VII.

Taktika kriminalistike Odorologjia kriminalistike

Odorologjia kriminale eshte shkence e re qe merret me zbulimin e veprave penale dhe
te kryeresve te tyre me ane te eres. Tashme jane krijuar aparate me ndihmen e te
cileve mund te konservohen erera per kohe te gjate. Keto aparte permes fshisave
thithese thithin eren nga trupi, objekti apo personi i caktuar. Ne raste te tilla nese
gjendet personi i dyshimt, mund t i jepet qenit te kekimit t i marre ere permbajtjes se
konservuar me aparat dhe pastaj te identifikohet krysi- duke I marr er edhe atij.
Cilesia e eres eshte individualiteti i saj. Mundesine e shfrytezimit te qeneve per hetimi e
ka parapare edhe Hans Grosi. Nder aparatet qe perdoren per zbulim te kryeresve
permes eres dallohen: 1.Rojtari- qeni elektronik, 2.Rojtari antialkoolik- aparat qe pengon
shoferin te drejtoje automjetn, 3.Hunda elektronike- Eshte konstruktuar nga shkenctaret
amnerikane dhe roli i saj qendron ne aftesine e hetimit te eres se trupit te njeriut ne
largesi relativisht te medha.
HULUMTIMI SHKENCOR I ERRAVE TE TRUPIT TE NJERIUT
Era e njeriut quhet edhe nenshkrimi i tij kimik. Natyrisht, lidhur me karakterin shkencor
te ererave dhe rolin qe ato kane ne kriminalistike merret odorologjia. Ne kete rrjedhe,
nga shume autor, jane publikuar shume hulumtime shkencore te cilat trajtojne rolin e
erave ne procesin e zbulimit te kryeresve te veprave penale. IDENTIFIKIMI I
PERSONAVE NE BAZE TE ERES SE TYRE Era e njeriut eshte individuale.
Individualiteti i eres varet nga sasia, kualiteti dhe perberja e komponenteve te saj.
Keshtu, ne ere ndikojne shume faktore: ushqimi, aktiviteti fizik, alkooli, gjendja
shendetesore etj. Megjithate, duhet ditur se rreth 60% e eres se njeriut eshte konstante.
Pervec ererave natyrore qe i posedon njeriu (gjaku, djersa, sperma etj.), mund te kete
edhe shume erera tjera te lidhura me profesionin (parfumet, duhani etj.) Por, te
rendesishme jane edhe ererat e perditshme, si ato te kuzhines, sapunit etj. Keshtu,
kryesi kur vjen ne kontakt me viktimen ai le gjurmen e eres ne te ose ne vendin e
ngjarjes.
MEKANIZMI I KRIJIMIT TE ERES DHE KARAKTERISTIKAT E SAJ
Eshte e ditur se ne temperatura te larta vie deri te rritja e nivelit te djersitjes se
personave. Deri te rritja e djersitjes vjen edhe ne kushte te frikes, gjendje qe vjen ne
shprehje te kryesi me rastin e kryerjes se vepres penale. Pra, trupi i njeriut eshte burim i
ererave dhe kur ai largohet nga vendi i caktuar aty le molekulat e eres. Pra, trupi i
njeriut ne menyre te vazhdueshme prodhon molekula te eres. Perkunder te gjitha
masave qe krysi i merre per te eliminuar gjurmet e vepres penale, gjurmet e eres jane
specifike dhe ato mbesin aty. Burimet e eres mund te paraqiten ne forme te ngurte dhe
te lendet- djersa, gjhaku, sperma, teshat e njeriut etj., pastaj veglat, armet etj. Mjafton
qe njeriu te mbath kepucet 24 ore dhe ato do te marrin eren e qendrueshmne te atij
personi. Keshtu ndodhe edhe me rrobat. ZBULIMI DHE SIGURIMI I GJURMEVE Me
rastin e kryerjes se vepres penale krysi zakonisht ben perpjekje t i zhduke gjurmet, por
kur eshte ne pyetje era ai eshte i pafuqishem. Era shperndahet ne hapesiren ne te cilen
qendron kryesi dhe ajo mbetet ne te gjitha objektet me te cilat ka pasur kontakt.
Ne ere ndikojne shume faktore, prandaj gjate perpunimit kriminalistik duhet vepruar me
kujdese. Per zbulimin e eres eshte e domosdoshme qe fillimisht te zbulohen vendet ku
ka mund te qendroje kryesi si dhe sendet te cilat ka mundur t i kontaktoje. Po ashtu
duhet pasur parasysh menyren e kryerjes se vepres penale. Per tu zbuluar kryesi duhet
te merren mostrat e eres se personave te dyshimt dhe te krahasohen me eren e
konservuar. Ererat sigurohen duke u marre me ane te aparaturave perkatese. Zakonist
personi duhet te qendtroj 15 minuta ne karrige, me rroba te tija dhe pastaj pasi te
largohet mbulohet ajo hapesire dhe pastaj me aparure perkatese konservohet.
Ne raste te tilla qeni reagon ne menyra te ndryshme. Keshtu behet identifikimi. Ne
njeren prej tyre gjendet era kontestuese. Ne rastin tjeter. zakonisht qeni qe ka nuhatur
eren ne vendin e ngjarjes ofrohet qe te nuhate edhe eren e personave te dyshmite. Ne
kete rast qeni merr eren nga i dyshuari e pastaj ai sillet prane ererave te konservuara.
kurse ne te tjerat jane vendosur era qe nuk kane lidhje me vepren penale.Metodat e
identifikimit te eres se personit te dyshuar Ka disa menyra per identifikimin e eres. Ne
praktike. . Kjo procedure perseritet se paku pese here ku behet nderrimi i renditjes se
eneve. ne dysheme vehen pese ene te qelqit ne largesi nga nje meter.
ne kushte te caktuara mund te shfrytezohen edhe pas 18-20 ore. Ne cdo rast ne vendin
e ngjarjes nuk lejohet levizje e njerezve si dhe kushtet atmosferike duhet te jene te
pershtatshme.te mos kaloje me shume se 6-8 ore. Ne proces zbulimi perdoren qente e
policise dhe qente e kerkimit. Me se shumti ne zbulimin e kriminalitetit shfrytezohen
qente gjurmues.Perdorimi i qeneve te stervitur Ne saje te zhvillimit te disa shqisave (te
nuhaturit) ata. Ne shume shtete ekzistojne shkolla per stervitjen e qejve ne menyre qe
ata te shfrytezohen per qellime zbulimi. Shfrytezimi i qenit varet nga kushtet atmosfetike
dhe nga koha qe ka kaluar pasj kryerjes se vepres penale.. Qe qeni te jete i
perdorshem eshte e nevojshme qe ai te perdoret ne kohe te duhur. madje menjehere
pas ngjarjes. ndryshe mund te ngaterrohet shume ceshtja e zbulimit. mund te
shfrytezohen per qellime zbulimi. pas stervitjeve. . Kusht i domosdoshem per sukses
eshte qe ne vendin e ngjarjes nuk duhet kryer asnje veprim para se te jete shfrytezuar
qeni. Por.
ne gjetjen e drogave. nga krysi ne gjurme ose objekt. nga gjurma ne gjurme dhe nga
objekti ne objekt. Identifikimi mund te behet nga gjurma ne krysin. Qente e gjurmimit
shfrytezohen gjate veprimtarise se vezhgimit dhe patrollimit. Per shkak te shkalles se
zhvillimit te gjurmeve te nuhatjes dhe degjimit qente mund te shfrytezohen shume ne
prita. nga objekti ne krysin. . ne zbulimin e kontrabandisteve etj. Gjurmimi duhet te filloj
prej gjurmes te krysi ose e kunderta.
Pr t sqaruar cshtjet q ndrlidhen me nj krim duhet t kryhen veprime hetimore t
shumta. n kontekst t sigurimit t provave matiriale shtrohet e nevojshme t zhvillohn
hetimet. Me rasdtin e arrestimit t petrsonit t caktuar. Me fjal tjera. shteti ka autorizim
q t ndjrek kryesit e ve[prave penale. T gjitha veprimet e ndrmarra t shtetit n kt
aspekt duhet t prqndrohen n konstatimin e faktit se ekziston apo jo vepra penale.8.
. Por. Sic dihet. policia duhet tia bj me dije atij se nuk ka asnj detyrim q t deklarohet
lidhur me cshtjen penale si dhe t drejtn q t angazhoj mbrojts.TAKTIKA E
ZBATIMIT TE MASES SE ARRESTIT NDJEKJA PENALE N shoqrit bashkohore
nh ndr detyrat e orga e shtetit sht sigurimi I drejtsis penale. prfshir respektimin
e t drejtave t njeriut. hetiomet I drejton dhe I mbikqyr prokurori publik. veprime
hetimore kryen edhe policia gjyqsore. N kt kontekst. Natyrisht. N kt kontekst
edhe lind nevoja pr t kryer hetime konkrete. E drejta e shtetit pr ndjekje penale lind
q nga momenti I kryerjes s krimit.
Me qllim q t mbikdhen informacione dhe t zbulohen prova materiale punonjsit e
policis mund t kryejn veprime t ndalimit t personave. bjn kontrollime etj. e kur
ekziston frika se ai mund t ik ai mund t arrestohet. . Kshtu . TAKTIKA E ARRESTIT
Arresti duhet t bhet n koh t duhur. Ndalimi nuk mund t zgjas m shum se 48
or. arrestimi para kohe dhe me vones sht gabim bukur I shpesht. Kur vren se ai
sht dit e nat nn vzhgim nuk sht I rehatshm dhe ai fillon t bj gjra t
pamenduara. konfiskojn dokumente.. Nganjher duhet br me dije t dyshuarin se
sht nn prcjellje. Me qllim q t konstatohen cshtje q kan t bjn me nj krim
policia mund t marr deklarata nga dshmitart e ndryshm. Arrestimi I vonshm
mund t ket konsekuenc zhdukjen e provave. ngatrrohet n at mnyr q mund t
argumenbtohet vepra. godinave etj. Kur zbatohet arresti para kohe ndrpritet mundsia
e zbulimit t delikuentve. bllokimit t rrugve. prfhsir edhe t dyshuarin. Ndalimi
duhet dalluar nga shoqrimi.
VENDNDODHJA E PERSONIT I CILI ARRESTOHET Nse klryesi ndoshet n arrati
polici duhet t paraftyroj vendin se ku mund t gjendet ose ku mund t jet fshehur ai.
raportet e tij me [persona t tjer. autobusve. farefisi. Qyteti I madh sht vend I
prshtatshm ptr fshehje. Duhet krkuar informantt. sidomos me dashnore etj. N
kt asopekt ndihmojn rrethanat e prgjithshme. shrbimet e aeroplanve. Ata mund
t krkohen n t gjitha shtresat shoqrore. cka ka planifikuar ai. agjencit e
udhtimeve. Ndjekja e fajtorit t fshehur bhet n kt mnyr: Fillimisht krkohet
individi I cili do t informoj pr personin dhe strehimin e t dyshuarit. a sht prgatitur
pr udhtim etj. N kt analiz duhet marr konsideraty gjendjen e tij materiale.
personeli I kafeneve. . Kur ka dyshime se personi mund t ket ikur jasht duhet
informuar shrbimin e pasaportave. Ata pyeten ku dhe kur e kan par at person
hernm e fundit. pundhnsit. Pyeten dhnsit e banesave me qira. Me rndsi hst
t prcaktohet me k ka pasur marrdhnie dashurie dhe ku banojn ata persona.
rrethi. Gjithmon duhet pasur parasysh edhe mundsin e kalimit t kufirit.
marrdhnien e puns.
N rend t par duhet kontrolluar shtpit e t dyshuarit dhe yt dashgnores s tij.
pritat. . Arresti para kohe dhe I vonshm sht gabim.Ndonjher shfaqet nevoja t
zbatohen raciet. Ktu krkohen fotografit e fajtorit dhe provat materiale.nshtrohet
mbikqyrjes si dhe bhet prgjimi I telefonatave. Kshtu. kthinat etj. 3.Duhet zbatuar
observimin special dhe shfrytzuar personat e sigurt. tavanet. miqve dhe t njohurve
t tij. prfshir bodrumet. 2. T sigurohen informata se a ka kontaktuar ai me ta.
organizohet vzhgimi I farefisit t personit t dyshimt. Ky prgjim dhe t tjerat bhen
mbi baza legale. Po ashtu edhe korresponmdenvca I kontrollohen sistematikisht dhe
trsisht. Liokalet SI DUHET TE KRYHET ARRESTI Arresti duhet t prgatitet me
kujdes. Observimi ka [pr qllim zbulimin e kontakteve t fshehta t atij me kta
persona. kontrollimet.
Po ashtu. Prvec t dhnave pr personin ekipi duhet t paiset ehde me fotografi.
Antarve t ekipit duhet q m par ti caktohen detyrat. Udhheqsi I arrestit duhet t
bj przgjedhjen m t mir t zyrtarve policor q do ta bjn arrestimin. llamn
elektrike etj. t nevojshme jan aftsit e gjuds dhe t karates. befasis dhe
konspiracionit. Para se t filloj arresti udhheqsi duhet t mbledh informatat mbi
vendin e fshehjes s kryesit dhe pastaj t hartoj planin e arrestit.telefona celular apo
radiolidhje etj. t paisur me arm. N kt aspekt duhet t shfrytzohen t dhnat nga
evidencat kriminalistike. . porterete e t dhna tjera pr identitetin e personit q
krkohet. Ata duhet t ken lidhje speciale. Ata duhet t ken konduksion fizik. Arresti
duhet t planifikohet dhe ai zbatohet mbi bazat e parimit t shpejtsis. prfshir vendin
ku duhet t qnrdoj. n mnyr q t pegohen veprimet mashtruese t tij pr ikje duke
prdorur dokumente t falsifikuara apo t huaja.
. Ndaj ktyre dy kategorive ndrmerren masa t ndryshme sigurie. 3. nse kei t bjm
me persona q supozohet se mund t rezistojn duhet ndrmarr masa q ai t: 1.
Kshtu.sepse ai mund t barrikadohet. 5.Dy t tjer do ta bjn kontrollimin e tij pr
arm ose sende tjera t rrezikshme t cilat duhet ti merren nse I disponon ato.Atij I
afrohen dy polic t cilt do ta rrmbejn me shpejtsi dhe do ta sjellin at t thuash n
pozit horizontale.Persona q bjn rezistenc. Prandaj krkohet q t gjendet koha e
prshtatshme e kryerjes s arrestit. KATEGORIZIMI I PERSONAVE QE DUHET TE
ARRESTOHEN Presonat q duhet t arrestohen. 4.Presona q supozohet se nuk bjn
rezistenc dhe 2.Duhet ditur topografin e vendit ose hyrje daljet e baness n mnyr
q t pengohet ikja etyre duke ndrmarr masa gjegjse.Bhet kontrollimi I detajuar I tij
n lokal ose aty pr aty. nga pikpamja taktike ndahen n dy grupe: 1. 2.Kapet n
befasi.
Nse kryesi nuk sht gjetur n banes duhet t krkohet n bodrum e tavan. po ashtu
duhet dhn urdhrin duart lart dhe me rrufe duhet kontrolluar nse ka arm nn jastk
apo vende t tjera. . Kur ai nuk gjendet n shtpi mund t vendoset prita ose bhet
vzhgimi I shtpis. Kur zihet kryesi I rrezikshm n krevat. por edhe pullazet. N
momentin e arrestit jepet urdhri duart llart. spse kryesi I rrezikshm mund t ik
prmes tyre. Nj polic mban armn drejtuar drejt tij. Mundsisht duhet evituar heqjen e
liris n lokale publike e mas sepse mund t shkaktohet ndonj trazir. Polict q
kan rrethuar objketin nuk do t shikojn vetm dyert e dritaret.n mnyr q ai t
merret n pyetje n kohn kur akoma gjendet nn presionin e arrestit. Nse n shtpi
gjenden antart tjer t famijes duhet ruajtur q t mos sinjalizojn kryesin. Personit
q I hst hequr liria duhet ti sillet autoritetit urdherdhens. kurse tjetri kryen kontrollin
pr arm. Nse gjendet nj arm duhet kontrolluar pr tjetrn sepse ai mund t ket m
shum sish t vendosura n vende t ndryshe ose rrobet e tij.
Masa e arrestit. N cdo rast kur supozohet se personi mban arm polict duhet t
mbajn armt t gatshme q t pengojn cdo befasi. Numri I t angazhuarve duhet ti
prshtatet rastit konkret. t shumtn e herave. polici n asnj moment nuk duhet ti
shmanget josyqelsis. sht m mir t pritet kryesi deri sa t dal jasht dhe t
arrestohet n hyrje. Natyrisht pr numrin e puntorve q do t angazhohen n
arrestimin e personit vendos udhheqsi. duhet t kryehet nga s paku dy punonjs t
policis. Shpesh kryesi bn vetvrasje n momentin e heqjes s liris. S kndejmi. .
por gjithnj duke pasur parasysh t dhnat e grumbulluara paraprake. Ti hudh ato
prmes facuklets n shport apo n vende tjera dhe t theksoj se nuk jan t tijat.
Kshtu. Edhe n kto raste duhet kryer menjher kontrollimin e tij. pin helm apo
hedhet nga dritarja. Kjo kushtzon nevojn q arrestimi t kryehet me kujdes e
gjakftohsi. Kur nuk bhet ky kontroll ekziston mundsia q I dyshimti t fshh objektet
n lokalet e policis.
numri I personelit. ndrsa ndjekja dhe prdorimi I arms sht shum I vshtir dhe I
pamundshm. autoblinda. VENDI KU KRYHET ARRESTI Vnd I kryerjes s arrestit
mund t jet vendi I hapt. Nse sht personeli I besueshm e thrrasin at se kinse
po e telefonon dikush dhe e qojn n ndonj dhom t prshtatshme. msafirt. N
rrug me qarkullim t madh njerzish. sht rast I mir pr personin q krkohet t
humb n mas. qen t strvitur etj. N kto raste sht mir taktikisht q personi I
till t prcillet deri n at rrug ku qarkullimi sht m I vogl dhe aty t arrestohet.
Taktika e askionit n lokale varet nga lloji dhe autoriteti q gzon lokali. mjetet e
transportit. t paisur me radiolidgje. . vendi I puns. banesa etj. Arresti n vend t hapt
kryesisht bhet gjat ndjekjes s t arratisurve. Mundsisht duhet evituar heqjen e liris
n vendin e puns. N kto raste sht I domosdoshm numri I madh I policve t
ndar n ekipe. rruga. mundsia e ikjes dhe gjendaj e vendit. kolalet endryshme. sepse
kjo duhet t bhet nn dijenin e pronarit t organizats.
Kur I heqet liria nj femre merr pjes edhe policja femr. Ky transportim duhet t bhet
shpejt dhe n mnyr diskrete. Kur personi I arraetuar kujdeset pr nj t smur ai
duhet drguar n spital. Ndaj tyre duhet shmangur prdorimin e dhuns dhe vnien e
zjngjirve. T rinjt dhe personat e gjinis femrore duhet t prcillen nga dy polic. T
smurt e rrezikshm psikik drgohen n institucione prkatse. Kur transpotimi I t
arrestuarit bhet me tren ose autobus duhet marr masa q t pengohet ikja e tij. si dhe
nuk duhet lejuar kontaktin midis fmijve dhe t burgosurvet rritur. Duhet evituar
heqjen e liris s grave shtatzna q jan n prag t lindjes ose menjher pas lindjes.
. T arrestuarin nuk preferohet q t shoqrohet kmb por me automobil zyrtar t
mbyllur. Nse ajo ka fmij n gji foshnja drgohet n spital ose institucion tjetr
prkats. qoft edhe nga dritarja. Arresti n shum vende bhet sipas parimeve t cilat
vlejn pr arrestin n grup. Ndaj fmijve duhet vepruar me butsi t madhe dhe
kujdes si dhe duhet vepruar shpejt .
tua jap t tjerve ose ti asgjsoj ato. Gjat transportit duhet pasur kujdes q t mos
lejohet hudhje e asnj objekti q mund t jet prov. Po ashtu edhe ndaj t moshuarve
nuk duhet zbatuar masa shtrnguese.Nxjerrja nga automobili duhet t bhet brenda
oborrit t policis.si zingjirt. 5. ndrsa pjesn tjetr t zingjirit duhet lidhur me trupin e
mbrapt t biqiklets. 2. Kur kryesi haset me biqiklete ose patrulla sht zhvilluar me
biqikleta zingjirt do ti vehen n dorzen e djatht. 4.Pas ksaj hyjn pjestart e policis
ku I arraestuari futet n mes. litart etj. T arrestuari mund t hapin vrima n xhepa pr
ti lshuar rrugs objetet e rndsishme. Gjat transportimit me automobilmpo ahstu
duhet pasur parasysh disa rregulla: 1.Kryesi I rrezikshm mbahet lidhur edhe gjat
transportimit me automobil. por jo t vendoset prapa vozitsit.Me rastin e daljes nga
automjeti I arrestuari del I fundit.. Motoqikleta nuk duhet t prdoret pr shoqrim. .S
pari n vetur duhet t hyj I arrestuari. 3.
.Dshmitarit dhe t pandehurit dhe 3. Ballafaqimi bhet pr ata persona te t cilt
thniet e tyre jan kontradiktore n lidhje me rrethana t caktuara q lidhen me veprn
penale.T pandehurit dhe t pandehurit tjetr.. dshmitart n kushte t njejta ndryshe
e kan kuoptuar ngjarjen ose jan gjendur n kushte t ndryshme gjat vrojtimit. S
kndejmi.Dshmitarit dhe dshmitarit tjetr. Qllimi I ballafaqimit sht q t
mnjanohen kundrthniet e prmendura thelbsore. e m pas pyeten nse jn dakord
me to ose duan ti ndryshojn. Duhet ditur se nuk sht cdo kundrthnie arsye pr
ballafaqim. Personave q ballafaqohen u rikujtohen thniet e tyer t dhna m par. 2.
BALLAFAQIMI Ballafaqimi si veprim bhet me qllim q t arrihet deri te e vrteta e
disa fakteve. T gjitha kundrshtimet shnohen n procesverbal Ballafaqimi mund t
bhet midis tri kategorive personash: 1. ekzistojn kundrthnie t kuptueshme psh.
2.Formulimin dhe renditjen e pyetjeve. 3. S pari I bhet pyetja atij personi e cila
konsiderohet m e vrtet. prandaj kshillohen q t thon t vrtetn. Gjat
ballafaqimit duhet pasur parasysh se I ballafaquari m m dshir do t pohoj thnien
e gabuar para prokurorit se sa n pranin e kundrshtarit. Plani I ballafaqimit prfshin
kto rrethana: 1. Cdo het personat n thniet e t cilve dyshohet duhet tu bhet me
dije se mjund t ballafaqohen. . Ballafaqimi duhet t bhet me plan.I plot kur bhet pr
tr thnien dhe 2. TAKTIKA E PLANIFIKIMIT TE BALLAFAQIMIT Ballafaqimi mund t
jet: 1. Pra para ballafaqimit vlen t pyeten vec e vec secili ballafaques.Faktin t ciklit I
referohet pyetja.I pjesshm kur bhet pr disa rrethana.Ckan thn m par t
ballafaquarit etj. Pra n mesin e dshmitarve duhet br ballafaqimin e atyre q
konsiderohen m t sigurt.
Pak para ballafaqimet edhe se do t ballafaqohet. nga se ka kryes t veprave penale q
duan t marrin nismen n duart e tyer dhe krkojn ballafaqimin me t akuzuar t tjera.
. Ballafaqimi duhet t veproj si rrufeja. Q t realizohet bfasia rekomandohet q
ballafaqimi t bhet suksesisvisht njri pas tjetrit. Kjo.me k do t ballafaqohet dhe 2. e
n t vrtet kt e bjn me qllim t studimit t terrenit dhe t marrveshjes.
Megjithat. Disa t tjer e krkojn ballafaqimin me qllim q t duke qen t bindur se
dshmitart ose bashkpuntort nuk kan guxim t deklarojn para tyre asgj q I
ngarkon. sepse gjoja nuk po u kujtohen disa hollsi. Ballafaqohet I pandehuri
suksesivisht me katr dshmitar. MENYRA E BALLAFAQIMIT I bashkpanmdehuri s
pari duhet t ballafaqohet me t bashkpandehurit e pastaj me dshmitart apo
anasjelltas. deri sa nuk ka ardur akoma n vete nga habia e prshtypjeve t para. kryesi
kurr nuk duhet t dij: 1.
Zyrtari ballafaques duhet t z vend n at mnyr q drita t mos bij n ball t tij po
t t ballafaquarit. T ballafaquarit do t vendosen njri prball tjetrit ose t kthehen
ashtu q cdonjri t shikoj n ann e kundrt. Atyre duhetv tu bhet me dije se sht e
ndaluar cdo marrveshje midis tyre. Disa kriminalist mendojn se gjithmon duhet s
pari t ballafaqohen bashkpuntort e pastaj me dshnmitart. Se me k do t
ballafaqohet s pari I dyshimiti varet nga rasti konkret. . Sido qoft para cdo ballafaqimi
duhet t merren mas q pengojn marrveshjet e fshehta. gj q nuk vlersohet e
drejt. Zyrtari do ti pyes pr faktet kontestues e her njrin e her tjetrin. Si rregull gjat
ballafaqimit duhet qndryar n kmb. me crast duhet t prcillet cdo lvizje t t
ballafaquarve. Kjo nga se ata mund t merren vesh me an shikimesh. q t mund t
prcjell jo vtem at q flet por edhe at q prjeton. S pari preferohet t pyetet ai n
thniet e t cilit m shum besohet. lvizjesh t duarve apo kmbve etj.
por me leje t dhn ata mund t pyesin njri tjetrin. shpesh do t tregoj krejt pr
pjesmarrjen dhe rolin q ka psur kryesi.Personat q ballafaqohen duhet t jen pyetur
m par. I ballafaquari zakonisht nuk e prsrit tr thniebn e tij. ballafaqimi mund t
jet mjet I fuqishm pr demaskimin e fajtorit. Mirpo. Mbi ballafaqimin mbahet
procesverbal I vecant. N fakt. me ballafaqim edhe mund t thellohet vija midis atyre
t pandehurve q pohojn dhe atyre q mohojn me kmbngulje. q duhet t zbatohet
nn kto kushte: 1. Ballafaqimi hst akt I hetimeve paraprake. por jep sqarime vetm
prkitazi me rrethanat e caktuara ku ka kontradikta. Nuk ka rndsi vendimtare radha e
ballafaqimit kur kjo bhet me qllim t kontrollimit t t dy thnieve. Ballafaqimi sht I
rndsishm edhe pr afktin se kur bashkfajtori sheh se shoku po e fajson. sht
tejet e rndsishme t nbahet disiplin gjat ballafaqimit. Prgjigjet I jepen zyrtarit
shtetrior. .
N kt rast. Pohimi I pjesshm punohet me aq mjeshtri sa q t pandehurit I
imponohet vendimi t pohoj. Ky mjet n Kosov sht I ndaluar. 2.Shpjegimet duhet t
ken lidhje me rrethanat qensore t cshtjes penale. Pr kt qllim shfrytzohen me
mjeshtri pjes nga thnia prej t cilave I akuzuari tjetr fiton prshtypjen se I pari ka
pohuar t gjitha.Shpjegimet e tyre mbi faket t caktuara t jen kontradiktore dhe 3.
fjala sht pr dy bashkpuntor nda t cilt duhet nxerrur pohimi. .
PSEUDOBALLAFAQIMI N praktikn kriminalistike t disa vendeve si mjet taktit
aplikohet edhe pseudoballafaqimi. Kjo prshtypje mund t krijohet n baz t pohimit
real apo t pjesshm.
IX.SHKAQET E MARREVESHJEVE TE FSHEHTA NE MES TE DYSHUAREVE
Ne jeten e perditshme kriminelet zhvillojne shume marreveshje te fshehta. Marreveshjet
e tilla behet kur duhet marre vesh per kryerjen e vepres penale, zhdukjen e gjurmeve e
sendeve, fshehjen e tyre etj. Marrveshjet e tilla kan rndsi kur bhen n mes t
personave q gjenden n paraburgim. Marreveshje te tilla bejne kryesisht
profesionistet, recidivistet etj. Marrveshjet e tilla behen ne kohen deri sa ata ndodhen ne
liri, por edhe kur jane ne burg. Ekzistojne forma dhe mjete te shumta te relaizimit te
marreveshjeve. Eshte e domosdoshme qe te njihen keto menyra e mjete te realizimit te
marreveshjeve. N raste t shpeshta kto marrveshje mund t ndikojn n zvarritjen e
pyetjes, krkimin dhe hetimin e personave. Njohja e mnyrave t marrveshjeve t
fshahta mundson pun m efektive n parandalimin dhe luftimin e veprave penale.
MENYRAT E MARREVESHJEVE TE FSHEHTA Marreveshjet e fshhta realizohen
permes: 1.Dhenies se porosive te dykuptimta.- Kto porosi I kupton vetm marrsi- ato
pr te jan vrejtje ose detyr e caktuar, ndrsa pr t tjert ato kan domethnie t
porosis normale. E till mund t jet psh., jastku I verdh pa kallf, n rast t
vendoisjes s prits ka domethnien se Hasani sht kapur. 2.Marrveshjeve me levizje,
fishkellima, emitim te zerave te shtazeve, me levizje te gjymtyreve, duke prekur pjese te
ndryshme te trupit, me trokitje te gjata apo te shkurytera etj. Kto komunikime I bjn
kriminelt pr t ruajtur fshehtsi t caktuara nga t tjert. N t folurit me gishta fjaln
kryesore e ka gishti tregues I dors s djatht.
Me t preken pjes t ndryshme t trupit sidomos koka, ai kombinohet ne gishta t tjer
dhe n kt mnyr tregohen shkronjat, Ose shkruhet me gisht n ajr etj. Marrveshjet
mund t bhen edhe me lvizje t kmbs, dors etj. Marrveshjet me trokitje bhen
duke kombinuar trokitjet e shkurtra me ato t gjata, n mnyrn si jan marr vesh
ata. 3.Komunikimit me ane te lertave qe nxirren fshehuravi nga burgu ose futen brenda.
Kjo sht mnyr e lasht e marrveshjes midis kriminelve. Realizohet prmes futjes
s letrave n rrobe ose buk etj. 4.Shkrim me ngjyre te padukshme, duke derguar
porosi vetem me shkronjat e fundit te fjaleve, me shkrim me laps ngjyra e te cilit eshte e
padukshme etj. Porosit e tilla mund t drgohen te fajtort n mnyra t ndryshme si
duke I fshehur n buk, cigare, suxhuk, arra, molla etj. 5.Perdorim te shifrave te
ndryshme psh. Perdorimi i fjales barke per kuleten etj.
KONTROLLIMI DHE RENDESIA E TIJ
Kontrollimi eshte veprim hetimor dhe gjyqesor- varet prej fazs n t ciln ai zbatohet.
Ai zbatohet per zbulimin e kryesit te fshehur, gjurmeve e sendeve. Ai ka per qellim qe te
gjej ne nje vend persona, gjurme apo sende e dokumente me rndsi pr cshtjen.
Kontrollimi duhet zbatuar edhe atehere kur personi zihet ne kryerje e siper te vepres
penale, duke u prgatitur pr kryerje t veprs ose menjher pas kryerjes s saj. Gjat
kontrollimit personat zyrtar kan pr detyr ti shtin n dor mjetet e kryerjes s veprs
penalke dhe sendet e dokumentet tjera q mund t shrbjn si prov n procedur
penale. Per kontrollim duhet te ekzistoj urdheri i leshuar nga organi kompetent, por ne
raste te caktuara ai mund te zbatohet edhe pa urdher. Cilat objekte do t kontrollohet
varet nga situata q I referohet rastit konkret.
Njohja e mjedisit topografik. 2.hyrje daljeve.Mblidhen te dhenat per personat qe
kontrollohen.Studimi i personalitetit te personit.Sigurohen te dhenat se a i ka vertete
personi sendet e kerkuara. PERGATITJA PER KONTROLLIM Kontrollimi duhet te
pergatitet mire.Caktimi i sendeve qe kerkohen.Te perpilohet me sukses plani operativ i
kontrollimit. dyerve. para kontrollimit duhet te . Masat me te rendesishem qe duhet
zbatuar per kontrollim jane: 1. dhe 3. Mund t merren edhe sende q tregojn
ekzistimin e veprave tjera penale. .T dhnat pr t pandehurin merren nga vendi I tij I
puns. Keshtu. dritareve. . . Gjat kontrollimit duhet marr edhe sendet q e shfajsojn
t pandehurin. organet e punve t brendhsme etj. kopshtit etj. pyetja e
dshmitarve.se cfar sendesh do t krkohen varet nga natyra e veprs penale. Kjo
ka rndsi pr shprndarjen e policve q marrin pjes n kontrollim.
Mundesia eshte me e vogel per rezistence etj.Kontrollimi i pjesshem. Kontrollimi si
rregull duhet bere diten. sipas vellimit. Dallohen: 1. 3. . 2. Me tutje. njihet: 1.
KONTROLLIMI NE BANESE Ky paraqet nje kontrollim te komplikuar sepse aty ka
shume kthina ku mund te fshehen sendet.Ekziston mundesia me e vogel per fsheje te
sendeve.Kontrollimi i teresishem 2.Kontrollimi i lokaleve zurtare dhe 2.Kontrollimi i
shtepive private. Kjo per faktin se: 1Gjate kontrollimit diten te pamurit eshte me i mire.
Kur kerkohen dokumente librta duhet et shfletohen ne cdo faqe. Gjate kontrollimit duhet
te jene prezent dy seshmitar madhor dhe mbrojtesi nese kerkohet . Ata persona duhet
te kontrollohen.Kontrollimi duhet zbatuar ne perputhje me parimin e shpejtesise dhe
befasise. prandaj edhe ato duhet kontrolluar. puset. Kontrollohen edhe vendet e hapta
rreth baneses. Kontrollimi fillon nga nje kthine. Kontrollohen edhe muret. Ne disa raste
kur ka shume persona qe kryejne kontrollin mund te kontrollohen njekoheshsit shuem
sektore. Me rastin e kontrollimit duhet mbledhur te gjithe personat ne nje vend.
mobiletm dyshemja etj. Varet cka krkohet. Ata mbikqyren dhe lejohet te levizin vetem
me leje te dhene nga zyrtari perkates. zyrat etj. mbyllet ajo dhe vazhdohet ne kthina te
tjera.oborri. Sendet mshefen edhe ne motoqikleta e vende tjera.
Kontrollimin e teshave dhe 3.Kontrollimin e valixheve. Kontrollimi i personit perfshine: 1.
por mund te vazhdoje edhe naten ne raste te caktuara. Kontrollimi duhet te behet diten.
. Kontrollimi si rregull behet pas dorezimit te urdherit per kontrollim.Kontrollimin e trupit.
2. KONTROLLIMI I PERSONIT Kontrpollimi i personit duhet te behet domosdo me
rastin e heqjes se lirise se levizjes. Gjate kontrollimit duhet te njoftohet personi per te
drejten e pranise se avokatit dhe te dy deshmitareve.
kontrollimit i nenshtrohen zgavrat e ndryshme te trupit.palltat. floket. jaka etj. gjinjt etj.
Hiqet nj rrob pas tjetrs dhe shikohet mos jan fshehur sendet e krkuara n te.
Keshtu. kemba e lidhur. kuit e cigareve. kpucet. faculetat.. Sendet e kerkuara mund
te fshehen ne pjese te ndryshme te trupit ose ne rrobat qe i ka te veshura personi qe
kontrollohet. Kontrollimi vetm I gjysms s rrobave sht mas e prgjysmuar. e
pavler dhe e rrezikshme. . Kqyren kapelat. hunda.goja. rrypat e pantollaeve etj.
sqetullat. N raste t caktuara pr qllim t gjetjes s sendeve mund t shqyhen
astart. Nga p[ersonat hiqen rrobat dhe ndrresat dhe secila prej tyre kkntrollohet me
kujdesin m t madh. kallfi I syzeve. Sidomos shikohen teshat q kan shtes t
dyfishte.
me kusht q ai t gjendet shpejt dhe t jet I prshtatshm. Personi q kontrollohet
duhet t njihet me t drejtn e tij q gjat kontroillimit t krkoj pranin e nj personi t
besuar.Kontrollimi i perseritur. Gjate kontrollimit duhet te respektohet dinjiteti dhe
personaliteti i personit qe kontrollohet. LLOJET E VECANTA TE KONTROLLIMIT Lloje
te vecanta te kontrollimit konsiderohen: 1.Kontrollimi ne grup dhe 2. Prjashtimi mund t
bhet vetm n rastet e pamundsis dhe urgjencs absolute. .dshmitar. Kontrollimki
duhet t kryehet nga personat e t njejtit seks me t kontrolluarin.
Para se te behet ky kontrollim duhet shtruar pyetjen se a ka arsye qe te perseritet
kontrollimi. Kontrollimi n grup bhet n t njejtn koh pavarsisht vendet ku bhet ai.
rrjet kompjuterik etj. .. 1. Kjo bhet prmes udhheqsve t secilit kontrollim vec e vec
t caktuar nga ai. Ky kontrollim zbatohet ne te njejten kohe dhe qellimi ketu eshte qe te
pengohen marreveshjet midis tyre. Po t bheshin kontrollime te kta pesona n koh
t ndryshme. Udhheqsi I ktij kontrollimi duhet t njoftohet me koh se si po
zhvillohen t gjitha kontrollimet. ndersa te dhenat tregojne per mundesi te gjetjes se
sendeve te caktuara. telegraf. kta do t merershin vesh me telefon. 2.Kontrollimi ne
grup behet ne rastet kur kemi shume persona te dyshuar qe ndodhen ne disa
qytete.Kontrollimi i perseritur behet atehere kur nje kontrollim paraprak ka qeni i
pasuksesshem.
ikja e personit. kontrollimi duhet t bhet me shpejtsi t madhe. me qllim q t
pengohet fshehja e sendeve. Rezultatet e kontrollimi fiksohen ne procesverbal. N
mnyr t bgajshme nund t veproj edhe kryesi ku m part sht kryer nj kontrollim
I pasusksesshm. N cdo rast. Duhet pasur parasysh faktin se edhe kontrollimi I vonuar
mund t jap rezultate. . Kjo pr faktin se kryesi I pakontrolluar mund ta konsideroj
vehten t sigurt dhe t filoj t nxjerr sendet n shitje. brja rezistenc e tij apo
vetvrasja. me fotografi dhe me metoda tjera te pranueshme.
Vellimi i perceptimit varet nga aftesia individuale e njeriut. Keshtu.KUPTIMI DHE
RENDESIA E PYETJES Zbulimi i te vertetes kerkon konstatimin e te gjitha fakteve qe i
referohen rastit konkret. por nuk jane ne gjendje ti marrin te gjitha ato qe i perceptojne.
Theniet e te pandehurit dhe deshmitareve jane rezultat i nje procesi te nderlikuar psikik.
Me rastin e zbatimit te pyetrjes se personave duhet me pas kujdes ne disa
karakteristika psikologjike te personit. shtrohet e venojshme te caktohet rrethi i fakteve
te cilat duhet provuar.. degjojne etj. . Per sqarimin e rrethanave qe lidhen me ceshtjen
penale ka rendesi te madhe procesi i pyetjes se personave te cilet mund te kene cilesi
te ndryshme ne procedure penale. ne cdo rast. Njerezit shohin. Pyetja eshte veprim
hetimor dhe gjyqesor.X. Ketu zakonisht mendohet ne deklarimin e te pandehurit dhe
deshmine e deshmitarit.
3.BAZAT PSIKOLOGJIKE TE PYETJES Personaliteti i njeriut ndartohet nga: 1.qe
shpreh menyren e reagimit te individit ndaj ngacmimeve te jashtme. 6. Ka emocione qe
prodhojne gezim. hidherim etj. i respekton ato apo jo. Nuk ekzistojne dy njerez te
njejte.Emocionet. . Njeriu i padishem kurre nuk do te thellohet ne ndjenjen e meshires
dhe dashurise. 2. Per te nxjerre rezultate ne hetim e gjykim procesin e pyetjes duhet
pershtatur karakterit te personit. gjegjesisht ketyre cilesive. Kjo cilesi eshte e
rendesishme per te shpjeguar sjelljen kriminale. Shprehite pozitive dhe
negative.Motivet.Karakteri. 5. Pra cdo njeri e perjeton boten ne menyren e vet.qe
shprehin gjendjet e ndryshimeve te aktiviteteve psikike te njeriut.qe jane faktore qe
shtyejne njeriun te kryeje vepra penale.Intelegjenca.qe paqsyron aftesine e njeriut per
te menduar dhe zgjidhur probleme.Shprehite.qe jane veti qe krijohen nen ndikimin e
mjedisit shoqeror. 4.qe paraqet teresine e tipareve te njeriut te cilat tregojne se si
vepron nje njeri ndaj vlerave morale te shoqerise.Temperamenti.
objektin dhe dukurine.PERCEPTIMI Perceptimi eshte proces psikik. Ne perceptim
ndikon: 1. 2.Fakti se a perceptohet objekti ne gjendje te levizjes apo qetesise relative.
Perceprimi eshte me i sakt atehere kur shqisat koordinohen nder vete. Perceptimi i
natyres behet permes shqisave te te pamurit. prandaj organi kur ben pyetjen duhet
kerkuar se cfare ka perceptyuar personi. . Ne punen hetimore dhe gjyqesore rendesi te
madhe paraqesin perceptimet profesionale te natyres. Ne perceptim merr pjes i tere
aparati ndijues. permes te cilit ne pasyrojme ne vetedijen tone sendin. Njeriu nuk mund
te perceptoje objektin me te gjitha cilesite e veta. Ne perceprim te te pamurit merr pjese
jo vetem bebza e syrit por edhe organet nervore te muskujve te syrit. prekurit etj.
hapesires.Menyra e perceptimit. kohes etj. 3. Negativisht ne perceptim ndikon
pavemendshmeria e perceptimit. qe vepron drejtperdrejte ne shqisat tona.Koha e
perceptimit.
Lloji i profesionit qe ushtron njeriu le gjurme te thelle ne kujtese dhe te mbajturit mend. .
njohja dhe te riprodhuarit.KUJTESA Kujtesa eshte teresi procesesh te nderlikuara: te
mbajturit mend. RIPRODHIMI Riprodhimi eshte proces kur i pyturi. Shume njerez e
kane te fuqishme harresen. por ka edhe te atille qe fare pak mbajn mende lendet. Kur
njeriu harron riprodhimi mund te qaloje me shume apo me pak. Ka njerez qe mnbajn
mend cdo lloj lende. pas perceprimit dhe kujteses. ruajtja. deklaron per ate qe ka pare
dhe degjuar. Ne disa raste emocionet mundesoje riprodhim te plote te ngjarjes. Harresa
eshte ana e kundert me kujtesen ose te mbajturit mend. Sa me shume te jete ngulitur
ne mendje ngjarja aq me te medha jane shanset per tu riprodhuar drejte ajo. Kujtesa ka
rendesi te madhe per prodhimin e thenieve.
3.Duhet vendosur marredhenie normale me te pyeturin. i pandehuri kishte kapele apo jo
I pandehuri po mos ti behej pyetja keshtu ndoshta do te kishte dhene nje .jane pyetje qe
orjentojne ne pergjegjie. LLOJET E PYETJEVE 1. Te tilla jane. Keto pyetje nuk jane te
preferueshme. Keto nuk japin mundesi tjeter per pergjegjie. Ka disa lloje te pyetjeve
sugjestive: 1.Qendrimi i organit ndaj te pyturit eshte moment shume i rendesishme.
2.Vezhgimi i te pyeturit. Nuk eshte mire qe te pyetet personi edhe ne menyren qe ai te
pergjigjet me po ose jo.TAKTIKA E PYETJES Pas marrjes se informacioneve per
ceshtjen eshte e domosdoshme venia e kontaktit ne mes te organit dhe personave qe
dine per te. 4. pervec po ose jo.Duhet pasur parasysh ceshtjen e fantazise etj.Pyetjet
sugjestive. Ne aspektin e traktikes lidhur me pyetjen shfaqet e nevojshme te kihen
parasysh keto ceshtje: 1.Pyetjet plotesisht disjunktive.
Nga pervoja del se pergjegjia me shpeshte eshte po PYETJET E NDERLIDHURA Keto
pyetje nderlidhem me gjerat qe deklaron i pandehuri.Keto pyetje nuk perjashtojne
mundesi te pergjegjieve tjera. Pas ketyre eshte e nevojshem te behen pyetjet
kontrolluese . Pyetja e tille mund ta zbuloje zbrastesiren ne kujtese ose ta nderroje
permbajtjen e kujteses. Edhe keto pyetje kufizojne pergjegjien andaj jane jo te
preferuara. PYETJET JOPLOTESISHT DISJUNKTIVE.Te tilla pyetje jane Kravata ishte
e kuqe . Te tilla jane: i pandehuri qe kishte revole ne dore ishte e markes Berete apo
Broing . PYETJET DECIZIVE.
Mbledhja dhe studimi i te dhenave per te pandehurin. Por. Ky studim orienton ne
perdorimin e literatures se nevojshme.Studimi i materialeve te ceshtjes behet per tu
njohur ne teresi me ngjarjen. dhe marredhenieve te tij ne shoqeri. Pergatitjet perfshijne:
1. dallon faktet e qarta dhe te paqarta etj. karakterit etj.Studimi i personalitetit te te
pandehurit perfshine njohjen e vecorive te tij individuale. 3.Marrja e identitetit te te
pyturit. 1.Radha dhe momenti i pyetjes. Si rregull pyetja e tij behet pasi organi te kete
mbledhur prova per fajesine e tij. ka raste kur behet pyetja edhe pa i mbledhur te
dhenat e tilla.Studimi i materialeve te ceshtjes.temperamenntit. Pyetja e te pandehurit
dhe deshmitarit kalon neper tri faza: 1. 3. Nga ky studim organi vlereson dhe verifikon
provat. 2. .Koha se kur pyetet i pandehuri eshte nje ceshtje taktike.TAKTIKA E
PYETJES SE TE PANDEHURIT Pyetja e te pandehurit duhet te pergatitet. 2. Ketu
duhet te shfrytezohen materialet qe ndodhen ne dosjen e te pandehurit.
Kjo nga se keshtu krijohet pershtypja se organi e din gjithe ceshtjen. 2. Pervoja tregon
se gjate pyetjes mund te ------perdioren: -pyetjet frontale.Ne fazat tjera organi i
procedures i paraqet provat. 1. Nese i pandehuri genjen ai do te le pa i permendur disa
hollesi.Kjo behet permes pyetjeve permes te cilave zgjerohet deklarimi i te pandehurit
per fakte te caktuara.Pyetjet frontale jane te preferueshme atehere kur vepra penale e
kryer nga i pandehuri eshte e fresket dhe kur ai eshte ndaluar menjehere pas kryerjes
se vepres. Shume gjera qe i thot i pandehuri verifikohen permes keqyrjes se vendit te
ngjarjes. Ne raste shume te rralla theniet do te trillohen nga fillimi deri ne fund. . 3. Ketu
organi ben pyetje te drejteperdrejta per vepren penale.Detajimi i thenieve. Ne kete
menyre ai pamundesohet qe ti bishteroje gjerat. -paraqitja e provave dhe -detajimi i
thenieve.
fotografi. Per te verten e ceshjtjes dhe deklarimin e vertete te te pandehurit ka rendesi
fakti i ballafaqimit te tij me prova. . si: procesverbale. Kjo perdoret qe ai te mposhte
friken. Pastaj duhet te paraqiten shembujt konkret se si gjykata e ka marre si rrethane
lehtesuese deklarimin e vertete te te pandehurit. Ai flet gjera te pergjithsuara. skica.
Gjate deklarimit duhet shenuar cdo gje me kujdesin me te madh. Dihet se fajtori dinak
nuk don te flase per detajet. Pasi i pandehuri deklarohet i pari organi i priocedures eshte
ne perparesi te medha. sidomos kur ai pyetet per te dyten e treten here. Nese i
pandehuri genjen organi i procedures nuk do tia bej me dije atij kete fakt se e din
menjehere. kur genjen ai veshtire qe e ruan ne kujtresen e tij tere ate qe ka sajuar si
genjeshter. deshmitare etj. Megjithate.
dhenmshuria ndaj viktimes. Natyruisht edhe historiku i shkurter i vleres se deklarimit.
Pranimi mund te jete i plote dhe i pjesshem. . Shkaqet e pohimit jane: fshehja e ndonje
vepre tjeter.MOTIVET E POHIMIT TE TE PANDEHURIT Do te ishte gabim te mendohet
qe organi i procedures nuk duhet te reagoje fare ndaj thenies se rreme. Pohimi duhet te
vertetohet ne pikpamje logjike e psikologjike. Deklarimi i te pandehurit si prove dhe
vlera e saj. Ai duhet te zbatoje te gjitha metodat e lejueshme per ta zbuluar rrenen. Cdo
pohim duhet provuar me provat e mbledhura. organi duhet te kontrolloje logjikshmerine
e asaj qe thot i pandehuri. ballafaqimi me faktet etj. Pohimi eshte pranim. Ne kete
drejtiom. Organi duhet ta zbuloje motivin dhe shkakun e pohimit te te pandehurit I
pandehuri e di se nuk eshte i detyruar qe te pohoje faktet.
Por duhet njohur nese kemi te bejme me deshmiar te privilegjuar.Pergatitja per pyetje
perfshine percaktimin e radhes se pyetjes se deshmitareve dhe studimin e personalitetit
te tyre. pastaj degjohet deklarimi qe ben dhe pastaj behen pyetjet.TAKTIKA E
PYETJES SE DESHMITARIT Pyetja e deshmitareit behet per te marre njoftime te sakta
per ceshtjen penale. Thenjet e tyre ndihmojne per te vleresuar theniet e deshmitareve
tjere 2.Ne aspektin taktik eshte i rendesishem procesi i pergatitjes se pyetjes dhe vet
marrja ne pyetje e te pandehurit.Zbatimi i metodave taktike te marrjes ne pyetje ndjek
kete rruge: Ne fillim merret identiteti i tij. Deshmia eshte prove dhe vleren e saj e cakton
gjykata. Ne kete faze behet zbulimi i marredhenieve te deshmitarit me personat tjere.
Ne radhe te pare pyeten deshmitaret qe jane informuar mire per ngjarjen. qe e kane
pare ngjarjen. Radha e pyetjes ka rendesi per marrje te informacioneve te sakta. Ai
paralajmerohet per detyren e thenies se te vertetes. Deshmitari eshte mjet provues
shume i shpeshte. 1. .
vendi. Ne praktike behen keto menyra te pyetjes: 1. menyra etj. 2. 3.Behen pyetje per
rrtehanat e kryerjes se vepres: koha. Gjate marrjes ne pyetje organi duhet ta ruaje
qetesine. . Gjte pyetjes duhet mbajtur procesverbal.Kerkohet qe deshmitari te deklaroje
ne detaje te gjitha gjerat me radhe. Pyetja behet ne vendin e kryerjes se vepres penale.
Pervoja tregon se te gjithe deshmitaret nuk i harrojne faktet njesoj.Pyetet per faktet qe
kane rendesi per ceshtjen. Nese deshmite e deshmitareve nuk perputhen duhet
organizuar ballafaqimin e tyre.
Do te ishte gabim te mendohet se ata genjejne vetem per motive te medha.Per shkak
se korryuptohen. Theniet e deshmitareve vleresohen ne baze te disa kritereve logjike e
psikologjike. E pjesshme mund te jete edhe atehere kur ai heshte fakte te caktuara ne
procedure.Per shkak te frikes.TAKTIKA E PYETJES SE DESHMITAREVE QE
GENJEJNE Kjo pyetje organizohet qe ata te zbulohen kur genjejne. . bile edhe ne raste
te pazakonta. Deshmitaret genjenje bukur shpesh. 3. Genjeshtra mund te jete e plote
dhe e pjesshme. 2. Deshimtari genjenje per shume arsye: Ata genjejne: 1.Kur kane
lidhje me persona te caktuar ne procedure penale etj. Megjithate motivi eshte elementi
kryesor qe ndikon ne sajimin e genjeshtrave.
Faza e trete eshte 9-12 vjec qe e karakterizon shtimin e kurreshtjes per njohje te
gjerave.TAKTIKA E PYETJES SE FEMIJEVE DHE TE MITURVE Deklarimet e femijeve
nuk guxon te merren apriori si te pasigurta. Faza e pare perfshine moshen 2-4 vjec.
Femijet mund te merren ne pyetje vetem si deshmitar. . Rreziku me i madh i kesaj faze
eshte sugjestionimi i femijes. Duhet pasur ne konsiderate rastin. Sqarimit te ketyre
thenieve duhet qasur me nje kujdes shume te madh.kur femija fillon te mendoj per
veten dhe zhvillimin e tij. Ne praktike jane shenuar rasyte kur femija i moshes 3-5 vjec
ka qene shume i sakt ne deklarim. Thenjet e tyre duhet shfrytezuar per orjentinm rreth
asaj se ku mund te gjenden provat. Ne fund te kesaj faze fillon mosha e pubertitetit. per
shkak te sugjestionit dhe fantazise. Faza e dyte 4-8 vjec ne te cilen faze kalohen ne
vrojtimin e gjerave ashtu si duken. Femijet kalojne neper disa faza zhvillimi.VIII.
8. 9. 6. 10.Shkalla e zhvillimit trupor. 3. 14. 2. 12.Saftesia e te mbajturit mend. 5.Sjellja
morale.Vetedija.Mendimi i pergjithshem.Qendrimi intelektual. 7.Sjellja e femijes ndaj
mesuesit.Aftesia e te folurit. . Teoria dhe praktika kane formuar pyetesorin qe ndihmon
percaktimin e personalitetit te femijes.Mendimi i posacem etj. 13. Pyetesori i ka keto
rubrika: 1.Emri mbiemri. mosha.Aftesia e te verejturit.Sjellja seksuale.Shkollimi. 4.
11.Veprimi i fantazise.
Gjate zbatimit te parimit te shpejtesise ne pyetje nuk eshte e keshillueshme qe te
pyeten pasdite dhe ne mbremje. Pyetja e femijes maksimalisht mund te zgajse 45
minuta Femijet megjithate shpesh genjejne. eshte krijuar jeta e dyfishte e femijeve:
mendojne nje gje. Keshtu. ndersa tjeter flasin. Femijet fshehurazi e krijojne rrethin e tyre
jetesor dhe cfare jane tregohen vetem para mocanikeve te tyre. Megjithate femijet
shpejt kuptojne se cfare kerkohet prej tyre.Ai genjen per tu mbrojtur. Gjate pyetjes duhet
veprur me shpejtesi deri sa ata nuk jane ndikuar nga prinderit e tyre. Femijet e moshes
se re duhet pyetur edhe permes perdorimit te lojerave te tyre. Shkaqet e genjeshtres se
femijeve jane: 1. prandaj dinakersiht i fshehin ndjenjat e tyre. por ata duhet pyetur
paradite kur femija eshte i pushueshem. Hapi i pare i pyetjes eshte largimi i frikes. .
Ai duhet te shprehet qarte me femijen dhe nuk duhet pyetur per gjerat qe ai nuk i
kupton.Femija genjen nga se nuk eshte i vetedijshem per pavertetesine e thenieve.
Esenca e taktikes se pyetjes shtrohet ne dy menyra: .Ai genjen per shkak te
dezekujlibrimit seksual. Edhe prinderit mund te jene te interesuar qe te pengohet
sqarimi i ndonje ngjarje nga femijet. Femijet 7-9 vjec jane deshmitare te shkelqyeshem.
5. 4. Theniet e femijeve mund te jene te sakte dhe prodhim i fantazise. Rendesi ka
vendi i zbatimit te pyetjes. Qe ne momentrin e pare duhet kushtuar kujdes venies se
kontaktit me femijen. Duhet te evitohen nocionet abstarkte. Organi i procedures nuk
guxon te flase me femijen me ton femijeror. Femija mund te friksohet e hutohet. Ai
duhet te pyet me seriozitet dhe urtesi. 3. sepse femija mund te mos pergjigjet per
shkaqe te ndryshme.Ai genjen nga kenaqesia.
Pubertiteti eshte nje moshe e shkurter por qe manifeston ndryshime te medha ne
personalitetin e cdo te riu. Keto procese kane kushteaur dukurine e bredhjes se te
miturve neper rruge dhe marrjen e tyre me veprimtari te ndaluara. Pjesemarrja e te
miturve ne kriminalitet po shenon rritje pothuaja ne te gjitha vendet e botes.TAKTIKA E
PYETJES SE TE MITURVE Adoleshenca eshte nje moshe midis femijerise dhe moshes
se rritur. Keto ndryshime jane fiziologjike. emocional dhe intelektual e personalitetit.
Tashme dihet ndikimi i levizjeve demografike ne paraqitjen e kriminalitetit. . Eshte kjo
nje etape e zhvillimit social. Por edhe perpjekjet e shoqerise njerezore per te luftuar
kete kriminaluitet jane gjithnje e me evidente. mendore e sociale. Formimi i ketyre
cilesive nuk supozon krijimin edhe te cilesive tjera. Statistika . Kriminaliteti i te miturve
eshte pjese e kriminalitetit ne teresi. Tashme jane ne rritje grupet kriminale te te
miturve.
Pyetja duhet te perfshije rrethanat qe mund te perceptohen e mbahen ne kujtese nga
ata. kane ndikim ne kriminalitetin e te miturve. por ai eshte i varur nga rrethi ne te cilin
jeton. kujtesen dhe riprodhuimin. I mituri nuk i ka mundesite qe te perqendrohet gjate
dhe te kuptoje e riprodhoje sakte faktet dhe rrethanat qe ka pare e degjuar. por me
bisede te lire. Mosha. Gjate pyetjes se te miturev duhet pasur ne konsiderate
specificitetin e tyre. Organi duhet te pergatitet posacerisht gjate pyetrjes se te miturve.
Femija ka ka personalitetin e vet. Taktika e pyetjes se te miturve varet nga pozita e tyre
procedurale dhe disa vecori psikike qe kane te bejne me perceptimin. gjinia etj. Gjate
pyetjes se te miturve duhet pasur parasysh keto fakte: . por jo me shume se dy here.
Kjo i lejon organit qe te njihet me shkallen e zhvillimit te te miturit dhe vecorite e psikes
se tij. Pyetja e te miturve nuk duhet te filloje me pyetjet e drejtperdrejta qe i interesojen
organit te procedures. I mituri duhet te pyetet hollesisht dhe mundesisht vetem nje here.
Pyetja e femijeve duhet te pergatitet. Pyetja e deshmitareve te mitur behet ne nje mjedis
te pershtatshem per ta. me me veshtiresi perceptojne fakte e rrethana. prirjet qe ka. E .
Taktika e pyetjes se te miturve eshte specifike sepse ata e kan nje rreth te kufizuar te
mendimeve mbi boten. rruge. Sipas psikologeve nje ton miqesor krijon besim te ata qe
te inkurajohen per te folur. Te miturit jane te vemendshem por ata duhet te trajtohen
mire. Pra duhet te garantohen te drejtat e te miturve. Paraprakisht duhet pasur ne
konsiderate sjelljen e te miturit ne shkolle. pedagogut apo personit tjeter profesionist.
Gjate pyetjes se te miturit duhet te sigurohet mbrojtesi. shkallene zhvillimit intelektual etj
Prania e personave te njohur i qeteson ata gje qe ndihmon per te komunikuar me lehet
me ta. shtepi. I mituri duhet te pyetet ne prani te prindit. Autoret flasin per specifika te
caktuara te cilat duhet marre ne konsiderate gjate pyetjes se te miturve femra e
meshkuj.
Me disa prej tyre ky kontakt mund te vendoset lehte. Me rastin e pyetjes se te miturve
behet edhe parashtrimi i provave. Para pyetjes duhet vendosur kontaktin psikologjik. Me
ta bisedohet me ton te zakonshem Premtimet. Gjate pyetjes duhet te mbahet
procesverbal. . perkdheljet etj. nuk duhet te perdoren Te miturit duhet pyetur menjehere
posa ka ndodhur vepra sepse ata harrojne ate qe kane pare ose ndikohen nga te tjeret.
Kercnimet do te qonin deri te inati kokeforte. Gjate pyetjes nuk duhet nderprere
deklarimine te miturit..
.
Deshmitari ose i pandehuri ne disa raste nuk paraqiten ne gjykate. kur persona ka rene
ne gjendje te veshtire dhe nuk di si te pergjigjet. Simulimi shpesh behet edhe gjate
pyetjes. Arsyetohen se mungojne sepse jane te semure. Edhe ne keto raste i pandehuri
fiton ne kohe.SIMULIMI DHE ZBULIMI I TIJ Simulimi eshte paraqitja me qellim e
semundjeve dhe te metave te cilat nuk i kane i pandehuri dhe deshmitari. Pasojat e
simulimit eliminohet me pyetje te serishme. per te pergatitur planin. Simulimi mund te
behet para se te jete filluar pyetja dhe gjate pyetjes. Me kete rast ata fitojne ne kohe per
te menduar. Simulohen semundjet e gjendjet fizike e shpirteriore. Per tu penguar kjo
taktike duhet te vertetohet saktesia e ketyre arsyetimeve. Pasi te zbulohet e verteta e
ceshtje organi duhet tia bej me dije personit te tille se organi e di kete taktike dhe keshtu
e detyron qe te pohoje. Megjithate organi i procedures nuk ka te drejte ta marre rolin e
ekspertit per te konstatuar llojin e semundjes. .
. Vilania eshte e vertete nese fetyra.Shkuarja e gjakut ne tru. 2. Me se shpeshti
simulohen keto semundje: VILANIA.Semundja apo e meta ekziton por ajo paraqitet me
e rende dhe 3. Simuluesit zgjedhin menyren si te rrexohen. Kur mungojne keto
simptome kemi te bejme me simulim.LLOJET E SIMULIMIT Dallohen keto lloje te
simulimeve: 1. frika dhe deshprimi etj. Te ta jane evidente dridhjet ne mes kraheve.
Gjate rreximit simuluesit mbrohen.Te metat dhe semundjet krijohen me qellim. E
kunderta eshte me te semuarit e vertete. . Ata bijne me kujdese. qafes e zverkut. Ato
mund te jene te verteta dhe te trillueme. Pasqyrohen si velani. EPILEPSIA-Te simuluarit
rrezohen. buzet dhe mishi i dhembeve zbehet papritmas dhe shume. I semuri bie
papandehur me crast zverdhet shume.Semundja e e meta nuk ekzistojne fare por
paraqiten se ekzistojne.
1. te nderpritet kontiuniteti i pyetjes etj. Shurdhimi i simuluar duhet te vertetohet. Ka
shume menyra taktike per ta zbuluar simulimin e shurdhimit. . lexon nga buzet. Por kjo
semundje eshte e rende dhe i semuri mund te vdese. 2.Pas shpines se personit hedhet
ni objekt i rende. simuluesi nuk do te levize koken. Te shurdhet do ta ndjejne tronditjen
dhe do te kethehen qete.I shurdheti perpiqet te degjoje organin e procedures. Ata
pyesin zoteri cka thate Te shurdhet e bejne te mundur te vonohet pergjegjia. Simuluesi
do te dridhert shume ose nuk do te kethehet fare dhe nuk do te levize.Eshte menyre e
mire e simulimit te cilen e praktikojne sidomos fshataret.. Prandaj organi duhet ta
nderpres pyetjesn posa te vereje shenjat e saj. SHURDHIMI. afron koken etj.
TE KUFIZUARIT.Nese per kryerjen e vepres penale do te duhej intelegjence te
konsiderohet si e pamundur per tu krfyer nga ai dhe 2. SIMULIMI I SEMUNDJEVE TE
NDRYSHME SHPIRTERORE Ne praktike kryesit shpesh simolojne se jane te semure
shpirterisht. i semuri desimulon. Por edhe atij i duhet shume mund ne kete aspekt.
Simuluesi i smadhon simptomet e semundjes.Njeriu budalla gezon privilegje te medha
ne procedure. Organi i procedures duhet te vertetoje edhe kete rrethane. Kete mund ta
vertetoje psikiatri. Kjo behet per dy shkaqe: 1.Te pandehurit dhe deshmitaret gjate
pyetjes shpesh paraqiten si te kufizuar nga mendja. .
Me njohje personi i krahason vecorite qe i ka objekti. zera. tinguj etj. 2. Cdo objekt i ka
shenjat e veta qe lehtesojne ceshtjen e njohjes. sende. Njohja mund te behet per
njerez.sendit dhe 2.KUPTIMI DHE RENDESIA E IDENTIFIKIMIT ME NJOHJE Ne
kryerjen e veprimeve procedurale per gjetjen e kryesit shtrohet nevoja qe te behet
njohja. PERGATITJA PER IDENTIFIKIM ME NJOHJE Procesi i njohjes perbehet nga dy
veprime: Pyetja e njohesit mbi shenjat e personit. te demtuarit. . Nga paraqitja e ketij
personi ose sendi per njohje. te pandehurit etj. Njohja eshte veprim operativ taktik per te
cilin duhet mbajtur procesverbal. Nepermjet njohjes verifikohen theniet e
deshmitareve.Ne pyetje deshmitari jep njoftime per fakte te ndryshme te cilat i ka
perceptuar. Njohja dallohet nga pyetja: 1. Njohesi ketu i krahason shenjat e sendit dhe
me kete njofton se e njeh personin qe e ka pare ne te kaluaren.
Njohesi i keqyr personat nje nga nje. . duke u siguruar veshje te njejte. Vecorive te zerit.
Njohjen mund ta beje deshmitari. Pershkrimi duhet te perfshije pikerisht keto
karaktersitika: floket. dhe kjo behet sipas: Shenjave te jashtme. Pozicioni i personit qe
do te njihet do te caktohet nga personi qe ben njohjen. Ne perceptim ne rend te pare
dalin disa shenja: shtati. tiparet e fytyres. Njohja behet ne baze te shenjave te pamjes
se jashtme te cilat njohesit i kane mbetur ne kujtese. mosha. i demtuari etj. syte. fjales
dhe ecjes. Ne rast te kundert do te kiishim ballafaqim. balli etj. veshja etj. gjinia. Per
njohje paraqitet personi te cilin njohesi nuk e ka njohur me pare.PARAQITJA PER
NJOHJE E PERSONAVE Organi duhet te siguroj ndermjet 5 dhe 8 personash te cilet
duhet te jene sa me te ngjashem me personin qe do te njihet.
Gjate procesit te njohjes rendesi ka vezhgimi i personit qe do te njihet. . Personi qe nuk
ka lidhje me vepren nuk ka frike dhe ai nuk i trembet njohjes. Keto ndryshime fiziologjike
nuk jane prova por kane rol te madh orientues. organi i procedures procedon vec e vec.
personin qe duhet te njihet. perkundrazi personi qe ka lidhje te ai shfaqet doza e
caktuar e nervozizmit. Pas kesaj ai tregon se aty gjendet personi i kerkuar dhe tregon
se cili eshte ai. Njoftimi mund te behet ne menyre kategorike apo si i mundshem. Ky
veprim duhet te fiksohet ne procesverbal. Kur njohja behet nga disa persona. duke ua
paraqitur me radhe persoanve qe do te bejne njohjen. Me ane te njohjes zgjidhen
shume probleme.
3.Njohja e kufomave nuk behet permes paraqitjes se saj me kufoma te tjera. 4.
5.Deshmitaret marrin pjese drejtperdrejte ne identifikim te kufomes. Paraqitja per njohje
e kufomes i ka vecorite e veta taktike. Para se gjithash duhet bere tualetin e kufomes.
2..Po te jete njohesi kallezuesi i personit te pagjetur pyetet per shenjat e pamjes se
jashtme para parqitjes per njohje. Permes paraqitjes per njohje duhet te behet
identifikimi i saj. Mosnjohja e kufomes eshte pengese e madhe e hetimit te
ceshtjes.Kufoma qitet me ate veshje qe ka pasur kur eshte kryer vepra penale.Po qese
kufoma ka gjak ajo duhet te rregullohet para se te paraqitet per njohje.PARAQITJA PER
BJOHJE E KUFOMAVE Metoda e hetimit te delikteve te gjakut fillon me njohjen e
kufomes. 1. .
PARAQITJA PER NJOHJE E SENDEVE Njohja e sendeve perfshine njohjen e sendeve
me te cilat eshte kryer vepra penale. Njohja mund te behet per te percaktuar se kujt i
takon sendi. Njohja e sendeve do te thote te konstatosh ato vecori qe i ka ai send nga
te cilat dallohet nga sendet tjera. Kjo keqyerje perfshine si rrobat. Keqyerja e kufomes
per njohje behet nga secili person vec e vec. ose a eshte ai sendi me te cilin eshte kryer
vepra penale. plage etj. I demtuari shpesh e njeh mire sendin e tij. karakteristikat e
fshehta te tij. . Njohja e sendeve eshte me e sigurte se njohja e personave. Trupi
keqyret per ti njohur shenjat e vecanta: proteza dhembesh. njohjen e pasurise se
vjedhur ose sendeve tjera qe sherbejne per ceshtjen. sendet qe mban me vete personi
dhe trupi.
Fotografia duhet ta pasqyroje personin po me ate veshje qe ka pasur personi kur
deshmitari e ka pare. Njohja e sendeve behet sikur dhe njohja e personave. NJOHJA
NE BAZE TE FOTOGRAFISE Fotografite e personit qe do te njihet perzgjidhen ne ate
menyre qe te pasqyrojne sa me mire tiparet e jashtme te tij.vecorive te tij. Ne praktike
aplikohet edhe njohja e personit ne baze te zerit. Njohja behet duke e vene sendin ne
mesin e dy objekteve te ngjashme. Pastja pyetet njohesi qe a e njeh sendin. ecjes dhe
disa tipareve tjera dinamike. Para njohjes preferohet te behet pershkrimi i sendit.
Vecanerisht grate jane deshnmitare te mira te identifikimit te sendeve. .
. burre apo grua. Ne dhomen tjeter vendoset njohesi. Njohja permes zerit mund te behet
ne kete menyre: Ne nje dhome personi i dyshimt vendoset me persona tjere ose
organin e procedures i cili e pyet. Permes ecjes personi qe do te njihetr me personat
tjere kalon para njohesit. Biseda zhvillohet per ceshtje qe nuk kane lidhje me vepren
penale. Ne perfundim te bisedes njohesi shkon ne dhomen tjeter dhe njohton se cilin ze
e ka njohur dhe cilat qene shenjat e njohjes. Organi i procedures duhet te kujdeset per
te perdorur fraza qe lehtesojne njohjen. jane individuale. por ai nuk duhet te dije per
kete. Megjithate zeri.Zerat ngjasojne bukur shume me zera tjere. Mirepo permes zerit
dallohet se a eshte personi femij apo i rritur. fotografi etj. Per njohjen mbahet
procesverbal. ecja e tj. .
Taktika e keqyrjes se vendit te ngjarjes Kuptimi i vendit t ngjarjes dhe detyrat e tij
Kqyrja e vendit t ngjarjes sht veprim hetimor me an t cilit organi i procedurs
prcepron drejtprdrejt mjedisin ku sht kryer vepra penale. e vcanrisht vecorit
psikologjike t tyre. mbledh e fikson gjurm e prova materiale si dhe sqaron rrethana q
kan rndsi pr cshtjen. XII. zbulon. Kqyrja e vendit t ngjarjes sht edhe burim
informacionesh me an t t cilave sqarohet mekanizmi i ngjajes n baz t gjurmve.
pr t ciln duhet ndrmarr veprime q t sqarohen rrethanat e ngjarjes. Ngjarje
konsiderohet cdo ndryshim i shkaktuar n nj mjedis t dhn Ku sht kryer nj vepr
penale. . studiohet personaliteti i personave q kan mrrpjes n ngjarje.
N ann kriminalistike ngjarje konsiderohet ajo q shkakton lvizje t sendeve ose
objekteve me thyerje e dmtime t tyre. Kufijt e vendit t ngjarjes varen nga disa
faktor:natyra e veprs penale.Studimi i mjedisit ku ka ndodhur vepra penale. vecorit
q ka vendi i ngjarjes etj.provave materiale.Studimi i mekanizmit dhe rrethanave t saj. .
q sjellin pasoja e ln gjurm. Kshtu. 3.Zbulimi. kur vjedhja sht kryer n nj lokal
vendngjarje sht ndrtesa ku ka ndoshur vjedhja. 2. mbledhja e fiksimi i gjurmve e
sendeve. nj banes apo hapsir e caktuar q ka psuar ndryshime si rrjedhoj e
kryerjes s veprs penale. Detyrat e vendit t ngjarjes jan: 1. Vend ngjarje mund t
jet nj lokal i caktur.
4.Gjendet dhe vrtetohet identiteti i kryesit.Vrtetohet ekzistimi apo jo i veprs penale.
zbulimi e shikimi i kufoms etj. pra n vendin e ngjarjes.Vrtetohet lloji dhe madhsia e
dmit.Vrtetohen llojet e veprave penale t kryera. Prgatitja pr kqyrjen e vendit t
ngjarjes Masat prgatitore pr organizimin dhe kqyrjen e vendit t ngjarjes ndrmerren
nga ana e organit t procedurs. 5. 2. dshmitart. trupin dhe rrobet e kryesit. Provat
mund t gjenden n mjetet e prdorura gjat kryerjes s veprs penale..Vrtetohen e
kontrollohen provat q ekzistojn. . 3. Kqyrja e vendit t ngjarjes bhet me qllim q
t: 1.
4. . pr t prcaktuar llojin e ngjarjes.Ato kan t bjn me: 1.Verifikimin e njoftimevet
marra lidhur me ngjarjen. nse vepra ka ndodhur n rrethana q nuk lejojn fillimin e
cshtjes penale. pr cka edhe del e domosdoshme ndrmarrja e masave prgatitore
pr t kaprcyer cdo vshtirsi q mund t dal. 2.Nisja sa m e shpejt pr n vendin
e ngjarjes.Formimi i ekipit hetimor. 3. Verifikimi i njoftimeve bhet pr t prcaktuar
nse ngjarja ka elemente t veprs penale apo jo. sepse n kt faz akoma nuk
zhvilohen hetimet. prfshir prgatitjen e valigjes hetimore. Vendi i ngjarjes i ka t
papriturat e veta dhe objekte t shumllojshme. pr t saktsuar vendin e kryerjes
etj.Dhnien eporosive pr ruajtjen e vendit t ngjarjes. Veprimet e para nuk synojn
vrtetimin e plot t veprs penale dhe fajsin epersonave.
kqyrje marrin pjes personat e ngarkuar me ligj si policia e prokurori publik dhe
personat q caktohen nga kto organe. N kt proces nuk duhet angazhuar persona
q kan ndonj interes t caktuar ndaj kryesve ose t dmtuarve. Marrja e masave pr
ruajtjen evndit t ngjarjes kan pr qllim sigurimin dhe ruajtjen e provave materiale dhe
t gjurmve dhe nuk lejohet askush t shkel n at mjedis para ardhjes s ekipit
hetimor.ekspert. Cilsia e kqyrjes varet nga prdorimi i mjeteve prkatse teknike.
Kjo lvizje pengohet sepse gjurmt prvec me dashje mund t dmtohen edhe pa
dashjen e personave. Ruajtjen e vendit t ngjarjes e bn policia. I pandehuri. dshmitari
etj.kalimtarve t rastit. .
referojn mbi t gjitha masat e ndrmarra me qllim t ruajtjes s vendit t ngjarjes dhe
gjurmimit t kryesit. Ai mund t merret n pyetje n prani t mjekve. Marrja e t
dhnave mbi ngjarjen nga t dmtuarit e dshmitart ka karakter informativ pr t
mbledhur t dhna q mundsojn ndjekjen e fajtorit. Taktika e kqyrjes s vendit t
ngjarjes Me rastin e arritjes n mjedisin e vendit t ngjarjes puntort e policis. t
ngarkuar me ruajtjen e vendit t ngjarkes. . S fundmi bhet verifikimi nse n vendin e
ngjarjes kan mbrritur t gjith personat q sajojn ekipin hetimor. N kt kontakt
ekipi hetimor duhet t njoftohet nse i sht dhn ndihma e par t dmturit. N rast
se nuk sht siguruar ky vend merren masa t menjhershme pr ruajtje.
Pyeten shkurt dshmitart q e kan par ngjarjen. arms e objekteve tjera kryesore
vmendja prqndrohet te periferia. . Vendi i ngjarjes n hapsir q sht I siguruar
kqyret nga qendra n periferi. zhvillimi I nj kqyrje t plot dhe bashkpunimi i ekipit
hetimor me policin. Kqyrja bhet duke zbatuar metodat taktike t
kqyrjessi:shpejtsia n organizim dhe kqyrje. Pastaj largohen t gjith personat
prania e t cilve pengon zhvillimin normal t hetimit. N kto raste kqyrja preferohet
t bhet nga periferia drejt qendrs. Te aksidentet kriminalistike kqyrja nis nga
automjeti apo te kufoma dhe vazhdon n drejtim t kundrt duke vajtur te pika e fillimit
t ngjarjes. Hetuesi i pyet personat q kan ruajtur vendin e ngjarjes nse kan lvizur
n at mjedis dhe cfar veprimesh tjerakan kryer aty. drejtimi i kqyrjes. ndrsa kur
vend ngjarje sht banesa pas shikimit t kufoms.
Kqyrja duhet t bhet n kohen m t shkurtr t mundshme. natn apo ditn. Kqyrja
duhett fokusohet vetm n at hapsir ku ka gjurm t dukshme. Nse kjo bhet
natn pa kushte t prshtatshme vendi i ngjarjes duhet t ruhet q kqyrja t vazhdoj
nesr. N fillim ekipi i bn nj vshtrim t prgjithshm vendit t ngjarjes. ku bhet
fotografimi orientues dhe i pamjes s prgjithshme. . por mund t shtrihet edhe n
vende afr atij territori kur mund t gjenden edhe atje gjurm t kryesit apo sedne te
hudhura prej tij. mjafton t krijohen kushtet e prshtatshme ndricimi. Pastaj ekipi
hetimor orientohet n gjetjen dhe fiksimin e cdo gjurme e sendi q ka lidhje me veprn
penale. sepse cdo vonesmund t l pasoja q nuk mund t evitohen n t ardhmn.
Kqyrja mund t bhet n cdo koh.
Gjat prshkrimit asgj nuk duhet t lviz. Fiksimi I rezultateve t kqyrjes s vendit t
ngjarjes Kto rezultate fiksohen n procesverbal. . Asnj antar i ekipit nuk duhet ti
prish gjurmt ekzistuese e as nuk duhet tl gjurm t tija. Pr realizimin e kqyrjes
prdoren kto metoda taktike: statike dhe dinamike dhe n mnyr t vecant metoda
rrjetore e brezore e kqyrjes. sipas t cilit rkipi hetimor duhet t zgjidh problemin se
cfar objektesh ka prekur fajtori. n cilin vend e objekt mund t lihen ato. Metodat e
kqyrjes s vendit t ngjarjes Krkimi i provave mbshtetet n rregullintaktik. madje as
t mos preket me dor. Krkimi duhet t jet i bashkrndur midis antarve t ekipit.
fotografi dhe skic.
q sht objekt i procesit penal. situatn n t ciln ka ndodhur fakti ose q mendohet
se ka ndodhur n at mnyr. Eksperimenti kryhet me vendim t organit t procedurs.
Me kryerjen e eksperimentit tentohet te perseritet ngjarja per te ciln procedohet
penalisht duke riprodhuar. i cili duhet t prbaj nj njoftim prmbledhs pr objektin e
eksperimentit dhe t tregoj ditn. Kur sht nevoja caktohet edhe nje specialist
prkats. orn dhe vendin ku duhet tkryhet veprimi. deri n at mas sa sht e
mundur. Eksperimenti kriminalistik Eksperimenti sht prov q vrteton mundsin e
nj ndodhie. fotografohen dhe filmohen. Veprimet e eksperimentit pasqyrohen n
procesverbal. .
Eksperimenti dallon edhe nga eksertimi se pse pr kt t fundit krkohen njohuri t
caktuara proesionale psh. zbulimin eprovave e fiksimin e tyre. Eksperimenti nuk sht
veprim pasiv. kurse eksperimenti ka pr qllim riprodhimin e rrethanave. teknike ndrsa
pr ekserimentin kto nuk krkohen. veprime apo dukuri ekzistojn apo jo dhe kur
verifikimi ka rndsi themelore pr cshtjen n hetim. Rregullat dhe metodat taktike t
zbatimit t ekserimentit Nevoja pr zhvillimin e eksperimentit lind ather kur organiiI
procedurs ka dyshime nse disa rrethana. . Eksperimenti dallon nga kqyrja sepse kjo
e fundit ka pr qllim studimin e mjedisit ku sht kryer vepra penale..
veprimet e t cilve verifikohen.Para zhvillimit t eksperimentit merren kto masa
paraprake: 1.Nxjerret vendimi prkats pr kt cshtje. 2.Prgatiten provat materiale
dhe sendet q I zvendsojn kto.Urdhrohen fotografime e filmime dhe merren masa
pr t mos rrezikuar sigurin publike dhe t personave. Kshillohet q dshmitart dhe
t pandehurit . Llojet e eksperimentit N praktik njihen kto lloje t eksperimentit: . kjo
pr t evituar m shum ndikimet e mundshme. 4. 3.Prcaktohet qllimi pr t cilin ai
zhvillohet. t mos njihen me hoillsit e veprimeve eksperimentale.
Vhstirsi paraqet rastiu kur rrenathat riprodhohen n drit natyrore.Eksperimenti pr ta
verifikuar mundsin e t parit Ky lloj eksperimenti zhvillohet po n at vend dhe po n
ato kuhste ndriqimi q kan ekzistuar n t vrtet ose dyshohet se kan ekzistuar.
pozicioni I saj. N kto raste mund t eksperimentohet cshtja e mundsis s dallimit
t kryesit nga ana e dshmitarit n kontekst t njohjes. 2.Eksperimenti pr t verifikuar
mundsin e t dgjuarit Ky lloj eksperimenti zhvillohet po n at vend ku kan ndoshur
rethanat q riprodhohen. . Riprodhimi i rrethanave duhet t bhet n at shkall
ndriqimi q kan qen kur sht zhvilluar ngjarja. vendin q z personi etj. N kto
raste duhet t zgjedhet koha q i ngjan nga ndriqimi kohs n t ciln sht zhvilluar
ngjarja n t vrtet. 1. N kt rast pos kshillimit me meterologun duhet t merret n
konsiderat edhe forca e drits.
Kshtu. zhurma etj. Personat n eksperiment ndahen n dy grupe. Pr kt veprim
mbahet procesverbal t cilin e nnshkruyajn t gjith pjesmarrsit n eksperiment..
N rast se dshmitari ka dgjuar bised. nse zhvillohet eksperimenti n vend t hapt
llogariten drejtimi dhe forca e ers si dhe dukuri t tjera atmosferike si bora shiu etj. Pr
dukurit atmosferike krkohet ndihma e meterologur. britma etj. prmbajtja e biseds
(fjalt). n eksperiment prcaktohet vendi. . sa her do t prsritet etj.. me z t lart
apo t ult. Pr siguri n eksperiment grupet i ndrrojn rolet e tyre. Nj grup qndron
n vendin ku hst ndodhur personi q ka dgjuar dhe grupi tjetr n vendin ku ka
ardhur zhurma. dhe mekanike si sirena. Ktu merren parasysh ndikime q mund ta
dmtojn ose forcojn at.
Prova bhet pikrisht n at kanal. N kt rast duhet verifikuar kto cshtje: 1.Nse
paisjet mund t kalohen npr at kanal. Gjat eksperimentit duhet prdorur at lloj
paisje qsht vjedhur. 3.Eksperimenti pr t verifikuar mundsin e kryerjes s disa
veprimeve t caktuara Ky lloj eksperimenti zhvillohet po n at vend ku hst kryer
ngjarja. nse nga nj magazin prmes nj kanali t br nga kryesit jan nxjerr paisje
t caktuara. . Kshtu. televizor. Prgatitjet e zhvillimit t ktij eksperimenti varen nga
karakteri i problemeve q krkojn zgjidhje. frigorifer etj.Nse peroni q ka punuar n
depo ka inskenuar vjedhjen nga jasht dhe 2.
plan. fotografin. video incizime etj. Rezultatet e eksperimentit prshktuhen n
procesverbal. 4. E dyshimt hst vetm koha brenda t cils duhet t kryhet
veprimi.Eksperimenti pr t verifikuar mundsin e kryerjes s disa veprimeve brenda
nj kohe t caktuar Ky eksperiment sht shum i ngajshm me eksperimentin pr t
verifikuar kryerjen e disa veprimeve t caktuara. brenda nj kohe t caktuar. mundsia
e kryerjes s disa veprimeve nuk vihet n dyshim. Kshtu. Ky verifikim kryhet pr ta
verifikuar alibin e t pandehurit ose kur duhjet konstatuar nse largsia e pretenduar
sht prshkruar me hap ose m ngadal ose me vrap. Ndryshimi midis tyre qndron
n verrifikim e kohs. .