Interpretacja świata poprzez emocje od dawna budzi niesłabnące zainteresowanie światowej sławy ekspertów z dziedziny psychologii emocji, którzy nadal nie są zgodni co do tego czy pierwsza jest reakcja emocji czy poznania?
Interpretacja świata poprzez emocje od dawna budzi niesłabnące zainteresowanie światowej sławy ekspertów z dziedziny psychologii emocji, którzy nadal nie są zgodni co do tego czy pierwsza jest reakcja emocji czy poznania?
Interpretacja świata poprzez emocje od dawna budzi niesłabnące zainteresowanie światowej sławy ekspertów z dziedziny psychologii emocji, którzy nadal nie są zgodni co do tego czy pierwsza jest reakcja emocji czy poznania?
Wyjanienie sensu stwierdzenia R. Schwedera Nie jeste chory, tylko si zakochae na
gruncie teorii Roberta Zajonca Robert B. Zajonc, wiatowej sawy psycholog polskiego pochodzenia twierdzi, e reakcje emocjonalne s czsto szybsze ni ich interpretacja, dlatego moemy odczuwa emocje zanim jeszcze pomylimy. Ta kontrowersyjna hipoteza wywoaa burzliw dyskusj w rodowisku. Zajonc uwaa, e emocja nie tylko ma pierwszestwo przed myl ale moe by od niej niezalena, co przedstawi midzy innymi w swoim synnym artykule pod tytuem Uczucia a mylenie: Nie trzeba si domyla, by wiedzie co si woli (Zajonc, 1985). Twrca omawianej koncepcji nie zgadza si z teori psychologw twierdzcych, e zwizki emocji i poznania zachodz w kolejnoci, w ktrej ocena poznawcza poprzedza emocje i jej jako (tak jest na przykad u R. Lazarusa) i aby dowiadczy emocji musimy najpierw nazwa nasze pobudzenie. Bodziec wzbudzajcy emocje wywouje reakcje (pobudzenie) fizjologiczne w naszym organizmie. To co wydaje si ju wyjanione, to fakt, e reakcje emocjonalne mog nastpowa bez rozpoznania bodca czy odczucia wasnej reakcji na bodziec. Wrd emocji powstajcych pod wpywem impulsw docierajcych ze wiata zewntrznego, s takie o atwo zauwaalnych wyrazach mimicznych (na przykad umiech) czy oznakach (na przykad rumieniec - czerwienienie si na widok obiektu westchnie) ale i takie, ktre nie zawieraj adnych widocznych symptomw jak, midzy innymi poczucie winy czy empatia.We wspczesnych dyskusjach o emocjach pojawiaj si dwie interpretacje: (1) emocja somatyczna (biochemiczna) i (2) emocja psychosomatyczna (umysowa lub emocjonalna). Czasami ciko jest odrni jeden stan od drugiego czego potwierdzeniem s sowa popularnej piosenki Irvinga Berlina Albo jeste chory, albo si zakochae, sparafrazowane przez R. Schredera, ktry napisa: Nie jeste chory, tylko si zakochae. I trudno si dziwi takiemu stwierdzeniu, bowiem zarwno w chorobie, jak i w mioci, w organizmie czowieka zachodz reakcje chemiczne odpowiedzialne za fizyczne objawy zawroty gowy, bezsenno, niepokj, brak apetytu, palpitacje serce, kopoty z koncentracj, pocenie si rk czy byszczce oczy. Gdy pojawia si obiekt, wywouje on reakcje afektywne (mocne, silne uczucia, ktre nie s jeszcze emocj). Afekt trwa kilka sekund, jest automatyczny i przebiega poza nasz kontrol. Emocje trwaj kilka minut, s uwiadamiane i maj wysok intensywno (moe ich by wiele i s zarwno pozytywne jak i negatywne). Kada afektywna zmiana w funkcjonowaniu organizmu, towarzyszca wystpujcej emocji, tworzy si w ciele migdaowatym - straniku emocji. Poniewa nie mamy bezporedniego wpywu na moliwoci opanowania impulsw przewodzonych na drodze podkorowej bezporednio do ciaa migdaowatego reakcje emocjonalne ujawniaj si z ca moc i nierzadko bior gr nad rozsdkiem. Kiedy si zakochujemy, tak zwane normalne funkcjonowanie naszego organizmu ulega zmianie. W mzgach osb dowiadczajcych mioci zachodz procesy obserwowane rwnie u osb wykazujcych symptomy chorobowe. W organizmie zakochanej osoby powstaje totalny baagan pojawiaj si reakcje chemiczne odpowiedzialne za fizyczne objawy zakochania, w ktrych ogromn rol odgrywaj dwa przekaniki serotonina, ktrej jest za mao i dlatego mamy problemy z koncentracj, czujemy si zdezorientowani, ulegamy skrajnym nastrojom, zaburzony jest nasz system nerwowy, mamy problemy ze snem i naraeni jestemy na stany depresyjne i dopamina, ktrej jest za duo co z kolei wpywa na nasze emocje, powodujc ich nasilenie i stan, w ktrym czujemy si zakochani na mier i ycie, pojawiaj si obsesyjne myli i hutawka nastrojw odczuwa si na przemian szczcie i niepokj. Kiedy mija stan zakochania zarwno szalejce emocje wracaj do normy jak i dopamina oraz serotonina w mzgu.
Nie znaczy to jednak, e mio jest chorob a jedynie niewiadomym przetwarzaniem
emocji, czego stara si dowie Zajonc w swojej teorii. Pokazywa jak emocje mog wpywa na nasze sdy i jak mog rzdzi naszymi procesami poznawczymi (jego synne badania z chiskimi ideogramami pokazyway jak czsto nasze emocjonalne nastawienie do jakiego przedmiotu sprawia, e spostrzegamy lub mylimy o nim w sposb nieadekwatny). Koncepcja Roberta B. Zajonca wyprzedzia epok i pokazaa, e emocje poprzedzaj procesy poznawcze, dziki czemu mamy coraz mniej wtpliwoci, kiedy jestemy chorzy a kiedy - zakochani. Magorzata Podniesiska, psycholog www.psychologwroclaw.blogspot.com