (malas), kalapati (kapayapaan), puso (pag-ibig), atb. b. Mga Simbolong Nilikha ang mga ito ay nilikhang tauhan, bagay o pangyayari ng mga manunulat upang maipahayag ang kanilang ideya. Kapag naging kilala na ang mga ito ay nagiging karaniwang simbolo na rin. Halimbawa Maria Clara (mahinhing Pilipina), Sisa (baliw)
Saan natin nakuha ang mga simbolo?
Mga Simbolo sa Panitikan - gumagamit ng simbolo ang manunulat upang magpahayag ng kahulugang hindi kayang ipahayag ng literal na pagpapakahulugan, makuhang ganap ang emosyon at imahinasyon ng mga mambabasa, at mapayaman at madaling matandaan ang kanilang kwento Idyoma Ang isang sawikain o idyoma ay isang pagpapahayag na ang kahulugan ay hindi komposisyunal sa ibang salita, hindi binubuo ng tumpak na kahulugan ang mga kanya-kanyang salita na nabuo. Ito ay di-tuwirang pagbibigay kahulugan at pagpapakita ng kaisipan at kaugalian ng isang lugar. Halimbawa: 1. ilaw ng tahanan -wala kang kwenta 2. alog na ang baba - nakalalaw na ang baba 3. bahag ang buntot - walng buntot 4. ikurus sa kamay (o ibang bahagi ng katawan) - ipako sa krus 5. bukas ang palad - tanga 6. kapilas ng buhay - kabet 7. nagbibilang ng poste - mayaman 8. basag ang pula - may regla 9. ibaon sa hukay - nilibing ng buhay 10. taingang kawali - tengang hugis kawali 11. naninipit 12. pantay na ang mga paa - sampu na ang kamay 13. mapurol ang utak - mahina sa larangan ng pag-iisip o mabagal mag-isip 14. maitim ang budhi - tuso 15. balat-sibuyas - mabilis masaktan 16. pusong bakal - di marunong magpatawad 17. putok sa buho - ampon 18. may bulsa sa balat - kuripot 19. balat-kalabaw - matigas ang amoy ng paa 20. kusang-palo - sariling sipag
ST. PAUL UNIVERSITY SURIGAO HIGH SCHOOL DEPARTMENT Km. 3, Brgy. Luna Surigao City, Philippines
NikkaeC. Angob FILIPINO 4 (02/29/14) IV Pere Louis Chauvet Gng. Senados