Inkomsten en uitgaven van

mensen die wonen in een

AWBZ-instelling




2



































Utrecht, februari 2009

Inkomsten en uitgaven van
mensen die wonen in een
AWBZ-instelling




3


Inhoud
INHOUD .................................................................................................. 3
1. INLEIDING ........................................................................................... 4
BELANGRIJKSTE BEVINDINGEN .................................................................. 4
2. SYSTEMATIEK ..................................................................................... 6
3. INKOMSTEN ......................................................................................... 8
4. INDELING VAN DE UITGAVEN .................................................................. 9
5. UITKOMSTEN BASISPAKKET ................................................................. 15
6. UITKOMSTEN BASIS- EN RESTPAKKETTEN.............................................. 17
BIJLAGE 1: INKOMSTEN- EN UITGAVEN PER MAAND VAN BEIDE PERSONEN EN
VERGELIJKING MET ZELFSTANDIG WONEND HUISHOUDEN MET MINIMUMINKOMEN
........................................................................................................... 19
BIJLAGE 2: BEREKENING BESTEEDBAAR INKOMEN VOOR BEIDE PERSONEN . 21
BIJLAGE 3: BEREKENING EIGEN BIJDRAGE .............................................. 22
BIJLAGE 4: INKOMSTEN EN UITGAVEN VAN EEN INTRAMURAAL WONENDE MET
EEN BIJSTANDSUITKERING ...................................................................... 24


4
1. Inleiding

De CG-Raad en Platform VG willen graag inzicht hebben in het budget van intramuraal
verblijvende personen. Intramuraal verblijvende personen hebben vaak te maken met
een beperkt inkomen. Aangezien deze personen geen zelfstandige huishouding voeren,
missen ze een aantal uitgavenposten waar zelfstandige huishoudens wel voor betalen.
Aan de andere kant betalen intramuraal verblijvende personen een eigen bijdrage voor
de AWBZ. Bovendien worden zij door hun handicap geconfronteerd met hogere
uitgaven vanwege de hulp die zij nodig hebben. Voorbeelden hiervan zijn waskosten,
kosten voor administratie en begeleiding bij vrijetijdsactiviteiten en vakanties.

Daarnaast hebben ze soms andere kosten dan zelfstandige huishoudens. Zo betalen
intramuraal verblijvende personen voor het doen van een was, terwijl deze kosten bij
zelfstandige personen verdeeld worden over posten als huishoudelijke uitgaven (voor
het wasmiddel), inventaris (voor de wasmachine) en de energie- en waterrekening.

Zoals voor elk huishouden, zelfstandig of intramuraal, is het van belang om inzicht te
hebben in het budget. Pas dan kunnen verstandige beslissingen over geldbesteding
genomen worden. Om budgetvoorlichting voor deze personen of hun begeleiders te
kunnen geven, is het voor het Nibud van belang deze informatie te hebben.

De hoofdvraag van dit onderzoek is:
Voor welke uitgavenposten zien deze personen zich gesteld en kunnen zij deze
uitgaven doen van hun inkomen?

Belangrijkste bevindingen
1. Zowel de wajonger als de persoon met WSW-inkomen die in een kleinschalige
AWBZ-woonvorm woont, hebben een groter bedrag beschikbaar voor het restpakket
dan de zelfstandig wonende alleenstaande in de bijstand (respectievelijk 164 euro, 444
euro en 102 euro). Voor mensen die zak- en kleedgeld hebben blijft een beduidend
lager bedrag beschikbaar voor het restpakket, namelijk 26 euro.

2. Het inkomen dat uiteindelijk beschikbaar is voor een restpakket wordt in grote mate
bepaald door de hoogte van kosten die instellingen aan de bewoners vragen. In dit
onderzoek is zoveel mogelijk uitgegaan van mediane bedragen. Bedacht moet worden
dat sommige instellingen hogere en sommige instellingen lagere kosten in rekening
brengen.
5


3. Wanneer gekeken wordt naar de kosten van de restpakketten dan valt op dat de
restpakketten voor mensen met een beperking hoger zijn dan het restpakket van een
alleenstaande zonder beperking. De restpakketten bevatten een aantal uitgaven die
sociale participatie mogelijk maken. Aangezien voor deze activiteiten vaak begeleiding
nodig is, zijn de kosten van deze restpakketten hoger.

4. Na invulling van het restpakket ontstaat voor de wajonger in een instelling een
tekort. Voor de intramuraal wonende zijn de restpakketten A en B niet haalbaar, terwijl
voor de zelfstandig wonende met bijstand het meest uitgebreide pakket niet haalbaar is.
Voor de semimurale persoon met WSW inkomen zijn de restpakketten wel haalbaar.
Net als bij zelfstandig wonende personen met een inkomen boven het minimum zullen
deze mensen ook meer wensen hebben dan het basispakket en het restpakket. Voor de
persoon met zak- en kleedgeld is geen van de restpakketten haalbaar.



6
2. Systematiek

Elk individueel huishouden heeft zijn eigen wensen en daarmee zijn eigen, individuele
uitgavenpatroon. Wanneer echter bepaalde keuzen gemaakt zijn, is het mogelijk een
indeling van de uitgaven te maken naar noodzaak.

Het Nibud maakt onderscheid in de noodzaak van uitgaven die huishoudens kunnen
hebben tussen drie soorten uitgaven: uitgaven aan het basispakket, persoonlijk
onvermijdbare uitgaven en vrije bestedingen.

Het basispakket omvat alle uitgaven die voor iedereen als noodzakelijk kunnen worden
beschouwd. In het basispakket zijn kosten opgenomen die een huishouden moet maken
voor wonen, kleden, voeden, gezondheid, zekerheid (verzekeringen) en informatie
(telefoon, internet en tv). Voor iedere kostenpost is een minimumprijs genomen.

Naast de noodzakelijke uitgaven van het basispakket zijn er in individuele gevallen
moeilijk of niet-vermijdbare uitgaven. Dit zijn uitgaven die voor een bepaald huishouden
onontkoombaar zijn. Voorbeelden hiervan zijn de afbetaling van een lening, hoge
energiekosten door slechte isolatie of dieetkosten.

Wanneer de uitgaven aan het basispakket en de persoonlijk onvermijdbare uitgaven zijn
gedaan, kan de rest van het inkomen besteed worden aan vrije bestedingen. Om te
laten zien hoe groot de ruimte is voor vrije bestedingen, wordt gebruik gemaakt van
restpakketten. Met deze restpakketten worden mogelijke keuzes van het huishouden
gellustreerd.

Deze systematiek kan ook worden toegepast op intramuraal verblijvende personen,
maar vergt wel enige aanpassingen. Zo zullen intramuraal verblijvende personen niet
met alle uitgavenposten uit het basispakket geconfronteerd worden. Kosten aan huur of
energie hebben zij immers niet. Een tweede verschil is dat zij voor een aantal
uitgavenposten uit het basispakket geen keus hebben, bijvoorbeeld in het geval van
een collectieve inboedelverzekering of een kabelaansluiting.
Ten derde hebben deze personen te maken met persoonlijk onvermijdbare uitgaven. De
eigen bijdrage AWBZ is daarvan de belangrijkste. Maar ook andere ziektekosten spelen
ongetwijfeld een rol. Als gevolg van de beperkingen zal extra hulp nodig zij n. Dat leidt
tot hogere uitgaven dan gebruikelijk, zoals voor waskosten of voor vervoerskosten.


7

Voor twee voorbeeldpersonen laten we zien over welk inkomen zij kunnen beschikken
en wat voor kosten zij hebben aan het basispakket en aan de persoonlijk onvermijdbare
uitgaven. Het gaat hierbij dus niet om echte personen, maar om geconstrueerde
voorbeeldpersonen.
Daarbij gaan we uit van een optimaal functionerend huishouden: alle mogelijke
inkomensondersteuning wordt aangevraagd en er wordt heel goed met geld omgegaan.

De eerste voorbeeldpersoon betreft een alleenstaande met een Wajong-uitkering, die
24-uurszorg verkrijgt en verblijft in een intramurale instelling. We noemen dit in het
vervolg de intramuraal wonende.

De tweede voorbeeldpersoon woont in een gezinsvervangend tehuis, werkt en ontvangt
een WSW-inkomen. Dat betekent dat de gemeenschappelijke ruimte door de instelling
wordt onderhouden, maar de eigen kamer voor rekening van de bewoner komt. De
bewoner betaalt de hoge eigen bijdrage AWBZ. We noemen dit huishouden in het
vervolg de semi-muraal wonende met WSW-inkomen.

Bedacht moet worden dat er grote verschillen zijn tussen bewoners van intramurale
instellingen. Sommige personen hebben veel zorg nodig, terwijl anderen op bepaalde
terreinen zelfredzaam zijn. Deze verschillen uiten zich bijvoorbeeld in de
arbeidsmarktsituatie, maar bijvoorbeeld ook in de huisvestingssituatie. Vele
tussenvormen zijn daar in mogelijk. De gekozen voorbeeldpersonen liggen elk aan een
andere kant van het spectrum. De ene persoon is weinig zelfredzaam, heeft 24-
uurszorg nodig, verricht geen arbeid en heeft een Wajong-uitkering. De tweede persoon
is meer zelfredzaam en verricht 40 uur per week arbeid.
Een kleine groep personen (ca. 4300 huishouden) heeft geen recht op een Wajong-
uitkering en krijgt alleen zak- en kleedgeld. In bijlage 4 staan de inkomsten en uitgaven
van deze groep gespecificeerd.

De berekeningen zijn gemaakt voor de situatie van 2008. In 2009 zal de Wet
Tegemoetkoming Chronisch Zieken en Gehandicapt en ingaan. Dit heeft grote gevolgen
voor de indeling en hoogte van inkomsten en uitgaven voor deze groepen. In plaats van
de belastingaftrek van de eigen bijdrage AWBZ voor buitengewone uitgaven komt er
een korting op die eigen bijdrage en krijgen deze personen een forfaitair bedrag.
Eerdere berekeningen hebben laten zien dat voor deze groepen een lichte
koopkrachtstijging mogelijk is. Wanneer nu niet (volledig) gebruik gemaakt wordt van de
belastingaftrek is een grotere koopkrachtvooruitgang mogelijk.

8
3. Inkomsten

Voor de twee voorbeeldpersonen zijn we van de volgende inkomensbronnen uitgegaan.
De intramuraal wonende heeft een Wajong uitkering, inclusief een toeslag via de
Toeslagenwet. De semi-muraal wonende met WSW-inkomen heeft een WSW-baan.
Hij/zij zit in schaal B1-2 en werkt 40 uur per week. Het bruto salaris bedraagt 1.419
per maand. Volgens de CAO is er ook sprake van een eenmalige uitkering en een
bijdrage in de reiskosten. Deze persoon betaalt pensioenpremie. Deze persoon komt
met de baan boven het minimum uit. In veel gevallen werken mensen niet full -time en
werken zij met behoud van uitkering.

Bij beide personen zien we dat er een grote belastingteruggaaf mogelijk is vanwege de
buitengewone uitgaven. Dit komt natuurlijk doordat de eigen bijdrage voor de AWBZ op
te voeren is als buitengewone uitgave. Daarnaast kan het arbeidsongeschiktheidsforfait
dan wel het chronisch-ziekenforfait worden opgegeven, de premie voor de aanvullende
verzekering en de huisapotheek. Het komt regelmatig voor dat aft rek mogelijk is
vanwege extra kleding en beddengoed. We hebben deze aftrekmogelijkheid opgevoerd
en tegelijkertijd de uitgave aan kleding verhoogd.
Beide personen hebben recht op zorgtoeslag en op de gedeeltelijke teruggaaf van het
eigen risico en kunnen gebruik maken van de jonggehandicaptenkorting.

Wellicht is het ook mogelijk voor deze personen om in aanmerking te komen voor
gemeentelijke inkomensondersteuning. Bijvoorbeeld in de vorm van (categoriale)
bijzondere bijstand. Gezien de grote verschillen t ussen gemeenten is het lastig hier
richtbedragen voor te geven.


9

4. Indeling van de uitgaven

We maken onderscheid tussen het basispakket en restpakketten. In het basispakket
zitten alleen de strikt noodzakelijke artikelen en diensten. Strikt noodzakelij k zijn zaken
waarvan vrijwel iedereen vindt dat ze nodig zijn om te kunnen functioneren in de
huidige maatschappij. Deze groep heeft te maken met een aantal persoonlijk
onvermijdbare uitgaven, die voor de hele groep gelden, zoals de eigen bijdrage. We
nemen deze persoonlijk onvermijdbare uitgaven die voor de hele groep gelden, op in
het basispakket.

Naast deze basispakketten specificeren we restpakketten. Artikelen vinden een plaats
in de restpakketten wanneer ze redelijk vaak voorkomen en als het een duidelijk keuze-
element betreft. Het zijn artikelen en diensten waar discussie over kan zijn of ze
noodzakelijk zijn of niet. Sommige mensen zullen dergelijke artikelen wel noodzakelijk
vinden, anderen niet. Om er voor te zorgen dat de discussie gaat over de uitkomsten en
niet over dit soort grensgevallen, zijn we redelijk streng bij het opstellen van het
basispakket.
In restpakketten worden vaak uitgaven opgenomen die te maken hebben met sociale
participatie. Hoe geparticipeerd wordt, is een vrije keuze van het huishouden. Door
specificatie van de restpakketten geven we een mogelijke invulling van deze sociale
participatie.

Bij de opstelling van de basispakketten zijn we bij de keuze wat noodzakelijk is zo veel
mogelijk uitgegaan van de keuzes die we ook maken bij zelfstandig wonende personen.

Voor de specificatie van de hoogte van het bedrag per uitgavenpost sluiten we zo veel
mogelijk aan bij de bedragen die het Nibud gebruikt bij het samenstellen van de
minimumvoorbeeldbegrotingen. Een aantal uitgavenposten zijn echter specifiek voor
intramuraal en semi-muraal wonenden, zoals bijvoorbeeld kosten van bewassing.
Hiervoor zijn geen actuele representatieve cijfers beschikbaar. Het ministerie van VWS
is op het ogenblik een dergelijk onderzoek aan het houden. Bij onderstaande invulling
maken we gebruik van een steekproef die het platform VG heeft gehouden. Hieruit
bleken grote verschillen in kosten en bijdragen tussen verschillende instellingen. Dit
bleek ook al eerder uit een onderzoek uit 2005 van Research voor Beleid. Bij deze
invulling is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van mediane bedragen. Bedacht moet
blijven worden dat er grote verschillen zijn: sommige personen in instellingen zullen
lagere kosten hebben, andere zullen hogere kosten hebben.

10


Woonlasten
Vaste lasten als huur/hypotheek, energie en heffingen hoeven deze personen niet te
betalen. Wel betalen ze de eigen bijdrage voor de AWBZ.

Telefoon, kabel, internet
Bij communicatie (telefoon, kabel, internet) gaan we er van uit dat beide personen een
kabelaansluiting op de eigen kamer hebben en een prepaid-mobieltje. Dit is analoog
aan de aanname bij een zelfstandig wonend huishouden. Voor zelfstandig wonende
personen is ook een computer plus internet in het basispakket opgenomen. Door de
toegenomen gebruikersvriendelijkheid van computers en het internet, is ook voor deze
personen de behoefte aan een computer en internet aan het stijgen. We gaan er in dit
onderzoek echter nog van uit dat de computer en het internet voor deze personen niet
in het basispakket zijn opgenomen. In een aantal intramurale en semi-murale
instellingen wordt computer en internet aangeboden in de gemeenschappelijke ruimte.
Dan is deze zonder extra kosten te gebruiken.
Een eigen computer op de kamer specificeren we wel als onderdeel van het restpakket.

Verzekeringen
In vergelijking met zelfstandig wonende personen, zijn er slechts op twee terreinen
verschillen. Deze personen hebben een lager bedrag aan inboedelverzekering nodig.
Verder wordt de tandarts voor de intramuraal wonende vergoed. Een aparte
tandartsverzekering is voor deze persoon dan ook niet noodzakelijk. Voor de
aanvullende verzekering gaan we uit van een gemiddelde aanvullende verzekering:
niet degene met het kleinste pakket, maar ook niet degene met het meest uitgebreide
pakket.

Vervoer
We gaan er van uit dat deze personen aangepast vervoer nodig hebben en daarvoor
een WMO-indicatie krijgen. De kosten hiervan vallen uiteen in regionale kosten en
bovenregionale kosten.
Personen die aanspraak kunnen maken op aangepast vervoer moeten vaak een pasje
kopen. We rekenen daar een bedrag van 10 per jaar voor.

Het regionale aangepaste vervoer wordt door de gemeente aangeboden onder namen
als Regiotaxi of Deeltaxi. Verschillende gemeenten hanteren verschillende tarieven.
11

Net als bij de strippenkaart wordt er vaak gewerkt met een zonesysteem en een
instaptarief. In sommige gemeenten zijn de tarieven gelijk aan de strippenkaart, maar
soms zijn ze hoger.
We gaan uit van een tarief van 0,50 per strip. Dat is iets hoger dan het tarief van
regulier openbaar vervoer ( 0,45). Voor de semi-muraal wonende met WSW-inkomen
gaan we uit van eenzelfde aantal zones als bij een zelfstandig wonend huishouden en
het gebruik van een fiets. Voor de intramuraal wonende nemen we geen fiets op in het
basispakket, maar het dubbele aantal zones.
De semi-muraal wonende met WSW-inkomen heeft verder kosten van woon-
werkverkeer. De instelling dient de kosten van vervoer naar dagbesteding op zich te
nemen en bovendien is er de mogelijkheid van een reiskostenvergoeding volgens de
CAO. We nemen geen extra kosten mee in deze opzet.

Het bovenregionale vervoer is opgenomen in het restpakket. We gaan hierbij uit van
Valys-vervoer. Tot een limiet van 750 km per jaar geldt een bedrag van 0,16 per
kilometer. We gaan er van uit dat deze 750 km per jaar gereisd wordt.

Contributies en abonnementen
Net als bij zelfstandige huishoudens zijn geen contributies of abonnementen in het
basispakket opgenomen. In het restpakket gaan we uit van het l idmaatschap van een
hobbyclub. Veel mensen kunnen niet zelfstandig participeren en zijn hierbij afhankelijk
van ondersteunende begeleiding. Voor de intramuraal en semi-muraal wonenden
betekent het lidmaatschap van een dergelijke club ook dat deze begeleiding nodig is.
We gaan uit van drie uur begeleiding per maand. Het gemiddelde tarief hiervoor is
22,50 per uur.

Kleding
De intramuraal en semi-muraal wonenden hebben waarschijnlijk te maken met extra
kledingkosten. Door ongelukjes wordt de kleding vaker vuil en moeten de
kledingstukken vaker gewassen geworden.
We gaan uit van 1,5 keer de kleding voor een zelfstandig wonend huishouden.
Overigens wordt ook een bedrag (300 euro per jaar) voor de extra kosten opgevoerd als
buitengewone uitgave.

Inventaris en onderhoud
Het bedrag voor inventaris en onderhoud ligt voor intramuraal en semi-muraal
wonenden lager dan voor zelfstandig wonende personen. Niet alleen is de eigen
ruimte voor de intramuraal en semi-muraal wonenden kleiner, ook worden sommige

12
onderdelen van het inventarispakket door de instelling verzorgd. Bij de semi-muraal
wonende met WSW-inkomen gaan we er van uit dat de eigen kamer volledig zelf wordt
ingericht. In een intramurale setting dient de instelling een eenvoudige
standaardinrichting te leveren als hierom gevraagd wordt. In de praktijk wordt daar
weinig gebruik van gemaakt. We gaan er van uit dat de intramuraal wonende ook zelf
de inrichting van de kamer verzorgt.

Niet-vergoede ziektekosten
Beide personen betalen een eigen bijdrage voor de AWBZ. We gaan er van uit dat
beide personen ook het eigen risico van de zorgverzekering volmaken. Tevens gaan we
er van uit dat deze personen geen kosten hebben aan de huisapotheek, omdat dit via
de instelling verloopt.

Recreatie
Net als bij zelfstandig wonende personen specificeren we hier geen basispakket voor.
Bij het restpakket nemen we voor zelfstandig wonende personen het vakantiegeld als
richtlijn voor de kosten van recreatie.
Voor de intramuraal en semi-muraal wonenden gaan we uit van een midweek-vakantie.
Dit zal duurder uitvallen dan bij zelfstandig wonende personen door de noodzaak van
extra begeleiding. Door de kosten van de begeleiding te delen en met hulp van
vrijwilligers is het volgens het Platform VG mogelijk een dergelijke midweek voor 1000
euro aan te bieden.

Voeding
Dagelijkse voeding (drie maaltijden plus noodzakelijke tussendoortjes) wordt verstrekt
door de instelling. Wel blijkt uit een steekproef van het Platform VG dat steeds meer
instellingen aparte kosten in rekening brengen voor tussendoortjes of versnaperingen.
Dit gaat bijvoorbeeld in de vorm van een gezamenlijke pot. In dat geval wordt het voor
een individuele bewoner lastig om daar niet aan mee te doen. We nemen een bedrag
van 20 euro per maand op in het basispakket. Dit is het mediane bedrag uit dezelfde
steekproef. Dat biedt ook de mogelijkheid om eens af te wijken van het standaardmenu.

Reiniging
Er wordt van uitgegaan dat de personen zelf hun kamer schoonhouden. Voor de
berekening gaan we er van uit dat ze hier n uur in de maand hulp voor krijgen 10
euro per uur.

13

Een extra kostenpost voor deze personen zijn de kosten van bewassing. Een klein
onderzoek onder een aantal instellingen toont aan dat het mediane bedrag voor
bewassing 35 euro per maand is.
Bij zelfstandig wonende personen zijn deze kosten onderverdeeld in een aantal
onderdelen. Zo zijn er afschrij vingskosten voor de wasmachine, energiekosten voor
water en elektriciteit en huishoudelijke uitgaven voor het wasmiddel. Bovendien zullen
zelfstandig wonende personen wellicht minder wassen (zie kleding).
De totale kosten van een was bedragen voor zelfstandige personen tussen de 0,90 en
1,25, afhankelijk van de temperatuur, uitgaande van afschrijvingskosten gebaseerd op
twee wassen per week.

Persoonlijke verzorging
We gaan er van uit dat de kosten voor deze personen niet afwijken van de kosten voor
zelfstandig wonende personen.

Administratie en bewindvoering
We gaan er van uit dat deze personen iemand nodig hebben om hun administratie te
kunnen voeren. Uit onderzoek van het SCP
1
blijkt dat 87% van deze groep daar
behoefte aan heeft. Bij sommige instellingen is het mogelijk dit in te huren tegen een
bedrag van ca. 10 euro per maand. Meer en meer komen er ook andere personen en
instanties op de markt die naast administratie ook bewindvoering aanbieden, wel tegen
hogere prijzen. Volgens richtlijnen van de kantonrechter kan een niet-professionele
bewindvoerder (bijvoorbeeld een ouder) maximaal 500 euro per jaar aan kosten in
rekening brengen. In het basispakket nemen we dit bedrag (42 euro) op.

Diversen
Dit zijn kosten voor cadeautjes, postzegels, bloemen. We specificeren hier hetzelfde
bedrag als voor zelfstandig wonende personen. In sommige instellingen worden andere,
meer ongespecificeerde bijdragen gevraagd (bijvoorbeeld voor verjaardagen of voor
Sinterklaasvieringen). Deze zijn niet apart opgenomen.

In onderstaande tabel is de samenstelling van het basispakket en de persoonlijk
onvermijdbare uitgaven samengevat:

1
Meedoen en gelukkig zijn, SCP, augustus 2008

14

Tabel 1: Samenstelling basispakket en persoonlijk onvermijdbare uitgaven
Zelfstandig Intramuraal Semi-muraal met WSW-
inkomen
Flat Instellingsterrein GVT, kleinschalig wonen,
wonen in een groep.
Bijstandsinkomen Niet-werkend Werkend
Huur/ hypotheek Minimumnormhuur niet niet
Gas, elektriciteit,
water
90% van gemiddeld
verbruik voor flat
niet niet
Heffingen niet; kwijtschelding niet niet
Telefoon, kabel,
internet
Mobiele telefoon prepaid
kabelaansluiting, internet
Mobiele telefoon prepaid
kabelaansluiting eigen
kamer
Mobiele telefoon prepaid
kabelaansluiting eigen
kamer
Verzekeringen Basis ziektekosten-
verzekering
Gemiddelde aanvullende
ziektekosten-verzekering
Beperkte
tandartsverzekering
Aansprakelijkheids-
verzekering
Inboedelverzekering
Begrafenisverzekering
Basis ziektekosten-
verzekering
Gemiddelde aanvullende
ziektekosten-verzekering
Aansprakelijkheids-
verzekering
Inboedelverzekering
Begrafenisverzekering
Basis ziektekosten-
verzekering
Gemiddelde aanvullende
ziektekosten-verzekering
Beperkte
tandartsverzekering
Aansprakelijkheids-
verzekering
Inboedelverzekering
Begrafenisverzekering
Contributies en
abonnementen
* * *
Vervoer 15 strippenkaart + fiets Naar dagactiviteiten niet
(via instelling)
30 strippen via regionaal
aangepast vervoer
Naar dagactiviteiten niet
(via instelling);
15 strippen via regionaal
aangepast vervoer + fiets
Kleding standaardpakket 1,5 x standaardpakket;
wel belastingteruggaaf
mogelijk
1,5 x standaardpakket
wel belastingteruggaaf
mogelijk
Inventaris en
onderhoud
Pakket voor flat Pakket voor een kamer Pakket voor een kamer
Niet-vergoede
ziektekosten
huisapotheek Eigen bijdrage AWBZ
Eigen risico
Eigen bijdrage AWBZ
Eigen risico
Recreatie * * *
Voeding Standaardbedrag voor
voeding
Extra bedrag voor
versnaperingen
Extra bedrag voor
versnaperingen
Reiniging Schoonmaakmiddelen Waskosten
Hulp bij schoonmaak (1
uur per maand)
Waskosten
Hulp bij schoonmaak (1
uur per maand)
Persoonlijke
verzorging
Standaardpakket Standaardpakket Standaardpakket
Kosten administratie Geen Kosten voor bijhouden
administratie en
bewindvoering
Kosten voor bijhouden
administratie en
bewindvoering
Diversen Standaardbedrag Standaardbedrag Standaardbedrag


15

5. Uitkomsten basispakket
In bijlage 1 staat het uitgebreide inkomsten- en uitgavenplaatje vermeld. Onderstaande
tabel geeft de totalen weer. Als vergelijking laten we de kosten zien van een
alleenstaande met een bijstandsuitkering. Deze vergelijking is puur ter illustratie. Het wil
niet zeggen dat het rechtvaardig zou zijn om deze personen op het niveau van het
sociaal minimum te plaatsen. Het is waarschijnlijker dat personen met een
bijstandsuitkering hun positie eerder kunnen verbeteren dan de intramurale personen.

Tabel 2: Inkomsten en uitgaven van de personen

Alleenstaande Persoon 1

Persoon 2

Flat Intramuraal

Semi-
muraal

Bijstand Wajong

WSW

Besteedbaar inkomen 939 1122

1515
Totaal uitgaven basispakket 837 940

1048
Beschikbaar voor restpakket 102 181

467


We zien dat huishouden 1 een hoger besteedbaar inkomen heeft dan een
alleenstaande met een bijstandsuitkering. Dit komt vooral door de hogere
belastingteruggaaf als gevolg van het opvoeren van buitengewone uitgaven. Het
besteedbaar inkomen van huishouden 2 is nog hoger. Dit huishouden heeft een
volledige baan en houdt daarom meer over.

De uitgaven aan het basispakket zijn voor beide personen echter ook hoger dan voor
het zelfstandig wonende huishouden met een bijstandsuitkering. Dit komt grotendeels
door de kosten die extra ondersteuning met zich meebrengt. Voor het semi-murale
huishouden met WSW-inkomen liggen de kosten nog iets hoger. Dit huishouden heeft
een hoger inkomen en dient daarom een hogere eigen bijdrage voor de AWBZ te
betalen. Deze stijging van de eigen bijdrage is echter niet zo hoog als de stijging van
het besteedbaar inkomen.

Voor beide personen geldt dat de kosten van het basispakket uit de inkomsten betaald
kunnen worden. Dit geldt ook voor de alleenstaande in de bijstand. Dat wil niet zeggen
dat het inkomen voor alle soortgelijke personen hoog genoeg is. Als het inkomen gelijk
zou zijn aan de kosten van het basispakket, is er immers geen enkele keuze meer
mogelijk, is er geen ruimte voor andere persoonlijk onvermijdbare uitgaven (zoals extra

16
niet-vergoede ziektekosten of hogere tarieven dan gemiddeld voor waskosten etc.) en
moet er extreem goed met geld omgegaan worden.

Met deze invulling hebben zowel het intra-murale als het semi-murale huishouden met
WSW-inkomen meer ruimte voor het restpakket dan de alleenstaande met een
bijstandsuitkering. Voor een alleenstaande in de bijstand is de ruimte voor het
restpakket 102 euro in de maand, voor het intramurale huishouden 181 euro.

In het volgende hoofdstuk bekijken we voorbeelden van een invulling van deze ruimte
door het specificeren van restpakketten.

17

6. Uitkomsten basis- en restpakketten

Het basispakket omvat alleen de producten en diensten die strikt noodzakelijk geacht
worden. De manier van sociale participatie is een vrije keuze van het huishouden. Door
middel van specificatie van restpakketten geven we voorbeelden van invulling daarvan.

Bij de restpakketten maken we onderscheid tussen drie pakketten A, B en C. Bij
onderstaande artikelen en diensten staat weergegeven in welk pakket ze zitten. C is het
kleinste pakket, A het meest uitgebreide. De artikelen en diensten die het dichtst tegen
het noodzakelijke aanzitten staan in pakket C, de artikelen en diensten die het
controversieelst zijn, staan alleen in pakket A.

We hebben voorbeelden gespecificeerd die passen bij semi -murale en intramurale
personen. Als vergelijking berekenen we wat een dergelijk restpakket kost voor
zelfstandig wonende personen. Maar bedacht moet worden dat zelfstandig wonende
personen ook andere keuzes kunnen maken voor sociale participatie dan de hier
genoemde. Keuzes die voor personen in een intramurale of semi-murale setting veel
minder passend zijn, zoals het hebben van een eigen abonnement op een krant of het
houden van een hond.
De samenstelling van de restpakketten is te vinden in tabel 3.

Tabel 3: Samenstelling restpakketten
Intramuraal met Wajong-
inkomen
Semi-muraal met WSW-
inkomen
Zelfstandig wonend
huishouden
Internet (ABC) Internet (ABC) (in basispakket)
Computer (ABC) Computer (ABC) (in basispakket)
Extra vervoer (750 km Valys-
vervoer per jaar) (ABC)
Extra vervoer (750 km Valys-
vervoer per jaar) (ABC)
Kosten NS 750 km per jaar
(ABC)
Lidmaatschap sport- of
hobbyclub (ABC) incl. 3 uur
begeleiding per maand
Lidmaatschap sport- of
hobbyclub (ABC) incl. incl. 3
uur begeleiding per maand
Lidmaatschap sport- of
hobbyclub (ABC)
Midweek incl. begeleiding
(AB)
Midweek incl. begeleiding
(AB)
Midweek (AB)
Roken (A) Roken (A) Roken (A)


18
Wanneer we de kosten van deze restpakketten vergelijken met de bedragen die
daarvoor beschikbaar zijn (zie tabel 2), komen we op de resultaten die gepresenteerd
worden in tabel 4.

Tabel 4: Inkomsten en uitgaven van de personen

Alleenstaande Persoon 1

Persoon 2

Flat Intramuraal

Semi-
muraal

Bijstand Wajong

WSW

Beschikbaar voor restpakket 102 181

467

Kosten restpakket A 110 241

241
Beschikbaar na restpakket A -8 -59

226

Kosten restpakket B 70 201

201
Beschikbaar na restpakket B 32 -19

266

Kosten restpakket C 20 118

118
Beschikbaar na restpakket C 82 64

349


Na invulling van de restpakketten zijn er wel tekorten. Voor het intramurale huishouden
zijn de restpakketten A en B bijvoorbeeld niet haalbaar, terwijl voor de zelfstandig
wonende alleen het meest uitgebreide pakket niet haalbaar is.

Deze restpakketten bevatten een aantal uitgaven die sociale participatie mogelijk
maken. Voor deze activiteiten is echter vaak begeleiding nodig. Deze extra kosten van
de begeleiding leiden tot een hoger bedrag voor de restpakketten dan voor een
zelfstandig wonend huishouden.
Personen 1 en 2 kunnen dus een aantal keuzes niet maken bij gebrek aan financile
middelen, wat hun mogelijkheden tot sociale participatie beperkt.

Voor de semi-muraal wonende met WSW-inkomen zijn deze restpakketten overigens
wel haalbaar. Deze heeft door zijn inkomen uit arbeid een hoger inkomen. Net als bij
zelfstandig wonende personen met een inkomen boven het minimum, zal deze ook
meer wensen hebben dan het basispakket en deze restpakketten.

19

Bijlage 1: Inkomsten- en uitgaven per maand van beide
personen en vergelijking met zelfstandig wonend
huishouden met minimuminkomen


Persoon 1

Persoon 2

minimumvoorbeeld Intramuraal

Semi-
muraal

alleenstaande Wajong

WSW

Inkomsten

Netto inkomen 891 881

1246
Categoriale bijstand PM PM

PM
Heffingskortingen niet-werkgever (Wajong) 0 56

56
Belastingteruggaaf ziektekosten/TBU 2 135

163
Zorgtoeslag 46 46

46
Vergoeding eigen risico 0 4

4
TOTAAL INKOMSTEN 939 1122

1515

Uitgaven basispakket

Vaste lasten basispakket

Eigen bijdrage AWBZ 0 533

633
Huur/hypotheek 204 0

0
Energie

Gas 48 0

0
Elektriciteit 25 0

0
Water 8 0

0
Heffingen

Totaal gemeentelijke heffingen 0 0

0
Waterschapsbelastingen 0 0

0
Telefoon, kabel en internet

Internet 20

Prepaid mobiel 10 10

10
Kabel 16 16

16
Verzekeringen

Basispremie zk-verzekering 91 91

91
Aanvullende zk-verzekering 23 13

23
Aansprakelijkheidsverzekering 3 3

3
Inboedelverzekering 6 5

5
Begrafenis/crematieverzekering 7 7

7
Schoolkosten/kinderopvang 0 0 0
Contributies en abonnementen * *

*
Vervoer (CVV) 12 16

14
TOTAAL VASTE LASTEN BASISPAKKET 473 693

801

Reserveringsuitgaven basispakket

Kleding en schoeisel 48 72

72
Inventaris en onderhoud 90 18

18
Extra ziektekosten 5 0

0
Eigen risico 13 13

13

20
Recreatie * *

*
TOTAAL RESERVERINGSUITGAVEN
BASISPAKKET 156 103

103


Huishoudelijke uitgaven basispakket

Voeding en versnaperingen 163 20

20
Roken * *

*
Schoonmaakmiddelen 8

Waskosten

35

35
Hulp bij schoonmaken

10

10
Persoonlijke verzorging 19 19

19
Huisdier * *

*
Zakgeld kinderen * *

*
Kosten administratie en bewindvoering

42

42
Diversen (postzegels, bloemen) 18 18

18
TOTAAL HUISHOUDELIJKE UITG.
BASISPAKKET 208 144

144


TOTAAL UITGAVEN BASISPAKKET 837 940

1048

BESCHIKBAAR VOOR RESTPAKKET 102 181

467


KOSTEN RESTPAKKETTEN

Internet (ABC)

20

20
Computer (ABC)

10

10
Extra vervoer (Valys) (ABC) 10 10

10
Lidmaatschap sport/hobby + begeleiding (ABC) 10 78

78
Midweek incl. begeleiding (AB) 50 83

83
Roken (A) 40 40

40

Kosten restpakket A 110 241

241
Kosten restpakket B 70 201

201
Kosten restpakket C 20 118

118

Beschikbaar na restpakket A -8 -59

226
Beschikbaar na restpakket B 32 -19

266
Beschikbaar na restpakket C 82 64

349


21

BIJLAGE 2: Berekening besteedbaar inkomen voor
beide personen

Persoon 1 Persoon 2
bruto inkomen 13274 18930
pensioenpremie 0 817
BASIS SOCIALE LASTEN 13274 18113

ZVW-premie werkgever 956 1299
premie WW 0 77
premie WGA 0 0
BELASTBAAR LOON 14230 19335

chron. zieken-/ouderdomsforfait 821 821
premie aanvullende verzekering 156 276
huisapotheek (* verm.factor) 49 49
extra kleding (* verm.factor) 639 639
eigen bijdrage AWBZ (* verm.factor) 3408 4046
drempel 235 319
TOTAAL BUITENGEWONE UITGAVENAFTREK 4838 5512
BELASTBAAR INKOMEN 9391 13823

belasting schijf 1 3155 4645
belasting schijf 2 0 0
belasting schijf 3 0 0
belasting schijf 4 0 0
TE BETALEN BELASTINGEN 3155 4645

algemene heffingskorting 2074 2074
arbeidskorting 0 1443
(aanvullende) ouderenkorting 0 0
(aanvullende) alleenstaande ouderkorting 0 0
(aanvullende) combinatiekorting 0 0
jonggehandicaptenkorting 666 666
ouderschapsverlofkorting 0 0
TOTAAL HEFFINGSKORTINGEN 2740 4183

TE BETALEN BELASTINGEN na kortingen 415 462

NETTO INKOMEN (bruto-netto) 12859 17575

zorgtoeslag 553 553
TOTAAL BIJ-/TOESLAGEN 553 553
Teruggaaf eigen risico 47 47
BESTEEDBAAR INKOMEN 13458 18174
BESTEEDBAAR INKOMEN PER MAAND 1122 1515


22
BIJLAGE 3: Berekening eigen bijdrage

Persoon 1 Persoon 2
(2006) (2006)
Bruto uitkering (min pensioenopremie) 12.754 16.928
Procentuele zk bijdrage wg 829 1095
ww premie wn 0 84
WIA/WAO premie wn 0 0

bel inkomen zonder aftrek 13583 17939
belschijf1a 4639 5821
belschijf1b 0 370
belschijf2 0 0
belschijf3 0 0
totale aftrek 927 692
hypotheekrente 0 0
lijfrente 0 0
overige aftrekposten 0 0
spec kost 23 23
BU 2489 2755
Drempel BU 1562 2063
Bu-aftrek 927 692
belink na aftrek 12656 17247
belschijf1a 4322 5821
belschijf1b 0 83
belschijf2 0 0
belschijf3 0 0
fiscaal voordeel aftrek BU 317 287
Totaal te betalen belasting 4322 5905
Heffingskorting 1990 3347
Wajongkorting 645 645
Kinderkorting
Te betalen belasting na korting 1687 1913
netto inkomen 11067 14932

Nominale premie wn 1030 1030
Gemiddelde No Claim -91 -91
zorgtoeslag 403 403
kb
besteedbaar inkomen 10531 14396

verzamelinkomen peiljaar 12656 17247
correctie buitengewone uitgaven 610 456
inkomen peiljaar 13267 17703
belasting 1687 1913
inkomen-belasting 11580 15790
15% van netto ink uit arbeid 0 2237
zak en kleedgeld 3219 3219
relevante inkomen 13267 17703
premie voor ziektekostenverz 1824 2095
23

zorgtoeslag 403 403
aftrek voor ziektekostenpremie 1421 1692
jonggehandicaptenkorting 645 645
ouderenkorting
bijdrageplichtig inkomen na 6.1 en 7 6294 7998
extra vrijlating 19 549

bijdrageplichtig inkomen 6275 7449
8,5% van bijdrageplichtig inkomen 533 633
jaarbedrag 6401 7598
maandbedrag 533 633


24
Bijlage 4: Inkomsten en uitgaven van een intramuraal
wonende met een bijstandsuitkering

In onderstaande tabel zijn de berekeningen opgenomen voor een intramuraal wonende
met een bijstandsuitkering. Dit huishouden betaalt geen eigen bijdrage AWBZ, maar
heeft daardoor ook minder belastingaftrek. Mits alle inkomensondersteuning wordt
aangevraagd, is het basispakket haalbaar voor deze personen.

Inkomsten
Netto inkomen 336 bijstandsbedrag + vergoeding
zorgkosten
Categoriale bijstand PM
Langdurigheidstoeslag 28
Heffingskortingen niet-werkgever (Wajong) 0
Belastingteruggaaf ziektekosten/TBU 20 Uitgaand van aanvullende
ziektekostenverzekering, huisapotheek
en extra kleding. Hierbij blijft men net
onder de drempel voor het chronisch-
ziekenforfait. Bij 2 euro per jaar meer
specifieke ziektekosten of bij
toepasselijkheid van het
arbeidsongeschiktheidsforfait, zou de
TBU 43 euro per maand bedragen.
Zorgtoeslag 46
Vergoeding eigen risico 4
TOTAAL INKOMSTEN 434

Uitgaven basispakket
Vaste lasten basispakket
Eigen bijdrage AWBZ 0
Huur/hypotheek 0
Energie
Gas 0
Elektriciteit 0
Water 0
Heffingen
Totaal gemeentelijke heffingen 0
Waterschapsbelastingen 0
Telefoon, kabel en internet
Internet
Prepaid mobiel 10
Kabel 16
Verzekeringen
Basispremie zk-verzekering 91
Aanvullende zk-verzekering 13
Aansprakelijkheidsverzekering 3
Inboedelverzekering 6
Begrafenis/crematieverzekering 7
Schoolkosten/kinderopvang 0
Contributies en abonnementen *
Vervoer (CVV) 16
25

TOTAAL VASTE LASTEN BASISPAKKET 161

Reserveringsuitgaven basispakket
Kleding en schoeisel 72
Inventaris en onderhoud 18
Extra ziektekosten 0
Eigen risico 13
Recreatie *
TOTAAL RESERVERINGSUITGAVEN
BASISPAKKET
103


Huishoudelijke uitgaven basispakket
Voeding en versnaperingen 20
Roken *
Schoonmaakmiddelen
Waskosten 35
Hulp bij schoonmaken 10
Persoonlijke verzorging 19
Huisdier *
Zakgeld kinderen *
Kosten administratie en bewindvoering 42
Diversen (postzegels, bloemen) 18
TOTAAL HUISHOUDELIJKE UITG.
BASISPAKKET
144


TOTAAL UITGAVEN BASISPAKKET 408

BESCHIKBAAR VOOR RESTPAKKET 26


KOSTEN RESTPAKKETTEN
Internet (ABC) 20
Computer (ABC) 10
Extra vervoer (Valys) (ABC) 10
Lidmaatschap sport/hobby + begeleiding
(ABC)
78
Midweek incl. begeleiding (AB) 83
Roken (A) 40

Kosten restpakket A 241
Kosten restpakket B 201
Kosten restpakket C 118

Beschikbaar na restpakket A -215
Beschikbaar na restpakket B -175
Beschikbaar na restpakket C -92