Ernest Koliqia

Biografia

Ernest Koliqi (20 Maj 1901 - 1975) lindi n Shkodr n nj familje me origjin nga Dukagjini, e rn
n krahinn e Ans Malit, e mandej n Shirok t Shkodrs.
[2]
Djali i Shanit dhe i Age Simonit, n
gjirin e nj familje t madhe me vlla Mikel Koliqin, i pari kardinal shqiptar, Viktorin, Guljelmin, Lecin,
e motra Margeritn dhe Terezinn.
[3]
sht themelues i tregimit ton modern, ndrkoh dhe poet,
romancier, eseist, prkthyes, gazetar, madje dhe dramaturg, gjithsesi dhe veprimtar politik, t
kulturs s politiks dhe t politiks s kulturs, gjithmon kombtare, t gjysms s par t
shekullit XX.
[4]

Giovanni Pascoli, dhe Gabriele D'Annunzio-n.
[5]
Edhe vllimi i tret ishte i prgatitur por nuk u botua.
1937 kryen studimet n Padova me tezn Epica popolare albanese (Epika popullore shqiptare),
tez doktorate e cila u vlersua nga shum albanolog si N. Jokli, M. Lambertz etj, q u mbrrit me
ndihmn e disa kangve q ia dha At Bernardin Palaj. Tashm i mirjohur si albanolog, ndoshta
kreu i studimeve shqiptare n Ital.
[5]
1939 - Emrohet titullar i Katedrs s Gjuhs dhe letrsis
Shqipe n Universitetin La Sapienza n Rom por nuk do t rrij gjat pasi po kt vit nis punn si
ministr arsimi n qeverin shqiptare. Me t marr n dor ministrin e arsimit, ai mblodhi rreth
vetes njerzit e kulturs, shkrimtart m t shquar dhe i vihet prpilimit e botimit t teksteve
shkollore. Sa qe Koliqi ministr u arrit:
botimi i historis s letrsis, me kritere t shndosha, n dyvllimshin Shkrimtart
shqiptar(1941), nn kujdesin e Namik Resulit e K. Gurakuqit.
botimi i t pars antologji n shqip: Bota shqiptare(1943).
mbledhja e folklorit pr t plotsuar veprn Visaret e kombit (vllim me materiale nga folklori
yn)
thirrja n Tiran e Kongresit Ndrkombtar t Studimeve Shqiptare n vitin 1940 (Instituti i
Studimeve Shqiptare me qendr n Tiran, pararends i Akademis s Shkencave).
botimi i vllimeve Rreze drit, Te pragu i jets, Studime e tekste.
themeloi e drejtoi t prkohshmen Shkndija n korrik t 1940.
hapja e shkollave shqipe n Kosov; hapi edhe nj shkoll t mesme n Prishtin dhe mundsoi
drgimin e studentve nga Kosova me burs n Itali dhe Austri.
Para dhe mbas pushtimit italian bashkpunoi me revistat Hylli i Drits e franeskanve, Leka e
jezuitve, Prpjekja shqiptare e Branko Merxhanit , Minerva, Besa etj.
[6]

Si Ministr i Arsimit n kohn e pushtimit italian n kabinetin e Sh. Verlacit e n'at t M. Krujs,
gjat Lufts s Dyt Botrore; n shtatorin e vitit 1941 kur me nj vendim, mbi 200 arsimtar
normalist dhe t shkolls amerikane t Fullcit, shkuan n Kosov, trojet shqiptare n Maqedoni
e Mal t Zi, si dhe n amri. Nj akt i till ka qen dhe mbetet prjetsisht sublim se ai dha frutet e
veta n hapjen e shkollave shqipe, n hapjen e dshirs pr t msuar dhe rrnjosur shqipen n t
gjith trojet shqiptare.
[9]

[10]
Nga 1942-43 ishte kryetar i Institutit t Studimeve Shqiptare dhe largohet
nga Ministria e Arsimit duke ln pasues Xh. Kortshn. Martohet me arsimtaren Vangjelije Vuani
dhe patn dy fmij: Markun dhe Elizabetn.
[6]
N nj letr drguar m 16 tetor 1941 nga ministri i
arsimit t Qeveris s athershme shqiptare Ernest Koliqi konsullit shqiptar Nikoll Rrota n Vjen
thuhet se ka angazhuar N. Joklin si organizator t bibliotekave t Shqipris me nj rrog mujore
prej 600 frangash ari.
[11]
N zgrip e kapitullimit t Italis fashiste, zavendson Terenc Toin n krye
t Kshillit t Lart Fashist, gj q do t'i kushtonte edhe m tepr n syzet e regjimit q do t
vinte.
[5]
1944 - Largohet pr n Itali. Nga nj telefonat merr vesh pr kapjen e P. Markos nga ana e
gjermanve, t cilit i shpton jetn.
[7]
Vepra e tij letrare u ndalua edhe pse nuk prmbante asfar
shenje a parashenje politike. U ndalua pr shkak t veprimtaris politike t autorit, prkatsis fetare
dhe gjuhs letrare t prdorur. LAlbanie Libre sht nj e prkohshme e sapo dal n Rom me t
ciln Koliqi fillon bashkpunimin. Ndr t shumtat shkrime, ktu nis t botoj nga viti 1954 deri m
1961, studimin krahasues Dy shkollat letrare shkodrane - e Etnve jezuit dhe e Etnve
franeskan. N kt studim t tij vrehet prpjekja pr t hartuar nj histori t mirfillt t letrsis
shqiptare, jasht ngjyrimeve ideologjike. 1957 - Me dekret t Presidentit t Republiks s Italis, m
2 shtator 1957, pr njohje t prestigjit, Katedra e Gjuhs dhe e Letrsis Shqipe e Universitetit t
Roms, nderohet duke u br Institut i Studimeve Shqiptare.

Veprimtaria[redakto | redakto tekstin burimor]
Koliqi ishte themelues e drejtues revistash, ku botohej e trajtohej letrsia e kultura shqiptare si: Ora
e Maleve, Shkndija, Shjzat, etj. Si letrar Ernest Koliqi shquhet si krijues n proz, madje s
bashku me Mitrush Kutelin konsiderohet themelues i prozs moderne shqipe. Prktheu n gjuhn
shqipe poett e mdhenj italian: Dante, Petrarka, Ariosto, Tasso, Parini, Monti, Foskolo e Manxoni,
q i prmblodhi n dy vllime t librit Poett e Mdhej tItals I dhe II. Prgatiti, prktheu n italisht
dhe botoi Antologjin e liriks shqiptare n vitin 1963. Me librat e tregimeve: Hija e
Maleve (1929), Tregtar flamujsh (1935) dhe Pasqyrat e Narizit (1936), Koliqi sjell nj bot krejt
unike shpirtrore shqiptare, ndrsa gjuha e tij dhe stili jan krejt t veant. Vepra poetike me
pretendime m t mdha e Koliqit sht Gjurmat e Stinve(1933). Poezit m t mira t ktij vllimi
jan ato t shkruara n form t tingllimit (sonetit). Shkroi nn pseudonimet Hilushi, Hilush Vilza,
Borizani.
Pasardhs t Koliqit, sidomos n kmbnguljen e gjetjes s veantive vendore n gjuh e n jet,
n letrsin shqipe bashkkohore para s gjithash konsiderohetAnton Pashku.
[12]